ӨРХИЙН НИЙГЭМ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ТҮҮВЭР СУДАЛГАА 

Өрхийн нийгэм эдийн  засгийн  түүвэр судалгаагаар ядуурлын  үзүүлэлтүүд, нэг  өрхийн орлого, зарлага,  хэрэглээг  бүс,  улсын  түвшинд,  мөн  суурьшлаар  тооцон  гаргаж  нийтэд  тархаан танилцуулдаг.  Ядуурал,  амьжиргааны  үзүүлэлтүүдийг  аймаг,  нийслэл,  бүс,  улсын  түвшинд тооцон гаргах нь улс орны хөгжлийн төлөвлөлт, төрөөс хэрэгжүүлсэн бодлого, хөтөлбөрийн үр нөлөөг үнэлэхэд чухал ач холбогдолтой юм. Увс аймаг явагдаж буй өрхийн нийгэм эдийн засгийн түүвэр судалгаанд 2013 оны 1­р улиралд Бөхмөрөн,  Түргэн,  Наранбулаг,  Улаангом  сумдын  102  өрх  судалгаанд  хамрагдлаа.  Түүвэр судалгааг  эрхлэн  явуулах  судалгааны  ажилтнуудыг  ҮСХ­нд  бэлтгэж  мэргэшүүлдэг  бөгөөд судалгааны ахлагч нар мэдээлэл цуглуулалтанд хяналт тавьж хамтран ажилладаг. Өрхийн  нийгэм  эдийн  засгийн  2013  оны  1  дүгээр  улиралд  явагдсан  судалгааны  дүнгээр аймгуудын  төвийн  дунджаар  нэг  өрхийн  сарын  дундаж  орлого  914.9  мянган  төгрөг,  сумын төвийн  өрхүүдийн  дүнгээр  794.3 мянган  төгрөг,  хөдөөгийн  өрхүүдийн  дунджаар  727.5 мянган төгрөг байна.  Өрхийн аль нэг гишүүн нь хөдөлмөр эрхэлдэг хүнтэй өрхүүдээр тооцсон баруун бүсийн нэг өрхийн сарын дундаж орлого 802,5 мянган төгрөг болж өнгөрсөн оноос 112,4 мянган төгрөгөөр нэмэгдсэн бгөөд хангайн бүсээс өндөр, бусад бүсүүдээс бага байна. 

ӨРХИЙН НИЙГЭМ ЭДИЙН ЗАСГИЙН СУДАЛГААНЫ ҮНДСЭН ҮР ДҮН 

Өрхийн нийгэм, эдийн засгийн 2013 оны 1 дүгээр улирлын байдлаар баруун бүсийн дүнгээр нэг өрхийн сарын дундаж орлого 802,5 мянган төгрөг болсон байна. 

Аймгийн  төвийн  нэг  өрхийн  дундаж  орлогын  94,0  хувь,  сумын  төвийн  өрхийн  89,4, хөдөөгийн  өрхүүдийн  71,4  хувь    нь  цалин  хөлс,  тэтгэвэр  тэтгэмж,  МАА,  газар  тариалангийн бүтээгдхүүний  орлого,  бусад  үйлдвэрлэл,  үйлчилгээ  эрхэлсний  орлого  зэрэг  мөнгөн  орлогоос бүрдэж байна. 1.  НЭГ ӨРХИЙН САРЫН ДУНДАЖ ОРЛОГО  эх үүсвэр, байршлаар, 

2013 оны 1­р улирлын байдлаартөгрөг 

Орлогын төрөл  улсын дундаж  нийслэл  аймгийн 

төв  сумын төв  хөдөө 

ОРлого бүгд  924107.8  1063251.0  914863.8  794264.4  727522.2 1.Мөнгөн орлого бүгд  835070.4  1011787.3  859657.0  709628.0  519873.7 Цалин хөлс  385038.1  537372.0  406024.2  345011.0  66033.4 Тэтгэвэр тэтгэмж, нөхөн 

олговор  173162.4  196131.1  178111.9  150182.9  135017.5 

Мал аж ахуйн үйлдвэрлэлийн орлого  67290.5  4669.9  17899.8  61213.5  256779.2 

Газар тариалангийн үйлдвэрийн орлого  4601.0  1596.8  8252.9  10937.7  2744.9 

Хөдөө аж ахуйн бус үйлдвэрлэл, үйлчилгээний орлого 

107553.2  157694.1  113989.4  77349.4  14925.9 

Бусад орлого  97425.2  114323.4  135378.8  64897.5  44372.8 

2. Бусдаад үнэгүй авсан хүнс болон хүнсний бус бүтээгдэхүүн 

35376.2  45037.9  28273.4  15306.8  36194.7 

3. Өөрийн хувийн аж ахуйшаас хэрэглэсэн хүнсний бүтээгдэхүүн 

53661.2  6425.8  26933.4  69329.6  171453.8

Нэг  өрхийн  сарын  дундаж  зарлага  2013  оны  1  дүгээр  улиралд  аймгуудын  төвийн  дунджаар 860,9    мянган  төгрөг,  сумын  төвийн  өрхүүдийн  дунджаар  769,1  мянган  төгрөг,  хөдөөгийн өрхүүдийнх  657,5 мянган төгрөг байна. 

2.  НЭГ ӨРХИЙН САРЫН ДУНДАЖ ОРЛОГЫН БҮТЭЦ, улсын дунжаар 2013 оны 1­р улирлын байдлаар 

хувь 2013 

Орлогын төрөл  I­III  IV­VI  VII­IX  X­XII  I­III 

Орлого Бүгд  100.0  100.0  100.0  100.0  100 

1. Мөнгөн орлого бүгд  90.8  90.9  91.5  91.6  90.4 

Цалин хөлс  43.8  44.8  48.5  45.9  41.7 

Тэтгэвэр тэтгэмж, нөхөн олговор  18.9  19.0  20.0  19.1  18.7 

Хувийн аж ахуйн орлого  16.5  18.2  16.5  18.9  19.4 

Бусад  11.6  8.9  6.5  7.7  10.6 

2. Бусдаас үнэгүй авсан хүнс болон 4.0  3.4  3.1  3.3  3.8 

хүсний бус бүтээгдэхүүн 

3. Өөрийн аж ахуйгаас хэрэглэсэн  5.2  5.7  5.4  5.1  5.8 

хүнсний бүтээгдэхүүн 

2012 

3. НЭГ ӨРХИЙН САРЫН ДУНДАЖ ЗАРЛАГА төрөл, байршлаар, 2013 оны 1­р улирлын байдлаар  төгрөг 

Зарлагын төрөл  улсын дундаж  нийслэл  аймгийн 

төв  сумын төв  хөдөө 

Зарлага бүгд  853128.1  968510.8  860880.0  769128.6  657472.4 

1. Мөнгөн зарлага бүгд  764090.7  917047.1  805673.2  684492.2  449823.9 Хүнсний бүтээгдэхүүний 

зарлага  212486.0  278202.6  216741.3  178781.5  91353.6 

Хүнсний бус бараа , үйлчилгээний зарлага  451231.1  529853.9  487316.9  415241.5  270867.9 

Бусад зарлага  75229.8  77900.5  80677.5  72394.7  65812.6 Бусдад өгсөн бэлэг, 

тусламж  25143.8  31090.1  20937.5  18074.5  21789.8 

2. Бусдаас үнэгүй авсан хүнс болон хүснний бус бүтээгдэхүүн 

35376.2  45037.9  28273.4  15306.8  36194.7 

3. Өөрийн хувийн аж ахуйгаас хэрэглэсэн хүнсний бүтээгдэхүүн 

53661.2  6425.8  26933.4  69329.6  171453.8

Нэг  өрхийн  сарын  дундаж  зарлагын  89,6  хувийг  мөнгөн  зарлага,  4,1  хувийг  бусдаас  үнэгүй авсан хүнс болон хүнсний бус бүтээгдхүүн, 6,3  хувийг өөрийн аж ахуйгаас хэрэглэсэн хүнсний зүйлийн зарлага эзэлж байна 

4.   НЭГ ӨРХИЙН САРЫН ДУНДАЖ ЗАРЛАГЫН БҮТЭЦ, улсын дунжаар 2013 оны 1­р улирлын байдлаар 

хувь 2013 

Зарлагын төрөл  I­III  IV­VI  VII­IX  X­XII  I­III 

Зарлага Бүгд  100.0  100.0  100.0  100.0  100 

1. Мөнгөн зарлага  бүгд  90.7  89.7  90.3  91.1  89.6 

Хүнсний бүтээгдэхүүний зарлага  28.0  27.9  27.3  24.7  24.9 

Хүнсний бус бараа , үйлчилгээний  59.6  60.0  61.0  64.7  61.7 

болон бусад зарлага 

Бусдад өгсөн бэлэг, тусламж  3.1  1.8  2.0  1.7  3.0 

2. Бусдаас үнэгүй авсан хүнс болон 4.0  3.9  3.5  3.5  4.1 

хүсний бус бүтээгдэхүүн 

3. Өөрийн аж ахуйгаас хэрэглэсэн  5.3  6.4  6.2  5.4  6.3 

хүнсний бүтээгдэхүүн 

2012 

5. НЭГ ӨРХИЙН САРЫН ДУНДАЖ ОРЛОГО, өрхийн хөдөлмөр эрхлэлтийн байдлаар, хот, хөдөө, бүсээр, суурьшлаар 2013 оны  1­р улирлын байдлаар 

төгрөг 

нийт өрхөөр  цалинтай ажил эрхэлдэг өрх * 

ХАА­н бус үйлдвэрлэл үйлчилгээ эрхэлдэг өрх 

Улсын дундаж  924107.8  1059312.0  1145775.0 Хот  1074994.0  1163152.0  1251400.0 Хөдөө  787272.6  914240.3  1011590.0 

Бүс Баруун  802486.6  965621.1  912460.9 Хангай  775646.4  981183.3  1188186.0 Төв  857540.9  920023.8  1026257.0 Зүүн  858005.6  948509.6  1079480.0 Улаанбаатар  1063251.0  1150380.0  1231368.0 

Суурьшил Улаанбаатар  1063251.0  1150380.0  1231368.0 Аймгийн төв  914863.8  1019805.0  1028634.0 Сумын төв  794264.4  917434.8  1115843.0 Хөдөө  727522.2  792119.1  1046866.0 

, *­Өрхийн аль нэг гишүүн нь цалинтай ажил эрхэлдэг өрхөөр авав