1

ÇOCUKLARDA TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI

Nedir Nasıl Önlenir

2

SUNUM

Günümüzde teknoloji çok hızlı ve çok etkili ilerliyor. Globalleşme, teknolojik gelişmeleri

anında kapımıza getiriyor ve günlük yaşamınız harika ürünlerle renkleniyor, değişiyor

ve gelişiyor. İletişim ve informasyon teknolojilerine kolay erişim yaşamamızın çeşitli

yönlerinde teknolojiye bağımlılığımızı arttırıyor. Bugün dünya nüfusunun yarıya yakını

internet kullanıyor ve internet sosyal yaşamın ve çalışma yaşamının bütünsel bir

parçası olmuş durumda. Bununla birlikte toplumun farklı kısımlarını farklı düzeylerde

etkileyen ve fakat global bir konu hatta sorun haline gelen bir medya, ekran, dijital

teknoloji veya internet bağımlılığı söz konusu. Bu teknolojilerin tıbbi anlamda

bağımlılık yapıcı olup olmadığına ilişkin kavramsal tartışmalar bir yana, bugün internet

kullanımının problemli bir davranış biçimi haline gelebildiğine ilişkin ortak görüşler var.

Dijital teknolojilerinin hem olumlu, hem de olumsuz etkileri olduğuna göre bu

teknolojilerin kullanımının tamamen yarar için olacak şekilde yönetilmesi,

düzenlenmesi gerekli. En öncelikli konu da özellikle çocukların ve gençlerin olası

zararlı etkilerden korunmasının sağlanması. O halde dijital teknoloji kullanımı temelde

pozitif bir olay ama biriken veriler bu teknolojilerin sağlıksız derecede yüksek

kullanımının da olduğunu gösteriyor. Oysa her şeyin özünde atalarımızın bilgece

söylediği değişmez bir gerçek var: “Her Şeyin Azı Karar, Çoğu Zarar”

Akıllı telefonlar için de, bilgisayar oyunları için de; internet, Instagram ve sosyal medya

dahil her türlü dijital teknoloji ürünleri için de bu kural geçerli.

Nasıl mı? Anlatalım, kısa kısa..

3

ÇOCUKLAR ve

“MEDYA- EKRAN- DİGİTAL TEKNOLOJİ”

-OLASI SORUNLAR ve GÜVENLİ KULLANIMI

Bugünün çocukları yoğun bir dijital ortamda büyüyorlar. Bunun hem olumlu hem de

olumsuz etkileri var. Etkileşimli (interaktif) medya programlarının küçük çocuklar için

eğitsel potansiyeli olduğu ileri sürülüyor. Ancak, aşırı medya kullanımının olası zararlı

etkilerine ilişkin de endişeler var. Özellikle beyinsel gelişimin çok hızlı olduğu çok

küçük çocuklarda olumsuz etkilenmelerin olduğuna ilişkin veriler uzmanları

araştırmaya ve tedbirli olmaya yönlendiriyor.

Bu konuda mevcut bilgileri, uzman görüşleriyle ve bilimsel değerlendirmelerle birlikte

özetlediğimiz bu dokümanı, etkin ve güvenli teknoloji kullanımı konusunda anne

babalarını bilgilendirmek için hazırladık. Bu yolla, Kiwanis Ankara Derneği olarak,

geleceğimiz olan çocuklarımızın sağlıklı gelişimlerine ve donanımlı yetişmelerine katkı

yapmayı amaçladık.

KÜÇÜK ÇOCUKLAR ve MEDYA- EKRAN- DİGİTAL TEKNOLOJİ

Bebeklere ve çocuklara yönelik programların ve videoların yararlı oldukları, eğitim

aracı oldukları, beyin gelişimini ve bilişsel yetileri artırdıkları iddia ediliyor. Birçok anne

ve babanın çocuklarına TV seyrettirme nedenlerinin başında da TV’nun beynin

gelişimi için yararlı olduğu görüşünün yer aldığı gözleniyor.

Oysa giderek artan sayıda araştırma, fazla TV seyreden çocukların davranışlarında,

başarılarında ve sağlıkları üzerinde olumsuz etkilerin olduğunu göstermekte. Çocuğun

ne kadar süre TV seyrettiği kadar, TV’da ne seyrettiği de önemli. Bununla birlikte

çocuğun yaşı tüm bunların önünde bir öneme sahip. Örneğin, Susam Sokağı gibi

eğitici programları seyreden okul öncesi çocukların ilkokul başarılarının daha iyi

olduğu gözlenmekte. Buna karşılık 2-3 yaşın altındaki çocuklar TV’u daha farklı

algılarlar ve farklı etkilenirler. Bu nedenle 2 yaşın altındaki çocukların illa da TV ve

diğer digital medya araçları ile tanıştırılması gerekli görülmüyor ve önerilmiyor. Daha

4

büyüklerde ve okul öncesi çocuklarda ise günde en çok 1 saat kaliteli program

seyredilebileceği kabul ediliyor. Tüm bunlara karşın pek çok küçük çocuğun ve

bebeğin her gün birkaç saat TV veya videoya maruz kaldığı, evde sürekli açık olan

TV’lar da dikkate alındığında günlük maruziyetin toplam 4 saate ulaştığı gözleniyor.

BEBEKLER, YENİ YÜRÜYEN ÇOCUKLAR ve MEDYA

Yaşamın ilk üç yılı, çocuğun gelişimi için en kritik dönemdir. Özellikle de vücudun diğer

kısımlarından daha hızlı büyüyüp gelişen beynin gelişimi için bu dönem çok

önemlidir. Beyin bu dönemde olumlu etkilere daha açıktır, olumsuz etkilere karşı ise

daha korunmasızdır, daha çok zedelenir. Yeni doğanın beyni sahip olabileceği tüm

nöronlara (sinir hücreleri) taşır, ama, nöronlar arasında bağlantı kurulması yetisi tam

değildir. Bir bebek için TV, her 6 saniyede bir değişen 2 boyutlu resimlerin akışıdır ve

bunlar arasında bir bağlantı yoktur. Yani “Bebeklerin beyni TV’ye hazır değildir!”.

İlk 6 ayda bebek ekranda gördüklerinin çok azını anlar. TV’nin renkleri ve sesleri kısa

süre ilgisini çeker, lakin ne seyrettiğini anlaması ve uzun süre dikkat göstermesi

yeteneği yoktur. Daha sonra 1 yaşına kadar olan dönemde öğrenme ve algılama

yetileri gelişmeye devam eder ve çocuk ekrandakileri tanımaya başlar, ama bu

görüntülerln birbiriyle ilişkisini kuramaz ve temsil ettikleri gerçek obje ve insanları

anlayamaz. Bu nedenlerle 3 yaşın altındaki bebek ve çocukların TV vd dijital

medyadan anlamlı bir öğrenme sağlaması mümkün değildir.

Tüm bunlara karşılık “Bebekler Sosyal Öğrenicilerdir”. Şöyle ki, bebeğin beyin

donanımı TV’u anlamaya uygun değildir, ama, sosyal etkileşmeyle öğrenmeye

hazırdır. Bebek resimden ziyade insanla etkileşerek öğrenir. Dolayısıyla bebeğin

öğrenmesinin en iyi yolu, anne baba veya çevresindeki diğer insanlarla sosyal olarak

temas etmesidir.

Bu nedenle de 2 yaşın altındaki çocuklar, bilişsel, dil, motor ve sosyal becerilerinin

gelişimi için kendi deneyimlerine ve sosyal etkileşmelere ihtiyaç gösterirler. Bu

yollardan öğrendiklerini dijital medyadan öğrenemezler, medyadan aldıkları bilgiyi de

3 boyutlu deneyime dönüştürmekte güçlük çekerler. Anne ve babaların, 15 aylıktan

başlayarak, TV vd medya programlarını çocukla birlikte seyretmeleri ve çocuğa

5

açıklamalar yapıp anlatmaları çocuğun medyadan öğrenmesini kolaylaştırır ve

bunların çocuk için yararlı olmasını sağlayabilir.

Bu yaş grubundaki çocuklar Skype, Facetime gibi etkileşimli medyayla iletişime

katılabilirler, ancak gördüklerini anlayabilmeleri için yine ebeveyn desteğine ihtiyaçları

vardır. Dokunmatik ekran kullanılarak etkileşim sağlayan uygulamalardan da

ebeveyn/yetişkin desteği olmak koşulu ile öğrenmeleri mümkündür.

Özetlersek, 2 yaşın altındaki çocuklarda:

Medyanın yararlı olduğu konusundaki veriler sınırlıdır

TV vd medya araçlarından yaralanabilmeleri ancak yetişkinlerle birlikte

olmaları ve onların yardımını almaları ile olasıdır.

Aşırı maruziyetin (aşağıda ayrıntıları verilen) zararlı etkileri vardır

OKUL ÖNCESİ ÇOCUKLARDA MEDYA VE ÖĞRENME

3-5 yaş çocuklarda Susam Sokağı gibi iyi düzenlenmiş eğitsel programlar çocuğun

bilişsel ve okuma yazma becerilerini, sosyal becerilerini ve gelişimini artırabilir. Ancak

uzmanlar, eğitici olduğu iddia edilen birçok programın bu nitelikde olmadığını ileri

sürmektedir. Ayrıca anne ve babalar unutmamalıdır ki çocukların okul çağındaki

başarısı için gerekli olan iyi ve esnek düşünebilme, duygularını yönetme, dürtü

kontrolü gibi beceriler, ancak sosyal oyunlarla ve etkileşimlerle ve iyi bir ebeveyn-

çocuk ilişkisiyle öğretilebilir. Olumlu bir etkileşim çocuğun öğrenmesi için en iyi yoldur.

Aktif uygulamalı oyunlar, sıcak ve iletişime açık bir anne baba ilgisi çocuğun erken

gelişmesi için temel faktörlerdir. TV karşısında fazla zaman geçirilmesi oyun vd

paylaşmalı aktiviteler için daha az zaman ayrılması demektir. TV açıkken anne ve

babalar çocuklarla daha az konuşurlar ve daha az oyun oynarlar. Ayrıca bütün bunlar

birlikte yapılırken eğer TV açıksa, doğrudan seyredilmese bile, çocuğun dikkati dağılır

ve odaklanması azalır.

Diğer tarafdan, bazı koşullarda TV’u açık tutmak ebeveyn için kolay bir çözüm gibi

görünebilir. Ancak çok meşgul ailelerde bile başka seçenekler de vardır: Anne iş

yaparken de çocukla konuşulabilir, havadan sudan, günün olaylarından ne olursa

6

anlatılabilir, şarkı söyleyebilir. Çocuğa bir obje gösterip dokunmasını istenebilir,

gösterdiklerini sayılabilir. Uzmanlar, bebeğin bu yolla basit matematik bile

öğrenebildiğini söylemektedir.

BEBEKLERDE ve OKUL ÖNCESİ ÇOCUKLARDA MEDYANIN OLASI OLUMSUZ

ETKİLERİ, SAĞLIK VE GELİŞİMLE İLGİLİ ENDİŞELER

OBESİTE: Araştırmalar, okul öncesi dönemde aşırı medya kullanan çocuklarda

önemli kilo artışı olduğunu ve bu çocukların daha sonraki yıllarda obez olma riskinin

yüksek olduğunu göstermektedir. 2 yaş grubu çocuklarda yapılan yeni bir araştırma

da, haftalık TV izleme süresi ile kilo arasında güçlü bir ilişki olduğunu göstermiştir.

Besin reklamlarının ve TV karşısında atıştırma alışkanlığının bu ilişkiye katkısı vardır.

UYKU: Medya kullanım süresinin fazla olması, yatak odasında TV, bilgisayar vd mobil

dijital aletlerin bulunması çocuğun uyuma süresini azaltır. Gece TV seyreden

çocukların uyku sürelerinin diğer çocuklardan daha az olduğu gözlenmiştir. Bunun

nedeni ekran içeriğinin uyarıcı olması olduğu gibi, ekranın mavi ışığının endojen

melatonini baskılaması da etkilidir.

ÇOCUĞUN GELİŞİMİ: Erken çocukluk döneminde yoğun medya maruziyeti çocuğun

bilişsel yeteneğinin gecikmesine, dil yeteneğinde ve sosyal/duygusal becerilerinde

gecikmelere neden olmaktadır. Bu durum, ebeveyn-çocuk ilişkisinin TV açıkken az

olması ile ilişkisi vardır. Ayrıca, özellikle gelir düzeyi düşük ailelerin küçük evlerinde

sürekli açık olan TV’a doğrudan bakmasa bile çocuğun sürekli maruz kalması ile de

ilişkilidir. Böyle koşullarda toplam maruziyet süresinin uzunluğu ve çocuğun uygun

olmayan programları seyretmesi söz konusudur. Ancak böylesi olumsuz koşullarda

bile, ebeveynin sıcak ve bilinçli ilgisi gelişimi olumlu yönde etkileyebilmektedir

Çocuğun karakteri de medya kullanım süresini etkiler. Güç mizaçlı çocuklarda ve öz

denetim sorunu olanlarda aşırı medya kullanımı daha sık görülmektedir. Sosyal ve

duygusal gelişim geriliği olan çocukların sakinleştirilmesi için ellerine mobil aletlerin

verilmesi de sıklıkla görülen yanlış davranışlardır.

ANNE BABABININ MEDYA KULLANIMI: Ebeveynin televizyon alışkanlığı ve kullanım

düzeyi de çok önemlidir. Çünkü böyle ebeveynler çocukla daha az konuşup daha az

7

etkileşirler, çocukla uyuşmazlıkları daha fazla olur. Ebeveynlerin medya alışkanlığı

çocuğun gelecekteki medya alışkanlığı ve hatta bağımlılığının güçlü bir belirleyicisidir.

AİLELERE ÖNERİLER özetlenecek olursa:

Aşırı medya kullanımının küçük çocuklarda gelişim ve sağlık üzerindeki

etkilerine ilişkin çeşitli endişeler ve bu endişeleri destekleyen veriler

bulunmaktadır.

18 aydan küçük çocuklarda, videolu iletişim dışında, dijital medya araçlarının

kullanılmamalıdır

18-24 aylık çocuklara dijital teknolojilerle tanıştırmak isteyen anne babalar

içerik kalitesi yüksek programları seçmeli ve bu araçları çocukla birlikte

seyretmeli/ kullanmalıdır. Bu yaşdaki çocukların medyayı yalnız başına

kullanmalarından kaçınılmalıdır.

Aileler çocuklarını dijital teknolojiyle erken tanıştırma konusunda baskı

hissetmemeli, acele etmemelidir. Çünkü çocuklar evde ya da okulda bu

teknolojiye başladıklarından itibaren çok çabuk öğrenirler

2-5 yaş çocuklarda digital medya maruziyetini günde en fazla 1 saatle

sınırlanması gereklidir. İleri yaşlarda obesite riski ile gelişim ve sağlık için

önemli olan diğer aktivitelere yeterli zamanın kalmaması bu öneriyi gerekli kılan

kanıtlardır. Ayrıca içeriği nitelikli programlar seçilmeli, çocukla birlikte

seyredilmeli, gördüklerini anlaması sağlanmalı ve öğrendiklerini gerçek

yaşamda uygulamalarına yardım edilmelidir.

Çok tempolu programlardan uzak durulmalıdır, küçük çocuklar anlayamazlar.

Dikkat dağıtıcı ve şiddet içerikli programlardan da kaçınılmalıdır.

Kullanılmazken TV vd medya araçları kapatılmalıdır.

Çocuğu sakinleştirmek için medya kullanılmamalıdır. Gerçi tıbbi müdahale,

uçak yolculuğu gibi medyanın yatıştırıcı olarak kullanılabileceği düşünülen

8

durumlar olabilir. Ancak böyle hallerde bile kullanım zamanının sınırlanması

sorunu, çocuğun duygusal öz denetimini geliştirme becerisinin engellenmesi

gibi mahzurlar vardır, mümkün olduğunca sakınılması önerilmektedir.

Dijital teknolojilerin bu kadar yaygınlaştığı bir ortamda öncelikle çocuğun

seyretme süresi ve içeriğin kalitesi önemli olduğu gibi, aşağıdaki hususlara

özen gösterilmelidir:

o Program içeriği mutlaka önceden kontrol edilmelidir.

o Yeni teknolojilerin sosyal ve yaratıcı şekilde kullanımı sağlanmalıdır.

o Medya ve ekranın uyku, eksersiz, oyun, yüksek sesle okuma ve sosyal

etkileşimin yerini almaması sağlanmalıdır.

o Yatak odasında, yemek zamanı ve çocuğun oyun zamanında ekran

kapalı olmalıdır. Böyle zamanlarda telefonların bile kapalı tutulması

daha uygundur.

o Çocukların yatak odalarında ekran olmamalı ve uykudan 1 saat önce

ekranlar karartılmalıdır

o Aileler bir “Aile Medya Kullanım planı” hazırlayıp “ekransız mekânlar ve

zamanlar” belirlemeli, bu alanlarda ve zamanlarda ekransız kalınması ilkesine

uyulmasına özen gösterilmelidir.

OKUL ÇAĞI ÇOCUKLARI ve ERGENLERDE MEDYA KULLANIMI

5 ila 18 yaş grubu çocuklarda ve ergenlerde yapılan araştırmalar, dijital medyanın hem

yararlı hem de riskli olabildiğini göstermektedir. Yararlar yeni fikirler ve bilgi kazanımı,

sosyal temas ve destek fırsatlarının artması, sağlığa ilişkin mesaj ve bilgilere erişimin

kolaylığı şeklinde özetlenebilir. Risklerin başında da kilo ve uyku konusunda olumsuz

sağlık etkileri, yanlış, uygunsuz ve güvensiz içerikler, gizlilik ve mahremiyetin ihlal

edilmesi gelir. Bu nedenle anne ve babalar gerek kendi medya kullanımlarını, gerekse

çocuklarının medya kullanımını dengeli ve sağlıklı bir biçimde yönetmek ve çocukları

için pozitif bir rol model olmak zorundadırlar

9

Günümüzde çocukların ve ergenlerin içinde büyüdüğü yoğun medya ortamı yayın

medyası ve sosyal medyadan oluşur. Yayın medyası TV ve sinema filmlerini kapsar.

Etkileşimli (interaktif) medya ise sosyal medyayı ve video oyunlarını kapsamaktadır

ve bilgi ve haber paylaşımını sağladığı gibi büyük ölçüde bireyselleştirilir bir dijital

ortam oluşturmaktadır.

Okul Çağı Çocukları ve Ergenlerde Medya Kullanımının Boyutları

Araştırmalar 8 yaş üstü çocuklar ve ergenlerde ortalama TV kullanımının günde 2

saatden fazla olduğunu gösteriyor. Diğer taraftan, Youtube, Netflix gibi “streaming

medya teknolojisi” ve sosyal medya sitelerinin artması, çok yaygınlaşan akıllı

telefonlarla internete doğrudan erişim kolaylığı, bir yandan TV kullanım profilini

değişirirken, diğer yandan da medya kullanımını büyük ölçüde artırıyor. Akıllı telefonlar

şehirsel ergenlerin neredeyse ¾ elinde ve çoğunluk sürekli bağlı (on-line) olduğunu

söylüyor. Sosyal medya siteleri (örn. Facebook) ve mobil uygulamalar kullananlara

sanal bir kimlik kazandırıyor, hızlı ve kolay iletişim sağlıyor, sosyal ağlar kuruluyor ve

fotoğraf, video dahil her türlü paylaşım yapılabiliyor. Diğer taraftan özellikle erkek

ergenler arasında video oyunları hala revaçda. Kızlar ise sosyal medyayı tercih

ediyorlar.

Medyanın Yararları

Geleneksel medya da sosyal medya da yeni fikir ve bilgi sağlama ve güncel

konulardan haberdar etme niteliğine sahip

Interaktif medya sivil aktivitelere toplumsal katılıma olanak sağlama niteliği var

Öğrenciler ödev ve proje çalışmalarını on-line medya ortamında arkadaşlarıyla

işbirliği yaparak gerçekleştirebiliyorlar.

Sosyal medya birbirinden uzakta ailelerin ve arkadaşların hızla ve kolay

iletişimini sağlıyor

Sosyal medya ve bu yolla oluşturulan destek ağları özellikle hastalar veya

özürlüler için çok yararlı hizmetler verebiliyor, yaşamlarını kolaylaştırıyor

10

Doğru sitelere girildiği takdirde sağlıkla ilgili (sigara bırakma, dengeli beslenme

dahil) doğru ve çok yararlı bilgiler almak mümkün.

MEDYANIN RİSKLERİ

Obesite: Sağlıkla ilgili ilk risk konusu obesitedir. Bir araştırmanın sonuçları günde 5

saatden fazla TV seyreden ergenlerin, en çok 2 saat seyredenlere kıyasla 5 kez daha

yüksek kilo sorunu olduğunu ortaya koymuştur. Nitekim geçmiş yıllarda, bu

çalışmadan hareketle çocukların günlük en çok 2 saat ekran karşısında kalabileceği

önerilmiştir. Yakınlarda yapılan bir çalışmada ise 4-9 yaş grubu çocuklarda 1.5 saat

TV seyretme ile obesite riskinin artığını gözlenmiştir. Çocuğun ekran karşısındaki

hareketsizliği ve sağlıklı eksersiz ve oyunun yerini alması aşırı kilo almanın temel

nedenleridir. Bunlara ilaveten ekrandaki besin reklamları, TV karşısında yüksek

kalorili besin atıştırma alışkanlığı ve yatak odasında TV bulunması obesite sorununa

önemli ölçüde katkı yapar.

Uyku Bozukluğu: Medyanın uykuyu olumsuz etkilediğine ilişkin kanıtlar bulunmaktadır.

Fazla sosyal medya kullananlarda ve yatak odasında cep telefonu bulunduranlarda

daha yüksek oranda uyku bozuklukları gözlenmektedir. Uyku öncesinde seyredilen

ekranın ışığı (özellikle mavi ışık) ve yayının hareketi melatonin düzeyini olumsuz

etkileyerek uykuyu bozar. Aşırı medya kullanan çocuklarda bu uyku bozuklukları ile

birlikte okuldaki performanslarının azaldığı gösterilmiştir.

Problemli İnternet Kullanımı, Bağımlılık: Dijital teknolojilerin saplantılı kullanımının

gerçek bir sorun olduğu son zamanlarda hem ebeveynler, hem sağlık elemanları

tarafından dile getirilmektedir. İnternet bağımlılığı internetin aşırı kullanılması isteğinin

önüne geçilememesi, internette geçirilen süreye gittikçe daha fazla ihtiyaç duyulması,

internete bağlı olmadan geçirilen zamanın önemini yitirmesi, yoksun kalındığında aşırı

sinirlilik gerginlik, huzursuzluk gibi hallerin ortaya çıkması ve kişinin iş, sosyal ve ailevi

hayatının giderek bozulması olarak tanımlanabilir. Fakat internet bağımlılığının mental

bir hastalık olarak tanımlanması henüz resmen yapılmamıştır, konu halen tartışma

aşamasındadır. Buna karşılık yakınlarda “Problemli Internet Kullanımı” ve “İnternet

Oyun Bozukluğu” adıyla anılan iki bozukluğa, mental hastalıklar sınıfında yer

verilmiştir. Aşırı internet kullanan çocuklarda Problemli Internet Kullanımı riskinin

olduğu, video oyunlarıyla aşırı düzeyde oynayan çocukların ise İnternet Oyun

11

Bozukluğu riski altında olduğu gözlenmiştir. Araştırma aşamasında olmakla birlikte, bu

bozuklukların belirtileri gerçek yaşam aktivitelerine ilginin azalması, azaltmaya karşı

isteksizlik ve bırakıldığı takdirde yoksunluk belirtileri olarak tanımlanmaktadır.

Akademik Performans: Ders çalışma ve ödev yapma sırasında eğlendirici

medyanın/ekranın açık olması öğrenmeyi olumsuz etkiler ve okul başarısını düşürür.

Medya Etkisi: Ergenlerde sigara, alkol ve madde kullanımına erken başlama, seksüel

davranışlar, kendi kendine zarar verme, yeme bozukluğu gibi sağlığa aykırı

alışkanlıklar edinmede medya kullanımının etkisi olduğu görülmektedir. Medya yoluyla

sanal zorbalık, seks mesajları ve taciz de olasıdır. Sanal zorbalığın hem yapan hem

de hedef kişiler için kısa ve uzun vadede sosyal, akademik ve sağlık yönünden negatif

etkileri vardır. Çocukların ve ergenlerin yanlış, uygunsuz ve güvensiz içerikli siteler

girmesi, gizlilik ve mahremiyetin ihlal edilmesi gibi sorunlarla karşılaşılabilir. Tüm

bunlar ebeveynlerin ilgi, bilgi ve önlemleri ile engellenip çocuklar korunabilir.

SONUÇ OLARAK;

Medya kullanımının etkileri, medyanın tipi, kullanım şekli, süresi ve derecesi ve

çocuğun kişisel özellikleri gibi çok sayıda faktöre bağlıdır. Bugün çocuklarımız büyük

ölçüde bireyselleşmiş bir medya kullanım deneyimi döneminde yaşıyorlar. Medya

kullanımının tüm yararları ve riskleri bir arada değerlendirildiğinde, anne ve babaların

çocukları için yapacakları en güvenli ve yararlı işin bir “Medya Kullanım Planı” yapmak

olduğu ortaya çıkmaktadır. Medya Kullanım Planını, çocuğun yaşı, sağlığı, mizacı ve

gelişim evresi dikkate alınarak yapılmalıdır.

ÖNERİLER- özetle

Anne ve babalar bir “Aile Medya Kullanım Planı” yapmalı, bu planın

uygulanışını dikkatle izlemeli ve düzenli aralıklarla gözden geçirip gerekiyorsa

revize etmelidir.

o Çocuğunuz (veya çocuklarınız) için hangi tip medya ve programın ve ne

kadar süre ile uygun olduğunu belirleyiniz. Bu konuda tutarlı, özenli ve

kararlı olunuz

12

o Çocuklarınızın günlük fiziksel aktivitelerinin önerilen miktarda olmasını

ve yeterli süre uyumalarını (yaşa bağlı olarak 8-12 saat) destekleyip

denetleyiniz

o Çocuğunuzun yatak odasında TV, bilgisayar veya akıllı telefon ile

uyumamasını sağlayınız.

o Yatmadan 1 saat önce bu aletlerin kullanımının bırakılmasını, tüm

ekranlar karartılmasını sağlayınız.

o Ev ödevi yaparken, ders çalışırken eğlendirici medya programlarının da

kapalı olmasını öğütleyiniz.

o Evinizde medyasız / EKRANSIZ alanları ve zamanları belirleme işini

çocuğunuzla birlikte aile ortamında (örn. akşam yemeğinde) yapınız.

o Çocuğun gelişimini ve sağlıklı olmasını destekleyen, birlikte okuma,

konuşma, oyun ve öğretme gibi pozitif ebeveyn- çocuk ilişkilerini ihmal

etmeyiniz.

o Evdeki büyüklerin ve bakıcı dahil herkesin bu kurallara uymasını

sağlayınız.

Çocuğunuzun öğrenmesine ve yaratıcılığına katkısı olacak medya seçimlerini

çocuğunuzla birlikte yapınız ve bu deneyiminizi ailenizle ve çevrenizle

paylaşınız.

Medyanın güvenli ve saygılı kullanımı konusunda çocuğunuzla konuşup

öğretici ve eğitici olunuz. İnsanlara saygılı olmak, sanal zorbalıktan ve seks

mesajlarından sakınmak, on-line istekler konusunda tedbirli olmak, kişisel

mahremiyet, gizlilik ve güvenliği ihlal etmek gibi konularda çocuklarınızı özenle

bilgilendiriniz.

Çocuğunuz için gerektiğinde başvurabileceği güvenilir akraba ve arkadaşlardan

oluşan aktif bir sosyal grup/sosyal ağ oluşturunuz

13

Unutmayın! Çocuklar en değerli varlıklarımızdır. Onları tehlikelerden koruyalım.

Ankara Kiwanis Kulübünün kuruluşundan bugüne çocuklar için ürettiği projeler için

“ANKARA KİWANİS 25. YIL” broşürünü inceleyin ve lütfen

1-Siz de bölgenizde, mahallenizde

YENİ BİR KİWANİS KULÜBÜ

kurmak veya

2-Ankara Kiwanis’e veya diğer Kiwanis kulüplerine üye olmak için bizi arayınız.

KİWANİS ÜYESİ OLUN: GÜLÜMSETİN GÜLÜMSEYİN

Adres ve iletişim bilgileri

Ankara Kiwanis Kulübü

Tunalı Hilmi Cad. No.68/8 Kavaklıdere Çankaya-Ankara

www.ankarakiwanis.org.tr

www.kiwanis.eu

www.kiwanis.org

Facebook: /Ankara Kiwanis Kulübü @ankarakiwanis

Tel: 0533 4594721 Tel: 0533 4949952

Email: cahiterkurt@gmail.com merdemtakci@gmail.com

14