МАРДЖАНИ Ц Гвики.татаровед.рф/data/pdf/ProgramMZF_2019.pdf · Как не надо писать книги о Золотой Орде: Взгляд спустя

ИНСТИТУТ ИСТОРИИ ИМ. Ш. МАРДЖАНИ АКАДЕМИИ НАУК РЕСПУБЛИКИ ТАТАРСТАН

ЦЕНТР ИССЛЕДОВАНИЙ ЗОЛОТОЙ ОРДЫ И ТАТАРСКИХ ХАНСТВ ИМ. М.А. УСМАНОВА

ТАТАРСТАН ФӘННӘР АКАДЕМИЯСЕНЕҢ Ш. МӘРҖАНИ ИСЕМ. ТАРИХ ИНСТИТУТЫ

М.Г. ГОСМАНОВ ИСЕМ. АЛТЫН УРДА ҺӘМ ТАТАР ХАНЛЫКЛАРЫ ТАРИХЫН ӨЙРӘНҮ ҮЗӘГЕ

MARJANI INSTITUTE OF HISTORY OF THE TATARSTAN ACADEMY OF SCIENCES

USMANOV CENTER FOR RESEARCH ON THE GOLDEN HORDE AND TATAR KHANATES

П Р О Г Р А М М А

VI МЕЖДУНАРОДНЫЙ ЗОЛОТООРДЫНСКИЙ ФОРУМ

«PAX TATARICA : ГЕНЕЗИС И НАСЛЕДИЕ

ГОСУДАРСТВЕННОСТИ ЗОЛОТОЙ ОРДЫ»

КАЗАНЬ , 26–28 ИЮНЯ 2019 Г .

V I Х А Л Ы К А Р А А Л Т Ы Н У Р Д А Ф О Р У М Ы

П Р О Г Р А М М А С Ы

«PAX TATARICA : АЛТЫН УРДА ДӘҮЛӘТЧЕЛЕГЕНЕҢ

ГЕНЕЗИСЫ ҺӘМ МИРАСЫ »

КАЗАН , 26–28 ИЮНЬ 2019 ЕЛ

P R O G R A M

V I I N T E R N A T I O N A L G O L D E N H O R D E F O R U M

«PAX TATARICA : THE GENESIS AND LEGACY

OF THE GOLDEN HORDE’S STATEHOOD»

KAZAN , 26–28 JUNE , 2019

ОРГКОМИТЕТ

Хакимов Р.С., д.и.н., академик АН РТ, директор Института истории

им. Ш. Марджани АН РТ

Салихов Р.Р., д.и.н., академик АН РТ, заместитель директора Института

истории им. Ш. Марджани АН РТ

Миннуллин И.Р., к.и.н., заместитель директора Института истории


Миргалеев И.М., к.и.н., заведующий Центром исследований Золотой

Орды и татарских ханств им. М.А. Усманова Института истории


Дербисали А.Б., д.филол.н., член-корр. НАН РК, профессор, директор

Института востоковедения им. Р.Б. Сулейменова КН МОН РК (Алматы,

Республика Казахстан)

Трепавлов В.В., д.и.н., гл.н.с. Института российской истории РАН, руко-

водитель Центра истории народов России и межэтнических отношений

(Москва, РФ)

Крамаровский М.Г., д.и.н., отдел Востока Государственного Эрмитажа

(Санкт-Петербург, РФ)

Хаутала Р., Ph.D., с.н.с. ЦИЗОТХ Института истории им. Ш. Марджани

АН РТ; доцент исторического отделения гуманитарного факультета

Университета Оулу (Оулу, Финляндия)

Петров П.Н., к.и.н., в.н.с. Института археологии им. А.Х. Маргулана (Ал-

маты, Республика Казахстан)

Селезнёв Ю.В., д.и.н., доцент, зам. декана по научной работе Воронеж-

ского государственного университета (Воронеж, РФ)

ОБЩАЯ КООРДИНАЦИЯ

Миргалеев И.М., к.и.н., заведующий Центром исследований Золотой

Орды и татарских ханств им. М.А. Усманова Института истории


СЕКРЕТАРИ ОРГКОМИТЕТА

Аксанов А.В., к.и.н., с.н.с. ЦИЗОТХ Института истории им. Ш. Марджани

АН РТ

Гиниятуллина Л.С., м.н.с. ЦИЗОТХ Института истории им. Ш. Марджани

АН РТ

Сайфетдинова Э.Г., к.и.н., с.н.с. ЦИЗОТХ Института истории им. Ш. Мард-

жани АН РТ

Галимов Т.Р., к.и.н., с.н.с. ЦИЗОТХ Института истории им. Ш. Марджани

АН РТ

3

РЕГЛАМЕНТ РАБОТЫ

Сессионные доклады на русском и татарском языках – 15 минут

Сессионные доклады на английском языке – 20 минут

Рабочие языки конференции: русский, английский, татарский

26 июня 2019 г.

09.15–09.45 – Регистрация участников

10.00–18.00 – Работа Форума

27 июня 2019 г.

10.00–18.00 – Работа Форума

17.30–18.00 – Подведение итогов работы VI Международного

Золотоордынского Форума (конференц-зал

Института истории АН РТ)

МЕРОПРИЯТИЯ В РАМКАХ ФОРУМА

Международная научная конференция «Государственность

Золотой Орды и татарских ханств: традиции, идеи,

новации, кризисы»

Круглый стол «Понятие «татары» в средневековых источни-

ках: историческая судьба имени/термина и его носителей»

Круглый стол «Русский Улус: вопросы подчиненности

древнерусских земель в Золотой Орде»

Круглый стол «“Via Tataricа”: Золотая Орда на Великом

Шелковом пути»

Круглый стол «Государственная денежная политика и вопросы

организации монетного дела и денежного обращения

в чингизидских государствах (XIII–XV вв.)»

4

СПЕЦИАЛЬНАЯ ПРОГРАММА

26 июня 2019 г.

18.00–19.00 – Концерт Государственного ансамбля фольклорной

музыки РТ. Специальная программа в честь

750-летнего юбилея Золотой Орды

28 июня 2019 г.

09.00–13.00 – Экскурсия по городу Казани и посещение выставки

«Золотая Орда и Причерноморье» в Эрмитаж-Казань

13.00–14.00 – Обед

14.30–15.30 – Расширенное заседание редколлегии научного жур-

нала «Золотоордынское обозрение = Golden Horde

Review» (Институт истории им. Ш.Марджани АН

РТ, Казань, Батурина, 7А, каб. 236)

29 июня 2019 г.

09.00–16.00 – Экскурсия на Камаевское городище (Старая Казань)

Открытие выставки Союза художников Татарстана

РО ВТОО «Союз художников России»

«По следам нашей истории» посвящено 750-летию Золотой Орды (куратор

выставки Ф.Р. Валиуллин)

Круглый стол «Культурное наследие Золотой Орды

и Казанского ханства»

5

Международная научная конференция

«ГОСУДАРСТВЕННОСТЬ ЗОЛОТОЙ ОРДЫ И ТАТАРСКИХ

ХАНСТВ: ТРАДИЦИИ, ИДЕИ, НОВАЦИИ, КРИЗИСЫ»

Казань, 26–27 июня 2019 г.

26 июня 2019 г.

10.00–11.00. ПЛЕНАРНОЕ ЗАСЕДАНИЕ

Конференц-зал Института истории АН РТ

Казань, Батурина, 7А, каб. 232

Председательствующие: Рафаиль Хакимов, Ильнур Миргалеев

Приветственное слово

Хакимов Рафаиль Сибгатович, д.и.н., академик АН РТ, вице-пре-

зидент Академии наук Республики Татарстан, директор Инс-

титута истории им. Ш. Марджани Академии наук РТ

Сафаров Асгат Ахметович, руководитель Аппарата Президента

Республики Татарстан

Бурганов Рафис Тимерханович, заместитель Премьер-министра

Республики Татарстан, министр образования и науки Респуб-

лики Татарстан

Шайхразиев Василь Габтелгаязович, заместитель Премьер-

министра Республики Татарстан

Валеев Разиль Исмагилович, председатель Комитета Государ-

ственного совета Республики Татарстан по образованию, куль-

туре, науке и национальным вопросам

6

Салахов Мякзюм Халимулович, д.ф.-м.н., профессор, Президент

Академии наук Республики Татарстан, академик АН РТ

Дербисали Абсаттар Багисбаевич, д.филол.н., член-корр. НАН РК,

профессор, директор Института востоковедения им. Р.Б. Су-

лейменова КН МОН РК, (Алматы, Республика Казахстан)

Трепавлов Вадим Винцерович, д.и.н., руководитель Центра исто-

рии народов России и межэтнических отношений Института

российской истории РАН (Москва, РФ)

Мухамедов Шухрат Бахронович, к.и.н., заместитель директора по

науке Института истории Академии наук Республики Узбе-

кистан (Ташкент, Республика Узбекистан)

11.00–11.30. Кофе-брейк

11.30–13.00. ЗАСЕДАНИЕ 1



Модератор: Вадим Трепавлов

Петров Павел Николаевич, к.и.н., в.н.с. Института археологии им.

А.Х. Маргулана (Алматы, Республика Казахстан)

Некоторые вопросы установления границ Золотой Орды

с соседними государствами

Иванов Владимир Александрович, д.и.н., профессор кафедры Оте-

чественной истории Башкирского государственного педагогиче-

ского университета им. М. Акмуллы (Уфа, Башкортостан, РФ)

Монгольская диаспора в составе Улуса Джучи (Золотой Орды)

XIII–XIV вв.

Чиу Йихао, Ph.D., доцент отделения истории Фуданьского универ-

ситета (Шанхай, Китай)

Understanding Berke’s Islamic Conversion from the Genealogical

Perspective (Понимание обращения Берке в ислам с генеалоги-

ческой точки зрения)

7

Юлай Шамильоглу, д.и.н., профессор кафедры казахского языка и

тюркологии Назарбаевского Университета (Астана, Республика

Казахстан)

Как не надо писать книги о Золотой Орде: Взгляд спустя

33 года

Чаба Гёнцёль, магистр истории, н.с. Исследовательской группы

Османского периода Венгерской Академии наук при Сегедском

университете (Сегед, Венгрия)

The Genealogy of Ḥiżr Khan of the Golden Horde (Родословие

Хызр-хана в Золотой Орде)

13.00–14.00. Обед

14.00–16.00. ЗАСЕДАНИЕ 2



Модератор: Владимир Иванов

Васильев Дмитрий Викторович, к.и.н., доцент кафедры истории

России Астраханского государственного университета, руково-

дитель Школы «Археология Нижнего Поволжья» (Астрахань,

РФ)

Дельта Волги в раннее золотоордынское время (первая чет-

верть – конец XIII в.)

Почекаев Роман Юлианович, к.ю.н., профессор, зав. кафедрой

теории и истории права и государства Национального исследо-

вательского университета «Высшая школа экономики» (Санкт-

Петербург, РФ)

Золотоордынские торговцы против Венеции: процессуальные

аспекты тяжбы 1350-х гг.

8

Тулибаева Жулдыз Мусаевна, д.и.н., профессор Университета

им. Сулеймана Демиреля (Алматы, Каскелен, Республика Казах-

стан)

История Золотой Орды в хивинской историографии

Славин Филипп Эдуардович, доктор (PhD), доцент (Associate

Professor) Университета Стерлинга (University of Stirling)

(Стерлинг, Великобритания)

«Death by the Lake»: A Plague Outbreak in the Chu Valley (1338–

1339) in the Context of the Global Plague Pandemics of the 14th

Century («Смерть на Озере»: вспышка чумы в Чуйской долине

(1338–1339 годы), в контексте глобальной пандемии XIV в.)

Порсин Артем Александрович, к.и.н. (Магнитогорск, РФ)

Влияние климатических изменений и эпидемий на внутреннюю и

внешнюю политику Золотой Орды с 1280 по 1313 годы

Хамидова Чулпан Ильдаровна, м.н.с. Центра письменного и му-

зыкального наследия Института языка, литературы и искусства

им. Г. Ибрагимова АН РТ (Казань, Татарстан, РФ)

«Шуаб-и панджгана» как источник по истории «пяти

народов»

Рева Роман Юрьевич, эксперт по категории «Нумизматические

материалы Востока (III в. до н. э. – XX в. н. э.)», Министерство

культуры РФ (Новосибирск, РФ)

Золотоордынские эмиры XV века по данным нумизматики

(новейшие открытия)

16.00–16.15. Кофе-брейк

9

16.15–18.00. ЗАСЕДАНИЕ 3



Модератор: Роман Почекаев

Миргалеев Ильнур Мидхатович, к.и.н., руководитель Центра ис-

следований Золотой Орды и татарских ханств им. М.А. Усма-

нова Института истории им. Ш. Марджани АН РТ (Казань, Та-

тарстан, РФ)

Парадигма власти в Золотой Орде согласно тюрко-татар-

ским историческим сочинениям

Ускенбай Канат Зулкарышулы, к.и.н., руководитель – главный

редактор Издательского отдела АО «АБДИ Компани» (Алматы,

Республика Казахстан)

Дополнение о роли восточных Джучидов в политической исто-

рии Золотой Орды второй половины XIV – начала XV вв.

Гибадуллин Исмагил Рустамович, к.и.н., с.н.с. ЦИЗОТХ Инсти-

тута истории им. Ш. Марджани АН РТ (Казань, Татарстан, РФ)

«Каландар-наме» и «Нахдж ал-Фарадис» как мусульманские

сочинения золотоордынского периода: общее и особенное

Еманов Александр Георгиевич, д.и.н., профессор, заведующий

кафедрой археологии, истории Древнего мира и Средних веков

Института социально-гуманитарных наук Тюменского государ-

ственного университета (Тюмень, РФ)

«Сибирский экскурс» Шильтбергера

Трепавлов Вадим Винцерович, д.и.н., гл.н.с. Института россий-

ской истории РАН, руководитель Центра истории народов Рос-

сии и межэтнических отношений (Москва, РФ)

Шибаны: несостоявшийся этноним

Шалак Максим Евгеньевич, к.и.н., доцент Южного федерального

университета (Ростов-на-Дону, РФ)

«Таварих-и Дешт-и Кыпчак» как источник по исторической

географии Крымского ханства и сопредельных территорий

19.00. Ужин

10

27 июня 2019 г.

10.00–14.00. ЗАСЕДАНИЕ 4

Зал заседаний Ученого совета Института истории АН РТ


Модератор: Анвар Аксанов

Науменко Валерий Евгеньевич, к.и.н., доцент кафедры истории

древнего мира и средних веков Крымского федерального уни-

верситета им. В.И. Вернадского (Симферополь, Крым, РФ)

Золотоордынский период в истории Мангупа

Атыгаев Нурлан Адилбекович, к.и.н., в.н.с. центра гуманитарных

исследований «Рухани жаңғыру» КазНАУ (Алматы, Республи-

ка Казахстан)

Правовая система Золотой Орды и Казахского ханства: неко-

торые замечания по проблеме преемственности

Абдужемилев Рефат Рустем огълы, к.филол.н., с.н.с. Крымского

инженерно-педагогического университета, г. Симферополь;

м.н.с. Крымского научного центра Института истории им.

Ш. Марджани АН РТ, г. Казань (Симферополь, Крым, РФ)

«Семь планет» Сейида Мухаммеда Ризы: источник по истории

Золотой Орды и Крымского ханства

Сайфетдинова Эльмира Гаделзяновна, к.и.н., с.н.с. ЦИЗОТХ

Института истории им. Ш. Марджани АН РТ (Казань, Татар-

стан, РФ)

Арабские письменные источники о татарах и Золотой Ордe,

не вошедшие в «Сборник материалов» В.Г. Тизенгаузена

Кемалоглу Ильяс, д.и.н., профессор Университета изящных ис-

кусств им. Мимара Синана (Стамбул, Турция)

Золотая Орда в османских источниках: общее и особенное

11.00–11.30. Кофе-брейк

11

Модератор: Нурлан Атыгаев

Мария Иванич, профессор Сегедского университета (Сегед, Венг-

рия)

Дипломатическая активность Крымского ханства в Восточ-

ной Европе (1598–1682)

Сабитов Жаксылык Муратович, Ph.D., доцент кафедры регио-

новедения Евразийского национального университета им.

Л.Н. Гумилева (Астана, Республика Казахстан)

«Фирдаус ал-Икбал» как источник по истории Золотой Орды

Усеинов Мемедулла Адилович, лаборант-исследователь Крымско-

го научного центра Института истории им. Ш. Марджани

АН РТ (Симферополь, Крым, РФ)

Мусульманские эпиграфические памятники как источник по

истории Крымского улуса Золотой Орды

Аксанов Анвар Васильевич, к.и.н., с.н.с. ЦИЗОТХ Института

истории им. Ш. Марджани АН РТ (Казань, Татарстан, РФ)

Казанская война 1523–1532 гг.: расхождения в источниках и

проблема верификации известий

Сейдалиев Эмиль Исаевич, к.и.н., с.н.с. Крымского научного

центра Института истории им. Ш. Марджани АН РТ; доцент

кафедры истории Крымского инженерно-педагогический уни-

верситета; с.н.с. Института археологии Крыма РАН (Симферо-

поль, Крым, РФ)

Военное дело Крымского ханства по сведениям Абдулгаффара

Кырыми

Моисеев Максим Владимирович, к.и.н., заведующий сектором

экспозиционно-выставочной работы, Музейное объединение

«Музей Москвы» (Москва, РФ)

Дипломатические материалы как источник о представлениях

о политической власти в постордынских государствах XVI ве-

ка (к постановке проблемы)

12

Ерофеева Ирина Викторовна, к.и.н., доцент, почетный профессор

Международного казахско-турецкого университета им. Ходжа

Ахмада Йасави, г. Туркестан; гл.н.с. кафедры всемирной исто-

рии, историографии и источниковедения Казахского нацио-

нального университета им. аль-Фараби, г. Алматы (Туркестан,

Алматы, Республика Казахстан)

«Добрый», или «святой», хан Джанибек (1342–1357) в устной

памяти кочевников-казахов

14.00–15.00. Обед

15.00–16.15. ЗАСЕДАНИЕ 5



Модератор: Канат Ускенбай

Малов Александр Витальевич, к.и.н., с.н.с. Института российской

истории РАН (Москва, РФ)

Состав крымско-татарской элиты в 1564–1577 гг. по русской

посольской документации

Виноградов Александр Вадимович, к.и.н., с.н.с. Института рос-

сийской истории РАН (Москва, РФ)

Состав политической элиты Крымского ханства в первые

годы правления хана Джанибек-Гирея по материалам донесе-

ний посольства князя Г.К. Волконского 1614–1615 гг.

Лисейцев Дмитрий Владимирович, д.и.н., в.н.с. Института рос-

сийской истории РАН (Москва, РФ)

Новые сведения о Еналеевом восстании в Казанском царстве в

1615–1616 гг.

Беляков Андрей Васильевич, д.и.н., с.н.с. Института российской

истории РАН (Москва, РФ)

Мирзы и князья Шейдяковы в истории России

16.15–16.30. Кофе-брейк

13

Акчурин Максум Маратович, соискатель Института истории

им. Ш. Марджани АН РТ (Казань, Татарстан, РФ)

Вотчины как наследие золотоордынской государственности

(на примере документов мещерских уездов XVI–XVII вв.)

Самигулов Гаяз Хамитович, к.и.н., с.н.с. Научно-образователь-

ного центра евразийских исследований Южно-Уральского го-

сударственного университета (Челябинск, РФ)

К вопросу о социальной структуре тюркских родоплеменных

групп Зауралья периода Сибирского ханства: экстраполяция

материалов источников конца XVI – начала XVIII веков

Абибуллаева Эльмира Эбазеровна, заведующая Мемориальным

музеем И. Гаспринского, Бахчисарайский историко-культур-

ный и археологический музей-заповедник; м.н.с. Крымского

научного центра Института истории им. Ш. Марджани АН РТ

(Бахчисарай, Крым, РФ)

Фрагменты повседневной жизни в Крымском ханстве сквозь

призму письменных источников и музейных предметов

Дискуссия

18.00. Ужин

14

Круглый стол

«ПОНЯТИЕ «ТАТАРЫ» В СРЕДНЕВЕКОВЫХ ИСТОЧНИКАХ:

ИСТОРИЧЕСКАЯ СУДЬБА ИМЕНИ/ТЕРМИНА И ЕГО НОСИТЕЛЕЙ»

Казань, 26 июня 2019 г.

Конференц-зал (1 этаж)


14.00–16.00. ЗАСЕДАНИЕ 1

Модераторы: Роман Хаутала, Стивен Поу

Чжао Чжу-Чэн, к.и.н., профессор факультета этнологии Государст-

венного университета Чжэнчжи (Тайбэй, Тайвань)

Термин «татар» в китайских источниках

Стивен Поу (Stephen Pow), докторант, Центрально-Европейский

институт (Будапешт, Венгрия)

What Did «Mongol» Mean? Proposals on the Evolution of the Tatar

and Mongol Ethnonyms in the Thirteenth Century (Что означало

наименование «монгол»? Предположения в отношении эволю-

ции этнонимов татар и монголов в XIII веке)

Тишин Владимир Владимирович, к.и.н., с.н.с. отдела истории и

культуры Центральной Азии Института монголоведения буддо-

логии и тибетологии Сибирского отделения РАН (Улан-Удэ, Бу-

рятия, РФ); Нанзатов Баир Зориктоевич, к.и.н., с.н.с. отдела ис-

тории, этнологии и социологии Института монголоведения буд-

дологии и тибетологии Сибирского отделения РАН (Улан-Удэ,

Бурятия, РФ)

Татары Внутренней Азии VIII–XII вв.: некоторые вопросы исто-

рической географии

15

Тимохин Дмитрий Михайлович, к.и.н., с.н.с. Института востоко-

ведения РАН (Москва, РФ)

Об употреблении термина «татар» в сочинении Джузджани

«Табакат-и Насири» при описании домонгольского периода

16.00–16.15. Кофе-брейк

16.15–18.00. ЗАСЕДАНИЕ 2

Модераторы: Роман Хаутала, Стивен Поу

Роман Хаутала, Ph.D., с.н.с. ЦИЗОТХ Института истории им.

Ш. Марджани АН РТ; доцент исторического отделения гумани-

тарного факультета Университета Оулу (Оулу, Финляндия)

Татары и монголы в ранних латинских источниках

Александер Николов Николов, доктор, профессор Софийского

университета им. Св. Климента Охридского (София, Болгария)

Присутствие татар в творчестве Никифора Григоры

Дискуссия

16


«РУССКИЙ УЛУС: ВОПРОСЫ ПОДЧИНЕННОСТИ

ДРЕВНЕРУССКИХ ЗЕМЕЛЬ В ЗОЛОТОЙ ОРДЕ»




14.00–16.00. ЗАСЕДАНИЕ 1

Модераторы: Тэймур Галимов, Юрий Селезнев

Лушников Олег Вадимович, к.и.н. доцент, директор Центра

Евразийских исследований им. Г.В. Вернадского Пермского

государственного гуманитарно-педагогического университета

(Пермь, РФ)

Улус Джучи и Русское государство: опыт евразийской интегра-

ции средневековья

Галимов Тэймур Рустэмович, к.и.н., с.н.с. ЦИЗОТХ Института

истории им. Ш. Марджани АН РТ (Казань, Татарстан, РФ)

Русский Улус: историография термина и его научная право-

мерность

Веселов Федор Никитович, к.и.н., ст. преподаватель Санкт-Петер-

бургского государственного университета (Санкт-Петербург,

РФ); Майоров Александр Вячеславович, д.и.н., зав. кафедрой

музеологии Санкт-Петербургского государственного универси-

тета (Санкт-Петербург, РФ)

«Се суть о них же Мефодий Патомский епископ свидетельст-

вует…»: монгольская угроза глазами древнерусских книжников

17

Евстратов Иван Владимирович, нумизмат-исследователь (Волго-

град, РФ)

Роль Улуса Джучи в формировании реалий денежного дела и

денежного обращения на Руси в XIV–XV вв. и в последующее

время

16.00–16.15. Кофе-брейк

16.15–18.00. ЗАСЕДАНИЕ 2

Модераторы: Тэймур Галимов, Юрий Селезнев

Селезнёв Юрий Васильевич, д.и.н., доцент, зам. декана по науч-

ной работе Воронежского государственного университета

(Воронеж, РФ)

Данные ярлыка крымского хана Менгли-Гирея (1507) и система

налогообложения в подвластных Монгольской империи и Орде

русских княжествах (опыт ретроспективного анализа)

Майоров Анатолий Александрович, к.и.н., доцент кафедры исто-

рии и музейного дела Орловского государственного института

культуры

К вопросу о причинах исчезновения Тульского баскачества

Дискуссия

18

Круглый стол посвященный памяти М.А. Усманова

«“VIA TATARICА”: ЗОЛОТАЯ ОРДА

НА ВЕЛИКОМ ШЕЛКОВОМ ПУТИ»




10.00–14.00. ЗАСЕДАНИЕ 1

Модератор: Исмагил Гибадуллин

Дербисали Абсаттар Багисбаевич, д.филол.н., член-корр. НАН РК,

профессор, директор Института востоковедения им. Р.Б. Су-

лейменова КН МОН РК (Алматы, Республика Казахстан)

Забытые мыслители Великой степи

Аббясов Рушан Рафикович, к.философ.н., первый заместитель

председателя Совета муфтиев России и Духовного управления

мусульман Российской Федерации

Академические проекты Совета муфтиев России по Шелко-

вому пути: опыт исследовательской и издательской деятель-

ности

Мухамедов Шухрат Бахронович, к.и.н., доцент, заместитель

директора по науке Института истории Академии наук Респуб-

лики Узбекистан (Ташкент, Республика Узбекистан)

Среднеазиатские государства и Золотая Орда на Великом

шелковом пути: опыт сотрудничества и взаимообогащения

11.00–11.30. Кофе-брейк

19

Модератор: Марат Гатин

Крамаровский Марк Григорьевич, д.и.н., отдел Востока Государ-

ственного Эрмитажа (Санкт-Петербург, РФ)

Чингизидская глобализация и проблемы Золотоордынского

города

Гамаль Абдель Рехем Ибрагим Хасан, Ph.D., профессор кафедры

археологии Каирского университета (Каир, Египет)

Музейные коллекции Каира, отражающие связи мамлюкского

Египта с Золотой Ордой

Зиливинская Эмма Давидовна, д.и.н., в.н.с. Института этнологии

и антропологии им. Н.Н. Миклухо-Маклая РАН (Москва, РФ)

Диалог Востока и Запада в монументальной архитектуре Золо-

той Орды

Нямдагийн Ганбат, доктор (Ph.D), профессор Института истории и

археологии Монгольской Академии наук (Улан-Батор, Монго-

лия)

Роль кочевников Центральной Азии в развитии Шелкового пути

Хироюки Нагаминэ, мастер, лектор, Национальный институт техно-

логии, Ояма колледж (Ояма, Япония)

Sïghnāq, the port of Dasht-i Qipchāq

Валеев Рафаэль Миргасимович, д.и.н., профессор, вице-президент

Российского Комитета ИКОМОС; руководитель Поволжского

отделения кафедры ЮНЕСКО по сохранению архитектурных и

градостроительных памятников; зам. председателя Российского

нац. комитета Всемирного культурного и природного наследия

(Казань, Татарстан, РФ)

Золотая Орда в системе Великого Шелкового пути

Недашковский Леонард Федорович, д.и.н., профессор кафедры

истории Татарстана, археологии и этнологии Казанского феде-

рального университета (Казань, Татарстан, РФ)

Международные торговые связи золотоордынского Поволжья

20

Нуриева Фануза Шакуровна д.филол.н., профессор Казанского

федерального университета (Казань, Татарстан, РФ)

Общий взгляд на формирование и функционирование золотоор-

дынского литературного языка

Хайдаров Тимур Фаритович, к.и.н, доцент кафедры гуманитарных

наук Подготовительного факультета для иностранных учащих-

ся Казанского федерального университета (Казань, Татарстан,

РФ)

Роль и значение «северного ответвления» в развитии транс-

портной и экономической системы «Великого шелкового пу-

ти»: постановка проблемы

14.00–15.00. Обед

15.00–17.30. ЗАСЕДАНИЕ 2

Модератор: Эмма Зиливинская

Гатин Марат Салаватович, к.и.н., доцент Казанского федерально-

го университета (Казань, Татарстан, РФ); Абзалов Ленар Фир-

гатович, к.и.н., доцент Казанского федерального университета

(Казань, Татарстан, РФ)

«Мусафиры» на торговых путях Золотой Орды

Руденко Константин Александрович, д.и.н., доцент, профессор

Казанского государственного института культуры (Казань, Та-

тарстан, РФ)

Формирование региональных особенностей золотоордынской

культуры во второй половине XIII – XIV вв.: универсальное и

локальное в контексте торговых контактов на Великом шел-

ковом пути (на примере Булгарского Улуса)

Донина Лариса Николаевна, к.иск., с.н.с. Института истории

им. Ш. Марджани АН РТ (Казань, Татарстан, РФ); Суслова

Светлана Владимировна, к.и.н., в.н.с. Института истории им.

Ш. Марджани АН РТ (Казань, Татарстан, РФ)

О джучидском наследии в ювелирных традициях казанских

татар: искусство чеканки

21

Шигабдинов Ринат Начметдинович, с.н.с. Института истории

Академии Наук Республики Узбекистан (Ташкент, Республика

Узбекистан)

Золотоордынская и пост-золотордынская проблематика в

деятельности научных обществ Туркестана (конец XIX в. –

1917 г.)

16.15–16.30. Кофе-брейк

Модератор: Тимур Хайдаров

Муктар Абилсейит Капизович, д.и.н., профессор, директор Госу-

дарственного историко-культурного музея-заповедника Сарай-

шык (Республика Казахстан)

Сарайшык в истории Улуса Джучи – Золотой Орды

Усманова Диляра Миркасымовна, д.и.н., профессор кафедры оте-

чественной истории Института международных отношений Ка-

занского федерального университета (Казань, Татарстан, РФ)

Участие М.А. Усманова в археологических экспедициях в Сарай-

Берке в 1961–1962 гг. (по материалам экспедиционных дневни-

ков)

Зайнов Амангельди Мугауович, докторант, ученый секретарь

Государственного историко-культурного музея-заповедника

Сарайшык (Республика Казахстан)

Археологические исследования в средневековом городе Сарай-

чик (по научному отчету 2017 года)

Дискуссия

18.00. Ужин

22


«ГОСУДАРСТВЕННАЯ ДЕНЕЖНАЯ ПОЛИТИКА И ВОПРОСЫ

ОРГАНИЗАЦИИ МОНЕТНОГО ДЕЛА И ДЕНЕЖНОГО ОБРАЩЕ-

НИЯ В ЧИНГИЗИДСКИХ ГОСУДАРСТВАХ (XIII–XV ВВ.)»


10.00–14.00. ЗАСЕДАНИЕ 1

Центр истории и теории национального образования

Института истории АН РТ


Модераторы: Ильнур Миргалеев, Павел Петров

Мухаметшин Джамиль Габдрахимович, к.и.н., н.с. Болгарского

государственного историко-архитектурного музея-заповедника

(Болгар, Татарстан, РФ)

Денежное обращение Болгарского улуса во второй половине

XIV в.

Овчаров Владимир Владимиров, доктор, специалист-нумизмат на

свободной практике, координатор научных проектов Техниче-

ского университета – Варна (Варна, Болгария)

Вопросы татарского присутствия и проблемы денежного об-

ращения в Добрудже (1347–1353)

Петров Павел Николаевич, к.и.н., в.н.с. Института археологии им.

А.Х. Маргулана (Алматы, Республика Казахстан)

Принцип атрибуции монеты без указания монетного двора по

характеристике денежного обращения

11.00–11.30. Кофе-брейк

23

Хромов Константин Константинович, бакалавр истории, незави-

симый исследователь (Киев, Украина)

Монетная система Крымского Улуса XIII века: вопросы тер-

минологии, функциональная схема и региональные особенности

Брагин Андрей Олегович, лаборант Института археологии им.

А.Х. Маргулана, г. Алмата (Санкт-Петербург, РФ); Рева Роман

Юрьевич, эксперт по категории «Нумизматические материалы

Востока (III в. до н.э. – XX в. н.э.)», Министерство культуры

РФ (Новосибирск, РФ); Леонов Борис Иванович, нумизмат-

исследователь (Санкт-Петербург)

Новые сведения о находках джучидских монет в Присыр-

дарьинском регионе

Бугарчёв Алексей Игоревич, лаборант-исследователь Института

археологии им. А.Х. Халикова АН РТ (Казань, Татарстан, РФ)

Уникальный клад джучидских монет XIII в. из Кайбицкого

района РТ

Ситдиков Айрат Габитович, д.и.н., директор Института археоло-

гии им. А.Х. Халикова АН РТ (Казань, Татарстан, РФ);

Сингатуллина Альфира Закиулловна, к.и.н., с.н.с. отдела

спецхранения Национального музея РТ (Казань, Татарстан,

РФ); Шайхутдинова Евгения Флюровна, к.т.н., доцент Ка-

занского национального исследовательского технического уни-

верситета им. А.Н. Туполева – КАИ (Казань, Татарстан, РФ)

Изучение Измерского клада булгарских монет XV в.

14.00–15.00. Обед

24

15.00–16.15. ЗАСЕДАНИЕ 2




Модератор: Джамиль Мухаметшин

Алексеев Игорь Евгеньевич, к.и.н., гл. советник отдела образова-

тельных программ и проектов Управления по взаимодействию

с религиозными объединениями Департамента Президента Рес-

публики Татарстан по вопросам внутренней политики, Аппарат

Президента Республики Татарстан (Казань, Татарстан, РФ)

Загадки «тамги Мамая» (по материалам нумизматики)

Евстратов Иван Владимирович, нумизмат-исследователь (Волго-

град, РФ)

Метрологическая загадка монетного чекана хана Токтамыша

Добромыслов Леонид Борисович, н.с. отдела нумизматики обще-

ственной организации «Тамбовское общество любителей крае-

ведения» (Тамбов, РФ); Ермолов Федор Валентинович,

заместитель председателя Волгоградской региональной обще-

ственной организации «Общественный совет по культурному

наследию» (Волгоград, РФ)

О чеканке новосарайских серебряных монет в Хаджи-Тархане

во времена Токтамыша

Бугарчёв Алексей Игоревич, лаборант-исследователь Института

археологии им. А.Х. Халикова АН РТ (Казань, Татарстан, РФ);

Степанов Олег Витальевич, член совета Всетатарского обще-

ства краеведов при Всемирном конгрессе татар (Казань, Татар-

стан, РФ)

Булгарские монеты XV в. из находок в Иски-Казани

16.15–16.30. Кофе-брейк

25

16.30–18.00. ЗАСЕДАНИЕ 3




Модератор: Павел Петров

Рева Роман Юрьевич, эксперт по категории «Нумизматические

материалы Востока (III в. до н. э. – XX в. н. э.)», Министерство

культуры РФ (Новосибирск, РФ); Леонов Борис Иванович,

нумизмат-исследователь (Санкт-Петербург)

Нумизматические свидетельства о Ширинских беках

Якушечкин Александр Валентинович, независимый исследова-

тель (Крым, РФ)

К вопросу о ранних эмиссиях Хаджи Гирея – монеты Крыма

(845 г.х.) и Орду-Базара (б/д)

Ситдиков Айрат Габитович, д.и.н., директор Института археоло-

гии им. А.Х. Халикова АН РТ (Казань, Татарстан, РФ); Вязов

Леонид Александрович, к.и.н., доцент Казанского федераль-

ного университета (Казань, Татарстан, РФ); Шайхутдинова

Евгения Флюровна, к.т.н., доцент Казанского национального

иследовательского технического университета им. А.Н. Тупо-

лева – КАИ (Казань, Татарстан, РФ); Осипова Юлия Влади-

мировна, студент Казанского федерального университета (Ка-

зань, Татарстан, РФ)

Топография находок джучидских монет XV в. (на территории

Среднего Поволжья)

Дискуссия

26

17.30–18.00. Подведение итогов работы

VI Международного Золотоордынского Форума



Председательствующий: Ильнур Миргалеев

18.00. Ужин

V I Х А Л Ы К А Р А А Л Т Ы Н У Р Д А Ф О Р У М Ы

П Р О Г Р А М М А С Ы

«PAX TATARICA : АЛТЫН УРДА ДӘҮЛӘТЧЕЛЕГЕНЕҢ

ГЕНЕЗИСЫ ҺӘМ МИРАСЫ »

КАЗАН , 26–28 ИЮНЬ , 2019 ЕЛ

ОЕШТЫРУ КОМИТЕТЫ

Хәкимов Р.С., т.ф.д., ТР ФА академигы, ТР ФА Ш.Мәрҗани исем.

Тарих институты директоры

Салихов Р.Р., т.ф.д., ТР ФА академигы, ТР ФА Ш.Мәрҗани исем.

Тарих институты директор урынбасары

Миңнуллин И.Р., т.ф.к., ТР ФА Ш.Мәрҗани исем. Тарих институ-

ты директор урынбасары

Миргалиев И.М., т.ф.к., ТР ФА Ш.Мәрҗани исем. Тарих

институтының М.Г. Госманов исем. Алтын Урда һәм татар хан-

лыкларын өйрәнү үзәге җитәкчесе

Дербисали А.Б., филол.ф.д., КР МФА мохбир-әгъзасы, профессор,

КР Мәгариф һәм фән министрлыгы Фәннәр комитетының

Р.Б. Сөләйманов исем. Көнчыгышны өйрәнү институты дирек-

торы (Алматы, Казахстан Республикасы)

Трепавлов В.В., т.ф.д., РФА Россия тарихы институтының баш

фәнни хезмәткәре, Россия халыклары тарихы һәм этникара

мөнәсәбәтләр үзәге җитәкчесе (Мәскәү, РФ)

28

Крамаровский М.Г., т.ф.д., Дәүләт Эрмитажының Көнчыгыш

бүлеге (Санкт-Петербург, РФ)

Хаутала Р., Ph.D., ТР ФА Ш.Мәрҗани исем. Тарих институтының

Алтын Урда һәм татар ханлыкларын өйрәнү үзәге өлкән фәнни

хезмәткәре; Оулу университеты гуманитар факультетының тарих

бүлеге доценты (Оулу, Финляндия)

Петров П.Н., т.ф.к., А.Х. Маргулан исем. Археология инсти-

тутының әйдәп баручы фәнни хезмәткәре (Алматы, Казахстан

Республикасы)

Селезнёв Ю.В., т.ф.д., доцент, Воронеж дәүләт университетының

фәнни эшләр буенча декан урынбасары (Воронеж, РФ)

ГОМУМИ КООРДИНАЦИЯ

Миргалиев И.М., т.ф.к., ТР ФА Ш.Мәрҗани исем. Тарих инс-

титутының М.Г. Госманов исем. Алтын Урда һәм татар ханлык-

ларын өйрәнү үзәге җитәкчесе

ОЕШТЫРУ КОМИТЕТЫ СӘРКАТИПЛӘРЕ

Аксанов А.В., т.ф.к., ТР ФА Ш.Мәрҗани исем. Тарих инсти-

тутының Алтын Урда һәм татар ханлыкларын өйрәнү үзәге өлкән

фәнни хезмәткәре

Гыйниятуллина Л.С., ТР ФА Ш.Мәрҗани исем. Тарих инсти-

тутының Алтын Урда һәм татар ханлыкларын өйрәнү үзәге кече


Сәйфетдинова Э.Г., т.ф.к., ТР ФА Ш.Мәрҗани исем. Тарих инс-

титутының Алтын Урда һәм татар ханлыкларын өйрәнү үзәге

өлкән фәнни хезмәткәре

Галимов Т.Р., т.ф.к., ТР ФА Ш.Мәрҗани исем. Тарих инсти-

тутының Алтын Урда һәм татар ханлыкларын өйрәнү үзәге өлкән


29

ЭШ РЕГЛАМЕНТЫ

Рус һәм татар телендәге сессион докладлар – 15 минут

Инглиз телендәге сессион докладлар – 20 минут

Конференциянең эш телләре: рус, инглиз, татар

26 июнь 2019 ел

09.15–09.45 – Катнашучыларны теркәү

10.00–18.00 – Форум эше

27 июнь 2019 ел

10.00–18.00 – Форум эше

17.30–18.00 – VI Халыкара Алтын Урда Форум эшенә нәтиҗәләр

ясау (ТР ФА Ш.Мәрҗани исем. Тарих институтының

конференц-залы)

ФОРУМ КЫСАЛАРЫНДА ЧАРАЛАР

Халыкара фәнни конференция: «Алтын Урда һәм татар хан-

лыклары дәүләтчелеге: традицияләр, фикерләр,

яңалыклар, кризислар»

Түгәрәк өстәл: «Урта гасыр чыганакларында «татар»

төшенчәсе: исем/термин һәм аны йөртүчеләрнең тари-

хи язмышы»

Түгәрәк өстәл: «Рус Олысы: Алтын Урдада борынгы рус

җирләренең буйсыну мәсьәләләре»

Түгәрәк өстәл: «“Via Tataricа”: Бөек Ефәк юлында Алтын Ур-

да»

Түгәрәк өстәл: «Чыңгызилар дәүләтләрендә акча сәясәте,

акча сугу һәм акча әйләнешен оештыру мәсьәләләре

(XIII–XV гасырлар)»

30

МАХСУС ПРОГРАММА

26 июнь, 2019 ел

18.00–19.00 – ТР дәүләт фольклор музыкасы ансамбле концерты.

Алтын Урданың 750 еллык юбилеена багыш-

ланган махсус программа

28 июнь, 2019 ел

09.00–13.00 – Казан шәһәре буенча экскурсия һәм «Эрмитаж-

Казан» үзәгендә «Алтын Урда һәм Кара диңгез буе»

күргәзмәсен карау

13.00–14.00 – Төшке аш

14.30–15.30 – «Золотоордынское обозрение = Golden Horde

Review» фәнни журналы редколлегиясенең киңәй-

телгән утырышы (ТР ФА Ш.Мәрҗани исем. Тарих

институты, Казан, Батурин урамы, 7А, 236 бүлмә)

29 июнь, 2019 ел

09.00–16.00 – Камай шәһәрлегенә экскурсия (Иске Казан)

«Россия рәссамнар берлеге» бөтенроссия иҗат

иҗтимагый оешмасының Татарстан Республикасы

бүлегенең Алтын Урданың 750 еллыгына багышлан-

ган «Тарихыбыз эзләре буйлап» күргәзмәсен

ачу (күргәзмәнең кураторы Ф.Р. Вәлиуллин)

Түгәрәк өстәл: «Алтын Урда һәм Казан

ханлыгының мәдәни мирасы»

31

Халыкара фәнни конференция

«АЛТЫН УРДА ҺӘМ ТАТАР ХАНЛЫКЛАРЫ ДӘҮЛӘТЧЕЛЕГЕ:

ТРАДИЦИЯЛӘР, ФИКЕРЛӘР, ЯҢАЛЫКЛАР, КРИЗИСЛАР»

Казан, 26–27 июнь, 2019 ел

26 июнь, 2019 ел

10.00–11.00. ПЛЕНАР УТЫРЫШ

ТР ФА Ш.Мәрҗани исем. Тарих институтының конференц-залы

Казан, Батурин урамы, 7А, 232 бүлмә

Рәисләр: Рафаил Хәкимов, Илнур Миргалиев

Сәламләү сүзе

Хәкимов Рафаил Сибгат улы, т.ф.д., ТР ФА академигы, ТР ФА

вице-президенты, ТР ФА Ш.Мәрҗани исем. Тарих институты

директоры

Сәфәров Әсгать Әхмәт улы, Татарстан Республикасы Президенты

Аппараты җитәкчесе

Борһанов Рафис Тимерхан улы, Татарстан Республикасы Пре-

мьер-министры урынбасары, Татарстан Республикасы мәгариф

һәм фән министры

Шәйхразиев Васил Габтелгаяз улы, Татарстан Республикасы

Премьер-министры урынбасары

Вәлиев Разил Исмәгыйль улы, Татарстан Республикасы Дәүләт

Советының Мәгариф, мәдәният, фән һәм милли мәсьәләләр ко-

митеты рәисе

32

Саләхов Мәкъзүм Хәлимулла улы, ф.-м.ф.д., профессор, Татар-

стан Республикасы Фәннәр академиясе президенты, ТР ФА

академигы

Дербисали Абсаттар Багисбай улы, филол.ф.д., КР МФА мохбир-

әгъзасы, профессор, КР Мәгариф һәм фән министрлыгы

Фәннәр комитетының Р.Б. Сөләйманов исем. Көнчыгышны

өйрәнү институты директоры (Алматы, Казахстан Респуб-

ликасы)

Трепавлов Вадим Винцерович, т.ф.д., РФА Россия тарихы

институтының баш фәнни хезмәткәре, Россия халыклары тари-

хы һәм этникара мөнәсәбәтләр үзәге җитәкчесе (Мәскәү, РФ)

Мухамедов Шухрат Бахрон улы, т.ф.к., ҮР ФА Тарих инс-

титутының фән эшләре буенча директор урынбасары (Ташкент,

Үзбәкстан Республикасы)

11.00–11.30. Кофе-брейк

11.30–13.00. 1 НЧЕ УТЫРЫШ



Модератор: Вадим Трепавлов

Петров Павел Николаевич, т.ф.к., А.Х. Маргулан исем. Архео-

логия институтының әйдәп баручы фәнни хезмәткәре (Алматы,

Казахстан Республикасы)

Алтын Урданың күрше дәүләтләр белән чикләр урнашты-

руының кайбер мәсьәләләре

Иванов Владимир Александрович, т.ф.д., М. Акмулла исем. Баш-

кортстан дәүләт педагогика университетының Ватан тарихы

кафедрасы профессоры (Уфа, Башкортстан, РФ)

Җүчи Олысы (Алтын Урда) составында монгол диаспорасы

(XIII–XIV гасырлар)

33

Чиу Йихао, Ph.D., Фудань университетының тарих бүлеге доценты

(Шанхай, Кытай)

Understanding Berke’s Islamic Conversion from the Genealogical

Perspective (Генеалогик күзлектән Бәркәнең ислам динен кабул

итүе)

Юлай Шамильоглу, т.ф.д., Назарбаев университетының казах теле

һәм тюркология кафедрасы профессоры (Астана, Казахстан


Алтын Урда турындагы китапларны ничек язарга кирәкми: 33

ел үткәннән соң караш

Чаба Гёнцёль, тарих магистры, Сегед университеты каршындагы

Венгер фәннәр академиясенең Госманлы чорын тикшерү

төркеменең фәнни хезмәткәре (Сегед, Венгрия)

The Genealogy of Ḥiżr Khan of the Golden Horde (Алтын Урда

ханы Хызырның шәҗәрәсе)

13.00–14.00. Төшке аш

14.00–16.00. 2 НЧЕ УТЫРЫШ



Модератор: Владимир Иванов

Васильев Дмитрий Викторович, т.ф.к., Әстерхан дәүләт универ-

ситетының Россия тарихы кафедрасы доценты, «Түбән Идел

буе археологиясе» мәктәбе җитәкчесе (Әстерхан, РФ)

Алтын Урданың башлангыч чорында Идел елгасы уйсулыгы

(XIII гасырның беренче чиреге – XIII гасыр ахыры)

34

Почекаев Роман Юлианович, ю.ф.к., профессор, «Экономика

югары мәктәбе» Милли тикшеренү университетының хокук

һәм дәүләт теориясе һәм тарихы кафедрасы мөдире (Санкт-


Алтын Урда сәүдәгәрләре Венециягә каршы: 1350 нче еллар

дәгъвасының процессуаль аспектлары

Тулибаева Жулдыз Муса кызы, т.ф.д., Сөләйман Демирел исем.

университет профессоры, (Алматы, Каскелен, Казахстан Респуб-

ликасы)

Хива историографиясендә Алтын Урда тарихы

Славин Филипп Эдуардович, доктор (PhD), Стерлинг универ-

ситеты (University of Stirling) доценты (Associate Professor)

(Стерлинг, Бөекбритания)

«Death by the Lake»: A Plague Outbreak in the Chu Valley (1338–

1339) in the Context of the Global Plague Pandemics of the 14th

Century («Күлдә әҗәл»: XIV гасыр глобаль үләт яссылыгында

Чуй үзәнлегендә ваба авыруы кабынуы (1338–1339 еллар))

Порсин Артем Александрович, т.ф.к. (Магнитогорск, РФ)

1280-1313 елларда табигый үзгәрешләрнең һәм эпидемияләрнең

Алтын Урданың эчке һәм тышкы сәясәтенә тәэсире

Хәмидова Чулпан Илдар кызы, ТР ФА Г. Ибраһимов исем. Тел,

әдәбият һәм сәнгать институтының Язма һәм музыкаль мирас

үзәгенең кече фәнни хезмәткәре (Казан, Татарстан, РФ)

«Биш халык» тарихыннан чыганак буларак «Шуаб-и пандж-

гана»

Рева Роман Юрьевич, «Көнчыгышның нумизматик материаллары

(б. э. к. III гасыр – б. э. XX гасыры)» өлкәсе буенча РФ Мәдә-

ният министрлыгы эксперты (Новосибирск, РФ)

Нумизматика мәгълүматлары буенча XV гасыр Алтын Урда

әмирләре (өр-яңа ачышлар)

16.00–16.15. Кофе-брейк

35

16.15–18.00. 3 НЧЕ УТЫРЫШ



Модератор: Роман Почекаев

Миргалиев Илнур Мидхәт улы, т.ф.к., ТР ФА Ш.Мәрҗани исем.

Тарих институтының М.Г. Госманов исем. Алтын Урда һәм та-

тар ханлыкларын өйрәнү үзәге җитәкчесе

Төрки-татар тарихи хезмәтләре нигезендә Алтын Урдада ха-

кимият парадигмасы

Ускенбай Канат Зулкарыш улы, т.ф.к., «АБДИ Компани» АҖ

Нәшрият бүлеге җитәкчесе – баш мөхәррире (Алматы, Казах-

стан Республикасы)

XIV гасырның икенче яртысы – XV гасыр башында Алтын

Урданың сәяси тарихында көнчыгыш Җүчиләрнең роле турын-

да өстәмә мәгълүматлар

Гибадуллин Исмәгыйль Рөстәм улы, т.ф.к., ТР ФА Ш.Мәрҗани

исем. Тарих институтының Алтын Урда һәм татар ханлыкларын

өйрәнү үзәге өлкән фәнни хезмәткәре (Казан, Татарстан, РФ)

Алтын Урда чоры мөселман чыганаклары буларак «Каландар-

намә» һәм «Нәһҗел-фәрадис»: уртаклыклар һәм үзенчәлекләр

Еманов Александр Георгиевич, т.ф.д., профессор, Төмән дәүләт

университеты Социаль-гуманитар фәннәр институтының архео-

логия, Борынгы дөнья һәм Урта гасырлар тарихы кафедрасы

мөдире (Төмән, РФ)

Шильтбергерның «Себер экскурсы»

Трепавлов Вадим Винцерович, т.ф.д., РФА Россия тарихы инсти-

тутының баш фәнни хезмәткәре, Россия халыклары тарихы һәм

этникара мөнәсәбәтләр үзәге җитәкчесе (Мәскәү, РФ)

Шибаннар: тормышка ашмаган этноним

Шалак Максим Евгеньевич, т.ф.к., Көньяк федераль универ-

ситетының доценты (Ростов-на-Дону, РФ)

Кырым ханлыгы һәм чиктәш җирләрнең тарихи географиясе

буенча чыганак буларак «Тәварих и Дәшт-и Кыпчак»

36

19.00. Кичке аш

27 июнь, 2019 ел

10.00–14.00. 4 НЧЕ УТЫРЫШ

ТР ФА Ш.Мәрҗани исем. Тарих институтының

Гыйльми совет утырышлары залы


Модератор: Әнвәр Аксанов

Науменко Валерий Евгеньевич, т.ф.к., В.И. Вернадский исем.

Кырым федераль университетының борынгы заман һәм урта

гасырлар тарихы кафедрасы доценты (Симферополь, Кырым,

РФ)

Мангуп тарихында Алтын Урда чоры

Атыгаев Нурлан Адилбәк улы, т.ф.к., Казах милли аграр униве-

рситеты «Рухани жаңғыру» гуманитар тикшеренүләр үзәгенең

әйдәп баручы фәнни хезмәткәре (Алматы, Казахстан Респуб-

ликасы)

Алтын Урда һәм Казах ханлыгының хокук системасы: күчү-

чәнлек мәсьәләсе хакында кайбер фикерләр

Абдужемилев Рефат Рөстәм улы, филол.ф.к., Кырым инженер-

педагогика университетының өлкән фәнни хезмәткәре, Симфе-

рополь; ТР ФА Ш.Мәрҗани исем. Тарих институтының Кырым

фәнни үзәге кече фәнни хезмәткәре, Казан (Симферополь, Кы-

рым, РФ)

Сәед Мөхәммәд Ризаның «Җиде планета» әсәре – Алтын Урда

һәм Кырым ханлыгы тарихы буенча чыганак

37

Сәйфетдинова Эльмира Гаделҗан кызы, т.ф.к., ТР ФА Ш.Мәр-

җани исем. Тарих институтының Алтын Урда һәм татар хан-

лыкларын өйрәнү үзәге өлкән фәнни хезмәткәре (Казан, Татар-

стан, РФ)

Татарлар һәм Алтын Урда турында В.Г. Тизенгаузенның «Ма-

териаллар җыентыгы»на кермәгән гарәп язма чыганаклары

Кемалоглу Ильяс, т.ф.д., Мимар Синан исем. Нәфис сәнгатьләр

университеты профессоры (Стамбул, Төркия)

Алтын Урда госманлы чыганакларында: уртаклыклар һәм

үзенчәлекләр

11.00–11.30. Кофе-брейк

Модератор: Нурлан Атыгаев

Мария Иванич, Сегед университеты профессоры (Сегед, Венгрия)

Кырым ханлыгының Көнчыгыш Ауропада дипломатик актив-

лыгы (1598–1682)

Сабитов Жаксылык Мурат улы, Ph.D., Л.Н. Гумилев исем. Евра-

зия милли университетының төбәкне өйрәнү кафедрасы доцен-

ты (Астана, Казахстан Республикасы)

Алтын Урда тарихы буенча чыганак буларак «Фирдәвес әл-

Икбал»

Усеинов Мемедулла Адил улы, ТР ФА Ш.Мәрҗани исем. Тарих

институтының Кырым фәнни үзәге лаборант-тикшеренүчесе

(Симферополь, Кырым, РФ)

Алтын Урданың Кырым олысы тарихы буенча чыганак була-

рак мөселман эпиграфик истәлекләре

Аксанов Әнвәр Васил улы, т.ф.к., ТР ФА Ш.Мәрҗани исем. Тарих

институтының Алтын Урда һәм татар ханлыкларын өйрәнү

үзәге өлкән фәнни хезмәткәре (Казан, Татарстан, РФ)

1523–1532 еллардагы Казан сугышы: чыганакларда аерма-

лыклар һәм хәбәрләрне дәлилләү проблемасы

38

Сейдалиев Эмиль Иса улы, т.ф.к., ТР ФА Ш.Мәрҗани исем. Тарих

институтының Кырым фәнни үзәге өлкән фәнни хезмәткәре;

Кырым инженер-педагогика университетының тарих кафед-

расы доценты; РФА Кырым археология институтының өлкән

фәнни хезмәткәре (Симферополь, Кырым, РФ)

Әбделгаффар Кырыми мәгълүматлары буенча Кырым ханлы-

гының хәрби торышы

Моисеев Максим Владимирович, т.ф.к., экспозицион-күргәзмә

секторы мөдире, «Мәскәү музее» Музей берләшмәсе (Мәскәү,

РФ)

XVI гасыр Алтын Урданың варис дәүләтләрендә сәяси хаки-

миятне күзаллау өчен чыганак буларак дипломатик мате-

риаллар (проблеманың куелышы хакында)

Ерофеева Ирина Викторовна, т.ф.к., Хуҗа Әхмәд Ясәви исем.

Халыкара казах-төрек университеты доценты, шәрәфле профес-

сор, Төркестан; Әл-Фараби исем. Казах милли универси-

тетының дөньякүләм тарих, историография һәм чыганакларны

өйрәнү кафедрасы баш фәнни хезмәткәре, Алматы (Төркестан,

Алматы, Казахстан Республикасы)

Күчмә казахларның хатирәләрендә «игелекле» яки «изге»

Җәнибәк-хан (1342–1357)

14.00–15.00. Төшке аш

15.00–16.15. 5 НЧЕ УТЫРЫШ




Модератор: Канат Ускенбай

Малов Александр Витальевич, т.ф.к., РФА Россия тарихы инсти-

тутының өлкән фәнни хезмәткәре (Мәскәү, РФ)

Рус илчеләре документлары буенча 1564–1577 елларда кырым-

татар элитасының составы

39

Виноградов Александр Вадимович, т.ф.к., РФА Россия тарихы

институтының өлкән фәнни хезмәткәре (Мәскәү, РФ)

Князь Г.К. Волконскийның 1614–1615 еллар илчелеге хәбәрләре

буенча Җәнибәк-Гәрәй хан хакимлегенең беренче елларында

Кырым ханлыгының сәяси элитасы составы

Лисейцев Дмитрий Владимирович, т.ф.д., РФА Россия тарихы

институтының әйдәп баручы фәнни хезмәткәре (Мәскәү, РФ)

Казан патшалыгында 1615–1616 елларда Җангали баш күтә-

рүе турында яңа мәгълүматлар

Беляков Андрей Васильевич, т.ф.д., РФА Россия тарихы инс-

титутының өлкән фәнни хезмәткәре (Мәскәү, РФ)

Россия тарихында морзалар һәм кенәзләр Шәйдәковлар

16.15–16.30. Кофе-брейк

Акчурин Максум Марат улы, ТР ФА Ш.Мәрҗани исем. Тарих

институтының соискателе (Казан, Татарстан, Россия)

Алтын Урда дәүләтчелегенең мирасы буларак биләмәләр (XVI–

XVII гасыр мещера өязләре документлары мисалында)

Сәмигулов Гаяз Хәмит улы, т.ф.к., Көньяк Урал дәүләт универ-

ситетының Евразия тикшеренүләре фәнни-белем бирү үзәге

өлкән фәнни хезмәткәре (Челәбе, Россия)

Себер ханлыгы чоры Урал арты төрки кабилә төркемнәренең

социаль структурасы мәсьәләсе хакында: XVI гасыр – XVIII га-

сыр башы чыганакларының материалларын экстраполяцияләү

Абибуллаева Эльмира Эбазер кызы, И. Гаспринский мемориаль

музее мөдире, Бакчасарай тарихи-мәдәни һәм археология му-

зей-тыюлыгы; ТР ФА Ш.Мәрҗани исем. Тарих институтының

Кырым фәнни үзәге кече фәнни хезмәткәре (Бакчасарай, Кы-

рым, РФ)

Язма чыганаклар һәм музей экспонатлары күзлегеннән Кырым

ханлыгында көндәлек тормыш фрагментлары

Фикер алышу


40

Түгәрәк өстәл

«УРТА ГАСЫР ЧЫГАНАКЛАРЫНДА «ТАТАР» ТӨШЕНЧӘСЕ:

ИСЕМ/ТЕРМИННЫҢ ҺӘМ АНЫ ЙӨРТҮЧЕЛӘРНЕҢ

ТАРИХИ ЯЗМЫШЫ»

Казан, 26 июнь, 2019 ел

Конференц-зал (1 кат)


14.00–16.00. 1 НЧЕ УТЫРЫШ

Модераторлар: Роман Хаутала, Стивен Поу

Чжао Чжу-Чэн, т.ф.к., Чжэнчжи дәүләт университетының этнология

факультеты профессоры (Тайбэй, Тайвань)

Кытай чыганакларында «татар» атамасы

Стивен Поу (Stephen Pow), докторант, Үзәк-Ауропа институты

(Будапешт, Венгрия)

What Did «Mongol» Mean? Proposals on the Evolution of the Tatar

and Mongol Ethnonyms in the Thirteenth Century («Монгол»

төшенчәсе нәрсәне аңлаткан? XIII гасырда татар һәм монгол

этнонимнары эволюциясенә карата фаразлар)

Тишин Владимир Владимирович, т.ф.к., РФА Себер бүлеге Мон-

голларны өйрәнү, буддология һәм тибетология институтының

Үзәк Азия тарихы һәм мәдәнияте бүлеге өлкән фәнни хезмәткәре

(Улан-Удэ, Бурятия, РФ); Нанзатов Баир Зориктоевич, т.ф.к.,

РФА Себер бүлеге Монголларны өйрәнү, буддология һәм тибе-

тология институтының Үзәк Азия тарихы һәм мәдәнияте бүлеге

өлкән фәнни хезмәткәре (Улан-Удэ, Бурятия, РФ)

VIII–XII гасыр Эчке Азия татарлары: тарихи географиянең кай-

бер мәсьәләләре

41

Тимохин Дмитрий Михайлович, т.ф.к., РФА Көнчыгышны өйрәнү

институтының өлкән фәнни хезмәткәре (Мәскәү, РФ)

Җүзҗанинең «Табакат-и Насири» әсәрендә монголларга

кадәрге чорны сурәтләгәндә «татар» атамасын куллану ту-

рында

16.00–16.15. Кофе-брейк

16.15–18.00. 2 НЧЕ УТЫРЫШ

Модераторлар: Роман Хаутала, Стивен Поу

Роман Хаутала, Ph.D., ТР ФА Ш.Мәрҗани исем. Тарих инс-

титутының Алтын Урда һәм татар ханлыкларын өйрәнү үзәге

өлкән фәнни хезмәткәре; Оулу университеты гуманитар

факультетының тарих бүлеге доценты (Оулу, Финляндия)

Борынгы латин чыганакларында татарлар һәм монголлар

Александер Николов Николов, доктор, Изге Климент Охридский

исем. София университеты профессоры (София, Болгария)

Никифор Григора иҗатында татарлар


42


«РУС ОЛЫСЫ: АЛТЫН УРДАДА БОРЫНГЫ

РУС ҖИРЛӘРЕНЕҢ БУЙСЫНУ МӘСЬӘЛӘЛӘРЕ»





14.00–16.00. 1 НЧЕ УТЫРЫШ

Модераторлар: Тэймур Галимов, Юрий Селезнев

Лушников Олег Вадимович, т.ф.к., доцент, Пермь дәүләт гума-

нитар-педагогика университетының Г.В. Вернадский исем. Ев-

разия тикшеренүләре үзәге директоры (Пермь, РФ)

Җүчи Олысы һәм Рус дәүләте: урта гасыр Евразия берләшмәсе

тәҗрибәсе

Галимов Тэймур Рөстәм улы, т.ф.к., ТР ФА Ш.Мәрҗани исем.

Тарих институтының Алтын Урда һәм татар ханлыкларын

өйрәнү үзәге өлкән фәнни хезмәткәре (Казан, Татарстан, РФ)

Рус Олысы: атаманың историографиясе һәм аның фәнни

дөреслеге

Веселов Федор Никитович, т.ф.к., Санкт-Петербург дәүләт универ-

ситетының өлкән укытучысы (Санкт-Петербург, РФ); Майоров

Александр Вячеславович, т.ф.д., Санкт-Петербург дәүләт

университетының музей белеме кафедрасы мөдире (Санкт-


«Се суть о них же Мефодий Патомский епископ свиде-

тельствует…»: борынгы рус китапчылары күзләре белән мон-

гол куркынычы

43

Евстратов Иван Владимирович, нумизмат-тикшеренүче (Волго-

град, РФ)

XIV–XV гасырларда һәм аннан соңгы чорда Русь дәүләтендә

акча сугу һәм акча йөрешен формалаштыруда Җүчи

Олысының роле

16.00–16.15. Кофе-брейк

16.15–18.00. 2 НЧЕ УТЫРЫШ

Модераторлар: Тэймур Галимов, Юрий Селезнев

Селезнёв Юрий Васильевич, т.ф.д., доцент, Воронеж дәүләт уни-

верситетының фәнни эшләр буенча декан урынбасары (Воро-

неж, РФ)

Кырым ханы Миңле-Гәрәй (1507) ярлыгы мәгълүматлары һәм

Монгол империясенә һәм Урдага буйсынган рус кенәзлекләрендә

салым түләү системасы (ретроспектив анализ тәҗрибәсе)

Майоров Анатолий Александрович, т.ф.к., Орел дәүләт мәдәният

институтының тарих һәм музей белеме кафедрасы доценты

Тула баскаклыгының юкка чыгу сәбәпләре турында


44

М.Г. Госманов истәлегенә багышланган


«“VIA TATARICА”:

БӨЕК ЕФӘК ЮЛЫНДА АЛТЫН УРДА»




10.00–14.00. 1 НЧЕ УТЫРЫШ

Модератор: Исмәгыйль Гибадуллин

Дербисали Абсаттар Багисбай улы, филол.ф.д., КР МФА мохбир-

әгъзасы, профессор, КР Мәгариф һәм фән министрлыгы

Фәннәр комитетының Р.Б. Сөләйманов исем. Көнчыгышны

өйрәнү институты директоры (Алматы, Казахстан Респуб-

ликасы)

Олуг даланың онытылган фикер ияләре

Аббясов Рушан Рафик улы, фәлсәфә ф.к., Россия мөфтиләр Сове-

ты һәм РФ мөселманнары Диния нәзарәте рәисенең беренче

урынбасары

Россия мөфтиләр Советының Бөек Ефәк юлы буенча академик

проектлары: тикшеренү һәм нәшер итү эшчәнлегенең тәҗ-

рибәсе

Мухамедов Шухрат Бахрон улы, т.ф.к., доцент, ҮР ФА Тарих

институтының фән эшләре буенча директор урынбасары (Таш-

кент, Үзбәкстан Республикасы)

Бөек Ефәк юлында Алтын Урда һәм Урта Азия дәүләтләре:

хезмәттәшлек һәм үзара баету тәҗрибәсе

45

11.00–11.30. Кофе-брейк

Модератор: Марат Гатин

Крамаровский Марк Григорьевич, т.ф.д., Дәүләт Эрмитажының

Көнчыгыш бүлеге (Санкт-Петербург, РФ)

Чыңгызиләр глобализациясе һәм Алтын Урда шәһәренең проб-

лемалары

Гамаль Абдель Рехем Ибраһим Хәсән, Ph.D., Каһирә универ-

ситетының археология кафедрасы профессоры (Каһирә, Ми-

сыр)

Мәмлүкләр Мисырының Алтын Урда белән бәйләнешен чагыл-

дыручы Каһирә музей коллекцияләре

Зиливинская Эмма Давидовна, т.ф.д., РФА Миклухо-Маклай

исем. Этнология һәм антропология институтының әйдәп бару-

чы фәнни хезмәткәре (Мәскәү, РФ)

Алтын Урданың мәһабәт архитектурасында Көнчыгыш һәм

Көнбатыш диалогы

Нямдагийн Ганбат, доктор (Ph.D), Монгол Фәннәр академиясенең

Тарих һәм археология институты профессоры (Улан-Батор,

Монголия)

Ефәк юлының үсешендә Үзәк Азия күчмә халыкларының роле

Хироюки Нагаминэ, мастер, лектор, Милли технология институты,

Ояма колледжы (Ояма, Япония)

Sïghnāq, the port of Dasht-i Qipchāq

Вәлиев Рафаэль Миргасыйм улы, т.ф.д., профессор, ИКОМОС

Россия Комитетының вице-президенты; ЮНЕСКО шәһәр

төзелеше һәм архитектура һәйкәлләрен саклау кафедрасының

Идел буе бүлеге җитәкчесе; Бөтендөнья мәдәни һәм табигый

мирасның Россия милли комитеты рәисе урынбасары (Казан,

Татарстан, РФ)

Бөек Ефәк юлы системасында Алтын Урда

46

Недашковский Леонард Федорович, т.ф.д., Казан федераль

университетының Татарстан тарихы, археология һәм этнология

кафедрасы профессоры (Казан, Татарстан, РФ)

Алтын Урда Идел буеның халыкара сәүдә элемтәләре

Нуриева Фәнүзә Шәкүр кызы, филол.ф.д., Казан федераль универ-

ситеты профессоры (Казан, Татарстан, РФ)

Алтын Урда әдәби теленең формалашуына һәм кулланы-

лышына карата гомуми караш

Хәйдәров Тимур Фәрит улы, т.ф.к., Казан федераль универ-

ситетының чит ил студентлары өчен хәзерлек факультетының

гуманитар фәннәр кафедрасы доценты (Казан, Татарстан, РФ)

«Бөек Ефәк юлы»ның транспорт һәм икътисад системасы

үсешендә «төньяк тармакның» роле һәм әһәмияте: проб-

леманың куелышы

14.00–15.00. Төшке аш

15.00–17.30. 2 НЧЕ УТЫРЫШ

Модератор: Эмма Зиливинская

Гатин Марат Салават улы, т.ф.к., Казан федераль университеты

доценты (Казан, Татарстан, РФ); Абзалов Ленар Фиргат улы,

т.ф.к., Казан федераль университеты доценты (Казан, Татар-

стан, РФ)

Алтын Урда сәүдә юлларында «мосафирлар»

Руденко Константин Александрович, т.ф.д., доцент, Казан дәүләт

мәдәният институты профессоры (Казан, Татарстан, РФ)

XIII гасырның икенче яртысында – XIV гасырда Алтын Урда

мәдәниятенең җирле үзенчәлекләренең формалашуы: Бөек

ефәк юлындагы сәүдә элемтәләре контекстында гомуми һәм

җирле үзенчәлекләр (Болгар Олысы мисалында)

47

Донина Лариса Николаевна, сәнгать ф.к., ТР ФА Ш.Мәрҗани исем.

Тарих институтының өлкән фәнни хезмәткәре (Казан, Татар-

стан, РФ); Суслова Светлана Владимировна, т.ф.к., ТР ФА

Ш.Мәрҗани исем. Тарих институтының әйдәп баручы фәнни

хезмәткәре (Казан, Татарстан, РФ)

Казан татарларының зәркән традицияләрендә җүчиләр мирасы

турында: нәкышь сәнгате

Шиһабдинов Ринат Нәҗметдин улы, ҮР ФА Тарих институтының

өлкән фәнни хезмәткәре (Ташкент, Үзбәкстан Республикасы)

Төркестан фәнни җәмгыятьләре эшчәнлекләрендә Алтын Урда

һәм аннан соңгы чор проблематикасы (XIX гасыр ахыры –

1917 ел)

16.15–16.30. Кофе-брейк

Модератор: Тимур Хәйдәров

Муктар Абилсейит Капиз улы, т.ф.д., профессор, Сарайшык

Дәүләт тарихи-мәдәни музей-тыюлыгы директоры (Казахстан


Җүчи Олысы – Алтын Урда тарихында Сарайшык

Госманова Диләрә Миркасыйм кызы, т.ф.д., Казан федераль

университетының Халыкара мөнәсәбәтләр институтының Ва-

тан тарихы кафедрасы профессоры (Казан, Татарстан, РФ)

1961–1962 елларда М.Г. Госмановның Сарай-Бәркәдә археологик

экспедицияләрдә катнашуы (экспедиция көндәлекләре материал-

лары буенча)

Зайнов Амангельди Мугау улы, докторант, Сарайшык Дәүләт

тарихи-мәдәни музей-тыюлыгының гыйльми сәркәтибе (Казах-

стан Республикасы)

Урта гасыр шәһәре Сарайчыкта археологик тикшеренүләр

(2017 ел фәнни хисабы)



48


«ЧЫҢГЫЗИЛАР ДӘҮЛӘТЛӘРЕНДӘ АКЧА СӘЯСӘТЕ, АКЧА СУГУ

ҺӘМ АКЧА ӘЙЛӘНЕШЕН ОЕШТЫРУ МӘСЬӘЛӘЛӘРЕ

(XIII–XV ГАСЫРЛАР)»


10.00–14.00. 1 НЧЕ УТЫРЫШ


Милли мәгариф тарихы һәм теориясе үзәге


Модераторлар: Илнур Миргалиев, Павел Петров

Мөхәммәтшин Җәмил Габдрәхим улы, т.ф.к., Болгар дәүләт та-

рихи-архитектура музей-тыюлыгы фәнни хезмәткәре (Болгар,

Татарстан, РФ)

XIV гасырның икенче яртысында Болгар олысында акча

әйләнеше

Овчаров Владимир Владимиров, доктор, нумизматика белгече,

Варна техник университеты фәнни проектларының коорди-

наторы (Варна, Болгария)

Добруджада татарлар һәм акча әйләнеше мәсьәләләре (1347–

1353)

Петров Павел Николаевич, т.ф.к., А.Х. Маргулан исем. Археоло-

гия институтының әйдәп баручы фәнни хезмәткәре (Алматы,

Казахстан Республикасы)

Акча әйләнешенең сыйфатламасы буенча сугу сарае күрсә-

телмәгән тәңкәне атрибуцияләү принцибы

49

11.00–11.30. Кофе-брейк

Хромов Константин Константинович, тарих бакалавры, бәйсез

тикшеренүче (Киев, Украина)

XIII гасырда Кырым Олысының акча системасы: термино-

логия мәсьәләләре, функциональ схема һәм җирле үзенчәлекләр

Брагин Андрей Олегович, А.Х. Маргулан исем. Археология ин-

ституты лаборанты, Алмата (Санкт-Петербург, РФ); Рева Ро-

ман Юрьевич, «Көнчыгышның нумизматик материаллары (б.

э. к. III гасыр – б. э. XX гасыры)» өлкәсе буенча РФ Мәдәният

министрлыгы эксперты, (Новосибирск, РФ); Леонов Борис

Иванович, нумизмат-тикшеренүче (Санкт-Петербург)

Сырдарья буенда җүчи акчаларының табылуы турында яңа

мәгълүматлар

Бугарчёв Алексей Игоревич, ТР ФА А.Х. Халиков исем. Археоло-

гия институтының лаборант-тикшеренүчесе (Казан, Татарстан,

РФ)

ТР Кайбыч районында табылган XIII гасыр җүчи акчалары

хәзинәсе

Ситдыйков Айрат Габит улы, т.ф.д., ТР ФА А.Х. Халиков исем.

Археология институты директоры (Казан, Татарстан, РФ);

Сөнгатуллина Әлфирә Зәкиулла кызы, т.ф.к., ТР Милли

музееның махсус саклау бүлеге өлкән фәнни хезмәткәре (Казан,

Татарстан, РФ); Шәйхетдинова Евгения Флюр кызы,

тех.ф.к., А.Н. Туполев исем. Казан милли тикшеренү техник

университеты – КАИ доценты (Казан, Татарстан, РФ)

XV гасыр Измер болгар тәңкәләре хәзинәсен өйрәнү

14.00–15.00. Төшке аш

50

15.00–16.15. 2 НЧЕ УТЫРЫШ




Модератор: Җәмил Мөхәммәтшин

Алексеев Игорь Евгеньевич, т.ф.к., ТР Президентының Эчке

сәясәт мәсьәләләре буенча Департаментының Дини берләш-

мәләр белән эшләү идарәсенең белем бирү программалары һәм

проектлары бүлегенең баш киңәшчесе, ТР Президенты Аппара-

ты (Казан, Татарстан, РФ)

«Мамай тамгасы» серләре (нумизматика материаллары

буенча)

Евстратов Иван Владимирович, нумизмат-тикшеренүче (Волго-

град, РФ)

Туктамыш хан тәңкәләрендә метрологик табышмак

Добромыслов Леонид Борисович, «Тамбов туган якны өйрәнүне

яратучылар җәмгыяте» иҗтимагый оешмасының нумизматика

бүлеге фәнни хезмәткәре (Тамбов, РФ); Ермолов Федор Ва-

лентинович, «Мәдәни мирас буенча иҗтимагый совет» Волго-

град региональ иҗтимагый оешмасы рәисе урынбасары (Волго-

град, РФ)

Туктамыш хан заманында Хаҗи-Тарханда Яңа Сарай көмеш

тәңкәләре сугу турында

Бугарчёв Алексей Игоревич, ТР ФА А.Х. Халиков исем. Археоло-

гия институтының лаборант-тикшеренүчесе (Казан, Татарстан,

РФ); Степанов Олег Витальевич, Бөтендөнья татар конгрессы

каршындагы Бөтентатар туган якны өйрәнүчеләр җәмгыяте со-

веты әгъзасы (Казан, Татарстан, РФ)

Иске Казанда табылган XV гасыр болгар тәңкәләре

16.15–16.30. Кофе-брейк

51

16.30–18.00. 3 НЧЕ УТЫРЫШ




Модератор: Павел Петров

Рева Роман Юрьевич, РФ Мәдәният министрлыгының «Көнчы-

гышның нумизматик материаллары (б. э. к. III гасыр – б. э. XX

гасыры)» өлкәсе буенча эксперты, (Новосибирск, РФ); Леонов

Борис Иванович, нумизмат-тикшеренүче (Санкт-Петербург)

Ширин бәкләре турында нумизматик хәбәрләр

Якушечкин Александр Валентинович, бәйсез тикшеренүче (Кы-

рым, РФ)

Хаҗи Гәрәйнең акча эмиссиясе мәсьәләсенә карата – Кырым

(845) һәм Орду-Базар (датасы юк) тәңкәләре

Ситдыйков Айрат Габит улы, т.ф.д., ТР ФА А.Х. Халиков исем.

Археология институты директоры (Казан, Татарстан, РФ); Вя-

зов Леонид Александрович, т.ф.к., Казан федераль универ-

ситеты доценты (Казань, Татарстан, РФ); Шәйхетдинова Ев-

гения Флюр кызы, тех.ф.к., А.Н. Туполев исем. Казан милли

тикшеренү техник университеты – КАИ доценты (Казан, Татар-

стан, РФ); Осипова Юлия Владимировна, Казан федераль

университеты студенты (Казан, Татарстан, РФ)

XV гасыр җүчи тәңкәләренең табылу топографиясе (Урта

Идел буе территориясендә)


17.30–18.00. VI Халыкара Алтын Урда Форумы

эшенә нәтиҗәләр ясау



Рәис: Илнур Миргалиев


Центр исследований Золотой Орды

и татарских ханств им. М.А. Усманова

Института истории им. Ш. Марджани АН РТ


Тел. (843) 292 00 19

[email protected]

http://татаровед.рф/departments/6/

http://goldhorde.ru

http://goldhorde.ru/RU/izdanie-centra/

Documents

МАРДЖАНИ Ц Гвики.татаровед.рф/data/pdf/ProgramMZF_2019.pdf · Как не надо писать книги о Золотой Орде: Взгляд спустя