ÖZOFAGUS HASTALIKLARI

Öğr.Dyt.Özlem EŞSİZHasan Kalyoncu Üniversitesiwww.gencdiyetisyenler.com

AKALAZYAGASTROÖZOFAJİYEL REFLÜHİATAL HERNİA(FITIK)DİĞER ÖZOFAGUS HASTALIKLARI

AKALAZYA Özofagusun motor hastalığıdır

Gevşeme yetersizliği

Özofagusun düz kasları arasındaki sinir ağının bozulması

20-40 yaşlarda daha çok görülür.

BULGULAR

• Disfaji : Sıvı ve katı besinleri yutmada güçlük

• Odinofaji : Ara sıra yutma sonucu ağrı duyulması

• Rejuritasyon : Sıklıkla bulantısız sıvı veya yemeğin geri gelmesi

• Halitozis : Ağızda kötü koku ve tat oluşması

• Hastalarda yetersiz beslenmeye bağlı ağırlık kaybı

KOMPLİKASYONLAR

• Özofagial karsinom• Pnömoni• Bornşektazi• Akciğer apsesi

ORTA ŞİDDETTE AKALAZYA BESLENME TEDAVİSİ

• Öğün sayısı arttırılmalıdır(6 öğün )• Her lokmadan sonra bir miktar su alınmalıdır.• Mukozayı irritee eden besinler

yasaklanır(sirke,hardal,çay,kahve,alkol)• Besinler iyice çiğnenmeli• Malnutrisyon görülen hastalarda enteral

solüsyonlarla beslenmeye destek sağlanır

ŞİDDETLİ AKALAZYADA BESLENME TEDAVİSİ

• Yüksek proteinli,bol enerjili,az posalı besinler tercih edilir

• Enteral solüsyonlar ek verilebilir• Dehidrasyon önlenmesi için yeterli miktarda

sıvı gerekir

Gastro-Özofajiyel Reflü Hastalığı

• Mide içeriğinin fazla miktarda yutma borusunun içine doğru geri kaçması sonucu ortaya çıkar.

• Genellikle yemeklerden sonra günde 8-10 kez görülen fizyolojik bir olaydır

• En sık 30-40 yaş grubunda ortaya cıkar.

Nedenleri

• Şişmanlık• Genetik • Hamilelik• Viral enfeksiyonlar• Mide fıtığı• Gastrik boşalımın gecikmesi

BULGULAR

• Pirozis(göğüs kemiğinin arkasında yanma)• Ağza acı su gelmesi• Karın ve göğüs ağrısı• Bulantı• Geğirme • Kanama• Yutma güçlüğü

Komplikasyonlar• Darlık • Özofajial ülser• Gastrit• Özofagus kanseri• İltihabi bağırsak hastalıkları

BESLENME TEDAVİSİ• Asitli yiyecek ve içeceklerden uzak

durulmalıdır• Kahve,çay,çikolata ve ürünleri

tüketilmemelidir.• Yağlı yiyeceklerden ve kızartmalardan uzak

durulmalıdır• Günde 6-8 öğün beslenilmelidir.• Yemek yerken sıvı tüketimi azaltılmalıdır.• Yemekler çok sıcak ve soğuk tüketilmemelidir

BESLENME TEDAVİSİNDE AMAÇ

• Özofajial reflüyü önlemek• Ağrı ve irritasyonu önlemek • ideal vücut ağırlığını korumak• Sağlıklı beslenme alışkanlığı kazandırmak.

HİATAL HERNİA(FITIK)

• Midenin üst kısmının özofagusun hiatus kısmından göğüs boşluguna çıkıntı yapmasıdır.

• Hamilelik ,şişmanlık,aşırı sıvı alımı da fıtık oluşumuna neden olur.

• Gastro-Özofajial reflü hastalığı için risk faktörüdür.

BULGULAR

• Disfaji (yutma güçlüğü)

• Odinofaji (yutma sonucu ağrı duyulması)

• Pirozis (yanma)

• Kilo kaybı

• Kusma

• Halitozis(nefesin kötü kokması)

• Siyolore ( salya akması )

BESLENME TEDAVİSİ

• Öğün sayısı arttırılır.Öğünlerin yağ oranı azaltılır.

• Aşırı sıcak yemekler tüketilmemelidir.• Yemekten en az 3 saat sonra yatılmalıdır.• Mukoza membranını irrite eden besinler

tüketilmemelidir.(turunçgiller,domates)• Obezite mevcutsa diyafram basıncın azalması

için zayıflatılmalıdır.

MİDE HASTALIKLARI

• Dispepsi-Hazımsızlık • Gastrit (akut-kronik)• Ülser • Mide kanseri • Postgastrektomi sendromlaDumping sendromuAfferent (bliud) loop sendromu

GASTRİT

Mide mukozasının iltihaplanmasıdır• 2 grupta incelenir

AKUT GASTRİT

NEDENLERİ• Kimyasal uyarıcılar• Çok aşırı yemek• Kabuklu deniz hayvanlarına karşı alerji• Otoimmün hastalıklar

BULGULAR

• Yanma,mide ağrısı• Anoreksi• Bulantı ve kusma• Toksin ve enfeksiyonlara bağlı gastritlerdeDiyare,ateş,titreme,baş ağrısı,kas krampları• Hafif epigastrik hassasiyet

KRONİK GASTRİT

NEDENLERİ

• Akut gastrit nedenleri• Yetersiz ve dengesiz beslenme • Genetik • Alkol ve sigara kullanımı

BULGULAR

• Büyük çoğunluğunda bulgu görünmez• Zaman zaman :Gastrointestinal bulgularKarın ağrılarıBulantı,kusma,diyareAğırlık kaybıAnemiİştahsızlık

BESLENME ÖNERİLERİ

• Günde en az 6 öğün tüketiniz• Yiyecek ve içecekleri çok sıcak ve soğuk

tüketmeyiniz• Yemeklerdeki tüm besinleri çiğden koyup

kavurmadan pişiriniz• Mideniz ağrıdığında ya da ekşidiğinde 1

bardak ılık su içebilirsiniz

GASTRİT İÇİN DİYETBesin grupları Ölçü miktarları Yenilebilir besinler Yenilmemesi

gereken besinler

İçecekler 1-2 çay bardağı Süt,ıhlamur,ada çayı Çay,kahve,kakao

Peynir,yumurta 1 kibrit kutusu,1 tane

Katı pişmiş yumurtaBeyaz ,kaşar peynir

Kızarmış yumurta ve peynirler

Meyveler 1 orta boy Muz,elma,şeftali Kabuksuz tüketin

Yağ 1 tatlı kaşığı Sıvı yağ

Et-tavuk-balık 1 küçük porsiyon Fırında pişen etler ve ızgara

Kızartılmış ve kavurma etler,sucuk

ekmek 1-2 dilim Beyaz ekmek Sıcak,kepekli

Tahıllar ve ürünleri ½ - 1 porsiyon Pirinç,patates Kurubaklagiller, bulgur,düğü

PEPTİK ÜLSER

Akut ülser• Bulguları daha şiddetlidir.• Ani başlar kısa sürer• Fibrotik doku bırakarak iyileşir.• Stres ülseri ile eş anlamlıdır

Kronik ülser• Semptomları yavaş yavaş başlar ve kronik

bir seyir gösterir• İyileşirken tabanında ya da çevresinde aşırı

bağ dokusu oluştugundan yerinde fibrotik nedbe dokusu bırakır

BELİRTİLERİ

• Epigastrik bölgede(karnın üst kısmı) kemirme ve yanma şeklinde ağrı

• Öğün aralarında ağrı• Gece uykudan uyandırabilir• İştahsızlık,kilo kaybı

BAŞLICA GÖRÜLDÜĞÜ YERLER

En sık duedonum ve midede görülür

Özofagus alt ucu,jejenum

Mide cerrahisi sonunda anastomoz yerinde de görülebilir

ÜLSER AĞRISININ ÖZELLİKLERİ

• Ağrının karakter ve şiddeti• Ağrının yeri ve yayılışı• Periyodik oluşu• Ritmik oluşu• Yiyecekler,alkaliler veya kusma ile geçer

KOMPLİKASYONLARI

Kanama; sık görülen bi komplikasyondur.Ağızdan veya dışkı ile olabilir

Hematemez;ağızdan kan gelmesidir.Melena; dışkıda kan görülmesidirPerforasyon ;ülserin oldugu yerden organın

delinmesiObstrüksiyon; yemeklerden sonra olan kusmaMide kanseri

ÜLSERDE BESLENME TEDAVİSİYİYECEK GRUBU SERBEST YİYECEKLER YASAK YİYECEKLER

İçecekler Süt, salep, muzlu süt, ıhlamur

Çay, kahve, limonata, boza, karbonatlı içecekler,Hazır meyve suları, alkollü içecekler

ET,PEYNİR,YUMURTA Haşlanmış yumurta Yağda kızartılmış yumurta ve her çeşit peynirler,et cinsi yiyeceklerin hepsi

TAHIL KURU VE BAKLAGİLLER

Beyaz ekmek, sade kraker, bisküvi, peksimet, pirinç, makarna, kuskus, erişte, şehriye

Sıcak ekmek, kepekli undan yapılmış ekmekler,bütün kurubaklagiller, bulgur, yarma,buğday, irmik

SEBZE VE MEYVE Püre şeklinde havuç, bezelye, taze fasulye, kabak, semizotu, ıspanak, patates, haşlanmış,elma şeftali

Diğer bütün meyveler, meyve suları, diğer meyve kompostoları ve diğer bütün sebzeler

DİYETİNİZİ UYGULAYABİLMENİZ İÇİN DİKKAT EDECEĞİNİZ HUSUSLAR

• Yiyeceklerinizi yavaş yiyiniz, iyi çiğneyin • Yiyecek ve içeceklerinizin çok sıcak veya soğuk olmamasına dikkat ediniz • Az ve sık yiyiniz (günde 8 öğün) • Et suyu ve et suyu ile pişirilmiş her türlü yemek ve çorbalardan

sakınınız. • Yeterli ve dengeli beslenebilmek için her yiyecek grubunun serbest

olanlarından bir çeşit yemeğe çalışınız• Bu diyeti uyguladığınız süre içinde SİGARA KULLANMAYINIZ. Sakız

çiğnemeyiniz • Yemeklerin pişirilmesi sırasında yağı yakmamaya dikkat ediniz.

ÖRNEK YEMEK LİSTESİ• YATAKTAN KALKINCA : Bir çay bardağı süt, 2 bisküvi• SABAH : 1 çay bardağı süt, 1 yumurta, tanesiz reçel,

yağ, 1 dilim ekmek• ARA ÖĞÜN : 1 çay bardağı süt, 2 bisküvi• ÖĞLE : Pirinç pilavı, ıspanak püre, muhallebi, 1 muz,

1 dilim ekmek• ARA ÖĞÜN : 1 çay bardağı süt, 2 bisküvi• AKŞAM : Bezelye unu çorba, haşlama patates,

makarna, elma komposto, 1 dilim ekmek• YATARKEN : 1 çay bardağı süt

• GECE : 1 çay bardağı süt

BESLENME TEDAVİSİNDE GENEL İLKELER

• En az 6 öğün beslenme • Fazla sıcak,soğuk besinler verilmez• Çay ,kahve,meşrubat,kakao verilmez• Kızartmalar verilmez• Şeker ve şekerli gıdalar hastalarda pirozise

neden olur• Mideyi tahris edici besinler verilmez

MİDE KANSERİ

• Mide dokusunda malignant hücre sayısının arttığı bir hastalıktır.

• Sindirim sisteminin en sık görülen kanseridir

NEDENLERİ

• Beslenme ve çevresel faktörler en önemli nedenlerdir.

BESLENMEYE BAĞLI NEDENLER• Tütsülenmiş,tuzlanmış besinlerin aşırı

tüketimi• Nitrit ve nitrat içeren besinlerin aşırı alımı

BULGULAR• Ağırlık kaybı• Bulantı,kusma• Kanama• Kramp şeklinde ağrı• Dolgunluk hissi• Yanma• Halsizlik• Anemi

KANSERDE BESLENME İLKELERİ

• ideal vücut ağırlığı korunmalıdır.• yağ ve şeker tüketimi azaltılmalıdır.• işlenmiş etlerden(sucuk, salam, sosis...) ve

sakatatlardan uzak durulmalıdır.• yiyeceklerde pişirme yöntemi olarak, haşlama,

buğulama veya fırında pişirme yöntemleri tercih edilmelidir.

• aşırı tuz tüketiminden kaçınılmalıdır.• besinlerin saklama koşullarına dikkat edilmelidir.

KANSER HASTALARININ UZAK DURMASI GEREKEN BESİNLER

• Tüm turşu çeşitleri, salamura gıdalar.• Konserve gıdalar, sosis, salam, sucuk gibi ürünler.• Çiftlik tavuğu, çiftlik yumurtası, kırmızı et ve sakatat

çeşitleri.• Hazır meyve suları, kolalı içecekler, çeşme suyu, hazır

çorbalar.• Alkol, tütün gibi ürünler.• Ağır yağda pişirilmiş ürünler,• Margarin, hazır ayran, yoğurt, süt ve vb…• Beyaz ekmek, hazır tatlılar, pastalar.• Direk kömür ya da odun ateşinde yapılan ızgaralar.• Tuz, şeker, beyaz un, acılı baharatlar.• Greyfurt

KANSER HASTALARININ TÜKETEBİLECEĞİ BESİNLER

• Hazır su, kaynak suyu, hoşaf suyu, taze sıkılmış meyve suları, blenderden geçirilmiş taze meyve suları.

• Esmer pirinç, nohut, soya fasulyesi, mercimek gibi doğal tahıl ve bakliyat ürünleri. Çavdar, kepek, mısır ekmeği.

• Balık eti, dana eti, kuzu eti, köy yumurtası(akı).• Doğal süt, keçi peyniri, doğal yoğurt, kefir.• Zeytin yağı, soya yağı, fındık yağı, tereyağ.• Taze sebze ve meyve, haşlanmış patates.• Roka, maydanoz, brokoli, havuç, mor lahana, turp ve soğandan

oluşan salata çeşitleri.• Ceviz içi, fındık içi, hurma, kayısı(gün kurusu), kuru incir, kara

üzüm, dut kurusu, erik kurusu gibi gıdaların günlük diyete dağıtılması.

• Yeşil çay, siyah çay(şekersiz ilk dem), kuşburnu çayı, nane-limon çayı, maden suyu.

DUMPİNG SENDROMU

• Midenin tamamen alınması ya da bir bölümünün alınması sonucu oluşan tablodur. Bu tarz bir operasyondan geçen kişi midesinin kalan kısmı ile sindirim yapar, ya da ince bağırsaktan oluşmuş bir ön mide ile sindirim yapar.

ERKEN DUMPİNG

• Besin hızlıca ince bağırsaklara ulaşır. Bağırsaktaki kan yollarından sıvı emerler ve kalp çarpıntısı, tansiyon düşüşü, baş dönmesi, bulantı ve terleme gibi dolaşım sistemi semptomları ortaya çıkar.

GEÇ DUMPİNG

• Birden gelen aşırı karbonhidrat nedeniyle kan şekeri seviyesi geçici olarak hızla yükselir ve kısa bir süre sonra hızla düşer. Bu nedenle yemekten 2-3 saat sonra kan şekeri düşüşü meydana gelebilir ve bu durum, huzursuzluk, titreme, güçlü iştah ve bilinçte bulanıklık belirtileri ile kendisini gösterir.

ÖNERİ VE YASAKLAR

• 1- Yemekler az miktarda sık sık yenilmelidir. (6-8 öğün) 2- Çok soğuk yiyecekler yenilmemelidir. 3- Şeker ve şekerli yiyecekler, tatlılar, pastalar, kek ve kurabiyeler yenilmemelidir. 4- Yemek esnasında su içilmemeli, yemeklerden en az 45 dakika önce veya sonra içilmelidir. 5- Meyvelerden çok şekerli olanlar yenilmemelidir (üzüm, incir, dut) 6- Her öğünde sulu yiyecekler yarım porsiyondan fazla alınmamalıdır. 7- Yemek öncesi ve sonrasında hasta dinlenmelidir.

ÖRNEK YEMEK LİSTESİ• SABAH: KUŞLUK:

Yarım su bardağı şekersiz süt veya Yarım su bardağı Bir çay bardağı şekersiz çay sütBir kibrit kutusu kadar peynir veya bir yumurta 2 adet tuzlu bisküvi 5 adet zeytin Bir ince dilim ekmek

• ÖĞLE İKİNDİ:3 Yemek kaşığı zeytinyağlı sebze yemeği Yarım kase yoğurt2 Yemek kaşığı pirinç pilavı veya makarna 1 ince dilim ekmekBir köfte kadar et Yarım kase yoğurt Bir ince dilim ekmek

ÖRNEK YEMEK LİSTESİ• AKŞAM

Yarım kase yoğurt 3 Yemek kaşığı etli sebze yemeği 2 Yemek kaşığı pirinç pilavı veya makarna Bir ince dilim ekmek Bir porsiyon meyve (1 adet elma)

• GECE Bir kibrit kutusu kadar peynir Bir ince dilim ekmek

www.gencdiyetisyenler.com