Be IJaelii CicCl'onhllli codice BMotiallO

narratio Theodori Jlollllllselli.

Firlllinus Didot Parisinus, qui cmn aliis nomioibus eg-regie

de artibus liberalibus meruit tum parata sibi bibliothecanon

minus splendida quam utili, inter alios quos inde protulit codi­

celll mihi exhibuit, quem ex subnotatione saec. XV seripta ('iste

libet' est eeclie Gonstmz') apparuit olim fuisse Constantiae itaque

descendere omrnno cx ditissimo librorulll thesauro Seotorulll 01'­

dinis S. Benedieti qui Sangallense et Augiense aliaque per

Alalllannimll lllonasteria a saeeulo inde VII fundaverunt. Codex

de quo agilllus membranaeeus est formae quartanae, quaternionum

opinor sex, quorum tamen numerus non notatus est nisi f. 29

in extremo quarto (mI == q == llll), foliorulll vel'O 43; seilieet primi

quaternionis primulll folium, itcm extremi folia aliquot perie­

runt, praeterea ex quarto quaterniolle desidemntur folia secun­

dum (inter f. 24 et 25) ct septimum (inter f. 28. 29). Scriptus

est libcr saeeulo deeimo v( I fortasse exeunte nono. Continentur

co f. 1-32 r. Ciceronis Laelins inscriptione antiqua nulb, sub­

scriptione hac: explieit libm' Ü,llii et f. 32 v.-43 1'. 'sententiae

Seneee phylosopki'. In eadem pagina extrema manu eadem, sed

postell, ut videtur adiceta lcgulltur IHlee:

'Incipiullt versi

o morblis homo mortis reminiscere casus

Nil pecude distas tantum si prospere (sie) captas'.

Versa item scripta est versibus sententiisve, sed ita detrita

ut nisi remeclio aliquo adhibito legi nequeat. SentcnHas Seneeae

quae dieuntnr deseripsi; dispositae sunt seculldum primas lit-

De Lnelii Ciceronial1i codice Didotial1o ete. 595

teras et re ipsa 1lipertitae, l1am prior pars acl f. 38 v.; nonclmn

{eUx es si nondum ie ittt'ba dm'idel (v. 531 Hibb.) ad

corpus selltel1tiarulll hodie llotmJl sub nomina pos~erior,

ql1ae illeipit sie: Nmn eisi nutlos inilnicos iibi (ac/at 'MIi!J!.'··W

multos {amen (aeit 'invidia eonstat sel1tentiis oraLiol1e

cOl1ceptis iisque vulgaribus et magna ex parte argmnel1ti Chri-quibus librarius aliql1is corpus illud quocl

aeeepit videtur explevisse. Sel1tel1tias illas mea eausn. examil1n.­

vit Hauptius lleql1e quidquam in iis contineri docuit, quod ml

corpus (luod hahemus vel augendulll vel emendn.ndum magnopere

pertil1eretj itaque missas feei. Contra in Laclio lila'os quos pme­terea accurate novimus vincit, opinor onmes l)arisinus CUlll aetate

(nal11 inter eOs quibus usus est in nova editione Halmius unus

Gudianus ad saec. X tum id vel llI1t1S

loeus 615, 4 extra duhiUll1 ponit Nmn Cl1m H)i sit in codicilms

D E G seil neo oomparant~w calo itt HE), in codd. B S V

seil hi qttidem neo catoni oomparantur, Veram neque interpolatamlectionem sed h·i, in pueris, Gato in c111dllm l!l'otulit C,wolus Langiusex Iaoobi Susii libro, ad quam iam leotio lilH'i Parisini sed ltiini?te'ris eato in tam prope aececlit, ut hune lihrum fl,ut gemel­

!tun esse Susiani neceSBe sit aut eum ipsum. !tem 622, 18

quod hodie legitur ex coniectura Turnehi vel U!1."oriae conclioionisid scilioe!; vel in oodioe hoc, eUIU

in sit vel luxuriae. Haud seio au etiam eommt.est 627, 23 SlJerni . . . 24 novis male acliulletum pl'uo,~e(lerlti1Jt1S

neo fOl'tasse saUs c1elendUlll omu desit in solo lilll'O

Parisiuo. Idem oonfirmal1t reliquae leet.iol1os pauea quidom of­ferentes alinnde et nova, sed omnes ita oompar,,­

iae, nt Parisinum librum qmunquam non exemptum mendis sibi

tamol1 in summa re omnibus t'ppl.-

1'eat. Proximo autem ad eum uceedun!; ex Halmianis Vindobo­

nensis 3115 (D), qui llOnl1Unquam vel in peoulin.ribus errorihns

emu Parisillo et E:rfurtellsis (E);reliqui Gudianus (G), Benorlictohul'anus (E),Villdobonensis 275 CV). Propter hane libl'i omu

596 De Laelii Oice1'onia11i codiee Didotiano

autem po-De

privata, visum est hoe 1000 ad

edere varialll lectiouelll on1l1em,

loGis gener Dicloti vetus

praesertim extet in hihliotheca

editionem Halmianam a. 1862

ut ego, confirnmvit qnibl:1s(lalnmihi familiaris Noel des

tiora hic sunnnatim adl1otabo.

IHn'i in universum proba est, cniüs ge­

ueris praetel' eas, in quibus codex eum editione con-sentit (ut StU1t aliaquecom-

plura) acillotabo paucas. Vocalm!a quae scribi solentvel adeo debent, ut praenomina, cos., pr. 25), tr. f'eip., 1). piermu(lUe adsunt compendiata, Non semper sed

reperitur maxumus, p,'oxumus, optwnns, amicisswni(614,25), lubiclo, cxistumaTc; raro i pro dupHci (socis 616,

2; ndili 639, t;), unde etittlU in vocativo saepe pro i i-i;

semel Pili (620, 8), pro Philo; semper

item lJernitiosus (634,17. 637,33), quod nO~'J,llldull1,

cum c et t rarissime perrnutentur (adllotavi tantmll divicias14; inicio 20; conditionis 18). In assimilatione

admittendEt vel tiber non sibi eonstat, ut tarnen sae-

pius praetereatur; adnotavi inlustri.s, (oontra.

irnpler-isque 616, 12), conlegiwn, conlal!ts, conl'oboratus, n.n'lll?t{!"/'{!,

adgnoscel'c, (619,27), cx(lol'cscere (639,2). Vbi fiuetuatusus inter 0 et qu, pleru111Cjue illud scribitur, sed loq'uutusest 613, 32 vocalmli oum inter{luJll (615, 34.

617,8.619,8) scripturarn qttwn q'uom,In vocabulis syllabisve extl'emis pel'lllutantur b et p

614,15; reabse 24), cl et t (ad 623,4; quod 619, 17.18.19.11; C(~pud 13.629,10; 613,16; haut 618,13).

Inter meros soloecislUos longe est ae pro c, sie

in aclverbiis benivolae, caquae, item in (juae-reUa, caeperwnt, caetet"i, interpraetari, laevÜas, prae-

quaeant, quaeri, repmchendere, sacvcr#as, ad­

eoque in benivolaenti(~ (619, et in consulaere (ß26, 25); si­mile est 11). Error coutl'arius e pro ae ut ori­

ginis recentioris ita in hoe codiee l'arior est llcque aduo-

rior n.ut idem

29 fuerat] furatae 03'1 sapientiae] sapientiam

617, 8 eUlU ex t. q.] quam exte quaeritnr

10 mihi uero erit grn.tnmatque

15 his

6i5,20 fn.etus eonsul est bis26 iudieatulll32 elictUl1l 034 eum] quam

61 G, 1 reduetus ael uesperum5 his qui haee nuper

13 hisque14 0lJtimoque et instissi-

moque quique15 quique idem17 adesset19 per O1n.23 Sill autem n.ut iHn. ue-

narratio Theodori J\Iommseni. 597

tavi eommissuJll nisi sexies cause, humane, nature, vestre, Gt'e­cia, merere (616,22). Praetel'ea haee adnotavi: hemiciclio, ar­chita - lilo pro Philo (631,12) - aceruius(628, 10) - con­tempnunt (635,9) -" hutiUtas (636, 1); oSlJitis (619,27); pyrro(621,3) - magestas(637,17) sl~ppellex(627,27); inbecilus(619, 12), oportun~is (618,32) coninnta (616, 31) - diliciis(627,3) - poel/e pro paene (634,5). Haee etsi plena esse non

spondeo, tumen suffieient ad inc10lem eoc1ieis orthographieam

recte repraesentandam. Dellique observanduJll est interloeuto­

rum nominn. ubi a(lsullt (nam desiderantur 614, 3. 23. 29. 617,5.

10. 620, 6. 9. 10.12, 622,6) in margin6 seripta esse, primam

autem paginam (ad p. 613, 8 'utcbare) situ et usu ita detritmn

esse, ut, aegre legatul'. In eelenda varia lectiolle libri Parisini

(P) ubi visum est llotitiae causa aut de cetel'orum libi'orml1

omnium (0) aut de certOl'ml1 quorundam leetione admonere,

signa retinui IIalmiana; nota 0 distinguit mendas quasdam in­

utiles libro Parisino proprias.

inscriptio 11;nlla613,5 eum et ego

19 ,cognatione 021 ael te] a te 030 ael senem senex P(D?)

soU t"GGte614,2 te ipse PDE

3 laelii 0'1 quia] qui 0

13 sieut] sieut ut 014 in reliqua graeeia PD

appellatur 016 emu quidem etiamPDE23 laelii multum27 causae PO

615,4 gaium PO. Galum, nonGallml1 sGribenaum essedOGui JJIus. Bhen. nov.16,355

5 in pueris] iniueris P so­lus fere l'eete, vide supra

8 uestrull1 O1n. PD17 minimi

598 De I,·aelii Ciceroniani codice Didotiit110

17 1,et:incnll1:disClllC m. quo

14 in~~l'aues:tcs

1Ü pOllerentur18 uelluxol'iae P SOl~IS et

1'ecte21 amicis PD27 his30 odia etimll32 discel'et 033 eUln ecl.

unsnis ubi inmelioTibu.s exemplis est

621, 2 qui p. cassiulll PC11 adiucta 012 allloris] mOl'is 016 uolnntur 018 sibi plul'imum20 excellibn' 023 hllbeat 024 bel1iuolencitiam 028 libel'tatclll 030 l1,b his PC30 se et

err. tJJl). r;W'W'kLj'U""lfo)

37 silltque PC

1 Bit honcsta cel'tatio2 ad 03 congl.

10 scipione 011 amicitia u. a. e. uitae

diem permare13 selltirelltnr

623, 1 becillinum. Cassii cog­nomen [waeter kune lo­eum nOn 'invcnitur nisi

5,4H,UUHllWli in C"'IHb .• lrl (/Hi'.­

tumest OYGIClLlfNOU,

etimn

cfG15,4

()

honore8 lau-

f. cst

7 l'üplihlica

232833

nihil PEPDE

IG 021 noslrfle mn.22

23

m. curium t. corunca­nium

32 fI,equalitas PC33 sitque PC33 ut lli35 quia sequalltur P so­

lus j'eete9 ex iufirmitas otietate 0

11 duo14

mil1l1S21 est] ct 022 his

oo

36 quos om. 037 m. CUl'l

dare

61 D, 3 ::<int (sie) loci8 plnribus8 0

13 016 !lec18 ex dissellsiouibus

excordis22 esse om.28 Iloui 023 uter ol'Cstes esse dicc­

ret om. mecliis

620, 1 si quae'1 hisG dicere ()

617,27

narratio Theoclori MOlllmseni. 599

2021

31

32

626, 4

ß8

1012

1726

Vitellillus, in deleriori­bus quibusdam Viscelli­nus similesve c01'r2{pfc­lac. Vide 0, 1. L. 1.p. 486. 488 ad. a.252,261.266,268, QuareVis­cellini nomen omnino ab­iciendum restituendum­que Vecellini.

623, 2 Sp, Maelium] ammelium,Scribe Mae1iull1 sinepraenomine.

3 tiberium quidam grac­cum

4 bissius PO5 CUlU] quam 0

l80euate PO8 etiamui si (om. illquam)9 uumquam iuquicl P so­

lus, 1'eele opinor, nisipraestat el inquam clinquit delere

14 proso1vit 018 ab iis19 simus si PE

de his20 videmus a. d. q. memo­

ri80 recte23 uiden1Us aemi1ium 1us­

cino P solus recte25 eUlU his

m80remll curium ti. eo­runcanium

26 suspicare 029 imperaturum 0

624,1 ut] aut 06 a1iquantum PBS pOptÜUS Hom:mus] p.n in P. Scipioue P. solus

recte11 quocmnque modo potui­

mus] qnoque modo po­tuimus P, quoque quemmodo posuimus O. Ex-

eiderat exarchetypo cum,unde intc1'polavcrunt li­bri praetet· P O1nncs

623,12 e, graeei 80utem t. q.expetem

13 proclivis P recte14 gabi80ni 0

624, 20 in magna a.liqua reppeceantibus

22 his,. , his30 uineanda 033 qua.les

sit om. PE ,'eele625, L1 uerum dare gaudea­

mus PO6 aperta

pereatur 09 argutiis] sie PG

nc om,16 adiuuelltique 0

u

hii qui pnteturii om.

ic1010re eontrarius

in sapiclltcm] insipien­!;mll(liffundalltur ct i. con­trahantur POmo1estia 0si qua,si significatiocontigitanimo autem] anima,ntePD soli 0et tam trahat POuti1itatum P (um ,in li­t~wa)

31 hi33 haud] <tut

627, 1 militiue] amieitiae 02 sceuta PDE8 nilllirulll in qua PO

11 aut] at 014 cum exultantem15 lleutri

600 De LaoHi Cieo1'oniani eoelice Didotiallo

627,21 hoc23 sporni llovis om.

P, reete (m'tasse215 pecunimn 028 cui

quiquo qui vicit1 autem sunt2" nnaa8 SIe om, delen-

(lü'ln

\) nostra P Bolus13 his17 vera amicitia18 l'ostricte22 ant si spos 025 111 0111.

27 dixol'o33 eius] ei35 rursum

Li dcIigcndo5 illimieitiarum] in amici-

tiarulll9 sunt 0

10 ant fama] nt fama"ii;] est

14 adsentando

uirtus18 bis

li

1920 amieitias PO25 SIe

28 sinue1'unt34 sintPV2 Macl-vig, suntG

obscuratu 0630,1 in his

3 ut om. 05 eliscendant

16 iselom23 occultare sententiam] oe-

culta Iam 0

631, 4 qUill etiam in] qui in

mentione 05 qui non] quin PDliJ7 III his8 emu] quin

12 rutiIio15 per se posse esse17 sint17 illbeci11iore PGI23 duxcrint recte27 hi

coniuctionisque30 quael'llllt

33 expl'obantium632, 1 ut hi

2 se Ot1~. PO4 ferre contigit nisi 1S

9 ruti1ium13 et om. PE17 mo(lo est aUter

modo aestil1landi; a1i­tel')

22 quadam23 magnas ..... 633, 15

etiam in cleSitnt excisofolio inter 24 et 25

17 ferenc1a29 et qualis] est qualis3034 se ipsac di1igant

4 fit] sitdiligit ... anqnirit

7 habere talell1 all1icUln9 his etesidel'at

12 his q. caeteris17 his19 lubidinem29 operadanda]operanc1aO31 iudicaris PD11 et hii12 cOlltulerint ct hi13 hii14 tradiderint

narratio Thooclori JYIo11111111oni. 601

ut iusserisstuItissimeuil'tus ui1'tusaccepitdllctUlll PllE

osemperque aliqui an 1'0­qui1'endi

24 oblationis 033 adfcl't

subser'ipÜm/ est: explicit !ibortuBii.

r'/t!nt modo m,Qdo 00., ~/t

pro un 'nUlnou, modo OU.

637,27 si simscaena] scamna

30 pectus] pec:catulll 034 is] si 0

[} aclsentator] aclsonator 014 cnim ct 01720 coamicos2122273032

639, 1213

635, Hl quem] que 020 adquirat21 pOllsit pa22 usquiam 024 abundantia et copia25 possit32 tamqumn] tamquod

636, 1 sulJeuncla] snblevandaPllEG2

2 mouel1<li a. aaepe aunt13 adscnt:cntat.io20 hii

636,21 JJeccassc- 637,16 desci11ionc clesunt exeisofolio inter 28 et29

637,21 etiam inlege lulia(0. L L. I p. 121)v. 86 est coaptato (cf. v.106 coptato). C~.t}. 0

geminatarn antiqua lin­gua non aclmitteret, {or­tasse pro ea suvstitue-