دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی قزویندانشکده پزشکی

دفاع پایان نامه پزشکی عمومی

عنوان

بررسی ارتباط وضعیت رشد کودک با رفتار تغذیه ساله مراجعه کننده به6 تا 3ای مادران کودکان

مراکز بهداشتی درمانی قزوین

استاد راهنما

دکتر امنه باریکانی

استاد مشاور

دکتر مریم جوادی

دانشجو

بهنام صدوقی

95پاییز

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط وضعیت رشد کودکزمینه و هدف: ساله مراجعه کننده به مراکز6 تا 3با رفتار تغذیه ای مادران کودکان

بهداشتی درمانی قزوین، انجام گردید.

این پژوهش توصیفی-تحلیلی در مراکز بهداشتی درمانی شهرروش کار: ساله به روش آسان در6 تا 3مادر دارای كودكان 300قزوین با شرکت

دسترس انجام شد. جمع آوری اطالعات با استفاده از پرسشنامه رفتار و تن سنجي انجام شد. اطالعات در دو بخش توصیفی و استنباطی با نرم افزار

SPSS19 مورد تجزیه و تحلیل قرار0.05 و با سطح معنی داری کمتر از گرفت.

نفر دختر146 نفر پسر و 154 کودک مورد بررسی 300از تعداد یافته: بود.3.27±0.47 و وزن بدو تولد 49.47±2.81. قد بدو تولد کودکان بودند

بینبین وزن و قد کودکان با رفتار تغذیه ای مادررابطه معنادار دیده نشد،.رفتار تغذیه ای مادر با سطح سواد وی ارتباط معنی داری مشاهده شد.)

P=0.03)

بین رفتار تغذیه ای و قد و وزن ارتباط معنی داری دیده نشدنتیجه:

سال6-3رشد کودک، رفتار تغذیه ای مادر ، کودک واژگان کلیدی:

فهرست مطالب عنوان

صفحه

2....................................................................فصل اول: مقدمه-1

2...............................................................................- مقدمه.1-1

2.................................................................................-رشد1-1-1

5................................................................................-تغذیه1-1-2

7....................................................................-رفتار تغذیه ای1-1-3

8........................................................................-اختالل رشد1-1-4

9...........................................................................-بیان مسئله1-2

2...........................................................فصل دوم: بررسی متون-2

13...................................................................-مطالعات داخلی2-1

17..................................................................-مطالعات خارجی2-2

13.............................................فصل سوم : روش اجرای پژوهش-3

21..............................................................-روش انجام پژوهش3-1

21.................................................................-اهداف پژوهش3-1-1

22.................................................-فرضیات و سواالت پژوهش3-1-2

22..............................................................................-متغیرها3-2

22..............................................................-متغیرهای مستقل3-2-1

22...............................................................-متغیرهای وابسته3-2-2

23.........................................................................-نوع مطالعه3-3

23.................................-جامعه مورد مطابعه و روش نمونه گیری3-3-1

أ

24.........................................................-مکان و زمان مطالعه3-3-2

24.............................................................-روش اجرای طرح3-3-3

25................................-روش جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها3-3-4

25.........................................................-مشکالت و محدودیت ها3-4

21...........................................فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها-4

28...............................................................................-مقدمه4-1

28.......................................................................-آمار توصیفی4-2

28....................................-پراکنش پاسخگویان بر حسب جنسیت4-2-1

29.................................-پراکنش پاسخگویان بر حسب سن کودک4-2-2

30...............................-پراکنش پاسخگویان بر حسب سن مادران4-2-3

31...............................-پراکنش پاسخگویان بر حسب وزن مادران4-2-4

32..............................-پراکنش پاسخگویان بر حسب وزن کودکان4-2-5

33.................................-پراکنش پاسخگویان بر حسب قد مادران4-2-6

34.................................-پراکنش پاسخگویان بر حسب قد کودکان4-2-7

35..............................-پراکنش پاسخگویان بر حسب سواد مادران4-2-8

36...............................................................-تجزیه و تحلیل نتایج4-3

63.......................................................................-آمار توصیفی4-4

63.....................................................-آزمون سوال اول تحقیق4-4-1

64..............................................................-آزمون سوال دوم4-4-2

64.............................................................-آزمون سوال سوم4-4-3

64...........................................................-آزمون سوال چهارم4-4-4

67...........................................................فصل پنجم: نتیجه گیری-5

76........................................................................-هدف تحقیق5-1ب

77..........................................................-نتیجه گیری و پیشنهادها5-2

78............................................................................-منابع.....5-3

81....................................................................-چکیده انگلیسی5-4

فهرست جداول

23.........................................................................- متغیرهای مطالعه1-3جدول ساله مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی3-6- توزیع فراوانی کودکان 1-4جدول

28...............................................................................قزوین بر حسب جنسیت ساله مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی3-6- توزیع فراوانی کودکان 2-4جدول

29..........................................................................قزوین بر حسب سن کودکان

ت

- توزیع فراوانی بر حسب سن مادران مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی3-4جدول 30.......................................................................................................قزوین31- توزیع فراوانی وزن مادران مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی قزوین4-4جدول ساله مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی3-6- توزیع فراوانی کودکان 5-4جدول

32.........................................................................قزوین بر حسب وزن کودکان ساله مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی3-6- توزیع فراوانی کودکان 6-4جدول

33............................................................................قزوین بر حسب قد مادران ساله مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی3-6- توزیع فراوانی کودکان 7-4جدول

34............................................................................قزوین بر حسب قد کودکان ساله مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی3-6 - توزیع فراوانی کودکان 8-4جدول

35.........................................................................قزوین بر حسب سواد مادران ساله مراجعه کننده به6 تا 3- میانگین و انحراف معیار ویژگی های کودکان 9-4جدول 65.......................... بهداشتی درمانی بر حسب رفتار تغذیه ای مادران در قزوینمراکز

فهرست اشکال4.........................- منحنی رشد قد و وزن کودک بر اساس سن1-1شکل

فهرست نمودارها29..................................................- پراکنش پا سخگویان بر حسب سن1-4نمودار 30..................................................- پراکنش پا سخگویان بر حسب سن2-4نمودار

ث

31........................................- پراکنش پا سخگویان بر حسب سن مادران3-4نمودار 32.................................................- پراکنش پا سخگویان بر حسب وزن4-4نمودار 33.................................................- پراکنش پا سخگویان بر حسب وزن5-4نمودار 34..........................................- پراکنش پا سخگویان بر حسب قد مادران6-4نمودار 35.........................................- پراکنش پا سخگویان بر حسب قد کودکان7-4نمودار 36......................................- پراکنش پا سخگویان بر حسب سواد مادران8-4نمودار 36.........................................- پراکنش پا سخگویان بر حسب میان وعده9-4نمودار 37..................- پراکنش پا سخگویان بر حسب حضور تمام اعضای خانواده10-4نمودار 38...................................- پراکنش پا سخگویان بر حسب تعیین نوع غذا11-4نمودار 39...................................- پراکنش پا سخگویان بر حسب تعیین نوع غذا12-4نمودار 39..........................- پراکنش پا سخگویان بر حسب برنامه برای طبخ غذا13-4نمودار 40...........................- پراکنش پا سخگویان بر حسب شیوه برای طبخ غذا14-4نمودار 41...........................................- پراکنش پا سخگویان بر حسب نوع غذا15-4نمودار 42.......................................- پراکنش پا سخگویان بر حسب خوردن غذا16-4نمودار 42................................- پراکنش پا سخگویان بر حسب محل غذا خوردن17-4نمودار 43................................- پراکنش پا سخگویان بر حسب انجام رسم دینی18-4نمودار 44..............- پراکنش پا سخگویان بر حسب استفاده از رسانه در زمان غذا19-4نمودار 45.................................- پراکنش پا سخگویان بر حسب باقی ماندن غذا20-4نمودار 45..................................- پراکنش پا سخگویان بر حسب دور ریختن غذا21-4نمودار 46.......................- پراکنش پا سخگویان بر حسب استفاده از غذای بیرون22-4نمودار 47.- پراکنش پا سخگویان بر حسب استفاده از فراوردهای گوشتی و کنسرو23-4نمودار 48- پراکنش پا سخگویان بر حسب استفاده از نان و نمک درزمان صرف غذا24-4نمودار 48.....- پراکنش پا سخگویان بر حسب استفاده ترشی،ماست و سبزی با غذا25-4نمودار 49.............................- پراکنش پا سخگویان بر حسب نوع روغن مصرفی26-4نمودار 50...................................- پراکنش پا سخگویان بر حسب نوع پخت برنج27-4نمودار 51...................................- پراکنش پا سخگویان بر حسب مصرف ماهی28-4نمودار 51...............................- پراکنش پا سخگویان بر حسب روش پخت ماهی29-4نمودار 52....................- پراکنش پا سخگویان بر حسب روش پخت گوشت منجمد30-4نمودار 53...........................- پراکنش پا سخگویان بر حسب روش نگهداری میوه31-4نمودار 54.......................- پراکنش پا سخگویان بر حسب روش شستن سبزیجات32-4نمودار 54.......................- پراکنش پا سخگویان بر حسب استفاده از نوشیدنی ها33-4نمودار 55...................- پراکنش پا سخگویان بر حسب استفاده از چای بعد از غذا34-4نمودار

ج

56..........................- پراکنش پا سخگویان بر حسب استفاده از عرقیجات35-4نمودار 57............- پراکنش پا سخگویان بر حسب استفاده روغن برای سرخ کردن36-4نمودار 58...........- پراکنش پا سخگویان بر حسب استفاده روغن بعد از سرخ کردن37-4نمودار 58................- پراکنش پا سخگویان بر حسب استفاده روغن کنجد و زیتون38-4نمودار 59........- پراکنش پا سخگویان بر حسب استفاده روغن کنجد و زیتون درغذا39-4نمودار 60..............................- پراکنش پا سخگویان بر حسب استفاده آب درغذا40-4نمودار 61...........................- پراکنش پا سخگویان بر حسب نوع نوشیدنی در غذا41-4نمودار 62...................- پراکنش پا سخگویان بر حسب استفاده شیر-ماست-پنیر42-4نمودار 63........................- پراکنش پا سخگویان بر حسب استفاده از نوع لبنیات43-4نمودار

ح

فصل اول-1مقدمه

مقدمه-1-1

رشد-1-1-1

پذیرش این واقعیت که کودکان آینده سازان ملت ها هستند، سبب شده تا تدابیر مختلفی در جهت کاهش مرگ و میر و افزایش سالمت این گروه از افراد جامعه، طرح ریزی گردد. شایسته است نیمه دوم قرن بیستم، عصر

کودک نامیده شود چرا که بخش مهمی از منابع مادی محققان جهان، صرف مطالعه ابعاد مختلف رشد و تکامل کودک می شود. علت این کنجکاوی، به

دلیل آسیب پذیر بودن و نقش آنان در آینده سازی کشورها و اختصاص نیمی(.1از جمعیت جهان به این قشر می باشد)

رشد عبارت است از بزرگ شدن اجزای بدن که نقش بسیار مهمی را در(. 1سالمت ایفا می کند و از ارکان مهم سالمت جامعه محسوب می شود)

استفاده از رشد به عنوان معیار بهداشت و وضع تغذیه ای بر پایه این واقعیت است که رشد ضعیف برای بیشتر کودکان نشان دهنده انحراف از شرایط

محیطی دلخواهی است که زمینه رشد و نمو را در کودکان به بهترین شکل(.2فراهم می کنند)

به طور کلی دو دلیل عمده در رخداد اختالالت رشد عبارت اند از سبب های ارگانیک مانند وجود یک بیماری حاد یا مزمن )عفونت( که در جذب یا

متابولیسم مواد مغذی تداخل می کنند و سبب های غیر ارگانیک مانند عدم دریافت غذای کافی، کاهش اشتها، عدم داشتن دانش کافی مادر در مورد

شیوه های صحیح غذا دادن به کودک و تغذیه خود، وضع اشتغال والدین، عدم توجه و رسیدگی به تاخیر یا توقف در رشد کودک، که عموما در کودکان زیر

سال مشاهده می شود، باعث رخداد عوارض جدی تری همچون افزایش6 مرگ و میر، افزایش سایر بیماری های مرتبط، کاهش یادگیری و ناتوانی و

(.5-3معلولیت ذهنی، عاطفی یا جسمی می شود)

یکی از روش های نیل به این هدف و رسیدگی و پایش اختالالت رشد درو6کودکان، پایش دوره ای قد و وزن آن ها و غربالگری این اختالالت است)

7.)

به عنوان مثال، منحنی رشد، یک وسیله ساده و کم هزینه برای پایش وضع بهداشتی و تغذیه ای کودک است که می تواند به وسیله کارکنان بهداشتی به

(.9و8سادگی مورد استفاده قرار گیرد)

ویژگی اصلی منحنی رشد این است که مقدار شاخص تن سنجی کودک به نسبت سن او در جای ویژه ای از منحنی رشد عالمت گذاری می شود؛ به

2

طوری که بررسی وضع رشد وی به صورت بصری در مقایسه با منحنی های(.9( امکان پذیر باشد)NCHSاستاندارد مرکز ملی آمار بهداشتی امریکا )

در پایش رشد کودکان، روند و مسیر منحنی رشد از اهمیت خاصی برخوردار ، به عنوان محدوده طبیعی، چهار وضع97 و 3است، به طوری که بین صدک (:1-1متفاوت اتفاق می افتد )شکل

رو به باال و به موازی منحنی استاندارد که طبیعی تلقی می شود..1

رو به باال و با شیبی کمتر از منحنی استاندارد که نشانه کندی رشد.2است.

افقی که نشانه توقف رشد است..3

رو به پایین که نشانه افت رشد می باشد..4

غیر طبیعی تلقی می شوند و نیاز به توجه و مداخله4 و 3 و 2حالت های (.8و7فوری دارند)

3

اختالل رشد، یک مشکل جهانی است و بر اساس گزارش سازمان جهانی سال دچار اختالل رشد5 درصد کودکان زیر 30( بیش از WHOبهداشت )

درصد آن20 درصد آن ها کاهش رشد قدی دارند و 80بوده که از این تعداد (.10ها کم وزن هستند)

با توجه به مطالعات انجام شده، شیوع اختالالت رشد در کشور های جهان سوم بیشتر از سایر نقاط جهان است و در بیشتر این کشورها رشد فیزیکی

(.10کودکان و نوزادان پایین تر از استاندارد های بین المللی می باشد)

9 نشان دهنده آن بود که بیش از 1387یافته های بررسی کشوری در سال سال دچار کم وزنی متوسط و شدید می باشند. در5درصد از کودکان زیر

درصد گزارش3/5 و 9/13این بررسی شیوع کوتاه قدی و الغری به ترتیب، (.10شده است)

4

- منحنی رشد قد و وزن کودک بر اساس سن1-1شکل

هزار800 نشان داد که 1377بررسی کشوری ارزیابی رشد کودکان در سال هزار کودک540 درصد دچار کوتاه قدی متوسط و شدید، 4/15کودک برابر

هزار کودک برابر160 درصد مبتال به کم وزنی متوسط و شدید و 9/10برابر ماهگی6 درصد مبتال به الغری متوسط و شدید هستند. این افت رشد از 9/4

ماهگی به اوج خود می رسد و پس از آن، کودک هرگز18شروع شده و در (.12و11وزن از دست رفته را باز نمی یابد)

تغذیه-1-1-2

تغذیه سالم یکی از اجزاي سبک زندگی سالم است. سبک زندگی شامل رفتارهایی مانند عادات غذایی، خواب و استراحت، فعالیت بدنی و

ورزش،کنترل وزن، عدم استعمال دخانیات و الکل، ایمن سازي در مقابل بیماري، سازگاري با استرس و توانایی استفاده ازحمایت هاي خانواده و

جامعه می باشد. بین سالمتی و سبک زندگی افراد ارتباط و همبستگی وجود(. 13دارد)

تغییر در سبک زندگی و گرایش به زندگی سالم، با تغذیه مناسب، استفاده از مکمل هاي غذایی، ورزش منظم، کاهش وزن و دریافت چربی، کاهش

استرس، عدم استفاده ازدخانیات، کاهش مصرف نمک، مصرف میوه ها و(.14سبزیجات در رژیم غذایی و مصرف متعادل آب امکان پذیر خواهد بود)

ترویج و توسعه سالمت و2020 یکی از اهداف برنامه سالمت مردم در سال (. 15رفتارهاي سالم در هر مرحله از زندگی است)

بسیاري از مشکالت بهداشتی مانند چاقی، اختالالت قلبی عروقی، سرطان ریه، اعتیاد و بیماري هاي منتقله از راه تماس جنسی با دگرگونی هاي سبک

(. سبک زندگی نامناسب همچنین یکی از عوامل16زندگی در رابطه است) تأثیرگذار در بروز بیماري هاي مزمن از جمله سرطان کولون، فشارخون باال،

بیماري هاي مزمن انسدادي ریوي، سیروزکبدي، زخم معده، ایدز و بیماري(. 17هاي قلب وعروق می باشد)

سبک زندگی تأثیر بارزي در پیشگیري یا ایجاد بیماري هاي قلبی عروقی دارد و(. 18تعدیل آن در کنترل عوارض این بیماري مؤثر است)

محدود کردن میزان مرگ ومیر مرتبط با بیماري هاي قلبی عروقی در کشورهاي توسعه یافته در دهه هاي اخیر، به دلیل پیشرفت در درمان و

تشخیص زود هنگام بیماري به جاي کاهش در بروز این بیماري است. عالوه بر این، در جوامع درحال توسعه با تغییر سبک زندگی، افراد به سمت افزایش

مصرف غذاهاي باچگالی کالري باال،کاهش فعالیت فیزیکی و افزایش مصرف(19دخانیات روي آورده اند.)

5

تغییر در الگوي غذایی و کاهش فعالیت فیزیکی، منجر به تغییر در ترکیب بدن می شود، افزایش تجمع چربی در بدن به دنبال افزایش سن و متعاقب آن،

افزایش خطر ابتال به چاقی و بیماري هاي مزمن مانند بیماري هاي قلبی عروقی را در پی دارند. چاقی و عدم تحرك، مهمترین عوامل خطرزاي قابل

تعدیل بیماري هاي قلبی عروقی و مرگ و میر هاي مرتبط با آن هستند و (.20اولین گام براي کاهش این بیماري ها، کنترل عوامل خطرزاي آنها است)

براي تصحیح سبک زندگی، بعضی از عوامل مانند جنسیت، سنوژنتیک را نمیتوان تغییرداد، ولی عواملی مثل تغذیه، فعالیت فیزیکی، مصرف دخانیات و

غیره را میتوان جهت ارتقاء رفتارهاي سالم و کنترل بیماري هاي قلب ی(. 21عروقی مدنظر قرارداد)

تغذیه از جمله عوامل دخیل در تأمین سالمت و ایجاد بیماري است. به طوري که ارتباط تغذیه و انتخاب غذا با سالمت افراد جامعه مورد تائید است.

وضعیت تغذیه افراد، وضعیت تغذیه جامعه را نشان می دهد. الگوهاي غذایی در بین افراد با سطوح مختلف ا قتصادي اجتماعی، نژادها، جوامع و فرهنگ

هاي مختلف متفاوت است و توسعه اقتصادي اجتماعی هر جامعه اي ارتباط(. 22مستقیم با وضع تغذیه مردم آن جامعه دارد)

رفتارهاي غلط تغذیه اي در ایران بسیار شایع است و اغلب دیده شده که تغذیه در ایران به مصرف چند ماده غذایی خاص محدود میشود و تنوع در

درصد جمعیت ایران دچار کمبود50الگوي غذایی وجودندارد . در حدود درصد20 الی 18ریزمغذي هایی از قبیل آهن، ید،کلسیم و ویتامین ها بوده و

مردم دچار اختالالت ناشی از افزایش بی رویه مصرف کربوهیدرات ها می گرم در روز( در مقایسه با170باشند و سرانه مصرف لبنیات در ایران)

(. 21 گرم درروز( بسیار پایین است)450کشورهاي پیشرفته )

اولین اقدام در آموزش تغذیه، افزایش آگاهی در زمینه اهمیت و نحوه تغذیه صحیح است. زیرا افزایش آگاهی تغذیه اي می تواند منجر به تغییر رفتار

شود، بدین معنی که رفتارهاي صحیح تغذیه اي جایگزین رفتارهاي نامناسب یا غلط تغذیه اي می شود. همچنین درآموزش تغذیه، مسأله فرهنگ جوامع نیز

نقش مهمی دارد و عادات غذایی و رفتار افراد در جوامع مختلف، متفاوت(. 23است)

ماه آموزش تغذیه در زنان چاق سیاه پوست تغییر رفتار3 پس از ""کرنی(. 24وکاهش وزن در این زنان را مشاهده کرد)

طی یک بررسی در کشور ایتالیا، مصرف بیشتر فرآورده هاي گوشتی، سس ها و چربی هاي حیوانی در افراد با سطح تحصیالت پایین و مصرف بیشتر

سبزیجات و گوشت ماهی، روغن زیتون، شیر و تخم مرغ در افراد با(. 25تحصیالت باال گزارش شد)

6

فرد آموزش دهنده و محتواي آموزش و همچنین مسایل اقتصادي، اجتماعی و(. 23فرهنگی نیز بر مقوله رفتارهاي تغذیه اي تأثیرگذار می باشند)

به طوري که هزاوه اي نشان داد که آموزش تغذیه در تغییر رفتار تغذیه اي در(.26دانش آموزان و والدین آنها تأثیر دارد)

ایرفتار تغذیه-1-1-3

نيازهاي تغذيه اي انسانها با سن و جنس مشابه در سراسر دنيا يكي است؛ ولي تنوع غذايي و تركيبات آن براي رفع نيازهاي تغذيهاي يكسان نيست و

تحت تاثير عوامل متعدد فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي و فردي قرار ميگيرد)27 . )

با توجه به نقش غير قابل انكار عادات غذايي و عوامل تغذيه اي در بروز بيماري هاي جسمي، شناخت اين عادات در هر جامعه ضروري مي باشد.

بررسي الگوي غذايي مي تواند چشم اندازي جامع از نوع مصرف مواد غذايي و هم چنين رويكردي جامع جهت پيشگيري از بيماري ها و درمان آنها ارائه

(. 27دهد)

به عبارت بهتر، بررسي الگوهاي غذايي ميتواند راهي عملي در جهت ارزيابي ميزان پايبندي افراد به دستورالعمل هاي غذايي باشد و به باال بردن درك آنها از رژيم غذايي كمك كند و به عنوان يك راهنما جهت مداخله هاي تغذيه اي و

(.28آموزش تلقي شود)

از طرفي الگوي تغذيه در كل خاورميانه و از جمله در ايران به سرعت در حال تغيير است . از نظر بيماري هاي مزمن مرتبط با تغذيه، تحليل وضعيت

تغذيه جامعه ايراني حاكي از آن است كه در حال حاضر عالوه بر سوء تغذيه و فقر غذايي، دوران گذار تغذيه اي نيز به سرعت در حال طي شدن است.

نشانه هاي هشدار دهنده گسترش بيماري هاي متابوليك در پي گسترششهرنشيني و تغيير شيوه زندگي، به ويژه در شهرهاي بزرگ ديده مي شوند)

29 .)

انتقال تغذيه يا به عبارتي گذار تغذيه كه به عنوان پديده اي جهاني به صورت بسيار گسترده مورد مطالعه قرار گرفته، عبارت است از تغيير رژيم غذايي

سنتي سرشار از فيبر و توام با مصرف دانه ها، ميوه ها و سبزيجات، به سمت نوعي رژيم غذايي توأم با مصرف باالي چربي، شكر، نمك و ساير

(. 27غذاهاي فرآوري شده)

در الگوي تغذيه سنتي افراد به دليل رفع گرسنگي به مصرف غذاها روي مي آوردند ولي در الگوي تغذيه جديد انتخاب نوع غذاي افراد تحت تاثير رسانه ها

و عوامل فرهنگي مختلف مي باشد. تغييرات مهمي كه در گذار اقتصادي و

7

جمعيتي اتفاق مي افتد داراي اثر بسيار مهمي در گذار تغذيه ميباشد. شهرنشيني، افزايش درآمد همراه با تغيير در عوامل فرهنگي و رسانه ها،

(. 27نقش مهمي در گذار تغذيه به شكل جديد خواهند داشت)

الگوي تغذيه جديد پيامدهاي نامطلوبي مانند ابتال به بيماري هاي مختلف )سكته، فشار خون، سرطان و ....( در افراد را به همراه داشته است. اين

نوع الگوي تغذيه به خصوص در كشورهاي در حال توسعه كه با افزايش شهرنشيني مواجه بوده و در تالش براي پيمودن راه پيشرفت با تكيه بر

(.30الگوهاي بيگانه غربي هستند، بسيار نمايان است)

اختالل رشد-1-1-4

اختالل رشد اصطالحي است كه به توقف يا كاهش سرعت رشد كودكان اطالق مي گردد و به سه شكل كم وزني، كوتاه قدي، الغري تظاهر مي كند

(:32و31که به صورت زیر تعریف می شوند)

کم وزنی: وزن براي قد زير دو انحراف معيار از ميانگين جامعه.1کوتاه قدی: قد براي سن زير دو انحراف معيار از ميانگين جامعه.2 الغری: وزن براي سن زير دو انحراف معيار از ميانگين جامعه.3

كمبودهاي تغذيه اي منجر به عوارض متعدد از جمله اختالل در رشد جسمي، كاهش بهره هوشي، افزايش ابتال به بيماري هاي عفوني و پوكي استخوان شده و با كاهش توانمندي هاي ذهني و جسمي افراد، توسعه اجتماعي و

(.35-33اقتصادي كشورها را به مخاطره مي اندازد)

بیان مسئله-1-2 غذا و تغذيه از جمله نيازهاي بنيادي جامعه بشري است و تامين آن در مقوله امنيت غذايي نهفته است. امنيت غذايي عبارت است از دسترسي همه مردم

در تمام اوقات به غذاي كافي به منظور زندگي سالم و فعال كه شامل:

فراهم بودن غذاي سالم و كافي از نظر تغذيه اي.1 توانايي و اطمينان در به دست آوردن غذاهاي مورد قبول از طرف قابل قبول.2

است .

امنیت غذایی مستلزم عرضه کافی مواد غذایی در سطح کالن و توزیع عادالنه به منظور دستیابی همه افراد به آن می باشد و مؤلفه های مشخص آن

عبارتست: موجودی مواد غذایی، دسترسی به مواد غذایی و استفاده از مواد(. 32و31غذایی)

8

غذا و تغذیه از جمله نیازهای اساسی جامعه بشری بوده و تامین غذای کافی و مناسب برای همه در مقوله امنیت غذایی نهفته است. کودکان یکی از

(.32و31آسیب پذیرترین گروه ها در نامنی غذایی خانوار هستند)

مصرف طوالنی مدت غذاهایی که پروتئین آنها کیفیت پایینی داشته و در نتیجه تمام اسید آمینه های ضروری را به حد کافی برای بدن کودک تامین نکنند

نتیجه ای جز کندی رشد یا توقف رشد کودک در بر نخواهد داشت. البته مصرف غذاهایی که چربی زیادی داشته باشند نیز موجب می شود که پروتئین

ها در حد نیاز به بدن کودکان نرسند و همین برای رشد آنها مشکل ساز(. 32خواهد بود)

عالوه بر انرژی که از کربوهیدرات ها، چربی و پروتئین تامین می گردد، دریافت کافی ریزمغزی های مختلف یعنی ویتامین ها و امالح نیز برای رشد

کودکان ضروری است. کمبودهای غذایی در دوران کودکی حتی در صورتی که مکمل های ویتامینی در ابتدای خردسالی دریافت کرده باشد هم نمی توانند از

(.32کوتاهی قد او جلوگیری کند)

در پژوهشي در تهران با هدف بررسی ارتباط الگوهاي غذايي غالب با كوتاه قدي در كودكان تهراني نتایج نشان داد كه به نظر مي رسد تبعيت از الگوي

غذايي غني از مواد پروتئيني مثل لبنيات، و گوشت ها و كربوهيدارت دار مثل ميوه ها و كيک و بيسكويت ممكن است خطر ابتال به كوتاه قدي را در كودكان

(.33كاهش دهد)

11 تا 6در پژوهشی دیگر در یزد که به بررسي خانوارهاي يزدي داراي كودك (.34% محاسبه گردید)30.5ساله ، شيوع ناامني غذايي به روش مستقيم

سوء تغدیه پروتئین انرژی به عنوان یکی از مشکالت بهداشتی و تغذیه ای درکشورمان مطرح است.

سوء تغذیه علت همراه2005در گزارش سازمان بهداشت جهانی در سال مرگ و میر ناشی از بیماری های کودکان، از جمله اسهال، عفونت های

% از موارد مرگ و53تنفسی و سرخک اعالم شده است، بطوری که بیش از سال بطور غیر مستقیم با سوء تغذیه همراه بوده5میر کودکان کمتر از

(. 35است)

% از کودکان ایرانی دچار کم11بر اساس آمار منتشر از سوی یونیسف، وزنی متوسط شدید هستند و باید این نکته را نیز در نظر داشت که سوء

تغذیه نه تنها یک مشکل مهم بهداشتی است بلکه یک مشکل در توسعه(. 35اقتصادی و همچنین یک مساله انسانی است)

مساله سوء تغذیه و کم وزن بودن کودکان آنچنان مهم است که برای حل آن 2015 تصمیم گرفت تا سال 1990سازمان جهانی بهداشت در سال

% از حجم این مشکل بهداشتی بکاهند.50کشورهای عضو موضف باشند 9

ولی جدیدترین مطالعه جهانی در این زمینه بیانگر آن است که اگر روند به هدف اعالم2015فعلی ادامه یابد بر اساس مدل های پیش بینی در سال

(. 35شده جهانی دست نخواهیم یافت)

گزارش های موجود در ایران نشانگر آن است که سوء تغذیه در کودکان کمتر(. 35 سال از مشکالت اساسی نظام سالمت کشور است)5از

با استفاده از داده1995اولين گزارش وضعيت امنيت غذايي آمريكا در سال هاي مركز سرشماري نفوس ارائه شد. طبق نتايج اين مطالعه در حدود

% خانوارها دچار ناامن غذایی بودند. تحقيقات نشان دادند كه در سال11.9 ميليون نفر در سراسر دنيا از گرسنگي رنج می برند .800بيش از 2004

% گزارش شد)14.7 درخانوارهاي آمريكا 2009شيوع ناامني غذايي در سال 36 .)

% از خانوارهای کانادایی دچار ناامنی غذایی و نزدیک9 حدود 2004در سال % از آنها در وضعیت شدید ناامنی غذایی قرار داشتند. سازمان غذا و دارو3

925 گزارش داد که بطور تخمینی از نظر ناامنی غذایی حدود 2010در سال % بار جهانی98ملیون نفر در سراسر جهان دچار سوء تغذیه می باشند و

(.37سوء تغذیه در کشورهای در حال توسعه می باشد)

ساله در زمینه شاخص های سوء تغذیه در10طی پژوهشی که طی روند % از4.7 سال در ایران انجام شد این نتایج حاصل شد که 5کودکان کمتر از

این کودکان در کل کشور مبتال به کوتاه قدی هستند و شیوع کوتاه قدی در کودکان شهری بطور معنی داری کمتر از کودکان روستایی است همچنین

% از کودکان کل کشور مبتال به کم وزنی هستند. شیوع کم وزنی در5.2 کودکان شهری بطور معنی داری کمتر از کودکان روستایی است. نتایج این

بررسی نشان دهنده قرار داشتن کشورمان در زمره مناطق با شیوع پایین از سال است. گرچه5نظر وضعیت سوء تغذیه پروتئین انرژی در کودکان زیر

در مقایسه با نتایج مطالعات گذشته، کاهش محسوسی در خصوص کلیه انواع سوء تغذیه پروتئین انرژی در تمامی سطوح مشاهده می شود، اما تفاوت های موجود بین استان ها و مناطق مختلف کشور که ناشی از تفاوت های

موجود در سطح توسعه یافتگی این مناطق است نشان دهنده لزوم طراحی(.38و اجرای راهکاری هدفمند است)

در اين ميان ، زنان عالوه بر کودکان يكي از آسيب پذيرترين اقشارهستند زیرا در تمامی دوره های زندگی از جمله بلوغ ، بارداری، شیردهی ، یائسگی و همچنین به عنوان نقش مادر و سرپرست کودک،در خانواده توجه و حمایت تغذیه ای آنان ضروری می باشد لذا هدف این مطالعه بررسی ارتباط امنیت

غذایی مادر با رشد کودک می باشد.

10

11

فصل دوم-2بررسی متون

مطالعات داخلی-2-1 در تهران به بررسی ارتباط الگوهاي1390اسفرنجانی و همکارانش در سال .1

(.39غذايي غالب با كوتاه قدي در كودكان تهراني پرداختند)

منطقه شهر تهران با5 کودک در 3147در این مطالعه مورد-شاهدی قد روش هاي استاندارد اندازه گيري و كوتاه قدي، بر اساس نمايه قد براي سن

تعيين شد. براي هر كودكCDC 2000( در مقايسه با جداول 5)كمتر از صدك كوتاه قد سه نفر شاهد از ميان كودكان سالم و غير كوتاه قد، انتخاب و وارد

نفر(. پرسشنامه هاي مربوط به308 نفر و شاهد : 86مطالعه شدند )مورد: وضعيت اجتماعي اقتصادي، وزن و قد زمان تولد كودك و مدت تغذيه با شير

ساعته براي دو روز غير متوالي براي24مادر و پرسشنامه هاي يادآمد غذايي هر يك از نمونه ها تكميل شد.

نتایج این مطالعه نشان داد، در گروه كوتاه قد، ميانگين مصرف لبنيات و خشکبار كمتر از گروه شاهد و مصرف چربي بیشتر از گروه شاهد بود. در

این مطالعه، سه الگوي غذايي تعيين شد:

نان، سيب زميني، چربي، تخم مرغ، چاشني ها، ساير سبز ي ها، قند و.1نوشيدني ها.

سبزي هاي برگي، غذاهاي آماده، مغزها، ساير غالت، حبوبات، امعا و احشا..2كيك و بيسكويت، مرغ، لبنيات، ميوه جات، غيره. .3

دو الگوي غذايي اول و دوم ارتباط معني داري با كوتاه قدي نداشتند، اما افرادي كه در چارك سوم سومين الگوي غذايي قرار داشتند، نسبت به چارك

اول آن از شانس پايين تري براي ابتال به كوتاه قدي برخوردار بودند.

درنهایت نتیجه گیری شد، تبعيت از الگوي غذايي غني از مواد پروتئيني )مثل لبنيات و گوشت ها( و كربوهيدرات دار )مثل ميوه ها و كيك وبيسكويت(

ممكن است خطر ابتال به كوتاه قدي را در كودكان كاهش دهد.

در یزد به بررسی چاقي و امنيت1386کرم سلطانی و همکارانش در سال .2(. 40غذايي در كودكان دبستاني شهر يزد پرداختند)

ساله داراي11 تا 9 دانش آموز 187در این مطالعه مورد-شاهدی BMI به عنوان افراد چاق )گروه مورد( و همين95بزرگتر يا مساوي صدك

همان85 )كوچكتر از صدك BMIتعداد افراد هم سن و هم جنس غير چاق با مرجع( به عنوان گروه شاهد محسوب شدند. پرسشنامه امنيت غذايي

ساعت يادآمد خورال براي تعيين وضعيت24( و پرسشنامه USDAخانواده)ناامني غذايي ميزان دريافت انرژي و درشت مغذي ها به كار رفت.

13

% و13.3نتایج این مطالعه نشان داد شيوع چاقي در بين كل دانش آموزان % بود. ميانگين30.5شيوع ناامني غذايي در بين دانش آموزان گروه مورد

انرژي و كربوهيدرات دريافتي، درصد انرژي دريافتي از پروتئين و كربوهيدرات و ميزان انرژي و درشت مغذي هاي دريافتي به ازاء كيلوگرم وزن بدن در بين دو گروه اختالف آماري معني داري داشت. با كنترل چربي، بين امنيت غذايي

و چاقي ارتباط آماري معني داري مشاهده گرديد.

در نهایت نتیجه گیری شد، دريافت باالي انرژي، پروتئين و كربوهيدرات از عوامل غذايي مرتبط با چاقي در بين دانش آموزان دبستاني شهر يزد بود.

همچنين تغيير در ميزان دريافت چربي نيز، يك عامل مرتبط با ناامني غذاييبود.

به بررسی رابطه ناامني غذايي با برخي1391پیاب و همکارانش در سال .3 عوامل اجتماعي- اقتصادي و تغذيه اي در مادران داراي كودك دبستاني

(.41شهرستان ري پرداختند)

مادر دارای کودک دبستانی انجام430این بررسی توصیفی مقطعی روی ساعته و اطالعات24( و یادآمد USDAشد. پرسشنامه های امنیت غذایی )

مربوط به وضعیت اقتصادی و خصوصیات اجتماعی و فرهنگی توسطپرسشنامه اطالعات عمومی بررسی شد.

% بود. تحصیالت50.2نتایج این مطالعه نشان داد میزان شیوع ناامنی غذایی باالتر مادر و هم چنین سرپرست خانواده، جایگاه شغلی باالتر سرپرست

خانواده، مالکیت واحد مسکونی و امتیاز باالتر امکانات و تسهیالت زندگی با ناامنی غذایی ارتباط معکوس داشت. با افزایش بَعد خانوار، ناامنی غذایی در

افراد مورد مطالعه بیشتر شد. دریافت تمام درشت مغذی ها بجز چربی، درگروه ناامن غذایی به طور معنی داری کمتر بود.

در نهایت نتیجه گیری شد که برای بهبود وضعیت امنیت غذایی خانوار الزم است به ارتقای تحصیلی افراد خانوار و ارتقای شغلی و اقتصادی خانوارها

توجه بیشتری شود. هم چنین، سیاست های کنترل جمعیت با تأکید بیشترپیگیری شود.

ساله6 به بررسی روند رشد كودكان زیر 1382امیدی و همکارش در سال .4(. 42شهر همدان پرداختند)

1700اين پژوهش يك مطالعه مقطعي بود كه واحدهاي مورد پژوهش شامل ،5/3 ، 3 ، 5/2 ، 2 ، 1 /5 ماهه ، 12 و 9 ، 6 ، 3 ، 1كودك در سنين صفر ،

ساله بوده است. معيار انتخاب كودكان سالمت كامل جسمي6 و5 ، 5/4 ، 4و نداشتن عقب ماندگي ذهني واضح و آشكار بود.

نتايج بدست آمده نشان داد كه صدك پنجاهم اندازه وزن پسران و دختران تا ماهگي نسبت به منحني استاندارد افزايش يافته و سپس بتدريج با6 و 4

14

سالگي كاهش وزن نسبت به صدك پنجاهم منحني6افزايش سن تا 24 و 18استاندارد مشاهده مي شود . كه اين كاهش وزن در سنين حدود

ماهگي به پنجمين صدك استاندارد نزديك شده است . همچنين صدك پنجاهم سالگي نسبت به منحني استاندارد كاهش6 ماهگي تا 9اندازه قد كودكان از

سالگي6 ماهگي تا 18يافته است و صدك پنجاهم اندازه دور سر كودكان از به بعد بطور يكنواخت نسبت به منحني استاندارد كاهش جزئي نشان مي

دهد.

ماهگي شير مادر به تنهائي براي تغذيه4 -6نتايج كلي بيانگر آن است كه تا كودكان كافي است و تمام نيازهاي تغذيه اي او را برآورده مي سازد ولي

عدم آگاهي مادران در مورد تهيه غذاي كمكي و زمان شروع آن و همچنين الگوي نامناسب غذا در زمان از شير گيري موجب كاهش رشد كودكان شده

است.

در تبریز به بررسی كوتاهي قد در1388منتظری فر و همکارانش در سال .5(.43 سال در مراكز بهداشتی درمانی اسدآبادي تبريز پرداختند)۵كودكان زير

در این مطالعه توصيفي تحليلي این مطالعه توصیفی مقطعی بر روی کلیه های بهداشتی به مرکز بهداشتی درمانی سال که جهت مراقبت5کودکان زیر

وزن و قد و دور سر كودكان مورد بررسي اسدآبادی تبریز مراجعه نمودند، استفادهNCHSهای رشد قرار گرفت. رای بررسی معیارهای رشدی از منحنی

شد. جهت تعيين رابطه بين وزن كودك از هنگام تولد با كوتاهي قد و همچنين رابطه بين تحصيالت والدين و كوتاهي قد كودكان و رابطه بين قد موقع تولد

با كوتاهي قد و همچنين رابطه بين قد و وزن والدين به كوتاهي قد كودكان از آزمون آماري رگرسيون خطي و آزمون كاي اسكوير و ضريب همبستگي

پيرسون استفاده شد.

ماه، شامل21 کودک با میانگین سنی 1600نتایج این مطالعه نشان داد، ماه بررسی شدند. رابطه8 درصد دختر در مدت 9/49 درصد پسر و 1/50

معنی داری بین قد والدین با قد کودکان وجود داشت و سابقه فامیلی مثبت به عنوان یک ریسک فاکتور در کوتاهی قد مطرح می باشد. همچنین رابطه بین

با سن زایمان معنی دار بود.Z-Scoreقد بر سن بدو تولد بر اساس معیار

در نهایت نتیجه گیری شد، رابطه معنی داری بین قد والدین با قد کودکان وجود داشت و سابقه فامیلی مثبت به عنوان یک ریسک فاکتور در کوتاهی قد

مطرح می باشد.

در زاهدان به بررسی مقايسه الگوي1384منتظری فر و همکارش در سال .6(. 44 پرداختند)NCHS سال شهر زاهدان با استاندارد 6رشد كودكان زير

2250 کودک زير شش سال )4500در این مطالعه توصيفي تحليلي تعداد پسر( مراجعه کننده به مراکز بهداشتي درماني شهر زاهدان به2250دختر و

15

روش سهميه اي و سپس تصادفي از پنج منطقه شهر زاهدان انتخاب شدند. اندازه گیری قد و وزن نمونه ها توسط پرسشگران آموزش دیده و

کارشناسان بهداشت مستقر در مراکز بهداشتی درمانی فوق انجام گرفت. پس از انتخاب نمونه، پرسشنامه توسط پرسشگران تکمیل و قد و وزن

کودک اندازه گیری شد. وضعیت رشد از شاخص های وزن برای سن، قد موردNCHSبرای سن و وزن برای قد استفاده شد که در مقایسه با استاندارد

مطالعه قرار گرفتند.

در5 و 3نتايج نشان داد رشد وزني دختران تا يک سالگي در صدکهاي و باالتر، وزن پسران50ماههاي مختلف بيشتر از پسران بوده، اما در صدک

بيشتر از دختران بود و با توجه به دامنه تغييرات گسترده شاخص هاي وزن و قد، سو تغذيه به درجات مختلف در کودکان مورد بررسي وجود داشت،

براساس وزن براي سن به ترتيبNCHSهمچنين در مقايسه با استاندارد %5.8 و 5.1 و 3 ماه زير صدک 72 تا 61% پسران و دختران 21.9 و 29.7

36.6 بودند. براساس شاخص قد براي سن 97پسران و دختران باالي صدک قرار داشتند و داراي3 ماه زير صدک 72 تا 61% دختران و پسران 31و

سندرم کوتاه قدي تغذيه اي بودند. تفاوت معني داري بين گروه هاي سني پسران درخصوص صدکهاي مختلف قد براي سن در مقايسه با استاندارد

<0.0002(، اما اين تفاوت در دختران معني دار بود )P>0.05وجود نداشت )P روند رشد قدي پسران از دختران بيشتر بود. با3(. در صدکهاي باالتر از

افزايش سن درصد شيوع کم وزني و الغري و کوتاه قدي در پسران نسبت به (. همچنين شيوع کم وزني )براساسP<0.0001دختران افزايش داشت )

صدک وزن براي سن(، الغري )صدک وزن براي قد( و کوتاه قدي )صدک قد ماه بيشتر از دختران اين72 تا 61براي سن( در پسران به ويژه در سنين

(.P<0.05گروه سني بود و اين اختالف از نظر آماري معني دار بود )

در نهایت نتیجه گیری شد که با توجه به اختالف ميانگين، صدک هاي وزن و قد سو تغذيه مزمنNCHSدختران و پسران منطقه در مقايسه با استاندارد

)کوتاه قدي تغذيه اي( بيشتراز سو تغذيه حاد )کم وزني( در کودکان وجود داشته و موارد سو تغذيه پسران به مراتب بيشتر از دختران بوده که با

افزايش سن اين روند سير صعودي داشت، هم چنين يک استاندارد جهاني را نمي توان به شکل الگويي براي تعيين قد و وزن کودکان ايراني با ويژگيهاي اپيدميولوژيک و دموگرافيک متنوع بکاربرد و لزوم بررسي هاي طوالني مدت

جهت ارزيابي هاي دقيق تر توصيه شد.

به بررسی تأثير آموزش رفتار1394صلواتی قاسمی و همکارانش در سال.7تغذيه ای به مادران بر عادات غذايي کودکان نوپای مهدهای کودک پرداختند)

45 .)

ماهه به صورت36 تا 12 مادر کودک 130در این مطالعه نیمه تجربی تصادفی خوشه ای چند مرحله ای از مهدهای شهر همدان انتخاب و به گروه

آزمون و کنترل با روش تخصیص تصادفی تقسیم شدند. آموزش گروهی برای16

گروه آزمون برگزار و قبل از مداخله و یک ماه بعد، اطالعات توسطپرسشنامه مسائل غذاخوردن از هر دو گروه جمع آوری گردید.

نتایج این مطالعه نشان داد، بین میانگین نمرات مسائل غذاخوردن گروه آزمون و کنترل قبل و بعد از مداخله اختالف معنی دار آماری وجود داشت.

برای حذف اثر اختالف آماری بین دو گروه قبل از مداخله بر نتایج بعد از آن، آزمون آنالیز کوواریانس انجام شد. بنابر آن اختالف بین میانگین نمرات گروه آزمون و کنترل معنی دار بود. میانگین وزن کودکان نوپا در گروه آزمون قبل و بعد از مداخله اختالف معنی دار آماری داشت اما بین گروه آزمون و کنترل

قبل از مداخله این اختالف معنی دار نبود.

در نهایت نتیجه گیری شد آموزش با تأکید بر رفتار تغذیه ای، موجب بهبود عملکرد مادران در خصوص تغذیه کودکان نوپا خواهد شد. بهبود مسائل تغذیه

ای، گام مؤثری در بهبود رشد و تکامل کودکان نوپا می باشد.

مطالعات خارجی-2-21.Darteh در غنا به بررسی کوتاهی قد در جمعیت2014 و همکارانش در سال

(.46کودکان غنای پرداختند)

سال که اطالعات آنتروپومتریک5 کودک زیر 2379در این مطالعه مقطعی، ارزیابی هاDHS 1معتبری داشتند وارد مطالعه شدند و توسط پرسشنامه

انجام گردید.

نتایج این مطالعه نشان داد، شیوع کوتاهی قد در پسران بیش از دختران است. سن کودک مهمترین شاخص معنادار برای عقب ماندگی رشد قدی

ماهه تعیین گردید. ارتباط منطقه جغرافیایی زندگی با47-36کودک در سنین کامال معنادار بود.1.7 2بروز کوتاهی قد در بین کودکان با نسبت شانس

تعداد کودکان یک خانواده با بروز کوتاهی قد به طور معناداری همبستگی برابر1.3 کودک داشتند 8-5مثبت داشت و کودکان در خانواده هایی که بین

کودک داشتند، کوتاه قدتر بودند. سن مادران4-1نسبت به خانواده هایی که نیز با بروز کوتاه قدی ارتباط معناداری داشت، به طوری که کودکان با

سال نسبت به همساالن خود با مادرانی جوان تر کوتا قد44-35مادرانی بین تر بودند.

2.Casale در افریقای جنوبی به بررسی ارتباط2014 و همکارانش در سال میان کوتاهی قد و رشد روانی-اجتماعی کودکان قبل از سن مدرسه

(.47پرداختند)1 Demographic and Health Survey

2 Odds Ratio

17

سالگی2 در سن Z 3در این مطالعه کوهورت، از شاخص قد برای سن نمره سالگی ، اندازه گیری4 در سن 4و پرسشنامه مقیاس بلوغ اجتماعی واینلند

صالحیت اجتماعی یا مهارت زندگی روزانه و پرسشنامه رشد پیش از سالگی استفاده نمودند.5 در سن 5غربالگری تجدید نظر شده دنور

نتایج این مطالعه نشان داد، ارتباط معناداری میان کوتاهی قد و مقیاس بلوغ اجتماعی واینلند وجود ندارد. اما میان کوتاهی قد و پرسشنامه رشد پیش از

غربالگری تجدید نظر شده دنور رابطه معناداری وجود دارد.

در نهایت نتیجه گیری شد، میان بروز کوتاهی قد و اختالل عملکرد شناختی کودک همبستگی معناداری وجود دارد اما به نظر می رسد که کوتاهی قد با

بلوغ اجتماعی کودک ارتباطی وجود نداشته باشد.

3.Zangmo در بوتان، به بررسی وضعیت تغذیه2012 و همکارانش در سال (. 48کودکان بوتانی پرداختند)

ماهه مورد ارزیابی قرار گرفتند59 تا 6 کودک 2376در این مطالعه مقطعی و شاخص های قد و وزن برای اختالالت رشدی طبق معیارهای سازمان جهانی

بهداشت مورد بررسی قرار گرفت.

% کم وزن10.4% کودکان کوتاه قد و 34.9نتایج این مطالعه نشان داد، % دچار سوءتغذیه4.7% کودکان اضافه وزن داشتند. همچنین 4.4بودند و

بودند. این شاخص ها خصوصا کوتاهی قد و سوءتغذیه به طور معناداری با منطقه جغرافیایی سکونت ارتباط معناداری داشت. بروز کوتاهی قد شیب تندی در دو سال اول زندگی نسبت به سال های دیگر داشت در حالی که

ماه بیشترین فراوانی را داشت. 24-6شیوع سوءتغذیه در بازه سنی

سال20درنهایت نتیجه گیری شد، کوتاهی قد و کمبود وزن در طی گذشت در کودکان رو به کاهش بوده در حالی که سوءتغذیه ابتدا کاهش و دوباره

افزایش یافته است.

4.Zhang در چین به بررسی تغییرات رشد فیزیکی2012 و همکارانش در سال (.49 سال پرداختند)10 سال شهرنشین در النژو طی 6-3کودکان در سنین

در این مطالعه گذشته نگر برای بررسی تغییرات رشد فیزیکی از شاخص های قد، وزن و شاخص توده بدنی استفاده گردید. اختالالت رشد نظیر عقب ماندگی رشد، کمبود وزن، اضافه وزن، الغری و چاقی با معیارهای قد برای

سن، وزن برای سن و وزن برای قد سنجیده شد.

3 Z score

4 Vineland Social Maturity Scale

5 Revised-Denver Prescreening Developmental Questionnaire

18

سال قد، وزن و شاخص توده بدنی10نتایج این مطالعه نشان داد، با گذشت ساله افزایش معنی داری داشته است. با افزایش سن6-3در بین کودکان

قد و وزن افزایش و شاخص توده بدنی کاهش می یافت. معیارهای قد برای سال بررسی افزایش داشت10سن، وزن برای سن و وزن برای قد در طی

در حالی که عقب ماندگی رشد، کمبود وزن و الغری کاهش یافته بود، اضافهوزن و چاقی بروز بیشتری یافت.

5.Varea در آرژانتین به بررسی تاثیر برنامه غذایی2011 و همکارانش در سال سال آرژانتینی6کوتاه مدت بر وضعیت تغذیه ای ریزمغذی ها در کودکان زیر

(.50پرداختند)

کودک باالی یکسال مورد ارزیابی472در این مطالعه آینده نگر غیرتجربی، و فولیکAقرار گرفتند. تست های بیوشیمیایی نظیر فریتین، روی، ویتامین

اسید اندازه گیری شد و پرسشنامه انتروپومتریک شامل قد و وزن وساعته تکمیل گردید. 24پرسشنامه یادآور غذایی

(Z- نمره 2نتایج این مطالعه نشان داد، عقب ماندگی رشد مزمن )زیر صدک سال وجود دارد. همچنین6-2% کودکان 8.7 سال و 2-1% کودکان 2.8در

سال،6-2% و در کودکان 14.4 سال، 2-1شیوع اضافه وزن در کودکان % بوده است. تدوین برنامه غذایی به طور معناداری باعث کاهش آنمی و8.8

و روی گردید.Aبهبود کمبود ویتامین

19

فصل سوم-3روش اجرای پژوهش

روش انجام پژوهش-3-1

اهداف پژوهش-3-1-1

هدف اصلی -3-1-1-1

ساله6 تا 3ارتباط وضعیت رشد کودک با رفتار تغذیه ای مادران کودکان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی قزوین

اهداف فرعی-3-1-1-2

ساله مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی6 تا 3تعیین قد و وزن کودکان .1قزوین

ساله مراجعه کننده به مراکز بهداشتی6 تا 3تعیین وزن مادران کودکان .2درمانی قزوین

ساله مراجعه کننده به مراکز6 تا 3تعیین سطح سواد مادران کودکان .3بهداشتی درمانی قزوین

ساله مراجعه کننده به مراکز6 تا 3تعیین رفتار تغذیه ای مادران کودکان .4بهداشتی درمانی قزوین

تعیین وزن مادران بر حسب وضعیت امنیت غذایی.5تعیین ارتباط قد کودکان با رفتار تغذیه ای مادر.6تعیین ارتباط وزن کودکان با رفتار تغذیه ای مادر.7تعیین ارتباط نمایه توده بدن کودکان با رفتار تغذیه ای مادر.8تعیین ارتباط رفتار تغذیه ای مادر با سطح سواد.9

اهداف کاربردی-3-1-1-3

به منظور استفاده در پایش3-6شناسايي عوامل مرتبط با رشد كودكان رشد کودکان

21

فرضیات و سواالت پژوهش-3-1-2

ساله مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی6 تا 3قد و وزن کودکان .1قزوین چقدر است؟

ساله مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی6 تا 3وزن مادران کودکان .2قزوین چقدر است؟

ساله مراجعه کننده به مراکز بهداشتی6 تا 3سطح سواد مادران کودکان .3درمانی قزوین چقدر است؟

ساله مراجعه کننده به مراکز6 تا 3رفتار تغذیه ای مادران کودکان .4بهداشتی درمانی قزوین چگونه است؟

فرضیه ها:

وزن مادران با وضعیت رفتار تغذیه ای ارتباط دارد.1قد کودکان با رفتار تغذیه ای مادر ارتباط دارد.2وزن کودکان با رفتار تغذیه ای مادر ارتباط دارد.3نمایه توده بدن کودکان با رفتار تغذیه ای مادر ارتباط دارد.4رفتار تغذیه ای مادر با سطح سواد ارتباط دارد.5

متغیرها-3-2

متغیرهای مستقل-3-2-1

سن کودک، جنسیت کودک، رفتار تغذیه ای مادر، سطح سواد مادر

متغیرهای وابسته-3-2-2

(3-1قد کودک، وزن کودک، نمایه توده بدنی کودک )جدول

22

مطالعه - 1-3جدول متغیرهای

عنوانمتغیر

مستقل

وابسته

مقیاستعریف علمیکیفیکمیپیوست

هگسس

تهاسمی

رتبهای

سالهای تقویمی*سن گذشته از عمربر اساس سال ثبت

شده در شناسنامه

سال

فنوتیپ بر حسب*جنسزنوتیپ

دختر/پسر

کیلوگرموزن کودک*وزن سانتیقد کودک*قد

متر رفتار تغذیهای

پرسشنامالگوی مصرف غذا*ه

سطحسواد

زیر دیپلم و دیپلم-* فوق دیپلم- لیسانس-فوق لیسانس و باالتر

رتبه ای

نمایه تودهبدنی

وزن به توان دوم قد*بر حسب متر

کیلوگرم/متر مربع

نوع مطالعه-3-3اپیدمیولوژیک

جامعه مورد مطابعه و روش نمونه گیری-3-3-1

ساله مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر6 تا 3مادران و كودكان های قزوین که رضايت نامه آگاهانه توسط والدين كودك در شروع مطالعه

تكميل و امضا گردید و همچنین سالمت كودك با توجه به سوابق پزشكي و براساس معاينه پزشك متخصص كودكان تاييد شد.

مکان و زمان مطالعه-3-3-2

1394مراکز بهداشتی درمانی شهر های قزوین ، سال

23

روش اجرای طرح-3-3-3

1394اين مطالعه توصيفي- تحلیلی به صورت مقطعی و در سال تحصیلی ساله به روش نمونه گيري خوشه ای و تصادفي6-3 كودك 300انجام شد،

وارد مطالعه شدند. به اين منظور ابتدا اسامي و محل جغرافیایی تمامی مرکز به10مراکز بهداشتی درمانی شهر قزوین دريافت و سپس نمونه ها از

صورت تصادفي انتخاب شدند.

پس از انتخاب نمونه، درصورت رضايت والدين فرم اطالعات فردی، شامل سن، جنس، سطح سواد مادر، وزن مادر، شاخص توده بدنی کودکان و قد و

وزن انان و رفتار تغذیه ای با پرسش از مادر و اندازه گیری تكميل شد.

معيارهاي خروج از مطالعه شامل كودكان مبتال به عفونت هاي حاد گوارشي و تنفسي و نارسايي حاد- مزمن كليوي، بيماري كبدي فعال، هموليز گلبول

قرمز، انگل روده اي و تب بود.

35ابزار جمع آوري داده ها، برگه اطالعاتي رفتار تغذی ای)پرسشنامه( با سوال بود. از بین تعداد سئواالت موجود بیست سئوال مربوط به رفتار تغذیه

ای و مابقی عادات غذایی خانواده را شامل می گردید. پاسخ اشتباه به سئواالت رفتار امتیاز صفر و پاسخ درست امتیاز یک را داشت. مادرانی که

کمتر از ده امتیاز پرسشنامه را کسب نمودند در گروه رفتار تغذیه ای اشتباه و مادران با امتیاز باالتر از ده در گروه رفتار تغذیه ای درست قرار گرفتند. تکمیل پرسشنامه توسط کاردان بهداشت آموزش دیده به روش مصاحبه و

تن سنجی انجام شد. نمونه گيري به روش تصادفي خوشه اي سيستماتيك بود مرکز انتخاب10 مرکز بهداشتی و درمانی شهر قزوین تعداد 18و از بین

شدند. بر اساس تعداد مراجعین هر مرکز، نمونه ها یی وارد مطالعه شدند که مادران برگه رضايت نامه آگاهانه برای شركت در طرح را تكميل و امضا

كودك به عنوان نمونه مورد بررسي قرار گرفتند.300کرده بود. در نهايت

ارزيابي تن سنجي:

اندازه گيري وزن ، قد و محاسبه نمايه توده بدن از طريق تقسيم وزن )كيلوگرم( به مجذور قد انجام گرفت. وزن كودكان در حالت ايستاده، بدون كفش و با حداقل لباس اندازه گيري شد. اندازه گيري قد در تمام كودكان به

صورت ايستاده، بدون كفش با يك متر نواري غيرقابل ارتجاع متصل به ديوار به طوري كه باسن، پشت شانه ها و پاشنه پا به ديوار چسبيده و نگاه كودك

مستقيم به روبه رو بود، اندازه گيري گردید. به همین ترتیب قد و وزن مادراننیز اندازه گیری شد.

USDAهمچنین براي ارزيابي رفتار تغذیه ای مادران از پرسشنامه روا و پایا )( استفاده شد.6

6 United States Department of Agriculture

24

روش جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها-3-3-4

انحراف معیار گزارش گردید. براي تعيين ارتباط±مقادير به صورت میانگین و براي مقايسه ميانگين ها در7بين متغيرهاي كيفي از آزمون كاي اسكوئر و در غير اين صورت از آزمون من8صورت نرمال بودن متغيرها از آزمون تی

استفاده گردید. براي ارزيابي همبستگي دو به دوي متغيرها از ضريب9ویتنی همبستگي استفاده شد. و از رگرسيون خطي چندگانه براي ارزيابي ارتباط

بين متغير هاي وابسته و مستقل استفاده گردید. در تمام موارد سطح معنی در نظر گرفته شد.0.05داری

مشکالت و محدودیت ها-3-4عدم همکاری والدین یا عدم صحیح تکمیل نمودن پرسشنامه ها توسط والدین

الف(قابل کنترل:

-از آنجایکه پرسش نامه ها برای جمع آوری اطالعات طراحی شده است،1 محدودیتهای ذاتی پرسش نامه که ادراک افراد را می سنجد نباید، نادیده

گرفته شود.

-احتمال فهم یکسان پرسش نامه با توجه سنجش پایایی و روایی پرسش2نامه،وجود ندارد.

ساله مراجع��ه6 تا 3ديدگاه مادران كودكان -با توجه به اینکه این تحقیق از 3 صورت گرفت��ه95در سال کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر های قزوین

است ،لذا تعمیم ان به دیگر شهرها و مراکز با تردید مواجه خواهد بود.

ب(غیر قابل کنترل:

-باتوجه به کمبود کتاب و مقاالت معتبر در این زمینه ،جمع آوری و گ��ردآوری1این تحقیق با مشکالتی روبه رو بود .

7 Chi square

8 T test

9 Mann-Whitney U

25

-اثر تعصبات و تخیالت ذهنی پاسخ گویان در زمان پاسخ گ��ویی ب��ه س��ئواالت2 پرسش نامه همواره در تمام پژوهش ها و از جمله این پژوهش وج��ود داش��ته

است .

-آشنا نبودن برخی از مادارن و پاسخ گویان به مسائل و مباحث عنوان شده3در پرسش نامه و عدم ارائه نظرات آنها در پرسش نامه .

26

فصل چهارم-4تجزیه و تحلیل داده ها

مقدمه-4-1 مرحله علمي و اصلي يك پژوهش دستيابي به پاسخي است كه محقق در بدو تحقيق در پي دستيابي به آن است و در نتيجه جهت رسيدن به اين امر پس از

جمع آوري داده ها و تجزيه و تحليل آنها براي بررسي شرايط موجود امريضروري به نظر مي رسد.

این فصل شامل دو قسمت است؛ درقسمت اول ابتدا با استفاده از آزمون توصیفی نسبت به تجزیه و تحلیل متغییرهای جمعیت شناختی به معرفی

ویژگی های جامعه آماری که شامل )جنسیت،سن کودک،سن مادرو وزن مادر و....(می باشد،اقدام و سپس در بخش دوم با استفاده از آمار استنباطی به

بررسی روابط بین متغیرها و تفاوت موجود در بین گروه های مورد مطالعه و.تبین متغیر وابسته پرداخته می شود

آمار توصیفی-4-2

پراکنش پاسخگویان بر حسب جنسیت-4-2-1

پراکنش پاسخگویان بر حسب جنسیت آنها نشان می دهد که اکثریت پاسخ مشخص4-1گویان را پسرها ،تشکیل می دهند که نتایج آن را در جدول

شده است.

ساله مراجعه کننده به3-6- توزیع فراوانی کودکان 2-4جدول مراکز بهداشتی درمانی قزوین بر حسب جنسیت

جنسیتفراوانیدرصدپسر51.3%154دختر 48.7%146جمع کل100%300

154146

جنسیgت

پسرهاها دختر

- پراکنش پا سخگویان بر حسب سن1-4نمودار

مشاهده می گردد که پسرها، بیشترین4-1 با مالحظه جدول و نمودار درصد از52فراوانی در پاسخگویی به سواالت پرسشنامه را دارند بطوریکه

درصد از نمونه آماری را48نمونه آماری ما را تشکیل می دهند و دختر ها تشکیل می دهند .

پراکنش پاسخگویان بر حسب سن کودک-4-2-2

پراکنش پاسخگویان بر حسب سن کودکان نشان می دهد، میانگین و انحراف می باشد .397/1 و 641/4معیار این شاخص به ترتیب

ساله مراجعه3-6- توزیع فراوانی کودکان 3-4جدول کننده به مراکز بهداشتی درمانی قزوین بر حسب سن کودکان

سن)سال(فراوانیدرصد23%69339%116426%78520%376

جمع کل100%300

69

116

78

37

کودکان gسن

ساله 3ساله 4ساله 5ساله 6

- پراکنش پا سخگویان بر حسب سن2-4نمودار

ساله،4 مشاهده می گردد که گروه سنی 4-2 با مالحظه جدول و نمودار 39بیشترین فراوانی در پاسخگویی به سواالت پرسشنامه را دارند بطوریکه

ساله، کمترین6درصد از نمونه آماری ما را تشکیل می دهند و گروه سنی درصد از نمونه آماری را تشکیل می دهند. 20فراوانی

پراکنش پاسخگویان بر حسب سن مادران-4-2-3

پراکنش پاسخگویان بر حسب سن مادران نشان می دهد اکثر مادران در سال هستند40 تا 35گروه سنی

- توزیع فراوانی بر حسب سن مادران مراجعه کننده به4-4جدول مراکز بهداشتی درمانی قزوین

سن)سال(فراوانیرصد 30کمتر از 17%51 35 تا 30بین 28%83 40 تا 44%13135 به باال11%3540

جمع کل100%300

51

83131

35

مادرgان gنgس

ا�ز سال 30کمترسال 35تا 30ب�ین

سال 40تا 35ب�اال 40 سالب�ه

- پراکنش پا سخگویان بر حسب سن مادران3-4نمودار

40 تا 35 مشاهده می گردد که گروه سنی 4-3 با مالحظه جدول و نمودار سال، بیشترین فراوانی در پاسخگویی به سواالت پرسشنامه را دارند

40 درصد از نمونه آماری ما را تشکیل می دهند و گروه سنی 44بطوریکه درصد از نمونه آماری را تشکیل می دهند. 11سال به باال، کمترین فراوانی

پراکنش پاسخگویان بر حسب وزن مادران-4-2-4

- توزیع فراوانی وزن مادران مراجعه کننده به مراکز5-4جدول بهداشتی درمانی قزوین

وزن)کیلوگرم(فراوانیدرصد50کمتر از 9%27

60 تا 50بین 15%44 70 تا 51%15461 به باال25%7570جمع کل100%300

27 44

154

75

مادرgان وزن

ا�ز کیلو50کمترکیلو 60ت�ا 50ب�ین

کیلو 70ت�ا 61ب�اال 70 به کیلو

- پراکنش پا سخگویان بر حسب وزن4-4نمودار

61 مشاهده می گردد که وزن مادران بین 4-4 با مالحظه جدول و نمودار درصد از نمونه آماری51 کیلوگرم، بیشترین فراوانی را دارند بطوریکه 70تا

9 کیلوگرم، کمترین فراوانی 50ما را تشکیل می دهند و گروه وزنی کمتر از درصد از نمونه آماری را تشکیل می دهند.

پراکنش پاسخگویان بر حسب وزن کودکان-4-2-5

ساله مراجعه کننده به3-6- توزیع فراوانی کودکان 6-4جدول مراکز بهداشتی درمانی قزوین بر حسب وزن کودکان

درصدفراوانیدرصدفراوانی

وزن)کیلوگرم)

10کمتر از 16%16%49

15 تا 10بین 49%33%98

20 تا 90%41%12416

به باال100%10%2920

جمع کل100%300

49

98

124

29

کودکان وزن

ا�ز کیلو10کمترکیلو 15ت�ا 10ب�ین

کیلو 20ت�ا 16ب�اال 20 به کیلو

- پراکنش پا سخگویان بر حسب وزن5-4نمودار

تا16 مشاهده می گردد که وزن کودکان 4-5 با مالحظه جدول و نمودار کیلو، بیشترین فراوانی در پاسخگویی به سواالت پرسشنامه را دارند20

20 درصد از نمونه آماری ما را تشکیل می دهند و وزن کودکان 41بطوریکه درصد از نمونه آماری را تشکیل می دهند. 10کیلو به باال، کمترین فراوانی

پراکنش پاسخگویان بر حسب قد مادران-4-2-6

ساله مراجعه کننده به3-6- توزیع فراوانی کودکان 7-4جدول مراکز بهداشتی درمانی قزوین بر حسب قد مادران

درصدفراوانیدرصدفراوانی

قد مادران)متر(

1.5کمتر از 11%11%34

1.65 تا 1.5بین 41%30%91

1.75 تا 1.65بین81%40%118

به باال100%19%571.75

جمع کل100%300

34

91

118

57

مادران قد

ا�ز متر 1.5کمترمتر 1.65تا 1.5ب�ین متر 1.75تا 1.65ب�ین

ب�اال 1.75 به متر

- پراکنش پا سخگویان بر حسب قد مادران6-4نمودار

1.65 مشاهده می گردد که قد مادران بین 4-6 با مالحظه جدول و نمودار متر، بیشترین فراوانی در پاسخگویی به سواالت پرسشنامه را دارند1.75تا

درصد از نمونه آماری ما را تشکیل می دهند و قد مادران کمتر40بطوریکه درصد از نمونه آماری را تشکیل می دهند. 11 متر، کمترین فراوانی 1.5از

پراکنش پاسخگویان بر حسب قد کودکان-4-2-7

ساله مراجعه کننده به3-6- توزیع فراوانی کودکان 8-4جدول مراکز بهداشتی درمانی قزوین بر حسب قد کودکان

درصدفراوانیدرصدفراوانی

قدکودکان)متر(

75/0کمتر از 22%22%66

1تا 75/0بین 69%47%142

1.25تا 1بین95%26%78

به باال100%5%141.25

جمع کل100%300

66

142

7814

کودکان قد

ا�ز متر 75/0کم�ترمتر 1تا 75/0ب�ین متر 1.25ت�ا 1ب�ین

ب�اال 1.25 به متر

- پراکنش پا سخگویان بر حسب قد کودکان7-4نمودار

0.75 مشاهده می گردد که قد کودکان بین 4-7 با مالحظه جدول و نمودار متر، بیشترین فراوانی در پاسخگویی به سواالت پرسشنامه را دارند1تا

درصد از نمونه آماری ما را تشکیل می دهند و قد کودکان باالی47بطوریکه درصد از نمونه آماری را تشکیل می دهند. 5 متر، کمترین فراوانی 1.25

پراکنش پاسخگویان بر حسب سواد مادران-4-2-8

ساله مراجعه کننده به3-6 - توزیع فراوانی کودکان 9-4جدول مراکز بهداشتی درمانی قزوین بر حسب سواد مادران

درصدفراوانیدرصدفراوانی

سواد مادران

دیپلم و زیر دیپلم18%18%53

فوق دیپلم65%47%141

لیسانس93%28%84

فوق لیسانس و100%7%22باالتر

جمع کل100%300

53

141

84

22

مادران سgواد

دیپلم زیر و دیپلمدیپلم فوق

لیسانسباالتر و لیسانس فوق

- پراکنش پا سخگویان بر حسب سواد مادران8-4نمودار

مشاهده می گردد که سواد مادران با4-8 با مالحظه جدول و نمودار مدرک فوق دیپلم، بیشترین فراوانی در پاسخگویی به سواالت پرسشنامه را

درصد از نمونه آماری ما را تشکیل می دهند و مدرک47دارند بطوریکه درصد، کمترین فراوانی از7تحصیلی فوق لیسانس و باالتر در مادران با

نمونه آماری را تشکیل می دهند.

تجزیه و تحلیل نتایج-4-3 استفاده از میان وعده-سوال اول: 1

پراکنش پاسخگویان برای سئوال اول پرسش نامه استفاده از میان وعده نشان می دهد که اکثریت پاسخ گویان از میان وعده استفاده می

مشخص شده است.4-9کنند ،تشکیل می دهند که نتایج آن را در نمودار

185

115

وعده میان از اسgتفاده

وعده میان از استفادهوعده میان از استفاده عدم

- پراکنش پا سخگویان بر حسب میان وعده9-4نمودار

برای سئوال اول پرسش نامه مه استفاده از میان4-9 با مالحظه نمودار وعده مشاهده می گردد که استفاده از میان وعده بیشترین فراوانی را دارند

درصد پاسخ گویان این گزینه را انتخاب کرده اند و عدم62بطوریکه درصد از فراوانی کمتری برخوردار38استفاده از میان وعده ، با فراوانی

هستند.

حضور تمام اعضای خانواده-سوال دوم: 2

پراکنش پاسخگویان برای سئوال دوم پرسش نامه نشان می دهد که درکدامیک از وعده های غذایی تمام اعضای خانواده در هنگام صرف غذا

حضور دارند، نتایج به این گونه است که اکثریت پاسخ گویان به گزینه شام مشخص شده است.4-10پاسخ داده اند ، که نتایج آن را در نمودار

35

47

153

65

خانواده اعضgای حضgور

صبحان�هنهارشام

وعده میان

- پراکنش پا سخگویان بر حسب حضور تمام اعضای10-4نمودار خانواده

مشاهده می گردد برای سئوال دوم پرسش نامه4-10 با مالحظه نمودار که بیان کننده کدامیک از وعده های غذایی تمام اعضای خانواده در هنگام

درصد51صرف غذا حصور دارند، نتایج به این گونه است وعده شام با فراوانی باالترین فراوانی را نشان می دهد که در این وعده اکثر اعضای

درصد از فراوانی کمتری11خانواده درکنار هم هستند و گزینه صبحانه با برخوردار هستند.

تعیین نوع غذا -سوال سوم: 3

پراکنش پاسخگویان برای سئوال سوم پرسش نامه نشان می دهد که نوع غذای مورد طبخ درخانواده را چه کسی تعیین می نماید، نتایج به این گونه

است که اکثریت پاسخ گویان به گزینه مادر پاسخ داده اند ، که نتایج آن را مشخص شده است.4-11در نمودار

229

45 26

غذا نوع تعgیین

مادرپدرکودک

- پراکنش پا سخگویان بر حسب تعیین نوع غذا11-4نمودار

برای سئوال سوم پرسش نامه نشان می دهد که4-11 با مالحظه نمودار نوع غذای مورد طبخ درخانواده را چه کسی تعیین می نماید مشاهده می گردد برای سئوال سوم پرسش نامه که بیان کننده نوع غذای مورد طبخ

88درخانواده را چه کسی تعیین می نماید، نتایج به این گونه است مادر درصد باالترین فراوانی را نشان می دهد .

تهیه طبخ غذا -سوال چهارم: 4

پراکنش پاسخگویان برای سئوال چهارم پرسش نامه که مسئوال دائمی طبخ غذا در خانه چه کسی می باشد، نشان می دهد که اکثریت پاسخ گویان به-12گزینه مادر برای تهیه طبخ غذا پاسخ داده اند ، که نتایج آن را در نمودار

مشخص شده است. 4

276

19 5

غذا طgبخ gتهیه

مادرپدرکودک

- پراکنش پا سخگویان بر حسب تعیین نوع غذا12-4نمودار

برای سئوال چهارم پرسش نامه که مسئوال دائمی4-12 با مالحظه نمودار طبخ غذا در خانه چه کسی می باشد، مشاهده می گردد، پراکنش پاسخگویان

برای سئوال چهارم پرسش نامه که مسئوال دائمی طبخ غذا در خانه چه درصد فراوانی نشان می دهد که92کسی می باشد، تهیه طبخ غذا با

درصد از پایین ترین2مادران باالترین فراوانی را دارند و گزینه کودک با فراوانی برخوردار هستند.

برنامه برای طبخ غذا -سوال پنجم: 5

پراکنش پاسخگویان برای سئوال پنجم پرسش نامه که برای طبخ غذا برنانه هفتگی دارید، نشان می دهد که اکثریت پاسخ گویان به گزینه خیر برای

4-13برنامه برای طبخ غذا پاسخ داده اند ، که نتایج آن را در نمودار مشخص شده است.

88

212

عذا طgبخ برای gبرنامه

بلهخیر

- پراکنش پا سخگویان بر حسب برنامه برای طبخ غذا13-4نمودار

برای سئوال پنجم پرسش نامه که برای طبخ غذا4-13 با مالحظه نمودار درصد88برنامه هفتگی دارید، مشاهده می گردد که برنامه تهیه طبخ غذا با

و گزینه بلهبرنامه برای طبخ غذا ندارند فراوانی نشان می دهد که خانواده ها درصد از پایین ترین فراوانی برخوردار هستند. 29با

شیوه برای طبخ غذا -سوال ششم: 6

پراکنش پاسخگویان برای سئوال ششم پرسش نامه که شیوه های طبخ غذا را از چه کسی یاد گرفته اید، نشان می دهد که اکثریت پاسخ گویان به گزینه

مشخص شده است.4-14دوستان پاسخ داده اند ، که نتایج آن را در نمودار

32 22

19

227

غذا طgبgخ شgیgوه

تلویزیونکالسکتاب

آشنایان و دوستان

- پراکنش پا سخگویان بر حسب شیوه برای طبخ غذا14-4نمودار

مشاهده می گردد که برای سئوال ششم پرسش4-14 با مالحظه نمودار نامه که شیوه های طبخ غذا را از چه کسی یاد گرفته اید شیوه برای طبخ غذا

درصد فراوانی نشان می دهد که ترین76از طریق دوستان و آشنایان با درصد از پایین ترین فراوانی برخوردار6فراوانی را دارند و گزینه کتاب با

هستند.

غذای مورد طبخ-سوال هفتم: 7

پراکنش پاسخگویان برای سئوال هفتم پرسش نامه که غذای مورد طبخ از نوع سنتی است یا غذاهای جدید، نشان می دهد که اکثریت پاسخ ها برای

مشخص4-15غذای سنتی هستند،تشکیل می دهند که نتایج آن را در نمودار شده است.

171

129

غذا نوع

سنتیجدی�د

- پراکنش پا سخگویان بر حسب نوع غذا15-4نمودار

برای سئوال هفتم پرسش نامه که غذای مورد طبخ4-15 با مالحظه نمودار از نوع سنتی است یا غذاهای جدید مشاهده می گردد که غذای

57سنتی)قیمه،آبگوشت،آش و....(، بیشترین فراوانی را دارند بطوریکه درصد پاسخ گویان این گزینه را انتخاب کرده اند و غذای های جدید، با

درصد نسبت به غذاهای سنتی از فراوانی کمتری برخوردار43فراوانی هستند.

استفاده از میز یا سفره-سوال هشتم: 8

پراکنش پاسخگویان برای سئوال هشتم پرسش نامه غذا خانواده از میز استفاده می کند یا دور سفره می نشینند، نشان می دهد که اکثریت پاسخ ها

4-16برای خوردن غذا از سفره استفاده می کنند ، نتایج آن در نمودار مشخص شده است.

63

237

غذا خوردن

میزسفره

- پراکنش پا سخگویان بر حسب خوردن غذا16-4نمودار

ی سئوال هشتم پرسش نامه غذا خانواده از میز4-16 با مالحظه نمودار استفاده می کند یا دور سفره می نشینند،مشاهده می گردد که بیشترین

درصد پاسخ گویان این گزینه را در خوردن79فراوانی مربوط به سفره با درصد از فراوانی کمتری21غذا انتخاب کرده اند و میز ، با فراوانی

برخوردار هستند.

محل غذا خوردن -سوال نهم:9

پراکنش پاسخگویان برای سئوال نهم پرسش نامه که محل غذا خوردن در کدام قسمت خانه می باشد، نشان می دهد که اکثریت پاسخ ها برای محل

خوردن غذا از اتاق پذیرایی استفاده می کنند ،تشکیل می دهند که نتایج آن را مشخص شده است.4-17در نمودار

123

177

خوردن غذgا محل

آشپزخانهپذیرایی اتاق

- پراکنش پا سخگویان بر حسب محل غذا خوردن17-4نمودار

برای سئوال نهم پرسش نامه که محل غذا خوردن4-17 با مالحظه نمودار در کدام قسمت خانه می باشد مشاهده می گردد که بیشترین فراوانی

درصد پاسخ گویان این گزینه را در خوردن غذا60مربوط به اتاق پذیرایی با درصد از فراوانی کمتری40انتخاب کرده اند و آشپزخانه ، با فراوانی

برخوردار هستند.

انجام رسم دینی-سوال دهم:10

پراکنش پاسخگویان برای سئوال دهم پرسش نامه انجام مراسم دینی، نشان استفاده میخوردن غذا از رسم دینیمی دهد که اکثریت پاسخ ها برای

مشخص شده است.4-18کنند ، که نتایج آن را در نمودار

171

129

دینی gمgرس gانجام

بلهخیر

- پراکنش پا سخگویان بر حسب انجام رسم دینی18-4نمودار

برای سئوال دهم پرسش نامه انجام مراسم دینی،4-18 با مالحظه نمودار درصد57مشاهده می گردد که بیشترین فراوانی مربوط به گزینه بله با

پاسخ گویان این گزینه را در انجام رسم دینی برای خوردن غذا انتخاب کرده درصد از فراوانی کمتری برخوردار هستند. 43اند و گزینه خیر ، با فراوانی

استفاده از رسانه در زمان غذا . -سوال یازدهم:11

پراکنش پاسخگویان برای سئوال یازدهم پرسش نامه که صرف غذا از رسانه ها )رادیو-تلویزیون( استفاده می کنید،نشان می دهد که اکثریت پاسخ

دهندگان از رسانه در زمان غذا استفاده می کنند ، که نتایج آن را در نمودار مشخص شده است.19-4

185

115

غذا درصرف gرسانه از استفاده

بلهخیر

- پراکنش پا سخگویان بر حسب استفاده از رسانه در19-4نمودار زمان غذا

برای سئوال یازدهم پرسش نامه که صرف غذا از4-19با مالحظه نمودار رسانه ها )رادیو-تلویزیون( استفاده می کنید، مشاهده می گردد که بیشترین

درصد پاسخ گویان این گزینه بله را در61فراوانی مربوط به گزینه بله با استفاده از رسانه در زمان غذا برای خوردن غذا انتخاب کرده اند و گزینه خیر

درصد از فراوانی کمتری برخوردار هستند. 39، با فراوانی

باقی ماندن غذا-سوال دوازدهم:12

پراکنش پاسخگویان برای سئوال دوازدهم پرسش نامه باقی ماندن بخشی از غذا در روز، نشان می دهد که اکثریت پاسخ دهندگان برای این سئوال گزینه

مشخص شده است.4-20بله را انتخاب کرده اند، که نتایج آن را در نمودار

219

81

غذا ماندن باقی

بلهخیر

- پراکنش پا سخگویان بر حسب باقی ماندن غذا20-4نمودار

برای سئوال دوازدهم پرسش نامه باقی ماندن4-20 با مالحظه نمودار بخشی از غذا در روز مشاهده می گردد که بیشترین فراوانی مربوط به

باقی درصد پاسخ گویان این گزینه بله را در استفاده از 73گزینه بله با درصد از فراوانی27غذا انتخاب کرده اند و گزینه خیر، با فراوانی ماندن

کمتری برخوردار هستند.

دور ریختن غذا در هفته-سوال سیزدهم:13

پراکنش پاسخگویان برای سئوال سیزدهم پرسش نامه که چند بار در هفته نشان می دهد که اکثریت پاسخ دهندگان برای اینغذا را دور می ریزید،

سئوال گزینه عدم دور ریختن و استفاده در وعده بعدی را انتخاب کرده اند، مشخص شده است.4-21که نتایج آن را در نمودار

71

229

غذا gریختن دور

ری�ختن دوراستفاده

- پراکنش پا سخگویان بر حسب دور ریختن غذا21-4نمودار

برای سئوال سیزدهم پرسش نامه که چند بار در4-21 با مالحظه نمودار ، مشاهده می گردد که بیشترین فراوانی مربوطغذا را دور می ریزیدهفته

درصد پاسخ گویان این گزینه استفاده از وعده غذایی دیگر76به گزینه بله با درصد از فراوانی کمتری27انتخاب کرده اند و گزینه دور ریختن ، با فراوانی

برخوردار هستند.

استفاده از غذای بیرون-سوال چهاردهم:14

پراکنش پاسخگویان برای سئوال چهاردهم پرسش نامه استفاده از غذای بیرون بر و یا رستوران نشان می دهد که اکثریت پاسخ دهندگان برای این

4-22سئوال گزینه یکبار را انتخاب کرده اند، که نتایج آن را در نمودار مشخص شده است.

112

74

52

62

بیرون غذای از اسgتفاده

یکباردوب�ار

ب�ار سههرگز

- پراکنش پا سخگویان بر حسب استفاده از غذای22-4نمودار بیرون

برای سئوال چهاردهم پرسش نامه استفاده از4-22 با مالحظه نمودار غذای بیرون بر و یا رستوران را نشان می دهد، مشاهده می گردد که

درصد پاسخ گویان استفاده از37بیشترین فراوانی مربوط به گزینه یکبار با درصد17غذای بیرون انتخاب کرده اند و گزینه سه بار در هفته ، با فراوانی

از فراوانی کمتری برخوردار هستند.

استفاده از فراوردهای گوشتی و کنسرو-سوال پانزدهم:15

پراکنش پاسخگویان برای سئوال پانزدهم پرسش نامه که چند بار در هفته از فرآورده های گوشتی مانند سوسیس و کالباس و یا کنسرو استفاده می کنید،

نشان می دهد که اکثریت پاسخ دهندگان برای این سئوال گزینه یکبار را مشخص شده است.4-23انتخاب کرده اند، که نتایج آن را در نمودار

98

64

81

57

کنسرو و گوشgتgی فgراوردهgای از اسgتفاده

ی�کباردوب�ار

ب�ار سههرگز

- پراکنش پا سخگویان بر حسب استفاده از23-4نمودار فراوردهای گوشتی و کنسرو

مشاهده می گردد که برای سئوال پانزدهم پرسش4-23 با مالحظه نمودار نامه پرسش نامه که چند بار در هفته از فرآورده های گوشتی مانند سوسیس

و کالباس و یا کنسرو استفاده می کنید، بیشترین فراوانی مربوط به گزینه فراوردهای درصد پاسخ گویان این گزینه را در استفاده از 37یکبار با

درصد از21 انتخاب کرده اند و گزینه دو بار، با فراوانی گوشتی و کنسروفراوانی کمتری برخوردار هستند.

استفاده نان و نمک-سوال شانزدهم:16

پراکنش پاسخگویان برای سئوال شانزدهم پرسش نامه که استفاده از نان و نمک در زمان صرف غذا نشان می دهد که اکثریت پاسخ دهندگان برای این

4-24سئوال گزینه نان را انتخاب کرده اند، که نتایج آن را در نمودار مشخص شده است.

165

21

114

gنمک و نان از اسgتفاده

ناننم�ک

دو هر

- پراکنش پا سخگویان بر حسب استفاده از نان و24-4نمودار نمک درزمان صرف غذا

مشاهده می گردد که برای سئوال شانزدهم4-24 با مالحظه نمودار پرسش نامه که استفاده از نان و نمک در زمان صرف غذا بیشترین فراوانی

درصد پاسخ گویان این گزینه نان را55مربوط به گزینه استفاده نان با درصد از فراوانی کمتری7انتخاب کرده اند و گزینه نمک، با فراوانی

برخوردار هستند.

استفاده ترشی،ماست و سبزی با غذا-سوال هفدهم:17

پراکنش پاسخگویان برای سئوال هفدهم پرسش نامه استفاده از ترشی و ماست و یا سبزی در صرف غذا نشان می دهد که اکثریت پاسخ دهندگان

برای این سئوال گزینه ماست را انتخاب کرده اند، که نتایج آن را در نمودار مشخص شده است.25-4

68

135

97

غذایی وعده در مخلفات از اسgتفاده

ترشیماستسبزی

- پراکنش پا سخگویان بر حسب استفاده25-4نمودار ترشی،ماست و سبزی با غذا

که در رابطه با سئوال هفدهم پرسش نامه استفاده4-25 با مالحظه نمودار از ترشی و ماست و یا سبزی در صرف غذا مشاهده می گردد که بیشترین

درصد پاسخ گویان این گزینه45فراوانی مربوط به گزینه استفاده ماست با درصد از فراوانی23ماست را انتخاب کرده اند و گزینه ترشی، با فراوانی

کمتری برخوردار هستند.

استفاده از نوع روغن مصرفی-سوال هجدهم:18

پراکنش پاسخگویان برای سئوال شانزدهم پرسش نامه که در مورد نوع روغن مورد استفاده در طبخ غذا نشان می دهد که اکثریت پاسخ دهندگان برای این سئوال گزینه روغن مایع را انتخاب کرده اند، که نتایج آن را در

مشخص شده است.4-26نمودار

155

51

39

4411

غذا طgبخ gدر اسgتفاده مورgد gوغنgر نوع

مای�عجامد

- جامدکم زیاد مای�ع- جامدزی�اد کم مای�ع

حیوان�ی

- پراکنش پا سخگویان بر حسب نوع روغن مصرفی26-4نمودار

برای سئوال شانزدهم پرسش نامه که در مورد4-26 با مالحظه نمودار نوع روغن مورد استفاده در طبخ غذا مشاهده می گردد که بیشترین فراوانی

درصد پاسخ گویان این گزینه52مربوط به گزینه استفاده از روغن مایع با درصد از3مایع را انتخاب کرده اند و گزینه روغن حیوانی، با فراوانی

فراوانی کمتری برخوردار هستند.

نوع پخت برنج-سوال نوزدهم:19

پراکنش پاسخگویان برای سئوال نوزدهم پرسش نامه که نوع طبخ برنج در خانواده ها را نشان می دهد که اکثریت پاسخ دهندگان برای این سئوال گزینه

مشخص شده4-27آبکش را انتخاب کرده اند، که نتایج آن را در نمودار است.

208

92

برنج پخت نوع

آب�کشکته

- پراکنش پا سخگویان بر حسب نوع پخت برنج27-4نمودار

برای سئوال نوزدهم پرسش نامه که نوع طبخ برنج4-27 با مالحظه نمودار در خانواده ها، مشاهده می گردد که بیشترین فراوانی مربوط به گزینه

درصد پاسخ گویان این گزینه آبکش را انتخاب کرده70استفاده از آبکش با درصد از فراوانی کمتری برخوردار هستند. 30اند و گزینه کته، با فراوانی

مصرف ماهی در هفته-سوال بیستم:20

پراکنش پاسخگویان برای سئوال بیستم پرسش نامه که تعداد دفعات مصرف ماهی در هفته در خانواده ها را نشان می دهد نشان می دهد که اکثریت

پاسخ دهندگان برای این سئوال گزینه یکبار را انتخاب کرده اند، که نتایج آن را مشخص شده است.4-28در نمودار

157

56

28

59

ماهgی gرفgمص

یکباردوبار

بار سههرگز

- پراکنش پا سخگویان بر حسب مصرف ماهی28-4نمودار

برای سئوال بیستم پرسش نامه که تعداد دفعات4-28 با مالحظه نمودار مصرف ماهی در هفته در خانواده ها مشاهده می گردد که بیشترین فراوانی

درصد پاسخ گویان این گزینه یکبار را53مربوط به گزینه استفاده از یکبار با درصد از فراوانی کمتری10انتخاب کرده اند و گزینه سه بار، با فراوانی

برخوردار هستند.

روش پخت ماهی-سوال بیست یکم:21

پراکنش پاسخگویان برای سئوال بیست یکم پرسش نامه که نوع مصرف ماهی را نشان می دهد که اکثریت پاسخ دهندگان برای این سئوال گزینه

4-29سرخ شدن در روغن را انتخاب کرده اند، که نتایج آن را در نمودار مشخص شده است.

197

41

62

ماهgی پخت روش

شده سرخپز بخار

کبابی

- پراکنش پا سخگویان بر حسب روش پخت ماهی29-4نمودار

که در رابطه با سئوال بیست یکم پرسش نامه که4-29 با مالحظه نمودار نوع مصرف ماهی را نشان می دهد، مشاهده می گردد که بیشترین فراوانی

درصد پاسخ گویان این53مربوط به گزینه سرخ شده در روش پخت ماهی با درصد از فراوانی13گزینه انتخاب کرده اند و گزینه بخارپز، با فراوانی

کمتری برخوردار هستند.

روش پخت و طبخ گوشت منجمد -سوال بیست دوم:22

پراکنش پاسخگویان برای سئوال بیست دوم پرسش نامه که در رابطه با می باشد، نشان می دهد که اکثریت پاسخپخت و طبخ گوشت منجمد

دهندگان برای این سئوال گزینه بعد از آب شدن گوشت آن را می پزیم را مشخص شده است.4-30انتخاب کرده اند، که نتایج آن را در نمودار

228

72

مgنجمد گوشgت مصgرف نوع

شدن آب از بعدشدن آب از قبل

- پراکنش پا سخگویان بر حسب روش پخت گوشت30-4نمودار منجمد

برای سئوال بیست دوم پرسش نامه که در رابطه4-30 با مالحظه نمودار مشاهده می گردد که بیشترین فراوانی مربوطپخت و طبخ گوشت منجمد با

درصد پاسخ گویان این76به گزینه آب شدن یخ آن و بعد اقدام به پختن، با درصد از23گزینه انتخاب کرده اند و گزینه قبل از آب شدن، با فراوانی

فراوانی کمتری برخوردار هستند.

روش نگهداری میوه دریخچال-سوال بیست سوم:23

پراکنش پاسخگویان برای سئوال بیست سوم پرسش نامه که نوع نگهداری میوه ها را در یخچال نشان می دهد که اکثریت پاسخ دهندگان برای این

4-31سئوال گزینه شسته را انتخاب کرده اند، که نتایج آن را در نمودار مشخص شده است.

159

141

یخچال در میوه نگهداری روش

شستهنشسته

- پراکنش پا سخگویان بر حسب روش نگهداری میوه31-4نمودار

برای سئوال بیست سوم پرسش نامه که نوع4-31 با مالحظه نمودار نگهداری میوه ها را در یخچال نشان می دهد، مشاهده می گردد که بیشترین

فراوانی مربوط به گزینه روش نگهداری میوه ها به صورت شسته شده در درصد از فراوانی کمتری47 درصد و گزینه نشسته، با فراوانی 53یخچال با

برخوردار هستند.

شستن سبزیجات-سوال بیست چهارم:24

پراکنش پاسخگویان برای سئوال بیست چهارم پرسش نامه جهت شستن از چه روش و یا موادی استفاده می نماید،نشان می دهد که اکثریت پاسخ

دهندگان برای این سئوال گزینه مایع ظرفشویی را انتخاب کرده اند، که نتایج مشخص شده است.4-32آن را در نمودار

117

39

123

21

سgبزیجات gستنgش روش

آ�بن�مک- سرکه

ری�کارکال

- پراکنش پا سخگویان بر حسب روش شستن32-4نمودار سبزیجات

برای سئوال بیست چهارم پرسش نامه جهت4-32 با مالحظه نمودار شستن سبزیجات از چه روش و یا موادی استفاده می نماید، مشاهده می

41 با شستن سبزیجاتگردد که بیشترین فراوانی مربوط به گزینه روش درصد پاسخ گویان گزینه مایع ظرفشویی انتخاب کرده اند و گزینه رکال، با

درصد از فراوانی کمتری برخوردار هستند. 7فراوانی

استفاده از نوشیدنی ها درصرف غذا-سوال بیست پنجم:25

استفاده ازپراکنش پاسخگویان برای سئوال بیست پنجم پرسش نامه که نوشیدنی ها درصرف غذا را نشان می دهد که اکثریت پاسخ دهندگان برای این سئوال گزینه آب معدنی را انتخاب کرده اند، که نتایج آن را در نمودار

مشخص شده است.33-4

181

75

44

ها نوشgیدنی gاز اسgتفاده

معدن�ی آ�بگازدا�ر های ن�وشابه

هیچکدا�م

- پراکنش پا سخگویان بر حسب استفاده از نوشیدنی33-4نمودار ها

استفاده برای سئوال بیست پنجم پرسش نامه که 4-33 با مالحظه نمودار نوشیدنی ها درصرف غذا، مشاهده می گردد که بیشترین فراوانی مربوطاز

درصد بشترین61به گزینه استفاده از نوشیدنی ها طبیعی مانند آب معدنی با درصد از فراوانی کمتری برخوردار14فراوانی و گزینه هیچکدام، با فراوانی

هستند.

استفاده از چای بعد از غذا-سوال بیست ششم:26

آیا اعضایپراکنش پاسخگویان برای سئوال بیست ششم پرسش نامه که نشان می دهد که اکثریت پاسخچای استفاده می نمایند، خانواده بعد از غذا

دهندگان برای این سئوال گزینه بله را انتخاب کرده اند، که نتایج آن را در مشخص شده است.4-34نمودار

192

108

غذا از بعgد چای gاز اسgتفاده

ب�لهخیر

- پراکنش پا سخگویان بر حسب استفاده از چای بعد34-4نمودار از غذا

آیا برای سئوال بیست ششم پرسش نامه که 4-34 با مالحظه نمودار مشاهده می گردد کهچای استفاده می نمایند، اعضای خانواده بعد از غذا

درصد64 با چای بعد از غذابیشترین فراوانی مربوط به گزینه استفاده از درصد از36پاسخ گویان گزینه بله انتخاب کرده اند و گزینه خیر، با فراوانی

فراوانی کمتری برخوردار هستند.

استفاده از عرقیجات-سوال بیست هفتم:27

پراکنش پاسخگویان برای سئوال بیست هفتم پرسش نامه چند بار در هفته از عرقیجات)نعناع-گالب( استفاده می نماید، نشان می دهد که اکثریت پاسخ

دهندگان برای این سئوال گزینه خیر را انتخاب کرده اند، که نتایج آن را در مشخص شده است.4-35نمودار

81

5234

133

عرقیجات از استفاده

بار یکدوبار

بار سههرگز

- پراکنش پا سخگویان بر حسب استفاده از عرقیجات35-4نمودار

پاسخگویان برای سئوال بیست هفتم پرسش نامه4-35 با مالحظه نمودار چند بار در هفته از عرقیجات)نعناع-گالب( استفاده می نماید مشاهده می

45گردد که بیشترین فراوانی مربوط به گزینه استفاده از عرقیجات با درصد پاسخ گویان گزینه خیر انتخاب کرده اند و گزینه سه باردر هفته، با

درصد از فراوانی کمتری برخوردار هستند. 11فراوانی

استفاده روغن برای سرخ کردن-سوال بیست هشتم:28

که استفاده ازپراکنش پاسخگویان برای سئوال بیست هشتم پرسش نامه نشان می دهد که اکثریت پاسخروغن سرخ کردنی برای سرخ کردن

دهندگان برای این سئوال گزینه خیر را انتخاب کرده اند، که نتایج آن را در مشخص شده است.4-36نمودار

209

91

کردن سgرخ برای gروغن از اسgتفاده

بلهخیر

- پراکنش پا سخگویان بر حسب استفاده روغن برای36-4نمودار سرخ کردن

پاسخگویان برای سئوال بیست هشتم پرسش نامه4-36 با مالحظه نمودار کردن، مشاهده می گردد کهکه استفاده از روغن سرخ کردنی برای سرخ

70بیشترین فراوانی مربوط به گزینه استفاده روغن برای سرخ کردن با 30درصد پاسخ گویان گزینه بله انتخاب کرده اند و گزینه خیر، با فراوانی

درصد از فراوانی کمتری برخوردار هستند.

روغن اضافه مانده از سرخ کردن-سوال بیست نهم:29

روغن اضافهپراکنش پاسخگویان برای سئوال بیست نهم پرسش نامه که را استفاده می نماید یا خیر؟ نشان می دهد که اکثریتمانده از سرخ کردن

پاسخ دهندگان برای این سئوال گزینه دور ریختن را انتخاب کرده اند، که نتایج مشخص شده است.4-37آن را در نمودار

63

237

کردن سgرخ از بعgد gروغن اسgتفاده

مجدد استفادهریختن دور

- پراکنش پا سخگویان بر حسب استفاده روغن بعد37-4نمودار از سرخ کردن

روغن برای سئوال بیست نهم پرسش نامه که 4-37 با مالحظه نمودار را استفاده می نماید یا خیر؟ مشاهده می گردداضافه مانده از سرخ کردن

که بیشترین فراوانی مربوط به گزینه استفاده روغن بعد از سرخ کردن با درصد پاسخ گویان گزینه دور ریختن انتخاب کرده اند و گزینه استفاده79

درصد از فراوانی کمتری برخوردار هستند. 21مجدد، با فراوانی

استفاده روغن کنجد و زیتون-سوال سی ام:30

استفاده روغن کنجدپراکنش پاسخگویان برای سئوال سی ام پرسش نامه که نشان می دهد که اکثریت پاسخ دهندگان برای این سئوال گزینه بلهو زیتون

مشخص شده است.4-38را انتخاب کرده اند، که نتایج آن را در نمودار

163

137

زیتون gو کنgجد gروغن اسgتفاده

ب�لهخیر

- پراکنش پا سخگویان بر حسب استفاده روغن کنجد38-4نمودار و زیتون

پاسخگویان برای سئوال سی ام پرسش نامه که4-38 با مالحظه نمودار نشان می دهد، مشاهده می گردد که بیشتریناستفاده روغن کنجد و زیتون

درصد پاسخ55فراوانی مربوط به گزینه استفاده روغن کنجد و زیتون با درصد از45گویان گزینه بله انتخاب کرده اند و گزینه خیر، با فراوانی

فراوانی کمتری برخوردار هستند.

مصرف روغن کنجد و زیتون در ساالد، نیمرو و برنج-سوال سی یکم:31

مصرف روغنپراکنش پاسخگویان برای سئوال سی یکم پرسش نامه که نشان می دهد که اکثریت پاسخکنجد و زیتون در ساالد، نیمرو و برنج

دهندگان برای این سئوال گزینه بله را انتخاب کرده اند، که نتایج آن را در مشخص شده است.4-39نمودار

124

61

68

47

غذا در gروغن از اسgتفاده

ساالدن�یم�روب�رن�ج

مورد سه هر

- پراکنش پا سخگویان بر حسب استفاده روغن کنجد39-4نمودار و زیتون درغذا

مصرف برای سئوال سی یکم پرسش نامه که 4-39 با مالحظه نمودار مشاهده می گردد که بیشترینروغن کنجد و زیتون در ساالد، نیمرو و برنج،

درصد42فراوانی مربوط به گزینه استفاده روغن کنجد و زیتون درغذا با 15پاسخ گویان در ساالد انتخاب کرده اند و گزینه هر سه مورد، با فراوانی

درصد از فراوانی کمتری برخوردار هستند.

استفاده از آب در سر سفره غذا-سوال سی دوم:32

استفاده از آب درپراکنش پاسخگویان برای سئوال سی دوم پرسش نامه که نشان می دهد که اکثریت پاسخ دهندگان برای این سئوالسر سفره غذا

4-40گزینه بله را انتخاب کرده اند،تشکیل می دهند که نتایج آن را در نمودار مشخص شده است.

258

42

آب سgفره سgر آب gاز اسgتفاده

ب�لهخیر

- پراکنش پا سخگویان بر حسب استفاده آب درغذا40-4نمودار

استفاده از برای سئوال سی دوم پرسش نامه که 4-40 با مالحظه نمودار مشاهده می گردد که بیشترین فراوانی مربوط بهآب در سر سفره غذا

درصد پاسخ گویان گزینه بله انتخاب کرده اند86گزینه استفاده آب درغذا با درصد از فراوانی کمتری برخوردار هستند. 14و گزینه خیر، با فراوانی

نوع نوشیدنی در غذا-سوال سی سوم:33

نوع نوشیدنی درپراکنش پاسخگویان برای سئوال سی سوم پرسش نامه که را نشان می دهد که اکثریت پاسخ دهندگان برای این سئوال گزینه آب راغذا

مشخص شده است.4-41انتخاب کرده اند، که نتایج آن را در نمودار

151

2138

90

غذgا در نوشgیدgنی نوع اسgتفاده

آ�بن�وشاب�هدوغ

مورد سه هر

- پراکنش پا سخگویان بر حسب نوع نوشیدنی در غذا41-4نمودار

نوع نوشیدنی برای سئوال سی سوم پرسش نامه، 4-41 با مالحظه نمودار را نشان می دهد، مشاهده می گردد که بیشترین فراوانی مربوط بهدر غذا

درصد پاسخ گویان گزینه بله انتخاب کرده اند51گزینه استفاده آب درغذا با درصد از فراوانی کمتری برخوردار هستند. 7و گزینه نوشابه، با فراوانی

استفاده از شیر-ماست-پنیر در هفته -سوال سی چهارم:34

که استفاده ازپراکنش پاسخگویان برای سئوال سی چهارم پرسش نامه نشان می دهد که اکثریت پاسخ دهندگان برایشیر-ماست-پنیر در هفته را

4-42این سئوال گزینه شیر را انتخاب کرده اند، که نتایج آن را در نمودار مشخص شده است.

128

77

64

31

- - پنیر مgاسgت شgیر اسgتgفاده

شیرماستپنیرکشک

- پراکنش پا سخگویان بر حسب استفاده شیر-42-4نمودار ماست-پنیر

که استفاده برای سئوال سی چهارم پرسش نامه 4-42 با مالحظه نمودار نشان می دهد، مشاهده می گردد کهاز شیر-ماست-پنیر در هفته را

درصد پاسخ43بیشترین فراوانی مربوط به گزینه استفاده شیر-ماست-پنیر، درصد از10گویان گزینه شیر انتخاب کرده اند و گزینه کشک، با فراوانی

فراوانی کمتری برخوردار هستند.

استفاده از نوع لبنیات)محلی-پاستوریزه-استریل(-سوال سی پنجم:35

استفاده از نوعپراکنش پاسخگویان برای سئوال سی پنجم پرسش نامه که نشان می دهد که اکثریت پاسخ دهندگانلبنیات)محلی-پاستوریزه-استریل( را

برای این سئوال گزینه پاستوریزه را انتخاب کرده اند، که نتایج آن را در مشخص شده است.4-43نمودار

86

164

50

مصgرفی لبgنیgات نوع

محلیپاستوریزهاستریل

- پراکنش پا سخگویان بر حسب استفاده از نوع43-4نمودار لبنیات

استفاده از برای سئوال سی پنجم پرسش نامه که 4-43 با مالحظه نمودار نشان می دهدمشاهده می گردد کهنوع لبنیات)محلی-پاستوریزه-استریل( را

درصد پاسخ55بیشترین فراوانی مربوط به گزینه استفاده از نوع لبنیات ، 16گویان گزینه پاستوریزه انتخاب کرده اند و گزینه استریل، با فراوانی

درصد از فراوانی کمتری برخوردار هستند.

آمار توصیفی-4-4آزمون سوال اول تحقیق-4-4-1

ساله مراجعه کننده به مراکز بهداشتی6 تا 3- قد و وزن کودکان درمانی قزوین چقدر است؟

بررسی نتایج:

تا16 مشاهده می گردد که وزن کودکان 4-5نمودار با مالحظه و توجه به کیلو، بیشترین فراوانی در پاسخگویی به سواالت پرسشنامه را دارند20

20 درصد از نمونه آماری ما را تشکیل می دهند و وزن کودکان 41بطوریکه درصد از نمونه آماری را تشکیل می دهند.10کیلو به باال، کمترین فراوانی

مشاهده می گردد که قد4-7از طرف دیگر با مالحظه جدول و نمودار متر، بیشترین فراوانی در پاسخگویی به سواالت1 تا 0.75کودکان بین

درصد از نمونه آماری ما را تشکیل می دهند47پرسشنامه را دارند بطوریکه درصد از نمونه آماری را5 متر، کمترین فراوانی 1.25و قد کودکان باالی تشکیل می دهند.

آزمون سوال دوم-4-4-2

ساله مراجعه کننده به مراکز بهداشتی6 تا 3وزن مادران کودکان درمانی قزوین چقدر است؟

بررسی نتایج:

70 تا 61 مشاهده می گردد که وزن مادران بین 4-4با مالحظه نمودار درصد از نمونه آماری ما را51کیلوگرم، بیشترین فراوانی را دارند بطوریکه

درصد9 کیلوگرم، کمترین فراوانی 50تشکیل می دهند و گروه وزنی کمتر از از نمونه آماری را تشکیل می دهند.

آزمون سوال سوم-4-4-3

ساله مراجعه کننده به مراکز6 تا 3-سطح سواد مادران کودکان بهداشتی درمانی قزوین چقدر است؟

بررسی نتایج:

مشاهده می گردد که سواد مادران با مدرک فوق4-8 با مالحظه نمودار دیپلم، بیشترین فراوانی در پاسخگویی به سواالت پرسشنامه را دارند

درصد از نمونه آماری ما را تشکیل می دهند و مدرک تحصیلی47بطوریکه درصد، کمترین فراوانی از نمونه آماری7فوق لیسانس و باالتر در مادران با

را تشکیل می دهند.

آزمون سوال چهارم-4-4-4

ساله مراجعه کننده به مراکز6 تا 3-رفتار تغذیه ای مادران کودکان چگونه است؟ بهداشتی درمانی قزوین

SPSSبا مالحظه جداول و نایج استخراج شده از خروجی های نرم افزار ساله مراجعه کننده6 تا 3تغذیه ای مادران کودکان تعیین شد که رفتار

در وضعیت خوبی می باشد، از آنجاکهبه مراکز بهداشتی درمانی قزوین غذای سنتی)قیمه،آبگوشت،آش و....(، بیشترین فراوانی را دارند بطوریکه

درصد مادران این گزینه غذاها را انتخاب کرده اند و غذای های جدید، با57

درصد نسبت به غذاهای سنتی از فراوانی کمتری برخوردار43فراوانی 37 مشاهده می گردد که 4-22هستند. همچنین با مالحظه جدول و نمودار

استفاده انتخابفراوردهای گوشتی و کنسرودرصد مادرها یکبار درهفته از برخوردارفراوردهای گوشتی و کنسرو مادرها دو در هفته از 21کرده اند

مشاهده می گردد که4-27هستند. از طرف دیگر با مالحظه جدول و نمودار 53بیشترین فراوانی مربوط به گزینه استفاده از ماهی درهفته از یکبار با

درصد ماردان این گزینه یکبار را انتخاب کرده اند و گزینه سه بار، با فراوانی درصد از فراوانی کمتری برخوردار هستند. در جدول زیر مشخص شده10

است.

6 تا 3- میانگین و انحراف معیار ویژگی های کودکان 10-4جدول ساله مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی بر حسب رفتار

تغذیه ای مادران در قزوین

متغیررفتار نادرسترفتار درست

P انحراف±میانگین انحراف معیار±میانگین

معیار

31.910.8±32.145.40±5.90سن مادر

وزن مادر در زمان تولد71.900.3±72.514±10.4کودک

35.350.6±325±6.1دور سر بدو تولد16.30.4±15.024.1±3.4وزن فعلی کودک1020.6±100.414.3±12.4قد فعلی کودک3.200.8±3.230.45±0.48وزن بدو تولد49.40.8±48.92.8±1.5قد بدو تولد

بین وزن مادران با وض��عیت رفت��ار تغذی��ه ای رابط��ه معن��ادار وج��ود ن��دارد، ب��ا اس��ت و اين مق��دار0.3توج��ه ب��ه اينك��ه مق��دار ارزش محاس��به ش��ده براب��ر

مي باش��د بن��ابراين ف��رض0.05بزرگتر از سطح معني داري آزمون كه همان H0پذیرفته می شود یعنی بین وزن مادران با وضعیت رفتار تغذی��ه ای ارتب��اط

.و رابطه معنادار وجود ندارد بین قد کودکان با رفتار تغذیه ای مادر رابطه معنادار وجود ندارد، با توج��ه ب��ه

اس��ت و اين مق��دار بزرگ��تر از0.6اينكه مق��دار ارزش محاس��به ش��ده براب��ر پذیرفت��هH0 مي باشد بنابراين فرض 0.05سطح معني داري آزمون كه همان

می شود یعنی بین قد کودکان با رفتار تغذیه ای مادر ارتباط و رابط��ه معن��اداروجود ندارد.

بین وزن کودکان با رفتار تغذیه ای مادر رابطه معنادار وجود ندارد، با توجه به اس��ت و اين مق��دار بزرگ��تراز0.4اينك��ه مق��دار ارزش محاس��به ش��ده براب��ر

پذیرفت��هH0 مي باشد بنابراين فرض 0.05سطح معني داري آزمون كه همان مي گ��ردد یع��نی بین وزن کودک��ان ب��ا رفت��ار تغذی��ه ای م��ادر ارتب��اط و رابط��ه

.معنادار وجود ندارد كه بین نمایه توده بدن کودکان با رفتار تغذیه ای م��ادر رابط��ه معن��ادار وج��ود

اس��ت0.173ندارد، ب��ا توج��ه ب��ه اينك��ه مق��دار ارزش محاس��به ش��ده براب��ر پذیرفته مي گردد .H0بنابراين فرض

بابین رفتار تغذیه ای مادر با سطح سواد وی ارتباط معنی داری مشاهده شد. است بنابراين(P=0.03)توجه به اينكه مقدار ارزش محاسبه شده برابر

رد مي گردد، یعنی بین رفتار تغذیه ای مادر با سطح سواد مادرH0فرض .وجود داردرابطه معنادار

فصل پنجم-5نتیجه گیری

هدف تحقیق-5-1 ارتباط وضعیت رش��د ک��ودک ب��اكارايي بیشتر مطالعات انجام شده در حیطه

و ارائه راهكارهاي الزم براي افزايش وضعیت رشد کودک��ان ازرفتار تغذیه ای مادران و پرس��نل ک��اردان بهداش��ت آم��وزش اس��تان ق��زوین، ب��ه جنب��هديدگاه

ارتباط و نقش این متغیرها پرداخته اند و اینکه این توج��ه ب��ه این منظره��ا چ��ه می توان��د س��ال، 6ت��ا 3 و آین��ده کودک��ان تاثیری بر روی موفقیت و رشد ح��ال

داشته باشد؛ تحقیقی انجام نگرفت��ه اس��ت. ولی پ��ژوهش حاض��ر ب��ا رویک��ردی كارايي تغذیه های م��وردمتفاوت و از دیدگاهی دیگر در صدد بررسی اهمیت و

، در واق��ع ایناس��تفاده در م��نزل و طبخ آنه��ا توس��ط م��ادر خ��انواده می باشد تحقی�ق ب�ه دنب��ال این اس��ت ، مش�خص کن��د ک�ه رفت��ار تغذی�ه ای م�ادران چ�ه

.ارتباطی با اندکس های رشدی کودکان دارد وزن مادران با وضعیت رفتار تغذی��ه ای ارتب��اطبا توجه به نتایج بدست آمده

در ی��زد ب��ه1386ندارد، که با تحقی��ق ک��رم س��لطانی و همک��ارانش در س��ال بررسی چاقي و امنيت غذايي در كودكان دبستاني شهر يزد انجام داد، همس��و

ب��ه بررس��ی1382اما با تحقیق امیدی و همکارش در س��ال (� 12)می باشد، در (13) ساله شهر همدان پرداخت، همسو نیس��ت. 6روند رشد كودكان زیر

مطالعه حاضر قد کودکان با رفتار تغذیه ای مادر ارتباط نداشت ، اسفرنجانی در ته�ران ب��ه بررس��ی ارتب��اط الگوه��اي غ��ذايي1390و همک��ارانش در س��ال

(14غالب با كوتاه قدي در كودكان تهراني پرداختند نیز این ارتباط دیده نشد ) در تبریز كوتاهي قد در1388در حالیکه منتظری فر و همکارانش که در سال

س��ال در مراك��ز بهداش��تی درم��انی اس��دآبادي ت��بريزرا بررس��ی۵كودكان زير ( در این15نمودند الگوهاي غذايي غالب را ب��ا كوت��اه ق��دي مرتب��ط دانس��تند )

مطالعه وزن کودکان در بدو تولد با رفتار تغذیه ای مادر ارتباط نداشت، که با به بررسی ت��أثير آم��وزش1394تحقیق صلواتی قاسمی و همکارانش در سال

رفتار تغذيه ای به م��ادران ب��ر ع��ادات غ��ذايي کودک��ان نوپ��ای مه��دهای ک��ودک ( همسو نمی باشد و متفاوت از نتایج منتظری ف��ر و16صورت گرفته است. )

سال شهر6 در زاهدان که الگوي رشد كودكان زير 1384همکارش در سال ( نمای��ه15مقایس��ه کردن��د همس��و می باش��د. ) NCHSزاهدان با را استاندارد

توده بدن کودکان با رفتار تغذیه ای مادر ارتباط نداشت، که با تحقی��ق امی��دی س��اله ش��هر6 به بررسی روند رش��د كودك��ان زی��ر 1382و همکارش در سال

( و از طرف دیگ��ر ب��ا13همدان صورت گرفت، همسو و هم جهت می باشد،) در یزد به بررس��ی چ��اقي و1386تحقیق کرم سلطانی و همکارانش در سال

امنيت غذايي در كودكان دبستاني شهر يزد پرداخته است، همس��و و هم جهت باشد.بین رفت��ار تغذی��ه ای م��ادر ب��ا س��طح س��واد وی ارتب��اط(� 12نمی باشد.)

تحقی��ق که با تحقیق کریمی و همک��اران و (P=0.03)معنی داری مشاهده شد. به بررسی رابط��ه ن��اامني غ��ذايي ب��ا ب��رخي1391پیاب و همکارانش در سال

عوام��ل اجتم��اعي- اقتص��ادي و تغذي��ه اي در م��ادران داراي ك��ودك دبس��تاني وب��ا تحقی��ق اس��فرنجانی و(18همس��و ب��ود.)شهرس��تان ري پرداخت��ه اس��ت،

در تهران به بررسی ارتباط الگوهاي غ��ذايي غ��الب1390همکارانش در سال

76

با كوتاه قدي در كودك��ان ته��راني پرداختن��د ، غیرهمس��و و غ��یرهم جهت ب��ود )14,17)

نتیجه گیری و پیشنهادها-5-2با توجه به نتایج مطالعه پیشنهاد می شود آگاهی الزم به مادران داده شود.

77

منابع-5-31. Talebian A ,Azimian A.A, Sharif M.R, Mousavi S.G. Evaluation of head circumference

growth during the first year of life among infants in Kashan. Feyz. 2000; 4: 47-53.2. Fatholahpour A ,Miraki KH. A survey of the growth curve, mean height and weight in

children younger than 3 years old in Sanandaj .Scientific Journal of Kurdistan University of Medical Sciences. 2002; 6: 29-35.

3. Vahabi N, Salehi M, Azarbar A, Zayeri F, Kholdi N. Application of multilevel model for assessing the affected factors on failure to thrive in children less than two years old. Razi Journal of Medical Sciences. 2014; 21: 91-9.

4. Kholdi N, Ramezankhani A, Zaeri F, Jafari F, Davati A. Risk factors of underweight in less than 2 years old children in Tehran. Research Scientific Journal of Shahid Beheshti University. 2010; 75: 104-10.

5. Berak M, Azari Namin L, Nemati A, Abbasgholizadeh N, Mirzarahimi M, Sedigh A. Risk factor of failure to thrive in less than 2 years old children Namin. Research Scientific Journal of Ardabil University of Medical Sciences and Health Services. 2004; 10: 13-17.

6. Naderi S. Growth indices of 2-5 years old infants in Bandar Abbas day-care centers . Medical Journal of Hormozgan University. 2003; 6: 31- 5.

7. Toutounchi P. The weight to age growth chart in 5 years old children and its risk factors in Tehran, Iran. Payesh. 2009; 8: 67-73.

8. Reyhani T, Ajam M. The comparative study of the children growth curve of 0-6 months using formula and breastfeeding in Gonabad city. Ofogh-e-Danesh. 2000;: 49- 55.

9. Heydari S.T, Emam Ghoreyshi F, Amini M .A comparative study on growth state of children less than two-years old in Jahrom, southeastern Iran with NCHS measurements. Ofoghe- Danesh. 2005; 11: 42- 48.

10. Sheykholeslam R, Naghavi M, Abd Elahi Z, Zarati M, Vaseghi S, Sadeghi Ghotbabadi F, Kolahdooz F, Samadpour K, Minaei M, Arabshahi S. Current status and the10 years trend in the malnutrition indexes of children under5 years in Iran. Iranian Journal of Epidemiology. 2008; 4: 21-8.

ف��رزانی م. تغذی��ه در دوران ب��ارداری، ش��یردهی و ش��یرخوارگی. ته��ران: انتش��ارات چه��ر،.11.176، ص 1371

معاونت سالمت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی. بهب��ود رش��د و تغذی��ه کودک��ان..12.2-9، ص1383تهران، یونیسف،

13. Pirzad A, Sharifirad G. A Survey of Healthy Life Styles in Teachers in District 4 of Isfahan, Iran. Health System Research 2012; 7(6): 1075-1081.

14. Heidari M, Shahbazi S. Effect of Self-Care Training Program on Quality of Life of Elders. IJN. 2012; 25 (75):1-8.

15. Lyons BP. Nutrition Education Intervention with Community-Dwelling Older Adults: Research Challenges and Opportunities. J Community Health 2014;39(4):810-8.

16. Noori Tajer M, Kordloo Z. The Impact of Education on Nutrition Behavioer and Body Mass Index in Women Working in Iran Univerdity of Medical Scince. Iranian Journal of Diabetes And Lipid Disorders 2010;9(3): 296-302.

78

17. Meyer SB, Coveney J, Ward PR. A qualitative study of CVD management and dietary changes: problems of 'too much' and 'contradictory' information. BMC Fam Pract 2014;15:25.

18. Hekari D, Mohammadzadeh R, Khajavikia H, Zarei S. Comparing Lifestyle between Menopause Women with and without Coronary Heart Diseases during 2010-2011. 3. 2012; 22 (1):69-77.

19. León-Latre M, Moreno-Franco B, Andrés-Esteban EM, Ledesma M, Laclaustra M, Alcalde V, et al. Sedentary Lifestyle and Its Relation to Cardiovascular Risk Factors, Insulin Resistance and Inflammatory Profile. Rev Esp Cardiol2014;67(6):449-55.

20. Hamzeh B, Izadi N, Pasdar Y, Niazi P. Dietary Habits of Overweight and Obese Women at Reproductive Age. Daneshvar 2012;19(97):61-8.

21. Safavi M, Yahyavi S H, Pourrahimi M. Impact of dietary behaviors and exercise activities education on the selfefficacy of middle school students. Medical Science Journal of Islamic Azad Univesity Tehran Medical Branch 2013; 22 (2): 143-51.

22. Pasdar Y, Rezaei M, Darbandi M, Mohamadi N, Niazi, P. Dietary Pattern and Food Consumption among Kermanshah Households, Iran, 2011.Journal of Kerman University of Medical Sciences 2014;21(1):25-36.

23. Mirmolaei S, Moshrefi M, Kazemnejad A, Farivar F, Morteza H. The Effect of Nutrition Education on Nutritional Behaviors in Pregnant Women. Hayat 2010;15(4):35-42.

24. Carnie A, Lin J, Aicher B, Leon B, Courville AB, Sebring NG, et al. Randomized trial of nutrition education added to internet-based information and exercise at the work place for weight loss in a racially diverse population of overweight women. Nutr Diabetes 2013;3:e98.

25. Pala V, Sieri S, Masala G, Palli D, Panico S, Vineis P, et al. Associations between dietaryPattern and lifestyle, anthropometry and other health indicators in the elderly participants ofthe EPIC-Italy cohort. Nutr Metab Cardiovasc Dis 2006;16(3):186-201.

26. Hazavehei M M , Pirzadeh A , Entezari M H, Hasanzadeh A. The effect of educational program based on BASNEF model on the nutritional behavior of students. Zahedan Journal of Research in Medical Sciences 2011;13(1): 23-29.

27. Golabi F, Saei M. Study the Rule of Religiousness in Eating Habits and its Social Context in Citizens of Tabriz. Religion & Health 2014; 2(2): 19-28

28. Hu, FB. Dietary Pattern Analysis: A New Direction in Nutritional Epidemiology. Current opinion in lipidology. 2002; 13(1): 3-9.

29. Delavari A, Mahdavi Hezaveh A, Norouzinejad A, Yarahmadi Sh. General practitioner and Diabetes. Tehran: Sound Publishing Center; 2004. p.9.

30. Madanat HN, Hawks SR, Campbell T, Fowler C, Hawks Josiah L. Young Urban Women and the Nutrition Transition in China: A Familiar Pattern Emerges. Global Health Promotion. 2010; 17(4): 43–51.

31. Hatami H, Rasavi SM, Eftekhar AH , Majlesi F , Sayed Nozadi M , Parizadeh SMJ. Text book of public health. Tehran: Tehran University of Medical Sciences Press; 2004 .P.1461-78.

32. Sarah L, Barber J, Paul J. Promoting child health. J Public Health 2002; 643: 40-60. رداد آ، اسماعيل زاده ا. بررسي ارتباط الگوه��اي غ�ذايي غ��الب ب��ا كوت��اه ق��دي در كودك��ان.33

تهراني يک مطالعه مورد- شاهد، مجله علوم و تغذيه و صنايع غذايي ايران، کرم سلطانی زهرا، درستي مطل��ق احمدرض��ا، اش��راقيان محمدرض��ا، سياس��ي فری��دون،.34

جزایری ابوالقاسم. چاقی و امنیت غذایی در کودکان دبستانی ش��هر ی��زد. مجل��ه دانش��کده.68-76 ، 1386 ، مهر 7 ، شماره 65پزشکی ، دانشگاه علوم پزشکی تهران ، دوره

28-22: صفحات 2، شماره 9، دوره 1392مجله تخصصی اپیدمیولوژی ایران، .35

79

پياب مولود، درستي مطلق احمد رضا، اشراقيان محمدرضا، سياس��ي فری��دون ، ك��ريمي.36 تینا. رابطه ناامني غذايي با برخي عوامل اجتماعي- اقتصادي و تغذي��ه اي در م��ادران داراي

. مجله علوم تغذيه و صنايع غذايي ايران سال1389كودك دبستاني شهرستان ري در سال .75-84 ، صفحات 1391، بهار 1هفتم، شماره

37. Louise C Ivers and Kimberly A Cullen. Food insecurity: special considerations for women. Am J Clin Nutr 2011;94(suppl):1740S–4S

28-21: صفحات 1، شماره 4، دوره 1387مجله تخصصی اپیدمیولوژی ایران، .3839. Esfarjani R, Roostaee R, Mohammadi Nasrabadi F, Abdollahi M, Hoshiar-Rad A,

Esmaillzadeh A. Relationship between major dietary patterns and stunting in Tehrani school children. Iranian Journal of Nutrition Sciences & Food Technology. 2012; 6 (4) :83-92.

40. Karam soltani Z, Dorosty motlagh AR, Eshraghian MR, Siassi F, Jazayeri GH. Obesity and food security in Yazd primary school students. Tehran Univ Med J. 2007; 65 (7) :68-76

41. Payab M, , Dorosty Motlagh A, Eshraghian M, Siassi F, karimi T. The association between food insecurity, socio-economic factors and dietary intake in mothers having primary school children living in Ray 2010. Iranian Journal of Nutrition Sciences & Food Technology. 2012; 7 (1) :75-84.

س��اله ش��هر هم��دان. مجل��ه0-6امیدی افسر، محجوب حسین. بررسي روند رشد كودك��ان .42.46-54(: 2)10؛ 1382علمي دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني همدان.

۵حسینیان محمد حسین، شیوا سیامک، شهام فر جعفر. بررسی کوتاهی قد در کودکان زی��ر .43 مجل��ه پزش��کی ارومی��ه.. ۱۳۸۵-۸۶سال در مراکز بهداشتی درمانی اس��د آبادی ت��بریز س��ال

۱۳۸۸ ;۲۰( ۴: )۲۶۱-۲۶۴. منتظری فر فرزانه ، کرجی بانی منصور ، محمدی مهدی . مقایسه الگوی رشد کودکان زیر.44

)7؛� 1384. مجله دانشگاه علوم پزشکی زاهدان. NCHS سال شهر زاهدان با استاندارد ۶1 :)15-9.

صلواتی قاسمی ش��هناز، چ��راغی فاطم��ه، حس��ن طه��ران طیب��ه، مقیم بیگی عب��اس. ت��أثیر.45 آموزش رفتار تغذیه ای به مادران بر عادات غ�ذایی کودک�ان نوپ��ای مه�دهای ک�ودک. مجل�ه

۷۹-۶۸( :۲ )۲; ۱۳۹۴پرستاری کودکان. 46. Darteh EK, Acquah E, Kumi-Kyereme A. Correlates of stunting among children in Ghana.

BMC Public Health. 2014 May 26;14:504.47. Casale D, Desmond C, Richter L. The association between stunting and psychosocial

development among preschool children: a study using the South African Birth to Twenty cohort data. Child Care Health Dev. 2014 Nov;40(6):900-10.

48. Zangmo U, de Onis M, Dorji T. The nutritional status of children in Bhutan: results from the 2008 National Nutrition Survey and trends over time. BMC Pediatr. 2012 Sep 19;12:151.

49. Zhang GX, Yu XL, Ma JH, Huang CX, Gu DY, Zhang L. Changes in the physical growth of children aged 3 to 6 years in urban areas of Lanzhou from 2001 to 2010. Zhongguo Dang Dai Er Ke Za Zhi. 2012 Jul;14(7):539-42.

50. Zangmo U, de Onis M, Dorji T. The nutritional status of children in Bhutan: results from the 2008 National Nutrition Survey and trends over time. BMC Pediatr. 2012 Sep 19;12:151.

80

چکیده انگلیسی-5-4

AbstractBackground: This study aimed to investigate the relationship between growth status of children with feeding behavior of mothers of children 3 to 6 years old referring to health centers of Qazvin was done,

Methods: This study is cross-sectional epidemiological and due to the collection method. The study population consisted of mothers and children 3 to 6 years old referring to health centers in the city of Qazvin The number of which 300 were selected by random cluster sample. Instrument for data collection methods were used to collect data from two questionnaires made 1 sheet of 31 questions for mothers 2. The assessment of children anthropometric measurements (weight), to evaluate the feeding behavior of mothers of valid and reliable questionnaire (USDA) was used. After data collection, data analysis was both descriptive and inferential.

The result: the chi-square test and regression test indicate that, between feeding behavior of mothers' weight, height between children with feeding behavior of the mother, the mother's nutritional behavior with maternal education level, there is no significant relationship between weight children with feeding behavior of mothers and children with feeding behavior of mothers relationship between BMI groups.

Keywords: child development, feeding behavior, children 3-6 years

81

82