MICHAELELLSBERG

NỀNGIÁODỤCCỦANGƯỜIGIÀUBảnquyềntiếngViệt©2013CôngtyCổphầnSáchAlpha

Tạoebook:TôHảiTriều

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

http://sachvui.com/

GiớithiệuEbookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

TẠISAOTRÍTUỆTHỰCTIỄN

luônđánhbạitrítuệhànlâm?

(Trườngđờiquantrọnghơnsáchvở?)

Ngườitarótvàotaibạnrằngnếuhọchànhchămchỉởtrunghọc,đạtđiểm

sốcao,vàomộttrườngđạihọcdanhtiếng,cótấmbằngtrongtaythìchắcchắnbạnsẽthànhcôngtrongsuốtcuộcđời.

Điềunàycóthểđúngnếuchúngtasốngcáchđây50năm.Cònngàynay,mọichuyệnđãkhác.

Giờđây,nếumuốnthànhcông,bạnphảitựtraudồithêmchomìnhcáckỹnăngvàtưduythựctế.Điềunàyvẫnđúngchodùbạncóhọcđạihọchaykhông.

Cuốnsáchnàysẽchỉdẫnchobạncáchlàmđiềuđó.

***

Trongmộtbuổiphỏngvấnxinviệc,mộtngười37tuổihọcMBAởHarvardngồiđốidiệnvớimộtthanhniênkhoảng25tuổibỏhọcgiữachừngđãvàilần“lỡhẹn”vớitấmbằngđạihọcchuyênngànhsânkhấuvàđạodiễncủaĐạihọcNamCalifornia(USC).NgườicóbằngMBAmặcvestsangtrọng,đeocàvạtvàng.Chàngthanhniênhơn20tuổimặcquầnjean,áonỉchuiđầu,khôngmặcsơmibêntrong,râuriatuatủa,tóctaibờmxờmkhôngchảinhưthểanhtavừachuirakhỏigiườngvàlaothẳngđếnbuổiphỏngvấnvậy.

Buổiphỏngvấndiễnravôcùngnhạtnhẽo.Ngườiphỏngvấnchẳngmảymayấntượngvớibảngthànhtíchhọctậpcủangườiđượcphỏngvấnvàthấyanhtakhôngđủkinhnghiệmđểđemlạigiátrịthựcchomộtcôngtymớithànhlậptrongbốicảnhthịtrườngkhókhănnhưcôngtycủaanh.

http://sachvui.com/

BryanFranklin,từnglàmộtsinhviênchuyênngànhsânkhấubỏhọcgiữachừngquyếtđịnhsẽtuyểndụngmộtngườivàovịtrínhânviênhànhchínhvànhậpliệuchomìnhvớimứclương10đô-lamộtgiờthôngquakênhtuyểndụngCraigslistvàingàytrướcđó.

Khicòntheohọcđạihọc,Bryantừngthànhlậpvàđiềuhành,quảnlýpháttriểnmộtcôngtythiếtkếâmthanh.Tổngcộngcótớihơn300phimtruyệnđượcbiêntậphoặclồngtiếngởstudiocủaanh,trongđócóGladiator,TheLastSamuraivàArfitificialIntelligence.Bằngnỗlựctựvươnlên,khởinghiệptừhaibàntaytrắngvàchưabaogiờcầnđếnsựhỗtrợtừcácnhàđầutư,Bryanđãbáncôngtycủamìnhvàonăm2000saukhiDodyDornđượcđềcửgiảiOscardànhchobiêntậpviênvớibộphimMementothựchiệnởstudionày.Nhờbáncôngtymà“tôimuađượcmộtngôinhàtrênđườngLombard,SanFrancisco,”Bryannóithêmvớinụcườimãnnguyện.

Vàođầunăm2002,anhđiềuhànhdoanhnghiệpthứbadochínhmìnhthànhlậpvàđầutưvốn.Bryanchiasẻrằngviệckinhdoanhrấtphátđạtvàcầnmộttrợlý,vìthếanhđãđăngquảngcáotuyểndụngtrênCraigslist.“Trongvòng24giờ,tôinhậnđược200phảnhồi.Hầuhếtcácứngviênđềulàcửnhânđạihọc,mộtvàithạcsỹvànghiêncứusinhmớivượtquakỳthiđầuvào,thậmchícócảmộtsốtiếnsỹđãtốtnghiệpvàkhoảngsáuMBA.CómộtMBAtốtnghiệpHarvardkhiếntôitòmò.Tôiđưaanhtavàodanhsáchchốtgồm10ứngviênđượcphỏngvấn.

“Anhtađếnnhàtôitrongbộđồcôngsởchỉnchu.Tôinóisơquavềwebsitemàanhtasẽchịutráchnhiệmnhậpsốliệuvớimứclương10đô-lamộtgiờvàthấyanhtaquảthậtlà“mộtcongà”vềcôngnghệWeb.Tôikhôngtinnổianhtađãnhắcđếntừ“IPO”vàcả“ưutiênthanhkhoản”trongbuổiphỏngvấn.

Khitôinóirằng:“Xemnào,tôiđangtìmkiếmngườinhậpsốliệuvàchămsóckháchhàng.Tôimuốnchắcchắnrằngkhikháchhànggọiđến,họsẽcảmthấymìnhlàThượngđế.”

Thìanhtađáplại:“Ồ,anhbiếtđấy,tôinghĩcầnphảixâydựngchiếnlượcxemchúngtasẽthúcđẩynhữngmốiquanhệnào…”Buổiphỏngvấncứthếdiễnra.Cólúcanhtahùnghồnnói:“Luôncónhữngconđườngvàgiảiphápkhácnhauđểdẫnđếnthànhcông,vìthếmộttrongnhữngđiềutôisẽthựchiệntrongtuầnđầutiênđilàmlàthiếtlậpmột“matrậnưutiên”đểchúngtacùngthamkhảo…”Lúcđó,tôihìnhdungtrongđầucảnhtượnganhtangồihíhoáyvẽmatrậnưutiêncòntôithìphảihùnghụcgiảiquyếttấtcảmọi

việc.

“Cuốicùng,tôiđãthuêmộtphụnữMỹgốcPhicònkhátrẻ.Côấychỉhọchếttrunghọcnhưngcótinhthầnlàmviệcnhiệttìnhvàsởhữunhiều“tríthôngminhđườngphố.”Côđãhoànthànhxuấtsắccôngviệccủamìnhsuốthơn3nămqua,đượctănglươngvàilầnvàhiệnđangquảnlýmộtnhóm3nhânviêndướiquyền.”

Đươngnhiên,bạncóthểhọcđượcrấtnhiềuđiềuthúvịtừtrườngđạihọc,nhưngthựctế,chúnglạichẳnggiúpíchgìchothànhcôngtrongsựnghiệpvàtàichínhcủabạn.Bạncóthểmởrộngtầmhiểubiết,màigiũacáckỹnăngtưduyphêphán,đưaranhữngýtưởngvàquanđiểmmớimẻ,đammêkhámphánhữngdisảnvănhóahaytìmhiểutrítuệcủanhữngnhàtưtưởngvĩđạinhấthànhtinh.Đóđềulànhữngđammêđángtheođuổi.

Giảsử,trongmộtthịtrườngbấtổn,bạnmuốnlàBryanFranklinhơnlàvịthạcsỹHarvardnọ.Nóicáchkhác,bạnmuốntốiưuhóacáccơhộicủamìnhtrongcuộcsống,lànhàtuyểndụngtrongthờikỳkhủnghoảngkinhtếthayvìlàkẻxinviệc.

Đểđạttớimụctiêutốiđahóacơhộithànhcôngvềchuyênmôntrongbấtkỳđiềukiệnkinhtếnào,bạncầnphảibắtđầuhọchỏinhữnggì?

Đâychínhlàcâuhỏitrọngtâmmàcuốnsáchnàysẽtrảlời.Tôisẽđưaralờigiảiđápcụthể,chitiếtchocâuhỏinàytronghàngtrămtrangsáchtiếptheo.

Nhưngtrướctiên,bạnhãytìmlờigiảichocâuhỏi:

TạisaongàyhômđóBryankhôngcóbằngđạihọclạingồiởvịtrínhàtuyểndụngvàtạisaongườiđànôngcóbằngMBAcủaHarvardlạilàngườitìmviệc?

TôikhôngcóthôngtincánhânnàovềngườicóbằngMBAkia,vìthếtôichỉcóthểđưaraphỏngđoánvềcảnhngộkhókhăncủaanhta.NhưngtôilạirấttườngtậncâuchuyệncủaBryanvìanhấylàbạnthâncủatôi.Tínhđếnthờiđiểmđó,anhấyđãdành10nămròngđểtraudồinhữngkỹnănggiúpanhthànhcôngnhưkinhdoanh,marketing,lãnhđạo,quảnlý,tàichínhvàkếtoántừnhữngtrảinghiệmkinhdoanhthựctếởcáccôngtydochínhanhgâydựnglênbằngnguồntàichínhcủamình.Nóicáchkhác,Bryanđãhướngđếnsựtựgiáodụcbênngoàicáclớphọc,nhưmộtsốnhànghiêncứugọilà“trítuệthựctiễn”haycòncótênlà“trítuệđườngphố”,đểhoànthànhmọithứtrongcuộcsốngthậthiệuquả.

CònngườiđànônghọcMBAởHarvardcóvẻđãhọcvànghiêncứucáctàiliệuvềmarketing,kinhdoanh,quảnlý,lãnhđạo,tàichínhvàkếtoán.Nhưngtôiđoánchủyếulànhữnglýthuyếtsáorỗng.Đểhoànthiệnchươngtrìnhcơbảnchohọcviên,trọngtâmcủanềngiáodụcnàylàtrítuệhànlâmđểhoànthànhtốtcácbàikiểmtrathayvìtrítuệthựctiễnnhằmgiảiquyếtcácvấnđềthựctế.

Cảhaingườiđềuđượcgiáodụcrấttốtnhưngtôiđoán,nềngiáodụccủamộtngườithiênvềlýthuyếtvớikiếnthứcsẵncótrongkhocủacáctrườngđạihọc,caođẳng,nềngiáodụccủangườicònlại(đólànỗlựctựhọchỏikhônggiốngbấtkỳlớphọcchínhthứcnào)thiênvềthựchành.Nềngiáodụccủamộtngườimangtínhchấtquanliêu,môphạmvàsáchvở;ngườicònlạithunhậnkiếnthứctừnhữngvậtlộntrongcuộcsống,nhữngbờvựccủathấtbạicánhân.Mộtngườiđượcgiáodụctrongngôitrườngdanhgiá,ngườicònlạiđượctôiluyệntrongtrườngđời.Mộtngườitậptrungvàotrithứcsáchvở,ngườikiaquantâmtớitrithứcđườngphố.

Theobạn,trithứcnàosẽgiànhchiếnthắngtrongthờiđạikinhtếsuythoái?Trithứcnàosẽchiếnthắngkhinềnkinhtếkhởisắctrởlại?

Trongcuộctranhluậnkhônghồikếtgiữatrítuệthựctiễnvàtrítuệhànlâm,giữatrithứcđườngphốvàtrithứcsáchvở,cómộtchútmơhồliênquanđếnthiênhướngmàchamẹ,họhàng,cácthầycô,cácnhàtruyềnthôngvàcácchínhtrịgia“lái”chúngtatheongaytừkhichúngtacònlànhữngđứatrẻ.

TrongbộphimTheGraduate(Tạmdịch:Lễtốtnghiệp)cómộtcảnhnổitiếnglàtrongbữatiệctốtnghiệptổchứcxungquanhbểbơicủagiađình,nhânvậtBenjamin,donamdiễnviênDustinHoffmanthủvai,mộtcửnhânquảntrịkinhdoanhmớitốtnghiệp,nhậnđượclờikhuyênchânthànhvềnghềnghiệptừmộtngườibạncủagiađình.“Tôimuốnnóivớicậumộttừ.Chỉmộttừthôi…Cậucómuốnnghekhông?”ngườibạncủagiađìnhhỏi.

Benjamingậtđầuđồngý.

“Plastics.”

Lờikhuyênchothànhcông:“Họcchămchỉthờitrunghọc,bướcvàomộtđạihọcdanhtiếngvàcầmlấytấmbằngtốtnghiệp”đangdầntrởnênrỗngtuếch,cũríchvàlỗithời.Nếubạnmuốnbiếtngàynay,mộttấmbằngđạihọcchứngnhậntrítuệhọcthuậtcủabạncógiátrịtớiđâu,bạnchỉcầnđăngmộtquảngcáotuyểndụngviệclàmthêmtrênmạng.

Bảnthântôicũngđăngrấtnhiềuquảngcáotuyểndụngtrongnhiềunămqua,gồmnhiềuviệclàmthêmlặtvặt,khuânvác,laudọngarahayđẩyxerác.NhưtrongvídụcủaBryan,tôicóthểkhẳngđịnhrằng:Chodùcôngviệccótẻnhạthayđượctrảcôngthấpđếnmứcnàođichăngnữa,bạnvẫnnhậnđượchàngloạtđơnxinviệctừcáccửnhânđạihọc.

Nhữngứngviênđầybằngcấpcótấtcảnhữngcôngcụmàxãhội,giađình,thầycôvàmọingườixungquanhcholàcầnthiếtđểthànhcông.ThếnhưngtrongtrườnghợpcủaBryan,tìnhtrạngkhủnghoảngkinhtếnhữngnăm2000đãkhiếnhàngtrămcửnhân,thạcsỹ,tiếnsỹxếphàngđểcóđượccôngviệctẻnhạtvớimứclươngbèobọt10đô-la/giờđăngbởimộtchủdoanhnghiệptrẻkhôngcóbằngđạihọc.

Bạnmuốnchạytheobằngcấphaytheođuổithànhcông?

Trongthờiđạicôngnghiệphóangàynay,nhữngngườicókinhtếởmứckhátrởlênchorằngđiềuquantrọngnhấtmànhữngđứatrẻtừ6đến22tuổicầntheođuổichínhlàđiểmsố.Điềuđángquantâmthứhailànhữnghoạtđộngngoạikhóanhưcácmônthểthao,âmnhạc,cáchoạtđộngtìnhnguyệnđểtôđiểmchohồsơvàbảnCVđầuvàođạihọc.Nhưngnếuhỏirằngmốiquantâmhàngđầucủacácbậcphụhuynh,thầycôgiáo,cácchínhtrịgiavàxãhộimuốncontrẻcủahọđểtâmtớisuốt16nămtrời,từ6đến22tuổilàgì,thìcâutrảlờiquárõràngvàđơngiản:Đạtđượcđiểmtốt.

Bạnđãbaogiờdừnglạivàsuynghĩxemnhữngvấnđềnàykỳquáithếnàochưa?Vìsaotấtcảchúngtađềubịthuyếtphụcrằngcáckhóađàotạosẽmangđếnchobạnnhữngtrithứchọcthuậthiệuquả,cầnthiếtvàtiênquyếtchothànhcôngtrongcuộcsống?Tạisaotấtcảchúngtađềubịthuyếtphụcrằngmớkiếnthứcấyxứngđángđểchúngtacốnghiến16nămđẹpđẽnhấtcuộcđời?Chúngtacónêndànhphầnlớntuổitrẻcủamình,nhữngnămthángvuivẻnhất,trànđầynhiệthuyếtnhất,đammênhấtvàsángtạonhất,đểtheođuổinhữngconsốvàconchữbénhỏnhằmchứngtỏtrítuệhọcthuật?

KenRobinson,tácgiảcuốnsáchTheelement:HowFindyourPassionChangesEverything(Tạmdịch:Nguyêntố:Tìmkiếmđammêthayđổimọithứ)rấtquantâmđếncâuhỏikhónhằnnày.TrongchươngtrìnhTED(TechnologyEntertainmentandDesign:Thiếtkếvàgiảitrícôngnghệ),cómộtcuộcnóichuyệnquavideorấtnổitiếngvớitựađề“KenRobinsonnóirằngtrườnghọcgiếtchếtsựsángtạo”(saunàynótrởthànhmộttrongnhữngcuộcnóichuyệnđượctảinhiềunhấttừTED.com),Kenchorằng:“Nếubạn

bướcchânvàonềngiáodụcchínhthốngnhưmộtkẻngoạiđạovàthắcmắc:‘Nềngiáodụccônglậpphụcvụđiềugì?’Tôinghĩkhinhìnvàokếtquảđầura,nhìnvàonhữngngườithànhcôngnhờnó,ngườitạonênđượcnhữngđiềutốtđẹpvàcảnhữngngườichiếnthắng,bạnsẽphảikếtluậnrằngtoànbộmụcđíchcủahệthốnggiáodụccônglậptrêntoànthếgiớilàsảnsinhracácgiáosưđạihọc.Khôngphảivậysao?Họluônlàngườidẫnđầu…Tôiyêuquýcácgiáosưđạihọc,nhưngbạnbiếtđấy,chúngtakhôngtônvinhhọnhưnhữngđỉnhcaothànhcôngcủanhânloại.Họchỉlàmộthìnhtháikháccủacuộcsống.”

NhàphêbìnhgiáodụcđươngđạiCharlesMurrayquanniệm:“Cácloạihìnhcôngviệcđòihỏinềngiáodụcđạihọcgiốngnhưngườiđầubếpphảiquagiaiđoạnnỗlựchọcnghềđểtrởthànhmộtđầubếpthượnghạng,dẫuđâychỉlàlĩnhvựcthuhútmộtsốítngười.”Nhưngnếubạnkhôngmuốndấnthânvàoconđườngkhoahọcnghiêncứu,bạnsẽthấychỉcótrítuệhànlâmlàkhôngbaogiờđủ.Pháttriểntrithứcthựctiễnsẽcảithiệnđángkểnănglựcvàthànhcôngcủabạn.

Cuốnsáchnàychínhlàcẩmnanggiúpbạnpháttriểnnhữngkỹnăngthựctếthiếtyếu.Chúngtôitậptrungvàobảykỹnăngquantrọngcầnthiếtđểbạnđạttớithànhcôngtrongcuộcsốngvàsựnghiệp.Dĩnhiên,nhữngkỹnăngthựctếnàykhôngthểthaythếchotấmbằngđạihọc.Bạncóthểhọcđượcnhiềuđiềutuyệtvờiởtrườngđạihọc.Bạncóthểnảyranhữngýtưởngmới,mởrộngcáinhìnvềcuộcsống,họcvềkỹnăngtưduyphảnbiệnnhạybénvàđắmmìnhtrongkhotàngvănhóa,trítuệcủanhânloại.

Nhưngtôidámchắcrằngdùbạnđãhọcxongđạihọc,bạnvẫnkhôngđượchọccáchbiếnnhữngkiếnthứchọcthuậttrừutượngthànhnhữngứngdụngthựctếtrongcuộcsốngcủachínhmình.Hơnnữa,việcbổsungnhữngkỹnăngthựctếlàkhôngbắtbuộctrongcáctrườngđạihọc.Vìthế,nhữngkỹnăngtrìnhbàytrongcuốnsáchnàylàphầnbổsungthiếtyếuchohệgiáodụcđạihọcđểbạnthànhcônghơnnữatrongcôngviệcvàcuộcsống.

Kỹnăngthànhcôngsố1CÁCHTẠOSỰKHÁCBIỆTMÀKHÔNGTỐNQUÁNHIỀUCÔNGSỨC

Vàomộtđêmnăm1967,casỹ,nhạcsỹkiêmtayguitar21tuổitênlàDavidđãphảinhậpviệnởParisdosuynhượccơthểnghiêmtrọng.Lýdolàvìdùchơinhạcởcácquánbar,hộpđêmvànhữngbuổikhiêuvũtrênkhắpnướcPhápvàTâyBanNha,Davidcũngkhôngkiếmđủtiềnđểmuathứcăn.

Nếutốinaykhôngchơinhạc,ngàymaianhsẽchẳngcógìbỏvàomiệng.

Hainămtrướcđó,Davidđanghọclớp6ởCambridge,Anh(tươngđươngvới2nămcuốicấp3tạiMỹ.)DavidkhôngthilấychứngchỉbậcA,cáckỳthiquyếtđịnhđầuvàođạihọctạiAnh.ĐiềuduynhấtDavidthựcsựquantâmlànhạcrock,anhsốnghếtmìnhchonó,thamgiavàocácbannhạcđịaphươngvàcũngsốngbằngniềmđammêcủamình,hếtbuổichơinhạcnàyđếnbuổichơinhạckhác,cảởPhápvàTâyBanNha.Nếubạnchứngkiếnkhoảnhkhắcsứctànlựckiệtcủamộtchàngtrai21tuổitrêngiườngbệnhtạiParis,khôngmộtxudínhtúiđểmuađồănchomình,cóthểbạnsẽkhôngbaogiờnghĩrằnglựachọnkhôngthamgiathilấychứngchỉbậcAcủaanhlàđúnghaychàngtraiđósẽcómộttươnglaixánlạn.

Vàkhidựđoánđócóthểchínhxácvớihầuhếtcácnghệsỹnghèođói,thìvớianhnghệsỹốmovềthểxácnhưngmạnhmẽvềtâmhồnnày,dựđoánđóchẳnghợplýchútnào.

DavidtrởvềAnhvàmộtnămsauđó,NickMason,taytrốngthânquenvớiDavidđãđềnghịanhcùnggianhậpvàomộtbannhạcnhỏlấytênlà

Lưutrang

PinkFloyd.Bannhạcnàyđãbánđượchơn200triệualbumtrongvònghơn40nămsauđó.TheDarkSideoftheMoonlàalbumnổitiếngnhấtcủabannhạc,đãbánđượchơn45triệubảntrêntoànthếgiới,đượcxếpvàodanhsáchnhữngalbumbánchạynhất,đượcchàođónnồngnhiệtnhấtvàgâyảnhhưởngnhấtmọithờiđại.Trongvaitròcủatayguitarchính,casỹchínhvànhạcsỹchínhcủabannhạc,DavidGilmourđãtạorarấtnhiềubảnhittronghơn40nămqua,dễdàngtrởthànhmộttrongnhữngnhạcsỹấntượngnhất

javascript:void(0);

tronglịchsửnhạcrock.

Tôicũnglàmộtfannhạcrock.TôimuốncảmơnDavidvìđãmangnhữngcơnlốcâmnhạcđếnrấtnhiềuđêmcuồngnhiệttạitrườngđạihọc,nhữngbàiháttriếtlývềýnghĩacuộcsốnghaybồidưỡngtìnhyêuthayvìchuyệnhọchành.Nhữngtrảinghiệmthờiđạihọcvớitôirấtýnghĩanhưngkhôngthểphủnhậnrằngâmnhạcđãmangđếnnhiềuniềmvui,niềmhứngkhởivàsựtrântrọngcuộcsốngchotôivàcảhàngtriệungườikhácchotớimộtthậpkỷsaukhiratrường.DavidGilmourđãtạonênsựkhácbiệtvôcùnglớnlaotrongcuộcsốngcủarấtnhiềungườitrênhànhtinhnày.Thếgiớisẽnghèonànhơnnếuthiếuanhvàâmnhạccủaanh.TôichorằngDavidđãsốngmộtcuộcđờiđầyýnghĩa.

Chắchẳn,bạnvẫncònđiềugìđóhồnghivềcâuchuyệncủaDavid,câuchuyệnvềngườiđãtạonênsựkhácbiệtlớntrênthếgiới.

Mộtnămtrướckhinổitiếng,Davidvẫnlàmộtnhạcsỹvớinhữngmónquàâmnhạc,lòngquyếttâmgâyảnhhưởngtrongthếgiớiâmnhạcvàsốngmộtcuộcsốngđầyýnghĩanhưkhinổitiếng.Nhưnglúcđó,thếgiớikhôngquantâmliệuanhmuốntạoraảnhhưởngthếnàohay“giátrị”màanhmuốnmanglại.Thựctế,Davidkhôngthểxoayxởcuộcsốngcủamìnhchỉnhờvàosốtiềnmàcôngchúngtrảchonhữngmónquàâmnhạccủaanh.Mộttrongnhữngnhạcsỹvĩđạinhấttronglịchsửnhạcrockgầnnhưchếtđóitrướckhianhvàbannhạccủamìnhđược“khaiquật”.

Tấtcảchúngtahayítnhấtlànhữngngườiđầyắpýtưởngmuốntạosựkhácbiệttrênthếgiới,chodùtronglĩnhvựckinhdoanh,nghệthuật,chínhtrị,từthiện,khoahọchoặccôngnghệ.Ítnhấtlàchúngtamuốntạorasựkhácbiệtởchínhcộngđồngmình.Điềunàythựcsựcóýnghĩa:Tạonênsựkhácbiệt,gâyảnhhưởngvàsốngcómụcđích.

Vẫntồntạinhữngnghịchlýđể“tạonênsựkhácbiệt”và“gâyảnhhưởng”.Thếgiớikhôngphảilúcnàocũngquantâmliệuchúngtacómuốntạonênsựkhácbiệthaygâyảnhhưởngkhông.Thựctế,nócóthểđingượclạivớinhữnggìtacốgắng.Thếgiớikhôngtựdangtayđónchúngtachỉvìchúngtacónhữnglýtưởngtốtđẹp.Nócóthểcườicợtvàocáigọilà“lýtưởng”ấyhoặcphổbiếnhơnlàlắcđầungaongánvàngoảnhmặtlàmngơtrướcbấtcứđiềugì.

TôiđãhỏiDavidvềbíquyếtđưaanhđếnthànhcôngvàcâutrảlờirấtthẳngthắnlà:“Tôiđãgặpmay.Maymắnđóngmộtvaitròrấtrấtquantrọngđể

làmnênthànhcôngcủatôi.Họnóianhphảitựtạoramaymắnchochínhmìnhnhưngđôikhitôikhôngchắcchắnlắmvềđiềuđó.Rấtnhiềungườicũngcóquyếttâmnhưtôi,điđúngtheoconđườngmàtôitừngđi,cũngđầutưnhiềutâmsứcvàongànhcôngnghiệpâmnhạcchứkhôngtheohọcđạihọc,nhưngcuốicùngâmnhạcvẫnkhôngthểnuôisốngđượchọ.Vềsau,họbịmắckẹttrongnhữngcôngviệc“giậtgấuvávai”.Họsẽkhôngphảisốngquanhữngngàynhưthếnếukiêntrìtheođuổisựnghiệphọchành.Đâyhoàntoànkhôngphảihướngđimàtôimuốngợiýchotấtcảmọingười,trừtrườnghợpbạnchắcchắn110%vàchứngminhđượcrằngniềmđammêcủabạnlàđiềubạnphảitheođuổivàsẵnlòngvìnómàtừbỏrấtnhiềuthứkhác.”

Rấtítngườiướcmơvềthứmìnhdễdàngđạtđược.Rấtítngườichỉướcmìnhmãilàmộtquảnlýcấptrungmờnhạthoặcmộtnhânviênbàngiấyvôdanhtrongcácvănphòngquanliêutrongsuốtcuộcđờimình.Chúngchẳnggiốngvớimụcđíchsốngcholắm.

Ướcmơvàmụcđíchsốnglàthứlãngmạn,phiêulưuvàđầyhứngkhởi.Chúngtamơướctrởnênnổitiếng,giàucóvàtạođượctiếngvangtrongthếgiớirộnglớnnày.Chúngtamơướctrởthànhnhữngngôisaonhạcrock.NếukhôngphảilànhữngngôisaonhạcrockđíchthựcnhưDavidthìcũnglàmộtvậnđộngviên,mộtdiễnviên,mộttácgiả,mộtđạodiễn,mộtnghệsỹ,mộtchínhtrịgia,mộtnhàkhoahọcxuấtsắc,mộtCEOgiàukinhnghiệm,mộttỷphúhaytriệuphúnổitiếng(giốngnhưmộtsốdoanhnhânmàtôiphỏngvấntrongcuốnsáchnày).Cũngcóthểchúngtamongmuốntạođượcdanhtiếngtrongcáclĩnhvựctruyềnthốngnhưluật,ytế,họcthuật,haytácđộnglớnđếncộngđồngởvịtrílãnhđạohoặctừthiện.Cũngcóthểchúngtaướcmơtrởthànhmộtgiáoviênxuấtsắcvàtạonênkhácbiệtởhàngtrămtrẻem.

Sựthậtlànhữngướcmơtạodựngsựkhácbiệtluônđikèmvớirủiro.Bạncàngkhaokháttrởthànhmộtngôisaotronglĩnhvựcnàođó,dùlàgiáoviên,bácsỹ,luậtsư,nghệsỹ,nhạcsỹhoặcdoanhnhân,bạncàngphảiđốimặtvớinhiềurủirohơntrongsựnghiệp.Rấtítngườitạođượcdanhtiếngtronglĩnhvựccủamình,tạodựngđượcsựkhácbiệtchocuộcsốngcủanhiềungườikhác,hayxácđịnhchíhướngchosựnghiệpcủamìnhđơngiảnchỉbằngviệcchămchămđitheomộtkịchbảnđãviếtsẵnvàđặtchânlênconđườngcónhiềungườiluitới.

Bạncóthểtìmđượcmộtsânvậnđộngđầynhữngthanhniên21tuổitàinăngvớinghịlựcvàlòngquyếttâmcao,tấtcảđềuđammêgâyảnhhưởngtớithếgiớitheocáchcủatuổitrẻtrongcáclĩnhvựcnhưâmnhạc,nghệthuật,văn

học,diễnxuất,làmphim,chínhtrị,khoahọc,côngnghệ,truyềnthông,từthiệnhoặckinhdoanh.Trongsânvậnđộnggồmnhữngnhântàinày,chỉcómộthoặchaingườisẽtrởthành“siêusao”tronglĩnhvựccủamìnhnhưDavidGilmour.

Cuốicùng,rấtnhiềungườitrongsânvậnđộngđóbịvỡmộngvàphảicúiđầuchịuthua.Mộtcảnhtượngthậtđángsợ.Rấtnhiềungườitrẻnghĩtớiviễncảnhđómàsợhãi,khôngcòndámliềulĩnh,đànhtrungthànhvớinhữngkịchbảnantoàntrongsựnghiệpđểgặpítrủiro,thấtbạinhấtvàđươngnhiên,thànhtựuđạtđượccũngchẳngcógìnổibật.

Vậyđiềuphânbiệtgiữamộthoặchai“siêusao”vươntớiướcmơcủamìnhvớinhữngcánhânđầyắpýtưởng,giàuđammêvàtàinăngnhưnglạithấtbạilàgì?

Rấtnhiềuchuyêngiađượcphỏngvấnvềbíquyếtthànhcôngđềuđềcậpđếntàinăng,nghịlực,lòngquyếttâm,sựtựtin,kiêntrì–nhữngphẩmchất“xưanhưtráiđất”vềsựnỗlựctựvươnlên.Sựtrungthực,biếtlượngsứcmìnhcủacácsiêusaonhưDavidGilmourđãhoànthiệndanhsáchcácphẩmchấtđángquýđó.Họcũngcoitrọngvaitròcủasựngẫunhiên,sựđồngđiệuvànhữngcơhộimaymắn.Các“ngôisao”nàytỏasángnhờnhữngphẩmchấtđó.Chúađãmỉmcườivớihọ.Nhữngthờicơvừachínmuồi.Sựmaymắnvôhìnhhiệnhữu.

Họkhônggọiđólàmột“dịpmay”.

Nếukhôngcórủirođikèmvớinỗisợhãi,chúngtađãchẳngcầnmơước,thayvàođólàbắttayvàohiệnthựchóanóngaylậptức.(Cửahàngtạphóalúcnàocũngtuyểnthungân.Nếubạnmongmuốntrởthànhmộtthungân,bạncóthểbiếnướcmơthànhsựthậtngaylậptức.Nhưngtôicárằngđókhôngphảilàướcmơcủabạn.)

Vậylàmthếnàođểchúngtadunghòanhữnggiấcmơtạodựngsựkhácbiệtcháybỏng,giấcmơđượclàmchủmộtcuộcsốngcóýnghĩa,cótầmảnhhưởngvàcólýtưởngvớithựctếphũphànglàthếgiớikhôngphảilúcnàocũng“đểmắt”tớisựkhácbiệtmàchúngtamuốntạorahaydànhtặngđiểmAchonỗlựccủachúngta?

Vượtquanhữngthácghềnhtrướcmắtnàylàmộttrongnhữngnănglựcquantrọngnhấtmàbạncóthểluyệnrènmàthành.Nếuchẳnglưỡnglựgiữahaidòngnước,chưachắcbạnđãđượcthoảimáitrongcuộcsống.Nếulựachọntheođuổinhữngđỉnhcaosựnghiệpquáxavờimàkhônglườngtrướcnhững

rủiro,cóthểbạnsẽphảinhậnkếtcụcnhưDavidởtuổi21,phảinhậpviệnvìsuynhượccơthể.VàhiếmaiđangchênhvênhgầnmiệnghốtửthầnđủmaymắnđểcóthểthựchiệnmộtcuộclộingượcdòngngoạnmụcnhưDavidđãtừnglàm.

Cònnếunhượngbộnỗisợhãivàlựachọnmộtconđườngantoàn,haythậmchílàphânvânvàkhôngxácđịnhrõtầmảnhhưởngmìnhmuốntạora,mụctiêumìnhmuốnđạtđược,thìcuốicùngbạnsẽcảmthấyhốitiếc.Bạncóthểhàilòngvớimứcthunhậpantoànvàổnđịnhcủamìnhnhưngtronglòngcóthểdaydứtkhôngyên.Chẳngaigọiđólà“thànhcông”cả.

Vìthế,trongphầnmởđầucủabấtkỳcuộcthảoluậnvềthànhcôngnào,điềubạncầnkhôngphảilàbàithuyếttrìnhdàidòng,nàolà“hãytintưởngvàobảnthân”,“tựtinvàochínhmình”hay“nỗlựchơnnữa”,nhưnộidungchuẩnmựccủanhiềucuốnsáchkhác.Đóphảilàmộtcuộcthảoluậntrungthựcvềcáchthứcvươntớinhữngướcmơđángtrântrọng,cáchvượtquanhữngrủirovàđặtchânvàothươngtrườngthựctếmộtcáchsuônsẻ.

Xungđộtgiữaviệctạodựngảnhhưởngvớiviệclựachọnmộtcuộcsốngtẻnhạt

Bạncàngkhaokhátmuốntạodấuấntronglĩnhvựcmìnhyêuthích,mụctiêucủabạncàngsâuđậmthìtiềmnăngbạngặprủirocàngcao.Cónghĩalànguycơ“trắngtay”củabạncàngcaohoặccôngsứccủabạnsẽđổxuốngsôngxuốngbểvàbuộcphảichấpnhậnthấtbại.

Vậytạisaolạitồntạixungđộtgiữalựachọnmộtcuộcsốnganphậnvànỗlựctạodựngsựkhácbiệt,giữacuộcsốngtẻnhạtvàsốngcómụcđích.Tôisẽgiúpbạnvạchramộtkếhoạchchitiếtđểvượtquanhữngthácghềnhnày.Nhưngtrướctiên,hãyđọccâuchuyệnđầykịchtínhtronggiađìnhdướiđây,mộthiệntượngnhư“cơmbữa”ởhàngnghìnhộgiađìnhtrêntoànnướcMỹhàngnăm.

Chamẹđãchắtchiuvàtiếtkiệmtrongnhiềunăm,thậmchílàvàichụcnămđểchocongáicủahọhọcđạihọcvớihyvọngcôcóthểngẩngđầuvớithiênhạ.Khicôcongáihọcđạihọc,côquyếtđịnhchọnchuyênngànhnghệthuậtkịchhoặclịchsửnghệthuật.Mộtcuộctranhcãinảylửađãdiễnratronggiađình:

Chamẹ:Nhưnglàmthếnàoconcóthểkiếmsốngnhờchuyênngànhnghệthuật(kịch,biênkịch,triếthọc,vănhọc,thơ)?Làmgìcónơinàođăngtuyểndụng:“Cầntuyểnnhânviênchínhthứcchuyênngànhnghệthuật”?

Congái:Nhưngthưachamẹ,đâylàđammêcủacon.Bốmẹmuốnconsốngcuộcđờicủamộtcontàukhôngngườilái,cảngàyngồitrongxóphòngcủanhữngcôngtytẻngắtvàđểnăngkhiếunghệthuậttrongconchếtdầnchếtmònsao?

Chamẹ:Đươngnhiên,bốmẹủnghộđammêcủacon.Bốmẹchỉmuốnconcómộtphươngándựphòngkhinghệthuậtchẳngnuôisốngđượccon.Conthôngminhvàvừađưaramộtlýlẽrấtthuyếtphục,saoconkhôngnghĩmìnhsẽtrởthànhmộtluậtsưgiốnganhhọcon,Sue?Lúcấy,convừacóthểhoạtđộngnghệthuậtkhicóthờigianrảnhrỗi.Diễnxuấtlànghềtaytrái,conạ.

Congái:Chamẹkhônghềhiểucon!Cuộcsốngkhôngbógọntrongmộtcôngviệcantoànđếnmứctẻnhạt.Nólớnlaovàýnghĩahơnnhiềusovớisốtiềnmàchamẹcótrongtàikhoảnngânhàng.Chamẹsẽhốitiếcvìđãngăncảncontheođuổiướcmơcủamình,v.v…

Nhữngtranhluậntươngtựcũngdiễnrakhinhữngđứaconvừatốtnghiệpcấpbanóivớibốmẹrằngmìnhkhôngcódựđịnhhọcđạihọchaykhicácsinhviênđạihọcthôngbáochochamẹrằngmìnhsẽnghỉhọc.CameronJohnson,mộtdoanhnhântựdothànhđạt,mộttỷphútựlập(mộtsinhviênbỏhọcgiữachừng)đãhailầntranhcãivớichamẹmìnhtươngtựthế.

Lầnthứnhấtlàkhicònhọccấp3,anhđãnóivớichamẹrằngmìnhsẽkhôngthiđạihọcvìanhquábậnrộnvớiviệcxâydựngkếhoạchkinhdoanhđangthànhcôngcủamình.

“MichaelDellcũngchẳngcóbằngđạihọc,”tôinóivớibốmẹmình.“BillGatescũngchẳngcóbằngđạihọc.”

BốmẹtôinóirằngtôikhôngphảilàMichaelDellhayBillGatesgìhết.Tôilàcontraihọvàhọmuốntôihọchànhtửtế.

CameronđãđuốilývàbuộcphảitrởthànhsinhviêncủatrườngĐạihọcCôngnghệVirginia.Tuynhiên,mộtthờigianngắnsaukhinhậphọc,cuộctranhluậnthứhaiđãxảyrakhianhthôngbáovớichamẹviệcanhsẽbỏhọcđểđầutưkinhdoanh.

Họnói:“Không,khôngthểđược!”

Tôinóirằng:“Bốmẹxemcácngôisaobóngrổđềubướcthẳngtrườngcấp3tớiNBA4,haycácdiễnviênvànhạcsỹchẳngcầnbậntâmtớitrườngđại

họcbởihọđãsớmdấnbướctrênconđườngsựnghiệp.Còncảcácdoanhnhânthànhđạt,họchẳngcầnđến4nămhọcđểtìmhiểuvềlĩnhvựccủamình.Nếumấtnhững4nămhọc,concũngchỉdậmchântạivịtrítrướckhivàođạihọc,trongkhihiệntạiconđangcólợithếđểtiếnxahơn.Đầutưnhững4nămtrờitrongtrườngđạihọcnghĩalà4nămđóconsốngngoàirìathếgiớikinhdoanh.TrongthờiđạiInternetbùngnổbâygiờ,mọithứthayđổiđếnchóngmặt,cácbạnđồngmônkhácsẽchẳngthểđuổikịpđượccon.”

Bốtôilêntiếng:“Họcđạihọcchẳngchếtai.”

Tôiđáplại:“Conđồngý,nếuconmuốnthì10nămnữahọccũngchẳngmuộn.”

Bốnói:“Cameron,concóthểmấtnhà,mấtcôngty,tiềnbạc,thậmchílàvợcon,nhưngkhôngthểthấthọc.Họcvấnlàthứduynhấtkhôngrờibỏcon.”

Tôiđáplạirằng:“Điềuđóđúngnhưngconkhôngđồngý.Convẫnđanghọchỏi,tạitrườngđời.Chodùconkhôngngồitrêngiảngđườnghàngngày,nhưngconvẫnhọcvớinhịpđộnhanhhơncácbạnbởihọphảicốgắngtiếpthubàigiảngcủathầycôcònconhọcđượcchúngbằngcáchtrảinghiệmchúng.”

Nhữngtranhluậnvàcáccâuchuyệnkịchtínhkiểunàytrongcácgiađình,tôithấy,chẳngkhácnàonhữngtranhluậncủachúngtavềsựantoànvớitháiđộanhhùngtrongcuộcsống.Sựantoànvàtháiđộanhhùnghoàntoànđốilậpnhau.Hãytưởngtượngmộtbộphimmànhânvậtanhhùngchẳngcầnmạohiểmhayxôngphagiankhóđểchớplấycơhội,vàbaoquanhanhtalàmộtlớpnilonbảovệđểtránhnhữngvachạmvàtổnthươngthườngnhật.Bộphimcócảnhanhtađibộtrênvỉahè,vàomộtngàynắngđẹptronglớpvỏnilonbaobọctớimộtcửahàngvàmuavàinguyênliệuchobữatối.Hếtphim!

Liệubộphimnàycóhấpdẫnkhông?

Trẻnhỏluônmuốntạodựngảnhhưởnglớnđếnthếgiới,muốnthayđổithếgiới,đểtạoấntượngvềsựtồntạicủamình.Chúngmuốnmộtlýtưởngvàsựnhiệttình.Chúngmuốntrởthànhanhhùng.Khôngđứatrẻnàomuốnlàmộtnhânviênbàngiấyhaynhânviênvănphòngtẻnhạt.

Chamẹbọntrẻcũngmuốnconcáicủamìnhcảmthấycuộcsốngcóýnghĩavàsốngthoảimáinhưnghọthấynghềnghiệpmàchúngmơước(nghệthuậtvàgiảitrí,vănhọc,viếtblog,truyềnthông,thểthao,xãhộihọcvàkinh

doanh…)đầyrủiro.

Vềđiểmnày,bốmẹcủachúnghoàntoànđúng:Nhữngnỗlựcnàytiềmẩnđầyrủiro.Nóicáchkhác,khảnăngthấtbạikhitheođuổicácngànhnghềnàyrấtcaosovớilựachọntrởthànhmộtnhasỹhaykếtoán.Vìthế,vớiquyềnlựcbấtkhả̉xâmphạmvàthươnglượngđểbảovệvàđịnhhướngchocáccon,cácôngbốbàmẹthườnghướngcáccontheoconđườngantoàn,ítrủirokhihướngnghiệpchocon.Họcóxuhướngnóivềcáckếhoạchtrùbịhaynhữngđườngthoáiluivàcânnhắcvềnhữngniềmđammêcủachúng.

Tạisaolạitồntạimâuthuẫngiữasựantoànvàtinhthầnanhhùng,giữatầmảnhhưởngvàsựmờnhạt?Lýdohếtsứcđơngiản:theođịnhnghĩa“gâyảnhhưởng”,“tạodựngsựkhácbiệt”hay“sốngcómụcđích”liênquanđếnviệcthoátkhỏinhữnglềlốiđãtồntạitrongbấtkỳmộtthịtrường,tổchức,lĩnhvực,vùngmiềnhayxãhộinào.Nóliênquanđếnđổimớihoặctrảinghiệmtiênphong.BryanFranklinmàtôinhắcđếntrongphầnMởđầuđãđịnhnghĩakhảnăngtiênphonglà“tạoratươnglaichưatừngtồntạichonhữngngườikhác.”Nếunhữnggìbạnđangcốgắngđạtđượckhôngdiễnratheoýbạn,thìthậtkhóđểnóirằngbạnđanggâyđượcnhiềuảnhhưởnghaymụcđíchcủabạncóđiểmgìnổibật.

Ngoàira,nỗlựcthayđổihiệntại,gâyảnhhưởnghaysốngvớiniềmđammêcủabảnthânkéotheonhữngrủirovềtàichínhhơnlàkhônglàmgìcả.Điềunàychỉđúngkhibạnlàmộtchuyêngiatrongcáclĩnhvựctruyềnthống(nhưbácsỹ,luậtsư)đangnỗlựcđạttớinhữngđiềulớnlaotrongcôngtyhoặclĩnhvựccủamìnhvìsựnghiệpcủamọingườitrongcáclĩnhvựckinhdoanhvànghệthuật.Cóhailýdođơngiảnsau:

Mọingườithườngcảmthấyantoànvàthoảimáihơnvớinhữnggìquenthuộcchứkhôngphảilạlẫm.“Ảnhhưởng”làmộtsựthayđổi,vìthếnếumuốntạoraảnhhưởngtronglĩnhvựccủamình,cónghĩalàbạnđangkêugọimọingườiđầutưmạohiểmvàonhữngđiềuchưamớimẻ.Sựđổimớihaykhảnăngtiênphongcủabạncànglớnthìbạncàngđòihỏimọingườibỏquasựantoànvàthoảimáinhiềuhơn–điềuchẳnglấygìlàmdễdàngnếuhọkhôngvượtquađượcvôsốtrởngại.

Niềmthíchthúcốhữucủanhiềungườilàthựctạivàchẳngthèmđoáihoàitới“ảnhhưởng”củabạn,thẳngthừngtừchốisựđổimới.Thậmchí,cóthểhọcònbảobạngiữlấycáiảnhhưởngcủamìnhvàbiếnđi!Càngcốgắngthayđổihiệntạithậtnhiều,bạncàngbịnhữngngườinàytìmcáchđánhbậtkhỏitổchức,cộngđồng,thịtrườnghaythậmchícòncốgắnglàmtổnhại

đếndanhtiếngvàsựnghiệptươnglaicủabạn.Bấtkỳaithamgiavàochínhtrườngđềuhiểurõđiềunày.Bấtkỳnghệsỹhoặcdoanhnhânnàonỗlựctạonêncáimớiđềubiếtđiềunày.

Nếubạnmuốngiàucóhoặcnổitiếng,thìsaukhiđọccuốnsáchnày,bạnsẽbiếtrằngcầnphảitạonênsựkhácbiệtlàmbiếnđổicuộcsốngcủanhiềungười.(Theođịnhnghĩa,bạnkhôngthểgiàucóvàđượcgọilànổitiếngnếuảnhhưởngmàbạntạorachỉlàmthayđổicuộcsốngcủavàingười.)

Nhữngngườigiànhđượcchiếnthắngcuốicùngthườngnắmtrongtayquyềnlực,sựgiàucó,nổitiếng,sựủnghộhoặctạođượctiếngvangchủyếunhờ“tiếnglànhđồnxa”.Cấpdưới/kháchhàng/ngườihâmmộnàymangđếnnhữngcấpdưới/kháchhàng/ngườihâmmộkhác,đếntậnkhimộtnhómlớn–màtácgiảnổitiếngSethGoldingọilàmột“lớpngười”–vâyxungquanhnhàlãnhđạo,côngtyhoặcnghệsỹđó.Đâychínhlàcáchhầuhếtcácnghệsỹ,nhạcsỹ,diễnviên,tácgiảvàdoanhnhângiàucóthườnglàm–hiệuứngtruyềnmiệng.Hiệuứngtruyềnmiệngcànglanrộngthìtốcđộcủanócàngnhanhchóngvàmạnhmẽ(màMalcolmGadwellgọilà“điểmbùngphát”.)Thựcsự,truyềnmiệnglàmộttrongnhữngphươngthứcquảngbákhôngthểdựđoánđượctrênthếgiới.Khôngaibiếtcơnchấnđộngtiếptheocủacôngchúngsẽlàgì.CơnsốtlantruyềntrongcôngchúngđãkhiếnnhữngngườinổitiếngthậmchílàmộtthiêntàithiệnýnhưDavidGilmourđãphảigậtđầuthừanhậntầmquantrọngcủasựmaymắntrongthànhcôngcủaanh.

Trongsựnghiệp,khinàophảiđứngtrướchaiconđường,dườngnhưlúcnàobạncũngphảicânnãođểchọnlựagiữamộtconđườngdễđoánđịnh(trongđóbạnlàmộtmắtxíchkhiêmtốntrongmộtkịchbảnđãviếtsẵn)vàmộtconđườngtạochobạncơhộigâyảnhhưởngnhiềuhơn(nhưvịtrílãnhđạo)nhưngcũngphảiđốimặtvớinhiềurủirohơn.Điềunàyhoàntoànđúngvớimộtluậtsư,giámđốccủamộttậpđoàn,mộtdoanhnhânmớikhởinghiệphaymộtnhạcsỹ.

Vấnđềnàycóthểđượcnhìnnhậntheocáchkhác:Dùởgiaiđoạnnàocủasựnghiệp,bạnvẫnthườngđứnggiữamộtconđườngantoànhơnvàmộtconđườngmạohiểmhơn;giữamộtconđườngchắcchắnhơnvàmộtconđườngchobạncảmgiácsốngcómụcđíchvàýnghĩahơn.Bạnkhólòngtrởthànhanhhùngnếukhôngtrảiquanhữngkhókhănvàrủiro.

Mộtcáchtốtđểnghĩvề“sốngmộtcuộcsốngcóýnghĩa”là“tạorasựkhácbiệttrongcuộcsốngcủanhữngngườimàbạnquantâmtới.”Ýnghĩanàykhôngcógìkỳlạkhibạngắnliềnvớinhữnghuyềnthoạivàtruyệnkểcó

nhữnganhhùngchấpnhậnmọihiểmnguyđểtạonênđiềutốtđẹpchocuộcsốngconngười.Nếubạnkhôngsẵnsàngtạosựkhácbiệttrongcuộcsốngcủabấtkỳai,chắcrằngbạnsẽkhôngcảmnhậnđượccuộcsốngcủamìnhcóýnghĩa.Bạncóthểdừnglại,nhưnhânvậttrongTheSecretLifeofWalterMitty(Tạmdịch:CuộcsốngbímậtcủaWalterMitty),sốngmộtcuộcsốngtầmthườngvàchỉmơmộngđơnthuầnvềchủnghĩaanhhùng,theocáchgọicủaThoreaulà“cuộcsốngcủasựâmthầmtuyệtvọng”.Tạoramộtđiềukhácbiệtthậtsựvàsốngvớinhữngmụctiêuýnghĩamangnhiềuhiểmnguy,baogồmcảnhữngnguyhiểmcủasựthấtbại,từchối,haythậmchílàphásảnvàsụpđổ.Vậylàmsaođểchúngtachèoláiđượcmongmuốnantoànvớikhátkhaolàmnênmộtđiềukhácbiệttrongthếgiớinày?Làmsaođểchúngtachuyểngiữamongmuốnvềchủnghĩaanhhùng,sựphiêulưu,sựlãngmạnvớinhữngcấpbậccủasựtiênđoántrongcuộcsống?Làmsaođểchúngtahòahợpnhữnggiấcmơlýtưởngvớithựctếkhắcnghiệtcủathịtrường?Đólànhữngcâuhỏimàtôisẽtrảlờitrongchươngnàyvàxuyênsuốttrongphầncònlạicủacuốnsách.

Kếhoạchcụthểmàtôisắpchiasẻsẽgiúpbạncómộtcuộcsốngcóýnghĩa,tạodựngsựkhácbiệtvàtrốnthoátcuộctranhgiành/cuộcrượtđuổi/sựgiamcầmcủakịchbảncósẵntừchamẹhayxãhội,màcuốicùng,bạnvẫnkhôngnghèođóinếutheođuổikịchbảnướcmơđãđượcấpủ.Tôigọiđâylà“Nghệthuậtkiếmsống”.

Đểgiảithíchchonghệthuậtnày,hãyđểtôikểchocácbạnnghecâuchuyệnvềmộtngườiđãđạtđượcrấtnhiềuướcmơvàvượtquanhữnghiểmnguybằngsựkhéoléocủamình.Ôngấykhôngphảilàmộttỷphúnhưngôngấyđãsốngmộtcuộcđờiđầyhấpdẫn.

AnthonySandbergvànghệthuậtkiếmsống

Vìmộtlýdonàođó,khinhiềungườiđạtđếntầmảnhhưởngnàođótrongcuộcsốngvàthấyrằngnhữngđiềuhọphảilàmđểđạtđượcảnhhưởngđóđangdầntrởnênvônghĩa,họbắtđầucóniềmhứngthúvới…láithuyền.

Khiấy,AnthonySandbergsẽxuấthiệnngaylậptức,sẵnsàngđưahọrakhơi.“Đólàkhihọđếnláithuyềncùngtôi!Họcóthểnhậnrarằngmìnhđãbỏlỡđiềugìđó.Trongcuộchànhtrình,nhữngconngườiliêntụctrìhoãnbiếtrằngcảđờihọluônủnghộviệcđitheoconđườngđãđịnhvàlàmtheonhữnggìcósẵn.”Anthonyđiềuhànhmộttrongnhữngtrườngláilớnnhấtvàthànhcôngnhấtthếgiới,trườngláiOCSCtạiBerkeleyMarina(http://ocscsailing.com).

http://ocscsailing.com

Hiệnnay,Anthonyđã62tuổi.ÔngrờiĐạihọcDartmouthkhiđanghọcdởnămcuốinăm1971.CảnướcMỹđangcăngthẳngvớivấnđềchiếntranhViệtNamvàtrongsuốtnămcuốiđạihọccủaAnthony,nhiềuphongtràobiểutìnhphảnđốichiếntranhdângcao.

PhầnlớnthờigianAnthonydànhchoviệctổchứcnhữngchuyếnxebuschuyênchởngườithamgiabiểutìnhxuốngcácvùngBoston,NewYorkvàWashington,D.C.KhicuộcxâmlượcCampuchianổravàonăm1970,“việchọchànhchẳngcònýnghĩagìvớitôinữa.TôimuốnhòavàokhôngkhíchungcủatoànnướcMỹlúcđó.TôibỏhẳnhọckỳcuốivàbắtđầudànhtoànbộthờigianđểtổchứccáccuộcbiểutìnhcủasinhviênởD.C.Vìthế,tôikhôngbaogiờđượcnhậnbằngđạihọc.Tôinghĩmìnhcóthểhoànthànhchươngtrìnhhọcvàkiếmmộttấmbằngkhácbâygiờ(cườikhúckhích),nhưngtôikhôngchắcnócòncótácdụnggìvớimìnhnữakhông.”

Sandberglàngườiđầutiêntronggiađìnhđượchọcđạihọc.Bốcủaônglàmộtđầubếpcònmẹlànhânviênchạybàn.ÔnglớnlêntrongmộtgiađìnhgốcHawaiikhôngmấykhágiả,vàtheolờikểcủaSandberg,khichuyểnđếnCalifornia,giađìnhhọphảisốngkháchậtvật.

Đểphụgiúpgiađình,ôngđãrờitrườngtrunghọcvàxagiađìnhtừnăm16tuổiđểkiếmmộtcôngviệctrêntàuvàđivòngquanhthếgiới.Mộtnămsauđóôngtrởlạitrườnghọcmặcdùvẫnsốngxagiađìnhvàtựkiếmsốngnuôithân.

TrườngĐạihọcDartmouthrấtcảmđộngtrướclòngquyếttâmcủaôngvàláthưôngkểvềhànhtrìnhphiêulưutrênbiểnđểkiếmtiềnănhọc.Họđãcấpchoôngmộtsuấthọcbổngtoànphần.

HainămđầuhọctạiDartmouthôngluônlàmộtsinhviênxuấtsắc,nhưngđếnhainămcuối,ngoàiviệchiếmkhitớilớphọcđầyđủdobậnrộntổchứcbiểutình,ôngcòncảmthấysựmiệtthịcủabạnbèdànhchomìnhkhihọđãsẵnsàngchocôngviệcvàcuộcsốngsaukhitốtnghiệp.“Vàonămcuốiđạihọc,tấtcảnhữngbạnđểtócdàisuốtbốnnămbắtđầucắtngắnvàmuanhữngbộđồcôngsở.Đồnghồsinhhọcđã“điểmchuông”,đãtớilúchọphảilàmhàilòngchamẹmìnhhoặcthựchiệnkếhoạchđãvẽra.Tôithấyhầunhưhọchẳngvướngchútbậntâmđếnnguyệnvọngriêngcủamìnhtrongcuộcsống.Sựthậtlàchẳngcóphầnthưởngnàochoviệcbạnlàmtheođammêmàchỉcóphầnthưởngchonhữngtháiđộphảiphép.”

Saukhirờikhỏitrườnghọcvàkhicáccuộcbiểutìnhbịdẹpyên,tinhthần

khởinghiệpcủaSandbergtrỗidậy,nhiệthuyếtkhôngkémgìlầnđầutiênđặtchânvàođạihọcvàbắtđầuconđườngkinhdoanhvớisựhỗtrợcủamộtsốquỹđầutưmạohiểm.Ôngđãthànhlậpcôngtychuyênkinhdoanhđồthểthaorồisauđólàcôngtyđồda.ÔngnhậnmộtsốcôngviệctrêncácduthuyềncủacáctỷphúởĐịaTrungHải,HyLạp,ThổNhĩ̃Kỳ,CroatiavàTâyBanNha.Sauđó,ônggianhậpTậpđoànPeaceởNepal.“Tôicócơhộigặpgỡnhữngngườigiàunhấtvàcảnhữngngườinghèonhấtthếgiới.”

KhitrởvềtừTậpđoànPeace,ônglạitiếptụctìmhiểuvàthửnghiệmnhiềuthứ.“Tôitòmòvềhàngtriệuthứkhácnhauvàmuốnkhámpháchúng.”Ônghứngthúvôcùngvớinềncôngnghiệpnănglượngmặttrờimớibùngnổlúcbấygiờ.Ôngđãdành6thánglàmthợsửachữaốngnướcvìthờiđiểmnàynănglượngmặttrờisửdụngnướclànhântốlàmnóng.Ôngbắtđầuthànhlậpcôngtyhànốngnướcvàlắpđặtcácthiếtbịnănglượngmặttrời,thuêcácthợhànốngnướccóbằngcấplàmviệcdướiquyềnmình.Vàothờiđiểmđó,ôngcũngbắtđầudạyláithuyềnbánthờigianởcáctrườngdạylái.

Ởngôitrườngđó,ôngđãnhậnđượcmộtvàilờikhuyênlàmthayđổicuộcđờiôngmãimãi.“Tôiđãgặpmộtvịkháchsộp.Ôngấynóirằng:‘Anthony,cậuchắcchắnlàmộttrongnhữnghướngdẫnviênláithuyềntốtnhấtmàtôitừnggặp.Nhưngcậusẽchẳngkhálênđượcnếucứmãilàmộthướngdẫnviênláithuyền.Cậuphảinắmbắtđượcđiềuthựcsựcầnthiết,phântích,hệthốnghóanó,biếnnóthànhcẩmnanghữuíchchonhiềungười.Đầutiênlàmộtnhómrồisauđómởrộngdầndần.’”

MộtýtưởnglóelêntrongđầuAnthonykhinghelờikhuyênđó(XemKỹnăngthànhcôngsố2đểtìmkiếmđúngcốvấnchomình).Ôngbịámảnhbởiýtưởngthànhlậptrườngláiriêng.Thờigiannày,láithuyềnchỉdànhchonhữngtaytàiphiệtgiàucó.Khôngcótrườngđàotạoláithuyềnnàodễthamgianhưngàynay(trườngcủaAnthonytrởthànhmộtvídụđiểnhìnhchokiểutrườngđó,ôngđãđónđầuxuhướngnày).Ôngmuốntranhthủniềmđammêláithuyềnvàđưanóvàotầmvớicủanhiềungườivànhiềutầnglớp.

“Lúcđó,tôiđangngồitrongchiếcxetảihànchì.Sựháohứcbồnchồnđãthôithúctôichorađờikếhoạchkinhdoanhsaumộtđêmdàithứctrắng.Mọivấnđềliênquan:Nhữngconthuyềnnênđượcbảovệthếnào,nhânviênđượcđàotạorasao,kháchhàngnênđượcđóntiếpthếnào,quátrìnhnghiêncứusẽpháttriểnhướngnàođãđượctôigiảiquyết.

“TrườngbắtđầugiảngdạytừchiếcthuyềnđimượnởbếnthuyềnBerkeley.Anhđịnhmượnthuyềnbằngcáchnào?Anhđãtừngnhìnthấymộtbến

thuyềntrốngtrơnchưa?(cười).Ởđóchậtníchnhữngchiếcthuyềnmàôngchủcủachúngkhôngbiếtláivàđổichủ3năm1lần.TôiđibộđếnbếnthuyềnBerkeleyvànóivớimọingườirằng:“Tôisẽbảodưỡngthuyềnhộcácanhvàhướngdẫncáchlái,nếucácanhđểtôisửdụngchúngtạitrườngcủatôitrongtuầnnày.”Tôiđãmượnthuyềnthànhcông!Thànhthựcmànói,ngàynaymộtđứatrẻcũngcóthểlàmđiềuđó!(Cười)Khilàmvậy,tôicómộtkháchhàng,tiếpđếnlà3rồi5người.Tấtcảđềudosựtựthânvậnđộng.Khôngcầnvayvốnđầutư,chỉcầnmộtgiấyphépkinhdoanhgiá6đô-la.”

Ngôitrườngcứthếpháttriển“nhưdiềugặpgió”.Hiệnnaynóđãnằmtrọntrongkhuônviênrộng6mẫuAnh,đốidiệnvớicầuCổngVàng.Vớihơn30nămtrongnghề,Anthonyvàcáccộngsựđãhướngdẫnhơn25.000họcviênláithuyềnvàhiệntạiđangcóhơn80nhânviên,quảnlýhơn50thuyềnvàduthuyền.Ônghiệnđangsốngtrongmộtcănhộsangtrọngmặthướngravịnhnằmtrongkhuphứchợptrườngláinày.ÔngthườngdẫnđầucácđộitàunhỏcủasinhviênhọcláivàcácnhàmạohiểmđikhắptừNamcực,Patagonia,ThổNhĩ̃Kỳ,HyLạp,vàGalápagos,ĐịaTrungHải,TrungvàNamMỹ,Tahiti,AustraliavàNamTháiBìnhDương,vàdànhthờigianchocácchuyếnphiêulưukhámphácủabảnthân.

MặcdùcuộcsốngđãrấtvươnggiảvàtrườngláingàymộtpháttriểnvữngmạnhnhưnghiệntạiAnthonykhôngngừngbước.Ôngđangdựđịnhthựchiệnbướcthứhaitrongcuộcđờimình.Ôngnhennhómýtưởngdạykinhdoanhchotrẻem.Cuốicùng,ôngđãquyếtđịnhhướngdẫnnhữngđứatrẻnghèokhổthuộcvùngvịnhnàyphươngcáchkhởinghiệp.“Tôikhôngmuốncáclớpđạitrà.Tôimuốntìm10đứatrẻmongmuốntrởthànhdoanhnhân.Tôicóthểdạychúngkhởinghiệptừhaibàntaytrắng.Chỉcầnđammê,chúngsẽlàmnêntấtcả.”

Anthonymuốndạykinhdoanhchobọntrẻvìmộtlýdohếtsứcđơngiản:ôngtinrằngtươnglaicủathếgiớiphụthuộcvàonhữngngườitrẻbiếtnhữngkỹnăngnày.

“Hiệngiờ,chúngtađangrơivàotìnhtrạngkhủnghoảng.Chúngtacóthểcầnđến10nămđểcứucácđạidươngvớiđủloạivấnđềnghiêmtrọng.Tuynhiên,tôitintươnglaicủathếgiớikhôngđếntừcáctổchứcphilợinhuận.Tôinghĩnóđếntừcácdoanhnghiệpvìkinhdoanhcómộtsứcmạnhvôcùngmãnhliệt.Tôichỉkhôngnghĩrằngcácdoanhnghiệptiếptục“bánbánh”còncáctổchứcphilợinhuậntiếptụcxin“bốthí”màphảiđưaranhữnghànhđộngđủnhanhvàquyếtliệt.Cácdoanhnghiệpbiếtrõmìnhcầnlàmgìnhưngquantrọnglàphảicólươngtâmvàmuốnbiếnthếgiớinàytrở

thànhnơitốtđẹphơnchứkhôngphảichạytheolợinhuậnbằngbấtcứgiánào.Hànhtinhnàykhôngchỉdànhchongàyhômnay.”

AnthonySandbergcóthểkhôngnổitiếng,cóthểkhôngphảilàmộttỷphúcủaThunglũngSilliconnhưngônggiàucótrênmọiphươngdiện.Vàđểđạtđượcsựgiàucónày,ôngkhôngvàchưabaogiờtrìhoãnbấtkỳýnghĩa,mụcđích,sựphiêulưuvàniềmhứngkhởinàotrongcuộcsống.Cuộcsốngvôcùngýnghĩavớichínhbảnthânôngvàvớirấtnhiềungườiđượcônghướngdẫnvàlãnhđạo.

“Câukhẩuhiệucủachúngtôiởtrườngláiđólà‘Khuyếnkhíchsựtựtin’,”ôngchiasẻ.“Khôngphảilà‘Họcláitốthơn’màlàtựtinthựchiệnmộthànhtrìnhngắntrênbiển,rồitiếnxathêmchútnữa,chútnữavàrồiđộtnhiên,cảthếgiớiởdướichânbạn.”

***

ĐiềuAnthonychiasẻchínhlà“Nghệthuậtkiếmsống”,lànghệthuậttạorasựnghiệpvữngchắcvớimứctàichínhcaovàchophépbạntheođuổiướcmơvàtạodựngsựkhácbiệt.

Đểhiểuhếtýnày,hãycùngtôiquaylạicuộctranhcãigiữachamẹvàcôcongáiđượctríchdẫnởđầuchương.

Chamẹvàcongáiđangtranhluậnvềsựđốilậpgiữatiềnbạc,sựđảmbảovềtàichínhvớiđammê,mụctiêu,ýnghĩavàkhảnăngtạodựngsựkhácbiệt.

Mặcdùchamẹvàcongáiởhaipheđốilậpnhau,mọiýkiếnđềuchỉdựatrênphỏngđoánrằng:Tiềnbạcvàsựđảmbảovềtàichínhhoàntoàntáchbiệt,khôngcómốiliênhệnàovớiviệcsốngcómụcđíchvàtạoramộtcuộcsốngcóýnghĩa.Chamẹtánthànhmộtcuộcsốngtẻnhạtvàbuồnchán,buộccongáiphảitheođuổingànhnghềmàcôhoàntoànkhônghứngthú(thậmchívôcùngdịứng)đểđánhđổisựđảmbảovềtàichính.Congáithíchthúmộtcuộcsốngcủanhữngđammê,mụcđíchvàýnghĩamàkhôngmảymaycânnhắcxemcôsẽthanhtoáncáchóađơncủamìnhnhưthếnào.

“Nghệthuậtkiếmsống”lànghệthuậttìmkiếmnhữngcáchthứcsángtạođểmanglạisựdunghòacảvềtiềnbạcvàýnghĩacuộcsống.

Tôigọiđólànghệthuậtbởirõràngkhôngphảilúcnàosựổnđịnhvềtàichínhcũngsonghànhvớiviệctạodựngsựkhácbiệttheocáchmàbạnmong

muốn.Lưuýlàkhôngphảichúngtađangbànđến“sựcânbằnggiữacôngviệcvàcuộcsống”kiểunhư“viếtnhữngvởkịchtrongthờigianrảnhrỗiđểthỏađammêtrongkhivẫnlàmộtluậtsư”màchamẹtánthành.Chúngtađangnóivềmộtcôngviệclàmụctiêu,làthunhập,làýnghĩacuộcsốngvàcũnglàsựkhácbiệtbạnđangtạoratrênhànhtinhnày.Nókhólòngnắmbắtđượcnhưngrấtđángthựchiện,khônggiốngnhư“sựcânbằnggiữacôngviệcvàcuộcsống”đãbịthổiphồngquánhiều.

“Nghệthuậtkiếmsống”cònđikèmvớinhiềuyêucầukhácnhưchínhxácđiềubạnmuốntạonênsựkhácbiệtlàgì,cácvấnđềvềkinhdoanh,sángtạođượcgiảiquyếtthếnào,...đểbạnvừakiếmđượcnhữngđồngtiền“sạch”vừatạodựngđượcsựkhácbiệt.

Bạnsẽphảiđưaramộtcáchgiảiquyếtduynhấtphùhợpvớibảnthânvàhoàncảnhcủabạn.Cáchgiảiquyếtđókhônggiốngbấtkỳaivìmộtlýdorấtđơngiản:Tronglịchsửloàingười,sựkhácbiệtmàbạnmuốntạorakhônggiốngvớiaikhác.Nếucó,thìnókhôngđượcgọilàsự“khácbiệt”nữa.Khácbiệtkhôngphải“naná”nhaumàlàđiềuchưaaitừnglàmtrướcđóchứkhôngphảichỉlàkhácbiệttrongmắtnhữngngườimàbạnmuốngâyảnhhưởng.

Làmđượcđiềugìđóchưaaitừnglàmliênquanđếnsựthiếuchắcchắn,nguyhiểmvàrủiro,làkhuấtmấttầmnhìnvàobờtheocáchdiễnđạtcủaAnthony.Bạncàngmuốngâyảnhhưởnglớnlaobaonhiêutrongthịtrường,sựnghiệp,nềncôngnghiệp,chuyênmônhaythếgiới,bạncàngphảitiếnxabờbấynhiêu.

Tôisẽkhônghuyễnhoặcbạnrằngkhôngcóbấtkỳmốihiểmnguynàotrênconđườngkiếntạosựkhácbiệtđó.Nhưngquacuốnsáchnày,tôisẽmangđếnchocácbạnmộtbộcôngcụvàkỹnăngđểtốithiểuhóanhữngnguyhiểmvàtốiđahóacơhộitạodựngsựkhácbiệt.Hãybắtđầungaybâygiờ.

Bốnbướcđểdunghòatiềnbạcvàcuộcsốngcóýnghĩa:buộc“nghệthuậtkiếmsống”phảivậnhành

Trongphầnnàytôisẽnhắcđến3nhómngười:

�Bạnsẽvuivẻtiếptụcđitrênconđườngkiếmsốnghiệntạitrongphầnđờicònlại,nếucôngviệcbạnđanglàmcóvẻcóýnghĩavớibạnnhưngthựctếlạikhôngphảivậy.

�Bạnsẽvuivẻtiếptụcđitrênconđườngkiếmsốnghiệntạitrongphầnđời

cònlạibởinócóvẻcóýnghĩavớibạnnhưngsốtiềnkiếmđượctừviệcđókhôngđủsống.

�Bạnsẽchẳngvuivẻgìvớiđồngtiềnmàbạnđangkiếmđượclẫnýnghĩacủacôngviệcbạnlàm.Khỉthật!

TôisẽnóiđếnnhữngngườithuộcnhómBvànhómCtrướccònnhómAsaucùng.

Bước1:Tựmìnhkiếmsống

NếubạnthuộcnhómBhoặcCthìcóviệcđểlàmrồiđây.Hãytựmìnhkiếmsốngđi.TôithuộcnhómBtrongsuốtmộtkhoảngthờigiandàivôcùngtồitệcủatuổi20.Tôicóthểvuivẻtiếptụcviếtnhữngthứbỏđisuốtphầnđờicònlạicủamình(Xinlỗibạnđọc!),nhưngtôikhôngsốngnổivớiđồnglươngkiếmđượctừcôngviệcđó.

NếubạnthuộcnhómBvàC,hãytựmìnhkiếmtiềntrongkhảnăngcủabạn.Đólàđiềumàhầuhếtnhữngngườitrongcuốnsáchnàylàm.Họcóđượcnguồntàichínhổnđịnhtừkhicòntrẻ,thườnglàtừkhicònlàthiếuniên.Hãykiếmlấymộtcôngviệcđềuđặn,côngviệcbàngiấyhaymộtcôngviệctạmthời.Đừngchorằngchúng“dướitầm”củabạn,miễnlàbạncótiền.Hãycứxếphàngchờđợinếucầnphảithế.Tạmthờiđểlại“nghệthuật”,“mụctiêu”hay“ýnghĩa”raphíasauvàtìmchođượcsựổnđịnhtàichính,đểbảnthânbạncóđượccảmgiácđủtiềntrảtiềnthuênhà,thanhtoánhóađơnđúnghạn,muamộtchiếcáođẹpđểrangoàiăntối.

Hãytìmracáchtốtnhấtđểđạtđượcsựổnđịnhvềtàichínhdùlàmcôngviệcnào.ĐiềunàysẽđượcmôtảchitiếthơntrongKỹnăngthànhcôngsố7:“Tưduylàmchủđốilậpvớitưduylàmthuê”.Đólàcáchtôivàtấtcảcácdoanhnhântựlậptrongcuốnsáchnàyđãlàm.

Bước2:Tạoranhiềucơhộiđểthửnghiệmhơn

Bướcnày(vàcácbướccònlại)đềuápdụngđượcchocả3nhómngườiđượcliệtkêởtrên.(GiảsửnhữngngườitrongnhómAđãổnđịnhvềtàichínhrồivìthếhọđãtrảiquabước1).Bướctiếptheo,mộtkhibạnđãcóđộnglựckiếmtiềnthìbạnsẽtạorađượcnhiềucơhộiđểthửnghiệm.

Việctìmkiếmsựdunghòagiữatiềnbạcvàýnghĩacuộcsốngđòihỏirấtnhiềutrảinghiệm.Cuộctrảinghiệmnàocũngcầnđầutưthờigian,tiềnbạcvàmôitrườngđểthử-sai.

Quabước1,đạtđượcsựổnđịnhvềtàichính,bạnsẽdễdàngchấpnhậnmộtsốrủirotínhtoántrướchơn.Vídụ,khithànhlậptrườnglái,AnthonySandbergđãcósựhậuthuẫnvềtàichínhtừviệckinhdoanhốngnướcvàthiếtbịnănglượngmặttrời.ElliottBisnow,ngườimàchúngtasẽgặpởKỹnăngthànhcôngsố2tổchứcđượcHộinghịthượngđỉnhSerieskhianhấycósẵntiềntừviệckinhdoanhthưthôngbáobấtđộngsản.Vợtôi,Jena,cũngđãlàmrấtnhiềucôngviệctẻnhạtkhácnhautrướckhicôấybắtđầusựnghiệpdạyyogavàhuấnluyệnchămsócsứckhỏe,niềmđammêcóýnghĩavớicuộcsốngcủacôấy.Côấycũngphảichờđợigặtháiđượcthànhquảtừviệcdạyyogavàhuấnluyệnchămsócsứckhỏetrướckhimởđượcmộttrungtâmchămsócsứckhỏe.FrankKern,ngườichúngtasẽgặpởKỹnăngthànhcôngsố3cũngphảichịuđựngquahàngloạtnhữngcôngviệcchẳnglấygìlàmhứngthúkhigâydựngcôngtyquảngcáoquaInternet.

Bằngcáchđóbạnsẽtìmđượcýnghĩacuộcsốngmộtcáchkhácbiệtquacáchóađơnđượcthanhtoánđúnghạnvàsựđảmbảovềtàichính.Conđườngnàysẽítáplựchơnviệcbạngồngmìnhlêntronglúccòntaytrắng.Tớikhiđãcóhàngtrăm“cộtchống”xungquanhbạnthìkhảnăngthấtbạicủabạnsẽthấphơn.Việcthanhtoánhóađơnđúnghạnmanglạichobạnmộtcảmgiácmêhoặcvàdầndầnnótrởthànhthóiquenvàbạnsẽchẳngbaogiờmuốnquaylạivạchxuấtphát.

Bạncòngặpphảimộtvấnđềnữalàthờigiancầncóđểổnđịnhtàichínhtrongcuộcsốnglàrấtlớnnhưngkhôngmụctiêunàolớnhơncôngviệccủabạn.Đólànguồngốccủabước2.

Bạncầnthờigianvàmôitrườngchonhữngthửnghiệmvềkhảnănglãnhđạo,đổimới,tạodựngsựkhácbiệtvàtìmýnghĩacuộcsống.Nếubạnđanglàmviệctựdo(nhưtôitrongthờigiannày)thìbạncóthừathờigianrảnhrỗimỗingàyđểbắtđầutheođuổiđiềucóýnghĩavớimình.Tuynhiên,nếubạnđanglàmviệc70giờ/tuầnởcáccôngsởthìbạnchẳngcònmấythờigianchonhữngcôngviệckhácngoàicôngviệcchính.

Trongtrườnghợpnày,bạnnênchủđộngđónnhậnmộtvàithửtháchtrongcôngviệc.Hãythửthuyếtphụcsếpquantâmtớichấtlượngcôngviệcthayvìsốlượnggiờlàmcủabạn.Cómộtsốcuốnsáchrấthayhướngdẫncáchthựchiệnchuyểnđổinày.BạncóthểtìmđọcChương12trongcuốnTuầnlàmviệcbốngiờcủaTimFerrisscótên:“Biếnmất”.

Thờigianthoảimái,làmviệcởnhà,làmviệctừxa,làmviệcquamáytínhxáchtayvàđiệnthoạikhôngcònlàxavờivàđãtồntạitừnhiềunămtrước.

Chẳngcólýdogìcảntrởbạntạonênsựlinhhoạttrongngàylàmviệccủamình.Lýdoduynhấtlànỗisợvàsựthiếutintưởngvàobảnthâncủachínhbạn.Chúngchẳngcógìtốtđẹpcả.

Bước3:Hãytranhthủthửnghiệmnhữnglúccóthờigian

Vớithờigianlinhhoạtgiatăngtrongngàyvàtrongtuầnhoặcítnhấtlàtháiđộdễchịucủasếpvềcáchđánhgiádựatrênchấtlượngcôngviệcthayvìsốgiờlàmviệc,bạncóthểtrảinghiệmmộtsốrủirotrongquátrìnhtạonênsựkhácbiệttrongtổchức,nơilàmviệchaylĩnhvựchoạtđộng.MờibạnđọcKỹnăngthànhcôngsố7vàápdụngtưduylàmchủởnơibạnlàmviệc.Giảiquyếtcácvấnđềmàbạnkhôngđược“thuê”đểxửlývàđónggópnhữngcáchthứcthúcđẩycôngviệcmứcđộcaomàbạnkhôngđược“thuê”làm.Việclãnhđạosẽtạochobạncảmgiácsốngcóýnghĩa,cósứcảnhhưởngvàsángtạohơn.

HãydànhthêmthờigianđểđọccuốnsáchLinchpin:AreYouIndispensable?(Tạmdịch:Chốttrục:Liệucócầnthiết?)củaSethGodin.Đâylàcuốnsáchhaynhấtvềchủđềthựchànhtàilãnhđạotrongtổchứcmàtôibiết.Sethgọiđólà“chốttrục”chodùvịtríchínhthứcvàcôngviệccủabạnlàgì.Hãytrởthànhmột“chốttrục”trongtổchứccủabạn.HầuhếtcáccánhântrongcuốnsáchnàyđãtựtạoracơhộilàmmộtviệcgìđóđầutiêntheocáchnàykhichưatừngngheđếnSethGodin.

Vớigiờlàmviệclinhhoạttrongngàyvàtrongtuần(từbước2),hãybắtđầuthửnghiệmcácnguồnýnghĩa,đammê,mụcđíchngoàicôngviệc,từnhữngnỗlựcnghệthuậtđếntừcôngviệctừthiệnhaytìnhnguyện.

Khánhiềungườihàilòngkhicómộtcôngviệcđảmbảochitrảcáchóađơn,liêntụctạodựngđượcsựkhácbiệtvàtìmđượcýnghĩacuộcsốngthôngquaviệctôirènkhảnănglãnhđạovàtrongngày,trongkhivẫncóthờigianđểtheođuổiniềmđammêngoàicôngviệc.

SethGodinđãgợiýconđườngnàychorấtnhiềungười.Anhấynóivớitôirằng:“Suốt50nghìnnăm,conngườiđãlàmnhữngđiềuhọđammêvàlàmđểkiếmsống.Tôikhôngnghĩrằngtớithờinay,điềunàysẽbiếnmấtmãimãi.Thơcakhôngbaogiờvắngbóng.Khôngaiđượctrảtiềnđểsángtácthơca.Nếumuốnthìbạncứsángtácthôi.”

Bước4:Tựđộtphá(dànhchonhữngaimuốnthayđổisựnghiệpđểtrởthànhdoanhnhânhoặcôngchủ)

Nếulĩnhvựchoặctổchứcbạnđanglàmviệchiệnnaykhôngphảnánhsâusắcmụcđích,ýnghĩasốngcủabạnthìbạncầnrờikhỏibước3trongphầndunghòatiềnbạcvàýnghĩacuộcsống.Bạnmuốnniềmđammêvàýnghĩacuộcsốngcủamìnhgắnbóvớimộthướngđimớithayvìcôngviệc,tổchứchay“nghềtaytrái”hiệntại.Vớithờigianlàmviệclinhhoạtcóđượctrongbước2và3,hãythửtrảinghiệmđểtìmmộtcôngviệckháccóýnghĩavàđemthunhậpnghiêmtúcchobạnngoàinguồnthunhậpchínhhiệnnay.

Cóthểlàthànhlậpmộtdoanhnghiệpnhỏ,thử“khởinghiệp”mộtcôngviệcngoàigiờ,tựtìmhiểumộtcôngviệckhác,tìmcáchkiếmtiềntừnhữngđammêsángtạovànghệthuậtcủamình.

Chodùbạnchọncôngviệcgìchăngnữa,nếubạnmuốntừbỏcôngviệchiệntạivàkiếmsốngbằngcôngviệcthaythế,bạnphảiđầutưthêmthờigianđểnghiêncứucáckỹnăngquantrọngnhưmarketing,kinhdoanhvàmạnglưới.Bạnsẽphảigóinhữngđammê,tàinăngvàmụctiêucủachínhbạn,nhữngđiềubạnquantâmnhấtvàlàmtốtnhấtvàotrongnhữngkỹnăngthànhcôngcơbảnnày.Nếubiếtcáchlàmđiềuđó,bạnsẽkiếmđượcbộntiềnvàsốngtrọntrongđammêvàmụcđíchcuộcsống.Cảntrởrấtlớntronghànhtrìnhnàylàtrongsuynghĩcủachúngta,tiềnbạcvàýnghĩacuộcsốnghoàntoàntáchbiệtnhauvàchúngtakhôngtìmđượccáchđểmangchúnglạigầnnhau.Nếubạnbiếtkếthợptưduyvớicáckỹnăngthànhcôngtrongcuốnsáchnày,bạncóthểtìmravôsốcáchkiếmtiềntừnhữngướcmơ,niềmđammê,tầmnhìnvàcáckỹnăngsángtạocủamình.Tôikhôngnóirằngđiềunàydễdànghoặckhôngcórủiro,nhưngquacáccâuchuyệntrongsuốtcuốnsáchnày,bạnsẽbiếtthêmnhiềuvídụcụthểvàcócảmhứngđểthựchiệnchúng.

Thấtbạilàmẹthànhcông

Mộttrongnhữngyếutốrấtquantrọngđểbạnbắtđầuthựchiện4bướctrongphầnDunghòatiềnbạcvớiýnghĩacuộcsốnglàpháttriểnmốiquanhệmới.Thựctế,điềukhácbiệtnhấtgiữatriệuphútựhọcvớinhữngngườibìnhthườngkháclàởmốiquanhệmới.

Nhữngngườichỉtríchcuốnsáchcủatôichorằngđiểmkhácbiệtlàhọdámmạohiểmhơnngườikhác.Lýlẽhọđưaralà:Nhữngngườiđượcphỏngvấnđơngiảnlàgiànhchiếnthắngtrongvánbàiruletvàtôikhôngnhắcđếnnhữngngườichơibịthuasạchtiền.

Thếnhưng,tôikhôngtinnhữngnhânvậttrongcuốnsáchnàychỉđơngiảnlàđặtcượclớnhơnvàosựmaymắnngẫunhiên.Hơnthế,họđãpháttriểnmột

phongcáchlàmviệccóđịnhhướngvàthốngnhất,chophéphọđượcthựchiệnnhiềuvụcácượcnhỏmàvẫnđảmbảọkhôngbịloạikhỏicuộcchơi.Tôitinrằngđiểmkhácbiệtquantrọnghơncảsựmaymắn,đólàsựkiêntrì.

Hầuhếtnhữngngườinảyraýtưởngkhởinghiệpđềunhậnthấyýtưởngmangtínhrủirorấtcao,gắnliềnvớinhữngkhókhănchồngchấtvàtiềmtàngnguycơsụpđổhoàntoàn.Họgầnnhưhoảngloạntrướccácrủirocóthểgặpkhirờibỏcôngviệcchánngắtnhưngantoànhiệntại.Hìnhảnhtươnglaivềcácdoanhnhânvôgiacưsaucácvụđầutưmạohiểmthấtbạiđãkhiếnnhữngngườiđammêkhởinghiệpmắckẹttrongcáccôngviệcbàngiấysuốtphầnđờicònlại.

Hầuhếtnhữngngườitựhọctrongcuốnsáchnàyđềunếmtrảinỗiđaukhổđểchắcchắnrằng“khuyếtđiểmcủahọkhôngquálớn”haymộtdoanhnghiệpthấtbạikhôngcónghĩalàsụpđổhoàntoàn,đóchỉlàmộtchútchaođảo,mộtvàibàihọcđượcrútravàmộtlầnnữacóthểbắtđầulại.Khôngcógìnghiêmtrọngcả.Họbìnhtĩnh,thoảimáivớithấtbại,khôngbồnchồnhaytỏranghiêmtrọngvìvớihọ,thấtbạilàmộtphầncủaquátrìnhhọchỏi.

HãynghecâuchuyệncủaMikeFaith,chủsởhữuHeadsets.com,mộtcôngtycódoanhthuhàngtriệuđô-lamỗinămnhờnhữngbộtaingheđiệnthoạikhôngdây.MikebịmắcchứngkhóđọcnhẹvàhọcđuốidầntrongnhữngnămcấpbatạiAnh.Anhchưabaogiờthấymìnhphùhợpvàđammêvớimôitrườnghọcthuậtsáorỗng,vìthếanhquyếtđịnhbỏhọckhimới15tuổi.

Trongnhiềunămsauđó,sựnghiệpcủaanhbắtđầucóvẻnhưmộttrậnđấubóngbànvớinhữngcuộcđầutưmạohiểm,hếtcuộcnàytiếpnốicuộckhácliêntiếpthànhcông.Ởtuổi15,khivẫncònsốngcùngchamẹ,Mikeđãbắtđầutrựctiếpkinhdoanhtấmcáchnhiệtcửasổ(thêmđiềunữa:sốngcùnggiađìnhlàmộtlợithếgiúphạnchếkhókhăntàichínhmàcácbạntrẻcóthểtậndụng.)

Mikerấtgiỏikinhdoanh.Bằngsốtiềntựkiếmđược,anhđãmuađượcchiếcôtôđầutiênkhimới17tuổivàmuanhàkhimới21tuổi,rồichuyểnrakhỏinhàđểsốngtựlập.Khônglâusauđó,anhđầutưmuatàisảncủacáccôngtyphásảnvàbánlạiđểănchênhlệch.AnhthamgiavàothịtrườngbấtđộngsảnđangphấtlêncủanướcAnhvàocuốinhữngnăm1980.Khithịtrườngsụpđổ,anhtrắngtay.“Giữatuổi20,tôikiếmđượchàngtriệuđô-lađầutiênvàcũngmấttấtcảsauđókhônglâu.”

Vớinhữngaicònhoàinghivềkhởinghiệpthìđólàphầnkếtcủacâuchuyện

tưởngtượng:Họsẽđónnhậncuộcsốngnghèokhổtúngquẫntrongsựănnănhốilỗivìđãquámạohiểm.

NhưngđốivớiMike,đâymớichỉlàbắtđầu.(Thựcsự,rấtnhiềungườitôiphỏngvấnchocuốnsáchnàyđãtừngítnhấtmộtlầnphásản.)Đâylàlúcxuấthiệntưduykhácbiệtxungquanhnhữngrủiro.Mikenói:“Cảmgiáctrảinghiệmđóthậttuyệtvời.Thànhcôngtrongkinhdoanhmớichỉlàbắtđầu;phảichuẩnbịtinhthầnđốimặtvớithấtbạivàđứnglên,tựđộngviênchínhmình.”

Đâylàlúccầnđếnsựkiêntrì.ĐốivớiMike,thấtbạinàykhôngphảilàsụpđổvĩnhviễn.Anhkhởiđầuvớitâmthếchấpnhậncuộcsốngđầynhữngrủiro.Thayvìnhìnnhậnthấtbạinhưmộtđiềucầnphảinétránhbằngmọigiá(nhưhầuhếtchúngtađềunghĩ),anhấyđãthiếtlậpsẵnchocuộcsốngvàtưduycủamìnhsựcầnthiếtcủanhữngthấtbạivàcáchđươngđầuvớichúng.Thayvìnhìnnhậnthấtbạilớnđầutiêncủamìnhnhưmộtdấuchấmhết,anhxemnónhưcơhộithúvịđểthayđổikếhoạchcuộcsống.

Nhữngnăm1990,Mikevàvợanhđãbántấtcảtàisảncònlại.Với1.000đô-latrongtúi,họtiếpnốitinhthầndámnghĩdámlàmcủacácthếhệdoanhnhânđitrướcvàchuyểnđếnMỹ.

Anhlàmviệcchínhthứcchomộtcôngtyphầnmềmvàkếthợptựđầutưkinhdoanh.Mikethànhlậpmộtcôngtychuyênbáncácposterluậtlaođộngmàphòngnhânsựcủacáccôngtybuộcphảicóởnơilàmviệc.Anhcóhàngtrămnghìnkháchhàng.Sauđó,côngtyanhbánthêmcácpostermãvùngvàcácbảnđồmãZipvàtrởthànhdoanhnghiệp2triệuđô-lasauvàinăm.

“Chúngtôisửdụngtaingheđiệnthoạitrongcôngtypostercủamình.Nhưngcórấtítdịchvụkinhdoanhsảnphẩmnàyvàtôi(cũngnhưnhiềungườikhác)khôngdễdàngmuađượcloạimìnhthích.Vớitôichừngấylàđủdữliệuđểchúngtôinghĩđếnviệcđầutưvàolĩnhvựcnày.Đâylàlĩnhvựcchưađượckhaitháctrongthịtrườngnày.Câuhỏiđầutiênđượcđặtraliênquanđếnquymôthịtrường.Tôinghĩ:“Aicũngsửdụngđiệnthoại,đâyquảlàmộtthịtrườnglớn”.Tôiquyếtđịnhđầutưkinhdoanhtaingheđiệnthoạivàchỉsáutuầnsau,dựánkinhdoanhđãbắtđầukhởiđộng.”Hiệnnay,côngtyđạtdoanhthu30triệuđô-lamộtnămnhờkinhdoanhtainghe.

NgheMikenói,hẳnbạncũngkhôngthểtinnổicáchtiếpcậnrủirohoàntoànkhácbiệtcủaMike.Chắcchắn,anhcũngnhưcácdoanhnhântôiphỏngvấntrongcuốnsáchnàykhônggiớihạntoànbộcuộcsốngtươnglaicủa

mìnhvàomộtướcmơduynhấthaychánnảnsaukhibịphásản.Họkhôngbaogiờtừbỏviệcnắmbắtmộtmongmuốnbấtkỳnàođóvàchọnlựanhữngcôngviệcantoànnhưngtẻnhạt,họtiếptụcthử-saichúng,nỗlựcvàkiêntrìtrướcmọithấtbại.Họtìmmọicáchxoayxởchođếnkhitìmrasựhấpdẫnmới.

“Tôikhôngthểcưỡnglạiđược.Đólàcơnnghiện.Đólàướcmuốnkhôngthểkiềmchếđược,”MikenóivànởmộtnụcườitinhquáikhitôiphỏngvấntạivănphòngcủaanhởSanFrancisco.Mikecóýthứcnuôidưỡnglòngkiêntrì.Sauthấtbại,họsẵnsàngđứnglên,phủibụi,chấpnhậntìnhthếvàthửmộtlầnnữa.Đólàyếutốtiênquyếttrongquátrìnhhọchỏi.Nếukhôngcóthấtbại,sẽkhôngcóthànhcông.Nhữngconngườinàynghiệnhọchỏithựctế.Việchọchỏiđótấtyếuliênquanđếnthấtbại,rấtnhiềulàkhác.

“Nhữngngườitừngthànhcôngvẫncóthểtiếptụcmắcsailầm.Đơngiảnlàhọđượctrảinghiệmnhiềuhơnmàthôi,”Mikeđãnóivớitôi.“Đólàsựkhácbiệt”.Mikechorằng,thếhệtrẻngàynay,nhữngngườimuốnkếthợpniềmđammêvớitiềnbạcnên“bắtđầuvớiniềmđammêvàđộnglực.Bạnphảicóđượcniềmkhaokhát,đammêrồihãybắttayvàothựchiệnmộtsốviệc.Hãythửmộtvàicôngviệckinhdoanhnhỏlẻ.Giắttúimộtvàithấtbại.Xácđịnhnhữngđiềunênlàmvàkhôngnênlàmvàđừngquantâmđếnthấtbại,hãyquantâmđếnviệcbạnhọcđượcgì.”

Từtrướcđếnnay,lànsóngdấylêntrongcáccuộcthảoluậnlàliệuconsốkhôngchínhthức95%cácdoanhnghiệpnhỏthấtbạitrong5nămđầutiênmớibướcchânvàokinhdoanhcógợichobạnsuynghĩgìkhibắtđầutheođuổiướcmơcủamìnhkhông?Sốliệunàymanglạihìnhảnh95%cácchủsởhữudoanhnghiệpđềutrởthànhkẻănxinđườngphốsaukhibánnhàđểchitrảchocáckhoảnnợkinhdoanhcủamình.

“Sốliệuđóchỉlàmớchuyệntàolao,”JohnKaufman,tácgiảcuốnsáchThePersonalMBA:MastertheArtofBusiness(Tạmdịch:MBA:Chuyêngiavềnghệthuậtkinhdoanh)nóivớitôinhưvậy.AnhấyphântíchrằngsốliệunàydựatrênsốlượngScheduleC(lợinhuậnhoặcthấtbạitừcáchoạtđộngkinhdoanh)đãlưutrữhoặccácmẫuđơnkhácliênquanđếnviệcsởhữukinhdoanh,sauđóviệclưutrữngừngởmộtthờiđiểmnàođó.Ngoàira,“sốliệuđóđượctínhtoándựatrênsốlượngcácdoanhnghiệpthoáivốntrongvòng5nămmàkhôngphásảnhoặccácchủdoanhnghiệpngừngcungcấpdịchvụ,sảnphẩmmãimãi.Vẫncótrườnghợpcáccôngtykhôngđủtiềnđểtiếptụcvớilĩnhvựchiệntạivàchuyểnsanghướngkinhdoanhmới.Cũngcókhidoanhnghiệpđượcmualại.Đóthựcsựlàdấuhiệuđángmừng.‘Côngty

tôiphảithựchiệnhìnhthứcthoáivốnvìtôiđượccáccôngtykháctrảgiácaovàthuvềlợinhuậnlớn.’Tấtcảcácdoanhnghiệpthoáivốnđềuđượctínhvàosốmangántử:‘Thậtkỳlạ,quánhiềudoanhnghiệpvàdoanhnhânthấtbạivàphảirađườngở’,thậtđúnglà...!”

Cáchtốtnhấtđểtránhđượcnhữngcâuchuyệnhùdọakiểunàykhitiếpcậngiấcmơcủamình,thậmchíkhidoanhnghiệpkhôngtạoralợinhuậnchăngnữa,đólàthànhlậpmộtcôngtydịchvụ.Thôngthườngmứcgiákhởinghiệpvàtổngchiphíchonóthấp,bạnkhôngcầnphảivaymượnnhiềuđểbắtđầuvàcóthểthuvềlợinhuậnngaylậptức.Thậmchínếucôngtylàmănkhôngthuậnlợithìhậuquảthấtbạisẽđượcgiảmthiểuvànếucórơivào95%ngườithấtbạibịlưutrữvàoScheduleCtrong5nămthìbạncũngsẽkhôngphảirađường.Nóchỉkhôngphảilàthươngvụsộp.Bạncóthểđóngcửadoanhnghiệpđểtrởvềvớicôngviệcthườngngàyvàthửtìmkiếmmộtcơhộikhác.

“Nhữngđiềutốtnhấtmàbạncóthểlàmkhithànhlậpmộtdoanhnghiệp,”Johnnóivớitôi,“thứnhất,làgiữtổngchiphíđầutưthấpnhấtcóthểvàthứhailàchắcchắnrằngbạncóthểthuvềlợinhuậnnhanhnhấtcóthể.Nếucóthểdựtínhtrướcdoanhthu,bạnsẽchỉpháttriểnvàpháttriểnthêmnữadựavàosốtiềnmặtmàdoanhnghiệpbỏra,thayvìphảinhậnđầutư,vaynợvànhiềuhìnhthứckhác.”

Trongcuốnsáchcủamình,Johnnóivềkháiniệmcótêngọilà“vậntốcnhịp”.AnhtríchdẫncâunóicủaEricSchimidt,CEOcủaGoogle:“Mụctiêucủachúngtôilàtậndụnglợinhuậntrênmỗiđơnvịthờigianvàtiềnbạc.”John,ngườitừngbỏhọcĐạihọcCincinnatinhưngđãtựhọchỏitừcôngviệckinhdoanhphátđạtviếtrằng:“Khiđưaramộtlờiđềnghịmới,mụctiêutiênquyếtcủabạnlànêntácđộngthôngquamỗichukỳlặpđilặplạinhanhnhấtcóthể.Sựlặpđilặplạilàmộtdạngcấutrúcgiúpbạnđưaralờiđềnghịtốthơn,cànghọchỏinhanhhơn,bạncàngtiếnbộnhiềuhơn.Điềuđócónghĩalà,hãythửmộtđiềumớimẻnhưngkhôngvượtquátầmvớicủabảnthânvàtiềmẩnítrủironhất,đểquansátcáchthứchoạtđộngcủanóvàtiếptụcduytrìnếunóhoạtđộngtốtvàđừngngạiquayvòngtrongphạmvihẹpnếunókhônghoạtđộng.Làmđượcđiềuđó,bạnsẽluyệntậptrướcnhữngthấtbạinhỏđểnhậnđượcphảnhồithựctế,điềuchỉnhhoạtđộngcủanónhanhnhấtcóthể,tránhđầutưquánhiềunguồnlựcvàoconđườngcụt.

Tôingạcnhiênkhithấynhiềungườikhôngtheođuổiđếncùngcácướcmơcủamìnhvìlosợrơivào95%nhữngkẻthấtbạihoặcđiềugìtươngtựthế.

Hãyxemxétsựtươngđồnggiữakinhdoanhvàhẹnhò.Dùkhôngcósốliệukhoahọccụthểnàođểlýgiảichođiềunày,nhưngtheotôi95%cáccuộchẹnhòđềuthấtbại.

Bâygiờ,hãytưởngtượngđiềugìsẽxảyranếutấtcảchúngtabiếtrằngtỷlệthànhcôngthấpcủacáccuộchẹnhòđềuxuấtpháttừsựámảnhcủacuộchẹnđầutiêntrongquákhứ:“ÔiChúaơi,tôikhôngbaogiờhẹnhòlầnnàonữa!Tôicóthểlạibịtừchốimất!”Nếuvậythìthếhệnàycólẽsẽlàthếhệcuốicùng.

Maymắnthay,khinóiđếnviệchẹnhò,conngườinhậnthấysựkhácbiệtlớngiữakhảnăngcaorằngbấtcứcuộchẹnhònàocũngthấtbạivàkhảnăngthấprằngtấtcảcáccuộchẹnhòtừgiờtrởđisẽthấtbại.

Làmkinhdoanhgiốnghệthẹnhò.Nếucóthểhạnchếnhữngmấtmáttìnhcảmvàtàichínhtrongmỗilầnlặplạivàkhông“nhảylầu”nếucôngtyphásảnhoặcbuổihẹnhòthấtbạithìbạncóthểtiếptụccốgắng,cốgắnghơnnữa.Cuốicùng,hầuhếtmọingườiđềuthấysựhàihòađầysángtạogiữaniềmđammêvàtiềnbạcsẽmanglạilợiíchchohọ,giốngnhưviệcairồicũngcóđượccuộchẹnhòtuyệtvờinhấtvàdẫnlốichonhữngdựđịnhxahơn.

Ngoàisựnỗlực,giữatinhthầndoanhnhânsángtạovàcáccuộchẹnhòcòncósựgiaothoakhác:Nếukhôngchophépbảnthângụcngãtrướcthấtbạithìquanhữngthấtbạiđó,bạnsẽhọchỏiđượcnhiềuđiềuvàcảithiệnđượcnhữngkhókhănmỗikhivấpphải.

CâuchuyệncủaDustinMoskovitz

Vàođầunăm2004,DustinMoskovitzđanglàmviệc24giờ/tuầnởvịtríchuyênviênhệthốngmáytính,dành40giờ/tuầnđểlênlớpvàlàmbàitậpvềnhànhưmộtsinhviênnămhaiĐạihọcHarvard.

Vàtrongthờigiannày,anhcùngcácbạntrongkýtúcxácũngthựchiệnmộtdựánnhỏcótênlàTheFacebook.com.

Thậtkhótinnhưnglúcđó,Facebookchưađượcxemlàmộthiệntượngnổibậttronglịchsửthôngtinliênlạcvàcuộcsốngxãhộicủaloàingườinhưhiệnnay.Banđầu,Facebookmớilàthànhquảcủamộtvàichàngtraicùngkýtúcxávàchỉcókhoảng60đến70nghìnngườisửdụng,íthơnnhiềusovớisốngườisửdụngcủacáccôngtyđànanhđitrước.

“Rủirolớnnằmởchínhnhữnggãkhổnglồnày.Chúngtôinghĩ,phảinỗlựchơnnữanếukhôngmuốnbịhọđánhbại.SốlượngngườisửdụngFriendster,MySpace,thậmchíLiveJournalvàothờiđiểmđónhiềuhơnchúngtôihàngtriệungười,”Dustinchiasẻ.

“MộtngườicótênlàAdamGoldbergđãthànhlậpCộngđồngCUởColumbiatrướckhichúngtôithànhlậpFacebookkhoảngmộtkỳhọc.Hiệntạianhấylàbạntôi.Adamthựcsựrấtgiỏithiếtkếmạngxãhội.Ngaysaukhithấychúngtôithựchiệnchiếnlượcliên–trườngthìanhấyđãcùngthamgia.Vàothờiđiểmđó,dựánkhôngcóvẻgìlàbỏđi,nógiốngmộtcơhộikinhdoanhhấpdẫnnhưngthựctếcórấtnhiềuđốithủlớnvàhọhoàntoàncóthểđánhbạichúngtôibấtcứlúcnào,đặcbiệtlàGoogle.Họdễdànggiànhchiếnthắngvàonăm2004.Đươngnhiên,bâygiờđãlàcâuchuyệnkhác”.

Dustincùngcácbạnđồngmôn,cácbạncùngphòngvàhainhàđồngsánglậpMarkZuckerbergvàChrisHughesđãđưaramộtquyếtđịnhtáobạolàchuyểnđếnPaloAltomùahènăm2004vớidựđịnhtrởlạiHarvardvàomùathu.“Nhưngvừaquatháng6,Facebookcóthêmkhoảng150nghìnngườisửdụngvàchúngtôinghĩ:‘Việcvừahọcvừalàmthậtkhóchodùkhôngcó60đến80giờhọctrênlớp,đikèmvớibàitậpvềnhàvàbàitậplớnmỗituần.Chúngtôibắtđầutựhỏi‘Việcquaytrởlạitrườngtronghọckỳtới,vừađiềuhànhcôngtyvừahọcliệucócầnthiết?’Chúngtôinhanhchóngnhấttrívớinhaurằng:‘Không,chúngtôicóthểsẽthấtbạinếuômđồmcảhaiviệc’.VìthếMarkvàtôiquyếtđịnhkhôngquaytrởlạiHarvard.”

TớiđâytôimớihỏiDustin:“RấtnhiềungườitrênthếgiớinghĩrằngđượcvàohọctạiHarvardthựcsựlàmộtcơhộituyệtvờivàmộtkhitốtnghiệpHarvard,chúngtasẽcócuộcsốngổnđịnh.Cònanh,anhđãcótrongtaycơhộituyệtvờiđóvàcôngtymớithànhlậpđược6thángđangchưachắcchắnvềkhảnănggiànhchiếnthắng,tạisaoanhvẫnquyếtđịnhchấpnhậnrủironhưthế?”

“Đầutiên,”anhấynói,“Harvardchophépbạnbảolưukếtquảhọctrongmộtthờigian.Vìthế,tôicóthểquaylạikhinàomuốn.Bạnbècủatôicóthểđãrờikhỏitrườngnhưngtôicóthểkếtgiaolại.Dựánnàylàmộtrủironhưngrủirokhônglớnkhisosánhvớicơhộilúcđó.

“Tôigọichobốmẹvànóirằng:‘Consẽnghỉhọcmộtkỳvàxemtìnhhìnhthếnào.’Bốtôirấtphấnkhởi:‘Tuyệtvời,bốcũngkhôngđủtiềnchoconhọckỳtiếptheođâu!’(cười)

“Đếnmùahè,Facebooktrởthànhmộtvụlàmănlớn.Sốlượngngườisửdụngtănglênchóngmặt.Chúngtôichođăngquảngcáotrêntrangnàyvàkiếmđượckhánhiềutiền.Chúngtôinghĩđâylàcơhộikinhdoanhthựcsự.Tuynhiên,chúngtôicũngnhậnrarằngchúngtôiphảicốgắnghếtsứcbằngbấtcứgiánàobởivìcòncórấtnhiều“línhmới”khácsẵnsàngchiếnđấuđếncùngđểđánhbạichúngtôi.

“Chúngtôibiếtmìnhđangpháttriểncáckỹnăngvàrấtnhiềukỹnăngcóthểkiếmratiền.KhimọingườiđềuđãbiếtđếnFacebook,chúngtôihoàntoàncóthểquaytrởlạiHarvard.Điềunàychẳngcógìlàrủirocả.”

Mọingườithườngcócảmgiácrằngnếubạnrờikhỏimộtvịtríổnđịnhnàođó,nhưtrườnghọchaymộtcôngviệcthoảimáiđểtheođuổiniềmđammêýnghĩahơnnhưngcũngthiếuchắcchắnhơn,bạnsẽhoàntoàntuyệtvọngvàmệtmỏinếuniềmđammêấychếtyểu.

Điềuđóhoàntoànchỉlàcườngđiệu.Khókhăntừnhữngbướcđầucủamộtdựánkinhdoanhvàmạngxãhộiđểhìnhthànhnênmộtcôngtycógiátrịhàngtriệuđô-lađãđượcphóngđạiquámức.KhôngthểnghĩrằngDustin,MarkvàtoànbộđộihìnhFacebooktừkhisơkhailànhữngthiêntàivôcùngchămchỉ.Nhưnghọcũngthừanhậnrấtnhiềucơmaygópphầntạonênthànhcôngcủahọ.

Liệucóphảisựlựachọnduynhấtnàocũngmangcơhộithuvềlợinhuậnthấpcònrủirophásảncao?Khônghẳnthế.Nhưchúngtavừathảoluậntrongchươngnày,córấtnhiềuđiềucầnphảibànluậnvềvấnđềnày.Trongmộtbàiđăngtrênblogcótựađề“Mộttrongmộttriệu,”SethGoldinđãviết:“Niềmđammêđiêncuồngmộtmụctiêucụthể(rủiro)nàođólàmộtýtưởngtuyệtvờinếucáchthứcbạnlựachọnhaythựchiệnmangđếnchobạnnhữngkếtquảkhác,lầnsautốthơnlầntrước.‘Lái’thịtrườngtheoýmình,giaohàngđúngthờigian,đảmnhậnnhữngcôngviệcquantrọngvàkhónhằnthựcsựlàtấtcảnhữnggìbạncầnđểpháttriểnlâudài.Lúcđómụctiêucầnđạttớikhôngcònquákhókhănnữa.”

Tuynhiên,bạnsẽgiànhchiếnthắngởcảhaiphươngdiệnnếuvừahọccáckỹnăngkinhdoanhcógiátrịvừatheođuổiướcmơcủamình.Bạnlàngườichiếnthắngnếuthànhcôngnhờnhữngnỗlựccủabạn.Bạncũngsẽthắngkhithấtbạibởihiếmcóbàihọcrènluyệnkỹnăngkinhdoanhnàocótínhthựctiễnhơnsựthấtbạithảmhại.

Bạnchỉcóđượccảhaichiếnthắngnàynếutoàntâmtoànýtheođuổigiấc

mơ.Sethchiasẻ:“Liệuviệcdànhcảthờithiếuniênvàtuổi20trongphòngtậpviolincógiúpbạntrởthànhmộtgiáoviênviolin,mộtchỉhuydànnhạchoặcmộtcôngviệcgìđóliênquanđếnâmnhạc?Nếuniềmhạnhphúccủabạnđơngiảnchỉlàchơicácbảnnhạchaytổchứcmộtbuổibiểudiễncánhânthìbạnđangmấtđiquánhiềucôngsức.”Hãyhọchỏicáckỹnăngkinhdoanhliênquantớingànhnghềcủabạnvàchúngsẽ“sinhlời”vàhữudụngvớibạntrongbấtkỳtìnhhuốngnào.

Đươngnhiên,vớiDustinthìviệctheođuổiướcmơmanglạichoanhấybộntiền.Nhiềunămqua,MarkZuckerberglàtỷphútựlậptrẻnhấtthếgiới,nhưngDustincòntrẻhơnZuckerbergnhững8ngàytuổi.KhigiátrịcủaFacebooktăngcaovàonăm2010,tàisảncủaDustinđãlênđến2tỷđô-lavàanhấyđãsớmchiếmngôivịtỷphútrẻnhấtthếgiớicủaZuckerberg.DustinlạibắtđầucuộcđầutưmạohiểmtiếptheomangtênAsana(http://asana.com),làmnênmộtcuộccáchmạngtrongviệchợptácnơicôngsởnhưcuộccáchmạngxãhộihóamàFacebookđãtạora.

Tôikhôngcóthóiquenănvậnnhưcáctriệuphúnhưngtrongtrườnghợpnàythìngượclại.TôiđangmặcbộvesthiệuHugoBossmàuđen(khôngcàvạt)đếnbuổiphỏngvấnDustinởquáncàphêngaycạnhvănphòngcủaAsanaởSanFrancisco.Cònanhấyđangmặcquầnjeanvàáophông.“TôikhôngcóthóiquenmuanhữngthứđắttiềnvàkhôngcóýthayđổiphongcáchsốngnhiềukểtừkhiFacebookthànhlập.Tôicũngkhônghứngthúkhiđểtàisảncủamìnhnằmứmộtchỗ.Tôitinvàokhảnăngcácthịtrườngtưbảngâyảnhhưởngtíchcựcđếnthếgiới,nhưngtôicũngsẽchođimộtchút!”

DustinvàZuckerbergđãkývàoCamkếtHiếntặngcủaBillGatesvàWarrenBuffet,vớilờihứasẽdànhtặngítnhấtmộtnửasốtàisảncủamình.Trongláthưcôngbốcamkếthiếntặngcủamình,Dustinviết:“NhờthànhcôngcủaFacebook,tôiđãkiếmđượctàisảnngoàimongđợi.Tôithấyrằngphầnthưởngnàykhôngchỉlàtàisảncánhâncủariêngtôimàtôihyvọngnósẽlàmộtcôngcụmangđếnnhiềulợiíchhơnchothếgiới…Trongnhữngnămtới,vợtôivàtôisẽbắttaylàmtừthiệnđểcónhữngđónggóptíchcựcnhất.Chúngtôisẽtàitrợvàđầutưbằngcảtâmhồnvàhướngđếnthúcđẩymộtcộngđồngtoàncầuhùngmạnhhơnvềkinhtế,vữngbềnvàantoànhơn.”

http://asana.com

Kỹnăngthànhcôngsố2CÁCHTÌMKIẾMCÁCCỐVẤNVÀNGƯỜIHƯỚNGDẪNTUYỆTVỜI

(Xâydựngmạnglướikếtnốivớinhữngngườicóảnhhưởngvàquyềnlực)

Mọingườichorằngchàngtrai20tuổiElliottBisnowthậtđiênkhùngvàngớngẩnkhianhấygọiđiệnchonhữngngườihoàntoànxalạ,mờihọthamgiamộtchuyếntrượttuyếtmiễnphíhoàntoàntớiUtahvàElliottlàngườichitrảtoànbộchiphívémáybay,kháchsạn,vévàokhutrượttuyếtvàănuốngbằngthẻtíndụngcánhâncủamình.

NhưngElliottBisnowhoàntoànkhôngđiênkhùnghayngớngẩn.

Năm2005,khivừavàoĐạihọcWisconsin–Madison,Elliottbắtđầunảyraýtưởngtạonênsựkhácbiệtchonhữngngườimàanhquantâm.ChaanhđãđầutưkhánhiềutiềnđểthànhlậpcôngtythưquảngcáođầutưbấtđộngsảnBisnow.comnhưngkhôngmanglạilợinhuận.Elliottđãtìmthấycơhộihỗtrợcôngviệckinhdoanhcủagiađình.Anhnảyraýtưởngbánquảngcáotrongthưmàgọitheothuậtngữchuyênmônlàmởrộngbáncácvịtríquảngcáo.

“Ởkýtúcxá,hàngngàytôithứcdậylúc5giờsáng,thithoảngvàokhoảng4giờ30phút.Tôisẽgửie-mailkinhdoanhtừ5tới6giờ.Tôinhậnđượchọcbổngtennisởtrường,vìthếtôisẽtậptennistừ6giờđến7giờ.ThờigianđólàvàocuốimùathuởMadison,vìthếtôiphảikhónhọcbăngquamưatuyếtđểtrởvềphòngkýtúc.Từ7giờ30đếnkhoảng10giờ,tôigọiđiệnđểxintàitrợvàđạtđượcmộtsốthỏathuận.Nămhọcđầutiên,tôikhôngđếnlớpcảhọckỳ.Tôiởtrongphòngkýtúcxávàchốtđượccácthươngvụtừ10đến50nghìnđô-la.Tôicónhiềumáytính,nhiềuđiệnthoạicánhân.Tôichỉtìmkiếm,thựchiệncáccuộcgọingẫunhiên(cold-calling)vàgiaodịch.”

Mộthôm,Elliottnhìnthấykhóibốclêntừcănphòngcủamộtnhânviêntưvấnnhàở.Tòmò,anhmởcửavàpháthiệnraAnthonyAdamsđanglànhữngchiếcáophông.Hóaraanhtađangkiếmđượckhoảng1.000đô-lamộtthángnhờbánáophôngcóinhìnhvuinhộn.Sốtiềnđódùngđểtrảhọcphícòncănphòngđangởđượcmiễnphívìanhtalànhânviênquảnlýkhukýtúc.

Elliottđãhỏianhtarằng:“Anhtựkinhdoanhbằngcáchnàothế?”

Anthonytrảlời:“Ồ,tôicómộtcôngtytráchnhiệmhữuhạn,mộttàikhoảnngânhàngvàtôichỉbánáophôngthôi.”

Elliottđãhơibấtngờ.“Tôikhônghiểu–anhkhôngphảilàmthuêchoaisao?Aithuêanhthế?”VàAnthonyđãgiả