niedola_nibelungow_demo.pdf

7/30/2019 niedola_nibelungow_demo.pdf

1/21

Armoryka

NiedolaNiedola

NibelungwNibelungw


2/21

NIEDOLA NIBELUNGW


3/21


4/21

Niedola Nibelungwinaczej

Pie o Nibelungachczyli

Das Nibelungenlied

przeoy i wstpem opatrzyLUDOMI GERMAN

Armoryka

SANDOMIERZ 2009


5/21

Redaktor: Marta SarwaProjekt okadki: Juliusz Susak

ISBN 9788360276747

Copyright by Wydawnictwo Armoryka 2009

Wydawnictwo ARMORYKA

ul. Krucza 1627600 Sandomierztel (015) 833 21 41email: [email protected]://www.armoryka.strefa.pl/


6/21

WSTP

Pocztek i powstanie epopei, ktrej przekad podajemy, po-krywa tajemnica. W r. 1757 wyda profesor Bodmer w Zury-

chu z starego rkopisu druga cz niniejszego poematu podtytuem: Zemsta Krymhildy, a My Her, profesor w Berliniewydrukowa w r. 1782 cay poemat, korzystajc z rkopisu przezBodmera uytego (zwanego rkopisem A) a znajdujcego sipodwczas w bibliotece zamku Hohenems koo Bregencyi (obec-nie za z Monachium) i innego (C), rwnie w Hohenems prze-chowanego, ktry dzisiaj naley do biblioteki ksicej w Do-naueschingen. Oprcz tych dwch rkopisw, odkryto prawie

rwnoczenie i trzeci (B), a odnalaz go Beda, opat klasztoruw St. Gallen w r. 1773. Od tego czasu udao si wykry jeszczekilkanacie innych rkopisw, pochodzcych z rnych okreswwiekw rednich, lecz te manuskrypta okazay si w przewa-nej czci odpisami lub fragmentami poprzednich, albo te cz-ciowemi przerbkami.

Mnogo znalezionych rkopisw wiadczy o wielkiej po-pularnoci poematu, a dalszem jej wiadectwem jest wielka

ilo opracowa pniejszych, dodatkw, dalszych cigw.Jednak ponowne wydobycie zapomnianej epopei w drugiejpoowie XVIII. wieku wcale niewielkie wywaro na wspcze-snych wraenie. Znakomici poeci i pisarze tego okresu zacho-wali si nader obojtnie w obec tego zabytku czasw maozbadanych, mao znanych; dla ludzi wieku, ktry zwa si z du-m wiekiem owiecenia, dwik barbarzyskiego jzyka, po-chodzcy z okresu historyi, na ktry z lekcewaeniem spogl-

dano, wyda si obcym, moe nawet przykrym.


7/21

6

W bibliotece w Zurychu ley pod szkem orygina listu krlapruskiego Fryderyka II. z dnia 22. lutego 1784 r., w ktrym

krl pdowiadajc po dwch latach na dedykacj Myllera, za-rzuca mu, i zbyt korzystnie wyraa si o ndzocie, ktrej onnie cierpiaby w swojej bibliotece, a ktra ani jednego nabojuprochu nie warta. Szorstki ten sd krla, zamiowanego w wsp-czesnej francuskiej literaturze, by moe wyrazem oglnegozapatrywania chwili wspczesnej.

Lecz w krtkim czasie zmieni si sd ogu.Zwrot ku romantycznoci, rozlubowanie si w poezyi ludo-

wej, zaciekanie si w dziejach wiekw rednich, odkrycie caychskarbw poezyi z zamierzchej epoki, bo z XII. i XIII. wiekupochodzcej, studya nad history niemieckiego jzyka, zapew-niy wkrtce poematowi o losach Nibelungw ogromn popu-larno, a w czasach nowszych zay szereg pierwszorzdnychuczonych oddaje si studyom nad jzykiem, form, pochodze-niem tej epopei. Wzbogacono dzisiaj jzyk wielu zapoyczone-mi z niej wyraeniami i zwrotami, przyjto w wielu poenatach

form zwrotki epopei o Nibelungach, budow jej zbadano blieji dokadniej, a rezultatem tych prac krytycznych jest oglne uzna-nie, i poemat Niedola Nibelungw jest jednym z najcenniej-szych zabytkw poezyi i e mu w literaturze powszechnej nale-y si jedno z miejsc najprzedniejszych.

Co si tyczy powstania poematu, toczy si od wielu ju latwalka pomidzy uczonymi. Podczas gdy jedni twierdz, e po-wsta on przez zebranie pieni ludowych, przez proste zestawie-

nie i porzdkowanie wedle naturalnego porzdku wydarzei wtrcenie kilku zwrotek tam, gdzie pieni te bezporednio sinie czyy (tego zdania broni K. Lachman) dowodz inni (W.Grimm, A. Holzman, Zarnke, K. Bartsch), e jedno planu i uka-du, ekonomia w traktowaniu materyau, harmonia w budowiepoematu, a nareszcie jednolito jzyka, budowy zdania, formypoetycznej i t. d. moe by tylko rezultatem pracy jednegoczowieka, ktry na podstawie poda i pieni ludowych, lecz

samodzielnie je odtwarzajc, napisa t epopej. Jest to walka

Wstp


8/21

7

taka sama, jaka toczya si i toczy okoo wielkich greckich epo-pei, Iliady i Odyssei i okoo osoby Homera.

Najskrztniejsi moe z tych badaczy, Fr. Pfeiffer i K. Bartsch,doszli na podstawie wszechstronnych poszukiwa do wnio-sku, i twrc poematu o Nibelungach nie moe by nikt innyjak rycerz Krenberger z Grnej Austryi, yjcy okoo poowyXII. wieku, a hipoteza ta szeroko si przyja. Przypuszczajdalej na podstawie bada jzykowych i porwnania wspcze-snych zabytkw poezyi, i poemat spisany zosta okoo r. 1140,e przerobi go inny poeta okoo r. 1170 (rkopisy A. i B.) a p-

niej jeszcze wprowadzi inny przerabiacz (rkopis C,) pewnezmiany w rymowaniu szczeglniej, stosownie do zmian, ktrezaszy w jzyku, i do cilejszych wymaga pod wzgldemformy, ktre byy wynikiem rozbudzonej poetycznej produkcyii wydoskonalenia zewntrznej poetycznej szaty.

Wedle tej hipotezy, nie posiadamy wic poemayu o Nibe-lungach w pierwotnej formie, lecz jedynie w opracowaniach tuwymienionych i innych pniejszych, ktre jednak z maemi

zmianami podaje tekst rkopisw B. i C. Pierwotny tytu:Der Nibelunge Nt (Niedola Nibelungw) zmieni przera-biacz C. na oglniejszy Pie o Nibelungach (der Niebelun-ge liet), gdy tamten wydawa si mu jedynie dla drugiej cz-ci stosownym.

Poemat cay spisany jest w formie dla epepei nie bardzokorzystnej, t. j. w zwrotkach czterowierszowych o rymie mz-kim. Wiersz kady rozpada si na dwie poowy, z ktrych pierw-

sza ma cztery, druga za trzy akcentowane zgoski; tylko drugapoowa czwartego wiersza ma ich rwnie cztery. Midzy ak-centowanemi znajduj si take nieakcentowane zgoski; jedna,dwie, nawet trzy lub adna. Wiersz liczy zwykle 1516 zgosek.Zwrotka tego rodzaju uywana w lirycznej poezyi redniowiecz-nej (wanie w pozostaych kilku pieniach Krenbergera) z mazmian wprowadzona i do nowej (np. w poezyach) Uhlanda),ma w zastosowaniu do poezyi epickiej t niedogodno, i jako

zamknita w sobie cao zmusza poet do zamknicia myli

Wstp


9/21

8

w maych, rwnomiernych okresach. Gdy tre jest zbyt obszer-n i obfit, musi poeta przenie j i do nastpnej zwrotki, nie

koczc zdania z kocem czwartego wiersza; jeeli za nie star-czy myli na wypenienie czterech dugich wierszy, rozwadniaj, rozwija nad potrzeb, lub wypenia wiersz czwarty zdaniemwtrconem, ktre zwykle jest zapowiedzi tego, co ma w przy-szoci nastpi, subjektywnem zdaniem, przerywajcym toknaturalny objektywnego opowiadania. Tych niedostatkw nieuniknli i inni epicy, ktrzy dla swych poematw wybrali formzwrotki zamiast cigego opowiadania, jak Tasso i Ariosto, pod-

czas gdy epopeje grackie, starofrancyskie, nasz Pan Tadeuszi inne, nie krpujc si cis form zwrotki mog utrzyma jed-nostajny ton i tok naturalny opowiadania, nie wysuwaj co chwilaosobistoci poety. W moim przekadzie zachowaem dokadniepodzia zwrotek, zamykajc w zwrotce polskiej zawsze mylizwrotki oryginalnej; znajdzie w nim czytelnik lad wstaweki zda wsunitych, ktre s charakterystyczn cech poematu.Wiersz obraem trzynastozgoskowy, jako najbardziej zbliony

do wiersza oryginau, a w naszej poezyi powszechnie przyjty;rytm mzki, niezmiernie trudny i nienaturalny w jzyku pol-skim i w poemacie tych rozmiarw, zastpiem rymem eskim.

* * *To historyczne poematu nie jest jednolite. Wielkie przewro-

ty i zmiany, ktre stanowi przeom midzy dziejami staroyt-nemi a wiekami rednimi, zmiana rozsiedlenia ludw prawie w

caej Europie, wielkie pochody i wyprawy, napady, wdrwkiludw, oto to i motywy akcyi. Ale dla poety dwunastegowieku nie rozciela si jeszcze yok wydarze na szereg kilkustuleci, nie mia on przed sob obrazu jasnego tych pochodw,wstrznie, przewrotw, mia tylko fantastyczny obraz nadzwy-czajnych wypadkw, zgrupowany w wyobrani ludu okoo kil-ku wybitnych nazwisk, kilku nadzwyczajnych postaci. Podanieludowe czyo w jedn cao dawne mityczne tradycye, siga-

jce czasw przedhistorycznych, z postaciami historycznemi, ktre

Wstp


10/21

9

w tem towarzystwie wyrastay na pbogw; wyobrania szuka-a zwizku midzy wydarzeniami, dorabiaa go, biorc wtek

z klechd i poda, a z czasem urastaa z tego cao, dziwnamieszanina historyi, mitologii i fantazyi. Anachronizm, dzisiajjaskrawy dla nas i nienaturalny, nie razi i nie mg razi wcalew czasach, w ktrych nie rozgmatwano jeszcze kbka wyda-rze; naiwna poezya ludu zestawiaa z sob wypadki i postacieo kilka wiekw od siebie odlege. Attyla (Ecel), i Bleda (Bledelin)s w niniejszym poemacie wspczesnymi Teodoryka, krlawschodnich Gotw, ktry y pniej o jedno pokolenie, obok

nich staje biskup Pilgrym z Passowy, yjcy w X. wieku, wple-ciony tu ju zapewne nie przez podanie, ale przez autora, zaz temi historycznemi postaciami cz si postacie mityczne, kt-rych lad odnajdujemy w mitologii skandynawskiej, mianowiciew dawniejszym, prozaicznym zbiorze poda, Eddzie starszej,osnutej na tle dawnych pieni. Temi postaciami s: Zygfryd, bo-hater frankoski, Brunehilda, krlowa Islandyi, (w dawniejszychpieniach Walkyra) krlowie Burgundzcy, Hagen, Krymhilda.

Wszystkie te postacie zyy si w wyobrani ludu zmieszanez sob w jedn cao, byy przedmiotem poda i pieni, a poetaczerpa z nich swobodnie, wiedzc, i zrozumie go nard, cho-cia nie dopowie, nie dopiewa mu wszystkiego. Tre nie byajego wasnoci, ale jedynie sposb opracowania. Std te znaj-dujemy dzisiaj w poemacie o Nibelungach kilka rzeczy, kilkawypadkw, z ktrych nie moemy zda sobie sprawy, jeeli niezagldniemy do innych rde, ktre mog zagadk rozwiza.

Tak zagadk jest dla nas maprzd sama nazwa Nibelun-gw. Nibelungami zowi si ksita i rycerze, zamieszkujcykraj obszerny i strzegcy skarbu w jaskini. Nibelungiem staje sifrankoski Zygfryd, gdy zabi ksit Szilbunga i Nibelunga i po-siad ich skarb. Nibelungami nareszcie nazywa poeta Burgun-dw, gdy zabili Ztgfryda i skarb sobie przywaszczyli a potemzatopili w Renie. Drug zagadk jest dawniejszy stosunek Bru-nehildy do Zygfryda, widoczny z zwrotek 385387, 411, 416,

419, jej niech ku niemu, a nareszcie straszna nienawi, ktra

Wstp


11/21

10

si staje przyczyn mieci bohatera. Trzecim tajemniczym punk-tem jest narzekanie Krymhildy i jej dopytywanie si o skarb,

ktry j wicej zajmuje ni zemsta za ma.Te zagadki rozwie nam przytoczenie nastpujcego stresz-czenia poda o Zygfrydzie, zawartych w Eddzie (VolsungaSaga).

Sigurd (w poemacie Zygfryd), syn Zygmunta, wychowujesi u mdrego i zrcznego kowala, Reigina i wyrasta na dziel-nego, bohaterskiego modzieca. Reigin, ktremu niegdy bratFafnir wydar by dziedzictwo ojcowskie, namawia Sigurda do

zabicia Fafnira. Z mieczem, zwanym Gram, w doni i na koniuGrane, przez Odina darowanym, wyrusza modzian przeciwFafnirowi, ktry w postaci smoka strzee niezmiernego skar-bu, zwanego skarbem Nibelungw. Trzej bogowie Odin, Lokii Hnir wydobyli niegdy skarb z gbi (Niflheim gbina,kraj mgy, kraj umarych; mieszkacy tego niflungar, Nibelun-gi), lecz musieli go odda Hreidmarowi, ojcu Reigina i Fafnira,za zabicie trzeciego syna Ottera (wydry), rzucajc na prze-

klestwo, i to zoto kademu, kto je posidzie, mier przy-niesie. Pierwszego posiadacza tego skarbu na ziemi, ojca swe-go, zabili Reigin i Fafnir z chciwoci. Sigurd zabija drugiegoposiadacza, Fafnira, pije krew serdeczn smoka, i rozumie na-gle mow ptakw, ktre mu radz, aeby zabi Reigina, gdyten czyha na jego ycie. cina wic gow Reiginowi, skarbduje do dwch skrzy i przywizuje do konia. Powracajcnapotyka w drodze zamek, otoczony pomieniami; przejeda

przez pomie i znajduje w zamku upionego wojownika, zdej-muje mu hem i poznaje, e to kobieta w zbroi. Zbudzonaopowiada mu, e jest dziewic walk, Walkyr Brynhild (Bru-nehilda w poemacie), ktr Odin zaku cierniem i w sen po-gry za to, i w walce, wbrew jego woli, mier na pewnegorycerza zesaa. Odtd nie ma ju walczy, lecz ma polubirycerza, ktry nie zna trwogi. Wkrtce czy si Sigurd z Bryn-hild przysig wiecznej mioci i wiernoci. Po niejakim czasie

uda si Sigurd z karbem do pewnego krla nad Renem i za-

Wstp


12/21

11

war przyja z jego trzema synami (w podaniu Gunnar, Hgnii Guthorm, w poemacie Gunter, Gernot i Gizelher i ich rycerz

Hagen). Siostr ich Gudrun (w poemacie Krymhilda) trapisny zowrogie, matka jej radzi, by Zygfrydowi podaa napjzapomnienia, Zygfryd wychyla rg tego pynu, zapominaprzysig, ktre go cz z Brynhild i eni si z Gudrun. Gun-nar za, najstarszy z jej braci, chce poj Brynhild za maonk;Sigurd, przybrawszy posta Gunnara przeskakuje przez pomieokoo zamku i w jego imieniu bierze Brynhild za on. Podczaswesela Gunnara z Brynhild, budzi si w Zygfrydzie wspomnie-

nie dawnych przysig, jednak milczy.Pewnego dnia idzie Gudruna z Brynhild do Renu, by ob-my sobie wosy. Tam rozpoczyna si spr o warto i godnomaonkw, a w sprzeczce powiada Gudruna, i Sigurd zaGunnara przez ogie przejecha i poj Brynhild za on. Bryn-hilda myli o zemcie, da od ma i krewnych, by zabiliSigurda. Zrazu opieraj si lecz przystaj wreszcie na jej usilnedanie; Guthorm ma zamach wykona. Dwa razy pdstraszyy

go byszczce oczy Sigurda; za trzecim razem, gdy go znalazwe nie, zabija go u boku Gudruny. Z narzeka wdowy miejesi Brynhilda. Gudruna siedzi w smutku nad zwokami Si-gurda, lecz Brynhilda ukarawszy wiaroomnego kochanka, niepragnie niczego wicej w yciu i zabija si.

Wkrtce potem wychodzi Gudruna powtrnie zam. Ma-onkiem jej jest Atli (w podaniu brat Brynhildy, w poemacieAttyla, Ecel, krl Hunw). Pragnie on posi skarb Zygfryda,

ktry zosta w posiadaniu braci jego ony; zaprasza ich przetozdradziecko na swj dwr. Gudruna nadaremnie ostrzega ichpismem runicznem, ktre daa posom. Bracia przyjedaj; gdyAtli da skarbu, chwytaj za bro, lecz w walce gin wszyscy.Mszczc si za mier braci zabija Gudruna swoje i Atlego dzie-ci i maonka swego, podpala zamek a sama rzuca si w morze.

Oto zarys zdarze, jak je podanie opowiada. Wyjania sistd najprzd znaczenie skarbu. Zoto budzi niepomiern -

dz ludzi i przynosi zgub temu, kto je posiada; zoto jest prze-

Wstp


13/21

12

klestwem, przez nie ginie Hreidmar, Fafnir, Feigin, Sigurd,bracia Gudruny i Atli; kto skarn posidzie staje si Nibelun-

giem, mieszkacem Niflheimu, powiconym mierci. Dla tegonazwisko to przechodzi na kadego posiadacza skarbu. Twr-ca poematu Niedola Nibelungw przenosi te t nazw z jed-nych osb na drugie, ale nie tmaczy, bo tmaczy go niepotrzebowa, skoro kady z jego suchaczy wiadom by wa-ciwego zwizku.

Rwnie dawniejszy stosunek Brunehildy do Zygfryda, nie-jasny w poemacie, dopiero z tego podania wysnuwa si jasno

i tmaczy bieg wypadkw. Nie jest on epizodem tylko, aleintegraln czci i motywem akcyi, chocia poeta usun wia-roomstwo z ram swego opowiadania, nie chcc obnia mo-ralnej wartoci bohatera i zamiewa jasnej jego postaci.

Demoniczne rysy Sigurda zatary si w poemacie z maymwyjtkiem. Mit o Sigurdzie i Brynhildzie jest tylko fantastycz-nem rozszerzeniem i uplastycznieniem kilku wanych mylii poj starogermaskiego kultu natury; Sigurd jest niejako uczo-

wieczeniem mitologicznych postaci Baldera, Freyra a nawet po-czci Odina; lecz w poemacie lad boskiego jego pocztkupozosta tylko w nadzwyczajnej sile, w przymiocie, i ciaajego miecz przeci nie zdoa, i w posiadaniu cudownego pasz-cza. Zreszt jest to pikna posta rycerska, a pobudki jego dzia-ania le nie w demonizmie, lecz w czowieczej naturze. Wog-le poemat odrzuca z podania przwie wszystko, co wybieganad miar natury ludzkiej pojtej szeroko; fantastyczny ywio,

trudny do zrozumienia dla ludzi innych poj zastpuje pier-wiastkiem etycznym, a zachowujc bezwiednie prawie gwnmyl podania o przeklestwie cicem na zocie, wysuw na-przd myl inn, na gruncie feudalnego rycerstwa wyros, tj.pojcie wiernoci i kolizye wynikajce z tego obowizku. Wier-no wzgldem pana lennego, wzgldem przyjaci, goci,maonka, wierno posunita do ostatecznoci, oto myl prze-wodnia poematu. Okazuje si to w postaciach, ktre poeta sam

wpeowadzi, szczeglnie w piknej postaci margrabiego Rydi-

Wstp


14/21

13

gera z Bechlarn (XXXVII), ktra jest wasn kreacya autora,w Krymhildzie, Hagenie, Volkerze i innych.

Prcz tych zmian zasadniczych wprowadzi poeta take wieleinnych, zastosowanych do ducha epoki, w ktrej pisa. Poecii artyci redniowieczni nie starali si wcale o zachowanie kolo-rytu waciwego czasowi i miejscu, ktre przedstawiali; anachro-nizm chronologiczny nie razi ich, rwnie jak anachronizm w stop-niu cywilizacyi. Jak przedtem w (IX-m. wieku) twrca poematuHeliand (Zbawiciel) nadaje Chrystusowi znamiona dobregolecz potnego niemieckiego krla a Izraelito w Palestynie bez

wahania kae zachowywa niemiecki obyczaj i sposb ycia, jakpniej ukasz Cranach postacie ewangeliczne przedstawia naswych obrazach w szatach swego czasu i kraju, tak i twrcapieni o Nibelungach nie widzi w tem adnej sprzecznoci, iZygfryd, Brunehilda, krlowie Burgundzcy, Rydygier, Dytrychs chrzecijanami, penicymi pilnie przepisy kocielne. TylkoEcel (Attyla) jest poganinem, ale szanujcym chrzeciastwo,penym tolerancyi i wyrozumiaoci religijnej (zwr. 1261, 1262);

pozwala on nawet ochrzci swego syna, urodzonego z matkichrzecijanki (zwr. 1388). Wprawdzie z pod pokostu cywilizacyichrzecijaskiej, wyglda czasami i wybucha pierwotna dzikanatura, wprawdzie zabytki zabobonw i dawnych wierze i prze-sdw widac obok naiwnej, dziecicej wiary, ale o ile to z jednejstrony jest naturalne i usprawiedliwione w spoeczestwie nie-dawno nawrconem, o tyle z drugiej strony uzna w tem naleynie zamiar poety, lecz minowolnie przejte rysy dawniejszych

poda. Okres wojen krzyowych, a do drugiej czci poematuwalki toczone w kraju dawniej przez Hunnw, a w czasie po-wstania poematu przez Wgrw zamieszkanym, wywary tewpyw znaczny na koloryt epopei.

Z tem wszystkiem, mimo rnorodnoci ywiow sprz-onych tu i zwizanych fantastycznie, mimo rozmaitoci treci,wzitej z poda, opowiada, wasnego dowiadczenia poetyi z jego wyobrae, poemat ten sprawia wraenie jednolitej

caoci, a zasuga w tem twrcy, ktry obj myl i w logiczny

Wstp


15/21

14

cig zdarze przela mozajk ludowych pieni. Budowa tej epo-pei dowodzi, i czasy owe miay trafne poczucie artystycznej

caoci i perspektywy, niewiadome zapewnie, a tkwice w po-jciu potocznego tworzenia. Stosunek epizodw do gwnegowtku opowiadania, harmonijny rozkad treci, grupowanie osbi wypadkw, okazuj genialn poetyczn natur, a poemat tenstawiaj w przednim szeregu arcydzie literatury powszechnej.Dzisiaj jest to ju rzecz powszechnie uznan, a dowodz tegomidzy innemi liczne przekady na jzyk nowoniemieki, jakoteprzekady na jzyk francuski, woski, angielski i wgierski.

W r. 1831 pojawi si pierwszy przekad polski A. Szabra-skiego (w Bibliotece najcelniejszych utworw literatury euro-pejskiej), lecz jest on raczej parafraz oryginau.

Przekad niniejszy jest pierwszym wiernym przekadem pol-skim, a staraem si w nim nie tyle o wierno sw, ile o wier-no myli i kolorytu; pragnem literaturze naszej przywrcijedno z arcydzie obcych w formie takiej, ktra nie zraaabyczytelnika dziwacznoci i nie bya dla zupenie obc.

Pierwsze wydanie tego przekadu wyszo przed dziesiciulaty w Warszawie; niniejsze (drugie) wydanie jest niewiele zmie-nione.

Lww w grudniu 1893 r.

Dr Ludomi German.

Wstp


16/21

I.Niedola Nibelungw.

Prawi nam stare pieni o przeszoci cudach: 1

O bohaterach synnych, o znojach, o trudach,O godach i rozkoszy, o zach i boleci,O bojach i zapasach suchajcie powieci

Niegdy w Burgundyi liczne dorastao dzieci 2Krwi krlewskiej, Krymhilda. adna jej na wiecieNie dorwna urod, co z latami rosa A potem mom tylu zagad przyniosa.

Niejeden chrobry rycerz na lubne kobierce 3Pragn j poprowadzi, pozyska jej serce,Bo urocza jej krasa kade oko pieciA cnoty zdobi mog cay rd niewieci.

Trzech j braci chowao: krle moni, sawni, 4Gunter i Gernot, obaj wojownicy sprawni,I Giselher, modzieniec peen mskiej cnoty;Miaa w nich i opiek i siostry pieszczoty.

Rd to zacny, wysoki a serca wspaniae, 5Si wszelakich dostatek, mstwo te zuchwae, Krlowali w burgundzkiej ziemi, a stoczyliCudowne potem boje w krainie Atylli.

W Wormacyi sta nad Renem zamek ich potny 6Z lennych woci rycerzy garn si huf mny,Do grobu wiernie suc, me dumni, butni.

Zginli potem marnie dla dwch kobiet ktni.


17/21

16

Z moznej si i bogatej porodzili matki 7Uoty; ojciec Dankrat nie y, wic dostatki

Wzili po nim, a pan to mony by i miayI za modu rozgonej dobi si ju chway.

Trzej krle, jako rzekem, i mstwem i si 8Synli, a w bojowej druynie suzyoRycerzy mnych grono, poczt chrobry i dzielny,Co bez trwogi, bez drenia szed na bj miertelny.

Wic by tam Hagen z Tronje, by i Dankwart wawy, 9

Brat jego, by i Ortwin w Metzu mia dzierawy Byli Gere, Ekewart obaj margrabiowie,Volker z Alzejie, dzielny rycerz, co si zowie.

Rumolt, kuchmistrz koronny, ma chrobry, odwany, 10Sindolt i Hunolt zasi mieli urzd wany:Urzdzali biesiady, przyjcia na dworze;A tylu innych jeszcze kt wyliczy moe?

Marszakiem by w Dankwart, a u krla stou 11Stawa Ortwin podstoli, suy z nim pospouSindolt, podczaszy krla, Hunolt dba o szatni;Wiec dwr krlewski jania poczestnie, dostatnio!

Lecz ktoby opowiada chcia o ich przymiotach, 12O mocy i potdze, o rycerskich cnotach,Jakiemi a do skonu janieli krlowie,Nie skoczy nigdy, ani godnie nie opowie!

nio si raz Krymhildzie, i jej ulubiony 13Sok, ptak liczny, dziki, morderczemi szponyDwch orw pad zabity, rozdarty bolenie:Pierwsza to bole w yciu spotkaa j we nie.

W trwodze do matki biey, pyta, co to znaczy? 14A matka sen zowieszczy ze smutkiem tumaczy:Twj sok to maonek przyszy, crko luba,

Lecz go niech Bg odwrci! wczesna czeka zguba!

Niedola Nibelungw. I.


18/21

17

Nie mw, matko, o mu! Baga ci twe dzieci 15Nie mw! ja nie chce pozna mioci na wiecie!

Chce pozosta tak pikn, a mnie w grb poo Rycerze sw mioci przeraaj, trwo

Nie zarzekaj si, dzieci, ma i zamcia! 16Jeeli chcesz na ziemi zakosztowa szczcia,Da ci je ma mio ! Nie stracisz urody,Gdy ci sw on nazwie m pikny i mody!

O, nie mw tego!, rzeka, nie mw, matko luba ! 17

Ilu to niewiast przykad poucza i zguba,Jak mio trosk cik trzeba w kocu paci;Wol obu nie pozna, i szczcia nie straci!

Mio obca jej bya, nie w myli maonek 18Spokojnie ya, pyn jej za dzionkiem dzionek,A serce dla nikogo raniej nie uderza.Przecie zostaa potem maonk rycerza.

Jak sen proroczo wieci, sok to by wawy! 19Stracia go, lecz pomsty podja si krwawejNa zabjcach, na wasnej mcia go rodzinie:Za jego krew strumieniem krew rycerska pynie.

II.O Zygfrydzie.

Kdy Ren si do morza toczy przez uawy, 20Sta niegdy zamek Santen, grd rozgonej sawy,Tam rs Zygmunta krla dziedzic urodziwy,Syn Zygelindy, pani monej a cnotliwej.

Zygfryda nosi miano krlewicz on miay. 21Dalekie, obce ziemie imi to poznay,Bo duch rycerski wszdzie szuka zapanikw.

W Burgundyi jeno godnych znalaz przeciwnikw.

Niedola Nibelungw. I, II.


19/21

18

Kiedy w kwiecie modoci by krlewicz, ano 22Cuda o nim i dziwy w wiecie powiadano:

Sawiono pikno, si, rycerskie zalety;Przepaday te za nim z mioci kobiety.

Ojciec go chowa, jako krlowi przystao 23A w modziecu cnt byo wszelakich nie mao:Okry saw szeroko ojcowskie dzierawy,e wszdzie tak si stawi, jako rycerz prawy.

Dors ju lat, i mg si pokaza na dworze. 24

Ludzie go pokochali, a serduszko moeNiejedno pragnie, aby pozosta tu stale.e ma mio i wzgldy, widzia doskonale.

Nie spuszczano go z oka, a stroje i szaty 25Dawaa matka, dawa krl Zygmunt bogaty;Osiwiali go me wiczyli w mdroci:Wic umia potem zyska i ludy i woci.

Nareszcie ju i zbroj mg udwign snadnie, 26Bo si mia po temu a nosi si skadnie;Budzia si ju w duszy myl o wdzikach dziewic,A spodoba si pewnie kadej cny krlewic.

Wtedy krl Zygmunt kaza wol sw objawi, 27Ze z przyjacimi swymi chciaby si zabawi.Chyo si wie rozniosa w ziemie okoliczne,Bo Zygmunt dawa konie, szaty, dary liczne.

A kaza krl zaprosi na rycerskie gody, 28Kdy by tylko jaki szlachecki syn modyPokrewny rodem, aby z Zygfrydem pospouPrzyj miecz i ostrogi, i goci u stou.

Radosne byy gody a sute przyjcie! 29Zygmunt i Zygelinda mogli przy tem wicieCze pozyska, bo byli znani z askawoci,

Wic zewszd do nich jad cae tumy goci.

Niedola Nibelungw. II.


20/21

19

Modzi rycerskiej byo w Zygfryda orszaku 30Czterysta, jednej barwy i jednego znaku;

Trudziy si te dugo dziewki, biaogowy,Dla mioci Zygfryda szyjc zotogowy

I zdobic je wstgami, drogimi klejnoty 31Dla modych, butnych zuchw. Do byo roboty!A krl kaza dla goci pozastawia awy:Na zwrot soca rozpocz miay si zabawy.

Razem szo do kocioa cnych pacholt grono 32

I rycerzy wytrawnych; jako im suono,Tak i oni wyrostkom bez sromu suyli,A mieli ztd uciechy do i krotochwili.

Najprzd Bogu na chwa msza si piewa wita, 33A ju garn si tumnie mode pacholta,By zyska cze rycerska u witych otarzyW takim dniu, co si znowu nie prdko wydarzy.

Potem na dwr krlewski pobiegli do koni, 34Harc zawiedli rycerski, a od szczku broniZagrzmiay mury grodu i paacu cianyTrzask, zgiek, chrzst, tentent koni wszcz si niesychany.

I starzy ju wojacy i rycerze modzi 35Gonili wrcz na ostre, a ktry ugodziW tarcz przeciwnika caym zapdem, w tej walceKruszy kopi i rzuca przed paac kawalce.

Prosi krl, by zaprzesta: odwiedziono konie 36A tarcze potrzaskane i rzdy i bronieI kamienie szlachetne walay si w trawie,Co z puklerzy wypady w gorcej rozprawie!

Czas byo zje i wypi, wiec goci gromad 37Na awach zasadzono, zaczto biesiad Gn si stoy zastawne, wino kry stare

Czego jeno kto pragn, dostawa nad miar,

Niedola Nibelungw. II.


21/21

20 Niedola Nibelungw. II, III.

A chocia przez dzie cay zabaw byo wiele, 38Spocz gociom i w nocy nie dali minstrele;

Sowicie krl obdarzy wdrowna druyn,A pieni jej sawiy Zygmunta gocin.

Zygfryd za ojca wol obdarza lennikw 39Po zwyczaju grodami, ziemi; rwienikw,Co z nim razem rycerskie przyjli ostrogi,Obdarzy najwspanialej. Nie al byo drogi!

Tydzie trwaa zabawa i huczna ochota, 40

Krlowa te otwara skrzynie pene zota,I dla syna mioci, dzielia dostatki,By go ludzie kochali, pomni darw matki.

Kto przyby z niczem, do dom wiz dary sowite: 41Konie z rzdem krl dawa, zbroje, szaty lite,Jak by myla, ze ycia na jutro nie stanie;Penemi te rkami dawali dworzanie.

Wreszcie hucznie, wesoo skoczyy si gody. 42Panowie midzy sob mwili, e modyKrlewicz bdzie dla nich podanym panem;Ale nie takie myli miotay modzianem.

Pki ycia rodzicom, nie chcia syn na tronie 43Zasiada, ani woy koron na skronie;Tej jeno pragn wadzy, by mu byo danem,Gromi przemoc, a broni kraju, gdzie by panem.

III.Jak Zygfryd przyby do Wormacyi.

Zy modzieniec bez troski, y w szczciu, swobodzie, 44A posysza o owej przecudnej urodzieKrlewny ziem burgundzkich. Jej to wdziki potem

Raj mu i zgon przyniosy za losu przewrotem.

Documents

niedola_nibelungow_demo.pdf