-
Łć~ ez:wartek 29 r;rudnia 11183 roku
Rok XXXIX DT 271 (10486)
Cena 5 zł
NNIJC LóDZEI
• WYK.ONANIB
W ROKU 198L1
DZL~ŁALNOŚĆ
z.mi\K" 1983 ROKU • KIER El rKt PRAC RZ~\DU ZAŁOŻEl\IA PLA1 ·u
_'A ROK PRZYSZŁY
'VOJSKO\VYCH GRtP OPEHACYJ! rycn
Pod przewodnictwem t sekreta· rza KC PZPR, prem ' era, generała
a:rrn:1i Wojciecha Jaruzelskiego od-byli& . .się '·w ·
Warsza~vie "narada wo jewodów, w której uczestuiczyli człon.kowie
Rady Mmistrów. Pod-surnowa·ne zostało wykonanie za
-
Do Indii już 8 stycznia Od wtorlrOC. poci! ta wy opoda~kwania.
thecznik armii libańskiej a.ltar•
:i:ył w środt żołnierzy trancu1kich wchodzących w 1kład
mt~d:i:yn~L'Odowych sił rozjemczych w B~Jrucie o opuszczenie bez
ostrzeze-nia d\\·óch posterunków w południowej części miasta, co
doprowa-dziło do wvbuchu w ostatnich 3 dniach gwałtownych walk
między oddziałami szyickimi a iołnierzami armii libańskiej. Według
dotych-czasowych ocen, zginęło w mch około 60 osób, a 200 zostało
ran-nych.
Walki te rozgorzałv 24 bm .. Ju:~dy obie strony chciały zaj11c
po-zycje zwolnione prze;: spad:x;hro-ni:n.z:v francuskich ..
W Libanie utrzymuje i;ię napięcie. We wtorek znów ostrzeliwano
rejon lotniska :Jejruckiego, a w nocy z wtorku na środę w Sa;d?.ie.
położonej około 40 km na połudr.i
-
ocząwszv od przyszłego roku ukazywać się będi\ w Wydawnictwie
Łódzkim, .obok dwóc!J już roz-poczęt)·ch, trzy kolejne serie
wydawnicze oraz jeden cykl. .
Pierwsza z nowych serii nosić będzie tytuł „Biografie
niezwyk.łe". Prezentowane w niej będą sylwetki wybit-n ych poslaci
ze świata kultury, nauki i sztuki. Jak poinformowała nas Eleonora
Karpuk z Redakcji Pr~ekł~dów. w olanie wydawniczym znajdują &ię
m. in. ks1ązki: R F. Millera - · „święty ·demon Rasputin i
kobiet;(', K. Andrejewa - „Trzy wcielenia J. Verne'a", M. Kaswi~owa
- .. Mikołaj n, czyli 2S stopnie upadku", A. TolstoJi;i -„P_iotr„
[". W. żeleźniaka - „Ostatme lata DostoJeW-sk1ego . . .
Trzy wieki kultury europejskiej" - to tytuł dxug1ei se~ii.
Obejmować będzie ona najwybitniejsze dzieła lite-rackie powstałe
począwszy od XVUI wieku. Listę prze-widzianych do wydania pozycji
otwiera D. A. F. de Sade i jego „Zbrodnie miłości" oraz · „Niedole
cnoty'.'· Oprócz tego ukazać sie maja „Dialogi" i fragmenty
„Fi-lozofii w buduarze" teRo samt:go autora, „Anna Karenina" L.
Tołstoja Wybór opowiada11" G. de Maupassanta,
Historia To~a Jonesa podrzutka" J. Fieldinga, „W ~czach Zachodu"
J Conrada, „Biała g\\ anlia" M. Buł-hakowa, „6 tygodni w balonie" -
. J. Verne' a: •·
Interesujące pozycje zawiera rowmez s~ria. „Człov;iek i jego
cywilizacja". Pod tym hasłem ukazą się: W. Ul: Jmana -
„średniowieczne podstawy renesansu''.• Len Straussa „Dl'oga masek".
A. Kup„ra „Antropologia bry-tyjska". A. F. Grabskiego „Współczesna
myśl hist?rycz-na we Francji". J. M. Robertsa „Ilustrowana historia
świata".
W cyklu „Podróże, przygody, odkrycia" poznamy z kolei książki
takich autorów jak: G. Bonvalot - „Przez Kaukaz i Pamir do Indii",
I. Możejko „Piraci i zdobywcy Oceanu Indyjskiego". E. Rackwitz ~
.„Taje~nicze śc.i_~~ki. Nieznane morza". I. Swann - „Zagnuone
miasta AZJI , I. W. Magidowiczowie - „Opowieści z h~storii. odkryć.
ge-ograficznvch". R. Ramsey - „Odkrycia, ktorych mgdy nie bylo".
OcŻywiście nowe serie i cykle to zamierzenia wielo-
letnie: W przyszłym roku poznamy tylko niektóre prl':ed-sta
winne tvtuł:v. .
Wieloletnim zamierzeniem, i to zakrojonym na duzą skalę, jest
również „Antologia poezji, narodów ZSRR". _w druku znajduje się już
poezja armen~ka_ w wyborze P10:: tra Kuncewicza i Andrzeja
Szymanskiego, w redakcJI zaś ooezja gruzińska w wyborze Igora
Sikiry~kiei;o. Pod-pisane zostałv już także umowy na poezJę
litewską_. azerbejdżańską i uzbecką. Wszystkie tomy opracowywac
bedzie graficznie Andrzej Strumiłło, wykorzystując or-namentykę
charakterystyczną dla danego narodu. Każda książka zawierać będzie
również opracowanie krytyczno-literackie oraz obszerne noty o
prezentowanych autorach, stanowiąc w ten sposób swoisty przewodnik
po litera-turze danego narodu. . .
Oprócz rozpoczętej pracy nad antologią, Reda~cia Prze-kładów
Wydawnictwa Łódzkiego w dalszym ciąg~ kon-tynuować będzie, mająca
wielu zwolenników, serię „Bi-blioteki jugosłowiańskiej".
(je'
Jl'll7ZU7'-Z!lr:Ai'2~0'.iil~~l.171.i'l!ni:l'2Pl.:ll7..l!:ill'Zir.7.'-7Jl!il"Zl~D~',,;n~l!lr.ll:ico;.J
Styczniowe
premiery filmowe Listę filmowych propozycji rozpoczynamy od
głośnego Już
tytułu: „Pastorale heroica". Obraz ten otrzymał ną.grodę
1·~dzieckieo-0 Komitetu Obrońców Pokoju: „za wartości.
human1-~tyczne r "a!ltymilitarne w walce o pokój i życie, ~rzeciwko
wo:
· jennej grozie". /\7a t~·m. samym ·.MFF w Mosk-w"te - 83, od
twórca głównej roli Wi'rg'iliusz Gryń zdobył 1?-agr~dę za. krea: ·
cję aktorską. O swoim filmie reż. Henryk 81elsk1 .mówi tak.
,,Najprościej można określić go jako d~amat w~ienny: ~e 'l'l;ojny w
nim tyle co na lekarstwo - mmuta, moze dw.ie: ą Za to skutki· front
przebiega przez chłopskie miedze, w1eJ~kśi~ · · d · · J t t opowie
c zagrody, ludzkię sumienia, uczucia, na z~eJe: es o • o _..
człowieku którv został bohaterem choc niczym szczego}nym się nie
zasłużył. ·w finale przemienia się w postać t~~g1czną, mimo iż z.
natury jest poczciwcem o otwartym sercu •
„Magiczne o~e" re-Ł. Janusza Kidawy, mają wątek sensacyJ-ny.
Głównym bohaterem jest ps.yc~oloki;. kGtor_y. P~fu~~f1fi~~~~ trafia
na trop morderców swoJeJ ciot 1. ;aJą. Adamski, Ignacy Gogolewski,
Jolanta Nowinska.
· • Ok k " e„ Pawła Komorowskie-Kole3na premiera to „ o proro a
r „.. . . . . k . go. Jest to ekranizacja powieści W. Łozmsk1ego1
~tore~ a0~~: roz"rywa się w XVIT wieku w Polsce na Ukram1e i . . .
d po;anej przez Turków Bułgarii. lhłody Polak .znalazł się wsfoś t
vch którzv poszukui>.1 hezcennego diamentu nazwanego d wk a-~
nie :.oko proroka". ·w filmie, który powstał w kop~~a~ze'ii~
polsko-bułgarskiej . grają: Lubomir Cwetkow, Edward L ko, Elżbieta
Karkoszki„
· ł · k' h" na ki-Po telewizyjnej ekranizacji . „~odzmy Po :rie~
~c„ zrealizo-
nowych ekranach będziemy m1elr film ~t. " an ma serialem wany
przez Jana Ryhkowskie!l:o, w czasie pracy nad , . : Reżyser stara
się tutaj uczvn1c główna · bo\later~ą wxisme ~a nia Połanleck~.
Zohaczymv tvcb sam~cb _'.lktorow: 11.nę e-hrebeek:.i,. Andrzeja
Maya, Czesława \VołłeJkę, Annę Milewską, Bronisława. Pawlika.
Ci, którzy nie wid4ieli jeszcze dramatu psych?logi.czne~o reż.
Julija Rajzmana z Mi~haiłem U\ianowem w r
-
Uzdrow •· ~ ~ • C I e wvchodzi • i „ podziemia
(Rozmowa z dr Jerzym Sosnowskim, sekreiG;-
rzem generalnym Polskiego Towarzystwa Bio-
cenotycznego, kierownikiem Zakładu Metrolo-
gii I Teorii Biopola).
- Z,Odd się pan ohyba u mną, doktorze: uzdrowicielstwo, aero by
o nim nie powiedzieć, dewiz nie wymaga. z pew-aołeilł
- Istotnie, nie wymaga. Ani dewiz, ani iadnych innych koutoWByeh
inwestycji.
- Dlac1ero w· takim razie tak długo ł 11 takim uporem le-~.
traktowali je niczym świętoszek pannę z nieślubnym łneeldem!
- Proszę pani, to są typowe początki każdego nowego zja-właka,
Na całym świecie przyjmuje się bardzo nieufnie wszel-kie nowinki z
dziedziny medycyny niekonwencjonalnej. Nie jest to tylko polska
specyfika.
- Oflejalnle - tak, za to po clohu drwili, uydzill,
ośmlenall.
- To prawda, równiet takie wypadki miały miejsce. Nie test
jed.uak prawdą, że medycyna w ogóle nie Interesowała się
bioenergoterapią. Srodowisko lekarskie, w miari; swoich skrom-aych
możliwości, lJ.aprawdę starało się wspierać bioenergotera-peutów,
Lekarze niemal ' od początku uczestniczyli - i to spo-łecznie ... w
masowych seansach bioenergoterapeutycznych. Wy-dal! dziesiątki
tysięcy zaświadczeń o efektach terapeutycznych działań
Uzdrowicieli, wykonali dziesiątki tysięcy badań. Twier-dzę, że
bioenergoterapia jest dzisiaj w Polsce humanitarnym, apołecznyrn
ruchem lekarskim.
- A ja upieram się jednak przy swoim: at nazbyt często lekarze
oimieszali uzdrowicielL
- Mówi pani: ośmieszali... Gdyby jedynie to robili, nie
mie-llbyśmy tak szybko udokumentowanej skuteczności tej metody
leczenia. Ciągle mówiłoby się o bioenergoterapii w kate~orłach
mistycyzmu, fenomenu, cudu i nie wiadomo czego 3e-ll'JCze.
- Zamiast tego mamy,_ - Zamiast tego mamy etap, po którym
bioenergoterapia mu-
llł zostać w końcu uznana jako jedna ze składowych części
me-dycyny.
- Bioenergoterapeuci jako kategoria. zawodowa?! Przyznaję 19
skruchą: pierwszy raz o tym słyszę.
- Odrębnego zawodu jes;o:cze nie ma, ale jesteśmy chyba .na
dobrej drodze. Polskie Towarzystwo Biocenotyczne w~dało JUZ 10
dyplomów bioenergoterapeutów. O pr.zyznanlu tak1_e~o d~plomu
decyduje specjalna komisja weryf1kacyjno-kwal!f1kacyJ-na, która
składa się z naukowc6w pt'a~ującyeh w _akaden;1ach_ medycznych
klinikach I szpitalach. To oni włliąme anallzUJą wyniki testów i
badań aparaturowych. Oni oceniają praktycz-ne umiejętności
bioenergoterapeuty w zakresie diagnozy i te-rapii.
- A jdlł juz ktoł taki dyplom zdobędzie, j&kle kl dltje
uprawnienia?
- Na razie jest to dyplom wewnętrzny. Poza moralną sa-tysfakcją
żadnych Innych korzyści posiadaczowi nie przynosi.
- We wrzdniu przy Polskim Towarzystwie Biocenotycznym powstało
Studium Bioenergotera,peutyczne, prowadzone przez Johannesa Rongcna
W październiku w prasie centralnej 110-jawiła się informacja.: PTB
organizuje specjalne kursy dla osób, które wykazują właściwości
bioenergoterapeutyezne. Z anonsów sądząc, marzy się wam objęcie
„rządu dusi" nad polskimi uzdrowicielami.
- Po pierwsze: nie pretendujemy do roll przymusowego opiekuna.
Po drugie: jeżeli Polskie Towarzystwo Lek!'rskie WY.-razi chęć
przejęcia w pełni tych kurs6w - natychmiast przyJ-miemy taką
ofertę. Po trJ:ecie I ostatnie: gdyby z jakiegoś ~owodu - odpukać -
kursy przestały któregoś dnia funkcJo-nować, odbędzie się to z
wielką szkodą spoteczną. W ten spo-sób bioenergoterapia zejdzie
bowiem znowu do podziemia. Zno-wu pojawią się, i to na skalę
masową, różni ludzie z odchy-leniami psychicznymi, wykorzystujący
ludzką na!wno~ć. ~nl zjawiska badać, ani tym bardziej szkodliwym
spo~eczme dzia-łaniom zaoobiegać - medycyna nie będzie w stame.
- Czego uzdrowiciel będzie się mógł nauczyć w Z-letniej ,,szkole
dla bioenergoterapeutów"? .
- Spotkanfa odbywają, się raz w miesiącu systemem semi-naryjnym.
Przewidziany jest cykl 6-godzlnnych _wykł!łd6w, w którym mieści się
medycyna klasyczna z anatomią ogol?ą, . pa-tologią I
elektrofi1jologią: medycyna altematywna,_ czy~i rozńe
niekonwencjonalne metody leczenia, jak: hon;ieopatla._
.zi.0101:c~nlctwo I hipnoza, zajęcia z terapii i z etyki
leka.rsJ:1eJ I-.0· 1 ~ cowy semestr kończy się praktyką lekars~ą w
szpitalu. Juz zreszt" notujemy przypadki takich praktyk. Lekarze
blorą do siebie bioenergÓterapeut6w. którzy posiadają pewien
dorobek i bardzo silne właściwości bioenergetyczne.
- Znowu zapylam: co, poza wiedzą medyczną, da taki kur~
bioenergotPrapeucie'l
- Tym najlepszym da dyplom, kt6ry również i tym razem . ma
wartość iedynie moralną. Dop6ki jednak zaświadczenie o ukończeniu
kursu nie zostanie poświadczone przez resort zdrowia - jest to
jedyny miernik wartości uzdrowiciela.
\
WSPANIAŁE DZIEŁO ENTlJZJASTÓVł
Renesans Kilka tygodni temu na XII Warszawskiej Aukcji
Antykwarskiej w Klubie Księgarza padł swoisty rekord - oto po
srogich zmaianiach Biblioteka Zamku Królewskiego w Warszawie
zakupiła 16-tomowy ,,Herbarz Polski"' Adama Bonieckiego z lat
189&-1913 za „bagatelną" kwotę._ 850 tys. zł! Przy czym warto
wspomnieć„ że dzieło to startowało od katologowej ceny
ll;ywola.wczej 240 tys. il.
Zresztą heraldycino-genealogicinych kąsków by-ło znacznie więcej
i choć nie sprzedawano ich ze. tak astronomiczne i.umv, lo przecież
licytacja ich wywoływała jak największe emocje. Wym!eńmy
przykładowo - „Korona Polska" Kaspra N1esiec-kil"go wydana w 17').0
r. we Lwowie, wycenion;i ni< 36 tys., ,.poszła" za 116 tys.,
priy czym IiI tom tego samego dzieła kupił Ul\fCS w Lublinie płacąc
!51 tys., ezyli 6 tys. ponad cenę wyWoławezą. ,.Herbarz rodów
europej11ltich'~ Johana Christoph• Gatterera wydany w 1162 r. w
Nurbergu wyce-niony na 24 tys. zł zakupiła osoba prywatna :a 60
tys. zł. Ten sam nabywca :.:dobył je~z~ze na aukcji za 28 tys. zł
II tom „Monografii historyc;i;-uo-genealogiczne,i niektórych rodzin
po\!;kłch" (dzieło wycenione na 10 tys. zl). Stanisława Kazi-mierza
Kossakowskiego. Przykłady można by mno-ż~~c ...
Owa fascynacja heraldyką l senealogią iiie wy-strzeliła. nagle
na XlI \'fars:rawskłej Aukcji An-tykwarskiej, ona trwa jut od
dawna. i dobrze o łym wte np. Wydawnictwo Artystycme i Fil-mowe,
które w swej „produkcji" specjalizuje się niejako w reprlnłach. Oto
w 1979 r. wydało re-print 111-tomowego ,,Herbarza Pol1kiego" Kaspra
Niesieckiego, który rozszedł lilę jak prżysłowłowa woda mimo
za.wrotnej · - jak na owe eiasy - ce-ny 25 ty1. zł. Dziś ten sam
reprint kosztuje grubo ponad 100 tys. zł. W ubiegłym roku WAiF
„wy-str:ielilo" drugim heraldycznym reprintem. B:rł nim „Herbarz
rycerstwa. polskiego" Bartosza Pa-'llrocklego z 1584 r. i równid
rozszedł się błyskawieznle mimo nader słonej eeny.
A więc skąd w nas:cym kraju to nagłe :iainte.re-sowanie
heraldyką? Zresztą, czy na.prawdę Jest to nagła fascynacja - wszak
berbarze w antykwa-riatach od dawn& były po!zuk!waue i zawsze
płacono 1& nie bardzo wysokie c-eny. Choć praw-d!\ jest
również; I to, że w nie tak odległych cza-sach s:i:czyeenie się
blękituokrwistymi antenatami było - powiedzmy elegancko - bardzo,
ale to bardzo źle widziane. Ten czas, to na szczt:ścle już tylko
nlubyt przyjemna historia.. Dziś jakby w odwecie za owe czasy
szulsa.my swoich korzeni, swojej toi.sa.moicl, chcemy poznać dzi~de
swojej, rodziny. A ie Polska miala nader obfitą warstwę szlachecką
(10-13 proc. całego narodu), nie więc d7.iwnego, że i
ialnteresowanle tą tematyką jest dość powszechne. 'N Jeleniej Góne
ttp. specjalne Biuro Heraldyczne, które w prasie centralnej
ogłaS~ll swe usługi - za jedyne 500 zl chętne jest wy-i:łać
U'l\ierzytelnione prawo do herbu i szlachec-_twa. I ludzie pi zą,
w;r;:s~·łają pirniądze i cieszą się niezmiernie z otrzymanego
dokumentu.
Cey ło jest tle? Czy lo jest snobizm - jak imputują złośliwcy'?
I jeśli na.wet tak, jeśli to jest snobizm, to da.leki byłbym od
oceniania go :ibyt surowo. Wszak w naszym kraju do rzadkości należy
znajomości dziejów pradziadka, a to już o:inac:i:a, ie nasze
konenie nie Il\ osadzone zbyt głęboko ..•
A poaa ws1ystklm heraldyka t 1enealogia to
alę 4o poznawania d:dejów naszej ojc:iyzny, Z tyc:ii wzgli:dów
nie można. ich nie doceniać. Te właśnie przesłanki miell panowie
Bogdan Czarnecki t Andrzej Kulikowski, którzy w 1979 r. przystą•
pili do opracowania I wydania "metodą reprinto-wą jednego z
najobszerr>tejszy~b polskich herba· riy autorstwa Juliusza
Rawlty-Ostrowskiego.
- Wprawdzie z wykształcenia., 11odobnie jak mój przyjaciel
Bo1dan Czarnecki, jestem polo~istl\, a.~e zainteresowania nasze
bard:&o silnie oscyluJą wokoł historii. W moim przypadku - mówi
p. Andrzej Kulikowski - owe zainteresowania mają charakter wręcz
rodzinny. Heraldyką interesował się mój ddadek i ojciec, a słynny
autor herbarza z 1870 r. Ignacy Ka.pica-Milewski jest moim krewnym
ze strony ojca. Niestety, nle stać nas było na. zaku-pienie w
antykwariacie za „jed~'"Jle"' 100 tys. zł wymarzonego, 11o taki.e
niezbędnego do pracy za-"'odowej dzieła. Na marginflsie wspomnę, że
je!.- J.: ~ tern autorem wydanej w 1980 r. w ,,Iskrach" k!liąż-ki
pt. .,Opowieści z niższych sfer". Jest to opo-wieść o trudnej
drodze młodego robotnika. do współczesnej kultury i cywi\17.acjl.
Ale nie o tym cl1cialen1 mówić ... Otóż w 1979 r. grono lud:t.i
za-interesowanych heraldyką postanowiło założyć swoistą
spółdzielnię w celu wydania własnym sump-tnm reprintu herbarza.
Rozpisaliśmy subskrypcję wśród znajomych i przyjaciół, i okazało
się, że możemy wydać ok. 100 11gzemplarzy.
Rozpoczęły 11ię :imud11e pnce przygotowawcze. Po wielu studiach
i analiiach zdecydowano się wy-da.ci „Ksi~gę herbową rodów
polskich" 11 1897 r. h.rah!eirn Julillllza Ostrowskiego. Z jakich
względuw': Oto~ jest ona najobszerniejsza - zawiera. 3660 herbów
n:Y.danych pnez władców polskich. ale ' ,,
heraldyki talde pnez papieży, cesarzy Rosji, Austrii, Prus, a
ta.ki:e Napoleona I. Prawie 4 lata. wypełnione były benedyldyńsk.ą
wręcz pracą w archiwac~ studiowaniem dokumentów i dzieł m. In.
Chrzon-aldego, Łodzia-Czarneckiego, Wittyga, P!ekosińsldego, a
także wspólczesnycłt „Almanachów Go-ta.jskich" I dzieł Siymona.
Konarskiego.
- W efekcie powstała księga ta sama, ale nie ta-ka sama.
Rozsierzona. bowiem została o prawie 580 nowyclt herbów i obecnie
nasz herbarz zawiera 4100 wiicrnnltuw szlacheckich godeł informuje
p. AndrzP.j Kullkowaki - i en wa:łniejsze jest w pełni
zweryfikowany. Ponadto za.'l\'arte _są w nim pelnP. Indeksy nazwisk
rodzin p1eezętnJących się danym b.erbem orH historie herbów, czego
w k!asyc:r.nym dziele Ostrowskiego brak.
Autorzy reprintu są w pełni łwiadomi, ie tch praca· być m1tże
zawiera ja.kici nieścisłości, dla-te:;o też" oddali j?o do oceny
wybitnym historykom. znawcom priedmlotu, m. in. profesorowi
Aleksan-drowi Glen~torowi i dr Stefa.nowi ltuczyńskiemu. Ten
ostatni hyl wrecz zaskoc,;ony widząc książkę - oświadczvl., ze
wydawnictw,} „Orbis" w Lon-dynie od wielu lat przyl!(otowuje się do
wyda.ni& herbarza Ostrowskieg-o, a'e ~alt ·r:a razie. edytor
nie wyszedł posa prace przy~otowawc:ae.
Oglądam opasie łomislto w przepięknej 11111tar-łatnd oprawie
imituj:i,cej sdl.a.n z bogatymi złoceniami. Wspaniałe, wręcz
bibliofilskie wydanie. T„ dzieło rq,it warszawskiego
mistrza-introligatora pana Jó:i:efa Ciaruomorskiego, który wykonał
je w oparciu o projekt Andrzeja. Kulikowskiego. Jest to na razie
egzemplarz sygnalny herliarza i d dziw bierze, t.e taka księga
ukauła się nie w re-nomowanej oficynie wydawniczej, a jako dzieło
grupy entuzjastów.
nauki pomocnicze historii i walnie przyczyniają JULIUSZ
SMOCZTBSKI
"''///,4'////////Nl'l71'"/////././.?7ff////./U/.';•:r/rl'"//T/./////////~~7//////H..łW'/..6U'M
KON· TRAS· TY
Oto Jedno z najmniejszych ł najwięliszycl\ Jaj ptaslch - eks-
-pouaty z kolekcji znajdującej się w posiadaniu un.iwersytetu jm.
Marcina Lutra w Halle (NRDl i liczącej ok. 20 tys. okazów. Jajo
olbrzymie nal~tr do strusia z Madagaskaru. małe - umie-"~czone w
1próbowce, n:lleży do zieJone&o kolibra z Kuby.
Rozmawiała: HALINA RETKOWSKA
W/LU/HH.H'7.///HA?'"/H././~~.D'H"DD'.DZU~/H/H.H'7/U'~..Q///h7.AVH./HHU..Q/H/~;W.HH/HHHAV~~
Gdyby zwierzęta stanęły na starcie ... Każde kolejne igrzyska
olimpijskie
przynoszą serię wspaniałych r~kord6.w, po których wydaje się, że
człowiek osiągnął ju~ ·granice swoich możliwości E:ks-percl i
kibice wpadają w zachwyt Jed-nakżP mało· kto zastanawia się, że
gdyby w igrzyskach olimpijskich uczestniczyły zwierzęta, to
człowiek miałby znikome szansP. na medal.
Gdyby człowiek chciał jej dorównać, mu-~iałby skoczyć na
odległość około lZO me• tr6w.
strzem . ~st 1epa.rd. Znan;'f' jat priyp&· dek, kiedy
przebiegł on 650 metrów w
,20 sek., a więc osiągnął prędkość 120 krn/hł Jego
przyspieszenie jest niepo-równywalnie większe niż najlepszych aa·
mochodów wyścigowych. W ciągu 2 sek. Jtepard może osiągnąć prędkość
do 72 krnlh. Człowiek największll pr~dkosć u-zyskuje na krótszych
dystansach (60, 100 metrów). Rekordzista świata C. Smith (USA)
przebiegł sto metrów w 9,93 1ek., tj. jego średnia wvniosła około
36 km 'h.
• J'nnejt) ezłowiek nie może dorównać delfinom skaczącym 6 m
ponad powierz-chnię wody.
O ile na llłdzie ezłowlelt ma nikłe 1zanse na konkurowanie ze
zwierzętami, to w wodzie nie ma ich wcale. Rekor-dzista świata R.
Hynes (USA) przepływa 100 metrów• itylem dowolnym w 49,38 1ek., tj.
z prędkością 7,29 km/h, Nato-miast ryba miecznik rozwija pr~dkość
do 135 km/h, delfin - 60 km/h, a żól:Wie pewnego gatunku, które na
lądzie poru-~zają się z prl!ldkością 0,8 kmth, pływają z prędkoscią
35 ltmlh.
NIEBEZPIECZNY SATELITA D Arnold L. Lieber, ezło-1' nek Wydziału
Lekar-skieg11 uniwersytetu w
Miami przez kilka.naście lat pielllóołowlcie gromad~ł da-ne i
wyniki badań nad związltieńl. ,ia.ki zachodzi między od-powiednimi
fazami księżycowymi a zmianami w pisye!Uce c:itowieka.. Jako
materiał po-slułyly mu uzyskane przez le-karza okręgowego w mie~cie
Dade dane o wypadkach śiuierci :r: pnyczyn nagłych l
nie-i."tural11ych. Po przeanaliiowa-niu 1887 mol'dersl.w i
samo-bój~tw, dokonanych w cłągu 15 lat, wysnuł on rewelacyjny
wniosek, iż ws:.:ystkle łe przy-padki były wynikiem nasilenia. się
skłonnoici do działań a.gre-sywnych pod wpływem odpo-wiednich fa.i;
llsiężycowycb. _..
Dane liczbowe, liczne prse-prowadzone równiei w innycll
l'Cjonu.oh' USA badania. l opinie speejalistów po:i:wolity · ustali
ii pewne reguły i prawidłowości oddziaływa.nia światła księżycowego
na psychikę człowieka. J jego uchowanie. Sprowadzają, się one do
llastępujących stwierdzeli: w c:i;asie pełni Ksil!-życa nołuje się
więcej przy-padków za.bójstw i samobójstw niż w Innych jego fazach.
W tym okresie rejestruje się lloz-n1ejsze nit za.zwyczaj preypad-ki
11owaznlejszych obrażeń i okaleozeń ciała. Liczba łmierteinych
ofiar w katastrofach samochodowych osiąga rekor-dową wysokoió.
Natomiaat w połowie okresu księżycowego nasilają się przypadki
a:abura;cń psychic!!:nych. Stwierdzono tez wyraźne oddziaływanie
tych f;u: na na.silenie się krwotoków przy wrzodach żołądka oraz
choroby epileptycznej. Ustalono nie dający się podważyć zwiąa:ek
między fazą księżycową a zaburzeniami w układzie ser·
cowo-krążenlowym, jak I funk-cjonowaniu naczyń krwlo111Dśnych.
Czym uezenł tłumaczą wszyst-kie te zjawiska, gdzie tkwi
ta-jemnica. wpływu ziemskiego satelity na. organizm 1 psychi-kę
cdowieka?
Dr Lieber podaje następujące wy.iainienie tego ekscytujące~o
świat lekarski fenomenu. Kiedy Księtyc osiąga. swoj J,aJ• wytszy
stan nad określanym obszarem ziemi, rośnie jego od-działywa.nie na
zjawisko przY"' pływu i odpływu mas wod· nych. Siła tego
oddziaływania jest najwy:i:s~a w czasie nowiu i pełni. Z drugiej
strony wie-my, że ciało człowieka składa się w 80 proc. 1 wody (a
tylko w 29 proc. ze składników st&-ł)ch). Tak więc satelita
powo-duje w naszym organizmie coł w rodzaju pnypływu i odpływu wód.
Rezultatem lego z.ia-· wiska 11• określone zabu.rzenia w
funkcjoru1waniu ludzkiego organizmu, zwłaszcza takie sta-ny jak:
pobudliwość, napięcie p&ychiczne, w1burzenie nerwo-we. U
niektórych osobników stany te mogą prowadzić dn wyładowania się
wzmożo~j a.gresywnośei.
Wysuw-.ne przez ameryku\-skiego uczonego tezy nie wy-dają się
tak rewelacyjne, jeśll uprzytomnimy sobie, :i:e nie od dziś znany
jest wpływ Księżyca n;& zachodzące w ludzkim ciele procesy
biologiC'llte i rytrn niektórych zjawisk fizjologicz-nych. Np.
sam.a nazma men-struacji u kobiet („miesiączka.") su~eruje związek
ich regular-ności z fazą Księżyca.. Wytwa-rzanie przez naszego
satelitę pola magnetycznego ma tez wpływ na rozwój dziecka w lo11ie
matki. Rozwój ten, od chwili zapłodnienia do porodu, trwa !66 dni,
a więc dokłac!nle dziewięć miesięcy I .dwie fazy k~ięiyoowe. Nie
jest tei: spe-CJalną rewelacją stwierdzenie lekarzy, że w czasie
pełni K;Wierząt mogących z nim konku-rować jest antylopa gnu,
biegająca 90 km/>-_ Ale w 1prłncie absolutnym ml-
W skoku wzwyż w konkurencji l'e zwierzE)tami człowiek również
li.ie ma żadnych szans. Najlepszy wynik - 2,38 należy do chińskiego
zawodnika Z. Jian-hua. Natomiast kangur może podskoczyć hf'Z
rozbiegu na wysokość ponad 3 m, • lo!oś syberyjski wyskakuJe z wody
na 3.M m. Puma zaś skacze bez trudu na cztery metry, Nawet l'tsY
użyciu tyer.ki .L. pokonuj'łC WYtOkoił I.N a ('\l'iperOłl
Przyroda :podpowiada ezłowiekowi, w jaki 1p016b może on o!iągać
takie wspa-niałe wyniki. Płetwy czy lotnia świadcz' jale bardzo
człowiek pragnie zbli-żyć się do potencjalnych mistrz6w
olim-pijskich, taldeh jak antylopa, gepard, delfin-
Tak więc, nie eiekająe na te niebezpieozn.e lata, już dzisiaj
s11oglj\d.amy na Jarzący się pełnym świałłem Kstęiyc, jeśli nie i
obawą, te 11 szacunkiPm, gdył uzmysławiamy sobie jeiro .ciohll, ale
odczuwalną initP.rencję w tycie ll&ftej planety i każdep j z
nas.
JULIAN MIKO'" „ y OT" l{ & DSIBNNlK WDZlU ar m (l~
-
SZANSE POI .~'KTEGO RYBOl.Ó,VSTIVA
Nowoczesne statki ,,Esofix'' pomaga • • 1 ... ryby z obcych
inórz
I
zagrązonemu sercu Na tnłęClzynafodowyeh tarraeh aparatury
medycznej „Satmed",
które w 1984 r. zorganizowane zostaną w Poznaniu, po raz
pierwszy eksponowane będą wykonane w kraju kardiostymu· ~ latory
przezprzełyJtowe „Esołix". W diagnostyce, l terapii ser• ~ cowej
1toso'\111any jest dośc liczny zestaw urząd zen. ;i:~wnętrznyc.h S
i wewnętrznych do pobudzania pracy 1erca w roznych okoh·
~ W tym roku nasze statki złowią tyle ryq, eo w najlepszych dla
polskiego rybołówstwa czasach.
Przewiduje się, że połowy floty rybackiej na Bałtyku przyniosą
około 170 tys. ton. ryb, zaś na Io: wlskach dalekomerlskicb - okełe
600 tys. ten ryb ł kalmarów, z czego na rynek kra1owy trafi mnleJ
więcej 230 tys. łon, wlicza.ią,e w to konserwy i inne przetwory.
Dlaczeso wfęc, skoro jest tak do· brze, jednocześnie jest tak tle?
- zapyta prze.ełętny zjadacz ryb. Przecież nawet w latach mniej·
siej ich ob6to86ł można je byłe kupić bea wlęk111yeh ldopotów,
natomiast dziś najbardziej poszu-kiwane ryby morskie I konserwy
(praktycznie większość!) po prostu się ,,zdobywa", wystając w
tasiemcowych koleJk•ch przeł sklepami „Centrali Rybnef' N.-ze
zwiększone apetyty na ryby, hę· dące m. in. DHtępstwem teso, że
mięso ąia~y na kartki, są nadal nie zaspokojone. Co prawd~ staty·
styczny Polak zje w 1933 roku 5,8 kg ryb, czyli 40 dekagramów
więcej, aniżeli w r.oku ubiegłym, ale do przeclętnero spoiycla z
roku 1980, wyn0sz,eego 7,6 kg na głowę, sporo jeszcze br9'.kuje,
nie mówiąc już o porównaniach w tym względz:le z innymi krajami
morskimi. 'l'erażnlejszośc I !>rzY-: szłość rybołówstwa
dalekomorskiero i jei;o udział w i:aopatrzeniu rynku były tematem
grudmoweJ sesji Klubu Publicystów Morskich SD PRL. Spróbujmy zatem
odpowiedzieć na pytanie, dlac~ego ryby morskie są u nas niemalże
rarytasem i co należy uezynie, by przestały nim być?
łowislła otwartego ocean u, m. in. poza 200-milową str.efą wód
chi-lijskich, obfitują w kalmary, a także w 40-centymetrowe
oatrobo· ki (prawie 8 razy większe od zna-nych u nas ostroboków
afrykańskich), nadające się na filety I do produkcji konserw.
Obiecujące pl•· ny mołna równleł wł~zać i: 11oło· wami na łowiskach
Oceanu Spo· k.ojnego u wybrzeży A ustrallł. Do tego potrzebne jest
jednak - 11od· kreślmy to raz jeiozcze - fdt'l\"o• nenie i
unowocześnienie floty. Jest to inwestycja opłacalna, je-śl! zwa·
iyć, ie koszt pozyskania. białka z ryb jest o przeszło 30 proc.
niższy od nakładów potrzebnych do w:r· produkowania tej aa.mej
ilości biał· ka w rolnictwie.
I li ~
KONIEC ERY TRAWLEROW-PRZETWÓRNI
Zacznijmy może od stanu naszej floty rybackiej, posługując się
przy-kładem gdyńskiego „Dalmoru", cho-ciaż w dwóch pozostałych
przedsiębiorstwach połowów dalekomor· sk!ch, a więc w „Odr~" i
„Gry-fie" sytuacja jest podobna. „Dal-mor" dysponuje w tej chwili
30 statkami. Są to duże, wyeksploato-wane trawlery-przetwórnie,
które - jeśli uwzględnić obecne trendy rozwojowe rybołówstwa na
świe· cie - nie spełnia ją już należycie swojego zadania. Do 1990
roku trzeba będzie przeznaczyć na żyletki połowę jednostek
„Dalmoru". O ile w mijającym roku ta wy-1łużona ·nota,
wykorzystując do maksimum swe możliwosci, złowi około 1611 tys. ton
ryb i kalma-rów, to po nieuniknionej kasacji kilkunastu statków,
jej połowy wyniosą nie więcej niż 70 tys. ton.
KUBS NA SREDNIE STATKI WIELOZADANIOWE
Wyjątkowo w tym roku dobre efekty połowów nie mogą przesło· nić
faktu, że kosztowna eksploa-tacja przestarzałych statków po-ciąga
za sobą lrnnieczno!ć doto-wania działalności przedsiębiorstwa przez
państwo. Po latach za-niedbań palącą potrzebą rybołówstwank. W
obydwu wypadkach decyzje po· winny zapaść do końca mar,:a ro· ku
przyszłego. Jeśli tak się stan~~/ to pierwszy statek ma szanse
weJSC do ~ksploatacji pod koniec 1986 roku. W przeciwnym razie
stoci:nia ugnie się zapewne pod na-cii;kami innych armatorów,
którzy czekają w „kolejce" z zamówie-niam i, a na wykonanie
nowoczes-nych jednostek dla „Dalmoru" pnyjdzie poczekać kilka lat
dłużej. Dodać w tym miejscu wypa-da, ie ewentualne remonty stał·
ków nie wchodzą w ogóle w fll.p chubę. Do niedawna remont stat· ku
kontował 40 mln złotych, obecnie •tocznie Żlłdajlł sa tę usługę
80-180 mln złotych - powie· dział dyrektor „Dalmoru".
BAŁTYK NAS NIE l'fl"ZYWI
makreli, dorsza i śledzia solone-go. Przed rybołówstwem
nc.s:i;ego kraju, który należy przeciei do Klubu „18"
(zrzeszającego państwa eksploatujące łowiska antarktycz-ne),
otwierają się więc obiecujące perspektywy. Ch~dzi tu zresztą nie
tylko o kryla, którego „zaso-by" u wybrzeży Antarktydy obli-cza się
na około 75 mln ton.
CZY POLUBIMY TU~CZYKI I REKINY?
llflR podji,ł również bada11ia. nad możliwościami połowów i
spo!ycla „odtrąconych" kiedyś tuńczyków
Posiadanie nowoczesnych, ekono· oraz rekinów. Te pierwsze ryby
łomicznych w eksploatacji 1 wielo· wi się na świecie już od llOO
lat. zadaniowych statków do połowów Zainteresowanie Polski połowami
na otwartym oceanie ma ogromne tuńczyków datuje •iE: od 1958 ro·
znacz:enłe dla naszego rybołówstwa. ku, kiedy zorganizowano
piei:wszą I to nie tylko dlatego, że pilną wyprawę badawczą na
łowiska ł zasadniczą potrz:ebą stało tlłę od- afrykańskie i wody
Zatoki Bis· nowienle dekapitalizującej 11tc w kajskiej. Przynio~ła
ona mierne siybklm tempie :tloty rybackiej. rezultaty. W latach
1959-60 odbY· Budując nowe statki musimy be, ły się nast@ne
wyprawy, podczas wiem jednocześnie pamiętać o leli których
próbowano różnych technik przystosowaniu do połowóv: no-.
połowowych. Później uniech ano tych ~-ych gatunków ryb (i nie
t"t"!ko!) pt·ób, ponieważ nadeszła e1·a wiei· na nowych, mało
znanych łowis· kich trawlerów-przetwórni, prio· kach. rytet
uzyskały dostawy masowe, a
Wiadomo przecież nie od dzłi, nie „delikatesowe". PrzeSci. Gdy
niedostępne. n ie było proszków do prania i płynów do na-
NOWE ł,OWISlU. NOWE GATCNKI RYB
Morski Instytut Rybacki w Gdy-ni, przewidując zawłaszczenie
tra-d:veyjnych łowisk szelfowych l m•iazane z. t:vm ograniczenia
po-ło'l'.·ów, nrzeprowadził i prowadzi nadal wiele badań nad nowymi
technikami połowowymi i przy-datnoscia do spożycia nie znanych w
Polsce ~atunków ryb i inn'7eh 1m:edstaw!cieli fauny morskiej.
llłięd:t:.v łnnymi ddęki z:istasowanlu w 11raktyce wyników tych
badań, w naszych ~kl11pach pojawiły się kalmary. Obecnie łowimy .
znaczne Ilości kalmarów, ale 11oniewaz nie cinzą. się ene w kraju
większym wzięciem, eksportujemy je (J'apończycy llłallą. ll00
do}arÓW za tonę) w zamian za ryby, które są w Polsce chętniej
kupowane i lll>O· źywane. Kalmary przysporzyły nam w tym roku
3,5 mln dolarów. Po kilku latach „odkurzono" również „snrawę
kr~la", Posiadamy odpo-wiednie urzadzenia do łowienia kryla.
onanowali:śmv również tech· nikę połowów tych iyjątek mor-skich.
,.Polskie" kryle za'l'.• ierają nawet mniej chityny, pancerza i
fluoru, aniżeli przewidują to obG-strz:one normy, ustalone przez
or-!!anizację ochrony rynku \V USA. Z całą pewnością Polaków kry·
!em się nie " 'yi:ywi, ale mo:ina ro dobrze sprz11dać, biorąc 2800
dola· rów za tenę. a uzyskane tą drogą pieniądze przeznaczyć na
sakup
TAAAKA „WĘDKA''! czyń, używano szamponów nie tylko do mycia
włosów, sle nawet w charakterze płynu do kąpieli. Przed kilkoma
tygodniami ze
136-dniowego rdsu powrócił ata· tek badawczy „Wieczno", który
pro-wadził połowy tuńczyków i reki· nów. Była to trzecia
eksperymen-talna wyprawa ,;Wieczna" od 19lll roku. Rekiny i
tuńczyki towioM przy ' Użyciu takli - kilkudziesięciokilometrowej
liny (podwies·tanej za po1nocą. 13-metrowych linek do boi
stawianych co 300 metrów), do której mocowano sznury zakońozo· ne
stalowymi hakami z przynętą. „Wabikiem" dla rekinów i tuńczy· ków
były poćwiartowane kalmary i sairy. Zarzucanie owej gigan-tycznej
„wędki'' odbywało się przy maksymalnej szybkości statku„ a jej
wyciąganie trwało kilka go-dzin. Większosć złowionych w ten sposób
tuńczyków sprzedano· w drodze powrotnej. Statek przywiózł do kraju
jedynie 7 ton tych ryb, a ponadto 6 ton najsmaczniejszych filetów
rekinich. Przywieziono równiei rekinie wątroby, pletwy (podobno
nadające się na rosół) ora11 skóry, które zamierza się wy-korzystać
w 11rodukcji obuwi• i galanterii „skórzanej".
NA OTWARTl'M OCEANII!: TEŻ SĄ RYBY
Naukowcy i: MIR mvażają, :!:e poza 200-milowymi strefami wód
przybrzeżnych występuje wiele ga-tunków fauny morskiej, k tór e
na-dają się do spożycia. Zbadano, ż•
Z tego handel wyciągnął wniosek, że :aalei.y obni-żyć ich
produkcję krajową. Zamówienia handlu decydują o wy5okości
produkcji. Zamówienia więc spadły i na przykład nasza· „Ewa" w 1983
i·. wyprodukowała tylko 51 proc. tego eo w roku 1982. Było to
jednak o 34 proc. więcej niż zamówił han-del. Okazało się, że za
mało.
Przemysł tak.ie proponował obniżenie produkcji, a le nie do t ak
niskiego poziomu, jak sobie tego zy-czył handel. Zwyciężył jednak
handel.
Nie byłoby w tym nic złet:o, gdyby rnoż:na było od razu
uruchomić produkcję szamponów. Jest ona dość prosta. Wymaga
niemniej pewnych. surowców pochodzących z. iąiportu. Tych surow•
ców, mimo wcześniejszych zastrzeżeń przemysłu, nie zamówiono. W
rezultacie niektóre fabryki szamponowe stoją, łódzka „Ewa" pracuje
fta reszt-kach surowca i do tego na eksport. Kontrakt za-w arto
wcześniej, trzeba się więc z niego wywi,-zać.
Zak?11dy o monokulturowej produkcji - maj' wi~c kłopoty. „Ewa" w
tym czasie uruchomiła 1'rodukcję emalii i płynów po 101eniu i do
kigpieli. Dzięki temu wychodzi na swoje.
- Gdyby nie te nowe kosmetyki - 1twierdza dvrektor Jan
Chełmiński - fabryka lezałaby,., ·- Tstnieje niemniej pewna
hierarchia potrzeb.
Czyste włosy wazniejsze niż wylakierowane nawet „Brylantem"
paznokcie .••
- Zgadzam tłę w pełni s panią. I my nie tylko chcemy produkować
szampony, ale nam się to bar dziej opłaca. Produkcja szamponów jest
efek-t yw niejsza. P1·odukeja kremów np. ma bardzie!
- Argument, że trudno w tej chwili zamrażad dolary w imporcie
komponentów do szamponów, których było dużo, mógł zaważyć. Ale tu
poszło •ie nieco za daleko. Praw dopodobnie pod wpływem opinii
handlowców. Handel nie potrafi syntetyzo-'\\• ać, reaguje zbyt ost
ro, zby t niecierpliwie. De> trzeclego kwartału szampony na
pólkach stały.„
- C1y te zle?
- Dobrze, ale nie przy tak rozchwianym rynku jak nasz. Były
przecież ku temu dane, by im-port znajdował się w logicznej relacji
z potrze-bami.
- Import.u su.rewców nie ma. 'l'o znaczy, ie ltętłzłemy włosy
myó mydłem I płukać wod" 1 oe-tem!
- Myślę, te aą domy, gdzie istnieją z.aP•~Y szan; ponów - a mają
one to do 1iebie, że się nie psują - ale myślę, że w niektórych
domach ich n ie ma. Mamy jednak nadzieję, że surowiec l!O• stanie
~aimportowany, ale to potrwa. Może han-del wyciągnie wreszcie
wniosek, że nie należy pla-nować na podstawie szczytów - jest
szampon albo go nie ma - ale tę perspektywę uśrednić. Dla nas
przemysłu jest to ogromnie ważne. Pozwoli nam bowiem na normalną
pracę, na produkcję pod se-ZM!owe odchylenia, a nie pod sytuacje
ab$olutnie krańcowe, .
- Myilałam, le reforma automatycznie to iała.t1'i i
ureguluje.
Jakoł
- Reforma to nie produkcja na magazyn." Na zakończenie rozmowy
jako argument, !•
„Ewa" ehce szampony produkować, powiedziano mi o nowym szamponie
tzw. mydlanym. Nie jest to - jak podkreślono - szampon kryzysowy.
Jest to artykuł, nad którym się w „Ewie" pracuje od pewnego czasu.
z przeznaczeniem 10 dla osób uczulonych na detergenty. Będzie to
nowość kra-.jowa. Szampon ten jeszcze nie posiadający nazwy
przechodzi ostatnie testy. Trwają też przvgotowa-nia dl>
produkcji. Na półkach będzie wiosną 1984 roku.
Miejmy nadzieję, że w tym samym czasie Z!laJ-d~ 3ję tam i inne
szampony, ie decyzje dotycząee 'PQzi01nu ' sprzedaży krajowej oraz
poziomu impor· tu będig bardziej przemyślane.
A. PONIATOWSKA
Dt z 11 nn _.,_ I• R RU Ul I I H Z I I U •••n• ••••• R FI H Ff
HR IM R ••• n n • CZW.ł.RTEK - t~ Gltt:DNIA PROGRA:'ll I
8.00 Komunika ty. 8.10 Obserwacje. 8.20 Melodie. 8.30 Przegl;;iJ
prasy. 8.35 Melodie. 8.43 żołnierski zwi«d. 9.00 Czterv Pory Roku.
lJ.00 \'v"lad. 11.05 Koncert. iz.03 Mag. pubUcystyciny. 12.30
Muzyka folklorem malowana. tz.45 Rolniczy kwadrans. 13.00 KO·
munlkaty. 13..10 Radio kierowców. u.20 $plewa Ewa Konstanclak.
1a.:10 Przeboje m!stn:ów. 14.00 Wlad. 14.05 Magaeyn muzyczny. 13.55
Radio kie-rowców. 1&.00 Wlad. 16.03 problem dnia. 16.15 Bank
pr•ebojów. n.co Muzylta I aktualności. IU5 Premie-ry radiowych
studiów. 18.00 Wlad. 18.05 Gorący temat. 11.15 Koncert dnia. 19.00
Dziennik. 19.20 Mlni recl· tal. 19.30 Historia clzladka do
orze-chów cz. l ! L 20.00 Wlad. 20.05 Od· powiedzi na li$t . 30.10
Koncert żvcze{1 20.33 Człowiek dla człowieka. 20,38 Komunikaty
Totalizatora Spor-towego. 20.40 ;f,Rajsk a opowieść" -tr. 2. 20.SO
au w pigułce. 21.00 Komunii.aty. 21.05 Kronika sportowa. at.15
13arok dla wszystkich. 22.00 :l!l kraju I ze świata. 2!.25 Jazzowe
sranie, ~3.57 Komunikaty, !!3.00 wtad. '3.'5 Senne nastroje.
W godzinach tt.21-!0.tł z obrad Sejmu PRI-.
Pll0GR4.\I n
relacje Aktuatuości dnia (ł,), 17.30 „Przed koncertetn w
filharmonii"' Int. (U. 17.45 „Handel za dewizy" - aud. (Ł). 18.00
„Spotkanie z gitarą"
a.oo W!ad. a.os Naaay1l'I ~aniem. 8.10 Przeboje non stop. 8.30
poran· na serenada. 9.00 „Schodami w gó-rę, schodami w dół" - odc.
2 pow. 9.20 Muzyka. 9.50 „Irytacje" -- odc. 10.00 Godzina melomana.
11.00 zaw· sze po jedenastej. 11.10 Relaks w fitereo. 12.00
Filharmonia radiowa. 13.00 Wiad. 13.05 Serwis informacyj. ny (Ł) .
13.10 „Bilans rolniczego ro• ku" - aud. (Ł). 13.20 Z matowanej
skrzyni . 13.30 Album operowy. tł.OO „Irytacje" - odc. lf.10
Muzyk.a :i: ekranów. IS.OO Walter Haas - „Słowlkl w aksamitach i
jedwabiach". 15.10 Recital E. Glsmontt. 15.30 P!eś· n.I z głębi.
16.00 Wielkie dzie:ła. 17.!10 Wlad, IT.OS Chwila muzyki (Łl.
17.11
Ernesto Bltetti" - cz. U (L). 11.30 Słuchajmy ra~em. 19.30 G.
Puccini : Komedia muzyczna w t akcie „Gianni Schicchi". ~0.40 W
lad. 20.45 Wieczo~ne refleksje. 20.50 Standardy śpiewają : Louis
Armstroni \ Ella E'l t~ierald .
l'ROGRAM JIĆ
10.00 !!. Hemingway - .,1.;;omu bije dzwon" odc. 3. 10.30 Jazz
do 2aba· wy. li.OO „Centauro" Adama l{owal-czewsklego. 11.20
lltuzyczny Intl!r-klub. 11.50 trwin Shaw: „Szus" odC. ,7, lMO
Serwit Trójki. l ~.05 w tO· nacji Trójki. 13.00 Peter Lengyel
-„Uruga planeta słońca ogg" cdc. to. 13.10 Powtórka z: rozrywl
-
PRZEDSIĘBIORSTWO HANDLU
ARTYKUŁAMI WYPOSA%ENIA
MIESZKAA ·.
INFORMUJE ŻE
+ sprzęt zmechanizowany gospodarstwa domoweg~ ·
+ sprzęt radiowo-telewizyjny, + sprzęt sportowo-turystyczny
sprzedasz k\lpisz w sklepie przy ul. Rzgowskiej 71,
tel. 84-11-37.
ZA.PRASZAMY W GODZ. 10-18. 4041-k
(
~ ( (
l'R J Nf!UF 2 PH I F
I
tóDZKI PA1RK KULTURY I WYPO·CZYH1KU
• • • • • • • ••
zawiadamia o czasowej zmianie siedziby i numerach
telefonów zarzadu od dnia 17 grudnia 1983 r.
ADRES: AL. UNII 4, TEL.: 86-04-49, 86-03-07: Dyrektor Główny
księgowy Sekretariat ,,, Dział finansowo-księgowy i ekonomiczny
Kadry.
ADRES: ul. KONSTANTYNOWSKA 3/5, TEL. 33-55-97:
Główny specjalista ds. technicznych Dział i:aopatrzenia i
administracji Dział techniczny i eksploatacji.
-•••a• u u • 403·8-k F H I
SPRZEDAM dom ~ dz!ałka 25 arów w t.asl
-
M·ł z tele!one!'.l Teofilów - zamienię na M-3 Teo!t-J.ów.
Dzwonlć 12-91.&S &odE. ło&~I.
f:AMlllNIJll mieszkanie apółd!!ielcze trzypokojowe 57 m na dwa
razy U-3, in-ne propozye1e. Tel. 3%-3i-ss
POSIADAM Tarpana, Wol-ny ceae, oaz:ekuję propo-zycji. Oferty
„l:U79" Biuro Ogłoneń, Sienkiewicza 3/S
MLODA, IOlidna, wy-kształcenie średn.te podej-mie prac• w
Hktor:r.e pry• watnym. Ofert„ 1,13399"
USLUGI wodno-kanallita• ATRAKCYJNI!: Oferty ma• cyjne i e.o.,
48-09·67, KO· trymonialne dy•kretnl• walczyk. wyayła NEPTUN.
Gdańsk
13łml g SO, akrytka T.
PJCZYISŁĄKAŁ lłt plea duty, br11zowy „.'\to." z llazajem na
no1ie, Odl>lór Brzezińska IOa,
t: rłęboldm talem hgnam„ •e.szeso XoleH - dłuroletałe90
pracownika
43106 g Biuro ~loszefl, sienlde-wicza 3/a
rENDZR - plano, organy, syntezatory Itp. oraz głolinUd,
•łuchawkl I · mikro-tony, naprawa Kabo-serwi-ce f,ódt, R;gowska 51
Chadry•
SKLEP odzieżowy - agen-cja poszukuje dostawców z atrakcyjnym
towarem, W-wa ul. Batalionu Pars· sol 6/f tel'.. 36-21·69.
W dniu lł. Xll na ollie-dlu Retkinia - Zagrodniki zgin1U tnłody
pie1 rasy bokaer, malle! żółtej. Od-prowadzić u v.ysoklm WY·
nagrod. iil-26-91.
13130 g
MŁODA pracująca po-szukuje pokoju - nlewy· kluczona opieka.
Ofer~y „43716" Biuro ogłoszen, Piotrkowska SG. ----- ------
POLSKI mgr Kotl:tr1slrn. Rybna 18 m. 11.
13116'
PRACOWNIKA n;o wtry1-karkę I wydmuchlwarke: zatrudl'Lię. Tel.
84-10-96
43691 g
ZA.TRUDNIĘ OISObe pod•-:lącą (kelnerkę) do jadłodajnJ w Lodzi.
(Otwarcie 5. J. 198ł). Tel. ll·Jl-21 ,iOdl!!. 11-16.
43690 i
PRZYJM~ montera insta· lacji c.o. - renctsi.. tel. 51-38-06 DO
lł.
13441 g
KULTURALNA gosposia poti·zebna, tel. 34-97-~9 ul. Zelwerowicza
36A, Wie-tan.
43130 li
OPIEK.A nad dziećmi w noc sylwe1trow11. '?'el. 3'•91•'8,
telenaprawa, Be. 55-71-12. Blegańt!Ca. dnarell:. H716 g •m• 1
SZYCIE spód,nl.e, •uldenek, spocł!li - przyjmę. afer· ty ,
113173" Biuro Ogłoszeń,
Sienidewicza 3/S.
ZATRUDNIĘ emerytów !ul:> rencistów w zawodzie to• k:arza i
spawacza elek-trycznego. Zakład ~lusarskł :Rzeo;zowska 18
POTRZEBNA do szycia 43-39-94.
szwaczka rekav.r1czek.
. 44106 g
TEl,ENAPRAWA, 5'·31-%0, Woznial~.
TELENAPRAWA, 86-50-94
!3281 c
Pat„r,
10119 g
WYTŁUMIANIE ozdobne drzwi, 5kutec2ne zal:lez· pleczeni"El.
zamki, wlercenlft kołl!::ów. s::J-42-57 waszczy lGOLNOSPOZYWCZY
sklep ajencyjny LI.manowskie-go 146 poszukuje dostaw-ców. ']'el.
U-28-31 sklep, Dl-371-40 óorn.
43693 g
OTWIERA!\I sklep galan-teria, konfekcja pos~ulrnl'! dostawców
atrakcyj-nych towarów. Oferty K. f;ejz.a Bydgoszcz ogro-dy 23/193
tel. 61-74-24 po 18.
PRZESTANIESZ być sa-motnym podając swój ad-res do Biura
Matrymo-nialnego „Westa", 70-953 szczecd.n ~krytka poeitowa 672
411 p
NAJSZYBCIEJ poiroasz pa,rtnera pisząc do biura „Czandra"
Warszawa 13 skrytka 151. Proponujemy duży wybór krajowych o-fert
matrymonialnych. o-ferty zagraniczne, !oto!{a• tal ogi, porady,
spotkania.
3780 k
WCZASY odchudzające w Jastrzębiej Górze oferuje „Balt-Tur" Sopot
ul. D:dertyńskiąZE INZ.
WłEStAWOWI MA.RCIN1AKOWI
~f:::. głębokleł'o współczucia z powodu
•kłada,1~: MAT Jltl
DYRE~CJA, POP PZPR, KOLEŻANKI i KOLEDZY ze ZGIERSKIEGO PRZY,D
SIĘBIORSTWA ROBOT INZYNIERYJ-
XYCH
W dniu 2ł 1rtudnia 1983 roku zmarł były długoletni radca prawny
„Społem" PSS Oddzlal Gastronomii
MGR
LEOPOLD KOSJADA
Wyruy wsp6łcruc!a Zonie l :Rodzinie składa· J":
DYREKCJA I WSPOŁPRACOWNICY „SPOI.EM" PSS ODDZIAŁ GASTRONO-
MIJ
KOLEDZE
_,JA.NUSZOWł KLAT,KOWSK!E'MU
serd_eczue wyrazy wsp6łczueta .z powodu zgonu
TEllCIA'
składaJ1'
KOLEŻANKt I KOLEDZY ze SZJ~Oł:y PODSTAWOWEJ nr 124 w ŁODZI
'
S. ł P •
WOJCIECH GORSKł
Po~neb odbędzie się w dniu 89 1rudttla b~. o gods. lł 11 kaplicy
cmentarnej św. Fraucinka pny ul. Rzgowskiej,
Pozostały w nieutulonym ilaJIJ:
MAT Kl składaj&
wyrazy lfęboklep wspbłenela 11 powodu smierei
MA 'l'KI 11kłll4a.llł
M~ łałobn• edbędl!lle Ił• 19 rrul!Qla 1983 r. o aod.z. J3.30, w
kaplłey e!l!enta.nia •w. Jloch& na Radogoszczu. \VyprowadUnie
zwklk n119t4pt e sods, lł.
Wyrazy głębokłe10 Wlp6lczucla Koleżance
MGR
B02ENłE KAMIASKłEJ
z powodu limlereł
O .J CA składaj:i,,
KOLEŻASfKl f KOLEDZY !Il ID LICEUM OGÓLNO·
KSZTAł,CĄCEGO
Drogiemu Szefowi
MGR A'NTOtiHE·MU
DMOCHOWSKIEMU wyrasy szczerego 1111p.6łczucla z powodu
śmierci
O .J CA skladaJa
PR,t COWl'tCY DZIAŁU RE· KLAl\fY, WYSTAW I TAR
GóW „TEXTILJMPEXU"
MAT'KA, SIOSTR'I' 11 BOl>ZlNAMI
Dynktor
BARBARZE URBANOW1CZ·
LIPIASKIEJ i Koleżance
TERESIE MIEDZIEJEWS'KIEJ
aerdeczne wyra-zy współczucia powodu zgonu Ojca JERZEGO
1\UEnzrn.JEWSKIEGO składa.la:
RADA PEDAGOGICZNA i PRACOWNICY SPS NR 176
BR Mim,
AN.DRZEJOWI SWATKO
1ttl!een.e WJ"Ta.,. W•p61czucia • 'fOWOdU śmierci
OICA składaJlł:
KIEROWNIK t &OL&D'.ZY J KLINIKJ NEUROLOGICZNEJ
AM
' Dnia 27 grudnia 1913 r. zmarł nagle
DR N, FAR!H,
WOJCIECH GORSKI starszy wykładowca
D'!ngoletnł pracownik Zakładu CkemU Nieorganlcmej łPNCb Akademii
Medycznej w Łodzi. człowiek prawego cltarakteru i głę· holtlego
serca, wychowawca i wielki przyJaclel mlodzłety. W Zmarłym tracimy
wybitnego nauczyciela akademickie;o, wspa-niałego kolegę I przy
jaclela.
Cześć Jego pamięci!
KOLEŻANKI I ltOLIIDZY z ZAKlo„DU CHEMII NIEORGA· NJCZNEJ l
INS'U"TUTU PODSTAWOWYCH NAUK CHE·
l\IICZNYCH AM.
Pogrzeb odb41dzle 1ię dnia 19 srudnla tflS r., e godz, t:ua na
cmentarzu Radogoszcz.
KOLEDZY ze l!IZPITALA im. J, BABizęSK.IEGO
TEODOR Il ZALEWSKIEJ
wyrazy lłębokleso współczucia 11 powodu •miersł
OJCA składaj":
PRACOWNICY KLINIKI CHO· ROB PRZEWODU POl>:AR!\10 WEGO i
PRZEllUANY llfATE
RII lMW AM W ŁODZJ
KOLEDZY ze SZPtTALA Im. .r. BABnę81UEGO
ADW.
ZVGMUNTOWI KOSAKIEWICZOWI
• powedu zsonu
serda8l!M lkła.d•Jlłł
MA 'l' KI WyTall„ wą6łHUCła
Jt0Lll1:ANKJ, KOLEDZY ł PRACOWNICY ZESPOŁU ADWOKACKIEGO nr '
w
ł.ODZJ
Z głębokim talem l!&wiad&lftłamy, te H r•udnła Ula
l'OJIU -&Ił nagle, prze1!yw511y lu N, nBM naJukochunr MU,
OJcl"' •J'!I• vrat. Szwagier
&. ł „ EUGENIUSZ BOGUSIAX ' .
Uroczystości :tatobne rozpoozn& Illit w llnłu at l!'Udnła
19111 Nika, o god!!. 13.30 na cmentarzu rzymskokatolickim aa
Dołach. e eq>m z głębokim talem zawiadamiaJ11.:
ZONA, DZIECI, BODZICJll I POZOSTAŁA RODZINA.
z 1łębokłm żalem zawiadamiamy, te w dn1u ll8 rrudnia 1183 r.
zmarla po dlui;otrwaleJ ehorobie ·w wiekn lat • n.... naJćll'Ot•
sza Mamusia I Babunia
ł. ł P.
łRENA USSiWSKA. s cl. SO\Vffi'SKA
Wyprowadzenie drogicłt nam swloll nast4pł w dnła • l!rMilnła
1913 r. o godz. 10.30, z kaplicy cmentarza Iw. Wojcleclla, at.
Kurczaki. Pozostają "' nieutulonym b6Ju~
CORK.A, SYN, SYNOWA, WNUCZU I POZOSTAl..A RODZINA,
~osimy o nieskładanie kondolencji. 1V1:1z11 żałobna w hłtencJl
Zmarłej odbędzie się w kościele Pnem.ienienia Pa6sklege przy 'lfl,
Rzgowskiej, w dniu 2. stycznia 198ł r. o godz. 8.30.
20NA I CORKI
l>ala• .... Dłau..-. ......
•. ł '· IUGINIUSZ SMtECHO'WICZ
lat Tł
PogrHb lM!btllate el• dnła 199 srudn.la 1983 ir. o . gou. lł, na
cmen-. tania katolłddm PJSY ul. Szczechi•ldeJ e czym
zawt&damia
ŻONA
W tlnł• 17 rrUdma ua toku zmarł .... dłu„eh 1 _, „... h et
plenłaell lloclla.tw u.e. Ojdec i Dzladztu• •• ... ę ..... c
er·
•. ł '· 1om MICHAtOWSKI
Pcn:osta wlł w ateutulolł)'lll :talu ŻON)I, CO.BKĘ z MĘżBM,
!!IYNA z !ONĄ, WNUCZKĘ W ANGLD oraz 'l'RZY WNUCZKI, WNUCZKA
oraz
RODZINĘ,
PopMtt Odbędzie lllt lhlla St 1rudńia br. o godz. tł, z kaplicy
cmentarza liatol1cki910 aa zanewte,
z •ł•ll•ldm klem l&wł&dam!amy, ee „ dnlu 211 grudnia
1983 r. 11111arła 11agte w włelnl • lllł - 11aJukot;:ha6&A
Matka, Słom. l Cloala
„ ł '· Mil.ANIA MAJEWSKA
~ ł, LUDW18IAll
"'1P1-al•al1 Mlhli - inrlek nastvt w dniu n grudnia 1911 r. •
10119. U. li lrap!lcy ementania rzymskokatolłckiego na DOIMll, • .
... '9~• p&1ostaJ111ea w głębokim źalu
RODZINA.
11
-
Część naszych ofiarodawców przekazała dary bezpośrednio do PKPS
oraz do domów dziecka. Państwowy Dom Dziecka przy ul. .
Małachowskiego ma spore grono przyjaciół. które utrzymu-je z tą
placówką stałe kontak ty. Należą do nich studenci Wy-działu
Farmacji AM. Członkowie kola PCK przy Studium Wojsko-wym AM. jak
zwykle o tej po-rze roku, pr ·ekazall wszystkim dzieciom upominki.
Paczki z µrezentaml nadeszły także z ROM nr 8 u PGM
Łódź-Srodmieście. Przy przygotowywaniu paczek wyróżnili się
niektórzy renclscl, m. In. Anna Tomaszew· ska I Bożena
Grzymkowska.
s Łodzi w uznaniu szczególnych za-sług dla naszego województwa
przyznalo Honorową Odznakę Mia-sta Łodzi poslom na Sejm PRL,
uczestnikom tworzenia rad naro-dowych, długoletnim przewodni-czącym
rad 01·az radnym rad na-rodowych stopnia podstawowego i
wojewódzkiego.
W czasie przerwy w obradach delegacje złożyły na 6 łódzkich
cmentarzach wiązanki kwiatów na grobach zmarłych posłów KRN ziemi
łódzkiej.
W drugiej części - roboczej -którą prowadził prof. Mieczysław
""1!'!!4& :oz. az~
Serwiński, omówiono podstawowe założenia wojewódzkiego planu
społeczno-gospodarczego na 1984 rok. •
W dyskusji nad przedstawionymi założeniami wojewódzkiego plan\!
rocznego na przyszły rok zabrali głos: przewodnicząca Komisji
Roz-woju Gospodarczego i Zagosp~d~rowania Przestrzennego - AbcJa.
Giełzak i prof. Mieczysław Serwiński, stwierdzając m. in., iż w
roku przyszłym trzeba będzie wiele _u-wagi poświęcić 'budownictwu
mie-szkaniowemu i remonj;~ s~arych domów. (J. kr.)
Kolo PCK AM oraz rada mie-szkaniowa li DS zaprosiły dzie-ci na
imprezę mikołajkową z u-pominkami. a dla Tomka. M. przygotowano
książeczkę miesz-kaniową. W organizowaniu tej akcji wyróżniły się
studentki Marla żóltaszek i l won a Dobro-goszcz. lV Kolo PCK oraz
kla-sa li b Liceum Medycznego za-prosiły dzieci na Imprezę z
za-bawą. grami i uoomlnkami. W organizacji w~ różniła się Dorota
Jeziorek. Kolejną \(sl~żeczkę mieszkaniową dla Basi K. ufun· dowal!
słuchacze Szkoły Podcho-rążych Rezerwy. W ciągu astat· nich
miesięcy µensjonarlusze te-go domu dziecka znajdowali się pod Ich
stałą opieką: zorganizo-wano wiele Imprez kulturalnych
rekreacyjnych I krajoznawczych. Na co dzień Dom Dziecka przy ul.
Małachowskiego odczuwa du-żą pomoc (m. in. w sprawach
gospodarczvch) zaló~ ZPW Im. J. Niedzleisklego oraz Spółdziel· nl
Usług B1idowlanych .,Nowa-tor".
Wczoraj odbyła. się wspólna sesJa Rady ł:,ódzkiej PRON i Rady
Narodowej m. łJodzi. Pie~wsza. uroczysta część sesji, kto-rą
prowadził przewodnic;i;ący RL PRON, członek Prezydium RN m. łJodzi
- IGOR SIKIRYC'.-KI, poświęcona. była. 40 roczni-cy powołania.
Krajowej Rady Narodowej oraz 40-leciu rad na-rodowych. W obradach
wzięli udział: człorrek Biura. Politycz-nego KC, J sekretarz KłJ
PZPR - TADEUSZ CZECHOWICZ, prezes WK ZSL JERZY CHOJNACKI,
przewodniczący ŁK SD - STANISłJA W żAŁOBNY oraz przewodniczący rad
narodowych stopnia podstawo-wego. Przybyli takźe byli
prze-wodniczący Prezydium Rady Narodowej m. Łodzi - BOLE-SłJAW
GERAGA, EDWARD KAŻMIERCZAK, JERZY LO-RENS BOLESłJA W KOPER-SICL
Kwiaty na grobach posłów do KRN
W referacie na temat 40 rocznicy powołania KRN oraz 40-lecia rad
narodowych Igor Sikirycki omó-wił historyczne zasługi KRN w walce o
odzyskanie niepodległoś~ i budowie porozumienia narodowe-go. Wiele
uwagi w swym wystąpieniu mówca poświęcił 40-leciu funkcjonowania
rad narodowych, które zawsze służyły ludziom pra-cy. Nawiązując do
zbliżajacych się obchodów 40-lecia Polski Lu IJlo e •1 ciepłem ocll
>y wa się prtPWodam1 ocl
