2019.08.07, лхагва ~ №130 (1182) YНЭ: 1000₮~ МоНгол хүН бүр баяжихтуН ~

ЗГМ

Зам сэтэлж ус зайлуулдаг метрополитан

Галт тэрэгний билетийг шаглаж эхэлжээ

“Ард нийтийн санал асуулга явуулахгүй бол улс төрийн тэмцэл өрнүүлнэ”

Ус зайлуулах шугам сүлжээ, суваг шуудуугүй шахуу хот хагас өдрийн борооны усанд үйчих шахав.

Шагийн билет их байгаа тул билетэн дээрх нэрийг иргэний үнэмлэхтэй тулган суулгаж байна.

20 мянган төгрөг тараачихаад “хэлэлцүүлэг хийлээ шүү” гэсэн УИХ-ын гишүүн ч байна.

онцлох

улс төрҮндсэн хуулийн төслийг хоёр, гурав дахь хэлэлцүүлэгт бэлтгэх ажлын хэсэг хуралдлаа. ххААхҮ-ийн сайд асан Б.Батзоригт хол богдох шүүх хурлыг хойш луулав.ЗГ-ын төлөөлөгчид хэнтийд баригдах аялал жуулч лалын цогцолборын шавыг тавилаа.о.Баасанхүү: УИх-ын найман гишүүн мөнгө угаасан гэмт хэрэг үйлдсэн.

эдийн засагТөмөр замаар энэ оны долдугаар сарын байдлаар 15.2 сая тонн ачаа тээвэрлэжээ. охУ-ын хүнсний импорт сүүлийн таван жилд 31 хувиар буурав. Австралийн төв банк бодлогын хүүгээ нэг хувьд хэвээр хадагаллаа. Топ 20 индекс 0.48 хувиар буурч, 20496.16 нэгжид хүрчээ.

Топ 20 индекс(нэгжээр)

20496.1610,000

15,000

20,000

25,000

30,000

нийгэмхонгконг-д эсэргүүцлийн жаг -саа лын улмаас дамжин өн гө рөх нислэг саатаж буйг ГХЯ анхаа руулав. орхоны ЗДТГ-ын цэргийн шта-бын дарга өөрийгөө буудан хөнөө-сөн эсэхийг ЦЕГ шалгаж эхлэв. Ирэх 11-нийг хүртэл нутгийн ихэнх хэсгээр хүчтэй аадар бо роо орохыг ЦУОШГ-аас сануул лаа. Энэ онд Солонгосын хөдөл-мөрийн бирж дээр монгол 1900 хүний мэдээллийг байршуулна.

дэлхийАнУ нь Ази-номхон далайн бүсэд пуужин байрлуулбал БНХАУ хариу арга хэмжээ авна. Японд долоо хоног үргэлжилж буй аагим халууны улмаас 57 хүн амь эрсэдлээ. Өмнөд Солонгосын 5G үйлчилгээнд шилжсэн хэрэглэгчид 1.5 саяыг давлаа. охУ-д 2019 оны эхнээс эхлэн ажиллах хүчний хомсдол эрчимж-сэнийг статистик харуулав.

Хэзээ ч бүү бууж өг. Өнөөдөр хэцүү, маргааш илүү хүнд байх болно. Гэхдээ нөгөөдөр нар мандана

FULL ENGLISH PAGE INSIDE > 7> 8> 4> 2

ubinfo.mnбүрэлдэхүүнкомпани

The official gazeTTe

АМ.ДОЛЛАР ЮАНЬ РУБЛЬ

2658.11 386.07 41.86

АЛТ ЗЭС 10-ЧИНГИС БОНД ХУРАЛДАй БОНД

110.700.12%

98.7000.13%

56850.78%

ГЭРЭГЭ БОНД

99.3300.12%

1461.820.1%

Жак Ма

Бүх эрх хуулиар хамгаалагдана ©0 1 1 8 2

улаанБаатар2019.08.07

үүлшинэ

21° 10°

ЦАГ АГААР

Тухайлбал Amazon.com Inc-ийг үндэслэгч Жефф Безосын хөрөнгө хамгийн ихээр буюу 3.4 тэрбум ам.доллараар багаслаа. Гэхдээ Жефф Безос манай гараг дээр 110 тэрбум ам.долларын хөрөнгө бүхий хамгийн баян эрхэм хэвээр үлдэв. 9

Торгуулиа төлөөгүй бүх тээврийн хэрэгсэл төмрийн сэг болох нь

Юанийн уналт Монголын өрхүүдэд тустай ч таваарын ханшид халтай

“Хар хорхой”-н идэвхжил 20 хоногийн дараа дуусна

иргэн та автомашин худалдан авах гэж байгаа бол түр хүлээж, байдлыг харзнаарай. учир нь өр зээл тавьж авах таны шинэ хүлэг удахгүй хэнд ч хэрэггүй төмрийн сэг болон хувирч магадгүй. бага зэрэг хэтрүүлэгтэй сонсогдож байж болох ч эрх баригчид биднийг ийм байдал руу тун боловсноор түлхэн оруулж байна. Нийслэлийн авто замын шинэ бүсчлэлийн талаар яриад буйг та ойлгосон байх.

Хятад “валютын дайн” өдөөв үү

Эдийн засгийнх нь амин тэжээл болдог экспортоо харсаар суугаад унагахыг урд хөршийн удирдагчид хүссэнгүй. тиймээс юанийн ханшийн уналтаараа аНу-ын өндөр тарифыг нөхөж, худалдааны

Г.Баярсайхан@bayarsaikhanZGM

Б.БадамцэцэгЗГМ

Г.Байгал@baigalZGM

НИйТЛЭЛЧИйН БУЛАН ЭДИйН ЗАСАГ

ЗГМ: ИНфОГРАфИк

ЦАГ үе

Хоёр Хоногт нэг удаа унаХ

машинаар яаХ вэНийслэлийн замын хөдөл-

гөөний ачаалал туйлдаа хүрч, жолооч нар түгжрэлд хамаг цаг зав, нерв, шатахуунаа барж байгааг хүн бүр мэднэ. Манай улсад сар бүр 5-8 мянган автомашин импортоор орж ирж буйг албаныхан хэлдэг. хэрэв байдал энэ хэвээрээ үргэлжилбэл 2025 он гэхэд хотын зарим хэсэгт 0 зогсолт хийх хэмжээнд хүрч магадгүй гэсэн юм.

5

3

12

ДЭлхИйн ЗЭСИйн хЭрЭГлЭЭ

Энэ зун нийслэлчүүдийг хар-шил, хар хорхой хоёр л зовоож байна гэж хэ лэхэд хилсдэхгүй болжээ.

улирлаа дагаад ирдэг “уламж-лалт” харшилд сэтгэл зүйн бэлт-гэлтэй байсан иргэд хар хорхойнд харин ч нэг сандарч байх шиг. орон сууцны 20 давхарт буй айлд хүртэл орох уг шавжнаас айх иргэд хор хөнөөлийнх нь талаарх хэлэл цүүлгийг цахим орчинд өрнүү лээд эхэлчихэж. Зарим

нь сибирийн түймрээс дайжиж ирсэн гэж байгаа бол нөгөө хэсэг нь энэ төрлийн шавжны их нүүдэл дэлхий даяар болж байна гэж тааж сууна. хаалга, цонхоо тас хаах-гүй л юм бол хамгаалалтын тор зэргийг өлхөн “гаталж” айлын гэрт урилгагүй зочлох хар хор хойны талаар тодруулахаар албаны эх сурвалжийг зорилоо. ойн судалгаа, хөгжлийн төвийн ой хамгаалал үржүүлгийн нөхөн сэргээлтийн албаны дарга б.ганзориг уг шавжийг хар хорхой биш жийгээ цох гэдгийг нэн түрүүнд онцлов.

саадыг аль болох хөнгөхөн давахаар зорьж байна. улмаар гадаад зах зээлд мөнгөн тэмдэг-тийн нийлүүлэлтээ нэмэгдүүлж, оффшор юанийн ханшийг хүчээр сулруулаад байна. Өнгөрсөн даваа гарагт олон улсын зах зээлд ам.доллартай харьцах юанийн ханш (оффшор) огцом унаж, сүүлийн арван жилийн ёроолд хүрээд байна.

ийнхүү олон улсын шинжээч-

дийн сүүлийн нэг жилийн турш таамаглаж байсан дүр зураг бодит биелэл, юаньтай харьцах ам.долларын ханш долоон нэгж даван чангарлаа. үүнээс үүдэн азийн зарим орны мөнгөн тэмдэгтийн ханш донсолж, бНСу-ын вон сүүлийн гурван жилийн доод цэгт хүртлээ уруудсан бол японы иений ханш өссөн байх юм.

31%

4000 3600 83 20

25% 24% 11% 10%

Барилга Өргөн хэрэглээний бүтээгдэхүүн

Цахилгаан эрчим хүч

Тээвэр Үлйдвэрлэлийн машин тоног төхөөрөмж

Дэлхийн тэргүүн баячууд нэг өдөрт$117 тэрбумыгалдав

Зэсийн хэрэглээ

кг кг кг кг1МВт-ын нарны хавтан 1МВт-ын салхин сэнс Цахилгаан машин Цэнэглэх станц

ЦаГ аГаарЫн дэлГэрэнГYЙ мэдээллиЙГ 6 дУГаар нүүрээС УнШина УУ.

Вүүд Макензи, Олон улсын зэсийн холбоо©

ВВМ©

уих-ын гишүүн о.баасанхүү жДүхС-гийн хэрэгт холбогдсон парламентын гишүүдийн зарим нь мөнгө угаасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэж мэдэгдэв. тэрбээр өнгөрсөн сарын 24-нд Ерөнхий прокурор, тЕг, атг-ын удирдлагуудад хандан жДүхС-гийн хэргийн талаар мэдээлэл авах хүсэлтээ илгээсэн бөгөөд энэ сарын эхээр прокурорын байгууллага, атг-аас хариу ирүүлсэн аж. тус хариунд жДүхС-гийн хэргийг шалгах явцад 11 албан тушаалтны хамаарал бүхий компаниуд гурван хувийн хөнгөлөлттэй зээлийг барьцаалан зээлдүүлэх үйлчилгээ болон ббСб-аар дамжуулсан хүүлсэн байж болзошгүй болзошгүй нөхцөл байдал илэрч найман үйлдэл

тогтоогдсон талаар дурдсан байна.

харин уих-ын гишүүн о.баасанхүү тэдгээр албан тушаалтны найм нь уих-ын гишүүн байгаа гэв. Мөн тэрбээр “атг-аас ирүүлсэн хариунаас харахад жДүхС-гийн хэрэгт холбогдсон гишүүдийн өмнөөс б.батзориг гишүүнийг золиослох нь ойлгомжтой боллоо.

атг түүнийг яллагдагчаар татсан байна. атг энэ хэргийг шалгахдаа нийт 216 аж ахуй нэгжийг шалгаж, 21 газарт нэгжлэг хийн, 586 иргэнээс гэрчийн мэдүүлэг авсан” гэсэн юм. харин о.баасанхүү хэн гэдэг гишүүн бага хүүтэй хөнгөлөлттэй зээлийн мөнгийг ломбард, ббСб-ын дансанд шилжүүлж ашиг олсныг зарлаагүй шалтгаанаа “хэрэг мөрдөн байцаалтын шатанд байгаа учраас надад хэлэх боломжгүй гэсэн” хэмээн тайлбарлалаа.

2 ЗаСгийН гаЗрыН МЭДЭЭ СоНиН 2019.08.07, лхагва ~ №130 (1182)

Улс төр

Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах хэлэлцүүлэгт АН-ын гишүүд оролцохгүй гэдгээ илэрхийлж эсэргүүцэл үзүүлсэн. Тэд ирэх долоо хоногт эхлэх хоёр дахь хэлэлцүүлэгт ч оролцох эсэх нь тодорхойгүй байгаа юм. Энэ талаар АН-ын дарга С.Эрдэнэтэй уулзаж, Үндсэн хуулийн өөрчлөлтийн талаар болон баруун аймагт ажиллаад ирсэн тухай ярилцлаа.

-үндсэн хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах хуулийн төслийн хэлэлцүүлэг ямар байдлаар явагдаж байна гэж та харж байна вэ?

-хэлэлцүүлэг хийж байна гэж байгаа боловч шаардлага хангахгүй байна. ажлын хэсэг гэж нэрлээд байгаа хэсэг бүлэг хүмүүсийн хэмжээнд явагдаж байгаа болохоос яг ард иргэдийг хамарсан, өргөн хүрээнд байж чадахгүй байна. иргэдэд хэлэлцүүлэг хийж байгаа гэсэн мессежийг л өгч байна. түүнээс биш хэлэлцүүлгийг хуулиар тавигдсан шаардлагын хүрээнд хий.

-танай намын удирдлагууд баруун аймагт ажиллаад ирсэн. иргэд үндсэн хуулийн өөрчлөлтийн талаар ямар байр суурь, мэдээлэлтэй байна вэ?

-алслагдсан аймгийн иргэдэд үндсэн хуулийн өөрчлөлтийн талаарх мэдээлэл маш хомс байна. үндсэн хуульд ямар өөрчлөлт орж, иргэдэд яаж нөлөөлөх вэ гэдэг ойлголт алга. үндсэн хуулийн хэлэлцүүлэг иргэдэд хүрч чадахгүй байгаа нь сая хийсэн уулзалтуудаар тодорхой харагдаж байсан. уих-ын гишүүд ч хуулийн төслийнхөө талаар мэдээлэл өгч чадаагүй байх. Зарим уих-ын гишүүн тухайн сум багийн иргэдийг цуглуулж 20 мянган төгрөг тараачхаад “үндсэн хуулийн хэлэлцүүлэг хийлээ шүү” гэсэн тохиолдол ч байна

-тухайлбал хаана, ямар гишүүн гэдгийг нэрлэж болох уу?

С.Эрдэнэ: Ард нийтийн санал асуулга явуулахгүй бол улс төрийн тэмцэл өрнүүлнэ20 мянган төгрөг тараачихаад “хэлэлцүүлэг хийлээ шүү” гэсэн УИХ-ын гишүүн ч байна

-баян-Өлгий аймагт уих-ын гишүүн нь иргэдийг цуглуулж 20, 20 мянган төгрөг тараагаад “та нарт үндсэн хуулийн төсөл танилцуулж, хэлэлцүүлэг хийлээ шүү” гэж хэлчихээд явсан байх жишээний.

ийм байдлаар үндсэн хууль гэх хамгийн чухал баримт бичигт хариуцлагагүй хандаж байгаа учраас уих-ын 62 гишүүний өргөн барьсан өөрчлөлтөд манай нам оролцох боломжгүй гэж үзээд байгаа юм. уих-ын 62 гишүүний өргөн барьсан үндсэн хуулийн өөрчлөлтийн үйл ажиллагаа хууль

-яагаад, танай намыг иргэдийн дуу хоолой болж ажиллаарай, олонх буруу зүйл хийж байгаа бол таслан зогсоо гэж ард түмэн сөрөг хүчин болгосон биз дээ?

-үндсэн хууль бол үндэсний аюулгүй байдлын баталгаа болсон баримт бичиг. түүнийг хэсэг хүмүүс хоорондоо ярьж шийдээд өөрчилчихөж болохгүй. тэр тусмаа өнөөдөр парламентад байгаа энэ ёс зүйгүй хүмүүс хүч түрээд шийдэж бүр болохгүй. Нийт уих-ын гишүүдийнх нь олонх нь буюу 49 гишүүн гэмт хэрэгт холбогдчихсон, эрх баригч нам үндсэн хуульд “гар хүрэх” эрх байхгүй. Эрх баригчид үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах журмын тухай хуулийг ч зөрччихсөн шүү дээ. ийм эрх зүйн чадамжгүй хүмүүс үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулах асуудлыг босгоод, хүч түрээд явж байгаа нь ч ёс зүйн хувьд байж боломгүй. Мөн ард нийтийн санал асуулгыг хийхгүйгээр үндсэн хуулийн өөрчлөлтийг батлах магадлал өндөр байгаа учраас манай нам ажлын хэсэгт ч, хэлэлцүүлгийн үйл ажиллагаанд ч оролцохгүй байгаа юм. харин Ерөнхийлөгчийн саналтай холбоотойгоор бид уих-ын чуулганд оролцоно гэсэн байр сууринд байгаа.

-Хэрвээ уиХ-ын 62 гишүүн, Ерөнхийлөгчтэй нийлээд үндсэн хуулиа өөрчлөөд баталчихвал та нар яах вэ. ийм нөхцөл байдал бараг тодорхой юм биш үү?

-бидний саналыг хүлээж авахгүй, ард нийтийн санал асуулга хийхгүйгээр, хүч түрсэн байдлаар үндсэн хуульд халдсаар байвал бид улс төрийн тэмцлийн дараагийн хэлбэрт шилжинэ. улс төрийн тэмцлийн хийж болох бүх хэлбэрийг ашиглах болно.

-тэмцэнэ гэснээс улс төрийн намуудын удирдлагууд үндсэн хуулийн өөрчлөлтийн талаар дуугарч эхэллээ. тэдний ярьж байгаа санал, байр суурийг та яаж дүгнэж байна вэ?

-улс төрийн намын дарга нар хоорондоо болон эрх баригчидтай янз бүрийн түвшинд уулзаж байгаа юм байна лээ. би ерөнхийдөө ажигласан байдалтай байгаа. олон л санаа, байр суурь дуулдаж байна. авах ч юм байна, улиг болсон хэрэггүй зүйл ч ярьж л байна. гэхдээ шүүрээд авчихаар оновчтой санал бага, шүүмжлэл л их байна. улсын хөгжилд хэрэгтэй шинэ санаа, хуульд тусгахаар оновчтой байр суурь илэрхийлж чадахгүй юм байна гэж харж байна.

ЗГМ ТОвЧХОН» ПАрлАменТЕрөнхийлөгчөөс өргөн мэдүүлсэн Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төсөл, саналыг УИХ-ын нэр бүхий 62 гишүүний өргөн мэдүүлсэн төсөлтэй уялдуулах, зөвшилцөх үүрэг бүхий ажлын хэсгийнхэн, зургаан дэд хэсгийнхэнтэй хамтарсан хурал хийж гаргасан саналыг төсөлд хэрхэн тусгах боломжийн талаар ярилцаж, байр сууриа хуваалцжээ.

» ЗАСГИйн ГАЗАрЗГХЭГ-ын дарга тэргүүтэй төлөөлөгчид Хэнтий аймагт ажиллаж байна. Тэд Норовлин сумын Жаргалант багийн Уран дөш хайрханы энгэрт баригдах “Шихихутаг-Их Засаг” аялал жуулчлалын цогцолборын шав тавих ёслолд оролцож Тэмүүжин, Боорчи нарын андгай тавьсан газар болох Хөхүүрийн тал, Дэлгэр-Өлзийт хайрханд баригдаж буй “Андлалын өргөө” цогцолборын барилгын ажилтай танилцжээ.

» АГенТлАГАТГ өнгөрсөн долоо хоногт авлига, албан тушаалын 13 хэрэг шинээр нээж, зургаан хэргийг шүүхэд шилжүүлжээ. Мөн гааль, нийгмийн даатгал, мэргэжлийн хяналт, төрийн өмчит байгууллагын нэр бүхий 15 албан тушаалтныг яллагдагчаар татсан байна.

» хАрИлцААГХ-ны сайд Д.Цогтбаатар Японы Парламентын Зөвлөхүүдийн танхимын гишүүн асан Асано Кацухитог хүлээн авч уулзлаа. Асано Кацухито манай улсад хэрэгжүүлэх хөдөө аж ахуйн төслийнхөө талаар танилцуулсан бөгөөд ГХ-ны сайд түүний мал аж ахуйн салбарт хэрэгжүүлэхээр төлөвлөсөн ажлыг нь дэмжихээ илэрхийлж мэргэжлийн байгууллагуудтай хамтрах, малын гаралтай түүхий эдээр эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх нь онцгой ач холбогдолтойг онцлов.

МЭДЭЭ МЭДЭЭЛЭЛ

БАйР СУУРЬ

УИХ-ын найман гишүүн мөнгө угаасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэв

П.Батбөх ЗГМ

Б.ГарьдЗГМ

зөрчсөн байдалтай явагдаж байгаа учраас аН оролцохгүй гэсэн байр суурьтай байна. Мөн манай намаас үндсэн хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах хэлэлцүүлгийн ажлын хэсгийн ахлагч Ө.Энхтүвшинд хандаж тодорхой саналууд тавьсан. түүнийг хүлээж авна гэвэл орж ажиллах боломжтой.

-ямар санал?-уих дахь аН-ын зөвлөл

өнгөрсөн долоо хоногт үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт хийж болох дөрвөн заалт бүхий саналаа хүргүүлсэн. түүнд нэгдүгээрт нь Ерөнхийлөгчийг уих-аас сонгох, төрийн эдийн засаг, санхүү, төсвийн сахилга бат хариуцлагыг тодорхой болгох, орон нутгийн эдийн засгийн биеэ даасан байдлыг хангах, Засгийн газрын өрийн дээд хэмжээг тогтоох, уих-ын гишүүнийг эгүүлэн татах асуудлыг тусгах зэрэг санал бий. Мөн үндсэн хуулийн нэмэлт өөрчлөлтийг ард нийтийн санал асуулгаар батлах ёстой гэсэн

тодорхой шаардлага тавьсан.-ан-ын зөвлөлийн дарга

д.эрдэнэбат, та хоёрыг ажлын хэсгийн бүрэлдэхүүнд оруулсан. та хоёр ажлын хэсгийн хурал-даанд оролцож намынхаа дээрх саналыг тусгахыг шаардах ёстой юм биш үү?

-Манай намын зүгээс саналаа тавьсан, хүлээж авбал оролцоно гэдгээ илэрхийлсэн. одоогоор албан ёсны хариу ирээгүй байна.

-Ерөнхийлөгчийн зүгээс үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах саналаа танилцуулсан. танай нам үүнд ямар байр суурьтай байгаа вэ?

-Ерөнхийлөгчийн өргөн барьсан саналыг заалт бүрээр нь судлахаар манай намын ажлын хэсэг ажиллаж байна. ажлын хэсгийн дүгнэлт гарахаар зөвхөн Ерөнхийлөгчийн гаргасан саналууд дээр албан ёсны байр сууриа тодорхой илэрхийлнэ. харин уих-ын 62 гишүүний өргөн барьсан саналаар ярилцах шаардлагагүй гэж үзсэн.

үндсэн хуулийн талаар ярьж буй

намын дарга нарт шинэ санал алга

ТУЗ-ийн даргаЭрдэнэбаатарын ДОЛГИОН

Ерөнхий эрхлэгч Баатарын ДУЛАМХОРЛОО

ЗөвлөхШатарбалын ДАвААДОРж

Орлогч эрхлэгчЛхагважавын СУГАРМАА

Утас: 99903584

Улс төр, нийгэм, эрэн сурвалжлах мэдээллийн албаЭдитор Б.Энхжаргал

Утас: 99901621

Цахим контент, бүтээлч үйлдвэрлэлийн албаЭдитор Г.Баярсайхан

Утас: 99903574

Эдийн засаг, уул уурхайн мэдээллийн алба

Утас: 99903581 99903578 99907843

Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, I хороо, Энхтайваны өргөн чөлөө,

“Блю Скай тауэр” 407 тоотУлсын бүртгэлийн дугаар. 1024

Утас: 70103131, Факс: 70106065

zgm.mn

ubinfo.mnДугаарын удирдагч

Б.Энхжаргал

“Засгийн газрын мэдээ” сонин нь ардчилсан, шударга ёс, хүний эрхийг дээдэлж, чөлөөт

сэтгүүл зүйн хэм хэмжээг бүрнээ сахин, олон ургальч үзлийг илэрхийлэх мэдээллийн

индэр байж, нийт Монгол үндэстний ойлголцол, эв нэгдлийг бэхжүүлэхийг эрхэм

зорилгоо болгоно.

реДАКц

ЗАр СУрТАлчИлГАА

хАЯГ

цАхИм хУвИлБАр

0 1 1 8 2

Огноо: 2019.08.07

ТенДер шАлГАрУУлАлТын нЭр: Барилга байгууламжид үзлэг шалгалт хийж дүгнэлт гаргуулах ТенДер шАлГАрУУлАлТын ДУГААр/ГЭрЭЭнИй ДУГААр: УСУГ-ЗБҮ-2019-294Ус сувгийн удирдах газар эрх бүхий тендерт оролцогчдоос Барилга байгууламжид үзлэг шалгалт хийж дүгнэлт гаргуулах үйлчилгээ үзүүлэгчийг сонгон шалгаруулах цахим тендер ирүүлэхийг урьж байна.Тухайн тендерт эргэж төлөгдөхгүй нөхцөлтэйгээр 50,000 /тавин мянган/ төгрөгний цахим тендерийн хураамж төлж оролцоно. Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс эхлэн 30 хоногийн дотор хүчинтэй байна.Тендерт оролцогч нь Санхүүгийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан байна. Үүнд: - Сүүлийн 2 жил буюу 2017, 2018 он тус бүрийн Аудитаар баталгаажуулсан санхүүгийн тайлан ирүүлнэ.- Сүүлийн 2 жил буюу 2017, 2018 он тус бүрд ижил төстэй ажил хийж гүйцэтгэсэн мэдээлэл /гэрээ, ажил хүлээлцсэн акт эсвэл гэрээ дүгнэсэн протокол/ ирүүлнэ.- Сүүлийн 2 жилийн буюу 2017, 2018 он тус бүрийн борлуулалтын орлого нь тухайн ажлын төсөвт өртөгөөс дээш байх. - Тендерийн хамт 1,536,000 /нэг сая таван зуун гучин зургаан мянга/ төгрөгийн тендерийн баталгаа ирүүлнэ.- хүчинтэй байх хугацаа: 2019 оны 10 дугаар сарын 20-ны өдрийг дуустал.Тендерийг 2019 оны 09 дүгээр сарын 06-ний өдрийн 09 цаг 00 минутаас өмнө цахим системээр тендерийн материалаа ирүүлэх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2019 оны 09 дүгээр сарын 06-ны өдрийн 09 цаг 30 минут-аас нээнэ.Дотоодын давуу эрх тооцно.

Сонирхсон этгээд тендерийн баримт бичиг болон бусад мэдээллийг доорх хаягаар авч болно.

хаяг: Улаанбаатар хот, Баянзүрх дүүрэг, Ус Сувгийн Удирдах газар, Токиогийн гудамж-5 өөрийн байр, Б.лхагвасүрэн

Утас: 70157018-123

ТенДерИйн УрИлГА

Ерөнхий-лөгчийн өргөн барьсан саналыг судлахаар манай намын ажлын хэсэг ажиллаж байна. Дүгнэлт нь гарахаар зөвхөн Ерөнхий-лөгчийн гаргасан саналууд дээр албан ёсны байр сууриа илэрхийлнэ.

С.Батсайхан / ЗГМ©

нийтлэлчийн булан

3ЗаСгийН гаЗрыН МЭДЭЭ СоНиН2019.08.07, лхагва ~ №130 (1182)

АБҮС

BБҮС

ТӨв цЭнГЭлДЭх хҮрЭЭлЭн

нАрАнТУУл оУхТ

ЗҮҮн4 ЗАм

САнСАрынТойроГ

100 АйлБАЯнБҮрД

ГЭСЭр СҮм

ЭхЭмҮТ

мҮонрТв

воКЗАл

БӨхИйн ӨрГӨӨ

ҮСАх

БАрУУн4 ЗАм

Дарга нар нь түгжрэлгүй явах гэсэн арга хэмээн бухимдах нэгэн байна

1ингээд шийдвэр гаргах түвш-

нийхэн судалж байгаад нэгэн мэргэн санаа олсон нь нийслэлийн замыг гурван бүсчлэлд хуваах байв.

Өмнө нь нийслэлийн удирд-лагууд түгжрэлийг бууруулахын тулд автомашиныг улсын дугаа-раараар нь ангилан хөдөл-гөөнд оролцуулахаар шийдсэн. ингэснээр иргэд долоо хоногт нэг удаа машинаа унах эрхгүй болсон юм. тухайн үед хүмүүс “Машинтай байхын ч хэрэг алга” хэмээн шогширч байсныг санаж байна. тэгвэл энэ зохицуулалт одоо хэрэгжих гэж буй хоригийг бодвол хамаагүй зөөлөн санагдах нь гарцаагүй.

Шинэ зохицуулалт хэрэгжиж эхэлснээр хотын төвийн а бүс рүү нэвтрэх машиныг тэгш, сондгойгоор нь ангилах болно. Өөрөөр хэлбэл, хэрэв та хотын төв хэсэгт ажиллаж, амьдардаг бол хоёр хоног тутмын нэгд нь машинаа унах эрхгүй гэсэн үг. хэрэв торгуулиа төлөөгүй, улсын үзлэгт хамрагдаагүй бол а, в бүс рүү нэвтрэх эрхгүй. Санаатай болон санамсаргүйгээр нэвтэрсэн бол Зөрчлийн хуулийн дагуу торгууль хүлээж байна.

Энэ талаар иргэд үзэл бодлоо янз бүрээр илэрхийлсэн харагдана. гэхдээ дийлэнх нь эсэргүүцлээ. “Энэ ажил угаасаа торгууль хураах л зорилготой. а бүсэд дандаа яам, агентлаг, төрийн байгууллагууд байна. тэгэхээр дарга нар, баячууд нь түгжрэлгүй явах гэсэн арга” хэмээн нэгэн хүн сэтгэгдлээ илэрхийлжээ. Мөн өөр нэг хүн “тэгээд а, б бүсээс бусад газраар зөрчилтэй, эвдэрхий, үзлэгт ороогүй, торгууль төлөөгүй, өөрөөр хэлбэл хамаг болж бүтэхгүй хүмүүс нь явцгаа гэсэн үг үү. Нэртэйгээр нь иргэдээ бас гурван бүсээр ангилчих хэрэгтэй” хэмээн бухимджээ.

түүнчлэн замын цагдаа асан Ц.улз өөрийн facebook-тээ “Зона буюу бүс гэсэн долоон тэмдгийг оху-д ашиглаж байна. венийн конвенцийн гишүүн орон болох оху-ын замын тэмдэг, түүнийг хэрэглэх стандартын заалтууд нь уг конвенцийн шаардлагад бүрэн нийцэж байна гэжээ. харин татвар, даатгал, торгуулиар бүсчлэх тухай ойлголт алга байна. байх ч ёсгүй юм” хэмээн бичжээ.

олон нийт ийн бухимдсаар байгаа нь нэг талаар үнэний ортой. үнэнийг хэлэхэд шууд бэлэн мөнгийг нь төлөөд машин авчих чадалтай хүн тун ховор. ихэнх нь лизингийн хүчээр хөл дүүжлэх унаатай болж байгаа. ийнхүү арайхийж авсан машин чинь долоо хоногийн нэг өдөрт нь гарахгүй. харин одоо дүрэм зөрчиж торгуулсан бол хотын төв хэсэг рүү нэвтрэх эрхгүй болох нь. хэрэв хотын төвд ажилладаг бол машинаа 100 айлд тавьчихаад алхаж очих болно гээд төсөөл дөө.

Торгуулиа төлөөгүй бүх тээврийн хэрэгсэл төмрийн сэг болох нь

нийтийн тээврээ сайжруулаХ тал дээр

анХааръяуг нь түгжрэлийг бууруулахаар

албаныхан аргаа барж буйг ойлгож байна. гэхдээ иргэдийн халаас руу шууд гар дүрсэн, зорчих эрхийг нь хязгаарласан мунаг зохицуулалтаар үүнийг шийдэж боломгүй санагдана. үнэнийг хэлэхэд өдгөө нийслэлд ямар нэг байдлаар торгууль хүлээ гээгүй жолооч нэн ховор. ялангуяа, Зөрчлийн хууль хэрэг-жиж эхэлснээс хойш жолооч нарт очих торгуулийн хэмжээ улам нэмэгдсэн. амьдралаа зал гуу лах гэж ядаж яваа тэдний хувьд эдгээр торгууль маш том дарамт болж байгаа. гэтэл одоо торгуу льтай гээд хотын төв рүү орох эрхийг хязгаарлана гэдэг бүр ч том дарамт учруулна. “хэдэн тэрбумын авлига авсан нөхдүүд хөөн хэлэлцэх хугацаа нь дууссан гээд ялгүй өнгөрч байгаа, “жДү” -чин зальт этгээдүүд эрх ямба эдэлсээр байхад жирийн иргэдийн эрхээ хасуулж, халаасаа тэмтрүүлэх нь шударга бус” хэмээн бухимдахаас аргагүй. ингэж хааж боож, хорих тусам иргэдийн зовлогоо зовоож авсан автомашины үнэлгээ буурч, үнэ цэнэ нь багасах болно.

“хүн машин унах нь угаасаа хэ-рэгцээ шаадрлага. Нийтийн тээв-рээ рээ явцгаа, явган алх” гэж эр-хэм дарга нар дарамталдаг. гэтэл үнэндээ манай нийтийн тээв-рийн хүртээмж, чанар, үйл чил -гээ гэж авах юмгүй. авто бусан-даа багтахгүй шахам чи хэл дэж, хоорондоо хэрэлдэж, халаас ны хулгайчийн олз боло хоос айж эмээж явна гэдэг хүсэ хээр зүйл биш. Өвлийн цагт бол авто бус хүлээж буудал дээр зог сох нь багагүй тэвчээр шаард сан ажил.

тиймээс энгийн иргэдээ хотын төв рүү оруулахгүй гэж дарамт-лахын оронд нийтийн тээврээ сайжруулах тал дээр анхаарвал яасан юм бэ. Сүүлийн хэдэн жилийн турш метро, тусгай замын автобус гээд олон ч сайхан юм ярилаа. бүтсэн нь нэг ч алга. Метротой болох нь холын мөрөө-дөл юм байж. тэгвэл ядаж замын нэгдүгээр эгнээгээр зөвхөн ний-тийн тээврийг зорчуулдаг дүрмээ ягштал хэрэгжүүлэх тал дээр анхаар л даа. ингэвэл ядаж л хэдэн автобус нь иргэдийг хүлээл гэж зутраахгүй, энэ хэрээр үйлч лүүлэх хүний тоо ч нэмэгдэх учиртай.

автомашины замаа бүсчлэлээр хуваах нь дэлхийн бусад хотод ч байдаг шийдэл. гэхдээ манайх шиг боож, хориглохын оронд тодорхой хэмжээний татвар авч нэвтрүүлдэг. тухайн бүс рүү нэвтэрсэн тээврийн хэрэгслийг камераар бүртгэж, татварын мөнгийг гэрийн хаягаар нь хүргүүлдэг жишиг цөөнгүй хотод бий. Өмнөд хөршийн нийслэл бээжингийн тухайд хотын төв рүү нэвтрэхдээ карт уншуулж, төлбөр төлдөг тогтолцоотой. үнэхээр хотын төв хэсгийн түгжрэл дийлдэхгүй байгаа бол ядаж бусад хотын жишгээр тодорхой хэмжээний татвар авч, нэвтрүүлж болохгүй гэж үү.

Энэ мэтээр энгийн иргэдийн эрх ашгийг хөндөлгүйгээр асуудлыг шийдэж болмоор. гэвч манай дарга нар урьдын адил хааж бооно, торгоно гэсэн ганц аргаа хэрэглэж, дарга нарт бялдуучилсан, иргэдэд хатуурхсан ээлжит шийдвэр гаргалаа. удахгүй хэрэгжиж эхлэх энэ шийдвэр энгийн иргэдийн амьдралыг улам хүндрүүлнэ гэдгийг бодолцож үзсэн болов уу.

• метро, тусгай замын автобус гээд олон сайхан юм ярьсан ч бүтсэн нь нэг ч алга.

• шинэ зохицуулалт хэрэгжиж эхэлснээр хотын төвийн А бүс рүү нэвтрэх машиныг тэгш, сондгойгоор нь ангилах болно.

• “хүн машин унах нь угаасаа хэрэгцээ шаадлага. нийтийн тээврээрээ явцгаа, явган алх” гэж эрхэм дарга нар дарамталдаг.

Хааж боож, хорих тусам иргэдийн

автомашины үнэлгээ буурах

болноНийслэлийн авто замын бүсчлэлийн зураглал. Хотын А бүсээр автомашинууд дугаарын тэгш, сондгойгоор зорчих бол А, Б бүсэд торгуулиа төлөөгүй, үзлэгт ороогүй машиныг нэвтрүүлэхгүй байхаар төлөвлөж байна.

CБҮС

70103131 99903581zgm.mnzgm.mn zasagcoZGMmn

Захиалга үргэлжилж байнаЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ СОНИН

онлАйн ЗАхИАлГА

• УлИрАлД: 5000^ (62 ДУГААр)• ХАГАС ЖИлД: 10 000^ (124 ДУГААр)• ЖИлД: 15 000^ (248 ДУГААр)

богдох албаныхнаас энэ талаар тодруулахад эрэн хайж байгаа, эсвэл одоо насанд хүрсэн, хө­дөлмөр эрхэлж байгаа гэсэн товчхон бөгөөд цааргалсан хариулт л өгдөг.

ОНЦЛОХ

Бүх эрх хуулиар хамгаалагдана ©

0 0 7 7 4

ЦАГ АГААРЫН ДЭЛГЭРЭНГYЙ МЭДЭЭЛЛИЙГ 8 ДУГААР НҮҮРЭЭС УНШИНА УУ.

ЦАГ АГААР

УЛААНБААТАР2017.11.30

ҮҮЛШИНЭ

-14° -24°

УЛС ТӨРЗөрчлийн тухай хуулийн Үндсэн хууль зөрчсөн заалтын үйлчлэлийг түдгэлзүүлэв. МАН-ын генсек Д.Амарбаясгалан урд хөршид айлчлал хийхээр мордлоо. Монгол Улс төмөр замын дамжин өнгөрөх тээвэрт 25 жил тарифын хөнгөлөлт эдэлнэ. АН-ын бүлэг Төв банкны тухай хуулийн төслийг судлахаар болов. Монгол, Вьетнамын хооронд шууд нислэгтэй болох асуудлыг судална гэлээ.

ЭДИЙН ЗАСАГХөрөнгийн биржийн “MSE ALL” индекс 1261.81 нэгж болж, 0.42 хувиар буурав. Монголбанк “төрц” алтыг дэлхийн зах зээлийн үнээс өндөр үнээр авч байна. “Банкийг дахин хөрөнгөжүү-лэх тухай хууль”-ийн төслийг боловсруулна.Зочид буудлын салбарын орлого 112.6 тэрбум төгрөгт хүрч, 4.1 хувиар өссөн байна.ОХУ-ын гадаад худалдааны нийт бараа эргэлт 144.4 тэрбум ам.долларт хүрэв.

НИЙГЭМГССҮТ гэр бүлийн хүчирхийл-лийн 960 хохирогчид тусламж үзүүлжээ.Ирэх онд Зүүн дөрвөн замын давхар замын уулзварын ажлыг эхлүүлнэ гэв.Адууны махны экспортыг 10 мянган тонноор нэмэгдүүллээ. 33 дугаар сургуулийн хажууд олгосон газрыг хүчингүй болголоо. ЕБС-иуд спорт заалаа ашиг-луул сан мөнгөө тайлагнадаг болно.

ДЭЛХИЙПхеньяны шинэ туршсан пуу-жин АНУ-ын аль ч цэгт хүрэх чадалтай гэж мэдэгдэв. Будапештэд Зүүн Европ, Хятадын “16+1” бизнесийн зургаа дахь чуулган боллоо. Чилийн өмнөд нутагт мөсөн оргилоос 350х380м хавтан бутран унажээ. Крипто валют хэмээх бит-койны үнэ 10000 ам.долларын босгыг давлаа.

2017.11.30, ПҮРЭВ ~ №228 (774) YНЭ: 1000₮~ СОЁЛТ ХҮНИЙ ӨГЛӨӨ СОНИН УНШИХААС ЭХЭЛДЭГ ~

ЗГМ

Эрдсийн ганзага дундраагүй

Эрдсийн орлого ДНБ-ий 6.2 хувийг бүрдүүлжээ. > 4

Ерөнхий сайдын “лүндэн” Ц.Нямдоржийг барьц алдуулавЕрөнхий сайд С.Зоригийн хэргийг яаралтай шийдэхийг үүрэгджээ. > 2

АНУ-д цохилт өгөх чадалтай пуужин туршлаа

Ikea дэлгүүрүүдээ хотын төвд шилжүүлнэ

Ubinfo.mn сайт шилдэгт багтлааGogo.mnXopom.comIkon.mnCaak.mnUbinfo.mn

“Засгийн газрын мэдээ” сонины цахим хуудас Ubinfo.mn нь Монголын мэдээллийн шилдэг сайтуудын тавдугаарт бичигдлээ.

Zaluu.comNews.mnMedee.mnDorgio.mnZindaa.mn

Эх сурвалж: Alexa.com©

Эх орон, газар шороондоо л хайртай яваарай. Д.Лувсаншарав

АМ.ДОЛЛАР ЮАНЬ РУБЛЬ

2,444.38 370.56 41.92

ЗЭС 5-ЧИНГИС БОНД

98.7701.1%

АЛТMSE ALL 10-ЧИНГИС БОНД

12950.1%

1261.810.42%

100.190.03%

68051.9%

ubinfo.mnБҮРЭЛДЭХҮҮНКОМПАНИ

THE OFFICIAL GAZETTE

Европын сэргээн босголт хөгжлийн банк, Дэлхийн банктай хамтран хийсэн судалгаагаар улс орон ядуу байх тусмаа иргэд нь улс төрийн өндөр идэвхтэй байдаг нь харагджээ. Харин монголчууд улстөржилтөөрөө Зүүн Европ, Төв Азийн 29 орноос хоёрдугаарт жагссан байна. 3

Улстөржсөн ард түмэн улс орноороо сүйрдэг

ЭДИЙН ЗАСАГЗГМ: ЦУВРАЛ

ЗГМ: ИНФОГРАФИК

Хусмаар хуурах заль

Хамгаалал дутсан хүүхдээ төр хайхрах цаг болжээ

Г.Байгал@baigalZGM

Г.Оюунтөгс@oyuntugsZGM

НӨАТ­ын хонжворт та хэр санаа тавьдаг вэ. Сар бүр су га лааны тохирол болдог. Удалгүй азтанууд тодорлоо хэмээн хэвлэлээр мэдээлдэг. Саяхан буюу энэ сарын 19­нд болсон НӨАТ­ын сугалааны тохирлоор нийт 523 сая төгрөг хонжворт олгохоор болсон байна. Аравдугаар сарын 1­нээс 31­ний хооронд нийт 14 сая ширхэг баримт НӨАТ­ын санд бүртгэгдсэнээс 13.9 мянган азтан тодорчээ. Ер нь сар бүрийн сугалааны тохирлын дүн хэдэн саяар хэмжигдэж, азтаны тоо нь олон мянгад хүрдэг. Энэ мэдээллийг ч татварын албаныхан сүр дуулиантайхан мэдэгдэж, тэрүүхэндээ олон хүний хорхойг хүргэдэг билээ. Сугалааны тохирлын дараа “НӨАТ­ын сугалаанд хожчих юмсан” гэх хүсэл, сэтгэгдэл цахим ертөнцөөр нэг хэсэг хөвөрдөг.

Нэг үе тав, арваараа хэл­хэлдсэн бүлэг хүүхэд хотын гудамжаар их харагддаг бай­сан. Орон сууцны хороолол, ►5

►11

дэлгүүр, худалдааны төв гээд олон нийтийн газраар дуу нь хадаж, нүд үзүүрлэгдэх нь их. Одоогоос арав гаруй жилийн өмнө ийн харагддаг бай сан эдгээр хүүхэд нэг л өдөр усанд хаясан чулуу шиг алга болчихсон. Хэн, хаашаа,

авч явсныг мэдэх ганц ч хүн алга. Явган яриагаар гад­нын оронд эд эрхтний донор болгон аваад явчихсан, хүний наймааны золиос болсон гэж цуу сонсдоно.

Цагдаагийн алба, хүүхэд хам гааллын байгууллага, хол­

Монголын ипотекийн корпораци©

Ипотекийн зээлийн үлдэгдэл

ОСИСТТБХ*

*- Орон сууцны ипотекийн санхүүжилтийн тогтвортой тогтолцоо бүрдүүлэх хөтөлбөр

Бусад эх үүсвэр Банкны өөрийн хөрөнгө

2 сая хүртэлхтөгрөгийн

өрхийн орлоготой

Ипотекийн зээлтэй нийт зээлдэгчид байгаагийн

77%

3% 20%

64.9%

92,616

92.4% 6.3%

72.7%

1.3%

Нэг хамтранзээлдэгчтэй

Хамтранзээлдэгчгүй

2 болон түүнээсдээш хамтран зээлдэгчтэй байна

79.4%

15.7%

4.9%Нийтийн

зориулалттай орон сууц

Хашаабайшин

Амины орон сууц

Улаанбаатар хотод байршилтай орон

сууц худалдан авчээ

ИПОТЕКИЙН ЗЭЭЛИЙН МЭДЭЭЛЭЛ

АНУ, Хойд Солонгосын зөрчил Хятадын хил дээр айдас төрүүлэв

Амин дэмийн үнийг 800 хувь өсгөжээ

Хятадын зүүн хойд нутгийн Чанбай хошуу далайн хүнс, уулсын дунд оршдогоороо алдартай. > 10

Avondale компани Niacor витамины жороор олгох хувилбарын үнийг өнгөрсөн сард 809 хувиар өсгөсөн байна. > 10

Ирэх оныг эрсдэлтэй болгож буй Хятадын нөхцөл

Холбооны нөөц бодлогын хүүгээ өсгөх дохио

Гадаадынханд үл хөдлөх худалдахгүй

Шинэ Зеланд иргэдээ орон байраар хангахад хүндрэл гарсан тул орон сууцны бодлогод эрс шинэчлэл хийхээр шийдвэрлэлээ. > 10

Сэм Флэминг АНУ­ын төв банкны үүрэг

гүйцэтгэгч Холбооны нөөцийн систем энэ долоо хоногт бодлогын хүүгээ өсгөх шийдвэр гаргах төлөвтэй. Энэ удаа хүү өсөх аваас татварын хөнгөлөлт, АНУ­ын эдийн засгийн өөдрөг нөхцөлтэй уялдан ирэх онд бодлогын хүү дахиад хэд хэдэн удаа өснө хэмээн шинжээч нар таамаглаж байна.

Холбооны нөөцийн системийн тэргүүнээр ажиллах хугацаандаа хийж буй сүүлчийн том арга хэмжээ болгон Жанет Йеллен лхагва гарагт бодлогын хүүг гуравдах удаагаа 0.25 хувиар өсгөх бололтой. Энэ нь хүүг 1.25­1.5 хувьд хүргэх төв банкны зорилгод нийцүүлсэн арга хэмжээ болох аж.

Татварын шинэчлэлийн хуу лийг конг ресс шуур хай сайшаа сан тай зэрэг цэн Хол бооны нөө цийн бодлого тодорхойлогч нар санхүү­гийн түлхэц өгөх бодлогоо хойш тавьж дотоодын нийт бүтээг­дэхүүний тооцоонд татварын хөнгөлөлтийн нөлөөг харгалзан үзэхээр төлөвлөжээ.

“Эдийн засаг сайжирч байгаа нь яах аргагүй бодит байдал” хэмээн Орегоны их сургуулийн Холбооны нөөцийн бодлого судлаач эксперт Тим Дью өгүүлэв. Санхүүгийн зах зээл тогтворжиж, татварын хөнгөлөлт олгохоор зэхэж байгаа нь ирэх шинэ онд бодлогын хүүг улам нэмэх нөхцөл болно хэмээн тэрбээр үзэж байна.

Бүгд найрамдахчуудын дэв­шүүлж буй татварын багц хууль нь эдийн засгийн өсөлтөд дунд зэрэг нөлөөтэйг шинжээч нар тайлбарлав. Уг хууль 2018, 2019 онд эдийн засгийг тус бүр ердөө 0.3 хувиар өсөх нөхцөл болно хэмээн Goldman Sachs тооцоолжээ.

Юутай ч АНУ­ын эдийн засаг ажиллах хүчийг бараг бүрэн дайчилж, дэлхийн нийт эдийн засаг тогтворжин, инфляц өсөх магадлал ихсэж, ойрын богино хугацаанд татварын хөнгөлөлттэй нөхцөл бүрдэх гэж буйгаас үүдэн ирэх онд хүү өсөх магадлал өндөр байна. “Ирэх долоо хоногт гарах эдийн засгийн урьдчилсан тооцоогоор ажилгүйдлийн хувь

хэм жээ есдүгээр сарын таам гаас бага, дотоодын нийт бүтээг­дэхүүний өсөлт ч илүү гарах шинж тэй. Энэ хоёр үзүүлэлт аль аль нь бодлогын хүүг хэвийн хэмжээнд сэргээхэд дэмжлэг болж байна” хэмээн JPMorgan Chase­ийн эдийн засагч Майкл Фероли тайлбарлав.

Ажилгүйдлийн түвшин 2000­аад оны эхэн үеэс хойш тохиол дож байгаагүй 4.1 хувь хүртлээ буурлаа. Харин Холбооны нөөцийн систем ажилгүйдлийн хэмжээг ирэх оны эцэс гэхэд ийм үзүүлэлттэй болно хэмээн тооцоолж байсан юм.

Өнгөрсөн долоо хоногт нийтлэгдсэн статистикаас үзвэл ажил олгогч нар 11 дүгээр сард 228 мянган ажлын байр шинээр үүсгэжээ. Холбооны нөөцийн систем есдүгээр сард гаргасан тооцоондоо 2018 онд бодлогын хүүг нийт гурван удаа нэмнэ хэмээн таамаглаж байв. Холбооны нөөцийн системийн тэргүүний хувиар лхагва гарагт сүүлчийн удаа хийх хэвлэлийн хурлын үеэр хатагтай Йелленээс татварын шинэчлэл эдийн засаг, мөнгөний бодлогод хэрхэн нөлөөлөхийг асууцгаана.

Холбооны нөөцийн системийн өөрийнх нь тооцоогоор ирэх онд өсөлт сайн байх төлөвтэй. Хатагтай Йелленийг залгамжлах Жэй Пауэлл ирэх 2018, 2019 онд эдийн засаг 2.5 хүртэлх хувиар өснө хэмээн тооцоолж буйгаа өнгөрсөн сард тайлбарласан. Хол бооны нөөцийн систем есдүгээр сард дундаж тооцоо гаргахдаа энэ оны эдийн засгийн өсөлтийг 2.4, ирэх оныхыг 2.1 хувьтай төсөөлсөн. Хувьцааныхыг оролцуулаад хөрөнгийн үнэ өсөх нь эдийн засагт цаашид улам түлхэц өгнө. Чикагогийн Холбооны нөөцийн банкны санхүүгийн нөхцөлийн индекс 1990­ээд оны дунд үеэс хойш тохиолдож байгаагүй сайн үзүүлэлтэй гарлаа.

Гэхдээ инфляцын хэмжээ бага, цалин өсөлт үлбэгэр бай­гаа тай уялдан АНУ­ын төв банк бодлогын хүүг шуурхай нэмэхээс цааргалсаар байгаа юм.

банкны үйл ажиллагааг нухчин дарах ажиллагаа өрнөж, хөрөн гийн менежментийн бүтээг дэхүүнд саяхнаас нэмэлт зохицуулалт үүсгэсэн”­ийг State Street­ийн макро стратегич Бэн Люк өгүүллээ.

БНХАУ­ын засгийн газрын бондын өгөөж эрс өссөн нь хөрөнгө оруулагч нарын итгэлийг сулруулах юм уу үгүй болгож, улмаар зарах ажиллагааг гааруулах эрсдэлтэйг тэрбээр анхааруулав. “Эрх баригчдын арга хэмжээ чангарч, бондын өгөөж өсөн, АНУ­д саяхнаас технологийн компаниудын хувьцааг зарах хандлага ихэссэн нь Хятадын онцлог бүхий өвөрмөц нөхцөл үүсгэлээ” хэмээн ноён Люк тайлбарласан юм.

Өнгөрсөн долоо хоногт цохил­тод ноцтой өртсөн авто машин үйлдвэрлэлийн салбар эргээд сэргэж байна. Шинээр автомашин худалдан авагсад эдэлдэг хоёр жилийн хугацаат татварын хөнгөлөлт ирэх онд төгсөхтэй уялдан тус салбарын ирээдүй тун бүрхэг болж байгааг зарим

шинжээч дурдлаа. “Худал даж авахад үнэтэй авто машин гээч барааг авахад олгодог татварын хөнгө лөлтийг сунгахгүй л бол байдал эрсдэлтэй” хэмээн ноён Чуй өгүүлэв.

Удааширч буй Хятадын эдийн засаг ирэх онд Ази дахь бусад бүс нутагт нөлөөлж болзошгүйд эдийн засагч нар түгшиж байна. Bank of America Merrill Lynch­ийн эдийн засагч “Дотоодын хөрөнгийн зах зээлд хөшүүргийн механизм суларсны дүнд Хятадын эдийн засаг саарах аваас нийт Азид өсөлт сулрах аюултай”­г саяхан тайлбарласан.

Бодлого тодорхойлогч нар хэт чанга арга хэмжээ авч буйтай зэрэгцэн үл хөдлөх хөрөнгө үүс гэх ажиллагаа багасах аваас БНХАУ­д эдийн засгийн удааш­рал тооцоолсноос ч ноцтой болж хувирна хэмээн тус банкны эдийн засагч нар сэрэмжлүүлсэн юм.

Хятадын үл хөдлөх хөрөнгийн салбар ирэх онд анхаарлын төвд байх төлөвтэй. Үүний нэг шалтгаан нь нь түрээсийн салбарт өсөлт үүсгэх зорилгоор орон сууцны зах зээлд шинэчлэл

Сайн дурынхан өмнөд Английн Плимүт дахь эрэг хавийн хуванцар хог хаягдлыг цэвэрлэж байгаа нь.

BBМ©

хийх төсөл юм. ХКН­ын аравдугаар сарын их хурал дээр тус улсын дарга Ши Жиньпин эдийн засгийн шинэчлэлийн талаар үг хэлэхдээ орон сууц нь “үнэ хөөргөдөх бус” хүн амьдрах зориулалттайг анхааруулж байв.

Хятадад хоосон орон сууц ихсэж буй сөрөг үзэгдэл байрны түрээсийн шинэчлэлтэй хосолс­ноор үл хөдлөх хөрөнгийн зах зээлд төдийгүй төмөрлөгийн эрэлт нийлүүлэлтэд сөрөг нө лөөлж бол зошгүйг зарим ажиг лагч сэрэмжлүүлсэн юм. “Хоосон орон сууц ны нөөц 25 хувиар өс сө нийг бид тооцоолоод байна. Гэтэл бусад хөгжингүй улсад энэ үзүүлэлт 8­10 хувьтай” хэмээн Liberum банкны шинжээч нар хөрөн гө оруулагч нартаа мэдэгд жээ. “Хукоу” буюу өрхийн бүрт гэлийн шинэчлэл, хөрөнгө нөөцийг үр ашигтай зарцуулах бодлогын үр дүнд ирэх арван жилд үл хөдлөх хөрөнгийн эрэлт гурван тэрбум хавтгай дөрвөл­жин метрээр буурна хэмээн тус банкны шинжээч нар үзэж байна.

Далай тэнгисийн амьсгааг боогч хуванцарТа бидний далай тэнгис

хуванцраар дүүрлээ. Британийн байгаль судлаач, нас сүүдэр 90 гарсан Дэвид Аттенборо BBC­гийн “Цэнхэр гараг II” (The Blue Planet II) баримтат цувралаар хуванцарт хахсан салхич шувууны ангаахайг телевиз үзэгчдэд харуулсан. Уг бичлэгээс хойш британичуудын олонх нь өдөр бүр үй олон хуванцар уут сав хаядагтаа үнэнхүү сэтгэл зовж эхэлсэн юм. Хөгжингүй ертөнцийг нийтэд нь хамраад байгаа ижил төстэй арга хэмжээнүүд бүгд хэрэглэгчийн ухамсрыг дээшлүүлэх зорилготой. Нийт 60 гаруй жилийн турш хог тариад сурчихсан та бидний соёлын үлдэгдэл манай гарагийн алслагдмал өнцөг буланд урсан очиж овоорсоор.

Далай тэнгист хөглөрч буй асар их хуванцар хогийг (ойрол цоогоор 800 сая тонн) цэвэрлэх, хог хаягдал үүсгэж буй тогтолцоог цөөлж багасгах нь тулгамдсан шаардлага боллоо. Энэхүү шаардлагыг улс орнуудын засгийн газар, өргөн хэрэглээний бараа бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч аль аль нь ухамсарлаж эхэллээ.

Өнгөрсөн долоо хоногт НҮБ­аас баталсан шийдвэрийг дэлхийн 200 гаруй улс орон

дэмжиж байна. Сайн дурын шинжтэй, зарим зүйлс нь бүрхэг уг санаачилга дэлхийн улс орнуудад тодорхой үүрэг хүлээлгэж, хамтын арга хэмжээ авахад чиглүүлэх зорилготой.

Юутай ч зарим улс хуванцар гялгар уут сав, микро үрлэнцэр (microbeads) гэгддэг нэг мил­лиметр үл хүрэх хэмжээтэй хуванцар үйлдвэрлэх, хэрэг лэхийг хориглож эхэллээ. Мөн ком паниуд дахивар боловс руу лах, дахин ашиглах тогтолцоо үүсгэхээр амлаж буй нь бэрхшээлийг шийдвэрлэхэд бага ч болов хувь нэмэр оруулж буй хэрэг юм.

Хүрээлэн буй орчныг хамгаалах кампани өрнүүлэгчдийн шахал­тад өртсөн олон үндэстний авар га компаниуд сайн дураараа санаа чилга өрнүүлэхээ мэдэгдэж эхэллээ. Coca­Cola, Unilever хоёр 2025 он гэхэд бүх савалгаагаа дахин ашигладаг болгохоор төлөвлөв. Procter & Gamble зарим брэндийн бүтээгдэхүүнээ “далайн хуванцар”­ыг дахин боловсруулах аргаар бүтээсэн лонхонд савлаж байна.

Өргөн хэрэглээний бараа бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч, жижиглэнгийн худалдаач нар баглаа боодлоо хүрээлэн буй орчинд ээлтэй болгох арга

гаанаас бүрмөсөн татгалзаж картон гэх мэт байгальд эргэн шингэдэг материал ашиглахыг хэрэглэгчдийн зарим хэсэг сайшаадаггүй. Уг салбарт техно­логийн хувьсгалт эргэлт хийхээр оролдох компанид мөнгө орлого төдийгүй зах зээлээ алдах аюул нүүрлэдэг. Энэ бол зохицуулах байгууллагад хөндлөнгөөс орол­цох ёстой чухам тэрхүү нөхцөл юм.

Нэг удаагийн хэрэглээний хуванцарт оновчтой татвар оноож, арай үнэтэй ч хүрээлэн

буй орчинд уршиг бага тарьдаг материал ашиглах компаниудын сонирхлыг хөхүүлэн дэмжих, хуванцар орлох бүтээгдэхүүний судалгаанд хөрөнгө оруулах хэрэгтэй.

Бодлого тодорхойлогч нар иргэдийн соёлыг өөрчлөхөд ч ихийг хийх ёстой. Нөөц эргүүлж ашиглах схем буюу хэрэглэгч нар хуванцар лонх эргүүлж тушаахдаа анх төлсөн мөнгөнийхөө багахан хэсгийг эргүүлж авдаг тогтолцоотой улсуудад дахивар эргэлт хавьгүй

өндөр байдаг. Хөгжингүй баян орнуудад олон

нийтийн ухамсар дээшлэх нь эргээд засгийн газруудад тодорхой арга хэмжээ авах шахалт болно. Харин хөгжиж буй оронд байдал илүү түвэгтэй. Далайд хаягдаж буй хуванцрын голлох хэсэг нь ердөө Азийн тавхан улсаас үүдэлтэй. Сэргээгдэх эрчим хүчний хөгжлөөс шалтгаалан өөр гарц хайж буй газрын тосны компаниуд хөгжингүй зах зээлд хуванцрын хэрэглээ өсөх ёстой гэсэн тооцоо гаргаад байна.

Юутай ч хөгжиж буй улс орнууд арга хэмжээ авах өөрийн гэсэн учир шалтгаантай. Үерлэх аюул, хогийн уулан овоолго нурж хүмүүсийн аминд хүрдэг ослын шалтгаан хэмээн үзсэний улмаас Шри Ланка есдүгээр сард нэг удаагийн хэрэглээний хуванцрыг хориглов.

Илүү эрс арга хэмжээг БНХАУ саяхан авлаа. Дэлхийн бусад улсын хуванцрын хаягдлыг олон жилийн турш импортоор авч ирсэн тус улс энэ оны эцэс гэхэд хуванцар хог хүлээн авахаа зогсоохоор болов. Энэ бүхэн өрнөдийн бодлого тодорхойлогч нарт ч шийдвэрлэх ёстой асуулт болж байна.

Эмма ДанклиЭдийн засгийн удаашрал,

хэрээс хэтэрсэн өр зээлийг шийдвэрлэх арга хэмжээтэй уялдан Хятадын ирээдүй бүрхэг боллоо.

Сүүлийн хоёр долоо хоног хагасын хугацаанд Хятадын хувьцааны зах зээл таван хувиар унаж, тус улсын Засгийн газрын бондын өгөөж эгзэгтэй дөрвөн хувийн хязгаарыг давсан нь хөрөнгө оруулагчдыг улам түгшүүлэв.

Хятадад хөрөнгө зарах ажил­лагаа эрчээ авсан нь дэлхийн хувьцааны зах зээлийн өнөөгийн нөхцөлөөс зөрүүтэй байгаа юм. Эх газрын Хятадын CSI 300, Хонконгийн Hang Seng индекс саяхан унасан нь дунд зэрэг өсөлттэй S&P 500, Euro Stoxx 50 индексээс эсрэг хандлага тодорхойлж байна.

Хятадын хувьцааны зах зээл дэх уналт нь сөрөг муу үзэг дэл биш, ердөө л өсөлтийн он жилүү­дийн дараа хөрөнгө оруулагч нар ашгаа хүртэж буйн тусгал хэмээн зарим хөрөнгө оруулагч тайлбарлах аж.

“Борлуулалтын ихэнх нь хүмүү сийн сэтгэлийн хөдөл­гөөнөөс үүдэлтэй. Энэ онд зах зээл ингэж их өссөн юм чинь ашгаа олж авцгаая гэж буй хэрэг” хэмээн Aberdeen Standard­ын сангийн менежер Николас Чуй тодотгов. “Хятадын онцлогтой өвөрмөц үзэгдэл. Дээр нь тат варын шинэчлэлийн хууль АНУ­д сэргэлт үүсгэчихлээ” хэмээн тэрбээр нэмж өгүүллээ.

CSI 300, Hang Seng аль аль нь олон жилийн турш тус бүр 31 болон 20 хувийн жилийн дундаж өсөлттэй явж ирсэн юм. Жилийн эцсээр ихэвчлэн арилжаа намждаг тул зарим шинжээч нар хөрөнгө оруулагчдад мөнгөө хадгалж түр хүлээхийг зөвлөдөг.

Гэтэл өөр нэг хэсэг нь саяхны борлуулалтыг зарчмын шинж чанар бүхий, ирэх жил дуустал үргэлжлэх урт хугацааны хүчин зүйлээс шалтгааллаа хэмээн тайлбарлаж сууна. “Сүүдрийн

хэрэгсэл хайсаар цөөн бус жилийг үдлээ. Шил, хөнгөн цагаантай харьцуулахад хуванцрыг дахин ашиглах нь түвэгтэй. Газрын тосны үнэ хямд нөхцөлд дахивар ашиглан үйлдвэрлэсэн хуван цар нь цоо шинэ PET буюу полиэ тилен терефталатаас хамаа гүй үнэтэй. Ургамлын гаралтай “биохуванцар” хүртэл байгаль орчин бохирдуулагчид тооцогд дог. Хуванцар уут савыг хэт нимгэн хийвэл урагдаж цоорчихно.

Компаниуд хуванцар савал­

АНУ, БНХАУ-ын хувьцааны зах зээлийн индекс

XI 2017 XII

105CSI 300

S&P 500

104

103

102

101

100

99

98

хЭвлЭмЭл ЗАхИАлГА

• УлИрАлД: 30 000^ (62 ДУГААр)• ХАГАС ЖИлД: 60 000^ (124 ДУГААр)• ЖИлД: 120 000^ (248 ДУГААр)

хоСолмол ЗАхИАлГА(Хэвлэмэл + Онлайн)

• УлИрАлД: 32 000^ (62 ДУГААр)• ХАГАС ЖИлД: 65 000^ (124 ДУГААр)• ЖИлД: 125 000^ (248 ДУГААр)

нийгэм

4 ЗаСгийН гаЗрыН МЭДЭЭ СоНиН 2019.08.07, лхагва ~ №130 (1182)

• Үнэ өссөн, унаа цөөрснөөс үүдэн галт тэрэг болон тус чиглэлд шинээр явж эхэлсэн рэйлбусаар зорчигсдын тоо эрс өсчээ.

• Дарханд билет дамлан зарж байна гэсэн иргэдийн гомдол тасрахаа больжээ.

• Дарханы замыг хааснаас хойш долоо хоногт 12000 хүн галт тэргээр зорчиж байна.

Битүү дээвэртэй шинэ цэнгэлдэх хүрээлэн байгуулах талаар манайхан олон жилийн турш ярьсан ч өнөө хэр ажил хэрэг болоогүй л байна. Харин өнөө жилийн Улсын баяр наадмын өмнөхөн 50-60 мянган хүний суудалтай “Үндэсний төв цэнгэлдэх хүрээлэн” байгуулах асуудал Засгийн газрын түвшинд яригдаж, яамд, нийслэлийн ЗДТГ-ын төлөөллийг багтаасан ажлын хэсэг байгуулсан билээ. Үүнтэй холбогдуулан нийслэлийн Засаг даргын захирамж гарч, “Үндэсний төв цэнгэлдэх хүрээлэн” байгуулах төслийн концепц, загвар зураг төсөл боловсруулах уралдааныг зохион байгуулахаар зарлаад байна. Энэ талаар нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газрын дарга, “Үндэсний төв цэнгэлдэх хүрээлэн” байгуулах санал боловсруулах ажлын хэсгийн нарийн бичгийн дарга Э.Содномжамцаас дараах тодруулгыг авлаа.

-жил бүрийн улсын баяр наадмаар “шинэ цэнгэлдэх хүрээлэн байгуулахгүй бол наадамчид, жуулчид хаанаа ч багталцахгүй байна” гэдэг яриа гардаг. олон жил ярьсан “үндэсний төв цэнгэлдэх хүрээлэн” байгуулах асуудал өдгөө ажил хэрэг болохоор төлөвлөгдөж, байршил сонгох, зураг төсөл боловсруулах ажлууд эхэлсэн гэдэг үнэн үү?

-тийм ээ. Монгол улсын Ерөн-хий сайдын 2019 оны долдугаар сарын 9-ний өдрийн 94 дүгээр захирамж гарч, “үндэсний төв цэнгэлдэх хүрээлэн” байгуулах санал боловсруулах ажлын хэсгийг байгуулсан. ажлын хэсгийн даргаар Монгол улсын сайд, ЗгхЭг-ын дарга

Э.Содномжамц: “үндэсний төв цэнгэлдэх хүрээлэн”-гийн загвар зураг төсөл боловсруулах уралдаанд идэвхтэй оролцоорой

л.оюун-Эрдэнэ, ажлын хэсгийн бүрэлдэхүүнд бСШуС-ын сайд, боаж-ын сайд, бхб-ын сайд, нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд улаанбаатар хотын Захирагч, нарийн бичгийн даргаар НЗДтг-ын дарга миний бие томилогдсон байгаа. Ерөнхий сайдын энэ захирамж долдугаар сарын 16-нд НЗДтг-т ирснээр нийслэлийн холбогдох агентлагуудын дарга удирдлага, мэргэжилтнүүдтэй хамт Нисэх, яармагийн орчимд ажиллаж, шинээр байгуулах “үндэсний төв цэнгэлдэх хүрээлэн”-г хаана байгуулбал зохимжтойг судалж зөвлөлдсөн. ингээд яармагт буюу одоогийн “буянт-ухаа” спорт цогцолборын ордны замын зүүн талд, “Чингис хаан” олон улсын нисэх буудлын баруун талд, Нисэх, яармагийн орчимд буюу богд уулын ард, хүй долоон худгийн “Монгол наадам” цогцолборын газарт гэсэн дөрвөн байршлыг судалж ажлын хэсгийн хуралдаанд оруулж хэлэлцүүлээд, хоёр газрыг нь сонгон Засгийн газрын хуралдаанд оруулахаар тогтоод байна. Шинэ цэнгэлдэх хүрээлэнг “буянт-ухаа” спорт цогцолборын ордны замын зүүн талд байгуулах уу, хүй долоон худгийн “Монгол наадам” цогцолборын газарт байгуулах уу гэдгийг маргаашийн Засгийн газрын хуралдаанаар эцэслэн тогтооно.

Мөн дээрх шийдвэртэй хол-богдуулан нийслэлийн Засаг даргын 2019 оны а/787 дугаар захирамж гарч, “үндэсний төв цэнгэлдэх хүрээлэн” байгуулах төслийн концепц, загвар зураг төсөл боловсруулах уралдааныг өнөөдрөөс эхлээд зохион байгуулахаар зарлаад байна. олон улсын спортын төрөл бүрийн тэмцээн уралдаан, урлаг

уран сайхны арга хэмжээнүүдийг зохион байгуулах боломжтой, үндэсний хэв шинжийг агуулсан, олон улсын жишигт нийцсэн, орчин үеийн хэрэгцээ шаардлагыг хангасан 50-60 мянган хүний суудалтай, битүү дээвэртэй цэнгэлдэх хүрээлэнгийн төслийн концепц, загвар зураг төсөл боловсруулах уралдаанд мэргэжлийн байгууллагууд, уран бүтээлчид та бүхнийг идэвхтэй оролцохыг урьж байна.

-50-60 мянган хүний суудал-тай, битүү дээвэртэй цэнгэлдэх хүрээлэнгийн загвар зураг төслийг гаргах түүхэн бөгөөд хүндтэй эрхийн төлөө өрсөлдөх уран бүтээлчдэд тавьж байгаа хамгийн гол шаардлага юу вэ. ямар хүмүүс оролцох боломж-той вэ?

-таны хэлдгээр энэ бол үнэ-хээрийн түүхэн бөгөөд хүндтэй үүрэг хариуцлага юм. “үндэсний төв цэнгэлдэх хүрээлэн” байгуулах төслийн концепц, загвар зураг төсөл боловсруулах уралдаанд мэргэжлийн байгууллагууд мөн хувь уран бүтээлчид, мэргэжлийн ангийн оюутнууд оролцох боломжтой. анхаарах гол зүйл нь хугацаа жаахан давчуу байгаа гэдгийг хэлэх нь зүйтэй. уралдааныг 2019 оны наймдугаар сарын 06-наас 16-ны хооронд зарлагдаж байгаа бөгөөд оролцох хүсэлтэй уран бүтээлчид, аж ахуйн нэгжүүдийн бүтээлийг наймдугаар сарын 16-ны 16:00 цаг хүртэл хүлээн авах юм. 30 сая төгрөгийн шагналын сантай тус уралдаанд ирүүлсэн бүтээлүүдийг шалгаруулахдаа таван гол шаардлага тавьж байгаа. Нэгдүгээрт, төслийн үзэл санаа, шинэлэг байдал, хоёрдугаарт, үндэсний онцлог, түүх, соёлын хэв шинжийг тусгасан байх,

гуравдугаарт, байгаль орчинд ээлтэй, орчин үеийн технологийн шийдлийг тусгасан байдал, дөрөвдүгээрт, ажлын гүйцэтгэл, иж бүрдлийн шаардлага хангасан байх, тавдугаарт олон нийтийн санал асуулга гэсэн таван шалгуур үзүүлэлтээр дүгнэж, эхний 2 байр эзлүүлнэ. ирүүлсэн бүтээлүүдийг 2019 оны 08 дугаар сарын 17,18,19-ний өдрүүдэд нийслэлийн хот

байгуулалт, хөгжлийн газрын цахим хуудсанд байршуулж, олон нийтийн саналыг цахимаар хүлээн авах юм.

-50-60 мянган хүний суудал-тай цэнгэлдэх хүрээлэнгийн газрын асуудлыг шийдэх нэг хэрэг. Цаана нь дахиад зог-соолын асуудал, дэд бүтцийг хэрхэн шийдэх вэ гээд нийс-лэлийн зүгээс шалтгаалах зүйл олон байгаа. энэ тал дээр ямар

шийдэл эрэлхийлж байна вэ? -“үндэсний төв цэнгэлдэх

хүрээлэн” байгуулахад зогсоол, авто зам, дэд бүтэц гээд мэдээж олон асуудал, цөөнгүй бэрхшээл нийслэлийн өмнө тулгарч таарна. үүнийг олон талаас нь бодолцож, хамгийн боломжит хувилбараар шийдэх нь л чухал. тухайлбал, хүй долоон худгийн “Монгол наадам” цогцолборын газарт шинэ цэнгэлдэх хүрээлэнг байгуулснаар бүх зүйл нь нэг дороо төвлөрөх нь сайн ч гэлээ зам тавих, цахилгаан, дулаанд холбох, цэвэр, бохирын шугам татах гээд дэд бүтцийн асуудал ярвигтай. бараг шинэ цэнгэлдэх барих зардалтайгаа адилхан өртөг шаардаж ч мэднэ. яармагт буюу одоогийн “буянт-ухаа” спорт цогцолборын ордны замын зүүн талд шинэ цэнгэлдэхийг байгуулах шийдвэр Засгийн газраас гарлаа гэхэд газрын асуудлыг нь нэг тийш шийдэх хэрэгтэй байгаа. учир нь тухайн газрыг хувийн хэвшлийн хоёр байгууллагад давхцуулаад олгочихсон юм билээ. Нэг нь дуудлага худалдааны анхны үнээ төлсөн байгаа. Засгийн газраас тухайн газрыг улс тусгай хэрэгцээнд шилжүүлж авна гэж шийдвэл нөхөн төлбөр төлж, нөгөө байгууллагыг хохиролгүй болгох асуудал яригдана. ямар ч байсан энэ Засгийн газар болоод нийслэлийн удирдлагууд олон жил ярьсан шинэ цэнгэлдэх хүрээлэн байгуулах ажлыг эхлүүлж, ардын хувьсгалын 100 жилийн ойгоор наадамчин олныгоо олон улсын жишигт нийцсэн, орчин үеийн хэрэгцээ шаардлагыг хангасан 50-60 мянган хүний суудалтай, битүү дээвэртэй цэнгэлдэхэд наадуулах боломжийг бүрдүүлэхийн төлөө ажиллаж байна.

Галт тэрэгний билетийг шаглаж эхэлжээ

Г.Санжааханд @sanjaakhandZGM

Шагийн билет их байгаа тул билетэн дээрх нэрийг иргэний үнэмлэхтэй тулган суулгаж байна

ул а а н б а а т а р - Д а р х а н чиглэлийн авто замын шинэчлэлтэй хол боотойгоор зорчигч, тээвэр лэгчдэд үүсэх асуудал мундахгүй их байна.

тус чиглэлд тавьсан түр замаар бороотой өдөр шаварт суугаад явахгүй, нартай өдөр шороо манараад харахгүй байгаагаас үүдэн зам тээврийн ослын тоо ч нэмэгдэж буй. Мөн иргэд хол газар “бартаат замаар” зорчихдоо өөрийн унаагаар явахаас илүү нийтийн тээвэр, тендерийн машинд суух сонирхол давамгайлж буй. Энхэл донхол ихтэй зам дээр машинаа эвдсэнээс хөлсний унаанд суух нь зөв сонголт ч байж мэдэх. Нэгэнт нийтийн тээврийн эрэлт бий болсон тул тус чиглэлийн тендерийн болон хувиараа такси эрхлэгчид үнээ нэмжээ. хуучнаар тээврийн товчоо, мөн Драгон төв дээрээс 20 мянган төгрөгөөр Дархан-уб чиглэлд явдаг байсан такси 25 мянга болсон байна. орой үдшийн цагаар энэ үнэ бүр 40 мянга хүрдгийг зарим зорчигч хэлж байв.

үнэ өссөн, унаа цөөрснөөс үүдэн галт тэрэг болон тус чиглэлд шинээр явж эхэлсэн рэйлбусаар зорчигсдын тоо эрс өсчээ.

тэр тусмаа галт тэргийг бодвол хурдан явах рэйлбусын билет олдохгүй байна. иргэдийн

эрэлтийг далимдуулсан билет шаглах тохиолдол ч бий аж. тиймээс убтЗ хНН-ээс рэйлбусын билетийг урьдчилж олгохгүй бөгөөд, яг явах билетээ тухайн өдөр нь зарах зохицуулалтыг хийж эхэлсэн аж.

гэвч тухайн өдөр рэйлбусанд суух зорчигсдын тоо суудлын тооноосоо хэд дахин илүү байгаа тул билет авахын тулд эрт дугаарлах, цаашлаад “эрийн сайндаа” дайрч авах боломж л байна.

галт тэргээр үйлчлүүлэх иргэдийн тоо бараг хоёр дахин нэмэгдсэн талаар албаны эх сурвалж өгүүлж байна. “хоногт 7000 хүн тээвэрлэдэг байсан бол Дарханы замыг хааснаас хойш 12000 хүн тээвэрлэж байгаа аж.

төмөр замын удирдлагын газрын Зорчигч тээврийн албаны дарга Д.Нарантуяа “хүмүүсийн зорчих урсгалыг харахад өглөөний суудал маш их хүнтэй байдаг. тиймээс шинээр нэмж буй чиглэлээ хүмүүсийг аль болох өглөө хотод оруулж цагт тохируулах бодлого барьж ажиллаж байгаа” хэмээв.

жил бүрийн найм болон есдүгээр сард урд болон хойд чиглэл энгийн үеэс эрс нэмэгддэг байна. Өнгөрсөн оноос билетийг онлайнаар худалдаалж эхэлсэн боловч өнөөдрийн байдлаар ийм захиалга 10 хувийг нь л эзэлж байгаа аж. галт тэргээр явах гэж байгаа хүн буцах билетээ дурын өртөөнөөс авах боломжтой.

тодруулбал, хархорин,

Драгон, Найман шарга, Нарантуул, Замын-үүд болон Эрээний өртөө зэрэг зургаан салбарт билет борлуулдаг. гэтэл Дарханд билет дамлан зарж байна гэсэн иргэдийн гомдол тасрахаа больжээ. тиймээс Зорчигч тээврийн алба цагдаагийн байгууллагатай хамтран аян зохион байгуулж эхэлсэн байна. аяны хүрээнд галт тэргэнд суухад нь билетэн дээр байгаа овог, нэрийг иргэний үнэмлэхтэй тулган оруулж байгаа аж. Нэр зөрсөн тохиолдолд билетийг хүчингүй болгож, дахин авах шаардлага тавьдаг байна. тиймээс дамлан зарж буй билетийг худалдан авахгүй байхыг иргэдэд анхааруулж байсан юм.

ЗГМ ТОвЧХОН» ГЭмТ хЭрЭГ Орхон аймгийн Цэргийн штабын дарга Б нь аймгийн захиргааны байранд буудуулсан байдалтай олджээ. Энэ талаарх дуудлага энэ сарын 5-ны өдөр 14.31 цагийн орчимд цагдаагийн байгууллагад ирсэн бөгөөд одоогоор хэргийг шалгаж байгаа учир мэдээлэл өгөх боломжгүй гэдгийг ЦЕГ-аас хэллээ.

» САнУУлГА Гадаад харилцаанаас яамнаас Хонконг-д эмх замбараагүй байдал үүсч байгаатай холбогдуулан Монгол иргэдийг жагсаал болж буй газруудад зорчихгүй байх, аль болох хар, цагаан хувцас өмсөхгүй байхыг зөвлөж байна. Мөн Хонконгоор дамжин өнгөрөх болон тус бүс нутагт аялахаар төлөвлөж байгаа иргэд анхаарал болгоомжтой байхыг санууллаа.

» оСол Архангай аймгийн “Өгий” нуурын “Урд мэргэн шанаа” гэдэг газар иргэн Б-гийн түрээслүүлдэг 4х5 метрийн хэмжээтэй байшин шатсаны улмаас 12 хүн гэмтэж, нэг хүүхэд нас баржээ.

» АмжИлТ Франц улсын Парис хотноо болсон Олон улсын химийн 51 дэх олимпиадад энэ жил 80 улсын 309 хүүхэд, ажиглагчаар дөрвөн улс оролцсон байна.Монгол Улсыг төлөөлж дөрвөн сурагч явснаас “Орчлон” сургуулийн 11 дүгээр ангийн сурагч А.Ашид, “Шинэ эхлэл” сургуулийн 12 дугаар ангийн сурагч Б.Арвин нар хүрэл медаль хүртжээ.

С.Батсайхан / ЗГМ©

5ЗаСгийН гаЗрыН МЭДЭЭ СоНиН2019.08.07, лхагва ~ №130 (1182)

1Мөн гал түймрээс үүдсэн

шавжны нүүдэл биш энгийн нэгэн байгалийн үзэгдэл учир санаа зовох шаардлагагүй хэмээж байна. тэрбээр,“Монгол оронд 2000 орчим зүйл цох байдгаас хамгийн өргөн тархсан нь жийгээ, буглаа, шүрэн, эвэрт цохнууд юм. Цох нь ямар нэгэн халдварт өвчний холбогдолгүй боловч зуны улиралд орой, шөнийн цагаар идэвхждэг. Нийслэлд ихээр тархаад буй carabinae буюу монголоор жийгээ цох нь 300 орчим зүйлтэй, хатуу далавчтаны багийн шавж. ургамлын үндэс болон жижиг сээр нуруугүй амьтнаар хооллодог. Чийгтэй болон бороо ус элбэгтэй байгаагаас идэвхжиж хүний нүдэнд ил харагдаж байна. бороо хур татарч, хуурай сэрүүн болоход хүний нүдэнд харагдахгүй. жийгээ цох арьсыг хазсан тохиолдолд бага зэрэг өвдөлт мэдрүүлэх ч вирус тээдэггүй учир хүний биед хор хохиролгүй. хүний чихэнд орсон тохиолдолд буруу арга

хэмжээ авснаас үүдэн хэнгэрэг цоорох эрсдэлтэй.

Нэг жилийн настай уг цохын идэвхтэй үе 20 орчим хоногийн дараа дуусна гэж таамаглаж байна.

хорхой хүний арьсыг хазах болон чихэнд орох эрсдэлтэй байдаг бол хүр хорхой харшил үүсгэх магадлалтай байдаг” гэсэн юм.

харин иргэдийн тааж яриад буй хар хорхойн их нүүдэл Монгол оронд болоогүйг

Хар хорхойн их нүүдэл Монгол оронд болоогүй

Чихэнд орсон хар хорхойг гаргахын тулд шууд ус хийх нь хэнгэрэг цоолох эрсдэлтэй

цаг үе

Өнгөрсөн жил өрөөсгөл хүр хорхой нийслэлд элбэг байсан. харин энэ жил тус хорхой хөвсгөл, булган аймгийн нутгаар элбэг байна. Цох, хар

тэрбээр мөн тодотгосон. хэрэв шавжны нүүдэл болж буй тохиолдолд одоо үзэгдэж буйгаас бүр ч их хэмжээгээр гардаг юм байна.

Уг амьтан өөрөө гэрэлд тэмүүлэгч. Тиймээс хорхой нэгэнт орсон бол чихээ гэрэл рүү харуулаад, гарч ирэхийг нь тэвчээртэй хүлээх ёстой.

хэдийгээр хүчтэй хор хөнөөл байхгүй ч, бага насны хүүхдийн чихэнд орсон тохиолдолд асуудал дагуулсаар байгаа аж. Эмнэлгийн байгууллагад иргэд энэ талаар хэр их хандаж буйг тодруулахаар Чингэлтэй дүүргийн эрүүл мэндийн нэгдсэн төвд очсон ч эмч нар нь мэдээлэл өгөхөөс татгалзлаа. гэвч эмнэлэгт ч энэ хорхой хэдийнэ “зочилсон”-ыг хэвтэн эмчлүүлэгчид ярьж байна.

харин улсын нэгдүгээр төв эмнэлэгт өдөрт дунджаар 4-5 иргэн чихэнд шавж орсон гэх шалтгаанаар ирдэг байна. Энэ

талаар тус эмнэлгийн эмч Д.Цэрэндолгор, “урин дулааны цаг ирж ногоон бүсэд аялж зугаалах нь эрс ихэссэн энэ өдрүүдэд хорхой шавж чих рүү орох тохиолдол их гарч байна. тиймээс чихэнд цох, хар хорхой, шоргоолж, ялаа, жоом зэрэг жижиг амьд биет орсон тохиолдолд яаралтай чих хамар хоолойн эмчид хандаарай. Өөрсдөө дур мэдэн эмчилгээ хийх гэж оролдон, улам хүндрүүлэх тохиолдол бий. ухаж, элдэв бодис дусаах нь хэнгэргээ цоолох цаашлаад сонсголд нөлөөлөх гээд олон

эрсдэлтэй” хэмээн зөвлөлөө.Чихэнд хорхой орсон тохиол-

долд ус болон лимоны шүүс шууд хийхийг зөвлөсөн баннер хүртэл цахим орчинд бий. гэвч шууд ийм арга хэмжээ авах нь хамгийн буруу аж. харин ч тухайн амьтан амьд байхад ус хийвэл хэнгэрэг цоорох аюултай гэнэ. уг амьтан өөрөө гэрэлд тэмүүлэгч. тиймээс хорхой нэгэнт орсон бол чихээ гэрэл рүү харуулаад, гарч ирэхийг нь тэвчээртэй хүлээх ёстойг мэргэжлийн эмч зөвлөж байна. харин үхсэн хорхойг усанд хөвүүлэн гаргаж ирэх нь зөв аж.

ЗӨвЛӨГӨӨ

“Хар хорхой”-н идэвхжил 20 хоногийн дараа дуусна

Өдрийн хэмнэл

6 ЗаСгийН гаЗрыН МЭДЭЭ СоНиН 2019.08.07, лхагва ~ №130 (1182)

TATAR/ VIP GIG SHOWхаана: Хар сувд хөлөг онгоцхэзээ: 2019.08.16 Тасалбарын үнэ: ^ 30 мянга

Япон фестиваль монголд хаана: White rock centerхэзээ: 2019.08.17Тасалбарын үнэ: ^ 1000

мөрдорж 100 жил хаана: Улсын филармони хэзээ: 2019.09.20 Тасалбарын үнэ: ^ 25 мянга

PRAY4GANBAATARхаана: Ulaanbaatar palaceхэзээ: 2019.08.17Тасалбарын үнэ: ^ 25-30 мянга

IDEREE` S FRESH NIGHTхаана: Ub Comedy Clubхэзээ: 2019.08.07Тасалбарын үнэ: ^ 38500

Backed by Sunrise Festival хаана: Хар сувд хөлөг онгоцхэзээ: 2019.08.09Тасалбарын үнэ: ^ 20-30 мянга

ОНЦЛОХ үЗвЭРТв ХӨТӨЛБӨР

ЗУРХАй

Билгийн тооллын 7Намрын тэргүүн хар бич сарын долоон улаан мэнгэтэй, улаан хулгана өдөрҮс засуулбал: Хэл ам, хэрүүл тэмцэл ирнэ.наран ургах, шингэх: 05.36-20.16Барилдлага: Үл зохилдохшүтэн барилдлага: МунхрахуйСуудал: Гал

Аргын тооллын наймдугаар сарын 7, Буд гараг. Билгийн тооллын 7, Салхины эх одтой, улаан хулгана өдөр. Өдрийн наран 05.36 цагт мандаж, 20.16 цагт жаргана. Тухайн өдөр луу, бич жилтнээ аливаа үйл хийхэд эерэг сайн ба могой, морь жилтнээ сөрөг муу нөлөөтэй тул элдэв үйлд хянамгай хандаж, биеэ энхрийлүүштэй. Эл өдөр архи уух, тамхи татах, сэтгэл муутантай нөхөрлөх зэргийг цээрлэх хэрэгтэй ба гарагийг тахих, хүүхэд үрчлэн авах, урлан бүтээхэд сайн. Улаа гаргах, хиншүү хярвас гаргах, төлөг тавих, морь уралдахад муу. Өдрийн сайн цаг нь хулгана, үхэр, туулай, морь, бич, тахиа болой. Хол газар яваар одогсод зүүн урагш мөрөө гаргавал зохистой. Модон хохимой өдөр. Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй.

07.00 “Өглөө” хөтөлбөр

09.00 “Чкалов” Оросын олон ангит кино 3-р анги

10.15 МҮОНТ-ийн Алтан сан хөмрөгөөс: Зүрхэнд мөнхөрсөн аялгуу

19.35 “Skin med” арьсны эмнэлэг үзүүлж байна

20.00 “Цагийн хүрд” мэдээллийн хөтөлбөр /шууд/

22.10 “Брюслигийн домог” олон ангит уран сайхны кино 35, 36-р анги

08.00 "Bloomberg Daybreak Asia"

09.00 "Бизнесийн хэмнэл" хөтөлбөр

14.40 "Сая долларын суутан" нэвтрүүлэг

15.00 "Бизнесийн төв цэг" хөтөлбөр

21.00 "Мөнгөний урсгал" хөтөлбөр

21.00 "Инновац 2050" нэвтрүүлэг

08.07 Дэлхийн атлас нэвтрүүлэг

11.30 Хөгжилтэй Монголдой 5-р ангийн хичээл №34

14.05 "Мөнгөтэй зочин" шоу нэвтрүүлэг

19.00 "Царай муутын мөн чанар" СОАК 73-74-р анги

20.55 "Гал тогоо" шоу нэвтрүүлэг

00.00 Монголчууд XX зууны эхэнд нэвтрүүлэг

09.00 "Истанбулын нууц" Туркийн ОАК 8-11-р анги

13.00 "Сүүлчийн хатан" СОАК 15-р анги

15.00 "Ким нарийн бичгийн дарга" СОАК 13-16-р анги

21.00 "Америкчууд" ОАК /sea-son-5/ 1-р анги

23.30 "Тэрбумын ертөнц" ОАК /season-2/ 9-р анги

ЗГМ: СүДОкү

672139584

793468251

341285796

124593678

865712439

539846127

958674312

487321965

216957843

(Өмнөх дугаарын хариу)

75

1

9

95

3

1

1 854

9

7

23

1

38

5

87

7

495

2

9

4

фОТО АГШИН

УБ - БЭЭЖИН 06.10 08.25

БЭЭЖИН - УБ 09.30 12.00

УБ - ФрАНКФУрТ 09.40 13.00

ФрАНКФУрТ - УБ 14.30 05.20

УБ - СӨҮл 08.40 12.50

СӨҮл - УБ 14.20 17.00

УБ - ШАНХАй 13.15 16.50

ШАНХАй - УБ 17.50 21.40

УБ - ТОКИО 07.45 13.40

ТОКИО - УБ 14.40 19.15

УБ - ЭрХҮҮ 05.55 07.00

ЭрХҮҮ - УБ 08.00 09.10

МОСКВА - УБ 23.55 06.50

УБ - ЗАМыН ҮҮД 17.15 07.20

ЗАМыН ҮҮД - УБ 18.05 08.45

УБ - САйНШАНД 21.08 06.48

САйНШАНД - УБ 20.10 06.45

УБ - СҮХБААТАр 10.45 19.41

СҮХБААТАр - УБ 07.15 16.30

УБ - ЭрДЭНЭТ 20.30 07.45

ЭрДЭНЭТ - УБ 18.35 06.00

ЗГМ: үГИйН СүЛжЭЭ

БоСооГоор:1. Тэмүүжинг өсгөлцсөн Мэнлиг эцгийн овог аймаг2. Өвөрхангайн үзэсгэлэнт Найман нуур орох замд орших хос цохио бүхий уул, ус

жигдэрсэн газар3. Хоёр настай тэмээ4. МУГЖ, морин хуурч 6. Сануулга7. Буруу үйлдэл, мадаг8. ромын пап асан .... Павел12. Өвөл нэгдүгээр сард

9. Эрт үеэс Хянганы нурууны баруун биеэр нутаглаж, хожим Чингис хаанд нэгдсэн Монгол аймаг10. ДАШТ-ий анхны медаль болон олимпын анхны мөнгөн медаль хүртсэн бөх, дархан

аварга11. АНУ-ын 45 дахь Ерөнхийлөгчид халаагаа өгсөн экс Ерөнхийлөгч15. Казахстан улсын нийслэлийн өмнөх нэр19. Булганы зулзага20. Цагаан будааны ургамал

Өмнөх дугаарын хариу / 08.06

Д Т

А

Ү

Ү

А

ГБ

р

Н

М

А

Ж

Э

В

Г

Д

И

л

Д

А

О

Э

Д

А

Э Э

р

Н

В

Г

О

З

А

М

л

Ү

Ч

А

О

Ч

р

ЭФ

Г

Э

л

М

А

А

А

л

М

О

Б

А

Д

р

л Я

Ө л

Ө

Г

Ө

Н У

ороо нь ордог эцэг мал13. Уран бүтээлийн охин тэнгэр 14. Гэрэлт хорхой16. Нүх17. Үнэт металл18. 1943 оны улсын наадмын түрүү бөх, алдарт арслангийн хоч

хӨнДлӨнГӨӨр:1. Цаа бугын төл3. Европарла-мен тын өмнөх Ерөн хий лөгч 5. Зарим Монгол дээлний ханцуйны үзүүр дэх далбагар хэсэг8. Зүтгэл

1

3 4

5

8

9

10

11 12 13

15 16 17 1814

19 20

6 7

2

Netflix стриминг тавцан домогт найруулагч Мартин Скорсезегийн бүтээсэн "The Irishman" буюу "Ирланд хүн" киноны анхны трейлерийг цацсан байна. Гол дүрд роберт Де Ниро, Аль Пачино, Жо Пеши зэрэг холливүүдийн алдартнууд тоглосон тул тус кино нь энэ жилийн хамгийн өндөр хүлээлттэй бүтээлүүдийн нэгт тооцогдож буй.Киноны үйл явдалд хөлсний алуурчин "Ирланд хүн" хочит Фрэнк Шираны тухай өгүүлэх болно. Энэхүү түүх нь бодит хүний амьдралын тухай бөгөөд кино зохиолыг Чарльз Брандтын "I Heard You Paint Houses" номоос сэдэвлэн бичжээ.Уг кино ирэх сарын 27-нд Нью-йоркийн кино наадамд танилцуулагдах бол арваннэгдүгээр сарын сүүлээс Netflix-ээр цацагдана.

“The Irishman”

Хятадын Жинань хотын амьтны хүрээлэнгийн "Erxi" нэртэй панда зуны

халуунд сэрүүцэхийн тулд хөлдөөсөн жимс идэж буй нь.

Xinhua©

УВС 24o

14o

ХОВД 27o

14o

ЗАВХАН 25o

12o

БАЯНХОНГОР 24o

13o

ГОВЬ-АЛТАЙ 23o

13o

ӨВӨРХАНГАЙ 20o

11o

АРХАНГАЙ 21o 8o

ХӨВСГӨЛ 25o

12o

БУЛГАН 22o

10o

ТӨВ 21o

10o

ДУНДГОВЬ 25o 12o

ӨМНӨГОВЬ 27o

15o

ГОВЬ-СҮМБЭР 24o

10o

ДОРНОГОВЬ25o

13o

СҮХБААТАР 18o 10o

ХЭНТИЙ 20o

10o

СЭЛЭНГЭ 22o

12o

ОРХОН 22o

10o

ДАРХАН-УУЛ 22o

12o

ДОРНОД 19o

11o

БАЯН-ӨЛГИЙ 22o

11o

ЦАГ АГААР

УЛААНБААТАР VIII.11 26o

14o8 м/с

6 м/с

Бага зэргийн бороо

VIII.08 22o

10o10 м/с

6 м/с

Бага зэргийн бороо

VIII.07 21o

10o7 м/с

5 м/с

Үүлшинэ Багавтар үүлтэй

VIII.09 23o

11o 11 м/с

7 м/с

10 м/с

8 м/с

Бороотой

VIII.10 25o

13o

ZGM DAILY2019.08.07, wednesdaY ~ №130 (1182) 7The official gazeTTe

Sakes revenue of Tavantolgoi JSC rises

Large amount of beetles emerge in Ulaanbaatar

Carabid is not related to any infectious disease.

Top 20 index decreases 0.48 percent, to 20,496.16 points

Petro Matad spuds Red Deer-1 well

Market cap stands at MNT 2,52 trillion.The well is expected to take up to 35 days to complete.

ZGM: HIGHLIGHTS

PoliticsMinister of Foreign Affairs Tsogtbaatar Damdin re-ceives Mr. Katsuhito Asano, former member of the House of Councillors in the National Diet of Japan on August 5.

EconomyThe Mongolia-China Expo to be held in Hohhot, Ulanqab, and Tongliao cities of Inner Mongolia, China between September 6 and 10.

A digital platform for conducting auctions of land acquisition and land tendering was launches.

Mongolia’s biggest coal trade and investment conference and exhibition Coal Mongolia-2019 to be held on September 5-6, 2019 in Shangri-La Hotel, Ulaanbaatar.

Top 20 index decreases 0.48 percent, to 20,496.16 points. MSE A index falls 0.2 percent, to 9,419.76 points. MSE B index decreases 0.84 percent, to 8027.59 points. Market cap stands at MNT 2,52 trillion.

Top 20 index(by units)

20,496.1610,000

15,000

20,000

25,000

30,000

sociEtyMongolian athlete, mem-ory champion Munkhshur Narmandakh leads the world active rankings.

Japan to play its home opener in the second round of 2022 World Cup Asian qualifying against Mongolia at Saitama Stadi-um on October 10.

Minister of Environment and Tourism Tserenbat Namsrai pays visit to Gansu province of the People’s Republic of China between July 28 and August 2.

Bank of Mongolia launches new commemorative coins on the occasion of the 80th year anniversary of the victory of Khalkhyn Gol Battle.

Aminaa.UZGM

Carabids are not infectious and eats plant roots

a large mass of the carabid beetles are appearing in Ulaanbaatar making the citizens uncomfortable.

Net profit of the company totaled MNT 23 billion.

ZGM©

The MnT exchange rate against the U.s dollar is likely to be stabilized in the market due to the economic growth of 8.6 percent recorded in the first quarter of 2019, according to the Bank of Mongolia (BoM). also, the federal Reserve has reduced its policy rate by 0.25 percentage point, starting on July 31, 2019, which will undermine the increase of Usd exchange rate in the global market.

The foreign trade surplus is also rising, resulting in an increase in economic activity. in the first half of 2019, the foreign trade balance reached Usd 1 billion, reflecting an increase of 10 percent in exports yoy. The current account deficit decreased and the balance of payments surplus totaled Usd 456 million. Mongolia’s foreign currency reserves reached Usd 4 billion in June 2019, the central Bank said in its July press conference.

other factors that will impact the MnT exchange rate are the world Bank's recent approval of 100 million Usd in financing to support the development of Mongolia’s monetary policy and the international Monetary fund's extended fund facility program's expected funding of 800 million Usd in 2019. in other words, the key macroeconomic indicators that affect the foreign exchange market are positive, allowing the exchange rate to stabilize.

Mongolian oil explorer Petro Matad announced on Monday that the Red deer-1 exploration well in the asgat sag Basin of Block XX in eastern Mongolia was spudded on 4 august.

drilling at the Red deer-1 well is targeting a prospect with 48 million barrels of oil and is planned to be drilled to a total depth of 2,100 meters. The well is expected to take up to 35 days to complete. The company will bring in a separate rig for testing. a

call-off testing contract had been signed, which ensured testing operations, if warranted, could commence soon after discovery.

Meanwhile, at heron-1, Petro Matad said the first casing point at 551 meters was reached on schedule, and casing had been run and cemented. however, the provincial government had challenged Petro Matad’s legal right to use the land at heron-1 on the basis that a tripartite agreement between two central

government agencies and the province had not been executed.

in all of Petro Matad’s operations, the firm said it had followed the land permitting regulations as required under the production sharing contract, and in accordance with instructions from the Ministry of Mining and the industry regulator MRPaM.

The absence of a tripartite land-use agreement between government agencies had never previously been an issue. The board said it was working with the ministry, MRPaM and the provincial government to remedy that situation as soon as possible.

“The rig at heron-1 has been put on standby whilst the situation is resolved. all efforts are currently directed at fixing this interruption as quickly as possible in order to minimize rig standby costs. daily standby costs are low by industry standards and are of the order of Usd 12,000.” Petro Matad said the Red deer-1 well was located in a different province to that in which heron-1 was located, and had not been affected.

Tavantolgoi Jsc has announced its semi-annual financial report for 2019.

The report shows an increase in sales and the profitability of the company from the previous year's figure. for example, the sales revenue reached MnT 123.7 billion, increasing 36.7 percent or MnT 33.24 billion from the previous year.

The net profit of the company totaled MnT 23 billion with MnT 437 earning per share, which was an increase of 19.5 percent compared to the previous year. share price decreased 9.71 percent, to MnT 6,510.

mAcro economIcs

mInIng

sTock mArkeT

mongolian currency rate expected to be stabilized as economy improves

Petro matad spuds red Deer-1 well

sakes revenue of Tavantolgoi Jsc rises mnT 33.2 billion

“The beetle or carabid is not related to any infectious disease but is activated during the night in the summer. The carabid, which is widely scattered in the capital city, is the family carabidae of coleoptera, with 300 species. it eats plant roots and small worms and activates with the presence of damp and rain. when the rain stops and the ground gets dry, people can not notice its existence. in the case of a bite of the beetle, it may cause a little pain, but it will not

harm the human body. however, it is risky if it gets into a human

ear. it is advisable to see a doctor. The activation of beetles will end in about 20 days,” said Mr. ganzorig, head of forest Rehabilitation department of the forest Research development centre.

ground beetles are a large, cosmopolitan family of beetles, carabidae, with more than 40,000 species worldwide, around 2,000 of which are found in north america and 2,700 in europe. it is one of the ten most speciose animal families, as of 2015.

ground beetles are a large,

cosmopolitan family of beetles,

carabidae

The activation of the beetles will end in 20 days

Sharyn Gol JSC(one month to date)

BDSec JSC(one month to date)

LendMN NBFI JSC(one month to date)

Gobi JSC(one month to date)

1.6k

1,580

1,560

1,540

900

850

800

750

63

62

61

60

320310300290280270

VI/25 VII

VII/24VII/04

VI/28 05

2507 10 13 16 19 22 25 28 31

VII 08

26

VII/04 11

27

VII/07 14

28

VII/10 17

29

VII/13 20

30

VII/16 23

31

VII/19 26

VIII

VII/22 29

02

Фото сурвалжилга

8 ЗаСгийН гаЗрыН МЭДЭЭ СоНиН 2019.08.07, лхагва ~ №130 (1182)

Гэр хорооллоос урсаж ирсэн “жорлонтой” үерийн усаар тоглож болохгүйг хүүхдүүддээ анхааруулъя.

Яармагийн урд замд

буусан үерийг ус зайлуулах

нарийн хоолой татаж

дийлээгүй тул явган хүний

замаа сэтлэн, тарьсан модоо

унагаж, өргөн шуудуугаар

урсгаж “аварлаа”.

Зам сэтэлж ус зайлуулдаг метрополитан

Венец атаархам water taxi зөвхөн Улаанбаатарт л бий.

Суусан газраасаа шороо атгаж болно, гэвч борооноор тогтсон шавартай усаар машинаа угаагаад өнгө орлоо юу…

Гарц нь "живсэн" ч дүрмээрээ л явна даа...

Тасганы овооноос урсаж ирсэн хэдэн арван гоо метр шороог зайлуулахад ТҮК-ийнхан хүч мөхөстлөө.

Гартаа бяртай нь авирч, хөлдөө шөрмөстэй нь гаталж туулна.

Ус цацаж иргэдийг

хохироосон жолоочийг

торгодог байсан

бол одоо Зөрчлийн

хуульд хариуцлага

тооцох тухай заалт

байхгүй.

Гэрэл зургийг С.Батсайхан, Ш.Гэрэлчулуун

хоёрхон өдрийн бороонд гишгэх газаргүй болчихдог 21 дүгээр зууны метрополитан хот, улаанбаатар. иргэд нь утааны масктай өвөлжиж, усны гуталтай зусдаг метрополитан хот. Метрополитан, метрополитан, метро ч үгүй метрополитан хот...

төрж, өссөн хотоо энэ мэт элдвээр муучилж гоочлоод байхыг хүсдэггүй ч утаа, үер ус гэхчлэн дөрвөн улирал дамнасан элдэв асуудлыг нь бодохоор эрхгүй дуугармаар санагдах юм. хэн, хэзээ оноосныг мэдэхгүй ч улаанбаатар гэх нэрийн өмнө “метрополитан” хэмээх сүржин гуншин дагалдах болж. яахав, нэг саяас дээш хүн амтай, хүн амынх нь тал илүү нь байнгын оршин суугч байж гэмээнэ хот суурин газрууд эл гуншинг эзэмших эрхтэй болдог аж. гэвч гоё ганган гуншин зүүх бодит шалгуур, босго үзүүлэлт нь хүн амын тоонд бус иргэдийнхээ ая тухтай амьдрах орчныг хэрхэн бүрдүүлсэн зэрэг энгийн зүйлээс эхлэх ёстой мэт санагддаг. Энэ талаас нь харвал утаа, үер ус, өмхий самхай үнэр, түгжрэл, хөрсний бохирдол, тоосжилт хуурайшилт гээд тоймгүй олон “шүдний өвчин”-тэй улаанбаатар хотод том, жижгийн амбицаас илүү толгой дараалан шийдэх асуудал олон байна. тэдгээрийн нэг нь үерийн ус.

Энэ жил бороо хур элбэг байгааг хэлэх үү ус зайлуулах шугам сүлжээ, суваг шуудуугүй шахуу хот маань эгээ л хагас өдрийн борооны усанд үйчих нь холгүй байна. үер усны асуудлаас улбаалаад зам харгуй эвдэрч сүйдэх, түгжрэх, осол аваарын тоо нэмэгдэх, жолооч нар машин тэрэг, эд хөрөнгөөрөө хохирох гэх мэт эдийн засгийн шинжтэй асуудлууд хөврөх болж. Энэ бүхнийг илүү дутууг нуршилгүй гэрэл зургаар өгүүлэхийг зорилоо.

2019.08.07, лхагва ~ №130 (1182)

Эдийн ЗасаГ9ЗаСгийН гаЗрыН МЭДЭЭ СоНиН

> 10 > 10 > 10

BHP, Glencore зэрэг олборлогчид ямар металл дэлхийн зах зээлд ноёлох талаар өөр өөр бодолтой.

Даваа гарагт ам.доллартай харьцуулсан юанийн ханш долоог давсан нь сүүлийн арван жилд анх удаа тохиолдож буй юм.

Өдгөө 22 настай тэрбээр Index Ventures-ын Майк Волпи зэрэг хөрөнгө оруулагчдаас $100 саяын хөрөнгө төвлө рүүлсэн.

Томоохон олборлогчид EV батарейн талаар санал зөрөлдөв

Бээжин юанийн ханшийг торгоохарга хэмжээ авлаа

цахиурын хөндийн шинэ юникорнынудирдагч Александр ван

Девон ПендлтонДаваа гарагт аНу-ын

үнэт цаасны үнэ үнэмлэхүй унасантай уялдан дэлхийд хөрөнгө чинээгээрээ тэргүүлж буй 500 баян эрхмийн нийт хөрөнгийн хэмжээ 2.1 хувиар багаслаа.

Bloomberg-ийн тэрбумтны индекст багтдаг 21 эрхмийн хөрөнгө тус бүр нэг тэрбум ам.доллараас дээш хэмжээгээр хорогдсон нь аНу, бНхау-ын зөрчил хөрөнгө оруулагчдад нөлөөлж буйн илрэл болов. онлайн жижиглэн худалдаа эрхлэгчийн хувьцааны үнэ унаснаас шалтгаалж amazon.com inc-ийг үндэслэгч жефф безосын хөрөнгө хамгийн ихээр буюу 3.4 тэрбум ам.доллараар багаслаа. гэхдээ жефф безос манай гараг дээр 110 тэрбум ам.долларын хөрөнгө бүхий хамгийн баян эрхэм хэвээр үлдлээ.

уг алдагдал нь өдгөө хүртэл орлого нь тогтвортой өсөж ирсэн дэлхийн хамгийн баян эрхмийн хувьд гэнэтийн өөрчлөлт болов.

Сүүлийн хэдэн долоо хоногт бий болсон нөхцөл байдал бусад баячуудын хөрөнгөд ч нөлөөлсөн. Санхүүгийн зангилаа цэг болдог хотын гудамжнаа есөн долоо хоног үргэлжилж буй эсэргүүцлийн аж и л лага а хонкон гийн элитүүдийн хувьцааны үнэд таагүй нөлөөлөв.

хонконгийн би рж ийн л ис т и н г эд бү р т г э л т эй компаниудаас эд баялаг нь улбаатай тэргүүлэх баян 10 эрхмийн нийт хөрөнгө

Дэлхийн тэргүүн баячууд нэг өдөрт

$117 тэрбумыгалдав

долдугаар сарын 23-наас хойш 19 тэрбум ам.доллараар багасаад байна. гэх дээ

өнөөдрийн алдагдлыг тооцож үзээд ч тэрбумтны жагсаалтын тэргүүн баян 500 эрхмийн

хөрөнгө 5.4 их наяд ам.доллар буюу нэгдүгээр сарын 1-нийхээс 11 хувиар өссөн дүнтэй байна.

Зах зээл донсолсонтой уялдан дэлхийн тэргүүн баячууд даваа гарагт 117 тэрбум ам.долларын алдагдал хүлээлээ(тэрбумаар)

Bloomberg Billionaires Index©

ЖеффБезос

3.4 $ 3.2$

2.8$

2.4$2.0$

Бернар Арно Марк Закерберг

Мукеш Амбани БиллГэйтс

10 ЗаСгийН гаЗрыН МЭДЭЭ СоНиН 2019.08.07, лхагва ~ №130 (1182)

Эдийн засаг

Дэвид СтрингерBhP, glencore зэрэг дэлхийн

томоохон олборлогчид цахилгаан машины (eV) батарей хувьсгал хийнэ гэдгийг хүлээн зөвшөөрсөн. гэвч ямар металл дэлхийн зах зээлд урт хугацаанд ноёлох талаар санал зөрөлдсөн хэвээр байна. вНр баруун австрали дахь цайрын үйлдвэрлэлээ сэргээж салбарын зах зээлийг онилж байгаа бол Rio Tinto литийн зах зээлд байр сууриа бэхжүүлэхээр яарч буй. харин glencore зэс, кобальтад анхаарлаа төвлөрүүлж, anglo american Plc платин, палладий хоёр батарейн технологид ямар үүрэг гүйцэтгэхийг судалж байна.

вНр-ын nickel west нэгжийн хөрөнгийн захирал Эдуард хагел “бид батарейд ордог цайр, кобальт, литий зэрэг бүх материалыг судалж байгаа. бидний тооцоолж буйгаар урт ба дунд хугацаанд цайр илүү ашиг өгөх төлөвтэй байгаа учир анхаарал татах таваар болно” хэмээн үнэлжээ. уул уурхайн салбарт дэлхийд тэргүүлэгч вНр компани nickel west нэгжээ зарах худалдан авагч хайж байсан. гэвч уг төлөвлөгөөнөөс татгалзаж, литий-ионы батарей болон өндөр чанарын цайрын нийлүүлэлтээс ашиг олохоор шийдвэрлэжээ.

2020 оны хоёрдугаар улир-лаас энэ нэгж цайвар ногоон өнгийн цайрын сульфат үйлд-вэрлэж эхлэхээр төлөвлөв. уг материал батарейн түүхий эдийн хангамжийн сүлжээнд ихээхэн үүрэгтэй. улмаар Перт дахь цайр баяжуулах үйлдвэр нийлүүлэлтийг тэлэх гол түлхүүр болох юм. Засгийн газрууд дотоод шатал тын хөдөл гүүртэй машинаас татгалзаж, авто

Цахиурын хөндийн шинэ юникорнынудирдагч Александр ван

Томоохон олборлогчид eV батарейн талаар санал зөрөлдөв

автомат жолоодлогот авто-машин, кассын аппаратгүй amazon go, дөхөм дэлгүүр бүрийн цаана компьютерт харах дадлага үүсгэх үүрэгтэй мянга мянган хүмүүс сууж байдаг. Энэ хүмүүс зураг харж, ачааны машин, савласан шарсан төмс гэх мэтээр “шошголох” ажил эрхэлдэг. Дараа нь уг ажиглалт-мэдээллийг хиймэл оюуны программ хангамжид оруулна. Программ хангамж хүмүүсээс нийлүүлсэн мэдээлэлд тулгуурлан тухайн ажил үүргийг гүйцэтгэхэд суралцана. технологийн гайхамшгийн ард нуугдаатай хүнд хөдөлмөр.

гуравхан жилийн түүхтэй scale ai inc хэмээх старт-ап энэхүү хүчир үйл явцыг хүмүүн, машин аль алиных нь төлөө

хөнгөвчлөх арга эрэлхийлж байна.

гэрэл зургуудад эхлээд тэмдэг тавьж, түүнээ 30 мянга орчим гэрээт хүмүүн-ажилтанд шилжүүлж, дараа нь эцсийн боловсруулалт хийдэг багц программ хангамжийг scale ai боловсруулжээ. alphabet inc-ийн waymo, general Motors co-гийн cruise, Uber Technologies inc зэрэг автомат жолоодлогот машин хөгжүүлэгчид хэдийн тус компанийн үйлчлүүлэгч болсон.

одоо бол scale программ хангамжаа хиймэл оюуны технологи хөгжүүлдэг бүх л компанид борлуулах хүсэлтэй. Старт-апыг дээд түвшний венчур капиталистууд ч хараандаа авсан. scale ai нэг тэрбум ам.долларын үнэлгээтэй

цайрын төлөөх өрсөлдөөн(мянган тонн)

ВBМ©

Jinchuan

2018 хүчин чадал Төлөвлөгөө

BHPTerrafame

Sumitomo Metal MiningTianjin Maolian

TsingshanPure Battery Tech

Бусад

0 100 200 300 400

бизнест хөрөнгө оруулалт татах сонирхолтойгоо наймдугаар сарын 5-нд мэдэгдлээ. “хүний түвшинд ажилладаг хиймэл оюуны систем бүтээхэд олон тэрбум, магадгүй олон арван тэрбум загвар шаардлагатай” хэмээн scale-ыг хамтран үндэслэгч, гүйцэтгэх захирал александр ван тайлбарлав. “ийм их сургалтыг гүйцэтгэж дөнгөх цөөн хэдэн аварга компани, үл дөнгөх олонхуудын хооронд асар их зааг оршсоор байгаа”-г захирал анхааруулав.

Цахиурын хөндийн хэмжүү-рээр авч үзлээ ч александр ван гоц ховор үзэгдэл. Нью-Мексико муж улсад өссөн тэрбээр физикч аав, ээжтэй. Ердөө өсвөр насан-даа программчлалын тэмцээнд амжилттай оролцож технологийн компанид ахлах сурагчийн хувиар ажиллах урилга хүлээн авчээ. Ердийн хугацаанаас өмнө сургуулиа дүүргэж Цахиурын хөндийд ажиллах болсон александр 19-хөн настайдаа scale старт-апыг эхлүүлсэн юм. Өдгөө 22 настай тэрбээр index Ventures-ын Майк волпи зэрэг хөрөнгө оруулагчдаас хэдийн 100 сая ам.долларын хөрөнгө төвлө рүүлээд байна.

google, facebook inc зэрэг хиймэл оюунт систем бүтээхээр өрсөлдөж буй компаниудад хоёр гол бэрхшээл тулгардаг. Эхнийх нь машиныг хангалттай их хэмжээний өгөгдлөөр “тэжээх”. Нөгөө нь оруулсан өгөгдөлтэй уялдаатай эцсийн дүн зөв байх явдал. Энэхүү нүсэр ажлын ихэнхийг машин гүйцэтгэдэг ч гэрэл зураг, бичвэр, видео материалыг ухаж ойлгон компью терийг зөв чиглэлд хөтлөхөд хүний оролцоо зайлш-гүй шаарддаг.

Сан-Франциско дахь төв байран даа 100 орчим ажил-тантай scale ai старт-ап нь дүрс таних ажилд асар олон гэрээлэгчийг дэл хий даяар хөлс-лөн ажиллуулдаг юм.

үйлдвэрлэгчид цахилгаан машин руу хошуурч байгаа үед батарейн материалууд өсөх нь дамжиггүй гэж wood Mackenzie-н шинжээч ангела Дурран дүгнэжээ. түүний хэлснээр “Эрэлтийн төлөв илүү тодорхой боллоо”.

2030 онд 140 сая цахилгаан машин гаргахад жилдээ гурван сая тонн зэс, 1.3 сая тонн цайр, 236000 тонн кобальт шаардлагатай гэж glencore-ын мэргэжилтнүүд таамагласан. түүнчлэн Bloomberg-ын тооцоогоор 2040 он гэхэд борлуулах шинэ машины 60 хувь, зам дээрх нийт машины гуравны нэг нь eV байх аж. вНр-ын санхүүгийн захирал Питер бивен литийн дэлхийн нийлүүлэлт хангалттай бөгөөд эрсдэл гарвал кобальтаар орлуулж болно. тиймээс хоёр таваарыг олборлох сонирхлыг бууруулж байна гэж үзсэн байна.

Rio бас кобальтыг үл сонирхож байгаа бол

g l e n -core-ын

захирал айвен гласенберг литийн арилжааны боломж муу хэмээн ярьж байв. таваа рын сонголтод үнийн огцом өсөлт ч тус болсонгүй. Өн гөрсөн жилүүдэд батарейн гол түүхий эдийн үнэ эрс дээшилсний дараа унаж эхэлсэн. учир нь хуу чин болон шинээр үйлд вэрлэгчид түргэн хуга цаанд хэт их хэмжээ гээр гаргасны дээр дэлхийд тэр гүүлдэг хятадын цахил гаан машины зах зээл суларснаас болжээ. тухайлбал, 2015 оны дундаас өнгөрсөн оны тавдугаар сар хүртэл гурав дахин өссөн литийн үнэ одоо гуравны нэгээр буураад байна.

Кобальт ялгаагүй 2018 оны гуравдугаар сар хүртэл хоёр жилд лондоны бирж дээр дөрөв дахин өссөнөө одоо үнийнхээ гуравны нэгийг алджээ. Roskill фирмийн захирал роберт бэйлис уул уурхайн томчууд батарейд нааштай хандаж буй

ч уламжлалт таваараас цааш харж, шинэ олборлолт руу орохоос болгоомжилж байгааг тэмдэглэв. тэрбээр “тэд үүрнээсээ хэт хол нисэхийг

хүсэхгүй байна. Зарим нь үүний оронд хуучин төслөө хөгжүүлэхийг илүүд үздэг” хэмээв.

Тянь ЧэнДаваа гарагт юанийн ханш

унасан нь зах зээлийг доргиосоор байгаатай холбогдуулан бНхау ханш уналтыг удаашруулах арга хэмжээ авч эхэллээ. хятадын ардын банк юанийн ханшийг шин жээчдийн тооцоо ноос хатуу тог тоосны зэрэгцээ хонконгод юаниар нэрлэсэн бонд арилжи-хаар төлөвлөж байгаагаа зарлав. бНхау-ыг вашингтон валютын булхай хийж байна хэмээн шүүмжилснээс хойш хэдэн цагийн дараа тодорхой болсон уг арга хэмжээ нь офшор юанийн ханшийг өсгөхөд тустай.

Даваа гарагт ам.доллартай

Бээжин юанийн ханшийг торгоох арга хэмжээ авлаа

“хятадын ардын банк өчигдөр үүссэн нөхцөлийг залруулахын тулд юанийн ханшийг долоогоос хатуу тогтоож байгаа” хэмээн Bloomberg in te l l igence-ийн стратегич Стивен Чэн тайлбарлав. “уг арга хэмжээ нь бид валю тынхаа ханшийг санаатай унагаа гүй гэж аНу-д хэлж буй хэрэг. Зах зээл ам.доллар, юанийн ханшийн зөрүүг өсгөөд байвал хятадын ардын банк лав зүгээр суухгүй.”

Даваа гарагт юанийн ханш унахад уолл-Стрит шуурхай хөдөлж валютын шинжээчид тооцоогоо шинэчилж эхэлсэн. Юанийн ханшийг 6.63-аар

тооцож байсан Bank of america-гийн стратегичид оны эцэс гэхэд ханш 7.3 хүрнэ хэмээн таамаглав. уг таамаг аНу-ын тарифын дарамтыг зөөлрүүлэх үүднээс хятад улс валютаа суллаж таарна гэсэн тооцоонд тулгуурлажээ. байдал цаашид хурцдах нөхцөлд юанийн ханш бүр 7.5 болно хэмээн citigroup inc үзэж байна.

“худалдааны болон валютын дайн өдөр ирэх тусам өргөжиж байгаа”-г анхааруулсан dBs group holdings-ын валютын шинжээч Филип ви юань төдийгүй азийн бусад валютын ханш унана хэмээн өгүүлэв.

харьцуулсан юанийн ханш долоог давсан нь сүүлийн арван жилд анх удаа тохиолдож буй хэрэг болсон юм. азиас аНу хүртэлх зах зээлд дэгдээд буй юань зарах давалгаа нь 2015 онд хятадаас хөрөнгө гадагш урсах үед төв банк нөөцөөсөө 500 тэрбум ам.доллар гаргасан явдал давтагдах нь уу гэсэн түгшүүрийг үүсгэв. трампын засаг захиргаа бээжинг валютын манипулятор хэмээн мэдэгдсэн нь бНхау-ын эрх баригчдад давхар дарамт болж байна.

“хятадын ардын банк юанийн ханш уналтыг сааруулах со нир-холтойгоо ойлгуулж буй хэрэг”

хэмээн Сингапур дахь westpac Banking corp-ын азийн макро стратегич Франсес Чеун үзэж байна. “офшор юанийн ханш хэд хэдэн удаа 7.1 хүрсэн. ойрын хугацаанд ханш энэ түвшинд тогтох болов уу” хэмээн тэрбээр таамаглав. бНхау-ын төв банк ам.дол лартай харьцуулсан юанийн лавлагаа ханшийг 6.9683-аар тогтоосон нь Bloomberg-ийн судалгаанд хамрагдсан 19 арилжаач, шинжээчийн тоо цоолсон 6.9871-ээс чанга байгаа юм. Даваа гарагт 1.5 хувиар уна сан юанийн ханш мягмар гара гийн үдээс өмнө гэхэд 0.1 хувиар суларлаа. харин

бээжин бага хут галддаг офшор юанийн ханш 0.1 хувиар өсөж 7.0897 хүрсэн юм.

хятадын ардын банк мягмар гарагт гаргасан мэдэгдлээс үзвэл төв банк наймдугаар сарын 14-нд хонконгод 30 тэрбум юанийн (4.2 тэрбум ам.доллар) үнэт цаас арилжина. төв банкны тэргүүн и-ган “саяхны тогтворгүй байдлыг үл харгалзан юань цаашид ч хатуу валют хэвээр үлдэнэ” хэмээн даваа гарагт мэдэгдсэний дараа уг арга хэмжээг авч байгаа юм. аНу-тай хийж буй маргаанд хятад улс валютаа зэвсэг болгохгүй гэдгийг и-ган онцлон дурдлаа.

Хятадын Ардын Банк наймдугаар сарын 14-нд Хонконгод 30 тэрбум юанийн (4.2 тэрбум ам.доллар) үнэт цаас арилжина.

гэж тодорхойлдог. Эдгээр бирж төрийн оролцоог маш бага түвшинд байлгадаг.

-төрийн өмчит “эрдэнэс монгол” компани эрдэс баялгийн бирж байгуулсан. энэ нь Засгийн газрын 211 дүгээр тогтоолтой хэр нийцэж байгаа вэ?

-төрөөс эрдэс баялгийн салбарт баримтлах бодлогын хүрээнд металлын бирж байгуулах ажил 2014 оноос

2019.08.07, лхагва ~ №130 (1182)

Эдийн засаг

11ЗаСгийН гаЗрыН МЭДЭЭ СоНиН

ЗГМ ТОвЧХОН» хӨрӨнГИйн ЗАх ЗЭЭлМонголын хөрөнгийн биржид бүртгэлтэй компаниуд хагас жилийн санхүү, үйл ажиллагааны тайлангаа энэ сард танилцуулахаар болов. Одоогийн байдлаар нийт 18 компани тайлангаа нийтэд нээлттэй илтгэл хэлбэрээр хүргэх гэж байна.

» УУл УУрхАй

40 Хувь. Дэлхийн хэмжээнд нийт үйлдвэрлэж буй эрчим хүчний 40 хувь нь нүүрсний эх үүсвэрээс бүрдэж байна.

» КомПАнИ

51 Хувь. АПУ компанийн таван хувиас дээш буюу том хувьцаа эзэмшигчдэд өөрчлөлт орж, тус компанийн 51 хувийг “Шунхлай” группийн мэдэлд шилжжээ.

» хӨДӨлмӨрИйн ЗАх ЗЭЭл

6.6 Хувь. Улсын хэмжээнд ажилгүйдлийн түвшин Үндэсний статистикийн хорооны мэдээлснээр 6.6 хувьтай байна.

» мӨнГӨнИй БоДлоГоМонголбанк Халх голын 80 жилийн ой энэ онд тохиож буйтай холбогдуулан “Халхын гол 80 жил” дурсгалын зоос гаргалаа.

» СУДАлГАА

1300 Ам.доллар. Алтны зах зээлийн үнэ сүүлийн таван жилийн хугацаанд 1100-1300 ам.долларын хооронд хэлбэлзжээ.

» ТУСГАй ЗӨвшӨӨрӨл

1680Тусгай зөвшөөрөл. Улсын хэмжээнд хайгуулын 1270, ашиглалтын 1680 тусгай зөвшөөрөл хүчин төгөлдөр байна.

» УУл УУрхАй

254 Өөрчлөлт. Сүүлийн 10 гаруй жилийн хугацаанд Ашигт малтмалын тухай хуульд нийт 254 өөрчлөлт хийжээ.

» ТӨСӨв

81 Хувь. Улсын нэгдсэн төсвийн орлогын 81 хувийг татварын орлого, 7.9 хувийг татварын бус орлого бүрдүүлж байна.

» БАнК, САнхҮҮ

16 Хувь. Үнэт цаас, даатгал, банк бус санхүүгийн болон хадгаламж, зээлийн хоршооны зах зээл ДНБ-ий 16 хувьтай тэнцэж байна.

АНУ-ын доллар 2,667.12

Евро 2,990.91

Японы иен 25.07

ОХУ-ын рубль 40.89

БНХАУ-ын юань 379.12

БНСУ-ын вон 2.20

вАЛЮТыН ХАНШ

хувьд эрдэс баялгийн бирж байгуулсан нь Засгийн газрын тогтоол зөрчсөн хэрэг болоод байна.

-уул уурхайн түүхий эдээ илүү өндөр үнэд хүргэх боломж гэж биржийг үздэг. манай улсын хувьд хувийн хэвшил биш төр давамгай эрхтэйгээр бирж байгуулсан нь олон улсын чиг хандлагатай уялдаж байна уу?

-одоогийн нөхцөлөөр уул уурхайн бүтээгдэхүү нийг борлуулахад зах зээлийн шударга өрсөлдөөний зарчим үйлчлэхгүй байгаа. Энэ байд-лаас болж бүтээгдэхүүний ханш дэлхийн зах зээлийн үнээс доогуур тогтох болсон нь нууц биш. Компани болгон харилцан адилгүй үнээр нүүрсээ борлуулж байна. Манай улсын эдийн засаг уул уурхайн салбараас бүрэн хамааралтай гэдгийг хүн бүр мэднэ. хэдий тийм боловч зах зээлийн шалгарсан биржийн тогтол цоог энэ салбарт нэвтрүүлж чадалгүй олон жил явлаа. төр давамгай эрх, илүү гүн оролцоотойгоор бирж байгуулах нь зах зээлийн эдийн засгаас гажсан хэрэг. Эндээс харахад төр өөрөө ашиг сонирхлын зөрчилтэй мэт харагдаж байна. Монголын хөрөнгийн биржийг хувьчлах тухай яригдаж байхад төр дахиад биржтэй болно гэдэг нь ухралт. Дэлхийн томоохон биржүүд бүгд л хувийн хэвшилд байх жишээтэй. гэтэл олон улсын чиг хандлагаас эсрэг зүгт явна. уг нь бирж байх ёстой, шаардлагатай зүйл мөн. гэхдээ төр үүнийг байгуулах нь оновчтой биш.

-тоон үзүүлэлтээр авч үзвэл уул уурхайн салбарын эдийн засагт үзүүлэх нөлөө, байр суурь нэмэгдэж байна уу?

-Сүүлийн хоёр жилийн хугацаанд экспортын 85 хувийг эрдэс бүтээгдэхүүн эзэлж байна. тухайлбал, 2017 онд нийт экс портын 80 хувийг эзэлж байсан бол өнгөрсөн онд тавин хувиар нэмэгдэж, 85 хувь болсон. үүнийг задалж үзвэл, нүүрс 44-46, зэс 32-33, алт 12 хувь, төмрийн хүдэр долоо орчим хувь байна. бид хөдөө аж ахуйгаас гадна уул уурхайн бүтээгдэхүүнээр амьдарч байгаа ард түмэн. Энэхүү орлогын үүдийг сайжруулахгүй бол бид аш гаа алдах эрсдэлтэй. төрөөс баримтлах эрдэс баялгийн сал-барын бодлогын баримт бичигт экспортыг нэгдсэн бодлогоор зохицуулах үүднээс биржийн тухай маш тодорхой тусгасан. гэхдээ энд төр давуу эрх эдэлнэ гэсэн үг, өгүүлбэр байхгүй.

Дэлхийн биржүүд хувийн хэвшлийн оролцоог чухалчилдаг

эхтэй. Нэгдсэн зохион бай-гуулалтгүй одоогийн уул уурхайн түүхий эдийн ху-далдааг цэгцлэх зорилгоор Засгийн газар тухайн үед 211 дүгээр тогтоол гаргаж, бирж байгуулах хуулийн төслийн үзэл баримтлалыг хүртэл хэлэлцэн баталсан. Нэг цонхны бодлогын хүрээнд эдгээр ажил өрнөсөн боловч сонгуулийн мөчлөгтэй зэрэгцэн удааширсан. биржийг 100 хувь хувийн хэвшлийн хөрөнгөөр дотоод, гадаадын аж ахуйн нэгжүүдийн түнш-лэлд тулгуурлан байгуулахаар болсон. үүнийг 211 дүгээр тогтоолоор хүртэл батал-гаажуулсан. Манай улсад 80 гаруй төрлийн ашигт малтмалын 1470 гаруй орд, 8240 орчим илэрц бүртгэгдсэн. Эдгээр нөөцөө үр ашигтай эдийн засгийн эргэлтэд оруулахад биржийн үүрэг, оролцоо маш их. гэхдээ “Эрдэнэс Монгол” компанийн

Эрдэс баялгийн бирж бай гуулагдах болсонтой холбогдуулан эдийн засагч М.Алзахгүйтэй ярилцлаа. Тэрбээр биржийг хувийн хэвшлийн оролцоонд түшиглэж байгуулах нь илүү үр дүнтэй хэмээн онцолсон юм.

-эрдэс баялгийн бирж бай гуу лах тухай хуулийн төсөл 2014 онд нэлээд эрчтэй яригдаж байсан. манай улсад биржийн үйл ажиллагааг зохицуулах эрх зүйн орчин нь бүрдсэн үү?

-тухайн үед төслийн үзэл баримтлал нь бэлэн болчихсон, уих-аар хэлэл цүү лэхээр Засгийн газрын түвшинд ярьж байсан ч төр, засаг өөрчлөгдөөд хуулийн төсөл ч замхарсан. одоогийн байгуулсан биржийн хувьд ямар хэм хэмжээнд ажиллах нь тодорхойгүй байна. Засгийн газраас гаргасан тогтоол л бий. үүнд биржийг 100 хувь хувийн хэвшлийн хөрөнгөөр гадаад, дотоодын аж ахуйн нэгжийн түншлэлд тулгуурлан байгуулах нь зүйтэй гэж 2014 оны тогтоолд заасан.

-Биржийн үйл ажиллагааг илүү энгийн үгээр тайлбарлаж өгөөч?

-бирж гэдэг нь дэлгүүртэй төстэй. бид дэлгүүрээс бараа авдаг, харин үйлдвэрлэгч нар дэлгүүрээр дамжуулан бараагаа бидэнд худалдаалдаг яг үүнтэй адилхан үйл ажиллагааг бирж гээд байгаа юм. бирж дэлгүү-рээс ялгаатай нь яг хэдэн төгрөгийн бараа, бүтээгдэхүүн хэдэн ширхэг хэнд зарагдсан гэдэг нь олон нийтэд нээлттэй арилжаалагддагаараа давуу талтай. бирж байгуулагдсанаар дундын зуучлал арилж, зах зээлийн цэвэр үнэ тогтож орлого нэмэгдэх давуу талуудыг олгох юм. тэнд хатуу чанга шаардлага бүхий хууль журмууд үйлчилж байдаг өндөр зохион байгуулалттай институт. том зургаар нь хэлэхэд, макро орчинд экспорт нэмэгдэж, улсын орлого тэр хэрээр нэмэгдэнэ. үүнээс гадна компаниудын борлуулалт нээлттэй ил тод болсноор татвараас нуугдах

боломжгүй болох давуу талтай.-шинэ тутам амжилттай

гаднын ямар биржүүд байна вэ. тэдэнд төрийн оролцоо бий байх юм уу?

-түүхий эдийн нөөц багатай Зүүн Европын далайд гарцгүй орнуудын нэг нь беларусь. Манай улстай харьцуу-лахад байгалийн баялаг нь чамлахаар ядмаг. хэдий ийм боловч тус улс бидний зориод буй эрдэс баялгийн биржийг байгуулчихсан, үйл ажиллагаа нь жигдэрчих сэн байна. арилжааны жилийн үзүү лэлт нь гэхэд хоёр тэрбум ам.долларыг давсан. Мөн ойрын жишээ гэвэл, хажуу хөршид байна. бНхау-ын Шанхай болон тяньжиний бирж олон улсад жишиг болохуйц түвшинд ажиллаж байна. уул уурхайн бүтээгдэхүүний экспортыг идэвхжүүлэх боломжит арга хэрэгслүүдийн нэг нь бирж

Эрдэс баялгийн биржийг хувийн хэвшил байгуулах нь оновчтой

БАйР СУУРЬ

Б.МөнхЗГМ

УУЛ УУРХАй ТАйЛАН

“Оюутолгой” орон нутагт 45.2 тэрбум төгрөгийн төсөл, хөтөлбөр хэрэгжүүлжээ

“Тавантолгой”-н борлуулалт 36.7 хувиар өсөв

Б.ТулгатШинжээч

Б.МөнхЗГМ

Б.МөнхЗГМ

“оюутолгой” компани Өмнө-говь аймгийн жижиг, дунд бизнес эрхлэгчидтэй нийт 27.8 тэрбум төгрөгийн худалдан авалтын гэрээ байгуулжээ.

тус компани “говийн оюу хөгжлийг дэмжих сан”-

гаар дамжуулан жил бүр таван сая ам.доллартай дүйх санхүүжилтийг орон нутгийн тогтвортой хөгжил, бүтээн байгуулалтын төслүүдэд зарцуулдаг. Сангаас нийт 45.2 тэрбум төгрөгөөр 83 төсөл, хөтөлбөрийг 2015 оноос хойш хэрэгжүүлжээ. “оюутолгой” компани энэ оны эхний хоёр улирал 735

ханган нийлүүлэгчтэй хамтран ажилласны 513 нь үндэсний компани байна. Компани үйл ажиллагааны худалдан авалтынхаа 76 хувийг эдгээр компанид зарцуулсан бөгөөд 2010-2019 онд үндэсний худалдан авалтад 2.9 тэрбум гаруй ам.долларын бараа, бүтээгдэхүүн, ажил үйлчилгээ худалдан авчээ.

Швейцарын хөгжлийн агентлагийн дэмжлэгтэйгээр хэрэгжиж буй “тогтвортой бичил уурхай” төсөл энэ онд хаалтаа хийхээр төлөвлөж байна. Энэхүү төсөл нь 2005 оноос хойш хэрэгжиж эхэлсэн

“Тогтвортой бичил уурхай” төсөл энэ онд хаалтаа хийнэ

бөгөөд Монгол улсад бичил уурхайг зохион байгуулах, албажуулах, сайн туршлагыг түгээн дэлгэрүүлэх зорилготой юм. төслийн дөрөв дэх үе шат дуусахтай холбогдуулан үнэлгээний ажлууд хийгдэж эхэлсэн байна. бичил уурхайг албажуулснаар бичил уур-хайчдын дундаж орлого 2014-2015 онд 55 хувиар, 2016 он

гэхэд нэмж 12 хувиар өсжээ. Мөн Монголбанкинд иргэдийн алт тушаалт 50 гаруй хувиар нэмэгдсэн гэж дээрх төслийн зүгээс мэдээллээ. бичил уурхайн байгаль орчны сөрөг нөлөөллийг бууруулах үүднээс нөхөн сэргээлтийн аргачлалыг боловсруулж, орхигдсон 200 гаруй га талбайд нөхөн сэргээлт хийжээ.

С.Батсайхан / ЗГМ©

Бирж байх ёстой, шаардлагатай зүйл мөн. Гэхдээ төр үүнийг байгуулах нь оновчтой биш.

орон нутгийн өмч давам-гайлсан “тавантолгой” ком-пани 2019 оны хагас жилийн санхүүгийн тайлангаа зарлалаа. тус компанийн борлуулалт болон ашигт ажиллагаа өмнөх оны хагас жилийн үзүүлэлтээс өсөлттэй гарсан байна. тухайлбал, 123.7 тэрбум төгрөгийн борлуулалтын орлоготой ажилласан нь 2018

оны үзүүлэлтээс 33.2 тэрбум төгрөг буюу 36.7 хувиар өсжээ. Цэвэр ашиг тайлант хугацаанд 23 тэрбум төгрөг буюу нэгж хувьцаанд 437 төгрөгийн ашиг ногджээ. Энэ нь өмнөх оноос 19.5 хувиар өссөн үзүүлэлт юм. тус компани 2004 оноос нүүрсээ экспортолж эхэлсэн.

Манай улс энэ онд нийт 42 сая тонн нүүрс экспортлохоор төлөвлөсний тодорхой хэс-гийг “тавантолгой” компани бүрдүүлэх юм.

Бирж байгуулсанаар

дундын зуучлал арилж, зах зээлийн цэвэр үнэ тогтоно

С.Батсайхан / ЗГМ©

12 ЗаСгийН гаЗрыН МЭДЭЭ СоНиН 2019.08.07, лхагва ~ №130 (1182)

shAnghAI comPosITe

hAng seng kosPIs&P 500 ToPIxDow Jones FTse 100 nIkkeI 225

0.13%0.24% 0.39% 0.03%

0.13%0.09% 0.12%

0.23%

ЗАХ ЗЭЭЛИйН ГОЛ үЗүүЛЭЛТ:

Өдөр 0.33% Сар ЖилӨдөр 0.26% Сар Жил

АПУ Хк

580585590

575V/13 V/13 V/13 V/13V/16 V/16 V/16 V/16VI/24 VI/24 VI/24 VI/24

ГОвЬ Хк

Өдөр 0.4% Сар Жил

МОНГОЛ ШУУДАН Хк

290

292

288286

580560540520

Сүү Хк

202

204

200

Өдөр 2.55% Сар Жил

Эдийн засагСАНХүүГИйН ЗАХ ЗЭЭЛ

1аНу-ын Ерөнхийлөгч

Дональд трамп хятадын 300 тэрбум ам.долларын бараа бүтээгдэхүүнд ирэх сарын 1-нээс шинээр 10 хувийн татвар ногдуулахаа өнгөрсөн долоо хоногт мэдэгдсэн. Мөн хятадын экспортын сүүлийн хоёр сарын дүн сайнгүй гарсан нь урд хөршийн бодлого тодорхойлогчдыг офшор юанийн ханшаа эргэлт буцалтгүй живүүлэхэд хүргэсэн гэж шинжээчид тайлбарлаж байна.

Ер нь аНу, хятадын худал-дааны дайн хөрсөндөө бууж эхэлсэн өнгөрсөн оноос эхлэн юанийн ханш савласан. ялангуяа, худалдааны дайн ширүүссэн гуравдугаар сараас юанийн ханш огцом суларч, сүүлийн хэдэн сард олон улсын валютын зах зээл дэх хамгийн муу гүйцэтгэлтэй мөнгөн тэмдэгтээр нэрлэгдээд байсан юм. тэгвэл манай гадаад худалдааны хамгийн том түнш болох бНхау-ын мөнгөн тэмдэгтийн уналт

Юанийн уналт 2015 онд таваарын ханшийг сулруулсан

Монголд хэрхэн нөлөөлөх бол. урд хөршийн төв банк юанийн ханшаа тогтмол хянаж, байсхийгээд хөндлөнгөөс нөлөөлөх нь сүүлийн жилүүдэд санхүүгийн зах зээлд ажиглагдах болсон. Энэ нь өнгөрсөн жилүү-дэд Монгол улсад богино болон дунд хугацаанаас хамааран харилцан адилгүй нөлөөлсөн байдаг.

Хичээлийн Бэлтгэлээ

Хямд БаЗааХ Боломжийг юань

олгоно

богино хугацаанд, монгол-чуудын хийдэг их худалдан авалтын улирал болох намрыг угтсан юанийн ханшийн уналт хүүхэд, залуусыг хичээлийн бэлтгэлээ хямд базаах боломж олгоно. олон улсад офшор юань дийлэнх валютын эсрэг суларч байгаа нь Монгол улсад ч ажиглагдаж байна. төгрөгтэй харьцах юанийн ханш тавдугаар сараас алгуур уруудаж, энэ сараас огцом уналаа. Нэг долоо хоногийн хугацаанд юанийн төгрөгтэй харьцах ханш 10 төгрөгөөр суларч, 378 нэгжид хэлбэлзэж байна.

Эрэлт нь нэмэгдсэнээр наадам өнгөрөв үү үгүй юу уралдаад өсчихдөг юанийн ханш ийн суларч байгаа нь илт мэдрэгдэж, хичээлийн хэрэгсэл, хувцасны

үнэ харьцангуй тогтвортой байх төлөвтэй. Монголын эдийн засгийн микро түвшин буюу өрхийн төсөвт богино хугацаанд эергээр нөлөөлөхөөр байна. гэхдээ юанийн ханш ийн суларч буй нь эргээд импортыг өдөөж, валютын гадагшлах урсгалыг нэмэгдүүлэх эрсдэл бий.

тэгвэл валютын нөөцийн дарамт бага гэж Монголбанк мэдэгдэж байна. Монголбанк хятадын ардын банктай байгуулсан 15 тэрбум юанийн своп хэлцэл үргэлжилж байгаа. хэлцлийн хүрээнд Монгол улс өнгөрсөн оны байдлаар 12 тэрбум юанийг ашиглажээ. Энэ своп хэлцэл 2020 он хүртэл үргэлжлэх учраас тэр хүртэл ямар нэгэн төлбөр хийгдэхгүй. валютын нөөцөд дарамт учруулахгүй хэмээн Монголбанкны Нөөцийн удирдлага, санхүүгийн зах зээлийн газрын захирал а.Энх-жин мэдээлсэн юм. Монгол улс гадагш чиглэсэн худалдааны урсгал буюу импортынхоо 70 хувийг ам.доллар, 15 хувийг юаниар хийдэг байна.

таваарын Ханшийн уналтыг даллав

гэхдээ баярлах болоогүй. Дунд хугацаанд, юанийн үнийн хямдрал таваарын ханшийн уналтыг дууддаг. одоогоос дөрвөн жилийн өмнө буюу 2015

Юанийн уналт Монголын өрхүүдэд тустай ч таваарын ханшид халтай

Хятадын юанийн ханш 2015 оны наймдугаар сард голлох валютын эсрэг сүүлийн 20 жил харагдаагүй огцом унахад зэсийн ханш зургаан жилийн доод цэгт хүрсэн.

2016 оны есдүгээр сард Олон улсын валютын сангийн нөөцийн валютын сагсанд багтсан юань 2018 оны байдлаар дэлхийн валютын нөөцийн 1.8 хувийг бүрдүүлж байна. Ингэснээр олон улсын зах зээлд эзлэх нөөц болон хэрэглээ-гээрээ ам.доллар, евро, иений араас бичигдэж байгаа юм.

онд голлох түүхий эдийн ханш огцом уруудах томоохон ташуур нь юанийн ханшийн уналт байсан гэж шинжээчид үздэг. тодруулбал, юанийн ханш 2015 оны нэгдүгээр улирлаас алгуур уруудахад араас нь олон улсын зах зээлд таваарын ханш суларч эхэлжээ. улмаар хятадын юанийн ханш 2015 оны наймдугаар сард голлох валютын эсрэг сүүлийн 20 жил харагдаагүй огцом унахад зэсийн ханш зургаан жилийн доод цэгт хүрч, Bloomberg-ийн түүхий эдийн индекс 1999 оны зургадугаар сараас хойших доод цэгтээ тулж байжээ.

Энэ нь Монгол улсад шууд болон дам байдлаар нөлөөлсөн. 2015 онд манай экспортын орлого 1.1 тэрбум ам.доллараар буурчээ. ялангуяа, алт, нүүрс, төмрийн хүдрийн экспорт хамгийн өндөр хувиар унасан бол зэсийн экспорт биет хэмжээгээр өссөн ч орлого нь 293 сая ам.доллараар буурч байжээ. одоогоор зэс, нүүрсний ханш харьцангуй тогтвортой байгаа. гэхдээ ирэх саруудад буурч болзошгүй байна.

ам.доллартай харьцах юанийн ханш долоон нэгжийг давсан нь хятадаас гадагшлах мөнгөний урсгалыг нэмэгдүүлж, мөнгөн тэмдэгтийн ханшдаа итгэх итгэлийг бууруулахыг шинжээчид сануулж байна. ингэснээр хятадын тансаг хэрэглээний зах зээл хумигдаж,

юанийн ханшийн уналт нь ам.доллараар их хэмжээний зээл авсан бНхау-ын компаниудын өрийн дарамтыг нэмэгдүүлэхээр байна.

хятадын төв банкны бодлого ирэх саруудад хааш чиглэх нь одоогоор тодорхойгүй. хэрэв юанийн ханш цаашид ч суларвал

турк, аргентин болон азийн зарим хөгжиж буй орнуудын мөнгөн тэмдэгтийг араасаа дагуулж магадгүй байгаа. “ази тивийн хөгжиж буй улсуудын эрсдэлд эмзэг зарим валют хохирч болзошгүй. бүс нутгийн зарим валют цаашид муудах болов уу” хэмээн Сингапур дахь scotiabank-ны валютын стратегич Чи гао таамагласныг Bloomberg уламжилсан байна.

Дэлхийн төв банкууд юаниар валютын нөөцөө нэмэгдүүлэх болсныг олон улсын валютын сангийн тайланд дурдсан. хэдийгээр худалдааны дайнаас үүдэн юанийн ханш тодорхойгүй байгаа ч дэлхийн төв банкууд юанийн урт хугацааны төлөвийг эергээр харж байна гэж dBs банкны бНхау, хонконг дахь эдийн засагч chris leung үзэж байна.

Эцэст нь энэ долоо хоногийн эхээр олон улсын зах зээлийг доргиосон юанийн ханш тойрсон олон таамаглал хөвөрч байна. Мөн зарим шинжээчид валютын дайнд бэлтгэж эхлэхийг сануулж байгаа. хамгийн гол нь энэ өөрчлөлт, үйл явц Монгол улсад дам болон шууд байдлаар, хэд хэдэн чиглэлээр нөлөөлөхөөр байна. иймд бНхау-аас олон талаар хамааралтай Монгол улс түүхий эд болон валютын ханшийн савлагаанд бэлэн байх нь чухал ажээ.

1.8%

• нэг долоо хоногийн хугацаанд юанийн төгрөгтэй харьцах ханш 10 төгрөгөөр суларч, 378 нэгжид хэлбэлзэж байна.

• Юанийн ханшийн суларч буй нь эргээд импортыг өдөөж, валютын гадагшлах урсгалыг нэмэгдүүлэх эрсдэл бий.

• монголбанк хятадын Ардын банктай байгуулсан 15 тэрбум юанийн своп хэлцэл үргэлжилж буй.

7.0

6.9

6.8

6.7

IX XI I III V VII

Ам.доллар, юанийн хослол сүүлийн нэг жилд (нэгжээр)

монгол Улсын гадаад худалдаа (сая ам.доллар)

БнхАУ-ын гадаад валютын албан нөөц (тэрбум ам.доллараар)

монгол Улсын импортод эзлэх гадаад валютуудын хувь

Bloomberg.com ©

ҮСх ©

Tradingeconomics.com ©

Төв банк ©

800

700

600

500

400

3002019/I II III IV V VI

Экспорт Импорт

3.180.03.160.03.140.03.120.03.100.03.080.03.060.03.040.0

2018/I IV VII X 2019/I IV

607.3

486.4

333.5

678

448.2

740.3

480.5

751.4

548.8

675.6

578.7504

Төгрөгтэй харьцах юанийн ханш сүүлийн гурван сард (нэгжээр)

Төв банк ©

385

380

2019/I 2019/VII 2019/VIII13 20 27 17 24 15 22

70%

15% 15%

Ам.доллар

Бусад Юань

С.Батсайхан / ЗГМ©