Upload
others
View
5
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
NACRT IZVE[TAJ ZA STRATEGISKA OCENA NA @IVOTNATA SREDINA
ZA LOKALNA URBANISTI^KA PLANSKA DOKUMENTACIJA
ZA STOPANSKI KOMPLEKS
LESNA I NEZAGADUVA^KA INDUSTRIJA, PROIZVODSTVO -PESKAREWE NA METALI
GRADE@NA PARCELA 1, URBANA EDINICA II, BLOK 16
KP 16035 I KP 16036, KO VELES
VELES
SEPTEMVRI, 2010
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
VELES, SEPTEMVRI 2010
PREDMET
NACRT IZVE[TAJ ZA STRATEGISKA OCENA NA @IVOTNATA SREDINA (SO@S)
VID PLANSKI DOKUMENT
LOKALNA URBANISTI^KA PLANSKA DOKUMENTACIJA
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, Grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
NARA^ATEL
PESKARA VEL DOOEL, VELES
IZRABOTIL
M-R. GORAN ARSOV, DIPL.BIOLOG
EKSPERT ZA STRATEGISKA OCENA NA @IVOTNATA SREDINA
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
I
Teh.br. 194/10
So cel navremeno da se sogledaat mo`nite negativni vlijanija vrz `ivotnata sredina i zdravjeto na lu|eto i da se prevzemat soodvetni korektivni merki, soglasno glava H, ~len 65, stav 2 od Zakonot za `ivotna sredina (Sl. Vesnik na RM br.53/05, 81/05, 24/07, 159/08, 83/2009, 47/2010, 124/10) i podzakonskite akti koi se odnesuvaat na definiraweto na potrebata od sproveduvawe na strategiska ocena na vlijanie vrz `ivotnata sredina (to~ka 13 od Uredba za strategii, planovi i programi, za koi zadol`itelno se sproveduva postapka za ocena na nivnoto vlijanie vrz `ivotnata sredina i zdravjeto na lu|eto (Sl. Vesnik na RM br. 153/2007), kako i vo soglasnost so barawata na Direktivite na EU, Op{tinata Veles ja zapo~na procedurata za strategiska ocena na `ivotnata sredina (SO@S).
Lokalnata urbanisti~ka planska dokumentacija za stopanski kompleks za lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles, se smeta za planski dokument za koj zadol`itelno se vr{i strategiska ocena na `ivotnata sredina (SO@S).
Soglasno Dogovorot so Peskara VEL DOOEL Veles, ekspertot za strategiska ocena na `ivotnata sredina Goran Arsov (prilog br.1: potvrda za status ekspert za strategiska ocena na `ivotnata sredina, izdadena na 20.04.2010 od Ministerstvoto za `ivotna sredina i prostorno planirawe na Vladata na Republika Makedonija) go izraboti Izve{tajot za strategiska ocena na `ivotnata sredina za planskiot dokument Lokalna urbanisti~ka planska dokumentacija (LUPD) - stopanski kompleks za lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles, spored Uredbata za sodr`inata na izve{tajot za strategiska ocena na `ivotnata sredina (Sl. Vesnik na RM br. 153/07).
Izve{tajot go podgotvil:
m-r. Goran Arsov, dipl.biolog
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
II
SODR@INA
1.0 Voved vo strategiskata ocena na `ivotnata sredina ................................................ 1 2.0 Celi na strategiskata ocena na `ivotnata sredina ................................................. 6
3.0 Pregled na sodr`inata, metodologijata, celite i vrskata so drugi planski
dokumenti ............................................................................................................................. 9 3.1 Pregled na sodr`inata ......................................................................................... 9 3.2 Metodologija na izrabotka na SO@S .............................................................. 10 3.3 Celi na planskiot dokument ............................................................................... 11 3.4 Vrska i usoglasenost so drugi strate{ki dokumenti .................................... 12
4.0 Urbanisti~ko planski osnovi ........................................................................................ 15 5.0 Karakteristiki na prostorot i sega{na sostojba so `ivotnata sredina ............ 20
5.1 Geografska polo`ba.............................................................................................. 21 5.2 Geologija .................................................................................................................. 23 5.3 Klima ........................................................................................................................ 23 5.4 Naselenie ................................................................................................................. 23 5.5 Stopanstvo ............................................................................................................... 24 5.6 Kulturno i prirodno nasledstvo........................................................................ 25 5.7 Vozduh ........................................................................................................................ 26 5.8 Vodi ........................................................................................................................... 27 5.9 Otpad ......................................................................................................................... 28 5.10 Po~va . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29 5.11 Rastitelen i `ivotinski svet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29 5.12 Bu~ava. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
6.0 Vlijanija vrz `ivotnata sredina ................................................................................... 31 6.1 Vlijanija vrz naselenieto i ~ovekovoto zdravje ............................................ 32 6.2 Vlijanie vrz socio-ekonomskata sostojba ........................................................ 32 6.3 Vlijanija vrz vozduhot .......................................................................................... 33 6.4 Vlijanija vrz kvalitetot na povr{inskite i podzemnite vodi .................. 34 6.5 Vlijanie vrz po~vata ............................................................................................. 35 6.6 Vlijanie na otpadot ............................................................................................... 35 6.7 Vlijanie na bu~avata ............................................................................................. 37 6.8 Vlijanie vrz flora i fauna ................................................................................ 40 6.9 Vlijanie vrz predelot ........................................................................................... 41 6.10 Vlijanie vrz materijalnite dobra. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
III
6.11 Vlijanie vrz kulturno-istorisko nasledstvo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 6.12 Prekugrani~ni vlijanija. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
7.0 Merki za za{tita, namaluvawe i ubla`uvawe na negativnite vlijanija od planskiot dokument .......................................................................................................... 43
7.1 Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz naselenieto i ~ovekovoto zdravje ....................................................................................................................... 43
7.2 Merki za namaluvawe na vlijanieto vrz socio-ekonomskata sostojba ...... 45 7.3 Merki za namaluvawe na vlijanieto vrz kvalitetot na ambientalniot
vozduh......................................................................................................................... 45 7.4 Merki za namaluvawe na vlijanieto vrz kvalitetot na povr{inskite i
podzemnite vodi ...................................................................................................... 46 7.5 Merki za namaluvawe na vlijanieto vrz po~va ............................................... 47 7.6 Merki za namaluvawe na vlijanieto od otpadot ............................................. 48 7.7 Merki za namaluvawe na vlijanieto od bu~avata ........................................... 48 7.8 Merki za namaluvawe na vlijanieto vrz flora i fauna .............................. 48 7.9 Merki za namaluvawe na vlijanieto vrz predelot ......................................... 49 7.10 Merki za namaluvawe na vlijanieto vrz kulturno i istorisko
nasledstvo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .49 7.11 Merki za namaluvawe na vlijanijata od nesre}i i havarii. . . . . . . . . . 49 7.12 Merki za namaluvawe na vlijanieto na prekugrani~nite vlijanija.. 51
8.0 Plan za monitoring na `ivotnata sredina ................................................................. 52 9.0 Sostojba bez implementacija na planskiot dokument ............................................... 56 10.0 Analiza na alternativi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 11.0 Netehni~ko rezime. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .59 12.0 Zakonodavstvo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 13.0 Informacii od javna rasprava. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 14.0 Koristena literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 15.0 Prilozi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .75
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, Grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
1
1.0 VOVED VO STRATEGISKA OCENA NA @IVOTNATA SREDINA
Strategiska ocena na `ivotnata sredina (SO@S) e formalen i strukturiran proces na sistematski analizi za mo`nite efekti od razvojot, odnosno implementacijata na razli~ni politiki, planovi, programi i drugi strate{ki aktivnosti.
SO@S e alatka koja im pomaga na subjektite koi se zadol`eni za planirawe i donesuvawe na odluki da gi zemat vo predvid mo`nite vlijanija vrz `ivotnata sredina, so {to }e se obezbedi identifikacija na ekolo{kite vlijanija pred implementacijata na strate{kite aktivnosti, no i modifikacija, minimizirawe na negativnite vlijanija vrz `ivotnata sredina ili nivno izbegnuvawe.
Terminot Strategiska ocena na `ivotnata sredina (SO@S) e izveden od angliskiot Strategic Environmental Assessment – SEA i e termin ~ij proces e del od legislativata na Evropskata Unija.
Voedno, procesot na SO@S go analizira i glavnite proektni alternativi, so {to na planerite im ovozmo`uva donesuvawe na odluki, odnosno izbor na optimalnata alternativa, koja treba da dovede do visoko nivo na za{tita na `ivotnata sredina.
Vo Evropskata Unija, procesot na Strategiska ocena na `ivotnata sredina (SO@S) e reguliran so EU Directive 2001/42/EC.
Vo Republika Makedonija, procesot na SO@S e reguliran so Zakonot za `ivotna sredina (Sl. Vesnik na RM br.53/05, 81/05, 24/07,159/08, 83/2009, 47/2010, 124/10), i posebnite podzakonski akti koi direktno se odnesuvaat na Strategiska ocena na `ivotnata sredina:
• Pravilnik za sostavot na komisijata i na~inot na nejzinata rabota, programata i na~inot na polagawe na stru~niot ispit, visinata na nadomestokot za polagawe na stru~niot ispit i na nadomestokot za vospostavuvawe i odr`uvawe na listata na eksperti za strategiska ocena na `ivotnata sredina i na~inot na steknuvawe i gubewe na statusot na ekspert za strategiska ocena na `ivotnata sredina, kako i na~inot i postapkata za vklu~uvawe i isklu~uvawe od listata na eksperti (Sl. Vesnik na RM br. 129/07);
• Uredba za kriteriumite vrz osnova na koi se donesuvaat odlukite dali opredeleni planski dokumenti bi mo`ele da imaat zna~itelno vlijanie vrz `ivotnata sredina i zdravjeto na lu|eto (Sl. Vesnik na RM br. 144/07);
• Uredba za sodr`inata na izve{tajot za strategiska ocena na `ivotnata sredina (Sl. Vesnik na RM br. 153/07);
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, Grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
2
• Uredba za strategii, planovi i programi, za koi zadol`itelno se sproveduva postapka za ocena na nivnoto vlijanie vrz `ivotnata sredina i zdravjeto na lu|eto (Sl. Vesnik na RM br. 153/2007);
• Uredba za u~estvo na javnosta vo tekot na izrabotkata na propisi i akti, kako i planovi i programi od oblasta na `ivotnata sredina (Sl. Vesnik na RM br. 147/08).
Zakonskite odredbi koi se odnesuvaat na SO@S treba da obezbedat:
• Jasni, transparentni i efikasni proceduri; • Javno u~estvo; • Odr`liv razvoj; • Podobruvawe na nivoto na za{tita na zdravjeto na lu|eto i `ivotnata
sredina.
Pri toa, SO@S gi po~ituva principite na:
• Odr`liv razvoj (za{tita na `ivotnata sredina i racionalno koristewe na prirodnite resursi);
• Integracija (vklu~uvawe na uslovite na `ivotnata sredina vo srodnite sektorski i me|usektorski programi i/ili planovi);
• Predviduvawe (prevencija ili namaluvawe na negativnite vlijanija vrz `ivotnata sredina pred nivno usvojuvawe, obezbeduvaj}i racionalna upotreba na prirodnite resursi, minimiziraj}i go rizikot po zdravjeto na lu|eto, `ivotnata sredina i materijalnite dobra);
• Hierarhija i koordinacija (se bazira na zna~enieto na ocenite od razli~ni hierarhiski nivoa i vklu~uvawe na relevantni organi na vlasta pri prifa}aweto na SO@S i procesite na konsultacija); i
• Javen karakter na procesot (obezbeduvawe na otvorenost vo procesot na podgotovka, objavuvawe i prifa}awe na planovite i programite, pri {to javnosta e vklu~ena vo celiot tek na procesot).
Finalnite odluki koi treba da se donesat za opredeleni politiki, planovi, programi i drugi strate{ki aktivnosti se kombinacija od tehni~ki faktori, misleweto na javnosta, biznis ambiciite i dr`avnoto zakonodavstvo. Opredelen SO@S izve{taj mo`e da predvidi deka nekoj razvoen plan pretstavuva golema ekonomska pridobivka za zaednicata i pokraj negativnite vlijanija na `ivotnata sredina, pa spored toa i mo`e da bide prifaten, smetaj}i go golemiot javen interes za pova`en od negativnite ekolo{ki vlijanija. Pri toa, pri implementacijata na proektot posebno vnimanie treba da se posveti na monitoring planot i merkite za za{tita od negativnite vlijanija na `ivotnata
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, Grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
3
sredina. No, vo sekoj slu~aj, treba da se o~ekuva deka odlukite nema da bidat rezultat na “trgovijata” pome|u naru{enata `ivotna sredina i ekonomskiot razvoj, tuku treba da pretstavuvaat integracija na celite za odr`liv razvoj, no na na~in pri koj `ivotnata sredina e dovolno “silna” da go ovozmo`i razvojot i za idnite generacii.
Poradi eliminirawe na vakvite ili sli~ni dilemi koi se zna~ajni za donesuvawe na finalnata odluka, procesot na SO@S, generalno se odviva niz nekolku fazi:
Faza 1: Postavuvawe na generalniot kontekst i vospostavuvawe na osnovite, vklu~itelno i bazi~nite informacii;
Faza 2: Opredeluvawe na obemot na SO@S;
Faza 3: Procenka na efektite od planot i razvoj na alternativi;
Faza 4: Konsultacii so javnosta po odnos na SO@S izve{tajot;
Faza 5: Sledewe na planot za implementacija.
Fazata 1 e proces koj e osmislen da ja dade slikata na postoe~kite sostojbi so `ivotnata sredina i postoe~koto zakonodavstvo. Voedno, vo ova faza treba da se identifikuvaat i celite na za{tita na `ivotnata sredina i da se sporedat so relevantnosta na planot.
Pravilnoto dimenzionirawe na obemot na SO@S vo fazata 2 e posebno va`en za kvalitetot na finalnite rezultati od procesot. Vo ova faza e neophodno celiot spektar na ekolo{ki aspekti da bide vklu~en vo analizata na implikaciite od implementacijata na politikata / planovite /programite koi mo`at da se pojavat po podocne`nite proektni fazi.
Sobranite informacii od prvite dve fazi pretstavuvaat osnova za ocena na vlijanijata vo tretata faza. Pri toa, SO@S treba da izvr{i ocena na stepenot na vlijanijata od mo`nite proektni alternativi. Vo ova faza se planiraat ili se analiziraat merkite za prevencija, redukcija ili eliminirawe na identifikuvanite efekti vrz `ivotnata sredina. Rezultat na tretata faza e draft verzija na SO@S izve{taj.
Site rezultati od konsultaciite so javnosta (javnata rasprava) koi se del od ~etvrtata faza, treba da se zemat vo predvid vo finalniot dokument, odnosno finalnata politika /plan / programa.
SO@S treba da obezbedi i upatstva za efikasno implementirawe na politikata /planot / programata preku prifatliv re`im na monitorirawe na potencijalnite
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, Grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
4
i o~ekuvanite vlijanija, ~ii rezultati se koristat podocna vo procesite na revizija na politikata /planot / programata.
Podetalnata podelba po fazi mo`e da se pretstavi i na sledniov na~in:
javnost
Slika 1: Procedura za postapka na SO@S
Podgotovka na izve{taj za SO@S
Donesuvawe na odluka za izrabotka na planski dokument
Utvrduvawe na potrebata od SO@S
Opredeluvawe na obemot na SO@S
Ocena na soodvetnosta na SO@S
Odluka za usvojuvawe na planskiot dokument
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, Grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
5
Vo praksata, na SO@S se gleda kako na proces koj pomaga pri noseweto na odlukite, no poradi negovata relativno nova aplikacija, seu{te postojat nedore~enosti, iako od toj proces pridobivki se pogolemi od slabostite. Generalno, pridobivkite mo`at da se evidentiraat preku:
• Promovirawe na integrirana za{tita na sredinata i razvoj na procesite na donesuvawe na odluki;
• Pomagawe vo dizajnirawe na ekolo{ki odr`livi politiki i planovi; • Obezbeduva analizirawe na pogolem spektar na alternativi za razlika od
Ocenata na vlijanijata na `ivotnata sredina - OV@S (angliski Environmental Impact Assessment –EIA);
• Predviduvawe na kumulativnite efekti (fokusiraj}i se na posledicite vrz razvojot na sektorskite ili regionalnite razvojni politiki i planovi) i globalnite promeni;
• Zgolemuvawe na institucionalnata efikasnost, posebno tamu kade {to OV@S kapacitetite, operativnite fondovi i institucionalnite kapaciteti se limitirani, obezbeduvaj}i osnovi za izbegnuvawe na izvedba na OV@S, tamu kade {to taa ne e neophodna;
• Go zajaknuva i usmeruva procesot na OV@S preku; Vklu~uvawe na ekolo{ki celi i principi vo politikite,
planovite i programite, so {to gi precizira edine~nite proekti;
Odnapred gi identifikuva vlijanijata i potrebite od informacii;
Go reducira vremeto i trudot za izvedba na analiza na dokumentacijata.
• Obezbeduva mehanizam za vklu~uvawe na javnosta vo procesite na diskusija po odnos na odr`livosta na strate{ko nivo.
Za SO@S da funkcionira efikasno, potrebno e:
• Institucionalna zrelost, {to ovozmo`uva efektiven me|usektorski dijalog, so toa {to }e se zemat vo predvid ekolo{kite potrebi pri formulacijata, revidiraweto i implementacijata na politikite, planovite i programite, a so toa i }e se vlijae na procesot na donesuvawe na odluki;
• Kapaciteti na site vklu~eni strani, odnosno postoewe na intelektualni, organizacioni i finansiski resursi.
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
6
2.0 CELI NA STRATEGISKATA OCENA NA @IVOTNATA SREDINA
Celite na implementacijata na planskata dokumentacija na predmetniot opfat se analizirani preku:
• Statusot na `ivotnite mediumi, `iviot i ne`iviot svet; • Vrskata na SO@S so nasokite na planskata dokumentacija; • Indikatorite na SO@S.
CELI NA SO@S PREDMET VRSKI NA SO@S SO PLANSKATA
DOKUMENTACIJA
INDIKATORI NA SO@S
Zgolemen kvalitet na `ivot
Kvalitet na `ivot -analiziran preku ekolo{ki, ekonomski, zdravstveni i socijalni parametri
Plansko iskoristuvawe na prostor Zgolemen standard na naselenie Zgolemen broj na vraboteni Zgolemen broj na socijalni (edukaciski, sportski, rekreativni i dr.) nastani
% na iskoristenost na planskiot prostor % na namaleni emisii Podobrena zdravstvena sostojba na naselenieto % na poka~en li~en dohod Broj na novovraboteni Zgolemen broj na u~estva na nastani
Podobren kvalitet na ambientalen vozduh i kvalitet na vozduh vo rabotni prostorii
Kvalitet na ambientalen vozduh Kvalitet na vozduh vo rabotni prostorii Zdravstven aspekt
Namalemi emisii na gasovi i pra{ina Pozitiven zdravstven status na vrabotenite lica Supstitucija na energenti
% na namaleni emisii Namalen broj na vraboteni so respiratorni problemi % na supstituirani energenti Namalen broj na prijavi / kazni
Podobren kvalitet na vodi
Kvalitet na povr{inski i podzemni vodi
Propisno emitirawe na efluent vo vodosobirnicite / kanalizacijata
Namalen procent na emitiran efluent vo rezultat na {tedewe na voda
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
7
Hemiski analizi i higiensko-sanitarna analiza na voda za piewe (ispravnost) Namalen broj na prijavi / kazni
Soodvetno upravuvawe so otpad
Upravuvawe so otpad
Organizirana selekcija, recikla`a i deponirawe na otpad
Koli~estvo na deponiran inerten otpad Koli~estvo na opasen otpad Koli~estvo i % na selektiran otpad Koli~estvo i % na recikliran otpad Namalen broj na prijavi / kazni
Podobren kvalitet na po~vi
Kvalitet na po~vi Upravuvawe so emisii na cvrst i te~en otpad
Koli~estva na deponiran otpad (inerten i opasen)
Podobren floristi~ko- faunisti~ki sostav
Sostojba so biodiverzitet
Namaluvawe na emisiite koi vlijaat na rasprostranetosta na vidovi
% na izgubeni vidovi % na novo naseleni vidovi
Minimizirawe na tehnolo{kite i ostanatite nesre}i i havarii
Pojava na tehnolo{ki rizici, nesre}i i havarii
Izbor na NDT Merki za za{tita od nesre}i i havarii Sproveduvawe na obuka
Broj na novi tehnolo{ki agregati Namalen rizik od nesre}i i havarii Broj na izvedeni obuki
Minimizirawe na negativnite vlijanija vrz materijalnite dobra
Postojni materijalni dobra
Odr`livo iskoristuvawe na materijalni dobra
% na zapazeni materijalni dobra % na novo sozdadeni materijalni dobra
Za~uvuvawe na kulturno-istoriskoto nasledstvo
Postojno kulturno - istoriski nasledstvo
Po~ituvawe na kulturno-istorisko nasledstvo
Zapazen % na kulturno -istorisko nasledstvo
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
8
Za~uvuvawe na predelot
Postoen predel Po~ituvawe i nadgradba na postojniot predel
% na novi dendro i hortikulturni nasadi % na rehabilitirani / remedirani degradirani povr{ini
Minimizirawe na prekugrani~nite vlijanija
Vozduh Vodi
Po~ituvawe na me|unarodni dogovori za prekugrani~ni emisii na zagaduva~ki materii
Namalen ili eliminiran rizik od prekugrani~ni emisii
Tabela br. 1 Celi na SO@S
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
9
3.0 PREGLED NA SODR@INATA, METODOLOGIJA, CELITE I VRSKATA SO DRUGI PLANSKI DOKUMENTI
3.1 Pregled na sodr`inata
Osnovnite na~ela na Zakonot za prostorno i urbanisti~ko planirawe (~len 4, to~ka 2) gi ureduvaat uslovite i na~inot na prostornoto i urbanisti~koto planirawe, vidovite i sodr`inata na planovite, izrabotuvaweto i postapkata za donesuvawe na planovite, sproveduvaweto na planovite i sledeweto na realizacijata na planovite, nadzorot i drugi pra{awa od oblasta na prostornoto i urbanisti~koto planirawe, vodej}i smetka za:
• Ramnomeren prostoren razvoj; • Racionalno ureduvawe i koristewe na prostorot; • Uslovi za humano `iveewe i rabota na gra|anite; • Nadminuvawe na urbanite barieri na licata so invaliditet; • Odr`liv razvoj; • Za{tita na `ivotnata sredina i prirodata; • Za{tita na nedvi`noto kulturno nasledstvo; • Za{tita od voeni razurnuvawa, od prirodni i tehnolo{ki katastrofi i
havarii; • Javnost vo postapkata na donesuvawe i sproveduvawe na planovite; i • Usoglasenost so evropskite normativi i standardi vo planiraweto i
ureduvaweto na prostorot.
Pri toa, vo ~lenot 2 od Zakonot se veli deka: prostornoto i urbanisti~koto planirawe e kontinuiran proces koj se obezbeduva so izrabotuvawe, donesuvawe i sproveduvawe na prostoren plan i urbanisti~ki planovi so cel da se obezbedi ureduvaweto i humanizacijata na prostorot i za{titata i unapreduvaweto na `ivotnata sredina i prirodata.
Izve{tajot za SO@S gi vklopuva na~elata za prostorno i urbanisti~ko planirawe i celite na za{titata na `ivotnata sredina, koi se definirani so makedonskoto zakonodavstvo, no i so lokalnite, regionalnite i dr`avnite opredelbi i strategii.
Vklu~uvaweto na merkite za za{tita na `ivotnata sredina pri implementacija na planski dokumenti e imperativ za Op{tina Veles, {to e potkrepeno i so nejzinite strate{kite dokumenti, LEAP-ot i Lokalna Agenda 21 za Op{tina Veles.
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
10
Soglasno Pravilnikot za pobliska sodr`ina, razmer i grafi~ka obrabotka na urbanisti~kite planovi, ovoj Izve{taj gi vklopuva i dostapnite podatoci od dokumentacionata osnova i planskata dokumentacija.
3.2 Metodologija na izrabotka na SO@S
Inicijativata za izvedba na SO@S poteknuva od Op{tina Veles, poradi {to e izgotven ovoj izve{taj koj e vo soglasnost so Zakonot za `ivotna sredina (Sl. Vesnik na RM br.53/05, 81/05, 24/07,159/08, 83/2009, 47/2010,124/10) i posebnite podzakonski akti koi direktno se odnesuvaat na Strategiska ocena na `ivotnata sredina.
Izve{tajot za strategiska ocena na `ivotnata sredina za planskiot dokument Lokalna urbanisti~ka planska dokumentacija (LUPD) - stopanski kompleks za lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles, e izraboten spored Uredbata za sodr`inata na izve{tajot za strategiska ocena na `ivotnata sredina (Sl. Vesnik na RM br. 153/07).
Pri izrabotkata na Izve{tajot, iskoristen be{e sledniot metodolo{ki pristap:
1. Analiza na na~elata na Zakonot za prostorno i urbanisti~ko planirawe (na ~len 4, to~ka 2) i nivnata primenlivost vo planskata dokumentacija;
2. Zapoznavawe so urbanisti~kata dokumentacija, planskiot opfat, namenata na zemji{eto i planiranite funkcii na opfatot;
3. Poseta na delumno realiziraniot planski opfat i fotografirawe poradi zapoznavawe so sostojbite na teren;
4. Sostanok so sopstvenikot na Peskara VEL DOOEL, Veles, so cel za analiza na razvojnite planovi;
5. Zapoznavawe so procesot na peskarewevo Peskara VEL DOOEL, Veles, poradi registriraweto na procesnite polutenti;
6. Zapoznavawe so svetskite tehnologiite za peskarewe, vo funkcija na razbiraweto i analizata na potencijalnite vlijanija i merkite za za{tita na `ivotnata sredina;
7. Razgovori so vraboteni vo Peskara VEL DOO poradi analiza na profesionalnite rizici po nivnoto zdravje i izlo`enosta kon zagaduvawe od procesot na peskarewe ;
8. Razgovori so ~lenovi na Sovetot na Op{tina Veles, poradi utvrduvawe na strate{kata opredelba na Op{tinata Veles kon odr`liv razvoj i implementacija na planska dokumentacija ;
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
11
9. Razgovori so vraboteni vo Republi~kiot Zavod za Zdravstvena Za{tita (RZZZ) - Veles, za utvrduvawe na zdravstvenite rizici po naselenieto od implementacijata na planskata dokumentacija;
10. Analiza na strate{kite planski dokumenti na Op{tina Veles i Republika Makedonija, poradi determinacijata na relaciite na planskata dokumentacija so povisokite hierarhiski dokumenti ;
11. Analiza na drugi Strategic Environmental Assessment –SEA i SO@S izve{tai, poradi utvrduvawe na najprifatliviot metodolo{ki pristap kon izgotvuvawe na ovoj Izve{taj;
12. Postavuvawe na raboten plan za izgotvuvawe na izve{tajot, poradi eliminacija na mo`nite previdi pri podgotovkata na Izve{tajot;
13. Izrabotka na nacrt izve{taj; 14. Analiza na nacrt izve{tajot od strana na investitorot i davawe na
komentari i mislewa ; 15. Vklopuvawe na komentarite i mislewata pri finalizirawe na izve{tajot.
3.3 Celi na planskiot dokument
Osnovna cel na planskiot dokument e sozdavawe na uslovi i organizacija na prostorot, po~ituvaj}i gi:
• prostornite i infrastrukturni uslovi; • potrebite za stopanski razvoj; • lokalnite i dr`avnite strategii; i • za{titata na `ivotnata sredina.
Pri toa, treba da se ovozmo`i:
• organizirawe, odnosno implementacija na planskiot opfat za lesna - nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali;
• utvrduvawe na plansko-proektnite op{ti i posebni uslovi za izrabotka na Osnoven urbanisti~ko-arhitektonski proekt za predvidenata namenska upotreba.
Glavnite celi na planskiot dokument se:
• Odr`liv razvoj preku implementacija na odr`livo koristewe na prostorot, {to e planska opredelba na lokalnata samouprava vo Op{tinata Veles ;
• Stimulirawe na malite biznis organizacii od sferata na lesnata i nezagaduva~ka industrija, {to e vo funkcija na razvojnata socio-ekonomska politika na Op{tinata;
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
12
• Harmonizacija na prostorot i formirawe na kompaktni industriski kompleksi, vo koi polesno odkolku vo sisperziranite kompleksi }e se sledat potencijalnite negativni vlijanija na `ivotnata sredina.
So realizacija na planot }e se obezbedi:
• Zaokru`uvawe na prostornata, ekonomskata i tehnolo{kata celina na stopanskiot subjekt, lesna i nezagaduva~ka industrija - peskarewe na metali preku pro{iruvawe na kapacitetite, odnosno oformuvawe na stopanska i prostorno ambientalna celina;
• Sozdavawe na uslovi za namaluvawe na brojot na nevraboteni lica vo Op{tinata, preku nivno anga`irawe vo stopanskiot kapacitet koj e predmet na planskata dokumentacija;
• Zgolemena razmena na stoki i uslugi pome|u stopanskite subjekti; • Inicirawe na interesot na stopanskiot sektor vo koristewe na
neiskoristeniot prostor vo naselbata Re~ani; • Dooformuvawe na potrebnata soobra}ajna, vodovodna, kanalizaciska i
komunikaciska infrastruktura; • Kontinuirano sledewe na sostojbite i za{tita na `ivotnata sredina vo
planskiot opfat i po{iroko, preku replikativna primena na uspe{nite merki za za{tita na `ivotnata sredina i zdravjeto na lu|eto kaj drugi planski opfati.
3. 4 Vrska i usoglasenost na planot so drugi strate{ki dokumenti
Izve{tajot gi naveduva samo najrelevantnite strate{ki dokumenti, koi se vo najdirektna vrska so planskata dokumentacija.
Implementacijata na planskata dokumentacija na predmetniot opfat e vo soglasnost so lokalnite, regionalnite i dr`avnite strate{ki dokumenti.
Lokalni strate{ki dokumenti:
1. LEAP za Op{tina Veles (1998); 2. Studija za ekonomski razvoj na Op{tina Veles (2001); 3. Analiza na sistemot za upravuvawe so cvrstiot otpad vo Op{tinata Veles i
preporaki za podobruvawe (2003); 4. Lokalna Agenda 21 za Op{tina Veles (2005); 5. Programa za energetska efikasnost za periodot 2010 -2014 (2009).
Generalnite i posebnite celi na za{titata na `ivotnata sredina na planskata dokumentacija od planskiot opfat se vo relacija so LEAP za Op{tina Veles.
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
13
Upravuvaweto so grade`niot, tehnolo{kiot i komunalniot otpad se vo soglasnost so Analizata na sistemot za upravuvawe so cvrstiot otpad vo Op{tinata Veles i preporaki za podobruvawe.
Supstitucijata na energentite za lesnata i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali e vo korelacija so Programa za energetska efikasnost za periodot 2010 -2014.
Razvojot na maloto stopanstvo, posebno na lesna i nezagaduva~ka industrija e strate{kata cel na Studijata za ekonomski razvoj na Op{tina Veles.
Odr`liviot razvoj, zgolemuvaweto na standardot na naselenieto na Op{tina Veles i za{titata na `ivotnata sredina se celite i na planskata dokumentacija.
Regionalni strate{ki dokumenti:
• Programa za razvoj na Vardarski planski region (2008).
Urbanisti~kite, ekonomsko-razvojnite i celite na za{tita na `ivotnata sredina se transponirani od ovaa regionalna programa vo predmetnata planska dokumentacija.
Nacionalni strate{ki dokumenti:
• Prostoren Plan na Republika Makedonija 2002-2020; • Nacionalna strategija za ekonomski razvoj na Republika Makedonija (1998); • Nacionalen Ekolo{ki Akcionen Plan (NEAP II 2006); • Nacionalna strategija za odr`liv razvoj -Del I/II za period od 2010 -2030
(2010);
• Godi{na Programa za finansirawe na Urbanisti~ki Planovi za 2009 godina (Sl. Vesnik na RM br. 3/09).
Planot e vo soglasnost so Nacionalniot Ekolo{ki Akcionen Plan (NEAP II), koj gi definira problemite so `ivotnata sredina i merkite i aktivnostite potrebni za nivno nadminuvawe vo period od {est godini, sozdavaj}i ramka za ostvaruvawe na osnovnite celi: prodol`uvawe na procesot kon pribli`uvawe na politikata na EU vo oblasta na `ivotnata sredina, vodewe integrirana politika kako edinstven na~in vo nadminuvawe na predizvicite, opredeluvawe na nasoki za ekolo{ki odr`liv pristap, zgolemuvawe na stepenot na ispolnuvawe na obvrskite kon regionalnite i globalnite dogovori i otvorawe na novi perspektivi i vklu~uvawa vo me|unarodnite sistemi za za{tita na `ivotnata sredina.
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
14
Planot se bazira na tri kriteriumi koi se usoglaseni so NEAP II:
• Za{tita na zdravjeto na lu|eto; • Unapreduvawe na `ivotnata sredina zaradi podobruvawe na kvalitetot na
`iveewe; i • Za~uvuvawe na prirodnite bogatstva zaradi odr`liv razvoj vo Republika
Makedonija.
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
15
4.0 URBANISTI^KO PLANSKI OSNOVI
Lokalnata urbanisti~ka planska dokumentacija za planskiot opfat na katastarskite parceli (KP) 16035 i 16036 vo Op{tina Veles ja podgotvi D.U.P.I. “Planeris” od Kumanovo vo 2010 godina.
Spored sostojbata na teren, planskiot opfat koj e predmet na Lokalnata Urbanisti~ka Planska Dokumentacija (LUPD) se nao|a na ulica Skopski pat, vo
Op{tina Veles. Povr{inata na planskiot opfat iznesuva 7424 m2 ili 0.74 ha. Grade`nata parcela se nao|a na nadmorska viso~ina od 180 m.
Planskiot opfat koj e predmet na izrabotka na Izve{tajot za strategiska ocena na `ivotnata sredina, odnosno na LUPD gi opfa}a postojnite katastarski parceli (KP) 16035 i 16036.
Parcelite se nao|aat vo severoisto~niot del (NE) na grad Veles vo naselbata Re~ani, pokraj postojniot regionalen pat R-103, poznat kako Skopski pat i se vo neposredna blizina na stopanskite objekti na porane{niot agro-kombinat Lozar od Veles.
Prostorot vo ramkite na planskiot opfat e delumno izgraden i e so dobra soobra}ajna povrzanost, koja se realizira preku postojniot regionalen pat R-103.
Za predmetniot planski opfat nema izgotveno Detalen Urbanisti~ki Plan (DUP). Kako edinstvena planska dokumentacija koja e va`e~ka za predmetniot planski opfat e GUP za grad Veles, od 2006 godina.
Soglasno ~len 50-a, stav 4 od Zakonot za prostorno i urbanisti~ko planirawe (Slu`ben vesnik na RM, broj 51/05, 13/07, 91/09, 124/10), so ogled na lokalnata urbanisti~ka planska dokumentacija so koja se ureduva koristeweto na prostorot i maksimalnoto iskoristuvawe na urbanisti~kite parametri, se izrabotuva vrz baza na izvod od Generalen Urbanisti~ki Plan (GUP).
Vo ramkite na planskiot opfat ima evidentirano ~etiri postojni objekti (upravna zgrada, peskara, ma{inska obrabotka, drobewe na pesok) i site se vo funkcija na glavnata namena, odnosno proizvodstvo - peskarewe na metali.
Vo ramkite na planskiot opfat ne se evidentirani postojni spomeni~ni celini.
Soobra}ajniot pristap do predmetniot planski opfat se odviva preku asfaltirana soobra}ajnica koja e del regionalen pat R-103 / Skopski pat, so vkupna {irina od okolu 8.0 m.
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
16
Slika br.2 Vlez od R-103 /Skopski pat
Napojuvaweto so elektri~na energija vo parcelite se odviva preku postoe~kata instalacija na postojnite objekti, preku sopstven transformator.
Vodosnabduvaweto e re{eno so izvedba na bunar, so PV cevki i dimenzii od φ 150 . Fekalna infrastruktura e priklu~ena so jazli na postoe~kata od selo Dorutovec. Pokraj postojniot pat pominuva i telefonski kabel.
Vo ramkite na planskiot opfat ne se evidentirani bespravno izgradeni gradbi.
Pri sproveduvawe na strategijata za organizacija i koristewe na prostorot za lesna i nezagaduva~ka industrija, re{enijata na prostorot treba da ovozmo`at negova pogolema iskoristenost, za{tita na prirodnite i sozdadeni resursi i bogatstva, soobra}ajno i informati~ko povrzuvawe, lokaciska fleksibilnost i po~ituvawe na objektivnite faktori na razvojot.
Programskite proekcii na prostorot se dvi`at vo slednite nasoki:
• Potrebno e da se izraboti planskiot opfat za lokalnata urbanisti~ka planska dokumentacija;
• Prostorot e so klasa na namena G2 - lesna i nezagaduva~ka industrija; • Vo ramkite na grade`nata parcela na Skopski pat treba da se definira
visinata na venec od 9.0 m, vo ramkite na dozvolenoto, a spored va`e~kata zakonska i podzakonska regulativa.
Predmetniot prostor e delumno realiziran i potrebno e preispituvawe na ovie prostori so cel za nivna realizacija i re{avawe na statusot, a vo soglasnost so
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
17
potrebite na korisnicite i Op{tinata, pri toa, vodej}i smetka za obezbeduvawe na pogolem stepen na iskoristenost na prostorot.
Slika br.3 Realiziran del od prostorot (postoe~ka peskara)
Lokalna urbanisti~ko planska dokumentacija se odnesuva na objekti za proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1 vo Urbana Edinica II, blok 16, KP 16035 i KP 16036, KO Veles, Op{tina Veles.
Lokalna urbanisti~ko planska dokumentacija e izrabotena vo soglasnost so Zakonot za prostorno i urbanisti~ko planirawe (Slu`ben vesnik na RM, broj 51/05, 137/07, 91/09, 124/10), soglasno ~len 50-a, stav 1,2 i 4 od Zakonot, a vo soglasnost so potrebite za pogolem koeficient na iskoristenost i soglasno standardite i normativite za urbanisti~ko planirawe.
Dosega izrabotenata dokumentacija e usoglasena so najnovata zakonska regulativa, kako {to e Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe (Slu`ben vesnik na RM, broj 78/06, 140/07, 12/09, 93/09, 52/10) i Pravilnikot za pobliskata sodr`ina, razmer i na~in na grafi~ka obrabotka na urbanisti~kite planovi.
Pristapot vo grade`nata parcela e od zapadnata strana (W) na servisnata soobra}ajnica, a predvidena e katnost od P+1 ili visina na venec od P+1 kat.
Planiranata povr{ina za gradewe e pretstavena kako kompleks na gradbi, so {to se ovozmo`uva gradba na pove}e objekti vo planiranata povr{ina za gradewe.
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
18
Slika br.4 Del od prostorot predviden za realizacija
Planiranoto rastojanie pome|u povr{inata za gradba i grade`nata parcela od site obodni strani e vo soglasnost so ~len 40 od Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe (Slu`ben vesnik na RM broj 78/06, 140/07, 12/09, 93/09 i 52/10), no i spored prostornite mo`nosti na grade`nata parcela.
Definiranata maksimalna visina na horizontalen venec na objektot e vo soglasnost so ~len 41 od Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe (Slu`ben vesnik na RM broj 78/06, 140/07, 12/09, 93/09 i 52/10).
Lokalnata urbanisti~ka planska dokumentacija treba da ovozmo`i pogolema visina na objektot, mo`nost za pogolema procentualna izgradenost na grade`nata parcela, zgolemuvawe na visinata na venec i katnosta, kako i koeficient na iskoristenost.
• Povr{ina na grade`na parcela: 7424 m2 ili 0.74 ha. • Povr{ina za gradba: 3712 m2
• Bruto razviena povr{ina: 5568 m2
• Visina na horizontalen venec: N=9.0 m • Katnost: P+1 • Procent na izgradenost: 50.0% • Koeficient na iskoristenost: 0.75
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
19
Programskite proekcii na prostorot za lokalnata samouprava, odnosno Op{tinata Veles se dvi`at vo slednive nasoki:
• Zgolemuvawe na koeficientot na iskoristenost na prostorot; • Planirawe na maksimalnata dozvolena visina do horizontalen venec na
objektot na 9.0 m ili katnost od P+1.
Obemot, dinamikata na finansirawe i realizacijata na lokalnata urbanisti~ka planska dokumentacija gi opfa}a site tro{oci za planirawe, proektirawe, ureduvawe na zemji{teto, izgradba na objektot, izgradba i/ili priklu~uvawe na instalacii i soobra}ajnici.
So planot se odredeni i kompatibilnite nameni soglasno Pravilnikot za izmenuvawe i dopolnuvawe na Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe (Slu`ben vesnik na RM br. 12/09), koj ovozmo`uva izgradba na objekti za mali komercijalni delovni nameni - B1 (20%) i servisi -G3 (30%) i stovari{ta - G4 (30%), so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo zbirot na kompatibilnite klasi vo odnos na osnovnata klasa na namena na zemji{teto (procentot e daden vo zagradite).
Vo odnos na re{avaweto na problemot so stacionarniot soobra}aj, potrebite za parkirawe za grade`nata parcela }e se re{avaat vo ramkite na sopstvenata parcela, so po~ituvawe na potreben broj na parking mesta soglasno Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe (Slu`ben vesnik na RM br. 78/06) ~len 59 i Pravilnikot za izmenuvawe i dopolnuvawe na Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe (Slu`ben vesnik na RM br. 140/07, 12/09, 93/09 i 52/10).
Procentot na ozelenetost vo ramkite na grade`nata parcela pretstavuva odnos pome|u povr{inata na grade`no zemji{te nameneto za zelenilo i vkupnata povr{ina na grade`noto zemji{te izrazeno vo procenti, pri {to minimalno, toj procent treba da iznesuva od 5-10%.
Zemji{teto predvideno so grade`niot opfat e vo privatna sopstvenost. Tro{ocite za realizacija na ovoj proekt }e proizlezat od parametrite koi }e bidat presmetani vo osnovnite proekti.
Ekonomskata opravdanost na planskiot koncept proizleguva od mestopolo`bata, odnosno atraktivnosta na grade`nata parcela, postoe~kata infrastruktura i planskoto re{enie koe go nudi lokalnata urbanisti~ka planska dokumentacija.
Planot predviduva 5568 m2 razviena bruto povr{ina, so klasa na namena G2 - lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali i treba da pretstavuva nov ekonomski impuls vo Op{tinata Veles za novi vrabotuvawa i po{irok ekonomski razvoj.
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
20
5.0 KARAKTERISTIKI NA PROSTOROT I SEGA[NA SOSTOJBA SO @IVOTNATA SREDINA
Karakteristikite na prostorot i sega{nata sostojba so `ivotnata sredina vo potesnoto, no i vo po{irokoto opkru`uvawe na predmetniot planski opfat, pretstavuvaat osnova za identifikacija, proekcii na vlijanijata na `ivotnata sredina, i nejzinata sposobnost za priem, spravuvawe i odgovor na vlijanijata.
Poznavaweto na lokalnite karakteristiki na prostorot se sekoga{ od korist pri opredeluvaweto na merkite za namaluvawe ili eliminirawe na vlijanijata, bidej}i pretstavuvaat zbir na `ivite i ne`ivite faktori, a se karakteriziraat so svoi osobenosti,
Predmetniot opfat ~ija povr{ina na grade`nata parcela iznesuva 7424 m2 ili
0.74 ha., so povr{ina za gradba 3712 m2 se nao|a vo neposredna blizina na centarot na gradot Veles.
Malata povr{ina, negovata dispozicija vo odnos na aglomeracijata na naselenieto, prirodnite karakteristiki na teritorijata na Op{tinata i gradot Veles, mikro-geografskata polo`ba i tipot na stopanskata granka koja e planirana so implementacija na planskata dokumentacija, pretstavuvaat relativno mal predizvik za `ivotnata sredina na Op{tinata Veles.
Prirodnite karakteristiki pretstavuvaat zbir na vrednosti koi se sozdadeni od prirodata, kako {to se geografskata polo`ba, reqefot, geologijata, hidrologijata, klimata i drugo se direktno povrzani so sostojbata na `ivotnata sredina.
Site ostanati materijalni i nematerijalni dobra koi se sozdadeni od ~ovekot, pretstavuvaat ekonomska osnova, koi direktno i indirektno vlijaat na `ivotnata sredina.
Imaj}i go vo predvid faktot deka gradot Veles pove}e od tri decenii go pla}a{e danokot na industrijalizacijata, implementacija na planska dokumentacija koja }e go minimizira toj fakt e osudena na neuspeh. Toa, imperativno nametnuva vnimatelna analiza na sega{nata sostojba so `ivotnata sredina, vlijanijata koi }e rezultiraat so implementacijata na proektot i mnogu precizno definirawe na merkite za za{tita na `ivotnata sredina.
Vo vreme, koga prirodata zapo~nuva mnogu sporo da se spravuva so “ekolo{kata hipoteka na minatoto”, seu{te postojat mnogu osetlivi mediumi, kako {to e
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
21
zemji{teto / po~vata vo po{irokiot region na Veles, za koja e potrebno mnogu vnimatelno planirawe za nejzinoto iskoristuvawe.
Gradot Veles, kako urbana naselba postoi od 168 godina p.n.e. Vo tekot na istorijata, gradot ~esto go menuval imeto, od Vila Zora, preku ]upurli do Veles. Dene{noto ime go dobil vo VII vek so doa|aweto na Slovenite na Balkanot, od slovenskiot zbor Veles, {to zna~i {uma.
Slika br. 5 Geografska postavenost na Op{tinata Veles
5. 1 Geografska polo`ba
Op{tinata Veles se nao|a vo centralniot del na Republika Makedonija i zazema povolna geoprometna polo`ba vo odnos na glavnite magistralni soobra}ajnici: Veles - [tip - Ko~ani - Del~evo - Republika Bugarija, Veles - Skopje, Veles -Bitola, Veles - Gevgelija - Republika Grcija.
Se nao|a na sredna nadmorska viso~ina od 150-260 m, so povr{ina od 1552 km2.
Lokacijata na planskiot opfat se nao|a na pribli`no 2 km od centarot na gradot Veles, na desnata strana od regionalniot pat R-103, so vlez vo planskiot opfat od W(zapad), na 180 m.n.v.
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
22
Slika br. 6 Geografska polo`ba na planskiot opfat (Google Image)
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
23
5.2 Geologija
Podra~jeto na Op{tinata Veles pripa|a na srpsko-makedonskata tektonska masa. Go so~inuvaat geolo{ki formacii na aluvium koi se so poteklo od kvarter i geolo{ki formacii na pesoci, ~akali i kristalesti {krilci, koi poteknuvaat od periodot na neogen-pliocen.
Vo odnos na seizmologijata, Op{tinata Veles spa|a vo regioni koi se izlo`eni na ~esti i relativno silni zemjotresi, koi poteknuvaat od Peh~evsko, Skopsko i Valandovsko epicentralno podra~je, so seizmi~ka aktivnost od VII o spored MCS.
Osnovniot po~ven supstrat na koj le`i planskiot opfat e aluvium.
5.3 Klima
Op{tinata Veles se nao|a vo podra~je so izmeneta umereno kontinentalna klima, so karakteristiki na mediteranska klima vo nizinskite delovi i izrazena planinska klima vo visokite planinski predeli.
Srednata godi{na temperatura vo dolinata na rekata Vardar, na n.v od 400 m iznesuva 13,5 oC , dodeka na 650 m iznesuva 13,0 oC.
Najstuden mesec vo godinata e januari, so prose~na godi{na temperatura od 1,8 oC, a najtopol mesec vo godinata e juli, so prose~na mese~na temperatura od 24,4 oC. Maksimalnite temperaturi vo tek na letniot period znaat da ja nadminuvaat vrednosta od 40,0 oC.
Prose~natagodi{na suma na vrne`i iznesuva 427 mm voden talog. Vrne`ite se pretstaveni glavno so do`d, na koj otpa|aat 92% od vrne`ite. Su{ni meseci se januari, fevruari, april, juni, juli, avgust i septemvri. Najvrne`liv mesec e noemvri.
Vetrovite duvaat od site pravci, so dominacija na severniot, koj e so prose~na godi{na ~estina od 168 %о i sredna godi{na brzina od 2,9 m/s. Prose~nata ~estina na ti{inite e 472%о.
Spored klimatski priliki, predmetniot opfat gi ima istite karakteristiki kako i gradot Veles.
5.4 Naselenie
Spored statisti~kite podatoci od popisot od 2002 godina, Op{tina Veles broi 55108 `iteli koi se naseleni vo gradot Veles i 28 selski naselbi.
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
24
Vo Op{tinata ima 16959 doma}instva, so vkupen broj na stanovi od 20717, a prose~nata golemina na semejstvoto iznesuva 3,25 ~lena i bele`i trend na opa|awe. Vo op{tinata ima vkupno 16688 nevraboteni lica, od koi 12053 se od gradot, a 4635 od selata (podatocite se od Agencijata za vrabotuvawe na RM, od maj 2005 godina). Op{tinata e multinacionalna i multikonfesionalna, so 84,86% makedonci, 4,37 % bo{waci, 4,17 % albanci, 3,13% turci, 1,45 % romi, 0,98 % srbi, 0,62 % vlasi i 0,42 % drugi. 5.5 Stopanstvo Naselenieto vo Op{tinata Veles prete`no se zanimava so zemjodelie, dodeka vo gradot dominiraat industriskite i trgovskite organizacii i uslu`nite dejnosti.
Razvojot na gradot Veles, posle tranziciskiot period i zatvoraweto na golemite kompleksi, koi voedno bea i najgolemi zagaduva~i na `ivotnata sredina se naso~uva kon razvoj na mali i sredni biznisi, vklu~itelno i kon lesnata i nezagaduva~ka industrija, {to pretstavuva pozitiven impuls za implementacija na planskata dokumentacija.
Slika br. 7 MHK Zletovo (zatvoren najgolemiot zagaduva~)
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
25
Slika br. 8 BRAKO - uspe{no sredno pretprijatie
5.6 Kulturno i prirodno nasledstvo
Vo istoriskite zapisi Veles e vre`an kako grad {to go sozdale pajonskite plemiwa vo rimskiot period. Na teritorijata na op{tinata se nao|aat brojni artefakti, a nekoi od niv se stari 70.000 godini.
Pe{terata Makarovec e so starost od 70.000 do 10.000 godini p.n.e, a pronajdenata fosilna fauna uka`uva na cica~i (pe{terska me~ka, hiena, pe{terski lav, kozorog, volci i lisici).
Slika br. 9 Fosilna fauna
Vo blizina na gradot se nao|aat ostatocite na anti~kiot grad Stobi, koj izobiluval so rasko{ni gradbi, teatar, baziliki, mozaici i dr.
Vo blizina na planskiot opfat ne postojat registirani objekti koi pretstavuvaat kulturno i istorisko nasledstvo.
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
26
5.7 Vozduh
Najgolemi zagaduva~i na vozduhot vo Veles se industriskite objekti, vozilata i doma}instvata, poradi praksata za opotreba na ogrevno drvo vo tek na zimskite meseci.
Nekoga{ najzagadenata atmosfera vo dr`avata i po{iroko, so koncentracii na gasovi i pra{ina so ~esti~ki od te{ki metali (koi mnogupati gi nadminuvaa maksimalno dozvolenite koncentracii -MDK), poradi skoro ~etiri deceniskoto rabotewe na metalur{kiot kompleks za proizvodstvo na cink i olovo, denes go do`ivuva periodot vo koj MDK normite na polutentite se vo granicite na dozvolenoto.
Dr`avnata monitoring mre`a gi sledi koncentraciite na gasovite (SO2, NOx, O3, CO), sustendirani ~esti~ki < od 10 mikroni preku dve monitoring stanici (Veles I - Naselba Tunel i Veles II - UZUS - vo industriskiot del).
Slika br.10 Avtomatska aero - monitoring mre`a na RM
Pokraj ovie parametri, avtomatskite monitoring stanici sledat i meteorolo{ki parametri: brzina i pravec na veter, temperatura, pritisok, vla`nost i globalna
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
27
radijacija, so {to se ovozmo`uva modelirawe na distribucijata na polutenti niz atmosferata.
Grani~na vrednost
SO2 NO2 PM 10 CO O3
Prag za alarmirawe
500 400 240
Grani~na 1 h vrednost
(2009)
440 260
Broj na nadminati 1 h
vrednosti
0 0
Grani~na 24 h vrednost
(2009)
125 280 59 14osum~asovna
Broj na nadminati 24 h
vrednosti
0 0 74 Veles I 91 Veles II
0osum~asovna
Celna vrednost za
~ovekovo zdravje
120
Broj na nadminuvawa vo 2009 god.
36 Veles I 28 Veles II
Tabela br. 2 Koncentracii na gasovi i PM10 vo 2009 godina
Karakteristikite na vozduhot na predmetnata lokacija se isti kako i na tie od urbaniot del od gradot Veles.
5. 8 Vodi
Op{tinata gi opfa}a podra~jata na pogolemite vodoteci Babuna, Topolka i Otavica, koi pripa|aat na Vardarskiot sliv. Geolo{kiot sostav, slabiot vegetaciski pokriven sloj i nepravilnoto koristewe na zemji{teto predizvikuvaat erodivni promeni, koi godi{no nanesuvaat vo rekite 68 8000 m3 nanos.
Sistemite za vodosnabduvawe koristat vodi od glavnite vodoteci, kako i vodi od podzemni izvori i ~e{mi. Rekata Vardar ima prose~en godi{en protok od 83,1 m3/s, Babuna e so 4,65 m3/s i Topolka so 2,42 m3/s.
Delumno realiziraniot objekt koj se nao|a vo planskiot opfat se vodosnabduva od sopstven izvor na podzemna voda.
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
28
Vodosnabduvaweto na gradot Veles se vr{i od hidrosistemot Lisi~e. Republi~kiot Zavod za Zdravstvena Za{tita (RZZZ) od Veles se gri`i za ispituvawe na kvalitetot na vodata za piewe od gradskata vodosnabditelna mre`a, bunarite, ~e{mite i selskite vodovodi. Karakteristi~no e {to kvalitetot na vodite od selskite ~e{mi, bunari i izvori e lo{, bidej}i poka`uva bakteriolo{ka i hemiska neispravnost, {to e predizvik i za operatorot na peskarata vo planskiot opfat, znaej}i deka se vodosnabduva od sopstven izvor, a od hidrolo{ki istragi e poznato deka nivoto na podzemnata voda se nao|a na 0,80 -1,50 m pod nivoto na po~veniot sloj, vo neposrednata blizina na rekata Vardar.
Kanalizaciskata mre`a e razviena samo vo gradot Veles, dodeka najgolem del od selskite naselbi nemaat kanalizaciska mre`a, Generalno, efluentot na teritorijata na Op{tinata Veles se emitira vo povr{inskite recipienti, ili se emitira vo jami, so {to se predizvikuva i zagaduvawe na podzemnite vodi. So ogled na faktot deka na teritorijata na op{tinata ne postoi tretman na otpadnite komunalni vodi, kon koi se priklu~uvaat i indistriskite efluenti, misleweto na ekspertot e deka problemot so otpadnite vodi pretstavuva najgorlev ekolo{ki problem, na koj treba itno da mu se obrati posebno vnimanie. Na teritorijata na Op{tina Veles stopanisuva JKP Derven koe e zadol`eno za komunalnite dejnosti, dodeka so hidrosistemot Lisi~e, stopanisuva JP Lisi~e.
5.9 Otpad
JP Derven od Veles e organizacijata koja se gri`i za sobiraweto i deponiraweto na komunalniot otpadot od gradot. Ruralnite selski naselbi nemaat organizirano sobirawe na otpad. Interniot i komunalniot otpad se deponiraat na gradska deponija, koja se nao|a na okolu 2 km na izlezot od poslednite gradski stanbeni objekti, na levata strana od rekata Vardar, pokraj magistralniot paten patniot pravec koj vodi kon [tip.
Poradi niskata javna svest, na celata teritorija na op{tinata se registrinani golem broj na divi deponii, {to pretstavuva realna zakana za `ivotnata sredina, zagaduvaweto na povr{inskite i podzemnite vodi, mo`nosta od zapaluvawe I razvoj na po`ari, no i realni zakani po zdravjeto na naselenieto poradi mo`nite zarazni zaboluvawa.
Napraveni se pove}e analizi koi se odnesuvaat na koli~estvoto na sozdaden komunalen otpad koi gi prafa}a JP Derven i koi poka`uvaat deka na teritorijata na op{tinata se sobiraat okolu 60 t na komunalen otpad ili 1, 2 kg dnevno po `itel. Vo ova koli~estvo ne se presmetani koli~estvata koi se sozdavaat vo ruralnite naselbi.
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
29
Vo okolinata na predmetnata lokacija ne postojat divi deponii od otpad, osven izvesno koli~estvo na metalen otpad koj se sobira od drugi pravni lica kako kompenzaciska naplata i potoa se prodava kako staro `elezo na registrirani otkupuva~i na otpad.
5.10 Po~va
Nekolku deceniskoto rabotewe na metalur{ko-hemiskiot kombinat Zletovo i zagaduvaweto so te{ki metali, e najizrazeno kako vlijanie vrz po~vata, poradi toa {to aero distribucijata gi natalo`ila ~esti~kite od olovo, cink i kadmium vrz po~venite povr{ini na celiot grad.
Prodorot na ~esti~kite od te{ki metali e registriran i do dlabo~ini od 30 cm. vo po~venite sloevi. Procesot na samopro~istuvawe na po~vite e dolgotraen i pretstavuva u{te eden nov predizvik za Op{tinata Veles, pred se poradi faktot {to vlijanijata seu{te se ~uvstvuvaat preku vlezot na te{kite metali vo rastitelnosta. So toa, najve}e se pogodeni zemjodelskite proizvoditeli od neposrednata okolina na gradot, koi go ~uvstvuvaat “bojkotot” kon nivnite proizvodi.
Za sporedba, koncentracijata na olovo i kadmium na po~vata vo Ba{ino Selo (5 km N od Veles) iznesuvale 173 mg/kg Pb i 4,1 mg/kg Cd, a na taa od selo Ivankovci (20 km NE od Veles) iznesuvala 20 mg/kg za Pb I 0,9 mg/kg Cd. Podatocite se od analizi koi se vr{eni pred trieset godini. Podocne`ni merewa poka`uvaat vrednosti na olovo na dlabo~ina od 20 cm koi se 70 pati povisoki od maksimalnata granica za fitotoksi~nost.
Ve{ta~kite |ubriwa koi se upotrebuvaat vo agrokompleksot vr{at dopolnitelno zagaduvawe na po~vite vo Op{tina Veles. Poslednite godini se registrira namalen trend na upotreba na fosfatni |ubriwa i orientacija kon organsko proizvodstvo {to dolgoro~no }e ima zna~ewe vo zgolemuvawe na kvalitetot na po~vite i zemjodelskite proizvodi.
5.11 Rastitelen i `ivotinski svet
Vegetacijata vo Op{inata Veles e so submediteranski i toplo kontinentalni karakteristiki. [umskite zaednici se pretstaveni so listopadni {umi na dab (Quercus), buka (Fagus) i gaber (Caprinetum).
[umite se mnogu degradirani zaradi mnogu golemoto i negativno ~ovekovo vlijanie, intenzivnata se~a, odzemawe na prostorot na {umskite kompleksi za stopanski i zemjodelski nameni i sl.
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
30
Livadskite zaednici se pretstaveni so kserofilni i kseromorfni vidovi, voglavno trevi od rodovite Stipa, Festuca, Poa i dr.
Zagrozeni floristi~ki vidovi se Castanetum sativae macedonicum, Querco carpinetum orientalis macedonicum, no toa se vidovi koi se zagrozeni na teritorijata na celata dr`ava.
Faunata e raznoobrazna i e pretstavena so cica~i: elen (Cervus elaphus), diva sviwa (Sus scrofa), srna (Capreolus capreolus), kafeava me~ka (Ursus arctos), lisica (Vulpes vulpes), polski zajak (Lepus europaeus), ververica (Scirius vulgaris), e` (Erinaceus europaeus) i dr.
Od pticite se registriraat: obi~en gluv~ar (Buteo buteo), {aren klukajdrvec (Dendrocopos medius), pupunec (Upupa epops), }os (Turdus merula), elova sipka (Parus rater), sipka (Parus caeruleus ), crvenoopa{ka (Phoenicurus phoenicurus), gugutka (Streptopelia decaocto) i tetreb (Tetrao urogallus).
Vle~ugite se pretstaveni so zelen gu{ter (Lacerta viridis), `ivoroden gu{ter (Lacerta vivipera), {umski gu{ter(Lacerta agilis), zmija {arka (Vipera berus), poskok (Vipera ammodytes), leopardov smok (Elaphe situla) i {umska `elka (Testudo hermani).
Vodozemcite se pretstaveni so: {aren do`dovnik (Salamandra salamandra), {umska `aba (Rana agilis), {umska krastava `aba (Bufo vulgaris) i golema krastava `aba (Bufo bufo).
Na predmetniot opfat ne postojat zna~ajni vidovi na floristi~ko-faunisti~ki vidovi.
5.12 Bu~ava
Na teritorijata na Op{tinata Veles ne postoi organizirano sledewe na bu~avata, no glaven izvor na bu~ava se prevoznite sredstva i industriskite objekti.
Na predmetot na planskit opfat se registrirani mobilni izvori na bu~ava ( od vozilata koi se dvi`at po R-103) i bu~avata od drobilkata za pesok pri nejzinata operativna faza.
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
31
6.0 VLIJANIJA VRZ @IVOTNATA SREDINA
Izve{tajot za SO@S gi analizira i prezentira mo`nite vlijanija vrz site mediumi na `ivotnata sredina, zdravjeto na lu|eto i materijalnite dobra, pri {to posebno vnimanie se posvetuva na emisiite na polutenti (zagaduva~ki materii) koi se karakteristi~ni za implementacijata na planskata dokumentacija pri:
• Izvedba na grade`ni aktivnosti; • Rabota na lesnata i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na
metali. Pri analizata, vo predvid se zemeni site vlijanija i nivnite karakteristiki, odnosno sekundarnite, kumulativnite, sinergisti~kite, kratkoro~nite, srednoro~nite i dolgoro~nite, trajnite i prevremenite, pozitivnite i negativnite vlijanija vrz `ivotnata sredina i zdravjeto na lu|eto. Imaj}i ja vo predvid namenata na prostorot predvidena so planskiot opfat, ne se o~ekuvaat zna~itelni vlijanija od implementacijata na planot, vo tek na celiot `ivoten ciklus na implementacijata, odnosno negovata grade`na i operativnata faza. Izve{tajot ne go tretira post-operativniot period, odnosno periodot na dekomisionirawe na objektite i opremata i rehabilitacijata na prostorot, smetaj}i na dolg operative proces. I kompatibilnite klasi na nameni na osnovnata klasa na namena, ovozmo`uvaat izgradba na objekti za mali komercijalni delovni nameni - B1 (20%) i servisi -G3 (30%) i stovari{ta - G4 (30%), so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo zbirot na kompatibilnite klasi vo odnos na osnovnata klasa na namena na zemji{teto (procentot e daden vo zagradite), pri {to o~ekuvanite vlijanija na `ivotnata sredina se nezna~itelni i sli~ni na tie koi se o~ekuvaat od implementacijata na planskata dokumentacija na osnovnata klasa na namena, odnosno G2 _lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo-peskarewe na metali. Peskareweto kako proces, kako osnoven repromaterijal koristi pesok / kvarc (priroden resurs), koj e podlo`en na delumna tehnolo{ka obrabotka (drobewe / melewe do nivo na dimenzii potrebni za izvedba na aktivnosta, odnosno peskarewe. Pesokot naj~esto se dobiva vo dimenzionirana forma i / ili se dorabotuva vo delumno realiziraniot objekt na peskarata. Soglasno momentnite
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
32
pazarni pobaruvawa i anga`iranosta, godi{nata potro{uva~ka na pesok vo delumno realiziraniot objekt iznesuva okolu 100 t.
6.1 Vlijanija vrz naselenieto i ~ovekovoto zdravje
Site emisii na zagaduva~ki materii koi }e bidat proizvod na implementacijata na planskata dokumentacija mo`at da proizvedat negativni vlijanija vrz naselenieto i ~ovekovo zdravje, no samo vo slu~aj ako se nekontrolirani i ne se po~ituvaat merkite za namaluvawe na negativnite vlijanija.
Oddale~enosta od 1-2 km od prvite stanbeni objekti, povolnite vozdu{ni struewa koi naj~esto go sledat pravecot N-S, odnosno tekot na rekata Vardar, maliot planski opfat za realizacija, kusite po vremetraewe i obem grade`ni aktivnosti i tipot na lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe, go namaluvaat rizikot po naselenieto i ~ovekovoto zdravje.
Vo sprotivnost na prethodnoto, pogolemi emisii na polutenti se o~ekuvaat vo vozduhot od proizvedenite gasovi na mehanizacijata i transportnite vozila, pra{inata od grade`nite operacii za podgotovkata na terenot, odnosno iskopite na temelnite strukturi na objektite, transportot na vi{okot na zemja i grade`en {ut do deponijata, bu~avata i emisiite na mineralna pra{ina od operaciite na drobewe na pokrupnite peso~ni frakcii i peskareweto.
Ostanatite emisii na polutenti vo vodata i po~vata se nezna~itelni i nemo`at duri i pri nekontrolirani aktivnosti zna~itelno da vlijaat vrz naselenieto i ~ovekovoto zdravje.
6.2 Vlijanie vrz socio-ekonomskata sostojba
Implementacijata na planskata dokumentacija }e predizvika pozitivni vlijanija vrz socio-ekonomskata sostojba na Op{tinata Veles, koi mo`at da se prosledat preku:
• Zgolemen obem na rabota i pro{iruvawe na pazarot na uslugi kon sosednite dr`avi, kade {to vakviot tip na stopanska dejnost e deficitaren ;
• Zgolemen priliv na sredstva po osnov na zakonski predvidenite dava~ki kon dr`avata i Op{tinata Veles;
• Zgolemen bankoven promet; • Zgolemen li~en dohod na vrabotenite; • Spre~uvawe na nelegalna gradba na objekti; • Zgolemeno renome na stopanskiot subjekt; • Dendro i hortikulturno ureduvawe na planskiot prostor.
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
33
6.3 Vlijanija vrz vozduhot
Imaj}i go vo predvid maliot po obem i lokalniot karakter na grade`nite aktivnosti, se o~ekuva deka najgolemo vlijanie vrz `ivotnata sredina }e se proizvede od grade`nata i transportnata mehanizacija nameneta za izvedba na iskopi i ramnewe na zemji{teto i transportot na grade`niot {ut do deponijata, ~ij broj i tipovi }e bidat determinirani od obemot na aktivnostite, odnosno so predmer presmetkite koi }e bidat sostaven del na Osnovniot grade`en proekt.
Detalnite vlijanija vrz `ivotnata sredina, nejzinite mediumi, zdravjeto na lu|eto, materijalnite dobra, vklu~itelno i vlijanieto vrz vozduhot }e bidat detalno proceneti vo Elaboratot za za{tita na `ivotnata sredina vo fazata na podgotovka na Osnovniot grade`en proekt.
Ras~istuvaweto na terenot, odnosno podgotovkata na zonata koja }e bide predmet na iskop, najverojatno }e se vr{i so rovokopa~ ili buldo`er i ra~no. Transportot na grade`ni materijali koi }e se upotrebat pri izvedbata na aktivnostite }e se vr{i so klasi~ni transportni vozila (kamioni), a transportot na iskopanata zemja i nejzinoto deponirawe }e se vr{i so kamionite.
Op{to e poznato e deka mehanizacijata i motornite vozila se mnogu golemi emiteri na gasovi i pra{ina i vo golema merka vlijaat na tn. efekt na “staklena gradina”, emitiraj}i brojni zagaduva~ki materii koi go ovozmo`uvaat procesot na sozdavawe na tn. “ozonski dupki”.
99,4% od emitiranite polutenti od motornite vozila se nevidlivi za goloto oko i site od niv negativno vlijaat na zdravjeto na ~ovekot i `iviot svet. Koli~estvoto i kvalitetot na izduvnite gasovi se vo funkcija na pove}e faktori i toa: tipot na voziloto, performansite na voziloto, vidot na gorivoto koe se koristi, karakteristikite na gorivoto vo distributivnata mre`a, prisustvoto na aditivi, stepenot na sogoruvawe na gorivoto i dr.
Motornite vozila emitiraat: CO2 (jaglenoroden dvooksid), CO (jaglenoroden monoksid), HC (vodorod jaglenorodi), NO x (azotni oksidi), SO2 (sulfur dvooksid), isparlivi organski komponenti, benzen, acetaldehidi, 1,3 - butadien, cvrsti ~esti~ki koi sodr`at ~ad i te{ki metali. HC i NO vo prisustvo na son~eva svetlina i povisoki nadvore{ni temperaturi, vo prizemnite zemjeni sloevi go ovozmo`uvaat sozdavaweto na O3 (ozon), koj e glavna komponenta na smogot.
Pokraj emisiite koi se predizvikani od pogonskite goriva na mehanizacijata i vozilata, sogoruvaweto na maslata i lubrikantite predizvikuva dopolnitelni emisii vo vozduhot.
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
34
Pri ocenata na vlijanijata vrz vozduhot, osobeno va`en faktor e postavenosta na lokacijata kade {to }e se izveduvaat grade`nite aktivnosti, vo odnos na naselenoto mesto i regionot, odnosno postoewe na osetlivi receptori koi }e bidat zasegnati so emisiite.
Lokacijata na koja }e se izveduvaat grade`nite aktivnosti pretstavuva delumno realiziran prostor na koj se odvivaat aktivnosti na peskarewe i se nao|a vo blizina do naseleno mesto, pa spored toa, vo neposrednata blizina postojat zna~itelni receptori koi mo`at da bidat zasegnati. Iako vlijanijata od emisiite vo vozduh mo`at da se ocenat kako negativni, tie vo odnos na vremetraeweto }e bidat kusoro~ni, poradi maliot terenski opfat za realizacija.
So osnovniot proekt, vo predmer presmetkata, izveduva~ot }e prilo`i lista na vidovi na mehanizacija koja }e se koristi, so {to }e se napravi detalna procena na kvantitetot na zagaduva~kite supstancii vo vozduhot, a voedno i ocena za nivnoto vlijanie vrz `ivotnata sredina. Vo ova faza, mo`e samo da se napravi sporedba so sli~ni proekti za da se predvidat za{titni merki koi se prezentirani vo to~kata 7.
Vo operativnata faza se o~ekuvaat ograni~eni emisii na mineralna pra{ina od procesite na drobewe na pogolemite frakcii na pesokot i procesot na peskareweto. Poradi malite dimenzii na del od pra{inata (<od 10 mikroni), mo`e da dojde do vdi{uvawe na mineralnite ~esti~ki i zaboluvawe na vrabotenite so silikoza na belite drobovi (Silicosis), cijanoza (Cyanosis - modra ko`a), plu}ni edemi, odnosno akumulacija na te~nost vo belite drobovi, pnevmonija ili tuberkuloza.
6.4 Vlijanija vrz kvalitetot na povr{inskite i podzemnite vodi
Tipot na grade`ni aktivnosti koi treba da se odvivaat pri implemetacija na planskata dokumentacija ne se karakteriziraat so zna~itelna potro{uva~ka na voda, {to e karakteristika i za procesot na peskarewe na metali, koj e vo osnova suv proces i ne koristi hemikalii i reagensi.
Direktno zagaduvawe na povr{inskite vodi ne se o~ekuva, bidej}i planskiot opfat ne se nao|a vo neposredna blizina na povr{inski vodotek. Indirektno, recipientot, rekata Vardar koj e glaven priemnik na site otpadni komunalni i industriski vodi na teritorijata na Op{tinata Veles mo`e da bide zagadena pri nekontrolirani emisii na motorni goriva, masla, lubrikanti, hemikalii koi se koristat vo grade`ni{tvoto - boi i razreduva~i, dokolku bidat direktno ispu{teni vo vodopriemnikot na efluentot, odnosno kanalizacijata.
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
35
Nekontrolirani emisii vrz po~vata na motorni goriva, masla, lubrikanti, hemikalii koi se koristat vo grade`ni{tvoto - boi i razreduva~i mo`at da predizvikaat zagaduvawe na podzemnite vodi, {to e posebno zna~ajno da se navede, poradi faktot {to vodosnabduvaweto na predmetniot planski opfat se vr{i so bunarska voda.
6.5 Vlijanie vrz po~va
Prirodnite karakteristiki na po~vata }e pretrpat opredeleni negativni promeni, pred se vo nejzinata struktura, odnosno zbienost, pri upotrebata na te{kata grade`na mehanizacija, pri kopawe i nabivawe na tloto.
Negativni promeni na kvalitetot na po~vata, sostavot na mikro florata i faunata se o~ekuvaat pri nesoodvetno upravuvawe so otpadot i nekontroliranite emisii na motorni goriva, masla, lubrikanti, hemikalii koi se koristat vo grade`ni{tvoto - boi i razreduva~i.
Vlijanijata od implementacijata na planskata dokumentacija }e bidat ograni~eni na mnogu mala povr{ina koja iznesuva 3712 m2 , pa poradi toa ne se ocenuvaat kako zna~itelni.
6.6 Vlijanie na otpadot To~nite koli~estva na grade`en otpad / {ut i vi{ok na zemja }e bidat opredeleni so grade`niot osnoven proekt i predmer presmetkata. Mo`ni se eolski emisii na grade`na pra{ina vo neposrednata blizina na planskiot opfat, dokolku grade`niot otpad ne bide propisno utovaren i navremeno deponiran na prethodno dogovorena deponija. Nekontroliranite istekuvawa na gorivo, masti, masla, lubrikanti, grade`ni hemikalii i sl. pretstavuvaat opasen otpad, koj mo`e mnogu negativno da vlijae vrz po~vata, podzemnite i povr{inski vodi, a voedno pretstavuva potencijalna, no i realna opasnost od po`ari i eksplozii. Poradi toa, investitorot treba da prevzeme posebni merki za upravuvawe so toj tip na otpad.
Odlo`uvawe na komunalniot otpad sozdaden od rabotnicite, kako i cvrstiot otpad od ambala`ata na grade`nite materijali, aditivite, maslata i gorivoto, treba da se tretiraat spored Listata na otpadi (Slu`ben vesnik na RM br.100/05).
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
36
Vidot i na~inot na upravuvawe so otpadot e izrazen kvalitativno, po analogija na proekti od vakov vid. Otpadot koj }e bide generiran vo grade`nata faza e prika`an na slednata tabela:
Tabela br. 3 Vidovi na otpad
Reden
broj
Vid na otpad Broj od
Listata na
vidovi na
otpad ("Sl.
Vesnik na
RM" br.
100/2005)
Koli~ina na
otpad na
godi{no nivo
izrazeni vo toni
ili litri
Na~in na postapuvawe
so otpadot
(Prerabotka,
skaldirawe,
predavawe,
otstranuvawe i
sli~no)
Naziv na
pravno lice
koe
postapuva so
otpadot i
lokacija
kade se
otstranuva
otpadot
(deponija)
1 Ambala`a 15 01 01
Vo zavisnost od
dinamikata i
obemot na
rabotite
So otpadot }e se
postapuva kako {to }e
se predvidi vo
Programata za za{tita
na `ivotnata sredina
Investitor
2 Pakuvawe
{to sodr`i
ostatoci
ili e
zagadeno so
opasni
supstanci
15 01 10* Vo zavisnost od
dinamikata i
obemot na
rabotite
So otpadot }e se
postapuva kako {to e
predvideno vo
Programata za za{tita
na `ivotnata sredina
/
3 Otpadni
vodi {to ne
sodr`at
opasni
supstanci
16 10 02 Vo zavisnost od
dinamikata i
obemot na
rabotite
So otpadot }e se
postapuva kako {to e
predvideno vo
Programata za za{tita
na `ivotnata sredina
/
4 cement 17 01 01
- II - - II - /
5 Iskopana
zemja bez
opasni
supstanci
17 05 06 Vo zavisnost od
dinamikata i
obemot na
rabotite
So otpadot }e se
postapuva kako {to e
predvideno vo
Programata za za{tita
/
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
37
Reden
broj
Vid na otpad Broj od
Listata na
vidovi na
otpad ("Sl.
Vesnik na
RM" br.
100/2005)
Koli~ina na
otpad na
godi{no nivo
izrazeni vo toni
ili litri
Na~in na postapuvawe
so otpadot
(Prerabotka,
skaldirawe,
predavawe,
otstranuvawe i
sli~no)
Naziv na
pravno lice
koe
postapuva so
otpadot i
lokacija
kade se
otstranuva
otpadot
(deponija)
na `ivotnata sredina
7 Me{ani
materijali
od
grade`nata
faza {to ne
sodr`at
opasni
supstanci
17 09 04 Vo zavisnost od
dinamikata i
obemot na
rabotite
So otpadot }e se
postapuva kako {to e
predvideno vo
Programata za za{tita
na `ivotnata sredina
/
8 Zamasteni
krpi 15 02 02*
Vo zavisnost od
dinamikata i
obemot na
rabotite
So otpadot }e se
postapuva kako {to e
predvideno vo
Programata za za{tita
na `ivotnata sredina
/
* - opasen otpad- Lista na vidovi otpad (Slu`ben vesnik na RM br. 100/05) 6.7 Vlijanie na bu~avata Bu~avata e realen tehnolo{ki predizvik na site grade`ni i tehnolo{ki procesi.
Soglasno Zakonot za za{tita od bu~ava vo `ivotnata sredina (Slu`ben vesnik na RM br. 79/07), bu~ava vo `ivotnata sredina pretstavuva emisija koja e predizvikana od nesakan ili {teten nadvore{en zvuk, sozdaden od ~ovekovite aktivnosti i koj e nametnat vo bliskata okolina. Poradi toa, bu~avata predizvikuva neprijatnost i voznemiruvawe, vklu~uvaj}i ja i bu~avata emituvana od prevozni sredstva, paten, `elezni~ki i vozdu{en soobra}aj.
Neprijatnost od bu~ava, zna~i voznemirenost predizvikana od emisija na zvuk koj e ~est i /ili dolgotraen, sozdaden vo opredeleno vreme i mesto, a koj gi popre~uva
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
38
ili vlijae na voobi~aenata aktivnost i rabota, koncentracija, odmorot i spiewe na lu|eto. Voznemirenost od bu~ava se definira preku stepenot na voznemirenost na naselenieto od bu~ava, opredelena so pomo{ na terenski uvidi. Grani~nite vrednosti za osnovnite indikatori za bu~avata vo `ivotnata sredina se utvrdeni vo Pravilnikot za grani~ni vrednosti na nivoto na bu~ava (Slu`ben vesnik na RM br. 147/08). Spored stepenot za za{tita od bu~ava, grani~nite vrednosti za osnovnite indikatori za bu~avata vo `ivotnata sredina predizvikana od razli~ni izvori ne treba da bidat povisoki od:
Podra~je diferencirano spored stepenot na za{tita
od bu~ava
Nivo na bu~ava izrazeno vo dB(A)
Ld Lv Ln
Podra~je od prv stepen 50 50 40
Podra~je od vtor stepen 55 55 45
Podra~je od tret stepen 60 60 55
Podra~je od ~etvrt stepen 70 70 60
Tabela br. 4 Nivoa na bu~ava po podra~ja Legenda:
• Ld - den (period od 07:00 do 19:00 ~asot) • Lv - ve~er (period od 19:00 do 23:00 ~asot) • Ln - no} (period od 23:00 do 07:00 ~asot)
Spored stepenot na za{tita od bu~ava, podra~jata se opredeleni vo Pravilnikot za lokaciite na mernite stanici i mernite mesta (Slu`ben vesnik na RM br. 120/08).
• Podra~je so I stepen na za{tita od bu~ava e podra~je nameneto za turizam i rekreacija, podra~je vo neposredna blizina na zdravstveni ustanovi za bolni~ko lekuvawe i podra~je na nacionalni parkovi i prirodni rezervati;
• Podra~je so II stepen na za{tita od bu~ava e podra~je koe e primarno nameneto za prestoj, odnosno stanben reon, podra~je vo okolina na objekti nameneti za vospitna i obrazovna dejnost, objekti za socijalna za{tita nameneti za smestuvawe na deca i stari lica i objekti za primarna
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
39
zdravstvena za{tita, podra~je na igrali{ta i javni parkovi, povr{ini so javno zelenilo i rekreaciski povr{ini i podra~ja na lokalni parkovi.
• Podra~je so III stepen na za{tita od bu~ava e podra~je kade e dozvolen zafat vo okolinata, vo koe pomalku }e smeta predizvikuvaweto na bu~ava, odnosno trgovsko - delovno - stanbeno podra~je, koe istovremeno e nameneto za prestoj, odnosno vo koe ima objekti vo koi ima za{titeni prostorii, zanaet~iski i sli~ni dejnosti na proizvodstvo (me{ano podra~je), podra~je nameneto za zemjodelska dejnost i javni centri kade se vr{at upravni, trgovski, uslu`ni i ugostitelski dejnosi.
• Podra~je so IV stepen na za{tita od bu~ava e podra~je kade se dozvoleni zafati vo okolinata, koi mo`at da predizvikaat pre~ewe so bu~ava, podra~je bez stanovi, nameneto za industriski i zanaet~iski ili drugi sli~ni proizvodstveni dejnosti, transportni dejnosti, dejnosti za skladirawe i servisni dejnosti i komunalni dejnosti koi sozdavaat pogolema bu~ava.
So Odlukata za utvrduvawe vo koi slu~ai i pod koi uslovi se smeta deka e naru{en mirot na gra|anite od {tetna bu~ava (Slu`ben vesnik na Republika Makedonija br. 01/09), identifikuvani se dejstvijata pri koi, vo slu~aj da proizveduvaat bu~ava koja gi nadminuva grani~nite vrednosti na nivoto na bu~ava, se smeta deka se naru{uva mirot na gra|anite.
Vo odsustvo na razviena dr`avna mre`a za monitoring, za po{irokoto podra~je na predmetnata lokacija, ne postojat podatoci od merewa za nivoata na bu~ava vo `ivotnata sredina. Sledstveno, ne postojat planski dokumenti za upravuvuawe so bu~avata, odnosno strate{ka karta i akcionen plan.
Bu~avata na predmetnata lokacija }e se javi vo grade`nata faza i }e bide rezultat na rabotata na grade`nata mehanizacija i transportnite vozila.
Specifi~nosta na vlijanieto najmnogu }e zavisi od vidot na oprema i grade`na mehanizacija koja }e se koristi pri odstranuvawe na vi{okot na zemja i podgotvuvawe na terenot za konstruktivnata faza, odnosno izveduvawe na iskopot.
Celta za identifikacija na izvorite na bu~ava vo grade`nata faza e da se otkrijat potencijalnite vlijanija vrz `ivotnata sredina, osobeno vrz naselenieto vo najbliskoto opkru`uvawe i rabotnicite koi }e operiraat so mehanizacijata. Glavni izvori na bu~ava koi se o~ekuvaat se:
• mehanizacija za iskopi ramnewe na terenot (bageri / rovokopa~i); i
• vozilata za dotur i transport na grade`ni i ostanati materijali.
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
40
Intenzitetot na bu~ava koja se o~ekuva da se emitira od mehanizacijata vo grade`nata faza se procenuva na slednite vrednosti:
• kamion 82 - 96 dB
• bageri 79 - 97 dB
Spored literaturnite podatoci i sporedbenite analizi e utvrdeno deka nivoto na bu~ava vo grade`nata faza malku }e gi nadminuvaat grani~nite vrednosti, odnosno bu~avata }e predizvika negativno vlijanie vrz `ivotnata sredina, no istite vo odnos na vremetraeweto }e bidat kratkotrajni.
Pri izvedba na aktivnostite }e se pojavat i vibracii predizvikani od dvi`eweto na mehanizacijata. Vlijanijata od ovie pojavi se ocenuvaat kako negativni, a istovremeno i kako nezna~itelni, ako se zeme vo predvid vremetraeweto predvideno za izvedba na planiranite aktivnosti.
Bu~ava i vibracii se o~ekuvaat i vo izvedbata na procesot peskarewe na metali, odnosno pri drobeweto na peso~nite frakcii vo drobilkata.
6.8 Vlijanie vrz flora i fauna
Planskiot opfat pretstavuva stopansko-urban kompleks, vo koj prirodnata slika na terenot e izmeneta pred nekolku desetici godini, a so toa i sostavot na florata i faunata.
So ogled na faktot deka okolinata planskiot opfat ve}e pretstavuva degradiran floristi~ko-faunisti~ki predel, {to e neprirodna i antropogeno proizvedena sukcesija, proektnite aktivnosti samo nezna~itelno mo`at da vlijaat na rasporedot i abundantnosta na populaciite.
Bu~avata od mehanizacijata, zgolemeniot broj na rabotnici i nivnoto dvi`ewe, mo`at da dovedat do napu{taweto na proektnata lokacija na lesno migratornite vidovi (ptici i cica~i), so {to }e se naru{i postoe~kata ramnote`a vo ekosistemot, koja mo`e da se zgolemi so implementacija na planskiot opfat, izgradba na potrebnata infrastruktura, odnosno pri eventualnote se~ewe na vegetacijata koja se nao|a na i /ili okolu planskiot opfat..
Vlijanijata }e bidat kratkoro~ni i }e se registriraat samo vo grade`nata faza i verojatno e da se o~ekuva deka del od migrira~kite vidovi koi se adaptirani na degradiranite uslovi da se vratat posle zavr{enite aktivnosti.
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
41
So aplikacija na dendro i hortikulturnata za{tita se o~ekuvaat pozitivni vlijanija, odnosno zbogatuvawe na floristi~ko-faunisti~ki sostav. Voedno, zeleniloto na predmetnata lokacija }e mu dade pohuman, poestetski i popriroden izgled na planskiot opfat. 6.9 Vlijanie vrz predelot
Voobi~aeno, pri izgotvuvawe i implementacija na urbanisti~ka planska dokumentacija, stopanskite objekti se postavuvaat vo ruralni delovi, na zemji{ta so nizok agro-bonitet i vo delovi na koi otsustvuvaat pejsa`ni vrednosti od turisti~ki karakter ili so visoka vrednost na biodiverzitetot.
So implementacija na planskata dokumentacija ne se planira osvojuvawe na zna~itelni zemjeni povr{ini, izgradba na objekti koi po gabarit i vertikalna distribucija }e izlezat nadvor od postoe~kata arhitektura, poradi {to nema da se registiraat zna~itelni naru{uvawe na postoe~kiot pejsa`.
6.10 Vlijanie vrz materijalni dobra
Vo neposredna blizina na predmetnata lokacija ne se registrirani materijalni dobra od zna~enie za ~ovekot. Se o~ekuva, deka implementacijata na planskata dokumentacija dolgoro~no pozitivno }e vlijae na materijalnite pridobivki na stopanskiot subjekt, biznis zaednicata, naselenieto i lokalnata uprava, {to se ogleda vo:
• Zgolemen interes na ostanatite stopanski subjekti za investirawe vo
po{irokiot region na planskiot opfat; • Verojatno e deka na zemji{teto koe se nao|a vo po{irokiot region na
planskiot opfat }e mu se zgolemi cenata; • Verojatno e deka brojot na vrabotuvawa nema da se poka~uva, so {to i celiot
komplet na ekonomski parametri }e se zgolemi, {to }e ovozmo`i sozdavawe na novi materijalni dobra.
Lokalnata uprava gi poseduva site podlogi koi }e bidat od korist pri implementacijata na planskata dokumentacija, so {to }e se eliminiraat eventualni o{tetuvawa na materijalnite dobra, kako na primer: podzemni instalacii i sl., koi treba da se pretstaveni vo podzemnite katastri.
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
42
6.11 Vlijanie vrz kulturno-istorisko nasledstvo
Na teritorijata na planskiot opfat ne postojat objekti od zna~enie za kulturata i istorijata na gradot i Republika Makedonija, a koi bi bile limitira~ki faktor za implementacija na proektot.
6.12 Prekugrani~ni vlijanija
Lokaliziranite i kusotrajnite vlijanija od implementacijata na planskata dokumentacija nema da predizvikaat negativni prekugrani~ni vlijanija `ivotnata sredina. Se o~ekuvaat pozitivni dvosmerni ekonomski prekugrani~ni vlijanija, koi verojatno }e rezultiraat so zgolemen obem na aktivnosti vo sosednite zemji i transfer na znaewa i iskustva od aktivnostite na Peskara VEL DOOEL, Veles.
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
43
7.0 MERKI ZA ZA[TITA, NAMALUVAWE I UBLA@UVAWE NA NEGATIVNITE VLIJANIJA OD PLANSKIOT DOKUMENT
Doslednoto po~ituvawe na Zakonot za `ivotna sredina i drugite zakoni i podzakonski akti koi se odnesuvaat na merkite za za{tita, namaluvawe i ubla`uvawe na negativnite vlijanija od implementacijata na planskata dokumentacija, }e zna~at i efikasno spravuvawe so o~ekuvanite i verojatnite negativni vlijanija vrz `ivotnata sredina, zdravjeto na lu|eto i materijalnite dobra.
Implementacijata na planskata dokumentacija zna~i voveduvawe na promeni vo momentnata sostojba na planskiot opfat, koi treba da se analiziraat niz prizmata na vlijanijata vo tri (3) fazi:
Faza br. 1: Grade`nata faza na implementacijata;
Faza br. 2: Operativnata faza;
Faza br. 3: Post-operativnata faza (posle zatvoraweto, dekomisioniraweto na kompleksot i rehabilitacijata /rekultivacijata na zemji{teto).
Ovoj izve{taj gi naveduva samo op{tite merki za za{tita, preku namaluvawe i ubla`uvawe na negativnite vlijanija vo fazata br. 1 i fazata broj 2.
Detalnite merki za za{tita, namaluvawe i ubla`uvawe na negativnite vlijanija za site 3 (tri) fazi }e se prezentiraat vo Studijata za ocena na vlijanieto vrz `ivotnata sredina ili Elaboratot za za{tita na `ivotnata sredina.
7.1 Merki za namaluvawe na vlijanieto vrz naselenieto i ~ovekovoto zdravje
Faza br, 1: grade`na faza
Osnovnata merka predviduva, grade`nite aktivnosti da se izveduvaat soglasno zakonskite propisi, odnosno vrz baza na dinami~ki plan za gradewe; elaborat za za{tita pri rabota; elaborat za protiv po`arna za{tita; i elaborat za za{tita na `ivotnata sredina, kade {to se specificirani site merki za za{tita, kako {to se i merkite koi se odnesuvaat na namaluvaweto na vlijanieto vrz naselenieto i ~ovekovoto zdravje:
Izvedba na aktivnosti vo rabotno vreme, so {to }e se spre~i
emitiraweto na bu~avata od mehanizacijata i transportnite vozila
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
44
nadvor od rabotno vreme, odnosno vlijanieto vrz stato-akusti~niot aparat (ramnote`a i sluh) vo vreme na nivniot odmor;
Isklu~uvawe na vozilata koga ne se vo operativna sostojba, so {to se namaluvaat emisiite na izduvni gasovi i nepotrebnata bu~ava;
Upotreba na tehni~ki ispravna mehanizacija i transportni vozila, so koristewe na goriva so nizok procent na sulfur, so {to }e se namalat emisiite vo atmosferata;
Upotreba na za{titna oprema (odela, za{titni maski za pra{ina, audio tamponski za{titnici, {lemovi, ~evli, o~ila, rakavici i sl.), so {to }e se spre~at povredite na rabotnicite pri izvedba na aktivnostite;
Kontrola vrz emisija na fugitivna pra{ina (upotreba na prskalki ili navla`uvawe na iskopite), so {to }e se spre~i eolskata distribucija na pra{inata i inhalacijata na respirabilnite ~esti~ki koi se < 10 mikroni, vo pobliskata i podale~nata atmosfera;
Transport na grade`nata zemja / {ut vo zatvoreni vozila, poradi rasejuvaweto na pra{inata nadvor od vozilata za transport;
Postapuvawe so otpadot soglasno Zakonot za otpad, odnosno negovo sobirawe, selekcija, reciklirawe i odlo`uvawe na propi{ani deponiii;
Kontrola i spre~uvawe na vlez na te~nite efluenti koi sodr`at masti, masla, lubrikanti, grade`ni hemikalii, boi, razreduva~i i sl.) vo povr{inskite i podzemnite vodi;
Koristewe na netoksi~ni -ekolo{ki bezbedni hemikalii; Skladirawe na materijalite na obezbedeni i izolirani povr{ini,
podaleku od izvori na ogan i iskrewe, poradi isklu~uvawe na mo`nosta za po`ari i eksplozii.
Faza br, 2: operativna faza
Koristewe na za{titna oprema pri peskareweto, poradi spre~uvawe na mehani~ki povredi na teloto i liceto i vlez na pra{inata vo belite drobovi;
Upotreba na vodeno (skrubersko) otpra{uvawe kaj drobilkite za pesok i kolekcija na pra{inata vo kolektorite na procesna pra{ina;
Koristewe na voda za piewe od gradskiot vodovod, poradi izbegnuvawe na stoma~ni / crevni zaboluvawa;
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
45
Redovni zdravstveni pregledi, poradi sledewe na zdravstvenata sosotojba so vrabotenite;
Dokolku e predvidena i se praktikuva, ishranata treba da se vr{i vo kujnski prostor ili vo prostor koj spored sanitarno-higienskite uslovi odgovara na namenata za ishrana.
7.2 Merki za namaluvawe na vlijanieto vrz socio-ekonomskata sostojba
Poradi pozitivnoto vlijanie od implementacijata na planskata dokumentacija vrz socio-ekonomskata sostojba, merkite za namaluvawe na vlijanijata ne se aplikativni i ne se prepora~uvaat.
7.3 Merki za namaluvawe na vlijanieto vrz kvalitetot na ambientalen vozduh
Mnogu od predlo`enite merki koi se odnesuvaat na merkite za namaluvawe na vlijanieto vrz naselenieto i ~ovekovoto zdravje, se primenlivi i kako merki za namaluvawe na vlijanijata vrz ambientalniot vozduh:
Faza br, 1: grade`na faza
Upotreba na tehni~ki ispravna mehanizacija i transportni vozila, so koristewe na goriva so nizok procent na sulfur;
Isklu~uvawe na vozilata koga ne se vo operativna sostojba, so {to se namaluvaat emisiite na izduvni gasovi i nepotrebnata bu~ava koja se {iri niz atmosferata;
Kontrola vrz emisiite na fugitivna pra{ina (upotreba na prskalki ili navla`uvawe na iskopite), so {to }e se spre~i eolskata distribucija na pra{inata;
Brzo odlo`uvawe na grade`nata zemja na deponija i/ili nejzino pokrivawe pri odlo`eno deponirawe. Vo vakvi slu~ai, grade`nata praksa koristi navla`uvawe ili pokrivawe na odlo`enata zemja;
Transport na grade`nata zemja / {ut vo zatvoreni vozila.
Faza br, 2: operativna faza
Upotreba na vodeno (skrubersko) otpra{uvawe kaj kolektorite za procesna pra{ina;
Odr`uvaweto na higienata na rabotnite prostori treba da se izveduva so prethodno navla`nuvawe na tloto, poradi supresija na mineralnata pra{ina;
Primena na NDT - Najdobri Dostapni Tehniki ( angliski: Best Available Techniques - BAT) vo procesot na peskarewe;
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
46
Supstitucija na energenti koi predizvikuvaat efekt na “staklena gradina”, so energenti koi se dobivaat od obnovlivite resursi (son~eva energija) ili apliacija na prirodniot gas, posle negovoto voveduvawe na teritorijata na Op{tina Veles;
Dendro i hortikulturno zazelenuvawe na lokacijata.
7.4 Merki za namaluvawe na vlijanieto vrz kvalitetot na povr{inskite i podzemnite vodi
Operatorot na stopanskiot objekt za peskarewe na metali go vr{i vodosnabduvaweto od sopstven vodosnabditelen izvor (bunar), dodeka odveduvaweto na fekalnite vodi e regulirano preku povrzuvawe na jazli od fekalnata kanalizaciska infrastruktura od seloto Durutovec.
Implementacijata na planskata dokumentacija imperativno go nametnuva re{avaweto na vodosnabditelnata i kanalizaciska infrastruktura, a vo soglasnost so potrebite na planskite objekti vo naselbata Re~ani.
Faza br, 1: grade`na faza
Poradi malata vkupna povr{ina za gradba, koja iznesuva 3712 m2 , za o~ekuvawe e deka grade`nite aktivnosti }e zavr{at vo kus rok, a so predmer presmetkite koi se del od proektnata dokumentacija (osnoven grade`en proekt), }e se predvidat detalnite materijalni bilansi i na~inite na izvedba na izgradbata na objektite.
Soglasno dene{nata grade`na praksa, za podgotovka na betonot nema da se koristi voda od lokalniot vodosnabditelen izvor, bidej}i betonot }e se distribuira gotov na predmetnata lokacija. So toa, se eliminira mo`nosta od zagaduvawe na recipientot od voda koja e del od toj del na grade`nite operacii, odnosno procesot na betonirawe.
Potencijalnite zagaduvawa na po~vata i podzemnite vodi od nesovesnoto rabotewe so gorivo, masla, lubrikanti, grade`ni hemikalii, boi i sl. }e se preveniraat so kontrola na eventualnata neispravnost na mehanizacijata i vozilata, sobirawe na iste~eniot opasen te~en otpad i negovo skladirawe vo metalni sadovi, do negovoto finalno odlo`uvawe.
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
47
Faza br, 2: operativna faza
Procesot na peskarewe od tehnolo{ki aspekt e suv proces, vo koj vodata se koristi samo za redovno perewe na rabotnite prostorii so {to se vr{i supresija na mineralnata netoksi~na pra{ina. Merkite za za{tita predviduvaat i:
[tedewe na voda preku usmeruvawe na iskoristenata voda od procesite na perewe na krugot i rabotnite prostorii kon povr{inite so drvoredi i nasadi od zelenilo;
Spre~uvawe na nekontrolirano istekuvawe na hemikalii / masti /lubrikanti (za odr`uvawe na opremata od pogonot za ma{inska obrabotka) vo vodosobirnata kanalizaciska infrastruktura.
7.5 Merki za namaluvawe na vlijanieto vrz po~va
Bidej}i planskiot opfat e delumno realiziran, vrz po~vata se o~ekuvaat nezna~itelni vlijanija, koi }e bidat najizrazeni vo grade`nata faza od implementacijata.
So dosledna primena na planskite re{enija se namaluvaat ili eliminiraat negativnite vlijanija od nabivaweto (promenata na nejzinata struktura, zbienost), stabilnosta, zagaduvaweto so polutenti koi mo`at nekontrolirano da se eliminiraat od mehanizacijata i vozilata (gorivo, masti, masla, lubrikanti), grade`niot i komunalniot otpad i sl.
Faza br, 1: grade`na faza
Dvi`ewe i parkirawe na vozila samo vo granicite na grade`nite aktivnosti;
Upotreba na tehni~ki ispravna mehanizacija i transportni vozila, poradi spre~uvawe na istekuvawe na gorivo, masti, masla, lubrikanti;
Zabraneta popravka na mehanizacijata i vozilata i to~ewe na gorivo na grade`nata parcela;
Odlo`uvawe na otpad do finalnoto deponirawe na definirani povr{ini;
Dendro i hortikulturno zazelenuvawe na lokacijata.
Faza br, 2: operativna faza
So zavr{uvaweto na grade`nata faza i finaliziraweto na planskiot opfat, najgolem del od povr{inata }e dobie finalen izgled ( vo soglasnost so osnovniot proekt ) koj podrazbira: betonirawe i /ili asfaltirawe na povr{inata, osven na
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
48
delovite koi }e bidat planirani za dendro i hortikulturni povr{ini i ostanati sodr`ini. So taa merka }e se spre~at migraciite na razli~ni polutenti kon po~venite sloevi, a }e se spre~at i zagaduvawata na podzemnite vodi.
Osnovna merka za spre~uvawe na rasejuvaweto na procesnata pra{ina kon krugot i nadvor od nego, e izgradba na sistem za ventilacija i otpra{uvawe.
7.6 Merki za namaluvawe na vlijanieto od otpadot
I za grade`nata i za operativnata faza od implementacijata na planskata dokumentacija va`at merkite koi se predvideni soglasno Zakonot za otpad, odnosno:
Minimizirawe na proizvedeni koli~estva za otpad; Postavuvawe na kontejneri i / ili sadovi za sobirawe na razli~ni
tipovi na otpad; Sobirawe na otpadot na opredeleni lokacii na povr{inata na
planskiot otpad; Selekcija i reupotreba; Finalno odveduvawe na otpadot od planskiot opfat i negovo
deponirawe na ovlastena deponija, soglasno dogovorot za dinamika za odvezuvawe, koj operatorot treba da go sklu~i so JKP Derven od Veles.
7.7 Merki za namaluvawe na vlijanieto od bu~avata
Upotrebata na tehni~ki ispravna grade`na mehanizacija i transportni vozila, tivka procesna tehnologija, rabota vo dnevnite ~asovi i ne nadminuvaweto na pragot na dozvoleni nivoa na bu~ava, se osnovnite merki za za{tita i namaluvawe na bu~avata. Dopolnitelnite merki treba da vklu~at:
Rabota na minimalen broj na emiteri na bu~ava vo isto vreme, odnosno rabota vo vremenski ciklusi;
Ograduvawe na planskiot opfat so za{titni ogradi (barieri) i /ili nasadi od drva; i
Upotreba na audio za{titni sredstva za u{ite na operatorite.
7.8 Merki za namaluvawe na vlijanieto vrz flora i fauna
Prevzemenite merki za namaluvawe na vlijanieto vrz vozduhot, vodata, po~vata i upravuvaweto so otpadot pretstavuvaat osnovni merki za za{tita na floristi~ko-faunisti~kiot sostav.
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
49
Planiranite nasadi od drva i zelenilo }e vlijaat pozitivno na planskiot opfat, preku zbogatuvawe na sostavot na floristi~ki i faunisti~ki vidovi.
7.9 Merki za namaluvawe na vlijanieto vrz predelot
Delumno realiziraniot planski opfat se nao|a na okolu 5 m od regionalniot pat R-103 i e izoliran od ostanatite sosedni objekti so metalna ogradna konstrukcija.
Zabele`livo e deka na postoe~kata realizirana povr{ina od planskiot opfat se vodi smetka za hortikulturnoto ureduvawe i vklopuvawe na objektite vo okolnata sredina, so {to predelot dobiva na estetski vrednosti.
Isklu~ok od normalnata dinamika i izgledot {to }e se slu~uva vo predelot pri implementacijata, }e bide zgolemenata frekvencija na vozila od grade`nata i transportnata mehanizacija pri vlez i izlez od planskiot opfat.
Implementacijata }e se vr{i vo vnatre{nosta na planiraniot planski opfat, so {to vo najgolema merka }e se namalat vlijanijata vrz predelot, a posebno {to planiranite objekti koi se vo funkcija na izvedba na stopanskite aktivnosti }e bidat realizirani so katnost P+1.
Vo prilog na za{tita na `ivotnata sredina i merkite za namaluvawe na vlijanieto vrz predelot }e bide i realizacijata na dendro-hortikulturnoto ureduvawe, pri {to se sugerira sadewe na brzoraste~ki drva so gusti i visoki kro{ni.
7.10 Merki za namaluvawe na vlijanieto vrz kulturno i istorisko nasledstvo
Iako na planskiot opfat ne se evidentirani objekti od kulturno i istorisko nasledstvo, pri eventualnoto iskopuvawe na artefakti za vreme na grade`nite aktivnosti, Investitorot treba da ja izvesti P.E. na Ministerstvoto za kultura, i da zapre so aktivnostite, postapuvaj}i soglasno Zakonot za za{tita na kulturno nasledstvo (Sl. Vesnik na RM br. 20/04,115/07).
7.11 Merki za namaluvawe na vlijanijata od nesre}i i havarii
Primenuvaweto na merkite za namaluvawe na vlijanijata od nesre}i i havarii imaat za cel da gi spre~at ~ove~kite `rtvi, zagubite na materijalnite dobra i devastiraweto na `ivotnata sredina.
Pri eventualni nesre}i i /ili havarii, grade`nite aktivnosti i operativnite procesi od peskareweto mo`at da predizvikaat zgolemen rizik po `ivotnata
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
50
sredina, zdravjeto na lu|eto i materijalnite dobra, poradi {to e potrebno da se predvidat merki za namaluvawe na negativnite vlijanija od takvite slu~uvawa.
Merkite za za{tita od nesre}i i havarii, koi se propi{ani so ovoj planski dokument, pretstavuvaat urbanisti~ki merki za za{tita na planskiot opfat od nepovolni faktori i nivnoto nepovolno vlijanie vrz `ivotnata i rabotnata sredina. Donesuvaweto na planskata dokumentacija, samo po sebe zna~i regulacija na propisite za gradba i obezbeduvawe na gradbite, so {to se spre~uvaat aktivnostite na divo gradewe i improvizirawe vo gradeweto, {to e posebno va`no pri elementarni nepogodi, stihii, po`ari i sl. Odli~nata mestopolo`ba, blizinata na gradot Veles, dostapnosta za brza intervencija na slu`bite za itni intervencii, otvorenosta i neposrednata blizina na soobra}ajnicata R-103 (samo na 5 m od vlezot do planskiot opfat) i delumno realiziranata infrastrukturna mre`a ovozmo`uvaat brzo i efikasno spravuvawe so eventualnite nesre}i i havarii. Tehnolo{ki, procesot koj }e se odviva na planskiot opfat ne e rizi~en, lesno se kontrolira i ne predizvikuva opasnost za `ivotnata sredina duri i pri eventualni sostojbi na havarija. I sosednite objekti (carinski sklad i vinarska vizba) koi se vo neposredna blizina na planskiot opfat, ne pretstavuvaat tehnolo{ki celini koi mo`at da go zgolemat rizikot od nesre}i i havarii pri prenesuvawe na dejstvata na objektite vrz predmetniot planski opfat. Osnovnite merki za namaluvawe na vlijanijata od nesre}i i havarii predviduvaat:
Postapuvawe soglasno predvidenata proektna dokumentacija (elaborati) koja gi tretira redovnite i vonredni sostojbi;
Obuka na novo vrabotenite pri nivnoto vrabotuvawe i kursevi za osve`uvawe na znaewata (edna{ vo godinata) za merkite za namaluvawe na vlijanijata od nesre}i i havarii;
Upotreba na tehni~ki ispravna mehanizacija, vozila, oprema i instalacii;
Redovno servisirawe i kontrola na mehanizacija, vozila, oprema i instalacijata;
Koristewe na repromaterijali i ostanati materijali od poznat proizvoditel, ~ij proizvod(i) gi ispolnuvaat kriteriumite za standard i kvalitet;
Obezbeduvawe na planskiot opfat so protivpo`arna (PP) oprema i obu~en kadar za rakuvawe so PP opremata;
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
51
Obezbeduvawe na postojan sloboden izlez /vlez od planskiot opfat za lu|e i vozila;
Aseizmi~ka izvedba na objektite i sl.
7.12 Merki za namaluvawe na prekugrani~ni vlijanija
Implementacijata na planskiot dokument nema da predizvika prekugrani~ni vlijanija, pa poradi toa ne se prepora~uvaat merki za namaluvawe na vlijanijata.
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
52
8.0 PLAN ZA MONITORING NA @IVOTNATA SREDINA
Osnovnata cel na planot za monitoring na `ivotnata sredina e redovno sledewe, so prethodno vospostavena dinamika na efektite od implementacijata na planskiot dokument vrz `ivotnata sredina i zdravjeto na lu|eto.
Iako planskiot dokument se odnesuva na lesna i nezagaduva~ka industrija (G2), pred se poradi dolgata istorijata na zagaduvaweto na gradot Veles i osetlivosta na javnosta na razli~ni industriski zagaduvawa, planot za monitoring na `ivotnata sredina imperativno mora da predvidi tri (3) osnovni elementi:
• Navremenost na sledewe i izvestuvawe na nadle`nite institucii i javnosta povrzani so implementacijata na planskite aktivnosti;
• Navremeno otkrivawe na nepredvidenite negativni efekti vrz `ivotnata sredina i zdravjeto na lu|eto; i
• Odgovornost kon javnosta na Op{tinata Veles i nejziniot senzibilitet kon ekolo{kite implikacii od opredeleni stopanski operacii.
Planot za monitoring na `ivotnata sredina bazira vrz sledeweto na indikatorite i vlijanijata vrz `ivotnata sredina i zdravjeto na lu|eto, so {to se ovozmo`o`uva i vospostavuvawe na merki za namaluvawe, minimizirawe i/ili eliminirawe na vlijanijata.
Soglasno iskustvenite analizi i literaturnite podatoci koi se odnesuvaat na dejnosta lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, verojatnite aspekti se odnesuvaat na vlijanija vrz 3-te osnovni `ivotni mediumi: vozduh, voda i po~va, no i na `ivite i ne`ivite ~initeli na istite.
Celite i korista od planot za monitoring na `ivotnata sredina se pove}e namenski:
• Ovozmo`uvaat kontinuirano sledewe na implementacijata na planskiot dokument;
• Omozmo`uvaat navremeno otkrivawe na devijaciite i nedoslednostite vo implementacijata na planskiot dokument, a koi mo`at negativno da vlijaat na `ivotnata sredina i zdravjeto na lu|eto;
• Pretstavuvaat baza za detalniot plan na monitoring na `ivotnata sredina koj }e se predvidi so OV@S (So ocenata na vlianieto na `ivotnata sredina preku izrabotka na Studija ili Elaborat);
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
53
• Ja informiraat javnosta za sostojbite so implementacijata na `ivotnata sredina;
• Ovozmo`uvaat vospostavuvawe na korektivni merki; • Pretstavuva osnova za definirawe na sli~ni planovi za monitoring pri
planiraweto na prostorot, odnosno implementacija na drugi planski dokumenti na po{irokata teritorija na naselbata Re~ani, odnosno Op{tinata Veles;
• Vospostavuva me|usebna interaktivnost pome|u site implementatori na planot za monitoring na `ivotnata sredina;
• Ovozmo`uvaat odr`livo koristewe na resursite, preku namalenite i / ili kontrolirani emisii, so {to doveduvaat i do finasiski pridobivki;
• Upatuva na procesi na supstitucija na energenti i repromaterijali i voveduvawe na NDP poradi namalenite emisii na zagaduva~ki materii i finansiski za{tedi;
• Go zgolemuva renometo i doverbata kaj javnosta kon implementatorite na planskiot dokument.
Medium Indikatori na SO@S
Odgovorni za monitoring
Dinamika
Vozduh 1.% na namaleni emisii od transportni vozila, mehanizacija i tehnolo{ki agregati 2.% na supstituirani energenti 3. Primena na NDT (najdobri dostapni praksi i tehnologii) 4. Kazni
1.Operator; M@SPP; RZZZ; O.Veles; resorni p.e. na ministerstva 2.Operator; M@SPP; RZZZ; O.Veles; resorni p.e. na ministerstva 3.Operator; M@SPP; O.Veles; resorni p.e. na ministerstva 4.Inspekciski organi
1.Mese~en emisiski i imisiski monitoring; godi{en bilans 2.Godi{en bilans 3.Proverka po prijavena promena 4.Soglasno zakonskite odredbi - incidentno ili po prijava
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
54
Voda 1. % na namaleno
koli~estvo na procesna voda 2. % na nameleno koli~estvo na emitirana tehnolo{ka voda 3. Primena na NDT (novi praksi i tehnolo{ki promeni) 4. Kazni
1.Operator; M@SPP; RZZZ; O.Veles; resorni p.e. na ministerstva 2.Operator; M@SPP; RZZZ; O.Veles; resorni p.e. na ministerstva 3.Operator; M@SPP; O.Veles; resorni p.e. na ministerstva 4.Inspekciski organi
1.Godi{en bilans 2.Mese~en monitoring na kvalitet na emitiran efluent 3. Proverka po prijavena promena 4.Soglasno zakonskite odredbi - incidentno ili po prijava
Po~va 1.Upravuvawe so site tipovi na otpad soglasno Zakonskite propisi 2.Namalen % na tehnolo{ki i drug otpad 3.Kazni
1.Operator; M@SPP (Inspekciski organ) 2.Operator; M@SPP (Inspekciski organ) 3.Inspekciski organi
1. Soglasno plan za sobirawe, odlo`uvawe i reciklirawe 2.Godi{en bilans 3.Soglasno zakonskite odredbi - incidentno ili po prijava
Naselenie 1.Broj na novovraboteni lica 2. Namalen % na nevraboteni lica na op{tinsko nivo 3. Zgolemen standard na vrabotenite lica
1. Operator; O.Veles; Agencija za vrabotuvawe 2. Operator; O.Veles; Agencija za vrabotuvawe 3. Operator; D.Z.Statistika; O.
1. Godi{no nivo 2. Godi{no nivo 3. Godi{no nivo
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
55
VelesZdravje 1.Namalen broj na
zaboluvawa 2.Sport i rekreativni aktivnosti 3. Broj na redovni zdravstveni pregledi 4. Nivo na bu~avata i vibraciite
1. Operator; RZZZ;Zdraven dom Veles - medicina na trudot; D.Z. Statistika; O. Veles 2.Operator; Agencija za mladi i sport 3. RZZZ; Medicina na Trudot 4. Inspekciski organi
1. Godi{no nivo 2. Po plan za sport i rekreacija 3. Soglasno zakonski odredbi 4. Soglasno zakonskite odredbi - incidentno ili po prijava
Biodiverzitet 1.Broj na novi sadnici na planskata povr{ina
1. Operator 1.Soglasno dinami~ki plan
Organizacija na rabota
1. Voveduvawe na ISO standardi / broj na izvedeni obuki
1.Operator; Tela za sertifikacija
1. Soglasno interniot plan - godi{en pregled
Socijalna odgovornost
1. Broj na u~estva vo socijalni nastani i ekolo{ki aktivnosti
1.Operator; Javnost - NVO-i od oblasta na `ivotnata sredina
1. Soglasno interniot plan - godi{en pregled
Klimatski faktori
1.Trend na namaluvawe na emisii na stekleni~ki gasovi preku aplikacija na supstitucija na energenti i voveduvawe na NDT
1.Operator; M@SPP
1.Godi{en bilans
Nesre}i i havarii
1. Broj na nesre}i i havarii
1.Operator; Inspekciski organi
1.Godi{en bilans
Tabela br. 5 Monitoring Plan
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
56
9.0 SOSTOJBA BEZ IMPLEMENTACIJA NA PLANSKIOT DOKUMENT
Vo slu~aj na nesproveduvawe na planskiot dokument, odnosno “sostojba bez promeni” ili na angliski “business as usual”, za o~ekuvawe e deka najgolem del od indikatorite za vrednuvawe na uspe{nost na implementacija na planskiot dokument }e ostanat na isto nivo ili }e se pojavat regresivni promeni, koi se ogleduvaat vo:
• Namalen interes na ostanatite stopanski subjekti za investirawe vo po{irokiot region na planskiot opfat;
• Verojatno e deka zemji{teto koe se nao|a vo po{irokiot region na planskiot opfat }e ja gubi realnata ekonomska cena;
• Izgradba na divogradbi, poradi nemo`nosta za plansko legalizirawe na
objektite;
• Stagnacija vo izgradba na infrastrukturata (vodovod, kanalizacija, elektro distributivna mre`a, telekomunikaciski linii, rekonstrukcija na regionalniot pat i sl.);
• Formirawe na divi deponii na zemji{teto koe nema da stane del od planska dokumentacija;
• Stopanskiot subjekt koj operira na delumno realiziraniot planski opfat
mo`e da go namali interesot za novi investicii;
• Verojatno e deka brojot na vrabotuvawa nema da se poka~uva, so {to i celiot komplet na ekonomski parametri }e ostane na isto nivo i/ili }e stagnira;
• Stopanskiot kompleks na postoe~kata peskara }e ja izgubi perspektivnata
tehnolo{ka celina;
• Edinstveno, “status quo” sostojba }e se registira so `ivotnata sredina, odnosno nema da se slu~at promeni so sostojbite so `ivotnata sredina, {to vo izvesna merka mo`e da zna~i i reverzibilnost, poradi mo`no namaleniot interes za dendro i hortikulturno ureduvawe na planskiot prostor, koe treba da se realizira pri implementacija na planskiot dokument.
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
57
10.0 ANALIZA NA ALTERNATIVI
Soglasno makedonskoto zakonodavstvo, vo SO@S me|u drugoto, se vr{i i analiza i vrednuvawe na alternativite na planskata dokumentacija, koi baziraat na nekolku aspekti:
• Namena, lokaciska postavenost i infrastrukturni sostojbi na planskiot opfat;
• Ekonomska opravdanost; • Finanska podgotvenost za investirawe vo predmetniot opfat; i • Potencijalni vlijanija vrz `ivotnata sredina od implementacijata na
planskata dokumentacija. Interesot na Op{tinata Veles e da gi iskoristi maksimalno namenata na zemji{teto i ve}e obezbedenite infrastrukturni preduslovi koi ovozmo`uvaat vospostavuvawe na stopanski dejnosti od lesnata i nezagaduva~ka industrija, {to vo konkretniot slu~aj }e zna~i i dooformuvawe na planskiot opfat i koristewe za planskata namena. Interesot za investirawe vo planskiot opfat od strana na stopanstvenikot koj operira so osnovnata namena na zamji{teto G2 / lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, samo ja potkrepuva potrebata od implementacijata na planskiot opfat i dooformuvawe na aktivnostite na KP 16035 i KP 16036. I kompatibilnite klasi na nameni na osnovnata klasa na namena, ovozmo`uvaat izgradba na objekti za mali komercijalni delovni nameni - B1 (20%), servisi -G3 (30%) i stovari{ta - G4 (30%), so maksimalno dozvolen procent na u~estvo vo zbirot na kompatibilnite klasi vo odnos na osnovnata klasa na namena na zemji{teto (procentot e daden vo zagradite), pri {to, o~ekuvanite vlijanija vrz `ivotnata sredina se nezna~itelni i sli~ni na tie koi se o~ekuvaat od implementacijata na osnovnata klasa na namena, odnosno G2.
Pri toa, so implementacijata se o~ekuvaat i pove}e ekonomski pridobivki, kako na primer:
• Zgolemen obem na rabota i pro{iruvawe na pazarot na uslugi na lokalniot, no i kon pazarot na sosednite dr`avi i Regionot (Republika Albanija, Republika Srbija, Kosovo, Republika Crna Gora i drugi), kade {to vakviot tip na stopanska dejnost e deficitaren;
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
58
• Zgolemen broj na vraboteni, odnosno namaluvawe na brojot na nevraboteni lica na teritorijata na Op{tina Veles;
• Zgolemen priliv na buxetski sredstva po osnov na zakonski predvidenite dava~ki kon dr`avata i Op{tinata Veles;
• Zgolemen bankoven promet; • Zgolemen li~en dohod na vrabotenite, odnosno nivna zgolemena socio-
ekonomska sigurnost; • Zgolemeno renome na stopanskiot subjekt, koj }e stane u{te porespektiran
biznis partner.
Implementacijata na predmetniot planski opfat }e ovozmo`i i spre~uvawe na nelegalna gradba na objekti, }e se obezbedi pro{iren prostor za obuka na vrabotenite, a preku dendro i hortikulturno ureduvawe na planskiot prostor }e se sozdadat pohumani, poestetski i poprirodni uslovi za izvedba na aktivnostite. Od tehni~ko-tehnolo{ki i ekolo{ki aspekt, se prepora~uvaat i alternativi vo odr`livoto koristewe na resursi, odnosno:
• Delumna ili kompletna supstitucija na elektri~nata energija so
solarna energija za sanitarni i grejni potrebi; • Suspstitucija na elektri~nata energija so priroden gas po
povrzuvaweto na gradot Veles na sistemot za gasifikacija. Od organizaciski aspekt se analizra mo`nosta za promeni vo organizaciskoto rakovodewe, odnosno:
• Implementacija na ISO standardite vo upravuvaweto so industrijata za peskarewe na metali.
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
59
11. NETEHNI^KO REZIME
So cel navremeno da se sogledaat mo`nite negativni vlijanija vrz `ivotnata sredina i zdravjeto na lu|eto i da se prevzemat soodvetni korektivni merki, soglasno glava H, ~len 65, stav 2 od Zakonot za `ivotna sredina (Sl. Vesnik na RM br.53/05, 81/05, 24/07, 159/08, 83/2009, 47/2010, 124/10) i podzakonskite akti koi se odnesuvaat na definiraweto na potrebata od sproveduvawe na strategiska ocena na vlijanie vrz `ivotnata sredina (to~ka 13 od Uredba za strategii, planovi i programi, za koi zadol`itelno se sproveduva postapka za ocena na nivnoto vlijanie vrz `ivotnata sredina i zdravjeto na lu|eto (Sl. Vesnik na RM br. 153/2007), kako i vo soglasnost so barawata na Direktivite na EU, Op{tinata Veles ja zapo~na procedurata za strategiska ocena na `ivotnata sredina (SO@S).
Lokalnata urbanisti~ka planska dokumentacija za stopanski kompleks za lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles, se smeta za planski dokument za koj zadol`itelno se vr{i strategiska ocena na `ivotnata sredina (SO@S).
Inicijativata za izvedba na SO@S poteknuva od Op{tina Veles, poradi {to e izgotven ovoj izve{taj koj e vo soglasnost so Zakonot za `ivotna sredina (Sl. Vesnik na RM br.53/05, 81/05, 24/07,159/08, 83/2009, 47/2010,124/10) i posebnite podzakonski akti koi direktno se odnesuvaat na Strategiska ocena na `ivotnata sredina, odnosno so Uredbata za sodr`inata na izve{tajot za strategiska ocena na `ivotnata sredina (Sl. Vesnik na RM br. 153/07).
Glavnite celi na planskiot dokument se:
• Odr`liv razvoj preku implementacija na odr`livo koristewe na prostorot, {to e planska opredelba na lokalnata samouprava vo Op{tinata Veles ;
• Stimulirawe na malite biznis organizacii od sferata na lesnata i nezagaduva~ka industrija, {to e vo funkcija na razvojnata socio-ekonomska politika na Op{tinata;
• Harmonizacija na prostorot i formirawe na kompaktni industriski kompleksi, vo koi polesno odkolku vo sisperziranite kompleksi }e se sledat potencijalnite negativni vlijanija na `ivotnata sredina.
So realizacija na planot }e se obezbedi:
• Zaokru`uvawe na prostornata, ekonomskata i tehnolo{kata celina na stopanskiot subjekt, lesna i nezagaduva~ka industrija - peskarewe na metali
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
60
preku pro{iruvawe na kapacitetite, odnosno oformuvawe na stopanska i prostorno ambientalna celina;
• Sozdavawe na uslovi za namaluvawe na brojot na nevraboteni lica vo Op{tinata, preku nivno anga`irawe vo stopanskiot kapacitet koj e predmet na planskata dokumentacija;
• Zgolemena razmena na stoki i uslugi pome|u stopanskite subjekti; • Inicirawe na interesot na stopanskiot sektor vo koristewe na
neiskoristeniot prostor vo naselbata Re~ani; • Dooformuvawe na potrebnata soobra}ajna, vodovodna, kanalizaciska i
komunikaciska infrastruktura; • Kontinuirano sledewe na sostojbite i za{tita na `ivotnata sredina vo
planskiot opfat i po{iroko, preku replikativna primena na uspe{nite merki za za{tita na `ivotnata sredina i zdravjeto na lu|eto kaj drugi planski opfati.
Spored sostojbata na teren, planskiot opfat koj e predmet na Lokalnata Urbanisti~ka Planska Dokumentacija se nao|a na ulica Skopski pat, vo Op{tina
Veles. Povr{inata na planskiot opfat iznesuva 7424 m2 ili 0.74 ha. Grade`nata parcela se nao|a na nadmorska viso~ina od 180 m.
Planot predviduva 5568 m2 razviena bruto povr{ina, so klasa na namena G2 - lesna i nezagaduva~ka industrija i treba da pretstavuva nov ekonomski impuls vo Op{tinata Veles za novi vrabotuvawa.
Planskiot opfat koj e predmet na izrabotka na Izve{tajot za strategiska ocena na `ivotnata sredina, odnosno na Lokalnata Urbanisti~ka Planska Dokumentacija, gi opfa}a postojnite katastarski parceli (KP) 16035 i 16036. Parcelite se nao|aat vo severoisto~niot del (NE) na grad Veles, vo naselbata Re~ani, pokraj postojniot regionalen pat R-103, poznat kako Skopski pat.
Prostorot vo ramkite na planskiot opfat e delumno izgraden i e so dobra soobra}ajna povrzanost, koja se realizira preku postojniot regionalen pat R-103.
Vo ramkite na planskiot opfat ima evidentirano ~etiri postojni objekti i site se vo funkcija na glavnata stopanska namena, odnosno proizvodstvo - peskarewe na metali.
Planiranata povr{ina za gradewe e pretstavena kako kompleks na gradbi, so {to se ovozmo`uva gradba na pove}e objekti na planiranata povr{ina za izgradba.
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
61
So planot se opredeleni i kompatibilnite nameni soglasno Pravilnikot za izmenuvawe i dopolnuvawe na Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe (Slu`ben vesnik na RM br. 12/09), koj ovozmo`uva izgradba na mali komercijalni delovni edinici - B1 i G3 i G4, so maksimalno dozvolen procent od 20 i 30% vo odnos na osnovnata klasa na namena na zemji{teto.
Vrskata na ovaa planska dokumentacija e vo soglasnost so:
• Prostorniot plan na Republika Makedonija (za period od 2002-2020 godina); • II Nacionalen Ekolo{ki Akcionen Plan na Republika Makedonija (2006
godina); • Lokalniot Ekolo{ki Akcionen Plan za Op{tina Veles (1998 godina); • Lokalna Agenda 21 za Op{tina Veles (2005 godina), i drugi planovi i
strategii ~ii vrski se elaborirani prethodno vo Izve{tajot. Prostorot vo ramkite na planskiot opfat e delumno izgraden i funkcionira kako povr{ina, na koj stopanskiot subjekt Peskara VEL DOOEL Veles izveduva stopanski aktivnosti koi pripa|aat na klasata za namena na zemji{teto G2 / lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali. So implementacija na planskiot dokument treba da se zaokru`i procesot na proizvodstvo - peskarewe na metali na KP 16035 i KP 16036. Pri toa, implementacijata, pokraj pogore navedenite pridobivki }e ovozmo`i i:
• Zgolemen obem na rabota i pro{iruvawe na pazarot na uslugi kon sosednite dr`avi, kade {to vakviot tip na stopanska dejnost e deficitaren ;
• Zgolemen priliv na sredstva po osnov na zakonski predvidenite dava~ki kon dr`avata i Op{tinata Veles;
• Zgolemen bankoven promet; • Zgolemen li~en dohod na vrabotenite; • Obezbeduvawe na pro{iren prostor za obuka na vrabotenite; • Spre~uvawe na nelegalna gradba na objekti; • Dendro i hortikulturno ureduvawe na planskiot prostor.
Vo slu~aj na nesproveduvawe na planskiot dokument, za o~ekuvawe e deka najgolem del od indikatorite za vrednuvawe na uspe{nost na implementacija na planskiot dokument }e ostanat na isto nivo ili }e se pojavat regresivni promeni, koi se ogleduvaat vo:
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
62
• Namalen interes na ostanatite stopanski subjekti za investirawe vo po{irokiot region na planskiot opfat;
• Verojatno e deka zemji{teto koe se nao|a vo po{irokiot region na planskiot opfat postepeno }e ja gubi realnata ekonomska cena;
• Stopanskiot subjekt koj operira na delumno realiziraniot planski opfat mo`e da go izgubi interesot za novi investicii;
• Verojatno e deka brojot na vrabotuvawa nema da se poka~uva, so {to i celiot komplet na ekonomski parametri }e ostane na isto nivo i /ili }e stagnira;
• Stopanskiot pogon }e ja izgubi perspektivnata tehnolo{ka celina; • Edinstveno, “status quo” sostojba }e se registira so `ivotnata sredina,
odnosno nema da se slu~at promeni vo sostojbite so `ivotnata sredina, {to vo izvesna merka mo`e da zna~i i reverzibilnost, poradi mo`no namaleniot interes za dendro i hortikulturno ureduvawe na planskiot prostor, koe treba da se realizira pri implementacija na planskiot dokument.
Izve{tajot za SO@S gi analizira i prezentira i mo`nite vlijanija vrz site mediumi na `ivotnata sredina i zdravjeto na lu|eto, pri {to posebno vnimanie se posvetuva na emisiite na polutenti (zagaduva~ki materii) koi se karakteristi~ni za lesnata i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali. Pri analizata, vo predvid se zemeni site vlijanija i nivnite karakteristiki, odnosno sekundarnite, kumulativnite, sinergisti~kite, kratkoro~nite, srednoro~nite i dolgoro~nite, trajnite i prevremenite, pozitivnite i negativnite vlijanija vrz `ivotnata sredina i zdravjeto na lu|eto. Imaj}i ja vo predvid namenata na prostorot predvidena so planskiot opfat, ne se o~ekuvaat zna~itelni vlijanija od implementacijata na planot, vo tek na celiot `ivoten ciklus na implementacijata, odnosno vo negovata grade`na i operativnata faza. Izve{tajot ne go tretira post-operativniot period, odnosno periodot na dekomisionirawe na objektite i opremata i rehabilitacijata na prostorot posle zavr{eniot “procesen `ivot”. Peskareweto kako proces, kako osnoven repromaterijal koristi pesok / kvarc (priroden resurs), koj e podlo`en na delumna tehnolo{ka obrabotka (drobewe / melewe do nivo na dimenzii potrebni za izvedba na aktivnosta, odnosno peskarewe). Pesokot naj~esto se dobiva vo dimenzionirana forma i / ili se dorabotuva vo delumno realiziraniot objekt na peskarata. Soglasno momentnite pazarni pobaruvawa i anga`iranosta, godi{nata potro{uva~ka na pesok vo delumno realiziraniot objekt iznesuva okolu 100 t.
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
63
Pri implementacijata na planot treba da se o~ekuvaat niski (po kvantitet), kusoro~ni emisii (po vremenski opseg) i lokalizirani (po prostorna distribucija) na gasovi i pra{ina vo vozduhot, vklu~itelno i emisii na bu~ava od 1. Grade`ni aktivnosti; i 2. Operativni aktivnosti (mineralna pra{ina). So ogled na faktot deka realizacijata na planot predviduva grade`nite aktivnosi
da se odvivaat na mala povr{ina, koja za planskiot opfat iznesuva 7424 m2 ili 0.74 ha., za o~ekuvawe e deka aktivnostite }e bidat so kus vremenski rok i }e izvr{at samo lokalno vlijanie vrz vozduhot na predvidenata povr{ina za gradba, preku emisiite na gasovi i pra{ina i emisijata na bu~ava, kako rezultat na rabotata na grade`nata mehanizacija i dvi`eweto na transportnite vozila. Za vreme na operativnite aktivnosti se o~ekuvaat emisii na pra{ina vo vozduhot od koristeweto na pesokot pri aktivnostite na peskarewe na metali, no i tie }e bidat lokalni i rasprostraneti samo vo objektite kade }e se vr{i peskareweto. Disperzivni emisii (na pogolema povr{ina) na mineralna pra{ina ne se o~ekuvaat, a lokalnata distribucija i vlijanijata vrz vrabotenite }e bidat minimizirani ili eliminirani so koristewe na za{titna oprema koja spre~uva prodor na pra{inata vo respiratorniot trakt na operatorite. Za o~ekuvawe e deka pri grade`nite aktivnosti }e se koristat minimalni koli~estva na voda i tie }e bidat registrirani vo procesite na supresija na grade`nata pra{ina, odnosno pri prskaweto na zemji{teto poradi namaluvawe na distribucijata na pra{ina vo vozduhot. Poradi isklu~ivo suviot tehnolo{ki proces, ne se o~ekuvaat emisii na polutenti vo povr{inski vodi (poradi nemawe na direkten dopir so povr{inski vodi) i vodosobirnicite (kanalizacijata). Mali, no merlivi koli~estva na potro{ena i emitirana voda se o~ekuvaat pri: perewe na rabotnata oprema i ma{ini; odr`uvawe na sanitarna higiena; odr`uvawe / miewe na betonskite povr{ini na planskiot opfat; i polivaweto na zeleniloto vo krugot na planskiot opfat. Od tehnolo{ki aspekt, procesot na peskarewe e suv proces, vo koj ne se koristi voda ili vodatra se koristi vo minimalni koli~estva, poradi {to ne se o~ekuvaat zna~ajni negativni vlijanija vrz vodite.
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
64
Prosecot na grade`ni aktivnosti, proizveduva mali koli~estva na grade`en otpad / {ut koj treba da bide odlo`en na deponija na koja se odlo`uva grade`en (inerten) otpad. Opasniot otpad, kako {to se gorivoto, maslata i lubrikantite koi mo`at nekontrolirano da se izleat od grade`nata mehanizacija i transportnite vozila treba da se soberat i so niv da se postapuva kako so opasen otpad, a soglasno Zakonot za otpad. Vo operativnata faza, odnosno vo procesot na peskarewe se proizveduvaat minimalni koli~esta na otpad, koj voglavno se sostoi od ambala`ata na repromaterijalite. Za izvedba na peskareweto se koristat peskarski prskalki (suv proces) so vozduh pod pritisok. Perspektivno, gasifikacijata na Op{tinata Veles }e ovozmo`i koristewe na prirodniot gas i za procesot na peskarewe, so {to sega osnovniot energent, elektri~nata energija }e mo`e da se zameni so priroden gas. Za o~ekuvawe e, deka so supstitucijata na energentot }e se postignat ekolo{ki, no i ekonomski pridobivki. Predmetniot planski opfat ne se karakterizira so zna~ajni i karakteristi~ni, endemi~ni i zagrozeni floristi~ko-faunisti~ki vidovi, kako i karakteristi~ni `iveali{ta, bidej}i planskiot opfat e nekolku desetici godini del od urbano-industriskiot del na gradot, so {to nekoga{niot biodiverzitet e namalen vo zna~itelni razmeri ili supstituiran (zamenet) so vidovi koi se adaptirani i naseluvaat indistrisko-agrarni podra~ja. Vo prilog na za{titata na `ivotnata sredina i zdravjeto na lu|eto odat i predvidenite dendro i hortikulturni re{enija, so {to se namaluva mo`nosta za zagaduvawe na `ivotnite mediumi, a planskiot opfat dobiva pohuman i popriroden izgled. Intenzitetot i obemot na vlijanijata na site ekolo{ki aspekti, odnosno polutenti, detalno }e bide analiziran pri izrabotkata na soodvetni studii / elaborati za ocena na vlijanieto na proektite vrz `ivotnata sredina.
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
65
Zakonskite odredbi gi diktiraat i merkite za za{tita na `ivotnata sredina, odnosno na~inite na spravuvawe so sekoja emisija posebno, pri {to, na planskiot opfat posebno se prepora~uvaat merki za za{tita na vozduhot, vodata, po~vata i zdravjeto na lu|eto. Prepora~anite merki za za{tita na vozduhot predviduvaat:
• Koristewe na tehni~ki ispravna grade`na i transportna mehanizacija, so operativen re`im na rabota (isklu~uvawe na motorite koga ne se vo upotreba);
• Koristewe na goriva so ponizok procent na sulfur (S) kaj mehanizacijata (posebno vo grade`nata faza na implementacijata poradi zgolemenata frekvencija);
• Vodeduvawe na alternativni izvori na energija (solarna energija) za del od energetskite konsumenti (sanitarna voda za kupatila, greewe na kancelariski prostor i sl.);
• Voveduvawe na gas kako procesen energent i energent za zagrevawe na rabotnite prostorii (tamu, kade {to toa e primenlivo od tehnolo{ko-procesen aspekt);
• Otpra{uvawe i ventilacija na pogonite za peskarewe (prepora~livo e koristewe na skruberi - vodeno otpra{uvawe).
Merkite na za{tita na vodite predviduvaat:
• Racionalno koristewe na vodata za tehnolo{ki, sanitarno higienski potrebi i polevawe na zeleniloto i drvoredite;
• Izgradba na slivnici so naklon / pad za odveduvawe na vodite od perewe na krugot na planskiot opfat kon povr{inite so zelenilo;
• Emitirawe na efluentot isklu~ivo vo kanalizaciskata mre`a, so prethodno otstranuvawe na otpadot koj se nao|a na listata ne opasen otpad.
Poradi tipot na finalen efluent, ne se prepora~uva kondicionirawe i tretman na vodite, {to ja namaluva vo zna~itelna merka investicijata za za{titata na vodite, koja kaj drugi industrii pretstavuva golem kapitalen tro{ok. Grade`niot otpad /{ut koj }e se sozdade pri izgradbata na planskiot opfat, odnosno izgradbata na pogonite za peskarewe, }e treba da se odvede na soodvetna deponija. Ostanatite tipovi na otpad od grade`nata i operativnata faza }e se selektiraat i odlo`uvaat vo namenski kontejneri, koi }e se sobiraat i praznat
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
66
soglasno dinamikata za sobirawe na JKP Derven od Veles. Kontejnerite so otpad }e treba da se postavat vo krugot na planskiot opfat, vo blizina na izlezot od planskiot opfat, so {to }e se olesni sobiraweto, no i }e se eliminira rasejuvaweto na otpadot nadvor od operativnata povr{ina. Merkite za za{tita na zdravjeto na vrabotenite predviduvaat nosewe na za{titna oprema, za{titni odela i {lemovi za za{tita od povredi koi mo`at da nastanat pri peskareweto i maski za spre~uvawe na vlez na mineralnata pra{ina od peskareweto. So toa, }e se namalat ili spre~at eventualnite zaboluvawe od tipot na silikoza na belite drobovi (Silicosis), cijanoza (Cyanosis - modra ko`a), belodrobni edemi, odnosno akumulacija na te~nost vo belite drobovi, pnevmonija ili tuberkuloza. So nosewe na audio-za{titni slu{alki (audio tamponi) }e se spre~at eventualnite o{tetuvawa na slu{niot i ramnote`niot aparat na vrabotenite. Dendro i hortikulturnoto ureduvawe imaat za cel da go humaniziraat i estetiziraat prostorot, no i da ovozmo`at pogolema za{tita od bu~avata i pra{inata. Planskiot opfat pretstavuva stopansko-urban kompleks, vo koj prirodnata slika na terenot e izmenet pred nekolku desetici godini, a so toa i sostavot na florata i faunata. Implementacijata na planskata dokumentacija nema da izvr{i promena na momentniot floristi~ko-faunisti~ki sostav, poradi nivnite nezna~itelnite negativni vlijanija.
Merki za za{tita na kulturnite dobra ne se predvideni, poradi toa {to na planskiot opfat ne se registrirani kulturni dobra i vrednosti. Merkite za za{tita od nesre}i i havarii, koi se propi{ani so ovoj planski dokument, pretstavuvaat urbanisti~ki merki za za{tita na planskiot opfat od nepovolni faktori i nivnoto nepovolno vlijanie vrz `ivotnata i rabotnata sredina. Donesuvaweto na planskata dokumentacija, samo po sebe zna~i regulacija na propisite za gradba i obezbeduvawe na gradbite, so {to se spre~uvaat aktivnostite na divo gradewe i improviziraweto vo gradeweto, {to e posebno va`no pri elementarni nepogodi, stihii, po`ari i sl. Odli~nata mestopolo`ba, blizinata na gradot Veles, dostapnosta za brza intervencija na slu`bite za itni intervencii, otvorenosta i neposrednata
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
67
blizina na soobra}ajnicata R-103 (samo na 5 m od vlezot do planskiot opfat) i delumno realiziranata, no postoe~ka infrastrukturna mre`a, ovozmo`uvaat brzo i efikasno rakovodewe so eventualnite nesre}i i havarii. Tehnolo{ki, procesot koj }e se odviva na planskiot opfat ne e rizi~en, lesno se kontrolira i ne predizvikuva opasnost za `ivotnata sredina duri i pri eventualni sostojbi na havarija. I sosednite objekti (carinski sklad i vinarska vizba) koi se vo neposredna blizina na planskiot opfat, ne pretstavuvaat tehnolo{ki celini koi mo`at da go zgolemat rizikot od nesre}i i havarii pri prenesuvawe na rizi~nite dejstva vrz objektite od predmetniot planski opfat. Usoglasenite merki za za{tita na `ivotnata sredina so zakonskite normativi i nivnoto dosledno po~ituvawe }e ovozmo`at nezna~itelni, kusoro~ni i lokalizirani negativni vlijanija vrz `ivotnata sredina, pri {to, duri i kumulativnite (vkupnite) vlijanija nema da pretstavuvaat predizvik za sostojbite so `ivotnata sredina. Analizata na alternativite za predmetniot planski opfat e izvedena so vreduvawe na pove}e aspekti:
• Namena na planskiot opfat i lokaciskata postavenost i infrastrukturnite sostojbi na planskiot opfat;
• Ekonomska opravdanost; • Finanska podgotvenost za investirawe vo predmetniot opfat; i • Potencijalni vlijanija vrz `ivotnata sredina od implementacijata na
planskata dokumentacija. Analizata ja poka`uva potkrepenosta na potrebata za implementacija na
planskata dokumentacija, odnosno opravdanosta od 5568 m2 razviena bruto povr{ina za stopanski kompleks za lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles, so namena na prostorot G2.
Planot odrededuva i kompatibilnite nameni, odnosno izgradba na mali komercijalni delovni edinici - B1 i G3 i G4, so maksimalno dozvolen procent od 20 i 30% vo odnos na osnovnata klasa na namena na zemji{teto.
Vo Izve{tajot e pretstaven i planot za monitoring na `ivotnata sredina ~ija osnovna cel e redovno sledewe, so prethodno vospostavena dinamika na efektite od implementacijata na planskiot dokument vrz `ivotnata sredina i zdravjeto na lu|eto.
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
68
Iako planskiot dokument se odnesuva na lesna i nezagaduva~ka industrija (G2), pred se poradi dolgata istorijata na zagaduvaweto na gradot Veles i osetlivosta na javnosta na razli~ni industriski zagaduvawa, planot za monitoring na `ivotnata sredina imperativno mora da predvidi tri (3) osnovni elementi:
• Navremenost na sledewe i izvestuvawe na nadle`nite institucii i javnosta povrzani so implementacijata na planskite aktivnosti;
• Navremeno otkrivawe na nepredvidenite negativni efekti vrz `ivotnata sredina i zdravjeto na lu|eto; i
• Odgovornost kon javnosta na Op{tinata Veles i nejziniot senzibilitet kon ekolo{kite implikacii od opredeleni stopanski operacii.
Planot za monitoring na `ivotnata sredina bazira vrz sledeweto na indikatorite i vlijanijata vrz `ivotnata sredina i zdravjeto na lu|eto, so {to se ovozmo``uva i vospostavuvawe na merki za namaluvawe, minimizirawe i/ili eliminirawe na vlijanijata.
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
69
12.0 ZAKONODAVSTVO
Pri izrabotka na Izve{tajot, vo predvid se zemeni brojni nacionalni i me|unarodni relevantni zakonodavni akti, konvencii, dogovori, politiki, planovi, strategii i sl.
1. Zakon za `ivotna sredina (Sl. Vesnik na RM br.53/05, 81/05, 24/07,159/08,
83/2009, 47/2010, 124/10);
2. Uredba za kriteriumite vrz osnova na koi se donesuvaat odlukite dali
opredeleni planski dokumenti bi mo`ele da imaat zna~itelno vlijanie vrz
`ivotnata sredina i zdravjeto na lu|eto (Sl. Vesnik na RM br. 144/07);
3. Pravilnik za sodr`inata na barawata {to treba da gi ispolnuva studijata
za ocena na vlijanieto na proektot vrz `ivotnata sredina (Slu`ben Vesnik
na RM br. 33/06);
4. Uredba za strategii, planovi i programi, za koi zadol`itelno se sproveduva
postapka za ocena na nivnoto vlijanie vrz `ivotnata sredina i zdravjeto na
lu|eto (Sl. Vesnik na RM br. 153/2007);
5. Uredba za sodr`inata na izve{tajot za strategiska ocena na `ivotnata
sredina (Sl. Vesnik na RM br. 153/07).
6. Pravilnik za sostavot na komisijata i na~inot na nejzinata rabota,
programata i na~inot na polagawe na stru~niot ispit, visinata na
nadomestokot za polagawe na stru~niot ispit i na nadomestokot za
vospostavuvawe i odr`uvawe na listata na eksperti za strategiska ocena na
`ivotnata sredina i na~inot na steknuvawe i gubewe na statusot na ekspert
za strategiska ocena na `ivotnata sredina, kako i na~inot i postapkata za
vklu~uvawe i isklu~uvawe od listata na eksperti (Sl. Vesnik na RM br.
129/07);
7. Uredba za kriteriumite vrz osnova na koi se donesuvaat odlukite dali
opredeleni planski dokumenti bi mo`ele da imaat zna~itelno vlijanie vrz
`ivotnata sredina i zdravjeto na lu|eto (Sl. Vesnik na RM br. 144/07);
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
70
8. Uredba za u~estvo na javnosta vo tekot na izrabotkata na propisi i akti,
kako i planovi i programi od oblasta na `ivotnata sredina (Sl. Vesnik na
RM br. 147/08);
9. Zakon za prostorno i urbanisti~ko planirawe (Slu`ben Vesnik na RM br.
51/05, 137.07, 24/08, 91/09, 124/10);
10. Pravilnik za standardi i normativi za planirawe na prostorot (Sl. Vesnik
na RM br. 69/99);
11. Zakon za gradewe (Sl. Vesnik na RM br. 130/09, 124/10);
12. Uredba za dejnostite i aktivnostite za koi zadol`itelno se izrabotuva
elaborat, a za ~ie odobruvawe e nadle`en Gradona~alnikot na op{tinata,
Gradona~alnikot na gradot Skopje i Gradona~alnikot na op{tinite vo
gradot Skopje (Sl. Vesnik na RM br. 80/2009);
13. Zakon za vodi (Sl. Vesnik na RM br. 4/98, 19/00, 42/05, 46/06 i 6/2009);
14. Uredba za klasifikacija na vodite (Sl. Vesnik na RM od 31 mart 1999
godina);
15. Uredba za kategorizacija na vodotecite, ezerata, akumulaciite i podzemnite
vodi (Sl. Vesnik na RM br. 18/99, 71/99);
16. Zakon za upravuvawe so otpad (Sl. Vesnik na RM br. 68/04, 71/04, 107/07,
102/08, 143/08, 124/10);
17. Zakon za kvalitet na ambienten vozduh (Sl. Vesnik na RM br. 67/04 i 92/07);
18. Zakon za za{tita od bu~ava vo `ivotnata sredina (Sl. Vesnik na RM br.
79/07, 124/10);
19. Uredba za grani~ni vrednosti na nivoa i vidovi na zagaduva~ki supstancii
vo ambientalniot vozduh i pragovi na alarmirawe, rokovi za postignuvawe
na grani~nite vrednosti, margini na tolerancija za grani~na vrednost,
celni vrednosti i dolgoro~ni celi (Sl. Vesnik na RM od 22.06.2005);
20. Pravilnik za grani~ni vrednosti na nivo na bu~ava vo `ivotnata sredina
(Sl. Vesnik na RM br. 147/08);
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
71
21. Zakon za za{tita na kulturnoto nasledstvo (Sl. Vesnik na RM br. 20/04,
115/07);
22. Zakon za za{tita i blagosostojba na `ivotnite (Sl. Vesnik na RM br.
113/07);
23. Zakon za za{tita i blagosostojba na rastenijata (Sl. Vesnik na RM br. 25/98,
6/00);
24. Zakon za za{tita na prirodata (Sl. Vesnik na RM br. 64/04, 14/06,84/07);
25. Zakon za za{tita pri rabota (Sl. Vesnik na RM br. 13/98, 33/00,29/02);
26. Zakon za eksproprijacija (Sl. Vesnik na RM br. 33/95, 20/98,40/99,31/03, 46/05,
10/08).
Konvencii:
1. Konvencija za za{tita za mo~uri{ta {to se od me|unarodno zna~ewe kako
`iveali{tan a vodnite ptici (Ramsar 1971), ratifikuvana vo 1977 godina;
2. Konvencija za za{tita na svetskoto kulturno i prirodno nasledstvo (Pariz
1972), ratifikuvana vo 1974 godina;
3. Konvencija za me|unarodna trgovija so zagrozeni vidovi diva flora i fauna
(Va{ington 1973), ratifikuvana vo 1999 godina;
4. Konvencija za za{tita na migratorni vidovi divi `ivotni (Bon 1979),
ratifikuvana vo 1999 godina;
5. Konvencija za za{tita na diviot svet i prirodnite `iveali{ta vo Evropa
(Bern 1979), ratifikuvana vo 1997 godina;
6. Dogovor za za{tita na liljacite vo Evropa (London 1991), ratifikuvan vo
1999 godina (amandman na dogovorot ratifikuvan vo 2002 godina);
7. Dogovor za za{tita na afrikansko-aziskite migratorni vidovi ptici (Hag
1995), ratifikuvan vo 1999 godina;
8. Bazelska konvencija vo vrska so prekugrani~nite zagaduva~i so opasen otpad
i negovoto deponirawe (Bazel 1995), ratifikuvana vo 1997 godina;
9. Konvencija za za{tita na biolo{kata raznovisnost (Rio de @aneiro 1992),
ratifikuvana vo 1998 godina;
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
72
10. Konvencija za pristap do informacii, u~estvo na javnosta vo odlu~uvaweto
i pristap do pravda za pra{awa povrzani so `ivotnata sredina (Arhus,
1998), ratifikuvana 1999 godina;
11. Konvencija za ocena na prekugrani~nite vlijanija vrz `ivotnata sredina
(Espo 1991), ratifikuvana 1999 godina;
12. Evropska konvencija za predel (Firenca 2000), ratifikuvana 2003 godina;
13. Deklaracija za odr`liv razvoj (Johanesburg, 2002);
14. Direktiva za ocena na vlijanieto vrz `ivotnata sredina (85/337/EEC);
15. Direktiva za strategiska ocena na `ivotnata sredina (2001/42/EC).
Ostanata dokumentacija:
1. II Nacionalen Ekolo{ki Akcionen Plan na RM (2006 godina);
2. Nacionalna strategija za odr`liv razvoj (Del I/II za period od 2009 -2030
godina, od 2010 godina);
3. Prostoren plan na Republika Makedonija (2004 godina);
4. Studija za sostojbata so biolo{kata raznovidnost vo Republika Makedonija
(2003 godina);
5. Strategija i akciski plan za za{tita na biolo{kata raznovidnost na
Republika Makedonija (2004 godina).
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
73
13. INFORMACII OD JAVNA RASPRAVA Ovoj del od Izve{tajot za SO@S ostava prostor za vmetnuvawe na informacii od javnata rasprava i koi }e stanat sostaven del od finalniot Izve{taj.
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
74
14. KORISTENA LITERATURA
1. Dr Simon Marsden - Strategic Environmental Assessment in International and European Law
2. UNEP; Cities Alliance and I.C.L.E.I - Liveable Cities: The Benefits of Urban Environmental Planning
3. Michael Schmidt et al - Implementing Strategic Environmental Assessment 4.
Robert B. Gibson et al – Sustainability Assessment – Criteria, Processes and Applications
5. Thomas B. Fischer – Strategic Environmental Assessment in Transport and Land Use Planning
6. Barry Dalal-Clayton and Stephen Bass – Sustainable Development Strategies
7. Riki Therivel and Maria Rosario Paridario – The Practice of Strategic Environmental Assessment
8. Riki Therivel et al – Strategic Environmental Assessment
9. Barry Dalal-Clayton, Barry Sadler - Strategic Environmental Assessment- A Sourcebook & Reference Guide to International Experience
10. Carys Jones et al - Strategic Environmental Assessment and Land Use Planning- An International Evaluation
11. Riki Therivel Strategic Environmental Assessment in Action
12. Angus Morrison-Saunders, Jos Arts - Assessing Impact- Handbook of EIA and SEA Follow-up
13. Analysing Strategic Environmental Assessment (ANSEA): Towards Better Decision-Making
14. Planovi, politiki i strategii koi se nabroeni vo Izve{tajot
Izve{taj za Strategiska ocena na `ivotnata sredina
Lesna i nezagaduva~ka industrija, proizvodstvo - peskarewe na metali, grade`na parcela 1, Urbana edinica II, Blok 16, KP 16035 i 16036, KO Veles
75
15. PRILOZI
1: Potvrda za polo`en stru~en ispit za SO@S - za Goran Arsov
2-5: Postojna sostojba R=1:500
6. Postojna sostojba (Google Image)
7-11: Planirana sostojba R=1:500