46
1

Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

1

2

SenaLagravecanaS

3

Ogravepera traduida cun srsquoagiudu de sa

REGIONE AUTOgraveNOMA DE SARDIGNAAssessoradu de srsquoIstrutzione Pugraveblica Benes Culturales

Informatzione Ispetagraveculu e Isport

Su pantaSma de Canterville 4

Oscar Wilde

Su pantasma de Canterville

Q

Oscar Wilde5

Tigravetulu originaleThe Canterville ghost

Bortadu in sardu dae Sarvadore Serra

copy Papiros 2013 pro srsquoeditzione in sardu

Gragravefica de sa coberta de Diegu Corragraveine

Imprentadu dae StudioStampa Nugravegoro

Oscar Wilde6

I

Cando su sennor Hiram B Otis su ministru americanu at comporadu Canterville Chase totus lrsquoant naradu chi fiat faghende a beru unu machine ca non brsquoaiat duda chi cussu logu fiat prenu de pantasmas A nagraverrere su beru Lord Canterville etotu chi fiat unrsquoogravemine de srsquoonore prus cuidadosu si fiat intesu obrigadu a li faeddare de sa cosa cando aiant cumintzadu a cuntratare

ldquoNois etotu amus pessadu de no istare in custu logurdquo at naradu Lord Canterville ldquodae cando a sa tzia de mama sa Du-chessa Mama de Bolton lrsquoant assuconada (e dae tando no est prus torrada in trassa) sas manos de unrsquoischegraveletru chi si li sunt im-baradas in palas cando si fiat bestende pro sa chena e mrsquointen-do obrigadu a li nagraverrere sennor Otis chi su pantasma lrsquoant bidu unos cantos cumponentes de sa famigravelia mea e finas su retore de sa parrogravechia su Reverendu Augustus Dampier chi est unu membru de su Kingrsquos College de Cambridge A pustis de srsquointzidente ma-lassortadu de sa Duchessa mancu unu de sos dipendentes nostros prus giogravevanos diat egravessere abbarradu cun nois e Lady Canterville a srsquoispissu dormiat a beru pagu a de note pro more de sos sonos misteriosos chi beniant dae su passadissu e dae sa bibliotecardquo

ldquoLordrdquo at rispostu su ministru ldquodeo apo a leare totu paris sa mobigravelia e su pantasma Deo begravengio dae unu logu modernu in ue tenimus totu su chi si podet comporare cun su dinare e cun totu sos giogravevanos nostros ispavillos iscurrillende in su Mun-du Betzu e leendemiddotsimiddotnche sos megravegius atores e sas megravegius divas

Oscar Wilde7

bostras creo chi si brsquoaeret agravepidu una cosa tipu unu pantasma in Europa nche lrsquoaiamus tramudada a logu nostru in pagu tempus pro nche la pogravennere in unu museu o pro la mustrare a totus in caminu

ldquoDeo mi timo chi su pantasma esistat a berurdquo at naradu Lord Canterville bischisende ldquobelle chi podet dare chi no apat tzegravedidu a sas propostas de sos impresagraverios bostros fainagravergios Est connota dae tres segraveculos dae su 1584 pro egravessere pretzisos e sem-per essit a pigravegiu in antis de sa morte de calicunu de sa famigravelia nostrardquo

ldquoSi est pro custu Lord Canterville finas su megraveigu de famigravelia faghet gasi Ma sos pantasmas no esistint e non pesso chi sas leges naturales potzant egravessere suspesas pro srsquoaristocratzia britagravennicardquo

ldquoBois a beru seis a curtzu meda a sa natura in Amegravericardquo at rispostu Lord Canterville chi no aiat cumpresu bene srsquougravertima os-servatzione de su sennor Otis ldquoe si unu pantasma in domo non bos ponet pessamentu andat bene Petzi si devet ammentare chi lrsquoapo avegravertidardquo

A pustis de pagas chidas ant fatu su cuntratu de begravendida e in srsquoagabbu de srsquoistajone su ministru e sa famigravelia sunt tzucados a Canterville Chase Sa sennora Otis chi comente Miss Lucre-tia R Tappen of West 53rd Street fiat istada una bellesa famada in New York fiat como una fegravemina galana intrada in edade cun ogros bellos e unu profilu mannosu Sennoras americanas medas lassende su logu issoro de nagraveschida leant unrsquoaegravergiu de malagraveidas crogravenicas pessende chi si tratet de una casta de finesa europea ma sa sennora Otis no aiat fatu custu isbagravelliu Issa teniat unu corpus bellu a beru e una vitalidade manna chi fiat una cosa de mera-vigravegia De seguru pro cosas medas fiat progravepiu inglesa e fiat unrsquoe-sempru bonu a beru de su fatu chi nois tenimus totu a cumone cun srsquoAmegraverica francu est craru sa limba Su figravegiu mannu chi su babbu e sa mama lrsquoaiant postu Washington in unu mamentu

Su pantaSma de Canterville 8

de patriotismu e de custu issu si nde fiat semper chessadu fiat unu giogravevanu galanu pilibrundu chi si fiat fatu connograveschere in sa diplomatzia americana ghiende su german1 in su casinograve de Newport pro tres istajones una in fatu de srsquoagravetera e finas in Lon-dra fiat connotu comente balladore de gabbale Sas gardegravenias e sa dinnidade nobiliare fiant sas ugravenicas debilesas suas Pro su restu fiat sagravebiu a beru Sa sennorina Virginia E Otis fiat una pitzinna de bigravendighi annos istrigravegile e galana che a una bitera e cun unrsquoaegraver-giu de libertade in sos ogros mannos suos asulos Fiat unrsquoamagravezo-ne meravigiosa e una borta aiat fatu una gara cun Lord Bilton betzu faghende duas bias srsquoinghigraveriu de su parcu binchendemiddotlu pro una mesura e mesu progravepiu in dae in antis de srsquoistagravetua de Achil-le ponende unrsquoalligria manna in su coro de su giogravevanu Duca de Cheshire chi deretu lrsquoaiat dimandada a isposa e chi su sero etotu sos tutores suos nche lrsquoaiant fatu torrare e Eton in unu mare de lagravegrimas A pustis de Virgigravenia beniant sos gremegraveddighes chi a su sogravelitu lis naraiant ldquoIsteddos e Sigravengiasrdquo ca semper intendiant su tocu de su fuete Fiant pitzinnos geniosos e boghendemiddotnche su ministru dinnu sos ugravenicos republicanos beros de sa famigravelia

Sigomente Canteville Chase est a sete migravelias dae Ascot srsquoi-statzione prus a curtzu su sennor Otis aiat telegrafadu pro begraven-nere a nche los leare cun una carrotzedda e totus sunt mograveidos cuntentos mannos Fiat unu sero galanu de trigraveulas e in srsquoagraveera fine bi fiat su nuscu de sos pinos Dae cando in cando srsquointendiat unu tidu meledende subra de sa boghe sua durche o si nche bidiat in mesu de su figravelighe muidende su petus lustradu de unu tzurulitu Unos cantos ischirritos si los fiant pompiende dae subra de sos faos e sos cunillos fiant tzuchende lestros in sa malesa e subra de sos montigros muscosos cun sas coas biancas issoro in agraveeras Belle gasi comente sunt intrados a su caminu de agraverbores de Can-terville Chase su chelu totu in unu srsquoest prenadu de nues unrsquoim-

1 est una casta de ballu

Oscar Wilde9

mobilidade curiosa pariat chi fiat mantenende sas agraveeras unu bolu mannu de corbos nche lis est coladu subra de sas concas e in antis chi esserent crogravempidos a sa domo ant cumintzadu a falare gugravetzios mannos de abba

Ritza in sas istradeddas de srsquoiscala pronta a los retzire brsquoaiat una fegravemina antziana bene bestida cun unu bestire de seda bianca unu capiale e una frandedda biancos Fiat sa sennora Umney sa guvernante chi sa sennora Otis a pustis chi Lady Canterville bi lrsquoaiat pedidu cun totu su coro aiat cuncordadu de mantegravennere in servigravetziu Issa at fatu a totus una reveregraventzia manna cando sunt falados dae sa carrotzedda e lis at naradu in una manera curiosa e antigograveria ldquoSos bene begravennidos siais a Canterville Chaserdquo Ponen-de in fatu suo sunt colados in sa sala galana in istile Tudor e sunt crogravempidos a sa biblioteca una sala longa bassa aforrada cun lin-na de chercu niedda chi in fundu brsquoaiat una ventana manna de bidru coloradu In cue ant agatadu su te prontu e a pustis chi si nchrsquoant catzadu sos gabbanos si sunt segraveidos e ant cumintzadu a srsquoabbaidare a fugraverriu in srsquoigraventeri chi sa sennora Umney los serviat

Totu in unu sa sennora Otis nchrsquoat bidu una magra ruja iscura in su pamentu progravepiu a curtzu a sa tziminea e belle sena cum-pregravendere ite fiat at naradu a sa sennora Umney ldquoMi timo chi nchrsquoat rutu cosa inogherdquo

ldquoEja sa sennorardquo at rispostu sa guvernante antziana a boghe bassa ldquonchrsquoat rutu sagravembene in cussu treturdquo

ldquoIte cosa orrorosardquo at tzichirriadu sa sennora Otis ldquono mrsquoagra-dant pro nudda sas magras de sagravembene in una sala de istare Tocat a nche la mograveere dereturdquo

Sa fegravemina antziana at iscantzadu sas lavras a su risu e at rispo-stu cun cussa matessi boghe bassa e misteriosa ldquoEst su sagravembene de Lady Eleanore de Canterville chi lrsquoaiat morta progravepiu in cussu tretu su maridu Sir Simon de Canterville in su 1575 Sir Simon at campadu agraveteros noe annos e est iscumpartu totu in unu in tzircu-stagraventzias misteriosas a beru Su corpus suo no lrsquoant mai agatadu

Su pantaSma de Canterville 10

ma srsquoispigraveridu suo de pecadore galu est turmentende Canterville Chase Sa magra de sagravembene lrsquoant ammirada turistas e agraveteros e non si nche podet bogarerdquo

ldquoMa custu est unu machinerdquo at tzichirriadu Washington Otis ldquosu Pinkerton su megravegius pro nche catzare sas magras e su deter-sivu Paragon lrsquoant a innetare in su giru de nuddardquo e in antis chi sa guvernante ispramada esseret pogravetzida intervegravennere issu srsquoest inghenugradu e at cumintzadu a isfrigatzare su pamentu cun unu piruleddu chi pariat unu cosmegraveticu nieddu In pagas iscutas non brsquoaiat prus arrastu de sa magra de sagravembene

ldquoLrsquoischia chi Pinkerton funtzionaiatrdquo at giuiladu a ghisa de tri-unfadore in srsquoigraventeri chi si furriaiat a pompiare sa famigravelia sua chi lrsquoabbaidaiat cun ammiru ma aiat in pessu naradu custas paragraveu-las cando unu lampu terrorosu at illuminadu srsquoaposentu iscuru e unu tronu ispantosu los at fatos pesare a sa ritza e sa sennora Umney srsquoest ammoddigada

ldquoIte clima orrorosurdquo at naradu chietu su ministru america-nu alluendemiddotsi unu gigarru ldquoDeo pesso chi custu logu antigu est populadu gasi meda chi non brsquoat bastante tempus bonu pro to-tus Apo semper pessadu chi su disterru est srsquougravenica cosa chi andat bene pro srsquoInghilterrardquo

ldquoHiram meu istimadurdquo at giuiladu sa sennora Otis ldquoite podi-mus fagraveghere cun una fegravemina chi si dismajatrdquo

ldquoLi ponimus sa multa comente si faghet cando calicunu segat carchi cosardquo at rispostu su ministru ldquotando non si diat dismaja-re prusrdquo e infatis in unrsquoiscuta sa sennora Umney est torrada in trassa Semper e cando non brsquoaiat duda chi fiat turbada meda e in manera tosta at avegravertidu a sennor Otis de dare cara a carchi problema chi bi diat agraveere agravepidu in domo

ldquoApo bidu cun sos ogros meos su sennorerdquo at naradu ldquocosas chi diant fagraveghere atzuddare sos pilos in conca a chie si siat e me-das e medas notes no apo dormidu nudda pro sas cosas terrorosas chi sunt capitadas inogherdquo Semper e cando su sennor Otis e sa

Oscar Wilde11

mugere ant asseguradu cun totu su coro cussa agravenima bona chi issos non timiant sos pantasmas e a pustis de agraveere invocadu sas beneditziones de sa Providegraventzia pro su mere e sa mere noos e de srsquoegravessere posta de acordu pro unrsquoaumentu de istipegravendiu sa guver-nante antziana si nchrsquoest torrada tamba tamba a srsquoaposentu suo

Oscar Wilde12

II

Brsquoat agravepidu una traschia manna totu cussa note ma non brsquoat capitadu nudda de particulare Belle gasi srsquoincragraves mangianu can-do sunt falados pro ismurgiare ant agatadu torra in su pamentu sa magra de sagravembene terrorosa ldquoNon pesso chi siat curpa de su detersivu Paragonrdquo at naradu Washington ldquoca lrsquoapo proadu cun totu Devet egravessere su pantasmardquo Duncas nchrsquoat bogadu torra sa magra ma srsquoincragraves mangianu est torrada a essire a pigravegiu Su de tres mangianos fiat torra in cue belle chi su sennor Otis a denote aiat frischiadu sa ghenna de sa biblioteca e si nchrsquoaiat giutu sa crae a subra Totu sa famigravelia como fiat interessada meda a sennor Otis lrsquoat begravennidu sa duda chi forsis fiat istadu tropu dogmagraveticu ne-ghende srsquoesistegraventzia de sos pantasmas sa sennora Otis at espres-sadu srsquoidea de intrare in sa Sotziedade de Istugravedios Paranormales e Washington at ammaniadu pro lrsquoimbiare a sos sennores Myers e Podmore una ligravetera longa a pitzu de sa ldquoPermanegraventzia de sas Magras de Sagravembene cando sunt ligadas a su Crigravemine rdquo Cussa note sunt iscumpartas totu sas dudas subra de srsquoesistegraventzia ogetiva de sos pantasmas

Sa die fiat istada caente e issoliada e in sa friscura de su sero totu sa famigravelia fiat essida a si fagraveghere una passigiada in carrotza Nche sunt ghirados a ora de sas noe e srsquoant mandigadu unu mos-su Nemos at faeddadu de pantasmas e duncas non brsquoaiat mancu cussas cunditziones essentziales de antetzipatzione mentale chi gasi a srsquoispissu benint in antis de sos fenogravemenos paranormales

Oscar Wilde13

Sos argumentos - comente pustis apo ischidu dae su sennor Otis - fiant sos chi a su sogravelitu tratant sos americanos istudiados de sa classe arta sa superioridade istremenada comente atora de Fanny Davenport subra de Sarah Bernhardt sa dificultade de bu-scare trigu moriscu birde durches de trigu nieddu e trigu mori-scu mogravelidu finas in sas megravegius domos inglesas srsquoimportagraventzia de Boston in srsquoisvilupu de srsquoagravenima de su mundu su profetu de su sistema de controllu de sos bagagraveglios in sos viagravegios in trenu sa durcura de srsquoatzentu de New York a cunfrontu de sa pronugraventzia istrasinada de Londra Nemos at faeddadu de su mundu subra-naturale nen brsquoat agravepidu calicunu chi apat mentovadu in carchi manera a Sir Simon de Canterville A sas ugravendighi pretzisas sa famigravelia srsquoest ritirada e a pustis de una mesora totu sas lughes de sa domo nche fiant mortas A pustis de pagu a su sennor Otis nche lrsquoat ischidadu unu sonu curiosu in su passadissu in foras de srsquoaposentu suo Fiat comente unu tzocu de metallu e pariat chi si fiat acurtziende semper de prus Isse si nchrsquoest pesadu totu in unu at allutu unu luminu e at pompiadu srsquoora Fiat sa una de note Isse fiat bastante tranchillu e srsquoat tastadu su bursu chi non pariat de unu chi tenet frebba Su sonu curiosu fiat sighende e cun cussu sonu at intesu finas unos cantos passos Srsquoat postu sas catzolas at leadu unrsquoampullitedda longa dae sa cassita de sa toeleta e at abertu sa ghenna Progravepiu in dae in antis suo at bidu in sa lughe isarbulida de sa luna unu betzu che teniat unrsquoaegravergiu terrorosu Sos ogros fiant comente cantzos de carbone allutu pilos longos e murros li ruiant in palas in lograverigas ispilurtzidas sos bestires chi teniant unu tragravegiu antigu fiant brutos e istratzulados e dae bursos e cambutzos li pendiant musas graes e ferros ruingiados

ldquoSennore meu istimadurdquo at naradu su sennor Otis ldquoLi devo progravepiu pedire de lis pogravennere ogravegiu a cussas cadenas pro custu apo leadu unrsquoampulledda de su lubrificadore ldquoTammany Rising Sunrdquo Narant chi faghet efetu cun una colada ebbia ndrsquoat a agatare sa cunfirma in sos atestados medas de calicunu de sos megravegius

Su pantaSma de Canterville 14

deinos nostros Bi lu lasso inoghe a curtzu a sas candelas de sa cagravemera de letu e apo a egravessere cuntentu de nde li dare agraveteru si ndrsquoat a tegravennere bisogravengiurdquo Cun custa paragraveulas su ministru de sos Ista-dos Unidos at postu srsquoampullita subra de sa mesa de magravermaru e cungende sa ghenna si nchrsquoest torradu a letu

Pro unrsquoiscuta su pantasma de Canterville est abbarradu segraveriu leadu dae unu disdinnu naturale tando iscudendemiddotnche srsquoampul-lita a su pamentu lugraveghidu si nchrsquoest fuidu in su passadissu bo-ghende ghegravemidas fundudas e lampende una lughe birde isarbu-lida Ma progravepiu cando est crogravempidu a sa punta de srsquoiscala manna de linna de chercu una ghenna srsquoest aberta in campu duas figuras minores bestidas de biancu sunt essidas a pigravegiu e unu cabitzale mannu nche lrsquoest coladu surbiende a curtzu a sa conca Fiat craru chi non brsquoaiat tempus de pegraverdere e leende pro fuire Sa de Bator Dimensiones de srsquoIspagravetziu su pantasma est iscumpartu colende in mesu de srsquoinforru de linna de su muru e sa domo est torrada chieta

Cando nchrsquoest crogravempidu a unrsquoaposenteddu segretu in srsquoala de manca de sa domo su pantasma srsquoest imbaradu a unrsquoispera de luna pro leare alenu e at cumintzadu a proare a cumpregravendere co-mente fiat posta sa cosa Mai in una carriera lugorosa e sena pasu durada treghentos annos lrsquoaiant ingiurgiadu in manera gasi grus-sera At pessadu a sa Duchessa Mama chi lrsquoaiat assuconada in srsquoigraventeri chi fiat a sa ritza in dae in antis de srsquoispigru pompiendemiddotsi sas randas e sos diamantes a sas bator camareras chi lis fiat begraven-nidu una crisi istegraverica petzi ca lis aiat fatu unrsquoiscracagravelliu dae segus de sas cortinas de unu de sos aposentos ligraveberos a su pagraverrocu chi nche lrsquoaiat mortu sas candelas una note cando fiat essende dae biblioteca e chi dae tando aiat cumintzadu a si fagraveghere curare dae Sir William Gull ca fiat marturizadu dae sos disturbos nervosos a Madame de Tremoullac sa betza chi essendemiddotsi pesada chitzo unu mangianu e aende bidu unrsquoischegraveletru segraveidu in una poltro-na a curtzu a sa tziminea leghende su diagraveriu suo fiat abbarrada

Oscar Wilde15

in letu pro ses chidas ca lrsquoaiat begravennidu unrsquoatacu de entzefalite e cando fiat sanada fiat torrada in paghe cun sa Cregravesia e aiat trun-cadu srsquoamighegraventzia cun Monsieur de Voltaire cuddu iscegraveticu fa-madu Srsquoat ammentadu cudda note terrorosa chi aiant agatadu a Lord Canterville su malinnu afoghende in srsquoispogiadogravergiu suo cun unu caddu de oros cravadu in gugraveturu isse in antis de mograver-rere aiat cunfessadu chi progravepiu cun cussa carta aiat trampadu a Charles James Fox in Crockfordrsquos furendemiddotnchemiddotli 50000 isterli-nas e giuraiat chi cussa carta bi lrsquoaiat fata ingurtire su pantasma Totu sas valentias mannas suas li torraiant a conca como dae su maistru de sala chi srsquoaiat isparadu unu corfu a cherbeddos in srsquoapartadogravergiu ca aiat bidu una manu birde tocheddende a su bi-dru de sa ventana a Lady Stutfield sa galana chi fiat custrinta a si pogravennere una fasca de velludu nieddu inghiriada in tzugru pro cuare su marcu de chimbe pograveddighes de fogu chi lrsquoaiant brusiadu sa pedde bianca nigraveida e chi in fines si fiat morta ghetendemiddotsi in srsquoistagraveniu de sas carpas in fundu a su Passigravegiu de su Re Cun srsquoe-gotismu entusiagravesticu de unrsquoartista beru su pantasma at torradu a pessare a sas rapresentatziones suas prus famadas e at bischisadu cun amargura cando lrsquoat torradu a conca srsquougravertima aparitzione sua comente lsquoReuben su Rujursquo o su lsquoPitzinnu Istrangulliadursquo su de-butu suo comente lsquoGibeon su Romasu su Sutzadore de Sagravembene de su Ghiddostragravergiu de Bexley rsquo e su furore chi aiat causadu in unu sero galanu de lagravempadas petzi su fatu chi si fiat postu a gio-gare a birillos cun sos ossos suos in su campu de tennis Como a pustis de totu custu deviant begravennere unos cantos americanos remitanos a li propogravennere su lubrificadore Rising Sun e a li gheta-re cabitzales a conca Fiat una cosa chi non si podiat bajulare In prus a perunu pantasma in srsquoistograveria lrsquoaiant tratadu gasi Duncas su pantasma at detzigravedidu de si nde pagare e est abbarradu finas a arbegraveschere meledende meda in sa cosa

Oscar Wilde16

III

Srsquoincragraves mangianu sos Otis cando fiant ismurgende paris ant arresonadu de su pantasma in manera bastante aprofundida Su ministru de sos Istados Unidos est craru fiat unu pagu infada-du ca su donu suo non fiat istadu atzetadu ldquoDeo non tegravengio su disigravegiurdquo at naradu ldquode li fagraveghere male e devo nagraverrere chi cunsi-derende totu su tempus chi srsquoat coladu in custa domo no mi paret una cosa progravepiu educada a li ghetare cabitzales a subrardquo (unrsquoos-servatzione giusta a beru chi perograve intendendemiddotla mi dispraghet a lu nagraverrere sos gremegraveddighes si fiant postos a rigraveere a iscracagravel-liu) ldquoPerograverdquo at sighidu a nagraverrere ldquosi a beru non cheret impitare su lubrificadore Rising Sun nche lrsquoamus a degravevere leare sas cadenas Diat egravessere a beru impossigravebile a dormire cun unu sonu de cussa casta in foras de sos aposentosrdquo

Semper e cando pro su restu de sa chida non sunt istados di-sturbados e srsquougravenica cosa chi abbivaiat srsquoatentzione issoro fiat sa magra de sagravembene chi sighiat a essire in su pamentu de sa biblio-teca Custa fiat a beru una cosa curiosa ca a de note su sennor Otis frischiaiat semper sa ghenna e sas ventanas fiant semper cungiadas cun sas istangas In prus pesaiat unu muntone de cum-mentos su fatu chi su colore cambiaiat cada die carchi mangianu fiat ruju cotu (comente de ruigravengiu) a bias in colore de cheregravesia a bias purpurinu brillante e una bia cando sunt falados a giosso pro sas pregadorias de famigravelia cunforma a sos ritos elementares de sa Cregravesia Ligravebera Episcopale Americana Riformada ant bidu

Oscar Wilde17

chi teniat unu colore birde ismeraldu lugorosu Custos cambia-mentos caleidoscogravepiscos faghiant ispassiare totu sa famigravelia e cada mangianu si faghiant iscummissas subra de su colore Srsquougravenica chi no intraiat in sa brulla fiat Virginiedda chi pro carchi resone chi non si podet cumpregravendere fiat semper anneada meda cando bi-diat sa magra de sagravembene e srsquoest posta belle a pragravenghere su man-gianu chi lrsquoat bida birde ismeraldu

Sa segunda aparitzione de su pantasma brsquoest istada domigraveniga note A pustis de pagu chi si nche fiant andados a letu unu tzocu terrorosu in sa sala totu in unu los at postos in arguai Dere-tu sunt curtos a giosso e ant bidu chi unrsquoarmadura antiga si fiat istacada dae su basamentu suo ruendemiddotnche in su pamentu de pe-dra in srsquoigraventeri chi segraveidu in una cadrea cun sa palera arta bi fiat su pantasma de Canterville chi si fiat isfrigatzende sos ghenugros cun unrsquoespressione de dolore mannu in cara Sos gremegraveddighes chi si nchrsquoaiant leadu in fatu sos iscopetes issoro totu in unu lrsquoant isparadu duas botzigheddas cun cudda pretzisione de mira chi srsquootenet petzi cun una pragravetica longa e cuidadosa cun su professore de calligrafia in srsquoigraventeri chi su ministru de sos Istados Unidos li puntaiat sa pistola e lrsquointimaiat cunforma a srsquoeticheta califor-niana de artziare in artu sas manos Su pantasma si nchrsquoest pe-sadu ritzu cun unu tzichigraverriu agreste de fele e est coladu a colo-brinu in mesu issoro comente negraveula morendemiddotnche sa candela de Washington Otis cando nche lrsquoest colada a curtzu e duncas lassendelos totus in srsquoiscurigore Cando est crogravempidu a sa punta de srsquoiscala su pantasma est torradu in trassa e at detzigravedidu de fagraveghere srsquoiscracagravelliu suo de dimograveniu Custu prus de una bia li fiat istadu profetosu a beru Narant chi aiat torradu a murra sa parruca de Lord Raker in una note ebbia e est seguru chi aiat custrintu tres tzeracas frantzesas de Lady Canterville a presentare sas dimissiones in antis de srsquoiscadegraventzia de su mese de proa Su pantasma duncas at fatu srsquoiscracagravelliu suo prus terrorosu e at fatu tregravemere sas bogravevedas antigas ma srsquoeco non si nche fiat galu morta

Su pantaSma de Canterville 18

chi una ghenna srsquoest aberta e sa sennora Otis est intrada cun una beste de intro asula narende ldquoSo timende chi vostegrave non srsquointendat bene e tando nche lrsquoapo giutu unrsquoampulla de tintura de su Dr Do-bell Si no at ismartidu lrsquoat a fagraveghere bene a berurdquo Su pantasma lrsquoat ghetadu unrsquoograda mala e at cumintzadu a srsquoammaniare pro si trasformare in unu cane nieddu mannumiddotmannu una valentia chi lrsquoaiat dadu fama giustamente e chi su dotore de famigravelia naraiat chi fiat sa resone de srsquoammachiadura crogravenica de su tziu de Lord Canterville srsquoOnoragravebile Thomas Horton Belle gasi unu sonu de passos acurtziendemiddotsi at istorradu su pessu suo terrososu su pan-tasma srsquoest acuntentadu de si fagraveghere unu pagu fosforescente e est iscumpartu cun una ghegravemida manna chi pariat essende dae campusantu progravepiu in su mamentu chi sos gremegraveddighes nche li fiant crogravempidos

Cando est arribbadu a srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest fala-du e si lrsquoat apoderadu su peus abbolotu Sa vulgaridade de sos gremegraveddighes e su materialismu grusseri de sa sennora Otis fiant est craru una cosa infadosa ma su chi lu poniat de prus in an-neu fiat su fatu chi non fiat resessidu a si pogravennere srsquoarmadura Aiat isperadu chi finas a sos americanos modernos si lrsquoesseret pesa-da sa tzudda bidende unrsquoIspetru In Armadura si non pro agraveteras resones bonas nessi pro rispetu de su poeta natzionale issoro Longfellow chi gragravetzias a sa poesia sua galana e incantadora srsquoa-iat coladu oras medas chi non teniat nudda de fagraveghere cando sos Cantervilles fiant in tzitade In prus fiat progravepiu srsquoarmadura sua Si lrsquoaiat posta cun egravesitu mannu in su torneu de Kenilworth e lrsquoa-iat fatu unu muntone de cumplimentos finas sa Reina Vigravergine in pessone Ma cando si lrsquoaiat posta lrsquoaiat bintu su pesu de sa coratza mannamiddotmanna e de srsquoelmu de atzagravergiu e fiat rutu in manera grae in su pamentu de pedra iscorgendemiddotsi sos ghenugros e faghendemiddotsi marcos biaitos in sas nughes de sa manu dereta

Pro carchi die a pustis de custu fatu su pantasma fiat ista-du male a beru e belle non fiat essidu dae srsquoaposentu si non pro

Oscar Wilde19

contibigiare sa magra de sagravembene Belle gasi tenendemiddotsi a contu si nche fiat sanadu e aiat detzigravedidu de fagraveghere sa de tres proas pro assustare su ministru de sos Istados Unidos e sa famigravelia sua At isseberadu una chenagravebura su deghessete de austu pro srsquoapa-ritzione sua e srsquoat coladu ora meda pompiende sos bestires suos detzidende in fines de leare unu capeddu mannu alilargu cun una pinna ruja unu sudagraveriu incrispadu in bursos e in tzugru e unrsquoisto-cu ruingiadu A parte de sero brsquoat agravepidu una traschia rebbesta de abba e su bentu fiat gasi forte chi totu sas ventanas e sas ghennas de sa domo antiga tremiant e trachidaiant A nagraverrere sa giusta fiat progravepiu custu su tempus chi lrsquoagradaiat Custos fiant sos disinnos suos diat egravessere intrada a bellu a bellu a srsquoaposentu de Washing-ton Otis lrsquoaiat agravepidu murrungiadu carchi cosa dae pees de su letu e si diat egravessere puntu tres bias in su gugraveturu a su sonu de una mugravesi-ca bassa Su pantasma a Washington lrsquoastiaiat in manera parti-culare ca ischiat chi fiat isse chi nche bogaiat sas magras famadas de sagravembene de Canterville impitende su ldquoPinkertonrsquos Paragon Detergentrdquo A pustis chi nchrsquoaeret torradu cussu giogravevanu atrividu e temeragraveriu a unrsquoistadu de terrore ispreadu diat egravessere andadu a srsquoaposentu ocupadu dae su ministru de sos Istados Unidos e dae sa mugere e aiat agravepidu postu una manu pigulosa in sos cherbed-dos de sa sennora Otis surbiende in srsquoorigra treme treme de su maridu sos segretos de sa domo de sos ossos Pro su chi pertocaiat a Virginiedda no aiat galu pessadu ite fagraveghere Issa no lrsquoaiat mai ghetadu ingiugravergios e fiat galana e manerosa Pagas ghegravemidas dae srsquoarmagravergiu at pessadu diant egravessere bastadas o si custu non es-seret bastadu a nche lrsquoischidare diat agraveere pogravetzidu chircare a srsquoa-pagraverpidu sa manta cun sos pograveddighes tegraveteros Pro su chi pertocaiat sos gremegraveddighes teniat progravepiu idea de los iscaddare Sa prima cosa de fagraveghere de seguru fiat a si lis segraveere a subra de petorras pro lis dare sa sensatzione afogadora de unu bisu malu Tando sigomente sos letos issoro fiant bastante a curtzu srsquounu a srsquoagraveteru si diat egravessere postu in mesu leende sa forma de unu mortu birde e

Su pantaSma de Canterville 20

astradu finas a cando non si diant egravessere fatos tegraveteros a srsquoispramu e in fines diat agraveere fuliadu su sudagraveriu e diat egravessere andada tragravegia tragravegia in srsquoaposentu cun sos ossos biancos nigraveidos e unrsquoogru a ro-dia faghende sa parte de ldquoTanielle su Mudu o srsquoIschegraveletru de su Suitzidardquo unu rogravele chi prus de una bia aiat tentu unrsquoefetu mannu e chi cunsideraiat belle aguale a sa parte famada sua de ldquoMartine su Manigraveacu o su Mistegraveriu Mascaradurdquo

A sas deghe e mesa su pantasma at intesu sa famigravelia andende a letu Pro una pagu de tempus lrsquoant dadu infadu sos iscacagravellios agrestes de sos gremegraveddighes chi cun srsquoalligria issoro ispessa-mentada de iscolanos si fiant ispassiende in antis de cumintzare a pasare Ma a sas ugravendighi e cuartu su logu fiat asseriadu e can-do at sonadu mesunote est essidu a campu Su cucumiau fiat iscu-dende sas alas a su bidru su corbu fiat croende dae srsquoeni e su ben-tu andaiat feri feri in sa domo ghemende che a unrsquoagravenima pegraverdida Ma sa famigravelia Otis fiat dormende sena connograveschere su destinu malu suo e prus a forte de srsquoabba e de sa traschia si intendiat su sorrogrogravengiu pegraverpere de su ministru de sos Istados Unidos Su pantasma est essidu a cua dae srsquoinforru de linna cun unu risi-gheddu malinnu in sa buca sua cruele e prighigionada e sa luna srsquoest cuada in palas de una nue cando nchrsquoat coladu a fura su mira-dore mannu in ue sos istemmas aragraveldicos suos e sos de sa mugere sua morta male fiant blasonados in colore de chelu e de oro Su pantasma fiat lassinende sena si pasare che a unrsquoumbra malinna e pariat chi finas srsquoiscurigore lrsquoascamaiat cando colaiat Totu in unu lrsquoest partu de integravendere calicunu cramende ma fiat petzi unu cane apeddende dae srsquoIstatzu Ruju e at sighidu a andare murrun-gende irrocos istrambogravetigos de su segraveculu 16 e parende cada tantu srsquoistocu ruingiadu in srsquoagraveera de mesunote In fines su pantasma est crogravempidu a su cugione de su passadissu a curtzu a srsquoaposentu de Washington su disditzadu Pro unrsquoiscuta srsquoest pasadu in srsquoigraventeri chi su bentu surbiende nche li pesaiat in cugravecuru sos pilos murros e lorigados tortighende in pinnigas grotescas e fantagravesticas srsquoorrore

Oscar Wilde21

sena nugravemene de su sudagraveriu Tando su relogravegiu at sonadu su cuar-tu e su pantasma at cumpresu chi su tempus nche fiat crogravempidu Srsquoat fatu unu risigheddu a sa sola e nchrsquoat coladu su cugione ma in pessu lrsquoat fatu cun una ghegravemida lastimosa de terrore nchrsquoest torradu a palas in segus e srsquoat cuadu sa cara isarbulida cun sas manos longas e ossudas Progravepiu in dae in antis suo brsquoaiat unrsquoi-spetru orrorosu firmu comente una figura dolada e mostruosu comente su bisu de unrsquoissentidu Sa conca fiat ispilida e lustrada sa cara tunda e grassa e bianca unrsquoiscracagravelliu orrorosu pariat chi aiat tortinadu sos liniamentos suos in unrsquoiscarigravengiu eternu Dae ogros nche lrsquoessiant a fiotu rajos de lughe ruja sa buca fiat unu putzu ladu de fogu e unu bestire orrorosu chi srsquoassimigiaiat a su suo cugugiaiat comente nie mudu cussu corpus de Titanu In petorras teniat unu cartellu cun iscritas curiosas in caragraveteres anti-gos chi pariat unu pagu unu pregone de cosas birgongiosas unu pagu unu registru de pecados agrestes unu pagu unu calendagraveriu terrorosu de su crigravemine e cun sa manu dereta teniat in artu unu farchione de atzagravergiu lughente

Sigomente no aiat bidu mai unrsquoispetru su pantasma de Can-terville srsquoat leadu unrsquoassuconu mannu e a pustis de agraveere dadu una mirada lestra a cussa aparitzione terrorosa si nchrsquoest torradu currende a srsquoaposentu suo trobeendemiddotsi in su sudagraveriu in srsquoigraventeri chi fiat colende in presse in presse in su passadissu e in fines lassendemiddotnche rugraveere srsquoistocu ruingiadu in sas botas militares de su ministru in ue srsquoin cras lrsquoat agatadu su maistru de sala Cando srsquoest agatadu in srsquointimidade de srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest ghetadu a subra de una banita e srsquoat cuadu sa cara suta de sas mantas Belle gasi a pustis de unu pagu srsquoispigraveridu animosu anti-gu de Canterville est torradu in possa e at detzigravedidu de andare a faeddare cun srsquoagraveteru pantasma in pessu chi esseret essidu su sole Tando progravepiu cando srsquoarbegraveschida fiat imprateende sos montigros est torradu a su logu in ue pro sa prima bia aiat ghetadu ogros a srsquoispetru ispramosu pessende chi in fines duos pantasmas fiant

Su pantaSma de Canterville 22

megravegius de unu e chi cun srsquoagiudu de custu amigu nou diat agraveere gherradu megravegius cun sos gremegraveddighes Cando su pantasma est crogravempidu a su logu perograve unrsquoispetagraveculu terrorosu si lrsquoest paradu in dae antis Carchi cosa est craru deviat egravessere capitada a srsquoispetru ca sa lughe si nche fiat falada de su totu dae sos ogros suos infos-sados su farchione lughente nche li fiat rutu dae manos e si fiat imbaradu a su muru in unrsquoatitugravedine tesa e incogravemoda Su panta-sma de Canterville est curtu a dae in antis e lrsquoat agarradu cun sos bratzos cando at bidu cun orrore chi sa conca nchrsquoest lassinada a terra e su corpus at leadu una postura incrinada tando srsquoest agatada astringhende una cortina de letu in cotonia bianca unrsquoi-scogravebolu unu lepone de masellaju in srsquoigraventeri chi a curtzu a pees brsquoaiat unu napu bograveidu Sena cumpregravendere custa trasformatzione curiosa at agarradu su cartellu cun presse abberborada e in cue in sa lughe murra de su mangianu at legraveghidu

Su pantasma de OtisSrsquoUgravenicu Ispetru Beru e OriginaleDade cara a sas Imitatziones Totu sos agraveteros sunt Farsos Tando at cumpresu totu Lrsquoaiant trampadu imboligadu leadu

in giru Sa mirada antiga de sos Cantervilles est torrada a essire in ogros srsquoat astrintu a pare sas ghinghias sena dentes e pesende sas manos alligiadas subra de sa conca at giuradu cunforma a sa fraseologia caraterigravestica de srsquoiscola antiga chi cando Chanticleer aeret sonadu duas bias cun su corru alligru suo bi diat agraveere agravepidu fatos de sagravembene e su Mortore diat egravessere coladu cun sos passos suos mudos

No aiat mancu agabbadu de fagraveghere custu giuramentu orroro-su chi dae sa cobertura a tegraveulas rujas de unrsquoistatzu a tesu srsquoat inte-

Oscar Wilde23

su unu puddu cantende Su pantasma at fatu unrsquoiscracagravelliu longu bassu e ragravenchidu e srsquoest postu a isetare At isetadu ora cun ora ma su puddu pro carchi resone curiosa no at torradu a cantare In fines a sas sete e mesu sas tzeracas acudende nche lrsquoant fatu lassare su bigiadogravergiu suo terrorosu e at ghiradu passu passu a srsquoaposentu suo pessende a su giuramentu suo vanu e a sos pessos suos abbadinados In cue at consultadu unos cantos libros de ca-valleria antiga chi lrsquoagradaiant a botu e at agatadu chi cada bia chi si faghiat custu giuramentu Chanticleer cantaiat semper pro sa segunda bia ldquoChi sa malaura crompat a su puddu malurdquo at murrungiadu ldquoApo connotu sas dies chi cun sa lantza mea forte li dia agraveere pertuntu sa gorgoena e lu dia agraveere fatu cantare man-cari esseret morturdquo Tando su pantasma srsquoest corcadu in su baule cogravemodu de prumu e brsquoest abbarradu finas a sero

Oscar Wilde24

IV

Srsquoin cras su pantasma fiat a beru degravebile e istracu Su turba-mentu terrorosu de sas ugravertimas bator chidas fiat cumintzende a tegravennere efetu Sos negravervios fiant a bigraveculos e si siddiat a su sonu prus legravebiu Pro chimbe dies est abbarradu in srsquoaposentu e in fines at detzigravedidu de lassare pegraverdere sa magra de sagravembene in su pamen-tu de sa biblioteca Si sa famigravelia Otis no lu cheriat est craru chi no lu meressiat Si bidet chi fiant pessones chi istaiant in unu gra-du bassu materiale de srsquoesistegraventzia e non fiant bonas a apretziare su valore simbogravelicu de sos fenogravemenos sensigravebiles Sa chistione de sas aparitziones fantasmagraveticas e srsquoisvilupu de sos corpos astrales fiant de seguru unrsquoagravetera cosa e non fiant suta de su controllu suo Fiat unu dovere suo solenne a essire a pigravegiu in su passadissu una bia in sa chida e a murrungiare carchi cosa dae su miradore su primu e su de tres megravercuris de cada mese e non bidiat comente pogravedere istransire custos doveres sena pegraverdere sa cara Est a beru chi sa vida sua fiat istada prena de malinnidade ma de su re-stu teniat contivigravegiu meda in totu su chi interessaiat su mundu subranaturale Pro agraveteros tres sagravebados duncas su pantasma est coladu che a su sogravelitu in su passadissu intre mesunote e sas tres de mangianu dende cara in cada manera a non si fagraveghere ne integravendere nen bigravedere Si nchrsquoaiat catzadu sas botas caminaiat prus a legravebiu chi podiat in sas tagraveulas betzas mandigadas dae su tagraveralu srsquoaiat postu una capa manna de velludu nieddu e srsquoaiat leadu su cuidadu de untare sas cadenas cun su lubrificadore ldquoRising Sun rdquo

Oscar Wilde25

Devo reconnograveschere chi at peleadu meda pro adotare custu megravediu nou de protetzione Belle gasi una note cando totu sa famigravelia fiat chenende su pantasma si nchrsquoest intradu a fura a srsquoaposentu de dormire de sennor Otis e at leadu srsquoampullita A sa prima srsquoin-tendiat unu pagu umiliadu ma pustis est istadu bastante sagravebiu de reconnograveschere chi podiat petzi faeddare bene de custu imbentu chi in unu tzertu sensu serviat pro sas finalidades suas Ma a begravetia de totu custu no lrsquoant lassadu in pasu Isterriant semper fu-neddas in su passadissu in ue su pantasma si trobeiat caminende in srsquoiscurigore e una bia cando fiat bestidu pro sa parte de ldquoIsacu Nieddu o su Cassadore de su Padente de Hogleyrdquo at fatu una ruta mala apeighende unu lassinogravengiu de butiru chi sos gremegraveddighes aiant istegraverridu dae srsquointrada de sa Sala de sos Aratzos a sa punta de srsquoiscala de linna de chercu Custu ugravertimu ingiugravergiu lrsquoat bati-du tantu venenu chi at detzigravedidu de fagraveghere unrsquoisfortzu finale pro afirmare sa dinnidade e sa positzione sotziale sua e at cuncorda-du de fagraveghere vigravesita a cuddos istudenteddos de Eton betiosos srsquoin cras note in su pessonagravegiu suo famadu de ldquoRupert srsquoAtrividu o su Conte Isconcadurdquo

Fiant prus de setanta annos chi no essiat a campu cun cussu travestimentu pro egravessere pretzisos dae cando aiat assustadu gasi meda Lady Barbara Modish sa galana chi issa aiat truncadu dere-tu srsquoafidu cun su giaju de su Lord Canterville de como e si nche fiat fuida a Gretna Green cun Jack Castletown su bellu decra-rende chi nudda in su mundu la diat agraveere cumbinta a intrare in una famigravelia chi permitiat a unrsquoispetru gasi orrorosu de passigiare in su terratzu in srsquointerlughes A Jack srsquoiscuru Lord Canterville lrsquoaiat isparadu in unu duellu in Wandsworth Common e Lady Barbara fiat morta de crebu in Tumbridge Wells in antis chi esse-ret coladu srsquoannu Duncas cussa aparitzione fiat istada una reses-sida manna in totu sos sensos Fiat semper e cando un ldquotrucurdquo difigravetzile meda si si podet impitare custa espressione gasi teatrale cun unu de sos mistegraverios prus mannos de su subranaturale o pro

Su pantaSma de Canterville 26

impreare unu tegravermine prus sientigraveficu su mundu ultranaturale e brsquoat postu tres oras intreas pro srsquoammaniare In fines totu fiat prontu e su pantasma fiat cuntentu meda de comente fiat postu Sas botas mannas de pedde chi andaiant cun su bestire fiant unu pagu tropu largas e at agatadu petzi una de sas pistolas ma in su cumplessu fiat bastante sudisfatu e a sa una e cuartu nchrsquoest essidu cun lebiesa dae srsquoinforru de linna e est coladu tragravesina tragravesi-na in su passadissu Cando nchrsquoest crogravempidu a srsquoaposentu ocupa-du dae sos gremegraveddighes chi mi paret chi si naraiat srsquoAposentu Biaitu pro su colore de sas cortinas at agatadu sa ghenna ghirada Isperende de fagraveghere unrsquointrada a efetu lrsquoat aberta in campu ma una broca grae de abba nche lrsquoest ruta a subra infundendemiddotlu totu cantu e manchende sa pala manca de pagos tzentigravemetros In su matessi tempus at intesu iscracagravellios abbrandados benende dae su letu a baldachinu Srsquoiscossa a su sistema nerbiosu suo est istada gasi manna chi si nchrsquoest torradu a srsquoaposentu suo currende che coete e srsquoin cras at degravevidu abbarrare in letu cun unu rifriu malu Srsquougravenica cosa chi lrsquoacunortaiat de totu custa paristograveria fiat chi non srsquoaiat giutu in fatu sa conca ca si lrsquoaeret fatu sas cunseguegraventzias diant agraveere pogravetzidu egravessere segraverias a beru

Duncas lrsquoest begravennidu mancu srsquoisperu de pogravedere assustare cussa famigravelia americana grussera e srsquoest acuntentadu comente regravegula de trasinare in sos passadissos cun iscarpas de sola modde cun unrsquoisserpa grussa ruja imboligada in tzugru ca timiat sas curren-tes e unrsquoarchibusu minore srsquoin casu sos gremegraveddighes lrsquoaerent atacadu Su corfu finale lrsquoat retzidu su deghennoe de cabudanni Su pantasma fiat faladu a giosso a srsquointrada manna seguru chi nessi in cue no li diant agraveere dadu infadu e si fiat ispassiende a fagraveghere cummentos brullanos subra de sas fotografias mannas ti-radas dae Saroni de su ministru de sos Istados Unidos e de sa mu-gere chi como fiant intradas in parte de sos ritratos de sa famigravelia Canterville Fiat bestida in manera elementare ma elegante cun unu sudagraveriu longu magradu de terra de campusantu srsquoaiat ligadu

Oscar Wilde27

sa massidda cun una ria de linu grogu e giughiat una lantia mi-nore e una pala de interramortos Infatis srsquoaiat postu su bestire de su pessonagravegiu de ldquoGiona Sena Losa o su Furone de Mortos de Chertsey Barnrdquo una de sas megravegius impersonificatziones suas chi sos Cantervilles teniant totu sas resones de si ndrsquoammentare ca fiat istada srsquoorigravegine bera de sa bria cun su bighinu issoro Lord Rufford Fiant belle sas duas e cuartu de mangianu e a su chi si podiat intzertare non brsquoaiat prus nemos pesadu Ma in srsquoigraventeri chi fiat passigende chirru a sa biblioteca pro bigravedere si brsquoaiat galu tratas de sa magra de sagravembene totu in unu nche li sunt crogravempi-das dae unu cugione iscuru duas figuras chi fiant iscotzulende che issentidos sos bratzos subra de sa conca issoro e lrsquoant tzichir-riadu ldquoBUUrdquo in srsquoorigra

Leadu dae unrsquoispramu chi cunsiderada sa situatzione si po-diat cunsiderare un cosa naturale su pantasma srsquoest postu a cugraver-rere in sas iscalas ma at intopadu a Washington Otis chi lu fiat isetende cun una siringa de giardinu e sigomente sos inimigos lrsquoaiant inghiriadu a cada ala torrendemiddotlu a puntu malu su panta-sma est isvanegravessidu in unrsquoistufa manna de ferru chi pro bonaura non fiat alluta e at degravevidu torrare a srsquoaposentu suo colende in sas cannas fumagraverias e in sos cucumenales arribbende in unrsquoistadu terrorosu de brutura disograverdine e disisperu

A pustis de custu fatu non srsquoest bidu prus su pantasma in bar-danas a de note Sos gremegraveddighes lrsquoant isetadu in prus de unrsquooca-sione e cada note isparghiant corgiolu de nughe in sos passadis-sos dende infadu meda a su babbu e a sa mama e a sos tzeracos ma non brsquoaiat nudda de fagraveghere Fiat craru chi aiant fertu gasi meda sos sentimentos suos chi non si cheriat fagraveghere bigravedere prus Sennor Otis tando at torradu a leare in manu su traballu man-nu suo subra de srsquoistograveria de su Partidu Democragraveticu chi lu fiat impinnende dae unos cantos annos sa sennora Otis at amma-niadu una festa de clam-bake chi at ispantadu totu sa contea sos pitzinnos si sunt ghetados a su lacrosse a srsquoeuchre a su poker

Su pantaSma de Canterville 28

e a agraveteros giogos natzionales americanos e Virginia andaiat a caddu cun su pony suo in sas agravendelas de su parcu acumpangiada dae su giogravevanu Duca de Chershire chi fiat begravennidu a Canterville Chase pro bi colare srsquougravertima chida de vacagraventzias Totus oramai pessaiant chi su pantasma si nche fiat andadu e infatis su sennor Otis aiat iscritu una ligravetera in propogravesitu a Lord Canterville chi in risposta aiat espressadu su praghere suo prus mannu a integravendere custa noa e aiat imbiadu sos megravegius cumplimentos a sa mugere istimada de su ministru

Sos Otis perograve si fiant faddidos ca su pantasma fiat galu in sa domo e mancari esseret postu male non si fiat pro nudda acu-nortadu a lassare istare mescamente dae cando aiat intesu chi in mesu de sos istragravengios bi fiat su giogravevanu Duca de Cheshire chi su tziu de su babbu Lord Francis Stilton una bia aiat iscummissu chentu ghineas cun su Coronellu Carbury chi diat agraveere giogadu a dados cun su pantasma de Canterville e lrsquoaiant agatadu srsquoincragraves mangianu istegraverridu in su pamentu de sa sala de su poker in unrsquoi-stadu tale de impotegraventzia paraligravetica chi mancari apat campadu finas a betzu dae tando no est resessidu prus a nagraverrere agraveteru si non ldquoduos sesrdquo Totus in cussu tempus ischiant ite fiat capitadu mancari chi pro rispetu de sos sentimentos de sas duas famigravelias nogravebiles srsquoesseret fatu de totu pro cuare sa cosa e si podet agatare unu rendecontu cumpretu de sas tzircustagraventzias ligadas a custu fatu in su de tres volugravemenes de ldquoAmmentos de su Prigraventzipe Re-gente e de sos Amigos suosrdquo iscritu dae Lord Tattle Su panta-sma est craru teniat su pidinu de mustrare chi no aiat pegraverdidu srsquoinfluegraventzia sua in sos Stiltons chi cun custa famigravelia fiat impa-rentadu dae tesu ca una sorrastra sua si fiat cojuada en secondes noces cun su Sieur de Bulkeley chi dae issu comente totus ischint sos Ducas de Cheshire benint in ligravenia direta Duncas at detzigravedidu de srsquoammaniare pro si mustrare a srsquoamoradeddu de Virginia in srsquoimpersonificatzione famada de su ldquoMogravengiu Vampiru o su Be-neditinu Sena Sagravembenerdquo una rapresentatzione gasi orrorosa chi

Oscar Wilde29

cando Lady Startup lrsquoaiat bida e custu fiat capitadu in srsquougravertima die de annu fatale de su 1764 si fiat posta a tzichirriare a sa prus arta li fiat begravennidu unrsquoatacu de apoplessia e si nche fiat morta in tempus de tres dies a pustis de agraveere diseredadu a sos Cantervilles chi fiant sos parentes suos prus a curtzu e de agraveere lassadu totu su dinare a srsquoapotecagraveriu suo de Londra In srsquougravertimu mamentu perograve su terrore chi teniat de sos gremegraveddighes aiat fatu abbarrare su pantasma in srsquoaposentu suo e su Duca minore aiat dormidu in pasu suta de su baldachinu mannu pinniadu de srsquoAposentu Reale bisende a Virgigravenia

Oscar Wilde30

V

Pagas dies a pustis Virgigravenia e su cavalieri suo pililorigadu sunt andados a caddu in sos prados de Brockley in ue issa colen-de in una cresura srsquoat istratzuladu gasi male su bestire chi cando est ghirada a domo at detzigravedidu de artziare in srsquoiscala de segus pro non si fagraveghere bigravedere Comente nchrsquoat coladu in presse sa Sala de sos Aratzos chi sa ghenna fiat aberta pro casualidade lrsquoest partu de bigravedere calicunu in intro e pessende chi esseret sa tzeraca de sa mama chi a bias giughiat a cue su traballu suo at abbaidadu a intro pro li pedire de li cosire su bestire Ite ispantu imbetzes cando at bidu chi fiat su pantasma de Canterville Lrsquoat bidu segraveidu a curtzu a sa ventana pompiende srsquooro ruinadu de sos agraverbores in-groghidos bolende in srsquoagraveera e sas fogravegias rujas ballende che issen-tidas in su viale longu Teniat sa conca imbarada a una manu in unrsquoistadu de depressione manna A sas beras su pantasma pariat gasi disditzadu e gasi postu male chi Virginiedda chi sa prima idea fiat istada de si nche fuire e de si frischiare in srsquoaposentu suo ndrsquoat tentu dolu e at detzigravedidu de proare a lrsquoacunortare Su passu de sa pitzinna fiat gasi legravebiu e sa malinconia de su pantasma gasi manna chi srsquoest abbigiadu de sa presegraventzia sua petzi cando lrsquoat faeddadu

ldquoMi dispraghet pro tenerdquo at naradu Virgigravenia ldquoma frades meos si nche ghirant a Eton cras tando si ti cumportas bene nemos trsquoat a dare prus infadurdquo

ldquoEst assurdu a mi pedire de mi cumportare benerdquo at rispostu

Oscar Wilde31

su pantasma furriendemiddotsi transidu a sa pitzinnedda galana chi si fiat atrivida a li faeddare ldquoprogravepiu assurdu Deo devo iscotzulare sas cadenas e ghegravemere colende in sos frigraveschios e passigiare a de note si est custu chi cheres nagraverrere Est srsquougravenica resone mea pro esigravestere rdquo

ldquoNo est una resone pro esigravestere e tue giai lrsquoischis chi ses istadu a beru isseleradu Sa sennora Umney nos at naradu sa prima die chi semus begravennidos a inoghe chi tue as mortu a mugere tuardquo

ldquoEja lrsquoammintordquo at naradu su pantasma cun arroddu ldquoma fiat petzi una chistione de famigravelia e non tocaiat agravetera genterdquo

ldquoEst isballiadu meda a ochigraveere a calicunurdquo at naradu Virgigravenia chi a bias teniat una gravidade puritana durche leada dae carchi antepassadu de srsquoInghilterra Noa

ldquoOh deo ogravedio sa severidade barata de srsquoegravetica astrata Mugere mea non baliat a nudda no mrsquoimmidonaiat sos collarinos co-mente si tocat e no ischiat a coghinare A lrsquoischis aia isparadu a unu cabrolu una die in su padente de Hogley progravepiu una begravestia bella e a lrsquoischis comente mi lrsquoat aparitzadu Oh ma no importat como ca est totu agabbadu e non pesso chi sos frades apant fatu una cosa galana a mi fagraveghere mograverrere de fagravemene mancari lrsquoapa morta deordquo

ldquoDe fagravemene trsquoant fatu mograverrere Oh sennor pantasma cheria nagraverrere Sir Simon fagravemene tenes Deo tegravengio unu cogone in sa taschedda A lu cheresrdquo

ldquoNono gragravetzias oramai non magravendigo prus ma ses istada ma-nerosa a beru a mi lu nagraverrere e de seguru ses meda prus simpagraveti-ca de sa famigravelia tua orrorosa rude vulgare disonestardquo

ldquoBastatrdquo at tzichirriadu Virgigravenia pistende su pee ldquoses tue chi ses rude e orrorosu e vulgare e si cherimus faeddare de di-sonestade lrsquoischis bene chi mi nchrsquoas furadu sos colores dae su cuntenidore meu pro proare a torrare a fagraveghere cussa magra de sagravembene ridigravecula in sa biblioteca In antis ti nchrsquoas leadu totu sos rujos finas su muradu e deo non podia prus pintare su sole

Su pantaSma de Canterville 32

intrendemiddotsimiddotnche tando ti nchrsquoas leadu su birde ismeraldu e su gro-gu cromadu e in fines mi nchrsquoat abbarradu srsquoigravendigu e su biancu tzinesu e podia pintare petzi iscenas cun sa lughe de sa luna chi sunt semper deprimidoras a las abbaidare e no est fagravetzile a las fagraveghere Non trsquoapo mai iscobiadu mancari essere infadada meda e mancari totu sa cosa esseret ridigravecula meda ca naremus sa beri-dade chie at intesu faeddare mai de sagravembene birde ismeraldurdquo

ldquoTando a nagraverrere su berurdquo at naradu su pantasma cun unu tonu masedu ldquoite podia fagraveghere Est una cosa difigravetzile meda a buscare sagravembene beru in dies de oe e sigomente aiat cumintza-du frade tuo cun su detersivu Paragon non bidia peruna resone pro no mi nche leare sos colores tuos E si faeddamus de colores est semper una chistione de preferegraventzias sos Cantervilles tenent sagravembene biaitu pro nagraverrere su prus biaitu de Inghilterra ma isco chi bois sos americanos non dades cara a cosas de custa castardquo

ldquoTue no ndrsquoischis nudda e sa megravegius cosas chi podes fagraveghere est a emigrare e a megiorare sa mente tua Babbu diat egravessere tropu cuntentu de ti dare unu billete gratis e mancari brsquoapat tassas artas subra de sos ispigraveridos de cada casta non bi diat agraveere problemas in sa dogana ca sos funtzionagraverios sunt totus de su Partidu De-mocragraveticu So segura chi in New York dias tegravennere una resessida manna Deo isco chi brsquoat pessones medas chi diant dare chen-tumigravegia dogravellaros pro agraveere unu giaju e galu de prus pro agraveere unu pantasma in famigraveliardquo

ldquoNon creo chi srsquoAmegraverica mi diat agradarerdquo ldquoPesso ca non tenimus nen ruinas nen cosas curiosasrdquo at nara-

du Virgigravenia befulana ldquoNudda ruinas nudda cosas curiosasrdquo at rispostu su panta-

sma ldquobois tenides sa flota bostra e sas maneras bostrasrdquoldquoBonas tardas Apo a andare a ue est babbu pro li fagraveghere dare

unrsquoagravetera chida de vacagraventzia a sos gremegraveddighesrdquoldquoPro praghere no andeis sennorina Virgigraveniardquo at tzichirriadu

ldquodeo so gasi a sa sola e gasi sena sorte chi a beru no isco ite fagraveghe-

Oscar Wilde33

re Deo chegravergio andare a dormire e non potzordquoldquoCustu est progravepiu assurdu Non deves fagraveghere agraveteru si no anda-

re a letu e istudare sa candela Est difigravetzile meda a bias a abbarra-re ischidos mescamente in cregravesia ma non brsquoat dificurtade peruna a si nche dormire Finas sas criaduras lrsquoischint fagraveghere e non sunt abbistas medardquo

ldquoDeo non dormo dae treghentos annosrdquo at naradu cun tristu-ra e sos ogros bellos in colore de chelu de Virgigravenia si sunt abertos a sa meravigravegia ldquosunt treghentos annos chi non dormo e mrsquointen-do unrsquoistrachitugravedinerdquo

Virgigravenia srsquoest fata segraveria e sas labrigheddas suas ant tregravemidu che fogravegias de rosa Srsquoest acurtziada a su pantasma e inghenugrendemiddotsi a costagravegiu srsquoat pompiadu sa cara sua betza e alligiada

ldquoSrsquoiscuru su pantasmardquo at murmuradu ldquonon tenes unu logu in ue dormirerdquo

ldquoIn srsquoagravetera ala de su padente de pinosrdquo at rispostu cun una bo-ghe bassa e bisadora ldquobrsquoat unu giardineddu In cue srsquoerba creschet arta e ispissa in cue bi sunt sos isteddos mannos e biancos de su bidduri in cue su rusinnolu cantat note note Note note cantat e sa luna frita de cristallu pogravempiat a giosso e srsquoeni isparghet sas cambas suas mannas mannas subra de sos chi dormintrdquo

Sos ogros de Virgigravenia si sunt infustos de prantu e srsquoat cuadu sa cara cun sas manos

ldquoCheres nagraverrere su Giardinu de sa Morterdquo at pispisadu ldquoEja Sa morte Sa morte devet egravessere gasi bella A corcare in

sa terra modde tabachina cun sos filos de erba nagravennigamiddotnagravenniga subra de sa conca e ascurtare su mudigravemene A non tegravennere ne eris e nen cras A ismentigare su tempus a perdonare sa vida a egravessere in pasu Tue mi podes agiuare Tue podes abegraverrere pro mene sos portales de sa domo de sa Morte ca srsquoAmore est semper cun te-gus e srsquoAmore est prus forte de sa Morterdquo

Virgigravenia srsquoest tregravemida una titia de fritu lrsquoat cursadu sa carena e pro pagas iscutas non srsquoat intesu sonu Issa si pariat comente chi

Su pantaSma de Canterville 34

esseret in unu bisu terrorosu Tando su pantasma at faeddadu torra e sa boghe sua pariat

srsquoograverchidu de su bentu ldquoIntesa mai lrsquoas sa profetzia antiga de sa ventana de sa biblio-

tecardquoldquoOh a srsquoispissurdquo at tzichirriadu sa pisedda abbaidende a susu

ldquoLa connosco bene a beru Est pintada in ligraveteras nieddas curiosas e benit male a la legraveghere Brsquoat petzi ses rias

Cando una pitzinna de oro podet otegravennereUna pregadoria dae sas lavras de su pecaduCando sa megravendula istograveiga dat frugravetoraE una criadura donat sas lagravegrimasTando totu sa domo at a abbarrare chietaE sa paghe at a falare in Canterville

Ma no isco ite cheret nagraverrererdquo ldquoCussas paragraveulas cherent nagraverrererdquo at naradu su pantasma cun

tristura ldquochi tue deves pragravenghere cun megus pro sos pecados meos ca deo no apo lagravegrimas e pregare cun megus pro srsquoagravenima mea ca deo no apo fide e tando si tue ses semper istada durche e bona e manerosa srsquoAgravenghelu de sa Morte at a tegravennere piedade de mene Tue as a bigravedere pantumas chi ponent a tigravemere in srsquoiscurigo-re e boghes malinnas trsquoant a pispisare in srsquoorigra ma non trsquoant a fagraveghere male ca contra a sa puresa de una pisedda sos pogravederes de srsquoInferru non podent bigravenchererdquo

Virgigravenia no at torradu imposta e su pantasma srsquoat tograverchidu sas manos cun unu disisperu agreste abbaidende sa conca brunda sua incrinada Totu in unu sa pitzinna srsquoest pesada isarbulida e cun una lughe curiosa in sos ogros ldquoDeo non timordquo at naradu a firmu ldquoe apo a pedire a srsquo Agravenghelu de tegravennere dolu de tenerdquo

Su pantasma srsquoest pesadu dae su seidogravergiu suo cun unu tzichigraver-riu degravebile de alligria e leendemiddotli sa manu srsquoest incrinadu cun sa gragravetzia de agraveteros tempos e bi lrsquoat basada Sos pograveddighes suos

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 2: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

2

SenaLagravecanaS

3

Ogravepera traduida cun srsquoagiudu de sa

REGIONE AUTOgraveNOMA DE SARDIGNAAssessoradu de srsquoIstrutzione Pugraveblica Benes Culturales

Informatzione Ispetagraveculu e Isport

Su pantaSma de Canterville 4

Oscar Wilde

Su pantasma de Canterville

Q

Oscar Wilde5

Tigravetulu originaleThe Canterville ghost

Bortadu in sardu dae Sarvadore Serra

copy Papiros 2013 pro srsquoeditzione in sardu

Gragravefica de sa coberta de Diegu Corragraveine

Imprentadu dae StudioStampa Nugravegoro

Oscar Wilde6

I

Cando su sennor Hiram B Otis su ministru americanu at comporadu Canterville Chase totus lrsquoant naradu chi fiat faghende a beru unu machine ca non brsquoaiat duda chi cussu logu fiat prenu de pantasmas A nagraverrere su beru Lord Canterville etotu chi fiat unrsquoogravemine de srsquoonore prus cuidadosu si fiat intesu obrigadu a li faeddare de sa cosa cando aiant cumintzadu a cuntratare

ldquoNois etotu amus pessadu de no istare in custu logurdquo at naradu Lord Canterville ldquodae cando a sa tzia de mama sa Du-chessa Mama de Bolton lrsquoant assuconada (e dae tando no est prus torrada in trassa) sas manos de unrsquoischegraveletru chi si li sunt im-baradas in palas cando si fiat bestende pro sa chena e mrsquointen-do obrigadu a li nagraverrere sennor Otis chi su pantasma lrsquoant bidu unos cantos cumponentes de sa famigravelia mea e finas su retore de sa parrogravechia su Reverendu Augustus Dampier chi est unu membru de su Kingrsquos College de Cambridge A pustis de srsquointzidente ma-lassortadu de sa Duchessa mancu unu de sos dipendentes nostros prus giogravevanos diat egravessere abbarradu cun nois e Lady Canterville a srsquoispissu dormiat a beru pagu a de note pro more de sos sonos misteriosos chi beniant dae su passadissu e dae sa bibliotecardquo

ldquoLordrdquo at rispostu su ministru ldquodeo apo a leare totu paris sa mobigravelia e su pantasma Deo begravengio dae unu logu modernu in ue tenimus totu su chi si podet comporare cun su dinare e cun totu sos giogravevanos nostros ispavillos iscurrillende in su Mun-du Betzu e leendemiddotsimiddotnche sos megravegius atores e sas megravegius divas

Oscar Wilde7

bostras creo chi si brsquoaeret agravepidu una cosa tipu unu pantasma in Europa nche lrsquoaiamus tramudada a logu nostru in pagu tempus pro nche la pogravennere in unu museu o pro la mustrare a totus in caminu

ldquoDeo mi timo chi su pantasma esistat a berurdquo at naradu Lord Canterville bischisende ldquobelle chi podet dare chi no apat tzegravedidu a sas propostas de sos impresagraverios bostros fainagravergios Est connota dae tres segraveculos dae su 1584 pro egravessere pretzisos e sem-per essit a pigravegiu in antis de sa morte de calicunu de sa famigravelia nostrardquo

ldquoSi est pro custu Lord Canterville finas su megraveigu de famigravelia faghet gasi Ma sos pantasmas no esistint e non pesso chi sas leges naturales potzant egravessere suspesas pro srsquoaristocratzia britagravennicardquo

ldquoBois a beru seis a curtzu meda a sa natura in Amegravericardquo at rispostu Lord Canterville chi no aiat cumpresu bene srsquougravertima os-servatzione de su sennor Otis ldquoe si unu pantasma in domo non bos ponet pessamentu andat bene Petzi si devet ammentare chi lrsquoapo avegravertidardquo

A pustis de pagas chidas ant fatu su cuntratu de begravendida e in srsquoagabbu de srsquoistajone su ministru e sa famigravelia sunt tzucados a Canterville Chase Sa sennora Otis chi comente Miss Lucre-tia R Tappen of West 53rd Street fiat istada una bellesa famada in New York fiat como una fegravemina galana intrada in edade cun ogros bellos e unu profilu mannosu Sennoras americanas medas lassende su logu issoro de nagraveschida leant unrsquoaegravergiu de malagraveidas crogravenicas pessende chi si tratet de una casta de finesa europea ma sa sennora Otis no aiat fatu custu isbagravelliu Issa teniat unu corpus bellu a beru e una vitalidade manna chi fiat una cosa de mera-vigravegia De seguru pro cosas medas fiat progravepiu inglesa e fiat unrsquoe-sempru bonu a beru de su fatu chi nois tenimus totu a cumone cun srsquoAmegraverica francu est craru sa limba Su figravegiu mannu chi su babbu e sa mama lrsquoaiant postu Washington in unu mamentu

Su pantaSma de Canterville 8

de patriotismu e de custu issu si nde fiat semper chessadu fiat unu giogravevanu galanu pilibrundu chi si fiat fatu connograveschere in sa diplomatzia americana ghiende su german1 in su casinograve de Newport pro tres istajones una in fatu de srsquoagravetera e finas in Lon-dra fiat connotu comente balladore de gabbale Sas gardegravenias e sa dinnidade nobiliare fiant sas ugravenicas debilesas suas Pro su restu fiat sagravebiu a beru Sa sennorina Virginia E Otis fiat una pitzinna de bigravendighi annos istrigravegile e galana che a una bitera e cun unrsquoaegraver-giu de libertade in sos ogros mannos suos asulos Fiat unrsquoamagravezo-ne meravigiosa e una borta aiat fatu una gara cun Lord Bilton betzu faghende duas bias srsquoinghigraveriu de su parcu binchendemiddotlu pro una mesura e mesu progravepiu in dae in antis de srsquoistagravetua de Achil-le ponende unrsquoalligria manna in su coro de su giogravevanu Duca de Cheshire chi deretu lrsquoaiat dimandada a isposa e chi su sero etotu sos tutores suos nche lrsquoaiant fatu torrare e Eton in unu mare de lagravegrimas A pustis de Virgigravenia beniant sos gremegraveddighes chi a su sogravelitu lis naraiant ldquoIsteddos e Sigravengiasrdquo ca semper intendiant su tocu de su fuete Fiant pitzinnos geniosos e boghendemiddotnche su ministru dinnu sos ugravenicos republicanos beros de sa famigravelia

Sigomente Canteville Chase est a sete migravelias dae Ascot srsquoi-statzione prus a curtzu su sennor Otis aiat telegrafadu pro begraven-nere a nche los leare cun una carrotzedda e totus sunt mograveidos cuntentos mannos Fiat unu sero galanu de trigraveulas e in srsquoagraveera fine bi fiat su nuscu de sos pinos Dae cando in cando srsquointendiat unu tidu meledende subra de sa boghe sua durche o si nche bidiat in mesu de su figravelighe muidende su petus lustradu de unu tzurulitu Unos cantos ischirritos si los fiant pompiende dae subra de sos faos e sos cunillos fiant tzuchende lestros in sa malesa e subra de sos montigros muscosos cun sas coas biancas issoro in agraveeras Belle gasi comente sunt intrados a su caminu de agraverbores de Can-terville Chase su chelu totu in unu srsquoest prenadu de nues unrsquoim-

1 est una casta de ballu

Oscar Wilde9

mobilidade curiosa pariat chi fiat mantenende sas agraveeras unu bolu mannu de corbos nche lis est coladu subra de sas concas e in antis chi esserent crogravempidos a sa domo ant cumintzadu a falare gugravetzios mannos de abba

Ritza in sas istradeddas de srsquoiscala pronta a los retzire brsquoaiat una fegravemina antziana bene bestida cun unu bestire de seda bianca unu capiale e una frandedda biancos Fiat sa sennora Umney sa guvernante chi sa sennora Otis a pustis chi Lady Canterville bi lrsquoaiat pedidu cun totu su coro aiat cuncordadu de mantegravennere in servigravetziu Issa at fatu a totus una reveregraventzia manna cando sunt falados dae sa carrotzedda e lis at naradu in una manera curiosa e antigograveria ldquoSos bene begravennidos siais a Canterville Chaserdquo Ponen-de in fatu suo sunt colados in sa sala galana in istile Tudor e sunt crogravempidos a sa biblioteca una sala longa bassa aforrada cun lin-na de chercu niedda chi in fundu brsquoaiat una ventana manna de bidru coloradu In cue ant agatadu su te prontu e a pustis chi si nchrsquoant catzadu sos gabbanos si sunt segraveidos e ant cumintzadu a srsquoabbaidare a fugraverriu in srsquoigraventeri chi sa sennora Umney los serviat

Totu in unu sa sennora Otis nchrsquoat bidu una magra ruja iscura in su pamentu progravepiu a curtzu a sa tziminea e belle sena cum-pregravendere ite fiat at naradu a sa sennora Umney ldquoMi timo chi nchrsquoat rutu cosa inogherdquo

ldquoEja sa sennorardquo at rispostu sa guvernante antziana a boghe bassa ldquonchrsquoat rutu sagravembene in cussu treturdquo

ldquoIte cosa orrorosardquo at tzichirriadu sa sennora Otis ldquono mrsquoagra-dant pro nudda sas magras de sagravembene in una sala de istare Tocat a nche la mograveere dereturdquo

Sa fegravemina antziana at iscantzadu sas lavras a su risu e at rispo-stu cun cussa matessi boghe bassa e misteriosa ldquoEst su sagravembene de Lady Eleanore de Canterville chi lrsquoaiat morta progravepiu in cussu tretu su maridu Sir Simon de Canterville in su 1575 Sir Simon at campadu agraveteros noe annos e est iscumpartu totu in unu in tzircu-stagraventzias misteriosas a beru Su corpus suo no lrsquoant mai agatadu

Su pantaSma de Canterville 10

ma srsquoispigraveridu suo de pecadore galu est turmentende Canterville Chase Sa magra de sagravembene lrsquoant ammirada turistas e agraveteros e non si nche podet bogarerdquo

ldquoMa custu est unu machinerdquo at tzichirriadu Washington Otis ldquosu Pinkerton su megravegius pro nche catzare sas magras e su deter-sivu Paragon lrsquoant a innetare in su giru de nuddardquo e in antis chi sa guvernante ispramada esseret pogravetzida intervegravennere issu srsquoest inghenugradu e at cumintzadu a isfrigatzare su pamentu cun unu piruleddu chi pariat unu cosmegraveticu nieddu In pagas iscutas non brsquoaiat prus arrastu de sa magra de sagravembene

ldquoLrsquoischia chi Pinkerton funtzionaiatrdquo at giuiladu a ghisa de tri-unfadore in srsquoigraventeri chi si furriaiat a pompiare sa famigravelia sua chi lrsquoabbaidaiat cun ammiru ma aiat in pessu naradu custas paragraveu-las cando unu lampu terrorosu at illuminadu srsquoaposentu iscuru e unu tronu ispantosu los at fatos pesare a sa ritza e sa sennora Umney srsquoest ammoddigada

ldquoIte clima orrorosurdquo at naradu chietu su ministru america-nu alluendemiddotsi unu gigarru ldquoDeo pesso chi custu logu antigu est populadu gasi meda chi non brsquoat bastante tempus bonu pro to-tus Apo semper pessadu chi su disterru est srsquougravenica cosa chi andat bene pro srsquoInghilterrardquo

ldquoHiram meu istimadurdquo at giuiladu sa sennora Otis ldquoite podi-mus fagraveghere cun una fegravemina chi si dismajatrdquo

ldquoLi ponimus sa multa comente si faghet cando calicunu segat carchi cosardquo at rispostu su ministru ldquotando non si diat dismaja-re prusrdquo e infatis in unrsquoiscuta sa sennora Umney est torrada in trassa Semper e cando non brsquoaiat duda chi fiat turbada meda e in manera tosta at avegravertidu a sennor Otis de dare cara a carchi problema chi bi diat agraveere agravepidu in domo

ldquoApo bidu cun sos ogros meos su sennorerdquo at naradu ldquocosas chi diant fagraveghere atzuddare sos pilos in conca a chie si siat e me-das e medas notes no apo dormidu nudda pro sas cosas terrorosas chi sunt capitadas inogherdquo Semper e cando su sennor Otis e sa

Oscar Wilde11

mugere ant asseguradu cun totu su coro cussa agravenima bona chi issos non timiant sos pantasmas e a pustis de agraveere invocadu sas beneditziones de sa Providegraventzia pro su mere e sa mere noos e de srsquoegravessere posta de acordu pro unrsquoaumentu de istipegravendiu sa guver-nante antziana si nchrsquoest torrada tamba tamba a srsquoaposentu suo

Oscar Wilde12

II

Brsquoat agravepidu una traschia manna totu cussa note ma non brsquoat capitadu nudda de particulare Belle gasi srsquoincragraves mangianu can-do sunt falados pro ismurgiare ant agatadu torra in su pamentu sa magra de sagravembene terrorosa ldquoNon pesso chi siat curpa de su detersivu Paragonrdquo at naradu Washington ldquoca lrsquoapo proadu cun totu Devet egravessere su pantasmardquo Duncas nchrsquoat bogadu torra sa magra ma srsquoincragraves mangianu est torrada a essire a pigravegiu Su de tres mangianos fiat torra in cue belle chi su sennor Otis a denote aiat frischiadu sa ghenna de sa biblioteca e si nchrsquoaiat giutu sa crae a subra Totu sa famigravelia como fiat interessada meda a sennor Otis lrsquoat begravennidu sa duda chi forsis fiat istadu tropu dogmagraveticu ne-ghende srsquoesistegraventzia de sos pantasmas sa sennora Otis at espres-sadu srsquoidea de intrare in sa Sotziedade de Istugravedios Paranormales e Washington at ammaniadu pro lrsquoimbiare a sos sennores Myers e Podmore una ligravetera longa a pitzu de sa ldquoPermanegraventzia de sas Magras de Sagravembene cando sunt ligadas a su Crigravemine rdquo Cussa note sunt iscumpartas totu sas dudas subra de srsquoesistegraventzia ogetiva de sos pantasmas

Sa die fiat istada caente e issoliada e in sa friscura de su sero totu sa famigravelia fiat essida a si fagraveghere una passigiada in carrotza Nche sunt ghirados a ora de sas noe e srsquoant mandigadu unu mos-su Nemos at faeddadu de pantasmas e duncas non brsquoaiat mancu cussas cunditziones essentziales de antetzipatzione mentale chi gasi a srsquoispissu benint in antis de sos fenogravemenos paranormales

Oscar Wilde13

Sos argumentos - comente pustis apo ischidu dae su sennor Otis - fiant sos chi a su sogravelitu tratant sos americanos istudiados de sa classe arta sa superioridade istremenada comente atora de Fanny Davenport subra de Sarah Bernhardt sa dificultade de bu-scare trigu moriscu birde durches de trigu nieddu e trigu mori-scu mogravelidu finas in sas megravegius domos inglesas srsquoimportagraventzia de Boston in srsquoisvilupu de srsquoagravenima de su mundu su profetu de su sistema de controllu de sos bagagraveglios in sos viagravegios in trenu sa durcura de srsquoatzentu de New York a cunfrontu de sa pronugraventzia istrasinada de Londra Nemos at faeddadu de su mundu subra-naturale nen brsquoat agravepidu calicunu chi apat mentovadu in carchi manera a Sir Simon de Canterville A sas ugravendighi pretzisas sa famigravelia srsquoest ritirada e a pustis de una mesora totu sas lughes de sa domo nche fiant mortas A pustis de pagu a su sennor Otis nche lrsquoat ischidadu unu sonu curiosu in su passadissu in foras de srsquoaposentu suo Fiat comente unu tzocu de metallu e pariat chi si fiat acurtziende semper de prus Isse si nchrsquoest pesadu totu in unu at allutu unu luminu e at pompiadu srsquoora Fiat sa una de note Isse fiat bastante tranchillu e srsquoat tastadu su bursu chi non pariat de unu chi tenet frebba Su sonu curiosu fiat sighende e cun cussu sonu at intesu finas unos cantos passos Srsquoat postu sas catzolas at leadu unrsquoampullitedda longa dae sa cassita de sa toeleta e at abertu sa ghenna Progravepiu in dae in antis suo at bidu in sa lughe isarbulida de sa luna unu betzu che teniat unrsquoaegravergiu terrorosu Sos ogros fiant comente cantzos de carbone allutu pilos longos e murros li ruiant in palas in lograverigas ispilurtzidas sos bestires chi teniant unu tragravegiu antigu fiant brutos e istratzulados e dae bursos e cambutzos li pendiant musas graes e ferros ruingiados

ldquoSennore meu istimadurdquo at naradu su sennor Otis ldquoLi devo progravepiu pedire de lis pogravennere ogravegiu a cussas cadenas pro custu apo leadu unrsquoampulledda de su lubrificadore ldquoTammany Rising Sunrdquo Narant chi faghet efetu cun una colada ebbia ndrsquoat a agatare sa cunfirma in sos atestados medas de calicunu de sos megravegius

Su pantaSma de Canterville 14

deinos nostros Bi lu lasso inoghe a curtzu a sas candelas de sa cagravemera de letu e apo a egravessere cuntentu de nde li dare agraveteru si ndrsquoat a tegravennere bisogravengiurdquo Cun custa paragraveulas su ministru de sos Ista-dos Unidos at postu srsquoampullita subra de sa mesa de magravermaru e cungende sa ghenna si nchrsquoest torradu a letu

Pro unrsquoiscuta su pantasma de Canterville est abbarradu segraveriu leadu dae unu disdinnu naturale tando iscudendemiddotnche srsquoampul-lita a su pamentu lugraveghidu si nchrsquoest fuidu in su passadissu bo-ghende ghegravemidas fundudas e lampende una lughe birde isarbu-lida Ma progravepiu cando est crogravempidu a sa punta de srsquoiscala manna de linna de chercu una ghenna srsquoest aberta in campu duas figuras minores bestidas de biancu sunt essidas a pigravegiu e unu cabitzale mannu nche lrsquoest coladu surbiende a curtzu a sa conca Fiat craru chi non brsquoaiat tempus de pegraverdere e leende pro fuire Sa de Bator Dimensiones de srsquoIspagravetziu su pantasma est iscumpartu colende in mesu de srsquoinforru de linna de su muru e sa domo est torrada chieta

Cando nchrsquoest crogravempidu a unrsquoaposenteddu segretu in srsquoala de manca de sa domo su pantasma srsquoest imbaradu a unrsquoispera de luna pro leare alenu e at cumintzadu a proare a cumpregravendere co-mente fiat posta sa cosa Mai in una carriera lugorosa e sena pasu durada treghentos annos lrsquoaiant ingiurgiadu in manera gasi grus-sera At pessadu a sa Duchessa Mama chi lrsquoaiat assuconada in srsquoigraventeri chi fiat a sa ritza in dae in antis de srsquoispigru pompiendemiddotsi sas randas e sos diamantes a sas bator camareras chi lis fiat begraven-nidu una crisi istegraverica petzi ca lis aiat fatu unrsquoiscracagravelliu dae segus de sas cortinas de unu de sos aposentos ligraveberos a su pagraverrocu chi nche lrsquoaiat mortu sas candelas una note cando fiat essende dae biblioteca e chi dae tando aiat cumintzadu a si fagraveghere curare dae Sir William Gull ca fiat marturizadu dae sos disturbos nervosos a Madame de Tremoullac sa betza chi essendemiddotsi pesada chitzo unu mangianu e aende bidu unrsquoischegraveletru segraveidu in una poltro-na a curtzu a sa tziminea leghende su diagraveriu suo fiat abbarrada

Oscar Wilde15

in letu pro ses chidas ca lrsquoaiat begravennidu unrsquoatacu de entzefalite e cando fiat sanada fiat torrada in paghe cun sa Cregravesia e aiat trun-cadu srsquoamighegraventzia cun Monsieur de Voltaire cuddu iscegraveticu fa-madu Srsquoat ammentadu cudda note terrorosa chi aiant agatadu a Lord Canterville su malinnu afoghende in srsquoispogiadogravergiu suo cun unu caddu de oros cravadu in gugraveturu isse in antis de mograver-rere aiat cunfessadu chi progravepiu cun cussa carta aiat trampadu a Charles James Fox in Crockfordrsquos furendemiddotnchemiddotli 50000 isterli-nas e giuraiat chi cussa carta bi lrsquoaiat fata ingurtire su pantasma Totu sas valentias mannas suas li torraiant a conca como dae su maistru de sala chi srsquoaiat isparadu unu corfu a cherbeddos in srsquoapartadogravergiu ca aiat bidu una manu birde tocheddende a su bi-dru de sa ventana a Lady Stutfield sa galana chi fiat custrinta a si pogravennere una fasca de velludu nieddu inghiriada in tzugru pro cuare su marcu de chimbe pograveddighes de fogu chi lrsquoaiant brusiadu sa pedde bianca nigraveida e chi in fines si fiat morta ghetendemiddotsi in srsquoistagraveniu de sas carpas in fundu a su Passigravegiu de su Re Cun srsquoe-gotismu entusiagravesticu de unrsquoartista beru su pantasma at torradu a pessare a sas rapresentatziones suas prus famadas e at bischisadu cun amargura cando lrsquoat torradu a conca srsquougravertima aparitzione sua comente lsquoReuben su Rujursquo o su lsquoPitzinnu Istrangulliadursquo su de-butu suo comente lsquoGibeon su Romasu su Sutzadore de Sagravembene de su Ghiddostragravergiu de Bexley rsquo e su furore chi aiat causadu in unu sero galanu de lagravempadas petzi su fatu chi si fiat postu a gio-gare a birillos cun sos ossos suos in su campu de tennis Como a pustis de totu custu deviant begravennere unos cantos americanos remitanos a li propogravennere su lubrificadore Rising Sun e a li gheta-re cabitzales a conca Fiat una cosa chi non si podiat bajulare In prus a perunu pantasma in srsquoistograveria lrsquoaiant tratadu gasi Duncas su pantasma at detzigravedidu de si nde pagare e est abbarradu finas a arbegraveschere meledende meda in sa cosa

Oscar Wilde16

III

Srsquoincragraves mangianu sos Otis cando fiant ismurgende paris ant arresonadu de su pantasma in manera bastante aprofundida Su ministru de sos Istados Unidos est craru fiat unu pagu infada-du ca su donu suo non fiat istadu atzetadu ldquoDeo non tegravengio su disigravegiurdquo at naradu ldquode li fagraveghere male e devo nagraverrere chi cunsi-derende totu su tempus chi srsquoat coladu in custa domo no mi paret una cosa progravepiu educada a li ghetare cabitzales a subrardquo (unrsquoos-servatzione giusta a beru chi perograve intendendemiddotla mi dispraghet a lu nagraverrere sos gremegraveddighes si fiant postos a rigraveere a iscracagravel-liu) ldquoPerograverdquo at sighidu a nagraverrere ldquosi a beru non cheret impitare su lubrificadore Rising Sun nche lrsquoamus a degravevere leare sas cadenas Diat egravessere a beru impossigravebile a dormire cun unu sonu de cussa casta in foras de sos aposentosrdquo

Semper e cando pro su restu de sa chida non sunt istados di-sturbados e srsquougravenica cosa chi abbivaiat srsquoatentzione issoro fiat sa magra de sagravembene chi sighiat a essire in su pamentu de sa biblio-teca Custa fiat a beru una cosa curiosa ca a de note su sennor Otis frischiaiat semper sa ghenna e sas ventanas fiant semper cungiadas cun sas istangas In prus pesaiat unu muntone de cum-mentos su fatu chi su colore cambiaiat cada die carchi mangianu fiat ruju cotu (comente de ruigravengiu) a bias in colore de cheregravesia a bias purpurinu brillante e una bia cando sunt falados a giosso pro sas pregadorias de famigravelia cunforma a sos ritos elementares de sa Cregravesia Ligravebera Episcopale Americana Riformada ant bidu

Oscar Wilde17

chi teniat unu colore birde ismeraldu lugorosu Custos cambia-mentos caleidoscogravepiscos faghiant ispassiare totu sa famigravelia e cada mangianu si faghiant iscummissas subra de su colore Srsquougravenica chi no intraiat in sa brulla fiat Virginiedda chi pro carchi resone chi non si podet cumpregravendere fiat semper anneada meda cando bi-diat sa magra de sagravembene e srsquoest posta belle a pragravenghere su man-gianu chi lrsquoat bida birde ismeraldu

Sa segunda aparitzione de su pantasma brsquoest istada domigraveniga note A pustis de pagu chi si nche fiant andados a letu unu tzocu terrorosu in sa sala totu in unu los at postos in arguai Dere-tu sunt curtos a giosso e ant bidu chi unrsquoarmadura antiga si fiat istacada dae su basamentu suo ruendemiddotnche in su pamentu de pe-dra in srsquoigraventeri chi segraveidu in una cadrea cun sa palera arta bi fiat su pantasma de Canterville chi si fiat isfrigatzende sos ghenugros cun unrsquoespressione de dolore mannu in cara Sos gremegraveddighes chi si nchrsquoaiant leadu in fatu sos iscopetes issoro totu in unu lrsquoant isparadu duas botzigheddas cun cudda pretzisione de mira chi srsquootenet petzi cun una pragravetica longa e cuidadosa cun su professore de calligrafia in srsquoigraventeri chi su ministru de sos Istados Unidos li puntaiat sa pistola e lrsquointimaiat cunforma a srsquoeticheta califor-niana de artziare in artu sas manos Su pantasma si nchrsquoest pe-sadu ritzu cun unu tzichigraverriu agreste de fele e est coladu a colo-brinu in mesu issoro comente negraveula morendemiddotnche sa candela de Washington Otis cando nche lrsquoest colada a curtzu e duncas lassendelos totus in srsquoiscurigore Cando est crogravempidu a sa punta de srsquoiscala su pantasma est torradu in trassa e at detzigravedidu de fagraveghere srsquoiscracagravelliu suo de dimograveniu Custu prus de una bia li fiat istadu profetosu a beru Narant chi aiat torradu a murra sa parruca de Lord Raker in una note ebbia e est seguru chi aiat custrintu tres tzeracas frantzesas de Lady Canterville a presentare sas dimissiones in antis de srsquoiscadegraventzia de su mese de proa Su pantasma duncas at fatu srsquoiscracagravelliu suo prus terrorosu e at fatu tregravemere sas bogravevedas antigas ma srsquoeco non si nche fiat galu morta

Su pantaSma de Canterville 18

chi una ghenna srsquoest aberta e sa sennora Otis est intrada cun una beste de intro asula narende ldquoSo timende chi vostegrave non srsquointendat bene e tando nche lrsquoapo giutu unrsquoampulla de tintura de su Dr Do-bell Si no at ismartidu lrsquoat a fagraveghere bene a berurdquo Su pantasma lrsquoat ghetadu unrsquoograda mala e at cumintzadu a srsquoammaniare pro si trasformare in unu cane nieddu mannumiddotmannu una valentia chi lrsquoaiat dadu fama giustamente e chi su dotore de famigravelia naraiat chi fiat sa resone de srsquoammachiadura crogravenica de su tziu de Lord Canterville srsquoOnoragravebile Thomas Horton Belle gasi unu sonu de passos acurtziendemiddotsi at istorradu su pessu suo terrososu su pan-tasma srsquoest acuntentadu de si fagraveghere unu pagu fosforescente e est iscumpartu cun una ghegravemida manna chi pariat essende dae campusantu progravepiu in su mamentu chi sos gremegraveddighes nche li fiant crogravempidos

Cando est arribbadu a srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest fala-du e si lrsquoat apoderadu su peus abbolotu Sa vulgaridade de sos gremegraveddighes e su materialismu grusseri de sa sennora Otis fiant est craru una cosa infadosa ma su chi lu poniat de prus in an-neu fiat su fatu chi non fiat resessidu a si pogravennere srsquoarmadura Aiat isperadu chi finas a sos americanos modernos si lrsquoesseret pesa-da sa tzudda bidende unrsquoIspetru In Armadura si non pro agraveteras resones bonas nessi pro rispetu de su poeta natzionale issoro Longfellow chi gragravetzias a sa poesia sua galana e incantadora srsquoa-iat coladu oras medas chi non teniat nudda de fagraveghere cando sos Cantervilles fiant in tzitade In prus fiat progravepiu srsquoarmadura sua Si lrsquoaiat posta cun egravesitu mannu in su torneu de Kenilworth e lrsquoa-iat fatu unu muntone de cumplimentos finas sa Reina Vigravergine in pessone Ma cando si lrsquoaiat posta lrsquoaiat bintu su pesu de sa coratza mannamiddotmanna e de srsquoelmu de atzagravergiu e fiat rutu in manera grae in su pamentu de pedra iscorgendemiddotsi sos ghenugros e faghendemiddotsi marcos biaitos in sas nughes de sa manu dereta

Pro carchi die a pustis de custu fatu su pantasma fiat ista-du male a beru e belle non fiat essidu dae srsquoaposentu si non pro

Oscar Wilde19

contibigiare sa magra de sagravembene Belle gasi tenendemiddotsi a contu si nche fiat sanadu e aiat detzigravedidu de fagraveghere sa de tres proas pro assustare su ministru de sos Istados Unidos e sa famigravelia sua At isseberadu una chenagravebura su deghessete de austu pro srsquoapa-ritzione sua e srsquoat coladu ora meda pompiende sos bestires suos detzidende in fines de leare unu capeddu mannu alilargu cun una pinna ruja unu sudagraveriu incrispadu in bursos e in tzugru e unrsquoisto-cu ruingiadu A parte de sero brsquoat agravepidu una traschia rebbesta de abba e su bentu fiat gasi forte chi totu sas ventanas e sas ghennas de sa domo antiga tremiant e trachidaiant A nagraverrere sa giusta fiat progravepiu custu su tempus chi lrsquoagradaiat Custos fiant sos disinnos suos diat egravessere intrada a bellu a bellu a srsquoaposentu de Washing-ton Otis lrsquoaiat agravepidu murrungiadu carchi cosa dae pees de su letu e si diat egravessere puntu tres bias in su gugraveturu a su sonu de una mugravesi-ca bassa Su pantasma a Washington lrsquoastiaiat in manera parti-culare ca ischiat chi fiat isse chi nche bogaiat sas magras famadas de sagravembene de Canterville impitende su ldquoPinkertonrsquos Paragon Detergentrdquo A pustis chi nchrsquoaeret torradu cussu giogravevanu atrividu e temeragraveriu a unrsquoistadu de terrore ispreadu diat egravessere andadu a srsquoaposentu ocupadu dae su ministru de sos Istados Unidos e dae sa mugere e aiat agravepidu postu una manu pigulosa in sos cherbed-dos de sa sennora Otis surbiende in srsquoorigra treme treme de su maridu sos segretos de sa domo de sos ossos Pro su chi pertocaiat a Virginiedda no aiat galu pessadu ite fagraveghere Issa no lrsquoaiat mai ghetadu ingiugravergios e fiat galana e manerosa Pagas ghegravemidas dae srsquoarmagravergiu at pessadu diant egravessere bastadas o si custu non es-seret bastadu a nche lrsquoischidare diat agraveere pogravetzidu chircare a srsquoa-pagraverpidu sa manta cun sos pograveddighes tegraveteros Pro su chi pertocaiat sos gremegraveddighes teniat progravepiu idea de los iscaddare Sa prima cosa de fagraveghere de seguru fiat a si lis segraveere a subra de petorras pro lis dare sa sensatzione afogadora de unu bisu malu Tando sigomente sos letos issoro fiant bastante a curtzu srsquounu a srsquoagraveteru si diat egravessere postu in mesu leende sa forma de unu mortu birde e

Su pantaSma de Canterville 20

astradu finas a cando non si diant egravessere fatos tegraveteros a srsquoispramu e in fines diat agraveere fuliadu su sudagraveriu e diat egravessere andada tragravegia tragravegia in srsquoaposentu cun sos ossos biancos nigraveidos e unrsquoogru a ro-dia faghende sa parte de ldquoTanielle su Mudu o srsquoIschegraveletru de su Suitzidardquo unu rogravele chi prus de una bia aiat tentu unrsquoefetu mannu e chi cunsideraiat belle aguale a sa parte famada sua de ldquoMartine su Manigraveacu o su Mistegraveriu Mascaradurdquo

A sas deghe e mesa su pantasma at intesu sa famigravelia andende a letu Pro una pagu de tempus lrsquoant dadu infadu sos iscacagravellios agrestes de sos gremegraveddighes chi cun srsquoalligria issoro ispessa-mentada de iscolanos si fiant ispassiende in antis de cumintzare a pasare Ma a sas ugravendighi e cuartu su logu fiat asseriadu e can-do at sonadu mesunote est essidu a campu Su cucumiau fiat iscu-dende sas alas a su bidru su corbu fiat croende dae srsquoeni e su ben-tu andaiat feri feri in sa domo ghemende che a unrsquoagravenima pegraverdida Ma sa famigravelia Otis fiat dormende sena connograveschere su destinu malu suo e prus a forte de srsquoabba e de sa traschia si intendiat su sorrogrogravengiu pegraverpere de su ministru de sos Istados Unidos Su pantasma est essidu a cua dae srsquoinforru de linna cun unu risi-gheddu malinnu in sa buca sua cruele e prighigionada e sa luna srsquoest cuada in palas de una nue cando nchrsquoat coladu a fura su mira-dore mannu in ue sos istemmas aragraveldicos suos e sos de sa mugere sua morta male fiant blasonados in colore de chelu e de oro Su pantasma fiat lassinende sena si pasare che a unrsquoumbra malinna e pariat chi finas srsquoiscurigore lrsquoascamaiat cando colaiat Totu in unu lrsquoest partu de integravendere calicunu cramende ma fiat petzi unu cane apeddende dae srsquoIstatzu Ruju e at sighidu a andare murrun-gende irrocos istrambogravetigos de su segraveculu 16 e parende cada tantu srsquoistocu ruingiadu in srsquoagraveera de mesunote In fines su pantasma est crogravempidu a su cugione de su passadissu a curtzu a srsquoaposentu de Washington su disditzadu Pro unrsquoiscuta srsquoest pasadu in srsquoigraventeri chi su bentu surbiende nche li pesaiat in cugravecuru sos pilos murros e lorigados tortighende in pinnigas grotescas e fantagravesticas srsquoorrore

Oscar Wilde21

sena nugravemene de su sudagraveriu Tando su relogravegiu at sonadu su cuar-tu e su pantasma at cumpresu chi su tempus nche fiat crogravempidu Srsquoat fatu unu risigheddu a sa sola e nchrsquoat coladu su cugione ma in pessu lrsquoat fatu cun una ghegravemida lastimosa de terrore nchrsquoest torradu a palas in segus e srsquoat cuadu sa cara isarbulida cun sas manos longas e ossudas Progravepiu in dae in antis suo brsquoaiat unrsquoi-spetru orrorosu firmu comente una figura dolada e mostruosu comente su bisu de unrsquoissentidu Sa conca fiat ispilida e lustrada sa cara tunda e grassa e bianca unrsquoiscracagravelliu orrorosu pariat chi aiat tortinadu sos liniamentos suos in unrsquoiscarigravengiu eternu Dae ogros nche lrsquoessiant a fiotu rajos de lughe ruja sa buca fiat unu putzu ladu de fogu e unu bestire orrorosu chi srsquoassimigiaiat a su suo cugugiaiat comente nie mudu cussu corpus de Titanu In petorras teniat unu cartellu cun iscritas curiosas in caragraveteres anti-gos chi pariat unu pagu unu pregone de cosas birgongiosas unu pagu unu registru de pecados agrestes unu pagu unu calendagraveriu terrorosu de su crigravemine e cun sa manu dereta teniat in artu unu farchione de atzagravergiu lughente

Sigomente no aiat bidu mai unrsquoispetru su pantasma de Can-terville srsquoat leadu unrsquoassuconu mannu e a pustis de agraveere dadu una mirada lestra a cussa aparitzione terrorosa si nchrsquoest torradu currende a srsquoaposentu suo trobeendemiddotsi in su sudagraveriu in srsquoigraventeri chi fiat colende in presse in presse in su passadissu e in fines lassendemiddotnche rugraveere srsquoistocu ruingiadu in sas botas militares de su ministru in ue srsquoin cras lrsquoat agatadu su maistru de sala Cando srsquoest agatadu in srsquointimidade de srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest ghetadu a subra de una banita e srsquoat cuadu sa cara suta de sas mantas Belle gasi a pustis de unu pagu srsquoispigraveridu animosu anti-gu de Canterville est torradu in possa e at detzigravedidu de andare a faeddare cun srsquoagraveteru pantasma in pessu chi esseret essidu su sole Tando progravepiu cando srsquoarbegraveschida fiat imprateende sos montigros est torradu a su logu in ue pro sa prima bia aiat ghetadu ogros a srsquoispetru ispramosu pessende chi in fines duos pantasmas fiant

Su pantaSma de Canterville 22

megravegius de unu e chi cun srsquoagiudu de custu amigu nou diat agraveere gherradu megravegius cun sos gremegraveddighes Cando su pantasma est crogravempidu a su logu perograve unrsquoispetagraveculu terrorosu si lrsquoest paradu in dae antis Carchi cosa est craru deviat egravessere capitada a srsquoispetru ca sa lughe si nche fiat falada de su totu dae sos ogros suos infos-sados su farchione lughente nche li fiat rutu dae manos e si fiat imbaradu a su muru in unrsquoatitugravedine tesa e incogravemoda Su panta-sma de Canterville est curtu a dae in antis e lrsquoat agarradu cun sos bratzos cando at bidu cun orrore chi sa conca nchrsquoest lassinada a terra e su corpus at leadu una postura incrinada tando srsquoest agatada astringhende una cortina de letu in cotonia bianca unrsquoi-scogravebolu unu lepone de masellaju in srsquoigraventeri chi a curtzu a pees brsquoaiat unu napu bograveidu Sena cumpregravendere custa trasformatzione curiosa at agarradu su cartellu cun presse abberborada e in cue in sa lughe murra de su mangianu at legraveghidu

Su pantasma de OtisSrsquoUgravenicu Ispetru Beru e OriginaleDade cara a sas Imitatziones Totu sos agraveteros sunt Farsos Tando at cumpresu totu Lrsquoaiant trampadu imboligadu leadu

in giru Sa mirada antiga de sos Cantervilles est torrada a essire in ogros srsquoat astrintu a pare sas ghinghias sena dentes e pesende sas manos alligiadas subra de sa conca at giuradu cunforma a sa fraseologia caraterigravestica de srsquoiscola antiga chi cando Chanticleer aeret sonadu duas bias cun su corru alligru suo bi diat agraveere agravepidu fatos de sagravembene e su Mortore diat egravessere coladu cun sos passos suos mudos

No aiat mancu agabbadu de fagraveghere custu giuramentu orroro-su chi dae sa cobertura a tegraveulas rujas de unrsquoistatzu a tesu srsquoat inte-

Oscar Wilde23

su unu puddu cantende Su pantasma at fatu unrsquoiscracagravelliu longu bassu e ragravenchidu e srsquoest postu a isetare At isetadu ora cun ora ma su puddu pro carchi resone curiosa no at torradu a cantare In fines a sas sete e mesu sas tzeracas acudende nche lrsquoant fatu lassare su bigiadogravergiu suo terrorosu e at ghiradu passu passu a srsquoaposentu suo pessende a su giuramentu suo vanu e a sos pessos suos abbadinados In cue at consultadu unos cantos libros de ca-valleria antiga chi lrsquoagradaiant a botu e at agatadu chi cada bia chi si faghiat custu giuramentu Chanticleer cantaiat semper pro sa segunda bia ldquoChi sa malaura crompat a su puddu malurdquo at murrungiadu ldquoApo connotu sas dies chi cun sa lantza mea forte li dia agraveere pertuntu sa gorgoena e lu dia agraveere fatu cantare man-cari esseret morturdquo Tando su pantasma srsquoest corcadu in su baule cogravemodu de prumu e brsquoest abbarradu finas a sero

Oscar Wilde24

IV

Srsquoin cras su pantasma fiat a beru degravebile e istracu Su turba-mentu terrorosu de sas ugravertimas bator chidas fiat cumintzende a tegravennere efetu Sos negravervios fiant a bigraveculos e si siddiat a su sonu prus legravebiu Pro chimbe dies est abbarradu in srsquoaposentu e in fines at detzigravedidu de lassare pegraverdere sa magra de sagravembene in su pamen-tu de sa biblioteca Si sa famigravelia Otis no lu cheriat est craru chi no lu meressiat Si bidet chi fiant pessones chi istaiant in unu gra-du bassu materiale de srsquoesistegraventzia e non fiant bonas a apretziare su valore simbogravelicu de sos fenogravemenos sensigravebiles Sa chistione de sas aparitziones fantasmagraveticas e srsquoisvilupu de sos corpos astrales fiant de seguru unrsquoagravetera cosa e non fiant suta de su controllu suo Fiat unu dovere suo solenne a essire a pigravegiu in su passadissu una bia in sa chida e a murrungiare carchi cosa dae su miradore su primu e su de tres megravercuris de cada mese e non bidiat comente pogravedere istransire custos doveres sena pegraverdere sa cara Est a beru chi sa vida sua fiat istada prena de malinnidade ma de su re-stu teniat contivigravegiu meda in totu su chi interessaiat su mundu subranaturale Pro agraveteros tres sagravebados duncas su pantasma est coladu che a su sogravelitu in su passadissu intre mesunote e sas tres de mangianu dende cara in cada manera a non si fagraveghere ne integravendere nen bigravedere Si nchrsquoaiat catzadu sas botas caminaiat prus a legravebiu chi podiat in sas tagraveulas betzas mandigadas dae su tagraveralu srsquoaiat postu una capa manna de velludu nieddu e srsquoaiat leadu su cuidadu de untare sas cadenas cun su lubrificadore ldquoRising Sun rdquo

Oscar Wilde25

Devo reconnograveschere chi at peleadu meda pro adotare custu megravediu nou de protetzione Belle gasi una note cando totu sa famigravelia fiat chenende su pantasma si nchrsquoest intradu a fura a srsquoaposentu de dormire de sennor Otis e at leadu srsquoampullita A sa prima srsquoin-tendiat unu pagu umiliadu ma pustis est istadu bastante sagravebiu de reconnograveschere chi podiat petzi faeddare bene de custu imbentu chi in unu tzertu sensu serviat pro sas finalidades suas Ma a begravetia de totu custu no lrsquoant lassadu in pasu Isterriant semper fu-neddas in su passadissu in ue su pantasma si trobeiat caminende in srsquoiscurigore e una bia cando fiat bestidu pro sa parte de ldquoIsacu Nieddu o su Cassadore de su Padente de Hogleyrdquo at fatu una ruta mala apeighende unu lassinogravengiu de butiru chi sos gremegraveddighes aiant istegraverridu dae srsquointrada de sa Sala de sos Aratzos a sa punta de srsquoiscala de linna de chercu Custu ugravertimu ingiugravergiu lrsquoat bati-du tantu venenu chi at detzigravedidu de fagraveghere unrsquoisfortzu finale pro afirmare sa dinnidade e sa positzione sotziale sua e at cuncorda-du de fagraveghere vigravesita a cuddos istudenteddos de Eton betiosos srsquoin cras note in su pessonagravegiu suo famadu de ldquoRupert srsquoAtrividu o su Conte Isconcadurdquo

Fiant prus de setanta annos chi no essiat a campu cun cussu travestimentu pro egravessere pretzisos dae cando aiat assustadu gasi meda Lady Barbara Modish sa galana chi issa aiat truncadu dere-tu srsquoafidu cun su giaju de su Lord Canterville de como e si nche fiat fuida a Gretna Green cun Jack Castletown su bellu decra-rende chi nudda in su mundu la diat agraveere cumbinta a intrare in una famigravelia chi permitiat a unrsquoispetru gasi orrorosu de passigiare in su terratzu in srsquointerlughes A Jack srsquoiscuru Lord Canterville lrsquoaiat isparadu in unu duellu in Wandsworth Common e Lady Barbara fiat morta de crebu in Tumbridge Wells in antis chi esse-ret coladu srsquoannu Duncas cussa aparitzione fiat istada una reses-sida manna in totu sos sensos Fiat semper e cando un ldquotrucurdquo difigravetzile meda si si podet impitare custa espressione gasi teatrale cun unu de sos mistegraverios prus mannos de su subranaturale o pro

Su pantaSma de Canterville 26

impreare unu tegravermine prus sientigraveficu su mundu ultranaturale e brsquoat postu tres oras intreas pro srsquoammaniare In fines totu fiat prontu e su pantasma fiat cuntentu meda de comente fiat postu Sas botas mannas de pedde chi andaiant cun su bestire fiant unu pagu tropu largas e at agatadu petzi una de sas pistolas ma in su cumplessu fiat bastante sudisfatu e a sa una e cuartu nchrsquoest essidu cun lebiesa dae srsquoinforru de linna e est coladu tragravesina tragravesi-na in su passadissu Cando nchrsquoest crogravempidu a srsquoaposentu ocupa-du dae sos gremegraveddighes chi mi paret chi si naraiat srsquoAposentu Biaitu pro su colore de sas cortinas at agatadu sa ghenna ghirada Isperende de fagraveghere unrsquointrada a efetu lrsquoat aberta in campu ma una broca grae de abba nche lrsquoest ruta a subra infundendemiddotlu totu cantu e manchende sa pala manca de pagos tzentigravemetros In su matessi tempus at intesu iscracagravellios abbrandados benende dae su letu a baldachinu Srsquoiscossa a su sistema nerbiosu suo est istada gasi manna chi si nchrsquoest torradu a srsquoaposentu suo currende che coete e srsquoin cras at degravevidu abbarrare in letu cun unu rifriu malu Srsquougravenica cosa chi lrsquoacunortaiat de totu custa paristograveria fiat chi non srsquoaiat giutu in fatu sa conca ca si lrsquoaeret fatu sas cunseguegraventzias diant agraveere pogravetzidu egravessere segraverias a beru

Duncas lrsquoest begravennidu mancu srsquoisperu de pogravedere assustare cussa famigravelia americana grussera e srsquoest acuntentadu comente regravegula de trasinare in sos passadissos cun iscarpas de sola modde cun unrsquoisserpa grussa ruja imboligada in tzugru ca timiat sas curren-tes e unrsquoarchibusu minore srsquoin casu sos gremegraveddighes lrsquoaerent atacadu Su corfu finale lrsquoat retzidu su deghennoe de cabudanni Su pantasma fiat faladu a giosso a srsquointrada manna seguru chi nessi in cue no li diant agraveere dadu infadu e si fiat ispassiende a fagraveghere cummentos brullanos subra de sas fotografias mannas ti-radas dae Saroni de su ministru de sos Istados Unidos e de sa mu-gere chi como fiant intradas in parte de sos ritratos de sa famigravelia Canterville Fiat bestida in manera elementare ma elegante cun unu sudagraveriu longu magradu de terra de campusantu srsquoaiat ligadu

Oscar Wilde27

sa massidda cun una ria de linu grogu e giughiat una lantia mi-nore e una pala de interramortos Infatis srsquoaiat postu su bestire de su pessonagravegiu de ldquoGiona Sena Losa o su Furone de Mortos de Chertsey Barnrdquo una de sas megravegius impersonificatziones suas chi sos Cantervilles teniant totu sas resones de si ndrsquoammentare ca fiat istada srsquoorigravegine bera de sa bria cun su bighinu issoro Lord Rufford Fiant belle sas duas e cuartu de mangianu e a su chi si podiat intzertare non brsquoaiat prus nemos pesadu Ma in srsquoigraventeri chi fiat passigende chirru a sa biblioteca pro bigravedere si brsquoaiat galu tratas de sa magra de sagravembene totu in unu nche li sunt crogravempi-das dae unu cugione iscuru duas figuras chi fiant iscotzulende che issentidos sos bratzos subra de sa conca issoro e lrsquoant tzichir-riadu ldquoBUUrdquo in srsquoorigra

Leadu dae unrsquoispramu chi cunsiderada sa situatzione si po-diat cunsiderare un cosa naturale su pantasma srsquoest postu a cugraver-rere in sas iscalas ma at intopadu a Washington Otis chi lu fiat isetende cun una siringa de giardinu e sigomente sos inimigos lrsquoaiant inghiriadu a cada ala torrendemiddotlu a puntu malu su panta-sma est isvanegravessidu in unrsquoistufa manna de ferru chi pro bonaura non fiat alluta e at degravevidu torrare a srsquoaposentu suo colende in sas cannas fumagraverias e in sos cucumenales arribbende in unrsquoistadu terrorosu de brutura disograverdine e disisperu

A pustis de custu fatu non srsquoest bidu prus su pantasma in bar-danas a de note Sos gremegraveddighes lrsquoant isetadu in prus de unrsquooca-sione e cada note isparghiant corgiolu de nughe in sos passadis-sos dende infadu meda a su babbu e a sa mama e a sos tzeracos ma non brsquoaiat nudda de fagraveghere Fiat craru chi aiant fertu gasi meda sos sentimentos suos chi non si cheriat fagraveghere bigravedere prus Sennor Otis tando at torradu a leare in manu su traballu man-nu suo subra de srsquoistograveria de su Partidu Democragraveticu chi lu fiat impinnende dae unos cantos annos sa sennora Otis at amma-niadu una festa de clam-bake chi at ispantadu totu sa contea sos pitzinnos si sunt ghetados a su lacrosse a srsquoeuchre a su poker

Su pantaSma de Canterville 28

e a agraveteros giogos natzionales americanos e Virginia andaiat a caddu cun su pony suo in sas agravendelas de su parcu acumpangiada dae su giogravevanu Duca de Chershire chi fiat begravennidu a Canterville Chase pro bi colare srsquougravertima chida de vacagraventzias Totus oramai pessaiant chi su pantasma si nche fiat andadu e infatis su sennor Otis aiat iscritu una ligravetera in propogravesitu a Lord Canterville chi in risposta aiat espressadu su praghere suo prus mannu a integravendere custa noa e aiat imbiadu sos megravegius cumplimentos a sa mugere istimada de su ministru

Sos Otis perograve si fiant faddidos ca su pantasma fiat galu in sa domo e mancari esseret postu male non si fiat pro nudda acu-nortadu a lassare istare mescamente dae cando aiat intesu chi in mesu de sos istragravengios bi fiat su giogravevanu Duca de Cheshire chi su tziu de su babbu Lord Francis Stilton una bia aiat iscummissu chentu ghineas cun su Coronellu Carbury chi diat agraveere giogadu a dados cun su pantasma de Canterville e lrsquoaiant agatadu srsquoincragraves mangianu istegraverridu in su pamentu de sa sala de su poker in unrsquoi-stadu tale de impotegraventzia paraligravetica chi mancari apat campadu finas a betzu dae tando no est resessidu prus a nagraverrere agraveteru si non ldquoduos sesrdquo Totus in cussu tempus ischiant ite fiat capitadu mancari chi pro rispetu de sos sentimentos de sas duas famigravelias nogravebiles srsquoesseret fatu de totu pro cuare sa cosa e si podet agatare unu rendecontu cumpretu de sas tzircustagraventzias ligadas a custu fatu in su de tres volugravemenes de ldquoAmmentos de su Prigraventzipe Re-gente e de sos Amigos suosrdquo iscritu dae Lord Tattle Su panta-sma est craru teniat su pidinu de mustrare chi no aiat pegraverdidu srsquoinfluegraventzia sua in sos Stiltons chi cun custa famigravelia fiat impa-rentadu dae tesu ca una sorrastra sua si fiat cojuada en secondes noces cun su Sieur de Bulkeley chi dae issu comente totus ischint sos Ducas de Cheshire benint in ligravenia direta Duncas at detzigravedidu de srsquoammaniare pro si mustrare a srsquoamoradeddu de Virginia in srsquoimpersonificatzione famada de su ldquoMogravengiu Vampiru o su Be-neditinu Sena Sagravembenerdquo una rapresentatzione gasi orrorosa chi

Oscar Wilde29

cando Lady Startup lrsquoaiat bida e custu fiat capitadu in srsquougravertima die de annu fatale de su 1764 si fiat posta a tzichirriare a sa prus arta li fiat begravennidu unrsquoatacu de apoplessia e si nche fiat morta in tempus de tres dies a pustis de agraveere diseredadu a sos Cantervilles chi fiant sos parentes suos prus a curtzu e de agraveere lassadu totu su dinare a srsquoapotecagraveriu suo de Londra In srsquougravertimu mamentu perograve su terrore chi teniat de sos gremegraveddighes aiat fatu abbarrare su pantasma in srsquoaposentu suo e su Duca minore aiat dormidu in pasu suta de su baldachinu mannu pinniadu de srsquoAposentu Reale bisende a Virgigravenia

Oscar Wilde30

V

Pagas dies a pustis Virgigravenia e su cavalieri suo pililorigadu sunt andados a caddu in sos prados de Brockley in ue issa colen-de in una cresura srsquoat istratzuladu gasi male su bestire chi cando est ghirada a domo at detzigravedidu de artziare in srsquoiscala de segus pro non si fagraveghere bigravedere Comente nchrsquoat coladu in presse sa Sala de sos Aratzos chi sa ghenna fiat aberta pro casualidade lrsquoest partu de bigravedere calicunu in intro e pessende chi esseret sa tzeraca de sa mama chi a bias giughiat a cue su traballu suo at abbaidadu a intro pro li pedire de li cosire su bestire Ite ispantu imbetzes cando at bidu chi fiat su pantasma de Canterville Lrsquoat bidu segraveidu a curtzu a sa ventana pompiende srsquooro ruinadu de sos agraverbores in-groghidos bolende in srsquoagraveera e sas fogravegias rujas ballende che issen-tidas in su viale longu Teniat sa conca imbarada a una manu in unrsquoistadu de depressione manna A sas beras su pantasma pariat gasi disditzadu e gasi postu male chi Virginiedda chi sa prima idea fiat istada de si nche fuire e de si frischiare in srsquoaposentu suo ndrsquoat tentu dolu e at detzigravedidu de proare a lrsquoacunortare Su passu de sa pitzinna fiat gasi legravebiu e sa malinconia de su pantasma gasi manna chi srsquoest abbigiadu de sa presegraventzia sua petzi cando lrsquoat faeddadu

ldquoMi dispraghet pro tenerdquo at naradu Virgigravenia ldquoma frades meos si nche ghirant a Eton cras tando si ti cumportas bene nemos trsquoat a dare prus infadurdquo

ldquoEst assurdu a mi pedire de mi cumportare benerdquo at rispostu

Oscar Wilde31

su pantasma furriendemiddotsi transidu a sa pitzinnedda galana chi si fiat atrivida a li faeddare ldquoprogravepiu assurdu Deo devo iscotzulare sas cadenas e ghegravemere colende in sos frigraveschios e passigiare a de note si est custu chi cheres nagraverrere Est srsquougravenica resone mea pro esigravestere rdquo

ldquoNo est una resone pro esigravestere e tue giai lrsquoischis chi ses istadu a beru isseleradu Sa sennora Umney nos at naradu sa prima die chi semus begravennidos a inoghe chi tue as mortu a mugere tuardquo

ldquoEja lrsquoammintordquo at naradu su pantasma cun arroddu ldquoma fiat petzi una chistione de famigravelia e non tocaiat agravetera genterdquo

ldquoEst isballiadu meda a ochigraveere a calicunurdquo at naradu Virgigravenia chi a bias teniat una gravidade puritana durche leada dae carchi antepassadu de srsquoInghilterra Noa

ldquoOh deo ogravedio sa severidade barata de srsquoegravetica astrata Mugere mea non baliat a nudda no mrsquoimmidonaiat sos collarinos co-mente si tocat e no ischiat a coghinare A lrsquoischis aia isparadu a unu cabrolu una die in su padente de Hogley progravepiu una begravestia bella e a lrsquoischis comente mi lrsquoat aparitzadu Oh ma no importat como ca est totu agabbadu e non pesso chi sos frades apant fatu una cosa galana a mi fagraveghere mograverrere de fagravemene mancari lrsquoapa morta deordquo

ldquoDe fagravemene trsquoant fatu mograverrere Oh sennor pantasma cheria nagraverrere Sir Simon fagravemene tenes Deo tegravengio unu cogone in sa taschedda A lu cheresrdquo

ldquoNono gragravetzias oramai non magravendigo prus ma ses istada ma-nerosa a beru a mi lu nagraverrere e de seguru ses meda prus simpagraveti-ca de sa famigravelia tua orrorosa rude vulgare disonestardquo

ldquoBastatrdquo at tzichirriadu Virgigravenia pistende su pee ldquoses tue chi ses rude e orrorosu e vulgare e si cherimus faeddare de di-sonestade lrsquoischis bene chi mi nchrsquoas furadu sos colores dae su cuntenidore meu pro proare a torrare a fagraveghere cussa magra de sagravembene ridigravecula in sa biblioteca In antis ti nchrsquoas leadu totu sos rujos finas su muradu e deo non podia prus pintare su sole

Su pantaSma de Canterville 32

intrendemiddotsimiddotnche tando ti nchrsquoas leadu su birde ismeraldu e su gro-gu cromadu e in fines mi nchrsquoat abbarradu srsquoigravendigu e su biancu tzinesu e podia pintare petzi iscenas cun sa lughe de sa luna chi sunt semper deprimidoras a las abbaidare e no est fagravetzile a las fagraveghere Non trsquoapo mai iscobiadu mancari essere infadada meda e mancari totu sa cosa esseret ridigravecula meda ca naremus sa beri-dade chie at intesu faeddare mai de sagravembene birde ismeraldurdquo

ldquoTando a nagraverrere su berurdquo at naradu su pantasma cun unu tonu masedu ldquoite podia fagraveghere Est una cosa difigravetzile meda a buscare sagravembene beru in dies de oe e sigomente aiat cumintza-du frade tuo cun su detersivu Paragon non bidia peruna resone pro no mi nche leare sos colores tuos E si faeddamus de colores est semper una chistione de preferegraventzias sos Cantervilles tenent sagravembene biaitu pro nagraverrere su prus biaitu de Inghilterra ma isco chi bois sos americanos non dades cara a cosas de custa castardquo

ldquoTue no ndrsquoischis nudda e sa megravegius cosas chi podes fagraveghere est a emigrare e a megiorare sa mente tua Babbu diat egravessere tropu cuntentu de ti dare unu billete gratis e mancari brsquoapat tassas artas subra de sos ispigraveridos de cada casta non bi diat agraveere problemas in sa dogana ca sos funtzionagraverios sunt totus de su Partidu De-mocragraveticu So segura chi in New York dias tegravennere una resessida manna Deo isco chi brsquoat pessones medas chi diant dare chen-tumigravegia dogravellaros pro agraveere unu giaju e galu de prus pro agraveere unu pantasma in famigraveliardquo

ldquoNon creo chi srsquoAmegraverica mi diat agradarerdquo ldquoPesso ca non tenimus nen ruinas nen cosas curiosasrdquo at nara-

du Virgigravenia befulana ldquoNudda ruinas nudda cosas curiosasrdquo at rispostu su panta-

sma ldquobois tenides sa flota bostra e sas maneras bostrasrdquoldquoBonas tardas Apo a andare a ue est babbu pro li fagraveghere dare

unrsquoagravetera chida de vacagraventzia a sos gremegraveddighesrdquoldquoPro praghere no andeis sennorina Virgigraveniardquo at tzichirriadu

ldquodeo so gasi a sa sola e gasi sena sorte chi a beru no isco ite fagraveghe-

Oscar Wilde33

re Deo chegravergio andare a dormire e non potzordquoldquoCustu est progravepiu assurdu Non deves fagraveghere agraveteru si no anda-

re a letu e istudare sa candela Est difigravetzile meda a bias a abbarra-re ischidos mescamente in cregravesia ma non brsquoat dificurtade peruna a si nche dormire Finas sas criaduras lrsquoischint fagraveghere e non sunt abbistas medardquo

ldquoDeo non dormo dae treghentos annosrdquo at naradu cun tristu-ra e sos ogros bellos in colore de chelu de Virgigravenia si sunt abertos a sa meravigravegia ldquosunt treghentos annos chi non dormo e mrsquointen-do unrsquoistrachitugravedinerdquo

Virgigravenia srsquoest fata segraveria e sas labrigheddas suas ant tregravemidu che fogravegias de rosa Srsquoest acurtziada a su pantasma e inghenugrendemiddotsi a costagravegiu srsquoat pompiadu sa cara sua betza e alligiada

ldquoSrsquoiscuru su pantasmardquo at murmuradu ldquonon tenes unu logu in ue dormirerdquo

ldquoIn srsquoagravetera ala de su padente de pinosrdquo at rispostu cun una bo-ghe bassa e bisadora ldquobrsquoat unu giardineddu In cue srsquoerba creschet arta e ispissa in cue bi sunt sos isteddos mannos e biancos de su bidduri in cue su rusinnolu cantat note note Note note cantat e sa luna frita de cristallu pogravempiat a giosso e srsquoeni isparghet sas cambas suas mannas mannas subra de sos chi dormintrdquo

Sos ogros de Virgigravenia si sunt infustos de prantu e srsquoat cuadu sa cara cun sas manos

ldquoCheres nagraverrere su Giardinu de sa Morterdquo at pispisadu ldquoEja Sa morte Sa morte devet egravessere gasi bella A corcare in

sa terra modde tabachina cun sos filos de erba nagravennigamiddotnagravenniga subra de sa conca e ascurtare su mudigravemene A non tegravennere ne eris e nen cras A ismentigare su tempus a perdonare sa vida a egravessere in pasu Tue mi podes agiuare Tue podes abegraverrere pro mene sos portales de sa domo de sa Morte ca srsquoAmore est semper cun te-gus e srsquoAmore est prus forte de sa Morterdquo

Virgigravenia srsquoest tregravemida una titia de fritu lrsquoat cursadu sa carena e pro pagas iscutas non srsquoat intesu sonu Issa si pariat comente chi

Su pantaSma de Canterville 34

esseret in unu bisu terrorosu Tando su pantasma at faeddadu torra e sa boghe sua pariat

srsquoograverchidu de su bentu ldquoIntesa mai lrsquoas sa profetzia antiga de sa ventana de sa biblio-

tecardquoldquoOh a srsquoispissurdquo at tzichirriadu sa pisedda abbaidende a susu

ldquoLa connosco bene a beru Est pintada in ligraveteras nieddas curiosas e benit male a la legraveghere Brsquoat petzi ses rias

Cando una pitzinna de oro podet otegravennereUna pregadoria dae sas lavras de su pecaduCando sa megravendula istograveiga dat frugravetoraE una criadura donat sas lagravegrimasTando totu sa domo at a abbarrare chietaE sa paghe at a falare in Canterville

Ma no isco ite cheret nagraverrererdquo ldquoCussas paragraveulas cherent nagraverrererdquo at naradu su pantasma cun

tristura ldquochi tue deves pragravenghere cun megus pro sos pecados meos ca deo no apo lagravegrimas e pregare cun megus pro srsquoagravenima mea ca deo no apo fide e tando si tue ses semper istada durche e bona e manerosa srsquoAgravenghelu de sa Morte at a tegravennere piedade de mene Tue as a bigravedere pantumas chi ponent a tigravemere in srsquoiscurigo-re e boghes malinnas trsquoant a pispisare in srsquoorigra ma non trsquoant a fagraveghere male ca contra a sa puresa de una pisedda sos pogravederes de srsquoInferru non podent bigravenchererdquo

Virgigravenia no at torradu imposta e su pantasma srsquoat tograverchidu sas manos cun unu disisperu agreste abbaidende sa conca brunda sua incrinada Totu in unu sa pitzinna srsquoest pesada isarbulida e cun una lughe curiosa in sos ogros ldquoDeo non timordquo at naradu a firmu ldquoe apo a pedire a srsquo Agravenghelu de tegravennere dolu de tenerdquo

Su pantasma srsquoest pesadu dae su seidogravergiu suo cun unu tzichigraver-riu degravebile de alligria e leendemiddotli sa manu srsquoest incrinadu cun sa gragravetzia de agraveteros tempos e bi lrsquoat basada Sos pograveddighes suos

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 3: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

3

Ogravepera traduida cun srsquoagiudu de sa

REGIONE AUTOgraveNOMA DE SARDIGNAAssessoradu de srsquoIstrutzione Pugraveblica Benes Culturales

Informatzione Ispetagraveculu e Isport

Su pantaSma de Canterville 4

Oscar Wilde

Su pantasma de Canterville

Q

Oscar Wilde5

Tigravetulu originaleThe Canterville ghost

Bortadu in sardu dae Sarvadore Serra

copy Papiros 2013 pro srsquoeditzione in sardu

Gragravefica de sa coberta de Diegu Corragraveine

Imprentadu dae StudioStampa Nugravegoro

Oscar Wilde6

I

Cando su sennor Hiram B Otis su ministru americanu at comporadu Canterville Chase totus lrsquoant naradu chi fiat faghende a beru unu machine ca non brsquoaiat duda chi cussu logu fiat prenu de pantasmas A nagraverrere su beru Lord Canterville etotu chi fiat unrsquoogravemine de srsquoonore prus cuidadosu si fiat intesu obrigadu a li faeddare de sa cosa cando aiant cumintzadu a cuntratare

ldquoNois etotu amus pessadu de no istare in custu logurdquo at naradu Lord Canterville ldquodae cando a sa tzia de mama sa Du-chessa Mama de Bolton lrsquoant assuconada (e dae tando no est prus torrada in trassa) sas manos de unrsquoischegraveletru chi si li sunt im-baradas in palas cando si fiat bestende pro sa chena e mrsquointen-do obrigadu a li nagraverrere sennor Otis chi su pantasma lrsquoant bidu unos cantos cumponentes de sa famigravelia mea e finas su retore de sa parrogravechia su Reverendu Augustus Dampier chi est unu membru de su Kingrsquos College de Cambridge A pustis de srsquointzidente ma-lassortadu de sa Duchessa mancu unu de sos dipendentes nostros prus giogravevanos diat egravessere abbarradu cun nois e Lady Canterville a srsquoispissu dormiat a beru pagu a de note pro more de sos sonos misteriosos chi beniant dae su passadissu e dae sa bibliotecardquo

ldquoLordrdquo at rispostu su ministru ldquodeo apo a leare totu paris sa mobigravelia e su pantasma Deo begravengio dae unu logu modernu in ue tenimus totu su chi si podet comporare cun su dinare e cun totu sos giogravevanos nostros ispavillos iscurrillende in su Mun-du Betzu e leendemiddotsimiddotnche sos megravegius atores e sas megravegius divas

Oscar Wilde7

bostras creo chi si brsquoaeret agravepidu una cosa tipu unu pantasma in Europa nche lrsquoaiamus tramudada a logu nostru in pagu tempus pro nche la pogravennere in unu museu o pro la mustrare a totus in caminu

ldquoDeo mi timo chi su pantasma esistat a berurdquo at naradu Lord Canterville bischisende ldquobelle chi podet dare chi no apat tzegravedidu a sas propostas de sos impresagraverios bostros fainagravergios Est connota dae tres segraveculos dae su 1584 pro egravessere pretzisos e sem-per essit a pigravegiu in antis de sa morte de calicunu de sa famigravelia nostrardquo

ldquoSi est pro custu Lord Canterville finas su megraveigu de famigravelia faghet gasi Ma sos pantasmas no esistint e non pesso chi sas leges naturales potzant egravessere suspesas pro srsquoaristocratzia britagravennicardquo

ldquoBois a beru seis a curtzu meda a sa natura in Amegravericardquo at rispostu Lord Canterville chi no aiat cumpresu bene srsquougravertima os-servatzione de su sennor Otis ldquoe si unu pantasma in domo non bos ponet pessamentu andat bene Petzi si devet ammentare chi lrsquoapo avegravertidardquo

A pustis de pagas chidas ant fatu su cuntratu de begravendida e in srsquoagabbu de srsquoistajone su ministru e sa famigravelia sunt tzucados a Canterville Chase Sa sennora Otis chi comente Miss Lucre-tia R Tappen of West 53rd Street fiat istada una bellesa famada in New York fiat como una fegravemina galana intrada in edade cun ogros bellos e unu profilu mannosu Sennoras americanas medas lassende su logu issoro de nagraveschida leant unrsquoaegravergiu de malagraveidas crogravenicas pessende chi si tratet de una casta de finesa europea ma sa sennora Otis no aiat fatu custu isbagravelliu Issa teniat unu corpus bellu a beru e una vitalidade manna chi fiat una cosa de mera-vigravegia De seguru pro cosas medas fiat progravepiu inglesa e fiat unrsquoe-sempru bonu a beru de su fatu chi nois tenimus totu a cumone cun srsquoAmegraverica francu est craru sa limba Su figravegiu mannu chi su babbu e sa mama lrsquoaiant postu Washington in unu mamentu

Su pantaSma de Canterville 8

de patriotismu e de custu issu si nde fiat semper chessadu fiat unu giogravevanu galanu pilibrundu chi si fiat fatu connograveschere in sa diplomatzia americana ghiende su german1 in su casinograve de Newport pro tres istajones una in fatu de srsquoagravetera e finas in Lon-dra fiat connotu comente balladore de gabbale Sas gardegravenias e sa dinnidade nobiliare fiant sas ugravenicas debilesas suas Pro su restu fiat sagravebiu a beru Sa sennorina Virginia E Otis fiat una pitzinna de bigravendighi annos istrigravegile e galana che a una bitera e cun unrsquoaegraver-giu de libertade in sos ogros mannos suos asulos Fiat unrsquoamagravezo-ne meravigiosa e una borta aiat fatu una gara cun Lord Bilton betzu faghende duas bias srsquoinghigraveriu de su parcu binchendemiddotlu pro una mesura e mesu progravepiu in dae in antis de srsquoistagravetua de Achil-le ponende unrsquoalligria manna in su coro de su giogravevanu Duca de Cheshire chi deretu lrsquoaiat dimandada a isposa e chi su sero etotu sos tutores suos nche lrsquoaiant fatu torrare e Eton in unu mare de lagravegrimas A pustis de Virgigravenia beniant sos gremegraveddighes chi a su sogravelitu lis naraiant ldquoIsteddos e Sigravengiasrdquo ca semper intendiant su tocu de su fuete Fiant pitzinnos geniosos e boghendemiddotnche su ministru dinnu sos ugravenicos republicanos beros de sa famigravelia

Sigomente Canteville Chase est a sete migravelias dae Ascot srsquoi-statzione prus a curtzu su sennor Otis aiat telegrafadu pro begraven-nere a nche los leare cun una carrotzedda e totus sunt mograveidos cuntentos mannos Fiat unu sero galanu de trigraveulas e in srsquoagraveera fine bi fiat su nuscu de sos pinos Dae cando in cando srsquointendiat unu tidu meledende subra de sa boghe sua durche o si nche bidiat in mesu de su figravelighe muidende su petus lustradu de unu tzurulitu Unos cantos ischirritos si los fiant pompiende dae subra de sos faos e sos cunillos fiant tzuchende lestros in sa malesa e subra de sos montigros muscosos cun sas coas biancas issoro in agraveeras Belle gasi comente sunt intrados a su caminu de agraverbores de Can-terville Chase su chelu totu in unu srsquoest prenadu de nues unrsquoim-

1 est una casta de ballu

Oscar Wilde9

mobilidade curiosa pariat chi fiat mantenende sas agraveeras unu bolu mannu de corbos nche lis est coladu subra de sas concas e in antis chi esserent crogravempidos a sa domo ant cumintzadu a falare gugravetzios mannos de abba

Ritza in sas istradeddas de srsquoiscala pronta a los retzire brsquoaiat una fegravemina antziana bene bestida cun unu bestire de seda bianca unu capiale e una frandedda biancos Fiat sa sennora Umney sa guvernante chi sa sennora Otis a pustis chi Lady Canterville bi lrsquoaiat pedidu cun totu su coro aiat cuncordadu de mantegravennere in servigravetziu Issa at fatu a totus una reveregraventzia manna cando sunt falados dae sa carrotzedda e lis at naradu in una manera curiosa e antigograveria ldquoSos bene begravennidos siais a Canterville Chaserdquo Ponen-de in fatu suo sunt colados in sa sala galana in istile Tudor e sunt crogravempidos a sa biblioteca una sala longa bassa aforrada cun lin-na de chercu niedda chi in fundu brsquoaiat una ventana manna de bidru coloradu In cue ant agatadu su te prontu e a pustis chi si nchrsquoant catzadu sos gabbanos si sunt segraveidos e ant cumintzadu a srsquoabbaidare a fugraverriu in srsquoigraventeri chi sa sennora Umney los serviat

Totu in unu sa sennora Otis nchrsquoat bidu una magra ruja iscura in su pamentu progravepiu a curtzu a sa tziminea e belle sena cum-pregravendere ite fiat at naradu a sa sennora Umney ldquoMi timo chi nchrsquoat rutu cosa inogherdquo

ldquoEja sa sennorardquo at rispostu sa guvernante antziana a boghe bassa ldquonchrsquoat rutu sagravembene in cussu treturdquo

ldquoIte cosa orrorosardquo at tzichirriadu sa sennora Otis ldquono mrsquoagra-dant pro nudda sas magras de sagravembene in una sala de istare Tocat a nche la mograveere dereturdquo

Sa fegravemina antziana at iscantzadu sas lavras a su risu e at rispo-stu cun cussa matessi boghe bassa e misteriosa ldquoEst su sagravembene de Lady Eleanore de Canterville chi lrsquoaiat morta progravepiu in cussu tretu su maridu Sir Simon de Canterville in su 1575 Sir Simon at campadu agraveteros noe annos e est iscumpartu totu in unu in tzircu-stagraventzias misteriosas a beru Su corpus suo no lrsquoant mai agatadu

Su pantaSma de Canterville 10

ma srsquoispigraveridu suo de pecadore galu est turmentende Canterville Chase Sa magra de sagravembene lrsquoant ammirada turistas e agraveteros e non si nche podet bogarerdquo

ldquoMa custu est unu machinerdquo at tzichirriadu Washington Otis ldquosu Pinkerton su megravegius pro nche catzare sas magras e su deter-sivu Paragon lrsquoant a innetare in su giru de nuddardquo e in antis chi sa guvernante ispramada esseret pogravetzida intervegravennere issu srsquoest inghenugradu e at cumintzadu a isfrigatzare su pamentu cun unu piruleddu chi pariat unu cosmegraveticu nieddu In pagas iscutas non brsquoaiat prus arrastu de sa magra de sagravembene

ldquoLrsquoischia chi Pinkerton funtzionaiatrdquo at giuiladu a ghisa de tri-unfadore in srsquoigraventeri chi si furriaiat a pompiare sa famigravelia sua chi lrsquoabbaidaiat cun ammiru ma aiat in pessu naradu custas paragraveu-las cando unu lampu terrorosu at illuminadu srsquoaposentu iscuru e unu tronu ispantosu los at fatos pesare a sa ritza e sa sennora Umney srsquoest ammoddigada

ldquoIte clima orrorosurdquo at naradu chietu su ministru america-nu alluendemiddotsi unu gigarru ldquoDeo pesso chi custu logu antigu est populadu gasi meda chi non brsquoat bastante tempus bonu pro to-tus Apo semper pessadu chi su disterru est srsquougravenica cosa chi andat bene pro srsquoInghilterrardquo

ldquoHiram meu istimadurdquo at giuiladu sa sennora Otis ldquoite podi-mus fagraveghere cun una fegravemina chi si dismajatrdquo

ldquoLi ponimus sa multa comente si faghet cando calicunu segat carchi cosardquo at rispostu su ministru ldquotando non si diat dismaja-re prusrdquo e infatis in unrsquoiscuta sa sennora Umney est torrada in trassa Semper e cando non brsquoaiat duda chi fiat turbada meda e in manera tosta at avegravertidu a sennor Otis de dare cara a carchi problema chi bi diat agraveere agravepidu in domo

ldquoApo bidu cun sos ogros meos su sennorerdquo at naradu ldquocosas chi diant fagraveghere atzuddare sos pilos in conca a chie si siat e me-das e medas notes no apo dormidu nudda pro sas cosas terrorosas chi sunt capitadas inogherdquo Semper e cando su sennor Otis e sa

Oscar Wilde11

mugere ant asseguradu cun totu su coro cussa agravenima bona chi issos non timiant sos pantasmas e a pustis de agraveere invocadu sas beneditziones de sa Providegraventzia pro su mere e sa mere noos e de srsquoegravessere posta de acordu pro unrsquoaumentu de istipegravendiu sa guver-nante antziana si nchrsquoest torrada tamba tamba a srsquoaposentu suo

Oscar Wilde12

II

Brsquoat agravepidu una traschia manna totu cussa note ma non brsquoat capitadu nudda de particulare Belle gasi srsquoincragraves mangianu can-do sunt falados pro ismurgiare ant agatadu torra in su pamentu sa magra de sagravembene terrorosa ldquoNon pesso chi siat curpa de su detersivu Paragonrdquo at naradu Washington ldquoca lrsquoapo proadu cun totu Devet egravessere su pantasmardquo Duncas nchrsquoat bogadu torra sa magra ma srsquoincragraves mangianu est torrada a essire a pigravegiu Su de tres mangianos fiat torra in cue belle chi su sennor Otis a denote aiat frischiadu sa ghenna de sa biblioteca e si nchrsquoaiat giutu sa crae a subra Totu sa famigravelia como fiat interessada meda a sennor Otis lrsquoat begravennidu sa duda chi forsis fiat istadu tropu dogmagraveticu ne-ghende srsquoesistegraventzia de sos pantasmas sa sennora Otis at espres-sadu srsquoidea de intrare in sa Sotziedade de Istugravedios Paranormales e Washington at ammaniadu pro lrsquoimbiare a sos sennores Myers e Podmore una ligravetera longa a pitzu de sa ldquoPermanegraventzia de sas Magras de Sagravembene cando sunt ligadas a su Crigravemine rdquo Cussa note sunt iscumpartas totu sas dudas subra de srsquoesistegraventzia ogetiva de sos pantasmas

Sa die fiat istada caente e issoliada e in sa friscura de su sero totu sa famigravelia fiat essida a si fagraveghere una passigiada in carrotza Nche sunt ghirados a ora de sas noe e srsquoant mandigadu unu mos-su Nemos at faeddadu de pantasmas e duncas non brsquoaiat mancu cussas cunditziones essentziales de antetzipatzione mentale chi gasi a srsquoispissu benint in antis de sos fenogravemenos paranormales

Oscar Wilde13

Sos argumentos - comente pustis apo ischidu dae su sennor Otis - fiant sos chi a su sogravelitu tratant sos americanos istudiados de sa classe arta sa superioridade istremenada comente atora de Fanny Davenport subra de Sarah Bernhardt sa dificultade de bu-scare trigu moriscu birde durches de trigu nieddu e trigu mori-scu mogravelidu finas in sas megravegius domos inglesas srsquoimportagraventzia de Boston in srsquoisvilupu de srsquoagravenima de su mundu su profetu de su sistema de controllu de sos bagagraveglios in sos viagravegios in trenu sa durcura de srsquoatzentu de New York a cunfrontu de sa pronugraventzia istrasinada de Londra Nemos at faeddadu de su mundu subra-naturale nen brsquoat agravepidu calicunu chi apat mentovadu in carchi manera a Sir Simon de Canterville A sas ugravendighi pretzisas sa famigravelia srsquoest ritirada e a pustis de una mesora totu sas lughes de sa domo nche fiant mortas A pustis de pagu a su sennor Otis nche lrsquoat ischidadu unu sonu curiosu in su passadissu in foras de srsquoaposentu suo Fiat comente unu tzocu de metallu e pariat chi si fiat acurtziende semper de prus Isse si nchrsquoest pesadu totu in unu at allutu unu luminu e at pompiadu srsquoora Fiat sa una de note Isse fiat bastante tranchillu e srsquoat tastadu su bursu chi non pariat de unu chi tenet frebba Su sonu curiosu fiat sighende e cun cussu sonu at intesu finas unos cantos passos Srsquoat postu sas catzolas at leadu unrsquoampullitedda longa dae sa cassita de sa toeleta e at abertu sa ghenna Progravepiu in dae in antis suo at bidu in sa lughe isarbulida de sa luna unu betzu che teniat unrsquoaegravergiu terrorosu Sos ogros fiant comente cantzos de carbone allutu pilos longos e murros li ruiant in palas in lograverigas ispilurtzidas sos bestires chi teniant unu tragravegiu antigu fiant brutos e istratzulados e dae bursos e cambutzos li pendiant musas graes e ferros ruingiados

ldquoSennore meu istimadurdquo at naradu su sennor Otis ldquoLi devo progravepiu pedire de lis pogravennere ogravegiu a cussas cadenas pro custu apo leadu unrsquoampulledda de su lubrificadore ldquoTammany Rising Sunrdquo Narant chi faghet efetu cun una colada ebbia ndrsquoat a agatare sa cunfirma in sos atestados medas de calicunu de sos megravegius

Su pantaSma de Canterville 14

deinos nostros Bi lu lasso inoghe a curtzu a sas candelas de sa cagravemera de letu e apo a egravessere cuntentu de nde li dare agraveteru si ndrsquoat a tegravennere bisogravengiurdquo Cun custa paragraveulas su ministru de sos Ista-dos Unidos at postu srsquoampullita subra de sa mesa de magravermaru e cungende sa ghenna si nchrsquoest torradu a letu

Pro unrsquoiscuta su pantasma de Canterville est abbarradu segraveriu leadu dae unu disdinnu naturale tando iscudendemiddotnche srsquoampul-lita a su pamentu lugraveghidu si nchrsquoest fuidu in su passadissu bo-ghende ghegravemidas fundudas e lampende una lughe birde isarbu-lida Ma progravepiu cando est crogravempidu a sa punta de srsquoiscala manna de linna de chercu una ghenna srsquoest aberta in campu duas figuras minores bestidas de biancu sunt essidas a pigravegiu e unu cabitzale mannu nche lrsquoest coladu surbiende a curtzu a sa conca Fiat craru chi non brsquoaiat tempus de pegraverdere e leende pro fuire Sa de Bator Dimensiones de srsquoIspagravetziu su pantasma est iscumpartu colende in mesu de srsquoinforru de linna de su muru e sa domo est torrada chieta

Cando nchrsquoest crogravempidu a unrsquoaposenteddu segretu in srsquoala de manca de sa domo su pantasma srsquoest imbaradu a unrsquoispera de luna pro leare alenu e at cumintzadu a proare a cumpregravendere co-mente fiat posta sa cosa Mai in una carriera lugorosa e sena pasu durada treghentos annos lrsquoaiant ingiurgiadu in manera gasi grus-sera At pessadu a sa Duchessa Mama chi lrsquoaiat assuconada in srsquoigraventeri chi fiat a sa ritza in dae in antis de srsquoispigru pompiendemiddotsi sas randas e sos diamantes a sas bator camareras chi lis fiat begraven-nidu una crisi istegraverica petzi ca lis aiat fatu unrsquoiscracagravelliu dae segus de sas cortinas de unu de sos aposentos ligraveberos a su pagraverrocu chi nche lrsquoaiat mortu sas candelas una note cando fiat essende dae biblioteca e chi dae tando aiat cumintzadu a si fagraveghere curare dae Sir William Gull ca fiat marturizadu dae sos disturbos nervosos a Madame de Tremoullac sa betza chi essendemiddotsi pesada chitzo unu mangianu e aende bidu unrsquoischegraveletru segraveidu in una poltro-na a curtzu a sa tziminea leghende su diagraveriu suo fiat abbarrada

Oscar Wilde15

in letu pro ses chidas ca lrsquoaiat begravennidu unrsquoatacu de entzefalite e cando fiat sanada fiat torrada in paghe cun sa Cregravesia e aiat trun-cadu srsquoamighegraventzia cun Monsieur de Voltaire cuddu iscegraveticu fa-madu Srsquoat ammentadu cudda note terrorosa chi aiant agatadu a Lord Canterville su malinnu afoghende in srsquoispogiadogravergiu suo cun unu caddu de oros cravadu in gugraveturu isse in antis de mograver-rere aiat cunfessadu chi progravepiu cun cussa carta aiat trampadu a Charles James Fox in Crockfordrsquos furendemiddotnchemiddotli 50000 isterli-nas e giuraiat chi cussa carta bi lrsquoaiat fata ingurtire su pantasma Totu sas valentias mannas suas li torraiant a conca como dae su maistru de sala chi srsquoaiat isparadu unu corfu a cherbeddos in srsquoapartadogravergiu ca aiat bidu una manu birde tocheddende a su bi-dru de sa ventana a Lady Stutfield sa galana chi fiat custrinta a si pogravennere una fasca de velludu nieddu inghiriada in tzugru pro cuare su marcu de chimbe pograveddighes de fogu chi lrsquoaiant brusiadu sa pedde bianca nigraveida e chi in fines si fiat morta ghetendemiddotsi in srsquoistagraveniu de sas carpas in fundu a su Passigravegiu de su Re Cun srsquoe-gotismu entusiagravesticu de unrsquoartista beru su pantasma at torradu a pessare a sas rapresentatziones suas prus famadas e at bischisadu cun amargura cando lrsquoat torradu a conca srsquougravertima aparitzione sua comente lsquoReuben su Rujursquo o su lsquoPitzinnu Istrangulliadursquo su de-butu suo comente lsquoGibeon su Romasu su Sutzadore de Sagravembene de su Ghiddostragravergiu de Bexley rsquo e su furore chi aiat causadu in unu sero galanu de lagravempadas petzi su fatu chi si fiat postu a gio-gare a birillos cun sos ossos suos in su campu de tennis Como a pustis de totu custu deviant begravennere unos cantos americanos remitanos a li propogravennere su lubrificadore Rising Sun e a li gheta-re cabitzales a conca Fiat una cosa chi non si podiat bajulare In prus a perunu pantasma in srsquoistograveria lrsquoaiant tratadu gasi Duncas su pantasma at detzigravedidu de si nde pagare e est abbarradu finas a arbegraveschere meledende meda in sa cosa

Oscar Wilde16

III

Srsquoincragraves mangianu sos Otis cando fiant ismurgende paris ant arresonadu de su pantasma in manera bastante aprofundida Su ministru de sos Istados Unidos est craru fiat unu pagu infada-du ca su donu suo non fiat istadu atzetadu ldquoDeo non tegravengio su disigravegiurdquo at naradu ldquode li fagraveghere male e devo nagraverrere chi cunsi-derende totu su tempus chi srsquoat coladu in custa domo no mi paret una cosa progravepiu educada a li ghetare cabitzales a subrardquo (unrsquoos-servatzione giusta a beru chi perograve intendendemiddotla mi dispraghet a lu nagraverrere sos gremegraveddighes si fiant postos a rigraveere a iscracagravel-liu) ldquoPerograverdquo at sighidu a nagraverrere ldquosi a beru non cheret impitare su lubrificadore Rising Sun nche lrsquoamus a degravevere leare sas cadenas Diat egravessere a beru impossigravebile a dormire cun unu sonu de cussa casta in foras de sos aposentosrdquo

Semper e cando pro su restu de sa chida non sunt istados di-sturbados e srsquougravenica cosa chi abbivaiat srsquoatentzione issoro fiat sa magra de sagravembene chi sighiat a essire in su pamentu de sa biblio-teca Custa fiat a beru una cosa curiosa ca a de note su sennor Otis frischiaiat semper sa ghenna e sas ventanas fiant semper cungiadas cun sas istangas In prus pesaiat unu muntone de cum-mentos su fatu chi su colore cambiaiat cada die carchi mangianu fiat ruju cotu (comente de ruigravengiu) a bias in colore de cheregravesia a bias purpurinu brillante e una bia cando sunt falados a giosso pro sas pregadorias de famigravelia cunforma a sos ritos elementares de sa Cregravesia Ligravebera Episcopale Americana Riformada ant bidu

Oscar Wilde17

chi teniat unu colore birde ismeraldu lugorosu Custos cambia-mentos caleidoscogravepiscos faghiant ispassiare totu sa famigravelia e cada mangianu si faghiant iscummissas subra de su colore Srsquougravenica chi no intraiat in sa brulla fiat Virginiedda chi pro carchi resone chi non si podet cumpregravendere fiat semper anneada meda cando bi-diat sa magra de sagravembene e srsquoest posta belle a pragravenghere su man-gianu chi lrsquoat bida birde ismeraldu

Sa segunda aparitzione de su pantasma brsquoest istada domigraveniga note A pustis de pagu chi si nche fiant andados a letu unu tzocu terrorosu in sa sala totu in unu los at postos in arguai Dere-tu sunt curtos a giosso e ant bidu chi unrsquoarmadura antiga si fiat istacada dae su basamentu suo ruendemiddotnche in su pamentu de pe-dra in srsquoigraventeri chi segraveidu in una cadrea cun sa palera arta bi fiat su pantasma de Canterville chi si fiat isfrigatzende sos ghenugros cun unrsquoespressione de dolore mannu in cara Sos gremegraveddighes chi si nchrsquoaiant leadu in fatu sos iscopetes issoro totu in unu lrsquoant isparadu duas botzigheddas cun cudda pretzisione de mira chi srsquootenet petzi cun una pragravetica longa e cuidadosa cun su professore de calligrafia in srsquoigraventeri chi su ministru de sos Istados Unidos li puntaiat sa pistola e lrsquointimaiat cunforma a srsquoeticheta califor-niana de artziare in artu sas manos Su pantasma si nchrsquoest pe-sadu ritzu cun unu tzichigraverriu agreste de fele e est coladu a colo-brinu in mesu issoro comente negraveula morendemiddotnche sa candela de Washington Otis cando nche lrsquoest colada a curtzu e duncas lassendelos totus in srsquoiscurigore Cando est crogravempidu a sa punta de srsquoiscala su pantasma est torradu in trassa e at detzigravedidu de fagraveghere srsquoiscracagravelliu suo de dimograveniu Custu prus de una bia li fiat istadu profetosu a beru Narant chi aiat torradu a murra sa parruca de Lord Raker in una note ebbia e est seguru chi aiat custrintu tres tzeracas frantzesas de Lady Canterville a presentare sas dimissiones in antis de srsquoiscadegraventzia de su mese de proa Su pantasma duncas at fatu srsquoiscracagravelliu suo prus terrorosu e at fatu tregravemere sas bogravevedas antigas ma srsquoeco non si nche fiat galu morta

Su pantaSma de Canterville 18

chi una ghenna srsquoest aberta e sa sennora Otis est intrada cun una beste de intro asula narende ldquoSo timende chi vostegrave non srsquointendat bene e tando nche lrsquoapo giutu unrsquoampulla de tintura de su Dr Do-bell Si no at ismartidu lrsquoat a fagraveghere bene a berurdquo Su pantasma lrsquoat ghetadu unrsquoograda mala e at cumintzadu a srsquoammaniare pro si trasformare in unu cane nieddu mannumiddotmannu una valentia chi lrsquoaiat dadu fama giustamente e chi su dotore de famigravelia naraiat chi fiat sa resone de srsquoammachiadura crogravenica de su tziu de Lord Canterville srsquoOnoragravebile Thomas Horton Belle gasi unu sonu de passos acurtziendemiddotsi at istorradu su pessu suo terrososu su pan-tasma srsquoest acuntentadu de si fagraveghere unu pagu fosforescente e est iscumpartu cun una ghegravemida manna chi pariat essende dae campusantu progravepiu in su mamentu chi sos gremegraveddighes nche li fiant crogravempidos

Cando est arribbadu a srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest fala-du e si lrsquoat apoderadu su peus abbolotu Sa vulgaridade de sos gremegraveddighes e su materialismu grusseri de sa sennora Otis fiant est craru una cosa infadosa ma su chi lu poniat de prus in an-neu fiat su fatu chi non fiat resessidu a si pogravennere srsquoarmadura Aiat isperadu chi finas a sos americanos modernos si lrsquoesseret pesa-da sa tzudda bidende unrsquoIspetru In Armadura si non pro agraveteras resones bonas nessi pro rispetu de su poeta natzionale issoro Longfellow chi gragravetzias a sa poesia sua galana e incantadora srsquoa-iat coladu oras medas chi non teniat nudda de fagraveghere cando sos Cantervilles fiant in tzitade In prus fiat progravepiu srsquoarmadura sua Si lrsquoaiat posta cun egravesitu mannu in su torneu de Kenilworth e lrsquoa-iat fatu unu muntone de cumplimentos finas sa Reina Vigravergine in pessone Ma cando si lrsquoaiat posta lrsquoaiat bintu su pesu de sa coratza mannamiddotmanna e de srsquoelmu de atzagravergiu e fiat rutu in manera grae in su pamentu de pedra iscorgendemiddotsi sos ghenugros e faghendemiddotsi marcos biaitos in sas nughes de sa manu dereta

Pro carchi die a pustis de custu fatu su pantasma fiat ista-du male a beru e belle non fiat essidu dae srsquoaposentu si non pro

Oscar Wilde19

contibigiare sa magra de sagravembene Belle gasi tenendemiddotsi a contu si nche fiat sanadu e aiat detzigravedidu de fagraveghere sa de tres proas pro assustare su ministru de sos Istados Unidos e sa famigravelia sua At isseberadu una chenagravebura su deghessete de austu pro srsquoapa-ritzione sua e srsquoat coladu ora meda pompiende sos bestires suos detzidende in fines de leare unu capeddu mannu alilargu cun una pinna ruja unu sudagraveriu incrispadu in bursos e in tzugru e unrsquoisto-cu ruingiadu A parte de sero brsquoat agravepidu una traschia rebbesta de abba e su bentu fiat gasi forte chi totu sas ventanas e sas ghennas de sa domo antiga tremiant e trachidaiant A nagraverrere sa giusta fiat progravepiu custu su tempus chi lrsquoagradaiat Custos fiant sos disinnos suos diat egravessere intrada a bellu a bellu a srsquoaposentu de Washing-ton Otis lrsquoaiat agravepidu murrungiadu carchi cosa dae pees de su letu e si diat egravessere puntu tres bias in su gugraveturu a su sonu de una mugravesi-ca bassa Su pantasma a Washington lrsquoastiaiat in manera parti-culare ca ischiat chi fiat isse chi nche bogaiat sas magras famadas de sagravembene de Canterville impitende su ldquoPinkertonrsquos Paragon Detergentrdquo A pustis chi nchrsquoaeret torradu cussu giogravevanu atrividu e temeragraveriu a unrsquoistadu de terrore ispreadu diat egravessere andadu a srsquoaposentu ocupadu dae su ministru de sos Istados Unidos e dae sa mugere e aiat agravepidu postu una manu pigulosa in sos cherbed-dos de sa sennora Otis surbiende in srsquoorigra treme treme de su maridu sos segretos de sa domo de sos ossos Pro su chi pertocaiat a Virginiedda no aiat galu pessadu ite fagraveghere Issa no lrsquoaiat mai ghetadu ingiugravergios e fiat galana e manerosa Pagas ghegravemidas dae srsquoarmagravergiu at pessadu diant egravessere bastadas o si custu non es-seret bastadu a nche lrsquoischidare diat agraveere pogravetzidu chircare a srsquoa-pagraverpidu sa manta cun sos pograveddighes tegraveteros Pro su chi pertocaiat sos gremegraveddighes teniat progravepiu idea de los iscaddare Sa prima cosa de fagraveghere de seguru fiat a si lis segraveere a subra de petorras pro lis dare sa sensatzione afogadora de unu bisu malu Tando sigomente sos letos issoro fiant bastante a curtzu srsquounu a srsquoagraveteru si diat egravessere postu in mesu leende sa forma de unu mortu birde e

Su pantaSma de Canterville 20

astradu finas a cando non si diant egravessere fatos tegraveteros a srsquoispramu e in fines diat agraveere fuliadu su sudagraveriu e diat egravessere andada tragravegia tragravegia in srsquoaposentu cun sos ossos biancos nigraveidos e unrsquoogru a ro-dia faghende sa parte de ldquoTanielle su Mudu o srsquoIschegraveletru de su Suitzidardquo unu rogravele chi prus de una bia aiat tentu unrsquoefetu mannu e chi cunsideraiat belle aguale a sa parte famada sua de ldquoMartine su Manigraveacu o su Mistegraveriu Mascaradurdquo

A sas deghe e mesa su pantasma at intesu sa famigravelia andende a letu Pro una pagu de tempus lrsquoant dadu infadu sos iscacagravellios agrestes de sos gremegraveddighes chi cun srsquoalligria issoro ispessa-mentada de iscolanos si fiant ispassiende in antis de cumintzare a pasare Ma a sas ugravendighi e cuartu su logu fiat asseriadu e can-do at sonadu mesunote est essidu a campu Su cucumiau fiat iscu-dende sas alas a su bidru su corbu fiat croende dae srsquoeni e su ben-tu andaiat feri feri in sa domo ghemende che a unrsquoagravenima pegraverdida Ma sa famigravelia Otis fiat dormende sena connograveschere su destinu malu suo e prus a forte de srsquoabba e de sa traschia si intendiat su sorrogrogravengiu pegraverpere de su ministru de sos Istados Unidos Su pantasma est essidu a cua dae srsquoinforru de linna cun unu risi-gheddu malinnu in sa buca sua cruele e prighigionada e sa luna srsquoest cuada in palas de una nue cando nchrsquoat coladu a fura su mira-dore mannu in ue sos istemmas aragraveldicos suos e sos de sa mugere sua morta male fiant blasonados in colore de chelu e de oro Su pantasma fiat lassinende sena si pasare che a unrsquoumbra malinna e pariat chi finas srsquoiscurigore lrsquoascamaiat cando colaiat Totu in unu lrsquoest partu de integravendere calicunu cramende ma fiat petzi unu cane apeddende dae srsquoIstatzu Ruju e at sighidu a andare murrun-gende irrocos istrambogravetigos de su segraveculu 16 e parende cada tantu srsquoistocu ruingiadu in srsquoagraveera de mesunote In fines su pantasma est crogravempidu a su cugione de su passadissu a curtzu a srsquoaposentu de Washington su disditzadu Pro unrsquoiscuta srsquoest pasadu in srsquoigraventeri chi su bentu surbiende nche li pesaiat in cugravecuru sos pilos murros e lorigados tortighende in pinnigas grotescas e fantagravesticas srsquoorrore

Oscar Wilde21

sena nugravemene de su sudagraveriu Tando su relogravegiu at sonadu su cuar-tu e su pantasma at cumpresu chi su tempus nche fiat crogravempidu Srsquoat fatu unu risigheddu a sa sola e nchrsquoat coladu su cugione ma in pessu lrsquoat fatu cun una ghegravemida lastimosa de terrore nchrsquoest torradu a palas in segus e srsquoat cuadu sa cara isarbulida cun sas manos longas e ossudas Progravepiu in dae in antis suo brsquoaiat unrsquoi-spetru orrorosu firmu comente una figura dolada e mostruosu comente su bisu de unrsquoissentidu Sa conca fiat ispilida e lustrada sa cara tunda e grassa e bianca unrsquoiscracagravelliu orrorosu pariat chi aiat tortinadu sos liniamentos suos in unrsquoiscarigravengiu eternu Dae ogros nche lrsquoessiant a fiotu rajos de lughe ruja sa buca fiat unu putzu ladu de fogu e unu bestire orrorosu chi srsquoassimigiaiat a su suo cugugiaiat comente nie mudu cussu corpus de Titanu In petorras teniat unu cartellu cun iscritas curiosas in caragraveteres anti-gos chi pariat unu pagu unu pregone de cosas birgongiosas unu pagu unu registru de pecados agrestes unu pagu unu calendagraveriu terrorosu de su crigravemine e cun sa manu dereta teniat in artu unu farchione de atzagravergiu lughente

Sigomente no aiat bidu mai unrsquoispetru su pantasma de Can-terville srsquoat leadu unrsquoassuconu mannu e a pustis de agraveere dadu una mirada lestra a cussa aparitzione terrorosa si nchrsquoest torradu currende a srsquoaposentu suo trobeendemiddotsi in su sudagraveriu in srsquoigraventeri chi fiat colende in presse in presse in su passadissu e in fines lassendemiddotnche rugraveere srsquoistocu ruingiadu in sas botas militares de su ministru in ue srsquoin cras lrsquoat agatadu su maistru de sala Cando srsquoest agatadu in srsquointimidade de srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest ghetadu a subra de una banita e srsquoat cuadu sa cara suta de sas mantas Belle gasi a pustis de unu pagu srsquoispigraveridu animosu anti-gu de Canterville est torradu in possa e at detzigravedidu de andare a faeddare cun srsquoagraveteru pantasma in pessu chi esseret essidu su sole Tando progravepiu cando srsquoarbegraveschida fiat imprateende sos montigros est torradu a su logu in ue pro sa prima bia aiat ghetadu ogros a srsquoispetru ispramosu pessende chi in fines duos pantasmas fiant

Su pantaSma de Canterville 22

megravegius de unu e chi cun srsquoagiudu de custu amigu nou diat agraveere gherradu megravegius cun sos gremegraveddighes Cando su pantasma est crogravempidu a su logu perograve unrsquoispetagraveculu terrorosu si lrsquoest paradu in dae antis Carchi cosa est craru deviat egravessere capitada a srsquoispetru ca sa lughe si nche fiat falada de su totu dae sos ogros suos infos-sados su farchione lughente nche li fiat rutu dae manos e si fiat imbaradu a su muru in unrsquoatitugravedine tesa e incogravemoda Su panta-sma de Canterville est curtu a dae in antis e lrsquoat agarradu cun sos bratzos cando at bidu cun orrore chi sa conca nchrsquoest lassinada a terra e su corpus at leadu una postura incrinada tando srsquoest agatada astringhende una cortina de letu in cotonia bianca unrsquoi-scogravebolu unu lepone de masellaju in srsquoigraventeri chi a curtzu a pees brsquoaiat unu napu bograveidu Sena cumpregravendere custa trasformatzione curiosa at agarradu su cartellu cun presse abberborada e in cue in sa lughe murra de su mangianu at legraveghidu

Su pantasma de OtisSrsquoUgravenicu Ispetru Beru e OriginaleDade cara a sas Imitatziones Totu sos agraveteros sunt Farsos Tando at cumpresu totu Lrsquoaiant trampadu imboligadu leadu

in giru Sa mirada antiga de sos Cantervilles est torrada a essire in ogros srsquoat astrintu a pare sas ghinghias sena dentes e pesende sas manos alligiadas subra de sa conca at giuradu cunforma a sa fraseologia caraterigravestica de srsquoiscola antiga chi cando Chanticleer aeret sonadu duas bias cun su corru alligru suo bi diat agraveere agravepidu fatos de sagravembene e su Mortore diat egravessere coladu cun sos passos suos mudos

No aiat mancu agabbadu de fagraveghere custu giuramentu orroro-su chi dae sa cobertura a tegraveulas rujas de unrsquoistatzu a tesu srsquoat inte-

Oscar Wilde23

su unu puddu cantende Su pantasma at fatu unrsquoiscracagravelliu longu bassu e ragravenchidu e srsquoest postu a isetare At isetadu ora cun ora ma su puddu pro carchi resone curiosa no at torradu a cantare In fines a sas sete e mesu sas tzeracas acudende nche lrsquoant fatu lassare su bigiadogravergiu suo terrorosu e at ghiradu passu passu a srsquoaposentu suo pessende a su giuramentu suo vanu e a sos pessos suos abbadinados In cue at consultadu unos cantos libros de ca-valleria antiga chi lrsquoagradaiant a botu e at agatadu chi cada bia chi si faghiat custu giuramentu Chanticleer cantaiat semper pro sa segunda bia ldquoChi sa malaura crompat a su puddu malurdquo at murrungiadu ldquoApo connotu sas dies chi cun sa lantza mea forte li dia agraveere pertuntu sa gorgoena e lu dia agraveere fatu cantare man-cari esseret morturdquo Tando su pantasma srsquoest corcadu in su baule cogravemodu de prumu e brsquoest abbarradu finas a sero

Oscar Wilde24

IV

Srsquoin cras su pantasma fiat a beru degravebile e istracu Su turba-mentu terrorosu de sas ugravertimas bator chidas fiat cumintzende a tegravennere efetu Sos negravervios fiant a bigraveculos e si siddiat a su sonu prus legravebiu Pro chimbe dies est abbarradu in srsquoaposentu e in fines at detzigravedidu de lassare pegraverdere sa magra de sagravembene in su pamen-tu de sa biblioteca Si sa famigravelia Otis no lu cheriat est craru chi no lu meressiat Si bidet chi fiant pessones chi istaiant in unu gra-du bassu materiale de srsquoesistegraventzia e non fiant bonas a apretziare su valore simbogravelicu de sos fenogravemenos sensigravebiles Sa chistione de sas aparitziones fantasmagraveticas e srsquoisvilupu de sos corpos astrales fiant de seguru unrsquoagravetera cosa e non fiant suta de su controllu suo Fiat unu dovere suo solenne a essire a pigravegiu in su passadissu una bia in sa chida e a murrungiare carchi cosa dae su miradore su primu e su de tres megravercuris de cada mese e non bidiat comente pogravedere istransire custos doveres sena pegraverdere sa cara Est a beru chi sa vida sua fiat istada prena de malinnidade ma de su re-stu teniat contivigravegiu meda in totu su chi interessaiat su mundu subranaturale Pro agraveteros tres sagravebados duncas su pantasma est coladu che a su sogravelitu in su passadissu intre mesunote e sas tres de mangianu dende cara in cada manera a non si fagraveghere ne integravendere nen bigravedere Si nchrsquoaiat catzadu sas botas caminaiat prus a legravebiu chi podiat in sas tagraveulas betzas mandigadas dae su tagraveralu srsquoaiat postu una capa manna de velludu nieddu e srsquoaiat leadu su cuidadu de untare sas cadenas cun su lubrificadore ldquoRising Sun rdquo

Oscar Wilde25

Devo reconnograveschere chi at peleadu meda pro adotare custu megravediu nou de protetzione Belle gasi una note cando totu sa famigravelia fiat chenende su pantasma si nchrsquoest intradu a fura a srsquoaposentu de dormire de sennor Otis e at leadu srsquoampullita A sa prima srsquoin-tendiat unu pagu umiliadu ma pustis est istadu bastante sagravebiu de reconnograveschere chi podiat petzi faeddare bene de custu imbentu chi in unu tzertu sensu serviat pro sas finalidades suas Ma a begravetia de totu custu no lrsquoant lassadu in pasu Isterriant semper fu-neddas in su passadissu in ue su pantasma si trobeiat caminende in srsquoiscurigore e una bia cando fiat bestidu pro sa parte de ldquoIsacu Nieddu o su Cassadore de su Padente de Hogleyrdquo at fatu una ruta mala apeighende unu lassinogravengiu de butiru chi sos gremegraveddighes aiant istegraverridu dae srsquointrada de sa Sala de sos Aratzos a sa punta de srsquoiscala de linna de chercu Custu ugravertimu ingiugravergiu lrsquoat bati-du tantu venenu chi at detzigravedidu de fagraveghere unrsquoisfortzu finale pro afirmare sa dinnidade e sa positzione sotziale sua e at cuncorda-du de fagraveghere vigravesita a cuddos istudenteddos de Eton betiosos srsquoin cras note in su pessonagravegiu suo famadu de ldquoRupert srsquoAtrividu o su Conte Isconcadurdquo

Fiant prus de setanta annos chi no essiat a campu cun cussu travestimentu pro egravessere pretzisos dae cando aiat assustadu gasi meda Lady Barbara Modish sa galana chi issa aiat truncadu dere-tu srsquoafidu cun su giaju de su Lord Canterville de como e si nche fiat fuida a Gretna Green cun Jack Castletown su bellu decra-rende chi nudda in su mundu la diat agraveere cumbinta a intrare in una famigravelia chi permitiat a unrsquoispetru gasi orrorosu de passigiare in su terratzu in srsquointerlughes A Jack srsquoiscuru Lord Canterville lrsquoaiat isparadu in unu duellu in Wandsworth Common e Lady Barbara fiat morta de crebu in Tumbridge Wells in antis chi esse-ret coladu srsquoannu Duncas cussa aparitzione fiat istada una reses-sida manna in totu sos sensos Fiat semper e cando un ldquotrucurdquo difigravetzile meda si si podet impitare custa espressione gasi teatrale cun unu de sos mistegraverios prus mannos de su subranaturale o pro

Su pantaSma de Canterville 26

impreare unu tegravermine prus sientigraveficu su mundu ultranaturale e brsquoat postu tres oras intreas pro srsquoammaniare In fines totu fiat prontu e su pantasma fiat cuntentu meda de comente fiat postu Sas botas mannas de pedde chi andaiant cun su bestire fiant unu pagu tropu largas e at agatadu petzi una de sas pistolas ma in su cumplessu fiat bastante sudisfatu e a sa una e cuartu nchrsquoest essidu cun lebiesa dae srsquoinforru de linna e est coladu tragravesina tragravesi-na in su passadissu Cando nchrsquoest crogravempidu a srsquoaposentu ocupa-du dae sos gremegraveddighes chi mi paret chi si naraiat srsquoAposentu Biaitu pro su colore de sas cortinas at agatadu sa ghenna ghirada Isperende de fagraveghere unrsquointrada a efetu lrsquoat aberta in campu ma una broca grae de abba nche lrsquoest ruta a subra infundendemiddotlu totu cantu e manchende sa pala manca de pagos tzentigravemetros In su matessi tempus at intesu iscracagravellios abbrandados benende dae su letu a baldachinu Srsquoiscossa a su sistema nerbiosu suo est istada gasi manna chi si nchrsquoest torradu a srsquoaposentu suo currende che coete e srsquoin cras at degravevidu abbarrare in letu cun unu rifriu malu Srsquougravenica cosa chi lrsquoacunortaiat de totu custa paristograveria fiat chi non srsquoaiat giutu in fatu sa conca ca si lrsquoaeret fatu sas cunseguegraventzias diant agraveere pogravetzidu egravessere segraverias a beru

Duncas lrsquoest begravennidu mancu srsquoisperu de pogravedere assustare cussa famigravelia americana grussera e srsquoest acuntentadu comente regravegula de trasinare in sos passadissos cun iscarpas de sola modde cun unrsquoisserpa grussa ruja imboligada in tzugru ca timiat sas curren-tes e unrsquoarchibusu minore srsquoin casu sos gremegraveddighes lrsquoaerent atacadu Su corfu finale lrsquoat retzidu su deghennoe de cabudanni Su pantasma fiat faladu a giosso a srsquointrada manna seguru chi nessi in cue no li diant agraveere dadu infadu e si fiat ispassiende a fagraveghere cummentos brullanos subra de sas fotografias mannas ti-radas dae Saroni de su ministru de sos Istados Unidos e de sa mu-gere chi como fiant intradas in parte de sos ritratos de sa famigravelia Canterville Fiat bestida in manera elementare ma elegante cun unu sudagraveriu longu magradu de terra de campusantu srsquoaiat ligadu

Oscar Wilde27

sa massidda cun una ria de linu grogu e giughiat una lantia mi-nore e una pala de interramortos Infatis srsquoaiat postu su bestire de su pessonagravegiu de ldquoGiona Sena Losa o su Furone de Mortos de Chertsey Barnrdquo una de sas megravegius impersonificatziones suas chi sos Cantervilles teniant totu sas resones de si ndrsquoammentare ca fiat istada srsquoorigravegine bera de sa bria cun su bighinu issoro Lord Rufford Fiant belle sas duas e cuartu de mangianu e a su chi si podiat intzertare non brsquoaiat prus nemos pesadu Ma in srsquoigraventeri chi fiat passigende chirru a sa biblioteca pro bigravedere si brsquoaiat galu tratas de sa magra de sagravembene totu in unu nche li sunt crogravempi-das dae unu cugione iscuru duas figuras chi fiant iscotzulende che issentidos sos bratzos subra de sa conca issoro e lrsquoant tzichir-riadu ldquoBUUrdquo in srsquoorigra

Leadu dae unrsquoispramu chi cunsiderada sa situatzione si po-diat cunsiderare un cosa naturale su pantasma srsquoest postu a cugraver-rere in sas iscalas ma at intopadu a Washington Otis chi lu fiat isetende cun una siringa de giardinu e sigomente sos inimigos lrsquoaiant inghiriadu a cada ala torrendemiddotlu a puntu malu su panta-sma est isvanegravessidu in unrsquoistufa manna de ferru chi pro bonaura non fiat alluta e at degravevidu torrare a srsquoaposentu suo colende in sas cannas fumagraverias e in sos cucumenales arribbende in unrsquoistadu terrorosu de brutura disograverdine e disisperu

A pustis de custu fatu non srsquoest bidu prus su pantasma in bar-danas a de note Sos gremegraveddighes lrsquoant isetadu in prus de unrsquooca-sione e cada note isparghiant corgiolu de nughe in sos passadis-sos dende infadu meda a su babbu e a sa mama e a sos tzeracos ma non brsquoaiat nudda de fagraveghere Fiat craru chi aiant fertu gasi meda sos sentimentos suos chi non si cheriat fagraveghere bigravedere prus Sennor Otis tando at torradu a leare in manu su traballu man-nu suo subra de srsquoistograveria de su Partidu Democragraveticu chi lu fiat impinnende dae unos cantos annos sa sennora Otis at amma-niadu una festa de clam-bake chi at ispantadu totu sa contea sos pitzinnos si sunt ghetados a su lacrosse a srsquoeuchre a su poker

Su pantaSma de Canterville 28

e a agraveteros giogos natzionales americanos e Virginia andaiat a caddu cun su pony suo in sas agravendelas de su parcu acumpangiada dae su giogravevanu Duca de Chershire chi fiat begravennidu a Canterville Chase pro bi colare srsquougravertima chida de vacagraventzias Totus oramai pessaiant chi su pantasma si nche fiat andadu e infatis su sennor Otis aiat iscritu una ligravetera in propogravesitu a Lord Canterville chi in risposta aiat espressadu su praghere suo prus mannu a integravendere custa noa e aiat imbiadu sos megravegius cumplimentos a sa mugere istimada de su ministru

Sos Otis perograve si fiant faddidos ca su pantasma fiat galu in sa domo e mancari esseret postu male non si fiat pro nudda acu-nortadu a lassare istare mescamente dae cando aiat intesu chi in mesu de sos istragravengios bi fiat su giogravevanu Duca de Cheshire chi su tziu de su babbu Lord Francis Stilton una bia aiat iscummissu chentu ghineas cun su Coronellu Carbury chi diat agraveere giogadu a dados cun su pantasma de Canterville e lrsquoaiant agatadu srsquoincragraves mangianu istegraverridu in su pamentu de sa sala de su poker in unrsquoi-stadu tale de impotegraventzia paraligravetica chi mancari apat campadu finas a betzu dae tando no est resessidu prus a nagraverrere agraveteru si non ldquoduos sesrdquo Totus in cussu tempus ischiant ite fiat capitadu mancari chi pro rispetu de sos sentimentos de sas duas famigravelias nogravebiles srsquoesseret fatu de totu pro cuare sa cosa e si podet agatare unu rendecontu cumpretu de sas tzircustagraventzias ligadas a custu fatu in su de tres volugravemenes de ldquoAmmentos de su Prigraventzipe Re-gente e de sos Amigos suosrdquo iscritu dae Lord Tattle Su panta-sma est craru teniat su pidinu de mustrare chi no aiat pegraverdidu srsquoinfluegraventzia sua in sos Stiltons chi cun custa famigravelia fiat impa-rentadu dae tesu ca una sorrastra sua si fiat cojuada en secondes noces cun su Sieur de Bulkeley chi dae issu comente totus ischint sos Ducas de Cheshire benint in ligravenia direta Duncas at detzigravedidu de srsquoammaniare pro si mustrare a srsquoamoradeddu de Virginia in srsquoimpersonificatzione famada de su ldquoMogravengiu Vampiru o su Be-neditinu Sena Sagravembenerdquo una rapresentatzione gasi orrorosa chi

Oscar Wilde29

cando Lady Startup lrsquoaiat bida e custu fiat capitadu in srsquougravertima die de annu fatale de su 1764 si fiat posta a tzichirriare a sa prus arta li fiat begravennidu unrsquoatacu de apoplessia e si nche fiat morta in tempus de tres dies a pustis de agraveere diseredadu a sos Cantervilles chi fiant sos parentes suos prus a curtzu e de agraveere lassadu totu su dinare a srsquoapotecagraveriu suo de Londra In srsquougravertimu mamentu perograve su terrore chi teniat de sos gremegraveddighes aiat fatu abbarrare su pantasma in srsquoaposentu suo e su Duca minore aiat dormidu in pasu suta de su baldachinu mannu pinniadu de srsquoAposentu Reale bisende a Virgigravenia

Oscar Wilde30

V

Pagas dies a pustis Virgigravenia e su cavalieri suo pililorigadu sunt andados a caddu in sos prados de Brockley in ue issa colen-de in una cresura srsquoat istratzuladu gasi male su bestire chi cando est ghirada a domo at detzigravedidu de artziare in srsquoiscala de segus pro non si fagraveghere bigravedere Comente nchrsquoat coladu in presse sa Sala de sos Aratzos chi sa ghenna fiat aberta pro casualidade lrsquoest partu de bigravedere calicunu in intro e pessende chi esseret sa tzeraca de sa mama chi a bias giughiat a cue su traballu suo at abbaidadu a intro pro li pedire de li cosire su bestire Ite ispantu imbetzes cando at bidu chi fiat su pantasma de Canterville Lrsquoat bidu segraveidu a curtzu a sa ventana pompiende srsquooro ruinadu de sos agraverbores in-groghidos bolende in srsquoagraveera e sas fogravegias rujas ballende che issen-tidas in su viale longu Teniat sa conca imbarada a una manu in unrsquoistadu de depressione manna A sas beras su pantasma pariat gasi disditzadu e gasi postu male chi Virginiedda chi sa prima idea fiat istada de si nche fuire e de si frischiare in srsquoaposentu suo ndrsquoat tentu dolu e at detzigravedidu de proare a lrsquoacunortare Su passu de sa pitzinna fiat gasi legravebiu e sa malinconia de su pantasma gasi manna chi srsquoest abbigiadu de sa presegraventzia sua petzi cando lrsquoat faeddadu

ldquoMi dispraghet pro tenerdquo at naradu Virgigravenia ldquoma frades meos si nche ghirant a Eton cras tando si ti cumportas bene nemos trsquoat a dare prus infadurdquo

ldquoEst assurdu a mi pedire de mi cumportare benerdquo at rispostu

Oscar Wilde31

su pantasma furriendemiddotsi transidu a sa pitzinnedda galana chi si fiat atrivida a li faeddare ldquoprogravepiu assurdu Deo devo iscotzulare sas cadenas e ghegravemere colende in sos frigraveschios e passigiare a de note si est custu chi cheres nagraverrere Est srsquougravenica resone mea pro esigravestere rdquo

ldquoNo est una resone pro esigravestere e tue giai lrsquoischis chi ses istadu a beru isseleradu Sa sennora Umney nos at naradu sa prima die chi semus begravennidos a inoghe chi tue as mortu a mugere tuardquo

ldquoEja lrsquoammintordquo at naradu su pantasma cun arroddu ldquoma fiat petzi una chistione de famigravelia e non tocaiat agravetera genterdquo

ldquoEst isballiadu meda a ochigraveere a calicunurdquo at naradu Virgigravenia chi a bias teniat una gravidade puritana durche leada dae carchi antepassadu de srsquoInghilterra Noa

ldquoOh deo ogravedio sa severidade barata de srsquoegravetica astrata Mugere mea non baliat a nudda no mrsquoimmidonaiat sos collarinos co-mente si tocat e no ischiat a coghinare A lrsquoischis aia isparadu a unu cabrolu una die in su padente de Hogley progravepiu una begravestia bella e a lrsquoischis comente mi lrsquoat aparitzadu Oh ma no importat como ca est totu agabbadu e non pesso chi sos frades apant fatu una cosa galana a mi fagraveghere mograverrere de fagravemene mancari lrsquoapa morta deordquo

ldquoDe fagravemene trsquoant fatu mograverrere Oh sennor pantasma cheria nagraverrere Sir Simon fagravemene tenes Deo tegravengio unu cogone in sa taschedda A lu cheresrdquo

ldquoNono gragravetzias oramai non magravendigo prus ma ses istada ma-nerosa a beru a mi lu nagraverrere e de seguru ses meda prus simpagraveti-ca de sa famigravelia tua orrorosa rude vulgare disonestardquo

ldquoBastatrdquo at tzichirriadu Virgigravenia pistende su pee ldquoses tue chi ses rude e orrorosu e vulgare e si cherimus faeddare de di-sonestade lrsquoischis bene chi mi nchrsquoas furadu sos colores dae su cuntenidore meu pro proare a torrare a fagraveghere cussa magra de sagravembene ridigravecula in sa biblioteca In antis ti nchrsquoas leadu totu sos rujos finas su muradu e deo non podia prus pintare su sole

Su pantaSma de Canterville 32

intrendemiddotsimiddotnche tando ti nchrsquoas leadu su birde ismeraldu e su gro-gu cromadu e in fines mi nchrsquoat abbarradu srsquoigravendigu e su biancu tzinesu e podia pintare petzi iscenas cun sa lughe de sa luna chi sunt semper deprimidoras a las abbaidare e no est fagravetzile a las fagraveghere Non trsquoapo mai iscobiadu mancari essere infadada meda e mancari totu sa cosa esseret ridigravecula meda ca naremus sa beri-dade chie at intesu faeddare mai de sagravembene birde ismeraldurdquo

ldquoTando a nagraverrere su berurdquo at naradu su pantasma cun unu tonu masedu ldquoite podia fagraveghere Est una cosa difigravetzile meda a buscare sagravembene beru in dies de oe e sigomente aiat cumintza-du frade tuo cun su detersivu Paragon non bidia peruna resone pro no mi nche leare sos colores tuos E si faeddamus de colores est semper una chistione de preferegraventzias sos Cantervilles tenent sagravembene biaitu pro nagraverrere su prus biaitu de Inghilterra ma isco chi bois sos americanos non dades cara a cosas de custa castardquo

ldquoTue no ndrsquoischis nudda e sa megravegius cosas chi podes fagraveghere est a emigrare e a megiorare sa mente tua Babbu diat egravessere tropu cuntentu de ti dare unu billete gratis e mancari brsquoapat tassas artas subra de sos ispigraveridos de cada casta non bi diat agraveere problemas in sa dogana ca sos funtzionagraverios sunt totus de su Partidu De-mocragraveticu So segura chi in New York dias tegravennere una resessida manna Deo isco chi brsquoat pessones medas chi diant dare chen-tumigravegia dogravellaros pro agraveere unu giaju e galu de prus pro agraveere unu pantasma in famigraveliardquo

ldquoNon creo chi srsquoAmegraverica mi diat agradarerdquo ldquoPesso ca non tenimus nen ruinas nen cosas curiosasrdquo at nara-

du Virgigravenia befulana ldquoNudda ruinas nudda cosas curiosasrdquo at rispostu su panta-

sma ldquobois tenides sa flota bostra e sas maneras bostrasrdquoldquoBonas tardas Apo a andare a ue est babbu pro li fagraveghere dare

unrsquoagravetera chida de vacagraventzia a sos gremegraveddighesrdquoldquoPro praghere no andeis sennorina Virgigraveniardquo at tzichirriadu

ldquodeo so gasi a sa sola e gasi sena sorte chi a beru no isco ite fagraveghe-

Oscar Wilde33

re Deo chegravergio andare a dormire e non potzordquoldquoCustu est progravepiu assurdu Non deves fagraveghere agraveteru si no anda-

re a letu e istudare sa candela Est difigravetzile meda a bias a abbarra-re ischidos mescamente in cregravesia ma non brsquoat dificurtade peruna a si nche dormire Finas sas criaduras lrsquoischint fagraveghere e non sunt abbistas medardquo

ldquoDeo non dormo dae treghentos annosrdquo at naradu cun tristu-ra e sos ogros bellos in colore de chelu de Virgigravenia si sunt abertos a sa meravigravegia ldquosunt treghentos annos chi non dormo e mrsquointen-do unrsquoistrachitugravedinerdquo

Virgigravenia srsquoest fata segraveria e sas labrigheddas suas ant tregravemidu che fogravegias de rosa Srsquoest acurtziada a su pantasma e inghenugrendemiddotsi a costagravegiu srsquoat pompiadu sa cara sua betza e alligiada

ldquoSrsquoiscuru su pantasmardquo at murmuradu ldquonon tenes unu logu in ue dormirerdquo

ldquoIn srsquoagravetera ala de su padente de pinosrdquo at rispostu cun una bo-ghe bassa e bisadora ldquobrsquoat unu giardineddu In cue srsquoerba creschet arta e ispissa in cue bi sunt sos isteddos mannos e biancos de su bidduri in cue su rusinnolu cantat note note Note note cantat e sa luna frita de cristallu pogravempiat a giosso e srsquoeni isparghet sas cambas suas mannas mannas subra de sos chi dormintrdquo

Sos ogros de Virgigravenia si sunt infustos de prantu e srsquoat cuadu sa cara cun sas manos

ldquoCheres nagraverrere su Giardinu de sa Morterdquo at pispisadu ldquoEja Sa morte Sa morte devet egravessere gasi bella A corcare in

sa terra modde tabachina cun sos filos de erba nagravennigamiddotnagravenniga subra de sa conca e ascurtare su mudigravemene A non tegravennere ne eris e nen cras A ismentigare su tempus a perdonare sa vida a egravessere in pasu Tue mi podes agiuare Tue podes abegraverrere pro mene sos portales de sa domo de sa Morte ca srsquoAmore est semper cun te-gus e srsquoAmore est prus forte de sa Morterdquo

Virgigravenia srsquoest tregravemida una titia de fritu lrsquoat cursadu sa carena e pro pagas iscutas non srsquoat intesu sonu Issa si pariat comente chi

Su pantaSma de Canterville 34

esseret in unu bisu terrorosu Tando su pantasma at faeddadu torra e sa boghe sua pariat

srsquoograverchidu de su bentu ldquoIntesa mai lrsquoas sa profetzia antiga de sa ventana de sa biblio-

tecardquoldquoOh a srsquoispissurdquo at tzichirriadu sa pisedda abbaidende a susu

ldquoLa connosco bene a beru Est pintada in ligraveteras nieddas curiosas e benit male a la legraveghere Brsquoat petzi ses rias

Cando una pitzinna de oro podet otegravennereUna pregadoria dae sas lavras de su pecaduCando sa megravendula istograveiga dat frugravetoraE una criadura donat sas lagravegrimasTando totu sa domo at a abbarrare chietaE sa paghe at a falare in Canterville

Ma no isco ite cheret nagraverrererdquo ldquoCussas paragraveulas cherent nagraverrererdquo at naradu su pantasma cun

tristura ldquochi tue deves pragravenghere cun megus pro sos pecados meos ca deo no apo lagravegrimas e pregare cun megus pro srsquoagravenima mea ca deo no apo fide e tando si tue ses semper istada durche e bona e manerosa srsquoAgravenghelu de sa Morte at a tegravennere piedade de mene Tue as a bigravedere pantumas chi ponent a tigravemere in srsquoiscurigo-re e boghes malinnas trsquoant a pispisare in srsquoorigra ma non trsquoant a fagraveghere male ca contra a sa puresa de una pisedda sos pogravederes de srsquoInferru non podent bigravenchererdquo

Virgigravenia no at torradu imposta e su pantasma srsquoat tograverchidu sas manos cun unu disisperu agreste abbaidende sa conca brunda sua incrinada Totu in unu sa pitzinna srsquoest pesada isarbulida e cun una lughe curiosa in sos ogros ldquoDeo non timordquo at naradu a firmu ldquoe apo a pedire a srsquo Agravenghelu de tegravennere dolu de tenerdquo

Su pantasma srsquoest pesadu dae su seidogravergiu suo cun unu tzichigraver-riu degravebile de alligria e leendemiddotli sa manu srsquoest incrinadu cun sa gragravetzia de agraveteros tempos e bi lrsquoat basada Sos pograveddighes suos

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 4: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Su pantaSma de Canterville 4

Oscar Wilde

Su pantasma de Canterville

Q

Oscar Wilde5

Tigravetulu originaleThe Canterville ghost

Bortadu in sardu dae Sarvadore Serra

copy Papiros 2013 pro srsquoeditzione in sardu

Gragravefica de sa coberta de Diegu Corragraveine

Imprentadu dae StudioStampa Nugravegoro

Oscar Wilde6

I

Cando su sennor Hiram B Otis su ministru americanu at comporadu Canterville Chase totus lrsquoant naradu chi fiat faghende a beru unu machine ca non brsquoaiat duda chi cussu logu fiat prenu de pantasmas A nagraverrere su beru Lord Canterville etotu chi fiat unrsquoogravemine de srsquoonore prus cuidadosu si fiat intesu obrigadu a li faeddare de sa cosa cando aiant cumintzadu a cuntratare

ldquoNois etotu amus pessadu de no istare in custu logurdquo at naradu Lord Canterville ldquodae cando a sa tzia de mama sa Du-chessa Mama de Bolton lrsquoant assuconada (e dae tando no est prus torrada in trassa) sas manos de unrsquoischegraveletru chi si li sunt im-baradas in palas cando si fiat bestende pro sa chena e mrsquointen-do obrigadu a li nagraverrere sennor Otis chi su pantasma lrsquoant bidu unos cantos cumponentes de sa famigravelia mea e finas su retore de sa parrogravechia su Reverendu Augustus Dampier chi est unu membru de su Kingrsquos College de Cambridge A pustis de srsquointzidente ma-lassortadu de sa Duchessa mancu unu de sos dipendentes nostros prus giogravevanos diat egravessere abbarradu cun nois e Lady Canterville a srsquoispissu dormiat a beru pagu a de note pro more de sos sonos misteriosos chi beniant dae su passadissu e dae sa bibliotecardquo

ldquoLordrdquo at rispostu su ministru ldquodeo apo a leare totu paris sa mobigravelia e su pantasma Deo begravengio dae unu logu modernu in ue tenimus totu su chi si podet comporare cun su dinare e cun totu sos giogravevanos nostros ispavillos iscurrillende in su Mun-du Betzu e leendemiddotsimiddotnche sos megravegius atores e sas megravegius divas

Oscar Wilde7

bostras creo chi si brsquoaeret agravepidu una cosa tipu unu pantasma in Europa nche lrsquoaiamus tramudada a logu nostru in pagu tempus pro nche la pogravennere in unu museu o pro la mustrare a totus in caminu

ldquoDeo mi timo chi su pantasma esistat a berurdquo at naradu Lord Canterville bischisende ldquobelle chi podet dare chi no apat tzegravedidu a sas propostas de sos impresagraverios bostros fainagravergios Est connota dae tres segraveculos dae su 1584 pro egravessere pretzisos e sem-per essit a pigravegiu in antis de sa morte de calicunu de sa famigravelia nostrardquo

ldquoSi est pro custu Lord Canterville finas su megraveigu de famigravelia faghet gasi Ma sos pantasmas no esistint e non pesso chi sas leges naturales potzant egravessere suspesas pro srsquoaristocratzia britagravennicardquo

ldquoBois a beru seis a curtzu meda a sa natura in Amegravericardquo at rispostu Lord Canterville chi no aiat cumpresu bene srsquougravertima os-servatzione de su sennor Otis ldquoe si unu pantasma in domo non bos ponet pessamentu andat bene Petzi si devet ammentare chi lrsquoapo avegravertidardquo

A pustis de pagas chidas ant fatu su cuntratu de begravendida e in srsquoagabbu de srsquoistajone su ministru e sa famigravelia sunt tzucados a Canterville Chase Sa sennora Otis chi comente Miss Lucre-tia R Tappen of West 53rd Street fiat istada una bellesa famada in New York fiat como una fegravemina galana intrada in edade cun ogros bellos e unu profilu mannosu Sennoras americanas medas lassende su logu issoro de nagraveschida leant unrsquoaegravergiu de malagraveidas crogravenicas pessende chi si tratet de una casta de finesa europea ma sa sennora Otis no aiat fatu custu isbagravelliu Issa teniat unu corpus bellu a beru e una vitalidade manna chi fiat una cosa de mera-vigravegia De seguru pro cosas medas fiat progravepiu inglesa e fiat unrsquoe-sempru bonu a beru de su fatu chi nois tenimus totu a cumone cun srsquoAmegraverica francu est craru sa limba Su figravegiu mannu chi su babbu e sa mama lrsquoaiant postu Washington in unu mamentu

Su pantaSma de Canterville 8

de patriotismu e de custu issu si nde fiat semper chessadu fiat unu giogravevanu galanu pilibrundu chi si fiat fatu connograveschere in sa diplomatzia americana ghiende su german1 in su casinograve de Newport pro tres istajones una in fatu de srsquoagravetera e finas in Lon-dra fiat connotu comente balladore de gabbale Sas gardegravenias e sa dinnidade nobiliare fiant sas ugravenicas debilesas suas Pro su restu fiat sagravebiu a beru Sa sennorina Virginia E Otis fiat una pitzinna de bigravendighi annos istrigravegile e galana che a una bitera e cun unrsquoaegraver-giu de libertade in sos ogros mannos suos asulos Fiat unrsquoamagravezo-ne meravigiosa e una borta aiat fatu una gara cun Lord Bilton betzu faghende duas bias srsquoinghigraveriu de su parcu binchendemiddotlu pro una mesura e mesu progravepiu in dae in antis de srsquoistagravetua de Achil-le ponende unrsquoalligria manna in su coro de su giogravevanu Duca de Cheshire chi deretu lrsquoaiat dimandada a isposa e chi su sero etotu sos tutores suos nche lrsquoaiant fatu torrare e Eton in unu mare de lagravegrimas A pustis de Virgigravenia beniant sos gremegraveddighes chi a su sogravelitu lis naraiant ldquoIsteddos e Sigravengiasrdquo ca semper intendiant su tocu de su fuete Fiant pitzinnos geniosos e boghendemiddotnche su ministru dinnu sos ugravenicos republicanos beros de sa famigravelia

Sigomente Canteville Chase est a sete migravelias dae Ascot srsquoi-statzione prus a curtzu su sennor Otis aiat telegrafadu pro begraven-nere a nche los leare cun una carrotzedda e totus sunt mograveidos cuntentos mannos Fiat unu sero galanu de trigraveulas e in srsquoagraveera fine bi fiat su nuscu de sos pinos Dae cando in cando srsquointendiat unu tidu meledende subra de sa boghe sua durche o si nche bidiat in mesu de su figravelighe muidende su petus lustradu de unu tzurulitu Unos cantos ischirritos si los fiant pompiende dae subra de sos faos e sos cunillos fiant tzuchende lestros in sa malesa e subra de sos montigros muscosos cun sas coas biancas issoro in agraveeras Belle gasi comente sunt intrados a su caminu de agraverbores de Can-terville Chase su chelu totu in unu srsquoest prenadu de nues unrsquoim-

1 est una casta de ballu

Oscar Wilde9

mobilidade curiosa pariat chi fiat mantenende sas agraveeras unu bolu mannu de corbos nche lis est coladu subra de sas concas e in antis chi esserent crogravempidos a sa domo ant cumintzadu a falare gugravetzios mannos de abba

Ritza in sas istradeddas de srsquoiscala pronta a los retzire brsquoaiat una fegravemina antziana bene bestida cun unu bestire de seda bianca unu capiale e una frandedda biancos Fiat sa sennora Umney sa guvernante chi sa sennora Otis a pustis chi Lady Canterville bi lrsquoaiat pedidu cun totu su coro aiat cuncordadu de mantegravennere in servigravetziu Issa at fatu a totus una reveregraventzia manna cando sunt falados dae sa carrotzedda e lis at naradu in una manera curiosa e antigograveria ldquoSos bene begravennidos siais a Canterville Chaserdquo Ponen-de in fatu suo sunt colados in sa sala galana in istile Tudor e sunt crogravempidos a sa biblioteca una sala longa bassa aforrada cun lin-na de chercu niedda chi in fundu brsquoaiat una ventana manna de bidru coloradu In cue ant agatadu su te prontu e a pustis chi si nchrsquoant catzadu sos gabbanos si sunt segraveidos e ant cumintzadu a srsquoabbaidare a fugraverriu in srsquoigraventeri chi sa sennora Umney los serviat

Totu in unu sa sennora Otis nchrsquoat bidu una magra ruja iscura in su pamentu progravepiu a curtzu a sa tziminea e belle sena cum-pregravendere ite fiat at naradu a sa sennora Umney ldquoMi timo chi nchrsquoat rutu cosa inogherdquo

ldquoEja sa sennorardquo at rispostu sa guvernante antziana a boghe bassa ldquonchrsquoat rutu sagravembene in cussu treturdquo

ldquoIte cosa orrorosardquo at tzichirriadu sa sennora Otis ldquono mrsquoagra-dant pro nudda sas magras de sagravembene in una sala de istare Tocat a nche la mograveere dereturdquo

Sa fegravemina antziana at iscantzadu sas lavras a su risu e at rispo-stu cun cussa matessi boghe bassa e misteriosa ldquoEst su sagravembene de Lady Eleanore de Canterville chi lrsquoaiat morta progravepiu in cussu tretu su maridu Sir Simon de Canterville in su 1575 Sir Simon at campadu agraveteros noe annos e est iscumpartu totu in unu in tzircu-stagraventzias misteriosas a beru Su corpus suo no lrsquoant mai agatadu

Su pantaSma de Canterville 10

ma srsquoispigraveridu suo de pecadore galu est turmentende Canterville Chase Sa magra de sagravembene lrsquoant ammirada turistas e agraveteros e non si nche podet bogarerdquo

ldquoMa custu est unu machinerdquo at tzichirriadu Washington Otis ldquosu Pinkerton su megravegius pro nche catzare sas magras e su deter-sivu Paragon lrsquoant a innetare in su giru de nuddardquo e in antis chi sa guvernante ispramada esseret pogravetzida intervegravennere issu srsquoest inghenugradu e at cumintzadu a isfrigatzare su pamentu cun unu piruleddu chi pariat unu cosmegraveticu nieddu In pagas iscutas non brsquoaiat prus arrastu de sa magra de sagravembene

ldquoLrsquoischia chi Pinkerton funtzionaiatrdquo at giuiladu a ghisa de tri-unfadore in srsquoigraventeri chi si furriaiat a pompiare sa famigravelia sua chi lrsquoabbaidaiat cun ammiru ma aiat in pessu naradu custas paragraveu-las cando unu lampu terrorosu at illuminadu srsquoaposentu iscuru e unu tronu ispantosu los at fatos pesare a sa ritza e sa sennora Umney srsquoest ammoddigada

ldquoIte clima orrorosurdquo at naradu chietu su ministru america-nu alluendemiddotsi unu gigarru ldquoDeo pesso chi custu logu antigu est populadu gasi meda chi non brsquoat bastante tempus bonu pro to-tus Apo semper pessadu chi su disterru est srsquougravenica cosa chi andat bene pro srsquoInghilterrardquo

ldquoHiram meu istimadurdquo at giuiladu sa sennora Otis ldquoite podi-mus fagraveghere cun una fegravemina chi si dismajatrdquo

ldquoLi ponimus sa multa comente si faghet cando calicunu segat carchi cosardquo at rispostu su ministru ldquotando non si diat dismaja-re prusrdquo e infatis in unrsquoiscuta sa sennora Umney est torrada in trassa Semper e cando non brsquoaiat duda chi fiat turbada meda e in manera tosta at avegravertidu a sennor Otis de dare cara a carchi problema chi bi diat agraveere agravepidu in domo

ldquoApo bidu cun sos ogros meos su sennorerdquo at naradu ldquocosas chi diant fagraveghere atzuddare sos pilos in conca a chie si siat e me-das e medas notes no apo dormidu nudda pro sas cosas terrorosas chi sunt capitadas inogherdquo Semper e cando su sennor Otis e sa

Oscar Wilde11

mugere ant asseguradu cun totu su coro cussa agravenima bona chi issos non timiant sos pantasmas e a pustis de agraveere invocadu sas beneditziones de sa Providegraventzia pro su mere e sa mere noos e de srsquoegravessere posta de acordu pro unrsquoaumentu de istipegravendiu sa guver-nante antziana si nchrsquoest torrada tamba tamba a srsquoaposentu suo

Oscar Wilde12

II

Brsquoat agravepidu una traschia manna totu cussa note ma non brsquoat capitadu nudda de particulare Belle gasi srsquoincragraves mangianu can-do sunt falados pro ismurgiare ant agatadu torra in su pamentu sa magra de sagravembene terrorosa ldquoNon pesso chi siat curpa de su detersivu Paragonrdquo at naradu Washington ldquoca lrsquoapo proadu cun totu Devet egravessere su pantasmardquo Duncas nchrsquoat bogadu torra sa magra ma srsquoincragraves mangianu est torrada a essire a pigravegiu Su de tres mangianos fiat torra in cue belle chi su sennor Otis a denote aiat frischiadu sa ghenna de sa biblioteca e si nchrsquoaiat giutu sa crae a subra Totu sa famigravelia como fiat interessada meda a sennor Otis lrsquoat begravennidu sa duda chi forsis fiat istadu tropu dogmagraveticu ne-ghende srsquoesistegraventzia de sos pantasmas sa sennora Otis at espres-sadu srsquoidea de intrare in sa Sotziedade de Istugravedios Paranormales e Washington at ammaniadu pro lrsquoimbiare a sos sennores Myers e Podmore una ligravetera longa a pitzu de sa ldquoPermanegraventzia de sas Magras de Sagravembene cando sunt ligadas a su Crigravemine rdquo Cussa note sunt iscumpartas totu sas dudas subra de srsquoesistegraventzia ogetiva de sos pantasmas

Sa die fiat istada caente e issoliada e in sa friscura de su sero totu sa famigravelia fiat essida a si fagraveghere una passigiada in carrotza Nche sunt ghirados a ora de sas noe e srsquoant mandigadu unu mos-su Nemos at faeddadu de pantasmas e duncas non brsquoaiat mancu cussas cunditziones essentziales de antetzipatzione mentale chi gasi a srsquoispissu benint in antis de sos fenogravemenos paranormales

Oscar Wilde13

Sos argumentos - comente pustis apo ischidu dae su sennor Otis - fiant sos chi a su sogravelitu tratant sos americanos istudiados de sa classe arta sa superioridade istremenada comente atora de Fanny Davenport subra de Sarah Bernhardt sa dificultade de bu-scare trigu moriscu birde durches de trigu nieddu e trigu mori-scu mogravelidu finas in sas megravegius domos inglesas srsquoimportagraventzia de Boston in srsquoisvilupu de srsquoagravenima de su mundu su profetu de su sistema de controllu de sos bagagraveglios in sos viagravegios in trenu sa durcura de srsquoatzentu de New York a cunfrontu de sa pronugraventzia istrasinada de Londra Nemos at faeddadu de su mundu subra-naturale nen brsquoat agravepidu calicunu chi apat mentovadu in carchi manera a Sir Simon de Canterville A sas ugravendighi pretzisas sa famigravelia srsquoest ritirada e a pustis de una mesora totu sas lughes de sa domo nche fiant mortas A pustis de pagu a su sennor Otis nche lrsquoat ischidadu unu sonu curiosu in su passadissu in foras de srsquoaposentu suo Fiat comente unu tzocu de metallu e pariat chi si fiat acurtziende semper de prus Isse si nchrsquoest pesadu totu in unu at allutu unu luminu e at pompiadu srsquoora Fiat sa una de note Isse fiat bastante tranchillu e srsquoat tastadu su bursu chi non pariat de unu chi tenet frebba Su sonu curiosu fiat sighende e cun cussu sonu at intesu finas unos cantos passos Srsquoat postu sas catzolas at leadu unrsquoampullitedda longa dae sa cassita de sa toeleta e at abertu sa ghenna Progravepiu in dae in antis suo at bidu in sa lughe isarbulida de sa luna unu betzu che teniat unrsquoaegravergiu terrorosu Sos ogros fiant comente cantzos de carbone allutu pilos longos e murros li ruiant in palas in lograverigas ispilurtzidas sos bestires chi teniant unu tragravegiu antigu fiant brutos e istratzulados e dae bursos e cambutzos li pendiant musas graes e ferros ruingiados

ldquoSennore meu istimadurdquo at naradu su sennor Otis ldquoLi devo progravepiu pedire de lis pogravennere ogravegiu a cussas cadenas pro custu apo leadu unrsquoampulledda de su lubrificadore ldquoTammany Rising Sunrdquo Narant chi faghet efetu cun una colada ebbia ndrsquoat a agatare sa cunfirma in sos atestados medas de calicunu de sos megravegius

Su pantaSma de Canterville 14

deinos nostros Bi lu lasso inoghe a curtzu a sas candelas de sa cagravemera de letu e apo a egravessere cuntentu de nde li dare agraveteru si ndrsquoat a tegravennere bisogravengiurdquo Cun custa paragraveulas su ministru de sos Ista-dos Unidos at postu srsquoampullita subra de sa mesa de magravermaru e cungende sa ghenna si nchrsquoest torradu a letu

Pro unrsquoiscuta su pantasma de Canterville est abbarradu segraveriu leadu dae unu disdinnu naturale tando iscudendemiddotnche srsquoampul-lita a su pamentu lugraveghidu si nchrsquoest fuidu in su passadissu bo-ghende ghegravemidas fundudas e lampende una lughe birde isarbu-lida Ma progravepiu cando est crogravempidu a sa punta de srsquoiscala manna de linna de chercu una ghenna srsquoest aberta in campu duas figuras minores bestidas de biancu sunt essidas a pigravegiu e unu cabitzale mannu nche lrsquoest coladu surbiende a curtzu a sa conca Fiat craru chi non brsquoaiat tempus de pegraverdere e leende pro fuire Sa de Bator Dimensiones de srsquoIspagravetziu su pantasma est iscumpartu colende in mesu de srsquoinforru de linna de su muru e sa domo est torrada chieta

Cando nchrsquoest crogravempidu a unrsquoaposenteddu segretu in srsquoala de manca de sa domo su pantasma srsquoest imbaradu a unrsquoispera de luna pro leare alenu e at cumintzadu a proare a cumpregravendere co-mente fiat posta sa cosa Mai in una carriera lugorosa e sena pasu durada treghentos annos lrsquoaiant ingiurgiadu in manera gasi grus-sera At pessadu a sa Duchessa Mama chi lrsquoaiat assuconada in srsquoigraventeri chi fiat a sa ritza in dae in antis de srsquoispigru pompiendemiddotsi sas randas e sos diamantes a sas bator camareras chi lis fiat begraven-nidu una crisi istegraverica petzi ca lis aiat fatu unrsquoiscracagravelliu dae segus de sas cortinas de unu de sos aposentos ligraveberos a su pagraverrocu chi nche lrsquoaiat mortu sas candelas una note cando fiat essende dae biblioteca e chi dae tando aiat cumintzadu a si fagraveghere curare dae Sir William Gull ca fiat marturizadu dae sos disturbos nervosos a Madame de Tremoullac sa betza chi essendemiddotsi pesada chitzo unu mangianu e aende bidu unrsquoischegraveletru segraveidu in una poltro-na a curtzu a sa tziminea leghende su diagraveriu suo fiat abbarrada

Oscar Wilde15

in letu pro ses chidas ca lrsquoaiat begravennidu unrsquoatacu de entzefalite e cando fiat sanada fiat torrada in paghe cun sa Cregravesia e aiat trun-cadu srsquoamighegraventzia cun Monsieur de Voltaire cuddu iscegraveticu fa-madu Srsquoat ammentadu cudda note terrorosa chi aiant agatadu a Lord Canterville su malinnu afoghende in srsquoispogiadogravergiu suo cun unu caddu de oros cravadu in gugraveturu isse in antis de mograver-rere aiat cunfessadu chi progravepiu cun cussa carta aiat trampadu a Charles James Fox in Crockfordrsquos furendemiddotnchemiddotli 50000 isterli-nas e giuraiat chi cussa carta bi lrsquoaiat fata ingurtire su pantasma Totu sas valentias mannas suas li torraiant a conca como dae su maistru de sala chi srsquoaiat isparadu unu corfu a cherbeddos in srsquoapartadogravergiu ca aiat bidu una manu birde tocheddende a su bi-dru de sa ventana a Lady Stutfield sa galana chi fiat custrinta a si pogravennere una fasca de velludu nieddu inghiriada in tzugru pro cuare su marcu de chimbe pograveddighes de fogu chi lrsquoaiant brusiadu sa pedde bianca nigraveida e chi in fines si fiat morta ghetendemiddotsi in srsquoistagraveniu de sas carpas in fundu a su Passigravegiu de su Re Cun srsquoe-gotismu entusiagravesticu de unrsquoartista beru su pantasma at torradu a pessare a sas rapresentatziones suas prus famadas e at bischisadu cun amargura cando lrsquoat torradu a conca srsquougravertima aparitzione sua comente lsquoReuben su Rujursquo o su lsquoPitzinnu Istrangulliadursquo su de-butu suo comente lsquoGibeon su Romasu su Sutzadore de Sagravembene de su Ghiddostragravergiu de Bexley rsquo e su furore chi aiat causadu in unu sero galanu de lagravempadas petzi su fatu chi si fiat postu a gio-gare a birillos cun sos ossos suos in su campu de tennis Como a pustis de totu custu deviant begravennere unos cantos americanos remitanos a li propogravennere su lubrificadore Rising Sun e a li gheta-re cabitzales a conca Fiat una cosa chi non si podiat bajulare In prus a perunu pantasma in srsquoistograveria lrsquoaiant tratadu gasi Duncas su pantasma at detzigravedidu de si nde pagare e est abbarradu finas a arbegraveschere meledende meda in sa cosa

Oscar Wilde16

III

Srsquoincragraves mangianu sos Otis cando fiant ismurgende paris ant arresonadu de su pantasma in manera bastante aprofundida Su ministru de sos Istados Unidos est craru fiat unu pagu infada-du ca su donu suo non fiat istadu atzetadu ldquoDeo non tegravengio su disigravegiurdquo at naradu ldquode li fagraveghere male e devo nagraverrere chi cunsi-derende totu su tempus chi srsquoat coladu in custa domo no mi paret una cosa progravepiu educada a li ghetare cabitzales a subrardquo (unrsquoos-servatzione giusta a beru chi perograve intendendemiddotla mi dispraghet a lu nagraverrere sos gremegraveddighes si fiant postos a rigraveere a iscracagravel-liu) ldquoPerograverdquo at sighidu a nagraverrere ldquosi a beru non cheret impitare su lubrificadore Rising Sun nche lrsquoamus a degravevere leare sas cadenas Diat egravessere a beru impossigravebile a dormire cun unu sonu de cussa casta in foras de sos aposentosrdquo

Semper e cando pro su restu de sa chida non sunt istados di-sturbados e srsquougravenica cosa chi abbivaiat srsquoatentzione issoro fiat sa magra de sagravembene chi sighiat a essire in su pamentu de sa biblio-teca Custa fiat a beru una cosa curiosa ca a de note su sennor Otis frischiaiat semper sa ghenna e sas ventanas fiant semper cungiadas cun sas istangas In prus pesaiat unu muntone de cum-mentos su fatu chi su colore cambiaiat cada die carchi mangianu fiat ruju cotu (comente de ruigravengiu) a bias in colore de cheregravesia a bias purpurinu brillante e una bia cando sunt falados a giosso pro sas pregadorias de famigravelia cunforma a sos ritos elementares de sa Cregravesia Ligravebera Episcopale Americana Riformada ant bidu

Oscar Wilde17

chi teniat unu colore birde ismeraldu lugorosu Custos cambia-mentos caleidoscogravepiscos faghiant ispassiare totu sa famigravelia e cada mangianu si faghiant iscummissas subra de su colore Srsquougravenica chi no intraiat in sa brulla fiat Virginiedda chi pro carchi resone chi non si podet cumpregravendere fiat semper anneada meda cando bi-diat sa magra de sagravembene e srsquoest posta belle a pragravenghere su man-gianu chi lrsquoat bida birde ismeraldu

Sa segunda aparitzione de su pantasma brsquoest istada domigraveniga note A pustis de pagu chi si nche fiant andados a letu unu tzocu terrorosu in sa sala totu in unu los at postos in arguai Dere-tu sunt curtos a giosso e ant bidu chi unrsquoarmadura antiga si fiat istacada dae su basamentu suo ruendemiddotnche in su pamentu de pe-dra in srsquoigraventeri chi segraveidu in una cadrea cun sa palera arta bi fiat su pantasma de Canterville chi si fiat isfrigatzende sos ghenugros cun unrsquoespressione de dolore mannu in cara Sos gremegraveddighes chi si nchrsquoaiant leadu in fatu sos iscopetes issoro totu in unu lrsquoant isparadu duas botzigheddas cun cudda pretzisione de mira chi srsquootenet petzi cun una pragravetica longa e cuidadosa cun su professore de calligrafia in srsquoigraventeri chi su ministru de sos Istados Unidos li puntaiat sa pistola e lrsquointimaiat cunforma a srsquoeticheta califor-niana de artziare in artu sas manos Su pantasma si nchrsquoest pe-sadu ritzu cun unu tzichigraverriu agreste de fele e est coladu a colo-brinu in mesu issoro comente negraveula morendemiddotnche sa candela de Washington Otis cando nche lrsquoest colada a curtzu e duncas lassendelos totus in srsquoiscurigore Cando est crogravempidu a sa punta de srsquoiscala su pantasma est torradu in trassa e at detzigravedidu de fagraveghere srsquoiscracagravelliu suo de dimograveniu Custu prus de una bia li fiat istadu profetosu a beru Narant chi aiat torradu a murra sa parruca de Lord Raker in una note ebbia e est seguru chi aiat custrintu tres tzeracas frantzesas de Lady Canterville a presentare sas dimissiones in antis de srsquoiscadegraventzia de su mese de proa Su pantasma duncas at fatu srsquoiscracagravelliu suo prus terrorosu e at fatu tregravemere sas bogravevedas antigas ma srsquoeco non si nche fiat galu morta

Su pantaSma de Canterville 18

chi una ghenna srsquoest aberta e sa sennora Otis est intrada cun una beste de intro asula narende ldquoSo timende chi vostegrave non srsquointendat bene e tando nche lrsquoapo giutu unrsquoampulla de tintura de su Dr Do-bell Si no at ismartidu lrsquoat a fagraveghere bene a berurdquo Su pantasma lrsquoat ghetadu unrsquoograda mala e at cumintzadu a srsquoammaniare pro si trasformare in unu cane nieddu mannumiddotmannu una valentia chi lrsquoaiat dadu fama giustamente e chi su dotore de famigravelia naraiat chi fiat sa resone de srsquoammachiadura crogravenica de su tziu de Lord Canterville srsquoOnoragravebile Thomas Horton Belle gasi unu sonu de passos acurtziendemiddotsi at istorradu su pessu suo terrososu su pan-tasma srsquoest acuntentadu de si fagraveghere unu pagu fosforescente e est iscumpartu cun una ghegravemida manna chi pariat essende dae campusantu progravepiu in su mamentu chi sos gremegraveddighes nche li fiant crogravempidos

Cando est arribbadu a srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest fala-du e si lrsquoat apoderadu su peus abbolotu Sa vulgaridade de sos gremegraveddighes e su materialismu grusseri de sa sennora Otis fiant est craru una cosa infadosa ma su chi lu poniat de prus in an-neu fiat su fatu chi non fiat resessidu a si pogravennere srsquoarmadura Aiat isperadu chi finas a sos americanos modernos si lrsquoesseret pesa-da sa tzudda bidende unrsquoIspetru In Armadura si non pro agraveteras resones bonas nessi pro rispetu de su poeta natzionale issoro Longfellow chi gragravetzias a sa poesia sua galana e incantadora srsquoa-iat coladu oras medas chi non teniat nudda de fagraveghere cando sos Cantervilles fiant in tzitade In prus fiat progravepiu srsquoarmadura sua Si lrsquoaiat posta cun egravesitu mannu in su torneu de Kenilworth e lrsquoa-iat fatu unu muntone de cumplimentos finas sa Reina Vigravergine in pessone Ma cando si lrsquoaiat posta lrsquoaiat bintu su pesu de sa coratza mannamiddotmanna e de srsquoelmu de atzagravergiu e fiat rutu in manera grae in su pamentu de pedra iscorgendemiddotsi sos ghenugros e faghendemiddotsi marcos biaitos in sas nughes de sa manu dereta

Pro carchi die a pustis de custu fatu su pantasma fiat ista-du male a beru e belle non fiat essidu dae srsquoaposentu si non pro

Oscar Wilde19

contibigiare sa magra de sagravembene Belle gasi tenendemiddotsi a contu si nche fiat sanadu e aiat detzigravedidu de fagraveghere sa de tres proas pro assustare su ministru de sos Istados Unidos e sa famigravelia sua At isseberadu una chenagravebura su deghessete de austu pro srsquoapa-ritzione sua e srsquoat coladu ora meda pompiende sos bestires suos detzidende in fines de leare unu capeddu mannu alilargu cun una pinna ruja unu sudagraveriu incrispadu in bursos e in tzugru e unrsquoisto-cu ruingiadu A parte de sero brsquoat agravepidu una traschia rebbesta de abba e su bentu fiat gasi forte chi totu sas ventanas e sas ghennas de sa domo antiga tremiant e trachidaiant A nagraverrere sa giusta fiat progravepiu custu su tempus chi lrsquoagradaiat Custos fiant sos disinnos suos diat egravessere intrada a bellu a bellu a srsquoaposentu de Washing-ton Otis lrsquoaiat agravepidu murrungiadu carchi cosa dae pees de su letu e si diat egravessere puntu tres bias in su gugraveturu a su sonu de una mugravesi-ca bassa Su pantasma a Washington lrsquoastiaiat in manera parti-culare ca ischiat chi fiat isse chi nche bogaiat sas magras famadas de sagravembene de Canterville impitende su ldquoPinkertonrsquos Paragon Detergentrdquo A pustis chi nchrsquoaeret torradu cussu giogravevanu atrividu e temeragraveriu a unrsquoistadu de terrore ispreadu diat egravessere andadu a srsquoaposentu ocupadu dae su ministru de sos Istados Unidos e dae sa mugere e aiat agravepidu postu una manu pigulosa in sos cherbed-dos de sa sennora Otis surbiende in srsquoorigra treme treme de su maridu sos segretos de sa domo de sos ossos Pro su chi pertocaiat a Virginiedda no aiat galu pessadu ite fagraveghere Issa no lrsquoaiat mai ghetadu ingiugravergios e fiat galana e manerosa Pagas ghegravemidas dae srsquoarmagravergiu at pessadu diant egravessere bastadas o si custu non es-seret bastadu a nche lrsquoischidare diat agraveere pogravetzidu chircare a srsquoa-pagraverpidu sa manta cun sos pograveddighes tegraveteros Pro su chi pertocaiat sos gremegraveddighes teniat progravepiu idea de los iscaddare Sa prima cosa de fagraveghere de seguru fiat a si lis segraveere a subra de petorras pro lis dare sa sensatzione afogadora de unu bisu malu Tando sigomente sos letos issoro fiant bastante a curtzu srsquounu a srsquoagraveteru si diat egravessere postu in mesu leende sa forma de unu mortu birde e

Su pantaSma de Canterville 20

astradu finas a cando non si diant egravessere fatos tegraveteros a srsquoispramu e in fines diat agraveere fuliadu su sudagraveriu e diat egravessere andada tragravegia tragravegia in srsquoaposentu cun sos ossos biancos nigraveidos e unrsquoogru a ro-dia faghende sa parte de ldquoTanielle su Mudu o srsquoIschegraveletru de su Suitzidardquo unu rogravele chi prus de una bia aiat tentu unrsquoefetu mannu e chi cunsideraiat belle aguale a sa parte famada sua de ldquoMartine su Manigraveacu o su Mistegraveriu Mascaradurdquo

A sas deghe e mesa su pantasma at intesu sa famigravelia andende a letu Pro una pagu de tempus lrsquoant dadu infadu sos iscacagravellios agrestes de sos gremegraveddighes chi cun srsquoalligria issoro ispessa-mentada de iscolanos si fiant ispassiende in antis de cumintzare a pasare Ma a sas ugravendighi e cuartu su logu fiat asseriadu e can-do at sonadu mesunote est essidu a campu Su cucumiau fiat iscu-dende sas alas a su bidru su corbu fiat croende dae srsquoeni e su ben-tu andaiat feri feri in sa domo ghemende che a unrsquoagravenima pegraverdida Ma sa famigravelia Otis fiat dormende sena connograveschere su destinu malu suo e prus a forte de srsquoabba e de sa traschia si intendiat su sorrogrogravengiu pegraverpere de su ministru de sos Istados Unidos Su pantasma est essidu a cua dae srsquoinforru de linna cun unu risi-gheddu malinnu in sa buca sua cruele e prighigionada e sa luna srsquoest cuada in palas de una nue cando nchrsquoat coladu a fura su mira-dore mannu in ue sos istemmas aragraveldicos suos e sos de sa mugere sua morta male fiant blasonados in colore de chelu e de oro Su pantasma fiat lassinende sena si pasare che a unrsquoumbra malinna e pariat chi finas srsquoiscurigore lrsquoascamaiat cando colaiat Totu in unu lrsquoest partu de integravendere calicunu cramende ma fiat petzi unu cane apeddende dae srsquoIstatzu Ruju e at sighidu a andare murrun-gende irrocos istrambogravetigos de su segraveculu 16 e parende cada tantu srsquoistocu ruingiadu in srsquoagraveera de mesunote In fines su pantasma est crogravempidu a su cugione de su passadissu a curtzu a srsquoaposentu de Washington su disditzadu Pro unrsquoiscuta srsquoest pasadu in srsquoigraventeri chi su bentu surbiende nche li pesaiat in cugravecuru sos pilos murros e lorigados tortighende in pinnigas grotescas e fantagravesticas srsquoorrore

Oscar Wilde21

sena nugravemene de su sudagraveriu Tando su relogravegiu at sonadu su cuar-tu e su pantasma at cumpresu chi su tempus nche fiat crogravempidu Srsquoat fatu unu risigheddu a sa sola e nchrsquoat coladu su cugione ma in pessu lrsquoat fatu cun una ghegravemida lastimosa de terrore nchrsquoest torradu a palas in segus e srsquoat cuadu sa cara isarbulida cun sas manos longas e ossudas Progravepiu in dae in antis suo brsquoaiat unrsquoi-spetru orrorosu firmu comente una figura dolada e mostruosu comente su bisu de unrsquoissentidu Sa conca fiat ispilida e lustrada sa cara tunda e grassa e bianca unrsquoiscracagravelliu orrorosu pariat chi aiat tortinadu sos liniamentos suos in unrsquoiscarigravengiu eternu Dae ogros nche lrsquoessiant a fiotu rajos de lughe ruja sa buca fiat unu putzu ladu de fogu e unu bestire orrorosu chi srsquoassimigiaiat a su suo cugugiaiat comente nie mudu cussu corpus de Titanu In petorras teniat unu cartellu cun iscritas curiosas in caragraveteres anti-gos chi pariat unu pagu unu pregone de cosas birgongiosas unu pagu unu registru de pecados agrestes unu pagu unu calendagraveriu terrorosu de su crigravemine e cun sa manu dereta teniat in artu unu farchione de atzagravergiu lughente

Sigomente no aiat bidu mai unrsquoispetru su pantasma de Can-terville srsquoat leadu unrsquoassuconu mannu e a pustis de agraveere dadu una mirada lestra a cussa aparitzione terrorosa si nchrsquoest torradu currende a srsquoaposentu suo trobeendemiddotsi in su sudagraveriu in srsquoigraventeri chi fiat colende in presse in presse in su passadissu e in fines lassendemiddotnche rugraveere srsquoistocu ruingiadu in sas botas militares de su ministru in ue srsquoin cras lrsquoat agatadu su maistru de sala Cando srsquoest agatadu in srsquointimidade de srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest ghetadu a subra de una banita e srsquoat cuadu sa cara suta de sas mantas Belle gasi a pustis de unu pagu srsquoispigraveridu animosu anti-gu de Canterville est torradu in possa e at detzigravedidu de andare a faeddare cun srsquoagraveteru pantasma in pessu chi esseret essidu su sole Tando progravepiu cando srsquoarbegraveschida fiat imprateende sos montigros est torradu a su logu in ue pro sa prima bia aiat ghetadu ogros a srsquoispetru ispramosu pessende chi in fines duos pantasmas fiant

Su pantaSma de Canterville 22

megravegius de unu e chi cun srsquoagiudu de custu amigu nou diat agraveere gherradu megravegius cun sos gremegraveddighes Cando su pantasma est crogravempidu a su logu perograve unrsquoispetagraveculu terrorosu si lrsquoest paradu in dae antis Carchi cosa est craru deviat egravessere capitada a srsquoispetru ca sa lughe si nche fiat falada de su totu dae sos ogros suos infos-sados su farchione lughente nche li fiat rutu dae manos e si fiat imbaradu a su muru in unrsquoatitugravedine tesa e incogravemoda Su panta-sma de Canterville est curtu a dae in antis e lrsquoat agarradu cun sos bratzos cando at bidu cun orrore chi sa conca nchrsquoest lassinada a terra e su corpus at leadu una postura incrinada tando srsquoest agatada astringhende una cortina de letu in cotonia bianca unrsquoi-scogravebolu unu lepone de masellaju in srsquoigraventeri chi a curtzu a pees brsquoaiat unu napu bograveidu Sena cumpregravendere custa trasformatzione curiosa at agarradu su cartellu cun presse abberborada e in cue in sa lughe murra de su mangianu at legraveghidu

Su pantasma de OtisSrsquoUgravenicu Ispetru Beru e OriginaleDade cara a sas Imitatziones Totu sos agraveteros sunt Farsos Tando at cumpresu totu Lrsquoaiant trampadu imboligadu leadu

in giru Sa mirada antiga de sos Cantervilles est torrada a essire in ogros srsquoat astrintu a pare sas ghinghias sena dentes e pesende sas manos alligiadas subra de sa conca at giuradu cunforma a sa fraseologia caraterigravestica de srsquoiscola antiga chi cando Chanticleer aeret sonadu duas bias cun su corru alligru suo bi diat agraveere agravepidu fatos de sagravembene e su Mortore diat egravessere coladu cun sos passos suos mudos

No aiat mancu agabbadu de fagraveghere custu giuramentu orroro-su chi dae sa cobertura a tegraveulas rujas de unrsquoistatzu a tesu srsquoat inte-

Oscar Wilde23

su unu puddu cantende Su pantasma at fatu unrsquoiscracagravelliu longu bassu e ragravenchidu e srsquoest postu a isetare At isetadu ora cun ora ma su puddu pro carchi resone curiosa no at torradu a cantare In fines a sas sete e mesu sas tzeracas acudende nche lrsquoant fatu lassare su bigiadogravergiu suo terrorosu e at ghiradu passu passu a srsquoaposentu suo pessende a su giuramentu suo vanu e a sos pessos suos abbadinados In cue at consultadu unos cantos libros de ca-valleria antiga chi lrsquoagradaiant a botu e at agatadu chi cada bia chi si faghiat custu giuramentu Chanticleer cantaiat semper pro sa segunda bia ldquoChi sa malaura crompat a su puddu malurdquo at murrungiadu ldquoApo connotu sas dies chi cun sa lantza mea forte li dia agraveere pertuntu sa gorgoena e lu dia agraveere fatu cantare man-cari esseret morturdquo Tando su pantasma srsquoest corcadu in su baule cogravemodu de prumu e brsquoest abbarradu finas a sero

Oscar Wilde24

IV

Srsquoin cras su pantasma fiat a beru degravebile e istracu Su turba-mentu terrorosu de sas ugravertimas bator chidas fiat cumintzende a tegravennere efetu Sos negravervios fiant a bigraveculos e si siddiat a su sonu prus legravebiu Pro chimbe dies est abbarradu in srsquoaposentu e in fines at detzigravedidu de lassare pegraverdere sa magra de sagravembene in su pamen-tu de sa biblioteca Si sa famigravelia Otis no lu cheriat est craru chi no lu meressiat Si bidet chi fiant pessones chi istaiant in unu gra-du bassu materiale de srsquoesistegraventzia e non fiant bonas a apretziare su valore simbogravelicu de sos fenogravemenos sensigravebiles Sa chistione de sas aparitziones fantasmagraveticas e srsquoisvilupu de sos corpos astrales fiant de seguru unrsquoagravetera cosa e non fiant suta de su controllu suo Fiat unu dovere suo solenne a essire a pigravegiu in su passadissu una bia in sa chida e a murrungiare carchi cosa dae su miradore su primu e su de tres megravercuris de cada mese e non bidiat comente pogravedere istransire custos doveres sena pegraverdere sa cara Est a beru chi sa vida sua fiat istada prena de malinnidade ma de su re-stu teniat contivigravegiu meda in totu su chi interessaiat su mundu subranaturale Pro agraveteros tres sagravebados duncas su pantasma est coladu che a su sogravelitu in su passadissu intre mesunote e sas tres de mangianu dende cara in cada manera a non si fagraveghere ne integravendere nen bigravedere Si nchrsquoaiat catzadu sas botas caminaiat prus a legravebiu chi podiat in sas tagraveulas betzas mandigadas dae su tagraveralu srsquoaiat postu una capa manna de velludu nieddu e srsquoaiat leadu su cuidadu de untare sas cadenas cun su lubrificadore ldquoRising Sun rdquo

Oscar Wilde25

Devo reconnograveschere chi at peleadu meda pro adotare custu megravediu nou de protetzione Belle gasi una note cando totu sa famigravelia fiat chenende su pantasma si nchrsquoest intradu a fura a srsquoaposentu de dormire de sennor Otis e at leadu srsquoampullita A sa prima srsquoin-tendiat unu pagu umiliadu ma pustis est istadu bastante sagravebiu de reconnograveschere chi podiat petzi faeddare bene de custu imbentu chi in unu tzertu sensu serviat pro sas finalidades suas Ma a begravetia de totu custu no lrsquoant lassadu in pasu Isterriant semper fu-neddas in su passadissu in ue su pantasma si trobeiat caminende in srsquoiscurigore e una bia cando fiat bestidu pro sa parte de ldquoIsacu Nieddu o su Cassadore de su Padente de Hogleyrdquo at fatu una ruta mala apeighende unu lassinogravengiu de butiru chi sos gremegraveddighes aiant istegraverridu dae srsquointrada de sa Sala de sos Aratzos a sa punta de srsquoiscala de linna de chercu Custu ugravertimu ingiugravergiu lrsquoat bati-du tantu venenu chi at detzigravedidu de fagraveghere unrsquoisfortzu finale pro afirmare sa dinnidade e sa positzione sotziale sua e at cuncorda-du de fagraveghere vigravesita a cuddos istudenteddos de Eton betiosos srsquoin cras note in su pessonagravegiu suo famadu de ldquoRupert srsquoAtrividu o su Conte Isconcadurdquo

Fiant prus de setanta annos chi no essiat a campu cun cussu travestimentu pro egravessere pretzisos dae cando aiat assustadu gasi meda Lady Barbara Modish sa galana chi issa aiat truncadu dere-tu srsquoafidu cun su giaju de su Lord Canterville de como e si nche fiat fuida a Gretna Green cun Jack Castletown su bellu decra-rende chi nudda in su mundu la diat agraveere cumbinta a intrare in una famigravelia chi permitiat a unrsquoispetru gasi orrorosu de passigiare in su terratzu in srsquointerlughes A Jack srsquoiscuru Lord Canterville lrsquoaiat isparadu in unu duellu in Wandsworth Common e Lady Barbara fiat morta de crebu in Tumbridge Wells in antis chi esse-ret coladu srsquoannu Duncas cussa aparitzione fiat istada una reses-sida manna in totu sos sensos Fiat semper e cando un ldquotrucurdquo difigravetzile meda si si podet impitare custa espressione gasi teatrale cun unu de sos mistegraverios prus mannos de su subranaturale o pro

Su pantaSma de Canterville 26

impreare unu tegravermine prus sientigraveficu su mundu ultranaturale e brsquoat postu tres oras intreas pro srsquoammaniare In fines totu fiat prontu e su pantasma fiat cuntentu meda de comente fiat postu Sas botas mannas de pedde chi andaiant cun su bestire fiant unu pagu tropu largas e at agatadu petzi una de sas pistolas ma in su cumplessu fiat bastante sudisfatu e a sa una e cuartu nchrsquoest essidu cun lebiesa dae srsquoinforru de linna e est coladu tragravesina tragravesi-na in su passadissu Cando nchrsquoest crogravempidu a srsquoaposentu ocupa-du dae sos gremegraveddighes chi mi paret chi si naraiat srsquoAposentu Biaitu pro su colore de sas cortinas at agatadu sa ghenna ghirada Isperende de fagraveghere unrsquointrada a efetu lrsquoat aberta in campu ma una broca grae de abba nche lrsquoest ruta a subra infundendemiddotlu totu cantu e manchende sa pala manca de pagos tzentigravemetros In su matessi tempus at intesu iscracagravellios abbrandados benende dae su letu a baldachinu Srsquoiscossa a su sistema nerbiosu suo est istada gasi manna chi si nchrsquoest torradu a srsquoaposentu suo currende che coete e srsquoin cras at degravevidu abbarrare in letu cun unu rifriu malu Srsquougravenica cosa chi lrsquoacunortaiat de totu custa paristograveria fiat chi non srsquoaiat giutu in fatu sa conca ca si lrsquoaeret fatu sas cunseguegraventzias diant agraveere pogravetzidu egravessere segraverias a beru

Duncas lrsquoest begravennidu mancu srsquoisperu de pogravedere assustare cussa famigravelia americana grussera e srsquoest acuntentadu comente regravegula de trasinare in sos passadissos cun iscarpas de sola modde cun unrsquoisserpa grussa ruja imboligada in tzugru ca timiat sas curren-tes e unrsquoarchibusu minore srsquoin casu sos gremegraveddighes lrsquoaerent atacadu Su corfu finale lrsquoat retzidu su deghennoe de cabudanni Su pantasma fiat faladu a giosso a srsquointrada manna seguru chi nessi in cue no li diant agraveere dadu infadu e si fiat ispassiende a fagraveghere cummentos brullanos subra de sas fotografias mannas ti-radas dae Saroni de su ministru de sos Istados Unidos e de sa mu-gere chi como fiant intradas in parte de sos ritratos de sa famigravelia Canterville Fiat bestida in manera elementare ma elegante cun unu sudagraveriu longu magradu de terra de campusantu srsquoaiat ligadu

Oscar Wilde27

sa massidda cun una ria de linu grogu e giughiat una lantia mi-nore e una pala de interramortos Infatis srsquoaiat postu su bestire de su pessonagravegiu de ldquoGiona Sena Losa o su Furone de Mortos de Chertsey Barnrdquo una de sas megravegius impersonificatziones suas chi sos Cantervilles teniant totu sas resones de si ndrsquoammentare ca fiat istada srsquoorigravegine bera de sa bria cun su bighinu issoro Lord Rufford Fiant belle sas duas e cuartu de mangianu e a su chi si podiat intzertare non brsquoaiat prus nemos pesadu Ma in srsquoigraventeri chi fiat passigende chirru a sa biblioteca pro bigravedere si brsquoaiat galu tratas de sa magra de sagravembene totu in unu nche li sunt crogravempi-das dae unu cugione iscuru duas figuras chi fiant iscotzulende che issentidos sos bratzos subra de sa conca issoro e lrsquoant tzichir-riadu ldquoBUUrdquo in srsquoorigra

Leadu dae unrsquoispramu chi cunsiderada sa situatzione si po-diat cunsiderare un cosa naturale su pantasma srsquoest postu a cugraver-rere in sas iscalas ma at intopadu a Washington Otis chi lu fiat isetende cun una siringa de giardinu e sigomente sos inimigos lrsquoaiant inghiriadu a cada ala torrendemiddotlu a puntu malu su panta-sma est isvanegravessidu in unrsquoistufa manna de ferru chi pro bonaura non fiat alluta e at degravevidu torrare a srsquoaposentu suo colende in sas cannas fumagraverias e in sos cucumenales arribbende in unrsquoistadu terrorosu de brutura disograverdine e disisperu

A pustis de custu fatu non srsquoest bidu prus su pantasma in bar-danas a de note Sos gremegraveddighes lrsquoant isetadu in prus de unrsquooca-sione e cada note isparghiant corgiolu de nughe in sos passadis-sos dende infadu meda a su babbu e a sa mama e a sos tzeracos ma non brsquoaiat nudda de fagraveghere Fiat craru chi aiant fertu gasi meda sos sentimentos suos chi non si cheriat fagraveghere bigravedere prus Sennor Otis tando at torradu a leare in manu su traballu man-nu suo subra de srsquoistograveria de su Partidu Democragraveticu chi lu fiat impinnende dae unos cantos annos sa sennora Otis at amma-niadu una festa de clam-bake chi at ispantadu totu sa contea sos pitzinnos si sunt ghetados a su lacrosse a srsquoeuchre a su poker

Su pantaSma de Canterville 28

e a agraveteros giogos natzionales americanos e Virginia andaiat a caddu cun su pony suo in sas agravendelas de su parcu acumpangiada dae su giogravevanu Duca de Chershire chi fiat begravennidu a Canterville Chase pro bi colare srsquougravertima chida de vacagraventzias Totus oramai pessaiant chi su pantasma si nche fiat andadu e infatis su sennor Otis aiat iscritu una ligravetera in propogravesitu a Lord Canterville chi in risposta aiat espressadu su praghere suo prus mannu a integravendere custa noa e aiat imbiadu sos megravegius cumplimentos a sa mugere istimada de su ministru

Sos Otis perograve si fiant faddidos ca su pantasma fiat galu in sa domo e mancari esseret postu male non si fiat pro nudda acu-nortadu a lassare istare mescamente dae cando aiat intesu chi in mesu de sos istragravengios bi fiat su giogravevanu Duca de Cheshire chi su tziu de su babbu Lord Francis Stilton una bia aiat iscummissu chentu ghineas cun su Coronellu Carbury chi diat agraveere giogadu a dados cun su pantasma de Canterville e lrsquoaiant agatadu srsquoincragraves mangianu istegraverridu in su pamentu de sa sala de su poker in unrsquoi-stadu tale de impotegraventzia paraligravetica chi mancari apat campadu finas a betzu dae tando no est resessidu prus a nagraverrere agraveteru si non ldquoduos sesrdquo Totus in cussu tempus ischiant ite fiat capitadu mancari chi pro rispetu de sos sentimentos de sas duas famigravelias nogravebiles srsquoesseret fatu de totu pro cuare sa cosa e si podet agatare unu rendecontu cumpretu de sas tzircustagraventzias ligadas a custu fatu in su de tres volugravemenes de ldquoAmmentos de su Prigraventzipe Re-gente e de sos Amigos suosrdquo iscritu dae Lord Tattle Su panta-sma est craru teniat su pidinu de mustrare chi no aiat pegraverdidu srsquoinfluegraventzia sua in sos Stiltons chi cun custa famigravelia fiat impa-rentadu dae tesu ca una sorrastra sua si fiat cojuada en secondes noces cun su Sieur de Bulkeley chi dae issu comente totus ischint sos Ducas de Cheshire benint in ligravenia direta Duncas at detzigravedidu de srsquoammaniare pro si mustrare a srsquoamoradeddu de Virginia in srsquoimpersonificatzione famada de su ldquoMogravengiu Vampiru o su Be-neditinu Sena Sagravembenerdquo una rapresentatzione gasi orrorosa chi

Oscar Wilde29

cando Lady Startup lrsquoaiat bida e custu fiat capitadu in srsquougravertima die de annu fatale de su 1764 si fiat posta a tzichirriare a sa prus arta li fiat begravennidu unrsquoatacu de apoplessia e si nche fiat morta in tempus de tres dies a pustis de agraveere diseredadu a sos Cantervilles chi fiant sos parentes suos prus a curtzu e de agraveere lassadu totu su dinare a srsquoapotecagraveriu suo de Londra In srsquougravertimu mamentu perograve su terrore chi teniat de sos gremegraveddighes aiat fatu abbarrare su pantasma in srsquoaposentu suo e su Duca minore aiat dormidu in pasu suta de su baldachinu mannu pinniadu de srsquoAposentu Reale bisende a Virgigravenia

Oscar Wilde30

V

Pagas dies a pustis Virgigravenia e su cavalieri suo pililorigadu sunt andados a caddu in sos prados de Brockley in ue issa colen-de in una cresura srsquoat istratzuladu gasi male su bestire chi cando est ghirada a domo at detzigravedidu de artziare in srsquoiscala de segus pro non si fagraveghere bigravedere Comente nchrsquoat coladu in presse sa Sala de sos Aratzos chi sa ghenna fiat aberta pro casualidade lrsquoest partu de bigravedere calicunu in intro e pessende chi esseret sa tzeraca de sa mama chi a bias giughiat a cue su traballu suo at abbaidadu a intro pro li pedire de li cosire su bestire Ite ispantu imbetzes cando at bidu chi fiat su pantasma de Canterville Lrsquoat bidu segraveidu a curtzu a sa ventana pompiende srsquooro ruinadu de sos agraverbores in-groghidos bolende in srsquoagraveera e sas fogravegias rujas ballende che issen-tidas in su viale longu Teniat sa conca imbarada a una manu in unrsquoistadu de depressione manna A sas beras su pantasma pariat gasi disditzadu e gasi postu male chi Virginiedda chi sa prima idea fiat istada de si nche fuire e de si frischiare in srsquoaposentu suo ndrsquoat tentu dolu e at detzigravedidu de proare a lrsquoacunortare Su passu de sa pitzinna fiat gasi legravebiu e sa malinconia de su pantasma gasi manna chi srsquoest abbigiadu de sa presegraventzia sua petzi cando lrsquoat faeddadu

ldquoMi dispraghet pro tenerdquo at naradu Virgigravenia ldquoma frades meos si nche ghirant a Eton cras tando si ti cumportas bene nemos trsquoat a dare prus infadurdquo

ldquoEst assurdu a mi pedire de mi cumportare benerdquo at rispostu

Oscar Wilde31

su pantasma furriendemiddotsi transidu a sa pitzinnedda galana chi si fiat atrivida a li faeddare ldquoprogravepiu assurdu Deo devo iscotzulare sas cadenas e ghegravemere colende in sos frigraveschios e passigiare a de note si est custu chi cheres nagraverrere Est srsquougravenica resone mea pro esigravestere rdquo

ldquoNo est una resone pro esigravestere e tue giai lrsquoischis chi ses istadu a beru isseleradu Sa sennora Umney nos at naradu sa prima die chi semus begravennidos a inoghe chi tue as mortu a mugere tuardquo

ldquoEja lrsquoammintordquo at naradu su pantasma cun arroddu ldquoma fiat petzi una chistione de famigravelia e non tocaiat agravetera genterdquo

ldquoEst isballiadu meda a ochigraveere a calicunurdquo at naradu Virgigravenia chi a bias teniat una gravidade puritana durche leada dae carchi antepassadu de srsquoInghilterra Noa

ldquoOh deo ogravedio sa severidade barata de srsquoegravetica astrata Mugere mea non baliat a nudda no mrsquoimmidonaiat sos collarinos co-mente si tocat e no ischiat a coghinare A lrsquoischis aia isparadu a unu cabrolu una die in su padente de Hogley progravepiu una begravestia bella e a lrsquoischis comente mi lrsquoat aparitzadu Oh ma no importat como ca est totu agabbadu e non pesso chi sos frades apant fatu una cosa galana a mi fagraveghere mograverrere de fagravemene mancari lrsquoapa morta deordquo

ldquoDe fagravemene trsquoant fatu mograverrere Oh sennor pantasma cheria nagraverrere Sir Simon fagravemene tenes Deo tegravengio unu cogone in sa taschedda A lu cheresrdquo

ldquoNono gragravetzias oramai non magravendigo prus ma ses istada ma-nerosa a beru a mi lu nagraverrere e de seguru ses meda prus simpagraveti-ca de sa famigravelia tua orrorosa rude vulgare disonestardquo

ldquoBastatrdquo at tzichirriadu Virgigravenia pistende su pee ldquoses tue chi ses rude e orrorosu e vulgare e si cherimus faeddare de di-sonestade lrsquoischis bene chi mi nchrsquoas furadu sos colores dae su cuntenidore meu pro proare a torrare a fagraveghere cussa magra de sagravembene ridigravecula in sa biblioteca In antis ti nchrsquoas leadu totu sos rujos finas su muradu e deo non podia prus pintare su sole

Su pantaSma de Canterville 32

intrendemiddotsimiddotnche tando ti nchrsquoas leadu su birde ismeraldu e su gro-gu cromadu e in fines mi nchrsquoat abbarradu srsquoigravendigu e su biancu tzinesu e podia pintare petzi iscenas cun sa lughe de sa luna chi sunt semper deprimidoras a las abbaidare e no est fagravetzile a las fagraveghere Non trsquoapo mai iscobiadu mancari essere infadada meda e mancari totu sa cosa esseret ridigravecula meda ca naremus sa beri-dade chie at intesu faeddare mai de sagravembene birde ismeraldurdquo

ldquoTando a nagraverrere su berurdquo at naradu su pantasma cun unu tonu masedu ldquoite podia fagraveghere Est una cosa difigravetzile meda a buscare sagravembene beru in dies de oe e sigomente aiat cumintza-du frade tuo cun su detersivu Paragon non bidia peruna resone pro no mi nche leare sos colores tuos E si faeddamus de colores est semper una chistione de preferegraventzias sos Cantervilles tenent sagravembene biaitu pro nagraverrere su prus biaitu de Inghilterra ma isco chi bois sos americanos non dades cara a cosas de custa castardquo

ldquoTue no ndrsquoischis nudda e sa megravegius cosas chi podes fagraveghere est a emigrare e a megiorare sa mente tua Babbu diat egravessere tropu cuntentu de ti dare unu billete gratis e mancari brsquoapat tassas artas subra de sos ispigraveridos de cada casta non bi diat agraveere problemas in sa dogana ca sos funtzionagraverios sunt totus de su Partidu De-mocragraveticu So segura chi in New York dias tegravennere una resessida manna Deo isco chi brsquoat pessones medas chi diant dare chen-tumigravegia dogravellaros pro agraveere unu giaju e galu de prus pro agraveere unu pantasma in famigraveliardquo

ldquoNon creo chi srsquoAmegraverica mi diat agradarerdquo ldquoPesso ca non tenimus nen ruinas nen cosas curiosasrdquo at nara-

du Virgigravenia befulana ldquoNudda ruinas nudda cosas curiosasrdquo at rispostu su panta-

sma ldquobois tenides sa flota bostra e sas maneras bostrasrdquoldquoBonas tardas Apo a andare a ue est babbu pro li fagraveghere dare

unrsquoagravetera chida de vacagraventzia a sos gremegraveddighesrdquoldquoPro praghere no andeis sennorina Virgigraveniardquo at tzichirriadu

ldquodeo so gasi a sa sola e gasi sena sorte chi a beru no isco ite fagraveghe-

Oscar Wilde33

re Deo chegravergio andare a dormire e non potzordquoldquoCustu est progravepiu assurdu Non deves fagraveghere agraveteru si no anda-

re a letu e istudare sa candela Est difigravetzile meda a bias a abbarra-re ischidos mescamente in cregravesia ma non brsquoat dificurtade peruna a si nche dormire Finas sas criaduras lrsquoischint fagraveghere e non sunt abbistas medardquo

ldquoDeo non dormo dae treghentos annosrdquo at naradu cun tristu-ra e sos ogros bellos in colore de chelu de Virgigravenia si sunt abertos a sa meravigravegia ldquosunt treghentos annos chi non dormo e mrsquointen-do unrsquoistrachitugravedinerdquo

Virgigravenia srsquoest fata segraveria e sas labrigheddas suas ant tregravemidu che fogravegias de rosa Srsquoest acurtziada a su pantasma e inghenugrendemiddotsi a costagravegiu srsquoat pompiadu sa cara sua betza e alligiada

ldquoSrsquoiscuru su pantasmardquo at murmuradu ldquonon tenes unu logu in ue dormirerdquo

ldquoIn srsquoagravetera ala de su padente de pinosrdquo at rispostu cun una bo-ghe bassa e bisadora ldquobrsquoat unu giardineddu In cue srsquoerba creschet arta e ispissa in cue bi sunt sos isteddos mannos e biancos de su bidduri in cue su rusinnolu cantat note note Note note cantat e sa luna frita de cristallu pogravempiat a giosso e srsquoeni isparghet sas cambas suas mannas mannas subra de sos chi dormintrdquo

Sos ogros de Virgigravenia si sunt infustos de prantu e srsquoat cuadu sa cara cun sas manos

ldquoCheres nagraverrere su Giardinu de sa Morterdquo at pispisadu ldquoEja Sa morte Sa morte devet egravessere gasi bella A corcare in

sa terra modde tabachina cun sos filos de erba nagravennigamiddotnagravenniga subra de sa conca e ascurtare su mudigravemene A non tegravennere ne eris e nen cras A ismentigare su tempus a perdonare sa vida a egravessere in pasu Tue mi podes agiuare Tue podes abegraverrere pro mene sos portales de sa domo de sa Morte ca srsquoAmore est semper cun te-gus e srsquoAmore est prus forte de sa Morterdquo

Virgigravenia srsquoest tregravemida una titia de fritu lrsquoat cursadu sa carena e pro pagas iscutas non srsquoat intesu sonu Issa si pariat comente chi

Su pantaSma de Canterville 34

esseret in unu bisu terrorosu Tando su pantasma at faeddadu torra e sa boghe sua pariat

srsquoograverchidu de su bentu ldquoIntesa mai lrsquoas sa profetzia antiga de sa ventana de sa biblio-

tecardquoldquoOh a srsquoispissurdquo at tzichirriadu sa pisedda abbaidende a susu

ldquoLa connosco bene a beru Est pintada in ligraveteras nieddas curiosas e benit male a la legraveghere Brsquoat petzi ses rias

Cando una pitzinna de oro podet otegravennereUna pregadoria dae sas lavras de su pecaduCando sa megravendula istograveiga dat frugravetoraE una criadura donat sas lagravegrimasTando totu sa domo at a abbarrare chietaE sa paghe at a falare in Canterville

Ma no isco ite cheret nagraverrererdquo ldquoCussas paragraveulas cherent nagraverrererdquo at naradu su pantasma cun

tristura ldquochi tue deves pragravenghere cun megus pro sos pecados meos ca deo no apo lagravegrimas e pregare cun megus pro srsquoagravenima mea ca deo no apo fide e tando si tue ses semper istada durche e bona e manerosa srsquoAgravenghelu de sa Morte at a tegravennere piedade de mene Tue as a bigravedere pantumas chi ponent a tigravemere in srsquoiscurigo-re e boghes malinnas trsquoant a pispisare in srsquoorigra ma non trsquoant a fagraveghere male ca contra a sa puresa de una pisedda sos pogravederes de srsquoInferru non podent bigravenchererdquo

Virgigravenia no at torradu imposta e su pantasma srsquoat tograverchidu sas manos cun unu disisperu agreste abbaidende sa conca brunda sua incrinada Totu in unu sa pitzinna srsquoest pesada isarbulida e cun una lughe curiosa in sos ogros ldquoDeo non timordquo at naradu a firmu ldquoe apo a pedire a srsquo Agravenghelu de tegravennere dolu de tenerdquo

Su pantasma srsquoest pesadu dae su seidogravergiu suo cun unu tzichigraver-riu degravebile de alligria e leendemiddotli sa manu srsquoest incrinadu cun sa gragravetzia de agraveteros tempos e bi lrsquoat basada Sos pograveddighes suos

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 5: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Oscar Wilde5

Tigravetulu originaleThe Canterville ghost

Bortadu in sardu dae Sarvadore Serra

copy Papiros 2013 pro srsquoeditzione in sardu

Gragravefica de sa coberta de Diegu Corragraveine

Imprentadu dae StudioStampa Nugravegoro

Oscar Wilde6

I

Cando su sennor Hiram B Otis su ministru americanu at comporadu Canterville Chase totus lrsquoant naradu chi fiat faghende a beru unu machine ca non brsquoaiat duda chi cussu logu fiat prenu de pantasmas A nagraverrere su beru Lord Canterville etotu chi fiat unrsquoogravemine de srsquoonore prus cuidadosu si fiat intesu obrigadu a li faeddare de sa cosa cando aiant cumintzadu a cuntratare

ldquoNois etotu amus pessadu de no istare in custu logurdquo at naradu Lord Canterville ldquodae cando a sa tzia de mama sa Du-chessa Mama de Bolton lrsquoant assuconada (e dae tando no est prus torrada in trassa) sas manos de unrsquoischegraveletru chi si li sunt im-baradas in palas cando si fiat bestende pro sa chena e mrsquointen-do obrigadu a li nagraverrere sennor Otis chi su pantasma lrsquoant bidu unos cantos cumponentes de sa famigravelia mea e finas su retore de sa parrogravechia su Reverendu Augustus Dampier chi est unu membru de su Kingrsquos College de Cambridge A pustis de srsquointzidente ma-lassortadu de sa Duchessa mancu unu de sos dipendentes nostros prus giogravevanos diat egravessere abbarradu cun nois e Lady Canterville a srsquoispissu dormiat a beru pagu a de note pro more de sos sonos misteriosos chi beniant dae su passadissu e dae sa bibliotecardquo

ldquoLordrdquo at rispostu su ministru ldquodeo apo a leare totu paris sa mobigravelia e su pantasma Deo begravengio dae unu logu modernu in ue tenimus totu su chi si podet comporare cun su dinare e cun totu sos giogravevanos nostros ispavillos iscurrillende in su Mun-du Betzu e leendemiddotsimiddotnche sos megravegius atores e sas megravegius divas

Oscar Wilde7

bostras creo chi si brsquoaeret agravepidu una cosa tipu unu pantasma in Europa nche lrsquoaiamus tramudada a logu nostru in pagu tempus pro nche la pogravennere in unu museu o pro la mustrare a totus in caminu

ldquoDeo mi timo chi su pantasma esistat a berurdquo at naradu Lord Canterville bischisende ldquobelle chi podet dare chi no apat tzegravedidu a sas propostas de sos impresagraverios bostros fainagravergios Est connota dae tres segraveculos dae su 1584 pro egravessere pretzisos e sem-per essit a pigravegiu in antis de sa morte de calicunu de sa famigravelia nostrardquo

ldquoSi est pro custu Lord Canterville finas su megraveigu de famigravelia faghet gasi Ma sos pantasmas no esistint e non pesso chi sas leges naturales potzant egravessere suspesas pro srsquoaristocratzia britagravennicardquo

ldquoBois a beru seis a curtzu meda a sa natura in Amegravericardquo at rispostu Lord Canterville chi no aiat cumpresu bene srsquougravertima os-servatzione de su sennor Otis ldquoe si unu pantasma in domo non bos ponet pessamentu andat bene Petzi si devet ammentare chi lrsquoapo avegravertidardquo

A pustis de pagas chidas ant fatu su cuntratu de begravendida e in srsquoagabbu de srsquoistajone su ministru e sa famigravelia sunt tzucados a Canterville Chase Sa sennora Otis chi comente Miss Lucre-tia R Tappen of West 53rd Street fiat istada una bellesa famada in New York fiat como una fegravemina galana intrada in edade cun ogros bellos e unu profilu mannosu Sennoras americanas medas lassende su logu issoro de nagraveschida leant unrsquoaegravergiu de malagraveidas crogravenicas pessende chi si tratet de una casta de finesa europea ma sa sennora Otis no aiat fatu custu isbagravelliu Issa teniat unu corpus bellu a beru e una vitalidade manna chi fiat una cosa de mera-vigravegia De seguru pro cosas medas fiat progravepiu inglesa e fiat unrsquoe-sempru bonu a beru de su fatu chi nois tenimus totu a cumone cun srsquoAmegraverica francu est craru sa limba Su figravegiu mannu chi su babbu e sa mama lrsquoaiant postu Washington in unu mamentu

Su pantaSma de Canterville 8

de patriotismu e de custu issu si nde fiat semper chessadu fiat unu giogravevanu galanu pilibrundu chi si fiat fatu connograveschere in sa diplomatzia americana ghiende su german1 in su casinograve de Newport pro tres istajones una in fatu de srsquoagravetera e finas in Lon-dra fiat connotu comente balladore de gabbale Sas gardegravenias e sa dinnidade nobiliare fiant sas ugravenicas debilesas suas Pro su restu fiat sagravebiu a beru Sa sennorina Virginia E Otis fiat una pitzinna de bigravendighi annos istrigravegile e galana che a una bitera e cun unrsquoaegraver-giu de libertade in sos ogros mannos suos asulos Fiat unrsquoamagravezo-ne meravigiosa e una borta aiat fatu una gara cun Lord Bilton betzu faghende duas bias srsquoinghigraveriu de su parcu binchendemiddotlu pro una mesura e mesu progravepiu in dae in antis de srsquoistagravetua de Achil-le ponende unrsquoalligria manna in su coro de su giogravevanu Duca de Cheshire chi deretu lrsquoaiat dimandada a isposa e chi su sero etotu sos tutores suos nche lrsquoaiant fatu torrare e Eton in unu mare de lagravegrimas A pustis de Virgigravenia beniant sos gremegraveddighes chi a su sogravelitu lis naraiant ldquoIsteddos e Sigravengiasrdquo ca semper intendiant su tocu de su fuete Fiant pitzinnos geniosos e boghendemiddotnche su ministru dinnu sos ugravenicos republicanos beros de sa famigravelia

Sigomente Canteville Chase est a sete migravelias dae Ascot srsquoi-statzione prus a curtzu su sennor Otis aiat telegrafadu pro begraven-nere a nche los leare cun una carrotzedda e totus sunt mograveidos cuntentos mannos Fiat unu sero galanu de trigraveulas e in srsquoagraveera fine bi fiat su nuscu de sos pinos Dae cando in cando srsquointendiat unu tidu meledende subra de sa boghe sua durche o si nche bidiat in mesu de su figravelighe muidende su petus lustradu de unu tzurulitu Unos cantos ischirritos si los fiant pompiende dae subra de sos faos e sos cunillos fiant tzuchende lestros in sa malesa e subra de sos montigros muscosos cun sas coas biancas issoro in agraveeras Belle gasi comente sunt intrados a su caminu de agraverbores de Can-terville Chase su chelu totu in unu srsquoest prenadu de nues unrsquoim-

1 est una casta de ballu

Oscar Wilde9

mobilidade curiosa pariat chi fiat mantenende sas agraveeras unu bolu mannu de corbos nche lis est coladu subra de sas concas e in antis chi esserent crogravempidos a sa domo ant cumintzadu a falare gugravetzios mannos de abba

Ritza in sas istradeddas de srsquoiscala pronta a los retzire brsquoaiat una fegravemina antziana bene bestida cun unu bestire de seda bianca unu capiale e una frandedda biancos Fiat sa sennora Umney sa guvernante chi sa sennora Otis a pustis chi Lady Canterville bi lrsquoaiat pedidu cun totu su coro aiat cuncordadu de mantegravennere in servigravetziu Issa at fatu a totus una reveregraventzia manna cando sunt falados dae sa carrotzedda e lis at naradu in una manera curiosa e antigograveria ldquoSos bene begravennidos siais a Canterville Chaserdquo Ponen-de in fatu suo sunt colados in sa sala galana in istile Tudor e sunt crogravempidos a sa biblioteca una sala longa bassa aforrada cun lin-na de chercu niedda chi in fundu brsquoaiat una ventana manna de bidru coloradu In cue ant agatadu su te prontu e a pustis chi si nchrsquoant catzadu sos gabbanos si sunt segraveidos e ant cumintzadu a srsquoabbaidare a fugraverriu in srsquoigraventeri chi sa sennora Umney los serviat

Totu in unu sa sennora Otis nchrsquoat bidu una magra ruja iscura in su pamentu progravepiu a curtzu a sa tziminea e belle sena cum-pregravendere ite fiat at naradu a sa sennora Umney ldquoMi timo chi nchrsquoat rutu cosa inogherdquo

ldquoEja sa sennorardquo at rispostu sa guvernante antziana a boghe bassa ldquonchrsquoat rutu sagravembene in cussu treturdquo

ldquoIte cosa orrorosardquo at tzichirriadu sa sennora Otis ldquono mrsquoagra-dant pro nudda sas magras de sagravembene in una sala de istare Tocat a nche la mograveere dereturdquo

Sa fegravemina antziana at iscantzadu sas lavras a su risu e at rispo-stu cun cussa matessi boghe bassa e misteriosa ldquoEst su sagravembene de Lady Eleanore de Canterville chi lrsquoaiat morta progravepiu in cussu tretu su maridu Sir Simon de Canterville in su 1575 Sir Simon at campadu agraveteros noe annos e est iscumpartu totu in unu in tzircu-stagraventzias misteriosas a beru Su corpus suo no lrsquoant mai agatadu

Su pantaSma de Canterville 10

ma srsquoispigraveridu suo de pecadore galu est turmentende Canterville Chase Sa magra de sagravembene lrsquoant ammirada turistas e agraveteros e non si nche podet bogarerdquo

ldquoMa custu est unu machinerdquo at tzichirriadu Washington Otis ldquosu Pinkerton su megravegius pro nche catzare sas magras e su deter-sivu Paragon lrsquoant a innetare in su giru de nuddardquo e in antis chi sa guvernante ispramada esseret pogravetzida intervegravennere issu srsquoest inghenugradu e at cumintzadu a isfrigatzare su pamentu cun unu piruleddu chi pariat unu cosmegraveticu nieddu In pagas iscutas non brsquoaiat prus arrastu de sa magra de sagravembene

ldquoLrsquoischia chi Pinkerton funtzionaiatrdquo at giuiladu a ghisa de tri-unfadore in srsquoigraventeri chi si furriaiat a pompiare sa famigravelia sua chi lrsquoabbaidaiat cun ammiru ma aiat in pessu naradu custas paragraveu-las cando unu lampu terrorosu at illuminadu srsquoaposentu iscuru e unu tronu ispantosu los at fatos pesare a sa ritza e sa sennora Umney srsquoest ammoddigada

ldquoIte clima orrorosurdquo at naradu chietu su ministru america-nu alluendemiddotsi unu gigarru ldquoDeo pesso chi custu logu antigu est populadu gasi meda chi non brsquoat bastante tempus bonu pro to-tus Apo semper pessadu chi su disterru est srsquougravenica cosa chi andat bene pro srsquoInghilterrardquo

ldquoHiram meu istimadurdquo at giuiladu sa sennora Otis ldquoite podi-mus fagraveghere cun una fegravemina chi si dismajatrdquo

ldquoLi ponimus sa multa comente si faghet cando calicunu segat carchi cosardquo at rispostu su ministru ldquotando non si diat dismaja-re prusrdquo e infatis in unrsquoiscuta sa sennora Umney est torrada in trassa Semper e cando non brsquoaiat duda chi fiat turbada meda e in manera tosta at avegravertidu a sennor Otis de dare cara a carchi problema chi bi diat agraveere agravepidu in domo

ldquoApo bidu cun sos ogros meos su sennorerdquo at naradu ldquocosas chi diant fagraveghere atzuddare sos pilos in conca a chie si siat e me-das e medas notes no apo dormidu nudda pro sas cosas terrorosas chi sunt capitadas inogherdquo Semper e cando su sennor Otis e sa

Oscar Wilde11

mugere ant asseguradu cun totu su coro cussa agravenima bona chi issos non timiant sos pantasmas e a pustis de agraveere invocadu sas beneditziones de sa Providegraventzia pro su mere e sa mere noos e de srsquoegravessere posta de acordu pro unrsquoaumentu de istipegravendiu sa guver-nante antziana si nchrsquoest torrada tamba tamba a srsquoaposentu suo

Oscar Wilde12

II

Brsquoat agravepidu una traschia manna totu cussa note ma non brsquoat capitadu nudda de particulare Belle gasi srsquoincragraves mangianu can-do sunt falados pro ismurgiare ant agatadu torra in su pamentu sa magra de sagravembene terrorosa ldquoNon pesso chi siat curpa de su detersivu Paragonrdquo at naradu Washington ldquoca lrsquoapo proadu cun totu Devet egravessere su pantasmardquo Duncas nchrsquoat bogadu torra sa magra ma srsquoincragraves mangianu est torrada a essire a pigravegiu Su de tres mangianos fiat torra in cue belle chi su sennor Otis a denote aiat frischiadu sa ghenna de sa biblioteca e si nchrsquoaiat giutu sa crae a subra Totu sa famigravelia como fiat interessada meda a sennor Otis lrsquoat begravennidu sa duda chi forsis fiat istadu tropu dogmagraveticu ne-ghende srsquoesistegraventzia de sos pantasmas sa sennora Otis at espres-sadu srsquoidea de intrare in sa Sotziedade de Istugravedios Paranormales e Washington at ammaniadu pro lrsquoimbiare a sos sennores Myers e Podmore una ligravetera longa a pitzu de sa ldquoPermanegraventzia de sas Magras de Sagravembene cando sunt ligadas a su Crigravemine rdquo Cussa note sunt iscumpartas totu sas dudas subra de srsquoesistegraventzia ogetiva de sos pantasmas

Sa die fiat istada caente e issoliada e in sa friscura de su sero totu sa famigravelia fiat essida a si fagraveghere una passigiada in carrotza Nche sunt ghirados a ora de sas noe e srsquoant mandigadu unu mos-su Nemos at faeddadu de pantasmas e duncas non brsquoaiat mancu cussas cunditziones essentziales de antetzipatzione mentale chi gasi a srsquoispissu benint in antis de sos fenogravemenos paranormales

Oscar Wilde13

Sos argumentos - comente pustis apo ischidu dae su sennor Otis - fiant sos chi a su sogravelitu tratant sos americanos istudiados de sa classe arta sa superioridade istremenada comente atora de Fanny Davenport subra de Sarah Bernhardt sa dificultade de bu-scare trigu moriscu birde durches de trigu nieddu e trigu mori-scu mogravelidu finas in sas megravegius domos inglesas srsquoimportagraventzia de Boston in srsquoisvilupu de srsquoagravenima de su mundu su profetu de su sistema de controllu de sos bagagraveglios in sos viagravegios in trenu sa durcura de srsquoatzentu de New York a cunfrontu de sa pronugraventzia istrasinada de Londra Nemos at faeddadu de su mundu subra-naturale nen brsquoat agravepidu calicunu chi apat mentovadu in carchi manera a Sir Simon de Canterville A sas ugravendighi pretzisas sa famigravelia srsquoest ritirada e a pustis de una mesora totu sas lughes de sa domo nche fiant mortas A pustis de pagu a su sennor Otis nche lrsquoat ischidadu unu sonu curiosu in su passadissu in foras de srsquoaposentu suo Fiat comente unu tzocu de metallu e pariat chi si fiat acurtziende semper de prus Isse si nchrsquoest pesadu totu in unu at allutu unu luminu e at pompiadu srsquoora Fiat sa una de note Isse fiat bastante tranchillu e srsquoat tastadu su bursu chi non pariat de unu chi tenet frebba Su sonu curiosu fiat sighende e cun cussu sonu at intesu finas unos cantos passos Srsquoat postu sas catzolas at leadu unrsquoampullitedda longa dae sa cassita de sa toeleta e at abertu sa ghenna Progravepiu in dae in antis suo at bidu in sa lughe isarbulida de sa luna unu betzu che teniat unrsquoaegravergiu terrorosu Sos ogros fiant comente cantzos de carbone allutu pilos longos e murros li ruiant in palas in lograverigas ispilurtzidas sos bestires chi teniant unu tragravegiu antigu fiant brutos e istratzulados e dae bursos e cambutzos li pendiant musas graes e ferros ruingiados

ldquoSennore meu istimadurdquo at naradu su sennor Otis ldquoLi devo progravepiu pedire de lis pogravennere ogravegiu a cussas cadenas pro custu apo leadu unrsquoampulledda de su lubrificadore ldquoTammany Rising Sunrdquo Narant chi faghet efetu cun una colada ebbia ndrsquoat a agatare sa cunfirma in sos atestados medas de calicunu de sos megravegius

Su pantaSma de Canterville 14

deinos nostros Bi lu lasso inoghe a curtzu a sas candelas de sa cagravemera de letu e apo a egravessere cuntentu de nde li dare agraveteru si ndrsquoat a tegravennere bisogravengiurdquo Cun custa paragraveulas su ministru de sos Ista-dos Unidos at postu srsquoampullita subra de sa mesa de magravermaru e cungende sa ghenna si nchrsquoest torradu a letu

Pro unrsquoiscuta su pantasma de Canterville est abbarradu segraveriu leadu dae unu disdinnu naturale tando iscudendemiddotnche srsquoampul-lita a su pamentu lugraveghidu si nchrsquoest fuidu in su passadissu bo-ghende ghegravemidas fundudas e lampende una lughe birde isarbu-lida Ma progravepiu cando est crogravempidu a sa punta de srsquoiscala manna de linna de chercu una ghenna srsquoest aberta in campu duas figuras minores bestidas de biancu sunt essidas a pigravegiu e unu cabitzale mannu nche lrsquoest coladu surbiende a curtzu a sa conca Fiat craru chi non brsquoaiat tempus de pegraverdere e leende pro fuire Sa de Bator Dimensiones de srsquoIspagravetziu su pantasma est iscumpartu colende in mesu de srsquoinforru de linna de su muru e sa domo est torrada chieta

Cando nchrsquoest crogravempidu a unrsquoaposenteddu segretu in srsquoala de manca de sa domo su pantasma srsquoest imbaradu a unrsquoispera de luna pro leare alenu e at cumintzadu a proare a cumpregravendere co-mente fiat posta sa cosa Mai in una carriera lugorosa e sena pasu durada treghentos annos lrsquoaiant ingiurgiadu in manera gasi grus-sera At pessadu a sa Duchessa Mama chi lrsquoaiat assuconada in srsquoigraventeri chi fiat a sa ritza in dae in antis de srsquoispigru pompiendemiddotsi sas randas e sos diamantes a sas bator camareras chi lis fiat begraven-nidu una crisi istegraverica petzi ca lis aiat fatu unrsquoiscracagravelliu dae segus de sas cortinas de unu de sos aposentos ligraveberos a su pagraverrocu chi nche lrsquoaiat mortu sas candelas una note cando fiat essende dae biblioteca e chi dae tando aiat cumintzadu a si fagraveghere curare dae Sir William Gull ca fiat marturizadu dae sos disturbos nervosos a Madame de Tremoullac sa betza chi essendemiddotsi pesada chitzo unu mangianu e aende bidu unrsquoischegraveletru segraveidu in una poltro-na a curtzu a sa tziminea leghende su diagraveriu suo fiat abbarrada

Oscar Wilde15

in letu pro ses chidas ca lrsquoaiat begravennidu unrsquoatacu de entzefalite e cando fiat sanada fiat torrada in paghe cun sa Cregravesia e aiat trun-cadu srsquoamighegraventzia cun Monsieur de Voltaire cuddu iscegraveticu fa-madu Srsquoat ammentadu cudda note terrorosa chi aiant agatadu a Lord Canterville su malinnu afoghende in srsquoispogiadogravergiu suo cun unu caddu de oros cravadu in gugraveturu isse in antis de mograver-rere aiat cunfessadu chi progravepiu cun cussa carta aiat trampadu a Charles James Fox in Crockfordrsquos furendemiddotnchemiddotli 50000 isterli-nas e giuraiat chi cussa carta bi lrsquoaiat fata ingurtire su pantasma Totu sas valentias mannas suas li torraiant a conca como dae su maistru de sala chi srsquoaiat isparadu unu corfu a cherbeddos in srsquoapartadogravergiu ca aiat bidu una manu birde tocheddende a su bi-dru de sa ventana a Lady Stutfield sa galana chi fiat custrinta a si pogravennere una fasca de velludu nieddu inghiriada in tzugru pro cuare su marcu de chimbe pograveddighes de fogu chi lrsquoaiant brusiadu sa pedde bianca nigraveida e chi in fines si fiat morta ghetendemiddotsi in srsquoistagraveniu de sas carpas in fundu a su Passigravegiu de su Re Cun srsquoe-gotismu entusiagravesticu de unrsquoartista beru su pantasma at torradu a pessare a sas rapresentatziones suas prus famadas e at bischisadu cun amargura cando lrsquoat torradu a conca srsquougravertima aparitzione sua comente lsquoReuben su Rujursquo o su lsquoPitzinnu Istrangulliadursquo su de-butu suo comente lsquoGibeon su Romasu su Sutzadore de Sagravembene de su Ghiddostragravergiu de Bexley rsquo e su furore chi aiat causadu in unu sero galanu de lagravempadas petzi su fatu chi si fiat postu a gio-gare a birillos cun sos ossos suos in su campu de tennis Como a pustis de totu custu deviant begravennere unos cantos americanos remitanos a li propogravennere su lubrificadore Rising Sun e a li gheta-re cabitzales a conca Fiat una cosa chi non si podiat bajulare In prus a perunu pantasma in srsquoistograveria lrsquoaiant tratadu gasi Duncas su pantasma at detzigravedidu de si nde pagare e est abbarradu finas a arbegraveschere meledende meda in sa cosa

Oscar Wilde16

III

Srsquoincragraves mangianu sos Otis cando fiant ismurgende paris ant arresonadu de su pantasma in manera bastante aprofundida Su ministru de sos Istados Unidos est craru fiat unu pagu infada-du ca su donu suo non fiat istadu atzetadu ldquoDeo non tegravengio su disigravegiurdquo at naradu ldquode li fagraveghere male e devo nagraverrere chi cunsi-derende totu su tempus chi srsquoat coladu in custa domo no mi paret una cosa progravepiu educada a li ghetare cabitzales a subrardquo (unrsquoos-servatzione giusta a beru chi perograve intendendemiddotla mi dispraghet a lu nagraverrere sos gremegraveddighes si fiant postos a rigraveere a iscracagravel-liu) ldquoPerograverdquo at sighidu a nagraverrere ldquosi a beru non cheret impitare su lubrificadore Rising Sun nche lrsquoamus a degravevere leare sas cadenas Diat egravessere a beru impossigravebile a dormire cun unu sonu de cussa casta in foras de sos aposentosrdquo

Semper e cando pro su restu de sa chida non sunt istados di-sturbados e srsquougravenica cosa chi abbivaiat srsquoatentzione issoro fiat sa magra de sagravembene chi sighiat a essire in su pamentu de sa biblio-teca Custa fiat a beru una cosa curiosa ca a de note su sennor Otis frischiaiat semper sa ghenna e sas ventanas fiant semper cungiadas cun sas istangas In prus pesaiat unu muntone de cum-mentos su fatu chi su colore cambiaiat cada die carchi mangianu fiat ruju cotu (comente de ruigravengiu) a bias in colore de cheregravesia a bias purpurinu brillante e una bia cando sunt falados a giosso pro sas pregadorias de famigravelia cunforma a sos ritos elementares de sa Cregravesia Ligravebera Episcopale Americana Riformada ant bidu

Oscar Wilde17

chi teniat unu colore birde ismeraldu lugorosu Custos cambia-mentos caleidoscogravepiscos faghiant ispassiare totu sa famigravelia e cada mangianu si faghiant iscummissas subra de su colore Srsquougravenica chi no intraiat in sa brulla fiat Virginiedda chi pro carchi resone chi non si podet cumpregravendere fiat semper anneada meda cando bi-diat sa magra de sagravembene e srsquoest posta belle a pragravenghere su man-gianu chi lrsquoat bida birde ismeraldu

Sa segunda aparitzione de su pantasma brsquoest istada domigraveniga note A pustis de pagu chi si nche fiant andados a letu unu tzocu terrorosu in sa sala totu in unu los at postos in arguai Dere-tu sunt curtos a giosso e ant bidu chi unrsquoarmadura antiga si fiat istacada dae su basamentu suo ruendemiddotnche in su pamentu de pe-dra in srsquoigraventeri chi segraveidu in una cadrea cun sa palera arta bi fiat su pantasma de Canterville chi si fiat isfrigatzende sos ghenugros cun unrsquoespressione de dolore mannu in cara Sos gremegraveddighes chi si nchrsquoaiant leadu in fatu sos iscopetes issoro totu in unu lrsquoant isparadu duas botzigheddas cun cudda pretzisione de mira chi srsquootenet petzi cun una pragravetica longa e cuidadosa cun su professore de calligrafia in srsquoigraventeri chi su ministru de sos Istados Unidos li puntaiat sa pistola e lrsquointimaiat cunforma a srsquoeticheta califor-niana de artziare in artu sas manos Su pantasma si nchrsquoest pe-sadu ritzu cun unu tzichigraverriu agreste de fele e est coladu a colo-brinu in mesu issoro comente negraveula morendemiddotnche sa candela de Washington Otis cando nche lrsquoest colada a curtzu e duncas lassendelos totus in srsquoiscurigore Cando est crogravempidu a sa punta de srsquoiscala su pantasma est torradu in trassa e at detzigravedidu de fagraveghere srsquoiscracagravelliu suo de dimograveniu Custu prus de una bia li fiat istadu profetosu a beru Narant chi aiat torradu a murra sa parruca de Lord Raker in una note ebbia e est seguru chi aiat custrintu tres tzeracas frantzesas de Lady Canterville a presentare sas dimissiones in antis de srsquoiscadegraventzia de su mese de proa Su pantasma duncas at fatu srsquoiscracagravelliu suo prus terrorosu e at fatu tregravemere sas bogravevedas antigas ma srsquoeco non si nche fiat galu morta

Su pantaSma de Canterville 18

chi una ghenna srsquoest aberta e sa sennora Otis est intrada cun una beste de intro asula narende ldquoSo timende chi vostegrave non srsquointendat bene e tando nche lrsquoapo giutu unrsquoampulla de tintura de su Dr Do-bell Si no at ismartidu lrsquoat a fagraveghere bene a berurdquo Su pantasma lrsquoat ghetadu unrsquoograda mala e at cumintzadu a srsquoammaniare pro si trasformare in unu cane nieddu mannumiddotmannu una valentia chi lrsquoaiat dadu fama giustamente e chi su dotore de famigravelia naraiat chi fiat sa resone de srsquoammachiadura crogravenica de su tziu de Lord Canterville srsquoOnoragravebile Thomas Horton Belle gasi unu sonu de passos acurtziendemiddotsi at istorradu su pessu suo terrososu su pan-tasma srsquoest acuntentadu de si fagraveghere unu pagu fosforescente e est iscumpartu cun una ghegravemida manna chi pariat essende dae campusantu progravepiu in su mamentu chi sos gremegraveddighes nche li fiant crogravempidos

Cando est arribbadu a srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest fala-du e si lrsquoat apoderadu su peus abbolotu Sa vulgaridade de sos gremegraveddighes e su materialismu grusseri de sa sennora Otis fiant est craru una cosa infadosa ma su chi lu poniat de prus in an-neu fiat su fatu chi non fiat resessidu a si pogravennere srsquoarmadura Aiat isperadu chi finas a sos americanos modernos si lrsquoesseret pesa-da sa tzudda bidende unrsquoIspetru In Armadura si non pro agraveteras resones bonas nessi pro rispetu de su poeta natzionale issoro Longfellow chi gragravetzias a sa poesia sua galana e incantadora srsquoa-iat coladu oras medas chi non teniat nudda de fagraveghere cando sos Cantervilles fiant in tzitade In prus fiat progravepiu srsquoarmadura sua Si lrsquoaiat posta cun egravesitu mannu in su torneu de Kenilworth e lrsquoa-iat fatu unu muntone de cumplimentos finas sa Reina Vigravergine in pessone Ma cando si lrsquoaiat posta lrsquoaiat bintu su pesu de sa coratza mannamiddotmanna e de srsquoelmu de atzagravergiu e fiat rutu in manera grae in su pamentu de pedra iscorgendemiddotsi sos ghenugros e faghendemiddotsi marcos biaitos in sas nughes de sa manu dereta

Pro carchi die a pustis de custu fatu su pantasma fiat ista-du male a beru e belle non fiat essidu dae srsquoaposentu si non pro

Oscar Wilde19

contibigiare sa magra de sagravembene Belle gasi tenendemiddotsi a contu si nche fiat sanadu e aiat detzigravedidu de fagraveghere sa de tres proas pro assustare su ministru de sos Istados Unidos e sa famigravelia sua At isseberadu una chenagravebura su deghessete de austu pro srsquoapa-ritzione sua e srsquoat coladu ora meda pompiende sos bestires suos detzidende in fines de leare unu capeddu mannu alilargu cun una pinna ruja unu sudagraveriu incrispadu in bursos e in tzugru e unrsquoisto-cu ruingiadu A parte de sero brsquoat agravepidu una traschia rebbesta de abba e su bentu fiat gasi forte chi totu sas ventanas e sas ghennas de sa domo antiga tremiant e trachidaiant A nagraverrere sa giusta fiat progravepiu custu su tempus chi lrsquoagradaiat Custos fiant sos disinnos suos diat egravessere intrada a bellu a bellu a srsquoaposentu de Washing-ton Otis lrsquoaiat agravepidu murrungiadu carchi cosa dae pees de su letu e si diat egravessere puntu tres bias in su gugraveturu a su sonu de una mugravesi-ca bassa Su pantasma a Washington lrsquoastiaiat in manera parti-culare ca ischiat chi fiat isse chi nche bogaiat sas magras famadas de sagravembene de Canterville impitende su ldquoPinkertonrsquos Paragon Detergentrdquo A pustis chi nchrsquoaeret torradu cussu giogravevanu atrividu e temeragraveriu a unrsquoistadu de terrore ispreadu diat egravessere andadu a srsquoaposentu ocupadu dae su ministru de sos Istados Unidos e dae sa mugere e aiat agravepidu postu una manu pigulosa in sos cherbed-dos de sa sennora Otis surbiende in srsquoorigra treme treme de su maridu sos segretos de sa domo de sos ossos Pro su chi pertocaiat a Virginiedda no aiat galu pessadu ite fagraveghere Issa no lrsquoaiat mai ghetadu ingiugravergios e fiat galana e manerosa Pagas ghegravemidas dae srsquoarmagravergiu at pessadu diant egravessere bastadas o si custu non es-seret bastadu a nche lrsquoischidare diat agraveere pogravetzidu chircare a srsquoa-pagraverpidu sa manta cun sos pograveddighes tegraveteros Pro su chi pertocaiat sos gremegraveddighes teniat progravepiu idea de los iscaddare Sa prima cosa de fagraveghere de seguru fiat a si lis segraveere a subra de petorras pro lis dare sa sensatzione afogadora de unu bisu malu Tando sigomente sos letos issoro fiant bastante a curtzu srsquounu a srsquoagraveteru si diat egravessere postu in mesu leende sa forma de unu mortu birde e

Su pantaSma de Canterville 20

astradu finas a cando non si diant egravessere fatos tegraveteros a srsquoispramu e in fines diat agraveere fuliadu su sudagraveriu e diat egravessere andada tragravegia tragravegia in srsquoaposentu cun sos ossos biancos nigraveidos e unrsquoogru a ro-dia faghende sa parte de ldquoTanielle su Mudu o srsquoIschegraveletru de su Suitzidardquo unu rogravele chi prus de una bia aiat tentu unrsquoefetu mannu e chi cunsideraiat belle aguale a sa parte famada sua de ldquoMartine su Manigraveacu o su Mistegraveriu Mascaradurdquo

A sas deghe e mesa su pantasma at intesu sa famigravelia andende a letu Pro una pagu de tempus lrsquoant dadu infadu sos iscacagravellios agrestes de sos gremegraveddighes chi cun srsquoalligria issoro ispessa-mentada de iscolanos si fiant ispassiende in antis de cumintzare a pasare Ma a sas ugravendighi e cuartu su logu fiat asseriadu e can-do at sonadu mesunote est essidu a campu Su cucumiau fiat iscu-dende sas alas a su bidru su corbu fiat croende dae srsquoeni e su ben-tu andaiat feri feri in sa domo ghemende che a unrsquoagravenima pegraverdida Ma sa famigravelia Otis fiat dormende sena connograveschere su destinu malu suo e prus a forte de srsquoabba e de sa traschia si intendiat su sorrogrogravengiu pegraverpere de su ministru de sos Istados Unidos Su pantasma est essidu a cua dae srsquoinforru de linna cun unu risi-gheddu malinnu in sa buca sua cruele e prighigionada e sa luna srsquoest cuada in palas de una nue cando nchrsquoat coladu a fura su mira-dore mannu in ue sos istemmas aragraveldicos suos e sos de sa mugere sua morta male fiant blasonados in colore de chelu e de oro Su pantasma fiat lassinende sena si pasare che a unrsquoumbra malinna e pariat chi finas srsquoiscurigore lrsquoascamaiat cando colaiat Totu in unu lrsquoest partu de integravendere calicunu cramende ma fiat petzi unu cane apeddende dae srsquoIstatzu Ruju e at sighidu a andare murrun-gende irrocos istrambogravetigos de su segraveculu 16 e parende cada tantu srsquoistocu ruingiadu in srsquoagraveera de mesunote In fines su pantasma est crogravempidu a su cugione de su passadissu a curtzu a srsquoaposentu de Washington su disditzadu Pro unrsquoiscuta srsquoest pasadu in srsquoigraventeri chi su bentu surbiende nche li pesaiat in cugravecuru sos pilos murros e lorigados tortighende in pinnigas grotescas e fantagravesticas srsquoorrore

Oscar Wilde21

sena nugravemene de su sudagraveriu Tando su relogravegiu at sonadu su cuar-tu e su pantasma at cumpresu chi su tempus nche fiat crogravempidu Srsquoat fatu unu risigheddu a sa sola e nchrsquoat coladu su cugione ma in pessu lrsquoat fatu cun una ghegravemida lastimosa de terrore nchrsquoest torradu a palas in segus e srsquoat cuadu sa cara isarbulida cun sas manos longas e ossudas Progravepiu in dae in antis suo brsquoaiat unrsquoi-spetru orrorosu firmu comente una figura dolada e mostruosu comente su bisu de unrsquoissentidu Sa conca fiat ispilida e lustrada sa cara tunda e grassa e bianca unrsquoiscracagravelliu orrorosu pariat chi aiat tortinadu sos liniamentos suos in unrsquoiscarigravengiu eternu Dae ogros nche lrsquoessiant a fiotu rajos de lughe ruja sa buca fiat unu putzu ladu de fogu e unu bestire orrorosu chi srsquoassimigiaiat a su suo cugugiaiat comente nie mudu cussu corpus de Titanu In petorras teniat unu cartellu cun iscritas curiosas in caragraveteres anti-gos chi pariat unu pagu unu pregone de cosas birgongiosas unu pagu unu registru de pecados agrestes unu pagu unu calendagraveriu terrorosu de su crigravemine e cun sa manu dereta teniat in artu unu farchione de atzagravergiu lughente

Sigomente no aiat bidu mai unrsquoispetru su pantasma de Can-terville srsquoat leadu unrsquoassuconu mannu e a pustis de agraveere dadu una mirada lestra a cussa aparitzione terrorosa si nchrsquoest torradu currende a srsquoaposentu suo trobeendemiddotsi in su sudagraveriu in srsquoigraventeri chi fiat colende in presse in presse in su passadissu e in fines lassendemiddotnche rugraveere srsquoistocu ruingiadu in sas botas militares de su ministru in ue srsquoin cras lrsquoat agatadu su maistru de sala Cando srsquoest agatadu in srsquointimidade de srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest ghetadu a subra de una banita e srsquoat cuadu sa cara suta de sas mantas Belle gasi a pustis de unu pagu srsquoispigraveridu animosu anti-gu de Canterville est torradu in possa e at detzigravedidu de andare a faeddare cun srsquoagraveteru pantasma in pessu chi esseret essidu su sole Tando progravepiu cando srsquoarbegraveschida fiat imprateende sos montigros est torradu a su logu in ue pro sa prima bia aiat ghetadu ogros a srsquoispetru ispramosu pessende chi in fines duos pantasmas fiant

Su pantaSma de Canterville 22

megravegius de unu e chi cun srsquoagiudu de custu amigu nou diat agraveere gherradu megravegius cun sos gremegraveddighes Cando su pantasma est crogravempidu a su logu perograve unrsquoispetagraveculu terrorosu si lrsquoest paradu in dae antis Carchi cosa est craru deviat egravessere capitada a srsquoispetru ca sa lughe si nche fiat falada de su totu dae sos ogros suos infos-sados su farchione lughente nche li fiat rutu dae manos e si fiat imbaradu a su muru in unrsquoatitugravedine tesa e incogravemoda Su panta-sma de Canterville est curtu a dae in antis e lrsquoat agarradu cun sos bratzos cando at bidu cun orrore chi sa conca nchrsquoest lassinada a terra e su corpus at leadu una postura incrinada tando srsquoest agatada astringhende una cortina de letu in cotonia bianca unrsquoi-scogravebolu unu lepone de masellaju in srsquoigraventeri chi a curtzu a pees brsquoaiat unu napu bograveidu Sena cumpregravendere custa trasformatzione curiosa at agarradu su cartellu cun presse abberborada e in cue in sa lughe murra de su mangianu at legraveghidu

Su pantasma de OtisSrsquoUgravenicu Ispetru Beru e OriginaleDade cara a sas Imitatziones Totu sos agraveteros sunt Farsos Tando at cumpresu totu Lrsquoaiant trampadu imboligadu leadu

in giru Sa mirada antiga de sos Cantervilles est torrada a essire in ogros srsquoat astrintu a pare sas ghinghias sena dentes e pesende sas manos alligiadas subra de sa conca at giuradu cunforma a sa fraseologia caraterigravestica de srsquoiscola antiga chi cando Chanticleer aeret sonadu duas bias cun su corru alligru suo bi diat agraveere agravepidu fatos de sagravembene e su Mortore diat egravessere coladu cun sos passos suos mudos

No aiat mancu agabbadu de fagraveghere custu giuramentu orroro-su chi dae sa cobertura a tegraveulas rujas de unrsquoistatzu a tesu srsquoat inte-

Oscar Wilde23

su unu puddu cantende Su pantasma at fatu unrsquoiscracagravelliu longu bassu e ragravenchidu e srsquoest postu a isetare At isetadu ora cun ora ma su puddu pro carchi resone curiosa no at torradu a cantare In fines a sas sete e mesu sas tzeracas acudende nche lrsquoant fatu lassare su bigiadogravergiu suo terrorosu e at ghiradu passu passu a srsquoaposentu suo pessende a su giuramentu suo vanu e a sos pessos suos abbadinados In cue at consultadu unos cantos libros de ca-valleria antiga chi lrsquoagradaiant a botu e at agatadu chi cada bia chi si faghiat custu giuramentu Chanticleer cantaiat semper pro sa segunda bia ldquoChi sa malaura crompat a su puddu malurdquo at murrungiadu ldquoApo connotu sas dies chi cun sa lantza mea forte li dia agraveere pertuntu sa gorgoena e lu dia agraveere fatu cantare man-cari esseret morturdquo Tando su pantasma srsquoest corcadu in su baule cogravemodu de prumu e brsquoest abbarradu finas a sero

Oscar Wilde24

IV

Srsquoin cras su pantasma fiat a beru degravebile e istracu Su turba-mentu terrorosu de sas ugravertimas bator chidas fiat cumintzende a tegravennere efetu Sos negravervios fiant a bigraveculos e si siddiat a su sonu prus legravebiu Pro chimbe dies est abbarradu in srsquoaposentu e in fines at detzigravedidu de lassare pegraverdere sa magra de sagravembene in su pamen-tu de sa biblioteca Si sa famigravelia Otis no lu cheriat est craru chi no lu meressiat Si bidet chi fiant pessones chi istaiant in unu gra-du bassu materiale de srsquoesistegraventzia e non fiant bonas a apretziare su valore simbogravelicu de sos fenogravemenos sensigravebiles Sa chistione de sas aparitziones fantasmagraveticas e srsquoisvilupu de sos corpos astrales fiant de seguru unrsquoagravetera cosa e non fiant suta de su controllu suo Fiat unu dovere suo solenne a essire a pigravegiu in su passadissu una bia in sa chida e a murrungiare carchi cosa dae su miradore su primu e su de tres megravercuris de cada mese e non bidiat comente pogravedere istransire custos doveres sena pegraverdere sa cara Est a beru chi sa vida sua fiat istada prena de malinnidade ma de su re-stu teniat contivigravegiu meda in totu su chi interessaiat su mundu subranaturale Pro agraveteros tres sagravebados duncas su pantasma est coladu che a su sogravelitu in su passadissu intre mesunote e sas tres de mangianu dende cara in cada manera a non si fagraveghere ne integravendere nen bigravedere Si nchrsquoaiat catzadu sas botas caminaiat prus a legravebiu chi podiat in sas tagraveulas betzas mandigadas dae su tagraveralu srsquoaiat postu una capa manna de velludu nieddu e srsquoaiat leadu su cuidadu de untare sas cadenas cun su lubrificadore ldquoRising Sun rdquo

Oscar Wilde25

Devo reconnograveschere chi at peleadu meda pro adotare custu megravediu nou de protetzione Belle gasi una note cando totu sa famigravelia fiat chenende su pantasma si nchrsquoest intradu a fura a srsquoaposentu de dormire de sennor Otis e at leadu srsquoampullita A sa prima srsquoin-tendiat unu pagu umiliadu ma pustis est istadu bastante sagravebiu de reconnograveschere chi podiat petzi faeddare bene de custu imbentu chi in unu tzertu sensu serviat pro sas finalidades suas Ma a begravetia de totu custu no lrsquoant lassadu in pasu Isterriant semper fu-neddas in su passadissu in ue su pantasma si trobeiat caminende in srsquoiscurigore e una bia cando fiat bestidu pro sa parte de ldquoIsacu Nieddu o su Cassadore de su Padente de Hogleyrdquo at fatu una ruta mala apeighende unu lassinogravengiu de butiru chi sos gremegraveddighes aiant istegraverridu dae srsquointrada de sa Sala de sos Aratzos a sa punta de srsquoiscala de linna de chercu Custu ugravertimu ingiugravergiu lrsquoat bati-du tantu venenu chi at detzigravedidu de fagraveghere unrsquoisfortzu finale pro afirmare sa dinnidade e sa positzione sotziale sua e at cuncorda-du de fagraveghere vigravesita a cuddos istudenteddos de Eton betiosos srsquoin cras note in su pessonagravegiu suo famadu de ldquoRupert srsquoAtrividu o su Conte Isconcadurdquo

Fiant prus de setanta annos chi no essiat a campu cun cussu travestimentu pro egravessere pretzisos dae cando aiat assustadu gasi meda Lady Barbara Modish sa galana chi issa aiat truncadu dere-tu srsquoafidu cun su giaju de su Lord Canterville de como e si nche fiat fuida a Gretna Green cun Jack Castletown su bellu decra-rende chi nudda in su mundu la diat agraveere cumbinta a intrare in una famigravelia chi permitiat a unrsquoispetru gasi orrorosu de passigiare in su terratzu in srsquointerlughes A Jack srsquoiscuru Lord Canterville lrsquoaiat isparadu in unu duellu in Wandsworth Common e Lady Barbara fiat morta de crebu in Tumbridge Wells in antis chi esse-ret coladu srsquoannu Duncas cussa aparitzione fiat istada una reses-sida manna in totu sos sensos Fiat semper e cando un ldquotrucurdquo difigravetzile meda si si podet impitare custa espressione gasi teatrale cun unu de sos mistegraverios prus mannos de su subranaturale o pro

Su pantaSma de Canterville 26

impreare unu tegravermine prus sientigraveficu su mundu ultranaturale e brsquoat postu tres oras intreas pro srsquoammaniare In fines totu fiat prontu e su pantasma fiat cuntentu meda de comente fiat postu Sas botas mannas de pedde chi andaiant cun su bestire fiant unu pagu tropu largas e at agatadu petzi una de sas pistolas ma in su cumplessu fiat bastante sudisfatu e a sa una e cuartu nchrsquoest essidu cun lebiesa dae srsquoinforru de linna e est coladu tragravesina tragravesi-na in su passadissu Cando nchrsquoest crogravempidu a srsquoaposentu ocupa-du dae sos gremegraveddighes chi mi paret chi si naraiat srsquoAposentu Biaitu pro su colore de sas cortinas at agatadu sa ghenna ghirada Isperende de fagraveghere unrsquointrada a efetu lrsquoat aberta in campu ma una broca grae de abba nche lrsquoest ruta a subra infundendemiddotlu totu cantu e manchende sa pala manca de pagos tzentigravemetros In su matessi tempus at intesu iscracagravellios abbrandados benende dae su letu a baldachinu Srsquoiscossa a su sistema nerbiosu suo est istada gasi manna chi si nchrsquoest torradu a srsquoaposentu suo currende che coete e srsquoin cras at degravevidu abbarrare in letu cun unu rifriu malu Srsquougravenica cosa chi lrsquoacunortaiat de totu custa paristograveria fiat chi non srsquoaiat giutu in fatu sa conca ca si lrsquoaeret fatu sas cunseguegraventzias diant agraveere pogravetzidu egravessere segraverias a beru

Duncas lrsquoest begravennidu mancu srsquoisperu de pogravedere assustare cussa famigravelia americana grussera e srsquoest acuntentadu comente regravegula de trasinare in sos passadissos cun iscarpas de sola modde cun unrsquoisserpa grussa ruja imboligada in tzugru ca timiat sas curren-tes e unrsquoarchibusu minore srsquoin casu sos gremegraveddighes lrsquoaerent atacadu Su corfu finale lrsquoat retzidu su deghennoe de cabudanni Su pantasma fiat faladu a giosso a srsquointrada manna seguru chi nessi in cue no li diant agraveere dadu infadu e si fiat ispassiende a fagraveghere cummentos brullanos subra de sas fotografias mannas ti-radas dae Saroni de su ministru de sos Istados Unidos e de sa mu-gere chi como fiant intradas in parte de sos ritratos de sa famigravelia Canterville Fiat bestida in manera elementare ma elegante cun unu sudagraveriu longu magradu de terra de campusantu srsquoaiat ligadu

Oscar Wilde27

sa massidda cun una ria de linu grogu e giughiat una lantia mi-nore e una pala de interramortos Infatis srsquoaiat postu su bestire de su pessonagravegiu de ldquoGiona Sena Losa o su Furone de Mortos de Chertsey Barnrdquo una de sas megravegius impersonificatziones suas chi sos Cantervilles teniant totu sas resones de si ndrsquoammentare ca fiat istada srsquoorigravegine bera de sa bria cun su bighinu issoro Lord Rufford Fiant belle sas duas e cuartu de mangianu e a su chi si podiat intzertare non brsquoaiat prus nemos pesadu Ma in srsquoigraventeri chi fiat passigende chirru a sa biblioteca pro bigravedere si brsquoaiat galu tratas de sa magra de sagravembene totu in unu nche li sunt crogravempi-das dae unu cugione iscuru duas figuras chi fiant iscotzulende che issentidos sos bratzos subra de sa conca issoro e lrsquoant tzichir-riadu ldquoBUUrdquo in srsquoorigra

Leadu dae unrsquoispramu chi cunsiderada sa situatzione si po-diat cunsiderare un cosa naturale su pantasma srsquoest postu a cugraver-rere in sas iscalas ma at intopadu a Washington Otis chi lu fiat isetende cun una siringa de giardinu e sigomente sos inimigos lrsquoaiant inghiriadu a cada ala torrendemiddotlu a puntu malu su panta-sma est isvanegravessidu in unrsquoistufa manna de ferru chi pro bonaura non fiat alluta e at degravevidu torrare a srsquoaposentu suo colende in sas cannas fumagraverias e in sos cucumenales arribbende in unrsquoistadu terrorosu de brutura disograverdine e disisperu

A pustis de custu fatu non srsquoest bidu prus su pantasma in bar-danas a de note Sos gremegraveddighes lrsquoant isetadu in prus de unrsquooca-sione e cada note isparghiant corgiolu de nughe in sos passadis-sos dende infadu meda a su babbu e a sa mama e a sos tzeracos ma non brsquoaiat nudda de fagraveghere Fiat craru chi aiant fertu gasi meda sos sentimentos suos chi non si cheriat fagraveghere bigravedere prus Sennor Otis tando at torradu a leare in manu su traballu man-nu suo subra de srsquoistograveria de su Partidu Democragraveticu chi lu fiat impinnende dae unos cantos annos sa sennora Otis at amma-niadu una festa de clam-bake chi at ispantadu totu sa contea sos pitzinnos si sunt ghetados a su lacrosse a srsquoeuchre a su poker

Su pantaSma de Canterville 28

e a agraveteros giogos natzionales americanos e Virginia andaiat a caddu cun su pony suo in sas agravendelas de su parcu acumpangiada dae su giogravevanu Duca de Chershire chi fiat begravennidu a Canterville Chase pro bi colare srsquougravertima chida de vacagraventzias Totus oramai pessaiant chi su pantasma si nche fiat andadu e infatis su sennor Otis aiat iscritu una ligravetera in propogravesitu a Lord Canterville chi in risposta aiat espressadu su praghere suo prus mannu a integravendere custa noa e aiat imbiadu sos megravegius cumplimentos a sa mugere istimada de su ministru

Sos Otis perograve si fiant faddidos ca su pantasma fiat galu in sa domo e mancari esseret postu male non si fiat pro nudda acu-nortadu a lassare istare mescamente dae cando aiat intesu chi in mesu de sos istragravengios bi fiat su giogravevanu Duca de Cheshire chi su tziu de su babbu Lord Francis Stilton una bia aiat iscummissu chentu ghineas cun su Coronellu Carbury chi diat agraveere giogadu a dados cun su pantasma de Canterville e lrsquoaiant agatadu srsquoincragraves mangianu istegraverridu in su pamentu de sa sala de su poker in unrsquoi-stadu tale de impotegraventzia paraligravetica chi mancari apat campadu finas a betzu dae tando no est resessidu prus a nagraverrere agraveteru si non ldquoduos sesrdquo Totus in cussu tempus ischiant ite fiat capitadu mancari chi pro rispetu de sos sentimentos de sas duas famigravelias nogravebiles srsquoesseret fatu de totu pro cuare sa cosa e si podet agatare unu rendecontu cumpretu de sas tzircustagraventzias ligadas a custu fatu in su de tres volugravemenes de ldquoAmmentos de su Prigraventzipe Re-gente e de sos Amigos suosrdquo iscritu dae Lord Tattle Su panta-sma est craru teniat su pidinu de mustrare chi no aiat pegraverdidu srsquoinfluegraventzia sua in sos Stiltons chi cun custa famigravelia fiat impa-rentadu dae tesu ca una sorrastra sua si fiat cojuada en secondes noces cun su Sieur de Bulkeley chi dae issu comente totus ischint sos Ducas de Cheshire benint in ligravenia direta Duncas at detzigravedidu de srsquoammaniare pro si mustrare a srsquoamoradeddu de Virginia in srsquoimpersonificatzione famada de su ldquoMogravengiu Vampiru o su Be-neditinu Sena Sagravembenerdquo una rapresentatzione gasi orrorosa chi

Oscar Wilde29

cando Lady Startup lrsquoaiat bida e custu fiat capitadu in srsquougravertima die de annu fatale de su 1764 si fiat posta a tzichirriare a sa prus arta li fiat begravennidu unrsquoatacu de apoplessia e si nche fiat morta in tempus de tres dies a pustis de agraveere diseredadu a sos Cantervilles chi fiant sos parentes suos prus a curtzu e de agraveere lassadu totu su dinare a srsquoapotecagraveriu suo de Londra In srsquougravertimu mamentu perograve su terrore chi teniat de sos gremegraveddighes aiat fatu abbarrare su pantasma in srsquoaposentu suo e su Duca minore aiat dormidu in pasu suta de su baldachinu mannu pinniadu de srsquoAposentu Reale bisende a Virgigravenia

Oscar Wilde30

V

Pagas dies a pustis Virgigravenia e su cavalieri suo pililorigadu sunt andados a caddu in sos prados de Brockley in ue issa colen-de in una cresura srsquoat istratzuladu gasi male su bestire chi cando est ghirada a domo at detzigravedidu de artziare in srsquoiscala de segus pro non si fagraveghere bigravedere Comente nchrsquoat coladu in presse sa Sala de sos Aratzos chi sa ghenna fiat aberta pro casualidade lrsquoest partu de bigravedere calicunu in intro e pessende chi esseret sa tzeraca de sa mama chi a bias giughiat a cue su traballu suo at abbaidadu a intro pro li pedire de li cosire su bestire Ite ispantu imbetzes cando at bidu chi fiat su pantasma de Canterville Lrsquoat bidu segraveidu a curtzu a sa ventana pompiende srsquooro ruinadu de sos agraverbores in-groghidos bolende in srsquoagraveera e sas fogravegias rujas ballende che issen-tidas in su viale longu Teniat sa conca imbarada a una manu in unrsquoistadu de depressione manna A sas beras su pantasma pariat gasi disditzadu e gasi postu male chi Virginiedda chi sa prima idea fiat istada de si nche fuire e de si frischiare in srsquoaposentu suo ndrsquoat tentu dolu e at detzigravedidu de proare a lrsquoacunortare Su passu de sa pitzinna fiat gasi legravebiu e sa malinconia de su pantasma gasi manna chi srsquoest abbigiadu de sa presegraventzia sua petzi cando lrsquoat faeddadu

ldquoMi dispraghet pro tenerdquo at naradu Virgigravenia ldquoma frades meos si nche ghirant a Eton cras tando si ti cumportas bene nemos trsquoat a dare prus infadurdquo

ldquoEst assurdu a mi pedire de mi cumportare benerdquo at rispostu

Oscar Wilde31

su pantasma furriendemiddotsi transidu a sa pitzinnedda galana chi si fiat atrivida a li faeddare ldquoprogravepiu assurdu Deo devo iscotzulare sas cadenas e ghegravemere colende in sos frigraveschios e passigiare a de note si est custu chi cheres nagraverrere Est srsquougravenica resone mea pro esigravestere rdquo

ldquoNo est una resone pro esigravestere e tue giai lrsquoischis chi ses istadu a beru isseleradu Sa sennora Umney nos at naradu sa prima die chi semus begravennidos a inoghe chi tue as mortu a mugere tuardquo

ldquoEja lrsquoammintordquo at naradu su pantasma cun arroddu ldquoma fiat petzi una chistione de famigravelia e non tocaiat agravetera genterdquo

ldquoEst isballiadu meda a ochigraveere a calicunurdquo at naradu Virgigravenia chi a bias teniat una gravidade puritana durche leada dae carchi antepassadu de srsquoInghilterra Noa

ldquoOh deo ogravedio sa severidade barata de srsquoegravetica astrata Mugere mea non baliat a nudda no mrsquoimmidonaiat sos collarinos co-mente si tocat e no ischiat a coghinare A lrsquoischis aia isparadu a unu cabrolu una die in su padente de Hogley progravepiu una begravestia bella e a lrsquoischis comente mi lrsquoat aparitzadu Oh ma no importat como ca est totu agabbadu e non pesso chi sos frades apant fatu una cosa galana a mi fagraveghere mograverrere de fagravemene mancari lrsquoapa morta deordquo

ldquoDe fagravemene trsquoant fatu mograverrere Oh sennor pantasma cheria nagraverrere Sir Simon fagravemene tenes Deo tegravengio unu cogone in sa taschedda A lu cheresrdquo

ldquoNono gragravetzias oramai non magravendigo prus ma ses istada ma-nerosa a beru a mi lu nagraverrere e de seguru ses meda prus simpagraveti-ca de sa famigravelia tua orrorosa rude vulgare disonestardquo

ldquoBastatrdquo at tzichirriadu Virgigravenia pistende su pee ldquoses tue chi ses rude e orrorosu e vulgare e si cherimus faeddare de di-sonestade lrsquoischis bene chi mi nchrsquoas furadu sos colores dae su cuntenidore meu pro proare a torrare a fagraveghere cussa magra de sagravembene ridigravecula in sa biblioteca In antis ti nchrsquoas leadu totu sos rujos finas su muradu e deo non podia prus pintare su sole

Su pantaSma de Canterville 32

intrendemiddotsimiddotnche tando ti nchrsquoas leadu su birde ismeraldu e su gro-gu cromadu e in fines mi nchrsquoat abbarradu srsquoigravendigu e su biancu tzinesu e podia pintare petzi iscenas cun sa lughe de sa luna chi sunt semper deprimidoras a las abbaidare e no est fagravetzile a las fagraveghere Non trsquoapo mai iscobiadu mancari essere infadada meda e mancari totu sa cosa esseret ridigravecula meda ca naremus sa beri-dade chie at intesu faeddare mai de sagravembene birde ismeraldurdquo

ldquoTando a nagraverrere su berurdquo at naradu su pantasma cun unu tonu masedu ldquoite podia fagraveghere Est una cosa difigravetzile meda a buscare sagravembene beru in dies de oe e sigomente aiat cumintza-du frade tuo cun su detersivu Paragon non bidia peruna resone pro no mi nche leare sos colores tuos E si faeddamus de colores est semper una chistione de preferegraventzias sos Cantervilles tenent sagravembene biaitu pro nagraverrere su prus biaitu de Inghilterra ma isco chi bois sos americanos non dades cara a cosas de custa castardquo

ldquoTue no ndrsquoischis nudda e sa megravegius cosas chi podes fagraveghere est a emigrare e a megiorare sa mente tua Babbu diat egravessere tropu cuntentu de ti dare unu billete gratis e mancari brsquoapat tassas artas subra de sos ispigraveridos de cada casta non bi diat agraveere problemas in sa dogana ca sos funtzionagraverios sunt totus de su Partidu De-mocragraveticu So segura chi in New York dias tegravennere una resessida manna Deo isco chi brsquoat pessones medas chi diant dare chen-tumigravegia dogravellaros pro agraveere unu giaju e galu de prus pro agraveere unu pantasma in famigraveliardquo

ldquoNon creo chi srsquoAmegraverica mi diat agradarerdquo ldquoPesso ca non tenimus nen ruinas nen cosas curiosasrdquo at nara-

du Virgigravenia befulana ldquoNudda ruinas nudda cosas curiosasrdquo at rispostu su panta-

sma ldquobois tenides sa flota bostra e sas maneras bostrasrdquoldquoBonas tardas Apo a andare a ue est babbu pro li fagraveghere dare

unrsquoagravetera chida de vacagraventzia a sos gremegraveddighesrdquoldquoPro praghere no andeis sennorina Virgigraveniardquo at tzichirriadu

ldquodeo so gasi a sa sola e gasi sena sorte chi a beru no isco ite fagraveghe-

Oscar Wilde33

re Deo chegravergio andare a dormire e non potzordquoldquoCustu est progravepiu assurdu Non deves fagraveghere agraveteru si no anda-

re a letu e istudare sa candela Est difigravetzile meda a bias a abbarra-re ischidos mescamente in cregravesia ma non brsquoat dificurtade peruna a si nche dormire Finas sas criaduras lrsquoischint fagraveghere e non sunt abbistas medardquo

ldquoDeo non dormo dae treghentos annosrdquo at naradu cun tristu-ra e sos ogros bellos in colore de chelu de Virgigravenia si sunt abertos a sa meravigravegia ldquosunt treghentos annos chi non dormo e mrsquointen-do unrsquoistrachitugravedinerdquo

Virgigravenia srsquoest fata segraveria e sas labrigheddas suas ant tregravemidu che fogravegias de rosa Srsquoest acurtziada a su pantasma e inghenugrendemiddotsi a costagravegiu srsquoat pompiadu sa cara sua betza e alligiada

ldquoSrsquoiscuru su pantasmardquo at murmuradu ldquonon tenes unu logu in ue dormirerdquo

ldquoIn srsquoagravetera ala de su padente de pinosrdquo at rispostu cun una bo-ghe bassa e bisadora ldquobrsquoat unu giardineddu In cue srsquoerba creschet arta e ispissa in cue bi sunt sos isteddos mannos e biancos de su bidduri in cue su rusinnolu cantat note note Note note cantat e sa luna frita de cristallu pogravempiat a giosso e srsquoeni isparghet sas cambas suas mannas mannas subra de sos chi dormintrdquo

Sos ogros de Virgigravenia si sunt infustos de prantu e srsquoat cuadu sa cara cun sas manos

ldquoCheres nagraverrere su Giardinu de sa Morterdquo at pispisadu ldquoEja Sa morte Sa morte devet egravessere gasi bella A corcare in

sa terra modde tabachina cun sos filos de erba nagravennigamiddotnagravenniga subra de sa conca e ascurtare su mudigravemene A non tegravennere ne eris e nen cras A ismentigare su tempus a perdonare sa vida a egravessere in pasu Tue mi podes agiuare Tue podes abegraverrere pro mene sos portales de sa domo de sa Morte ca srsquoAmore est semper cun te-gus e srsquoAmore est prus forte de sa Morterdquo

Virgigravenia srsquoest tregravemida una titia de fritu lrsquoat cursadu sa carena e pro pagas iscutas non srsquoat intesu sonu Issa si pariat comente chi

Su pantaSma de Canterville 34

esseret in unu bisu terrorosu Tando su pantasma at faeddadu torra e sa boghe sua pariat

srsquoograverchidu de su bentu ldquoIntesa mai lrsquoas sa profetzia antiga de sa ventana de sa biblio-

tecardquoldquoOh a srsquoispissurdquo at tzichirriadu sa pisedda abbaidende a susu

ldquoLa connosco bene a beru Est pintada in ligraveteras nieddas curiosas e benit male a la legraveghere Brsquoat petzi ses rias

Cando una pitzinna de oro podet otegravennereUna pregadoria dae sas lavras de su pecaduCando sa megravendula istograveiga dat frugravetoraE una criadura donat sas lagravegrimasTando totu sa domo at a abbarrare chietaE sa paghe at a falare in Canterville

Ma no isco ite cheret nagraverrererdquo ldquoCussas paragraveulas cherent nagraverrererdquo at naradu su pantasma cun

tristura ldquochi tue deves pragravenghere cun megus pro sos pecados meos ca deo no apo lagravegrimas e pregare cun megus pro srsquoagravenima mea ca deo no apo fide e tando si tue ses semper istada durche e bona e manerosa srsquoAgravenghelu de sa Morte at a tegravennere piedade de mene Tue as a bigravedere pantumas chi ponent a tigravemere in srsquoiscurigo-re e boghes malinnas trsquoant a pispisare in srsquoorigra ma non trsquoant a fagraveghere male ca contra a sa puresa de una pisedda sos pogravederes de srsquoInferru non podent bigravenchererdquo

Virgigravenia no at torradu imposta e su pantasma srsquoat tograverchidu sas manos cun unu disisperu agreste abbaidende sa conca brunda sua incrinada Totu in unu sa pitzinna srsquoest pesada isarbulida e cun una lughe curiosa in sos ogros ldquoDeo non timordquo at naradu a firmu ldquoe apo a pedire a srsquo Agravenghelu de tegravennere dolu de tenerdquo

Su pantasma srsquoest pesadu dae su seidogravergiu suo cun unu tzichigraver-riu degravebile de alligria e leendemiddotli sa manu srsquoest incrinadu cun sa gragravetzia de agraveteros tempos e bi lrsquoat basada Sos pograveddighes suos

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 6: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Oscar Wilde6

I

Cando su sennor Hiram B Otis su ministru americanu at comporadu Canterville Chase totus lrsquoant naradu chi fiat faghende a beru unu machine ca non brsquoaiat duda chi cussu logu fiat prenu de pantasmas A nagraverrere su beru Lord Canterville etotu chi fiat unrsquoogravemine de srsquoonore prus cuidadosu si fiat intesu obrigadu a li faeddare de sa cosa cando aiant cumintzadu a cuntratare

ldquoNois etotu amus pessadu de no istare in custu logurdquo at naradu Lord Canterville ldquodae cando a sa tzia de mama sa Du-chessa Mama de Bolton lrsquoant assuconada (e dae tando no est prus torrada in trassa) sas manos de unrsquoischegraveletru chi si li sunt im-baradas in palas cando si fiat bestende pro sa chena e mrsquointen-do obrigadu a li nagraverrere sennor Otis chi su pantasma lrsquoant bidu unos cantos cumponentes de sa famigravelia mea e finas su retore de sa parrogravechia su Reverendu Augustus Dampier chi est unu membru de su Kingrsquos College de Cambridge A pustis de srsquointzidente ma-lassortadu de sa Duchessa mancu unu de sos dipendentes nostros prus giogravevanos diat egravessere abbarradu cun nois e Lady Canterville a srsquoispissu dormiat a beru pagu a de note pro more de sos sonos misteriosos chi beniant dae su passadissu e dae sa bibliotecardquo

ldquoLordrdquo at rispostu su ministru ldquodeo apo a leare totu paris sa mobigravelia e su pantasma Deo begravengio dae unu logu modernu in ue tenimus totu su chi si podet comporare cun su dinare e cun totu sos giogravevanos nostros ispavillos iscurrillende in su Mun-du Betzu e leendemiddotsimiddotnche sos megravegius atores e sas megravegius divas

Oscar Wilde7

bostras creo chi si brsquoaeret agravepidu una cosa tipu unu pantasma in Europa nche lrsquoaiamus tramudada a logu nostru in pagu tempus pro nche la pogravennere in unu museu o pro la mustrare a totus in caminu

ldquoDeo mi timo chi su pantasma esistat a berurdquo at naradu Lord Canterville bischisende ldquobelle chi podet dare chi no apat tzegravedidu a sas propostas de sos impresagraverios bostros fainagravergios Est connota dae tres segraveculos dae su 1584 pro egravessere pretzisos e sem-per essit a pigravegiu in antis de sa morte de calicunu de sa famigravelia nostrardquo

ldquoSi est pro custu Lord Canterville finas su megraveigu de famigravelia faghet gasi Ma sos pantasmas no esistint e non pesso chi sas leges naturales potzant egravessere suspesas pro srsquoaristocratzia britagravennicardquo

ldquoBois a beru seis a curtzu meda a sa natura in Amegravericardquo at rispostu Lord Canterville chi no aiat cumpresu bene srsquougravertima os-servatzione de su sennor Otis ldquoe si unu pantasma in domo non bos ponet pessamentu andat bene Petzi si devet ammentare chi lrsquoapo avegravertidardquo

A pustis de pagas chidas ant fatu su cuntratu de begravendida e in srsquoagabbu de srsquoistajone su ministru e sa famigravelia sunt tzucados a Canterville Chase Sa sennora Otis chi comente Miss Lucre-tia R Tappen of West 53rd Street fiat istada una bellesa famada in New York fiat como una fegravemina galana intrada in edade cun ogros bellos e unu profilu mannosu Sennoras americanas medas lassende su logu issoro de nagraveschida leant unrsquoaegravergiu de malagraveidas crogravenicas pessende chi si tratet de una casta de finesa europea ma sa sennora Otis no aiat fatu custu isbagravelliu Issa teniat unu corpus bellu a beru e una vitalidade manna chi fiat una cosa de mera-vigravegia De seguru pro cosas medas fiat progravepiu inglesa e fiat unrsquoe-sempru bonu a beru de su fatu chi nois tenimus totu a cumone cun srsquoAmegraverica francu est craru sa limba Su figravegiu mannu chi su babbu e sa mama lrsquoaiant postu Washington in unu mamentu

Su pantaSma de Canterville 8

de patriotismu e de custu issu si nde fiat semper chessadu fiat unu giogravevanu galanu pilibrundu chi si fiat fatu connograveschere in sa diplomatzia americana ghiende su german1 in su casinograve de Newport pro tres istajones una in fatu de srsquoagravetera e finas in Lon-dra fiat connotu comente balladore de gabbale Sas gardegravenias e sa dinnidade nobiliare fiant sas ugravenicas debilesas suas Pro su restu fiat sagravebiu a beru Sa sennorina Virginia E Otis fiat una pitzinna de bigravendighi annos istrigravegile e galana che a una bitera e cun unrsquoaegraver-giu de libertade in sos ogros mannos suos asulos Fiat unrsquoamagravezo-ne meravigiosa e una borta aiat fatu una gara cun Lord Bilton betzu faghende duas bias srsquoinghigraveriu de su parcu binchendemiddotlu pro una mesura e mesu progravepiu in dae in antis de srsquoistagravetua de Achil-le ponende unrsquoalligria manna in su coro de su giogravevanu Duca de Cheshire chi deretu lrsquoaiat dimandada a isposa e chi su sero etotu sos tutores suos nche lrsquoaiant fatu torrare e Eton in unu mare de lagravegrimas A pustis de Virgigravenia beniant sos gremegraveddighes chi a su sogravelitu lis naraiant ldquoIsteddos e Sigravengiasrdquo ca semper intendiant su tocu de su fuete Fiant pitzinnos geniosos e boghendemiddotnche su ministru dinnu sos ugravenicos republicanos beros de sa famigravelia

Sigomente Canteville Chase est a sete migravelias dae Ascot srsquoi-statzione prus a curtzu su sennor Otis aiat telegrafadu pro begraven-nere a nche los leare cun una carrotzedda e totus sunt mograveidos cuntentos mannos Fiat unu sero galanu de trigraveulas e in srsquoagraveera fine bi fiat su nuscu de sos pinos Dae cando in cando srsquointendiat unu tidu meledende subra de sa boghe sua durche o si nche bidiat in mesu de su figravelighe muidende su petus lustradu de unu tzurulitu Unos cantos ischirritos si los fiant pompiende dae subra de sos faos e sos cunillos fiant tzuchende lestros in sa malesa e subra de sos montigros muscosos cun sas coas biancas issoro in agraveeras Belle gasi comente sunt intrados a su caminu de agraverbores de Can-terville Chase su chelu totu in unu srsquoest prenadu de nues unrsquoim-

1 est una casta de ballu

Oscar Wilde9

mobilidade curiosa pariat chi fiat mantenende sas agraveeras unu bolu mannu de corbos nche lis est coladu subra de sas concas e in antis chi esserent crogravempidos a sa domo ant cumintzadu a falare gugravetzios mannos de abba

Ritza in sas istradeddas de srsquoiscala pronta a los retzire brsquoaiat una fegravemina antziana bene bestida cun unu bestire de seda bianca unu capiale e una frandedda biancos Fiat sa sennora Umney sa guvernante chi sa sennora Otis a pustis chi Lady Canterville bi lrsquoaiat pedidu cun totu su coro aiat cuncordadu de mantegravennere in servigravetziu Issa at fatu a totus una reveregraventzia manna cando sunt falados dae sa carrotzedda e lis at naradu in una manera curiosa e antigograveria ldquoSos bene begravennidos siais a Canterville Chaserdquo Ponen-de in fatu suo sunt colados in sa sala galana in istile Tudor e sunt crogravempidos a sa biblioteca una sala longa bassa aforrada cun lin-na de chercu niedda chi in fundu brsquoaiat una ventana manna de bidru coloradu In cue ant agatadu su te prontu e a pustis chi si nchrsquoant catzadu sos gabbanos si sunt segraveidos e ant cumintzadu a srsquoabbaidare a fugraverriu in srsquoigraventeri chi sa sennora Umney los serviat

Totu in unu sa sennora Otis nchrsquoat bidu una magra ruja iscura in su pamentu progravepiu a curtzu a sa tziminea e belle sena cum-pregravendere ite fiat at naradu a sa sennora Umney ldquoMi timo chi nchrsquoat rutu cosa inogherdquo

ldquoEja sa sennorardquo at rispostu sa guvernante antziana a boghe bassa ldquonchrsquoat rutu sagravembene in cussu treturdquo

ldquoIte cosa orrorosardquo at tzichirriadu sa sennora Otis ldquono mrsquoagra-dant pro nudda sas magras de sagravembene in una sala de istare Tocat a nche la mograveere dereturdquo

Sa fegravemina antziana at iscantzadu sas lavras a su risu e at rispo-stu cun cussa matessi boghe bassa e misteriosa ldquoEst su sagravembene de Lady Eleanore de Canterville chi lrsquoaiat morta progravepiu in cussu tretu su maridu Sir Simon de Canterville in su 1575 Sir Simon at campadu agraveteros noe annos e est iscumpartu totu in unu in tzircu-stagraventzias misteriosas a beru Su corpus suo no lrsquoant mai agatadu

Su pantaSma de Canterville 10

ma srsquoispigraveridu suo de pecadore galu est turmentende Canterville Chase Sa magra de sagravembene lrsquoant ammirada turistas e agraveteros e non si nche podet bogarerdquo

ldquoMa custu est unu machinerdquo at tzichirriadu Washington Otis ldquosu Pinkerton su megravegius pro nche catzare sas magras e su deter-sivu Paragon lrsquoant a innetare in su giru de nuddardquo e in antis chi sa guvernante ispramada esseret pogravetzida intervegravennere issu srsquoest inghenugradu e at cumintzadu a isfrigatzare su pamentu cun unu piruleddu chi pariat unu cosmegraveticu nieddu In pagas iscutas non brsquoaiat prus arrastu de sa magra de sagravembene

ldquoLrsquoischia chi Pinkerton funtzionaiatrdquo at giuiladu a ghisa de tri-unfadore in srsquoigraventeri chi si furriaiat a pompiare sa famigravelia sua chi lrsquoabbaidaiat cun ammiru ma aiat in pessu naradu custas paragraveu-las cando unu lampu terrorosu at illuminadu srsquoaposentu iscuru e unu tronu ispantosu los at fatos pesare a sa ritza e sa sennora Umney srsquoest ammoddigada

ldquoIte clima orrorosurdquo at naradu chietu su ministru america-nu alluendemiddotsi unu gigarru ldquoDeo pesso chi custu logu antigu est populadu gasi meda chi non brsquoat bastante tempus bonu pro to-tus Apo semper pessadu chi su disterru est srsquougravenica cosa chi andat bene pro srsquoInghilterrardquo

ldquoHiram meu istimadurdquo at giuiladu sa sennora Otis ldquoite podi-mus fagraveghere cun una fegravemina chi si dismajatrdquo

ldquoLi ponimus sa multa comente si faghet cando calicunu segat carchi cosardquo at rispostu su ministru ldquotando non si diat dismaja-re prusrdquo e infatis in unrsquoiscuta sa sennora Umney est torrada in trassa Semper e cando non brsquoaiat duda chi fiat turbada meda e in manera tosta at avegravertidu a sennor Otis de dare cara a carchi problema chi bi diat agraveere agravepidu in domo

ldquoApo bidu cun sos ogros meos su sennorerdquo at naradu ldquocosas chi diant fagraveghere atzuddare sos pilos in conca a chie si siat e me-das e medas notes no apo dormidu nudda pro sas cosas terrorosas chi sunt capitadas inogherdquo Semper e cando su sennor Otis e sa

Oscar Wilde11

mugere ant asseguradu cun totu su coro cussa agravenima bona chi issos non timiant sos pantasmas e a pustis de agraveere invocadu sas beneditziones de sa Providegraventzia pro su mere e sa mere noos e de srsquoegravessere posta de acordu pro unrsquoaumentu de istipegravendiu sa guver-nante antziana si nchrsquoest torrada tamba tamba a srsquoaposentu suo

Oscar Wilde12

II

Brsquoat agravepidu una traschia manna totu cussa note ma non brsquoat capitadu nudda de particulare Belle gasi srsquoincragraves mangianu can-do sunt falados pro ismurgiare ant agatadu torra in su pamentu sa magra de sagravembene terrorosa ldquoNon pesso chi siat curpa de su detersivu Paragonrdquo at naradu Washington ldquoca lrsquoapo proadu cun totu Devet egravessere su pantasmardquo Duncas nchrsquoat bogadu torra sa magra ma srsquoincragraves mangianu est torrada a essire a pigravegiu Su de tres mangianos fiat torra in cue belle chi su sennor Otis a denote aiat frischiadu sa ghenna de sa biblioteca e si nchrsquoaiat giutu sa crae a subra Totu sa famigravelia como fiat interessada meda a sennor Otis lrsquoat begravennidu sa duda chi forsis fiat istadu tropu dogmagraveticu ne-ghende srsquoesistegraventzia de sos pantasmas sa sennora Otis at espres-sadu srsquoidea de intrare in sa Sotziedade de Istugravedios Paranormales e Washington at ammaniadu pro lrsquoimbiare a sos sennores Myers e Podmore una ligravetera longa a pitzu de sa ldquoPermanegraventzia de sas Magras de Sagravembene cando sunt ligadas a su Crigravemine rdquo Cussa note sunt iscumpartas totu sas dudas subra de srsquoesistegraventzia ogetiva de sos pantasmas

Sa die fiat istada caente e issoliada e in sa friscura de su sero totu sa famigravelia fiat essida a si fagraveghere una passigiada in carrotza Nche sunt ghirados a ora de sas noe e srsquoant mandigadu unu mos-su Nemos at faeddadu de pantasmas e duncas non brsquoaiat mancu cussas cunditziones essentziales de antetzipatzione mentale chi gasi a srsquoispissu benint in antis de sos fenogravemenos paranormales

Oscar Wilde13

Sos argumentos - comente pustis apo ischidu dae su sennor Otis - fiant sos chi a su sogravelitu tratant sos americanos istudiados de sa classe arta sa superioridade istremenada comente atora de Fanny Davenport subra de Sarah Bernhardt sa dificultade de bu-scare trigu moriscu birde durches de trigu nieddu e trigu mori-scu mogravelidu finas in sas megravegius domos inglesas srsquoimportagraventzia de Boston in srsquoisvilupu de srsquoagravenima de su mundu su profetu de su sistema de controllu de sos bagagraveglios in sos viagravegios in trenu sa durcura de srsquoatzentu de New York a cunfrontu de sa pronugraventzia istrasinada de Londra Nemos at faeddadu de su mundu subra-naturale nen brsquoat agravepidu calicunu chi apat mentovadu in carchi manera a Sir Simon de Canterville A sas ugravendighi pretzisas sa famigravelia srsquoest ritirada e a pustis de una mesora totu sas lughes de sa domo nche fiant mortas A pustis de pagu a su sennor Otis nche lrsquoat ischidadu unu sonu curiosu in su passadissu in foras de srsquoaposentu suo Fiat comente unu tzocu de metallu e pariat chi si fiat acurtziende semper de prus Isse si nchrsquoest pesadu totu in unu at allutu unu luminu e at pompiadu srsquoora Fiat sa una de note Isse fiat bastante tranchillu e srsquoat tastadu su bursu chi non pariat de unu chi tenet frebba Su sonu curiosu fiat sighende e cun cussu sonu at intesu finas unos cantos passos Srsquoat postu sas catzolas at leadu unrsquoampullitedda longa dae sa cassita de sa toeleta e at abertu sa ghenna Progravepiu in dae in antis suo at bidu in sa lughe isarbulida de sa luna unu betzu che teniat unrsquoaegravergiu terrorosu Sos ogros fiant comente cantzos de carbone allutu pilos longos e murros li ruiant in palas in lograverigas ispilurtzidas sos bestires chi teniant unu tragravegiu antigu fiant brutos e istratzulados e dae bursos e cambutzos li pendiant musas graes e ferros ruingiados

ldquoSennore meu istimadurdquo at naradu su sennor Otis ldquoLi devo progravepiu pedire de lis pogravennere ogravegiu a cussas cadenas pro custu apo leadu unrsquoampulledda de su lubrificadore ldquoTammany Rising Sunrdquo Narant chi faghet efetu cun una colada ebbia ndrsquoat a agatare sa cunfirma in sos atestados medas de calicunu de sos megravegius

Su pantaSma de Canterville 14

deinos nostros Bi lu lasso inoghe a curtzu a sas candelas de sa cagravemera de letu e apo a egravessere cuntentu de nde li dare agraveteru si ndrsquoat a tegravennere bisogravengiurdquo Cun custa paragraveulas su ministru de sos Ista-dos Unidos at postu srsquoampullita subra de sa mesa de magravermaru e cungende sa ghenna si nchrsquoest torradu a letu

Pro unrsquoiscuta su pantasma de Canterville est abbarradu segraveriu leadu dae unu disdinnu naturale tando iscudendemiddotnche srsquoampul-lita a su pamentu lugraveghidu si nchrsquoest fuidu in su passadissu bo-ghende ghegravemidas fundudas e lampende una lughe birde isarbu-lida Ma progravepiu cando est crogravempidu a sa punta de srsquoiscala manna de linna de chercu una ghenna srsquoest aberta in campu duas figuras minores bestidas de biancu sunt essidas a pigravegiu e unu cabitzale mannu nche lrsquoest coladu surbiende a curtzu a sa conca Fiat craru chi non brsquoaiat tempus de pegraverdere e leende pro fuire Sa de Bator Dimensiones de srsquoIspagravetziu su pantasma est iscumpartu colende in mesu de srsquoinforru de linna de su muru e sa domo est torrada chieta

Cando nchrsquoest crogravempidu a unrsquoaposenteddu segretu in srsquoala de manca de sa domo su pantasma srsquoest imbaradu a unrsquoispera de luna pro leare alenu e at cumintzadu a proare a cumpregravendere co-mente fiat posta sa cosa Mai in una carriera lugorosa e sena pasu durada treghentos annos lrsquoaiant ingiurgiadu in manera gasi grus-sera At pessadu a sa Duchessa Mama chi lrsquoaiat assuconada in srsquoigraventeri chi fiat a sa ritza in dae in antis de srsquoispigru pompiendemiddotsi sas randas e sos diamantes a sas bator camareras chi lis fiat begraven-nidu una crisi istegraverica petzi ca lis aiat fatu unrsquoiscracagravelliu dae segus de sas cortinas de unu de sos aposentos ligraveberos a su pagraverrocu chi nche lrsquoaiat mortu sas candelas una note cando fiat essende dae biblioteca e chi dae tando aiat cumintzadu a si fagraveghere curare dae Sir William Gull ca fiat marturizadu dae sos disturbos nervosos a Madame de Tremoullac sa betza chi essendemiddotsi pesada chitzo unu mangianu e aende bidu unrsquoischegraveletru segraveidu in una poltro-na a curtzu a sa tziminea leghende su diagraveriu suo fiat abbarrada

Oscar Wilde15

in letu pro ses chidas ca lrsquoaiat begravennidu unrsquoatacu de entzefalite e cando fiat sanada fiat torrada in paghe cun sa Cregravesia e aiat trun-cadu srsquoamighegraventzia cun Monsieur de Voltaire cuddu iscegraveticu fa-madu Srsquoat ammentadu cudda note terrorosa chi aiant agatadu a Lord Canterville su malinnu afoghende in srsquoispogiadogravergiu suo cun unu caddu de oros cravadu in gugraveturu isse in antis de mograver-rere aiat cunfessadu chi progravepiu cun cussa carta aiat trampadu a Charles James Fox in Crockfordrsquos furendemiddotnchemiddotli 50000 isterli-nas e giuraiat chi cussa carta bi lrsquoaiat fata ingurtire su pantasma Totu sas valentias mannas suas li torraiant a conca como dae su maistru de sala chi srsquoaiat isparadu unu corfu a cherbeddos in srsquoapartadogravergiu ca aiat bidu una manu birde tocheddende a su bi-dru de sa ventana a Lady Stutfield sa galana chi fiat custrinta a si pogravennere una fasca de velludu nieddu inghiriada in tzugru pro cuare su marcu de chimbe pograveddighes de fogu chi lrsquoaiant brusiadu sa pedde bianca nigraveida e chi in fines si fiat morta ghetendemiddotsi in srsquoistagraveniu de sas carpas in fundu a su Passigravegiu de su Re Cun srsquoe-gotismu entusiagravesticu de unrsquoartista beru su pantasma at torradu a pessare a sas rapresentatziones suas prus famadas e at bischisadu cun amargura cando lrsquoat torradu a conca srsquougravertima aparitzione sua comente lsquoReuben su Rujursquo o su lsquoPitzinnu Istrangulliadursquo su de-butu suo comente lsquoGibeon su Romasu su Sutzadore de Sagravembene de su Ghiddostragravergiu de Bexley rsquo e su furore chi aiat causadu in unu sero galanu de lagravempadas petzi su fatu chi si fiat postu a gio-gare a birillos cun sos ossos suos in su campu de tennis Como a pustis de totu custu deviant begravennere unos cantos americanos remitanos a li propogravennere su lubrificadore Rising Sun e a li gheta-re cabitzales a conca Fiat una cosa chi non si podiat bajulare In prus a perunu pantasma in srsquoistograveria lrsquoaiant tratadu gasi Duncas su pantasma at detzigravedidu de si nde pagare e est abbarradu finas a arbegraveschere meledende meda in sa cosa

Oscar Wilde16

III

Srsquoincragraves mangianu sos Otis cando fiant ismurgende paris ant arresonadu de su pantasma in manera bastante aprofundida Su ministru de sos Istados Unidos est craru fiat unu pagu infada-du ca su donu suo non fiat istadu atzetadu ldquoDeo non tegravengio su disigravegiurdquo at naradu ldquode li fagraveghere male e devo nagraverrere chi cunsi-derende totu su tempus chi srsquoat coladu in custa domo no mi paret una cosa progravepiu educada a li ghetare cabitzales a subrardquo (unrsquoos-servatzione giusta a beru chi perograve intendendemiddotla mi dispraghet a lu nagraverrere sos gremegraveddighes si fiant postos a rigraveere a iscracagravel-liu) ldquoPerograverdquo at sighidu a nagraverrere ldquosi a beru non cheret impitare su lubrificadore Rising Sun nche lrsquoamus a degravevere leare sas cadenas Diat egravessere a beru impossigravebile a dormire cun unu sonu de cussa casta in foras de sos aposentosrdquo

Semper e cando pro su restu de sa chida non sunt istados di-sturbados e srsquougravenica cosa chi abbivaiat srsquoatentzione issoro fiat sa magra de sagravembene chi sighiat a essire in su pamentu de sa biblio-teca Custa fiat a beru una cosa curiosa ca a de note su sennor Otis frischiaiat semper sa ghenna e sas ventanas fiant semper cungiadas cun sas istangas In prus pesaiat unu muntone de cum-mentos su fatu chi su colore cambiaiat cada die carchi mangianu fiat ruju cotu (comente de ruigravengiu) a bias in colore de cheregravesia a bias purpurinu brillante e una bia cando sunt falados a giosso pro sas pregadorias de famigravelia cunforma a sos ritos elementares de sa Cregravesia Ligravebera Episcopale Americana Riformada ant bidu

Oscar Wilde17

chi teniat unu colore birde ismeraldu lugorosu Custos cambia-mentos caleidoscogravepiscos faghiant ispassiare totu sa famigravelia e cada mangianu si faghiant iscummissas subra de su colore Srsquougravenica chi no intraiat in sa brulla fiat Virginiedda chi pro carchi resone chi non si podet cumpregravendere fiat semper anneada meda cando bi-diat sa magra de sagravembene e srsquoest posta belle a pragravenghere su man-gianu chi lrsquoat bida birde ismeraldu

Sa segunda aparitzione de su pantasma brsquoest istada domigraveniga note A pustis de pagu chi si nche fiant andados a letu unu tzocu terrorosu in sa sala totu in unu los at postos in arguai Dere-tu sunt curtos a giosso e ant bidu chi unrsquoarmadura antiga si fiat istacada dae su basamentu suo ruendemiddotnche in su pamentu de pe-dra in srsquoigraventeri chi segraveidu in una cadrea cun sa palera arta bi fiat su pantasma de Canterville chi si fiat isfrigatzende sos ghenugros cun unrsquoespressione de dolore mannu in cara Sos gremegraveddighes chi si nchrsquoaiant leadu in fatu sos iscopetes issoro totu in unu lrsquoant isparadu duas botzigheddas cun cudda pretzisione de mira chi srsquootenet petzi cun una pragravetica longa e cuidadosa cun su professore de calligrafia in srsquoigraventeri chi su ministru de sos Istados Unidos li puntaiat sa pistola e lrsquointimaiat cunforma a srsquoeticheta califor-niana de artziare in artu sas manos Su pantasma si nchrsquoest pe-sadu ritzu cun unu tzichigraverriu agreste de fele e est coladu a colo-brinu in mesu issoro comente negraveula morendemiddotnche sa candela de Washington Otis cando nche lrsquoest colada a curtzu e duncas lassendelos totus in srsquoiscurigore Cando est crogravempidu a sa punta de srsquoiscala su pantasma est torradu in trassa e at detzigravedidu de fagraveghere srsquoiscracagravelliu suo de dimograveniu Custu prus de una bia li fiat istadu profetosu a beru Narant chi aiat torradu a murra sa parruca de Lord Raker in una note ebbia e est seguru chi aiat custrintu tres tzeracas frantzesas de Lady Canterville a presentare sas dimissiones in antis de srsquoiscadegraventzia de su mese de proa Su pantasma duncas at fatu srsquoiscracagravelliu suo prus terrorosu e at fatu tregravemere sas bogravevedas antigas ma srsquoeco non si nche fiat galu morta

Su pantaSma de Canterville 18

chi una ghenna srsquoest aberta e sa sennora Otis est intrada cun una beste de intro asula narende ldquoSo timende chi vostegrave non srsquointendat bene e tando nche lrsquoapo giutu unrsquoampulla de tintura de su Dr Do-bell Si no at ismartidu lrsquoat a fagraveghere bene a berurdquo Su pantasma lrsquoat ghetadu unrsquoograda mala e at cumintzadu a srsquoammaniare pro si trasformare in unu cane nieddu mannumiddotmannu una valentia chi lrsquoaiat dadu fama giustamente e chi su dotore de famigravelia naraiat chi fiat sa resone de srsquoammachiadura crogravenica de su tziu de Lord Canterville srsquoOnoragravebile Thomas Horton Belle gasi unu sonu de passos acurtziendemiddotsi at istorradu su pessu suo terrososu su pan-tasma srsquoest acuntentadu de si fagraveghere unu pagu fosforescente e est iscumpartu cun una ghegravemida manna chi pariat essende dae campusantu progravepiu in su mamentu chi sos gremegraveddighes nche li fiant crogravempidos

Cando est arribbadu a srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest fala-du e si lrsquoat apoderadu su peus abbolotu Sa vulgaridade de sos gremegraveddighes e su materialismu grusseri de sa sennora Otis fiant est craru una cosa infadosa ma su chi lu poniat de prus in an-neu fiat su fatu chi non fiat resessidu a si pogravennere srsquoarmadura Aiat isperadu chi finas a sos americanos modernos si lrsquoesseret pesa-da sa tzudda bidende unrsquoIspetru In Armadura si non pro agraveteras resones bonas nessi pro rispetu de su poeta natzionale issoro Longfellow chi gragravetzias a sa poesia sua galana e incantadora srsquoa-iat coladu oras medas chi non teniat nudda de fagraveghere cando sos Cantervilles fiant in tzitade In prus fiat progravepiu srsquoarmadura sua Si lrsquoaiat posta cun egravesitu mannu in su torneu de Kenilworth e lrsquoa-iat fatu unu muntone de cumplimentos finas sa Reina Vigravergine in pessone Ma cando si lrsquoaiat posta lrsquoaiat bintu su pesu de sa coratza mannamiddotmanna e de srsquoelmu de atzagravergiu e fiat rutu in manera grae in su pamentu de pedra iscorgendemiddotsi sos ghenugros e faghendemiddotsi marcos biaitos in sas nughes de sa manu dereta

Pro carchi die a pustis de custu fatu su pantasma fiat ista-du male a beru e belle non fiat essidu dae srsquoaposentu si non pro

Oscar Wilde19

contibigiare sa magra de sagravembene Belle gasi tenendemiddotsi a contu si nche fiat sanadu e aiat detzigravedidu de fagraveghere sa de tres proas pro assustare su ministru de sos Istados Unidos e sa famigravelia sua At isseberadu una chenagravebura su deghessete de austu pro srsquoapa-ritzione sua e srsquoat coladu ora meda pompiende sos bestires suos detzidende in fines de leare unu capeddu mannu alilargu cun una pinna ruja unu sudagraveriu incrispadu in bursos e in tzugru e unrsquoisto-cu ruingiadu A parte de sero brsquoat agravepidu una traschia rebbesta de abba e su bentu fiat gasi forte chi totu sas ventanas e sas ghennas de sa domo antiga tremiant e trachidaiant A nagraverrere sa giusta fiat progravepiu custu su tempus chi lrsquoagradaiat Custos fiant sos disinnos suos diat egravessere intrada a bellu a bellu a srsquoaposentu de Washing-ton Otis lrsquoaiat agravepidu murrungiadu carchi cosa dae pees de su letu e si diat egravessere puntu tres bias in su gugraveturu a su sonu de una mugravesi-ca bassa Su pantasma a Washington lrsquoastiaiat in manera parti-culare ca ischiat chi fiat isse chi nche bogaiat sas magras famadas de sagravembene de Canterville impitende su ldquoPinkertonrsquos Paragon Detergentrdquo A pustis chi nchrsquoaeret torradu cussu giogravevanu atrividu e temeragraveriu a unrsquoistadu de terrore ispreadu diat egravessere andadu a srsquoaposentu ocupadu dae su ministru de sos Istados Unidos e dae sa mugere e aiat agravepidu postu una manu pigulosa in sos cherbed-dos de sa sennora Otis surbiende in srsquoorigra treme treme de su maridu sos segretos de sa domo de sos ossos Pro su chi pertocaiat a Virginiedda no aiat galu pessadu ite fagraveghere Issa no lrsquoaiat mai ghetadu ingiugravergios e fiat galana e manerosa Pagas ghegravemidas dae srsquoarmagravergiu at pessadu diant egravessere bastadas o si custu non es-seret bastadu a nche lrsquoischidare diat agraveere pogravetzidu chircare a srsquoa-pagraverpidu sa manta cun sos pograveddighes tegraveteros Pro su chi pertocaiat sos gremegraveddighes teniat progravepiu idea de los iscaddare Sa prima cosa de fagraveghere de seguru fiat a si lis segraveere a subra de petorras pro lis dare sa sensatzione afogadora de unu bisu malu Tando sigomente sos letos issoro fiant bastante a curtzu srsquounu a srsquoagraveteru si diat egravessere postu in mesu leende sa forma de unu mortu birde e

Su pantaSma de Canterville 20

astradu finas a cando non si diant egravessere fatos tegraveteros a srsquoispramu e in fines diat agraveere fuliadu su sudagraveriu e diat egravessere andada tragravegia tragravegia in srsquoaposentu cun sos ossos biancos nigraveidos e unrsquoogru a ro-dia faghende sa parte de ldquoTanielle su Mudu o srsquoIschegraveletru de su Suitzidardquo unu rogravele chi prus de una bia aiat tentu unrsquoefetu mannu e chi cunsideraiat belle aguale a sa parte famada sua de ldquoMartine su Manigraveacu o su Mistegraveriu Mascaradurdquo

A sas deghe e mesa su pantasma at intesu sa famigravelia andende a letu Pro una pagu de tempus lrsquoant dadu infadu sos iscacagravellios agrestes de sos gremegraveddighes chi cun srsquoalligria issoro ispessa-mentada de iscolanos si fiant ispassiende in antis de cumintzare a pasare Ma a sas ugravendighi e cuartu su logu fiat asseriadu e can-do at sonadu mesunote est essidu a campu Su cucumiau fiat iscu-dende sas alas a su bidru su corbu fiat croende dae srsquoeni e su ben-tu andaiat feri feri in sa domo ghemende che a unrsquoagravenima pegraverdida Ma sa famigravelia Otis fiat dormende sena connograveschere su destinu malu suo e prus a forte de srsquoabba e de sa traschia si intendiat su sorrogrogravengiu pegraverpere de su ministru de sos Istados Unidos Su pantasma est essidu a cua dae srsquoinforru de linna cun unu risi-gheddu malinnu in sa buca sua cruele e prighigionada e sa luna srsquoest cuada in palas de una nue cando nchrsquoat coladu a fura su mira-dore mannu in ue sos istemmas aragraveldicos suos e sos de sa mugere sua morta male fiant blasonados in colore de chelu e de oro Su pantasma fiat lassinende sena si pasare che a unrsquoumbra malinna e pariat chi finas srsquoiscurigore lrsquoascamaiat cando colaiat Totu in unu lrsquoest partu de integravendere calicunu cramende ma fiat petzi unu cane apeddende dae srsquoIstatzu Ruju e at sighidu a andare murrun-gende irrocos istrambogravetigos de su segraveculu 16 e parende cada tantu srsquoistocu ruingiadu in srsquoagraveera de mesunote In fines su pantasma est crogravempidu a su cugione de su passadissu a curtzu a srsquoaposentu de Washington su disditzadu Pro unrsquoiscuta srsquoest pasadu in srsquoigraventeri chi su bentu surbiende nche li pesaiat in cugravecuru sos pilos murros e lorigados tortighende in pinnigas grotescas e fantagravesticas srsquoorrore

Oscar Wilde21

sena nugravemene de su sudagraveriu Tando su relogravegiu at sonadu su cuar-tu e su pantasma at cumpresu chi su tempus nche fiat crogravempidu Srsquoat fatu unu risigheddu a sa sola e nchrsquoat coladu su cugione ma in pessu lrsquoat fatu cun una ghegravemida lastimosa de terrore nchrsquoest torradu a palas in segus e srsquoat cuadu sa cara isarbulida cun sas manos longas e ossudas Progravepiu in dae in antis suo brsquoaiat unrsquoi-spetru orrorosu firmu comente una figura dolada e mostruosu comente su bisu de unrsquoissentidu Sa conca fiat ispilida e lustrada sa cara tunda e grassa e bianca unrsquoiscracagravelliu orrorosu pariat chi aiat tortinadu sos liniamentos suos in unrsquoiscarigravengiu eternu Dae ogros nche lrsquoessiant a fiotu rajos de lughe ruja sa buca fiat unu putzu ladu de fogu e unu bestire orrorosu chi srsquoassimigiaiat a su suo cugugiaiat comente nie mudu cussu corpus de Titanu In petorras teniat unu cartellu cun iscritas curiosas in caragraveteres anti-gos chi pariat unu pagu unu pregone de cosas birgongiosas unu pagu unu registru de pecados agrestes unu pagu unu calendagraveriu terrorosu de su crigravemine e cun sa manu dereta teniat in artu unu farchione de atzagravergiu lughente

Sigomente no aiat bidu mai unrsquoispetru su pantasma de Can-terville srsquoat leadu unrsquoassuconu mannu e a pustis de agraveere dadu una mirada lestra a cussa aparitzione terrorosa si nchrsquoest torradu currende a srsquoaposentu suo trobeendemiddotsi in su sudagraveriu in srsquoigraventeri chi fiat colende in presse in presse in su passadissu e in fines lassendemiddotnche rugraveere srsquoistocu ruingiadu in sas botas militares de su ministru in ue srsquoin cras lrsquoat agatadu su maistru de sala Cando srsquoest agatadu in srsquointimidade de srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest ghetadu a subra de una banita e srsquoat cuadu sa cara suta de sas mantas Belle gasi a pustis de unu pagu srsquoispigraveridu animosu anti-gu de Canterville est torradu in possa e at detzigravedidu de andare a faeddare cun srsquoagraveteru pantasma in pessu chi esseret essidu su sole Tando progravepiu cando srsquoarbegraveschida fiat imprateende sos montigros est torradu a su logu in ue pro sa prima bia aiat ghetadu ogros a srsquoispetru ispramosu pessende chi in fines duos pantasmas fiant

Su pantaSma de Canterville 22

megravegius de unu e chi cun srsquoagiudu de custu amigu nou diat agraveere gherradu megravegius cun sos gremegraveddighes Cando su pantasma est crogravempidu a su logu perograve unrsquoispetagraveculu terrorosu si lrsquoest paradu in dae antis Carchi cosa est craru deviat egravessere capitada a srsquoispetru ca sa lughe si nche fiat falada de su totu dae sos ogros suos infos-sados su farchione lughente nche li fiat rutu dae manos e si fiat imbaradu a su muru in unrsquoatitugravedine tesa e incogravemoda Su panta-sma de Canterville est curtu a dae in antis e lrsquoat agarradu cun sos bratzos cando at bidu cun orrore chi sa conca nchrsquoest lassinada a terra e su corpus at leadu una postura incrinada tando srsquoest agatada astringhende una cortina de letu in cotonia bianca unrsquoi-scogravebolu unu lepone de masellaju in srsquoigraventeri chi a curtzu a pees brsquoaiat unu napu bograveidu Sena cumpregravendere custa trasformatzione curiosa at agarradu su cartellu cun presse abberborada e in cue in sa lughe murra de su mangianu at legraveghidu

Su pantasma de OtisSrsquoUgravenicu Ispetru Beru e OriginaleDade cara a sas Imitatziones Totu sos agraveteros sunt Farsos Tando at cumpresu totu Lrsquoaiant trampadu imboligadu leadu

in giru Sa mirada antiga de sos Cantervilles est torrada a essire in ogros srsquoat astrintu a pare sas ghinghias sena dentes e pesende sas manos alligiadas subra de sa conca at giuradu cunforma a sa fraseologia caraterigravestica de srsquoiscola antiga chi cando Chanticleer aeret sonadu duas bias cun su corru alligru suo bi diat agraveere agravepidu fatos de sagravembene e su Mortore diat egravessere coladu cun sos passos suos mudos

No aiat mancu agabbadu de fagraveghere custu giuramentu orroro-su chi dae sa cobertura a tegraveulas rujas de unrsquoistatzu a tesu srsquoat inte-

Oscar Wilde23

su unu puddu cantende Su pantasma at fatu unrsquoiscracagravelliu longu bassu e ragravenchidu e srsquoest postu a isetare At isetadu ora cun ora ma su puddu pro carchi resone curiosa no at torradu a cantare In fines a sas sete e mesu sas tzeracas acudende nche lrsquoant fatu lassare su bigiadogravergiu suo terrorosu e at ghiradu passu passu a srsquoaposentu suo pessende a su giuramentu suo vanu e a sos pessos suos abbadinados In cue at consultadu unos cantos libros de ca-valleria antiga chi lrsquoagradaiant a botu e at agatadu chi cada bia chi si faghiat custu giuramentu Chanticleer cantaiat semper pro sa segunda bia ldquoChi sa malaura crompat a su puddu malurdquo at murrungiadu ldquoApo connotu sas dies chi cun sa lantza mea forte li dia agraveere pertuntu sa gorgoena e lu dia agraveere fatu cantare man-cari esseret morturdquo Tando su pantasma srsquoest corcadu in su baule cogravemodu de prumu e brsquoest abbarradu finas a sero

Oscar Wilde24

IV

Srsquoin cras su pantasma fiat a beru degravebile e istracu Su turba-mentu terrorosu de sas ugravertimas bator chidas fiat cumintzende a tegravennere efetu Sos negravervios fiant a bigraveculos e si siddiat a su sonu prus legravebiu Pro chimbe dies est abbarradu in srsquoaposentu e in fines at detzigravedidu de lassare pegraverdere sa magra de sagravembene in su pamen-tu de sa biblioteca Si sa famigravelia Otis no lu cheriat est craru chi no lu meressiat Si bidet chi fiant pessones chi istaiant in unu gra-du bassu materiale de srsquoesistegraventzia e non fiant bonas a apretziare su valore simbogravelicu de sos fenogravemenos sensigravebiles Sa chistione de sas aparitziones fantasmagraveticas e srsquoisvilupu de sos corpos astrales fiant de seguru unrsquoagravetera cosa e non fiant suta de su controllu suo Fiat unu dovere suo solenne a essire a pigravegiu in su passadissu una bia in sa chida e a murrungiare carchi cosa dae su miradore su primu e su de tres megravercuris de cada mese e non bidiat comente pogravedere istransire custos doveres sena pegraverdere sa cara Est a beru chi sa vida sua fiat istada prena de malinnidade ma de su re-stu teniat contivigravegiu meda in totu su chi interessaiat su mundu subranaturale Pro agraveteros tres sagravebados duncas su pantasma est coladu che a su sogravelitu in su passadissu intre mesunote e sas tres de mangianu dende cara in cada manera a non si fagraveghere ne integravendere nen bigravedere Si nchrsquoaiat catzadu sas botas caminaiat prus a legravebiu chi podiat in sas tagraveulas betzas mandigadas dae su tagraveralu srsquoaiat postu una capa manna de velludu nieddu e srsquoaiat leadu su cuidadu de untare sas cadenas cun su lubrificadore ldquoRising Sun rdquo

Oscar Wilde25

Devo reconnograveschere chi at peleadu meda pro adotare custu megravediu nou de protetzione Belle gasi una note cando totu sa famigravelia fiat chenende su pantasma si nchrsquoest intradu a fura a srsquoaposentu de dormire de sennor Otis e at leadu srsquoampullita A sa prima srsquoin-tendiat unu pagu umiliadu ma pustis est istadu bastante sagravebiu de reconnograveschere chi podiat petzi faeddare bene de custu imbentu chi in unu tzertu sensu serviat pro sas finalidades suas Ma a begravetia de totu custu no lrsquoant lassadu in pasu Isterriant semper fu-neddas in su passadissu in ue su pantasma si trobeiat caminende in srsquoiscurigore e una bia cando fiat bestidu pro sa parte de ldquoIsacu Nieddu o su Cassadore de su Padente de Hogleyrdquo at fatu una ruta mala apeighende unu lassinogravengiu de butiru chi sos gremegraveddighes aiant istegraverridu dae srsquointrada de sa Sala de sos Aratzos a sa punta de srsquoiscala de linna de chercu Custu ugravertimu ingiugravergiu lrsquoat bati-du tantu venenu chi at detzigravedidu de fagraveghere unrsquoisfortzu finale pro afirmare sa dinnidade e sa positzione sotziale sua e at cuncorda-du de fagraveghere vigravesita a cuddos istudenteddos de Eton betiosos srsquoin cras note in su pessonagravegiu suo famadu de ldquoRupert srsquoAtrividu o su Conte Isconcadurdquo

Fiant prus de setanta annos chi no essiat a campu cun cussu travestimentu pro egravessere pretzisos dae cando aiat assustadu gasi meda Lady Barbara Modish sa galana chi issa aiat truncadu dere-tu srsquoafidu cun su giaju de su Lord Canterville de como e si nche fiat fuida a Gretna Green cun Jack Castletown su bellu decra-rende chi nudda in su mundu la diat agraveere cumbinta a intrare in una famigravelia chi permitiat a unrsquoispetru gasi orrorosu de passigiare in su terratzu in srsquointerlughes A Jack srsquoiscuru Lord Canterville lrsquoaiat isparadu in unu duellu in Wandsworth Common e Lady Barbara fiat morta de crebu in Tumbridge Wells in antis chi esse-ret coladu srsquoannu Duncas cussa aparitzione fiat istada una reses-sida manna in totu sos sensos Fiat semper e cando un ldquotrucurdquo difigravetzile meda si si podet impitare custa espressione gasi teatrale cun unu de sos mistegraverios prus mannos de su subranaturale o pro

Su pantaSma de Canterville 26

impreare unu tegravermine prus sientigraveficu su mundu ultranaturale e brsquoat postu tres oras intreas pro srsquoammaniare In fines totu fiat prontu e su pantasma fiat cuntentu meda de comente fiat postu Sas botas mannas de pedde chi andaiant cun su bestire fiant unu pagu tropu largas e at agatadu petzi una de sas pistolas ma in su cumplessu fiat bastante sudisfatu e a sa una e cuartu nchrsquoest essidu cun lebiesa dae srsquoinforru de linna e est coladu tragravesina tragravesi-na in su passadissu Cando nchrsquoest crogravempidu a srsquoaposentu ocupa-du dae sos gremegraveddighes chi mi paret chi si naraiat srsquoAposentu Biaitu pro su colore de sas cortinas at agatadu sa ghenna ghirada Isperende de fagraveghere unrsquointrada a efetu lrsquoat aberta in campu ma una broca grae de abba nche lrsquoest ruta a subra infundendemiddotlu totu cantu e manchende sa pala manca de pagos tzentigravemetros In su matessi tempus at intesu iscracagravellios abbrandados benende dae su letu a baldachinu Srsquoiscossa a su sistema nerbiosu suo est istada gasi manna chi si nchrsquoest torradu a srsquoaposentu suo currende che coete e srsquoin cras at degravevidu abbarrare in letu cun unu rifriu malu Srsquougravenica cosa chi lrsquoacunortaiat de totu custa paristograveria fiat chi non srsquoaiat giutu in fatu sa conca ca si lrsquoaeret fatu sas cunseguegraventzias diant agraveere pogravetzidu egravessere segraverias a beru

Duncas lrsquoest begravennidu mancu srsquoisperu de pogravedere assustare cussa famigravelia americana grussera e srsquoest acuntentadu comente regravegula de trasinare in sos passadissos cun iscarpas de sola modde cun unrsquoisserpa grussa ruja imboligada in tzugru ca timiat sas curren-tes e unrsquoarchibusu minore srsquoin casu sos gremegraveddighes lrsquoaerent atacadu Su corfu finale lrsquoat retzidu su deghennoe de cabudanni Su pantasma fiat faladu a giosso a srsquointrada manna seguru chi nessi in cue no li diant agraveere dadu infadu e si fiat ispassiende a fagraveghere cummentos brullanos subra de sas fotografias mannas ti-radas dae Saroni de su ministru de sos Istados Unidos e de sa mu-gere chi como fiant intradas in parte de sos ritratos de sa famigravelia Canterville Fiat bestida in manera elementare ma elegante cun unu sudagraveriu longu magradu de terra de campusantu srsquoaiat ligadu

Oscar Wilde27

sa massidda cun una ria de linu grogu e giughiat una lantia mi-nore e una pala de interramortos Infatis srsquoaiat postu su bestire de su pessonagravegiu de ldquoGiona Sena Losa o su Furone de Mortos de Chertsey Barnrdquo una de sas megravegius impersonificatziones suas chi sos Cantervilles teniant totu sas resones de si ndrsquoammentare ca fiat istada srsquoorigravegine bera de sa bria cun su bighinu issoro Lord Rufford Fiant belle sas duas e cuartu de mangianu e a su chi si podiat intzertare non brsquoaiat prus nemos pesadu Ma in srsquoigraventeri chi fiat passigende chirru a sa biblioteca pro bigravedere si brsquoaiat galu tratas de sa magra de sagravembene totu in unu nche li sunt crogravempi-das dae unu cugione iscuru duas figuras chi fiant iscotzulende che issentidos sos bratzos subra de sa conca issoro e lrsquoant tzichir-riadu ldquoBUUrdquo in srsquoorigra

Leadu dae unrsquoispramu chi cunsiderada sa situatzione si po-diat cunsiderare un cosa naturale su pantasma srsquoest postu a cugraver-rere in sas iscalas ma at intopadu a Washington Otis chi lu fiat isetende cun una siringa de giardinu e sigomente sos inimigos lrsquoaiant inghiriadu a cada ala torrendemiddotlu a puntu malu su panta-sma est isvanegravessidu in unrsquoistufa manna de ferru chi pro bonaura non fiat alluta e at degravevidu torrare a srsquoaposentu suo colende in sas cannas fumagraverias e in sos cucumenales arribbende in unrsquoistadu terrorosu de brutura disograverdine e disisperu

A pustis de custu fatu non srsquoest bidu prus su pantasma in bar-danas a de note Sos gremegraveddighes lrsquoant isetadu in prus de unrsquooca-sione e cada note isparghiant corgiolu de nughe in sos passadis-sos dende infadu meda a su babbu e a sa mama e a sos tzeracos ma non brsquoaiat nudda de fagraveghere Fiat craru chi aiant fertu gasi meda sos sentimentos suos chi non si cheriat fagraveghere bigravedere prus Sennor Otis tando at torradu a leare in manu su traballu man-nu suo subra de srsquoistograveria de su Partidu Democragraveticu chi lu fiat impinnende dae unos cantos annos sa sennora Otis at amma-niadu una festa de clam-bake chi at ispantadu totu sa contea sos pitzinnos si sunt ghetados a su lacrosse a srsquoeuchre a su poker

Su pantaSma de Canterville 28

e a agraveteros giogos natzionales americanos e Virginia andaiat a caddu cun su pony suo in sas agravendelas de su parcu acumpangiada dae su giogravevanu Duca de Chershire chi fiat begravennidu a Canterville Chase pro bi colare srsquougravertima chida de vacagraventzias Totus oramai pessaiant chi su pantasma si nche fiat andadu e infatis su sennor Otis aiat iscritu una ligravetera in propogravesitu a Lord Canterville chi in risposta aiat espressadu su praghere suo prus mannu a integravendere custa noa e aiat imbiadu sos megravegius cumplimentos a sa mugere istimada de su ministru

Sos Otis perograve si fiant faddidos ca su pantasma fiat galu in sa domo e mancari esseret postu male non si fiat pro nudda acu-nortadu a lassare istare mescamente dae cando aiat intesu chi in mesu de sos istragravengios bi fiat su giogravevanu Duca de Cheshire chi su tziu de su babbu Lord Francis Stilton una bia aiat iscummissu chentu ghineas cun su Coronellu Carbury chi diat agraveere giogadu a dados cun su pantasma de Canterville e lrsquoaiant agatadu srsquoincragraves mangianu istegraverridu in su pamentu de sa sala de su poker in unrsquoi-stadu tale de impotegraventzia paraligravetica chi mancari apat campadu finas a betzu dae tando no est resessidu prus a nagraverrere agraveteru si non ldquoduos sesrdquo Totus in cussu tempus ischiant ite fiat capitadu mancari chi pro rispetu de sos sentimentos de sas duas famigravelias nogravebiles srsquoesseret fatu de totu pro cuare sa cosa e si podet agatare unu rendecontu cumpretu de sas tzircustagraventzias ligadas a custu fatu in su de tres volugravemenes de ldquoAmmentos de su Prigraventzipe Re-gente e de sos Amigos suosrdquo iscritu dae Lord Tattle Su panta-sma est craru teniat su pidinu de mustrare chi no aiat pegraverdidu srsquoinfluegraventzia sua in sos Stiltons chi cun custa famigravelia fiat impa-rentadu dae tesu ca una sorrastra sua si fiat cojuada en secondes noces cun su Sieur de Bulkeley chi dae issu comente totus ischint sos Ducas de Cheshire benint in ligravenia direta Duncas at detzigravedidu de srsquoammaniare pro si mustrare a srsquoamoradeddu de Virginia in srsquoimpersonificatzione famada de su ldquoMogravengiu Vampiru o su Be-neditinu Sena Sagravembenerdquo una rapresentatzione gasi orrorosa chi

Oscar Wilde29

cando Lady Startup lrsquoaiat bida e custu fiat capitadu in srsquougravertima die de annu fatale de su 1764 si fiat posta a tzichirriare a sa prus arta li fiat begravennidu unrsquoatacu de apoplessia e si nche fiat morta in tempus de tres dies a pustis de agraveere diseredadu a sos Cantervilles chi fiant sos parentes suos prus a curtzu e de agraveere lassadu totu su dinare a srsquoapotecagraveriu suo de Londra In srsquougravertimu mamentu perograve su terrore chi teniat de sos gremegraveddighes aiat fatu abbarrare su pantasma in srsquoaposentu suo e su Duca minore aiat dormidu in pasu suta de su baldachinu mannu pinniadu de srsquoAposentu Reale bisende a Virgigravenia

Oscar Wilde30

V

Pagas dies a pustis Virgigravenia e su cavalieri suo pililorigadu sunt andados a caddu in sos prados de Brockley in ue issa colen-de in una cresura srsquoat istratzuladu gasi male su bestire chi cando est ghirada a domo at detzigravedidu de artziare in srsquoiscala de segus pro non si fagraveghere bigravedere Comente nchrsquoat coladu in presse sa Sala de sos Aratzos chi sa ghenna fiat aberta pro casualidade lrsquoest partu de bigravedere calicunu in intro e pessende chi esseret sa tzeraca de sa mama chi a bias giughiat a cue su traballu suo at abbaidadu a intro pro li pedire de li cosire su bestire Ite ispantu imbetzes cando at bidu chi fiat su pantasma de Canterville Lrsquoat bidu segraveidu a curtzu a sa ventana pompiende srsquooro ruinadu de sos agraverbores in-groghidos bolende in srsquoagraveera e sas fogravegias rujas ballende che issen-tidas in su viale longu Teniat sa conca imbarada a una manu in unrsquoistadu de depressione manna A sas beras su pantasma pariat gasi disditzadu e gasi postu male chi Virginiedda chi sa prima idea fiat istada de si nche fuire e de si frischiare in srsquoaposentu suo ndrsquoat tentu dolu e at detzigravedidu de proare a lrsquoacunortare Su passu de sa pitzinna fiat gasi legravebiu e sa malinconia de su pantasma gasi manna chi srsquoest abbigiadu de sa presegraventzia sua petzi cando lrsquoat faeddadu

ldquoMi dispraghet pro tenerdquo at naradu Virgigravenia ldquoma frades meos si nche ghirant a Eton cras tando si ti cumportas bene nemos trsquoat a dare prus infadurdquo

ldquoEst assurdu a mi pedire de mi cumportare benerdquo at rispostu

Oscar Wilde31

su pantasma furriendemiddotsi transidu a sa pitzinnedda galana chi si fiat atrivida a li faeddare ldquoprogravepiu assurdu Deo devo iscotzulare sas cadenas e ghegravemere colende in sos frigraveschios e passigiare a de note si est custu chi cheres nagraverrere Est srsquougravenica resone mea pro esigravestere rdquo

ldquoNo est una resone pro esigravestere e tue giai lrsquoischis chi ses istadu a beru isseleradu Sa sennora Umney nos at naradu sa prima die chi semus begravennidos a inoghe chi tue as mortu a mugere tuardquo

ldquoEja lrsquoammintordquo at naradu su pantasma cun arroddu ldquoma fiat petzi una chistione de famigravelia e non tocaiat agravetera genterdquo

ldquoEst isballiadu meda a ochigraveere a calicunurdquo at naradu Virgigravenia chi a bias teniat una gravidade puritana durche leada dae carchi antepassadu de srsquoInghilterra Noa

ldquoOh deo ogravedio sa severidade barata de srsquoegravetica astrata Mugere mea non baliat a nudda no mrsquoimmidonaiat sos collarinos co-mente si tocat e no ischiat a coghinare A lrsquoischis aia isparadu a unu cabrolu una die in su padente de Hogley progravepiu una begravestia bella e a lrsquoischis comente mi lrsquoat aparitzadu Oh ma no importat como ca est totu agabbadu e non pesso chi sos frades apant fatu una cosa galana a mi fagraveghere mograverrere de fagravemene mancari lrsquoapa morta deordquo

ldquoDe fagravemene trsquoant fatu mograverrere Oh sennor pantasma cheria nagraverrere Sir Simon fagravemene tenes Deo tegravengio unu cogone in sa taschedda A lu cheresrdquo

ldquoNono gragravetzias oramai non magravendigo prus ma ses istada ma-nerosa a beru a mi lu nagraverrere e de seguru ses meda prus simpagraveti-ca de sa famigravelia tua orrorosa rude vulgare disonestardquo

ldquoBastatrdquo at tzichirriadu Virgigravenia pistende su pee ldquoses tue chi ses rude e orrorosu e vulgare e si cherimus faeddare de di-sonestade lrsquoischis bene chi mi nchrsquoas furadu sos colores dae su cuntenidore meu pro proare a torrare a fagraveghere cussa magra de sagravembene ridigravecula in sa biblioteca In antis ti nchrsquoas leadu totu sos rujos finas su muradu e deo non podia prus pintare su sole

Su pantaSma de Canterville 32

intrendemiddotsimiddotnche tando ti nchrsquoas leadu su birde ismeraldu e su gro-gu cromadu e in fines mi nchrsquoat abbarradu srsquoigravendigu e su biancu tzinesu e podia pintare petzi iscenas cun sa lughe de sa luna chi sunt semper deprimidoras a las abbaidare e no est fagravetzile a las fagraveghere Non trsquoapo mai iscobiadu mancari essere infadada meda e mancari totu sa cosa esseret ridigravecula meda ca naremus sa beri-dade chie at intesu faeddare mai de sagravembene birde ismeraldurdquo

ldquoTando a nagraverrere su berurdquo at naradu su pantasma cun unu tonu masedu ldquoite podia fagraveghere Est una cosa difigravetzile meda a buscare sagravembene beru in dies de oe e sigomente aiat cumintza-du frade tuo cun su detersivu Paragon non bidia peruna resone pro no mi nche leare sos colores tuos E si faeddamus de colores est semper una chistione de preferegraventzias sos Cantervilles tenent sagravembene biaitu pro nagraverrere su prus biaitu de Inghilterra ma isco chi bois sos americanos non dades cara a cosas de custa castardquo

ldquoTue no ndrsquoischis nudda e sa megravegius cosas chi podes fagraveghere est a emigrare e a megiorare sa mente tua Babbu diat egravessere tropu cuntentu de ti dare unu billete gratis e mancari brsquoapat tassas artas subra de sos ispigraveridos de cada casta non bi diat agraveere problemas in sa dogana ca sos funtzionagraverios sunt totus de su Partidu De-mocragraveticu So segura chi in New York dias tegravennere una resessida manna Deo isco chi brsquoat pessones medas chi diant dare chen-tumigravegia dogravellaros pro agraveere unu giaju e galu de prus pro agraveere unu pantasma in famigraveliardquo

ldquoNon creo chi srsquoAmegraverica mi diat agradarerdquo ldquoPesso ca non tenimus nen ruinas nen cosas curiosasrdquo at nara-

du Virgigravenia befulana ldquoNudda ruinas nudda cosas curiosasrdquo at rispostu su panta-

sma ldquobois tenides sa flota bostra e sas maneras bostrasrdquoldquoBonas tardas Apo a andare a ue est babbu pro li fagraveghere dare

unrsquoagravetera chida de vacagraventzia a sos gremegraveddighesrdquoldquoPro praghere no andeis sennorina Virgigraveniardquo at tzichirriadu

ldquodeo so gasi a sa sola e gasi sena sorte chi a beru no isco ite fagraveghe-

Oscar Wilde33

re Deo chegravergio andare a dormire e non potzordquoldquoCustu est progravepiu assurdu Non deves fagraveghere agraveteru si no anda-

re a letu e istudare sa candela Est difigravetzile meda a bias a abbarra-re ischidos mescamente in cregravesia ma non brsquoat dificurtade peruna a si nche dormire Finas sas criaduras lrsquoischint fagraveghere e non sunt abbistas medardquo

ldquoDeo non dormo dae treghentos annosrdquo at naradu cun tristu-ra e sos ogros bellos in colore de chelu de Virgigravenia si sunt abertos a sa meravigravegia ldquosunt treghentos annos chi non dormo e mrsquointen-do unrsquoistrachitugravedinerdquo

Virgigravenia srsquoest fata segraveria e sas labrigheddas suas ant tregravemidu che fogravegias de rosa Srsquoest acurtziada a su pantasma e inghenugrendemiddotsi a costagravegiu srsquoat pompiadu sa cara sua betza e alligiada

ldquoSrsquoiscuru su pantasmardquo at murmuradu ldquonon tenes unu logu in ue dormirerdquo

ldquoIn srsquoagravetera ala de su padente de pinosrdquo at rispostu cun una bo-ghe bassa e bisadora ldquobrsquoat unu giardineddu In cue srsquoerba creschet arta e ispissa in cue bi sunt sos isteddos mannos e biancos de su bidduri in cue su rusinnolu cantat note note Note note cantat e sa luna frita de cristallu pogravempiat a giosso e srsquoeni isparghet sas cambas suas mannas mannas subra de sos chi dormintrdquo

Sos ogros de Virgigravenia si sunt infustos de prantu e srsquoat cuadu sa cara cun sas manos

ldquoCheres nagraverrere su Giardinu de sa Morterdquo at pispisadu ldquoEja Sa morte Sa morte devet egravessere gasi bella A corcare in

sa terra modde tabachina cun sos filos de erba nagravennigamiddotnagravenniga subra de sa conca e ascurtare su mudigravemene A non tegravennere ne eris e nen cras A ismentigare su tempus a perdonare sa vida a egravessere in pasu Tue mi podes agiuare Tue podes abegraverrere pro mene sos portales de sa domo de sa Morte ca srsquoAmore est semper cun te-gus e srsquoAmore est prus forte de sa Morterdquo

Virgigravenia srsquoest tregravemida una titia de fritu lrsquoat cursadu sa carena e pro pagas iscutas non srsquoat intesu sonu Issa si pariat comente chi

Su pantaSma de Canterville 34

esseret in unu bisu terrorosu Tando su pantasma at faeddadu torra e sa boghe sua pariat

srsquoograverchidu de su bentu ldquoIntesa mai lrsquoas sa profetzia antiga de sa ventana de sa biblio-

tecardquoldquoOh a srsquoispissurdquo at tzichirriadu sa pisedda abbaidende a susu

ldquoLa connosco bene a beru Est pintada in ligraveteras nieddas curiosas e benit male a la legraveghere Brsquoat petzi ses rias

Cando una pitzinna de oro podet otegravennereUna pregadoria dae sas lavras de su pecaduCando sa megravendula istograveiga dat frugravetoraE una criadura donat sas lagravegrimasTando totu sa domo at a abbarrare chietaE sa paghe at a falare in Canterville

Ma no isco ite cheret nagraverrererdquo ldquoCussas paragraveulas cherent nagraverrererdquo at naradu su pantasma cun

tristura ldquochi tue deves pragravenghere cun megus pro sos pecados meos ca deo no apo lagravegrimas e pregare cun megus pro srsquoagravenima mea ca deo no apo fide e tando si tue ses semper istada durche e bona e manerosa srsquoAgravenghelu de sa Morte at a tegravennere piedade de mene Tue as a bigravedere pantumas chi ponent a tigravemere in srsquoiscurigo-re e boghes malinnas trsquoant a pispisare in srsquoorigra ma non trsquoant a fagraveghere male ca contra a sa puresa de una pisedda sos pogravederes de srsquoInferru non podent bigravenchererdquo

Virgigravenia no at torradu imposta e su pantasma srsquoat tograverchidu sas manos cun unu disisperu agreste abbaidende sa conca brunda sua incrinada Totu in unu sa pitzinna srsquoest pesada isarbulida e cun una lughe curiosa in sos ogros ldquoDeo non timordquo at naradu a firmu ldquoe apo a pedire a srsquo Agravenghelu de tegravennere dolu de tenerdquo

Su pantasma srsquoest pesadu dae su seidogravergiu suo cun unu tzichigraver-riu degravebile de alligria e leendemiddotli sa manu srsquoest incrinadu cun sa gragravetzia de agraveteros tempos e bi lrsquoat basada Sos pograveddighes suos

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 7: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Oscar Wilde7

bostras creo chi si brsquoaeret agravepidu una cosa tipu unu pantasma in Europa nche lrsquoaiamus tramudada a logu nostru in pagu tempus pro nche la pogravennere in unu museu o pro la mustrare a totus in caminu

ldquoDeo mi timo chi su pantasma esistat a berurdquo at naradu Lord Canterville bischisende ldquobelle chi podet dare chi no apat tzegravedidu a sas propostas de sos impresagraverios bostros fainagravergios Est connota dae tres segraveculos dae su 1584 pro egravessere pretzisos e sem-per essit a pigravegiu in antis de sa morte de calicunu de sa famigravelia nostrardquo

ldquoSi est pro custu Lord Canterville finas su megraveigu de famigravelia faghet gasi Ma sos pantasmas no esistint e non pesso chi sas leges naturales potzant egravessere suspesas pro srsquoaristocratzia britagravennicardquo

ldquoBois a beru seis a curtzu meda a sa natura in Amegravericardquo at rispostu Lord Canterville chi no aiat cumpresu bene srsquougravertima os-servatzione de su sennor Otis ldquoe si unu pantasma in domo non bos ponet pessamentu andat bene Petzi si devet ammentare chi lrsquoapo avegravertidardquo

A pustis de pagas chidas ant fatu su cuntratu de begravendida e in srsquoagabbu de srsquoistajone su ministru e sa famigravelia sunt tzucados a Canterville Chase Sa sennora Otis chi comente Miss Lucre-tia R Tappen of West 53rd Street fiat istada una bellesa famada in New York fiat como una fegravemina galana intrada in edade cun ogros bellos e unu profilu mannosu Sennoras americanas medas lassende su logu issoro de nagraveschida leant unrsquoaegravergiu de malagraveidas crogravenicas pessende chi si tratet de una casta de finesa europea ma sa sennora Otis no aiat fatu custu isbagravelliu Issa teniat unu corpus bellu a beru e una vitalidade manna chi fiat una cosa de mera-vigravegia De seguru pro cosas medas fiat progravepiu inglesa e fiat unrsquoe-sempru bonu a beru de su fatu chi nois tenimus totu a cumone cun srsquoAmegraverica francu est craru sa limba Su figravegiu mannu chi su babbu e sa mama lrsquoaiant postu Washington in unu mamentu

Su pantaSma de Canterville 8

de patriotismu e de custu issu si nde fiat semper chessadu fiat unu giogravevanu galanu pilibrundu chi si fiat fatu connograveschere in sa diplomatzia americana ghiende su german1 in su casinograve de Newport pro tres istajones una in fatu de srsquoagravetera e finas in Lon-dra fiat connotu comente balladore de gabbale Sas gardegravenias e sa dinnidade nobiliare fiant sas ugravenicas debilesas suas Pro su restu fiat sagravebiu a beru Sa sennorina Virginia E Otis fiat una pitzinna de bigravendighi annos istrigravegile e galana che a una bitera e cun unrsquoaegraver-giu de libertade in sos ogros mannos suos asulos Fiat unrsquoamagravezo-ne meravigiosa e una borta aiat fatu una gara cun Lord Bilton betzu faghende duas bias srsquoinghigraveriu de su parcu binchendemiddotlu pro una mesura e mesu progravepiu in dae in antis de srsquoistagravetua de Achil-le ponende unrsquoalligria manna in su coro de su giogravevanu Duca de Cheshire chi deretu lrsquoaiat dimandada a isposa e chi su sero etotu sos tutores suos nche lrsquoaiant fatu torrare e Eton in unu mare de lagravegrimas A pustis de Virgigravenia beniant sos gremegraveddighes chi a su sogravelitu lis naraiant ldquoIsteddos e Sigravengiasrdquo ca semper intendiant su tocu de su fuete Fiant pitzinnos geniosos e boghendemiddotnche su ministru dinnu sos ugravenicos republicanos beros de sa famigravelia

Sigomente Canteville Chase est a sete migravelias dae Ascot srsquoi-statzione prus a curtzu su sennor Otis aiat telegrafadu pro begraven-nere a nche los leare cun una carrotzedda e totus sunt mograveidos cuntentos mannos Fiat unu sero galanu de trigraveulas e in srsquoagraveera fine bi fiat su nuscu de sos pinos Dae cando in cando srsquointendiat unu tidu meledende subra de sa boghe sua durche o si nche bidiat in mesu de su figravelighe muidende su petus lustradu de unu tzurulitu Unos cantos ischirritos si los fiant pompiende dae subra de sos faos e sos cunillos fiant tzuchende lestros in sa malesa e subra de sos montigros muscosos cun sas coas biancas issoro in agraveeras Belle gasi comente sunt intrados a su caminu de agraverbores de Can-terville Chase su chelu totu in unu srsquoest prenadu de nues unrsquoim-

1 est una casta de ballu

Oscar Wilde9

mobilidade curiosa pariat chi fiat mantenende sas agraveeras unu bolu mannu de corbos nche lis est coladu subra de sas concas e in antis chi esserent crogravempidos a sa domo ant cumintzadu a falare gugravetzios mannos de abba

Ritza in sas istradeddas de srsquoiscala pronta a los retzire brsquoaiat una fegravemina antziana bene bestida cun unu bestire de seda bianca unu capiale e una frandedda biancos Fiat sa sennora Umney sa guvernante chi sa sennora Otis a pustis chi Lady Canterville bi lrsquoaiat pedidu cun totu su coro aiat cuncordadu de mantegravennere in servigravetziu Issa at fatu a totus una reveregraventzia manna cando sunt falados dae sa carrotzedda e lis at naradu in una manera curiosa e antigograveria ldquoSos bene begravennidos siais a Canterville Chaserdquo Ponen-de in fatu suo sunt colados in sa sala galana in istile Tudor e sunt crogravempidos a sa biblioteca una sala longa bassa aforrada cun lin-na de chercu niedda chi in fundu brsquoaiat una ventana manna de bidru coloradu In cue ant agatadu su te prontu e a pustis chi si nchrsquoant catzadu sos gabbanos si sunt segraveidos e ant cumintzadu a srsquoabbaidare a fugraverriu in srsquoigraventeri chi sa sennora Umney los serviat

Totu in unu sa sennora Otis nchrsquoat bidu una magra ruja iscura in su pamentu progravepiu a curtzu a sa tziminea e belle sena cum-pregravendere ite fiat at naradu a sa sennora Umney ldquoMi timo chi nchrsquoat rutu cosa inogherdquo

ldquoEja sa sennorardquo at rispostu sa guvernante antziana a boghe bassa ldquonchrsquoat rutu sagravembene in cussu treturdquo

ldquoIte cosa orrorosardquo at tzichirriadu sa sennora Otis ldquono mrsquoagra-dant pro nudda sas magras de sagravembene in una sala de istare Tocat a nche la mograveere dereturdquo

Sa fegravemina antziana at iscantzadu sas lavras a su risu e at rispo-stu cun cussa matessi boghe bassa e misteriosa ldquoEst su sagravembene de Lady Eleanore de Canterville chi lrsquoaiat morta progravepiu in cussu tretu su maridu Sir Simon de Canterville in su 1575 Sir Simon at campadu agraveteros noe annos e est iscumpartu totu in unu in tzircu-stagraventzias misteriosas a beru Su corpus suo no lrsquoant mai agatadu

Su pantaSma de Canterville 10

ma srsquoispigraveridu suo de pecadore galu est turmentende Canterville Chase Sa magra de sagravembene lrsquoant ammirada turistas e agraveteros e non si nche podet bogarerdquo

ldquoMa custu est unu machinerdquo at tzichirriadu Washington Otis ldquosu Pinkerton su megravegius pro nche catzare sas magras e su deter-sivu Paragon lrsquoant a innetare in su giru de nuddardquo e in antis chi sa guvernante ispramada esseret pogravetzida intervegravennere issu srsquoest inghenugradu e at cumintzadu a isfrigatzare su pamentu cun unu piruleddu chi pariat unu cosmegraveticu nieddu In pagas iscutas non brsquoaiat prus arrastu de sa magra de sagravembene

ldquoLrsquoischia chi Pinkerton funtzionaiatrdquo at giuiladu a ghisa de tri-unfadore in srsquoigraventeri chi si furriaiat a pompiare sa famigravelia sua chi lrsquoabbaidaiat cun ammiru ma aiat in pessu naradu custas paragraveu-las cando unu lampu terrorosu at illuminadu srsquoaposentu iscuru e unu tronu ispantosu los at fatos pesare a sa ritza e sa sennora Umney srsquoest ammoddigada

ldquoIte clima orrorosurdquo at naradu chietu su ministru america-nu alluendemiddotsi unu gigarru ldquoDeo pesso chi custu logu antigu est populadu gasi meda chi non brsquoat bastante tempus bonu pro to-tus Apo semper pessadu chi su disterru est srsquougravenica cosa chi andat bene pro srsquoInghilterrardquo

ldquoHiram meu istimadurdquo at giuiladu sa sennora Otis ldquoite podi-mus fagraveghere cun una fegravemina chi si dismajatrdquo

ldquoLi ponimus sa multa comente si faghet cando calicunu segat carchi cosardquo at rispostu su ministru ldquotando non si diat dismaja-re prusrdquo e infatis in unrsquoiscuta sa sennora Umney est torrada in trassa Semper e cando non brsquoaiat duda chi fiat turbada meda e in manera tosta at avegravertidu a sennor Otis de dare cara a carchi problema chi bi diat agraveere agravepidu in domo

ldquoApo bidu cun sos ogros meos su sennorerdquo at naradu ldquocosas chi diant fagraveghere atzuddare sos pilos in conca a chie si siat e me-das e medas notes no apo dormidu nudda pro sas cosas terrorosas chi sunt capitadas inogherdquo Semper e cando su sennor Otis e sa

Oscar Wilde11

mugere ant asseguradu cun totu su coro cussa agravenima bona chi issos non timiant sos pantasmas e a pustis de agraveere invocadu sas beneditziones de sa Providegraventzia pro su mere e sa mere noos e de srsquoegravessere posta de acordu pro unrsquoaumentu de istipegravendiu sa guver-nante antziana si nchrsquoest torrada tamba tamba a srsquoaposentu suo

Oscar Wilde12

II

Brsquoat agravepidu una traschia manna totu cussa note ma non brsquoat capitadu nudda de particulare Belle gasi srsquoincragraves mangianu can-do sunt falados pro ismurgiare ant agatadu torra in su pamentu sa magra de sagravembene terrorosa ldquoNon pesso chi siat curpa de su detersivu Paragonrdquo at naradu Washington ldquoca lrsquoapo proadu cun totu Devet egravessere su pantasmardquo Duncas nchrsquoat bogadu torra sa magra ma srsquoincragraves mangianu est torrada a essire a pigravegiu Su de tres mangianos fiat torra in cue belle chi su sennor Otis a denote aiat frischiadu sa ghenna de sa biblioteca e si nchrsquoaiat giutu sa crae a subra Totu sa famigravelia como fiat interessada meda a sennor Otis lrsquoat begravennidu sa duda chi forsis fiat istadu tropu dogmagraveticu ne-ghende srsquoesistegraventzia de sos pantasmas sa sennora Otis at espres-sadu srsquoidea de intrare in sa Sotziedade de Istugravedios Paranormales e Washington at ammaniadu pro lrsquoimbiare a sos sennores Myers e Podmore una ligravetera longa a pitzu de sa ldquoPermanegraventzia de sas Magras de Sagravembene cando sunt ligadas a su Crigravemine rdquo Cussa note sunt iscumpartas totu sas dudas subra de srsquoesistegraventzia ogetiva de sos pantasmas

Sa die fiat istada caente e issoliada e in sa friscura de su sero totu sa famigravelia fiat essida a si fagraveghere una passigiada in carrotza Nche sunt ghirados a ora de sas noe e srsquoant mandigadu unu mos-su Nemos at faeddadu de pantasmas e duncas non brsquoaiat mancu cussas cunditziones essentziales de antetzipatzione mentale chi gasi a srsquoispissu benint in antis de sos fenogravemenos paranormales

Oscar Wilde13

Sos argumentos - comente pustis apo ischidu dae su sennor Otis - fiant sos chi a su sogravelitu tratant sos americanos istudiados de sa classe arta sa superioridade istremenada comente atora de Fanny Davenport subra de Sarah Bernhardt sa dificultade de bu-scare trigu moriscu birde durches de trigu nieddu e trigu mori-scu mogravelidu finas in sas megravegius domos inglesas srsquoimportagraventzia de Boston in srsquoisvilupu de srsquoagravenima de su mundu su profetu de su sistema de controllu de sos bagagraveglios in sos viagravegios in trenu sa durcura de srsquoatzentu de New York a cunfrontu de sa pronugraventzia istrasinada de Londra Nemos at faeddadu de su mundu subra-naturale nen brsquoat agravepidu calicunu chi apat mentovadu in carchi manera a Sir Simon de Canterville A sas ugravendighi pretzisas sa famigravelia srsquoest ritirada e a pustis de una mesora totu sas lughes de sa domo nche fiant mortas A pustis de pagu a su sennor Otis nche lrsquoat ischidadu unu sonu curiosu in su passadissu in foras de srsquoaposentu suo Fiat comente unu tzocu de metallu e pariat chi si fiat acurtziende semper de prus Isse si nchrsquoest pesadu totu in unu at allutu unu luminu e at pompiadu srsquoora Fiat sa una de note Isse fiat bastante tranchillu e srsquoat tastadu su bursu chi non pariat de unu chi tenet frebba Su sonu curiosu fiat sighende e cun cussu sonu at intesu finas unos cantos passos Srsquoat postu sas catzolas at leadu unrsquoampullitedda longa dae sa cassita de sa toeleta e at abertu sa ghenna Progravepiu in dae in antis suo at bidu in sa lughe isarbulida de sa luna unu betzu che teniat unrsquoaegravergiu terrorosu Sos ogros fiant comente cantzos de carbone allutu pilos longos e murros li ruiant in palas in lograverigas ispilurtzidas sos bestires chi teniant unu tragravegiu antigu fiant brutos e istratzulados e dae bursos e cambutzos li pendiant musas graes e ferros ruingiados

ldquoSennore meu istimadurdquo at naradu su sennor Otis ldquoLi devo progravepiu pedire de lis pogravennere ogravegiu a cussas cadenas pro custu apo leadu unrsquoampulledda de su lubrificadore ldquoTammany Rising Sunrdquo Narant chi faghet efetu cun una colada ebbia ndrsquoat a agatare sa cunfirma in sos atestados medas de calicunu de sos megravegius

Su pantaSma de Canterville 14

deinos nostros Bi lu lasso inoghe a curtzu a sas candelas de sa cagravemera de letu e apo a egravessere cuntentu de nde li dare agraveteru si ndrsquoat a tegravennere bisogravengiurdquo Cun custa paragraveulas su ministru de sos Ista-dos Unidos at postu srsquoampullita subra de sa mesa de magravermaru e cungende sa ghenna si nchrsquoest torradu a letu

Pro unrsquoiscuta su pantasma de Canterville est abbarradu segraveriu leadu dae unu disdinnu naturale tando iscudendemiddotnche srsquoampul-lita a su pamentu lugraveghidu si nchrsquoest fuidu in su passadissu bo-ghende ghegravemidas fundudas e lampende una lughe birde isarbu-lida Ma progravepiu cando est crogravempidu a sa punta de srsquoiscala manna de linna de chercu una ghenna srsquoest aberta in campu duas figuras minores bestidas de biancu sunt essidas a pigravegiu e unu cabitzale mannu nche lrsquoest coladu surbiende a curtzu a sa conca Fiat craru chi non brsquoaiat tempus de pegraverdere e leende pro fuire Sa de Bator Dimensiones de srsquoIspagravetziu su pantasma est iscumpartu colende in mesu de srsquoinforru de linna de su muru e sa domo est torrada chieta

Cando nchrsquoest crogravempidu a unrsquoaposenteddu segretu in srsquoala de manca de sa domo su pantasma srsquoest imbaradu a unrsquoispera de luna pro leare alenu e at cumintzadu a proare a cumpregravendere co-mente fiat posta sa cosa Mai in una carriera lugorosa e sena pasu durada treghentos annos lrsquoaiant ingiurgiadu in manera gasi grus-sera At pessadu a sa Duchessa Mama chi lrsquoaiat assuconada in srsquoigraventeri chi fiat a sa ritza in dae in antis de srsquoispigru pompiendemiddotsi sas randas e sos diamantes a sas bator camareras chi lis fiat begraven-nidu una crisi istegraverica petzi ca lis aiat fatu unrsquoiscracagravelliu dae segus de sas cortinas de unu de sos aposentos ligraveberos a su pagraverrocu chi nche lrsquoaiat mortu sas candelas una note cando fiat essende dae biblioteca e chi dae tando aiat cumintzadu a si fagraveghere curare dae Sir William Gull ca fiat marturizadu dae sos disturbos nervosos a Madame de Tremoullac sa betza chi essendemiddotsi pesada chitzo unu mangianu e aende bidu unrsquoischegraveletru segraveidu in una poltro-na a curtzu a sa tziminea leghende su diagraveriu suo fiat abbarrada

Oscar Wilde15

in letu pro ses chidas ca lrsquoaiat begravennidu unrsquoatacu de entzefalite e cando fiat sanada fiat torrada in paghe cun sa Cregravesia e aiat trun-cadu srsquoamighegraventzia cun Monsieur de Voltaire cuddu iscegraveticu fa-madu Srsquoat ammentadu cudda note terrorosa chi aiant agatadu a Lord Canterville su malinnu afoghende in srsquoispogiadogravergiu suo cun unu caddu de oros cravadu in gugraveturu isse in antis de mograver-rere aiat cunfessadu chi progravepiu cun cussa carta aiat trampadu a Charles James Fox in Crockfordrsquos furendemiddotnchemiddotli 50000 isterli-nas e giuraiat chi cussa carta bi lrsquoaiat fata ingurtire su pantasma Totu sas valentias mannas suas li torraiant a conca como dae su maistru de sala chi srsquoaiat isparadu unu corfu a cherbeddos in srsquoapartadogravergiu ca aiat bidu una manu birde tocheddende a su bi-dru de sa ventana a Lady Stutfield sa galana chi fiat custrinta a si pogravennere una fasca de velludu nieddu inghiriada in tzugru pro cuare su marcu de chimbe pograveddighes de fogu chi lrsquoaiant brusiadu sa pedde bianca nigraveida e chi in fines si fiat morta ghetendemiddotsi in srsquoistagraveniu de sas carpas in fundu a su Passigravegiu de su Re Cun srsquoe-gotismu entusiagravesticu de unrsquoartista beru su pantasma at torradu a pessare a sas rapresentatziones suas prus famadas e at bischisadu cun amargura cando lrsquoat torradu a conca srsquougravertima aparitzione sua comente lsquoReuben su Rujursquo o su lsquoPitzinnu Istrangulliadursquo su de-butu suo comente lsquoGibeon su Romasu su Sutzadore de Sagravembene de su Ghiddostragravergiu de Bexley rsquo e su furore chi aiat causadu in unu sero galanu de lagravempadas petzi su fatu chi si fiat postu a gio-gare a birillos cun sos ossos suos in su campu de tennis Como a pustis de totu custu deviant begravennere unos cantos americanos remitanos a li propogravennere su lubrificadore Rising Sun e a li gheta-re cabitzales a conca Fiat una cosa chi non si podiat bajulare In prus a perunu pantasma in srsquoistograveria lrsquoaiant tratadu gasi Duncas su pantasma at detzigravedidu de si nde pagare e est abbarradu finas a arbegraveschere meledende meda in sa cosa

Oscar Wilde16

III

Srsquoincragraves mangianu sos Otis cando fiant ismurgende paris ant arresonadu de su pantasma in manera bastante aprofundida Su ministru de sos Istados Unidos est craru fiat unu pagu infada-du ca su donu suo non fiat istadu atzetadu ldquoDeo non tegravengio su disigravegiurdquo at naradu ldquode li fagraveghere male e devo nagraverrere chi cunsi-derende totu su tempus chi srsquoat coladu in custa domo no mi paret una cosa progravepiu educada a li ghetare cabitzales a subrardquo (unrsquoos-servatzione giusta a beru chi perograve intendendemiddotla mi dispraghet a lu nagraverrere sos gremegraveddighes si fiant postos a rigraveere a iscracagravel-liu) ldquoPerograverdquo at sighidu a nagraverrere ldquosi a beru non cheret impitare su lubrificadore Rising Sun nche lrsquoamus a degravevere leare sas cadenas Diat egravessere a beru impossigravebile a dormire cun unu sonu de cussa casta in foras de sos aposentosrdquo

Semper e cando pro su restu de sa chida non sunt istados di-sturbados e srsquougravenica cosa chi abbivaiat srsquoatentzione issoro fiat sa magra de sagravembene chi sighiat a essire in su pamentu de sa biblio-teca Custa fiat a beru una cosa curiosa ca a de note su sennor Otis frischiaiat semper sa ghenna e sas ventanas fiant semper cungiadas cun sas istangas In prus pesaiat unu muntone de cum-mentos su fatu chi su colore cambiaiat cada die carchi mangianu fiat ruju cotu (comente de ruigravengiu) a bias in colore de cheregravesia a bias purpurinu brillante e una bia cando sunt falados a giosso pro sas pregadorias de famigravelia cunforma a sos ritos elementares de sa Cregravesia Ligravebera Episcopale Americana Riformada ant bidu

Oscar Wilde17

chi teniat unu colore birde ismeraldu lugorosu Custos cambia-mentos caleidoscogravepiscos faghiant ispassiare totu sa famigravelia e cada mangianu si faghiant iscummissas subra de su colore Srsquougravenica chi no intraiat in sa brulla fiat Virginiedda chi pro carchi resone chi non si podet cumpregravendere fiat semper anneada meda cando bi-diat sa magra de sagravembene e srsquoest posta belle a pragravenghere su man-gianu chi lrsquoat bida birde ismeraldu

Sa segunda aparitzione de su pantasma brsquoest istada domigraveniga note A pustis de pagu chi si nche fiant andados a letu unu tzocu terrorosu in sa sala totu in unu los at postos in arguai Dere-tu sunt curtos a giosso e ant bidu chi unrsquoarmadura antiga si fiat istacada dae su basamentu suo ruendemiddotnche in su pamentu de pe-dra in srsquoigraventeri chi segraveidu in una cadrea cun sa palera arta bi fiat su pantasma de Canterville chi si fiat isfrigatzende sos ghenugros cun unrsquoespressione de dolore mannu in cara Sos gremegraveddighes chi si nchrsquoaiant leadu in fatu sos iscopetes issoro totu in unu lrsquoant isparadu duas botzigheddas cun cudda pretzisione de mira chi srsquootenet petzi cun una pragravetica longa e cuidadosa cun su professore de calligrafia in srsquoigraventeri chi su ministru de sos Istados Unidos li puntaiat sa pistola e lrsquointimaiat cunforma a srsquoeticheta califor-niana de artziare in artu sas manos Su pantasma si nchrsquoest pe-sadu ritzu cun unu tzichigraverriu agreste de fele e est coladu a colo-brinu in mesu issoro comente negraveula morendemiddotnche sa candela de Washington Otis cando nche lrsquoest colada a curtzu e duncas lassendelos totus in srsquoiscurigore Cando est crogravempidu a sa punta de srsquoiscala su pantasma est torradu in trassa e at detzigravedidu de fagraveghere srsquoiscracagravelliu suo de dimograveniu Custu prus de una bia li fiat istadu profetosu a beru Narant chi aiat torradu a murra sa parruca de Lord Raker in una note ebbia e est seguru chi aiat custrintu tres tzeracas frantzesas de Lady Canterville a presentare sas dimissiones in antis de srsquoiscadegraventzia de su mese de proa Su pantasma duncas at fatu srsquoiscracagravelliu suo prus terrorosu e at fatu tregravemere sas bogravevedas antigas ma srsquoeco non si nche fiat galu morta

Su pantaSma de Canterville 18

chi una ghenna srsquoest aberta e sa sennora Otis est intrada cun una beste de intro asula narende ldquoSo timende chi vostegrave non srsquointendat bene e tando nche lrsquoapo giutu unrsquoampulla de tintura de su Dr Do-bell Si no at ismartidu lrsquoat a fagraveghere bene a berurdquo Su pantasma lrsquoat ghetadu unrsquoograda mala e at cumintzadu a srsquoammaniare pro si trasformare in unu cane nieddu mannumiddotmannu una valentia chi lrsquoaiat dadu fama giustamente e chi su dotore de famigravelia naraiat chi fiat sa resone de srsquoammachiadura crogravenica de su tziu de Lord Canterville srsquoOnoragravebile Thomas Horton Belle gasi unu sonu de passos acurtziendemiddotsi at istorradu su pessu suo terrososu su pan-tasma srsquoest acuntentadu de si fagraveghere unu pagu fosforescente e est iscumpartu cun una ghegravemida manna chi pariat essende dae campusantu progravepiu in su mamentu chi sos gremegraveddighes nche li fiant crogravempidos

Cando est arribbadu a srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest fala-du e si lrsquoat apoderadu su peus abbolotu Sa vulgaridade de sos gremegraveddighes e su materialismu grusseri de sa sennora Otis fiant est craru una cosa infadosa ma su chi lu poniat de prus in an-neu fiat su fatu chi non fiat resessidu a si pogravennere srsquoarmadura Aiat isperadu chi finas a sos americanos modernos si lrsquoesseret pesa-da sa tzudda bidende unrsquoIspetru In Armadura si non pro agraveteras resones bonas nessi pro rispetu de su poeta natzionale issoro Longfellow chi gragravetzias a sa poesia sua galana e incantadora srsquoa-iat coladu oras medas chi non teniat nudda de fagraveghere cando sos Cantervilles fiant in tzitade In prus fiat progravepiu srsquoarmadura sua Si lrsquoaiat posta cun egravesitu mannu in su torneu de Kenilworth e lrsquoa-iat fatu unu muntone de cumplimentos finas sa Reina Vigravergine in pessone Ma cando si lrsquoaiat posta lrsquoaiat bintu su pesu de sa coratza mannamiddotmanna e de srsquoelmu de atzagravergiu e fiat rutu in manera grae in su pamentu de pedra iscorgendemiddotsi sos ghenugros e faghendemiddotsi marcos biaitos in sas nughes de sa manu dereta

Pro carchi die a pustis de custu fatu su pantasma fiat ista-du male a beru e belle non fiat essidu dae srsquoaposentu si non pro

Oscar Wilde19

contibigiare sa magra de sagravembene Belle gasi tenendemiddotsi a contu si nche fiat sanadu e aiat detzigravedidu de fagraveghere sa de tres proas pro assustare su ministru de sos Istados Unidos e sa famigravelia sua At isseberadu una chenagravebura su deghessete de austu pro srsquoapa-ritzione sua e srsquoat coladu ora meda pompiende sos bestires suos detzidende in fines de leare unu capeddu mannu alilargu cun una pinna ruja unu sudagraveriu incrispadu in bursos e in tzugru e unrsquoisto-cu ruingiadu A parte de sero brsquoat agravepidu una traschia rebbesta de abba e su bentu fiat gasi forte chi totu sas ventanas e sas ghennas de sa domo antiga tremiant e trachidaiant A nagraverrere sa giusta fiat progravepiu custu su tempus chi lrsquoagradaiat Custos fiant sos disinnos suos diat egravessere intrada a bellu a bellu a srsquoaposentu de Washing-ton Otis lrsquoaiat agravepidu murrungiadu carchi cosa dae pees de su letu e si diat egravessere puntu tres bias in su gugraveturu a su sonu de una mugravesi-ca bassa Su pantasma a Washington lrsquoastiaiat in manera parti-culare ca ischiat chi fiat isse chi nche bogaiat sas magras famadas de sagravembene de Canterville impitende su ldquoPinkertonrsquos Paragon Detergentrdquo A pustis chi nchrsquoaeret torradu cussu giogravevanu atrividu e temeragraveriu a unrsquoistadu de terrore ispreadu diat egravessere andadu a srsquoaposentu ocupadu dae su ministru de sos Istados Unidos e dae sa mugere e aiat agravepidu postu una manu pigulosa in sos cherbed-dos de sa sennora Otis surbiende in srsquoorigra treme treme de su maridu sos segretos de sa domo de sos ossos Pro su chi pertocaiat a Virginiedda no aiat galu pessadu ite fagraveghere Issa no lrsquoaiat mai ghetadu ingiugravergios e fiat galana e manerosa Pagas ghegravemidas dae srsquoarmagravergiu at pessadu diant egravessere bastadas o si custu non es-seret bastadu a nche lrsquoischidare diat agraveere pogravetzidu chircare a srsquoa-pagraverpidu sa manta cun sos pograveddighes tegraveteros Pro su chi pertocaiat sos gremegraveddighes teniat progravepiu idea de los iscaddare Sa prima cosa de fagraveghere de seguru fiat a si lis segraveere a subra de petorras pro lis dare sa sensatzione afogadora de unu bisu malu Tando sigomente sos letos issoro fiant bastante a curtzu srsquounu a srsquoagraveteru si diat egravessere postu in mesu leende sa forma de unu mortu birde e

Su pantaSma de Canterville 20

astradu finas a cando non si diant egravessere fatos tegraveteros a srsquoispramu e in fines diat agraveere fuliadu su sudagraveriu e diat egravessere andada tragravegia tragravegia in srsquoaposentu cun sos ossos biancos nigraveidos e unrsquoogru a ro-dia faghende sa parte de ldquoTanielle su Mudu o srsquoIschegraveletru de su Suitzidardquo unu rogravele chi prus de una bia aiat tentu unrsquoefetu mannu e chi cunsideraiat belle aguale a sa parte famada sua de ldquoMartine su Manigraveacu o su Mistegraveriu Mascaradurdquo

A sas deghe e mesa su pantasma at intesu sa famigravelia andende a letu Pro una pagu de tempus lrsquoant dadu infadu sos iscacagravellios agrestes de sos gremegraveddighes chi cun srsquoalligria issoro ispessa-mentada de iscolanos si fiant ispassiende in antis de cumintzare a pasare Ma a sas ugravendighi e cuartu su logu fiat asseriadu e can-do at sonadu mesunote est essidu a campu Su cucumiau fiat iscu-dende sas alas a su bidru su corbu fiat croende dae srsquoeni e su ben-tu andaiat feri feri in sa domo ghemende che a unrsquoagravenima pegraverdida Ma sa famigravelia Otis fiat dormende sena connograveschere su destinu malu suo e prus a forte de srsquoabba e de sa traschia si intendiat su sorrogrogravengiu pegraverpere de su ministru de sos Istados Unidos Su pantasma est essidu a cua dae srsquoinforru de linna cun unu risi-gheddu malinnu in sa buca sua cruele e prighigionada e sa luna srsquoest cuada in palas de una nue cando nchrsquoat coladu a fura su mira-dore mannu in ue sos istemmas aragraveldicos suos e sos de sa mugere sua morta male fiant blasonados in colore de chelu e de oro Su pantasma fiat lassinende sena si pasare che a unrsquoumbra malinna e pariat chi finas srsquoiscurigore lrsquoascamaiat cando colaiat Totu in unu lrsquoest partu de integravendere calicunu cramende ma fiat petzi unu cane apeddende dae srsquoIstatzu Ruju e at sighidu a andare murrun-gende irrocos istrambogravetigos de su segraveculu 16 e parende cada tantu srsquoistocu ruingiadu in srsquoagraveera de mesunote In fines su pantasma est crogravempidu a su cugione de su passadissu a curtzu a srsquoaposentu de Washington su disditzadu Pro unrsquoiscuta srsquoest pasadu in srsquoigraventeri chi su bentu surbiende nche li pesaiat in cugravecuru sos pilos murros e lorigados tortighende in pinnigas grotescas e fantagravesticas srsquoorrore

Oscar Wilde21

sena nugravemene de su sudagraveriu Tando su relogravegiu at sonadu su cuar-tu e su pantasma at cumpresu chi su tempus nche fiat crogravempidu Srsquoat fatu unu risigheddu a sa sola e nchrsquoat coladu su cugione ma in pessu lrsquoat fatu cun una ghegravemida lastimosa de terrore nchrsquoest torradu a palas in segus e srsquoat cuadu sa cara isarbulida cun sas manos longas e ossudas Progravepiu in dae in antis suo brsquoaiat unrsquoi-spetru orrorosu firmu comente una figura dolada e mostruosu comente su bisu de unrsquoissentidu Sa conca fiat ispilida e lustrada sa cara tunda e grassa e bianca unrsquoiscracagravelliu orrorosu pariat chi aiat tortinadu sos liniamentos suos in unrsquoiscarigravengiu eternu Dae ogros nche lrsquoessiant a fiotu rajos de lughe ruja sa buca fiat unu putzu ladu de fogu e unu bestire orrorosu chi srsquoassimigiaiat a su suo cugugiaiat comente nie mudu cussu corpus de Titanu In petorras teniat unu cartellu cun iscritas curiosas in caragraveteres anti-gos chi pariat unu pagu unu pregone de cosas birgongiosas unu pagu unu registru de pecados agrestes unu pagu unu calendagraveriu terrorosu de su crigravemine e cun sa manu dereta teniat in artu unu farchione de atzagravergiu lughente

Sigomente no aiat bidu mai unrsquoispetru su pantasma de Can-terville srsquoat leadu unrsquoassuconu mannu e a pustis de agraveere dadu una mirada lestra a cussa aparitzione terrorosa si nchrsquoest torradu currende a srsquoaposentu suo trobeendemiddotsi in su sudagraveriu in srsquoigraventeri chi fiat colende in presse in presse in su passadissu e in fines lassendemiddotnche rugraveere srsquoistocu ruingiadu in sas botas militares de su ministru in ue srsquoin cras lrsquoat agatadu su maistru de sala Cando srsquoest agatadu in srsquointimidade de srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest ghetadu a subra de una banita e srsquoat cuadu sa cara suta de sas mantas Belle gasi a pustis de unu pagu srsquoispigraveridu animosu anti-gu de Canterville est torradu in possa e at detzigravedidu de andare a faeddare cun srsquoagraveteru pantasma in pessu chi esseret essidu su sole Tando progravepiu cando srsquoarbegraveschida fiat imprateende sos montigros est torradu a su logu in ue pro sa prima bia aiat ghetadu ogros a srsquoispetru ispramosu pessende chi in fines duos pantasmas fiant

Su pantaSma de Canterville 22

megravegius de unu e chi cun srsquoagiudu de custu amigu nou diat agraveere gherradu megravegius cun sos gremegraveddighes Cando su pantasma est crogravempidu a su logu perograve unrsquoispetagraveculu terrorosu si lrsquoest paradu in dae antis Carchi cosa est craru deviat egravessere capitada a srsquoispetru ca sa lughe si nche fiat falada de su totu dae sos ogros suos infos-sados su farchione lughente nche li fiat rutu dae manos e si fiat imbaradu a su muru in unrsquoatitugravedine tesa e incogravemoda Su panta-sma de Canterville est curtu a dae in antis e lrsquoat agarradu cun sos bratzos cando at bidu cun orrore chi sa conca nchrsquoest lassinada a terra e su corpus at leadu una postura incrinada tando srsquoest agatada astringhende una cortina de letu in cotonia bianca unrsquoi-scogravebolu unu lepone de masellaju in srsquoigraventeri chi a curtzu a pees brsquoaiat unu napu bograveidu Sena cumpregravendere custa trasformatzione curiosa at agarradu su cartellu cun presse abberborada e in cue in sa lughe murra de su mangianu at legraveghidu

Su pantasma de OtisSrsquoUgravenicu Ispetru Beru e OriginaleDade cara a sas Imitatziones Totu sos agraveteros sunt Farsos Tando at cumpresu totu Lrsquoaiant trampadu imboligadu leadu

in giru Sa mirada antiga de sos Cantervilles est torrada a essire in ogros srsquoat astrintu a pare sas ghinghias sena dentes e pesende sas manos alligiadas subra de sa conca at giuradu cunforma a sa fraseologia caraterigravestica de srsquoiscola antiga chi cando Chanticleer aeret sonadu duas bias cun su corru alligru suo bi diat agraveere agravepidu fatos de sagravembene e su Mortore diat egravessere coladu cun sos passos suos mudos

No aiat mancu agabbadu de fagraveghere custu giuramentu orroro-su chi dae sa cobertura a tegraveulas rujas de unrsquoistatzu a tesu srsquoat inte-

Oscar Wilde23

su unu puddu cantende Su pantasma at fatu unrsquoiscracagravelliu longu bassu e ragravenchidu e srsquoest postu a isetare At isetadu ora cun ora ma su puddu pro carchi resone curiosa no at torradu a cantare In fines a sas sete e mesu sas tzeracas acudende nche lrsquoant fatu lassare su bigiadogravergiu suo terrorosu e at ghiradu passu passu a srsquoaposentu suo pessende a su giuramentu suo vanu e a sos pessos suos abbadinados In cue at consultadu unos cantos libros de ca-valleria antiga chi lrsquoagradaiant a botu e at agatadu chi cada bia chi si faghiat custu giuramentu Chanticleer cantaiat semper pro sa segunda bia ldquoChi sa malaura crompat a su puddu malurdquo at murrungiadu ldquoApo connotu sas dies chi cun sa lantza mea forte li dia agraveere pertuntu sa gorgoena e lu dia agraveere fatu cantare man-cari esseret morturdquo Tando su pantasma srsquoest corcadu in su baule cogravemodu de prumu e brsquoest abbarradu finas a sero

Oscar Wilde24

IV

Srsquoin cras su pantasma fiat a beru degravebile e istracu Su turba-mentu terrorosu de sas ugravertimas bator chidas fiat cumintzende a tegravennere efetu Sos negravervios fiant a bigraveculos e si siddiat a su sonu prus legravebiu Pro chimbe dies est abbarradu in srsquoaposentu e in fines at detzigravedidu de lassare pegraverdere sa magra de sagravembene in su pamen-tu de sa biblioteca Si sa famigravelia Otis no lu cheriat est craru chi no lu meressiat Si bidet chi fiant pessones chi istaiant in unu gra-du bassu materiale de srsquoesistegraventzia e non fiant bonas a apretziare su valore simbogravelicu de sos fenogravemenos sensigravebiles Sa chistione de sas aparitziones fantasmagraveticas e srsquoisvilupu de sos corpos astrales fiant de seguru unrsquoagravetera cosa e non fiant suta de su controllu suo Fiat unu dovere suo solenne a essire a pigravegiu in su passadissu una bia in sa chida e a murrungiare carchi cosa dae su miradore su primu e su de tres megravercuris de cada mese e non bidiat comente pogravedere istransire custos doveres sena pegraverdere sa cara Est a beru chi sa vida sua fiat istada prena de malinnidade ma de su re-stu teniat contivigravegiu meda in totu su chi interessaiat su mundu subranaturale Pro agraveteros tres sagravebados duncas su pantasma est coladu che a su sogravelitu in su passadissu intre mesunote e sas tres de mangianu dende cara in cada manera a non si fagraveghere ne integravendere nen bigravedere Si nchrsquoaiat catzadu sas botas caminaiat prus a legravebiu chi podiat in sas tagraveulas betzas mandigadas dae su tagraveralu srsquoaiat postu una capa manna de velludu nieddu e srsquoaiat leadu su cuidadu de untare sas cadenas cun su lubrificadore ldquoRising Sun rdquo

Oscar Wilde25

Devo reconnograveschere chi at peleadu meda pro adotare custu megravediu nou de protetzione Belle gasi una note cando totu sa famigravelia fiat chenende su pantasma si nchrsquoest intradu a fura a srsquoaposentu de dormire de sennor Otis e at leadu srsquoampullita A sa prima srsquoin-tendiat unu pagu umiliadu ma pustis est istadu bastante sagravebiu de reconnograveschere chi podiat petzi faeddare bene de custu imbentu chi in unu tzertu sensu serviat pro sas finalidades suas Ma a begravetia de totu custu no lrsquoant lassadu in pasu Isterriant semper fu-neddas in su passadissu in ue su pantasma si trobeiat caminende in srsquoiscurigore e una bia cando fiat bestidu pro sa parte de ldquoIsacu Nieddu o su Cassadore de su Padente de Hogleyrdquo at fatu una ruta mala apeighende unu lassinogravengiu de butiru chi sos gremegraveddighes aiant istegraverridu dae srsquointrada de sa Sala de sos Aratzos a sa punta de srsquoiscala de linna de chercu Custu ugravertimu ingiugravergiu lrsquoat bati-du tantu venenu chi at detzigravedidu de fagraveghere unrsquoisfortzu finale pro afirmare sa dinnidade e sa positzione sotziale sua e at cuncorda-du de fagraveghere vigravesita a cuddos istudenteddos de Eton betiosos srsquoin cras note in su pessonagravegiu suo famadu de ldquoRupert srsquoAtrividu o su Conte Isconcadurdquo

Fiant prus de setanta annos chi no essiat a campu cun cussu travestimentu pro egravessere pretzisos dae cando aiat assustadu gasi meda Lady Barbara Modish sa galana chi issa aiat truncadu dere-tu srsquoafidu cun su giaju de su Lord Canterville de como e si nche fiat fuida a Gretna Green cun Jack Castletown su bellu decra-rende chi nudda in su mundu la diat agraveere cumbinta a intrare in una famigravelia chi permitiat a unrsquoispetru gasi orrorosu de passigiare in su terratzu in srsquointerlughes A Jack srsquoiscuru Lord Canterville lrsquoaiat isparadu in unu duellu in Wandsworth Common e Lady Barbara fiat morta de crebu in Tumbridge Wells in antis chi esse-ret coladu srsquoannu Duncas cussa aparitzione fiat istada una reses-sida manna in totu sos sensos Fiat semper e cando un ldquotrucurdquo difigravetzile meda si si podet impitare custa espressione gasi teatrale cun unu de sos mistegraverios prus mannos de su subranaturale o pro

Su pantaSma de Canterville 26

impreare unu tegravermine prus sientigraveficu su mundu ultranaturale e brsquoat postu tres oras intreas pro srsquoammaniare In fines totu fiat prontu e su pantasma fiat cuntentu meda de comente fiat postu Sas botas mannas de pedde chi andaiant cun su bestire fiant unu pagu tropu largas e at agatadu petzi una de sas pistolas ma in su cumplessu fiat bastante sudisfatu e a sa una e cuartu nchrsquoest essidu cun lebiesa dae srsquoinforru de linna e est coladu tragravesina tragravesi-na in su passadissu Cando nchrsquoest crogravempidu a srsquoaposentu ocupa-du dae sos gremegraveddighes chi mi paret chi si naraiat srsquoAposentu Biaitu pro su colore de sas cortinas at agatadu sa ghenna ghirada Isperende de fagraveghere unrsquointrada a efetu lrsquoat aberta in campu ma una broca grae de abba nche lrsquoest ruta a subra infundendemiddotlu totu cantu e manchende sa pala manca de pagos tzentigravemetros In su matessi tempus at intesu iscracagravellios abbrandados benende dae su letu a baldachinu Srsquoiscossa a su sistema nerbiosu suo est istada gasi manna chi si nchrsquoest torradu a srsquoaposentu suo currende che coete e srsquoin cras at degravevidu abbarrare in letu cun unu rifriu malu Srsquougravenica cosa chi lrsquoacunortaiat de totu custa paristograveria fiat chi non srsquoaiat giutu in fatu sa conca ca si lrsquoaeret fatu sas cunseguegraventzias diant agraveere pogravetzidu egravessere segraverias a beru

Duncas lrsquoest begravennidu mancu srsquoisperu de pogravedere assustare cussa famigravelia americana grussera e srsquoest acuntentadu comente regravegula de trasinare in sos passadissos cun iscarpas de sola modde cun unrsquoisserpa grussa ruja imboligada in tzugru ca timiat sas curren-tes e unrsquoarchibusu minore srsquoin casu sos gremegraveddighes lrsquoaerent atacadu Su corfu finale lrsquoat retzidu su deghennoe de cabudanni Su pantasma fiat faladu a giosso a srsquointrada manna seguru chi nessi in cue no li diant agraveere dadu infadu e si fiat ispassiende a fagraveghere cummentos brullanos subra de sas fotografias mannas ti-radas dae Saroni de su ministru de sos Istados Unidos e de sa mu-gere chi como fiant intradas in parte de sos ritratos de sa famigravelia Canterville Fiat bestida in manera elementare ma elegante cun unu sudagraveriu longu magradu de terra de campusantu srsquoaiat ligadu

Oscar Wilde27

sa massidda cun una ria de linu grogu e giughiat una lantia mi-nore e una pala de interramortos Infatis srsquoaiat postu su bestire de su pessonagravegiu de ldquoGiona Sena Losa o su Furone de Mortos de Chertsey Barnrdquo una de sas megravegius impersonificatziones suas chi sos Cantervilles teniant totu sas resones de si ndrsquoammentare ca fiat istada srsquoorigravegine bera de sa bria cun su bighinu issoro Lord Rufford Fiant belle sas duas e cuartu de mangianu e a su chi si podiat intzertare non brsquoaiat prus nemos pesadu Ma in srsquoigraventeri chi fiat passigende chirru a sa biblioteca pro bigravedere si brsquoaiat galu tratas de sa magra de sagravembene totu in unu nche li sunt crogravempi-das dae unu cugione iscuru duas figuras chi fiant iscotzulende che issentidos sos bratzos subra de sa conca issoro e lrsquoant tzichir-riadu ldquoBUUrdquo in srsquoorigra

Leadu dae unrsquoispramu chi cunsiderada sa situatzione si po-diat cunsiderare un cosa naturale su pantasma srsquoest postu a cugraver-rere in sas iscalas ma at intopadu a Washington Otis chi lu fiat isetende cun una siringa de giardinu e sigomente sos inimigos lrsquoaiant inghiriadu a cada ala torrendemiddotlu a puntu malu su panta-sma est isvanegravessidu in unrsquoistufa manna de ferru chi pro bonaura non fiat alluta e at degravevidu torrare a srsquoaposentu suo colende in sas cannas fumagraverias e in sos cucumenales arribbende in unrsquoistadu terrorosu de brutura disograverdine e disisperu

A pustis de custu fatu non srsquoest bidu prus su pantasma in bar-danas a de note Sos gremegraveddighes lrsquoant isetadu in prus de unrsquooca-sione e cada note isparghiant corgiolu de nughe in sos passadis-sos dende infadu meda a su babbu e a sa mama e a sos tzeracos ma non brsquoaiat nudda de fagraveghere Fiat craru chi aiant fertu gasi meda sos sentimentos suos chi non si cheriat fagraveghere bigravedere prus Sennor Otis tando at torradu a leare in manu su traballu man-nu suo subra de srsquoistograveria de su Partidu Democragraveticu chi lu fiat impinnende dae unos cantos annos sa sennora Otis at amma-niadu una festa de clam-bake chi at ispantadu totu sa contea sos pitzinnos si sunt ghetados a su lacrosse a srsquoeuchre a su poker

Su pantaSma de Canterville 28

e a agraveteros giogos natzionales americanos e Virginia andaiat a caddu cun su pony suo in sas agravendelas de su parcu acumpangiada dae su giogravevanu Duca de Chershire chi fiat begravennidu a Canterville Chase pro bi colare srsquougravertima chida de vacagraventzias Totus oramai pessaiant chi su pantasma si nche fiat andadu e infatis su sennor Otis aiat iscritu una ligravetera in propogravesitu a Lord Canterville chi in risposta aiat espressadu su praghere suo prus mannu a integravendere custa noa e aiat imbiadu sos megravegius cumplimentos a sa mugere istimada de su ministru

Sos Otis perograve si fiant faddidos ca su pantasma fiat galu in sa domo e mancari esseret postu male non si fiat pro nudda acu-nortadu a lassare istare mescamente dae cando aiat intesu chi in mesu de sos istragravengios bi fiat su giogravevanu Duca de Cheshire chi su tziu de su babbu Lord Francis Stilton una bia aiat iscummissu chentu ghineas cun su Coronellu Carbury chi diat agraveere giogadu a dados cun su pantasma de Canterville e lrsquoaiant agatadu srsquoincragraves mangianu istegraverridu in su pamentu de sa sala de su poker in unrsquoi-stadu tale de impotegraventzia paraligravetica chi mancari apat campadu finas a betzu dae tando no est resessidu prus a nagraverrere agraveteru si non ldquoduos sesrdquo Totus in cussu tempus ischiant ite fiat capitadu mancari chi pro rispetu de sos sentimentos de sas duas famigravelias nogravebiles srsquoesseret fatu de totu pro cuare sa cosa e si podet agatare unu rendecontu cumpretu de sas tzircustagraventzias ligadas a custu fatu in su de tres volugravemenes de ldquoAmmentos de su Prigraventzipe Re-gente e de sos Amigos suosrdquo iscritu dae Lord Tattle Su panta-sma est craru teniat su pidinu de mustrare chi no aiat pegraverdidu srsquoinfluegraventzia sua in sos Stiltons chi cun custa famigravelia fiat impa-rentadu dae tesu ca una sorrastra sua si fiat cojuada en secondes noces cun su Sieur de Bulkeley chi dae issu comente totus ischint sos Ducas de Cheshire benint in ligravenia direta Duncas at detzigravedidu de srsquoammaniare pro si mustrare a srsquoamoradeddu de Virginia in srsquoimpersonificatzione famada de su ldquoMogravengiu Vampiru o su Be-neditinu Sena Sagravembenerdquo una rapresentatzione gasi orrorosa chi

Oscar Wilde29

cando Lady Startup lrsquoaiat bida e custu fiat capitadu in srsquougravertima die de annu fatale de su 1764 si fiat posta a tzichirriare a sa prus arta li fiat begravennidu unrsquoatacu de apoplessia e si nche fiat morta in tempus de tres dies a pustis de agraveere diseredadu a sos Cantervilles chi fiant sos parentes suos prus a curtzu e de agraveere lassadu totu su dinare a srsquoapotecagraveriu suo de Londra In srsquougravertimu mamentu perograve su terrore chi teniat de sos gremegraveddighes aiat fatu abbarrare su pantasma in srsquoaposentu suo e su Duca minore aiat dormidu in pasu suta de su baldachinu mannu pinniadu de srsquoAposentu Reale bisende a Virgigravenia

Oscar Wilde30

V

Pagas dies a pustis Virgigravenia e su cavalieri suo pililorigadu sunt andados a caddu in sos prados de Brockley in ue issa colen-de in una cresura srsquoat istratzuladu gasi male su bestire chi cando est ghirada a domo at detzigravedidu de artziare in srsquoiscala de segus pro non si fagraveghere bigravedere Comente nchrsquoat coladu in presse sa Sala de sos Aratzos chi sa ghenna fiat aberta pro casualidade lrsquoest partu de bigravedere calicunu in intro e pessende chi esseret sa tzeraca de sa mama chi a bias giughiat a cue su traballu suo at abbaidadu a intro pro li pedire de li cosire su bestire Ite ispantu imbetzes cando at bidu chi fiat su pantasma de Canterville Lrsquoat bidu segraveidu a curtzu a sa ventana pompiende srsquooro ruinadu de sos agraverbores in-groghidos bolende in srsquoagraveera e sas fogravegias rujas ballende che issen-tidas in su viale longu Teniat sa conca imbarada a una manu in unrsquoistadu de depressione manna A sas beras su pantasma pariat gasi disditzadu e gasi postu male chi Virginiedda chi sa prima idea fiat istada de si nche fuire e de si frischiare in srsquoaposentu suo ndrsquoat tentu dolu e at detzigravedidu de proare a lrsquoacunortare Su passu de sa pitzinna fiat gasi legravebiu e sa malinconia de su pantasma gasi manna chi srsquoest abbigiadu de sa presegraventzia sua petzi cando lrsquoat faeddadu

ldquoMi dispraghet pro tenerdquo at naradu Virgigravenia ldquoma frades meos si nche ghirant a Eton cras tando si ti cumportas bene nemos trsquoat a dare prus infadurdquo

ldquoEst assurdu a mi pedire de mi cumportare benerdquo at rispostu

Oscar Wilde31

su pantasma furriendemiddotsi transidu a sa pitzinnedda galana chi si fiat atrivida a li faeddare ldquoprogravepiu assurdu Deo devo iscotzulare sas cadenas e ghegravemere colende in sos frigraveschios e passigiare a de note si est custu chi cheres nagraverrere Est srsquougravenica resone mea pro esigravestere rdquo

ldquoNo est una resone pro esigravestere e tue giai lrsquoischis chi ses istadu a beru isseleradu Sa sennora Umney nos at naradu sa prima die chi semus begravennidos a inoghe chi tue as mortu a mugere tuardquo

ldquoEja lrsquoammintordquo at naradu su pantasma cun arroddu ldquoma fiat petzi una chistione de famigravelia e non tocaiat agravetera genterdquo

ldquoEst isballiadu meda a ochigraveere a calicunurdquo at naradu Virgigravenia chi a bias teniat una gravidade puritana durche leada dae carchi antepassadu de srsquoInghilterra Noa

ldquoOh deo ogravedio sa severidade barata de srsquoegravetica astrata Mugere mea non baliat a nudda no mrsquoimmidonaiat sos collarinos co-mente si tocat e no ischiat a coghinare A lrsquoischis aia isparadu a unu cabrolu una die in su padente de Hogley progravepiu una begravestia bella e a lrsquoischis comente mi lrsquoat aparitzadu Oh ma no importat como ca est totu agabbadu e non pesso chi sos frades apant fatu una cosa galana a mi fagraveghere mograverrere de fagravemene mancari lrsquoapa morta deordquo

ldquoDe fagravemene trsquoant fatu mograverrere Oh sennor pantasma cheria nagraverrere Sir Simon fagravemene tenes Deo tegravengio unu cogone in sa taschedda A lu cheresrdquo

ldquoNono gragravetzias oramai non magravendigo prus ma ses istada ma-nerosa a beru a mi lu nagraverrere e de seguru ses meda prus simpagraveti-ca de sa famigravelia tua orrorosa rude vulgare disonestardquo

ldquoBastatrdquo at tzichirriadu Virgigravenia pistende su pee ldquoses tue chi ses rude e orrorosu e vulgare e si cherimus faeddare de di-sonestade lrsquoischis bene chi mi nchrsquoas furadu sos colores dae su cuntenidore meu pro proare a torrare a fagraveghere cussa magra de sagravembene ridigravecula in sa biblioteca In antis ti nchrsquoas leadu totu sos rujos finas su muradu e deo non podia prus pintare su sole

Su pantaSma de Canterville 32

intrendemiddotsimiddotnche tando ti nchrsquoas leadu su birde ismeraldu e su gro-gu cromadu e in fines mi nchrsquoat abbarradu srsquoigravendigu e su biancu tzinesu e podia pintare petzi iscenas cun sa lughe de sa luna chi sunt semper deprimidoras a las abbaidare e no est fagravetzile a las fagraveghere Non trsquoapo mai iscobiadu mancari essere infadada meda e mancari totu sa cosa esseret ridigravecula meda ca naremus sa beri-dade chie at intesu faeddare mai de sagravembene birde ismeraldurdquo

ldquoTando a nagraverrere su berurdquo at naradu su pantasma cun unu tonu masedu ldquoite podia fagraveghere Est una cosa difigravetzile meda a buscare sagravembene beru in dies de oe e sigomente aiat cumintza-du frade tuo cun su detersivu Paragon non bidia peruna resone pro no mi nche leare sos colores tuos E si faeddamus de colores est semper una chistione de preferegraventzias sos Cantervilles tenent sagravembene biaitu pro nagraverrere su prus biaitu de Inghilterra ma isco chi bois sos americanos non dades cara a cosas de custa castardquo

ldquoTue no ndrsquoischis nudda e sa megravegius cosas chi podes fagraveghere est a emigrare e a megiorare sa mente tua Babbu diat egravessere tropu cuntentu de ti dare unu billete gratis e mancari brsquoapat tassas artas subra de sos ispigraveridos de cada casta non bi diat agraveere problemas in sa dogana ca sos funtzionagraverios sunt totus de su Partidu De-mocragraveticu So segura chi in New York dias tegravennere una resessida manna Deo isco chi brsquoat pessones medas chi diant dare chen-tumigravegia dogravellaros pro agraveere unu giaju e galu de prus pro agraveere unu pantasma in famigraveliardquo

ldquoNon creo chi srsquoAmegraverica mi diat agradarerdquo ldquoPesso ca non tenimus nen ruinas nen cosas curiosasrdquo at nara-

du Virgigravenia befulana ldquoNudda ruinas nudda cosas curiosasrdquo at rispostu su panta-

sma ldquobois tenides sa flota bostra e sas maneras bostrasrdquoldquoBonas tardas Apo a andare a ue est babbu pro li fagraveghere dare

unrsquoagravetera chida de vacagraventzia a sos gremegraveddighesrdquoldquoPro praghere no andeis sennorina Virgigraveniardquo at tzichirriadu

ldquodeo so gasi a sa sola e gasi sena sorte chi a beru no isco ite fagraveghe-

Oscar Wilde33

re Deo chegravergio andare a dormire e non potzordquoldquoCustu est progravepiu assurdu Non deves fagraveghere agraveteru si no anda-

re a letu e istudare sa candela Est difigravetzile meda a bias a abbarra-re ischidos mescamente in cregravesia ma non brsquoat dificurtade peruna a si nche dormire Finas sas criaduras lrsquoischint fagraveghere e non sunt abbistas medardquo

ldquoDeo non dormo dae treghentos annosrdquo at naradu cun tristu-ra e sos ogros bellos in colore de chelu de Virgigravenia si sunt abertos a sa meravigravegia ldquosunt treghentos annos chi non dormo e mrsquointen-do unrsquoistrachitugravedinerdquo

Virgigravenia srsquoest fata segraveria e sas labrigheddas suas ant tregravemidu che fogravegias de rosa Srsquoest acurtziada a su pantasma e inghenugrendemiddotsi a costagravegiu srsquoat pompiadu sa cara sua betza e alligiada

ldquoSrsquoiscuru su pantasmardquo at murmuradu ldquonon tenes unu logu in ue dormirerdquo

ldquoIn srsquoagravetera ala de su padente de pinosrdquo at rispostu cun una bo-ghe bassa e bisadora ldquobrsquoat unu giardineddu In cue srsquoerba creschet arta e ispissa in cue bi sunt sos isteddos mannos e biancos de su bidduri in cue su rusinnolu cantat note note Note note cantat e sa luna frita de cristallu pogravempiat a giosso e srsquoeni isparghet sas cambas suas mannas mannas subra de sos chi dormintrdquo

Sos ogros de Virgigravenia si sunt infustos de prantu e srsquoat cuadu sa cara cun sas manos

ldquoCheres nagraverrere su Giardinu de sa Morterdquo at pispisadu ldquoEja Sa morte Sa morte devet egravessere gasi bella A corcare in

sa terra modde tabachina cun sos filos de erba nagravennigamiddotnagravenniga subra de sa conca e ascurtare su mudigravemene A non tegravennere ne eris e nen cras A ismentigare su tempus a perdonare sa vida a egravessere in pasu Tue mi podes agiuare Tue podes abegraverrere pro mene sos portales de sa domo de sa Morte ca srsquoAmore est semper cun te-gus e srsquoAmore est prus forte de sa Morterdquo

Virgigravenia srsquoest tregravemida una titia de fritu lrsquoat cursadu sa carena e pro pagas iscutas non srsquoat intesu sonu Issa si pariat comente chi

Su pantaSma de Canterville 34

esseret in unu bisu terrorosu Tando su pantasma at faeddadu torra e sa boghe sua pariat

srsquoograverchidu de su bentu ldquoIntesa mai lrsquoas sa profetzia antiga de sa ventana de sa biblio-

tecardquoldquoOh a srsquoispissurdquo at tzichirriadu sa pisedda abbaidende a susu

ldquoLa connosco bene a beru Est pintada in ligraveteras nieddas curiosas e benit male a la legraveghere Brsquoat petzi ses rias

Cando una pitzinna de oro podet otegravennereUna pregadoria dae sas lavras de su pecaduCando sa megravendula istograveiga dat frugravetoraE una criadura donat sas lagravegrimasTando totu sa domo at a abbarrare chietaE sa paghe at a falare in Canterville

Ma no isco ite cheret nagraverrererdquo ldquoCussas paragraveulas cherent nagraverrererdquo at naradu su pantasma cun

tristura ldquochi tue deves pragravenghere cun megus pro sos pecados meos ca deo no apo lagravegrimas e pregare cun megus pro srsquoagravenima mea ca deo no apo fide e tando si tue ses semper istada durche e bona e manerosa srsquoAgravenghelu de sa Morte at a tegravennere piedade de mene Tue as a bigravedere pantumas chi ponent a tigravemere in srsquoiscurigo-re e boghes malinnas trsquoant a pispisare in srsquoorigra ma non trsquoant a fagraveghere male ca contra a sa puresa de una pisedda sos pogravederes de srsquoInferru non podent bigravenchererdquo

Virgigravenia no at torradu imposta e su pantasma srsquoat tograverchidu sas manos cun unu disisperu agreste abbaidende sa conca brunda sua incrinada Totu in unu sa pitzinna srsquoest pesada isarbulida e cun una lughe curiosa in sos ogros ldquoDeo non timordquo at naradu a firmu ldquoe apo a pedire a srsquo Agravenghelu de tegravennere dolu de tenerdquo

Su pantasma srsquoest pesadu dae su seidogravergiu suo cun unu tzichigraver-riu degravebile de alligria e leendemiddotli sa manu srsquoest incrinadu cun sa gragravetzia de agraveteros tempos e bi lrsquoat basada Sos pograveddighes suos

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 8: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Su pantaSma de Canterville 8

de patriotismu e de custu issu si nde fiat semper chessadu fiat unu giogravevanu galanu pilibrundu chi si fiat fatu connograveschere in sa diplomatzia americana ghiende su german1 in su casinograve de Newport pro tres istajones una in fatu de srsquoagravetera e finas in Lon-dra fiat connotu comente balladore de gabbale Sas gardegravenias e sa dinnidade nobiliare fiant sas ugravenicas debilesas suas Pro su restu fiat sagravebiu a beru Sa sennorina Virginia E Otis fiat una pitzinna de bigravendighi annos istrigravegile e galana che a una bitera e cun unrsquoaegraver-giu de libertade in sos ogros mannos suos asulos Fiat unrsquoamagravezo-ne meravigiosa e una borta aiat fatu una gara cun Lord Bilton betzu faghende duas bias srsquoinghigraveriu de su parcu binchendemiddotlu pro una mesura e mesu progravepiu in dae in antis de srsquoistagravetua de Achil-le ponende unrsquoalligria manna in su coro de su giogravevanu Duca de Cheshire chi deretu lrsquoaiat dimandada a isposa e chi su sero etotu sos tutores suos nche lrsquoaiant fatu torrare e Eton in unu mare de lagravegrimas A pustis de Virgigravenia beniant sos gremegraveddighes chi a su sogravelitu lis naraiant ldquoIsteddos e Sigravengiasrdquo ca semper intendiant su tocu de su fuete Fiant pitzinnos geniosos e boghendemiddotnche su ministru dinnu sos ugravenicos republicanos beros de sa famigravelia

Sigomente Canteville Chase est a sete migravelias dae Ascot srsquoi-statzione prus a curtzu su sennor Otis aiat telegrafadu pro begraven-nere a nche los leare cun una carrotzedda e totus sunt mograveidos cuntentos mannos Fiat unu sero galanu de trigraveulas e in srsquoagraveera fine bi fiat su nuscu de sos pinos Dae cando in cando srsquointendiat unu tidu meledende subra de sa boghe sua durche o si nche bidiat in mesu de su figravelighe muidende su petus lustradu de unu tzurulitu Unos cantos ischirritos si los fiant pompiende dae subra de sos faos e sos cunillos fiant tzuchende lestros in sa malesa e subra de sos montigros muscosos cun sas coas biancas issoro in agraveeras Belle gasi comente sunt intrados a su caminu de agraverbores de Can-terville Chase su chelu totu in unu srsquoest prenadu de nues unrsquoim-

1 est una casta de ballu

Oscar Wilde9

mobilidade curiosa pariat chi fiat mantenende sas agraveeras unu bolu mannu de corbos nche lis est coladu subra de sas concas e in antis chi esserent crogravempidos a sa domo ant cumintzadu a falare gugravetzios mannos de abba

Ritza in sas istradeddas de srsquoiscala pronta a los retzire brsquoaiat una fegravemina antziana bene bestida cun unu bestire de seda bianca unu capiale e una frandedda biancos Fiat sa sennora Umney sa guvernante chi sa sennora Otis a pustis chi Lady Canterville bi lrsquoaiat pedidu cun totu su coro aiat cuncordadu de mantegravennere in servigravetziu Issa at fatu a totus una reveregraventzia manna cando sunt falados dae sa carrotzedda e lis at naradu in una manera curiosa e antigograveria ldquoSos bene begravennidos siais a Canterville Chaserdquo Ponen-de in fatu suo sunt colados in sa sala galana in istile Tudor e sunt crogravempidos a sa biblioteca una sala longa bassa aforrada cun lin-na de chercu niedda chi in fundu brsquoaiat una ventana manna de bidru coloradu In cue ant agatadu su te prontu e a pustis chi si nchrsquoant catzadu sos gabbanos si sunt segraveidos e ant cumintzadu a srsquoabbaidare a fugraverriu in srsquoigraventeri chi sa sennora Umney los serviat

Totu in unu sa sennora Otis nchrsquoat bidu una magra ruja iscura in su pamentu progravepiu a curtzu a sa tziminea e belle sena cum-pregravendere ite fiat at naradu a sa sennora Umney ldquoMi timo chi nchrsquoat rutu cosa inogherdquo

ldquoEja sa sennorardquo at rispostu sa guvernante antziana a boghe bassa ldquonchrsquoat rutu sagravembene in cussu treturdquo

ldquoIte cosa orrorosardquo at tzichirriadu sa sennora Otis ldquono mrsquoagra-dant pro nudda sas magras de sagravembene in una sala de istare Tocat a nche la mograveere dereturdquo

Sa fegravemina antziana at iscantzadu sas lavras a su risu e at rispo-stu cun cussa matessi boghe bassa e misteriosa ldquoEst su sagravembene de Lady Eleanore de Canterville chi lrsquoaiat morta progravepiu in cussu tretu su maridu Sir Simon de Canterville in su 1575 Sir Simon at campadu agraveteros noe annos e est iscumpartu totu in unu in tzircu-stagraventzias misteriosas a beru Su corpus suo no lrsquoant mai agatadu

Su pantaSma de Canterville 10

ma srsquoispigraveridu suo de pecadore galu est turmentende Canterville Chase Sa magra de sagravembene lrsquoant ammirada turistas e agraveteros e non si nche podet bogarerdquo

ldquoMa custu est unu machinerdquo at tzichirriadu Washington Otis ldquosu Pinkerton su megravegius pro nche catzare sas magras e su deter-sivu Paragon lrsquoant a innetare in su giru de nuddardquo e in antis chi sa guvernante ispramada esseret pogravetzida intervegravennere issu srsquoest inghenugradu e at cumintzadu a isfrigatzare su pamentu cun unu piruleddu chi pariat unu cosmegraveticu nieddu In pagas iscutas non brsquoaiat prus arrastu de sa magra de sagravembene

ldquoLrsquoischia chi Pinkerton funtzionaiatrdquo at giuiladu a ghisa de tri-unfadore in srsquoigraventeri chi si furriaiat a pompiare sa famigravelia sua chi lrsquoabbaidaiat cun ammiru ma aiat in pessu naradu custas paragraveu-las cando unu lampu terrorosu at illuminadu srsquoaposentu iscuru e unu tronu ispantosu los at fatos pesare a sa ritza e sa sennora Umney srsquoest ammoddigada

ldquoIte clima orrorosurdquo at naradu chietu su ministru america-nu alluendemiddotsi unu gigarru ldquoDeo pesso chi custu logu antigu est populadu gasi meda chi non brsquoat bastante tempus bonu pro to-tus Apo semper pessadu chi su disterru est srsquougravenica cosa chi andat bene pro srsquoInghilterrardquo

ldquoHiram meu istimadurdquo at giuiladu sa sennora Otis ldquoite podi-mus fagraveghere cun una fegravemina chi si dismajatrdquo

ldquoLi ponimus sa multa comente si faghet cando calicunu segat carchi cosardquo at rispostu su ministru ldquotando non si diat dismaja-re prusrdquo e infatis in unrsquoiscuta sa sennora Umney est torrada in trassa Semper e cando non brsquoaiat duda chi fiat turbada meda e in manera tosta at avegravertidu a sennor Otis de dare cara a carchi problema chi bi diat agraveere agravepidu in domo

ldquoApo bidu cun sos ogros meos su sennorerdquo at naradu ldquocosas chi diant fagraveghere atzuddare sos pilos in conca a chie si siat e me-das e medas notes no apo dormidu nudda pro sas cosas terrorosas chi sunt capitadas inogherdquo Semper e cando su sennor Otis e sa

Oscar Wilde11

mugere ant asseguradu cun totu su coro cussa agravenima bona chi issos non timiant sos pantasmas e a pustis de agraveere invocadu sas beneditziones de sa Providegraventzia pro su mere e sa mere noos e de srsquoegravessere posta de acordu pro unrsquoaumentu de istipegravendiu sa guver-nante antziana si nchrsquoest torrada tamba tamba a srsquoaposentu suo

Oscar Wilde12

II

Brsquoat agravepidu una traschia manna totu cussa note ma non brsquoat capitadu nudda de particulare Belle gasi srsquoincragraves mangianu can-do sunt falados pro ismurgiare ant agatadu torra in su pamentu sa magra de sagravembene terrorosa ldquoNon pesso chi siat curpa de su detersivu Paragonrdquo at naradu Washington ldquoca lrsquoapo proadu cun totu Devet egravessere su pantasmardquo Duncas nchrsquoat bogadu torra sa magra ma srsquoincragraves mangianu est torrada a essire a pigravegiu Su de tres mangianos fiat torra in cue belle chi su sennor Otis a denote aiat frischiadu sa ghenna de sa biblioteca e si nchrsquoaiat giutu sa crae a subra Totu sa famigravelia como fiat interessada meda a sennor Otis lrsquoat begravennidu sa duda chi forsis fiat istadu tropu dogmagraveticu ne-ghende srsquoesistegraventzia de sos pantasmas sa sennora Otis at espres-sadu srsquoidea de intrare in sa Sotziedade de Istugravedios Paranormales e Washington at ammaniadu pro lrsquoimbiare a sos sennores Myers e Podmore una ligravetera longa a pitzu de sa ldquoPermanegraventzia de sas Magras de Sagravembene cando sunt ligadas a su Crigravemine rdquo Cussa note sunt iscumpartas totu sas dudas subra de srsquoesistegraventzia ogetiva de sos pantasmas

Sa die fiat istada caente e issoliada e in sa friscura de su sero totu sa famigravelia fiat essida a si fagraveghere una passigiada in carrotza Nche sunt ghirados a ora de sas noe e srsquoant mandigadu unu mos-su Nemos at faeddadu de pantasmas e duncas non brsquoaiat mancu cussas cunditziones essentziales de antetzipatzione mentale chi gasi a srsquoispissu benint in antis de sos fenogravemenos paranormales

Oscar Wilde13

Sos argumentos - comente pustis apo ischidu dae su sennor Otis - fiant sos chi a su sogravelitu tratant sos americanos istudiados de sa classe arta sa superioridade istremenada comente atora de Fanny Davenport subra de Sarah Bernhardt sa dificultade de bu-scare trigu moriscu birde durches de trigu nieddu e trigu mori-scu mogravelidu finas in sas megravegius domos inglesas srsquoimportagraventzia de Boston in srsquoisvilupu de srsquoagravenima de su mundu su profetu de su sistema de controllu de sos bagagraveglios in sos viagravegios in trenu sa durcura de srsquoatzentu de New York a cunfrontu de sa pronugraventzia istrasinada de Londra Nemos at faeddadu de su mundu subra-naturale nen brsquoat agravepidu calicunu chi apat mentovadu in carchi manera a Sir Simon de Canterville A sas ugravendighi pretzisas sa famigravelia srsquoest ritirada e a pustis de una mesora totu sas lughes de sa domo nche fiant mortas A pustis de pagu a su sennor Otis nche lrsquoat ischidadu unu sonu curiosu in su passadissu in foras de srsquoaposentu suo Fiat comente unu tzocu de metallu e pariat chi si fiat acurtziende semper de prus Isse si nchrsquoest pesadu totu in unu at allutu unu luminu e at pompiadu srsquoora Fiat sa una de note Isse fiat bastante tranchillu e srsquoat tastadu su bursu chi non pariat de unu chi tenet frebba Su sonu curiosu fiat sighende e cun cussu sonu at intesu finas unos cantos passos Srsquoat postu sas catzolas at leadu unrsquoampullitedda longa dae sa cassita de sa toeleta e at abertu sa ghenna Progravepiu in dae in antis suo at bidu in sa lughe isarbulida de sa luna unu betzu che teniat unrsquoaegravergiu terrorosu Sos ogros fiant comente cantzos de carbone allutu pilos longos e murros li ruiant in palas in lograverigas ispilurtzidas sos bestires chi teniant unu tragravegiu antigu fiant brutos e istratzulados e dae bursos e cambutzos li pendiant musas graes e ferros ruingiados

ldquoSennore meu istimadurdquo at naradu su sennor Otis ldquoLi devo progravepiu pedire de lis pogravennere ogravegiu a cussas cadenas pro custu apo leadu unrsquoampulledda de su lubrificadore ldquoTammany Rising Sunrdquo Narant chi faghet efetu cun una colada ebbia ndrsquoat a agatare sa cunfirma in sos atestados medas de calicunu de sos megravegius

Su pantaSma de Canterville 14

deinos nostros Bi lu lasso inoghe a curtzu a sas candelas de sa cagravemera de letu e apo a egravessere cuntentu de nde li dare agraveteru si ndrsquoat a tegravennere bisogravengiurdquo Cun custa paragraveulas su ministru de sos Ista-dos Unidos at postu srsquoampullita subra de sa mesa de magravermaru e cungende sa ghenna si nchrsquoest torradu a letu

Pro unrsquoiscuta su pantasma de Canterville est abbarradu segraveriu leadu dae unu disdinnu naturale tando iscudendemiddotnche srsquoampul-lita a su pamentu lugraveghidu si nchrsquoest fuidu in su passadissu bo-ghende ghegravemidas fundudas e lampende una lughe birde isarbu-lida Ma progravepiu cando est crogravempidu a sa punta de srsquoiscala manna de linna de chercu una ghenna srsquoest aberta in campu duas figuras minores bestidas de biancu sunt essidas a pigravegiu e unu cabitzale mannu nche lrsquoest coladu surbiende a curtzu a sa conca Fiat craru chi non brsquoaiat tempus de pegraverdere e leende pro fuire Sa de Bator Dimensiones de srsquoIspagravetziu su pantasma est iscumpartu colende in mesu de srsquoinforru de linna de su muru e sa domo est torrada chieta

Cando nchrsquoest crogravempidu a unrsquoaposenteddu segretu in srsquoala de manca de sa domo su pantasma srsquoest imbaradu a unrsquoispera de luna pro leare alenu e at cumintzadu a proare a cumpregravendere co-mente fiat posta sa cosa Mai in una carriera lugorosa e sena pasu durada treghentos annos lrsquoaiant ingiurgiadu in manera gasi grus-sera At pessadu a sa Duchessa Mama chi lrsquoaiat assuconada in srsquoigraventeri chi fiat a sa ritza in dae in antis de srsquoispigru pompiendemiddotsi sas randas e sos diamantes a sas bator camareras chi lis fiat begraven-nidu una crisi istegraverica petzi ca lis aiat fatu unrsquoiscracagravelliu dae segus de sas cortinas de unu de sos aposentos ligraveberos a su pagraverrocu chi nche lrsquoaiat mortu sas candelas una note cando fiat essende dae biblioteca e chi dae tando aiat cumintzadu a si fagraveghere curare dae Sir William Gull ca fiat marturizadu dae sos disturbos nervosos a Madame de Tremoullac sa betza chi essendemiddotsi pesada chitzo unu mangianu e aende bidu unrsquoischegraveletru segraveidu in una poltro-na a curtzu a sa tziminea leghende su diagraveriu suo fiat abbarrada

Oscar Wilde15

in letu pro ses chidas ca lrsquoaiat begravennidu unrsquoatacu de entzefalite e cando fiat sanada fiat torrada in paghe cun sa Cregravesia e aiat trun-cadu srsquoamighegraventzia cun Monsieur de Voltaire cuddu iscegraveticu fa-madu Srsquoat ammentadu cudda note terrorosa chi aiant agatadu a Lord Canterville su malinnu afoghende in srsquoispogiadogravergiu suo cun unu caddu de oros cravadu in gugraveturu isse in antis de mograver-rere aiat cunfessadu chi progravepiu cun cussa carta aiat trampadu a Charles James Fox in Crockfordrsquos furendemiddotnchemiddotli 50000 isterli-nas e giuraiat chi cussa carta bi lrsquoaiat fata ingurtire su pantasma Totu sas valentias mannas suas li torraiant a conca como dae su maistru de sala chi srsquoaiat isparadu unu corfu a cherbeddos in srsquoapartadogravergiu ca aiat bidu una manu birde tocheddende a su bi-dru de sa ventana a Lady Stutfield sa galana chi fiat custrinta a si pogravennere una fasca de velludu nieddu inghiriada in tzugru pro cuare su marcu de chimbe pograveddighes de fogu chi lrsquoaiant brusiadu sa pedde bianca nigraveida e chi in fines si fiat morta ghetendemiddotsi in srsquoistagraveniu de sas carpas in fundu a su Passigravegiu de su Re Cun srsquoe-gotismu entusiagravesticu de unrsquoartista beru su pantasma at torradu a pessare a sas rapresentatziones suas prus famadas e at bischisadu cun amargura cando lrsquoat torradu a conca srsquougravertima aparitzione sua comente lsquoReuben su Rujursquo o su lsquoPitzinnu Istrangulliadursquo su de-butu suo comente lsquoGibeon su Romasu su Sutzadore de Sagravembene de su Ghiddostragravergiu de Bexley rsquo e su furore chi aiat causadu in unu sero galanu de lagravempadas petzi su fatu chi si fiat postu a gio-gare a birillos cun sos ossos suos in su campu de tennis Como a pustis de totu custu deviant begravennere unos cantos americanos remitanos a li propogravennere su lubrificadore Rising Sun e a li gheta-re cabitzales a conca Fiat una cosa chi non si podiat bajulare In prus a perunu pantasma in srsquoistograveria lrsquoaiant tratadu gasi Duncas su pantasma at detzigravedidu de si nde pagare e est abbarradu finas a arbegraveschere meledende meda in sa cosa

Oscar Wilde16

III

Srsquoincragraves mangianu sos Otis cando fiant ismurgende paris ant arresonadu de su pantasma in manera bastante aprofundida Su ministru de sos Istados Unidos est craru fiat unu pagu infada-du ca su donu suo non fiat istadu atzetadu ldquoDeo non tegravengio su disigravegiurdquo at naradu ldquode li fagraveghere male e devo nagraverrere chi cunsi-derende totu su tempus chi srsquoat coladu in custa domo no mi paret una cosa progravepiu educada a li ghetare cabitzales a subrardquo (unrsquoos-servatzione giusta a beru chi perograve intendendemiddotla mi dispraghet a lu nagraverrere sos gremegraveddighes si fiant postos a rigraveere a iscracagravel-liu) ldquoPerograverdquo at sighidu a nagraverrere ldquosi a beru non cheret impitare su lubrificadore Rising Sun nche lrsquoamus a degravevere leare sas cadenas Diat egravessere a beru impossigravebile a dormire cun unu sonu de cussa casta in foras de sos aposentosrdquo

Semper e cando pro su restu de sa chida non sunt istados di-sturbados e srsquougravenica cosa chi abbivaiat srsquoatentzione issoro fiat sa magra de sagravembene chi sighiat a essire in su pamentu de sa biblio-teca Custa fiat a beru una cosa curiosa ca a de note su sennor Otis frischiaiat semper sa ghenna e sas ventanas fiant semper cungiadas cun sas istangas In prus pesaiat unu muntone de cum-mentos su fatu chi su colore cambiaiat cada die carchi mangianu fiat ruju cotu (comente de ruigravengiu) a bias in colore de cheregravesia a bias purpurinu brillante e una bia cando sunt falados a giosso pro sas pregadorias de famigravelia cunforma a sos ritos elementares de sa Cregravesia Ligravebera Episcopale Americana Riformada ant bidu

Oscar Wilde17

chi teniat unu colore birde ismeraldu lugorosu Custos cambia-mentos caleidoscogravepiscos faghiant ispassiare totu sa famigravelia e cada mangianu si faghiant iscummissas subra de su colore Srsquougravenica chi no intraiat in sa brulla fiat Virginiedda chi pro carchi resone chi non si podet cumpregravendere fiat semper anneada meda cando bi-diat sa magra de sagravembene e srsquoest posta belle a pragravenghere su man-gianu chi lrsquoat bida birde ismeraldu

Sa segunda aparitzione de su pantasma brsquoest istada domigraveniga note A pustis de pagu chi si nche fiant andados a letu unu tzocu terrorosu in sa sala totu in unu los at postos in arguai Dere-tu sunt curtos a giosso e ant bidu chi unrsquoarmadura antiga si fiat istacada dae su basamentu suo ruendemiddotnche in su pamentu de pe-dra in srsquoigraventeri chi segraveidu in una cadrea cun sa palera arta bi fiat su pantasma de Canterville chi si fiat isfrigatzende sos ghenugros cun unrsquoespressione de dolore mannu in cara Sos gremegraveddighes chi si nchrsquoaiant leadu in fatu sos iscopetes issoro totu in unu lrsquoant isparadu duas botzigheddas cun cudda pretzisione de mira chi srsquootenet petzi cun una pragravetica longa e cuidadosa cun su professore de calligrafia in srsquoigraventeri chi su ministru de sos Istados Unidos li puntaiat sa pistola e lrsquointimaiat cunforma a srsquoeticheta califor-niana de artziare in artu sas manos Su pantasma si nchrsquoest pe-sadu ritzu cun unu tzichigraverriu agreste de fele e est coladu a colo-brinu in mesu issoro comente negraveula morendemiddotnche sa candela de Washington Otis cando nche lrsquoest colada a curtzu e duncas lassendelos totus in srsquoiscurigore Cando est crogravempidu a sa punta de srsquoiscala su pantasma est torradu in trassa e at detzigravedidu de fagraveghere srsquoiscracagravelliu suo de dimograveniu Custu prus de una bia li fiat istadu profetosu a beru Narant chi aiat torradu a murra sa parruca de Lord Raker in una note ebbia e est seguru chi aiat custrintu tres tzeracas frantzesas de Lady Canterville a presentare sas dimissiones in antis de srsquoiscadegraventzia de su mese de proa Su pantasma duncas at fatu srsquoiscracagravelliu suo prus terrorosu e at fatu tregravemere sas bogravevedas antigas ma srsquoeco non si nche fiat galu morta

Su pantaSma de Canterville 18

chi una ghenna srsquoest aberta e sa sennora Otis est intrada cun una beste de intro asula narende ldquoSo timende chi vostegrave non srsquointendat bene e tando nche lrsquoapo giutu unrsquoampulla de tintura de su Dr Do-bell Si no at ismartidu lrsquoat a fagraveghere bene a berurdquo Su pantasma lrsquoat ghetadu unrsquoograda mala e at cumintzadu a srsquoammaniare pro si trasformare in unu cane nieddu mannumiddotmannu una valentia chi lrsquoaiat dadu fama giustamente e chi su dotore de famigravelia naraiat chi fiat sa resone de srsquoammachiadura crogravenica de su tziu de Lord Canterville srsquoOnoragravebile Thomas Horton Belle gasi unu sonu de passos acurtziendemiddotsi at istorradu su pessu suo terrososu su pan-tasma srsquoest acuntentadu de si fagraveghere unu pagu fosforescente e est iscumpartu cun una ghegravemida manna chi pariat essende dae campusantu progravepiu in su mamentu chi sos gremegraveddighes nche li fiant crogravempidos

Cando est arribbadu a srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest fala-du e si lrsquoat apoderadu su peus abbolotu Sa vulgaridade de sos gremegraveddighes e su materialismu grusseri de sa sennora Otis fiant est craru una cosa infadosa ma su chi lu poniat de prus in an-neu fiat su fatu chi non fiat resessidu a si pogravennere srsquoarmadura Aiat isperadu chi finas a sos americanos modernos si lrsquoesseret pesa-da sa tzudda bidende unrsquoIspetru In Armadura si non pro agraveteras resones bonas nessi pro rispetu de su poeta natzionale issoro Longfellow chi gragravetzias a sa poesia sua galana e incantadora srsquoa-iat coladu oras medas chi non teniat nudda de fagraveghere cando sos Cantervilles fiant in tzitade In prus fiat progravepiu srsquoarmadura sua Si lrsquoaiat posta cun egravesitu mannu in su torneu de Kenilworth e lrsquoa-iat fatu unu muntone de cumplimentos finas sa Reina Vigravergine in pessone Ma cando si lrsquoaiat posta lrsquoaiat bintu su pesu de sa coratza mannamiddotmanna e de srsquoelmu de atzagravergiu e fiat rutu in manera grae in su pamentu de pedra iscorgendemiddotsi sos ghenugros e faghendemiddotsi marcos biaitos in sas nughes de sa manu dereta

Pro carchi die a pustis de custu fatu su pantasma fiat ista-du male a beru e belle non fiat essidu dae srsquoaposentu si non pro

Oscar Wilde19

contibigiare sa magra de sagravembene Belle gasi tenendemiddotsi a contu si nche fiat sanadu e aiat detzigravedidu de fagraveghere sa de tres proas pro assustare su ministru de sos Istados Unidos e sa famigravelia sua At isseberadu una chenagravebura su deghessete de austu pro srsquoapa-ritzione sua e srsquoat coladu ora meda pompiende sos bestires suos detzidende in fines de leare unu capeddu mannu alilargu cun una pinna ruja unu sudagraveriu incrispadu in bursos e in tzugru e unrsquoisto-cu ruingiadu A parte de sero brsquoat agravepidu una traschia rebbesta de abba e su bentu fiat gasi forte chi totu sas ventanas e sas ghennas de sa domo antiga tremiant e trachidaiant A nagraverrere sa giusta fiat progravepiu custu su tempus chi lrsquoagradaiat Custos fiant sos disinnos suos diat egravessere intrada a bellu a bellu a srsquoaposentu de Washing-ton Otis lrsquoaiat agravepidu murrungiadu carchi cosa dae pees de su letu e si diat egravessere puntu tres bias in su gugraveturu a su sonu de una mugravesi-ca bassa Su pantasma a Washington lrsquoastiaiat in manera parti-culare ca ischiat chi fiat isse chi nche bogaiat sas magras famadas de sagravembene de Canterville impitende su ldquoPinkertonrsquos Paragon Detergentrdquo A pustis chi nchrsquoaeret torradu cussu giogravevanu atrividu e temeragraveriu a unrsquoistadu de terrore ispreadu diat egravessere andadu a srsquoaposentu ocupadu dae su ministru de sos Istados Unidos e dae sa mugere e aiat agravepidu postu una manu pigulosa in sos cherbed-dos de sa sennora Otis surbiende in srsquoorigra treme treme de su maridu sos segretos de sa domo de sos ossos Pro su chi pertocaiat a Virginiedda no aiat galu pessadu ite fagraveghere Issa no lrsquoaiat mai ghetadu ingiugravergios e fiat galana e manerosa Pagas ghegravemidas dae srsquoarmagravergiu at pessadu diant egravessere bastadas o si custu non es-seret bastadu a nche lrsquoischidare diat agraveere pogravetzidu chircare a srsquoa-pagraverpidu sa manta cun sos pograveddighes tegraveteros Pro su chi pertocaiat sos gremegraveddighes teniat progravepiu idea de los iscaddare Sa prima cosa de fagraveghere de seguru fiat a si lis segraveere a subra de petorras pro lis dare sa sensatzione afogadora de unu bisu malu Tando sigomente sos letos issoro fiant bastante a curtzu srsquounu a srsquoagraveteru si diat egravessere postu in mesu leende sa forma de unu mortu birde e

Su pantaSma de Canterville 20

astradu finas a cando non si diant egravessere fatos tegraveteros a srsquoispramu e in fines diat agraveere fuliadu su sudagraveriu e diat egravessere andada tragravegia tragravegia in srsquoaposentu cun sos ossos biancos nigraveidos e unrsquoogru a ro-dia faghende sa parte de ldquoTanielle su Mudu o srsquoIschegraveletru de su Suitzidardquo unu rogravele chi prus de una bia aiat tentu unrsquoefetu mannu e chi cunsideraiat belle aguale a sa parte famada sua de ldquoMartine su Manigraveacu o su Mistegraveriu Mascaradurdquo

A sas deghe e mesa su pantasma at intesu sa famigravelia andende a letu Pro una pagu de tempus lrsquoant dadu infadu sos iscacagravellios agrestes de sos gremegraveddighes chi cun srsquoalligria issoro ispessa-mentada de iscolanos si fiant ispassiende in antis de cumintzare a pasare Ma a sas ugravendighi e cuartu su logu fiat asseriadu e can-do at sonadu mesunote est essidu a campu Su cucumiau fiat iscu-dende sas alas a su bidru su corbu fiat croende dae srsquoeni e su ben-tu andaiat feri feri in sa domo ghemende che a unrsquoagravenima pegraverdida Ma sa famigravelia Otis fiat dormende sena connograveschere su destinu malu suo e prus a forte de srsquoabba e de sa traschia si intendiat su sorrogrogravengiu pegraverpere de su ministru de sos Istados Unidos Su pantasma est essidu a cua dae srsquoinforru de linna cun unu risi-gheddu malinnu in sa buca sua cruele e prighigionada e sa luna srsquoest cuada in palas de una nue cando nchrsquoat coladu a fura su mira-dore mannu in ue sos istemmas aragraveldicos suos e sos de sa mugere sua morta male fiant blasonados in colore de chelu e de oro Su pantasma fiat lassinende sena si pasare che a unrsquoumbra malinna e pariat chi finas srsquoiscurigore lrsquoascamaiat cando colaiat Totu in unu lrsquoest partu de integravendere calicunu cramende ma fiat petzi unu cane apeddende dae srsquoIstatzu Ruju e at sighidu a andare murrun-gende irrocos istrambogravetigos de su segraveculu 16 e parende cada tantu srsquoistocu ruingiadu in srsquoagraveera de mesunote In fines su pantasma est crogravempidu a su cugione de su passadissu a curtzu a srsquoaposentu de Washington su disditzadu Pro unrsquoiscuta srsquoest pasadu in srsquoigraventeri chi su bentu surbiende nche li pesaiat in cugravecuru sos pilos murros e lorigados tortighende in pinnigas grotescas e fantagravesticas srsquoorrore

Oscar Wilde21

sena nugravemene de su sudagraveriu Tando su relogravegiu at sonadu su cuar-tu e su pantasma at cumpresu chi su tempus nche fiat crogravempidu Srsquoat fatu unu risigheddu a sa sola e nchrsquoat coladu su cugione ma in pessu lrsquoat fatu cun una ghegravemida lastimosa de terrore nchrsquoest torradu a palas in segus e srsquoat cuadu sa cara isarbulida cun sas manos longas e ossudas Progravepiu in dae in antis suo brsquoaiat unrsquoi-spetru orrorosu firmu comente una figura dolada e mostruosu comente su bisu de unrsquoissentidu Sa conca fiat ispilida e lustrada sa cara tunda e grassa e bianca unrsquoiscracagravelliu orrorosu pariat chi aiat tortinadu sos liniamentos suos in unrsquoiscarigravengiu eternu Dae ogros nche lrsquoessiant a fiotu rajos de lughe ruja sa buca fiat unu putzu ladu de fogu e unu bestire orrorosu chi srsquoassimigiaiat a su suo cugugiaiat comente nie mudu cussu corpus de Titanu In petorras teniat unu cartellu cun iscritas curiosas in caragraveteres anti-gos chi pariat unu pagu unu pregone de cosas birgongiosas unu pagu unu registru de pecados agrestes unu pagu unu calendagraveriu terrorosu de su crigravemine e cun sa manu dereta teniat in artu unu farchione de atzagravergiu lughente

Sigomente no aiat bidu mai unrsquoispetru su pantasma de Can-terville srsquoat leadu unrsquoassuconu mannu e a pustis de agraveere dadu una mirada lestra a cussa aparitzione terrorosa si nchrsquoest torradu currende a srsquoaposentu suo trobeendemiddotsi in su sudagraveriu in srsquoigraventeri chi fiat colende in presse in presse in su passadissu e in fines lassendemiddotnche rugraveere srsquoistocu ruingiadu in sas botas militares de su ministru in ue srsquoin cras lrsquoat agatadu su maistru de sala Cando srsquoest agatadu in srsquointimidade de srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest ghetadu a subra de una banita e srsquoat cuadu sa cara suta de sas mantas Belle gasi a pustis de unu pagu srsquoispigraveridu animosu anti-gu de Canterville est torradu in possa e at detzigravedidu de andare a faeddare cun srsquoagraveteru pantasma in pessu chi esseret essidu su sole Tando progravepiu cando srsquoarbegraveschida fiat imprateende sos montigros est torradu a su logu in ue pro sa prima bia aiat ghetadu ogros a srsquoispetru ispramosu pessende chi in fines duos pantasmas fiant

Su pantaSma de Canterville 22

megravegius de unu e chi cun srsquoagiudu de custu amigu nou diat agraveere gherradu megravegius cun sos gremegraveddighes Cando su pantasma est crogravempidu a su logu perograve unrsquoispetagraveculu terrorosu si lrsquoest paradu in dae antis Carchi cosa est craru deviat egravessere capitada a srsquoispetru ca sa lughe si nche fiat falada de su totu dae sos ogros suos infos-sados su farchione lughente nche li fiat rutu dae manos e si fiat imbaradu a su muru in unrsquoatitugravedine tesa e incogravemoda Su panta-sma de Canterville est curtu a dae in antis e lrsquoat agarradu cun sos bratzos cando at bidu cun orrore chi sa conca nchrsquoest lassinada a terra e su corpus at leadu una postura incrinada tando srsquoest agatada astringhende una cortina de letu in cotonia bianca unrsquoi-scogravebolu unu lepone de masellaju in srsquoigraventeri chi a curtzu a pees brsquoaiat unu napu bograveidu Sena cumpregravendere custa trasformatzione curiosa at agarradu su cartellu cun presse abberborada e in cue in sa lughe murra de su mangianu at legraveghidu

Su pantasma de OtisSrsquoUgravenicu Ispetru Beru e OriginaleDade cara a sas Imitatziones Totu sos agraveteros sunt Farsos Tando at cumpresu totu Lrsquoaiant trampadu imboligadu leadu

in giru Sa mirada antiga de sos Cantervilles est torrada a essire in ogros srsquoat astrintu a pare sas ghinghias sena dentes e pesende sas manos alligiadas subra de sa conca at giuradu cunforma a sa fraseologia caraterigravestica de srsquoiscola antiga chi cando Chanticleer aeret sonadu duas bias cun su corru alligru suo bi diat agraveere agravepidu fatos de sagravembene e su Mortore diat egravessere coladu cun sos passos suos mudos

No aiat mancu agabbadu de fagraveghere custu giuramentu orroro-su chi dae sa cobertura a tegraveulas rujas de unrsquoistatzu a tesu srsquoat inte-

Oscar Wilde23

su unu puddu cantende Su pantasma at fatu unrsquoiscracagravelliu longu bassu e ragravenchidu e srsquoest postu a isetare At isetadu ora cun ora ma su puddu pro carchi resone curiosa no at torradu a cantare In fines a sas sete e mesu sas tzeracas acudende nche lrsquoant fatu lassare su bigiadogravergiu suo terrorosu e at ghiradu passu passu a srsquoaposentu suo pessende a su giuramentu suo vanu e a sos pessos suos abbadinados In cue at consultadu unos cantos libros de ca-valleria antiga chi lrsquoagradaiant a botu e at agatadu chi cada bia chi si faghiat custu giuramentu Chanticleer cantaiat semper pro sa segunda bia ldquoChi sa malaura crompat a su puddu malurdquo at murrungiadu ldquoApo connotu sas dies chi cun sa lantza mea forte li dia agraveere pertuntu sa gorgoena e lu dia agraveere fatu cantare man-cari esseret morturdquo Tando su pantasma srsquoest corcadu in su baule cogravemodu de prumu e brsquoest abbarradu finas a sero

Oscar Wilde24

IV

Srsquoin cras su pantasma fiat a beru degravebile e istracu Su turba-mentu terrorosu de sas ugravertimas bator chidas fiat cumintzende a tegravennere efetu Sos negravervios fiant a bigraveculos e si siddiat a su sonu prus legravebiu Pro chimbe dies est abbarradu in srsquoaposentu e in fines at detzigravedidu de lassare pegraverdere sa magra de sagravembene in su pamen-tu de sa biblioteca Si sa famigravelia Otis no lu cheriat est craru chi no lu meressiat Si bidet chi fiant pessones chi istaiant in unu gra-du bassu materiale de srsquoesistegraventzia e non fiant bonas a apretziare su valore simbogravelicu de sos fenogravemenos sensigravebiles Sa chistione de sas aparitziones fantasmagraveticas e srsquoisvilupu de sos corpos astrales fiant de seguru unrsquoagravetera cosa e non fiant suta de su controllu suo Fiat unu dovere suo solenne a essire a pigravegiu in su passadissu una bia in sa chida e a murrungiare carchi cosa dae su miradore su primu e su de tres megravercuris de cada mese e non bidiat comente pogravedere istransire custos doveres sena pegraverdere sa cara Est a beru chi sa vida sua fiat istada prena de malinnidade ma de su re-stu teniat contivigravegiu meda in totu su chi interessaiat su mundu subranaturale Pro agraveteros tres sagravebados duncas su pantasma est coladu che a su sogravelitu in su passadissu intre mesunote e sas tres de mangianu dende cara in cada manera a non si fagraveghere ne integravendere nen bigravedere Si nchrsquoaiat catzadu sas botas caminaiat prus a legravebiu chi podiat in sas tagraveulas betzas mandigadas dae su tagraveralu srsquoaiat postu una capa manna de velludu nieddu e srsquoaiat leadu su cuidadu de untare sas cadenas cun su lubrificadore ldquoRising Sun rdquo

Oscar Wilde25

Devo reconnograveschere chi at peleadu meda pro adotare custu megravediu nou de protetzione Belle gasi una note cando totu sa famigravelia fiat chenende su pantasma si nchrsquoest intradu a fura a srsquoaposentu de dormire de sennor Otis e at leadu srsquoampullita A sa prima srsquoin-tendiat unu pagu umiliadu ma pustis est istadu bastante sagravebiu de reconnograveschere chi podiat petzi faeddare bene de custu imbentu chi in unu tzertu sensu serviat pro sas finalidades suas Ma a begravetia de totu custu no lrsquoant lassadu in pasu Isterriant semper fu-neddas in su passadissu in ue su pantasma si trobeiat caminende in srsquoiscurigore e una bia cando fiat bestidu pro sa parte de ldquoIsacu Nieddu o su Cassadore de su Padente de Hogleyrdquo at fatu una ruta mala apeighende unu lassinogravengiu de butiru chi sos gremegraveddighes aiant istegraverridu dae srsquointrada de sa Sala de sos Aratzos a sa punta de srsquoiscala de linna de chercu Custu ugravertimu ingiugravergiu lrsquoat bati-du tantu venenu chi at detzigravedidu de fagraveghere unrsquoisfortzu finale pro afirmare sa dinnidade e sa positzione sotziale sua e at cuncorda-du de fagraveghere vigravesita a cuddos istudenteddos de Eton betiosos srsquoin cras note in su pessonagravegiu suo famadu de ldquoRupert srsquoAtrividu o su Conte Isconcadurdquo

Fiant prus de setanta annos chi no essiat a campu cun cussu travestimentu pro egravessere pretzisos dae cando aiat assustadu gasi meda Lady Barbara Modish sa galana chi issa aiat truncadu dere-tu srsquoafidu cun su giaju de su Lord Canterville de como e si nche fiat fuida a Gretna Green cun Jack Castletown su bellu decra-rende chi nudda in su mundu la diat agraveere cumbinta a intrare in una famigravelia chi permitiat a unrsquoispetru gasi orrorosu de passigiare in su terratzu in srsquointerlughes A Jack srsquoiscuru Lord Canterville lrsquoaiat isparadu in unu duellu in Wandsworth Common e Lady Barbara fiat morta de crebu in Tumbridge Wells in antis chi esse-ret coladu srsquoannu Duncas cussa aparitzione fiat istada una reses-sida manna in totu sos sensos Fiat semper e cando un ldquotrucurdquo difigravetzile meda si si podet impitare custa espressione gasi teatrale cun unu de sos mistegraverios prus mannos de su subranaturale o pro

Su pantaSma de Canterville 26

impreare unu tegravermine prus sientigraveficu su mundu ultranaturale e brsquoat postu tres oras intreas pro srsquoammaniare In fines totu fiat prontu e su pantasma fiat cuntentu meda de comente fiat postu Sas botas mannas de pedde chi andaiant cun su bestire fiant unu pagu tropu largas e at agatadu petzi una de sas pistolas ma in su cumplessu fiat bastante sudisfatu e a sa una e cuartu nchrsquoest essidu cun lebiesa dae srsquoinforru de linna e est coladu tragravesina tragravesi-na in su passadissu Cando nchrsquoest crogravempidu a srsquoaposentu ocupa-du dae sos gremegraveddighes chi mi paret chi si naraiat srsquoAposentu Biaitu pro su colore de sas cortinas at agatadu sa ghenna ghirada Isperende de fagraveghere unrsquointrada a efetu lrsquoat aberta in campu ma una broca grae de abba nche lrsquoest ruta a subra infundendemiddotlu totu cantu e manchende sa pala manca de pagos tzentigravemetros In su matessi tempus at intesu iscracagravellios abbrandados benende dae su letu a baldachinu Srsquoiscossa a su sistema nerbiosu suo est istada gasi manna chi si nchrsquoest torradu a srsquoaposentu suo currende che coete e srsquoin cras at degravevidu abbarrare in letu cun unu rifriu malu Srsquougravenica cosa chi lrsquoacunortaiat de totu custa paristograveria fiat chi non srsquoaiat giutu in fatu sa conca ca si lrsquoaeret fatu sas cunseguegraventzias diant agraveere pogravetzidu egravessere segraverias a beru

Duncas lrsquoest begravennidu mancu srsquoisperu de pogravedere assustare cussa famigravelia americana grussera e srsquoest acuntentadu comente regravegula de trasinare in sos passadissos cun iscarpas de sola modde cun unrsquoisserpa grussa ruja imboligada in tzugru ca timiat sas curren-tes e unrsquoarchibusu minore srsquoin casu sos gremegraveddighes lrsquoaerent atacadu Su corfu finale lrsquoat retzidu su deghennoe de cabudanni Su pantasma fiat faladu a giosso a srsquointrada manna seguru chi nessi in cue no li diant agraveere dadu infadu e si fiat ispassiende a fagraveghere cummentos brullanos subra de sas fotografias mannas ti-radas dae Saroni de su ministru de sos Istados Unidos e de sa mu-gere chi como fiant intradas in parte de sos ritratos de sa famigravelia Canterville Fiat bestida in manera elementare ma elegante cun unu sudagraveriu longu magradu de terra de campusantu srsquoaiat ligadu

Oscar Wilde27

sa massidda cun una ria de linu grogu e giughiat una lantia mi-nore e una pala de interramortos Infatis srsquoaiat postu su bestire de su pessonagravegiu de ldquoGiona Sena Losa o su Furone de Mortos de Chertsey Barnrdquo una de sas megravegius impersonificatziones suas chi sos Cantervilles teniant totu sas resones de si ndrsquoammentare ca fiat istada srsquoorigravegine bera de sa bria cun su bighinu issoro Lord Rufford Fiant belle sas duas e cuartu de mangianu e a su chi si podiat intzertare non brsquoaiat prus nemos pesadu Ma in srsquoigraventeri chi fiat passigende chirru a sa biblioteca pro bigravedere si brsquoaiat galu tratas de sa magra de sagravembene totu in unu nche li sunt crogravempi-das dae unu cugione iscuru duas figuras chi fiant iscotzulende che issentidos sos bratzos subra de sa conca issoro e lrsquoant tzichir-riadu ldquoBUUrdquo in srsquoorigra

Leadu dae unrsquoispramu chi cunsiderada sa situatzione si po-diat cunsiderare un cosa naturale su pantasma srsquoest postu a cugraver-rere in sas iscalas ma at intopadu a Washington Otis chi lu fiat isetende cun una siringa de giardinu e sigomente sos inimigos lrsquoaiant inghiriadu a cada ala torrendemiddotlu a puntu malu su panta-sma est isvanegravessidu in unrsquoistufa manna de ferru chi pro bonaura non fiat alluta e at degravevidu torrare a srsquoaposentu suo colende in sas cannas fumagraverias e in sos cucumenales arribbende in unrsquoistadu terrorosu de brutura disograverdine e disisperu

A pustis de custu fatu non srsquoest bidu prus su pantasma in bar-danas a de note Sos gremegraveddighes lrsquoant isetadu in prus de unrsquooca-sione e cada note isparghiant corgiolu de nughe in sos passadis-sos dende infadu meda a su babbu e a sa mama e a sos tzeracos ma non brsquoaiat nudda de fagraveghere Fiat craru chi aiant fertu gasi meda sos sentimentos suos chi non si cheriat fagraveghere bigravedere prus Sennor Otis tando at torradu a leare in manu su traballu man-nu suo subra de srsquoistograveria de su Partidu Democragraveticu chi lu fiat impinnende dae unos cantos annos sa sennora Otis at amma-niadu una festa de clam-bake chi at ispantadu totu sa contea sos pitzinnos si sunt ghetados a su lacrosse a srsquoeuchre a su poker

Su pantaSma de Canterville 28

e a agraveteros giogos natzionales americanos e Virginia andaiat a caddu cun su pony suo in sas agravendelas de su parcu acumpangiada dae su giogravevanu Duca de Chershire chi fiat begravennidu a Canterville Chase pro bi colare srsquougravertima chida de vacagraventzias Totus oramai pessaiant chi su pantasma si nche fiat andadu e infatis su sennor Otis aiat iscritu una ligravetera in propogravesitu a Lord Canterville chi in risposta aiat espressadu su praghere suo prus mannu a integravendere custa noa e aiat imbiadu sos megravegius cumplimentos a sa mugere istimada de su ministru

Sos Otis perograve si fiant faddidos ca su pantasma fiat galu in sa domo e mancari esseret postu male non si fiat pro nudda acu-nortadu a lassare istare mescamente dae cando aiat intesu chi in mesu de sos istragravengios bi fiat su giogravevanu Duca de Cheshire chi su tziu de su babbu Lord Francis Stilton una bia aiat iscummissu chentu ghineas cun su Coronellu Carbury chi diat agraveere giogadu a dados cun su pantasma de Canterville e lrsquoaiant agatadu srsquoincragraves mangianu istegraverridu in su pamentu de sa sala de su poker in unrsquoi-stadu tale de impotegraventzia paraligravetica chi mancari apat campadu finas a betzu dae tando no est resessidu prus a nagraverrere agraveteru si non ldquoduos sesrdquo Totus in cussu tempus ischiant ite fiat capitadu mancari chi pro rispetu de sos sentimentos de sas duas famigravelias nogravebiles srsquoesseret fatu de totu pro cuare sa cosa e si podet agatare unu rendecontu cumpretu de sas tzircustagraventzias ligadas a custu fatu in su de tres volugravemenes de ldquoAmmentos de su Prigraventzipe Re-gente e de sos Amigos suosrdquo iscritu dae Lord Tattle Su panta-sma est craru teniat su pidinu de mustrare chi no aiat pegraverdidu srsquoinfluegraventzia sua in sos Stiltons chi cun custa famigravelia fiat impa-rentadu dae tesu ca una sorrastra sua si fiat cojuada en secondes noces cun su Sieur de Bulkeley chi dae issu comente totus ischint sos Ducas de Cheshire benint in ligravenia direta Duncas at detzigravedidu de srsquoammaniare pro si mustrare a srsquoamoradeddu de Virginia in srsquoimpersonificatzione famada de su ldquoMogravengiu Vampiru o su Be-neditinu Sena Sagravembenerdquo una rapresentatzione gasi orrorosa chi

Oscar Wilde29

cando Lady Startup lrsquoaiat bida e custu fiat capitadu in srsquougravertima die de annu fatale de su 1764 si fiat posta a tzichirriare a sa prus arta li fiat begravennidu unrsquoatacu de apoplessia e si nche fiat morta in tempus de tres dies a pustis de agraveere diseredadu a sos Cantervilles chi fiant sos parentes suos prus a curtzu e de agraveere lassadu totu su dinare a srsquoapotecagraveriu suo de Londra In srsquougravertimu mamentu perograve su terrore chi teniat de sos gremegraveddighes aiat fatu abbarrare su pantasma in srsquoaposentu suo e su Duca minore aiat dormidu in pasu suta de su baldachinu mannu pinniadu de srsquoAposentu Reale bisende a Virgigravenia

Oscar Wilde30

V

Pagas dies a pustis Virgigravenia e su cavalieri suo pililorigadu sunt andados a caddu in sos prados de Brockley in ue issa colen-de in una cresura srsquoat istratzuladu gasi male su bestire chi cando est ghirada a domo at detzigravedidu de artziare in srsquoiscala de segus pro non si fagraveghere bigravedere Comente nchrsquoat coladu in presse sa Sala de sos Aratzos chi sa ghenna fiat aberta pro casualidade lrsquoest partu de bigravedere calicunu in intro e pessende chi esseret sa tzeraca de sa mama chi a bias giughiat a cue su traballu suo at abbaidadu a intro pro li pedire de li cosire su bestire Ite ispantu imbetzes cando at bidu chi fiat su pantasma de Canterville Lrsquoat bidu segraveidu a curtzu a sa ventana pompiende srsquooro ruinadu de sos agraverbores in-groghidos bolende in srsquoagraveera e sas fogravegias rujas ballende che issen-tidas in su viale longu Teniat sa conca imbarada a una manu in unrsquoistadu de depressione manna A sas beras su pantasma pariat gasi disditzadu e gasi postu male chi Virginiedda chi sa prima idea fiat istada de si nche fuire e de si frischiare in srsquoaposentu suo ndrsquoat tentu dolu e at detzigravedidu de proare a lrsquoacunortare Su passu de sa pitzinna fiat gasi legravebiu e sa malinconia de su pantasma gasi manna chi srsquoest abbigiadu de sa presegraventzia sua petzi cando lrsquoat faeddadu

ldquoMi dispraghet pro tenerdquo at naradu Virgigravenia ldquoma frades meos si nche ghirant a Eton cras tando si ti cumportas bene nemos trsquoat a dare prus infadurdquo

ldquoEst assurdu a mi pedire de mi cumportare benerdquo at rispostu

Oscar Wilde31

su pantasma furriendemiddotsi transidu a sa pitzinnedda galana chi si fiat atrivida a li faeddare ldquoprogravepiu assurdu Deo devo iscotzulare sas cadenas e ghegravemere colende in sos frigraveschios e passigiare a de note si est custu chi cheres nagraverrere Est srsquougravenica resone mea pro esigravestere rdquo

ldquoNo est una resone pro esigravestere e tue giai lrsquoischis chi ses istadu a beru isseleradu Sa sennora Umney nos at naradu sa prima die chi semus begravennidos a inoghe chi tue as mortu a mugere tuardquo

ldquoEja lrsquoammintordquo at naradu su pantasma cun arroddu ldquoma fiat petzi una chistione de famigravelia e non tocaiat agravetera genterdquo

ldquoEst isballiadu meda a ochigraveere a calicunurdquo at naradu Virgigravenia chi a bias teniat una gravidade puritana durche leada dae carchi antepassadu de srsquoInghilterra Noa

ldquoOh deo ogravedio sa severidade barata de srsquoegravetica astrata Mugere mea non baliat a nudda no mrsquoimmidonaiat sos collarinos co-mente si tocat e no ischiat a coghinare A lrsquoischis aia isparadu a unu cabrolu una die in su padente de Hogley progravepiu una begravestia bella e a lrsquoischis comente mi lrsquoat aparitzadu Oh ma no importat como ca est totu agabbadu e non pesso chi sos frades apant fatu una cosa galana a mi fagraveghere mograverrere de fagravemene mancari lrsquoapa morta deordquo

ldquoDe fagravemene trsquoant fatu mograverrere Oh sennor pantasma cheria nagraverrere Sir Simon fagravemene tenes Deo tegravengio unu cogone in sa taschedda A lu cheresrdquo

ldquoNono gragravetzias oramai non magravendigo prus ma ses istada ma-nerosa a beru a mi lu nagraverrere e de seguru ses meda prus simpagraveti-ca de sa famigravelia tua orrorosa rude vulgare disonestardquo

ldquoBastatrdquo at tzichirriadu Virgigravenia pistende su pee ldquoses tue chi ses rude e orrorosu e vulgare e si cherimus faeddare de di-sonestade lrsquoischis bene chi mi nchrsquoas furadu sos colores dae su cuntenidore meu pro proare a torrare a fagraveghere cussa magra de sagravembene ridigravecula in sa biblioteca In antis ti nchrsquoas leadu totu sos rujos finas su muradu e deo non podia prus pintare su sole

Su pantaSma de Canterville 32

intrendemiddotsimiddotnche tando ti nchrsquoas leadu su birde ismeraldu e su gro-gu cromadu e in fines mi nchrsquoat abbarradu srsquoigravendigu e su biancu tzinesu e podia pintare petzi iscenas cun sa lughe de sa luna chi sunt semper deprimidoras a las abbaidare e no est fagravetzile a las fagraveghere Non trsquoapo mai iscobiadu mancari essere infadada meda e mancari totu sa cosa esseret ridigravecula meda ca naremus sa beri-dade chie at intesu faeddare mai de sagravembene birde ismeraldurdquo

ldquoTando a nagraverrere su berurdquo at naradu su pantasma cun unu tonu masedu ldquoite podia fagraveghere Est una cosa difigravetzile meda a buscare sagravembene beru in dies de oe e sigomente aiat cumintza-du frade tuo cun su detersivu Paragon non bidia peruna resone pro no mi nche leare sos colores tuos E si faeddamus de colores est semper una chistione de preferegraventzias sos Cantervilles tenent sagravembene biaitu pro nagraverrere su prus biaitu de Inghilterra ma isco chi bois sos americanos non dades cara a cosas de custa castardquo

ldquoTue no ndrsquoischis nudda e sa megravegius cosas chi podes fagraveghere est a emigrare e a megiorare sa mente tua Babbu diat egravessere tropu cuntentu de ti dare unu billete gratis e mancari brsquoapat tassas artas subra de sos ispigraveridos de cada casta non bi diat agraveere problemas in sa dogana ca sos funtzionagraverios sunt totus de su Partidu De-mocragraveticu So segura chi in New York dias tegravennere una resessida manna Deo isco chi brsquoat pessones medas chi diant dare chen-tumigravegia dogravellaros pro agraveere unu giaju e galu de prus pro agraveere unu pantasma in famigraveliardquo

ldquoNon creo chi srsquoAmegraverica mi diat agradarerdquo ldquoPesso ca non tenimus nen ruinas nen cosas curiosasrdquo at nara-

du Virgigravenia befulana ldquoNudda ruinas nudda cosas curiosasrdquo at rispostu su panta-

sma ldquobois tenides sa flota bostra e sas maneras bostrasrdquoldquoBonas tardas Apo a andare a ue est babbu pro li fagraveghere dare

unrsquoagravetera chida de vacagraventzia a sos gremegraveddighesrdquoldquoPro praghere no andeis sennorina Virgigraveniardquo at tzichirriadu

ldquodeo so gasi a sa sola e gasi sena sorte chi a beru no isco ite fagraveghe-

Oscar Wilde33

re Deo chegravergio andare a dormire e non potzordquoldquoCustu est progravepiu assurdu Non deves fagraveghere agraveteru si no anda-

re a letu e istudare sa candela Est difigravetzile meda a bias a abbarra-re ischidos mescamente in cregravesia ma non brsquoat dificurtade peruna a si nche dormire Finas sas criaduras lrsquoischint fagraveghere e non sunt abbistas medardquo

ldquoDeo non dormo dae treghentos annosrdquo at naradu cun tristu-ra e sos ogros bellos in colore de chelu de Virgigravenia si sunt abertos a sa meravigravegia ldquosunt treghentos annos chi non dormo e mrsquointen-do unrsquoistrachitugravedinerdquo

Virgigravenia srsquoest fata segraveria e sas labrigheddas suas ant tregravemidu che fogravegias de rosa Srsquoest acurtziada a su pantasma e inghenugrendemiddotsi a costagravegiu srsquoat pompiadu sa cara sua betza e alligiada

ldquoSrsquoiscuru su pantasmardquo at murmuradu ldquonon tenes unu logu in ue dormirerdquo

ldquoIn srsquoagravetera ala de su padente de pinosrdquo at rispostu cun una bo-ghe bassa e bisadora ldquobrsquoat unu giardineddu In cue srsquoerba creschet arta e ispissa in cue bi sunt sos isteddos mannos e biancos de su bidduri in cue su rusinnolu cantat note note Note note cantat e sa luna frita de cristallu pogravempiat a giosso e srsquoeni isparghet sas cambas suas mannas mannas subra de sos chi dormintrdquo

Sos ogros de Virgigravenia si sunt infustos de prantu e srsquoat cuadu sa cara cun sas manos

ldquoCheres nagraverrere su Giardinu de sa Morterdquo at pispisadu ldquoEja Sa morte Sa morte devet egravessere gasi bella A corcare in

sa terra modde tabachina cun sos filos de erba nagravennigamiddotnagravenniga subra de sa conca e ascurtare su mudigravemene A non tegravennere ne eris e nen cras A ismentigare su tempus a perdonare sa vida a egravessere in pasu Tue mi podes agiuare Tue podes abegraverrere pro mene sos portales de sa domo de sa Morte ca srsquoAmore est semper cun te-gus e srsquoAmore est prus forte de sa Morterdquo

Virgigravenia srsquoest tregravemida una titia de fritu lrsquoat cursadu sa carena e pro pagas iscutas non srsquoat intesu sonu Issa si pariat comente chi

Su pantaSma de Canterville 34

esseret in unu bisu terrorosu Tando su pantasma at faeddadu torra e sa boghe sua pariat

srsquoograverchidu de su bentu ldquoIntesa mai lrsquoas sa profetzia antiga de sa ventana de sa biblio-

tecardquoldquoOh a srsquoispissurdquo at tzichirriadu sa pisedda abbaidende a susu

ldquoLa connosco bene a beru Est pintada in ligraveteras nieddas curiosas e benit male a la legraveghere Brsquoat petzi ses rias

Cando una pitzinna de oro podet otegravennereUna pregadoria dae sas lavras de su pecaduCando sa megravendula istograveiga dat frugravetoraE una criadura donat sas lagravegrimasTando totu sa domo at a abbarrare chietaE sa paghe at a falare in Canterville

Ma no isco ite cheret nagraverrererdquo ldquoCussas paragraveulas cherent nagraverrererdquo at naradu su pantasma cun

tristura ldquochi tue deves pragravenghere cun megus pro sos pecados meos ca deo no apo lagravegrimas e pregare cun megus pro srsquoagravenima mea ca deo no apo fide e tando si tue ses semper istada durche e bona e manerosa srsquoAgravenghelu de sa Morte at a tegravennere piedade de mene Tue as a bigravedere pantumas chi ponent a tigravemere in srsquoiscurigo-re e boghes malinnas trsquoant a pispisare in srsquoorigra ma non trsquoant a fagraveghere male ca contra a sa puresa de una pisedda sos pogravederes de srsquoInferru non podent bigravenchererdquo

Virgigravenia no at torradu imposta e su pantasma srsquoat tograverchidu sas manos cun unu disisperu agreste abbaidende sa conca brunda sua incrinada Totu in unu sa pitzinna srsquoest pesada isarbulida e cun una lughe curiosa in sos ogros ldquoDeo non timordquo at naradu a firmu ldquoe apo a pedire a srsquo Agravenghelu de tegravennere dolu de tenerdquo

Su pantasma srsquoest pesadu dae su seidogravergiu suo cun unu tzichigraver-riu degravebile de alligria e leendemiddotli sa manu srsquoest incrinadu cun sa gragravetzia de agraveteros tempos e bi lrsquoat basada Sos pograveddighes suos

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 9: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Oscar Wilde9

mobilidade curiosa pariat chi fiat mantenende sas agraveeras unu bolu mannu de corbos nche lis est coladu subra de sas concas e in antis chi esserent crogravempidos a sa domo ant cumintzadu a falare gugravetzios mannos de abba

Ritza in sas istradeddas de srsquoiscala pronta a los retzire brsquoaiat una fegravemina antziana bene bestida cun unu bestire de seda bianca unu capiale e una frandedda biancos Fiat sa sennora Umney sa guvernante chi sa sennora Otis a pustis chi Lady Canterville bi lrsquoaiat pedidu cun totu su coro aiat cuncordadu de mantegravennere in servigravetziu Issa at fatu a totus una reveregraventzia manna cando sunt falados dae sa carrotzedda e lis at naradu in una manera curiosa e antigograveria ldquoSos bene begravennidos siais a Canterville Chaserdquo Ponen-de in fatu suo sunt colados in sa sala galana in istile Tudor e sunt crogravempidos a sa biblioteca una sala longa bassa aforrada cun lin-na de chercu niedda chi in fundu brsquoaiat una ventana manna de bidru coloradu In cue ant agatadu su te prontu e a pustis chi si nchrsquoant catzadu sos gabbanos si sunt segraveidos e ant cumintzadu a srsquoabbaidare a fugraverriu in srsquoigraventeri chi sa sennora Umney los serviat

Totu in unu sa sennora Otis nchrsquoat bidu una magra ruja iscura in su pamentu progravepiu a curtzu a sa tziminea e belle sena cum-pregravendere ite fiat at naradu a sa sennora Umney ldquoMi timo chi nchrsquoat rutu cosa inogherdquo

ldquoEja sa sennorardquo at rispostu sa guvernante antziana a boghe bassa ldquonchrsquoat rutu sagravembene in cussu treturdquo

ldquoIte cosa orrorosardquo at tzichirriadu sa sennora Otis ldquono mrsquoagra-dant pro nudda sas magras de sagravembene in una sala de istare Tocat a nche la mograveere dereturdquo

Sa fegravemina antziana at iscantzadu sas lavras a su risu e at rispo-stu cun cussa matessi boghe bassa e misteriosa ldquoEst su sagravembene de Lady Eleanore de Canterville chi lrsquoaiat morta progravepiu in cussu tretu su maridu Sir Simon de Canterville in su 1575 Sir Simon at campadu agraveteros noe annos e est iscumpartu totu in unu in tzircu-stagraventzias misteriosas a beru Su corpus suo no lrsquoant mai agatadu

Su pantaSma de Canterville 10

ma srsquoispigraveridu suo de pecadore galu est turmentende Canterville Chase Sa magra de sagravembene lrsquoant ammirada turistas e agraveteros e non si nche podet bogarerdquo

ldquoMa custu est unu machinerdquo at tzichirriadu Washington Otis ldquosu Pinkerton su megravegius pro nche catzare sas magras e su deter-sivu Paragon lrsquoant a innetare in su giru de nuddardquo e in antis chi sa guvernante ispramada esseret pogravetzida intervegravennere issu srsquoest inghenugradu e at cumintzadu a isfrigatzare su pamentu cun unu piruleddu chi pariat unu cosmegraveticu nieddu In pagas iscutas non brsquoaiat prus arrastu de sa magra de sagravembene

ldquoLrsquoischia chi Pinkerton funtzionaiatrdquo at giuiladu a ghisa de tri-unfadore in srsquoigraventeri chi si furriaiat a pompiare sa famigravelia sua chi lrsquoabbaidaiat cun ammiru ma aiat in pessu naradu custas paragraveu-las cando unu lampu terrorosu at illuminadu srsquoaposentu iscuru e unu tronu ispantosu los at fatos pesare a sa ritza e sa sennora Umney srsquoest ammoddigada

ldquoIte clima orrorosurdquo at naradu chietu su ministru america-nu alluendemiddotsi unu gigarru ldquoDeo pesso chi custu logu antigu est populadu gasi meda chi non brsquoat bastante tempus bonu pro to-tus Apo semper pessadu chi su disterru est srsquougravenica cosa chi andat bene pro srsquoInghilterrardquo

ldquoHiram meu istimadurdquo at giuiladu sa sennora Otis ldquoite podi-mus fagraveghere cun una fegravemina chi si dismajatrdquo

ldquoLi ponimus sa multa comente si faghet cando calicunu segat carchi cosardquo at rispostu su ministru ldquotando non si diat dismaja-re prusrdquo e infatis in unrsquoiscuta sa sennora Umney est torrada in trassa Semper e cando non brsquoaiat duda chi fiat turbada meda e in manera tosta at avegravertidu a sennor Otis de dare cara a carchi problema chi bi diat agraveere agravepidu in domo

ldquoApo bidu cun sos ogros meos su sennorerdquo at naradu ldquocosas chi diant fagraveghere atzuddare sos pilos in conca a chie si siat e me-das e medas notes no apo dormidu nudda pro sas cosas terrorosas chi sunt capitadas inogherdquo Semper e cando su sennor Otis e sa

Oscar Wilde11

mugere ant asseguradu cun totu su coro cussa agravenima bona chi issos non timiant sos pantasmas e a pustis de agraveere invocadu sas beneditziones de sa Providegraventzia pro su mere e sa mere noos e de srsquoegravessere posta de acordu pro unrsquoaumentu de istipegravendiu sa guver-nante antziana si nchrsquoest torrada tamba tamba a srsquoaposentu suo

Oscar Wilde12

II

Brsquoat agravepidu una traschia manna totu cussa note ma non brsquoat capitadu nudda de particulare Belle gasi srsquoincragraves mangianu can-do sunt falados pro ismurgiare ant agatadu torra in su pamentu sa magra de sagravembene terrorosa ldquoNon pesso chi siat curpa de su detersivu Paragonrdquo at naradu Washington ldquoca lrsquoapo proadu cun totu Devet egravessere su pantasmardquo Duncas nchrsquoat bogadu torra sa magra ma srsquoincragraves mangianu est torrada a essire a pigravegiu Su de tres mangianos fiat torra in cue belle chi su sennor Otis a denote aiat frischiadu sa ghenna de sa biblioteca e si nchrsquoaiat giutu sa crae a subra Totu sa famigravelia como fiat interessada meda a sennor Otis lrsquoat begravennidu sa duda chi forsis fiat istadu tropu dogmagraveticu ne-ghende srsquoesistegraventzia de sos pantasmas sa sennora Otis at espres-sadu srsquoidea de intrare in sa Sotziedade de Istugravedios Paranormales e Washington at ammaniadu pro lrsquoimbiare a sos sennores Myers e Podmore una ligravetera longa a pitzu de sa ldquoPermanegraventzia de sas Magras de Sagravembene cando sunt ligadas a su Crigravemine rdquo Cussa note sunt iscumpartas totu sas dudas subra de srsquoesistegraventzia ogetiva de sos pantasmas

Sa die fiat istada caente e issoliada e in sa friscura de su sero totu sa famigravelia fiat essida a si fagraveghere una passigiada in carrotza Nche sunt ghirados a ora de sas noe e srsquoant mandigadu unu mos-su Nemos at faeddadu de pantasmas e duncas non brsquoaiat mancu cussas cunditziones essentziales de antetzipatzione mentale chi gasi a srsquoispissu benint in antis de sos fenogravemenos paranormales

Oscar Wilde13

Sos argumentos - comente pustis apo ischidu dae su sennor Otis - fiant sos chi a su sogravelitu tratant sos americanos istudiados de sa classe arta sa superioridade istremenada comente atora de Fanny Davenport subra de Sarah Bernhardt sa dificultade de bu-scare trigu moriscu birde durches de trigu nieddu e trigu mori-scu mogravelidu finas in sas megravegius domos inglesas srsquoimportagraventzia de Boston in srsquoisvilupu de srsquoagravenima de su mundu su profetu de su sistema de controllu de sos bagagraveglios in sos viagravegios in trenu sa durcura de srsquoatzentu de New York a cunfrontu de sa pronugraventzia istrasinada de Londra Nemos at faeddadu de su mundu subra-naturale nen brsquoat agravepidu calicunu chi apat mentovadu in carchi manera a Sir Simon de Canterville A sas ugravendighi pretzisas sa famigravelia srsquoest ritirada e a pustis de una mesora totu sas lughes de sa domo nche fiant mortas A pustis de pagu a su sennor Otis nche lrsquoat ischidadu unu sonu curiosu in su passadissu in foras de srsquoaposentu suo Fiat comente unu tzocu de metallu e pariat chi si fiat acurtziende semper de prus Isse si nchrsquoest pesadu totu in unu at allutu unu luminu e at pompiadu srsquoora Fiat sa una de note Isse fiat bastante tranchillu e srsquoat tastadu su bursu chi non pariat de unu chi tenet frebba Su sonu curiosu fiat sighende e cun cussu sonu at intesu finas unos cantos passos Srsquoat postu sas catzolas at leadu unrsquoampullitedda longa dae sa cassita de sa toeleta e at abertu sa ghenna Progravepiu in dae in antis suo at bidu in sa lughe isarbulida de sa luna unu betzu che teniat unrsquoaegravergiu terrorosu Sos ogros fiant comente cantzos de carbone allutu pilos longos e murros li ruiant in palas in lograverigas ispilurtzidas sos bestires chi teniant unu tragravegiu antigu fiant brutos e istratzulados e dae bursos e cambutzos li pendiant musas graes e ferros ruingiados

ldquoSennore meu istimadurdquo at naradu su sennor Otis ldquoLi devo progravepiu pedire de lis pogravennere ogravegiu a cussas cadenas pro custu apo leadu unrsquoampulledda de su lubrificadore ldquoTammany Rising Sunrdquo Narant chi faghet efetu cun una colada ebbia ndrsquoat a agatare sa cunfirma in sos atestados medas de calicunu de sos megravegius

Su pantaSma de Canterville 14

deinos nostros Bi lu lasso inoghe a curtzu a sas candelas de sa cagravemera de letu e apo a egravessere cuntentu de nde li dare agraveteru si ndrsquoat a tegravennere bisogravengiurdquo Cun custa paragraveulas su ministru de sos Ista-dos Unidos at postu srsquoampullita subra de sa mesa de magravermaru e cungende sa ghenna si nchrsquoest torradu a letu

Pro unrsquoiscuta su pantasma de Canterville est abbarradu segraveriu leadu dae unu disdinnu naturale tando iscudendemiddotnche srsquoampul-lita a su pamentu lugraveghidu si nchrsquoest fuidu in su passadissu bo-ghende ghegravemidas fundudas e lampende una lughe birde isarbu-lida Ma progravepiu cando est crogravempidu a sa punta de srsquoiscala manna de linna de chercu una ghenna srsquoest aberta in campu duas figuras minores bestidas de biancu sunt essidas a pigravegiu e unu cabitzale mannu nche lrsquoest coladu surbiende a curtzu a sa conca Fiat craru chi non brsquoaiat tempus de pegraverdere e leende pro fuire Sa de Bator Dimensiones de srsquoIspagravetziu su pantasma est iscumpartu colende in mesu de srsquoinforru de linna de su muru e sa domo est torrada chieta

Cando nchrsquoest crogravempidu a unrsquoaposenteddu segretu in srsquoala de manca de sa domo su pantasma srsquoest imbaradu a unrsquoispera de luna pro leare alenu e at cumintzadu a proare a cumpregravendere co-mente fiat posta sa cosa Mai in una carriera lugorosa e sena pasu durada treghentos annos lrsquoaiant ingiurgiadu in manera gasi grus-sera At pessadu a sa Duchessa Mama chi lrsquoaiat assuconada in srsquoigraventeri chi fiat a sa ritza in dae in antis de srsquoispigru pompiendemiddotsi sas randas e sos diamantes a sas bator camareras chi lis fiat begraven-nidu una crisi istegraverica petzi ca lis aiat fatu unrsquoiscracagravelliu dae segus de sas cortinas de unu de sos aposentos ligraveberos a su pagraverrocu chi nche lrsquoaiat mortu sas candelas una note cando fiat essende dae biblioteca e chi dae tando aiat cumintzadu a si fagraveghere curare dae Sir William Gull ca fiat marturizadu dae sos disturbos nervosos a Madame de Tremoullac sa betza chi essendemiddotsi pesada chitzo unu mangianu e aende bidu unrsquoischegraveletru segraveidu in una poltro-na a curtzu a sa tziminea leghende su diagraveriu suo fiat abbarrada

Oscar Wilde15

in letu pro ses chidas ca lrsquoaiat begravennidu unrsquoatacu de entzefalite e cando fiat sanada fiat torrada in paghe cun sa Cregravesia e aiat trun-cadu srsquoamighegraventzia cun Monsieur de Voltaire cuddu iscegraveticu fa-madu Srsquoat ammentadu cudda note terrorosa chi aiant agatadu a Lord Canterville su malinnu afoghende in srsquoispogiadogravergiu suo cun unu caddu de oros cravadu in gugraveturu isse in antis de mograver-rere aiat cunfessadu chi progravepiu cun cussa carta aiat trampadu a Charles James Fox in Crockfordrsquos furendemiddotnchemiddotli 50000 isterli-nas e giuraiat chi cussa carta bi lrsquoaiat fata ingurtire su pantasma Totu sas valentias mannas suas li torraiant a conca como dae su maistru de sala chi srsquoaiat isparadu unu corfu a cherbeddos in srsquoapartadogravergiu ca aiat bidu una manu birde tocheddende a su bi-dru de sa ventana a Lady Stutfield sa galana chi fiat custrinta a si pogravennere una fasca de velludu nieddu inghiriada in tzugru pro cuare su marcu de chimbe pograveddighes de fogu chi lrsquoaiant brusiadu sa pedde bianca nigraveida e chi in fines si fiat morta ghetendemiddotsi in srsquoistagraveniu de sas carpas in fundu a su Passigravegiu de su Re Cun srsquoe-gotismu entusiagravesticu de unrsquoartista beru su pantasma at torradu a pessare a sas rapresentatziones suas prus famadas e at bischisadu cun amargura cando lrsquoat torradu a conca srsquougravertima aparitzione sua comente lsquoReuben su Rujursquo o su lsquoPitzinnu Istrangulliadursquo su de-butu suo comente lsquoGibeon su Romasu su Sutzadore de Sagravembene de su Ghiddostragravergiu de Bexley rsquo e su furore chi aiat causadu in unu sero galanu de lagravempadas petzi su fatu chi si fiat postu a gio-gare a birillos cun sos ossos suos in su campu de tennis Como a pustis de totu custu deviant begravennere unos cantos americanos remitanos a li propogravennere su lubrificadore Rising Sun e a li gheta-re cabitzales a conca Fiat una cosa chi non si podiat bajulare In prus a perunu pantasma in srsquoistograveria lrsquoaiant tratadu gasi Duncas su pantasma at detzigravedidu de si nde pagare e est abbarradu finas a arbegraveschere meledende meda in sa cosa

Oscar Wilde16

III

Srsquoincragraves mangianu sos Otis cando fiant ismurgende paris ant arresonadu de su pantasma in manera bastante aprofundida Su ministru de sos Istados Unidos est craru fiat unu pagu infada-du ca su donu suo non fiat istadu atzetadu ldquoDeo non tegravengio su disigravegiurdquo at naradu ldquode li fagraveghere male e devo nagraverrere chi cunsi-derende totu su tempus chi srsquoat coladu in custa domo no mi paret una cosa progravepiu educada a li ghetare cabitzales a subrardquo (unrsquoos-servatzione giusta a beru chi perograve intendendemiddotla mi dispraghet a lu nagraverrere sos gremegraveddighes si fiant postos a rigraveere a iscracagravel-liu) ldquoPerograverdquo at sighidu a nagraverrere ldquosi a beru non cheret impitare su lubrificadore Rising Sun nche lrsquoamus a degravevere leare sas cadenas Diat egravessere a beru impossigravebile a dormire cun unu sonu de cussa casta in foras de sos aposentosrdquo

Semper e cando pro su restu de sa chida non sunt istados di-sturbados e srsquougravenica cosa chi abbivaiat srsquoatentzione issoro fiat sa magra de sagravembene chi sighiat a essire in su pamentu de sa biblio-teca Custa fiat a beru una cosa curiosa ca a de note su sennor Otis frischiaiat semper sa ghenna e sas ventanas fiant semper cungiadas cun sas istangas In prus pesaiat unu muntone de cum-mentos su fatu chi su colore cambiaiat cada die carchi mangianu fiat ruju cotu (comente de ruigravengiu) a bias in colore de cheregravesia a bias purpurinu brillante e una bia cando sunt falados a giosso pro sas pregadorias de famigravelia cunforma a sos ritos elementares de sa Cregravesia Ligravebera Episcopale Americana Riformada ant bidu

Oscar Wilde17

chi teniat unu colore birde ismeraldu lugorosu Custos cambia-mentos caleidoscogravepiscos faghiant ispassiare totu sa famigravelia e cada mangianu si faghiant iscummissas subra de su colore Srsquougravenica chi no intraiat in sa brulla fiat Virginiedda chi pro carchi resone chi non si podet cumpregravendere fiat semper anneada meda cando bi-diat sa magra de sagravembene e srsquoest posta belle a pragravenghere su man-gianu chi lrsquoat bida birde ismeraldu

Sa segunda aparitzione de su pantasma brsquoest istada domigraveniga note A pustis de pagu chi si nche fiant andados a letu unu tzocu terrorosu in sa sala totu in unu los at postos in arguai Dere-tu sunt curtos a giosso e ant bidu chi unrsquoarmadura antiga si fiat istacada dae su basamentu suo ruendemiddotnche in su pamentu de pe-dra in srsquoigraventeri chi segraveidu in una cadrea cun sa palera arta bi fiat su pantasma de Canterville chi si fiat isfrigatzende sos ghenugros cun unrsquoespressione de dolore mannu in cara Sos gremegraveddighes chi si nchrsquoaiant leadu in fatu sos iscopetes issoro totu in unu lrsquoant isparadu duas botzigheddas cun cudda pretzisione de mira chi srsquootenet petzi cun una pragravetica longa e cuidadosa cun su professore de calligrafia in srsquoigraventeri chi su ministru de sos Istados Unidos li puntaiat sa pistola e lrsquointimaiat cunforma a srsquoeticheta califor-niana de artziare in artu sas manos Su pantasma si nchrsquoest pe-sadu ritzu cun unu tzichigraverriu agreste de fele e est coladu a colo-brinu in mesu issoro comente negraveula morendemiddotnche sa candela de Washington Otis cando nche lrsquoest colada a curtzu e duncas lassendelos totus in srsquoiscurigore Cando est crogravempidu a sa punta de srsquoiscala su pantasma est torradu in trassa e at detzigravedidu de fagraveghere srsquoiscracagravelliu suo de dimograveniu Custu prus de una bia li fiat istadu profetosu a beru Narant chi aiat torradu a murra sa parruca de Lord Raker in una note ebbia e est seguru chi aiat custrintu tres tzeracas frantzesas de Lady Canterville a presentare sas dimissiones in antis de srsquoiscadegraventzia de su mese de proa Su pantasma duncas at fatu srsquoiscracagravelliu suo prus terrorosu e at fatu tregravemere sas bogravevedas antigas ma srsquoeco non si nche fiat galu morta

Su pantaSma de Canterville 18

chi una ghenna srsquoest aberta e sa sennora Otis est intrada cun una beste de intro asula narende ldquoSo timende chi vostegrave non srsquointendat bene e tando nche lrsquoapo giutu unrsquoampulla de tintura de su Dr Do-bell Si no at ismartidu lrsquoat a fagraveghere bene a berurdquo Su pantasma lrsquoat ghetadu unrsquoograda mala e at cumintzadu a srsquoammaniare pro si trasformare in unu cane nieddu mannumiddotmannu una valentia chi lrsquoaiat dadu fama giustamente e chi su dotore de famigravelia naraiat chi fiat sa resone de srsquoammachiadura crogravenica de su tziu de Lord Canterville srsquoOnoragravebile Thomas Horton Belle gasi unu sonu de passos acurtziendemiddotsi at istorradu su pessu suo terrososu su pan-tasma srsquoest acuntentadu de si fagraveghere unu pagu fosforescente e est iscumpartu cun una ghegravemida manna chi pariat essende dae campusantu progravepiu in su mamentu chi sos gremegraveddighes nche li fiant crogravempidos

Cando est arribbadu a srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest fala-du e si lrsquoat apoderadu su peus abbolotu Sa vulgaridade de sos gremegraveddighes e su materialismu grusseri de sa sennora Otis fiant est craru una cosa infadosa ma su chi lu poniat de prus in an-neu fiat su fatu chi non fiat resessidu a si pogravennere srsquoarmadura Aiat isperadu chi finas a sos americanos modernos si lrsquoesseret pesa-da sa tzudda bidende unrsquoIspetru In Armadura si non pro agraveteras resones bonas nessi pro rispetu de su poeta natzionale issoro Longfellow chi gragravetzias a sa poesia sua galana e incantadora srsquoa-iat coladu oras medas chi non teniat nudda de fagraveghere cando sos Cantervilles fiant in tzitade In prus fiat progravepiu srsquoarmadura sua Si lrsquoaiat posta cun egravesitu mannu in su torneu de Kenilworth e lrsquoa-iat fatu unu muntone de cumplimentos finas sa Reina Vigravergine in pessone Ma cando si lrsquoaiat posta lrsquoaiat bintu su pesu de sa coratza mannamiddotmanna e de srsquoelmu de atzagravergiu e fiat rutu in manera grae in su pamentu de pedra iscorgendemiddotsi sos ghenugros e faghendemiddotsi marcos biaitos in sas nughes de sa manu dereta

Pro carchi die a pustis de custu fatu su pantasma fiat ista-du male a beru e belle non fiat essidu dae srsquoaposentu si non pro

Oscar Wilde19

contibigiare sa magra de sagravembene Belle gasi tenendemiddotsi a contu si nche fiat sanadu e aiat detzigravedidu de fagraveghere sa de tres proas pro assustare su ministru de sos Istados Unidos e sa famigravelia sua At isseberadu una chenagravebura su deghessete de austu pro srsquoapa-ritzione sua e srsquoat coladu ora meda pompiende sos bestires suos detzidende in fines de leare unu capeddu mannu alilargu cun una pinna ruja unu sudagraveriu incrispadu in bursos e in tzugru e unrsquoisto-cu ruingiadu A parte de sero brsquoat agravepidu una traschia rebbesta de abba e su bentu fiat gasi forte chi totu sas ventanas e sas ghennas de sa domo antiga tremiant e trachidaiant A nagraverrere sa giusta fiat progravepiu custu su tempus chi lrsquoagradaiat Custos fiant sos disinnos suos diat egravessere intrada a bellu a bellu a srsquoaposentu de Washing-ton Otis lrsquoaiat agravepidu murrungiadu carchi cosa dae pees de su letu e si diat egravessere puntu tres bias in su gugraveturu a su sonu de una mugravesi-ca bassa Su pantasma a Washington lrsquoastiaiat in manera parti-culare ca ischiat chi fiat isse chi nche bogaiat sas magras famadas de sagravembene de Canterville impitende su ldquoPinkertonrsquos Paragon Detergentrdquo A pustis chi nchrsquoaeret torradu cussu giogravevanu atrividu e temeragraveriu a unrsquoistadu de terrore ispreadu diat egravessere andadu a srsquoaposentu ocupadu dae su ministru de sos Istados Unidos e dae sa mugere e aiat agravepidu postu una manu pigulosa in sos cherbed-dos de sa sennora Otis surbiende in srsquoorigra treme treme de su maridu sos segretos de sa domo de sos ossos Pro su chi pertocaiat a Virginiedda no aiat galu pessadu ite fagraveghere Issa no lrsquoaiat mai ghetadu ingiugravergios e fiat galana e manerosa Pagas ghegravemidas dae srsquoarmagravergiu at pessadu diant egravessere bastadas o si custu non es-seret bastadu a nche lrsquoischidare diat agraveere pogravetzidu chircare a srsquoa-pagraverpidu sa manta cun sos pograveddighes tegraveteros Pro su chi pertocaiat sos gremegraveddighes teniat progravepiu idea de los iscaddare Sa prima cosa de fagraveghere de seguru fiat a si lis segraveere a subra de petorras pro lis dare sa sensatzione afogadora de unu bisu malu Tando sigomente sos letos issoro fiant bastante a curtzu srsquounu a srsquoagraveteru si diat egravessere postu in mesu leende sa forma de unu mortu birde e

Su pantaSma de Canterville 20

astradu finas a cando non si diant egravessere fatos tegraveteros a srsquoispramu e in fines diat agraveere fuliadu su sudagraveriu e diat egravessere andada tragravegia tragravegia in srsquoaposentu cun sos ossos biancos nigraveidos e unrsquoogru a ro-dia faghende sa parte de ldquoTanielle su Mudu o srsquoIschegraveletru de su Suitzidardquo unu rogravele chi prus de una bia aiat tentu unrsquoefetu mannu e chi cunsideraiat belle aguale a sa parte famada sua de ldquoMartine su Manigraveacu o su Mistegraveriu Mascaradurdquo

A sas deghe e mesa su pantasma at intesu sa famigravelia andende a letu Pro una pagu de tempus lrsquoant dadu infadu sos iscacagravellios agrestes de sos gremegraveddighes chi cun srsquoalligria issoro ispessa-mentada de iscolanos si fiant ispassiende in antis de cumintzare a pasare Ma a sas ugravendighi e cuartu su logu fiat asseriadu e can-do at sonadu mesunote est essidu a campu Su cucumiau fiat iscu-dende sas alas a su bidru su corbu fiat croende dae srsquoeni e su ben-tu andaiat feri feri in sa domo ghemende che a unrsquoagravenima pegraverdida Ma sa famigravelia Otis fiat dormende sena connograveschere su destinu malu suo e prus a forte de srsquoabba e de sa traschia si intendiat su sorrogrogravengiu pegraverpere de su ministru de sos Istados Unidos Su pantasma est essidu a cua dae srsquoinforru de linna cun unu risi-gheddu malinnu in sa buca sua cruele e prighigionada e sa luna srsquoest cuada in palas de una nue cando nchrsquoat coladu a fura su mira-dore mannu in ue sos istemmas aragraveldicos suos e sos de sa mugere sua morta male fiant blasonados in colore de chelu e de oro Su pantasma fiat lassinende sena si pasare che a unrsquoumbra malinna e pariat chi finas srsquoiscurigore lrsquoascamaiat cando colaiat Totu in unu lrsquoest partu de integravendere calicunu cramende ma fiat petzi unu cane apeddende dae srsquoIstatzu Ruju e at sighidu a andare murrun-gende irrocos istrambogravetigos de su segraveculu 16 e parende cada tantu srsquoistocu ruingiadu in srsquoagraveera de mesunote In fines su pantasma est crogravempidu a su cugione de su passadissu a curtzu a srsquoaposentu de Washington su disditzadu Pro unrsquoiscuta srsquoest pasadu in srsquoigraventeri chi su bentu surbiende nche li pesaiat in cugravecuru sos pilos murros e lorigados tortighende in pinnigas grotescas e fantagravesticas srsquoorrore

Oscar Wilde21

sena nugravemene de su sudagraveriu Tando su relogravegiu at sonadu su cuar-tu e su pantasma at cumpresu chi su tempus nche fiat crogravempidu Srsquoat fatu unu risigheddu a sa sola e nchrsquoat coladu su cugione ma in pessu lrsquoat fatu cun una ghegravemida lastimosa de terrore nchrsquoest torradu a palas in segus e srsquoat cuadu sa cara isarbulida cun sas manos longas e ossudas Progravepiu in dae in antis suo brsquoaiat unrsquoi-spetru orrorosu firmu comente una figura dolada e mostruosu comente su bisu de unrsquoissentidu Sa conca fiat ispilida e lustrada sa cara tunda e grassa e bianca unrsquoiscracagravelliu orrorosu pariat chi aiat tortinadu sos liniamentos suos in unrsquoiscarigravengiu eternu Dae ogros nche lrsquoessiant a fiotu rajos de lughe ruja sa buca fiat unu putzu ladu de fogu e unu bestire orrorosu chi srsquoassimigiaiat a su suo cugugiaiat comente nie mudu cussu corpus de Titanu In petorras teniat unu cartellu cun iscritas curiosas in caragraveteres anti-gos chi pariat unu pagu unu pregone de cosas birgongiosas unu pagu unu registru de pecados agrestes unu pagu unu calendagraveriu terrorosu de su crigravemine e cun sa manu dereta teniat in artu unu farchione de atzagravergiu lughente

Sigomente no aiat bidu mai unrsquoispetru su pantasma de Can-terville srsquoat leadu unrsquoassuconu mannu e a pustis de agraveere dadu una mirada lestra a cussa aparitzione terrorosa si nchrsquoest torradu currende a srsquoaposentu suo trobeendemiddotsi in su sudagraveriu in srsquoigraventeri chi fiat colende in presse in presse in su passadissu e in fines lassendemiddotnche rugraveere srsquoistocu ruingiadu in sas botas militares de su ministru in ue srsquoin cras lrsquoat agatadu su maistru de sala Cando srsquoest agatadu in srsquointimidade de srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest ghetadu a subra de una banita e srsquoat cuadu sa cara suta de sas mantas Belle gasi a pustis de unu pagu srsquoispigraveridu animosu anti-gu de Canterville est torradu in possa e at detzigravedidu de andare a faeddare cun srsquoagraveteru pantasma in pessu chi esseret essidu su sole Tando progravepiu cando srsquoarbegraveschida fiat imprateende sos montigros est torradu a su logu in ue pro sa prima bia aiat ghetadu ogros a srsquoispetru ispramosu pessende chi in fines duos pantasmas fiant

Su pantaSma de Canterville 22

megravegius de unu e chi cun srsquoagiudu de custu amigu nou diat agraveere gherradu megravegius cun sos gremegraveddighes Cando su pantasma est crogravempidu a su logu perograve unrsquoispetagraveculu terrorosu si lrsquoest paradu in dae antis Carchi cosa est craru deviat egravessere capitada a srsquoispetru ca sa lughe si nche fiat falada de su totu dae sos ogros suos infos-sados su farchione lughente nche li fiat rutu dae manos e si fiat imbaradu a su muru in unrsquoatitugravedine tesa e incogravemoda Su panta-sma de Canterville est curtu a dae in antis e lrsquoat agarradu cun sos bratzos cando at bidu cun orrore chi sa conca nchrsquoest lassinada a terra e su corpus at leadu una postura incrinada tando srsquoest agatada astringhende una cortina de letu in cotonia bianca unrsquoi-scogravebolu unu lepone de masellaju in srsquoigraventeri chi a curtzu a pees brsquoaiat unu napu bograveidu Sena cumpregravendere custa trasformatzione curiosa at agarradu su cartellu cun presse abberborada e in cue in sa lughe murra de su mangianu at legraveghidu

Su pantasma de OtisSrsquoUgravenicu Ispetru Beru e OriginaleDade cara a sas Imitatziones Totu sos agraveteros sunt Farsos Tando at cumpresu totu Lrsquoaiant trampadu imboligadu leadu

in giru Sa mirada antiga de sos Cantervilles est torrada a essire in ogros srsquoat astrintu a pare sas ghinghias sena dentes e pesende sas manos alligiadas subra de sa conca at giuradu cunforma a sa fraseologia caraterigravestica de srsquoiscola antiga chi cando Chanticleer aeret sonadu duas bias cun su corru alligru suo bi diat agraveere agravepidu fatos de sagravembene e su Mortore diat egravessere coladu cun sos passos suos mudos

No aiat mancu agabbadu de fagraveghere custu giuramentu orroro-su chi dae sa cobertura a tegraveulas rujas de unrsquoistatzu a tesu srsquoat inte-

Oscar Wilde23

su unu puddu cantende Su pantasma at fatu unrsquoiscracagravelliu longu bassu e ragravenchidu e srsquoest postu a isetare At isetadu ora cun ora ma su puddu pro carchi resone curiosa no at torradu a cantare In fines a sas sete e mesu sas tzeracas acudende nche lrsquoant fatu lassare su bigiadogravergiu suo terrorosu e at ghiradu passu passu a srsquoaposentu suo pessende a su giuramentu suo vanu e a sos pessos suos abbadinados In cue at consultadu unos cantos libros de ca-valleria antiga chi lrsquoagradaiant a botu e at agatadu chi cada bia chi si faghiat custu giuramentu Chanticleer cantaiat semper pro sa segunda bia ldquoChi sa malaura crompat a su puddu malurdquo at murrungiadu ldquoApo connotu sas dies chi cun sa lantza mea forte li dia agraveere pertuntu sa gorgoena e lu dia agraveere fatu cantare man-cari esseret morturdquo Tando su pantasma srsquoest corcadu in su baule cogravemodu de prumu e brsquoest abbarradu finas a sero

Oscar Wilde24

IV

Srsquoin cras su pantasma fiat a beru degravebile e istracu Su turba-mentu terrorosu de sas ugravertimas bator chidas fiat cumintzende a tegravennere efetu Sos negravervios fiant a bigraveculos e si siddiat a su sonu prus legravebiu Pro chimbe dies est abbarradu in srsquoaposentu e in fines at detzigravedidu de lassare pegraverdere sa magra de sagravembene in su pamen-tu de sa biblioteca Si sa famigravelia Otis no lu cheriat est craru chi no lu meressiat Si bidet chi fiant pessones chi istaiant in unu gra-du bassu materiale de srsquoesistegraventzia e non fiant bonas a apretziare su valore simbogravelicu de sos fenogravemenos sensigravebiles Sa chistione de sas aparitziones fantasmagraveticas e srsquoisvilupu de sos corpos astrales fiant de seguru unrsquoagravetera cosa e non fiant suta de su controllu suo Fiat unu dovere suo solenne a essire a pigravegiu in su passadissu una bia in sa chida e a murrungiare carchi cosa dae su miradore su primu e su de tres megravercuris de cada mese e non bidiat comente pogravedere istransire custos doveres sena pegraverdere sa cara Est a beru chi sa vida sua fiat istada prena de malinnidade ma de su re-stu teniat contivigravegiu meda in totu su chi interessaiat su mundu subranaturale Pro agraveteros tres sagravebados duncas su pantasma est coladu che a su sogravelitu in su passadissu intre mesunote e sas tres de mangianu dende cara in cada manera a non si fagraveghere ne integravendere nen bigravedere Si nchrsquoaiat catzadu sas botas caminaiat prus a legravebiu chi podiat in sas tagraveulas betzas mandigadas dae su tagraveralu srsquoaiat postu una capa manna de velludu nieddu e srsquoaiat leadu su cuidadu de untare sas cadenas cun su lubrificadore ldquoRising Sun rdquo

Oscar Wilde25

Devo reconnograveschere chi at peleadu meda pro adotare custu megravediu nou de protetzione Belle gasi una note cando totu sa famigravelia fiat chenende su pantasma si nchrsquoest intradu a fura a srsquoaposentu de dormire de sennor Otis e at leadu srsquoampullita A sa prima srsquoin-tendiat unu pagu umiliadu ma pustis est istadu bastante sagravebiu de reconnograveschere chi podiat petzi faeddare bene de custu imbentu chi in unu tzertu sensu serviat pro sas finalidades suas Ma a begravetia de totu custu no lrsquoant lassadu in pasu Isterriant semper fu-neddas in su passadissu in ue su pantasma si trobeiat caminende in srsquoiscurigore e una bia cando fiat bestidu pro sa parte de ldquoIsacu Nieddu o su Cassadore de su Padente de Hogleyrdquo at fatu una ruta mala apeighende unu lassinogravengiu de butiru chi sos gremegraveddighes aiant istegraverridu dae srsquointrada de sa Sala de sos Aratzos a sa punta de srsquoiscala de linna de chercu Custu ugravertimu ingiugravergiu lrsquoat bati-du tantu venenu chi at detzigravedidu de fagraveghere unrsquoisfortzu finale pro afirmare sa dinnidade e sa positzione sotziale sua e at cuncorda-du de fagraveghere vigravesita a cuddos istudenteddos de Eton betiosos srsquoin cras note in su pessonagravegiu suo famadu de ldquoRupert srsquoAtrividu o su Conte Isconcadurdquo

Fiant prus de setanta annos chi no essiat a campu cun cussu travestimentu pro egravessere pretzisos dae cando aiat assustadu gasi meda Lady Barbara Modish sa galana chi issa aiat truncadu dere-tu srsquoafidu cun su giaju de su Lord Canterville de como e si nche fiat fuida a Gretna Green cun Jack Castletown su bellu decra-rende chi nudda in su mundu la diat agraveere cumbinta a intrare in una famigravelia chi permitiat a unrsquoispetru gasi orrorosu de passigiare in su terratzu in srsquointerlughes A Jack srsquoiscuru Lord Canterville lrsquoaiat isparadu in unu duellu in Wandsworth Common e Lady Barbara fiat morta de crebu in Tumbridge Wells in antis chi esse-ret coladu srsquoannu Duncas cussa aparitzione fiat istada una reses-sida manna in totu sos sensos Fiat semper e cando un ldquotrucurdquo difigravetzile meda si si podet impitare custa espressione gasi teatrale cun unu de sos mistegraverios prus mannos de su subranaturale o pro

Su pantaSma de Canterville 26

impreare unu tegravermine prus sientigraveficu su mundu ultranaturale e brsquoat postu tres oras intreas pro srsquoammaniare In fines totu fiat prontu e su pantasma fiat cuntentu meda de comente fiat postu Sas botas mannas de pedde chi andaiant cun su bestire fiant unu pagu tropu largas e at agatadu petzi una de sas pistolas ma in su cumplessu fiat bastante sudisfatu e a sa una e cuartu nchrsquoest essidu cun lebiesa dae srsquoinforru de linna e est coladu tragravesina tragravesi-na in su passadissu Cando nchrsquoest crogravempidu a srsquoaposentu ocupa-du dae sos gremegraveddighes chi mi paret chi si naraiat srsquoAposentu Biaitu pro su colore de sas cortinas at agatadu sa ghenna ghirada Isperende de fagraveghere unrsquointrada a efetu lrsquoat aberta in campu ma una broca grae de abba nche lrsquoest ruta a subra infundendemiddotlu totu cantu e manchende sa pala manca de pagos tzentigravemetros In su matessi tempus at intesu iscracagravellios abbrandados benende dae su letu a baldachinu Srsquoiscossa a su sistema nerbiosu suo est istada gasi manna chi si nchrsquoest torradu a srsquoaposentu suo currende che coete e srsquoin cras at degravevidu abbarrare in letu cun unu rifriu malu Srsquougravenica cosa chi lrsquoacunortaiat de totu custa paristograveria fiat chi non srsquoaiat giutu in fatu sa conca ca si lrsquoaeret fatu sas cunseguegraventzias diant agraveere pogravetzidu egravessere segraverias a beru

Duncas lrsquoest begravennidu mancu srsquoisperu de pogravedere assustare cussa famigravelia americana grussera e srsquoest acuntentadu comente regravegula de trasinare in sos passadissos cun iscarpas de sola modde cun unrsquoisserpa grussa ruja imboligada in tzugru ca timiat sas curren-tes e unrsquoarchibusu minore srsquoin casu sos gremegraveddighes lrsquoaerent atacadu Su corfu finale lrsquoat retzidu su deghennoe de cabudanni Su pantasma fiat faladu a giosso a srsquointrada manna seguru chi nessi in cue no li diant agraveere dadu infadu e si fiat ispassiende a fagraveghere cummentos brullanos subra de sas fotografias mannas ti-radas dae Saroni de su ministru de sos Istados Unidos e de sa mu-gere chi como fiant intradas in parte de sos ritratos de sa famigravelia Canterville Fiat bestida in manera elementare ma elegante cun unu sudagraveriu longu magradu de terra de campusantu srsquoaiat ligadu

Oscar Wilde27

sa massidda cun una ria de linu grogu e giughiat una lantia mi-nore e una pala de interramortos Infatis srsquoaiat postu su bestire de su pessonagravegiu de ldquoGiona Sena Losa o su Furone de Mortos de Chertsey Barnrdquo una de sas megravegius impersonificatziones suas chi sos Cantervilles teniant totu sas resones de si ndrsquoammentare ca fiat istada srsquoorigravegine bera de sa bria cun su bighinu issoro Lord Rufford Fiant belle sas duas e cuartu de mangianu e a su chi si podiat intzertare non brsquoaiat prus nemos pesadu Ma in srsquoigraventeri chi fiat passigende chirru a sa biblioteca pro bigravedere si brsquoaiat galu tratas de sa magra de sagravembene totu in unu nche li sunt crogravempi-das dae unu cugione iscuru duas figuras chi fiant iscotzulende che issentidos sos bratzos subra de sa conca issoro e lrsquoant tzichir-riadu ldquoBUUrdquo in srsquoorigra

Leadu dae unrsquoispramu chi cunsiderada sa situatzione si po-diat cunsiderare un cosa naturale su pantasma srsquoest postu a cugraver-rere in sas iscalas ma at intopadu a Washington Otis chi lu fiat isetende cun una siringa de giardinu e sigomente sos inimigos lrsquoaiant inghiriadu a cada ala torrendemiddotlu a puntu malu su panta-sma est isvanegravessidu in unrsquoistufa manna de ferru chi pro bonaura non fiat alluta e at degravevidu torrare a srsquoaposentu suo colende in sas cannas fumagraverias e in sos cucumenales arribbende in unrsquoistadu terrorosu de brutura disograverdine e disisperu

A pustis de custu fatu non srsquoest bidu prus su pantasma in bar-danas a de note Sos gremegraveddighes lrsquoant isetadu in prus de unrsquooca-sione e cada note isparghiant corgiolu de nughe in sos passadis-sos dende infadu meda a su babbu e a sa mama e a sos tzeracos ma non brsquoaiat nudda de fagraveghere Fiat craru chi aiant fertu gasi meda sos sentimentos suos chi non si cheriat fagraveghere bigravedere prus Sennor Otis tando at torradu a leare in manu su traballu man-nu suo subra de srsquoistograveria de su Partidu Democragraveticu chi lu fiat impinnende dae unos cantos annos sa sennora Otis at amma-niadu una festa de clam-bake chi at ispantadu totu sa contea sos pitzinnos si sunt ghetados a su lacrosse a srsquoeuchre a su poker

Su pantaSma de Canterville 28

e a agraveteros giogos natzionales americanos e Virginia andaiat a caddu cun su pony suo in sas agravendelas de su parcu acumpangiada dae su giogravevanu Duca de Chershire chi fiat begravennidu a Canterville Chase pro bi colare srsquougravertima chida de vacagraventzias Totus oramai pessaiant chi su pantasma si nche fiat andadu e infatis su sennor Otis aiat iscritu una ligravetera in propogravesitu a Lord Canterville chi in risposta aiat espressadu su praghere suo prus mannu a integravendere custa noa e aiat imbiadu sos megravegius cumplimentos a sa mugere istimada de su ministru

Sos Otis perograve si fiant faddidos ca su pantasma fiat galu in sa domo e mancari esseret postu male non si fiat pro nudda acu-nortadu a lassare istare mescamente dae cando aiat intesu chi in mesu de sos istragravengios bi fiat su giogravevanu Duca de Cheshire chi su tziu de su babbu Lord Francis Stilton una bia aiat iscummissu chentu ghineas cun su Coronellu Carbury chi diat agraveere giogadu a dados cun su pantasma de Canterville e lrsquoaiant agatadu srsquoincragraves mangianu istegraverridu in su pamentu de sa sala de su poker in unrsquoi-stadu tale de impotegraventzia paraligravetica chi mancari apat campadu finas a betzu dae tando no est resessidu prus a nagraverrere agraveteru si non ldquoduos sesrdquo Totus in cussu tempus ischiant ite fiat capitadu mancari chi pro rispetu de sos sentimentos de sas duas famigravelias nogravebiles srsquoesseret fatu de totu pro cuare sa cosa e si podet agatare unu rendecontu cumpretu de sas tzircustagraventzias ligadas a custu fatu in su de tres volugravemenes de ldquoAmmentos de su Prigraventzipe Re-gente e de sos Amigos suosrdquo iscritu dae Lord Tattle Su panta-sma est craru teniat su pidinu de mustrare chi no aiat pegraverdidu srsquoinfluegraventzia sua in sos Stiltons chi cun custa famigravelia fiat impa-rentadu dae tesu ca una sorrastra sua si fiat cojuada en secondes noces cun su Sieur de Bulkeley chi dae issu comente totus ischint sos Ducas de Cheshire benint in ligravenia direta Duncas at detzigravedidu de srsquoammaniare pro si mustrare a srsquoamoradeddu de Virginia in srsquoimpersonificatzione famada de su ldquoMogravengiu Vampiru o su Be-neditinu Sena Sagravembenerdquo una rapresentatzione gasi orrorosa chi

Oscar Wilde29

cando Lady Startup lrsquoaiat bida e custu fiat capitadu in srsquougravertima die de annu fatale de su 1764 si fiat posta a tzichirriare a sa prus arta li fiat begravennidu unrsquoatacu de apoplessia e si nche fiat morta in tempus de tres dies a pustis de agraveere diseredadu a sos Cantervilles chi fiant sos parentes suos prus a curtzu e de agraveere lassadu totu su dinare a srsquoapotecagraveriu suo de Londra In srsquougravertimu mamentu perograve su terrore chi teniat de sos gremegraveddighes aiat fatu abbarrare su pantasma in srsquoaposentu suo e su Duca minore aiat dormidu in pasu suta de su baldachinu mannu pinniadu de srsquoAposentu Reale bisende a Virgigravenia

Oscar Wilde30

V

Pagas dies a pustis Virgigravenia e su cavalieri suo pililorigadu sunt andados a caddu in sos prados de Brockley in ue issa colen-de in una cresura srsquoat istratzuladu gasi male su bestire chi cando est ghirada a domo at detzigravedidu de artziare in srsquoiscala de segus pro non si fagraveghere bigravedere Comente nchrsquoat coladu in presse sa Sala de sos Aratzos chi sa ghenna fiat aberta pro casualidade lrsquoest partu de bigravedere calicunu in intro e pessende chi esseret sa tzeraca de sa mama chi a bias giughiat a cue su traballu suo at abbaidadu a intro pro li pedire de li cosire su bestire Ite ispantu imbetzes cando at bidu chi fiat su pantasma de Canterville Lrsquoat bidu segraveidu a curtzu a sa ventana pompiende srsquooro ruinadu de sos agraverbores in-groghidos bolende in srsquoagraveera e sas fogravegias rujas ballende che issen-tidas in su viale longu Teniat sa conca imbarada a una manu in unrsquoistadu de depressione manna A sas beras su pantasma pariat gasi disditzadu e gasi postu male chi Virginiedda chi sa prima idea fiat istada de si nche fuire e de si frischiare in srsquoaposentu suo ndrsquoat tentu dolu e at detzigravedidu de proare a lrsquoacunortare Su passu de sa pitzinna fiat gasi legravebiu e sa malinconia de su pantasma gasi manna chi srsquoest abbigiadu de sa presegraventzia sua petzi cando lrsquoat faeddadu

ldquoMi dispraghet pro tenerdquo at naradu Virgigravenia ldquoma frades meos si nche ghirant a Eton cras tando si ti cumportas bene nemos trsquoat a dare prus infadurdquo

ldquoEst assurdu a mi pedire de mi cumportare benerdquo at rispostu

Oscar Wilde31

su pantasma furriendemiddotsi transidu a sa pitzinnedda galana chi si fiat atrivida a li faeddare ldquoprogravepiu assurdu Deo devo iscotzulare sas cadenas e ghegravemere colende in sos frigraveschios e passigiare a de note si est custu chi cheres nagraverrere Est srsquougravenica resone mea pro esigravestere rdquo

ldquoNo est una resone pro esigravestere e tue giai lrsquoischis chi ses istadu a beru isseleradu Sa sennora Umney nos at naradu sa prima die chi semus begravennidos a inoghe chi tue as mortu a mugere tuardquo

ldquoEja lrsquoammintordquo at naradu su pantasma cun arroddu ldquoma fiat petzi una chistione de famigravelia e non tocaiat agravetera genterdquo

ldquoEst isballiadu meda a ochigraveere a calicunurdquo at naradu Virgigravenia chi a bias teniat una gravidade puritana durche leada dae carchi antepassadu de srsquoInghilterra Noa

ldquoOh deo ogravedio sa severidade barata de srsquoegravetica astrata Mugere mea non baliat a nudda no mrsquoimmidonaiat sos collarinos co-mente si tocat e no ischiat a coghinare A lrsquoischis aia isparadu a unu cabrolu una die in su padente de Hogley progravepiu una begravestia bella e a lrsquoischis comente mi lrsquoat aparitzadu Oh ma no importat como ca est totu agabbadu e non pesso chi sos frades apant fatu una cosa galana a mi fagraveghere mograverrere de fagravemene mancari lrsquoapa morta deordquo

ldquoDe fagravemene trsquoant fatu mograverrere Oh sennor pantasma cheria nagraverrere Sir Simon fagravemene tenes Deo tegravengio unu cogone in sa taschedda A lu cheresrdquo

ldquoNono gragravetzias oramai non magravendigo prus ma ses istada ma-nerosa a beru a mi lu nagraverrere e de seguru ses meda prus simpagraveti-ca de sa famigravelia tua orrorosa rude vulgare disonestardquo

ldquoBastatrdquo at tzichirriadu Virgigravenia pistende su pee ldquoses tue chi ses rude e orrorosu e vulgare e si cherimus faeddare de di-sonestade lrsquoischis bene chi mi nchrsquoas furadu sos colores dae su cuntenidore meu pro proare a torrare a fagraveghere cussa magra de sagravembene ridigravecula in sa biblioteca In antis ti nchrsquoas leadu totu sos rujos finas su muradu e deo non podia prus pintare su sole

Su pantaSma de Canterville 32

intrendemiddotsimiddotnche tando ti nchrsquoas leadu su birde ismeraldu e su gro-gu cromadu e in fines mi nchrsquoat abbarradu srsquoigravendigu e su biancu tzinesu e podia pintare petzi iscenas cun sa lughe de sa luna chi sunt semper deprimidoras a las abbaidare e no est fagravetzile a las fagraveghere Non trsquoapo mai iscobiadu mancari essere infadada meda e mancari totu sa cosa esseret ridigravecula meda ca naremus sa beri-dade chie at intesu faeddare mai de sagravembene birde ismeraldurdquo

ldquoTando a nagraverrere su berurdquo at naradu su pantasma cun unu tonu masedu ldquoite podia fagraveghere Est una cosa difigravetzile meda a buscare sagravembene beru in dies de oe e sigomente aiat cumintza-du frade tuo cun su detersivu Paragon non bidia peruna resone pro no mi nche leare sos colores tuos E si faeddamus de colores est semper una chistione de preferegraventzias sos Cantervilles tenent sagravembene biaitu pro nagraverrere su prus biaitu de Inghilterra ma isco chi bois sos americanos non dades cara a cosas de custa castardquo

ldquoTue no ndrsquoischis nudda e sa megravegius cosas chi podes fagraveghere est a emigrare e a megiorare sa mente tua Babbu diat egravessere tropu cuntentu de ti dare unu billete gratis e mancari brsquoapat tassas artas subra de sos ispigraveridos de cada casta non bi diat agraveere problemas in sa dogana ca sos funtzionagraverios sunt totus de su Partidu De-mocragraveticu So segura chi in New York dias tegravennere una resessida manna Deo isco chi brsquoat pessones medas chi diant dare chen-tumigravegia dogravellaros pro agraveere unu giaju e galu de prus pro agraveere unu pantasma in famigraveliardquo

ldquoNon creo chi srsquoAmegraverica mi diat agradarerdquo ldquoPesso ca non tenimus nen ruinas nen cosas curiosasrdquo at nara-

du Virgigravenia befulana ldquoNudda ruinas nudda cosas curiosasrdquo at rispostu su panta-

sma ldquobois tenides sa flota bostra e sas maneras bostrasrdquoldquoBonas tardas Apo a andare a ue est babbu pro li fagraveghere dare

unrsquoagravetera chida de vacagraventzia a sos gremegraveddighesrdquoldquoPro praghere no andeis sennorina Virgigraveniardquo at tzichirriadu

ldquodeo so gasi a sa sola e gasi sena sorte chi a beru no isco ite fagraveghe-

Oscar Wilde33

re Deo chegravergio andare a dormire e non potzordquoldquoCustu est progravepiu assurdu Non deves fagraveghere agraveteru si no anda-

re a letu e istudare sa candela Est difigravetzile meda a bias a abbarra-re ischidos mescamente in cregravesia ma non brsquoat dificurtade peruna a si nche dormire Finas sas criaduras lrsquoischint fagraveghere e non sunt abbistas medardquo

ldquoDeo non dormo dae treghentos annosrdquo at naradu cun tristu-ra e sos ogros bellos in colore de chelu de Virgigravenia si sunt abertos a sa meravigravegia ldquosunt treghentos annos chi non dormo e mrsquointen-do unrsquoistrachitugravedinerdquo

Virgigravenia srsquoest fata segraveria e sas labrigheddas suas ant tregravemidu che fogravegias de rosa Srsquoest acurtziada a su pantasma e inghenugrendemiddotsi a costagravegiu srsquoat pompiadu sa cara sua betza e alligiada

ldquoSrsquoiscuru su pantasmardquo at murmuradu ldquonon tenes unu logu in ue dormirerdquo

ldquoIn srsquoagravetera ala de su padente de pinosrdquo at rispostu cun una bo-ghe bassa e bisadora ldquobrsquoat unu giardineddu In cue srsquoerba creschet arta e ispissa in cue bi sunt sos isteddos mannos e biancos de su bidduri in cue su rusinnolu cantat note note Note note cantat e sa luna frita de cristallu pogravempiat a giosso e srsquoeni isparghet sas cambas suas mannas mannas subra de sos chi dormintrdquo

Sos ogros de Virgigravenia si sunt infustos de prantu e srsquoat cuadu sa cara cun sas manos

ldquoCheres nagraverrere su Giardinu de sa Morterdquo at pispisadu ldquoEja Sa morte Sa morte devet egravessere gasi bella A corcare in

sa terra modde tabachina cun sos filos de erba nagravennigamiddotnagravenniga subra de sa conca e ascurtare su mudigravemene A non tegravennere ne eris e nen cras A ismentigare su tempus a perdonare sa vida a egravessere in pasu Tue mi podes agiuare Tue podes abegraverrere pro mene sos portales de sa domo de sa Morte ca srsquoAmore est semper cun te-gus e srsquoAmore est prus forte de sa Morterdquo

Virgigravenia srsquoest tregravemida una titia de fritu lrsquoat cursadu sa carena e pro pagas iscutas non srsquoat intesu sonu Issa si pariat comente chi

Su pantaSma de Canterville 34

esseret in unu bisu terrorosu Tando su pantasma at faeddadu torra e sa boghe sua pariat

srsquoograverchidu de su bentu ldquoIntesa mai lrsquoas sa profetzia antiga de sa ventana de sa biblio-

tecardquoldquoOh a srsquoispissurdquo at tzichirriadu sa pisedda abbaidende a susu

ldquoLa connosco bene a beru Est pintada in ligraveteras nieddas curiosas e benit male a la legraveghere Brsquoat petzi ses rias

Cando una pitzinna de oro podet otegravennereUna pregadoria dae sas lavras de su pecaduCando sa megravendula istograveiga dat frugravetoraE una criadura donat sas lagravegrimasTando totu sa domo at a abbarrare chietaE sa paghe at a falare in Canterville

Ma no isco ite cheret nagraverrererdquo ldquoCussas paragraveulas cherent nagraverrererdquo at naradu su pantasma cun

tristura ldquochi tue deves pragravenghere cun megus pro sos pecados meos ca deo no apo lagravegrimas e pregare cun megus pro srsquoagravenima mea ca deo no apo fide e tando si tue ses semper istada durche e bona e manerosa srsquoAgravenghelu de sa Morte at a tegravennere piedade de mene Tue as a bigravedere pantumas chi ponent a tigravemere in srsquoiscurigo-re e boghes malinnas trsquoant a pispisare in srsquoorigra ma non trsquoant a fagraveghere male ca contra a sa puresa de una pisedda sos pogravederes de srsquoInferru non podent bigravenchererdquo

Virgigravenia no at torradu imposta e su pantasma srsquoat tograverchidu sas manos cun unu disisperu agreste abbaidende sa conca brunda sua incrinada Totu in unu sa pitzinna srsquoest pesada isarbulida e cun una lughe curiosa in sos ogros ldquoDeo non timordquo at naradu a firmu ldquoe apo a pedire a srsquo Agravenghelu de tegravennere dolu de tenerdquo

Su pantasma srsquoest pesadu dae su seidogravergiu suo cun unu tzichigraver-riu degravebile de alligria e leendemiddotli sa manu srsquoest incrinadu cun sa gragravetzia de agraveteros tempos e bi lrsquoat basada Sos pograveddighes suos

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 10: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Su pantaSma de Canterville 10

ma srsquoispigraveridu suo de pecadore galu est turmentende Canterville Chase Sa magra de sagravembene lrsquoant ammirada turistas e agraveteros e non si nche podet bogarerdquo

ldquoMa custu est unu machinerdquo at tzichirriadu Washington Otis ldquosu Pinkerton su megravegius pro nche catzare sas magras e su deter-sivu Paragon lrsquoant a innetare in su giru de nuddardquo e in antis chi sa guvernante ispramada esseret pogravetzida intervegravennere issu srsquoest inghenugradu e at cumintzadu a isfrigatzare su pamentu cun unu piruleddu chi pariat unu cosmegraveticu nieddu In pagas iscutas non brsquoaiat prus arrastu de sa magra de sagravembene

ldquoLrsquoischia chi Pinkerton funtzionaiatrdquo at giuiladu a ghisa de tri-unfadore in srsquoigraventeri chi si furriaiat a pompiare sa famigravelia sua chi lrsquoabbaidaiat cun ammiru ma aiat in pessu naradu custas paragraveu-las cando unu lampu terrorosu at illuminadu srsquoaposentu iscuru e unu tronu ispantosu los at fatos pesare a sa ritza e sa sennora Umney srsquoest ammoddigada

ldquoIte clima orrorosurdquo at naradu chietu su ministru america-nu alluendemiddotsi unu gigarru ldquoDeo pesso chi custu logu antigu est populadu gasi meda chi non brsquoat bastante tempus bonu pro to-tus Apo semper pessadu chi su disterru est srsquougravenica cosa chi andat bene pro srsquoInghilterrardquo

ldquoHiram meu istimadurdquo at giuiladu sa sennora Otis ldquoite podi-mus fagraveghere cun una fegravemina chi si dismajatrdquo

ldquoLi ponimus sa multa comente si faghet cando calicunu segat carchi cosardquo at rispostu su ministru ldquotando non si diat dismaja-re prusrdquo e infatis in unrsquoiscuta sa sennora Umney est torrada in trassa Semper e cando non brsquoaiat duda chi fiat turbada meda e in manera tosta at avegravertidu a sennor Otis de dare cara a carchi problema chi bi diat agraveere agravepidu in domo

ldquoApo bidu cun sos ogros meos su sennorerdquo at naradu ldquocosas chi diant fagraveghere atzuddare sos pilos in conca a chie si siat e me-das e medas notes no apo dormidu nudda pro sas cosas terrorosas chi sunt capitadas inogherdquo Semper e cando su sennor Otis e sa

Oscar Wilde11

mugere ant asseguradu cun totu su coro cussa agravenima bona chi issos non timiant sos pantasmas e a pustis de agraveere invocadu sas beneditziones de sa Providegraventzia pro su mere e sa mere noos e de srsquoegravessere posta de acordu pro unrsquoaumentu de istipegravendiu sa guver-nante antziana si nchrsquoest torrada tamba tamba a srsquoaposentu suo

Oscar Wilde12

II

Brsquoat agravepidu una traschia manna totu cussa note ma non brsquoat capitadu nudda de particulare Belle gasi srsquoincragraves mangianu can-do sunt falados pro ismurgiare ant agatadu torra in su pamentu sa magra de sagravembene terrorosa ldquoNon pesso chi siat curpa de su detersivu Paragonrdquo at naradu Washington ldquoca lrsquoapo proadu cun totu Devet egravessere su pantasmardquo Duncas nchrsquoat bogadu torra sa magra ma srsquoincragraves mangianu est torrada a essire a pigravegiu Su de tres mangianos fiat torra in cue belle chi su sennor Otis a denote aiat frischiadu sa ghenna de sa biblioteca e si nchrsquoaiat giutu sa crae a subra Totu sa famigravelia como fiat interessada meda a sennor Otis lrsquoat begravennidu sa duda chi forsis fiat istadu tropu dogmagraveticu ne-ghende srsquoesistegraventzia de sos pantasmas sa sennora Otis at espres-sadu srsquoidea de intrare in sa Sotziedade de Istugravedios Paranormales e Washington at ammaniadu pro lrsquoimbiare a sos sennores Myers e Podmore una ligravetera longa a pitzu de sa ldquoPermanegraventzia de sas Magras de Sagravembene cando sunt ligadas a su Crigravemine rdquo Cussa note sunt iscumpartas totu sas dudas subra de srsquoesistegraventzia ogetiva de sos pantasmas

Sa die fiat istada caente e issoliada e in sa friscura de su sero totu sa famigravelia fiat essida a si fagraveghere una passigiada in carrotza Nche sunt ghirados a ora de sas noe e srsquoant mandigadu unu mos-su Nemos at faeddadu de pantasmas e duncas non brsquoaiat mancu cussas cunditziones essentziales de antetzipatzione mentale chi gasi a srsquoispissu benint in antis de sos fenogravemenos paranormales

Oscar Wilde13

Sos argumentos - comente pustis apo ischidu dae su sennor Otis - fiant sos chi a su sogravelitu tratant sos americanos istudiados de sa classe arta sa superioridade istremenada comente atora de Fanny Davenport subra de Sarah Bernhardt sa dificultade de bu-scare trigu moriscu birde durches de trigu nieddu e trigu mori-scu mogravelidu finas in sas megravegius domos inglesas srsquoimportagraventzia de Boston in srsquoisvilupu de srsquoagravenima de su mundu su profetu de su sistema de controllu de sos bagagraveglios in sos viagravegios in trenu sa durcura de srsquoatzentu de New York a cunfrontu de sa pronugraventzia istrasinada de Londra Nemos at faeddadu de su mundu subra-naturale nen brsquoat agravepidu calicunu chi apat mentovadu in carchi manera a Sir Simon de Canterville A sas ugravendighi pretzisas sa famigravelia srsquoest ritirada e a pustis de una mesora totu sas lughes de sa domo nche fiant mortas A pustis de pagu a su sennor Otis nche lrsquoat ischidadu unu sonu curiosu in su passadissu in foras de srsquoaposentu suo Fiat comente unu tzocu de metallu e pariat chi si fiat acurtziende semper de prus Isse si nchrsquoest pesadu totu in unu at allutu unu luminu e at pompiadu srsquoora Fiat sa una de note Isse fiat bastante tranchillu e srsquoat tastadu su bursu chi non pariat de unu chi tenet frebba Su sonu curiosu fiat sighende e cun cussu sonu at intesu finas unos cantos passos Srsquoat postu sas catzolas at leadu unrsquoampullitedda longa dae sa cassita de sa toeleta e at abertu sa ghenna Progravepiu in dae in antis suo at bidu in sa lughe isarbulida de sa luna unu betzu che teniat unrsquoaegravergiu terrorosu Sos ogros fiant comente cantzos de carbone allutu pilos longos e murros li ruiant in palas in lograverigas ispilurtzidas sos bestires chi teniant unu tragravegiu antigu fiant brutos e istratzulados e dae bursos e cambutzos li pendiant musas graes e ferros ruingiados

ldquoSennore meu istimadurdquo at naradu su sennor Otis ldquoLi devo progravepiu pedire de lis pogravennere ogravegiu a cussas cadenas pro custu apo leadu unrsquoampulledda de su lubrificadore ldquoTammany Rising Sunrdquo Narant chi faghet efetu cun una colada ebbia ndrsquoat a agatare sa cunfirma in sos atestados medas de calicunu de sos megravegius

Su pantaSma de Canterville 14

deinos nostros Bi lu lasso inoghe a curtzu a sas candelas de sa cagravemera de letu e apo a egravessere cuntentu de nde li dare agraveteru si ndrsquoat a tegravennere bisogravengiurdquo Cun custa paragraveulas su ministru de sos Ista-dos Unidos at postu srsquoampullita subra de sa mesa de magravermaru e cungende sa ghenna si nchrsquoest torradu a letu

Pro unrsquoiscuta su pantasma de Canterville est abbarradu segraveriu leadu dae unu disdinnu naturale tando iscudendemiddotnche srsquoampul-lita a su pamentu lugraveghidu si nchrsquoest fuidu in su passadissu bo-ghende ghegravemidas fundudas e lampende una lughe birde isarbu-lida Ma progravepiu cando est crogravempidu a sa punta de srsquoiscala manna de linna de chercu una ghenna srsquoest aberta in campu duas figuras minores bestidas de biancu sunt essidas a pigravegiu e unu cabitzale mannu nche lrsquoest coladu surbiende a curtzu a sa conca Fiat craru chi non brsquoaiat tempus de pegraverdere e leende pro fuire Sa de Bator Dimensiones de srsquoIspagravetziu su pantasma est iscumpartu colende in mesu de srsquoinforru de linna de su muru e sa domo est torrada chieta

Cando nchrsquoest crogravempidu a unrsquoaposenteddu segretu in srsquoala de manca de sa domo su pantasma srsquoest imbaradu a unrsquoispera de luna pro leare alenu e at cumintzadu a proare a cumpregravendere co-mente fiat posta sa cosa Mai in una carriera lugorosa e sena pasu durada treghentos annos lrsquoaiant ingiurgiadu in manera gasi grus-sera At pessadu a sa Duchessa Mama chi lrsquoaiat assuconada in srsquoigraventeri chi fiat a sa ritza in dae in antis de srsquoispigru pompiendemiddotsi sas randas e sos diamantes a sas bator camareras chi lis fiat begraven-nidu una crisi istegraverica petzi ca lis aiat fatu unrsquoiscracagravelliu dae segus de sas cortinas de unu de sos aposentos ligraveberos a su pagraverrocu chi nche lrsquoaiat mortu sas candelas una note cando fiat essende dae biblioteca e chi dae tando aiat cumintzadu a si fagraveghere curare dae Sir William Gull ca fiat marturizadu dae sos disturbos nervosos a Madame de Tremoullac sa betza chi essendemiddotsi pesada chitzo unu mangianu e aende bidu unrsquoischegraveletru segraveidu in una poltro-na a curtzu a sa tziminea leghende su diagraveriu suo fiat abbarrada

Oscar Wilde15

in letu pro ses chidas ca lrsquoaiat begravennidu unrsquoatacu de entzefalite e cando fiat sanada fiat torrada in paghe cun sa Cregravesia e aiat trun-cadu srsquoamighegraventzia cun Monsieur de Voltaire cuddu iscegraveticu fa-madu Srsquoat ammentadu cudda note terrorosa chi aiant agatadu a Lord Canterville su malinnu afoghende in srsquoispogiadogravergiu suo cun unu caddu de oros cravadu in gugraveturu isse in antis de mograver-rere aiat cunfessadu chi progravepiu cun cussa carta aiat trampadu a Charles James Fox in Crockfordrsquos furendemiddotnchemiddotli 50000 isterli-nas e giuraiat chi cussa carta bi lrsquoaiat fata ingurtire su pantasma Totu sas valentias mannas suas li torraiant a conca como dae su maistru de sala chi srsquoaiat isparadu unu corfu a cherbeddos in srsquoapartadogravergiu ca aiat bidu una manu birde tocheddende a su bi-dru de sa ventana a Lady Stutfield sa galana chi fiat custrinta a si pogravennere una fasca de velludu nieddu inghiriada in tzugru pro cuare su marcu de chimbe pograveddighes de fogu chi lrsquoaiant brusiadu sa pedde bianca nigraveida e chi in fines si fiat morta ghetendemiddotsi in srsquoistagraveniu de sas carpas in fundu a su Passigravegiu de su Re Cun srsquoe-gotismu entusiagravesticu de unrsquoartista beru su pantasma at torradu a pessare a sas rapresentatziones suas prus famadas e at bischisadu cun amargura cando lrsquoat torradu a conca srsquougravertima aparitzione sua comente lsquoReuben su Rujursquo o su lsquoPitzinnu Istrangulliadursquo su de-butu suo comente lsquoGibeon su Romasu su Sutzadore de Sagravembene de su Ghiddostragravergiu de Bexley rsquo e su furore chi aiat causadu in unu sero galanu de lagravempadas petzi su fatu chi si fiat postu a gio-gare a birillos cun sos ossos suos in su campu de tennis Como a pustis de totu custu deviant begravennere unos cantos americanos remitanos a li propogravennere su lubrificadore Rising Sun e a li gheta-re cabitzales a conca Fiat una cosa chi non si podiat bajulare In prus a perunu pantasma in srsquoistograveria lrsquoaiant tratadu gasi Duncas su pantasma at detzigravedidu de si nde pagare e est abbarradu finas a arbegraveschere meledende meda in sa cosa

Oscar Wilde16

III

Srsquoincragraves mangianu sos Otis cando fiant ismurgende paris ant arresonadu de su pantasma in manera bastante aprofundida Su ministru de sos Istados Unidos est craru fiat unu pagu infada-du ca su donu suo non fiat istadu atzetadu ldquoDeo non tegravengio su disigravegiurdquo at naradu ldquode li fagraveghere male e devo nagraverrere chi cunsi-derende totu su tempus chi srsquoat coladu in custa domo no mi paret una cosa progravepiu educada a li ghetare cabitzales a subrardquo (unrsquoos-servatzione giusta a beru chi perograve intendendemiddotla mi dispraghet a lu nagraverrere sos gremegraveddighes si fiant postos a rigraveere a iscracagravel-liu) ldquoPerograverdquo at sighidu a nagraverrere ldquosi a beru non cheret impitare su lubrificadore Rising Sun nche lrsquoamus a degravevere leare sas cadenas Diat egravessere a beru impossigravebile a dormire cun unu sonu de cussa casta in foras de sos aposentosrdquo

Semper e cando pro su restu de sa chida non sunt istados di-sturbados e srsquougravenica cosa chi abbivaiat srsquoatentzione issoro fiat sa magra de sagravembene chi sighiat a essire in su pamentu de sa biblio-teca Custa fiat a beru una cosa curiosa ca a de note su sennor Otis frischiaiat semper sa ghenna e sas ventanas fiant semper cungiadas cun sas istangas In prus pesaiat unu muntone de cum-mentos su fatu chi su colore cambiaiat cada die carchi mangianu fiat ruju cotu (comente de ruigravengiu) a bias in colore de cheregravesia a bias purpurinu brillante e una bia cando sunt falados a giosso pro sas pregadorias de famigravelia cunforma a sos ritos elementares de sa Cregravesia Ligravebera Episcopale Americana Riformada ant bidu

Oscar Wilde17

chi teniat unu colore birde ismeraldu lugorosu Custos cambia-mentos caleidoscogravepiscos faghiant ispassiare totu sa famigravelia e cada mangianu si faghiant iscummissas subra de su colore Srsquougravenica chi no intraiat in sa brulla fiat Virginiedda chi pro carchi resone chi non si podet cumpregravendere fiat semper anneada meda cando bi-diat sa magra de sagravembene e srsquoest posta belle a pragravenghere su man-gianu chi lrsquoat bida birde ismeraldu

Sa segunda aparitzione de su pantasma brsquoest istada domigraveniga note A pustis de pagu chi si nche fiant andados a letu unu tzocu terrorosu in sa sala totu in unu los at postos in arguai Dere-tu sunt curtos a giosso e ant bidu chi unrsquoarmadura antiga si fiat istacada dae su basamentu suo ruendemiddotnche in su pamentu de pe-dra in srsquoigraventeri chi segraveidu in una cadrea cun sa palera arta bi fiat su pantasma de Canterville chi si fiat isfrigatzende sos ghenugros cun unrsquoespressione de dolore mannu in cara Sos gremegraveddighes chi si nchrsquoaiant leadu in fatu sos iscopetes issoro totu in unu lrsquoant isparadu duas botzigheddas cun cudda pretzisione de mira chi srsquootenet petzi cun una pragravetica longa e cuidadosa cun su professore de calligrafia in srsquoigraventeri chi su ministru de sos Istados Unidos li puntaiat sa pistola e lrsquointimaiat cunforma a srsquoeticheta califor-niana de artziare in artu sas manos Su pantasma si nchrsquoest pe-sadu ritzu cun unu tzichigraverriu agreste de fele e est coladu a colo-brinu in mesu issoro comente negraveula morendemiddotnche sa candela de Washington Otis cando nche lrsquoest colada a curtzu e duncas lassendelos totus in srsquoiscurigore Cando est crogravempidu a sa punta de srsquoiscala su pantasma est torradu in trassa e at detzigravedidu de fagraveghere srsquoiscracagravelliu suo de dimograveniu Custu prus de una bia li fiat istadu profetosu a beru Narant chi aiat torradu a murra sa parruca de Lord Raker in una note ebbia e est seguru chi aiat custrintu tres tzeracas frantzesas de Lady Canterville a presentare sas dimissiones in antis de srsquoiscadegraventzia de su mese de proa Su pantasma duncas at fatu srsquoiscracagravelliu suo prus terrorosu e at fatu tregravemere sas bogravevedas antigas ma srsquoeco non si nche fiat galu morta

Su pantaSma de Canterville 18

chi una ghenna srsquoest aberta e sa sennora Otis est intrada cun una beste de intro asula narende ldquoSo timende chi vostegrave non srsquointendat bene e tando nche lrsquoapo giutu unrsquoampulla de tintura de su Dr Do-bell Si no at ismartidu lrsquoat a fagraveghere bene a berurdquo Su pantasma lrsquoat ghetadu unrsquoograda mala e at cumintzadu a srsquoammaniare pro si trasformare in unu cane nieddu mannumiddotmannu una valentia chi lrsquoaiat dadu fama giustamente e chi su dotore de famigravelia naraiat chi fiat sa resone de srsquoammachiadura crogravenica de su tziu de Lord Canterville srsquoOnoragravebile Thomas Horton Belle gasi unu sonu de passos acurtziendemiddotsi at istorradu su pessu suo terrososu su pan-tasma srsquoest acuntentadu de si fagraveghere unu pagu fosforescente e est iscumpartu cun una ghegravemida manna chi pariat essende dae campusantu progravepiu in su mamentu chi sos gremegraveddighes nche li fiant crogravempidos

Cando est arribbadu a srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest fala-du e si lrsquoat apoderadu su peus abbolotu Sa vulgaridade de sos gremegraveddighes e su materialismu grusseri de sa sennora Otis fiant est craru una cosa infadosa ma su chi lu poniat de prus in an-neu fiat su fatu chi non fiat resessidu a si pogravennere srsquoarmadura Aiat isperadu chi finas a sos americanos modernos si lrsquoesseret pesa-da sa tzudda bidende unrsquoIspetru In Armadura si non pro agraveteras resones bonas nessi pro rispetu de su poeta natzionale issoro Longfellow chi gragravetzias a sa poesia sua galana e incantadora srsquoa-iat coladu oras medas chi non teniat nudda de fagraveghere cando sos Cantervilles fiant in tzitade In prus fiat progravepiu srsquoarmadura sua Si lrsquoaiat posta cun egravesitu mannu in su torneu de Kenilworth e lrsquoa-iat fatu unu muntone de cumplimentos finas sa Reina Vigravergine in pessone Ma cando si lrsquoaiat posta lrsquoaiat bintu su pesu de sa coratza mannamiddotmanna e de srsquoelmu de atzagravergiu e fiat rutu in manera grae in su pamentu de pedra iscorgendemiddotsi sos ghenugros e faghendemiddotsi marcos biaitos in sas nughes de sa manu dereta

Pro carchi die a pustis de custu fatu su pantasma fiat ista-du male a beru e belle non fiat essidu dae srsquoaposentu si non pro

Oscar Wilde19

contibigiare sa magra de sagravembene Belle gasi tenendemiddotsi a contu si nche fiat sanadu e aiat detzigravedidu de fagraveghere sa de tres proas pro assustare su ministru de sos Istados Unidos e sa famigravelia sua At isseberadu una chenagravebura su deghessete de austu pro srsquoapa-ritzione sua e srsquoat coladu ora meda pompiende sos bestires suos detzidende in fines de leare unu capeddu mannu alilargu cun una pinna ruja unu sudagraveriu incrispadu in bursos e in tzugru e unrsquoisto-cu ruingiadu A parte de sero brsquoat agravepidu una traschia rebbesta de abba e su bentu fiat gasi forte chi totu sas ventanas e sas ghennas de sa domo antiga tremiant e trachidaiant A nagraverrere sa giusta fiat progravepiu custu su tempus chi lrsquoagradaiat Custos fiant sos disinnos suos diat egravessere intrada a bellu a bellu a srsquoaposentu de Washing-ton Otis lrsquoaiat agravepidu murrungiadu carchi cosa dae pees de su letu e si diat egravessere puntu tres bias in su gugraveturu a su sonu de una mugravesi-ca bassa Su pantasma a Washington lrsquoastiaiat in manera parti-culare ca ischiat chi fiat isse chi nche bogaiat sas magras famadas de sagravembene de Canterville impitende su ldquoPinkertonrsquos Paragon Detergentrdquo A pustis chi nchrsquoaeret torradu cussu giogravevanu atrividu e temeragraveriu a unrsquoistadu de terrore ispreadu diat egravessere andadu a srsquoaposentu ocupadu dae su ministru de sos Istados Unidos e dae sa mugere e aiat agravepidu postu una manu pigulosa in sos cherbed-dos de sa sennora Otis surbiende in srsquoorigra treme treme de su maridu sos segretos de sa domo de sos ossos Pro su chi pertocaiat a Virginiedda no aiat galu pessadu ite fagraveghere Issa no lrsquoaiat mai ghetadu ingiugravergios e fiat galana e manerosa Pagas ghegravemidas dae srsquoarmagravergiu at pessadu diant egravessere bastadas o si custu non es-seret bastadu a nche lrsquoischidare diat agraveere pogravetzidu chircare a srsquoa-pagraverpidu sa manta cun sos pograveddighes tegraveteros Pro su chi pertocaiat sos gremegraveddighes teniat progravepiu idea de los iscaddare Sa prima cosa de fagraveghere de seguru fiat a si lis segraveere a subra de petorras pro lis dare sa sensatzione afogadora de unu bisu malu Tando sigomente sos letos issoro fiant bastante a curtzu srsquounu a srsquoagraveteru si diat egravessere postu in mesu leende sa forma de unu mortu birde e

Su pantaSma de Canterville 20

astradu finas a cando non si diant egravessere fatos tegraveteros a srsquoispramu e in fines diat agraveere fuliadu su sudagraveriu e diat egravessere andada tragravegia tragravegia in srsquoaposentu cun sos ossos biancos nigraveidos e unrsquoogru a ro-dia faghende sa parte de ldquoTanielle su Mudu o srsquoIschegraveletru de su Suitzidardquo unu rogravele chi prus de una bia aiat tentu unrsquoefetu mannu e chi cunsideraiat belle aguale a sa parte famada sua de ldquoMartine su Manigraveacu o su Mistegraveriu Mascaradurdquo

A sas deghe e mesa su pantasma at intesu sa famigravelia andende a letu Pro una pagu de tempus lrsquoant dadu infadu sos iscacagravellios agrestes de sos gremegraveddighes chi cun srsquoalligria issoro ispessa-mentada de iscolanos si fiant ispassiende in antis de cumintzare a pasare Ma a sas ugravendighi e cuartu su logu fiat asseriadu e can-do at sonadu mesunote est essidu a campu Su cucumiau fiat iscu-dende sas alas a su bidru su corbu fiat croende dae srsquoeni e su ben-tu andaiat feri feri in sa domo ghemende che a unrsquoagravenima pegraverdida Ma sa famigravelia Otis fiat dormende sena connograveschere su destinu malu suo e prus a forte de srsquoabba e de sa traschia si intendiat su sorrogrogravengiu pegraverpere de su ministru de sos Istados Unidos Su pantasma est essidu a cua dae srsquoinforru de linna cun unu risi-gheddu malinnu in sa buca sua cruele e prighigionada e sa luna srsquoest cuada in palas de una nue cando nchrsquoat coladu a fura su mira-dore mannu in ue sos istemmas aragraveldicos suos e sos de sa mugere sua morta male fiant blasonados in colore de chelu e de oro Su pantasma fiat lassinende sena si pasare che a unrsquoumbra malinna e pariat chi finas srsquoiscurigore lrsquoascamaiat cando colaiat Totu in unu lrsquoest partu de integravendere calicunu cramende ma fiat petzi unu cane apeddende dae srsquoIstatzu Ruju e at sighidu a andare murrun-gende irrocos istrambogravetigos de su segraveculu 16 e parende cada tantu srsquoistocu ruingiadu in srsquoagraveera de mesunote In fines su pantasma est crogravempidu a su cugione de su passadissu a curtzu a srsquoaposentu de Washington su disditzadu Pro unrsquoiscuta srsquoest pasadu in srsquoigraventeri chi su bentu surbiende nche li pesaiat in cugravecuru sos pilos murros e lorigados tortighende in pinnigas grotescas e fantagravesticas srsquoorrore

Oscar Wilde21

sena nugravemene de su sudagraveriu Tando su relogravegiu at sonadu su cuar-tu e su pantasma at cumpresu chi su tempus nche fiat crogravempidu Srsquoat fatu unu risigheddu a sa sola e nchrsquoat coladu su cugione ma in pessu lrsquoat fatu cun una ghegravemida lastimosa de terrore nchrsquoest torradu a palas in segus e srsquoat cuadu sa cara isarbulida cun sas manos longas e ossudas Progravepiu in dae in antis suo brsquoaiat unrsquoi-spetru orrorosu firmu comente una figura dolada e mostruosu comente su bisu de unrsquoissentidu Sa conca fiat ispilida e lustrada sa cara tunda e grassa e bianca unrsquoiscracagravelliu orrorosu pariat chi aiat tortinadu sos liniamentos suos in unrsquoiscarigravengiu eternu Dae ogros nche lrsquoessiant a fiotu rajos de lughe ruja sa buca fiat unu putzu ladu de fogu e unu bestire orrorosu chi srsquoassimigiaiat a su suo cugugiaiat comente nie mudu cussu corpus de Titanu In petorras teniat unu cartellu cun iscritas curiosas in caragraveteres anti-gos chi pariat unu pagu unu pregone de cosas birgongiosas unu pagu unu registru de pecados agrestes unu pagu unu calendagraveriu terrorosu de su crigravemine e cun sa manu dereta teniat in artu unu farchione de atzagravergiu lughente

Sigomente no aiat bidu mai unrsquoispetru su pantasma de Can-terville srsquoat leadu unrsquoassuconu mannu e a pustis de agraveere dadu una mirada lestra a cussa aparitzione terrorosa si nchrsquoest torradu currende a srsquoaposentu suo trobeendemiddotsi in su sudagraveriu in srsquoigraventeri chi fiat colende in presse in presse in su passadissu e in fines lassendemiddotnche rugraveere srsquoistocu ruingiadu in sas botas militares de su ministru in ue srsquoin cras lrsquoat agatadu su maistru de sala Cando srsquoest agatadu in srsquointimidade de srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest ghetadu a subra de una banita e srsquoat cuadu sa cara suta de sas mantas Belle gasi a pustis de unu pagu srsquoispigraveridu animosu anti-gu de Canterville est torradu in possa e at detzigravedidu de andare a faeddare cun srsquoagraveteru pantasma in pessu chi esseret essidu su sole Tando progravepiu cando srsquoarbegraveschida fiat imprateende sos montigros est torradu a su logu in ue pro sa prima bia aiat ghetadu ogros a srsquoispetru ispramosu pessende chi in fines duos pantasmas fiant

Su pantaSma de Canterville 22

megravegius de unu e chi cun srsquoagiudu de custu amigu nou diat agraveere gherradu megravegius cun sos gremegraveddighes Cando su pantasma est crogravempidu a su logu perograve unrsquoispetagraveculu terrorosu si lrsquoest paradu in dae antis Carchi cosa est craru deviat egravessere capitada a srsquoispetru ca sa lughe si nche fiat falada de su totu dae sos ogros suos infos-sados su farchione lughente nche li fiat rutu dae manos e si fiat imbaradu a su muru in unrsquoatitugravedine tesa e incogravemoda Su panta-sma de Canterville est curtu a dae in antis e lrsquoat agarradu cun sos bratzos cando at bidu cun orrore chi sa conca nchrsquoest lassinada a terra e su corpus at leadu una postura incrinada tando srsquoest agatada astringhende una cortina de letu in cotonia bianca unrsquoi-scogravebolu unu lepone de masellaju in srsquoigraventeri chi a curtzu a pees brsquoaiat unu napu bograveidu Sena cumpregravendere custa trasformatzione curiosa at agarradu su cartellu cun presse abberborada e in cue in sa lughe murra de su mangianu at legraveghidu

Su pantasma de OtisSrsquoUgravenicu Ispetru Beru e OriginaleDade cara a sas Imitatziones Totu sos agraveteros sunt Farsos Tando at cumpresu totu Lrsquoaiant trampadu imboligadu leadu

in giru Sa mirada antiga de sos Cantervilles est torrada a essire in ogros srsquoat astrintu a pare sas ghinghias sena dentes e pesende sas manos alligiadas subra de sa conca at giuradu cunforma a sa fraseologia caraterigravestica de srsquoiscola antiga chi cando Chanticleer aeret sonadu duas bias cun su corru alligru suo bi diat agraveere agravepidu fatos de sagravembene e su Mortore diat egravessere coladu cun sos passos suos mudos

No aiat mancu agabbadu de fagraveghere custu giuramentu orroro-su chi dae sa cobertura a tegraveulas rujas de unrsquoistatzu a tesu srsquoat inte-

Oscar Wilde23

su unu puddu cantende Su pantasma at fatu unrsquoiscracagravelliu longu bassu e ragravenchidu e srsquoest postu a isetare At isetadu ora cun ora ma su puddu pro carchi resone curiosa no at torradu a cantare In fines a sas sete e mesu sas tzeracas acudende nche lrsquoant fatu lassare su bigiadogravergiu suo terrorosu e at ghiradu passu passu a srsquoaposentu suo pessende a su giuramentu suo vanu e a sos pessos suos abbadinados In cue at consultadu unos cantos libros de ca-valleria antiga chi lrsquoagradaiant a botu e at agatadu chi cada bia chi si faghiat custu giuramentu Chanticleer cantaiat semper pro sa segunda bia ldquoChi sa malaura crompat a su puddu malurdquo at murrungiadu ldquoApo connotu sas dies chi cun sa lantza mea forte li dia agraveere pertuntu sa gorgoena e lu dia agraveere fatu cantare man-cari esseret morturdquo Tando su pantasma srsquoest corcadu in su baule cogravemodu de prumu e brsquoest abbarradu finas a sero

Oscar Wilde24

IV

Srsquoin cras su pantasma fiat a beru degravebile e istracu Su turba-mentu terrorosu de sas ugravertimas bator chidas fiat cumintzende a tegravennere efetu Sos negravervios fiant a bigraveculos e si siddiat a su sonu prus legravebiu Pro chimbe dies est abbarradu in srsquoaposentu e in fines at detzigravedidu de lassare pegraverdere sa magra de sagravembene in su pamen-tu de sa biblioteca Si sa famigravelia Otis no lu cheriat est craru chi no lu meressiat Si bidet chi fiant pessones chi istaiant in unu gra-du bassu materiale de srsquoesistegraventzia e non fiant bonas a apretziare su valore simbogravelicu de sos fenogravemenos sensigravebiles Sa chistione de sas aparitziones fantasmagraveticas e srsquoisvilupu de sos corpos astrales fiant de seguru unrsquoagravetera cosa e non fiant suta de su controllu suo Fiat unu dovere suo solenne a essire a pigravegiu in su passadissu una bia in sa chida e a murrungiare carchi cosa dae su miradore su primu e su de tres megravercuris de cada mese e non bidiat comente pogravedere istransire custos doveres sena pegraverdere sa cara Est a beru chi sa vida sua fiat istada prena de malinnidade ma de su re-stu teniat contivigravegiu meda in totu su chi interessaiat su mundu subranaturale Pro agraveteros tres sagravebados duncas su pantasma est coladu che a su sogravelitu in su passadissu intre mesunote e sas tres de mangianu dende cara in cada manera a non si fagraveghere ne integravendere nen bigravedere Si nchrsquoaiat catzadu sas botas caminaiat prus a legravebiu chi podiat in sas tagraveulas betzas mandigadas dae su tagraveralu srsquoaiat postu una capa manna de velludu nieddu e srsquoaiat leadu su cuidadu de untare sas cadenas cun su lubrificadore ldquoRising Sun rdquo

Oscar Wilde25

Devo reconnograveschere chi at peleadu meda pro adotare custu megravediu nou de protetzione Belle gasi una note cando totu sa famigravelia fiat chenende su pantasma si nchrsquoest intradu a fura a srsquoaposentu de dormire de sennor Otis e at leadu srsquoampullita A sa prima srsquoin-tendiat unu pagu umiliadu ma pustis est istadu bastante sagravebiu de reconnograveschere chi podiat petzi faeddare bene de custu imbentu chi in unu tzertu sensu serviat pro sas finalidades suas Ma a begravetia de totu custu no lrsquoant lassadu in pasu Isterriant semper fu-neddas in su passadissu in ue su pantasma si trobeiat caminende in srsquoiscurigore e una bia cando fiat bestidu pro sa parte de ldquoIsacu Nieddu o su Cassadore de su Padente de Hogleyrdquo at fatu una ruta mala apeighende unu lassinogravengiu de butiru chi sos gremegraveddighes aiant istegraverridu dae srsquointrada de sa Sala de sos Aratzos a sa punta de srsquoiscala de linna de chercu Custu ugravertimu ingiugravergiu lrsquoat bati-du tantu venenu chi at detzigravedidu de fagraveghere unrsquoisfortzu finale pro afirmare sa dinnidade e sa positzione sotziale sua e at cuncorda-du de fagraveghere vigravesita a cuddos istudenteddos de Eton betiosos srsquoin cras note in su pessonagravegiu suo famadu de ldquoRupert srsquoAtrividu o su Conte Isconcadurdquo

Fiant prus de setanta annos chi no essiat a campu cun cussu travestimentu pro egravessere pretzisos dae cando aiat assustadu gasi meda Lady Barbara Modish sa galana chi issa aiat truncadu dere-tu srsquoafidu cun su giaju de su Lord Canterville de como e si nche fiat fuida a Gretna Green cun Jack Castletown su bellu decra-rende chi nudda in su mundu la diat agraveere cumbinta a intrare in una famigravelia chi permitiat a unrsquoispetru gasi orrorosu de passigiare in su terratzu in srsquointerlughes A Jack srsquoiscuru Lord Canterville lrsquoaiat isparadu in unu duellu in Wandsworth Common e Lady Barbara fiat morta de crebu in Tumbridge Wells in antis chi esse-ret coladu srsquoannu Duncas cussa aparitzione fiat istada una reses-sida manna in totu sos sensos Fiat semper e cando un ldquotrucurdquo difigravetzile meda si si podet impitare custa espressione gasi teatrale cun unu de sos mistegraverios prus mannos de su subranaturale o pro

Su pantaSma de Canterville 26

impreare unu tegravermine prus sientigraveficu su mundu ultranaturale e brsquoat postu tres oras intreas pro srsquoammaniare In fines totu fiat prontu e su pantasma fiat cuntentu meda de comente fiat postu Sas botas mannas de pedde chi andaiant cun su bestire fiant unu pagu tropu largas e at agatadu petzi una de sas pistolas ma in su cumplessu fiat bastante sudisfatu e a sa una e cuartu nchrsquoest essidu cun lebiesa dae srsquoinforru de linna e est coladu tragravesina tragravesi-na in su passadissu Cando nchrsquoest crogravempidu a srsquoaposentu ocupa-du dae sos gremegraveddighes chi mi paret chi si naraiat srsquoAposentu Biaitu pro su colore de sas cortinas at agatadu sa ghenna ghirada Isperende de fagraveghere unrsquointrada a efetu lrsquoat aberta in campu ma una broca grae de abba nche lrsquoest ruta a subra infundendemiddotlu totu cantu e manchende sa pala manca de pagos tzentigravemetros In su matessi tempus at intesu iscracagravellios abbrandados benende dae su letu a baldachinu Srsquoiscossa a su sistema nerbiosu suo est istada gasi manna chi si nchrsquoest torradu a srsquoaposentu suo currende che coete e srsquoin cras at degravevidu abbarrare in letu cun unu rifriu malu Srsquougravenica cosa chi lrsquoacunortaiat de totu custa paristograveria fiat chi non srsquoaiat giutu in fatu sa conca ca si lrsquoaeret fatu sas cunseguegraventzias diant agraveere pogravetzidu egravessere segraverias a beru

Duncas lrsquoest begravennidu mancu srsquoisperu de pogravedere assustare cussa famigravelia americana grussera e srsquoest acuntentadu comente regravegula de trasinare in sos passadissos cun iscarpas de sola modde cun unrsquoisserpa grussa ruja imboligada in tzugru ca timiat sas curren-tes e unrsquoarchibusu minore srsquoin casu sos gremegraveddighes lrsquoaerent atacadu Su corfu finale lrsquoat retzidu su deghennoe de cabudanni Su pantasma fiat faladu a giosso a srsquointrada manna seguru chi nessi in cue no li diant agraveere dadu infadu e si fiat ispassiende a fagraveghere cummentos brullanos subra de sas fotografias mannas ti-radas dae Saroni de su ministru de sos Istados Unidos e de sa mu-gere chi como fiant intradas in parte de sos ritratos de sa famigravelia Canterville Fiat bestida in manera elementare ma elegante cun unu sudagraveriu longu magradu de terra de campusantu srsquoaiat ligadu

Oscar Wilde27

sa massidda cun una ria de linu grogu e giughiat una lantia mi-nore e una pala de interramortos Infatis srsquoaiat postu su bestire de su pessonagravegiu de ldquoGiona Sena Losa o su Furone de Mortos de Chertsey Barnrdquo una de sas megravegius impersonificatziones suas chi sos Cantervilles teniant totu sas resones de si ndrsquoammentare ca fiat istada srsquoorigravegine bera de sa bria cun su bighinu issoro Lord Rufford Fiant belle sas duas e cuartu de mangianu e a su chi si podiat intzertare non brsquoaiat prus nemos pesadu Ma in srsquoigraventeri chi fiat passigende chirru a sa biblioteca pro bigravedere si brsquoaiat galu tratas de sa magra de sagravembene totu in unu nche li sunt crogravempi-das dae unu cugione iscuru duas figuras chi fiant iscotzulende che issentidos sos bratzos subra de sa conca issoro e lrsquoant tzichir-riadu ldquoBUUrdquo in srsquoorigra

Leadu dae unrsquoispramu chi cunsiderada sa situatzione si po-diat cunsiderare un cosa naturale su pantasma srsquoest postu a cugraver-rere in sas iscalas ma at intopadu a Washington Otis chi lu fiat isetende cun una siringa de giardinu e sigomente sos inimigos lrsquoaiant inghiriadu a cada ala torrendemiddotlu a puntu malu su panta-sma est isvanegravessidu in unrsquoistufa manna de ferru chi pro bonaura non fiat alluta e at degravevidu torrare a srsquoaposentu suo colende in sas cannas fumagraverias e in sos cucumenales arribbende in unrsquoistadu terrorosu de brutura disograverdine e disisperu

A pustis de custu fatu non srsquoest bidu prus su pantasma in bar-danas a de note Sos gremegraveddighes lrsquoant isetadu in prus de unrsquooca-sione e cada note isparghiant corgiolu de nughe in sos passadis-sos dende infadu meda a su babbu e a sa mama e a sos tzeracos ma non brsquoaiat nudda de fagraveghere Fiat craru chi aiant fertu gasi meda sos sentimentos suos chi non si cheriat fagraveghere bigravedere prus Sennor Otis tando at torradu a leare in manu su traballu man-nu suo subra de srsquoistograveria de su Partidu Democragraveticu chi lu fiat impinnende dae unos cantos annos sa sennora Otis at amma-niadu una festa de clam-bake chi at ispantadu totu sa contea sos pitzinnos si sunt ghetados a su lacrosse a srsquoeuchre a su poker

Su pantaSma de Canterville 28

e a agraveteros giogos natzionales americanos e Virginia andaiat a caddu cun su pony suo in sas agravendelas de su parcu acumpangiada dae su giogravevanu Duca de Chershire chi fiat begravennidu a Canterville Chase pro bi colare srsquougravertima chida de vacagraventzias Totus oramai pessaiant chi su pantasma si nche fiat andadu e infatis su sennor Otis aiat iscritu una ligravetera in propogravesitu a Lord Canterville chi in risposta aiat espressadu su praghere suo prus mannu a integravendere custa noa e aiat imbiadu sos megravegius cumplimentos a sa mugere istimada de su ministru

Sos Otis perograve si fiant faddidos ca su pantasma fiat galu in sa domo e mancari esseret postu male non si fiat pro nudda acu-nortadu a lassare istare mescamente dae cando aiat intesu chi in mesu de sos istragravengios bi fiat su giogravevanu Duca de Cheshire chi su tziu de su babbu Lord Francis Stilton una bia aiat iscummissu chentu ghineas cun su Coronellu Carbury chi diat agraveere giogadu a dados cun su pantasma de Canterville e lrsquoaiant agatadu srsquoincragraves mangianu istegraverridu in su pamentu de sa sala de su poker in unrsquoi-stadu tale de impotegraventzia paraligravetica chi mancari apat campadu finas a betzu dae tando no est resessidu prus a nagraverrere agraveteru si non ldquoduos sesrdquo Totus in cussu tempus ischiant ite fiat capitadu mancari chi pro rispetu de sos sentimentos de sas duas famigravelias nogravebiles srsquoesseret fatu de totu pro cuare sa cosa e si podet agatare unu rendecontu cumpretu de sas tzircustagraventzias ligadas a custu fatu in su de tres volugravemenes de ldquoAmmentos de su Prigraventzipe Re-gente e de sos Amigos suosrdquo iscritu dae Lord Tattle Su panta-sma est craru teniat su pidinu de mustrare chi no aiat pegraverdidu srsquoinfluegraventzia sua in sos Stiltons chi cun custa famigravelia fiat impa-rentadu dae tesu ca una sorrastra sua si fiat cojuada en secondes noces cun su Sieur de Bulkeley chi dae issu comente totus ischint sos Ducas de Cheshire benint in ligravenia direta Duncas at detzigravedidu de srsquoammaniare pro si mustrare a srsquoamoradeddu de Virginia in srsquoimpersonificatzione famada de su ldquoMogravengiu Vampiru o su Be-neditinu Sena Sagravembenerdquo una rapresentatzione gasi orrorosa chi

Oscar Wilde29

cando Lady Startup lrsquoaiat bida e custu fiat capitadu in srsquougravertima die de annu fatale de su 1764 si fiat posta a tzichirriare a sa prus arta li fiat begravennidu unrsquoatacu de apoplessia e si nche fiat morta in tempus de tres dies a pustis de agraveere diseredadu a sos Cantervilles chi fiant sos parentes suos prus a curtzu e de agraveere lassadu totu su dinare a srsquoapotecagraveriu suo de Londra In srsquougravertimu mamentu perograve su terrore chi teniat de sos gremegraveddighes aiat fatu abbarrare su pantasma in srsquoaposentu suo e su Duca minore aiat dormidu in pasu suta de su baldachinu mannu pinniadu de srsquoAposentu Reale bisende a Virgigravenia

Oscar Wilde30

V

Pagas dies a pustis Virgigravenia e su cavalieri suo pililorigadu sunt andados a caddu in sos prados de Brockley in ue issa colen-de in una cresura srsquoat istratzuladu gasi male su bestire chi cando est ghirada a domo at detzigravedidu de artziare in srsquoiscala de segus pro non si fagraveghere bigravedere Comente nchrsquoat coladu in presse sa Sala de sos Aratzos chi sa ghenna fiat aberta pro casualidade lrsquoest partu de bigravedere calicunu in intro e pessende chi esseret sa tzeraca de sa mama chi a bias giughiat a cue su traballu suo at abbaidadu a intro pro li pedire de li cosire su bestire Ite ispantu imbetzes cando at bidu chi fiat su pantasma de Canterville Lrsquoat bidu segraveidu a curtzu a sa ventana pompiende srsquooro ruinadu de sos agraverbores in-groghidos bolende in srsquoagraveera e sas fogravegias rujas ballende che issen-tidas in su viale longu Teniat sa conca imbarada a una manu in unrsquoistadu de depressione manna A sas beras su pantasma pariat gasi disditzadu e gasi postu male chi Virginiedda chi sa prima idea fiat istada de si nche fuire e de si frischiare in srsquoaposentu suo ndrsquoat tentu dolu e at detzigravedidu de proare a lrsquoacunortare Su passu de sa pitzinna fiat gasi legravebiu e sa malinconia de su pantasma gasi manna chi srsquoest abbigiadu de sa presegraventzia sua petzi cando lrsquoat faeddadu

ldquoMi dispraghet pro tenerdquo at naradu Virgigravenia ldquoma frades meos si nche ghirant a Eton cras tando si ti cumportas bene nemos trsquoat a dare prus infadurdquo

ldquoEst assurdu a mi pedire de mi cumportare benerdquo at rispostu

Oscar Wilde31

su pantasma furriendemiddotsi transidu a sa pitzinnedda galana chi si fiat atrivida a li faeddare ldquoprogravepiu assurdu Deo devo iscotzulare sas cadenas e ghegravemere colende in sos frigraveschios e passigiare a de note si est custu chi cheres nagraverrere Est srsquougravenica resone mea pro esigravestere rdquo

ldquoNo est una resone pro esigravestere e tue giai lrsquoischis chi ses istadu a beru isseleradu Sa sennora Umney nos at naradu sa prima die chi semus begravennidos a inoghe chi tue as mortu a mugere tuardquo

ldquoEja lrsquoammintordquo at naradu su pantasma cun arroddu ldquoma fiat petzi una chistione de famigravelia e non tocaiat agravetera genterdquo

ldquoEst isballiadu meda a ochigraveere a calicunurdquo at naradu Virgigravenia chi a bias teniat una gravidade puritana durche leada dae carchi antepassadu de srsquoInghilterra Noa

ldquoOh deo ogravedio sa severidade barata de srsquoegravetica astrata Mugere mea non baliat a nudda no mrsquoimmidonaiat sos collarinos co-mente si tocat e no ischiat a coghinare A lrsquoischis aia isparadu a unu cabrolu una die in su padente de Hogley progravepiu una begravestia bella e a lrsquoischis comente mi lrsquoat aparitzadu Oh ma no importat como ca est totu agabbadu e non pesso chi sos frades apant fatu una cosa galana a mi fagraveghere mograverrere de fagravemene mancari lrsquoapa morta deordquo

ldquoDe fagravemene trsquoant fatu mograverrere Oh sennor pantasma cheria nagraverrere Sir Simon fagravemene tenes Deo tegravengio unu cogone in sa taschedda A lu cheresrdquo

ldquoNono gragravetzias oramai non magravendigo prus ma ses istada ma-nerosa a beru a mi lu nagraverrere e de seguru ses meda prus simpagraveti-ca de sa famigravelia tua orrorosa rude vulgare disonestardquo

ldquoBastatrdquo at tzichirriadu Virgigravenia pistende su pee ldquoses tue chi ses rude e orrorosu e vulgare e si cherimus faeddare de di-sonestade lrsquoischis bene chi mi nchrsquoas furadu sos colores dae su cuntenidore meu pro proare a torrare a fagraveghere cussa magra de sagravembene ridigravecula in sa biblioteca In antis ti nchrsquoas leadu totu sos rujos finas su muradu e deo non podia prus pintare su sole

Su pantaSma de Canterville 32

intrendemiddotsimiddotnche tando ti nchrsquoas leadu su birde ismeraldu e su gro-gu cromadu e in fines mi nchrsquoat abbarradu srsquoigravendigu e su biancu tzinesu e podia pintare petzi iscenas cun sa lughe de sa luna chi sunt semper deprimidoras a las abbaidare e no est fagravetzile a las fagraveghere Non trsquoapo mai iscobiadu mancari essere infadada meda e mancari totu sa cosa esseret ridigravecula meda ca naremus sa beri-dade chie at intesu faeddare mai de sagravembene birde ismeraldurdquo

ldquoTando a nagraverrere su berurdquo at naradu su pantasma cun unu tonu masedu ldquoite podia fagraveghere Est una cosa difigravetzile meda a buscare sagravembene beru in dies de oe e sigomente aiat cumintza-du frade tuo cun su detersivu Paragon non bidia peruna resone pro no mi nche leare sos colores tuos E si faeddamus de colores est semper una chistione de preferegraventzias sos Cantervilles tenent sagravembene biaitu pro nagraverrere su prus biaitu de Inghilterra ma isco chi bois sos americanos non dades cara a cosas de custa castardquo

ldquoTue no ndrsquoischis nudda e sa megravegius cosas chi podes fagraveghere est a emigrare e a megiorare sa mente tua Babbu diat egravessere tropu cuntentu de ti dare unu billete gratis e mancari brsquoapat tassas artas subra de sos ispigraveridos de cada casta non bi diat agraveere problemas in sa dogana ca sos funtzionagraverios sunt totus de su Partidu De-mocragraveticu So segura chi in New York dias tegravennere una resessida manna Deo isco chi brsquoat pessones medas chi diant dare chen-tumigravegia dogravellaros pro agraveere unu giaju e galu de prus pro agraveere unu pantasma in famigraveliardquo

ldquoNon creo chi srsquoAmegraverica mi diat agradarerdquo ldquoPesso ca non tenimus nen ruinas nen cosas curiosasrdquo at nara-

du Virgigravenia befulana ldquoNudda ruinas nudda cosas curiosasrdquo at rispostu su panta-

sma ldquobois tenides sa flota bostra e sas maneras bostrasrdquoldquoBonas tardas Apo a andare a ue est babbu pro li fagraveghere dare

unrsquoagravetera chida de vacagraventzia a sos gremegraveddighesrdquoldquoPro praghere no andeis sennorina Virgigraveniardquo at tzichirriadu

ldquodeo so gasi a sa sola e gasi sena sorte chi a beru no isco ite fagraveghe-

Oscar Wilde33

re Deo chegravergio andare a dormire e non potzordquoldquoCustu est progravepiu assurdu Non deves fagraveghere agraveteru si no anda-

re a letu e istudare sa candela Est difigravetzile meda a bias a abbarra-re ischidos mescamente in cregravesia ma non brsquoat dificurtade peruna a si nche dormire Finas sas criaduras lrsquoischint fagraveghere e non sunt abbistas medardquo

ldquoDeo non dormo dae treghentos annosrdquo at naradu cun tristu-ra e sos ogros bellos in colore de chelu de Virgigravenia si sunt abertos a sa meravigravegia ldquosunt treghentos annos chi non dormo e mrsquointen-do unrsquoistrachitugravedinerdquo

Virgigravenia srsquoest fata segraveria e sas labrigheddas suas ant tregravemidu che fogravegias de rosa Srsquoest acurtziada a su pantasma e inghenugrendemiddotsi a costagravegiu srsquoat pompiadu sa cara sua betza e alligiada

ldquoSrsquoiscuru su pantasmardquo at murmuradu ldquonon tenes unu logu in ue dormirerdquo

ldquoIn srsquoagravetera ala de su padente de pinosrdquo at rispostu cun una bo-ghe bassa e bisadora ldquobrsquoat unu giardineddu In cue srsquoerba creschet arta e ispissa in cue bi sunt sos isteddos mannos e biancos de su bidduri in cue su rusinnolu cantat note note Note note cantat e sa luna frita de cristallu pogravempiat a giosso e srsquoeni isparghet sas cambas suas mannas mannas subra de sos chi dormintrdquo

Sos ogros de Virgigravenia si sunt infustos de prantu e srsquoat cuadu sa cara cun sas manos

ldquoCheres nagraverrere su Giardinu de sa Morterdquo at pispisadu ldquoEja Sa morte Sa morte devet egravessere gasi bella A corcare in

sa terra modde tabachina cun sos filos de erba nagravennigamiddotnagravenniga subra de sa conca e ascurtare su mudigravemene A non tegravennere ne eris e nen cras A ismentigare su tempus a perdonare sa vida a egravessere in pasu Tue mi podes agiuare Tue podes abegraverrere pro mene sos portales de sa domo de sa Morte ca srsquoAmore est semper cun te-gus e srsquoAmore est prus forte de sa Morterdquo

Virgigravenia srsquoest tregravemida una titia de fritu lrsquoat cursadu sa carena e pro pagas iscutas non srsquoat intesu sonu Issa si pariat comente chi

Su pantaSma de Canterville 34

esseret in unu bisu terrorosu Tando su pantasma at faeddadu torra e sa boghe sua pariat

srsquoograverchidu de su bentu ldquoIntesa mai lrsquoas sa profetzia antiga de sa ventana de sa biblio-

tecardquoldquoOh a srsquoispissurdquo at tzichirriadu sa pisedda abbaidende a susu

ldquoLa connosco bene a beru Est pintada in ligraveteras nieddas curiosas e benit male a la legraveghere Brsquoat petzi ses rias

Cando una pitzinna de oro podet otegravennereUna pregadoria dae sas lavras de su pecaduCando sa megravendula istograveiga dat frugravetoraE una criadura donat sas lagravegrimasTando totu sa domo at a abbarrare chietaE sa paghe at a falare in Canterville

Ma no isco ite cheret nagraverrererdquo ldquoCussas paragraveulas cherent nagraverrererdquo at naradu su pantasma cun

tristura ldquochi tue deves pragravenghere cun megus pro sos pecados meos ca deo no apo lagravegrimas e pregare cun megus pro srsquoagravenima mea ca deo no apo fide e tando si tue ses semper istada durche e bona e manerosa srsquoAgravenghelu de sa Morte at a tegravennere piedade de mene Tue as a bigravedere pantumas chi ponent a tigravemere in srsquoiscurigo-re e boghes malinnas trsquoant a pispisare in srsquoorigra ma non trsquoant a fagraveghere male ca contra a sa puresa de una pisedda sos pogravederes de srsquoInferru non podent bigravenchererdquo

Virgigravenia no at torradu imposta e su pantasma srsquoat tograverchidu sas manos cun unu disisperu agreste abbaidende sa conca brunda sua incrinada Totu in unu sa pitzinna srsquoest pesada isarbulida e cun una lughe curiosa in sos ogros ldquoDeo non timordquo at naradu a firmu ldquoe apo a pedire a srsquo Agravenghelu de tegravennere dolu de tenerdquo

Su pantasma srsquoest pesadu dae su seidogravergiu suo cun unu tzichigraver-riu degravebile de alligria e leendemiddotli sa manu srsquoest incrinadu cun sa gragravetzia de agraveteros tempos e bi lrsquoat basada Sos pograveddighes suos

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 11: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Oscar Wilde11

mugere ant asseguradu cun totu su coro cussa agravenima bona chi issos non timiant sos pantasmas e a pustis de agraveere invocadu sas beneditziones de sa Providegraventzia pro su mere e sa mere noos e de srsquoegravessere posta de acordu pro unrsquoaumentu de istipegravendiu sa guver-nante antziana si nchrsquoest torrada tamba tamba a srsquoaposentu suo

Oscar Wilde12

II

Brsquoat agravepidu una traschia manna totu cussa note ma non brsquoat capitadu nudda de particulare Belle gasi srsquoincragraves mangianu can-do sunt falados pro ismurgiare ant agatadu torra in su pamentu sa magra de sagravembene terrorosa ldquoNon pesso chi siat curpa de su detersivu Paragonrdquo at naradu Washington ldquoca lrsquoapo proadu cun totu Devet egravessere su pantasmardquo Duncas nchrsquoat bogadu torra sa magra ma srsquoincragraves mangianu est torrada a essire a pigravegiu Su de tres mangianos fiat torra in cue belle chi su sennor Otis a denote aiat frischiadu sa ghenna de sa biblioteca e si nchrsquoaiat giutu sa crae a subra Totu sa famigravelia como fiat interessada meda a sennor Otis lrsquoat begravennidu sa duda chi forsis fiat istadu tropu dogmagraveticu ne-ghende srsquoesistegraventzia de sos pantasmas sa sennora Otis at espres-sadu srsquoidea de intrare in sa Sotziedade de Istugravedios Paranormales e Washington at ammaniadu pro lrsquoimbiare a sos sennores Myers e Podmore una ligravetera longa a pitzu de sa ldquoPermanegraventzia de sas Magras de Sagravembene cando sunt ligadas a su Crigravemine rdquo Cussa note sunt iscumpartas totu sas dudas subra de srsquoesistegraventzia ogetiva de sos pantasmas

Sa die fiat istada caente e issoliada e in sa friscura de su sero totu sa famigravelia fiat essida a si fagraveghere una passigiada in carrotza Nche sunt ghirados a ora de sas noe e srsquoant mandigadu unu mos-su Nemos at faeddadu de pantasmas e duncas non brsquoaiat mancu cussas cunditziones essentziales de antetzipatzione mentale chi gasi a srsquoispissu benint in antis de sos fenogravemenos paranormales

Oscar Wilde13

Sos argumentos - comente pustis apo ischidu dae su sennor Otis - fiant sos chi a su sogravelitu tratant sos americanos istudiados de sa classe arta sa superioridade istremenada comente atora de Fanny Davenport subra de Sarah Bernhardt sa dificultade de bu-scare trigu moriscu birde durches de trigu nieddu e trigu mori-scu mogravelidu finas in sas megravegius domos inglesas srsquoimportagraventzia de Boston in srsquoisvilupu de srsquoagravenima de su mundu su profetu de su sistema de controllu de sos bagagraveglios in sos viagravegios in trenu sa durcura de srsquoatzentu de New York a cunfrontu de sa pronugraventzia istrasinada de Londra Nemos at faeddadu de su mundu subra-naturale nen brsquoat agravepidu calicunu chi apat mentovadu in carchi manera a Sir Simon de Canterville A sas ugravendighi pretzisas sa famigravelia srsquoest ritirada e a pustis de una mesora totu sas lughes de sa domo nche fiant mortas A pustis de pagu a su sennor Otis nche lrsquoat ischidadu unu sonu curiosu in su passadissu in foras de srsquoaposentu suo Fiat comente unu tzocu de metallu e pariat chi si fiat acurtziende semper de prus Isse si nchrsquoest pesadu totu in unu at allutu unu luminu e at pompiadu srsquoora Fiat sa una de note Isse fiat bastante tranchillu e srsquoat tastadu su bursu chi non pariat de unu chi tenet frebba Su sonu curiosu fiat sighende e cun cussu sonu at intesu finas unos cantos passos Srsquoat postu sas catzolas at leadu unrsquoampullitedda longa dae sa cassita de sa toeleta e at abertu sa ghenna Progravepiu in dae in antis suo at bidu in sa lughe isarbulida de sa luna unu betzu che teniat unrsquoaegravergiu terrorosu Sos ogros fiant comente cantzos de carbone allutu pilos longos e murros li ruiant in palas in lograverigas ispilurtzidas sos bestires chi teniant unu tragravegiu antigu fiant brutos e istratzulados e dae bursos e cambutzos li pendiant musas graes e ferros ruingiados

ldquoSennore meu istimadurdquo at naradu su sennor Otis ldquoLi devo progravepiu pedire de lis pogravennere ogravegiu a cussas cadenas pro custu apo leadu unrsquoampulledda de su lubrificadore ldquoTammany Rising Sunrdquo Narant chi faghet efetu cun una colada ebbia ndrsquoat a agatare sa cunfirma in sos atestados medas de calicunu de sos megravegius

Su pantaSma de Canterville 14

deinos nostros Bi lu lasso inoghe a curtzu a sas candelas de sa cagravemera de letu e apo a egravessere cuntentu de nde li dare agraveteru si ndrsquoat a tegravennere bisogravengiurdquo Cun custa paragraveulas su ministru de sos Ista-dos Unidos at postu srsquoampullita subra de sa mesa de magravermaru e cungende sa ghenna si nchrsquoest torradu a letu

Pro unrsquoiscuta su pantasma de Canterville est abbarradu segraveriu leadu dae unu disdinnu naturale tando iscudendemiddotnche srsquoampul-lita a su pamentu lugraveghidu si nchrsquoest fuidu in su passadissu bo-ghende ghegravemidas fundudas e lampende una lughe birde isarbu-lida Ma progravepiu cando est crogravempidu a sa punta de srsquoiscala manna de linna de chercu una ghenna srsquoest aberta in campu duas figuras minores bestidas de biancu sunt essidas a pigravegiu e unu cabitzale mannu nche lrsquoest coladu surbiende a curtzu a sa conca Fiat craru chi non brsquoaiat tempus de pegraverdere e leende pro fuire Sa de Bator Dimensiones de srsquoIspagravetziu su pantasma est iscumpartu colende in mesu de srsquoinforru de linna de su muru e sa domo est torrada chieta

Cando nchrsquoest crogravempidu a unrsquoaposenteddu segretu in srsquoala de manca de sa domo su pantasma srsquoest imbaradu a unrsquoispera de luna pro leare alenu e at cumintzadu a proare a cumpregravendere co-mente fiat posta sa cosa Mai in una carriera lugorosa e sena pasu durada treghentos annos lrsquoaiant ingiurgiadu in manera gasi grus-sera At pessadu a sa Duchessa Mama chi lrsquoaiat assuconada in srsquoigraventeri chi fiat a sa ritza in dae in antis de srsquoispigru pompiendemiddotsi sas randas e sos diamantes a sas bator camareras chi lis fiat begraven-nidu una crisi istegraverica petzi ca lis aiat fatu unrsquoiscracagravelliu dae segus de sas cortinas de unu de sos aposentos ligraveberos a su pagraverrocu chi nche lrsquoaiat mortu sas candelas una note cando fiat essende dae biblioteca e chi dae tando aiat cumintzadu a si fagraveghere curare dae Sir William Gull ca fiat marturizadu dae sos disturbos nervosos a Madame de Tremoullac sa betza chi essendemiddotsi pesada chitzo unu mangianu e aende bidu unrsquoischegraveletru segraveidu in una poltro-na a curtzu a sa tziminea leghende su diagraveriu suo fiat abbarrada

Oscar Wilde15

in letu pro ses chidas ca lrsquoaiat begravennidu unrsquoatacu de entzefalite e cando fiat sanada fiat torrada in paghe cun sa Cregravesia e aiat trun-cadu srsquoamighegraventzia cun Monsieur de Voltaire cuddu iscegraveticu fa-madu Srsquoat ammentadu cudda note terrorosa chi aiant agatadu a Lord Canterville su malinnu afoghende in srsquoispogiadogravergiu suo cun unu caddu de oros cravadu in gugraveturu isse in antis de mograver-rere aiat cunfessadu chi progravepiu cun cussa carta aiat trampadu a Charles James Fox in Crockfordrsquos furendemiddotnchemiddotli 50000 isterli-nas e giuraiat chi cussa carta bi lrsquoaiat fata ingurtire su pantasma Totu sas valentias mannas suas li torraiant a conca como dae su maistru de sala chi srsquoaiat isparadu unu corfu a cherbeddos in srsquoapartadogravergiu ca aiat bidu una manu birde tocheddende a su bi-dru de sa ventana a Lady Stutfield sa galana chi fiat custrinta a si pogravennere una fasca de velludu nieddu inghiriada in tzugru pro cuare su marcu de chimbe pograveddighes de fogu chi lrsquoaiant brusiadu sa pedde bianca nigraveida e chi in fines si fiat morta ghetendemiddotsi in srsquoistagraveniu de sas carpas in fundu a su Passigravegiu de su Re Cun srsquoe-gotismu entusiagravesticu de unrsquoartista beru su pantasma at torradu a pessare a sas rapresentatziones suas prus famadas e at bischisadu cun amargura cando lrsquoat torradu a conca srsquougravertima aparitzione sua comente lsquoReuben su Rujursquo o su lsquoPitzinnu Istrangulliadursquo su de-butu suo comente lsquoGibeon su Romasu su Sutzadore de Sagravembene de su Ghiddostragravergiu de Bexley rsquo e su furore chi aiat causadu in unu sero galanu de lagravempadas petzi su fatu chi si fiat postu a gio-gare a birillos cun sos ossos suos in su campu de tennis Como a pustis de totu custu deviant begravennere unos cantos americanos remitanos a li propogravennere su lubrificadore Rising Sun e a li gheta-re cabitzales a conca Fiat una cosa chi non si podiat bajulare In prus a perunu pantasma in srsquoistograveria lrsquoaiant tratadu gasi Duncas su pantasma at detzigravedidu de si nde pagare e est abbarradu finas a arbegraveschere meledende meda in sa cosa

Oscar Wilde16

III

Srsquoincragraves mangianu sos Otis cando fiant ismurgende paris ant arresonadu de su pantasma in manera bastante aprofundida Su ministru de sos Istados Unidos est craru fiat unu pagu infada-du ca su donu suo non fiat istadu atzetadu ldquoDeo non tegravengio su disigravegiurdquo at naradu ldquode li fagraveghere male e devo nagraverrere chi cunsi-derende totu su tempus chi srsquoat coladu in custa domo no mi paret una cosa progravepiu educada a li ghetare cabitzales a subrardquo (unrsquoos-servatzione giusta a beru chi perograve intendendemiddotla mi dispraghet a lu nagraverrere sos gremegraveddighes si fiant postos a rigraveere a iscracagravel-liu) ldquoPerograverdquo at sighidu a nagraverrere ldquosi a beru non cheret impitare su lubrificadore Rising Sun nche lrsquoamus a degravevere leare sas cadenas Diat egravessere a beru impossigravebile a dormire cun unu sonu de cussa casta in foras de sos aposentosrdquo

Semper e cando pro su restu de sa chida non sunt istados di-sturbados e srsquougravenica cosa chi abbivaiat srsquoatentzione issoro fiat sa magra de sagravembene chi sighiat a essire in su pamentu de sa biblio-teca Custa fiat a beru una cosa curiosa ca a de note su sennor Otis frischiaiat semper sa ghenna e sas ventanas fiant semper cungiadas cun sas istangas In prus pesaiat unu muntone de cum-mentos su fatu chi su colore cambiaiat cada die carchi mangianu fiat ruju cotu (comente de ruigravengiu) a bias in colore de cheregravesia a bias purpurinu brillante e una bia cando sunt falados a giosso pro sas pregadorias de famigravelia cunforma a sos ritos elementares de sa Cregravesia Ligravebera Episcopale Americana Riformada ant bidu

Oscar Wilde17

chi teniat unu colore birde ismeraldu lugorosu Custos cambia-mentos caleidoscogravepiscos faghiant ispassiare totu sa famigravelia e cada mangianu si faghiant iscummissas subra de su colore Srsquougravenica chi no intraiat in sa brulla fiat Virginiedda chi pro carchi resone chi non si podet cumpregravendere fiat semper anneada meda cando bi-diat sa magra de sagravembene e srsquoest posta belle a pragravenghere su man-gianu chi lrsquoat bida birde ismeraldu

Sa segunda aparitzione de su pantasma brsquoest istada domigraveniga note A pustis de pagu chi si nche fiant andados a letu unu tzocu terrorosu in sa sala totu in unu los at postos in arguai Dere-tu sunt curtos a giosso e ant bidu chi unrsquoarmadura antiga si fiat istacada dae su basamentu suo ruendemiddotnche in su pamentu de pe-dra in srsquoigraventeri chi segraveidu in una cadrea cun sa palera arta bi fiat su pantasma de Canterville chi si fiat isfrigatzende sos ghenugros cun unrsquoespressione de dolore mannu in cara Sos gremegraveddighes chi si nchrsquoaiant leadu in fatu sos iscopetes issoro totu in unu lrsquoant isparadu duas botzigheddas cun cudda pretzisione de mira chi srsquootenet petzi cun una pragravetica longa e cuidadosa cun su professore de calligrafia in srsquoigraventeri chi su ministru de sos Istados Unidos li puntaiat sa pistola e lrsquointimaiat cunforma a srsquoeticheta califor-niana de artziare in artu sas manos Su pantasma si nchrsquoest pe-sadu ritzu cun unu tzichigraverriu agreste de fele e est coladu a colo-brinu in mesu issoro comente negraveula morendemiddotnche sa candela de Washington Otis cando nche lrsquoest colada a curtzu e duncas lassendelos totus in srsquoiscurigore Cando est crogravempidu a sa punta de srsquoiscala su pantasma est torradu in trassa e at detzigravedidu de fagraveghere srsquoiscracagravelliu suo de dimograveniu Custu prus de una bia li fiat istadu profetosu a beru Narant chi aiat torradu a murra sa parruca de Lord Raker in una note ebbia e est seguru chi aiat custrintu tres tzeracas frantzesas de Lady Canterville a presentare sas dimissiones in antis de srsquoiscadegraventzia de su mese de proa Su pantasma duncas at fatu srsquoiscracagravelliu suo prus terrorosu e at fatu tregravemere sas bogravevedas antigas ma srsquoeco non si nche fiat galu morta

Su pantaSma de Canterville 18

chi una ghenna srsquoest aberta e sa sennora Otis est intrada cun una beste de intro asula narende ldquoSo timende chi vostegrave non srsquointendat bene e tando nche lrsquoapo giutu unrsquoampulla de tintura de su Dr Do-bell Si no at ismartidu lrsquoat a fagraveghere bene a berurdquo Su pantasma lrsquoat ghetadu unrsquoograda mala e at cumintzadu a srsquoammaniare pro si trasformare in unu cane nieddu mannumiddotmannu una valentia chi lrsquoaiat dadu fama giustamente e chi su dotore de famigravelia naraiat chi fiat sa resone de srsquoammachiadura crogravenica de su tziu de Lord Canterville srsquoOnoragravebile Thomas Horton Belle gasi unu sonu de passos acurtziendemiddotsi at istorradu su pessu suo terrososu su pan-tasma srsquoest acuntentadu de si fagraveghere unu pagu fosforescente e est iscumpartu cun una ghegravemida manna chi pariat essende dae campusantu progravepiu in su mamentu chi sos gremegraveddighes nche li fiant crogravempidos

Cando est arribbadu a srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest fala-du e si lrsquoat apoderadu su peus abbolotu Sa vulgaridade de sos gremegraveddighes e su materialismu grusseri de sa sennora Otis fiant est craru una cosa infadosa ma su chi lu poniat de prus in an-neu fiat su fatu chi non fiat resessidu a si pogravennere srsquoarmadura Aiat isperadu chi finas a sos americanos modernos si lrsquoesseret pesa-da sa tzudda bidende unrsquoIspetru In Armadura si non pro agraveteras resones bonas nessi pro rispetu de su poeta natzionale issoro Longfellow chi gragravetzias a sa poesia sua galana e incantadora srsquoa-iat coladu oras medas chi non teniat nudda de fagraveghere cando sos Cantervilles fiant in tzitade In prus fiat progravepiu srsquoarmadura sua Si lrsquoaiat posta cun egravesitu mannu in su torneu de Kenilworth e lrsquoa-iat fatu unu muntone de cumplimentos finas sa Reina Vigravergine in pessone Ma cando si lrsquoaiat posta lrsquoaiat bintu su pesu de sa coratza mannamiddotmanna e de srsquoelmu de atzagravergiu e fiat rutu in manera grae in su pamentu de pedra iscorgendemiddotsi sos ghenugros e faghendemiddotsi marcos biaitos in sas nughes de sa manu dereta

Pro carchi die a pustis de custu fatu su pantasma fiat ista-du male a beru e belle non fiat essidu dae srsquoaposentu si non pro

Oscar Wilde19

contibigiare sa magra de sagravembene Belle gasi tenendemiddotsi a contu si nche fiat sanadu e aiat detzigravedidu de fagraveghere sa de tres proas pro assustare su ministru de sos Istados Unidos e sa famigravelia sua At isseberadu una chenagravebura su deghessete de austu pro srsquoapa-ritzione sua e srsquoat coladu ora meda pompiende sos bestires suos detzidende in fines de leare unu capeddu mannu alilargu cun una pinna ruja unu sudagraveriu incrispadu in bursos e in tzugru e unrsquoisto-cu ruingiadu A parte de sero brsquoat agravepidu una traschia rebbesta de abba e su bentu fiat gasi forte chi totu sas ventanas e sas ghennas de sa domo antiga tremiant e trachidaiant A nagraverrere sa giusta fiat progravepiu custu su tempus chi lrsquoagradaiat Custos fiant sos disinnos suos diat egravessere intrada a bellu a bellu a srsquoaposentu de Washing-ton Otis lrsquoaiat agravepidu murrungiadu carchi cosa dae pees de su letu e si diat egravessere puntu tres bias in su gugraveturu a su sonu de una mugravesi-ca bassa Su pantasma a Washington lrsquoastiaiat in manera parti-culare ca ischiat chi fiat isse chi nche bogaiat sas magras famadas de sagravembene de Canterville impitende su ldquoPinkertonrsquos Paragon Detergentrdquo A pustis chi nchrsquoaeret torradu cussu giogravevanu atrividu e temeragraveriu a unrsquoistadu de terrore ispreadu diat egravessere andadu a srsquoaposentu ocupadu dae su ministru de sos Istados Unidos e dae sa mugere e aiat agravepidu postu una manu pigulosa in sos cherbed-dos de sa sennora Otis surbiende in srsquoorigra treme treme de su maridu sos segretos de sa domo de sos ossos Pro su chi pertocaiat a Virginiedda no aiat galu pessadu ite fagraveghere Issa no lrsquoaiat mai ghetadu ingiugravergios e fiat galana e manerosa Pagas ghegravemidas dae srsquoarmagravergiu at pessadu diant egravessere bastadas o si custu non es-seret bastadu a nche lrsquoischidare diat agraveere pogravetzidu chircare a srsquoa-pagraverpidu sa manta cun sos pograveddighes tegraveteros Pro su chi pertocaiat sos gremegraveddighes teniat progravepiu idea de los iscaddare Sa prima cosa de fagraveghere de seguru fiat a si lis segraveere a subra de petorras pro lis dare sa sensatzione afogadora de unu bisu malu Tando sigomente sos letos issoro fiant bastante a curtzu srsquounu a srsquoagraveteru si diat egravessere postu in mesu leende sa forma de unu mortu birde e

Su pantaSma de Canterville 20

astradu finas a cando non si diant egravessere fatos tegraveteros a srsquoispramu e in fines diat agraveere fuliadu su sudagraveriu e diat egravessere andada tragravegia tragravegia in srsquoaposentu cun sos ossos biancos nigraveidos e unrsquoogru a ro-dia faghende sa parte de ldquoTanielle su Mudu o srsquoIschegraveletru de su Suitzidardquo unu rogravele chi prus de una bia aiat tentu unrsquoefetu mannu e chi cunsideraiat belle aguale a sa parte famada sua de ldquoMartine su Manigraveacu o su Mistegraveriu Mascaradurdquo

A sas deghe e mesa su pantasma at intesu sa famigravelia andende a letu Pro una pagu de tempus lrsquoant dadu infadu sos iscacagravellios agrestes de sos gremegraveddighes chi cun srsquoalligria issoro ispessa-mentada de iscolanos si fiant ispassiende in antis de cumintzare a pasare Ma a sas ugravendighi e cuartu su logu fiat asseriadu e can-do at sonadu mesunote est essidu a campu Su cucumiau fiat iscu-dende sas alas a su bidru su corbu fiat croende dae srsquoeni e su ben-tu andaiat feri feri in sa domo ghemende che a unrsquoagravenima pegraverdida Ma sa famigravelia Otis fiat dormende sena connograveschere su destinu malu suo e prus a forte de srsquoabba e de sa traschia si intendiat su sorrogrogravengiu pegraverpere de su ministru de sos Istados Unidos Su pantasma est essidu a cua dae srsquoinforru de linna cun unu risi-gheddu malinnu in sa buca sua cruele e prighigionada e sa luna srsquoest cuada in palas de una nue cando nchrsquoat coladu a fura su mira-dore mannu in ue sos istemmas aragraveldicos suos e sos de sa mugere sua morta male fiant blasonados in colore de chelu e de oro Su pantasma fiat lassinende sena si pasare che a unrsquoumbra malinna e pariat chi finas srsquoiscurigore lrsquoascamaiat cando colaiat Totu in unu lrsquoest partu de integravendere calicunu cramende ma fiat petzi unu cane apeddende dae srsquoIstatzu Ruju e at sighidu a andare murrun-gende irrocos istrambogravetigos de su segraveculu 16 e parende cada tantu srsquoistocu ruingiadu in srsquoagraveera de mesunote In fines su pantasma est crogravempidu a su cugione de su passadissu a curtzu a srsquoaposentu de Washington su disditzadu Pro unrsquoiscuta srsquoest pasadu in srsquoigraventeri chi su bentu surbiende nche li pesaiat in cugravecuru sos pilos murros e lorigados tortighende in pinnigas grotescas e fantagravesticas srsquoorrore

Oscar Wilde21

sena nugravemene de su sudagraveriu Tando su relogravegiu at sonadu su cuar-tu e su pantasma at cumpresu chi su tempus nche fiat crogravempidu Srsquoat fatu unu risigheddu a sa sola e nchrsquoat coladu su cugione ma in pessu lrsquoat fatu cun una ghegravemida lastimosa de terrore nchrsquoest torradu a palas in segus e srsquoat cuadu sa cara isarbulida cun sas manos longas e ossudas Progravepiu in dae in antis suo brsquoaiat unrsquoi-spetru orrorosu firmu comente una figura dolada e mostruosu comente su bisu de unrsquoissentidu Sa conca fiat ispilida e lustrada sa cara tunda e grassa e bianca unrsquoiscracagravelliu orrorosu pariat chi aiat tortinadu sos liniamentos suos in unrsquoiscarigravengiu eternu Dae ogros nche lrsquoessiant a fiotu rajos de lughe ruja sa buca fiat unu putzu ladu de fogu e unu bestire orrorosu chi srsquoassimigiaiat a su suo cugugiaiat comente nie mudu cussu corpus de Titanu In petorras teniat unu cartellu cun iscritas curiosas in caragraveteres anti-gos chi pariat unu pagu unu pregone de cosas birgongiosas unu pagu unu registru de pecados agrestes unu pagu unu calendagraveriu terrorosu de su crigravemine e cun sa manu dereta teniat in artu unu farchione de atzagravergiu lughente

Sigomente no aiat bidu mai unrsquoispetru su pantasma de Can-terville srsquoat leadu unrsquoassuconu mannu e a pustis de agraveere dadu una mirada lestra a cussa aparitzione terrorosa si nchrsquoest torradu currende a srsquoaposentu suo trobeendemiddotsi in su sudagraveriu in srsquoigraventeri chi fiat colende in presse in presse in su passadissu e in fines lassendemiddotnche rugraveere srsquoistocu ruingiadu in sas botas militares de su ministru in ue srsquoin cras lrsquoat agatadu su maistru de sala Cando srsquoest agatadu in srsquointimidade de srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest ghetadu a subra de una banita e srsquoat cuadu sa cara suta de sas mantas Belle gasi a pustis de unu pagu srsquoispigraveridu animosu anti-gu de Canterville est torradu in possa e at detzigravedidu de andare a faeddare cun srsquoagraveteru pantasma in pessu chi esseret essidu su sole Tando progravepiu cando srsquoarbegraveschida fiat imprateende sos montigros est torradu a su logu in ue pro sa prima bia aiat ghetadu ogros a srsquoispetru ispramosu pessende chi in fines duos pantasmas fiant

Su pantaSma de Canterville 22

megravegius de unu e chi cun srsquoagiudu de custu amigu nou diat agraveere gherradu megravegius cun sos gremegraveddighes Cando su pantasma est crogravempidu a su logu perograve unrsquoispetagraveculu terrorosu si lrsquoest paradu in dae antis Carchi cosa est craru deviat egravessere capitada a srsquoispetru ca sa lughe si nche fiat falada de su totu dae sos ogros suos infos-sados su farchione lughente nche li fiat rutu dae manos e si fiat imbaradu a su muru in unrsquoatitugravedine tesa e incogravemoda Su panta-sma de Canterville est curtu a dae in antis e lrsquoat agarradu cun sos bratzos cando at bidu cun orrore chi sa conca nchrsquoest lassinada a terra e su corpus at leadu una postura incrinada tando srsquoest agatada astringhende una cortina de letu in cotonia bianca unrsquoi-scogravebolu unu lepone de masellaju in srsquoigraventeri chi a curtzu a pees brsquoaiat unu napu bograveidu Sena cumpregravendere custa trasformatzione curiosa at agarradu su cartellu cun presse abberborada e in cue in sa lughe murra de su mangianu at legraveghidu

Su pantasma de OtisSrsquoUgravenicu Ispetru Beru e OriginaleDade cara a sas Imitatziones Totu sos agraveteros sunt Farsos Tando at cumpresu totu Lrsquoaiant trampadu imboligadu leadu

in giru Sa mirada antiga de sos Cantervilles est torrada a essire in ogros srsquoat astrintu a pare sas ghinghias sena dentes e pesende sas manos alligiadas subra de sa conca at giuradu cunforma a sa fraseologia caraterigravestica de srsquoiscola antiga chi cando Chanticleer aeret sonadu duas bias cun su corru alligru suo bi diat agraveere agravepidu fatos de sagravembene e su Mortore diat egravessere coladu cun sos passos suos mudos

No aiat mancu agabbadu de fagraveghere custu giuramentu orroro-su chi dae sa cobertura a tegraveulas rujas de unrsquoistatzu a tesu srsquoat inte-

Oscar Wilde23

su unu puddu cantende Su pantasma at fatu unrsquoiscracagravelliu longu bassu e ragravenchidu e srsquoest postu a isetare At isetadu ora cun ora ma su puddu pro carchi resone curiosa no at torradu a cantare In fines a sas sete e mesu sas tzeracas acudende nche lrsquoant fatu lassare su bigiadogravergiu suo terrorosu e at ghiradu passu passu a srsquoaposentu suo pessende a su giuramentu suo vanu e a sos pessos suos abbadinados In cue at consultadu unos cantos libros de ca-valleria antiga chi lrsquoagradaiant a botu e at agatadu chi cada bia chi si faghiat custu giuramentu Chanticleer cantaiat semper pro sa segunda bia ldquoChi sa malaura crompat a su puddu malurdquo at murrungiadu ldquoApo connotu sas dies chi cun sa lantza mea forte li dia agraveere pertuntu sa gorgoena e lu dia agraveere fatu cantare man-cari esseret morturdquo Tando su pantasma srsquoest corcadu in su baule cogravemodu de prumu e brsquoest abbarradu finas a sero

Oscar Wilde24

IV

Srsquoin cras su pantasma fiat a beru degravebile e istracu Su turba-mentu terrorosu de sas ugravertimas bator chidas fiat cumintzende a tegravennere efetu Sos negravervios fiant a bigraveculos e si siddiat a su sonu prus legravebiu Pro chimbe dies est abbarradu in srsquoaposentu e in fines at detzigravedidu de lassare pegraverdere sa magra de sagravembene in su pamen-tu de sa biblioteca Si sa famigravelia Otis no lu cheriat est craru chi no lu meressiat Si bidet chi fiant pessones chi istaiant in unu gra-du bassu materiale de srsquoesistegraventzia e non fiant bonas a apretziare su valore simbogravelicu de sos fenogravemenos sensigravebiles Sa chistione de sas aparitziones fantasmagraveticas e srsquoisvilupu de sos corpos astrales fiant de seguru unrsquoagravetera cosa e non fiant suta de su controllu suo Fiat unu dovere suo solenne a essire a pigravegiu in su passadissu una bia in sa chida e a murrungiare carchi cosa dae su miradore su primu e su de tres megravercuris de cada mese e non bidiat comente pogravedere istransire custos doveres sena pegraverdere sa cara Est a beru chi sa vida sua fiat istada prena de malinnidade ma de su re-stu teniat contivigravegiu meda in totu su chi interessaiat su mundu subranaturale Pro agraveteros tres sagravebados duncas su pantasma est coladu che a su sogravelitu in su passadissu intre mesunote e sas tres de mangianu dende cara in cada manera a non si fagraveghere ne integravendere nen bigravedere Si nchrsquoaiat catzadu sas botas caminaiat prus a legravebiu chi podiat in sas tagraveulas betzas mandigadas dae su tagraveralu srsquoaiat postu una capa manna de velludu nieddu e srsquoaiat leadu su cuidadu de untare sas cadenas cun su lubrificadore ldquoRising Sun rdquo

Oscar Wilde25

Devo reconnograveschere chi at peleadu meda pro adotare custu megravediu nou de protetzione Belle gasi una note cando totu sa famigravelia fiat chenende su pantasma si nchrsquoest intradu a fura a srsquoaposentu de dormire de sennor Otis e at leadu srsquoampullita A sa prima srsquoin-tendiat unu pagu umiliadu ma pustis est istadu bastante sagravebiu de reconnograveschere chi podiat petzi faeddare bene de custu imbentu chi in unu tzertu sensu serviat pro sas finalidades suas Ma a begravetia de totu custu no lrsquoant lassadu in pasu Isterriant semper fu-neddas in su passadissu in ue su pantasma si trobeiat caminende in srsquoiscurigore e una bia cando fiat bestidu pro sa parte de ldquoIsacu Nieddu o su Cassadore de su Padente de Hogleyrdquo at fatu una ruta mala apeighende unu lassinogravengiu de butiru chi sos gremegraveddighes aiant istegraverridu dae srsquointrada de sa Sala de sos Aratzos a sa punta de srsquoiscala de linna de chercu Custu ugravertimu ingiugravergiu lrsquoat bati-du tantu venenu chi at detzigravedidu de fagraveghere unrsquoisfortzu finale pro afirmare sa dinnidade e sa positzione sotziale sua e at cuncorda-du de fagraveghere vigravesita a cuddos istudenteddos de Eton betiosos srsquoin cras note in su pessonagravegiu suo famadu de ldquoRupert srsquoAtrividu o su Conte Isconcadurdquo

Fiant prus de setanta annos chi no essiat a campu cun cussu travestimentu pro egravessere pretzisos dae cando aiat assustadu gasi meda Lady Barbara Modish sa galana chi issa aiat truncadu dere-tu srsquoafidu cun su giaju de su Lord Canterville de como e si nche fiat fuida a Gretna Green cun Jack Castletown su bellu decra-rende chi nudda in su mundu la diat agraveere cumbinta a intrare in una famigravelia chi permitiat a unrsquoispetru gasi orrorosu de passigiare in su terratzu in srsquointerlughes A Jack srsquoiscuru Lord Canterville lrsquoaiat isparadu in unu duellu in Wandsworth Common e Lady Barbara fiat morta de crebu in Tumbridge Wells in antis chi esse-ret coladu srsquoannu Duncas cussa aparitzione fiat istada una reses-sida manna in totu sos sensos Fiat semper e cando un ldquotrucurdquo difigravetzile meda si si podet impitare custa espressione gasi teatrale cun unu de sos mistegraverios prus mannos de su subranaturale o pro

Su pantaSma de Canterville 26

impreare unu tegravermine prus sientigraveficu su mundu ultranaturale e brsquoat postu tres oras intreas pro srsquoammaniare In fines totu fiat prontu e su pantasma fiat cuntentu meda de comente fiat postu Sas botas mannas de pedde chi andaiant cun su bestire fiant unu pagu tropu largas e at agatadu petzi una de sas pistolas ma in su cumplessu fiat bastante sudisfatu e a sa una e cuartu nchrsquoest essidu cun lebiesa dae srsquoinforru de linna e est coladu tragravesina tragravesi-na in su passadissu Cando nchrsquoest crogravempidu a srsquoaposentu ocupa-du dae sos gremegraveddighes chi mi paret chi si naraiat srsquoAposentu Biaitu pro su colore de sas cortinas at agatadu sa ghenna ghirada Isperende de fagraveghere unrsquointrada a efetu lrsquoat aberta in campu ma una broca grae de abba nche lrsquoest ruta a subra infundendemiddotlu totu cantu e manchende sa pala manca de pagos tzentigravemetros In su matessi tempus at intesu iscracagravellios abbrandados benende dae su letu a baldachinu Srsquoiscossa a su sistema nerbiosu suo est istada gasi manna chi si nchrsquoest torradu a srsquoaposentu suo currende che coete e srsquoin cras at degravevidu abbarrare in letu cun unu rifriu malu Srsquougravenica cosa chi lrsquoacunortaiat de totu custa paristograveria fiat chi non srsquoaiat giutu in fatu sa conca ca si lrsquoaeret fatu sas cunseguegraventzias diant agraveere pogravetzidu egravessere segraverias a beru

Duncas lrsquoest begravennidu mancu srsquoisperu de pogravedere assustare cussa famigravelia americana grussera e srsquoest acuntentadu comente regravegula de trasinare in sos passadissos cun iscarpas de sola modde cun unrsquoisserpa grussa ruja imboligada in tzugru ca timiat sas curren-tes e unrsquoarchibusu minore srsquoin casu sos gremegraveddighes lrsquoaerent atacadu Su corfu finale lrsquoat retzidu su deghennoe de cabudanni Su pantasma fiat faladu a giosso a srsquointrada manna seguru chi nessi in cue no li diant agraveere dadu infadu e si fiat ispassiende a fagraveghere cummentos brullanos subra de sas fotografias mannas ti-radas dae Saroni de su ministru de sos Istados Unidos e de sa mu-gere chi como fiant intradas in parte de sos ritratos de sa famigravelia Canterville Fiat bestida in manera elementare ma elegante cun unu sudagraveriu longu magradu de terra de campusantu srsquoaiat ligadu

Oscar Wilde27

sa massidda cun una ria de linu grogu e giughiat una lantia mi-nore e una pala de interramortos Infatis srsquoaiat postu su bestire de su pessonagravegiu de ldquoGiona Sena Losa o su Furone de Mortos de Chertsey Barnrdquo una de sas megravegius impersonificatziones suas chi sos Cantervilles teniant totu sas resones de si ndrsquoammentare ca fiat istada srsquoorigravegine bera de sa bria cun su bighinu issoro Lord Rufford Fiant belle sas duas e cuartu de mangianu e a su chi si podiat intzertare non brsquoaiat prus nemos pesadu Ma in srsquoigraventeri chi fiat passigende chirru a sa biblioteca pro bigravedere si brsquoaiat galu tratas de sa magra de sagravembene totu in unu nche li sunt crogravempi-das dae unu cugione iscuru duas figuras chi fiant iscotzulende che issentidos sos bratzos subra de sa conca issoro e lrsquoant tzichir-riadu ldquoBUUrdquo in srsquoorigra

Leadu dae unrsquoispramu chi cunsiderada sa situatzione si po-diat cunsiderare un cosa naturale su pantasma srsquoest postu a cugraver-rere in sas iscalas ma at intopadu a Washington Otis chi lu fiat isetende cun una siringa de giardinu e sigomente sos inimigos lrsquoaiant inghiriadu a cada ala torrendemiddotlu a puntu malu su panta-sma est isvanegravessidu in unrsquoistufa manna de ferru chi pro bonaura non fiat alluta e at degravevidu torrare a srsquoaposentu suo colende in sas cannas fumagraverias e in sos cucumenales arribbende in unrsquoistadu terrorosu de brutura disograverdine e disisperu

A pustis de custu fatu non srsquoest bidu prus su pantasma in bar-danas a de note Sos gremegraveddighes lrsquoant isetadu in prus de unrsquooca-sione e cada note isparghiant corgiolu de nughe in sos passadis-sos dende infadu meda a su babbu e a sa mama e a sos tzeracos ma non brsquoaiat nudda de fagraveghere Fiat craru chi aiant fertu gasi meda sos sentimentos suos chi non si cheriat fagraveghere bigravedere prus Sennor Otis tando at torradu a leare in manu su traballu man-nu suo subra de srsquoistograveria de su Partidu Democragraveticu chi lu fiat impinnende dae unos cantos annos sa sennora Otis at amma-niadu una festa de clam-bake chi at ispantadu totu sa contea sos pitzinnos si sunt ghetados a su lacrosse a srsquoeuchre a su poker

Su pantaSma de Canterville 28

e a agraveteros giogos natzionales americanos e Virginia andaiat a caddu cun su pony suo in sas agravendelas de su parcu acumpangiada dae su giogravevanu Duca de Chershire chi fiat begravennidu a Canterville Chase pro bi colare srsquougravertima chida de vacagraventzias Totus oramai pessaiant chi su pantasma si nche fiat andadu e infatis su sennor Otis aiat iscritu una ligravetera in propogravesitu a Lord Canterville chi in risposta aiat espressadu su praghere suo prus mannu a integravendere custa noa e aiat imbiadu sos megravegius cumplimentos a sa mugere istimada de su ministru

Sos Otis perograve si fiant faddidos ca su pantasma fiat galu in sa domo e mancari esseret postu male non si fiat pro nudda acu-nortadu a lassare istare mescamente dae cando aiat intesu chi in mesu de sos istragravengios bi fiat su giogravevanu Duca de Cheshire chi su tziu de su babbu Lord Francis Stilton una bia aiat iscummissu chentu ghineas cun su Coronellu Carbury chi diat agraveere giogadu a dados cun su pantasma de Canterville e lrsquoaiant agatadu srsquoincragraves mangianu istegraverridu in su pamentu de sa sala de su poker in unrsquoi-stadu tale de impotegraventzia paraligravetica chi mancari apat campadu finas a betzu dae tando no est resessidu prus a nagraverrere agraveteru si non ldquoduos sesrdquo Totus in cussu tempus ischiant ite fiat capitadu mancari chi pro rispetu de sos sentimentos de sas duas famigravelias nogravebiles srsquoesseret fatu de totu pro cuare sa cosa e si podet agatare unu rendecontu cumpretu de sas tzircustagraventzias ligadas a custu fatu in su de tres volugravemenes de ldquoAmmentos de su Prigraventzipe Re-gente e de sos Amigos suosrdquo iscritu dae Lord Tattle Su panta-sma est craru teniat su pidinu de mustrare chi no aiat pegraverdidu srsquoinfluegraventzia sua in sos Stiltons chi cun custa famigravelia fiat impa-rentadu dae tesu ca una sorrastra sua si fiat cojuada en secondes noces cun su Sieur de Bulkeley chi dae issu comente totus ischint sos Ducas de Cheshire benint in ligravenia direta Duncas at detzigravedidu de srsquoammaniare pro si mustrare a srsquoamoradeddu de Virginia in srsquoimpersonificatzione famada de su ldquoMogravengiu Vampiru o su Be-neditinu Sena Sagravembenerdquo una rapresentatzione gasi orrorosa chi

Oscar Wilde29

cando Lady Startup lrsquoaiat bida e custu fiat capitadu in srsquougravertima die de annu fatale de su 1764 si fiat posta a tzichirriare a sa prus arta li fiat begravennidu unrsquoatacu de apoplessia e si nche fiat morta in tempus de tres dies a pustis de agraveere diseredadu a sos Cantervilles chi fiant sos parentes suos prus a curtzu e de agraveere lassadu totu su dinare a srsquoapotecagraveriu suo de Londra In srsquougravertimu mamentu perograve su terrore chi teniat de sos gremegraveddighes aiat fatu abbarrare su pantasma in srsquoaposentu suo e su Duca minore aiat dormidu in pasu suta de su baldachinu mannu pinniadu de srsquoAposentu Reale bisende a Virgigravenia

Oscar Wilde30

V

Pagas dies a pustis Virgigravenia e su cavalieri suo pililorigadu sunt andados a caddu in sos prados de Brockley in ue issa colen-de in una cresura srsquoat istratzuladu gasi male su bestire chi cando est ghirada a domo at detzigravedidu de artziare in srsquoiscala de segus pro non si fagraveghere bigravedere Comente nchrsquoat coladu in presse sa Sala de sos Aratzos chi sa ghenna fiat aberta pro casualidade lrsquoest partu de bigravedere calicunu in intro e pessende chi esseret sa tzeraca de sa mama chi a bias giughiat a cue su traballu suo at abbaidadu a intro pro li pedire de li cosire su bestire Ite ispantu imbetzes cando at bidu chi fiat su pantasma de Canterville Lrsquoat bidu segraveidu a curtzu a sa ventana pompiende srsquooro ruinadu de sos agraverbores in-groghidos bolende in srsquoagraveera e sas fogravegias rujas ballende che issen-tidas in su viale longu Teniat sa conca imbarada a una manu in unrsquoistadu de depressione manna A sas beras su pantasma pariat gasi disditzadu e gasi postu male chi Virginiedda chi sa prima idea fiat istada de si nche fuire e de si frischiare in srsquoaposentu suo ndrsquoat tentu dolu e at detzigravedidu de proare a lrsquoacunortare Su passu de sa pitzinna fiat gasi legravebiu e sa malinconia de su pantasma gasi manna chi srsquoest abbigiadu de sa presegraventzia sua petzi cando lrsquoat faeddadu

ldquoMi dispraghet pro tenerdquo at naradu Virgigravenia ldquoma frades meos si nche ghirant a Eton cras tando si ti cumportas bene nemos trsquoat a dare prus infadurdquo

ldquoEst assurdu a mi pedire de mi cumportare benerdquo at rispostu

Oscar Wilde31

su pantasma furriendemiddotsi transidu a sa pitzinnedda galana chi si fiat atrivida a li faeddare ldquoprogravepiu assurdu Deo devo iscotzulare sas cadenas e ghegravemere colende in sos frigraveschios e passigiare a de note si est custu chi cheres nagraverrere Est srsquougravenica resone mea pro esigravestere rdquo

ldquoNo est una resone pro esigravestere e tue giai lrsquoischis chi ses istadu a beru isseleradu Sa sennora Umney nos at naradu sa prima die chi semus begravennidos a inoghe chi tue as mortu a mugere tuardquo

ldquoEja lrsquoammintordquo at naradu su pantasma cun arroddu ldquoma fiat petzi una chistione de famigravelia e non tocaiat agravetera genterdquo

ldquoEst isballiadu meda a ochigraveere a calicunurdquo at naradu Virgigravenia chi a bias teniat una gravidade puritana durche leada dae carchi antepassadu de srsquoInghilterra Noa

ldquoOh deo ogravedio sa severidade barata de srsquoegravetica astrata Mugere mea non baliat a nudda no mrsquoimmidonaiat sos collarinos co-mente si tocat e no ischiat a coghinare A lrsquoischis aia isparadu a unu cabrolu una die in su padente de Hogley progravepiu una begravestia bella e a lrsquoischis comente mi lrsquoat aparitzadu Oh ma no importat como ca est totu agabbadu e non pesso chi sos frades apant fatu una cosa galana a mi fagraveghere mograverrere de fagravemene mancari lrsquoapa morta deordquo

ldquoDe fagravemene trsquoant fatu mograverrere Oh sennor pantasma cheria nagraverrere Sir Simon fagravemene tenes Deo tegravengio unu cogone in sa taschedda A lu cheresrdquo

ldquoNono gragravetzias oramai non magravendigo prus ma ses istada ma-nerosa a beru a mi lu nagraverrere e de seguru ses meda prus simpagraveti-ca de sa famigravelia tua orrorosa rude vulgare disonestardquo

ldquoBastatrdquo at tzichirriadu Virgigravenia pistende su pee ldquoses tue chi ses rude e orrorosu e vulgare e si cherimus faeddare de di-sonestade lrsquoischis bene chi mi nchrsquoas furadu sos colores dae su cuntenidore meu pro proare a torrare a fagraveghere cussa magra de sagravembene ridigravecula in sa biblioteca In antis ti nchrsquoas leadu totu sos rujos finas su muradu e deo non podia prus pintare su sole

Su pantaSma de Canterville 32

intrendemiddotsimiddotnche tando ti nchrsquoas leadu su birde ismeraldu e su gro-gu cromadu e in fines mi nchrsquoat abbarradu srsquoigravendigu e su biancu tzinesu e podia pintare petzi iscenas cun sa lughe de sa luna chi sunt semper deprimidoras a las abbaidare e no est fagravetzile a las fagraveghere Non trsquoapo mai iscobiadu mancari essere infadada meda e mancari totu sa cosa esseret ridigravecula meda ca naremus sa beri-dade chie at intesu faeddare mai de sagravembene birde ismeraldurdquo

ldquoTando a nagraverrere su berurdquo at naradu su pantasma cun unu tonu masedu ldquoite podia fagraveghere Est una cosa difigravetzile meda a buscare sagravembene beru in dies de oe e sigomente aiat cumintza-du frade tuo cun su detersivu Paragon non bidia peruna resone pro no mi nche leare sos colores tuos E si faeddamus de colores est semper una chistione de preferegraventzias sos Cantervilles tenent sagravembene biaitu pro nagraverrere su prus biaitu de Inghilterra ma isco chi bois sos americanos non dades cara a cosas de custa castardquo

ldquoTue no ndrsquoischis nudda e sa megravegius cosas chi podes fagraveghere est a emigrare e a megiorare sa mente tua Babbu diat egravessere tropu cuntentu de ti dare unu billete gratis e mancari brsquoapat tassas artas subra de sos ispigraveridos de cada casta non bi diat agraveere problemas in sa dogana ca sos funtzionagraverios sunt totus de su Partidu De-mocragraveticu So segura chi in New York dias tegravennere una resessida manna Deo isco chi brsquoat pessones medas chi diant dare chen-tumigravegia dogravellaros pro agraveere unu giaju e galu de prus pro agraveere unu pantasma in famigraveliardquo

ldquoNon creo chi srsquoAmegraverica mi diat agradarerdquo ldquoPesso ca non tenimus nen ruinas nen cosas curiosasrdquo at nara-

du Virgigravenia befulana ldquoNudda ruinas nudda cosas curiosasrdquo at rispostu su panta-

sma ldquobois tenides sa flota bostra e sas maneras bostrasrdquoldquoBonas tardas Apo a andare a ue est babbu pro li fagraveghere dare

unrsquoagravetera chida de vacagraventzia a sos gremegraveddighesrdquoldquoPro praghere no andeis sennorina Virgigraveniardquo at tzichirriadu

ldquodeo so gasi a sa sola e gasi sena sorte chi a beru no isco ite fagraveghe-

Oscar Wilde33

re Deo chegravergio andare a dormire e non potzordquoldquoCustu est progravepiu assurdu Non deves fagraveghere agraveteru si no anda-

re a letu e istudare sa candela Est difigravetzile meda a bias a abbarra-re ischidos mescamente in cregravesia ma non brsquoat dificurtade peruna a si nche dormire Finas sas criaduras lrsquoischint fagraveghere e non sunt abbistas medardquo

ldquoDeo non dormo dae treghentos annosrdquo at naradu cun tristu-ra e sos ogros bellos in colore de chelu de Virgigravenia si sunt abertos a sa meravigravegia ldquosunt treghentos annos chi non dormo e mrsquointen-do unrsquoistrachitugravedinerdquo

Virgigravenia srsquoest fata segraveria e sas labrigheddas suas ant tregravemidu che fogravegias de rosa Srsquoest acurtziada a su pantasma e inghenugrendemiddotsi a costagravegiu srsquoat pompiadu sa cara sua betza e alligiada

ldquoSrsquoiscuru su pantasmardquo at murmuradu ldquonon tenes unu logu in ue dormirerdquo

ldquoIn srsquoagravetera ala de su padente de pinosrdquo at rispostu cun una bo-ghe bassa e bisadora ldquobrsquoat unu giardineddu In cue srsquoerba creschet arta e ispissa in cue bi sunt sos isteddos mannos e biancos de su bidduri in cue su rusinnolu cantat note note Note note cantat e sa luna frita de cristallu pogravempiat a giosso e srsquoeni isparghet sas cambas suas mannas mannas subra de sos chi dormintrdquo

Sos ogros de Virgigravenia si sunt infustos de prantu e srsquoat cuadu sa cara cun sas manos

ldquoCheres nagraverrere su Giardinu de sa Morterdquo at pispisadu ldquoEja Sa morte Sa morte devet egravessere gasi bella A corcare in

sa terra modde tabachina cun sos filos de erba nagravennigamiddotnagravenniga subra de sa conca e ascurtare su mudigravemene A non tegravennere ne eris e nen cras A ismentigare su tempus a perdonare sa vida a egravessere in pasu Tue mi podes agiuare Tue podes abegraverrere pro mene sos portales de sa domo de sa Morte ca srsquoAmore est semper cun te-gus e srsquoAmore est prus forte de sa Morterdquo

Virgigravenia srsquoest tregravemida una titia de fritu lrsquoat cursadu sa carena e pro pagas iscutas non srsquoat intesu sonu Issa si pariat comente chi

Su pantaSma de Canterville 34

esseret in unu bisu terrorosu Tando su pantasma at faeddadu torra e sa boghe sua pariat

srsquoograverchidu de su bentu ldquoIntesa mai lrsquoas sa profetzia antiga de sa ventana de sa biblio-

tecardquoldquoOh a srsquoispissurdquo at tzichirriadu sa pisedda abbaidende a susu

ldquoLa connosco bene a beru Est pintada in ligraveteras nieddas curiosas e benit male a la legraveghere Brsquoat petzi ses rias

Cando una pitzinna de oro podet otegravennereUna pregadoria dae sas lavras de su pecaduCando sa megravendula istograveiga dat frugravetoraE una criadura donat sas lagravegrimasTando totu sa domo at a abbarrare chietaE sa paghe at a falare in Canterville

Ma no isco ite cheret nagraverrererdquo ldquoCussas paragraveulas cherent nagraverrererdquo at naradu su pantasma cun

tristura ldquochi tue deves pragravenghere cun megus pro sos pecados meos ca deo no apo lagravegrimas e pregare cun megus pro srsquoagravenima mea ca deo no apo fide e tando si tue ses semper istada durche e bona e manerosa srsquoAgravenghelu de sa Morte at a tegravennere piedade de mene Tue as a bigravedere pantumas chi ponent a tigravemere in srsquoiscurigo-re e boghes malinnas trsquoant a pispisare in srsquoorigra ma non trsquoant a fagraveghere male ca contra a sa puresa de una pisedda sos pogravederes de srsquoInferru non podent bigravenchererdquo

Virgigravenia no at torradu imposta e su pantasma srsquoat tograverchidu sas manos cun unu disisperu agreste abbaidende sa conca brunda sua incrinada Totu in unu sa pitzinna srsquoest pesada isarbulida e cun una lughe curiosa in sos ogros ldquoDeo non timordquo at naradu a firmu ldquoe apo a pedire a srsquo Agravenghelu de tegravennere dolu de tenerdquo

Su pantasma srsquoest pesadu dae su seidogravergiu suo cun unu tzichigraver-riu degravebile de alligria e leendemiddotli sa manu srsquoest incrinadu cun sa gragravetzia de agraveteros tempos e bi lrsquoat basada Sos pograveddighes suos

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 12: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Oscar Wilde12

II

Brsquoat agravepidu una traschia manna totu cussa note ma non brsquoat capitadu nudda de particulare Belle gasi srsquoincragraves mangianu can-do sunt falados pro ismurgiare ant agatadu torra in su pamentu sa magra de sagravembene terrorosa ldquoNon pesso chi siat curpa de su detersivu Paragonrdquo at naradu Washington ldquoca lrsquoapo proadu cun totu Devet egravessere su pantasmardquo Duncas nchrsquoat bogadu torra sa magra ma srsquoincragraves mangianu est torrada a essire a pigravegiu Su de tres mangianos fiat torra in cue belle chi su sennor Otis a denote aiat frischiadu sa ghenna de sa biblioteca e si nchrsquoaiat giutu sa crae a subra Totu sa famigravelia como fiat interessada meda a sennor Otis lrsquoat begravennidu sa duda chi forsis fiat istadu tropu dogmagraveticu ne-ghende srsquoesistegraventzia de sos pantasmas sa sennora Otis at espres-sadu srsquoidea de intrare in sa Sotziedade de Istugravedios Paranormales e Washington at ammaniadu pro lrsquoimbiare a sos sennores Myers e Podmore una ligravetera longa a pitzu de sa ldquoPermanegraventzia de sas Magras de Sagravembene cando sunt ligadas a su Crigravemine rdquo Cussa note sunt iscumpartas totu sas dudas subra de srsquoesistegraventzia ogetiva de sos pantasmas

Sa die fiat istada caente e issoliada e in sa friscura de su sero totu sa famigravelia fiat essida a si fagraveghere una passigiada in carrotza Nche sunt ghirados a ora de sas noe e srsquoant mandigadu unu mos-su Nemos at faeddadu de pantasmas e duncas non brsquoaiat mancu cussas cunditziones essentziales de antetzipatzione mentale chi gasi a srsquoispissu benint in antis de sos fenogravemenos paranormales

Oscar Wilde13

Sos argumentos - comente pustis apo ischidu dae su sennor Otis - fiant sos chi a su sogravelitu tratant sos americanos istudiados de sa classe arta sa superioridade istremenada comente atora de Fanny Davenport subra de Sarah Bernhardt sa dificultade de bu-scare trigu moriscu birde durches de trigu nieddu e trigu mori-scu mogravelidu finas in sas megravegius domos inglesas srsquoimportagraventzia de Boston in srsquoisvilupu de srsquoagravenima de su mundu su profetu de su sistema de controllu de sos bagagraveglios in sos viagravegios in trenu sa durcura de srsquoatzentu de New York a cunfrontu de sa pronugraventzia istrasinada de Londra Nemos at faeddadu de su mundu subra-naturale nen brsquoat agravepidu calicunu chi apat mentovadu in carchi manera a Sir Simon de Canterville A sas ugravendighi pretzisas sa famigravelia srsquoest ritirada e a pustis de una mesora totu sas lughes de sa domo nche fiant mortas A pustis de pagu a su sennor Otis nche lrsquoat ischidadu unu sonu curiosu in su passadissu in foras de srsquoaposentu suo Fiat comente unu tzocu de metallu e pariat chi si fiat acurtziende semper de prus Isse si nchrsquoest pesadu totu in unu at allutu unu luminu e at pompiadu srsquoora Fiat sa una de note Isse fiat bastante tranchillu e srsquoat tastadu su bursu chi non pariat de unu chi tenet frebba Su sonu curiosu fiat sighende e cun cussu sonu at intesu finas unos cantos passos Srsquoat postu sas catzolas at leadu unrsquoampullitedda longa dae sa cassita de sa toeleta e at abertu sa ghenna Progravepiu in dae in antis suo at bidu in sa lughe isarbulida de sa luna unu betzu che teniat unrsquoaegravergiu terrorosu Sos ogros fiant comente cantzos de carbone allutu pilos longos e murros li ruiant in palas in lograverigas ispilurtzidas sos bestires chi teniant unu tragravegiu antigu fiant brutos e istratzulados e dae bursos e cambutzos li pendiant musas graes e ferros ruingiados

ldquoSennore meu istimadurdquo at naradu su sennor Otis ldquoLi devo progravepiu pedire de lis pogravennere ogravegiu a cussas cadenas pro custu apo leadu unrsquoampulledda de su lubrificadore ldquoTammany Rising Sunrdquo Narant chi faghet efetu cun una colada ebbia ndrsquoat a agatare sa cunfirma in sos atestados medas de calicunu de sos megravegius

Su pantaSma de Canterville 14

deinos nostros Bi lu lasso inoghe a curtzu a sas candelas de sa cagravemera de letu e apo a egravessere cuntentu de nde li dare agraveteru si ndrsquoat a tegravennere bisogravengiurdquo Cun custa paragraveulas su ministru de sos Ista-dos Unidos at postu srsquoampullita subra de sa mesa de magravermaru e cungende sa ghenna si nchrsquoest torradu a letu

Pro unrsquoiscuta su pantasma de Canterville est abbarradu segraveriu leadu dae unu disdinnu naturale tando iscudendemiddotnche srsquoampul-lita a su pamentu lugraveghidu si nchrsquoest fuidu in su passadissu bo-ghende ghegravemidas fundudas e lampende una lughe birde isarbu-lida Ma progravepiu cando est crogravempidu a sa punta de srsquoiscala manna de linna de chercu una ghenna srsquoest aberta in campu duas figuras minores bestidas de biancu sunt essidas a pigravegiu e unu cabitzale mannu nche lrsquoest coladu surbiende a curtzu a sa conca Fiat craru chi non brsquoaiat tempus de pegraverdere e leende pro fuire Sa de Bator Dimensiones de srsquoIspagravetziu su pantasma est iscumpartu colende in mesu de srsquoinforru de linna de su muru e sa domo est torrada chieta

Cando nchrsquoest crogravempidu a unrsquoaposenteddu segretu in srsquoala de manca de sa domo su pantasma srsquoest imbaradu a unrsquoispera de luna pro leare alenu e at cumintzadu a proare a cumpregravendere co-mente fiat posta sa cosa Mai in una carriera lugorosa e sena pasu durada treghentos annos lrsquoaiant ingiurgiadu in manera gasi grus-sera At pessadu a sa Duchessa Mama chi lrsquoaiat assuconada in srsquoigraventeri chi fiat a sa ritza in dae in antis de srsquoispigru pompiendemiddotsi sas randas e sos diamantes a sas bator camareras chi lis fiat begraven-nidu una crisi istegraverica petzi ca lis aiat fatu unrsquoiscracagravelliu dae segus de sas cortinas de unu de sos aposentos ligraveberos a su pagraverrocu chi nche lrsquoaiat mortu sas candelas una note cando fiat essende dae biblioteca e chi dae tando aiat cumintzadu a si fagraveghere curare dae Sir William Gull ca fiat marturizadu dae sos disturbos nervosos a Madame de Tremoullac sa betza chi essendemiddotsi pesada chitzo unu mangianu e aende bidu unrsquoischegraveletru segraveidu in una poltro-na a curtzu a sa tziminea leghende su diagraveriu suo fiat abbarrada

Oscar Wilde15

in letu pro ses chidas ca lrsquoaiat begravennidu unrsquoatacu de entzefalite e cando fiat sanada fiat torrada in paghe cun sa Cregravesia e aiat trun-cadu srsquoamighegraventzia cun Monsieur de Voltaire cuddu iscegraveticu fa-madu Srsquoat ammentadu cudda note terrorosa chi aiant agatadu a Lord Canterville su malinnu afoghende in srsquoispogiadogravergiu suo cun unu caddu de oros cravadu in gugraveturu isse in antis de mograver-rere aiat cunfessadu chi progravepiu cun cussa carta aiat trampadu a Charles James Fox in Crockfordrsquos furendemiddotnchemiddotli 50000 isterli-nas e giuraiat chi cussa carta bi lrsquoaiat fata ingurtire su pantasma Totu sas valentias mannas suas li torraiant a conca como dae su maistru de sala chi srsquoaiat isparadu unu corfu a cherbeddos in srsquoapartadogravergiu ca aiat bidu una manu birde tocheddende a su bi-dru de sa ventana a Lady Stutfield sa galana chi fiat custrinta a si pogravennere una fasca de velludu nieddu inghiriada in tzugru pro cuare su marcu de chimbe pograveddighes de fogu chi lrsquoaiant brusiadu sa pedde bianca nigraveida e chi in fines si fiat morta ghetendemiddotsi in srsquoistagraveniu de sas carpas in fundu a su Passigravegiu de su Re Cun srsquoe-gotismu entusiagravesticu de unrsquoartista beru su pantasma at torradu a pessare a sas rapresentatziones suas prus famadas e at bischisadu cun amargura cando lrsquoat torradu a conca srsquougravertima aparitzione sua comente lsquoReuben su Rujursquo o su lsquoPitzinnu Istrangulliadursquo su de-butu suo comente lsquoGibeon su Romasu su Sutzadore de Sagravembene de su Ghiddostragravergiu de Bexley rsquo e su furore chi aiat causadu in unu sero galanu de lagravempadas petzi su fatu chi si fiat postu a gio-gare a birillos cun sos ossos suos in su campu de tennis Como a pustis de totu custu deviant begravennere unos cantos americanos remitanos a li propogravennere su lubrificadore Rising Sun e a li gheta-re cabitzales a conca Fiat una cosa chi non si podiat bajulare In prus a perunu pantasma in srsquoistograveria lrsquoaiant tratadu gasi Duncas su pantasma at detzigravedidu de si nde pagare e est abbarradu finas a arbegraveschere meledende meda in sa cosa

Oscar Wilde16

III

Srsquoincragraves mangianu sos Otis cando fiant ismurgende paris ant arresonadu de su pantasma in manera bastante aprofundida Su ministru de sos Istados Unidos est craru fiat unu pagu infada-du ca su donu suo non fiat istadu atzetadu ldquoDeo non tegravengio su disigravegiurdquo at naradu ldquode li fagraveghere male e devo nagraverrere chi cunsi-derende totu su tempus chi srsquoat coladu in custa domo no mi paret una cosa progravepiu educada a li ghetare cabitzales a subrardquo (unrsquoos-servatzione giusta a beru chi perograve intendendemiddotla mi dispraghet a lu nagraverrere sos gremegraveddighes si fiant postos a rigraveere a iscracagravel-liu) ldquoPerograverdquo at sighidu a nagraverrere ldquosi a beru non cheret impitare su lubrificadore Rising Sun nche lrsquoamus a degravevere leare sas cadenas Diat egravessere a beru impossigravebile a dormire cun unu sonu de cussa casta in foras de sos aposentosrdquo

Semper e cando pro su restu de sa chida non sunt istados di-sturbados e srsquougravenica cosa chi abbivaiat srsquoatentzione issoro fiat sa magra de sagravembene chi sighiat a essire in su pamentu de sa biblio-teca Custa fiat a beru una cosa curiosa ca a de note su sennor Otis frischiaiat semper sa ghenna e sas ventanas fiant semper cungiadas cun sas istangas In prus pesaiat unu muntone de cum-mentos su fatu chi su colore cambiaiat cada die carchi mangianu fiat ruju cotu (comente de ruigravengiu) a bias in colore de cheregravesia a bias purpurinu brillante e una bia cando sunt falados a giosso pro sas pregadorias de famigravelia cunforma a sos ritos elementares de sa Cregravesia Ligravebera Episcopale Americana Riformada ant bidu

Oscar Wilde17

chi teniat unu colore birde ismeraldu lugorosu Custos cambia-mentos caleidoscogravepiscos faghiant ispassiare totu sa famigravelia e cada mangianu si faghiant iscummissas subra de su colore Srsquougravenica chi no intraiat in sa brulla fiat Virginiedda chi pro carchi resone chi non si podet cumpregravendere fiat semper anneada meda cando bi-diat sa magra de sagravembene e srsquoest posta belle a pragravenghere su man-gianu chi lrsquoat bida birde ismeraldu

Sa segunda aparitzione de su pantasma brsquoest istada domigraveniga note A pustis de pagu chi si nche fiant andados a letu unu tzocu terrorosu in sa sala totu in unu los at postos in arguai Dere-tu sunt curtos a giosso e ant bidu chi unrsquoarmadura antiga si fiat istacada dae su basamentu suo ruendemiddotnche in su pamentu de pe-dra in srsquoigraventeri chi segraveidu in una cadrea cun sa palera arta bi fiat su pantasma de Canterville chi si fiat isfrigatzende sos ghenugros cun unrsquoespressione de dolore mannu in cara Sos gremegraveddighes chi si nchrsquoaiant leadu in fatu sos iscopetes issoro totu in unu lrsquoant isparadu duas botzigheddas cun cudda pretzisione de mira chi srsquootenet petzi cun una pragravetica longa e cuidadosa cun su professore de calligrafia in srsquoigraventeri chi su ministru de sos Istados Unidos li puntaiat sa pistola e lrsquointimaiat cunforma a srsquoeticheta califor-niana de artziare in artu sas manos Su pantasma si nchrsquoest pe-sadu ritzu cun unu tzichigraverriu agreste de fele e est coladu a colo-brinu in mesu issoro comente negraveula morendemiddotnche sa candela de Washington Otis cando nche lrsquoest colada a curtzu e duncas lassendelos totus in srsquoiscurigore Cando est crogravempidu a sa punta de srsquoiscala su pantasma est torradu in trassa e at detzigravedidu de fagraveghere srsquoiscracagravelliu suo de dimograveniu Custu prus de una bia li fiat istadu profetosu a beru Narant chi aiat torradu a murra sa parruca de Lord Raker in una note ebbia e est seguru chi aiat custrintu tres tzeracas frantzesas de Lady Canterville a presentare sas dimissiones in antis de srsquoiscadegraventzia de su mese de proa Su pantasma duncas at fatu srsquoiscracagravelliu suo prus terrorosu e at fatu tregravemere sas bogravevedas antigas ma srsquoeco non si nche fiat galu morta

Su pantaSma de Canterville 18

chi una ghenna srsquoest aberta e sa sennora Otis est intrada cun una beste de intro asula narende ldquoSo timende chi vostegrave non srsquointendat bene e tando nche lrsquoapo giutu unrsquoampulla de tintura de su Dr Do-bell Si no at ismartidu lrsquoat a fagraveghere bene a berurdquo Su pantasma lrsquoat ghetadu unrsquoograda mala e at cumintzadu a srsquoammaniare pro si trasformare in unu cane nieddu mannumiddotmannu una valentia chi lrsquoaiat dadu fama giustamente e chi su dotore de famigravelia naraiat chi fiat sa resone de srsquoammachiadura crogravenica de su tziu de Lord Canterville srsquoOnoragravebile Thomas Horton Belle gasi unu sonu de passos acurtziendemiddotsi at istorradu su pessu suo terrososu su pan-tasma srsquoest acuntentadu de si fagraveghere unu pagu fosforescente e est iscumpartu cun una ghegravemida manna chi pariat essende dae campusantu progravepiu in su mamentu chi sos gremegraveddighes nche li fiant crogravempidos

Cando est arribbadu a srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest fala-du e si lrsquoat apoderadu su peus abbolotu Sa vulgaridade de sos gremegraveddighes e su materialismu grusseri de sa sennora Otis fiant est craru una cosa infadosa ma su chi lu poniat de prus in an-neu fiat su fatu chi non fiat resessidu a si pogravennere srsquoarmadura Aiat isperadu chi finas a sos americanos modernos si lrsquoesseret pesa-da sa tzudda bidende unrsquoIspetru In Armadura si non pro agraveteras resones bonas nessi pro rispetu de su poeta natzionale issoro Longfellow chi gragravetzias a sa poesia sua galana e incantadora srsquoa-iat coladu oras medas chi non teniat nudda de fagraveghere cando sos Cantervilles fiant in tzitade In prus fiat progravepiu srsquoarmadura sua Si lrsquoaiat posta cun egravesitu mannu in su torneu de Kenilworth e lrsquoa-iat fatu unu muntone de cumplimentos finas sa Reina Vigravergine in pessone Ma cando si lrsquoaiat posta lrsquoaiat bintu su pesu de sa coratza mannamiddotmanna e de srsquoelmu de atzagravergiu e fiat rutu in manera grae in su pamentu de pedra iscorgendemiddotsi sos ghenugros e faghendemiddotsi marcos biaitos in sas nughes de sa manu dereta

Pro carchi die a pustis de custu fatu su pantasma fiat ista-du male a beru e belle non fiat essidu dae srsquoaposentu si non pro

Oscar Wilde19

contibigiare sa magra de sagravembene Belle gasi tenendemiddotsi a contu si nche fiat sanadu e aiat detzigravedidu de fagraveghere sa de tres proas pro assustare su ministru de sos Istados Unidos e sa famigravelia sua At isseberadu una chenagravebura su deghessete de austu pro srsquoapa-ritzione sua e srsquoat coladu ora meda pompiende sos bestires suos detzidende in fines de leare unu capeddu mannu alilargu cun una pinna ruja unu sudagraveriu incrispadu in bursos e in tzugru e unrsquoisto-cu ruingiadu A parte de sero brsquoat agravepidu una traschia rebbesta de abba e su bentu fiat gasi forte chi totu sas ventanas e sas ghennas de sa domo antiga tremiant e trachidaiant A nagraverrere sa giusta fiat progravepiu custu su tempus chi lrsquoagradaiat Custos fiant sos disinnos suos diat egravessere intrada a bellu a bellu a srsquoaposentu de Washing-ton Otis lrsquoaiat agravepidu murrungiadu carchi cosa dae pees de su letu e si diat egravessere puntu tres bias in su gugraveturu a su sonu de una mugravesi-ca bassa Su pantasma a Washington lrsquoastiaiat in manera parti-culare ca ischiat chi fiat isse chi nche bogaiat sas magras famadas de sagravembene de Canterville impitende su ldquoPinkertonrsquos Paragon Detergentrdquo A pustis chi nchrsquoaeret torradu cussu giogravevanu atrividu e temeragraveriu a unrsquoistadu de terrore ispreadu diat egravessere andadu a srsquoaposentu ocupadu dae su ministru de sos Istados Unidos e dae sa mugere e aiat agravepidu postu una manu pigulosa in sos cherbed-dos de sa sennora Otis surbiende in srsquoorigra treme treme de su maridu sos segretos de sa domo de sos ossos Pro su chi pertocaiat a Virginiedda no aiat galu pessadu ite fagraveghere Issa no lrsquoaiat mai ghetadu ingiugravergios e fiat galana e manerosa Pagas ghegravemidas dae srsquoarmagravergiu at pessadu diant egravessere bastadas o si custu non es-seret bastadu a nche lrsquoischidare diat agraveere pogravetzidu chircare a srsquoa-pagraverpidu sa manta cun sos pograveddighes tegraveteros Pro su chi pertocaiat sos gremegraveddighes teniat progravepiu idea de los iscaddare Sa prima cosa de fagraveghere de seguru fiat a si lis segraveere a subra de petorras pro lis dare sa sensatzione afogadora de unu bisu malu Tando sigomente sos letos issoro fiant bastante a curtzu srsquounu a srsquoagraveteru si diat egravessere postu in mesu leende sa forma de unu mortu birde e

Su pantaSma de Canterville 20

astradu finas a cando non si diant egravessere fatos tegraveteros a srsquoispramu e in fines diat agraveere fuliadu su sudagraveriu e diat egravessere andada tragravegia tragravegia in srsquoaposentu cun sos ossos biancos nigraveidos e unrsquoogru a ro-dia faghende sa parte de ldquoTanielle su Mudu o srsquoIschegraveletru de su Suitzidardquo unu rogravele chi prus de una bia aiat tentu unrsquoefetu mannu e chi cunsideraiat belle aguale a sa parte famada sua de ldquoMartine su Manigraveacu o su Mistegraveriu Mascaradurdquo

A sas deghe e mesa su pantasma at intesu sa famigravelia andende a letu Pro una pagu de tempus lrsquoant dadu infadu sos iscacagravellios agrestes de sos gremegraveddighes chi cun srsquoalligria issoro ispessa-mentada de iscolanos si fiant ispassiende in antis de cumintzare a pasare Ma a sas ugravendighi e cuartu su logu fiat asseriadu e can-do at sonadu mesunote est essidu a campu Su cucumiau fiat iscu-dende sas alas a su bidru su corbu fiat croende dae srsquoeni e su ben-tu andaiat feri feri in sa domo ghemende che a unrsquoagravenima pegraverdida Ma sa famigravelia Otis fiat dormende sena connograveschere su destinu malu suo e prus a forte de srsquoabba e de sa traschia si intendiat su sorrogrogravengiu pegraverpere de su ministru de sos Istados Unidos Su pantasma est essidu a cua dae srsquoinforru de linna cun unu risi-gheddu malinnu in sa buca sua cruele e prighigionada e sa luna srsquoest cuada in palas de una nue cando nchrsquoat coladu a fura su mira-dore mannu in ue sos istemmas aragraveldicos suos e sos de sa mugere sua morta male fiant blasonados in colore de chelu e de oro Su pantasma fiat lassinende sena si pasare che a unrsquoumbra malinna e pariat chi finas srsquoiscurigore lrsquoascamaiat cando colaiat Totu in unu lrsquoest partu de integravendere calicunu cramende ma fiat petzi unu cane apeddende dae srsquoIstatzu Ruju e at sighidu a andare murrun-gende irrocos istrambogravetigos de su segraveculu 16 e parende cada tantu srsquoistocu ruingiadu in srsquoagraveera de mesunote In fines su pantasma est crogravempidu a su cugione de su passadissu a curtzu a srsquoaposentu de Washington su disditzadu Pro unrsquoiscuta srsquoest pasadu in srsquoigraventeri chi su bentu surbiende nche li pesaiat in cugravecuru sos pilos murros e lorigados tortighende in pinnigas grotescas e fantagravesticas srsquoorrore

Oscar Wilde21

sena nugravemene de su sudagraveriu Tando su relogravegiu at sonadu su cuar-tu e su pantasma at cumpresu chi su tempus nche fiat crogravempidu Srsquoat fatu unu risigheddu a sa sola e nchrsquoat coladu su cugione ma in pessu lrsquoat fatu cun una ghegravemida lastimosa de terrore nchrsquoest torradu a palas in segus e srsquoat cuadu sa cara isarbulida cun sas manos longas e ossudas Progravepiu in dae in antis suo brsquoaiat unrsquoi-spetru orrorosu firmu comente una figura dolada e mostruosu comente su bisu de unrsquoissentidu Sa conca fiat ispilida e lustrada sa cara tunda e grassa e bianca unrsquoiscracagravelliu orrorosu pariat chi aiat tortinadu sos liniamentos suos in unrsquoiscarigravengiu eternu Dae ogros nche lrsquoessiant a fiotu rajos de lughe ruja sa buca fiat unu putzu ladu de fogu e unu bestire orrorosu chi srsquoassimigiaiat a su suo cugugiaiat comente nie mudu cussu corpus de Titanu In petorras teniat unu cartellu cun iscritas curiosas in caragraveteres anti-gos chi pariat unu pagu unu pregone de cosas birgongiosas unu pagu unu registru de pecados agrestes unu pagu unu calendagraveriu terrorosu de su crigravemine e cun sa manu dereta teniat in artu unu farchione de atzagravergiu lughente

Sigomente no aiat bidu mai unrsquoispetru su pantasma de Can-terville srsquoat leadu unrsquoassuconu mannu e a pustis de agraveere dadu una mirada lestra a cussa aparitzione terrorosa si nchrsquoest torradu currende a srsquoaposentu suo trobeendemiddotsi in su sudagraveriu in srsquoigraventeri chi fiat colende in presse in presse in su passadissu e in fines lassendemiddotnche rugraveere srsquoistocu ruingiadu in sas botas militares de su ministru in ue srsquoin cras lrsquoat agatadu su maistru de sala Cando srsquoest agatadu in srsquointimidade de srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest ghetadu a subra de una banita e srsquoat cuadu sa cara suta de sas mantas Belle gasi a pustis de unu pagu srsquoispigraveridu animosu anti-gu de Canterville est torradu in possa e at detzigravedidu de andare a faeddare cun srsquoagraveteru pantasma in pessu chi esseret essidu su sole Tando progravepiu cando srsquoarbegraveschida fiat imprateende sos montigros est torradu a su logu in ue pro sa prima bia aiat ghetadu ogros a srsquoispetru ispramosu pessende chi in fines duos pantasmas fiant

Su pantaSma de Canterville 22

megravegius de unu e chi cun srsquoagiudu de custu amigu nou diat agraveere gherradu megravegius cun sos gremegraveddighes Cando su pantasma est crogravempidu a su logu perograve unrsquoispetagraveculu terrorosu si lrsquoest paradu in dae antis Carchi cosa est craru deviat egravessere capitada a srsquoispetru ca sa lughe si nche fiat falada de su totu dae sos ogros suos infos-sados su farchione lughente nche li fiat rutu dae manos e si fiat imbaradu a su muru in unrsquoatitugravedine tesa e incogravemoda Su panta-sma de Canterville est curtu a dae in antis e lrsquoat agarradu cun sos bratzos cando at bidu cun orrore chi sa conca nchrsquoest lassinada a terra e su corpus at leadu una postura incrinada tando srsquoest agatada astringhende una cortina de letu in cotonia bianca unrsquoi-scogravebolu unu lepone de masellaju in srsquoigraventeri chi a curtzu a pees brsquoaiat unu napu bograveidu Sena cumpregravendere custa trasformatzione curiosa at agarradu su cartellu cun presse abberborada e in cue in sa lughe murra de su mangianu at legraveghidu

Su pantasma de OtisSrsquoUgravenicu Ispetru Beru e OriginaleDade cara a sas Imitatziones Totu sos agraveteros sunt Farsos Tando at cumpresu totu Lrsquoaiant trampadu imboligadu leadu

in giru Sa mirada antiga de sos Cantervilles est torrada a essire in ogros srsquoat astrintu a pare sas ghinghias sena dentes e pesende sas manos alligiadas subra de sa conca at giuradu cunforma a sa fraseologia caraterigravestica de srsquoiscola antiga chi cando Chanticleer aeret sonadu duas bias cun su corru alligru suo bi diat agraveere agravepidu fatos de sagravembene e su Mortore diat egravessere coladu cun sos passos suos mudos

No aiat mancu agabbadu de fagraveghere custu giuramentu orroro-su chi dae sa cobertura a tegraveulas rujas de unrsquoistatzu a tesu srsquoat inte-

Oscar Wilde23

su unu puddu cantende Su pantasma at fatu unrsquoiscracagravelliu longu bassu e ragravenchidu e srsquoest postu a isetare At isetadu ora cun ora ma su puddu pro carchi resone curiosa no at torradu a cantare In fines a sas sete e mesu sas tzeracas acudende nche lrsquoant fatu lassare su bigiadogravergiu suo terrorosu e at ghiradu passu passu a srsquoaposentu suo pessende a su giuramentu suo vanu e a sos pessos suos abbadinados In cue at consultadu unos cantos libros de ca-valleria antiga chi lrsquoagradaiant a botu e at agatadu chi cada bia chi si faghiat custu giuramentu Chanticleer cantaiat semper pro sa segunda bia ldquoChi sa malaura crompat a su puddu malurdquo at murrungiadu ldquoApo connotu sas dies chi cun sa lantza mea forte li dia agraveere pertuntu sa gorgoena e lu dia agraveere fatu cantare man-cari esseret morturdquo Tando su pantasma srsquoest corcadu in su baule cogravemodu de prumu e brsquoest abbarradu finas a sero

Oscar Wilde24

IV

Srsquoin cras su pantasma fiat a beru degravebile e istracu Su turba-mentu terrorosu de sas ugravertimas bator chidas fiat cumintzende a tegravennere efetu Sos negravervios fiant a bigraveculos e si siddiat a su sonu prus legravebiu Pro chimbe dies est abbarradu in srsquoaposentu e in fines at detzigravedidu de lassare pegraverdere sa magra de sagravembene in su pamen-tu de sa biblioteca Si sa famigravelia Otis no lu cheriat est craru chi no lu meressiat Si bidet chi fiant pessones chi istaiant in unu gra-du bassu materiale de srsquoesistegraventzia e non fiant bonas a apretziare su valore simbogravelicu de sos fenogravemenos sensigravebiles Sa chistione de sas aparitziones fantasmagraveticas e srsquoisvilupu de sos corpos astrales fiant de seguru unrsquoagravetera cosa e non fiant suta de su controllu suo Fiat unu dovere suo solenne a essire a pigravegiu in su passadissu una bia in sa chida e a murrungiare carchi cosa dae su miradore su primu e su de tres megravercuris de cada mese e non bidiat comente pogravedere istransire custos doveres sena pegraverdere sa cara Est a beru chi sa vida sua fiat istada prena de malinnidade ma de su re-stu teniat contivigravegiu meda in totu su chi interessaiat su mundu subranaturale Pro agraveteros tres sagravebados duncas su pantasma est coladu che a su sogravelitu in su passadissu intre mesunote e sas tres de mangianu dende cara in cada manera a non si fagraveghere ne integravendere nen bigravedere Si nchrsquoaiat catzadu sas botas caminaiat prus a legravebiu chi podiat in sas tagraveulas betzas mandigadas dae su tagraveralu srsquoaiat postu una capa manna de velludu nieddu e srsquoaiat leadu su cuidadu de untare sas cadenas cun su lubrificadore ldquoRising Sun rdquo

Oscar Wilde25

Devo reconnograveschere chi at peleadu meda pro adotare custu megravediu nou de protetzione Belle gasi una note cando totu sa famigravelia fiat chenende su pantasma si nchrsquoest intradu a fura a srsquoaposentu de dormire de sennor Otis e at leadu srsquoampullita A sa prima srsquoin-tendiat unu pagu umiliadu ma pustis est istadu bastante sagravebiu de reconnograveschere chi podiat petzi faeddare bene de custu imbentu chi in unu tzertu sensu serviat pro sas finalidades suas Ma a begravetia de totu custu no lrsquoant lassadu in pasu Isterriant semper fu-neddas in su passadissu in ue su pantasma si trobeiat caminende in srsquoiscurigore e una bia cando fiat bestidu pro sa parte de ldquoIsacu Nieddu o su Cassadore de su Padente de Hogleyrdquo at fatu una ruta mala apeighende unu lassinogravengiu de butiru chi sos gremegraveddighes aiant istegraverridu dae srsquointrada de sa Sala de sos Aratzos a sa punta de srsquoiscala de linna de chercu Custu ugravertimu ingiugravergiu lrsquoat bati-du tantu venenu chi at detzigravedidu de fagraveghere unrsquoisfortzu finale pro afirmare sa dinnidade e sa positzione sotziale sua e at cuncorda-du de fagraveghere vigravesita a cuddos istudenteddos de Eton betiosos srsquoin cras note in su pessonagravegiu suo famadu de ldquoRupert srsquoAtrividu o su Conte Isconcadurdquo

Fiant prus de setanta annos chi no essiat a campu cun cussu travestimentu pro egravessere pretzisos dae cando aiat assustadu gasi meda Lady Barbara Modish sa galana chi issa aiat truncadu dere-tu srsquoafidu cun su giaju de su Lord Canterville de como e si nche fiat fuida a Gretna Green cun Jack Castletown su bellu decra-rende chi nudda in su mundu la diat agraveere cumbinta a intrare in una famigravelia chi permitiat a unrsquoispetru gasi orrorosu de passigiare in su terratzu in srsquointerlughes A Jack srsquoiscuru Lord Canterville lrsquoaiat isparadu in unu duellu in Wandsworth Common e Lady Barbara fiat morta de crebu in Tumbridge Wells in antis chi esse-ret coladu srsquoannu Duncas cussa aparitzione fiat istada una reses-sida manna in totu sos sensos Fiat semper e cando un ldquotrucurdquo difigravetzile meda si si podet impitare custa espressione gasi teatrale cun unu de sos mistegraverios prus mannos de su subranaturale o pro

Su pantaSma de Canterville 26

impreare unu tegravermine prus sientigraveficu su mundu ultranaturale e brsquoat postu tres oras intreas pro srsquoammaniare In fines totu fiat prontu e su pantasma fiat cuntentu meda de comente fiat postu Sas botas mannas de pedde chi andaiant cun su bestire fiant unu pagu tropu largas e at agatadu petzi una de sas pistolas ma in su cumplessu fiat bastante sudisfatu e a sa una e cuartu nchrsquoest essidu cun lebiesa dae srsquoinforru de linna e est coladu tragravesina tragravesi-na in su passadissu Cando nchrsquoest crogravempidu a srsquoaposentu ocupa-du dae sos gremegraveddighes chi mi paret chi si naraiat srsquoAposentu Biaitu pro su colore de sas cortinas at agatadu sa ghenna ghirada Isperende de fagraveghere unrsquointrada a efetu lrsquoat aberta in campu ma una broca grae de abba nche lrsquoest ruta a subra infundendemiddotlu totu cantu e manchende sa pala manca de pagos tzentigravemetros In su matessi tempus at intesu iscracagravellios abbrandados benende dae su letu a baldachinu Srsquoiscossa a su sistema nerbiosu suo est istada gasi manna chi si nchrsquoest torradu a srsquoaposentu suo currende che coete e srsquoin cras at degravevidu abbarrare in letu cun unu rifriu malu Srsquougravenica cosa chi lrsquoacunortaiat de totu custa paristograveria fiat chi non srsquoaiat giutu in fatu sa conca ca si lrsquoaeret fatu sas cunseguegraventzias diant agraveere pogravetzidu egravessere segraverias a beru

Duncas lrsquoest begravennidu mancu srsquoisperu de pogravedere assustare cussa famigravelia americana grussera e srsquoest acuntentadu comente regravegula de trasinare in sos passadissos cun iscarpas de sola modde cun unrsquoisserpa grussa ruja imboligada in tzugru ca timiat sas curren-tes e unrsquoarchibusu minore srsquoin casu sos gremegraveddighes lrsquoaerent atacadu Su corfu finale lrsquoat retzidu su deghennoe de cabudanni Su pantasma fiat faladu a giosso a srsquointrada manna seguru chi nessi in cue no li diant agraveere dadu infadu e si fiat ispassiende a fagraveghere cummentos brullanos subra de sas fotografias mannas ti-radas dae Saroni de su ministru de sos Istados Unidos e de sa mu-gere chi como fiant intradas in parte de sos ritratos de sa famigravelia Canterville Fiat bestida in manera elementare ma elegante cun unu sudagraveriu longu magradu de terra de campusantu srsquoaiat ligadu

Oscar Wilde27

sa massidda cun una ria de linu grogu e giughiat una lantia mi-nore e una pala de interramortos Infatis srsquoaiat postu su bestire de su pessonagravegiu de ldquoGiona Sena Losa o su Furone de Mortos de Chertsey Barnrdquo una de sas megravegius impersonificatziones suas chi sos Cantervilles teniant totu sas resones de si ndrsquoammentare ca fiat istada srsquoorigravegine bera de sa bria cun su bighinu issoro Lord Rufford Fiant belle sas duas e cuartu de mangianu e a su chi si podiat intzertare non brsquoaiat prus nemos pesadu Ma in srsquoigraventeri chi fiat passigende chirru a sa biblioteca pro bigravedere si brsquoaiat galu tratas de sa magra de sagravembene totu in unu nche li sunt crogravempi-das dae unu cugione iscuru duas figuras chi fiant iscotzulende che issentidos sos bratzos subra de sa conca issoro e lrsquoant tzichir-riadu ldquoBUUrdquo in srsquoorigra

Leadu dae unrsquoispramu chi cunsiderada sa situatzione si po-diat cunsiderare un cosa naturale su pantasma srsquoest postu a cugraver-rere in sas iscalas ma at intopadu a Washington Otis chi lu fiat isetende cun una siringa de giardinu e sigomente sos inimigos lrsquoaiant inghiriadu a cada ala torrendemiddotlu a puntu malu su panta-sma est isvanegravessidu in unrsquoistufa manna de ferru chi pro bonaura non fiat alluta e at degravevidu torrare a srsquoaposentu suo colende in sas cannas fumagraverias e in sos cucumenales arribbende in unrsquoistadu terrorosu de brutura disograverdine e disisperu

A pustis de custu fatu non srsquoest bidu prus su pantasma in bar-danas a de note Sos gremegraveddighes lrsquoant isetadu in prus de unrsquooca-sione e cada note isparghiant corgiolu de nughe in sos passadis-sos dende infadu meda a su babbu e a sa mama e a sos tzeracos ma non brsquoaiat nudda de fagraveghere Fiat craru chi aiant fertu gasi meda sos sentimentos suos chi non si cheriat fagraveghere bigravedere prus Sennor Otis tando at torradu a leare in manu su traballu man-nu suo subra de srsquoistograveria de su Partidu Democragraveticu chi lu fiat impinnende dae unos cantos annos sa sennora Otis at amma-niadu una festa de clam-bake chi at ispantadu totu sa contea sos pitzinnos si sunt ghetados a su lacrosse a srsquoeuchre a su poker

Su pantaSma de Canterville 28

e a agraveteros giogos natzionales americanos e Virginia andaiat a caddu cun su pony suo in sas agravendelas de su parcu acumpangiada dae su giogravevanu Duca de Chershire chi fiat begravennidu a Canterville Chase pro bi colare srsquougravertima chida de vacagraventzias Totus oramai pessaiant chi su pantasma si nche fiat andadu e infatis su sennor Otis aiat iscritu una ligravetera in propogravesitu a Lord Canterville chi in risposta aiat espressadu su praghere suo prus mannu a integravendere custa noa e aiat imbiadu sos megravegius cumplimentos a sa mugere istimada de su ministru

Sos Otis perograve si fiant faddidos ca su pantasma fiat galu in sa domo e mancari esseret postu male non si fiat pro nudda acu-nortadu a lassare istare mescamente dae cando aiat intesu chi in mesu de sos istragravengios bi fiat su giogravevanu Duca de Cheshire chi su tziu de su babbu Lord Francis Stilton una bia aiat iscummissu chentu ghineas cun su Coronellu Carbury chi diat agraveere giogadu a dados cun su pantasma de Canterville e lrsquoaiant agatadu srsquoincragraves mangianu istegraverridu in su pamentu de sa sala de su poker in unrsquoi-stadu tale de impotegraventzia paraligravetica chi mancari apat campadu finas a betzu dae tando no est resessidu prus a nagraverrere agraveteru si non ldquoduos sesrdquo Totus in cussu tempus ischiant ite fiat capitadu mancari chi pro rispetu de sos sentimentos de sas duas famigravelias nogravebiles srsquoesseret fatu de totu pro cuare sa cosa e si podet agatare unu rendecontu cumpretu de sas tzircustagraventzias ligadas a custu fatu in su de tres volugravemenes de ldquoAmmentos de su Prigraventzipe Re-gente e de sos Amigos suosrdquo iscritu dae Lord Tattle Su panta-sma est craru teniat su pidinu de mustrare chi no aiat pegraverdidu srsquoinfluegraventzia sua in sos Stiltons chi cun custa famigravelia fiat impa-rentadu dae tesu ca una sorrastra sua si fiat cojuada en secondes noces cun su Sieur de Bulkeley chi dae issu comente totus ischint sos Ducas de Cheshire benint in ligravenia direta Duncas at detzigravedidu de srsquoammaniare pro si mustrare a srsquoamoradeddu de Virginia in srsquoimpersonificatzione famada de su ldquoMogravengiu Vampiru o su Be-neditinu Sena Sagravembenerdquo una rapresentatzione gasi orrorosa chi

Oscar Wilde29

cando Lady Startup lrsquoaiat bida e custu fiat capitadu in srsquougravertima die de annu fatale de su 1764 si fiat posta a tzichirriare a sa prus arta li fiat begravennidu unrsquoatacu de apoplessia e si nche fiat morta in tempus de tres dies a pustis de agraveere diseredadu a sos Cantervilles chi fiant sos parentes suos prus a curtzu e de agraveere lassadu totu su dinare a srsquoapotecagraveriu suo de Londra In srsquougravertimu mamentu perograve su terrore chi teniat de sos gremegraveddighes aiat fatu abbarrare su pantasma in srsquoaposentu suo e su Duca minore aiat dormidu in pasu suta de su baldachinu mannu pinniadu de srsquoAposentu Reale bisende a Virgigravenia

Oscar Wilde30

V

Pagas dies a pustis Virgigravenia e su cavalieri suo pililorigadu sunt andados a caddu in sos prados de Brockley in ue issa colen-de in una cresura srsquoat istratzuladu gasi male su bestire chi cando est ghirada a domo at detzigravedidu de artziare in srsquoiscala de segus pro non si fagraveghere bigravedere Comente nchrsquoat coladu in presse sa Sala de sos Aratzos chi sa ghenna fiat aberta pro casualidade lrsquoest partu de bigravedere calicunu in intro e pessende chi esseret sa tzeraca de sa mama chi a bias giughiat a cue su traballu suo at abbaidadu a intro pro li pedire de li cosire su bestire Ite ispantu imbetzes cando at bidu chi fiat su pantasma de Canterville Lrsquoat bidu segraveidu a curtzu a sa ventana pompiende srsquooro ruinadu de sos agraverbores in-groghidos bolende in srsquoagraveera e sas fogravegias rujas ballende che issen-tidas in su viale longu Teniat sa conca imbarada a una manu in unrsquoistadu de depressione manna A sas beras su pantasma pariat gasi disditzadu e gasi postu male chi Virginiedda chi sa prima idea fiat istada de si nche fuire e de si frischiare in srsquoaposentu suo ndrsquoat tentu dolu e at detzigravedidu de proare a lrsquoacunortare Su passu de sa pitzinna fiat gasi legravebiu e sa malinconia de su pantasma gasi manna chi srsquoest abbigiadu de sa presegraventzia sua petzi cando lrsquoat faeddadu

ldquoMi dispraghet pro tenerdquo at naradu Virgigravenia ldquoma frades meos si nche ghirant a Eton cras tando si ti cumportas bene nemos trsquoat a dare prus infadurdquo

ldquoEst assurdu a mi pedire de mi cumportare benerdquo at rispostu

Oscar Wilde31

su pantasma furriendemiddotsi transidu a sa pitzinnedda galana chi si fiat atrivida a li faeddare ldquoprogravepiu assurdu Deo devo iscotzulare sas cadenas e ghegravemere colende in sos frigraveschios e passigiare a de note si est custu chi cheres nagraverrere Est srsquougravenica resone mea pro esigravestere rdquo

ldquoNo est una resone pro esigravestere e tue giai lrsquoischis chi ses istadu a beru isseleradu Sa sennora Umney nos at naradu sa prima die chi semus begravennidos a inoghe chi tue as mortu a mugere tuardquo

ldquoEja lrsquoammintordquo at naradu su pantasma cun arroddu ldquoma fiat petzi una chistione de famigravelia e non tocaiat agravetera genterdquo

ldquoEst isballiadu meda a ochigraveere a calicunurdquo at naradu Virgigravenia chi a bias teniat una gravidade puritana durche leada dae carchi antepassadu de srsquoInghilterra Noa

ldquoOh deo ogravedio sa severidade barata de srsquoegravetica astrata Mugere mea non baliat a nudda no mrsquoimmidonaiat sos collarinos co-mente si tocat e no ischiat a coghinare A lrsquoischis aia isparadu a unu cabrolu una die in su padente de Hogley progravepiu una begravestia bella e a lrsquoischis comente mi lrsquoat aparitzadu Oh ma no importat como ca est totu agabbadu e non pesso chi sos frades apant fatu una cosa galana a mi fagraveghere mograverrere de fagravemene mancari lrsquoapa morta deordquo

ldquoDe fagravemene trsquoant fatu mograverrere Oh sennor pantasma cheria nagraverrere Sir Simon fagravemene tenes Deo tegravengio unu cogone in sa taschedda A lu cheresrdquo

ldquoNono gragravetzias oramai non magravendigo prus ma ses istada ma-nerosa a beru a mi lu nagraverrere e de seguru ses meda prus simpagraveti-ca de sa famigravelia tua orrorosa rude vulgare disonestardquo

ldquoBastatrdquo at tzichirriadu Virgigravenia pistende su pee ldquoses tue chi ses rude e orrorosu e vulgare e si cherimus faeddare de di-sonestade lrsquoischis bene chi mi nchrsquoas furadu sos colores dae su cuntenidore meu pro proare a torrare a fagraveghere cussa magra de sagravembene ridigravecula in sa biblioteca In antis ti nchrsquoas leadu totu sos rujos finas su muradu e deo non podia prus pintare su sole

Su pantaSma de Canterville 32

intrendemiddotsimiddotnche tando ti nchrsquoas leadu su birde ismeraldu e su gro-gu cromadu e in fines mi nchrsquoat abbarradu srsquoigravendigu e su biancu tzinesu e podia pintare petzi iscenas cun sa lughe de sa luna chi sunt semper deprimidoras a las abbaidare e no est fagravetzile a las fagraveghere Non trsquoapo mai iscobiadu mancari essere infadada meda e mancari totu sa cosa esseret ridigravecula meda ca naremus sa beri-dade chie at intesu faeddare mai de sagravembene birde ismeraldurdquo

ldquoTando a nagraverrere su berurdquo at naradu su pantasma cun unu tonu masedu ldquoite podia fagraveghere Est una cosa difigravetzile meda a buscare sagravembene beru in dies de oe e sigomente aiat cumintza-du frade tuo cun su detersivu Paragon non bidia peruna resone pro no mi nche leare sos colores tuos E si faeddamus de colores est semper una chistione de preferegraventzias sos Cantervilles tenent sagravembene biaitu pro nagraverrere su prus biaitu de Inghilterra ma isco chi bois sos americanos non dades cara a cosas de custa castardquo

ldquoTue no ndrsquoischis nudda e sa megravegius cosas chi podes fagraveghere est a emigrare e a megiorare sa mente tua Babbu diat egravessere tropu cuntentu de ti dare unu billete gratis e mancari brsquoapat tassas artas subra de sos ispigraveridos de cada casta non bi diat agraveere problemas in sa dogana ca sos funtzionagraverios sunt totus de su Partidu De-mocragraveticu So segura chi in New York dias tegravennere una resessida manna Deo isco chi brsquoat pessones medas chi diant dare chen-tumigravegia dogravellaros pro agraveere unu giaju e galu de prus pro agraveere unu pantasma in famigraveliardquo

ldquoNon creo chi srsquoAmegraverica mi diat agradarerdquo ldquoPesso ca non tenimus nen ruinas nen cosas curiosasrdquo at nara-

du Virgigravenia befulana ldquoNudda ruinas nudda cosas curiosasrdquo at rispostu su panta-

sma ldquobois tenides sa flota bostra e sas maneras bostrasrdquoldquoBonas tardas Apo a andare a ue est babbu pro li fagraveghere dare

unrsquoagravetera chida de vacagraventzia a sos gremegraveddighesrdquoldquoPro praghere no andeis sennorina Virgigraveniardquo at tzichirriadu

ldquodeo so gasi a sa sola e gasi sena sorte chi a beru no isco ite fagraveghe-

Oscar Wilde33

re Deo chegravergio andare a dormire e non potzordquoldquoCustu est progravepiu assurdu Non deves fagraveghere agraveteru si no anda-

re a letu e istudare sa candela Est difigravetzile meda a bias a abbarra-re ischidos mescamente in cregravesia ma non brsquoat dificurtade peruna a si nche dormire Finas sas criaduras lrsquoischint fagraveghere e non sunt abbistas medardquo

ldquoDeo non dormo dae treghentos annosrdquo at naradu cun tristu-ra e sos ogros bellos in colore de chelu de Virgigravenia si sunt abertos a sa meravigravegia ldquosunt treghentos annos chi non dormo e mrsquointen-do unrsquoistrachitugravedinerdquo

Virgigravenia srsquoest fata segraveria e sas labrigheddas suas ant tregravemidu che fogravegias de rosa Srsquoest acurtziada a su pantasma e inghenugrendemiddotsi a costagravegiu srsquoat pompiadu sa cara sua betza e alligiada

ldquoSrsquoiscuru su pantasmardquo at murmuradu ldquonon tenes unu logu in ue dormirerdquo

ldquoIn srsquoagravetera ala de su padente de pinosrdquo at rispostu cun una bo-ghe bassa e bisadora ldquobrsquoat unu giardineddu In cue srsquoerba creschet arta e ispissa in cue bi sunt sos isteddos mannos e biancos de su bidduri in cue su rusinnolu cantat note note Note note cantat e sa luna frita de cristallu pogravempiat a giosso e srsquoeni isparghet sas cambas suas mannas mannas subra de sos chi dormintrdquo

Sos ogros de Virgigravenia si sunt infustos de prantu e srsquoat cuadu sa cara cun sas manos

ldquoCheres nagraverrere su Giardinu de sa Morterdquo at pispisadu ldquoEja Sa morte Sa morte devet egravessere gasi bella A corcare in

sa terra modde tabachina cun sos filos de erba nagravennigamiddotnagravenniga subra de sa conca e ascurtare su mudigravemene A non tegravennere ne eris e nen cras A ismentigare su tempus a perdonare sa vida a egravessere in pasu Tue mi podes agiuare Tue podes abegraverrere pro mene sos portales de sa domo de sa Morte ca srsquoAmore est semper cun te-gus e srsquoAmore est prus forte de sa Morterdquo

Virgigravenia srsquoest tregravemida una titia de fritu lrsquoat cursadu sa carena e pro pagas iscutas non srsquoat intesu sonu Issa si pariat comente chi

Su pantaSma de Canterville 34

esseret in unu bisu terrorosu Tando su pantasma at faeddadu torra e sa boghe sua pariat

srsquoograverchidu de su bentu ldquoIntesa mai lrsquoas sa profetzia antiga de sa ventana de sa biblio-

tecardquoldquoOh a srsquoispissurdquo at tzichirriadu sa pisedda abbaidende a susu

ldquoLa connosco bene a beru Est pintada in ligraveteras nieddas curiosas e benit male a la legraveghere Brsquoat petzi ses rias

Cando una pitzinna de oro podet otegravennereUna pregadoria dae sas lavras de su pecaduCando sa megravendula istograveiga dat frugravetoraE una criadura donat sas lagravegrimasTando totu sa domo at a abbarrare chietaE sa paghe at a falare in Canterville

Ma no isco ite cheret nagraverrererdquo ldquoCussas paragraveulas cherent nagraverrererdquo at naradu su pantasma cun

tristura ldquochi tue deves pragravenghere cun megus pro sos pecados meos ca deo no apo lagravegrimas e pregare cun megus pro srsquoagravenima mea ca deo no apo fide e tando si tue ses semper istada durche e bona e manerosa srsquoAgravenghelu de sa Morte at a tegravennere piedade de mene Tue as a bigravedere pantumas chi ponent a tigravemere in srsquoiscurigo-re e boghes malinnas trsquoant a pispisare in srsquoorigra ma non trsquoant a fagraveghere male ca contra a sa puresa de una pisedda sos pogravederes de srsquoInferru non podent bigravenchererdquo

Virgigravenia no at torradu imposta e su pantasma srsquoat tograverchidu sas manos cun unu disisperu agreste abbaidende sa conca brunda sua incrinada Totu in unu sa pitzinna srsquoest pesada isarbulida e cun una lughe curiosa in sos ogros ldquoDeo non timordquo at naradu a firmu ldquoe apo a pedire a srsquo Agravenghelu de tegravennere dolu de tenerdquo

Su pantasma srsquoest pesadu dae su seidogravergiu suo cun unu tzichigraver-riu degravebile de alligria e leendemiddotli sa manu srsquoest incrinadu cun sa gragravetzia de agraveteros tempos e bi lrsquoat basada Sos pograveddighes suos

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 13: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Oscar Wilde13

Sos argumentos - comente pustis apo ischidu dae su sennor Otis - fiant sos chi a su sogravelitu tratant sos americanos istudiados de sa classe arta sa superioridade istremenada comente atora de Fanny Davenport subra de Sarah Bernhardt sa dificultade de bu-scare trigu moriscu birde durches de trigu nieddu e trigu mori-scu mogravelidu finas in sas megravegius domos inglesas srsquoimportagraventzia de Boston in srsquoisvilupu de srsquoagravenima de su mundu su profetu de su sistema de controllu de sos bagagraveglios in sos viagravegios in trenu sa durcura de srsquoatzentu de New York a cunfrontu de sa pronugraventzia istrasinada de Londra Nemos at faeddadu de su mundu subra-naturale nen brsquoat agravepidu calicunu chi apat mentovadu in carchi manera a Sir Simon de Canterville A sas ugravendighi pretzisas sa famigravelia srsquoest ritirada e a pustis de una mesora totu sas lughes de sa domo nche fiant mortas A pustis de pagu a su sennor Otis nche lrsquoat ischidadu unu sonu curiosu in su passadissu in foras de srsquoaposentu suo Fiat comente unu tzocu de metallu e pariat chi si fiat acurtziende semper de prus Isse si nchrsquoest pesadu totu in unu at allutu unu luminu e at pompiadu srsquoora Fiat sa una de note Isse fiat bastante tranchillu e srsquoat tastadu su bursu chi non pariat de unu chi tenet frebba Su sonu curiosu fiat sighende e cun cussu sonu at intesu finas unos cantos passos Srsquoat postu sas catzolas at leadu unrsquoampullitedda longa dae sa cassita de sa toeleta e at abertu sa ghenna Progravepiu in dae in antis suo at bidu in sa lughe isarbulida de sa luna unu betzu che teniat unrsquoaegravergiu terrorosu Sos ogros fiant comente cantzos de carbone allutu pilos longos e murros li ruiant in palas in lograverigas ispilurtzidas sos bestires chi teniant unu tragravegiu antigu fiant brutos e istratzulados e dae bursos e cambutzos li pendiant musas graes e ferros ruingiados

ldquoSennore meu istimadurdquo at naradu su sennor Otis ldquoLi devo progravepiu pedire de lis pogravennere ogravegiu a cussas cadenas pro custu apo leadu unrsquoampulledda de su lubrificadore ldquoTammany Rising Sunrdquo Narant chi faghet efetu cun una colada ebbia ndrsquoat a agatare sa cunfirma in sos atestados medas de calicunu de sos megravegius

Su pantaSma de Canterville 14

deinos nostros Bi lu lasso inoghe a curtzu a sas candelas de sa cagravemera de letu e apo a egravessere cuntentu de nde li dare agraveteru si ndrsquoat a tegravennere bisogravengiurdquo Cun custa paragraveulas su ministru de sos Ista-dos Unidos at postu srsquoampullita subra de sa mesa de magravermaru e cungende sa ghenna si nchrsquoest torradu a letu

Pro unrsquoiscuta su pantasma de Canterville est abbarradu segraveriu leadu dae unu disdinnu naturale tando iscudendemiddotnche srsquoampul-lita a su pamentu lugraveghidu si nchrsquoest fuidu in su passadissu bo-ghende ghegravemidas fundudas e lampende una lughe birde isarbu-lida Ma progravepiu cando est crogravempidu a sa punta de srsquoiscala manna de linna de chercu una ghenna srsquoest aberta in campu duas figuras minores bestidas de biancu sunt essidas a pigravegiu e unu cabitzale mannu nche lrsquoest coladu surbiende a curtzu a sa conca Fiat craru chi non brsquoaiat tempus de pegraverdere e leende pro fuire Sa de Bator Dimensiones de srsquoIspagravetziu su pantasma est iscumpartu colende in mesu de srsquoinforru de linna de su muru e sa domo est torrada chieta

Cando nchrsquoest crogravempidu a unrsquoaposenteddu segretu in srsquoala de manca de sa domo su pantasma srsquoest imbaradu a unrsquoispera de luna pro leare alenu e at cumintzadu a proare a cumpregravendere co-mente fiat posta sa cosa Mai in una carriera lugorosa e sena pasu durada treghentos annos lrsquoaiant ingiurgiadu in manera gasi grus-sera At pessadu a sa Duchessa Mama chi lrsquoaiat assuconada in srsquoigraventeri chi fiat a sa ritza in dae in antis de srsquoispigru pompiendemiddotsi sas randas e sos diamantes a sas bator camareras chi lis fiat begraven-nidu una crisi istegraverica petzi ca lis aiat fatu unrsquoiscracagravelliu dae segus de sas cortinas de unu de sos aposentos ligraveberos a su pagraverrocu chi nche lrsquoaiat mortu sas candelas una note cando fiat essende dae biblioteca e chi dae tando aiat cumintzadu a si fagraveghere curare dae Sir William Gull ca fiat marturizadu dae sos disturbos nervosos a Madame de Tremoullac sa betza chi essendemiddotsi pesada chitzo unu mangianu e aende bidu unrsquoischegraveletru segraveidu in una poltro-na a curtzu a sa tziminea leghende su diagraveriu suo fiat abbarrada

Oscar Wilde15

in letu pro ses chidas ca lrsquoaiat begravennidu unrsquoatacu de entzefalite e cando fiat sanada fiat torrada in paghe cun sa Cregravesia e aiat trun-cadu srsquoamighegraventzia cun Monsieur de Voltaire cuddu iscegraveticu fa-madu Srsquoat ammentadu cudda note terrorosa chi aiant agatadu a Lord Canterville su malinnu afoghende in srsquoispogiadogravergiu suo cun unu caddu de oros cravadu in gugraveturu isse in antis de mograver-rere aiat cunfessadu chi progravepiu cun cussa carta aiat trampadu a Charles James Fox in Crockfordrsquos furendemiddotnchemiddotli 50000 isterli-nas e giuraiat chi cussa carta bi lrsquoaiat fata ingurtire su pantasma Totu sas valentias mannas suas li torraiant a conca como dae su maistru de sala chi srsquoaiat isparadu unu corfu a cherbeddos in srsquoapartadogravergiu ca aiat bidu una manu birde tocheddende a su bi-dru de sa ventana a Lady Stutfield sa galana chi fiat custrinta a si pogravennere una fasca de velludu nieddu inghiriada in tzugru pro cuare su marcu de chimbe pograveddighes de fogu chi lrsquoaiant brusiadu sa pedde bianca nigraveida e chi in fines si fiat morta ghetendemiddotsi in srsquoistagraveniu de sas carpas in fundu a su Passigravegiu de su Re Cun srsquoe-gotismu entusiagravesticu de unrsquoartista beru su pantasma at torradu a pessare a sas rapresentatziones suas prus famadas e at bischisadu cun amargura cando lrsquoat torradu a conca srsquougravertima aparitzione sua comente lsquoReuben su Rujursquo o su lsquoPitzinnu Istrangulliadursquo su de-butu suo comente lsquoGibeon su Romasu su Sutzadore de Sagravembene de su Ghiddostragravergiu de Bexley rsquo e su furore chi aiat causadu in unu sero galanu de lagravempadas petzi su fatu chi si fiat postu a gio-gare a birillos cun sos ossos suos in su campu de tennis Como a pustis de totu custu deviant begravennere unos cantos americanos remitanos a li propogravennere su lubrificadore Rising Sun e a li gheta-re cabitzales a conca Fiat una cosa chi non si podiat bajulare In prus a perunu pantasma in srsquoistograveria lrsquoaiant tratadu gasi Duncas su pantasma at detzigravedidu de si nde pagare e est abbarradu finas a arbegraveschere meledende meda in sa cosa

Oscar Wilde16

III

Srsquoincragraves mangianu sos Otis cando fiant ismurgende paris ant arresonadu de su pantasma in manera bastante aprofundida Su ministru de sos Istados Unidos est craru fiat unu pagu infada-du ca su donu suo non fiat istadu atzetadu ldquoDeo non tegravengio su disigravegiurdquo at naradu ldquode li fagraveghere male e devo nagraverrere chi cunsi-derende totu su tempus chi srsquoat coladu in custa domo no mi paret una cosa progravepiu educada a li ghetare cabitzales a subrardquo (unrsquoos-servatzione giusta a beru chi perograve intendendemiddotla mi dispraghet a lu nagraverrere sos gremegraveddighes si fiant postos a rigraveere a iscracagravel-liu) ldquoPerograverdquo at sighidu a nagraverrere ldquosi a beru non cheret impitare su lubrificadore Rising Sun nche lrsquoamus a degravevere leare sas cadenas Diat egravessere a beru impossigravebile a dormire cun unu sonu de cussa casta in foras de sos aposentosrdquo

Semper e cando pro su restu de sa chida non sunt istados di-sturbados e srsquougravenica cosa chi abbivaiat srsquoatentzione issoro fiat sa magra de sagravembene chi sighiat a essire in su pamentu de sa biblio-teca Custa fiat a beru una cosa curiosa ca a de note su sennor Otis frischiaiat semper sa ghenna e sas ventanas fiant semper cungiadas cun sas istangas In prus pesaiat unu muntone de cum-mentos su fatu chi su colore cambiaiat cada die carchi mangianu fiat ruju cotu (comente de ruigravengiu) a bias in colore de cheregravesia a bias purpurinu brillante e una bia cando sunt falados a giosso pro sas pregadorias de famigravelia cunforma a sos ritos elementares de sa Cregravesia Ligravebera Episcopale Americana Riformada ant bidu

Oscar Wilde17

chi teniat unu colore birde ismeraldu lugorosu Custos cambia-mentos caleidoscogravepiscos faghiant ispassiare totu sa famigravelia e cada mangianu si faghiant iscummissas subra de su colore Srsquougravenica chi no intraiat in sa brulla fiat Virginiedda chi pro carchi resone chi non si podet cumpregravendere fiat semper anneada meda cando bi-diat sa magra de sagravembene e srsquoest posta belle a pragravenghere su man-gianu chi lrsquoat bida birde ismeraldu

Sa segunda aparitzione de su pantasma brsquoest istada domigraveniga note A pustis de pagu chi si nche fiant andados a letu unu tzocu terrorosu in sa sala totu in unu los at postos in arguai Dere-tu sunt curtos a giosso e ant bidu chi unrsquoarmadura antiga si fiat istacada dae su basamentu suo ruendemiddotnche in su pamentu de pe-dra in srsquoigraventeri chi segraveidu in una cadrea cun sa palera arta bi fiat su pantasma de Canterville chi si fiat isfrigatzende sos ghenugros cun unrsquoespressione de dolore mannu in cara Sos gremegraveddighes chi si nchrsquoaiant leadu in fatu sos iscopetes issoro totu in unu lrsquoant isparadu duas botzigheddas cun cudda pretzisione de mira chi srsquootenet petzi cun una pragravetica longa e cuidadosa cun su professore de calligrafia in srsquoigraventeri chi su ministru de sos Istados Unidos li puntaiat sa pistola e lrsquointimaiat cunforma a srsquoeticheta califor-niana de artziare in artu sas manos Su pantasma si nchrsquoest pe-sadu ritzu cun unu tzichigraverriu agreste de fele e est coladu a colo-brinu in mesu issoro comente negraveula morendemiddotnche sa candela de Washington Otis cando nche lrsquoest colada a curtzu e duncas lassendelos totus in srsquoiscurigore Cando est crogravempidu a sa punta de srsquoiscala su pantasma est torradu in trassa e at detzigravedidu de fagraveghere srsquoiscracagravelliu suo de dimograveniu Custu prus de una bia li fiat istadu profetosu a beru Narant chi aiat torradu a murra sa parruca de Lord Raker in una note ebbia e est seguru chi aiat custrintu tres tzeracas frantzesas de Lady Canterville a presentare sas dimissiones in antis de srsquoiscadegraventzia de su mese de proa Su pantasma duncas at fatu srsquoiscracagravelliu suo prus terrorosu e at fatu tregravemere sas bogravevedas antigas ma srsquoeco non si nche fiat galu morta

Su pantaSma de Canterville 18

chi una ghenna srsquoest aberta e sa sennora Otis est intrada cun una beste de intro asula narende ldquoSo timende chi vostegrave non srsquointendat bene e tando nche lrsquoapo giutu unrsquoampulla de tintura de su Dr Do-bell Si no at ismartidu lrsquoat a fagraveghere bene a berurdquo Su pantasma lrsquoat ghetadu unrsquoograda mala e at cumintzadu a srsquoammaniare pro si trasformare in unu cane nieddu mannumiddotmannu una valentia chi lrsquoaiat dadu fama giustamente e chi su dotore de famigravelia naraiat chi fiat sa resone de srsquoammachiadura crogravenica de su tziu de Lord Canterville srsquoOnoragravebile Thomas Horton Belle gasi unu sonu de passos acurtziendemiddotsi at istorradu su pessu suo terrososu su pan-tasma srsquoest acuntentadu de si fagraveghere unu pagu fosforescente e est iscumpartu cun una ghegravemida manna chi pariat essende dae campusantu progravepiu in su mamentu chi sos gremegraveddighes nche li fiant crogravempidos

Cando est arribbadu a srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest fala-du e si lrsquoat apoderadu su peus abbolotu Sa vulgaridade de sos gremegraveddighes e su materialismu grusseri de sa sennora Otis fiant est craru una cosa infadosa ma su chi lu poniat de prus in an-neu fiat su fatu chi non fiat resessidu a si pogravennere srsquoarmadura Aiat isperadu chi finas a sos americanos modernos si lrsquoesseret pesa-da sa tzudda bidende unrsquoIspetru In Armadura si non pro agraveteras resones bonas nessi pro rispetu de su poeta natzionale issoro Longfellow chi gragravetzias a sa poesia sua galana e incantadora srsquoa-iat coladu oras medas chi non teniat nudda de fagraveghere cando sos Cantervilles fiant in tzitade In prus fiat progravepiu srsquoarmadura sua Si lrsquoaiat posta cun egravesitu mannu in su torneu de Kenilworth e lrsquoa-iat fatu unu muntone de cumplimentos finas sa Reina Vigravergine in pessone Ma cando si lrsquoaiat posta lrsquoaiat bintu su pesu de sa coratza mannamiddotmanna e de srsquoelmu de atzagravergiu e fiat rutu in manera grae in su pamentu de pedra iscorgendemiddotsi sos ghenugros e faghendemiddotsi marcos biaitos in sas nughes de sa manu dereta

Pro carchi die a pustis de custu fatu su pantasma fiat ista-du male a beru e belle non fiat essidu dae srsquoaposentu si non pro

Oscar Wilde19

contibigiare sa magra de sagravembene Belle gasi tenendemiddotsi a contu si nche fiat sanadu e aiat detzigravedidu de fagraveghere sa de tres proas pro assustare su ministru de sos Istados Unidos e sa famigravelia sua At isseberadu una chenagravebura su deghessete de austu pro srsquoapa-ritzione sua e srsquoat coladu ora meda pompiende sos bestires suos detzidende in fines de leare unu capeddu mannu alilargu cun una pinna ruja unu sudagraveriu incrispadu in bursos e in tzugru e unrsquoisto-cu ruingiadu A parte de sero brsquoat agravepidu una traschia rebbesta de abba e su bentu fiat gasi forte chi totu sas ventanas e sas ghennas de sa domo antiga tremiant e trachidaiant A nagraverrere sa giusta fiat progravepiu custu su tempus chi lrsquoagradaiat Custos fiant sos disinnos suos diat egravessere intrada a bellu a bellu a srsquoaposentu de Washing-ton Otis lrsquoaiat agravepidu murrungiadu carchi cosa dae pees de su letu e si diat egravessere puntu tres bias in su gugraveturu a su sonu de una mugravesi-ca bassa Su pantasma a Washington lrsquoastiaiat in manera parti-culare ca ischiat chi fiat isse chi nche bogaiat sas magras famadas de sagravembene de Canterville impitende su ldquoPinkertonrsquos Paragon Detergentrdquo A pustis chi nchrsquoaeret torradu cussu giogravevanu atrividu e temeragraveriu a unrsquoistadu de terrore ispreadu diat egravessere andadu a srsquoaposentu ocupadu dae su ministru de sos Istados Unidos e dae sa mugere e aiat agravepidu postu una manu pigulosa in sos cherbed-dos de sa sennora Otis surbiende in srsquoorigra treme treme de su maridu sos segretos de sa domo de sos ossos Pro su chi pertocaiat a Virginiedda no aiat galu pessadu ite fagraveghere Issa no lrsquoaiat mai ghetadu ingiugravergios e fiat galana e manerosa Pagas ghegravemidas dae srsquoarmagravergiu at pessadu diant egravessere bastadas o si custu non es-seret bastadu a nche lrsquoischidare diat agraveere pogravetzidu chircare a srsquoa-pagraverpidu sa manta cun sos pograveddighes tegraveteros Pro su chi pertocaiat sos gremegraveddighes teniat progravepiu idea de los iscaddare Sa prima cosa de fagraveghere de seguru fiat a si lis segraveere a subra de petorras pro lis dare sa sensatzione afogadora de unu bisu malu Tando sigomente sos letos issoro fiant bastante a curtzu srsquounu a srsquoagraveteru si diat egravessere postu in mesu leende sa forma de unu mortu birde e

Su pantaSma de Canterville 20

astradu finas a cando non si diant egravessere fatos tegraveteros a srsquoispramu e in fines diat agraveere fuliadu su sudagraveriu e diat egravessere andada tragravegia tragravegia in srsquoaposentu cun sos ossos biancos nigraveidos e unrsquoogru a ro-dia faghende sa parte de ldquoTanielle su Mudu o srsquoIschegraveletru de su Suitzidardquo unu rogravele chi prus de una bia aiat tentu unrsquoefetu mannu e chi cunsideraiat belle aguale a sa parte famada sua de ldquoMartine su Manigraveacu o su Mistegraveriu Mascaradurdquo

A sas deghe e mesa su pantasma at intesu sa famigravelia andende a letu Pro una pagu de tempus lrsquoant dadu infadu sos iscacagravellios agrestes de sos gremegraveddighes chi cun srsquoalligria issoro ispessa-mentada de iscolanos si fiant ispassiende in antis de cumintzare a pasare Ma a sas ugravendighi e cuartu su logu fiat asseriadu e can-do at sonadu mesunote est essidu a campu Su cucumiau fiat iscu-dende sas alas a su bidru su corbu fiat croende dae srsquoeni e su ben-tu andaiat feri feri in sa domo ghemende che a unrsquoagravenima pegraverdida Ma sa famigravelia Otis fiat dormende sena connograveschere su destinu malu suo e prus a forte de srsquoabba e de sa traschia si intendiat su sorrogrogravengiu pegraverpere de su ministru de sos Istados Unidos Su pantasma est essidu a cua dae srsquoinforru de linna cun unu risi-gheddu malinnu in sa buca sua cruele e prighigionada e sa luna srsquoest cuada in palas de una nue cando nchrsquoat coladu a fura su mira-dore mannu in ue sos istemmas aragraveldicos suos e sos de sa mugere sua morta male fiant blasonados in colore de chelu e de oro Su pantasma fiat lassinende sena si pasare che a unrsquoumbra malinna e pariat chi finas srsquoiscurigore lrsquoascamaiat cando colaiat Totu in unu lrsquoest partu de integravendere calicunu cramende ma fiat petzi unu cane apeddende dae srsquoIstatzu Ruju e at sighidu a andare murrun-gende irrocos istrambogravetigos de su segraveculu 16 e parende cada tantu srsquoistocu ruingiadu in srsquoagraveera de mesunote In fines su pantasma est crogravempidu a su cugione de su passadissu a curtzu a srsquoaposentu de Washington su disditzadu Pro unrsquoiscuta srsquoest pasadu in srsquoigraventeri chi su bentu surbiende nche li pesaiat in cugravecuru sos pilos murros e lorigados tortighende in pinnigas grotescas e fantagravesticas srsquoorrore

Oscar Wilde21

sena nugravemene de su sudagraveriu Tando su relogravegiu at sonadu su cuar-tu e su pantasma at cumpresu chi su tempus nche fiat crogravempidu Srsquoat fatu unu risigheddu a sa sola e nchrsquoat coladu su cugione ma in pessu lrsquoat fatu cun una ghegravemida lastimosa de terrore nchrsquoest torradu a palas in segus e srsquoat cuadu sa cara isarbulida cun sas manos longas e ossudas Progravepiu in dae in antis suo brsquoaiat unrsquoi-spetru orrorosu firmu comente una figura dolada e mostruosu comente su bisu de unrsquoissentidu Sa conca fiat ispilida e lustrada sa cara tunda e grassa e bianca unrsquoiscracagravelliu orrorosu pariat chi aiat tortinadu sos liniamentos suos in unrsquoiscarigravengiu eternu Dae ogros nche lrsquoessiant a fiotu rajos de lughe ruja sa buca fiat unu putzu ladu de fogu e unu bestire orrorosu chi srsquoassimigiaiat a su suo cugugiaiat comente nie mudu cussu corpus de Titanu In petorras teniat unu cartellu cun iscritas curiosas in caragraveteres anti-gos chi pariat unu pagu unu pregone de cosas birgongiosas unu pagu unu registru de pecados agrestes unu pagu unu calendagraveriu terrorosu de su crigravemine e cun sa manu dereta teniat in artu unu farchione de atzagravergiu lughente

Sigomente no aiat bidu mai unrsquoispetru su pantasma de Can-terville srsquoat leadu unrsquoassuconu mannu e a pustis de agraveere dadu una mirada lestra a cussa aparitzione terrorosa si nchrsquoest torradu currende a srsquoaposentu suo trobeendemiddotsi in su sudagraveriu in srsquoigraventeri chi fiat colende in presse in presse in su passadissu e in fines lassendemiddotnche rugraveere srsquoistocu ruingiadu in sas botas militares de su ministru in ue srsquoin cras lrsquoat agatadu su maistru de sala Cando srsquoest agatadu in srsquointimidade de srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest ghetadu a subra de una banita e srsquoat cuadu sa cara suta de sas mantas Belle gasi a pustis de unu pagu srsquoispigraveridu animosu anti-gu de Canterville est torradu in possa e at detzigravedidu de andare a faeddare cun srsquoagraveteru pantasma in pessu chi esseret essidu su sole Tando progravepiu cando srsquoarbegraveschida fiat imprateende sos montigros est torradu a su logu in ue pro sa prima bia aiat ghetadu ogros a srsquoispetru ispramosu pessende chi in fines duos pantasmas fiant

Su pantaSma de Canterville 22

megravegius de unu e chi cun srsquoagiudu de custu amigu nou diat agraveere gherradu megravegius cun sos gremegraveddighes Cando su pantasma est crogravempidu a su logu perograve unrsquoispetagraveculu terrorosu si lrsquoest paradu in dae antis Carchi cosa est craru deviat egravessere capitada a srsquoispetru ca sa lughe si nche fiat falada de su totu dae sos ogros suos infos-sados su farchione lughente nche li fiat rutu dae manos e si fiat imbaradu a su muru in unrsquoatitugravedine tesa e incogravemoda Su panta-sma de Canterville est curtu a dae in antis e lrsquoat agarradu cun sos bratzos cando at bidu cun orrore chi sa conca nchrsquoest lassinada a terra e su corpus at leadu una postura incrinada tando srsquoest agatada astringhende una cortina de letu in cotonia bianca unrsquoi-scogravebolu unu lepone de masellaju in srsquoigraventeri chi a curtzu a pees brsquoaiat unu napu bograveidu Sena cumpregravendere custa trasformatzione curiosa at agarradu su cartellu cun presse abberborada e in cue in sa lughe murra de su mangianu at legraveghidu

Su pantasma de OtisSrsquoUgravenicu Ispetru Beru e OriginaleDade cara a sas Imitatziones Totu sos agraveteros sunt Farsos Tando at cumpresu totu Lrsquoaiant trampadu imboligadu leadu

in giru Sa mirada antiga de sos Cantervilles est torrada a essire in ogros srsquoat astrintu a pare sas ghinghias sena dentes e pesende sas manos alligiadas subra de sa conca at giuradu cunforma a sa fraseologia caraterigravestica de srsquoiscola antiga chi cando Chanticleer aeret sonadu duas bias cun su corru alligru suo bi diat agraveere agravepidu fatos de sagravembene e su Mortore diat egravessere coladu cun sos passos suos mudos

No aiat mancu agabbadu de fagraveghere custu giuramentu orroro-su chi dae sa cobertura a tegraveulas rujas de unrsquoistatzu a tesu srsquoat inte-

Oscar Wilde23

su unu puddu cantende Su pantasma at fatu unrsquoiscracagravelliu longu bassu e ragravenchidu e srsquoest postu a isetare At isetadu ora cun ora ma su puddu pro carchi resone curiosa no at torradu a cantare In fines a sas sete e mesu sas tzeracas acudende nche lrsquoant fatu lassare su bigiadogravergiu suo terrorosu e at ghiradu passu passu a srsquoaposentu suo pessende a su giuramentu suo vanu e a sos pessos suos abbadinados In cue at consultadu unos cantos libros de ca-valleria antiga chi lrsquoagradaiant a botu e at agatadu chi cada bia chi si faghiat custu giuramentu Chanticleer cantaiat semper pro sa segunda bia ldquoChi sa malaura crompat a su puddu malurdquo at murrungiadu ldquoApo connotu sas dies chi cun sa lantza mea forte li dia agraveere pertuntu sa gorgoena e lu dia agraveere fatu cantare man-cari esseret morturdquo Tando su pantasma srsquoest corcadu in su baule cogravemodu de prumu e brsquoest abbarradu finas a sero

Oscar Wilde24

IV

Srsquoin cras su pantasma fiat a beru degravebile e istracu Su turba-mentu terrorosu de sas ugravertimas bator chidas fiat cumintzende a tegravennere efetu Sos negravervios fiant a bigraveculos e si siddiat a su sonu prus legravebiu Pro chimbe dies est abbarradu in srsquoaposentu e in fines at detzigravedidu de lassare pegraverdere sa magra de sagravembene in su pamen-tu de sa biblioteca Si sa famigravelia Otis no lu cheriat est craru chi no lu meressiat Si bidet chi fiant pessones chi istaiant in unu gra-du bassu materiale de srsquoesistegraventzia e non fiant bonas a apretziare su valore simbogravelicu de sos fenogravemenos sensigravebiles Sa chistione de sas aparitziones fantasmagraveticas e srsquoisvilupu de sos corpos astrales fiant de seguru unrsquoagravetera cosa e non fiant suta de su controllu suo Fiat unu dovere suo solenne a essire a pigravegiu in su passadissu una bia in sa chida e a murrungiare carchi cosa dae su miradore su primu e su de tres megravercuris de cada mese e non bidiat comente pogravedere istransire custos doveres sena pegraverdere sa cara Est a beru chi sa vida sua fiat istada prena de malinnidade ma de su re-stu teniat contivigravegiu meda in totu su chi interessaiat su mundu subranaturale Pro agraveteros tres sagravebados duncas su pantasma est coladu che a su sogravelitu in su passadissu intre mesunote e sas tres de mangianu dende cara in cada manera a non si fagraveghere ne integravendere nen bigravedere Si nchrsquoaiat catzadu sas botas caminaiat prus a legravebiu chi podiat in sas tagraveulas betzas mandigadas dae su tagraveralu srsquoaiat postu una capa manna de velludu nieddu e srsquoaiat leadu su cuidadu de untare sas cadenas cun su lubrificadore ldquoRising Sun rdquo

Oscar Wilde25

Devo reconnograveschere chi at peleadu meda pro adotare custu megravediu nou de protetzione Belle gasi una note cando totu sa famigravelia fiat chenende su pantasma si nchrsquoest intradu a fura a srsquoaposentu de dormire de sennor Otis e at leadu srsquoampullita A sa prima srsquoin-tendiat unu pagu umiliadu ma pustis est istadu bastante sagravebiu de reconnograveschere chi podiat petzi faeddare bene de custu imbentu chi in unu tzertu sensu serviat pro sas finalidades suas Ma a begravetia de totu custu no lrsquoant lassadu in pasu Isterriant semper fu-neddas in su passadissu in ue su pantasma si trobeiat caminende in srsquoiscurigore e una bia cando fiat bestidu pro sa parte de ldquoIsacu Nieddu o su Cassadore de su Padente de Hogleyrdquo at fatu una ruta mala apeighende unu lassinogravengiu de butiru chi sos gremegraveddighes aiant istegraverridu dae srsquointrada de sa Sala de sos Aratzos a sa punta de srsquoiscala de linna de chercu Custu ugravertimu ingiugravergiu lrsquoat bati-du tantu venenu chi at detzigravedidu de fagraveghere unrsquoisfortzu finale pro afirmare sa dinnidade e sa positzione sotziale sua e at cuncorda-du de fagraveghere vigravesita a cuddos istudenteddos de Eton betiosos srsquoin cras note in su pessonagravegiu suo famadu de ldquoRupert srsquoAtrividu o su Conte Isconcadurdquo

Fiant prus de setanta annos chi no essiat a campu cun cussu travestimentu pro egravessere pretzisos dae cando aiat assustadu gasi meda Lady Barbara Modish sa galana chi issa aiat truncadu dere-tu srsquoafidu cun su giaju de su Lord Canterville de como e si nche fiat fuida a Gretna Green cun Jack Castletown su bellu decra-rende chi nudda in su mundu la diat agraveere cumbinta a intrare in una famigravelia chi permitiat a unrsquoispetru gasi orrorosu de passigiare in su terratzu in srsquointerlughes A Jack srsquoiscuru Lord Canterville lrsquoaiat isparadu in unu duellu in Wandsworth Common e Lady Barbara fiat morta de crebu in Tumbridge Wells in antis chi esse-ret coladu srsquoannu Duncas cussa aparitzione fiat istada una reses-sida manna in totu sos sensos Fiat semper e cando un ldquotrucurdquo difigravetzile meda si si podet impitare custa espressione gasi teatrale cun unu de sos mistegraverios prus mannos de su subranaturale o pro

Su pantaSma de Canterville 26

impreare unu tegravermine prus sientigraveficu su mundu ultranaturale e brsquoat postu tres oras intreas pro srsquoammaniare In fines totu fiat prontu e su pantasma fiat cuntentu meda de comente fiat postu Sas botas mannas de pedde chi andaiant cun su bestire fiant unu pagu tropu largas e at agatadu petzi una de sas pistolas ma in su cumplessu fiat bastante sudisfatu e a sa una e cuartu nchrsquoest essidu cun lebiesa dae srsquoinforru de linna e est coladu tragravesina tragravesi-na in su passadissu Cando nchrsquoest crogravempidu a srsquoaposentu ocupa-du dae sos gremegraveddighes chi mi paret chi si naraiat srsquoAposentu Biaitu pro su colore de sas cortinas at agatadu sa ghenna ghirada Isperende de fagraveghere unrsquointrada a efetu lrsquoat aberta in campu ma una broca grae de abba nche lrsquoest ruta a subra infundendemiddotlu totu cantu e manchende sa pala manca de pagos tzentigravemetros In su matessi tempus at intesu iscracagravellios abbrandados benende dae su letu a baldachinu Srsquoiscossa a su sistema nerbiosu suo est istada gasi manna chi si nchrsquoest torradu a srsquoaposentu suo currende che coete e srsquoin cras at degravevidu abbarrare in letu cun unu rifriu malu Srsquougravenica cosa chi lrsquoacunortaiat de totu custa paristograveria fiat chi non srsquoaiat giutu in fatu sa conca ca si lrsquoaeret fatu sas cunseguegraventzias diant agraveere pogravetzidu egravessere segraverias a beru

Duncas lrsquoest begravennidu mancu srsquoisperu de pogravedere assustare cussa famigravelia americana grussera e srsquoest acuntentadu comente regravegula de trasinare in sos passadissos cun iscarpas de sola modde cun unrsquoisserpa grussa ruja imboligada in tzugru ca timiat sas curren-tes e unrsquoarchibusu minore srsquoin casu sos gremegraveddighes lrsquoaerent atacadu Su corfu finale lrsquoat retzidu su deghennoe de cabudanni Su pantasma fiat faladu a giosso a srsquointrada manna seguru chi nessi in cue no li diant agraveere dadu infadu e si fiat ispassiende a fagraveghere cummentos brullanos subra de sas fotografias mannas ti-radas dae Saroni de su ministru de sos Istados Unidos e de sa mu-gere chi como fiant intradas in parte de sos ritratos de sa famigravelia Canterville Fiat bestida in manera elementare ma elegante cun unu sudagraveriu longu magradu de terra de campusantu srsquoaiat ligadu

Oscar Wilde27

sa massidda cun una ria de linu grogu e giughiat una lantia mi-nore e una pala de interramortos Infatis srsquoaiat postu su bestire de su pessonagravegiu de ldquoGiona Sena Losa o su Furone de Mortos de Chertsey Barnrdquo una de sas megravegius impersonificatziones suas chi sos Cantervilles teniant totu sas resones de si ndrsquoammentare ca fiat istada srsquoorigravegine bera de sa bria cun su bighinu issoro Lord Rufford Fiant belle sas duas e cuartu de mangianu e a su chi si podiat intzertare non brsquoaiat prus nemos pesadu Ma in srsquoigraventeri chi fiat passigende chirru a sa biblioteca pro bigravedere si brsquoaiat galu tratas de sa magra de sagravembene totu in unu nche li sunt crogravempi-das dae unu cugione iscuru duas figuras chi fiant iscotzulende che issentidos sos bratzos subra de sa conca issoro e lrsquoant tzichir-riadu ldquoBUUrdquo in srsquoorigra

Leadu dae unrsquoispramu chi cunsiderada sa situatzione si po-diat cunsiderare un cosa naturale su pantasma srsquoest postu a cugraver-rere in sas iscalas ma at intopadu a Washington Otis chi lu fiat isetende cun una siringa de giardinu e sigomente sos inimigos lrsquoaiant inghiriadu a cada ala torrendemiddotlu a puntu malu su panta-sma est isvanegravessidu in unrsquoistufa manna de ferru chi pro bonaura non fiat alluta e at degravevidu torrare a srsquoaposentu suo colende in sas cannas fumagraverias e in sos cucumenales arribbende in unrsquoistadu terrorosu de brutura disograverdine e disisperu

A pustis de custu fatu non srsquoest bidu prus su pantasma in bar-danas a de note Sos gremegraveddighes lrsquoant isetadu in prus de unrsquooca-sione e cada note isparghiant corgiolu de nughe in sos passadis-sos dende infadu meda a su babbu e a sa mama e a sos tzeracos ma non brsquoaiat nudda de fagraveghere Fiat craru chi aiant fertu gasi meda sos sentimentos suos chi non si cheriat fagraveghere bigravedere prus Sennor Otis tando at torradu a leare in manu su traballu man-nu suo subra de srsquoistograveria de su Partidu Democragraveticu chi lu fiat impinnende dae unos cantos annos sa sennora Otis at amma-niadu una festa de clam-bake chi at ispantadu totu sa contea sos pitzinnos si sunt ghetados a su lacrosse a srsquoeuchre a su poker

Su pantaSma de Canterville 28

e a agraveteros giogos natzionales americanos e Virginia andaiat a caddu cun su pony suo in sas agravendelas de su parcu acumpangiada dae su giogravevanu Duca de Chershire chi fiat begravennidu a Canterville Chase pro bi colare srsquougravertima chida de vacagraventzias Totus oramai pessaiant chi su pantasma si nche fiat andadu e infatis su sennor Otis aiat iscritu una ligravetera in propogravesitu a Lord Canterville chi in risposta aiat espressadu su praghere suo prus mannu a integravendere custa noa e aiat imbiadu sos megravegius cumplimentos a sa mugere istimada de su ministru

Sos Otis perograve si fiant faddidos ca su pantasma fiat galu in sa domo e mancari esseret postu male non si fiat pro nudda acu-nortadu a lassare istare mescamente dae cando aiat intesu chi in mesu de sos istragravengios bi fiat su giogravevanu Duca de Cheshire chi su tziu de su babbu Lord Francis Stilton una bia aiat iscummissu chentu ghineas cun su Coronellu Carbury chi diat agraveere giogadu a dados cun su pantasma de Canterville e lrsquoaiant agatadu srsquoincragraves mangianu istegraverridu in su pamentu de sa sala de su poker in unrsquoi-stadu tale de impotegraventzia paraligravetica chi mancari apat campadu finas a betzu dae tando no est resessidu prus a nagraverrere agraveteru si non ldquoduos sesrdquo Totus in cussu tempus ischiant ite fiat capitadu mancari chi pro rispetu de sos sentimentos de sas duas famigravelias nogravebiles srsquoesseret fatu de totu pro cuare sa cosa e si podet agatare unu rendecontu cumpretu de sas tzircustagraventzias ligadas a custu fatu in su de tres volugravemenes de ldquoAmmentos de su Prigraventzipe Re-gente e de sos Amigos suosrdquo iscritu dae Lord Tattle Su panta-sma est craru teniat su pidinu de mustrare chi no aiat pegraverdidu srsquoinfluegraventzia sua in sos Stiltons chi cun custa famigravelia fiat impa-rentadu dae tesu ca una sorrastra sua si fiat cojuada en secondes noces cun su Sieur de Bulkeley chi dae issu comente totus ischint sos Ducas de Cheshire benint in ligravenia direta Duncas at detzigravedidu de srsquoammaniare pro si mustrare a srsquoamoradeddu de Virginia in srsquoimpersonificatzione famada de su ldquoMogravengiu Vampiru o su Be-neditinu Sena Sagravembenerdquo una rapresentatzione gasi orrorosa chi

Oscar Wilde29

cando Lady Startup lrsquoaiat bida e custu fiat capitadu in srsquougravertima die de annu fatale de su 1764 si fiat posta a tzichirriare a sa prus arta li fiat begravennidu unrsquoatacu de apoplessia e si nche fiat morta in tempus de tres dies a pustis de agraveere diseredadu a sos Cantervilles chi fiant sos parentes suos prus a curtzu e de agraveere lassadu totu su dinare a srsquoapotecagraveriu suo de Londra In srsquougravertimu mamentu perograve su terrore chi teniat de sos gremegraveddighes aiat fatu abbarrare su pantasma in srsquoaposentu suo e su Duca minore aiat dormidu in pasu suta de su baldachinu mannu pinniadu de srsquoAposentu Reale bisende a Virgigravenia

Oscar Wilde30

V

Pagas dies a pustis Virgigravenia e su cavalieri suo pililorigadu sunt andados a caddu in sos prados de Brockley in ue issa colen-de in una cresura srsquoat istratzuladu gasi male su bestire chi cando est ghirada a domo at detzigravedidu de artziare in srsquoiscala de segus pro non si fagraveghere bigravedere Comente nchrsquoat coladu in presse sa Sala de sos Aratzos chi sa ghenna fiat aberta pro casualidade lrsquoest partu de bigravedere calicunu in intro e pessende chi esseret sa tzeraca de sa mama chi a bias giughiat a cue su traballu suo at abbaidadu a intro pro li pedire de li cosire su bestire Ite ispantu imbetzes cando at bidu chi fiat su pantasma de Canterville Lrsquoat bidu segraveidu a curtzu a sa ventana pompiende srsquooro ruinadu de sos agraverbores in-groghidos bolende in srsquoagraveera e sas fogravegias rujas ballende che issen-tidas in su viale longu Teniat sa conca imbarada a una manu in unrsquoistadu de depressione manna A sas beras su pantasma pariat gasi disditzadu e gasi postu male chi Virginiedda chi sa prima idea fiat istada de si nche fuire e de si frischiare in srsquoaposentu suo ndrsquoat tentu dolu e at detzigravedidu de proare a lrsquoacunortare Su passu de sa pitzinna fiat gasi legravebiu e sa malinconia de su pantasma gasi manna chi srsquoest abbigiadu de sa presegraventzia sua petzi cando lrsquoat faeddadu

ldquoMi dispraghet pro tenerdquo at naradu Virgigravenia ldquoma frades meos si nche ghirant a Eton cras tando si ti cumportas bene nemos trsquoat a dare prus infadurdquo

ldquoEst assurdu a mi pedire de mi cumportare benerdquo at rispostu

Oscar Wilde31

su pantasma furriendemiddotsi transidu a sa pitzinnedda galana chi si fiat atrivida a li faeddare ldquoprogravepiu assurdu Deo devo iscotzulare sas cadenas e ghegravemere colende in sos frigraveschios e passigiare a de note si est custu chi cheres nagraverrere Est srsquougravenica resone mea pro esigravestere rdquo

ldquoNo est una resone pro esigravestere e tue giai lrsquoischis chi ses istadu a beru isseleradu Sa sennora Umney nos at naradu sa prima die chi semus begravennidos a inoghe chi tue as mortu a mugere tuardquo

ldquoEja lrsquoammintordquo at naradu su pantasma cun arroddu ldquoma fiat petzi una chistione de famigravelia e non tocaiat agravetera genterdquo

ldquoEst isballiadu meda a ochigraveere a calicunurdquo at naradu Virgigravenia chi a bias teniat una gravidade puritana durche leada dae carchi antepassadu de srsquoInghilterra Noa

ldquoOh deo ogravedio sa severidade barata de srsquoegravetica astrata Mugere mea non baliat a nudda no mrsquoimmidonaiat sos collarinos co-mente si tocat e no ischiat a coghinare A lrsquoischis aia isparadu a unu cabrolu una die in su padente de Hogley progravepiu una begravestia bella e a lrsquoischis comente mi lrsquoat aparitzadu Oh ma no importat como ca est totu agabbadu e non pesso chi sos frades apant fatu una cosa galana a mi fagraveghere mograverrere de fagravemene mancari lrsquoapa morta deordquo

ldquoDe fagravemene trsquoant fatu mograverrere Oh sennor pantasma cheria nagraverrere Sir Simon fagravemene tenes Deo tegravengio unu cogone in sa taschedda A lu cheresrdquo

ldquoNono gragravetzias oramai non magravendigo prus ma ses istada ma-nerosa a beru a mi lu nagraverrere e de seguru ses meda prus simpagraveti-ca de sa famigravelia tua orrorosa rude vulgare disonestardquo

ldquoBastatrdquo at tzichirriadu Virgigravenia pistende su pee ldquoses tue chi ses rude e orrorosu e vulgare e si cherimus faeddare de di-sonestade lrsquoischis bene chi mi nchrsquoas furadu sos colores dae su cuntenidore meu pro proare a torrare a fagraveghere cussa magra de sagravembene ridigravecula in sa biblioteca In antis ti nchrsquoas leadu totu sos rujos finas su muradu e deo non podia prus pintare su sole

Su pantaSma de Canterville 32

intrendemiddotsimiddotnche tando ti nchrsquoas leadu su birde ismeraldu e su gro-gu cromadu e in fines mi nchrsquoat abbarradu srsquoigravendigu e su biancu tzinesu e podia pintare petzi iscenas cun sa lughe de sa luna chi sunt semper deprimidoras a las abbaidare e no est fagravetzile a las fagraveghere Non trsquoapo mai iscobiadu mancari essere infadada meda e mancari totu sa cosa esseret ridigravecula meda ca naremus sa beri-dade chie at intesu faeddare mai de sagravembene birde ismeraldurdquo

ldquoTando a nagraverrere su berurdquo at naradu su pantasma cun unu tonu masedu ldquoite podia fagraveghere Est una cosa difigravetzile meda a buscare sagravembene beru in dies de oe e sigomente aiat cumintza-du frade tuo cun su detersivu Paragon non bidia peruna resone pro no mi nche leare sos colores tuos E si faeddamus de colores est semper una chistione de preferegraventzias sos Cantervilles tenent sagravembene biaitu pro nagraverrere su prus biaitu de Inghilterra ma isco chi bois sos americanos non dades cara a cosas de custa castardquo

ldquoTue no ndrsquoischis nudda e sa megravegius cosas chi podes fagraveghere est a emigrare e a megiorare sa mente tua Babbu diat egravessere tropu cuntentu de ti dare unu billete gratis e mancari brsquoapat tassas artas subra de sos ispigraveridos de cada casta non bi diat agraveere problemas in sa dogana ca sos funtzionagraverios sunt totus de su Partidu De-mocragraveticu So segura chi in New York dias tegravennere una resessida manna Deo isco chi brsquoat pessones medas chi diant dare chen-tumigravegia dogravellaros pro agraveere unu giaju e galu de prus pro agraveere unu pantasma in famigraveliardquo

ldquoNon creo chi srsquoAmegraverica mi diat agradarerdquo ldquoPesso ca non tenimus nen ruinas nen cosas curiosasrdquo at nara-

du Virgigravenia befulana ldquoNudda ruinas nudda cosas curiosasrdquo at rispostu su panta-

sma ldquobois tenides sa flota bostra e sas maneras bostrasrdquoldquoBonas tardas Apo a andare a ue est babbu pro li fagraveghere dare

unrsquoagravetera chida de vacagraventzia a sos gremegraveddighesrdquoldquoPro praghere no andeis sennorina Virgigraveniardquo at tzichirriadu

ldquodeo so gasi a sa sola e gasi sena sorte chi a beru no isco ite fagraveghe-

Oscar Wilde33

re Deo chegravergio andare a dormire e non potzordquoldquoCustu est progravepiu assurdu Non deves fagraveghere agraveteru si no anda-

re a letu e istudare sa candela Est difigravetzile meda a bias a abbarra-re ischidos mescamente in cregravesia ma non brsquoat dificurtade peruna a si nche dormire Finas sas criaduras lrsquoischint fagraveghere e non sunt abbistas medardquo

ldquoDeo non dormo dae treghentos annosrdquo at naradu cun tristu-ra e sos ogros bellos in colore de chelu de Virgigravenia si sunt abertos a sa meravigravegia ldquosunt treghentos annos chi non dormo e mrsquointen-do unrsquoistrachitugravedinerdquo

Virgigravenia srsquoest fata segraveria e sas labrigheddas suas ant tregravemidu che fogravegias de rosa Srsquoest acurtziada a su pantasma e inghenugrendemiddotsi a costagravegiu srsquoat pompiadu sa cara sua betza e alligiada

ldquoSrsquoiscuru su pantasmardquo at murmuradu ldquonon tenes unu logu in ue dormirerdquo

ldquoIn srsquoagravetera ala de su padente de pinosrdquo at rispostu cun una bo-ghe bassa e bisadora ldquobrsquoat unu giardineddu In cue srsquoerba creschet arta e ispissa in cue bi sunt sos isteddos mannos e biancos de su bidduri in cue su rusinnolu cantat note note Note note cantat e sa luna frita de cristallu pogravempiat a giosso e srsquoeni isparghet sas cambas suas mannas mannas subra de sos chi dormintrdquo

Sos ogros de Virgigravenia si sunt infustos de prantu e srsquoat cuadu sa cara cun sas manos

ldquoCheres nagraverrere su Giardinu de sa Morterdquo at pispisadu ldquoEja Sa morte Sa morte devet egravessere gasi bella A corcare in

sa terra modde tabachina cun sos filos de erba nagravennigamiddotnagravenniga subra de sa conca e ascurtare su mudigravemene A non tegravennere ne eris e nen cras A ismentigare su tempus a perdonare sa vida a egravessere in pasu Tue mi podes agiuare Tue podes abegraverrere pro mene sos portales de sa domo de sa Morte ca srsquoAmore est semper cun te-gus e srsquoAmore est prus forte de sa Morterdquo

Virgigravenia srsquoest tregravemida una titia de fritu lrsquoat cursadu sa carena e pro pagas iscutas non srsquoat intesu sonu Issa si pariat comente chi

Su pantaSma de Canterville 34

esseret in unu bisu terrorosu Tando su pantasma at faeddadu torra e sa boghe sua pariat

srsquoograverchidu de su bentu ldquoIntesa mai lrsquoas sa profetzia antiga de sa ventana de sa biblio-

tecardquoldquoOh a srsquoispissurdquo at tzichirriadu sa pisedda abbaidende a susu

ldquoLa connosco bene a beru Est pintada in ligraveteras nieddas curiosas e benit male a la legraveghere Brsquoat petzi ses rias

Cando una pitzinna de oro podet otegravennereUna pregadoria dae sas lavras de su pecaduCando sa megravendula istograveiga dat frugravetoraE una criadura donat sas lagravegrimasTando totu sa domo at a abbarrare chietaE sa paghe at a falare in Canterville

Ma no isco ite cheret nagraverrererdquo ldquoCussas paragraveulas cherent nagraverrererdquo at naradu su pantasma cun

tristura ldquochi tue deves pragravenghere cun megus pro sos pecados meos ca deo no apo lagravegrimas e pregare cun megus pro srsquoagravenima mea ca deo no apo fide e tando si tue ses semper istada durche e bona e manerosa srsquoAgravenghelu de sa Morte at a tegravennere piedade de mene Tue as a bigravedere pantumas chi ponent a tigravemere in srsquoiscurigo-re e boghes malinnas trsquoant a pispisare in srsquoorigra ma non trsquoant a fagraveghere male ca contra a sa puresa de una pisedda sos pogravederes de srsquoInferru non podent bigravenchererdquo

Virgigravenia no at torradu imposta e su pantasma srsquoat tograverchidu sas manos cun unu disisperu agreste abbaidende sa conca brunda sua incrinada Totu in unu sa pitzinna srsquoest pesada isarbulida e cun una lughe curiosa in sos ogros ldquoDeo non timordquo at naradu a firmu ldquoe apo a pedire a srsquo Agravenghelu de tegravennere dolu de tenerdquo

Su pantasma srsquoest pesadu dae su seidogravergiu suo cun unu tzichigraver-riu degravebile de alligria e leendemiddotli sa manu srsquoest incrinadu cun sa gragravetzia de agraveteros tempos e bi lrsquoat basada Sos pograveddighes suos

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 14: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Su pantaSma de Canterville 14

deinos nostros Bi lu lasso inoghe a curtzu a sas candelas de sa cagravemera de letu e apo a egravessere cuntentu de nde li dare agraveteru si ndrsquoat a tegravennere bisogravengiurdquo Cun custa paragraveulas su ministru de sos Ista-dos Unidos at postu srsquoampullita subra de sa mesa de magravermaru e cungende sa ghenna si nchrsquoest torradu a letu

Pro unrsquoiscuta su pantasma de Canterville est abbarradu segraveriu leadu dae unu disdinnu naturale tando iscudendemiddotnche srsquoampul-lita a su pamentu lugraveghidu si nchrsquoest fuidu in su passadissu bo-ghende ghegravemidas fundudas e lampende una lughe birde isarbu-lida Ma progravepiu cando est crogravempidu a sa punta de srsquoiscala manna de linna de chercu una ghenna srsquoest aberta in campu duas figuras minores bestidas de biancu sunt essidas a pigravegiu e unu cabitzale mannu nche lrsquoest coladu surbiende a curtzu a sa conca Fiat craru chi non brsquoaiat tempus de pegraverdere e leende pro fuire Sa de Bator Dimensiones de srsquoIspagravetziu su pantasma est iscumpartu colende in mesu de srsquoinforru de linna de su muru e sa domo est torrada chieta

Cando nchrsquoest crogravempidu a unrsquoaposenteddu segretu in srsquoala de manca de sa domo su pantasma srsquoest imbaradu a unrsquoispera de luna pro leare alenu e at cumintzadu a proare a cumpregravendere co-mente fiat posta sa cosa Mai in una carriera lugorosa e sena pasu durada treghentos annos lrsquoaiant ingiurgiadu in manera gasi grus-sera At pessadu a sa Duchessa Mama chi lrsquoaiat assuconada in srsquoigraventeri chi fiat a sa ritza in dae in antis de srsquoispigru pompiendemiddotsi sas randas e sos diamantes a sas bator camareras chi lis fiat begraven-nidu una crisi istegraverica petzi ca lis aiat fatu unrsquoiscracagravelliu dae segus de sas cortinas de unu de sos aposentos ligraveberos a su pagraverrocu chi nche lrsquoaiat mortu sas candelas una note cando fiat essende dae biblioteca e chi dae tando aiat cumintzadu a si fagraveghere curare dae Sir William Gull ca fiat marturizadu dae sos disturbos nervosos a Madame de Tremoullac sa betza chi essendemiddotsi pesada chitzo unu mangianu e aende bidu unrsquoischegraveletru segraveidu in una poltro-na a curtzu a sa tziminea leghende su diagraveriu suo fiat abbarrada

Oscar Wilde15

in letu pro ses chidas ca lrsquoaiat begravennidu unrsquoatacu de entzefalite e cando fiat sanada fiat torrada in paghe cun sa Cregravesia e aiat trun-cadu srsquoamighegraventzia cun Monsieur de Voltaire cuddu iscegraveticu fa-madu Srsquoat ammentadu cudda note terrorosa chi aiant agatadu a Lord Canterville su malinnu afoghende in srsquoispogiadogravergiu suo cun unu caddu de oros cravadu in gugraveturu isse in antis de mograver-rere aiat cunfessadu chi progravepiu cun cussa carta aiat trampadu a Charles James Fox in Crockfordrsquos furendemiddotnchemiddotli 50000 isterli-nas e giuraiat chi cussa carta bi lrsquoaiat fata ingurtire su pantasma Totu sas valentias mannas suas li torraiant a conca como dae su maistru de sala chi srsquoaiat isparadu unu corfu a cherbeddos in srsquoapartadogravergiu ca aiat bidu una manu birde tocheddende a su bi-dru de sa ventana a Lady Stutfield sa galana chi fiat custrinta a si pogravennere una fasca de velludu nieddu inghiriada in tzugru pro cuare su marcu de chimbe pograveddighes de fogu chi lrsquoaiant brusiadu sa pedde bianca nigraveida e chi in fines si fiat morta ghetendemiddotsi in srsquoistagraveniu de sas carpas in fundu a su Passigravegiu de su Re Cun srsquoe-gotismu entusiagravesticu de unrsquoartista beru su pantasma at torradu a pessare a sas rapresentatziones suas prus famadas e at bischisadu cun amargura cando lrsquoat torradu a conca srsquougravertima aparitzione sua comente lsquoReuben su Rujursquo o su lsquoPitzinnu Istrangulliadursquo su de-butu suo comente lsquoGibeon su Romasu su Sutzadore de Sagravembene de su Ghiddostragravergiu de Bexley rsquo e su furore chi aiat causadu in unu sero galanu de lagravempadas petzi su fatu chi si fiat postu a gio-gare a birillos cun sos ossos suos in su campu de tennis Como a pustis de totu custu deviant begravennere unos cantos americanos remitanos a li propogravennere su lubrificadore Rising Sun e a li gheta-re cabitzales a conca Fiat una cosa chi non si podiat bajulare In prus a perunu pantasma in srsquoistograveria lrsquoaiant tratadu gasi Duncas su pantasma at detzigravedidu de si nde pagare e est abbarradu finas a arbegraveschere meledende meda in sa cosa

Oscar Wilde16

III

Srsquoincragraves mangianu sos Otis cando fiant ismurgende paris ant arresonadu de su pantasma in manera bastante aprofundida Su ministru de sos Istados Unidos est craru fiat unu pagu infada-du ca su donu suo non fiat istadu atzetadu ldquoDeo non tegravengio su disigravegiurdquo at naradu ldquode li fagraveghere male e devo nagraverrere chi cunsi-derende totu su tempus chi srsquoat coladu in custa domo no mi paret una cosa progravepiu educada a li ghetare cabitzales a subrardquo (unrsquoos-servatzione giusta a beru chi perograve intendendemiddotla mi dispraghet a lu nagraverrere sos gremegraveddighes si fiant postos a rigraveere a iscracagravel-liu) ldquoPerograverdquo at sighidu a nagraverrere ldquosi a beru non cheret impitare su lubrificadore Rising Sun nche lrsquoamus a degravevere leare sas cadenas Diat egravessere a beru impossigravebile a dormire cun unu sonu de cussa casta in foras de sos aposentosrdquo

Semper e cando pro su restu de sa chida non sunt istados di-sturbados e srsquougravenica cosa chi abbivaiat srsquoatentzione issoro fiat sa magra de sagravembene chi sighiat a essire in su pamentu de sa biblio-teca Custa fiat a beru una cosa curiosa ca a de note su sennor Otis frischiaiat semper sa ghenna e sas ventanas fiant semper cungiadas cun sas istangas In prus pesaiat unu muntone de cum-mentos su fatu chi su colore cambiaiat cada die carchi mangianu fiat ruju cotu (comente de ruigravengiu) a bias in colore de cheregravesia a bias purpurinu brillante e una bia cando sunt falados a giosso pro sas pregadorias de famigravelia cunforma a sos ritos elementares de sa Cregravesia Ligravebera Episcopale Americana Riformada ant bidu

Oscar Wilde17

chi teniat unu colore birde ismeraldu lugorosu Custos cambia-mentos caleidoscogravepiscos faghiant ispassiare totu sa famigravelia e cada mangianu si faghiant iscummissas subra de su colore Srsquougravenica chi no intraiat in sa brulla fiat Virginiedda chi pro carchi resone chi non si podet cumpregravendere fiat semper anneada meda cando bi-diat sa magra de sagravembene e srsquoest posta belle a pragravenghere su man-gianu chi lrsquoat bida birde ismeraldu

Sa segunda aparitzione de su pantasma brsquoest istada domigraveniga note A pustis de pagu chi si nche fiant andados a letu unu tzocu terrorosu in sa sala totu in unu los at postos in arguai Dere-tu sunt curtos a giosso e ant bidu chi unrsquoarmadura antiga si fiat istacada dae su basamentu suo ruendemiddotnche in su pamentu de pe-dra in srsquoigraventeri chi segraveidu in una cadrea cun sa palera arta bi fiat su pantasma de Canterville chi si fiat isfrigatzende sos ghenugros cun unrsquoespressione de dolore mannu in cara Sos gremegraveddighes chi si nchrsquoaiant leadu in fatu sos iscopetes issoro totu in unu lrsquoant isparadu duas botzigheddas cun cudda pretzisione de mira chi srsquootenet petzi cun una pragravetica longa e cuidadosa cun su professore de calligrafia in srsquoigraventeri chi su ministru de sos Istados Unidos li puntaiat sa pistola e lrsquointimaiat cunforma a srsquoeticheta califor-niana de artziare in artu sas manos Su pantasma si nchrsquoest pe-sadu ritzu cun unu tzichigraverriu agreste de fele e est coladu a colo-brinu in mesu issoro comente negraveula morendemiddotnche sa candela de Washington Otis cando nche lrsquoest colada a curtzu e duncas lassendelos totus in srsquoiscurigore Cando est crogravempidu a sa punta de srsquoiscala su pantasma est torradu in trassa e at detzigravedidu de fagraveghere srsquoiscracagravelliu suo de dimograveniu Custu prus de una bia li fiat istadu profetosu a beru Narant chi aiat torradu a murra sa parruca de Lord Raker in una note ebbia e est seguru chi aiat custrintu tres tzeracas frantzesas de Lady Canterville a presentare sas dimissiones in antis de srsquoiscadegraventzia de su mese de proa Su pantasma duncas at fatu srsquoiscracagravelliu suo prus terrorosu e at fatu tregravemere sas bogravevedas antigas ma srsquoeco non si nche fiat galu morta

Su pantaSma de Canterville 18

chi una ghenna srsquoest aberta e sa sennora Otis est intrada cun una beste de intro asula narende ldquoSo timende chi vostegrave non srsquointendat bene e tando nche lrsquoapo giutu unrsquoampulla de tintura de su Dr Do-bell Si no at ismartidu lrsquoat a fagraveghere bene a berurdquo Su pantasma lrsquoat ghetadu unrsquoograda mala e at cumintzadu a srsquoammaniare pro si trasformare in unu cane nieddu mannumiddotmannu una valentia chi lrsquoaiat dadu fama giustamente e chi su dotore de famigravelia naraiat chi fiat sa resone de srsquoammachiadura crogravenica de su tziu de Lord Canterville srsquoOnoragravebile Thomas Horton Belle gasi unu sonu de passos acurtziendemiddotsi at istorradu su pessu suo terrososu su pan-tasma srsquoest acuntentadu de si fagraveghere unu pagu fosforescente e est iscumpartu cun una ghegravemida manna chi pariat essende dae campusantu progravepiu in su mamentu chi sos gremegraveddighes nche li fiant crogravempidos

Cando est arribbadu a srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest fala-du e si lrsquoat apoderadu su peus abbolotu Sa vulgaridade de sos gremegraveddighes e su materialismu grusseri de sa sennora Otis fiant est craru una cosa infadosa ma su chi lu poniat de prus in an-neu fiat su fatu chi non fiat resessidu a si pogravennere srsquoarmadura Aiat isperadu chi finas a sos americanos modernos si lrsquoesseret pesa-da sa tzudda bidende unrsquoIspetru In Armadura si non pro agraveteras resones bonas nessi pro rispetu de su poeta natzionale issoro Longfellow chi gragravetzias a sa poesia sua galana e incantadora srsquoa-iat coladu oras medas chi non teniat nudda de fagraveghere cando sos Cantervilles fiant in tzitade In prus fiat progravepiu srsquoarmadura sua Si lrsquoaiat posta cun egravesitu mannu in su torneu de Kenilworth e lrsquoa-iat fatu unu muntone de cumplimentos finas sa Reina Vigravergine in pessone Ma cando si lrsquoaiat posta lrsquoaiat bintu su pesu de sa coratza mannamiddotmanna e de srsquoelmu de atzagravergiu e fiat rutu in manera grae in su pamentu de pedra iscorgendemiddotsi sos ghenugros e faghendemiddotsi marcos biaitos in sas nughes de sa manu dereta

Pro carchi die a pustis de custu fatu su pantasma fiat ista-du male a beru e belle non fiat essidu dae srsquoaposentu si non pro

Oscar Wilde19

contibigiare sa magra de sagravembene Belle gasi tenendemiddotsi a contu si nche fiat sanadu e aiat detzigravedidu de fagraveghere sa de tres proas pro assustare su ministru de sos Istados Unidos e sa famigravelia sua At isseberadu una chenagravebura su deghessete de austu pro srsquoapa-ritzione sua e srsquoat coladu ora meda pompiende sos bestires suos detzidende in fines de leare unu capeddu mannu alilargu cun una pinna ruja unu sudagraveriu incrispadu in bursos e in tzugru e unrsquoisto-cu ruingiadu A parte de sero brsquoat agravepidu una traschia rebbesta de abba e su bentu fiat gasi forte chi totu sas ventanas e sas ghennas de sa domo antiga tremiant e trachidaiant A nagraverrere sa giusta fiat progravepiu custu su tempus chi lrsquoagradaiat Custos fiant sos disinnos suos diat egravessere intrada a bellu a bellu a srsquoaposentu de Washing-ton Otis lrsquoaiat agravepidu murrungiadu carchi cosa dae pees de su letu e si diat egravessere puntu tres bias in su gugraveturu a su sonu de una mugravesi-ca bassa Su pantasma a Washington lrsquoastiaiat in manera parti-culare ca ischiat chi fiat isse chi nche bogaiat sas magras famadas de sagravembene de Canterville impitende su ldquoPinkertonrsquos Paragon Detergentrdquo A pustis chi nchrsquoaeret torradu cussu giogravevanu atrividu e temeragraveriu a unrsquoistadu de terrore ispreadu diat egravessere andadu a srsquoaposentu ocupadu dae su ministru de sos Istados Unidos e dae sa mugere e aiat agravepidu postu una manu pigulosa in sos cherbed-dos de sa sennora Otis surbiende in srsquoorigra treme treme de su maridu sos segretos de sa domo de sos ossos Pro su chi pertocaiat a Virginiedda no aiat galu pessadu ite fagraveghere Issa no lrsquoaiat mai ghetadu ingiugravergios e fiat galana e manerosa Pagas ghegravemidas dae srsquoarmagravergiu at pessadu diant egravessere bastadas o si custu non es-seret bastadu a nche lrsquoischidare diat agraveere pogravetzidu chircare a srsquoa-pagraverpidu sa manta cun sos pograveddighes tegraveteros Pro su chi pertocaiat sos gremegraveddighes teniat progravepiu idea de los iscaddare Sa prima cosa de fagraveghere de seguru fiat a si lis segraveere a subra de petorras pro lis dare sa sensatzione afogadora de unu bisu malu Tando sigomente sos letos issoro fiant bastante a curtzu srsquounu a srsquoagraveteru si diat egravessere postu in mesu leende sa forma de unu mortu birde e

Su pantaSma de Canterville 20

astradu finas a cando non si diant egravessere fatos tegraveteros a srsquoispramu e in fines diat agraveere fuliadu su sudagraveriu e diat egravessere andada tragravegia tragravegia in srsquoaposentu cun sos ossos biancos nigraveidos e unrsquoogru a ro-dia faghende sa parte de ldquoTanielle su Mudu o srsquoIschegraveletru de su Suitzidardquo unu rogravele chi prus de una bia aiat tentu unrsquoefetu mannu e chi cunsideraiat belle aguale a sa parte famada sua de ldquoMartine su Manigraveacu o su Mistegraveriu Mascaradurdquo

A sas deghe e mesa su pantasma at intesu sa famigravelia andende a letu Pro una pagu de tempus lrsquoant dadu infadu sos iscacagravellios agrestes de sos gremegraveddighes chi cun srsquoalligria issoro ispessa-mentada de iscolanos si fiant ispassiende in antis de cumintzare a pasare Ma a sas ugravendighi e cuartu su logu fiat asseriadu e can-do at sonadu mesunote est essidu a campu Su cucumiau fiat iscu-dende sas alas a su bidru su corbu fiat croende dae srsquoeni e su ben-tu andaiat feri feri in sa domo ghemende che a unrsquoagravenima pegraverdida Ma sa famigravelia Otis fiat dormende sena connograveschere su destinu malu suo e prus a forte de srsquoabba e de sa traschia si intendiat su sorrogrogravengiu pegraverpere de su ministru de sos Istados Unidos Su pantasma est essidu a cua dae srsquoinforru de linna cun unu risi-gheddu malinnu in sa buca sua cruele e prighigionada e sa luna srsquoest cuada in palas de una nue cando nchrsquoat coladu a fura su mira-dore mannu in ue sos istemmas aragraveldicos suos e sos de sa mugere sua morta male fiant blasonados in colore de chelu e de oro Su pantasma fiat lassinende sena si pasare che a unrsquoumbra malinna e pariat chi finas srsquoiscurigore lrsquoascamaiat cando colaiat Totu in unu lrsquoest partu de integravendere calicunu cramende ma fiat petzi unu cane apeddende dae srsquoIstatzu Ruju e at sighidu a andare murrun-gende irrocos istrambogravetigos de su segraveculu 16 e parende cada tantu srsquoistocu ruingiadu in srsquoagraveera de mesunote In fines su pantasma est crogravempidu a su cugione de su passadissu a curtzu a srsquoaposentu de Washington su disditzadu Pro unrsquoiscuta srsquoest pasadu in srsquoigraventeri chi su bentu surbiende nche li pesaiat in cugravecuru sos pilos murros e lorigados tortighende in pinnigas grotescas e fantagravesticas srsquoorrore

Oscar Wilde21

sena nugravemene de su sudagraveriu Tando su relogravegiu at sonadu su cuar-tu e su pantasma at cumpresu chi su tempus nche fiat crogravempidu Srsquoat fatu unu risigheddu a sa sola e nchrsquoat coladu su cugione ma in pessu lrsquoat fatu cun una ghegravemida lastimosa de terrore nchrsquoest torradu a palas in segus e srsquoat cuadu sa cara isarbulida cun sas manos longas e ossudas Progravepiu in dae in antis suo brsquoaiat unrsquoi-spetru orrorosu firmu comente una figura dolada e mostruosu comente su bisu de unrsquoissentidu Sa conca fiat ispilida e lustrada sa cara tunda e grassa e bianca unrsquoiscracagravelliu orrorosu pariat chi aiat tortinadu sos liniamentos suos in unrsquoiscarigravengiu eternu Dae ogros nche lrsquoessiant a fiotu rajos de lughe ruja sa buca fiat unu putzu ladu de fogu e unu bestire orrorosu chi srsquoassimigiaiat a su suo cugugiaiat comente nie mudu cussu corpus de Titanu In petorras teniat unu cartellu cun iscritas curiosas in caragraveteres anti-gos chi pariat unu pagu unu pregone de cosas birgongiosas unu pagu unu registru de pecados agrestes unu pagu unu calendagraveriu terrorosu de su crigravemine e cun sa manu dereta teniat in artu unu farchione de atzagravergiu lughente

Sigomente no aiat bidu mai unrsquoispetru su pantasma de Can-terville srsquoat leadu unrsquoassuconu mannu e a pustis de agraveere dadu una mirada lestra a cussa aparitzione terrorosa si nchrsquoest torradu currende a srsquoaposentu suo trobeendemiddotsi in su sudagraveriu in srsquoigraventeri chi fiat colende in presse in presse in su passadissu e in fines lassendemiddotnche rugraveere srsquoistocu ruingiadu in sas botas militares de su ministru in ue srsquoin cras lrsquoat agatadu su maistru de sala Cando srsquoest agatadu in srsquointimidade de srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest ghetadu a subra de una banita e srsquoat cuadu sa cara suta de sas mantas Belle gasi a pustis de unu pagu srsquoispigraveridu animosu anti-gu de Canterville est torradu in possa e at detzigravedidu de andare a faeddare cun srsquoagraveteru pantasma in pessu chi esseret essidu su sole Tando progravepiu cando srsquoarbegraveschida fiat imprateende sos montigros est torradu a su logu in ue pro sa prima bia aiat ghetadu ogros a srsquoispetru ispramosu pessende chi in fines duos pantasmas fiant

Su pantaSma de Canterville 22

megravegius de unu e chi cun srsquoagiudu de custu amigu nou diat agraveere gherradu megravegius cun sos gremegraveddighes Cando su pantasma est crogravempidu a su logu perograve unrsquoispetagraveculu terrorosu si lrsquoest paradu in dae antis Carchi cosa est craru deviat egravessere capitada a srsquoispetru ca sa lughe si nche fiat falada de su totu dae sos ogros suos infos-sados su farchione lughente nche li fiat rutu dae manos e si fiat imbaradu a su muru in unrsquoatitugravedine tesa e incogravemoda Su panta-sma de Canterville est curtu a dae in antis e lrsquoat agarradu cun sos bratzos cando at bidu cun orrore chi sa conca nchrsquoest lassinada a terra e su corpus at leadu una postura incrinada tando srsquoest agatada astringhende una cortina de letu in cotonia bianca unrsquoi-scogravebolu unu lepone de masellaju in srsquoigraventeri chi a curtzu a pees brsquoaiat unu napu bograveidu Sena cumpregravendere custa trasformatzione curiosa at agarradu su cartellu cun presse abberborada e in cue in sa lughe murra de su mangianu at legraveghidu

Su pantasma de OtisSrsquoUgravenicu Ispetru Beru e OriginaleDade cara a sas Imitatziones Totu sos agraveteros sunt Farsos Tando at cumpresu totu Lrsquoaiant trampadu imboligadu leadu

in giru Sa mirada antiga de sos Cantervilles est torrada a essire in ogros srsquoat astrintu a pare sas ghinghias sena dentes e pesende sas manos alligiadas subra de sa conca at giuradu cunforma a sa fraseologia caraterigravestica de srsquoiscola antiga chi cando Chanticleer aeret sonadu duas bias cun su corru alligru suo bi diat agraveere agravepidu fatos de sagravembene e su Mortore diat egravessere coladu cun sos passos suos mudos

No aiat mancu agabbadu de fagraveghere custu giuramentu orroro-su chi dae sa cobertura a tegraveulas rujas de unrsquoistatzu a tesu srsquoat inte-

Oscar Wilde23

su unu puddu cantende Su pantasma at fatu unrsquoiscracagravelliu longu bassu e ragravenchidu e srsquoest postu a isetare At isetadu ora cun ora ma su puddu pro carchi resone curiosa no at torradu a cantare In fines a sas sete e mesu sas tzeracas acudende nche lrsquoant fatu lassare su bigiadogravergiu suo terrorosu e at ghiradu passu passu a srsquoaposentu suo pessende a su giuramentu suo vanu e a sos pessos suos abbadinados In cue at consultadu unos cantos libros de ca-valleria antiga chi lrsquoagradaiant a botu e at agatadu chi cada bia chi si faghiat custu giuramentu Chanticleer cantaiat semper pro sa segunda bia ldquoChi sa malaura crompat a su puddu malurdquo at murrungiadu ldquoApo connotu sas dies chi cun sa lantza mea forte li dia agraveere pertuntu sa gorgoena e lu dia agraveere fatu cantare man-cari esseret morturdquo Tando su pantasma srsquoest corcadu in su baule cogravemodu de prumu e brsquoest abbarradu finas a sero

Oscar Wilde24

IV

Srsquoin cras su pantasma fiat a beru degravebile e istracu Su turba-mentu terrorosu de sas ugravertimas bator chidas fiat cumintzende a tegravennere efetu Sos negravervios fiant a bigraveculos e si siddiat a su sonu prus legravebiu Pro chimbe dies est abbarradu in srsquoaposentu e in fines at detzigravedidu de lassare pegraverdere sa magra de sagravembene in su pamen-tu de sa biblioteca Si sa famigravelia Otis no lu cheriat est craru chi no lu meressiat Si bidet chi fiant pessones chi istaiant in unu gra-du bassu materiale de srsquoesistegraventzia e non fiant bonas a apretziare su valore simbogravelicu de sos fenogravemenos sensigravebiles Sa chistione de sas aparitziones fantasmagraveticas e srsquoisvilupu de sos corpos astrales fiant de seguru unrsquoagravetera cosa e non fiant suta de su controllu suo Fiat unu dovere suo solenne a essire a pigravegiu in su passadissu una bia in sa chida e a murrungiare carchi cosa dae su miradore su primu e su de tres megravercuris de cada mese e non bidiat comente pogravedere istransire custos doveres sena pegraverdere sa cara Est a beru chi sa vida sua fiat istada prena de malinnidade ma de su re-stu teniat contivigravegiu meda in totu su chi interessaiat su mundu subranaturale Pro agraveteros tres sagravebados duncas su pantasma est coladu che a su sogravelitu in su passadissu intre mesunote e sas tres de mangianu dende cara in cada manera a non si fagraveghere ne integravendere nen bigravedere Si nchrsquoaiat catzadu sas botas caminaiat prus a legravebiu chi podiat in sas tagraveulas betzas mandigadas dae su tagraveralu srsquoaiat postu una capa manna de velludu nieddu e srsquoaiat leadu su cuidadu de untare sas cadenas cun su lubrificadore ldquoRising Sun rdquo

Oscar Wilde25

Devo reconnograveschere chi at peleadu meda pro adotare custu megravediu nou de protetzione Belle gasi una note cando totu sa famigravelia fiat chenende su pantasma si nchrsquoest intradu a fura a srsquoaposentu de dormire de sennor Otis e at leadu srsquoampullita A sa prima srsquoin-tendiat unu pagu umiliadu ma pustis est istadu bastante sagravebiu de reconnograveschere chi podiat petzi faeddare bene de custu imbentu chi in unu tzertu sensu serviat pro sas finalidades suas Ma a begravetia de totu custu no lrsquoant lassadu in pasu Isterriant semper fu-neddas in su passadissu in ue su pantasma si trobeiat caminende in srsquoiscurigore e una bia cando fiat bestidu pro sa parte de ldquoIsacu Nieddu o su Cassadore de su Padente de Hogleyrdquo at fatu una ruta mala apeighende unu lassinogravengiu de butiru chi sos gremegraveddighes aiant istegraverridu dae srsquointrada de sa Sala de sos Aratzos a sa punta de srsquoiscala de linna de chercu Custu ugravertimu ingiugravergiu lrsquoat bati-du tantu venenu chi at detzigravedidu de fagraveghere unrsquoisfortzu finale pro afirmare sa dinnidade e sa positzione sotziale sua e at cuncorda-du de fagraveghere vigravesita a cuddos istudenteddos de Eton betiosos srsquoin cras note in su pessonagravegiu suo famadu de ldquoRupert srsquoAtrividu o su Conte Isconcadurdquo

Fiant prus de setanta annos chi no essiat a campu cun cussu travestimentu pro egravessere pretzisos dae cando aiat assustadu gasi meda Lady Barbara Modish sa galana chi issa aiat truncadu dere-tu srsquoafidu cun su giaju de su Lord Canterville de como e si nche fiat fuida a Gretna Green cun Jack Castletown su bellu decra-rende chi nudda in su mundu la diat agraveere cumbinta a intrare in una famigravelia chi permitiat a unrsquoispetru gasi orrorosu de passigiare in su terratzu in srsquointerlughes A Jack srsquoiscuru Lord Canterville lrsquoaiat isparadu in unu duellu in Wandsworth Common e Lady Barbara fiat morta de crebu in Tumbridge Wells in antis chi esse-ret coladu srsquoannu Duncas cussa aparitzione fiat istada una reses-sida manna in totu sos sensos Fiat semper e cando un ldquotrucurdquo difigravetzile meda si si podet impitare custa espressione gasi teatrale cun unu de sos mistegraverios prus mannos de su subranaturale o pro

Su pantaSma de Canterville 26

impreare unu tegravermine prus sientigraveficu su mundu ultranaturale e brsquoat postu tres oras intreas pro srsquoammaniare In fines totu fiat prontu e su pantasma fiat cuntentu meda de comente fiat postu Sas botas mannas de pedde chi andaiant cun su bestire fiant unu pagu tropu largas e at agatadu petzi una de sas pistolas ma in su cumplessu fiat bastante sudisfatu e a sa una e cuartu nchrsquoest essidu cun lebiesa dae srsquoinforru de linna e est coladu tragravesina tragravesi-na in su passadissu Cando nchrsquoest crogravempidu a srsquoaposentu ocupa-du dae sos gremegraveddighes chi mi paret chi si naraiat srsquoAposentu Biaitu pro su colore de sas cortinas at agatadu sa ghenna ghirada Isperende de fagraveghere unrsquointrada a efetu lrsquoat aberta in campu ma una broca grae de abba nche lrsquoest ruta a subra infundendemiddotlu totu cantu e manchende sa pala manca de pagos tzentigravemetros In su matessi tempus at intesu iscracagravellios abbrandados benende dae su letu a baldachinu Srsquoiscossa a su sistema nerbiosu suo est istada gasi manna chi si nchrsquoest torradu a srsquoaposentu suo currende che coete e srsquoin cras at degravevidu abbarrare in letu cun unu rifriu malu Srsquougravenica cosa chi lrsquoacunortaiat de totu custa paristograveria fiat chi non srsquoaiat giutu in fatu sa conca ca si lrsquoaeret fatu sas cunseguegraventzias diant agraveere pogravetzidu egravessere segraverias a beru

Duncas lrsquoest begravennidu mancu srsquoisperu de pogravedere assustare cussa famigravelia americana grussera e srsquoest acuntentadu comente regravegula de trasinare in sos passadissos cun iscarpas de sola modde cun unrsquoisserpa grussa ruja imboligada in tzugru ca timiat sas curren-tes e unrsquoarchibusu minore srsquoin casu sos gremegraveddighes lrsquoaerent atacadu Su corfu finale lrsquoat retzidu su deghennoe de cabudanni Su pantasma fiat faladu a giosso a srsquointrada manna seguru chi nessi in cue no li diant agraveere dadu infadu e si fiat ispassiende a fagraveghere cummentos brullanos subra de sas fotografias mannas ti-radas dae Saroni de su ministru de sos Istados Unidos e de sa mu-gere chi como fiant intradas in parte de sos ritratos de sa famigravelia Canterville Fiat bestida in manera elementare ma elegante cun unu sudagraveriu longu magradu de terra de campusantu srsquoaiat ligadu

Oscar Wilde27

sa massidda cun una ria de linu grogu e giughiat una lantia mi-nore e una pala de interramortos Infatis srsquoaiat postu su bestire de su pessonagravegiu de ldquoGiona Sena Losa o su Furone de Mortos de Chertsey Barnrdquo una de sas megravegius impersonificatziones suas chi sos Cantervilles teniant totu sas resones de si ndrsquoammentare ca fiat istada srsquoorigravegine bera de sa bria cun su bighinu issoro Lord Rufford Fiant belle sas duas e cuartu de mangianu e a su chi si podiat intzertare non brsquoaiat prus nemos pesadu Ma in srsquoigraventeri chi fiat passigende chirru a sa biblioteca pro bigravedere si brsquoaiat galu tratas de sa magra de sagravembene totu in unu nche li sunt crogravempi-das dae unu cugione iscuru duas figuras chi fiant iscotzulende che issentidos sos bratzos subra de sa conca issoro e lrsquoant tzichir-riadu ldquoBUUrdquo in srsquoorigra

Leadu dae unrsquoispramu chi cunsiderada sa situatzione si po-diat cunsiderare un cosa naturale su pantasma srsquoest postu a cugraver-rere in sas iscalas ma at intopadu a Washington Otis chi lu fiat isetende cun una siringa de giardinu e sigomente sos inimigos lrsquoaiant inghiriadu a cada ala torrendemiddotlu a puntu malu su panta-sma est isvanegravessidu in unrsquoistufa manna de ferru chi pro bonaura non fiat alluta e at degravevidu torrare a srsquoaposentu suo colende in sas cannas fumagraverias e in sos cucumenales arribbende in unrsquoistadu terrorosu de brutura disograverdine e disisperu

A pustis de custu fatu non srsquoest bidu prus su pantasma in bar-danas a de note Sos gremegraveddighes lrsquoant isetadu in prus de unrsquooca-sione e cada note isparghiant corgiolu de nughe in sos passadis-sos dende infadu meda a su babbu e a sa mama e a sos tzeracos ma non brsquoaiat nudda de fagraveghere Fiat craru chi aiant fertu gasi meda sos sentimentos suos chi non si cheriat fagraveghere bigravedere prus Sennor Otis tando at torradu a leare in manu su traballu man-nu suo subra de srsquoistograveria de su Partidu Democragraveticu chi lu fiat impinnende dae unos cantos annos sa sennora Otis at amma-niadu una festa de clam-bake chi at ispantadu totu sa contea sos pitzinnos si sunt ghetados a su lacrosse a srsquoeuchre a su poker

Su pantaSma de Canterville 28

e a agraveteros giogos natzionales americanos e Virginia andaiat a caddu cun su pony suo in sas agravendelas de su parcu acumpangiada dae su giogravevanu Duca de Chershire chi fiat begravennidu a Canterville Chase pro bi colare srsquougravertima chida de vacagraventzias Totus oramai pessaiant chi su pantasma si nche fiat andadu e infatis su sennor Otis aiat iscritu una ligravetera in propogravesitu a Lord Canterville chi in risposta aiat espressadu su praghere suo prus mannu a integravendere custa noa e aiat imbiadu sos megravegius cumplimentos a sa mugere istimada de su ministru

Sos Otis perograve si fiant faddidos ca su pantasma fiat galu in sa domo e mancari esseret postu male non si fiat pro nudda acu-nortadu a lassare istare mescamente dae cando aiat intesu chi in mesu de sos istragravengios bi fiat su giogravevanu Duca de Cheshire chi su tziu de su babbu Lord Francis Stilton una bia aiat iscummissu chentu ghineas cun su Coronellu Carbury chi diat agraveere giogadu a dados cun su pantasma de Canterville e lrsquoaiant agatadu srsquoincragraves mangianu istegraverridu in su pamentu de sa sala de su poker in unrsquoi-stadu tale de impotegraventzia paraligravetica chi mancari apat campadu finas a betzu dae tando no est resessidu prus a nagraverrere agraveteru si non ldquoduos sesrdquo Totus in cussu tempus ischiant ite fiat capitadu mancari chi pro rispetu de sos sentimentos de sas duas famigravelias nogravebiles srsquoesseret fatu de totu pro cuare sa cosa e si podet agatare unu rendecontu cumpretu de sas tzircustagraventzias ligadas a custu fatu in su de tres volugravemenes de ldquoAmmentos de su Prigraventzipe Re-gente e de sos Amigos suosrdquo iscritu dae Lord Tattle Su panta-sma est craru teniat su pidinu de mustrare chi no aiat pegraverdidu srsquoinfluegraventzia sua in sos Stiltons chi cun custa famigravelia fiat impa-rentadu dae tesu ca una sorrastra sua si fiat cojuada en secondes noces cun su Sieur de Bulkeley chi dae issu comente totus ischint sos Ducas de Cheshire benint in ligravenia direta Duncas at detzigravedidu de srsquoammaniare pro si mustrare a srsquoamoradeddu de Virginia in srsquoimpersonificatzione famada de su ldquoMogravengiu Vampiru o su Be-neditinu Sena Sagravembenerdquo una rapresentatzione gasi orrorosa chi

Oscar Wilde29

cando Lady Startup lrsquoaiat bida e custu fiat capitadu in srsquougravertima die de annu fatale de su 1764 si fiat posta a tzichirriare a sa prus arta li fiat begravennidu unrsquoatacu de apoplessia e si nche fiat morta in tempus de tres dies a pustis de agraveere diseredadu a sos Cantervilles chi fiant sos parentes suos prus a curtzu e de agraveere lassadu totu su dinare a srsquoapotecagraveriu suo de Londra In srsquougravertimu mamentu perograve su terrore chi teniat de sos gremegraveddighes aiat fatu abbarrare su pantasma in srsquoaposentu suo e su Duca minore aiat dormidu in pasu suta de su baldachinu mannu pinniadu de srsquoAposentu Reale bisende a Virgigravenia

Oscar Wilde30

V

Pagas dies a pustis Virgigravenia e su cavalieri suo pililorigadu sunt andados a caddu in sos prados de Brockley in ue issa colen-de in una cresura srsquoat istratzuladu gasi male su bestire chi cando est ghirada a domo at detzigravedidu de artziare in srsquoiscala de segus pro non si fagraveghere bigravedere Comente nchrsquoat coladu in presse sa Sala de sos Aratzos chi sa ghenna fiat aberta pro casualidade lrsquoest partu de bigravedere calicunu in intro e pessende chi esseret sa tzeraca de sa mama chi a bias giughiat a cue su traballu suo at abbaidadu a intro pro li pedire de li cosire su bestire Ite ispantu imbetzes cando at bidu chi fiat su pantasma de Canterville Lrsquoat bidu segraveidu a curtzu a sa ventana pompiende srsquooro ruinadu de sos agraverbores in-groghidos bolende in srsquoagraveera e sas fogravegias rujas ballende che issen-tidas in su viale longu Teniat sa conca imbarada a una manu in unrsquoistadu de depressione manna A sas beras su pantasma pariat gasi disditzadu e gasi postu male chi Virginiedda chi sa prima idea fiat istada de si nche fuire e de si frischiare in srsquoaposentu suo ndrsquoat tentu dolu e at detzigravedidu de proare a lrsquoacunortare Su passu de sa pitzinna fiat gasi legravebiu e sa malinconia de su pantasma gasi manna chi srsquoest abbigiadu de sa presegraventzia sua petzi cando lrsquoat faeddadu

ldquoMi dispraghet pro tenerdquo at naradu Virgigravenia ldquoma frades meos si nche ghirant a Eton cras tando si ti cumportas bene nemos trsquoat a dare prus infadurdquo

ldquoEst assurdu a mi pedire de mi cumportare benerdquo at rispostu

Oscar Wilde31

su pantasma furriendemiddotsi transidu a sa pitzinnedda galana chi si fiat atrivida a li faeddare ldquoprogravepiu assurdu Deo devo iscotzulare sas cadenas e ghegravemere colende in sos frigraveschios e passigiare a de note si est custu chi cheres nagraverrere Est srsquougravenica resone mea pro esigravestere rdquo

ldquoNo est una resone pro esigravestere e tue giai lrsquoischis chi ses istadu a beru isseleradu Sa sennora Umney nos at naradu sa prima die chi semus begravennidos a inoghe chi tue as mortu a mugere tuardquo

ldquoEja lrsquoammintordquo at naradu su pantasma cun arroddu ldquoma fiat petzi una chistione de famigravelia e non tocaiat agravetera genterdquo

ldquoEst isballiadu meda a ochigraveere a calicunurdquo at naradu Virgigravenia chi a bias teniat una gravidade puritana durche leada dae carchi antepassadu de srsquoInghilterra Noa

ldquoOh deo ogravedio sa severidade barata de srsquoegravetica astrata Mugere mea non baliat a nudda no mrsquoimmidonaiat sos collarinos co-mente si tocat e no ischiat a coghinare A lrsquoischis aia isparadu a unu cabrolu una die in su padente de Hogley progravepiu una begravestia bella e a lrsquoischis comente mi lrsquoat aparitzadu Oh ma no importat como ca est totu agabbadu e non pesso chi sos frades apant fatu una cosa galana a mi fagraveghere mograverrere de fagravemene mancari lrsquoapa morta deordquo

ldquoDe fagravemene trsquoant fatu mograverrere Oh sennor pantasma cheria nagraverrere Sir Simon fagravemene tenes Deo tegravengio unu cogone in sa taschedda A lu cheresrdquo

ldquoNono gragravetzias oramai non magravendigo prus ma ses istada ma-nerosa a beru a mi lu nagraverrere e de seguru ses meda prus simpagraveti-ca de sa famigravelia tua orrorosa rude vulgare disonestardquo

ldquoBastatrdquo at tzichirriadu Virgigravenia pistende su pee ldquoses tue chi ses rude e orrorosu e vulgare e si cherimus faeddare de di-sonestade lrsquoischis bene chi mi nchrsquoas furadu sos colores dae su cuntenidore meu pro proare a torrare a fagraveghere cussa magra de sagravembene ridigravecula in sa biblioteca In antis ti nchrsquoas leadu totu sos rujos finas su muradu e deo non podia prus pintare su sole

Su pantaSma de Canterville 32

intrendemiddotsimiddotnche tando ti nchrsquoas leadu su birde ismeraldu e su gro-gu cromadu e in fines mi nchrsquoat abbarradu srsquoigravendigu e su biancu tzinesu e podia pintare petzi iscenas cun sa lughe de sa luna chi sunt semper deprimidoras a las abbaidare e no est fagravetzile a las fagraveghere Non trsquoapo mai iscobiadu mancari essere infadada meda e mancari totu sa cosa esseret ridigravecula meda ca naremus sa beri-dade chie at intesu faeddare mai de sagravembene birde ismeraldurdquo

ldquoTando a nagraverrere su berurdquo at naradu su pantasma cun unu tonu masedu ldquoite podia fagraveghere Est una cosa difigravetzile meda a buscare sagravembene beru in dies de oe e sigomente aiat cumintza-du frade tuo cun su detersivu Paragon non bidia peruna resone pro no mi nche leare sos colores tuos E si faeddamus de colores est semper una chistione de preferegraventzias sos Cantervilles tenent sagravembene biaitu pro nagraverrere su prus biaitu de Inghilterra ma isco chi bois sos americanos non dades cara a cosas de custa castardquo

ldquoTue no ndrsquoischis nudda e sa megravegius cosas chi podes fagraveghere est a emigrare e a megiorare sa mente tua Babbu diat egravessere tropu cuntentu de ti dare unu billete gratis e mancari brsquoapat tassas artas subra de sos ispigraveridos de cada casta non bi diat agraveere problemas in sa dogana ca sos funtzionagraverios sunt totus de su Partidu De-mocragraveticu So segura chi in New York dias tegravennere una resessida manna Deo isco chi brsquoat pessones medas chi diant dare chen-tumigravegia dogravellaros pro agraveere unu giaju e galu de prus pro agraveere unu pantasma in famigraveliardquo

ldquoNon creo chi srsquoAmegraverica mi diat agradarerdquo ldquoPesso ca non tenimus nen ruinas nen cosas curiosasrdquo at nara-

du Virgigravenia befulana ldquoNudda ruinas nudda cosas curiosasrdquo at rispostu su panta-

sma ldquobois tenides sa flota bostra e sas maneras bostrasrdquoldquoBonas tardas Apo a andare a ue est babbu pro li fagraveghere dare

unrsquoagravetera chida de vacagraventzia a sos gremegraveddighesrdquoldquoPro praghere no andeis sennorina Virgigraveniardquo at tzichirriadu

ldquodeo so gasi a sa sola e gasi sena sorte chi a beru no isco ite fagraveghe-

Oscar Wilde33

re Deo chegravergio andare a dormire e non potzordquoldquoCustu est progravepiu assurdu Non deves fagraveghere agraveteru si no anda-

re a letu e istudare sa candela Est difigravetzile meda a bias a abbarra-re ischidos mescamente in cregravesia ma non brsquoat dificurtade peruna a si nche dormire Finas sas criaduras lrsquoischint fagraveghere e non sunt abbistas medardquo

ldquoDeo non dormo dae treghentos annosrdquo at naradu cun tristu-ra e sos ogros bellos in colore de chelu de Virgigravenia si sunt abertos a sa meravigravegia ldquosunt treghentos annos chi non dormo e mrsquointen-do unrsquoistrachitugravedinerdquo

Virgigravenia srsquoest fata segraveria e sas labrigheddas suas ant tregravemidu che fogravegias de rosa Srsquoest acurtziada a su pantasma e inghenugrendemiddotsi a costagravegiu srsquoat pompiadu sa cara sua betza e alligiada

ldquoSrsquoiscuru su pantasmardquo at murmuradu ldquonon tenes unu logu in ue dormirerdquo

ldquoIn srsquoagravetera ala de su padente de pinosrdquo at rispostu cun una bo-ghe bassa e bisadora ldquobrsquoat unu giardineddu In cue srsquoerba creschet arta e ispissa in cue bi sunt sos isteddos mannos e biancos de su bidduri in cue su rusinnolu cantat note note Note note cantat e sa luna frita de cristallu pogravempiat a giosso e srsquoeni isparghet sas cambas suas mannas mannas subra de sos chi dormintrdquo

Sos ogros de Virgigravenia si sunt infustos de prantu e srsquoat cuadu sa cara cun sas manos

ldquoCheres nagraverrere su Giardinu de sa Morterdquo at pispisadu ldquoEja Sa morte Sa morte devet egravessere gasi bella A corcare in

sa terra modde tabachina cun sos filos de erba nagravennigamiddotnagravenniga subra de sa conca e ascurtare su mudigravemene A non tegravennere ne eris e nen cras A ismentigare su tempus a perdonare sa vida a egravessere in pasu Tue mi podes agiuare Tue podes abegraverrere pro mene sos portales de sa domo de sa Morte ca srsquoAmore est semper cun te-gus e srsquoAmore est prus forte de sa Morterdquo

Virgigravenia srsquoest tregravemida una titia de fritu lrsquoat cursadu sa carena e pro pagas iscutas non srsquoat intesu sonu Issa si pariat comente chi

Su pantaSma de Canterville 34

esseret in unu bisu terrorosu Tando su pantasma at faeddadu torra e sa boghe sua pariat

srsquoograverchidu de su bentu ldquoIntesa mai lrsquoas sa profetzia antiga de sa ventana de sa biblio-

tecardquoldquoOh a srsquoispissurdquo at tzichirriadu sa pisedda abbaidende a susu

ldquoLa connosco bene a beru Est pintada in ligraveteras nieddas curiosas e benit male a la legraveghere Brsquoat petzi ses rias

Cando una pitzinna de oro podet otegravennereUna pregadoria dae sas lavras de su pecaduCando sa megravendula istograveiga dat frugravetoraE una criadura donat sas lagravegrimasTando totu sa domo at a abbarrare chietaE sa paghe at a falare in Canterville

Ma no isco ite cheret nagraverrererdquo ldquoCussas paragraveulas cherent nagraverrererdquo at naradu su pantasma cun

tristura ldquochi tue deves pragravenghere cun megus pro sos pecados meos ca deo no apo lagravegrimas e pregare cun megus pro srsquoagravenima mea ca deo no apo fide e tando si tue ses semper istada durche e bona e manerosa srsquoAgravenghelu de sa Morte at a tegravennere piedade de mene Tue as a bigravedere pantumas chi ponent a tigravemere in srsquoiscurigo-re e boghes malinnas trsquoant a pispisare in srsquoorigra ma non trsquoant a fagraveghere male ca contra a sa puresa de una pisedda sos pogravederes de srsquoInferru non podent bigravenchererdquo

Virgigravenia no at torradu imposta e su pantasma srsquoat tograverchidu sas manos cun unu disisperu agreste abbaidende sa conca brunda sua incrinada Totu in unu sa pitzinna srsquoest pesada isarbulida e cun una lughe curiosa in sos ogros ldquoDeo non timordquo at naradu a firmu ldquoe apo a pedire a srsquo Agravenghelu de tegravennere dolu de tenerdquo

Su pantasma srsquoest pesadu dae su seidogravergiu suo cun unu tzichigraver-riu degravebile de alligria e leendemiddotli sa manu srsquoest incrinadu cun sa gragravetzia de agraveteros tempos e bi lrsquoat basada Sos pograveddighes suos

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 15: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Oscar Wilde15

in letu pro ses chidas ca lrsquoaiat begravennidu unrsquoatacu de entzefalite e cando fiat sanada fiat torrada in paghe cun sa Cregravesia e aiat trun-cadu srsquoamighegraventzia cun Monsieur de Voltaire cuddu iscegraveticu fa-madu Srsquoat ammentadu cudda note terrorosa chi aiant agatadu a Lord Canterville su malinnu afoghende in srsquoispogiadogravergiu suo cun unu caddu de oros cravadu in gugraveturu isse in antis de mograver-rere aiat cunfessadu chi progravepiu cun cussa carta aiat trampadu a Charles James Fox in Crockfordrsquos furendemiddotnchemiddotli 50000 isterli-nas e giuraiat chi cussa carta bi lrsquoaiat fata ingurtire su pantasma Totu sas valentias mannas suas li torraiant a conca como dae su maistru de sala chi srsquoaiat isparadu unu corfu a cherbeddos in srsquoapartadogravergiu ca aiat bidu una manu birde tocheddende a su bi-dru de sa ventana a Lady Stutfield sa galana chi fiat custrinta a si pogravennere una fasca de velludu nieddu inghiriada in tzugru pro cuare su marcu de chimbe pograveddighes de fogu chi lrsquoaiant brusiadu sa pedde bianca nigraveida e chi in fines si fiat morta ghetendemiddotsi in srsquoistagraveniu de sas carpas in fundu a su Passigravegiu de su Re Cun srsquoe-gotismu entusiagravesticu de unrsquoartista beru su pantasma at torradu a pessare a sas rapresentatziones suas prus famadas e at bischisadu cun amargura cando lrsquoat torradu a conca srsquougravertima aparitzione sua comente lsquoReuben su Rujursquo o su lsquoPitzinnu Istrangulliadursquo su de-butu suo comente lsquoGibeon su Romasu su Sutzadore de Sagravembene de su Ghiddostragravergiu de Bexley rsquo e su furore chi aiat causadu in unu sero galanu de lagravempadas petzi su fatu chi si fiat postu a gio-gare a birillos cun sos ossos suos in su campu de tennis Como a pustis de totu custu deviant begravennere unos cantos americanos remitanos a li propogravennere su lubrificadore Rising Sun e a li gheta-re cabitzales a conca Fiat una cosa chi non si podiat bajulare In prus a perunu pantasma in srsquoistograveria lrsquoaiant tratadu gasi Duncas su pantasma at detzigravedidu de si nde pagare e est abbarradu finas a arbegraveschere meledende meda in sa cosa

Oscar Wilde16

III

Srsquoincragraves mangianu sos Otis cando fiant ismurgende paris ant arresonadu de su pantasma in manera bastante aprofundida Su ministru de sos Istados Unidos est craru fiat unu pagu infada-du ca su donu suo non fiat istadu atzetadu ldquoDeo non tegravengio su disigravegiurdquo at naradu ldquode li fagraveghere male e devo nagraverrere chi cunsi-derende totu su tempus chi srsquoat coladu in custa domo no mi paret una cosa progravepiu educada a li ghetare cabitzales a subrardquo (unrsquoos-servatzione giusta a beru chi perograve intendendemiddotla mi dispraghet a lu nagraverrere sos gremegraveddighes si fiant postos a rigraveere a iscracagravel-liu) ldquoPerograverdquo at sighidu a nagraverrere ldquosi a beru non cheret impitare su lubrificadore Rising Sun nche lrsquoamus a degravevere leare sas cadenas Diat egravessere a beru impossigravebile a dormire cun unu sonu de cussa casta in foras de sos aposentosrdquo

Semper e cando pro su restu de sa chida non sunt istados di-sturbados e srsquougravenica cosa chi abbivaiat srsquoatentzione issoro fiat sa magra de sagravembene chi sighiat a essire in su pamentu de sa biblio-teca Custa fiat a beru una cosa curiosa ca a de note su sennor Otis frischiaiat semper sa ghenna e sas ventanas fiant semper cungiadas cun sas istangas In prus pesaiat unu muntone de cum-mentos su fatu chi su colore cambiaiat cada die carchi mangianu fiat ruju cotu (comente de ruigravengiu) a bias in colore de cheregravesia a bias purpurinu brillante e una bia cando sunt falados a giosso pro sas pregadorias de famigravelia cunforma a sos ritos elementares de sa Cregravesia Ligravebera Episcopale Americana Riformada ant bidu

Oscar Wilde17

chi teniat unu colore birde ismeraldu lugorosu Custos cambia-mentos caleidoscogravepiscos faghiant ispassiare totu sa famigravelia e cada mangianu si faghiant iscummissas subra de su colore Srsquougravenica chi no intraiat in sa brulla fiat Virginiedda chi pro carchi resone chi non si podet cumpregravendere fiat semper anneada meda cando bi-diat sa magra de sagravembene e srsquoest posta belle a pragravenghere su man-gianu chi lrsquoat bida birde ismeraldu

Sa segunda aparitzione de su pantasma brsquoest istada domigraveniga note A pustis de pagu chi si nche fiant andados a letu unu tzocu terrorosu in sa sala totu in unu los at postos in arguai Dere-tu sunt curtos a giosso e ant bidu chi unrsquoarmadura antiga si fiat istacada dae su basamentu suo ruendemiddotnche in su pamentu de pe-dra in srsquoigraventeri chi segraveidu in una cadrea cun sa palera arta bi fiat su pantasma de Canterville chi si fiat isfrigatzende sos ghenugros cun unrsquoespressione de dolore mannu in cara Sos gremegraveddighes chi si nchrsquoaiant leadu in fatu sos iscopetes issoro totu in unu lrsquoant isparadu duas botzigheddas cun cudda pretzisione de mira chi srsquootenet petzi cun una pragravetica longa e cuidadosa cun su professore de calligrafia in srsquoigraventeri chi su ministru de sos Istados Unidos li puntaiat sa pistola e lrsquointimaiat cunforma a srsquoeticheta califor-niana de artziare in artu sas manos Su pantasma si nchrsquoest pe-sadu ritzu cun unu tzichigraverriu agreste de fele e est coladu a colo-brinu in mesu issoro comente negraveula morendemiddotnche sa candela de Washington Otis cando nche lrsquoest colada a curtzu e duncas lassendelos totus in srsquoiscurigore Cando est crogravempidu a sa punta de srsquoiscala su pantasma est torradu in trassa e at detzigravedidu de fagraveghere srsquoiscracagravelliu suo de dimograveniu Custu prus de una bia li fiat istadu profetosu a beru Narant chi aiat torradu a murra sa parruca de Lord Raker in una note ebbia e est seguru chi aiat custrintu tres tzeracas frantzesas de Lady Canterville a presentare sas dimissiones in antis de srsquoiscadegraventzia de su mese de proa Su pantasma duncas at fatu srsquoiscracagravelliu suo prus terrorosu e at fatu tregravemere sas bogravevedas antigas ma srsquoeco non si nche fiat galu morta

Su pantaSma de Canterville 18

chi una ghenna srsquoest aberta e sa sennora Otis est intrada cun una beste de intro asula narende ldquoSo timende chi vostegrave non srsquointendat bene e tando nche lrsquoapo giutu unrsquoampulla de tintura de su Dr Do-bell Si no at ismartidu lrsquoat a fagraveghere bene a berurdquo Su pantasma lrsquoat ghetadu unrsquoograda mala e at cumintzadu a srsquoammaniare pro si trasformare in unu cane nieddu mannumiddotmannu una valentia chi lrsquoaiat dadu fama giustamente e chi su dotore de famigravelia naraiat chi fiat sa resone de srsquoammachiadura crogravenica de su tziu de Lord Canterville srsquoOnoragravebile Thomas Horton Belle gasi unu sonu de passos acurtziendemiddotsi at istorradu su pessu suo terrososu su pan-tasma srsquoest acuntentadu de si fagraveghere unu pagu fosforescente e est iscumpartu cun una ghegravemida manna chi pariat essende dae campusantu progravepiu in su mamentu chi sos gremegraveddighes nche li fiant crogravempidos

Cando est arribbadu a srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest fala-du e si lrsquoat apoderadu su peus abbolotu Sa vulgaridade de sos gremegraveddighes e su materialismu grusseri de sa sennora Otis fiant est craru una cosa infadosa ma su chi lu poniat de prus in an-neu fiat su fatu chi non fiat resessidu a si pogravennere srsquoarmadura Aiat isperadu chi finas a sos americanos modernos si lrsquoesseret pesa-da sa tzudda bidende unrsquoIspetru In Armadura si non pro agraveteras resones bonas nessi pro rispetu de su poeta natzionale issoro Longfellow chi gragravetzias a sa poesia sua galana e incantadora srsquoa-iat coladu oras medas chi non teniat nudda de fagraveghere cando sos Cantervilles fiant in tzitade In prus fiat progravepiu srsquoarmadura sua Si lrsquoaiat posta cun egravesitu mannu in su torneu de Kenilworth e lrsquoa-iat fatu unu muntone de cumplimentos finas sa Reina Vigravergine in pessone Ma cando si lrsquoaiat posta lrsquoaiat bintu su pesu de sa coratza mannamiddotmanna e de srsquoelmu de atzagravergiu e fiat rutu in manera grae in su pamentu de pedra iscorgendemiddotsi sos ghenugros e faghendemiddotsi marcos biaitos in sas nughes de sa manu dereta

Pro carchi die a pustis de custu fatu su pantasma fiat ista-du male a beru e belle non fiat essidu dae srsquoaposentu si non pro

Oscar Wilde19

contibigiare sa magra de sagravembene Belle gasi tenendemiddotsi a contu si nche fiat sanadu e aiat detzigravedidu de fagraveghere sa de tres proas pro assustare su ministru de sos Istados Unidos e sa famigravelia sua At isseberadu una chenagravebura su deghessete de austu pro srsquoapa-ritzione sua e srsquoat coladu ora meda pompiende sos bestires suos detzidende in fines de leare unu capeddu mannu alilargu cun una pinna ruja unu sudagraveriu incrispadu in bursos e in tzugru e unrsquoisto-cu ruingiadu A parte de sero brsquoat agravepidu una traschia rebbesta de abba e su bentu fiat gasi forte chi totu sas ventanas e sas ghennas de sa domo antiga tremiant e trachidaiant A nagraverrere sa giusta fiat progravepiu custu su tempus chi lrsquoagradaiat Custos fiant sos disinnos suos diat egravessere intrada a bellu a bellu a srsquoaposentu de Washing-ton Otis lrsquoaiat agravepidu murrungiadu carchi cosa dae pees de su letu e si diat egravessere puntu tres bias in su gugraveturu a su sonu de una mugravesi-ca bassa Su pantasma a Washington lrsquoastiaiat in manera parti-culare ca ischiat chi fiat isse chi nche bogaiat sas magras famadas de sagravembene de Canterville impitende su ldquoPinkertonrsquos Paragon Detergentrdquo A pustis chi nchrsquoaeret torradu cussu giogravevanu atrividu e temeragraveriu a unrsquoistadu de terrore ispreadu diat egravessere andadu a srsquoaposentu ocupadu dae su ministru de sos Istados Unidos e dae sa mugere e aiat agravepidu postu una manu pigulosa in sos cherbed-dos de sa sennora Otis surbiende in srsquoorigra treme treme de su maridu sos segretos de sa domo de sos ossos Pro su chi pertocaiat a Virginiedda no aiat galu pessadu ite fagraveghere Issa no lrsquoaiat mai ghetadu ingiugravergios e fiat galana e manerosa Pagas ghegravemidas dae srsquoarmagravergiu at pessadu diant egravessere bastadas o si custu non es-seret bastadu a nche lrsquoischidare diat agraveere pogravetzidu chircare a srsquoa-pagraverpidu sa manta cun sos pograveddighes tegraveteros Pro su chi pertocaiat sos gremegraveddighes teniat progravepiu idea de los iscaddare Sa prima cosa de fagraveghere de seguru fiat a si lis segraveere a subra de petorras pro lis dare sa sensatzione afogadora de unu bisu malu Tando sigomente sos letos issoro fiant bastante a curtzu srsquounu a srsquoagraveteru si diat egravessere postu in mesu leende sa forma de unu mortu birde e

Su pantaSma de Canterville 20

astradu finas a cando non si diant egravessere fatos tegraveteros a srsquoispramu e in fines diat agraveere fuliadu su sudagraveriu e diat egravessere andada tragravegia tragravegia in srsquoaposentu cun sos ossos biancos nigraveidos e unrsquoogru a ro-dia faghende sa parte de ldquoTanielle su Mudu o srsquoIschegraveletru de su Suitzidardquo unu rogravele chi prus de una bia aiat tentu unrsquoefetu mannu e chi cunsideraiat belle aguale a sa parte famada sua de ldquoMartine su Manigraveacu o su Mistegraveriu Mascaradurdquo

A sas deghe e mesa su pantasma at intesu sa famigravelia andende a letu Pro una pagu de tempus lrsquoant dadu infadu sos iscacagravellios agrestes de sos gremegraveddighes chi cun srsquoalligria issoro ispessa-mentada de iscolanos si fiant ispassiende in antis de cumintzare a pasare Ma a sas ugravendighi e cuartu su logu fiat asseriadu e can-do at sonadu mesunote est essidu a campu Su cucumiau fiat iscu-dende sas alas a su bidru su corbu fiat croende dae srsquoeni e su ben-tu andaiat feri feri in sa domo ghemende che a unrsquoagravenima pegraverdida Ma sa famigravelia Otis fiat dormende sena connograveschere su destinu malu suo e prus a forte de srsquoabba e de sa traschia si intendiat su sorrogrogravengiu pegraverpere de su ministru de sos Istados Unidos Su pantasma est essidu a cua dae srsquoinforru de linna cun unu risi-gheddu malinnu in sa buca sua cruele e prighigionada e sa luna srsquoest cuada in palas de una nue cando nchrsquoat coladu a fura su mira-dore mannu in ue sos istemmas aragraveldicos suos e sos de sa mugere sua morta male fiant blasonados in colore de chelu e de oro Su pantasma fiat lassinende sena si pasare che a unrsquoumbra malinna e pariat chi finas srsquoiscurigore lrsquoascamaiat cando colaiat Totu in unu lrsquoest partu de integravendere calicunu cramende ma fiat petzi unu cane apeddende dae srsquoIstatzu Ruju e at sighidu a andare murrun-gende irrocos istrambogravetigos de su segraveculu 16 e parende cada tantu srsquoistocu ruingiadu in srsquoagraveera de mesunote In fines su pantasma est crogravempidu a su cugione de su passadissu a curtzu a srsquoaposentu de Washington su disditzadu Pro unrsquoiscuta srsquoest pasadu in srsquoigraventeri chi su bentu surbiende nche li pesaiat in cugravecuru sos pilos murros e lorigados tortighende in pinnigas grotescas e fantagravesticas srsquoorrore

Oscar Wilde21

sena nugravemene de su sudagraveriu Tando su relogravegiu at sonadu su cuar-tu e su pantasma at cumpresu chi su tempus nche fiat crogravempidu Srsquoat fatu unu risigheddu a sa sola e nchrsquoat coladu su cugione ma in pessu lrsquoat fatu cun una ghegravemida lastimosa de terrore nchrsquoest torradu a palas in segus e srsquoat cuadu sa cara isarbulida cun sas manos longas e ossudas Progravepiu in dae in antis suo brsquoaiat unrsquoi-spetru orrorosu firmu comente una figura dolada e mostruosu comente su bisu de unrsquoissentidu Sa conca fiat ispilida e lustrada sa cara tunda e grassa e bianca unrsquoiscracagravelliu orrorosu pariat chi aiat tortinadu sos liniamentos suos in unrsquoiscarigravengiu eternu Dae ogros nche lrsquoessiant a fiotu rajos de lughe ruja sa buca fiat unu putzu ladu de fogu e unu bestire orrorosu chi srsquoassimigiaiat a su suo cugugiaiat comente nie mudu cussu corpus de Titanu In petorras teniat unu cartellu cun iscritas curiosas in caragraveteres anti-gos chi pariat unu pagu unu pregone de cosas birgongiosas unu pagu unu registru de pecados agrestes unu pagu unu calendagraveriu terrorosu de su crigravemine e cun sa manu dereta teniat in artu unu farchione de atzagravergiu lughente

Sigomente no aiat bidu mai unrsquoispetru su pantasma de Can-terville srsquoat leadu unrsquoassuconu mannu e a pustis de agraveere dadu una mirada lestra a cussa aparitzione terrorosa si nchrsquoest torradu currende a srsquoaposentu suo trobeendemiddotsi in su sudagraveriu in srsquoigraventeri chi fiat colende in presse in presse in su passadissu e in fines lassendemiddotnche rugraveere srsquoistocu ruingiadu in sas botas militares de su ministru in ue srsquoin cras lrsquoat agatadu su maistru de sala Cando srsquoest agatadu in srsquointimidade de srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest ghetadu a subra de una banita e srsquoat cuadu sa cara suta de sas mantas Belle gasi a pustis de unu pagu srsquoispigraveridu animosu anti-gu de Canterville est torradu in possa e at detzigravedidu de andare a faeddare cun srsquoagraveteru pantasma in pessu chi esseret essidu su sole Tando progravepiu cando srsquoarbegraveschida fiat imprateende sos montigros est torradu a su logu in ue pro sa prima bia aiat ghetadu ogros a srsquoispetru ispramosu pessende chi in fines duos pantasmas fiant

Su pantaSma de Canterville 22

megravegius de unu e chi cun srsquoagiudu de custu amigu nou diat agraveere gherradu megravegius cun sos gremegraveddighes Cando su pantasma est crogravempidu a su logu perograve unrsquoispetagraveculu terrorosu si lrsquoest paradu in dae antis Carchi cosa est craru deviat egravessere capitada a srsquoispetru ca sa lughe si nche fiat falada de su totu dae sos ogros suos infos-sados su farchione lughente nche li fiat rutu dae manos e si fiat imbaradu a su muru in unrsquoatitugravedine tesa e incogravemoda Su panta-sma de Canterville est curtu a dae in antis e lrsquoat agarradu cun sos bratzos cando at bidu cun orrore chi sa conca nchrsquoest lassinada a terra e su corpus at leadu una postura incrinada tando srsquoest agatada astringhende una cortina de letu in cotonia bianca unrsquoi-scogravebolu unu lepone de masellaju in srsquoigraventeri chi a curtzu a pees brsquoaiat unu napu bograveidu Sena cumpregravendere custa trasformatzione curiosa at agarradu su cartellu cun presse abberborada e in cue in sa lughe murra de su mangianu at legraveghidu

Su pantasma de OtisSrsquoUgravenicu Ispetru Beru e OriginaleDade cara a sas Imitatziones Totu sos agraveteros sunt Farsos Tando at cumpresu totu Lrsquoaiant trampadu imboligadu leadu

in giru Sa mirada antiga de sos Cantervilles est torrada a essire in ogros srsquoat astrintu a pare sas ghinghias sena dentes e pesende sas manos alligiadas subra de sa conca at giuradu cunforma a sa fraseologia caraterigravestica de srsquoiscola antiga chi cando Chanticleer aeret sonadu duas bias cun su corru alligru suo bi diat agraveere agravepidu fatos de sagravembene e su Mortore diat egravessere coladu cun sos passos suos mudos

No aiat mancu agabbadu de fagraveghere custu giuramentu orroro-su chi dae sa cobertura a tegraveulas rujas de unrsquoistatzu a tesu srsquoat inte-

Oscar Wilde23

su unu puddu cantende Su pantasma at fatu unrsquoiscracagravelliu longu bassu e ragravenchidu e srsquoest postu a isetare At isetadu ora cun ora ma su puddu pro carchi resone curiosa no at torradu a cantare In fines a sas sete e mesu sas tzeracas acudende nche lrsquoant fatu lassare su bigiadogravergiu suo terrorosu e at ghiradu passu passu a srsquoaposentu suo pessende a su giuramentu suo vanu e a sos pessos suos abbadinados In cue at consultadu unos cantos libros de ca-valleria antiga chi lrsquoagradaiant a botu e at agatadu chi cada bia chi si faghiat custu giuramentu Chanticleer cantaiat semper pro sa segunda bia ldquoChi sa malaura crompat a su puddu malurdquo at murrungiadu ldquoApo connotu sas dies chi cun sa lantza mea forte li dia agraveere pertuntu sa gorgoena e lu dia agraveere fatu cantare man-cari esseret morturdquo Tando su pantasma srsquoest corcadu in su baule cogravemodu de prumu e brsquoest abbarradu finas a sero

Oscar Wilde24

IV

Srsquoin cras su pantasma fiat a beru degravebile e istracu Su turba-mentu terrorosu de sas ugravertimas bator chidas fiat cumintzende a tegravennere efetu Sos negravervios fiant a bigraveculos e si siddiat a su sonu prus legravebiu Pro chimbe dies est abbarradu in srsquoaposentu e in fines at detzigravedidu de lassare pegraverdere sa magra de sagravembene in su pamen-tu de sa biblioteca Si sa famigravelia Otis no lu cheriat est craru chi no lu meressiat Si bidet chi fiant pessones chi istaiant in unu gra-du bassu materiale de srsquoesistegraventzia e non fiant bonas a apretziare su valore simbogravelicu de sos fenogravemenos sensigravebiles Sa chistione de sas aparitziones fantasmagraveticas e srsquoisvilupu de sos corpos astrales fiant de seguru unrsquoagravetera cosa e non fiant suta de su controllu suo Fiat unu dovere suo solenne a essire a pigravegiu in su passadissu una bia in sa chida e a murrungiare carchi cosa dae su miradore su primu e su de tres megravercuris de cada mese e non bidiat comente pogravedere istransire custos doveres sena pegraverdere sa cara Est a beru chi sa vida sua fiat istada prena de malinnidade ma de su re-stu teniat contivigravegiu meda in totu su chi interessaiat su mundu subranaturale Pro agraveteros tres sagravebados duncas su pantasma est coladu che a su sogravelitu in su passadissu intre mesunote e sas tres de mangianu dende cara in cada manera a non si fagraveghere ne integravendere nen bigravedere Si nchrsquoaiat catzadu sas botas caminaiat prus a legravebiu chi podiat in sas tagraveulas betzas mandigadas dae su tagraveralu srsquoaiat postu una capa manna de velludu nieddu e srsquoaiat leadu su cuidadu de untare sas cadenas cun su lubrificadore ldquoRising Sun rdquo

Oscar Wilde25

Devo reconnograveschere chi at peleadu meda pro adotare custu megravediu nou de protetzione Belle gasi una note cando totu sa famigravelia fiat chenende su pantasma si nchrsquoest intradu a fura a srsquoaposentu de dormire de sennor Otis e at leadu srsquoampullita A sa prima srsquoin-tendiat unu pagu umiliadu ma pustis est istadu bastante sagravebiu de reconnograveschere chi podiat petzi faeddare bene de custu imbentu chi in unu tzertu sensu serviat pro sas finalidades suas Ma a begravetia de totu custu no lrsquoant lassadu in pasu Isterriant semper fu-neddas in su passadissu in ue su pantasma si trobeiat caminende in srsquoiscurigore e una bia cando fiat bestidu pro sa parte de ldquoIsacu Nieddu o su Cassadore de su Padente de Hogleyrdquo at fatu una ruta mala apeighende unu lassinogravengiu de butiru chi sos gremegraveddighes aiant istegraverridu dae srsquointrada de sa Sala de sos Aratzos a sa punta de srsquoiscala de linna de chercu Custu ugravertimu ingiugravergiu lrsquoat bati-du tantu venenu chi at detzigravedidu de fagraveghere unrsquoisfortzu finale pro afirmare sa dinnidade e sa positzione sotziale sua e at cuncorda-du de fagraveghere vigravesita a cuddos istudenteddos de Eton betiosos srsquoin cras note in su pessonagravegiu suo famadu de ldquoRupert srsquoAtrividu o su Conte Isconcadurdquo

Fiant prus de setanta annos chi no essiat a campu cun cussu travestimentu pro egravessere pretzisos dae cando aiat assustadu gasi meda Lady Barbara Modish sa galana chi issa aiat truncadu dere-tu srsquoafidu cun su giaju de su Lord Canterville de como e si nche fiat fuida a Gretna Green cun Jack Castletown su bellu decra-rende chi nudda in su mundu la diat agraveere cumbinta a intrare in una famigravelia chi permitiat a unrsquoispetru gasi orrorosu de passigiare in su terratzu in srsquointerlughes A Jack srsquoiscuru Lord Canterville lrsquoaiat isparadu in unu duellu in Wandsworth Common e Lady Barbara fiat morta de crebu in Tumbridge Wells in antis chi esse-ret coladu srsquoannu Duncas cussa aparitzione fiat istada una reses-sida manna in totu sos sensos Fiat semper e cando un ldquotrucurdquo difigravetzile meda si si podet impitare custa espressione gasi teatrale cun unu de sos mistegraverios prus mannos de su subranaturale o pro

Su pantaSma de Canterville 26

impreare unu tegravermine prus sientigraveficu su mundu ultranaturale e brsquoat postu tres oras intreas pro srsquoammaniare In fines totu fiat prontu e su pantasma fiat cuntentu meda de comente fiat postu Sas botas mannas de pedde chi andaiant cun su bestire fiant unu pagu tropu largas e at agatadu petzi una de sas pistolas ma in su cumplessu fiat bastante sudisfatu e a sa una e cuartu nchrsquoest essidu cun lebiesa dae srsquoinforru de linna e est coladu tragravesina tragravesi-na in su passadissu Cando nchrsquoest crogravempidu a srsquoaposentu ocupa-du dae sos gremegraveddighes chi mi paret chi si naraiat srsquoAposentu Biaitu pro su colore de sas cortinas at agatadu sa ghenna ghirada Isperende de fagraveghere unrsquointrada a efetu lrsquoat aberta in campu ma una broca grae de abba nche lrsquoest ruta a subra infundendemiddotlu totu cantu e manchende sa pala manca de pagos tzentigravemetros In su matessi tempus at intesu iscracagravellios abbrandados benende dae su letu a baldachinu Srsquoiscossa a su sistema nerbiosu suo est istada gasi manna chi si nchrsquoest torradu a srsquoaposentu suo currende che coete e srsquoin cras at degravevidu abbarrare in letu cun unu rifriu malu Srsquougravenica cosa chi lrsquoacunortaiat de totu custa paristograveria fiat chi non srsquoaiat giutu in fatu sa conca ca si lrsquoaeret fatu sas cunseguegraventzias diant agraveere pogravetzidu egravessere segraverias a beru

Duncas lrsquoest begravennidu mancu srsquoisperu de pogravedere assustare cussa famigravelia americana grussera e srsquoest acuntentadu comente regravegula de trasinare in sos passadissos cun iscarpas de sola modde cun unrsquoisserpa grussa ruja imboligada in tzugru ca timiat sas curren-tes e unrsquoarchibusu minore srsquoin casu sos gremegraveddighes lrsquoaerent atacadu Su corfu finale lrsquoat retzidu su deghennoe de cabudanni Su pantasma fiat faladu a giosso a srsquointrada manna seguru chi nessi in cue no li diant agraveere dadu infadu e si fiat ispassiende a fagraveghere cummentos brullanos subra de sas fotografias mannas ti-radas dae Saroni de su ministru de sos Istados Unidos e de sa mu-gere chi como fiant intradas in parte de sos ritratos de sa famigravelia Canterville Fiat bestida in manera elementare ma elegante cun unu sudagraveriu longu magradu de terra de campusantu srsquoaiat ligadu

Oscar Wilde27

sa massidda cun una ria de linu grogu e giughiat una lantia mi-nore e una pala de interramortos Infatis srsquoaiat postu su bestire de su pessonagravegiu de ldquoGiona Sena Losa o su Furone de Mortos de Chertsey Barnrdquo una de sas megravegius impersonificatziones suas chi sos Cantervilles teniant totu sas resones de si ndrsquoammentare ca fiat istada srsquoorigravegine bera de sa bria cun su bighinu issoro Lord Rufford Fiant belle sas duas e cuartu de mangianu e a su chi si podiat intzertare non brsquoaiat prus nemos pesadu Ma in srsquoigraventeri chi fiat passigende chirru a sa biblioteca pro bigravedere si brsquoaiat galu tratas de sa magra de sagravembene totu in unu nche li sunt crogravempi-das dae unu cugione iscuru duas figuras chi fiant iscotzulende che issentidos sos bratzos subra de sa conca issoro e lrsquoant tzichir-riadu ldquoBUUrdquo in srsquoorigra

Leadu dae unrsquoispramu chi cunsiderada sa situatzione si po-diat cunsiderare un cosa naturale su pantasma srsquoest postu a cugraver-rere in sas iscalas ma at intopadu a Washington Otis chi lu fiat isetende cun una siringa de giardinu e sigomente sos inimigos lrsquoaiant inghiriadu a cada ala torrendemiddotlu a puntu malu su panta-sma est isvanegravessidu in unrsquoistufa manna de ferru chi pro bonaura non fiat alluta e at degravevidu torrare a srsquoaposentu suo colende in sas cannas fumagraverias e in sos cucumenales arribbende in unrsquoistadu terrorosu de brutura disograverdine e disisperu

A pustis de custu fatu non srsquoest bidu prus su pantasma in bar-danas a de note Sos gremegraveddighes lrsquoant isetadu in prus de unrsquooca-sione e cada note isparghiant corgiolu de nughe in sos passadis-sos dende infadu meda a su babbu e a sa mama e a sos tzeracos ma non brsquoaiat nudda de fagraveghere Fiat craru chi aiant fertu gasi meda sos sentimentos suos chi non si cheriat fagraveghere bigravedere prus Sennor Otis tando at torradu a leare in manu su traballu man-nu suo subra de srsquoistograveria de su Partidu Democragraveticu chi lu fiat impinnende dae unos cantos annos sa sennora Otis at amma-niadu una festa de clam-bake chi at ispantadu totu sa contea sos pitzinnos si sunt ghetados a su lacrosse a srsquoeuchre a su poker

Su pantaSma de Canterville 28

e a agraveteros giogos natzionales americanos e Virginia andaiat a caddu cun su pony suo in sas agravendelas de su parcu acumpangiada dae su giogravevanu Duca de Chershire chi fiat begravennidu a Canterville Chase pro bi colare srsquougravertima chida de vacagraventzias Totus oramai pessaiant chi su pantasma si nche fiat andadu e infatis su sennor Otis aiat iscritu una ligravetera in propogravesitu a Lord Canterville chi in risposta aiat espressadu su praghere suo prus mannu a integravendere custa noa e aiat imbiadu sos megravegius cumplimentos a sa mugere istimada de su ministru

Sos Otis perograve si fiant faddidos ca su pantasma fiat galu in sa domo e mancari esseret postu male non si fiat pro nudda acu-nortadu a lassare istare mescamente dae cando aiat intesu chi in mesu de sos istragravengios bi fiat su giogravevanu Duca de Cheshire chi su tziu de su babbu Lord Francis Stilton una bia aiat iscummissu chentu ghineas cun su Coronellu Carbury chi diat agraveere giogadu a dados cun su pantasma de Canterville e lrsquoaiant agatadu srsquoincragraves mangianu istegraverridu in su pamentu de sa sala de su poker in unrsquoi-stadu tale de impotegraventzia paraligravetica chi mancari apat campadu finas a betzu dae tando no est resessidu prus a nagraverrere agraveteru si non ldquoduos sesrdquo Totus in cussu tempus ischiant ite fiat capitadu mancari chi pro rispetu de sos sentimentos de sas duas famigravelias nogravebiles srsquoesseret fatu de totu pro cuare sa cosa e si podet agatare unu rendecontu cumpretu de sas tzircustagraventzias ligadas a custu fatu in su de tres volugravemenes de ldquoAmmentos de su Prigraventzipe Re-gente e de sos Amigos suosrdquo iscritu dae Lord Tattle Su panta-sma est craru teniat su pidinu de mustrare chi no aiat pegraverdidu srsquoinfluegraventzia sua in sos Stiltons chi cun custa famigravelia fiat impa-rentadu dae tesu ca una sorrastra sua si fiat cojuada en secondes noces cun su Sieur de Bulkeley chi dae issu comente totus ischint sos Ducas de Cheshire benint in ligravenia direta Duncas at detzigravedidu de srsquoammaniare pro si mustrare a srsquoamoradeddu de Virginia in srsquoimpersonificatzione famada de su ldquoMogravengiu Vampiru o su Be-neditinu Sena Sagravembenerdquo una rapresentatzione gasi orrorosa chi

Oscar Wilde29

cando Lady Startup lrsquoaiat bida e custu fiat capitadu in srsquougravertima die de annu fatale de su 1764 si fiat posta a tzichirriare a sa prus arta li fiat begravennidu unrsquoatacu de apoplessia e si nche fiat morta in tempus de tres dies a pustis de agraveere diseredadu a sos Cantervilles chi fiant sos parentes suos prus a curtzu e de agraveere lassadu totu su dinare a srsquoapotecagraveriu suo de Londra In srsquougravertimu mamentu perograve su terrore chi teniat de sos gremegraveddighes aiat fatu abbarrare su pantasma in srsquoaposentu suo e su Duca minore aiat dormidu in pasu suta de su baldachinu mannu pinniadu de srsquoAposentu Reale bisende a Virgigravenia

Oscar Wilde30

V

Pagas dies a pustis Virgigravenia e su cavalieri suo pililorigadu sunt andados a caddu in sos prados de Brockley in ue issa colen-de in una cresura srsquoat istratzuladu gasi male su bestire chi cando est ghirada a domo at detzigravedidu de artziare in srsquoiscala de segus pro non si fagraveghere bigravedere Comente nchrsquoat coladu in presse sa Sala de sos Aratzos chi sa ghenna fiat aberta pro casualidade lrsquoest partu de bigravedere calicunu in intro e pessende chi esseret sa tzeraca de sa mama chi a bias giughiat a cue su traballu suo at abbaidadu a intro pro li pedire de li cosire su bestire Ite ispantu imbetzes cando at bidu chi fiat su pantasma de Canterville Lrsquoat bidu segraveidu a curtzu a sa ventana pompiende srsquooro ruinadu de sos agraverbores in-groghidos bolende in srsquoagraveera e sas fogravegias rujas ballende che issen-tidas in su viale longu Teniat sa conca imbarada a una manu in unrsquoistadu de depressione manna A sas beras su pantasma pariat gasi disditzadu e gasi postu male chi Virginiedda chi sa prima idea fiat istada de si nche fuire e de si frischiare in srsquoaposentu suo ndrsquoat tentu dolu e at detzigravedidu de proare a lrsquoacunortare Su passu de sa pitzinna fiat gasi legravebiu e sa malinconia de su pantasma gasi manna chi srsquoest abbigiadu de sa presegraventzia sua petzi cando lrsquoat faeddadu

ldquoMi dispraghet pro tenerdquo at naradu Virgigravenia ldquoma frades meos si nche ghirant a Eton cras tando si ti cumportas bene nemos trsquoat a dare prus infadurdquo

ldquoEst assurdu a mi pedire de mi cumportare benerdquo at rispostu

Oscar Wilde31

su pantasma furriendemiddotsi transidu a sa pitzinnedda galana chi si fiat atrivida a li faeddare ldquoprogravepiu assurdu Deo devo iscotzulare sas cadenas e ghegravemere colende in sos frigraveschios e passigiare a de note si est custu chi cheres nagraverrere Est srsquougravenica resone mea pro esigravestere rdquo

ldquoNo est una resone pro esigravestere e tue giai lrsquoischis chi ses istadu a beru isseleradu Sa sennora Umney nos at naradu sa prima die chi semus begravennidos a inoghe chi tue as mortu a mugere tuardquo

ldquoEja lrsquoammintordquo at naradu su pantasma cun arroddu ldquoma fiat petzi una chistione de famigravelia e non tocaiat agravetera genterdquo

ldquoEst isballiadu meda a ochigraveere a calicunurdquo at naradu Virgigravenia chi a bias teniat una gravidade puritana durche leada dae carchi antepassadu de srsquoInghilterra Noa

ldquoOh deo ogravedio sa severidade barata de srsquoegravetica astrata Mugere mea non baliat a nudda no mrsquoimmidonaiat sos collarinos co-mente si tocat e no ischiat a coghinare A lrsquoischis aia isparadu a unu cabrolu una die in su padente de Hogley progravepiu una begravestia bella e a lrsquoischis comente mi lrsquoat aparitzadu Oh ma no importat como ca est totu agabbadu e non pesso chi sos frades apant fatu una cosa galana a mi fagraveghere mograverrere de fagravemene mancari lrsquoapa morta deordquo

ldquoDe fagravemene trsquoant fatu mograverrere Oh sennor pantasma cheria nagraverrere Sir Simon fagravemene tenes Deo tegravengio unu cogone in sa taschedda A lu cheresrdquo

ldquoNono gragravetzias oramai non magravendigo prus ma ses istada ma-nerosa a beru a mi lu nagraverrere e de seguru ses meda prus simpagraveti-ca de sa famigravelia tua orrorosa rude vulgare disonestardquo

ldquoBastatrdquo at tzichirriadu Virgigravenia pistende su pee ldquoses tue chi ses rude e orrorosu e vulgare e si cherimus faeddare de di-sonestade lrsquoischis bene chi mi nchrsquoas furadu sos colores dae su cuntenidore meu pro proare a torrare a fagraveghere cussa magra de sagravembene ridigravecula in sa biblioteca In antis ti nchrsquoas leadu totu sos rujos finas su muradu e deo non podia prus pintare su sole

Su pantaSma de Canterville 32

intrendemiddotsimiddotnche tando ti nchrsquoas leadu su birde ismeraldu e su gro-gu cromadu e in fines mi nchrsquoat abbarradu srsquoigravendigu e su biancu tzinesu e podia pintare petzi iscenas cun sa lughe de sa luna chi sunt semper deprimidoras a las abbaidare e no est fagravetzile a las fagraveghere Non trsquoapo mai iscobiadu mancari essere infadada meda e mancari totu sa cosa esseret ridigravecula meda ca naremus sa beri-dade chie at intesu faeddare mai de sagravembene birde ismeraldurdquo

ldquoTando a nagraverrere su berurdquo at naradu su pantasma cun unu tonu masedu ldquoite podia fagraveghere Est una cosa difigravetzile meda a buscare sagravembene beru in dies de oe e sigomente aiat cumintza-du frade tuo cun su detersivu Paragon non bidia peruna resone pro no mi nche leare sos colores tuos E si faeddamus de colores est semper una chistione de preferegraventzias sos Cantervilles tenent sagravembene biaitu pro nagraverrere su prus biaitu de Inghilterra ma isco chi bois sos americanos non dades cara a cosas de custa castardquo

ldquoTue no ndrsquoischis nudda e sa megravegius cosas chi podes fagraveghere est a emigrare e a megiorare sa mente tua Babbu diat egravessere tropu cuntentu de ti dare unu billete gratis e mancari brsquoapat tassas artas subra de sos ispigraveridos de cada casta non bi diat agraveere problemas in sa dogana ca sos funtzionagraverios sunt totus de su Partidu De-mocragraveticu So segura chi in New York dias tegravennere una resessida manna Deo isco chi brsquoat pessones medas chi diant dare chen-tumigravegia dogravellaros pro agraveere unu giaju e galu de prus pro agraveere unu pantasma in famigraveliardquo

ldquoNon creo chi srsquoAmegraverica mi diat agradarerdquo ldquoPesso ca non tenimus nen ruinas nen cosas curiosasrdquo at nara-

du Virgigravenia befulana ldquoNudda ruinas nudda cosas curiosasrdquo at rispostu su panta-

sma ldquobois tenides sa flota bostra e sas maneras bostrasrdquoldquoBonas tardas Apo a andare a ue est babbu pro li fagraveghere dare

unrsquoagravetera chida de vacagraventzia a sos gremegraveddighesrdquoldquoPro praghere no andeis sennorina Virgigraveniardquo at tzichirriadu

ldquodeo so gasi a sa sola e gasi sena sorte chi a beru no isco ite fagraveghe-

Oscar Wilde33

re Deo chegravergio andare a dormire e non potzordquoldquoCustu est progravepiu assurdu Non deves fagraveghere agraveteru si no anda-

re a letu e istudare sa candela Est difigravetzile meda a bias a abbarra-re ischidos mescamente in cregravesia ma non brsquoat dificurtade peruna a si nche dormire Finas sas criaduras lrsquoischint fagraveghere e non sunt abbistas medardquo

ldquoDeo non dormo dae treghentos annosrdquo at naradu cun tristu-ra e sos ogros bellos in colore de chelu de Virgigravenia si sunt abertos a sa meravigravegia ldquosunt treghentos annos chi non dormo e mrsquointen-do unrsquoistrachitugravedinerdquo

Virgigravenia srsquoest fata segraveria e sas labrigheddas suas ant tregravemidu che fogravegias de rosa Srsquoest acurtziada a su pantasma e inghenugrendemiddotsi a costagravegiu srsquoat pompiadu sa cara sua betza e alligiada

ldquoSrsquoiscuru su pantasmardquo at murmuradu ldquonon tenes unu logu in ue dormirerdquo

ldquoIn srsquoagravetera ala de su padente de pinosrdquo at rispostu cun una bo-ghe bassa e bisadora ldquobrsquoat unu giardineddu In cue srsquoerba creschet arta e ispissa in cue bi sunt sos isteddos mannos e biancos de su bidduri in cue su rusinnolu cantat note note Note note cantat e sa luna frita de cristallu pogravempiat a giosso e srsquoeni isparghet sas cambas suas mannas mannas subra de sos chi dormintrdquo

Sos ogros de Virgigravenia si sunt infustos de prantu e srsquoat cuadu sa cara cun sas manos

ldquoCheres nagraverrere su Giardinu de sa Morterdquo at pispisadu ldquoEja Sa morte Sa morte devet egravessere gasi bella A corcare in

sa terra modde tabachina cun sos filos de erba nagravennigamiddotnagravenniga subra de sa conca e ascurtare su mudigravemene A non tegravennere ne eris e nen cras A ismentigare su tempus a perdonare sa vida a egravessere in pasu Tue mi podes agiuare Tue podes abegraverrere pro mene sos portales de sa domo de sa Morte ca srsquoAmore est semper cun te-gus e srsquoAmore est prus forte de sa Morterdquo

Virgigravenia srsquoest tregravemida una titia de fritu lrsquoat cursadu sa carena e pro pagas iscutas non srsquoat intesu sonu Issa si pariat comente chi

Su pantaSma de Canterville 34

esseret in unu bisu terrorosu Tando su pantasma at faeddadu torra e sa boghe sua pariat

srsquoograverchidu de su bentu ldquoIntesa mai lrsquoas sa profetzia antiga de sa ventana de sa biblio-

tecardquoldquoOh a srsquoispissurdquo at tzichirriadu sa pisedda abbaidende a susu

ldquoLa connosco bene a beru Est pintada in ligraveteras nieddas curiosas e benit male a la legraveghere Brsquoat petzi ses rias

Cando una pitzinna de oro podet otegravennereUna pregadoria dae sas lavras de su pecaduCando sa megravendula istograveiga dat frugravetoraE una criadura donat sas lagravegrimasTando totu sa domo at a abbarrare chietaE sa paghe at a falare in Canterville

Ma no isco ite cheret nagraverrererdquo ldquoCussas paragraveulas cherent nagraverrererdquo at naradu su pantasma cun

tristura ldquochi tue deves pragravenghere cun megus pro sos pecados meos ca deo no apo lagravegrimas e pregare cun megus pro srsquoagravenima mea ca deo no apo fide e tando si tue ses semper istada durche e bona e manerosa srsquoAgravenghelu de sa Morte at a tegravennere piedade de mene Tue as a bigravedere pantumas chi ponent a tigravemere in srsquoiscurigo-re e boghes malinnas trsquoant a pispisare in srsquoorigra ma non trsquoant a fagraveghere male ca contra a sa puresa de una pisedda sos pogravederes de srsquoInferru non podent bigravenchererdquo

Virgigravenia no at torradu imposta e su pantasma srsquoat tograverchidu sas manos cun unu disisperu agreste abbaidende sa conca brunda sua incrinada Totu in unu sa pitzinna srsquoest pesada isarbulida e cun una lughe curiosa in sos ogros ldquoDeo non timordquo at naradu a firmu ldquoe apo a pedire a srsquo Agravenghelu de tegravennere dolu de tenerdquo

Su pantasma srsquoest pesadu dae su seidogravergiu suo cun unu tzichigraver-riu degravebile de alligria e leendemiddotli sa manu srsquoest incrinadu cun sa gragravetzia de agraveteros tempos e bi lrsquoat basada Sos pograveddighes suos

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 16: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Oscar Wilde16

III

Srsquoincragraves mangianu sos Otis cando fiant ismurgende paris ant arresonadu de su pantasma in manera bastante aprofundida Su ministru de sos Istados Unidos est craru fiat unu pagu infada-du ca su donu suo non fiat istadu atzetadu ldquoDeo non tegravengio su disigravegiurdquo at naradu ldquode li fagraveghere male e devo nagraverrere chi cunsi-derende totu su tempus chi srsquoat coladu in custa domo no mi paret una cosa progravepiu educada a li ghetare cabitzales a subrardquo (unrsquoos-servatzione giusta a beru chi perograve intendendemiddotla mi dispraghet a lu nagraverrere sos gremegraveddighes si fiant postos a rigraveere a iscracagravel-liu) ldquoPerograverdquo at sighidu a nagraverrere ldquosi a beru non cheret impitare su lubrificadore Rising Sun nche lrsquoamus a degravevere leare sas cadenas Diat egravessere a beru impossigravebile a dormire cun unu sonu de cussa casta in foras de sos aposentosrdquo

Semper e cando pro su restu de sa chida non sunt istados di-sturbados e srsquougravenica cosa chi abbivaiat srsquoatentzione issoro fiat sa magra de sagravembene chi sighiat a essire in su pamentu de sa biblio-teca Custa fiat a beru una cosa curiosa ca a de note su sennor Otis frischiaiat semper sa ghenna e sas ventanas fiant semper cungiadas cun sas istangas In prus pesaiat unu muntone de cum-mentos su fatu chi su colore cambiaiat cada die carchi mangianu fiat ruju cotu (comente de ruigravengiu) a bias in colore de cheregravesia a bias purpurinu brillante e una bia cando sunt falados a giosso pro sas pregadorias de famigravelia cunforma a sos ritos elementares de sa Cregravesia Ligravebera Episcopale Americana Riformada ant bidu

Oscar Wilde17

chi teniat unu colore birde ismeraldu lugorosu Custos cambia-mentos caleidoscogravepiscos faghiant ispassiare totu sa famigravelia e cada mangianu si faghiant iscummissas subra de su colore Srsquougravenica chi no intraiat in sa brulla fiat Virginiedda chi pro carchi resone chi non si podet cumpregravendere fiat semper anneada meda cando bi-diat sa magra de sagravembene e srsquoest posta belle a pragravenghere su man-gianu chi lrsquoat bida birde ismeraldu

Sa segunda aparitzione de su pantasma brsquoest istada domigraveniga note A pustis de pagu chi si nche fiant andados a letu unu tzocu terrorosu in sa sala totu in unu los at postos in arguai Dere-tu sunt curtos a giosso e ant bidu chi unrsquoarmadura antiga si fiat istacada dae su basamentu suo ruendemiddotnche in su pamentu de pe-dra in srsquoigraventeri chi segraveidu in una cadrea cun sa palera arta bi fiat su pantasma de Canterville chi si fiat isfrigatzende sos ghenugros cun unrsquoespressione de dolore mannu in cara Sos gremegraveddighes chi si nchrsquoaiant leadu in fatu sos iscopetes issoro totu in unu lrsquoant isparadu duas botzigheddas cun cudda pretzisione de mira chi srsquootenet petzi cun una pragravetica longa e cuidadosa cun su professore de calligrafia in srsquoigraventeri chi su ministru de sos Istados Unidos li puntaiat sa pistola e lrsquointimaiat cunforma a srsquoeticheta califor-niana de artziare in artu sas manos Su pantasma si nchrsquoest pe-sadu ritzu cun unu tzichigraverriu agreste de fele e est coladu a colo-brinu in mesu issoro comente negraveula morendemiddotnche sa candela de Washington Otis cando nche lrsquoest colada a curtzu e duncas lassendelos totus in srsquoiscurigore Cando est crogravempidu a sa punta de srsquoiscala su pantasma est torradu in trassa e at detzigravedidu de fagraveghere srsquoiscracagravelliu suo de dimograveniu Custu prus de una bia li fiat istadu profetosu a beru Narant chi aiat torradu a murra sa parruca de Lord Raker in una note ebbia e est seguru chi aiat custrintu tres tzeracas frantzesas de Lady Canterville a presentare sas dimissiones in antis de srsquoiscadegraventzia de su mese de proa Su pantasma duncas at fatu srsquoiscracagravelliu suo prus terrorosu e at fatu tregravemere sas bogravevedas antigas ma srsquoeco non si nche fiat galu morta

Su pantaSma de Canterville 18

chi una ghenna srsquoest aberta e sa sennora Otis est intrada cun una beste de intro asula narende ldquoSo timende chi vostegrave non srsquointendat bene e tando nche lrsquoapo giutu unrsquoampulla de tintura de su Dr Do-bell Si no at ismartidu lrsquoat a fagraveghere bene a berurdquo Su pantasma lrsquoat ghetadu unrsquoograda mala e at cumintzadu a srsquoammaniare pro si trasformare in unu cane nieddu mannumiddotmannu una valentia chi lrsquoaiat dadu fama giustamente e chi su dotore de famigravelia naraiat chi fiat sa resone de srsquoammachiadura crogravenica de su tziu de Lord Canterville srsquoOnoragravebile Thomas Horton Belle gasi unu sonu de passos acurtziendemiddotsi at istorradu su pessu suo terrososu su pan-tasma srsquoest acuntentadu de si fagraveghere unu pagu fosforescente e est iscumpartu cun una ghegravemida manna chi pariat essende dae campusantu progravepiu in su mamentu chi sos gremegraveddighes nche li fiant crogravempidos

Cando est arribbadu a srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest fala-du e si lrsquoat apoderadu su peus abbolotu Sa vulgaridade de sos gremegraveddighes e su materialismu grusseri de sa sennora Otis fiant est craru una cosa infadosa ma su chi lu poniat de prus in an-neu fiat su fatu chi non fiat resessidu a si pogravennere srsquoarmadura Aiat isperadu chi finas a sos americanos modernos si lrsquoesseret pesa-da sa tzudda bidende unrsquoIspetru In Armadura si non pro agraveteras resones bonas nessi pro rispetu de su poeta natzionale issoro Longfellow chi gragravetzias a sa poesia sua galana e incantadora srsquoa-iat coladu oras medas chi non teniat nudda de fagraveghere cando sos Cantervilles fiant in tzitade In prus fiat progravepiu srsquoarmadura sua Si lrsquoaiat posta cun egravesitu mannu in su torneu de Kenilworth e lrsquoa-iat fatu unu muntone de cumplimentos finas sa Reina Vigravergine in pessone Ma cando si lrsquoaiat posta lrsquoaiat bintu su pesu de sa coratza mannamiddotmanna e de srsquoelmu de atzagravergiu e fiat rutu in manera grae in su pamentu de pedra iscorgendemiddotsi sos ghenugros e faghendemiddotsi marcos biaitos in sas nughes de sa manu dereta

Pro carchi die a pustis de custu fatu su pantasma fiat ista-du male a beru e belle non fiat essidu dae srsquoaposentu si non pro

Oscar Wilde19

contibigiare sa magra de sagravembene Belle gasi tenendemiddotsi a contu si nche fiat sanadu e aiat detzigravedidu de fagraveghere sa de tres proas pro assustare su ministru de sos Istados Unidos e sa famigravelia sua At isseberadu una chenagravebura su deghessete de austu pro srsquoapa-ritzione sua e srsquoat coladu ora meda pompiende sos bestires suos detzidende in fines de leare unu capeddu mannu alilargu cun una pinna ruja unu sudagraveriu incrispadu in bursos e in tzugru e unrsquoisto-cu ruingiadu A parte de sero brsquoat agravepidu una traschia rebbesta de abba e su bentu fiat gasi forte chi totu sas ventanas e sas ghennas de sa domo antiga tremiant e trachidaiant A nagraverrere sa giusta fiat progravepiu custu su tempus chi lrsquoagradaiat Custos fiant sos disinnos suos diat egravessere intrada a bellu a bellu a srsquoaposentu de Washing-ton Otis lrsquoaiat agravepidu murrungiadu carchi cosa dae pees de su letu e si diat egravessere puntu tres bias in su gugraveturu a su sonu de una mugravesi-ca bassa Su pantasma a Washington lrsquoastiaiat in manera parti-culare ca ischiat chi fiat isse chi nche bogaiat sas magras famadas de sagravembene de Canterville impitende su ldquoPinkertonrsquos Paragon Detergentrdquo A pustis chi nchrsquoaeret torradu cussu giogravevanu atrividu e temeragraveriu a unrsquoistadu de terrore ispreadu diat egravessere andadu a srsquoaposentu ocupadu dae su ministru de sos Istados Unidos e dae sa mugere e aiat agravepidu postu una manu pigulosa in sos cherbed-dos de sa sennora Otis surbiende in srsquoorigra treme treme de su maridu sos segretos de sa domo de sos ossos Pro su chi pertocaiat a Virginiedda no aiat galu pessadu ite fagraveghere Issa no lrsquoaiat mai ghetadu ingiugravergios e fiat galana e manerosa Pagas ghegravemidas dae srsquoarmagravergiu at pessadu diant egravessere bastadas o si custu non es-seret bastadu a nche lrsquoischidare diat agraveere pogravetzidu chircare a srsquoa-pagraverpidu sa manta cun sos pograveddighes tegraveteros Pro su chi pertocaiat sos gremegraveddighes teniat progravepiu idea de los iscaddare Sa prima cosa de fagraveghere de seguru fiat a si lis segraveere a subra de petorras pro lis dare sa sensatzione afogadora de unu bisu malu Tando sigomente sos letos issoro fiant bastante a curtzu srsquounu a srsquoagraveteru si diat egravessere postu in mesu leende sa forma de unu mortu birde e

Su pantaSma de Canterville 20

astradu finas a cando non si diant egravessere fatos tegraveteros a srsquoispramu e in fines diat agraveere fuliadu su sudagraveriu e diat egravessere andada tragravegia tragravegia in srsquoaposentu cun sos ossos biancos nigraveidos e unrsquoogru a ro-dia faghende sa parte de ldquoTanielle su Mudu o srsquoIschegraveletru de su Suitzidardquo unu rogravele chi prus de una bia aiat tentu unrsquoefetu mannu e chi cunsideraiat belle aguale a sa parte famada sua de ldquoMartine su Manigraveacu o su Mistegraveriu Mascaradurdquo

A sas deghe e mesa su pantasma at intesu sa famigravelia andende a letu Pro una pagu de tempus lrsquoant dadu infadu sos iscacagravellios agrestes de sos gremegraveddighes chi cun srsquoalligria issoro ispessa-mentada de iscolanos si fiant ispassiende in antis de cumintzare a pasare Ma a sas ugravendighi e cuartu su logu fiat asseriadu e can-do at sonadu mesunote est essidu a campu Su cucumiau fiat iscu-dende sas alas a su bidru su corbu fiat croende dae srsquoeni e su ben-tu andaiat feri feri in sa domo ghemende che a unrsquoagravenima pegraverdida Ma sa famigravelia Otis fiat dormende sena connograveschere su destinu malu suo e prus a forte de srsquoabba e de sa traschia si intendiat su sorrogrogravengiu pegraverpere de su ministru de sos Istados Unidos Su pantasma est essidu a cua dae srsquoinforru de linna cun unu risi-gheddu malinnu in sa buca sua cruele e prighigionada e sa luna srsquoest cuada in palas de una nue cando nchrsquoat coladu a fura su mira-dore mannu in ue sos istemmas aragraveldicos suos e sos de sa mugere sua morta male fiant blasonados in colore de chelu e de oro Su pantasma fiat lassinende sena si pasare che a unrsquoumbra malinna e pariat chi finas srsquoiscurigore lrsquoascamaiat cando colaiat Totu in unu lrsquoest partu de integravendere calicunu cramende ma fiat petzi unu cane apeddende dae srsquoIstatzu Ruju e at sighidu a andare murrun-gende irrocos istrambogravetigos de su segraveculu 16 e parende cada tantu srsquoistocu ruingiadu in srsquoagraveera de mesunote In fines su pantasma est crogravempidu a su cugione de su passadissu a curtzu a srsquoaposentu de Washington su disditzadu Pro unrsquoiscuta srsquoest pasadu in srsquoigraventeri chi su bentu surbiende nche li pesaiat in cugravecuru sos pilos murros e lorigados tortighende in pinnigas grotescas e fantagravesticas srsquoorrore

Oscar Wilde21

sena nugravemene de su sudagraveriu Tando su relogravegiu at sonadu su cuar-tu e su pantasma at cumpresu chi su tempus nche fiat crogravempidu Srsquoat fatu unu risigheddu a sa sola e nchrsquoat coladu su cugione ma in pessu lrsquoat fatu cun una ghegravemida lastimosa de terrore nchrsquoest torradu a palas in segus e srsquoat cuadu sa cara isarbulida cun sas manos longas e ossudas Progravepiu in dae in antis suo brsquoaiat unrsquoi-spetru orrorosu firmu comente una figura dolada e mostruosu comente su bisu de unrsquoissentidu Sa conca fiat ispilida e lustrada sa cara tunda e grassa e bianca unrsquoiscracagravelliu orrorosu pariat chi aiat tortinadu sos liniamentos suos in unrsquoiscarigravengiu eternu Dae ogros nche lrsquoessiant a fiotu rajos de lughe ruja sa buca fiat unu putzu ladu de fogu e unu bestire orrorosu chi srsquoassimigiaiat a su suo cugugiaiat comente nie mudu cussu corpus de Titanu In petorras teniat unu cartellu cun iscritas curiosas in caragraveteres anti-gos chi pariat unu pagu unu pregone de cosas birgongiosas unu pagu unu registru de pecados agrestes unu pagu unu calendagraveriu terrorosu de su crigravemine e cun sa manu dereta teniat in artu unu farchione de atzagravergiu lughente

Sigomente no aiat bidu mai unrsquoispetru su pantasma de Can-terville srsquoat leadu unrsquoassuconu mannu e a pustis de agraveere dadu una mirada lestra a cussa aparitzione terrorosa si nchrsquoest torradu currende a srsquoaposentu suo trobeendemiddotsi in su sudagraveriu in srsquoigraventeri chi fiat colende in presse in presse in su passadissu e in fines lassendemiddotnche rugraveere srsquoistocu ruingiadu in sas botas militares de su ministru in ue srsquoin cras lrsquoat agatadu su maistru de sala Cando srsquoest agatadu in srsquointimidade de srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest ghetadu a subra de una banita e srsquoat cuadu sa cara suta de sas mantas Belle gasi a pustis de unu pagu srsquoispigraveridu animosu anti-gu de Canterville est torradu in possa e at detzigravedidu de andare a faeddare cun srsquoagraveteru pantasma in pessu chi esseret essidu su sole Tando progravepiu cando srsquoarbegraveschida fiat imprateende sos montigros est torradu a su logu in ue pro sa prima bia aiat ghetadu ogros a srsquoispetru ispramosu pessende chi in fines duos pantasmas fiant

Su pantaSma de Canterville 22

megravegius de unu e chi cun srsquoagiudu de custu amigu nou diat agraveere gherradu megravegius cun sos gremegraveddighes Cando su pantasma est crogravempidu a su logu perograve unrsquoispetagraveculu terrorosu si lrsquoest paradu in dae antis Carchi cosa est craru deviat egravessere capitada a srsquoispetru ca sa lughe si nche fiat falada de su totu dae sos ogros suos infos-sados su farchione lughente nche li fiat rutu dae manos e si fiat imbaradu a su muru in unrsquoatitugravedine tesa e incogravemoda Su panta-sma de Canterville est curtu a dae in antis e lrsquoat agarradu cun sos bratzos cando at bidu cun orrore chi sa conca nchrsquoest lassinada a terra e su corpus at leadu una postura incrinada tando srsquoest agatada astringhende una cortina de letu in cotonia bianca unrsquoi-scogravebolu unu lepone de masellaju in srsquoigraventeri chi a curtzu a pees brsquoaiat unu napu bograveidu Sena cumpregravendere custa trasformatzione curiosa at agarradu su cartellu cun presse abberborada e in cue in sa lughe murra de su mangianu at legraveghidu

Su pantasma de OtisSrsquoUgravenicu Ispetru Beru e OriginaleDade cara a sas Imitatziones Totu sos agraveteros sunt Farsos Tando at cumpresu totu Lrsquoaiant trampadu imboligadu leadu

in giru Sa mirada antiga de sos Cantervilles est torrada a essire in ogros srsquoat astrintu a pare sas ghinghias sena dentes e pesende sas manos alligiadas subra de sa conca at giuradu cunforma a sa fraseologia caraterigravestica de srsquoiscola antiga chi cando Chanticleer aeret sonadu duas bias cun su corru alligru suo bi diat agraveere agravepidu fatos de sagravembene e su Mortore diat egravessere coladu cun sos passos suos mudos

No aiat mancu agabbadu de fagraveghere custu giuramentu orroro-su chi dae sa cobertura a tegraveulas rujas de unrsquoistatzu a tesu srsquoat inte-

Oscar Wilde23

su unu puddu cantende Su pantasma at fatu unrsquoiscracagravelliu longu bassu e ragravenchidu e srsquoest postu a isetare At isetadu ora cun ora ma su puddu pro carchi resone curiosa no at torradu a cantare In fines a sas sete e mesu sas tzeracas acudende nche lrsquoant fatu lassare su bigiadogravergiu suo terrorosu e at ghiradu passu passu a srsquoaposentu suo pessende a su giuramentu suo vanu e a sos pessos suos abbadinados In cue at consultadu unos cantos libros de ca-valleria antiga chi lrsquoagradaiant a botu e at agatadu chi cada bia chi si faghiat custu giuramentu Chanticleer cantaiat semper pro sa segunda bia ldquoChi sa malaura crompat a su puddu malurdquo at murrungiadu ldquoApo connotu sas dies chi cun sa lantza mea forte li dia agraveere pertuntu sa gorgoena e lu dia agraveere fatu cantare man-cari esseret morturdquo Tando su pantasma srsquoest corcadu in su baule cogravemodu de prumu e brsquoest abbarradu finas a sero

Oscar Wilde24

IV

Srsquoin cras su pantasma fiat a beru degravebile e istracu Su turba-mentu terrorosu de sas ugravertimas bator chidas fiat cumintzende a tegravennere efetu Sos negravervios fiant a bigraveculos e si siddiat a su sonu prus legravebiu Pro chimbe dies est abbarradu in srsquoaposentu e in fines at detzigravedidu de lassare pegraverdere sa magra de sagravembene in su pamen-tu de sa biblioteca Si sa famigravelia Otis no lu cheriat est craru chi no lu meressiat Si bidet chi fiant pessones chi istaiant in unu gra-du bassu materiale de srsquoesistegraventzia e non fiant bonas a apretziare su valore simbogravelicu de sos fenogravemenos sensigravebiles Sa chistione de sas aparitziones fantasmagraveticas e srsquoisvilupu de sos corpos astrales fiant de seguru unrsquoagravetera cosa e non fiant suta de su controllu suo Fiat unu dovere suo solenne a essire a pigravegiu in su passadissu una bia in sa chida e a murrungiare carchi cosa dae su miradore su primu e su de tres megravercuris de cada mese e non bidiat comente pogravedere istransire custos doveres sena pegraverdere sa cara Est a beru chi sa vida sua fiat istada prena de malinnidade ma de su re-stu teniat contivigravegiu meda in totu su chi interessaiat su mundu subranaturale Pro agraveteros tres sagravebados duncas su pantasma est coladu che a su sogravelitu in su passadissu intre mesunote e sas tres de mangianu dende cara in cada manera a non si fagraveghere ne integravendere nen bigravedere Si nchrsquoaiat catzadu sas botas caminaiat prus a legravebiu chi podiat in sas tagraveulas betzas mandigadas dae su tagraveralu srsquoaiat postu una capa manna de velludu nieddu e srsquoaiat leadu su cuidadu de untare sas cadenas cun su lubrificadore ldquoRising Sun rdquo

Oscar Wilde25

Devo reconnograveschere chi at peleadu meda pro adotare custu megravediu nou de protetzione Belle gasi una note cando totu sa famigravelia fiat chenende su pantasma si nchrsquoest intradu a fura a srsquoaposentu de dormire de sennor Otis e at leadu srsquoampullita A sa prima srsquoin-tendiat unu pagu umiliadu ma pustis est istadu bastante sagravebiu de reconnograveschere chi podiat petzi faeddare bene de custu imbentu chi in unu tzertu sensu serviat pro sas finalidades suas Ma a begravetia de totu custu no lrsquoant lassadu in pasu Isterriant semper fu-neddas in su passadissu in ue su pantasma si trobeiat caminende in srsquoiscurigore e una bia cando fiat bestidu pro sa parte de ldquoIsacu Nieddu o su Cassadore de su Padente de Hogleyrdquo at fatu una ruta mala apeighende unu lassinogravengiu de butiru chi sos gremegraveddighes aiant istegraverridu dae srsquointrada de sa Sala de sos Aratzos a sa punta de srsquoiscala de linna de chercu Custu ugravertimu ingiugravergiu lrsquoat bati-du tantu venenu chi at detzigravedidu de fagraveghere unrsquoisfortzu finale pro afirmare sa dinnidade e sa positzione sotziale sua e at cuncorda-du de fagraveghere vigravesita a cuddos istudenteddos de Eton betiosos srsquoin cras note in su pessonagravegiu suo famadu de ldquoRupert srsquoAtrividu o su Conte Isconcadurdquo

Fiant prus de setanta annos chi no essiat a campu cun cussu travestimentu pro egravessere pretzisos dae cando aiat assustadu gasi meda Lady Barbara Modish sa galana chi issa aiat truncadu dere-tu srsquoafidu cun su giaju de su Lord Canterville de como e si nche fiat fuida a Gretna Green cun Jack Castletown su bellu decra-rende chi nudda in su mundu la diat agraveere cumbinta a intrare in una famigravelia chi permitiat a unrsquoispetru gasi orrorosu de passigiare in su terratzu in srsquointerlughes A Jack srsquoiscuru Lord Canterville lrsquoaiat isparadu in unu duellu in Wandsworth Common e Lady Barbara fiat morta de crebu in Tumbridge Wells in antis chi esse-ret coladu srsquoannu Duncas cussa aparitzione fiat istada una reses-sida manna in totu sos sensos Fiat semper e cando un ldquotrucurdquo difigravetzile meda si si podet impitare custa espressione gasi teatrale cun unu de sos mistegraverios prus mannos de su subranaturale o pro

Su pantaSma de Canterville 26

impreare unu tegravermine prus sientigraveficu su mundu ultranaturale e brsquoat postu tres oras intreas pro srsquoammaniare In fines totu fiat prontu e su pantasma fiat cuntentu meda de comente fiat postu Sas botas mannas de pedde chi andaiant cun su bestire fiant unu pagu tropu largas e at agatadu petzi una de sas pistolas ma in su cumplessu fiat bastante sudisfatu e a sa una e cuartu nchrsquoest essidu cun lebiesa dae srsquoinforru de linna e est coladu tragravesina tragravesi-na in su passadissu Cando nchrsquoest crogravempidu a srsquoaposentu ocupa-du dae sos gremegraveddighes chi mi paret chi si naraiat srsquoAposentu Biaitu pro su colore de sas cortinas at agatadu sa ghenna ghirada Isperende de fagraveghere unrsquointrada a efetu lrsquoat aberta in campu ma una broca grae de abba nche lrsquoest ruta a subra infundendemiddotlu totu cantu e manchende sa pala manca de pagos tzentigravemetros In su matessi tempus at intesu iscracagravellios abbrandados benende dae su letu a baldachinu Srsquoiscossa a su sistema nerbiosu suo est istada gasi manna chi si nchrsquoest torradu a srsquoaposentu suo currende che coete e srsquoin cras at degravevidu abbarrare in letu cun unu rifriu malu Srsquougravenica cosa chi lrsquoacunortaiat de totu custa paristograveria fiat chi non srsquoaiat giutu in fatu sa conca ca si lrsquoaeret fatu sas cunseguegraventzias diant agraveere pogravetzidu egravessere segraverias a beru

Duncas lrsquoest begravennidu mancu srsquoisperu de pogravedere assustare cussa famigravelia americana grussera e srsquoest acuntentadu comente regravegula de trasinare in sos passadissos cun iscarpas de sola modde cun unrsquoisserpa grussa ruja imboligada in tzugru ca timiat sas curren-tes e unrsquoarchibusu minore srsquoin casu sos gremegraveddighes lrsquoaerent atacadu Su corfu finale lrsquoat retzidu su deghennoe de cabudanni Su pantasma fiat faladu a giosso a srsquointrada manna seguru chi nessi in cue no li diant agraveere dadu infadu e si fiat ispassiende a fagraveghere cummentos brullanos subra de sas fotografias mannas ti-radas dae Saroni de su ministru de sos Istados Unidos e de sa mu-gere chi como fiant intradas in parte de sos ritratos de sa famigravelia Canterville Fiat bestida in manera elementare ma elegante cun unu sudagraveriu longu magradu de terra de campusantu srsquoaiat ligadu

Oscar Wilde27

sa massidda cun una ria de linu grogu e giughiat una lantia mi-nore e una pala de interramortos Infatis srsquoaiat postu su bestire de su pessonagravegiu de ldquoGiona Sena Losa o su Furone de Mortos de Chertsey Barnrdquo una de sas megravegius impersonificatziones suas chi sos Cantervilles teniant totu sas resones de si ndrsquoammentare ca fiat istada srsquoorigravegine bera de sa bria cun su bighinu issoro Lord Rufford Fiant belle sas duas e cuartu de mangianu e a su chi si podiat intzertare non brsquoaiat prus nemos pesadu Ma in srsquoigraventeri chi fiat passigende chirru a sa biblioteca pro bigravedere si brsquoaiat galu tratas de sa magra de sagravembene totu in unu nche li sunt crogravempi-das dae unu cugione iscuru duas figuras chi fiant iscotzulende che issentidos sos bratzos subra de sa conca issoro e lrsquoant tzichir-riadu ldquoBUUrdquo in srsquoorigra

Leadu dae unrsquoispramu chi cunsiderada sa situatzione si po-diat cunsiderare un cosa naturale su pantasma srsquoest postu a cugraver-rere in sas iscalas ma at intopadu a Washington Otis chi lu fiat isetende cun una siringa de giardinu e sigomente sos inimigos lrsquoaiant inghiriadu a cada ala torrendemiddotlu a puntu malu su panta-sma est isvanegravessidu in unrsquoistufa manna de ferru chi pro bonaura non fiat alluta e at degravevidu torrare a srsquoaposentu suo colende in sas cannas fumagraverias e in sos cucumenales arribbende in unrsquoistadu terrorosu de brutura disograverdine e disisperu

A pustis de custu fatu non srsquoest bidu prus su pantasma in bar-danas a de note Sos gremegraveddighes lrsquoant isetadu in prus de unrsquooca-sione e cada note isparghiant corgiolu de nughe in sos passadis-sos dende infadu meda a su babbu e a sa mama e a sos tzeracos ma non brsquoaiat nudda de fagraveghere Fiat craru chi aiant fertu gasi meda sos sentimentos suos chi non si cheriat fagraveghere bigravedere prus Sennor Otis tando at torradu a leare in manu su traballu man-nu suo subra de srsquoistograveria de su Partidu Democragraveticu chi lu fiat impinnende dae unos cantos annos sa sennora Otis at amma-niadu una festa de clam-bake chi at ispantadu totu sa contea sos pitzinnos si sunt ghetados a su lacrosse a srsquoeuchre a su poker

Su pantaSma de Canterville 28

e a agraveteros giogos natzionales americanos e Virginia andaiat a caddu cun su pony suo in sas agravendelas de su parcu acumpangiada dae su giogravevanu Duca de Chershire chi fiat begravennidu a Canterville Chase pro bi colare srsquougravertima chida de vacagraventzias Totus oramai pessaiant chi su pantasma si nche fiat andadu e infatis su sennor Otis aiat iscritu una ligravetera in propogravesitu a Lord Canterville chi in risposta aiat espressadu su praghere suo prus mannu a integravendere custa noa e aiat imbiadu sos megravegius cumplimentos a sa mugere istimada de su ministru

Sos Otis perograve si fiant faddidos ca su pantasma fiat galu in sa domo e mancari esseret postu male non si fiat pro nudda acu-nortadu a lassare istare mescamente dae cando aiat intesu chi in mesu de sos istragravengios bi fiat su giogravevanu Duca de Cheshire chi su tziu de su babbu Lord Francis Stilton una bia aiat iscummissu chentu ghineas cun su Coronellu Carbury chi diat agraveere giogadu a dados cun su pantasma de Canterville e lrsquoaiant agatadu srsquoincragraves mangianu istegraverridu in su pamentu de sa sala de su poker in unrsquoi-stadu tale de impotegraventzia paraligravetica chi mancari apat campadu finas a betzu dae tando no est resessidu prus a nagraverrere agraveteru si non ldquoduos sesrdquo Totus in cussu tempus ischiant ite fiat capitadu mancari chi pro rispetu de sos sentimentos de sas duas famigravelias nogravebiles srsquoesseret fatu de totu pro cuare sa cosa e si podet agatare unu rendecontu cumpretu de sas tzircustagraventzias ligadas a custu fatu in su de tres volugravemenes de ldquoAmmentos de su Prigraventzipe Re-gente e de sos Amigos suosrdquo iscritu dae Lord Tattle Su panta-sma est craru teniat su pidinu de mustrare chi no aiat pegraverdidu srsquoinfluegraventzia sua in sos Stiltons chi cun custa famigravelia fiat impa-rentadu dae tesu ca una sorrastra sua si fiat cojuada en secondes noces cun su Sieur de Bulkeley chi dae issu comente totus ischint sos Ducas de Cheshire benint in ligravenia direta Duncas at detzigravedidu de srsquoammaniare pro si mustrare a srsquoamoradeddu de Virginia in srsquoimpersonificatzione famada de su ldquoMogravengiu Vampiru o su Be-neditinu Sena Sagravembenerdquo una rapresentatzione gasi orrorosa chi

Oscar Wilde29

cando Lady Startup lrsquoaiat bida e custu fiat capitadu in srsquougravertima die de annu fatale de su 1764 si fiat posta a tzichirriare a sa prus arta li fiat begravennidu unrsquoatacu de apoplessia e si nche fiat morta in tempus de tres dies a pustis de agraveere diseredadu a sos Cantervilles chi fiant sos parentes suos prus a curtzu e de agraveere lassadu totu su dinare a srsquoapotecagraveriu suo de Londra In srsquougravertimu mamentu perograve su terrore chi teniat de sos gremegraveddighes aiat fatu abbarrare su pantasma in srsquoaposentu suo e su Duca minore aiat dormidu in pasu suta de su baldachinu mannu pinniadu de srsquoAposentu Reale bisende a Virgigravenia

Oscar Wilde30

V

Pagas dies a pustis Virgigravenia e su cavalieri suo pililorigadu sunt andados a caddu in sos prados de Brockley in ue issa colen-de in una cresura srsquoat istratzuladu gasi male su bestire chi cando est ghirada a domo at detzigravedidu de artziare in srsquoiscala de segus pro non si fagraveghere bigravedere Comente nchrsquoat coladu in presse sa Sala de sos Aratzos chi sa ghenna fiat aberta pro casualidade lrsquoest partu de bigravedere calicunu in intro e pessende chi esseret sa tzeraca de sa mama chi a bias giughiat a cue su traballu suo at abbaidadu a intro pro li pedire de li cosire su bestire Ite ispantu imbetzes cando at bidu chi fiat su pantasma de Canterville Lrsquoat bidu segraveidu a curtzu a sa ventana pompiende srsquooro ruinadu de sos agraverbores in-groghidos bolende in srsquoagraveera e sas fogravegias rujas ballende che issen-tidas in su viale longu Teniat sa conca imbarada a una manu in unrsquoistadu de depressione manna A sas beras su pantasma pariat gasi disditzadu e gasi postu male chi Virginiedda chi sa prima idea fiat istada de si nche fuire e de si frischiare in srsquoaposentu suo ndrsquoat tentu dolu e at detzigravedidu de proare a lrsquoacunortare Su passu de sa pitzinna fiat gasi legravebiu e sa malinconia de su pantasma gasi manna chi srsquoest abbigiadu de sa presegraventzia sua petzi cando lrsquoat faeddadu

ldquoMi dispraghet pro tenerdquo at naradu Virgigravenia ldquoma frades meos si nche ghirant a Eton cras tando si ti cumportas bene nemos trsquoat a dare prus infadurdquo

ldquoEst assurdu a mi pedire de mi cumportare benerdquo at rispostu

Oscar Wilde31

su pantasma furriendemiddotsi transidu a sa pitzinnedda galana chi si fiat atrivida a li faeddare ldquoprogravepiu assurdu Deo devo iscotzulare sas cadenas e ghegravemere colende in sos frigraveschios e passigiare a de note si est custu chi cheres nagraverrere Est srsquougravenica resone mea pro esigravestere rdquo

ldquoNo est una resone pro esigravestere e tue giai lrsquoischis chi ses istadu a beru isseleradu Sa sennora Umney nos at naradu sa prima die chi semus begravennidos a inoghe chi tue as mortu a mugere tuardquo

ldquoEja lrsquoammintordquo at naradu su pantasma cun arroddu ldquoma fiat petzi una chistione de famigravelia e non tocaiat agravetera genterdquo

ldquoEst isballiadu meda a ochigraveere a calicunurdquo at naradu Virgigravenia chi a bias teniat una gravidade puritana durche leada dae carchi antepassadu de srsquoInghilterra Noa

ldquoOh deo ogravedio sa severidade barata de srsquoegravetica astrata Mugere mea non baliat a nudda no mrsquoimmidonaiat sos collarinos co-mente si tocat e no ischiat a coghinare A lrsquoischis aia isparadu a unu cabrolu una die in su padente de Hogley progravepiu una begravestia bella e a lrsquoischis comente mi lrsquoat aparitzadu Oh ma no importat como ca est totu agabbadu e non pesso chi sos frades apant fatu una cosa galana a mi fagraveghere mograverrere de fagravemene mancari lrsquoapa morta deordquo

ldquoDe fagravemene trsquoant fatu mograverrere Oh sennor pantasma cheria nagraverrere Sir Simon fagravemene tenes Deo tegravengio unu cogone in sa taschedda A lu cheresrdquo

ldquoNono gragravetzias oramai non magravendigo prus ma ses istada ma-nerosa a beru a mi lu nagraverrere e de seguru ses meda prus simpagraveti-ca de sa famigravelia tua orrorosa rude vulgare disonestardquo

ldquoBastatrdquo at tzichirriadu Virgigravenia pistende su pee ldquoses tue chi ses rude e orrorosu e vulgare e si cherimus faeddare de di-sonestade lrsquoischis bene chi mi nchrsquoas furadu sos colores dae su cuntenidore meu pro proare a torrare a fagraveghere cussa magra de sagravembene ridigravecula in sa biblioteca In antis ti nchrsquoas leadu totu sos rujos finas su muradu e deo non podia prus pintare su sole

Su pantaSma de Canterville 32

intrendemiddotsimiddotnche tando ti nchrsquoas leadu su birde ismeraldu e su gro-gu cromadu e in fines mi nchrsquoat abbarradu srsquoigravendigu e su biancu tzinesu e podia pintare petzi iscenas cun sa lughe de sa luna chi sunt semper deprimidoras a las abbaidare e no est fagravetzile a las fagraveghere Non trsquoapo mai iscobiadu mancari essere infadada meda e mancari totu sa cosa esseret ridigravecula meda ca naremus sa beri-dade chie at intesu faeddare mai de sagravembene birde ismeraldurdquo

ldquoTando a nagraverrere su berurdquo at naradu su pantasma cun unu tonu masedu ldquoite podia fagraveghere Est una cosa difigravetzile meda a buscare sagravembene beru in dies de oe e sigomente aiat cumintza-du frade tuo cun su detersivu Paragon non bidia peruna resone pro no mi nche leare sos colores tuos E si faeddamus de colores est semper una chistione de preferegraventzias sos Cantervilles tenent sagravembene biaitu pro nagraverrere su prus biaitu de Inghilterra ma isco chi bois sos americanos non dades cara a cosas de custa castardquo

ldquoTue no ndrsquoischis nudda e sa megravegius cosas chi podes fagraveghere est a emigrare e a megiorare sa mente tua Babbu diat egravessere tropu cuntentu de ti dare unu billete gratis e mancari brsquoapat tassas artas subra de sos ispigraveridos de cada casta non bi diat agraveere problemas in sa dogana ca sos funtzionagraverios sunt totus de su Partidu De-mocragraveticu So segura chi in New York dias tegravennere una resessida manna Deo isco chi brsquoat pessones medas chi diant dare chen-tumigravegia dogravellaros pro agraveere unu giaju e galu de prus pro agraveere unu pantasma in famigraveliardquo

ldquoNon creo chi srsquoAmegraverica mi diat agradarerdquo ldquoPesso ca non tenimus nen ruinas nen cosas curiosasrdquo at nara-

du Virgigravenia befulana ldquoNudda ruinas nudda cosas curiosasrdquo at rispostu su panta-

sma ldquobois tenides sa flota bostra e sas maneras bostrasrdquoldquoBonas tardas Apo a andare a ue est babbu pro li fagraveghere dare

unrsquoagravetera chida de vacagraventzia a sos gremegraveddighesrdquoldquoPro praghere no andeis sennorina Virgigraveniardquo at tzichirriadu

ldquodeo so gasi a sa sola e gasi sena sorte chi a beru no isco ite fagraveghe-

Oscar Wilde33

re Deo chegravergio andare a dormire e non potzordquoldquoCustu est progravepiu assurdu Non deves fagraveghere agraveteru si no anda-

re a letu e istudare sa candela Est difigravetzile meda a bias a abbarra-re ischidos mescamente in cregravesia ma non brsquoat dificurtade peruna a si nche dormire Finas sas criaduras lrsquoischint fagraveghere e non sunt abbistas medardquo

ldquoDeo non dormo dae treghentos annosrdquo at naradu cun tristu-ra e sos ogros bellos in colore de chelu de Virgigravenia si sunt abertos a sa meravigravegia ldquosunt treghentos annos chi non dormo e mrsquointen-do unrsquoistrachitugravedinerdquo

Virgigravenia srsquoest fata segraveria e sas labrigheddas suas ant tregravemidu che fogravegias de rosa Srsquoest acurtziada a su pantasma e inghenugrendemiddotsi a costagravegiu srsquoat pompiadu sa cara sua betza e alligiada

ldquoSrsquoiscuru su pantasmardquo at murmuradu ldquonon tenes unu logu in ue dormirerdquo

ldquoIn srsquoagravetera ala de su padente de pinosrdquo at rispostu cun una bo-ghe bassa e bisadora ldquobrsquoat unu giardineddu In cue srsquoerba creschet arta e ispissa in cue bi sunt sos isteddos mannos e biancos de su bidduri in cue su rusinnolu cantat note note Note note cantat e sa luna frita de cristallu pogravempiat a giosso e srsquoeni isparghet sas cambas suas mannas mannas subra de sos chi dormintrdquo

Sos ogros de Virgigravenia si sunt infustos de prantu e srsquoat cuadu sa cara cun sas manos

ldquoCheres nagraverrere su Giardinu de sa Morterdquo at pispisadu ldquoEja Sa morte Sa morte devet egravessere gasi bella A corcare in

sa terra modde tabachina cun sos filos de erba nagravennigamiddotnagravenniga subra de sa conca e ascurtare su mudigravemene A non tegravennere ne eris e nen cras A ismentigare su tempus a perdonare sa vida a egravessere in pasu Tue mi podes agiuare Tue podes abegraverrere pro mene sos portales de sa domo de sa Morte ca srsquoAmore est semper cun te-gus e srsquoAmore est prus forte de sa Morterdquo

Virgigravenia srsquoest tregravemida una titia de fritu lrsquoat cursadu sa carena e pro pagas iscutas non srsquoat intesu sonu Issa si pariat comente chi

Su pantaSma de Canterville 34

esseret in unu bisu terrorosu Tando su pantasma at faeddadu torra e sa boghe sua pariat

srsquoograverchidu de su bentu ldquoIntesa mai lrsquoas sa profetzia antiga de sa ventana de sa biblio-

tecardquoldquoOh a srsquoispissurdquo at tzichirriadu sa pisedda abbaidende a susu

ldquoLa connosco bene a beru Est pintada in ligraveteras nieddas curiosas e benit male a la legraveghere Brsquoat petzi ses rias

Cando una pitzinna de oro podet otegravennereUna pregadoria dae sas lavras de su pecaduCando sa megravendula istograveiga dat frugravetoraE una criadura donat sas lagravegrimasTando totu sa domo at a abbarrare chietaE sa paghe at a falare in Canterville

Ma no isco ite cheret nagraverrererdquo ldquoCussas paragraveulas cherent nagraverrererdquo at naradu su pantasma cun

tristura ldquochi tue deves pragravenghere cun megus pro sos pecados meos ca deo no apo lagravegrimas e pregare cun megus pro srsquoagravenima mea ca deo no apo fide e tando si tue ses semper istada durche e bona e manerosa srsquoAgravenghelu de sa Morte at a tegravennere piedade de mene Tue as a bigravedere pantumas chi ponent a tigravemere in srsquoiscurigo-re e boghes malinnas trsquoant a pispisare in srsquoorigra ma non trsquoant a fagraveghere male ca contra a sa puresa de una pisedda sos pogravederes de srsquoInferru non podent bigravenchererdquo

Virgigravenia no at torradu imposta e su pantasma srsquoat tograverchidu sas manos cun unu disisperu agreste abbaidende sa conca brunda sua incrinada Totu in unu sa pitzinna srsquoest pesada isarbulida e cun una lughe curiosa in sos ogros ldquoDeo non timordquo at naradu a firmu ldquoe apo a pedire a srsquo Agravenghelu de tegravennere dolu de tenerdquo

Su pantasma srsquoest pesadu dae su seidogravergiu suo cun unu tzichigraver-riu degravebile de alligria e leendemiddotli sa manu srsquoest incrinadu cun sa gragravetzia de agraveteros tempos e bi lrsquoat basada Sos pograveddighes suos

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 17: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Oscar Wilde17

chi teniat unu colore birde ismeraldu lugorosu Custos cambia-mentos caleidoscogravepiscos faghiant ispassiare totu sa famigravelia e cada mangianu si faghiant iscummissas subra de su colore Srsquougravenica chi no intraiat in sa brulla fiat Virginiedda chi pro carchi resone chi non si podet cumpregravendere fiat semper anneada meda cando bi-diat sa magra de sagravembene e srsquoest posta belle a pragravenghere su man-gianu chi lrsquoat bida birde ismeraldu

Sa segunda aparitzione de su pantasma brsquoest istada domigraveniga note A pustis de pagu chi si nche fiant andados a letu unu tzocu terrorosu in sa sala totu in unu los at postos in arguai Dere-tu sunt curtos a giosso e ant bidu chi unrsquoarmadura antiga si fiat istacada dae su basamentu suo ruendemiddotnche in su pamentu de pe-dra in srsquoigraventeri chi segraveidu in una cadrea cun sa palera arta bi fiat su pantasma de Canterville chi si fiat isfrigatzende sos ghenugros cun unrsquoespressione de dolore mannu in cara Sos gremegraveddighes chi si nchrsquoaiant leadu in fatu sos iscopetes issoro totu in unu lrsquoant isparadu duas botzigheddas cun cudda pretzisione de mira chi srsquootenet petzi cun una pragravetica longa e cuidadosa cun su professore de calligrafia in srsquoigraventeri chi su ministru de sos Istados Unidos li puntaiat sa pistola e lrsquointimaiat cunforma a srsquoeticheta califor-niana de artziare in artu sas manos Su pantasma si nchrsquoest pe-sadu ritzu cun unu tzichigraverriu agreste de fele e est coladu a colo-brinu in mesu issoro comente negraveula morendemiddotnche sa candela de Washington Otis cando nche lrsquoest colada a curtzu e duncas lassendelos totus in srsquoiscurigore Cando est crogravempidu a sa punta de srsquoiscala su pantasma est torradu in trassa e at detzigravedidu de fagraveghere srsquoiscracagravelliu suo de dimograveniu Custu prus de una bia li fiat istadu profetosu a beru Narant chi aiat torradu a murra sa parruca de Lord Raker in una note ebbia e est seguru chi aiat custrintu tres tzeracas frantzesas de Lady Canterville a presentare sas dimissiones in antis de srsquoiscadegraventzia de su mese de proa Su pantasma duncas at fatu srsquoiscracagravelliu suo prus terrorosu e at fatu tregravemere sas bogravevedas antigas ma srsquoeco non si nche fiat galu morta

Su pantaSma de Canterville 18

chi una ghenna srsquoest aberta e sa sennora Otis est intrada cun una beste de intro asula narende ldquoSo timende chi vostegrave non srsquointendat bene e tando nche lrsquoapo giutu unrsquoampulla de tintura de su Dr Do-bell Si no at ismartidu lrsquoat a fagraveghere bene a berurdquo Su pantasma lrsquoat ghetadu unrsquoograda mala e at cumintzadu a srsquoammaniare pro si trasformare in unu cane nieddu mannumiddotmannu una valentia chi lrsquoaiat dadu fama giustamente e chi su dotore de famigravelia naraiat chi fiat sa resone de srsquoammachiadura crogravenica de su tziu de Lord Canterville srsquoOnoragravebile Thomas Horton Belle gasi unu sonu de passos acurtziendemiddotsi at istorradu su pessu suo terrososu su pan-tasma srsquoest acuntentadu de si fagraveghere unu pagu fosforescente e est iscumpartu cun una ghegravemida manna chi pariat essende dae campusantu progravepiu in su mamentu chi sos gremegraveddighes nche li fiant crogravempidos

Cando est arribbadu a srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest fala-du e si lrsquoat apoderadu su peus abbolotu Sa vulgaridade de sos gremegraveddighes e su materialismu grusseri de sa sennora Otis fiant est craru una cosa infadosa ma su chi lu poniat de prus in an-neu fiat su fatu chi non fiat resessidu a si pogravennere srsquoarmadura Aiat isperadu chi finas a sos americanos modernos si lrsquoesseret pesa-da sa tzudda bidende unrsquoIspetru In Armadura si non pro agraveteras resones bonas nessi pro rispetu de su poeta natzionale issoro Longfellow chi gragravetzias a sa poesia sua galana e incantadora srsquoa-iat coladu oras medas chi non teniat nudda de fagraveghere cando sos Cantervilles fiant in tzitade In prus fiat progravepiu srsquoarmadura sua Si lrsquoaiat posta cun egravesitu mannu in su torneu de Kenilworth e lrsquoa-iat fatu unu muntone de cumplimentos finas sa Reina Vigravergine in pessone Ma cando si lrsquoaiat posta lrsquoaiat bintu su pesu de sa coratza mannamiddotmanna e de srsquoelmu de atzagravergiu e fiat rutu in manera grae in su pamentu de pedra iscorgendemiddotsi sos ghenugros e faghendemiddotsi marcos biaitos in sas nughes de sa manu dereta

Pro carchi die a pustis de custu fatu su pantasma fiat ista-du male a beru e belle non fiat essidu dae srsquoaposentu si non pro

Oscar Wilde19

contibigiare sa magra de sagravembene Belle gasi tenendemiddotsi a contu si nche fiat sanadu e aiat detzigravedidu de fagraveghere sa de tres proas pro assustare su ministru de sos Istados Unidos e sa famigravelia sua At isseberadu una chenagravebura su deghessete de austu pro srsquoapa-ritzione sua e srsquoat coladu ora meda pompiende sos bestires suos detzidende in fines de leare unu capeddu mannu alilargu cun una pinna ruja unu sudagraveriu incrispadu in bursos e in tzugru e unrsquoisto-cu ruingiadu A parte de sero brsquoat agravepidu una traschia rebbesta de abba e su bentu fiat gasi forte chi totu sas ventanas e sas ghennas de sa domo antiga tremiant e trachidaiant A nagraverrere sa giusta fiat progravepiu custu su tempus chi lrsquoagradaiat Custos fiant sos disinnos suos diat egravessere intrada a bellu a bellu a srsquoaposentu de Washing-ton Otis lrsquoaiat agravepidu murrungiadu carchi cosa dae pees de su letu e si diat egravessere puntu tres bias in su gugraveturu a su sonu de una mugravesi-ca bassa Su pantasma a Washington lrsquoastiaiat in manera parti-culare ca ischiat chi fiat isse chi nche bogaiat sas magras famadas de sagravembene de Canterville impitende su ldquoPinkertonrsquos Paragon Detergentrdquo A pustis chi nchrsquoaeret torradu cussu giogravevanu atrividu e temeragraveriu a unrsquoistadu de terrore ispreadu diat egravessere andadu a srsquoaposentu ocupadu dae su ministru de sos Istados Unidos e dae sa mugere e aiat agravepidu postu una manu pigulosa in sos cherbed-dos de sa sennora Otis surbiende in srsquoorigra treme treme de su maridu sos segretos de sa domo de sos ossos Pro su chi pertocaiat a Virginiedda no aiat galu pessadu ite fagraveghere Issa no lrsquoaiat mai ghetadu ingiugravergios e fiat galana e manerosa Pagas ghegravemidas dae srsquoarmagravergiu at pessadu diant egravessere bastadas o si custu non es-seret bastadu a nche lrsquoischidare diat agraveere pogravetzidu chircare a srsquoa-pagraverpidu sa manta cun sos pograveddighes tegraveteros Pro su chi pertocaiat sos gremegraveddighes teniat progravepiu idea de los iscaddare Sa prima cosa de fagraveghere de seguru fiat a si lis segraveere a subra de petorras pro lis dare sa sensatzione afogadora de unu bisu malu Tando sigomente sos letos issoro fiant bastante a curtzu srsquounu a srsquoagraveteru si diat egravessere postu in mesu leende sa forma de unu mortu birde e

Su pantaSma de Canterville 20

astradu finas a cando non si diant egravessere fatos tegraveteros a srsquoispramu e in fines diat agraveere fuliadu su sudagraveriu e diat egravessere andada tragravegia tragravegia in srsquoaposentu cun sos ossos biancos nigraveidos e unrsquoogru a ro-dia faghende sa parte de ldquoTanielle su Mudu o srsquoIschegraveletru de su Suitzidardquo unu rogravele chi prus de una bia aiat tentu unrsquoefetu mannu e chi cunsideraiat belle aguale a sa parte famada sua de ldquoMartine su Manigraveacu o su Mistegraveriu Mascaradurdquo

A sas deghe e mesa su pantasma at intesu sa famigravelia andende a letu Pro una pagu de tempus lrsquoant dadu infadu sos iscacagravellios agrestes de sos gremegraveddighes chi cun srsquoalligria issoro ispessa-mentada de iscolanos si fiant ispassiende in antis de cumintzare a pasare Ma a sas ugravendighi e cuartu su logu fiat asseriadu e can-do at sonadu mesunote est essidu a campu Su cucumiau fiat iscu-dende sas alas a su bidru su corbu fiat croende dae srsquoeni e su ben-tu andaiat feri feri in sa domo ghemende che a unrsquoagravenima pegraverdida Ma sa famigravelia Otis fiat dormende sena connograveschere su destinu malu suo e prus a forte de srsquoabba e de sa traschia si intendiat su sorrogrogravengiu pegraverpere de su ministru de sos Istados Unidos Su pantasma est essidu a cua dae srsquoinforru de linna cun unu risi-gheddu malinnu in sa buca sua cruele e prighigionada e sa luna srsquoest cuada in palas de una nue cando nchrsquoat coladu a fura su mira-dore mannu in ue sos istemmas aragraveldicos suos e sos de sa mugere sua morta male fiant blasonados in colore de chelu e de oro Su pantasma fiat lassinende sena si pasare che a unrsquoumbra malinna e pariat chi finas srsquoiscurigore lrsquoascamaiat cando colaiat Totu in unu lrsquoest partu de integravendere calicunu cramende ma fiat petzi unu cane apeddende dae srsquoIstatzu Ruju e at sighidu a andare murrun-gende irrocos istrambogravetigos de su segraveculu 16 e parende cada tantu srsquoistocu ruingiadu in srsquoagraveera de mesunote In fines su pantasma est crogravempidu a su cugione de su passadissu a curtzu a srsquoaposentu de Washington su disditzadu Pro unrsquoiscuta srsquoest pasadu in srsquoigraventeri chi su bentu surbiende nche li pesaiat in cugravecuru sos pilos murros e lorigados tortighende in pinnigas grotescas e fantagravesticas srsquoorrore

Oscar Wilde21

sena nugravemene de su sudagraveriu Tando su relogravegiu at sonadu su cuar-tu e su pantasma at cumpresu chi su tempus nche fiat crogravempidu Srsquoat fatu unu risigheddu a sa sola e nchrsquoat coladu su cugione ma in pessu lrsquoat fatu cun una ghegravemida lastimosa de terrore nchrsquoest torradu a palas in segus e srsquoat cuadu sa cara isarbulida cun sas manos longas e ossudas Progravepiu in dae in antis suo brsquoaiat unrsquoi-spetru orrorosu firmu comente una figura dolada e mostruosu comente su bisu de unrsquoissentidu Sa conca fiat ispilida e lustrada sa cara tunda e grassa e bianca unrsquoiscracagravelliu orrorosu pariat chi aiat tortinadu sos liniamentos suos in unrsquoiscarigravengiu eternu Dae ogros nche lrsquoessiant a fiotu rajos de lughe ruja sa buca fiat unu putzu ladu de fogu e unu bestire orrorosu chi srsquoassimigiaiat a su suo cugugiaiat comente nie mudu cussu corpus de Titanu In petorras teniat unu cartellu cun iscritas curiosas in caragraveteres anti-gos chi pariat unu pagu unu pregone de cosas birgongiosas unu pagu unu registru de pecados agrestes unu pagu unu calendagraveriu terrorosu de su crigravemine e cun sa manu dereta teniat in artu unu farchione de atzagravergiu lughente

Sigomente no aiat bidu mai unrsquoispetru su pantasma de Can-terville srsquoat leadu unrsquoassuconu mannu e a pustis de agraveere dadu una mirada lestra a cussa aparitzione terrorosa si nchrsquoest torradu currende a srsquoaposentu suo trobeendemiddotsi in su sudagraveriu in srsquoigraventeri chi fiat colende in presse in presse in su passadissu e in fines lassendemiddotnche rugraveere srsquoistocu ruingiadu in sas botas militares de su ministru in ue srsquoin cras lrsquoat agatadu su maistru de sala Cando srsquoest agatadu in srsquointimidade de srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest ghetadu a subra de una banita e srsquoat cuadu sa cara suta de sas mantas Belle gasi a pustis de unu pagu srsquoispigraveridu animosu anti-gu de Canterville est torradu in possa e at detzigravedidu de andare a faeddare cun srsquoagraveteru pantasma in pessu chi esseret essidu su sole Tando progravepiu cando srsquoarbegraveschida fiat imprateende sos montigros est torradu a su logu in ue pro sa prima bia aiat ghetadu ogros a srsquoispetru ispramosu pessende chi in fines duos pantasmas fiant

Su pantaSma de Canterville 22

megravegius de unu e chi cun srsquoagiudu de custu amigu nou diat agraveere gherradu megravegius cun sos gremegraveddighes Cando su pantasma est crogravempidu a su logu perograve unrsquoispetagraveculu terrorosu si lrsquoest paradu in dae antis Carchi cosa est craru deviat egravessere capitada a srsquoispetru ca sa lughe si nche fiat falada de su totu dae sos ogros suos infos-sados su farchione lughente nche li fiat rutu dae manos e si fiat imbaradu a su muru in unrsquoatitugravedine tesa e incogravemoda Su panta-sma de Canterville est curtu a dae in antis e lrsquoat agarradu cun sos bratzos cando at bidu cun orrore chi sa conca nchrsquoest lassinada a terra e su corpus at leadu una postura incrinada tando srsquoest agatada astringhende una cortina de letu in cotonia bianca unrsquoi-scogravebolu unu lepone de masellaju in srsquoigraventeri chi a curtzu a pees brsquoaiat unu napu bograveidu Sena cumpregravendere custa trasformatzione curiosa at agarradu su cartellu cun presse abberborada e in cue in sa lughe murra de su mangianu at legraveghidu

Su pantasma de OtisSrsquoUgravenicu Ispetru Beru e OriginaleDade cara a sas Imitatziones Totu sos agraveteros sunt Farsos Tando at cumpresu totu Lrsquoaiant trampadu imboligadu leadu

in giru Sa mirada antiga de sos Cantervilles est torrada a essire in ogros srsquoat astrintu a pare sas ghinghias sena dentes e pesende sas manos alligiadas subra de sa conca at giuradu cunforma a sa fraseologia caraterigravestica de srsquoiscola antiga chi cando Chanticleer aeret sonadu duas bias cun su corru alligru suo bi diat agraveere agravepidu fatos de sagravembene e su Mortore diat egravessere coladu cun sos passos suos mudos

No aiat mancu agabbadu de fagraveghere custu giuramentu orroro-su chi dae sa cobertura a tegraveulas rujas de unrsquoistatzu a tesu srsquoat inte-

Oscar Wilde23

su unu puddu cantende Su pantasma at fatu unrsquoiscracagravelliu longu bassu e ragravenchidu e srsquoest postu a isetare At isetadu ora cun ora ma su puddu pro carchi resone curiosa no at torradu a cantare In fines a sas sete e mesu sas tzeracas acudende nche lrsquoant fatu lassare su bigiadogravergiu suo terrorosu e at ghiradu passu passu a srsquoaposentu suo pessende a su giuramentu suo vanu e a sos pessos suos abbadinados In cue at consultadu unos cantos libros de ca-valleria antiga chi lrsquoagradaiant a botu e at agatadu chi cada bia chi si faghiat custu giuramentu Chanticleer cantaiat semper pro sa segunda bia ldquoChi sa malaura crompat a su puddu malurdquo at murrungiadu ldquoApo connotu sas dies chi cun sa lantza mea forte li dia agraveere pertuntu sa gorgoena e lu dia agraveere fatu cantare man-cari esseret morturdquo Tando su pantasma srsquoest corcadu in su baule cogravemodu de prumu e brsquoest abbarradu finas a sero

Oscar Wilde24

IV

Srsquoin cras su pantasma fiat a beru degravebile e istracu Su turba-mentu terrorosu de sas ugravertimas bator chidas fiat cumintzende a tegravennere efetu Sos negravervios fiant a bigraveculos e si siddiat a su sonu prus legravebiu Pro chimbe dies est abbarradu in srsquoaposentu e in fines at detzigravedidu de lassare pegraverdere sa magra de sagravembene in su pamen-tu de sa biblioteca Si sa famigravelia Otis no lu cheriat est craru chi no lu meressiat Si bidet chi fiant pessones chi istaiant in unu gra-du bassu materiale de srsquoesistegraventzia e non fiant bonas a apretziare su valore simbogravelicu de sos fenogravemenos sensigravebiles Sa chistione de sas aparitziones fantasmagraveticas e srsquoisvilupu de sos corpos astrales fiant de seguru unrsquoagravetera cosa e non fiant suta de su controllu suo Fiat unu dovere suo solenne a essire a pigravegiu in su passadissu una bia in sa chida e a murrungiare carchi cosa dae su miradore su primu e su de tres megravercuris de cada mese e non bidiat comente pogravedere istransire custos doveres sena pegraverdere sa cara Est a beru chi sa vida sua fiat istada prena de malinnidade ma de su re-stu teniat contivigravegiu meda in totu su chi interessaiat su mundu subranaturale Pro agraveteros tres sagravebados duncas su pantasma est coladu che a su sogravelitu in su passadissu intre mesunote e sas tres de mangianu dende cara in cada manera a non si fagraveghere ne integravendere nen bigravedere Si nchrsquoaiat catzadu sas botas caminaiat prus a legravebiu chi podiat in sas tagraveulas betzas mandigadas dae su tagraveralu srsquoaiat postu una capa manna de velludu nieddu e srsquoaiat leadu su cuidadu de untare sas cadenas cun su lubrificadore ldquoRising Sun rdquo

Oscar Wilde25

Devo reconnograveschere chi at peleadu meda pro adotare custu megravediu nou de protetzione Belle gasi una note cando totu sa famigravelia fiat chenende su pantasma si nchrsquoest intradu a fura a srsquoaposentu de dormire de sennor Otis e at leadu srsquoampullita A sa prima srsquoin-tendiat unu pagu umiliadu ma pustis est istadu bastante sagravebiu de reconnograveschere chi podiat petzi faeddare bene de custu imbentu chi in unu tzertu sensu serviat pro sas finalidades suas Ma a begravetia de totu custu no lrsquoant lassadu in pasu Isterriant semper fu-neddas in su passadissu in ue su pantasma si trobeiat caminende in srsquoiscurigore e una bia cando fiat bestidu pro sa parte de ldquoIsacu Nieddu o su Cassadore de su Padente de Hogleyrdquo at fatu una ruta mala apeighende unu lassinogravengiu de butiru chi sos gremegraveddighes aiant istegraverridu dae srsquointrada de sa Sala de sos Aratzos a sa punta de srsquoiscala de linna de chercu Custu ugravertimu ingiugravergiu lrsquoat bati-du tantu venenu chi at detzigravedidu de fagraveghere unrsquoisfortzu finale pro afirmare sa dinnidade e sa positzione sotziale sua e at cuncorda-du de fagraveghere vigravesita a cuddos istudenteddos de Eton betiosos srsquoin cras note in su pessonagravegiu suo famadu de ldquoRupert srsquoAtrividu o su Conte Isconcadurdquo

Fiant prus de setanta annos chi no essiat a campu cun cussu travestimentu pro egravessere pretzisos dae cando aiat assustadu gasi meda Lady Barbara Modish sa galana chi issa aiat truncadu dere-tu srsquoafidu cun su giaju de su Lord Canterville de como e si nche fiat fuida a Gretna Green cun Jack Castletown su bellu decra-rende chi nudda in su mundu la diat agraveere cumbinta a intrare in una famigravelia chi permitiat a unrsquoispetru gasi orrorosu de passigiare in su terratzu in srsquointerlughes A Jack srsquoiscuru Lord Canterville lrsquoaiat isparadu in unu duellu in Wandsworth Common e Lady Barbara fiat morta de crebu in Tumbridge Wells in antis chi esse-ret coladu srsquoannu Duncas cussa aparitzione fiat istada una reses-sida manna in totu sos sensos Fiat semper e cando un ldquotrucurdquo difigravetzile meda si si podet impitare custa espressione gasi teatrale cun unu de sos mistegraverios prus mannos de su subranaturale o pro

Su pantaSma de Canterville 26

impreare unu tegravermine prus sientigraveficu su mundu ultranaturale e brsquoat postu tres oras intreas pro srsquoammaniare In fines totu fiat prontu e su pantasma fiat cuntentu meda de comente fiat postu Sas botas mannas de pedde chi andaiant cun su bestire fiant unu pagu tropu largas e at agatadu petzi una de sas pistolas ma in su cumplessu fiat bastante sudisfatu e a sa una e cuartu nchrsquoest essidu cun lebiesa dae srsquoinforru de linna e est coladu tragravesina tragravesi-na in su passadissu Cando nchrsquoest crogravempidu a srsquoaposentu ocupa-du dae sos gremegraveddighes chi mi paret chi si naraiat srsquoAposentu Biaitu pro su colore de sas cortinas at agatadu sa ghenna ghirada Isperende de fagraveghere unrsquointrada a efetu lrsquoat aberta in campu ma una broca grae de abba nche lrsquoest ruta a subra infundendemiddotlu totu cantu e manchende sa pala manca de pagos tzentigravemetros In su matessi tempus at intesu iscracagravellios abbrandados benende dae su letu a baldachinu Srsquoiscossa a su sistema nerbiosu suo est istada gasi manna chi si nchrsquoest torradu a srsquoaposentu suo currende che coete e srsquoin cras at degravevidu abbarrare in letu cun unu rifriu malu Srsquougravenica cosa chi lrsquoacunortaiat de totu custa paristograveria fiat chi non srsquoaiat giutu in fatu sa conca ca si lrsquoaeret fatu sas cunseguegraventzias diant agraveere pogravetzidu egravessere segraverias a beru

Duncas lrsquoest begravennidu mancu srsquoisperu de pogravedere assustare cussa famigravelia americana grussera e srsquoest acuntentadu comente regravegula de trasinare in sos passadissos cun iscarpas de sola modde cun unrsquoisserpa grussa ruja imboligada in tzugru ca timiat sas curren-tes e unrsquoarchibusu minore srsquoin casu sos gremegraveddighes lrsquoaerent atacadu Su corfu finale lrsquoat retzidu su deghennoe de cabudanni Su pantasma fiat faladu a giosso a srsquointrada manna seguru chi nessi in cue no li diant agraveere dadu infadu e si fiat ispassiende a fagraveghere cummentos brullanos subra de sas fotografias mannas ti-radas dae Saroni de su ministru de sos Istados Unidos e de sa mu-gere chi como fiant intradas in parte de sos ritratos de sa famigravelia Canterville Fiat bestida in manera elementare ma elegante cun unu sudagraveriu longu magradu de terra de campusantu srsquoaiat ligadu

Oscar Wilde27

sa massidda cun una ria de linu grogu e giughiat una lantia mi-nore e una pala de interramortos Infatis srsquoaiat postu su bestire de su pessonagravegiu de ldquoGiona Sena Losa o su Furone de Mortos de Chertsey Barnrdquo una de sas megravegius impersonificatziones suas chi sos Cantervilles teniant totu sas resones de si ndrsquoammentare ca fiat istada srsquoorigravegine bera de sa bria cun su bighinu issoro Lord Rufford Fiant belle sas duas e cuartu de mangianu e a su chi si podiat intzertare non brsquoaiat prus nemos pesadu Ma in srsquoigraventeri chi fiat passigende chirru a sa biblioteca pro bigravedere si brsquoaiat galu tratas de sa magra de sagravembene totu in unu nche li sunt crogravempi-das dae unu cugione iscuru duas figuras chi fiant iscotzulende che issentidos sos bratzos subra de sa conca issoro e lrsquoant tzichir-riadu ldquoBUUrdquo in srsquoorigra

Leadu dae unrsquoispramu chi cunsiderada sa situatzione si po-diat cunsiderare un cosa naturale su pantasma srsquoest postu a cugraver-rere in sas iscalas ma at intopadu a Washington Otis chi lu fiat isetende cun una siringa de giardinu e sigomente sos inimigos lrsquoaiant inghiriadu a cada ala torrendemiddotlu a puntu malu su panta-sma est isvanegravessidu in unrsquoistufa manna de ferru chi pro bonaura non fiat alluta e at degravevidu torrare a srsquoaposentu suo colende in sas cannas fumagraverias e in sos cucumenales arribbende in unrsquoistadu terrorosu de brutura disograverdine e disisperu

A pustis de custu fatu non srsquoest bidu prus su pantasma in bar-danas a de note Sos gremegraveddighes lrsquoant isetadu in prus de unrsquooca-sione e cada note isparghiant corgiolu de nughe in sos passadis-sos dende infadu meda a su babbu e a sa mama e a sos tzeracos ma non brsquoaiat nudda de fagraveghere Fiat craru chi aiant fertu gasi meda sos sentimentos suos chi non si cheriat fagraveghere bigravedere prus Sennor Otis tando at torradu a leare in manu su traballu man-nu suo subra de srsquoistograveria de su Partidu Democragraveticu chi lu fiat impinnende dae unos cantos annos sa sennora Otis at amma-niadu una festa de clam-bake chi at ispantadu totu sa contea sos pitzinnos si sunt ghetados a su lacrosse a srsquoeuchre a su poker

Su pantaSma de Canterville 28

e a agraveteros giogos natzionales americanos e Virginia andaiat a caddu cun su pony suo in sas agravendelas de su parcu acumpangiada dae su giogravevanu Duca de Chershire chi fiat begravennidu a Canterville Chase pro bi colare srsquougravertima chida de vacagraventzias Totus oramai pessaiant chi su pantasma si nche fiat andadu e infatis su sennor Otis aiat iscritu una ligravetera in propogravesitu a Lord Canterville chi in risposta aiat espressadu su praghere suo prus mannu a integravendere custa noa e aiat imbiadu sos megravegius cumplimentos a sa mugere istimada de su ministru

Sos Otis perograve si fiant faddidos ca su pantasma fiat galu in sa domo e mancari esseret postu male non si fiat pro nudda acu-nortadu a lassare istare mescamente dae cando aiat intesu chi in mesu de sos istragravengios bi fiat su giogravevanu Duca de Cheshire chi su tziu de su babbu Lord Francis Stilton una bia aiat iscummissu chentu ghineas cun su Coronellu Carbury chi diat agraveere giogadu a dados cun su pantasma de Canterville e lrsquoaiant agatadu srsquoincragraves mangianu istegraverridu in su pamentu de sa sala de su poker in unrsquoi-stadu tale de impotegraventzia paraligravetica chi mancari apat campadu finas a betzu dae tando no est resessidu prus a nagraverrere agraveteru si non ldquoduos sesrdquo Totus in cussu tempus ischiant ite fiat capitadu mancari chi pro rispetu de sos sentimentos de sas duas famigravelias nogravebiles srsquoesseret fatu de totu pro cuare sa cosa e si podet agatare unu rendecontu cumpretu de sas tzircustagraventzias ligadas a custu fatu in su de tres volugravemenes de ldquoAmmentos de su Prigraventzipe Re-gente e de sos Amigos suosrdquo iscritu dae Lord Tattle Su panta-sma est craru teniat su pidinu de mustrare chi no aiat pegraverdidu srsquoinfluegraventzia sua in sos Stiltons chi cun custa famigravelia fiat impa-rentadu dae tesu ca una sorrastra sua si fiat cojuada en secondes noces cun su Sieur de Bulkeley chi dae issu comente totus ischint sos Ducas de Cheshire benint in ligravenia direta Duncas at detzigravedidu de srsquoammaniare pro si mustrare a srsquoamoradeddu de Virginia in srsquoimpersonificatzione famada de su ldquoMogravengiu Vampiru o su Be-neditinu Sena Sagravembenerdquo una rapresentatzione gasi orrorosa chi

Oscar Wilde29

cando Lady Startup lrsquoaiat bida e custu fiat capitadu in srsquougravertima die de annu fatale de su 1764 si fiat posta a tzichirriare a sa prus arta li fiat begravennidu unrsquoatacu de apoplessia e si nche fiat morta in tempus de tres dies a pustis de agraveere diseredadu a sos Cantervilles chi fiant sos parentes suos prus a curtzu e de agraveere lassadu totu su dinare a srsquoapotecagraveriu suo de Londra In srsquougravertimu mamentu perograve su terrore chi teniat de sos gremegraveddighes aiat fatu abbarrare su pantasma in srsquoaposentu suo e su Duca minore aiat dormidu in pasu suta de su baldachinu mannu pinniadu de srsquoAposentu Reale bisende a Virgigravenia

Oscar Wilde30

V

Pagas dies a pustis Virgigravenia e su cavalieri suo pililorigadu sunt andados a caddu in sos prados de Brockley in ue issa colen-de in una cresura srsquoat istratzuladu gasi male su bestire chi cando est ghirada a domo at detzigravedidu de artziare in srsquoiscala de segus pro non si fagraveghere bigravedere Comente nchrsquoat coladu in presse sa Sala de sos Aratzos chi sa ghenna fiat aberta pro casualidade lrsquoest partu de bigravedere calicunu in intro e pessende chi esseret sa tzeraca de sa mama chi a bias giughiat a cue su traballu suo at abbaidadu a intro pro li pedire de li cosire su bestire Ite ispantu imbetzes cando at bidu chi fiat su pantasma de Canterville Lrsquoat bidu segraveidu a curtzu a sa ventana pompiende srsquooro ruinadu de sos agraverbores in-groghidos bolende in srsquoagraveera e sas fogravegias rujas ballende che issen-tidas in su viale longu Teniat sa conca imbarada a una manu in unrsquoistadu de depressione manna A sas beras su pantasma pariat gasi disditzadu e gasi postu male chi Virginiedda chi sa prima idea fiat istada de si nche fuire e de si frischiare in srsquoaposentu suo ndrsquoat tentu dolu e at detzigravedidu de proare a lrsquoacunortare Su passu de sa pitzinna fiat gasi legravebiu e sa malinconia de su pantasma gasi manna chi srsquoest abbigiadu de sa presegraventzia sua petzi cando lrsquoat faeddadu

ldquoMi dispraghet pro tenerdquo at naradu Virgigravenia ldquoma frades meos si nche ghirant a Eton cras tando si ti cumportas bene nemos trsquoat a dare prus infadurdquo

ldquoEst assurdu a mi pedire de mi cumportare benerdquo at rispostu

Oscar Wilde31

su pantasma furriendemiddotsi transidu a sa pitzinnedda galana chi si fiat atrivida a li faeddare ldquoprogravepiu assurdu Deo devo iscotzulare sas cadenas e ghegravemere colende in sos frigraveschios e passigiare a de note si est custu chi cheres nagraverrere Est srsquougravenica resone mea pro esigravestere rdquo

ldquoNo est una resone pro esigravestere e tue giai lrsquoischis chi ses istadu a beru isseleradu Sa sennora Umney nos at naradu sa prima die chi semus begravennidos a inoghe chi tue as mortu a mugere tuardquo

ldquoEja lrsquoammintordquo at naradu su pantasma cun arroddu ldquoma fiat petzi una chistione de famigravelia e non tocaiat agravetera genterdquo

ldquoEst isballiadu meda a ochigraveere a calicunurdquo at naradu Virgigravenia chi a bias teniat una gravidade puritana durche leada dae carchi antepassadu de srsquoInghilterra Noa

ldquoOh deo ogravedio sa severidade barata de srsquoegravetica astrata Mugere mea non baliat a nudda no mrsquoimmidonaiat sos collarinos co-mente si tocat e no ischiat a coghinare A lrsquoischis aia isparadu a unu cabrolu una die in su padente de Hogley progravepiu una begravestia bella e a lrsquoischis comente mi lrsquoat aparitzadu Oh ma no importat como ca est totu agabbadu e non pesso chi sos frades apant fatu una cosa galana a mi fagraveghere mograverrere de fagravemene mancari lrsquoapa morta deordquo

ldquoDe fagravemene trsquoant fatu mograverrere Oh sennor pantasma cheria nagraverrere Sir Simon fagravemene tenes Deo tegravengio unu cogone in sa taschedda A lu cheresrdquo

ldquoNono gragravetzias oramai non magravendigo prus ma ses istada ma-nerosa a beru a mi lu nagraverrere e de seguru ses meda prus simpagraveti-ca de sa famigravelia tua orrorosa rude vulgare disonestardquo

ldquoBastatrdquo at tzichirriadu Virgigravenia pistende su pee ldquoses tue chi ses rude e orrorosu e vulgare e si cherimus faeddare de di-sonestade lrsquoischis bene chi mi nchrsquoas furadu sos colores dae su cuntenidore meu pro proare a torrare a fagraveghere cussa magra de sagravembene ridigravecula in sa biblioteca In antis ti nchrsquoas leadu totu sos rujos finas su muradu e deo non podia prus pintare su sole

Su pantaSma de Canterville 32

intrendemiddotsimiddotnche tando ti nchrsquoas leadu su birde ismeraldu e su gro-gu cromadu e in fines mi nchrsquoat abbarradu srsquoigravendigu e su biancu tzinesu e podia pintare petzi iscenas cun sa lughe de sa luna chi sunt semper deprimidoras a las abbaidare e no est fagravetzile a las fagraveghere Non trsquoapo mai iscobiadu mancari essere infadada meda e mancari totu sa cosa esseret ridigravecula meda ca naremus sa beri-dade chie at intesu faeddare mai de sagravembene birde ismeraldurdquo

ldquoTando a nagraverrere su berurdquo at naradu su pantasma cun unu tonu masedu ldquoite podia fagraveghere Est una cosa difigravetzile meda a buscare sagravembene beru in dies de oe e sigomente aiat cumintza-du frade tuo cun su detersivu Paragon non bidia peruna resone pro no mi nche leare sos colores tuos E si faeddamus de colores est semper una chistione de preferegraventzias sos Cantervilles tenent sagravembene biaitu pro nagraverrere su prus biaitu de Inghilterra ma isco chi bois sos americanos non dades cara a cosas de custa castardquo

ldquoTue no ndrsquoischis nudda e sa megravegius cosas chi podes fagraveghere est a emigrare e a megiorare sa mente tua Babbu diat egravessere tropu cuntentu de ti dare unu billete gratis e mancari brsquoapat tassas artas subra de sos ispigraveridos de cada casta non bi diat agraveere problemas in sa dogana ca sos funtzionagraverios sunt totus de su Partidu De-mocragraveticu So segura chi in New York dias tegravennere una resessida manna Deo isco chi brsquoat pessones medas chi diant dare chen-tumigravegia dogravellaros pro agraveere unu giaju e galu de prus pro agraveere unu pantasma in famigraveliardquo

ldquoNon creo chi srsquoAmegraverica mi diat agradarerdquo ldquoPesso ca non tenimus nen ruinas nen cosas curiosasrdquo at nara-

du Virgigravenia befulana ldquoNudda ruinas nudda cosas curiosasrdquo at rispostu su panta-

sma ldquobois tenides sa flota bostra e sas maneras bostrasrdquoldquoBonas tardas Apo a andare a ue est babbu pro li fagraveghere dare

unrsquoagravetera chida de vacagraventzia a sos gremegraveddighesrdquoldquoPro praghere no andeis sennorina Virgigraveniardquo at tzichirriadu

ldquodeo so gasi a sa sola e gasi sena sorte chi a beru no isco ite fagraveghe-

Oscar Wilde33

re Deo chegravergio andare a dormire e non potzordquoldquoCustu est progravepiu assurdu Non deves fagraveghere agraveteru si no anda-

re a letu e istudare sa candela Est difigravetzile meda a bias a abbarra-re ischidos mescamente in cregravesia ma non brsquoat dificurtade peruna a si nche dormire Finas sas criaduras lrsquoischint fagraveghere e non sunt abbistas medardquo

ldquoDeo non dormo dae treghentos annosrdquo at naradu cun tristu-ra e sos ogros bellos in colore de chelu de Virgigravenia si sunt abertos a sa meravigravegia ldquosunt treghentos annos chi non dormo e mrsquointen-do unrsquoistrachitugravedinerdquo

Virgigravenia srsquoest fata segraveria e sas labrigheddas suas ant tregravemidu che fogravegias de rosa Srsquoest acurtziada a su pantasma e inghenugrendemiddotsi a costagravegiu srsquoat pompiadu sa cara sua betza e alligiada

ldquoSrsquoiscuru su pantasmardquo at murmuradu ldquonon tenes unu logu in ue dormirerdquo

ldquoIn srsquoagravetera ala de su padente de pinosrdquo at rispostu cun una bo-ghe bassa e bisadora ldquobrsquoat unu giardineddu In cue srsquoerba creschet arta e ispissa in cue bi sunt sos isteddos mannos e biancos de su bidduri in cue su rusinnolu cantat note note Note note cantat e sa luna frita de cristallu pogravempiat a giosso e srsquoeni isparghet sas cambas suas mannas mannas subra de sos chi dormintrdquo

Sos ogros de Virgigravenia si sunt infustos de prantu e srsquoat cuadu sa cara cun sas manos

ldquoCheres nagraverrere su Giardinu de sa Morterdquo at pispisadu ldquoEja Sa morte Sa morte devet egravessere gasi bella A corcare in

sa terra modde tabachina cun sos filos de erba nagravennigamiddotnagravenniga subra de sa conca e ascurtare su mudigravemene A non tegravennere ne eris e nen cras A ismentigare su tempus a perdonare sa vida a egravessere in pasu Tue mi podes agiuare Tue podes abegraverrere pro mene sos portales de sa domo de sa Morte ca srsquoAmore est semper cun te-gus e srsquoAmore est prus forte de sa Morterdquo

Virgigravenia srsquoest tregravemida una titia de fritu lrsquoat cursadu sa carena e pro pagas iscutas non srsquoat intesu sonu Issa si pariat comente chi

Su pantaSma de Canterville 34

esseret in unu bisu terrorosu Tando su pantasma at faeddadu torra e sa boghe sua pariat

srsquoograverchidu de su bentu ldquoIntesa mai lrsquoas sa profetzia antiga de sa ventana de sa biblio-

tecardquoldquoOh a srsquoispissurdquo at tzichirriadu sa pisedda abbaidende a susu

ldquoLa connosco bene a beru Est pintada in ligraveteras nieddas curiosas e benit male a la legraveghere Brsquoat petzi ses rias

Cando una pitzinna de oro podet otegravennereUna pregadoria dae sas lavras de su pecaduCando sa megravendula istograveiga dat frugravetoraE una criadura donat sas lagravegrimasTando totu sa domo at a abbarrare chietaE sa paghe at a falare in Canterville

Ma no isco ite cheret nagraverrererdquo ldquoCussas paragraveulas cherent nagraverrererdquo at naradu su pantasma cun

tristura ldquochi tue deves pragravenghere cun megus pro sos pecados meos ca deo no apo lagravegrimas e pregare cun megus pro srsquoagravenima mea ca deo no apo fide e tando si tue ses semper istada durche e bona e manerosa srsquoAgravenghelu de sa Morte at a tegravennere piedade de mene Tue as a bigravedere pantumas chi ponent a tigravemere in srsquoiscurigo-re e boghes malinnas trsquoant a pispisare in srsquoorigra ma non trsquoant a fagraveghere male ca contra a sa puresa de una pisedda sos pogravederes de srsquoInferru non podent bigravenchererdquo

Virgigravenia no at torradu imposta e su pantasma srsquoat tograverchidu sas manos cun unu disisperu agreste abbaidende sa conca brunda sua incrinada Totu in unu sa pitzinna srsquoest pesada isarbulida e cun una lughe curiosa in sos ogros ldquoDeo non timordquo at naradu a firmu ldquoe apo a pedire a srsquo Agravenghelu de tegravennere dolu de tenerdquo

Su pantasma srsquoest pesadu dae su seidogravergiu suo cun unu tzichigraver-riu degravebile de alligria e leendemiddotli sa manu srsquoest incrinadu cun sa gragravetzia de agraveteros tempos e bi lrsquoat basada Sos pograveddighes suos

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 18: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Su pantaSma de Canterville 18

chi una ghenna srsquoest aberta e sa sennora Otis est intrada cun una beste de intro asula narende ldquoSo timende chi vostegrave non srsquointendat bene e tando nche lrsquoapo giutu unrsquoampulla de tintura de su Dr Do-bell Si no at ismartidu lrsquoat a fagraveghere bene a berurdquo Su pantasma lrsquoat ghetadu unrsquoograda mala e at cumintzadu a srsquoammaniare pro si trasformare in unu cane nieddu mannumiddotmannu una valentia chi lrsquoaiat dadu fama giustamente e chi su dotore de famigravelia naraiat chi fiat sa resone de srsquoammachiadura crogravenica de su tziu de Lord Canterville srsquoOnoragravebile Thomas Horton Belle gasi unu sonu de passos acurtziendemiddotsi at istorradu su pessu suo terrososu su pan-tasma srsquoest acuntentadu de si fagraveghere unu pagu fosforescente e est iscumpartu cun una ghegravemida manna chi pariat essende dae campusantu progravepiu in su mamentu chi sos gremegraveddighes nche li fiant crogravempidos

Cando est arribbadu a srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest fala-du e si lrsquoat apoderadu su peus abbolotu Sa vulgaridade de sos gremegraveddighes e su materialismu grusseri de sa sennora Otis fiant est craru una cosa infadosa ma su chi lu poniat de prus in an-neu fiat su fatu chi non fiat resessidu a si pogravennere srsquoarmadura Aiat isperadu chi finas a sos americanos modernos si lrsquoesseret pesa-da sa tzudda bidende unrsquoIspetru In Armadura si non pro agraveteras resones bonas nessi pro rispetu de su poeta natzionale issoro Longfellow chi gragravetzias a sa poesia sua galana e incantadora srsquoa-iat coladu oras medas chi non teniat nudda de fagraveghere cando sos Cantervilles fiant in tzitade In prus fiat progravepiu srsquoarmadura sua Si lrsquoaiat posta cun egravesitu mannu in su torneu de Kenilworth e lrsquoa-iat fatu unu muntone de cumplimentos finas sa Reina Vigravergine in pessone Ma cando si lrsquoaiat posta lrsquoaiat bintu su pesu de sa coratza mannamiddotmanna e de srsquoelmu de atzagravergiu e fiat rutu in manera grae in su pamentu de pedra iscorgendemiddotsi sos ghenugros e faghendemiddotsi marcos biaitos in sas nughes de sa manu dereta

Pro carchi die a pustis de custu fatu su pantasma fiat ista-du male a beru e belle non fiat essidu dae srsquoaposentu si non pro

Oscar Wilde19

contibigiare sa magra de sagravembene Belle gasi tenendemiddotsi a contu si nche fiat sanadu e aiat detzigravedidu de fagraveghere sa de tres proas pro assustare su ministru de sos Istados Unidos e sa famigravelia sua At isseberadu una chenagravebura su deghessete de austu pro srsquoapa-ritzione sua e srsquoat coladu ora meda pompiende sos bestires suos detzidende in fines de leare unu capeddu mannu alilargu cun una pinna ruja unu sudagraveriu incrispadu in bursos e in tzugru e unrsquoisto-cu ruingiadu A parte de sero brsquoat agravepidu una traschia rebbesta de abba e su bentu fiat gasi forte chi totu sas ventanas e sas ghennas de sa domo antiga tremiant e trachidaiant A nagraverrere sa giusta fiat progravepiu custu su tempus chi lrsquoagradaiat Custos fiant sos disinnos suos diat egravessere intrada a bellu a bellu a srsquoaposentu de Washing-ton Otis lrsquoaiat agravepidu murrungiadu carchi cosa dae pees de su letu e si diat egravessere puntu tres bias in su gugraveturu a su sonu de una mugravesi-ca bassa Su pantasma a Washington lrsquoastiaiat in manera parti-culare ca ischiat chi fiat isse chi nche bogaiat sas magras famadas de sagravembene de Canterville impitende su ldquoPinkertonrsquos Paragon Detergentrdquo A pustis chi nchrsquoaeret torradu cussu giogravevanu atrividu e temeragraveriu a unrsquoistadu de terrore ispreadu diat egravessere andadu a srsquoaposentu ocupadu dae su ministru de sos Istados Unidos e dae sa mugere e aiat agravepidu postu una manu pigulosa in sos cherbed-dos de sa sennora Otis surbiende in srsquoorigra treme treme de su maridu sos segretos de sa domo de sos ossos Pro su chi pertocaiat a Virginiedda no aiat galu pessadu ite fagraveghere Issa no lrsquoaiat mai ghetadu ingiugravergios e fiat galana e manerosa Pagas ghegravemidas dae srsquoarmagravergiu at pessadu diant egravessere bastadas o si custu non es-seret bastadu a nche lrsquoischidare diat agraveere pogravetzidu chircare a srsquoa-pagraverpidu sa manta cun sos pograveddighes tegraveteros Pro su chi pertocaiat sos gremegraveddighes teniat progravepiu idea de los iscaddare Sa prima cosa de fagraveghere de seguru fiat a si lis segraveere a subra de petorras pro lis dare sa sensatzione afogadora de unu bisu malu Tando sigomente sos letos issoro fiant bastante a curtzu srsquounu a srsquoagraveteru si diat egravessere postu in mesu leende sa forma de unu mortu birde e

Su pantaSma de Canterville 20

astradu finas a cando non si diant egravessere fatos tegraveteros a srsquoispramu e in fines diat agraveere fuliadu su sudagraveriu e diat egravessere andada tragravegia tragravegia in srsquoaposentu cun sos ossos biancos nigraveidos e unrsquoogru a ro-dia faghende sa parte de ldquoTanielle su Mudu o srsquoIschegraveletru de su Suitzidardquo unu rogravele chi prus de una bia aiat tentu unrsquoefetu mannu e chi cunsideraiat belle aguale a sa parte famada sua de ldquoMartine su Manigraveacu o su Mistegraveriu Mascaradurdquo

A sas deghe e mesa su pantasma at intesu sa famigravelia andende a letu Pro una pagu de tempus lrsquoant dadu infadu sos iscacagravellios agrestes de sos gremegraveddighes chi cun srsquoalligria issoro ispessa-mentada de iscolanos si fiant ispassiende in antis de cumintzare a pasare Ma a sas ugravendighi e cuartu su logu fiat asseriadu e can-do at sonadu mesunote est essidu a campu Su cucumiau fiat iscu-dende sas alas a su bidru su corbu fiat croende dae srsquoeni e su ben-tu andaiat feri feri in sa domo ghemende che a unrsquoagravenima pegraverdida Ma sa famigravelia Otis fiat dormende sena connograveschere su destinu malu suo e prus a forte de srsquoabba e de sa traschia si intendiat su sorrogrogravengiu pegraverpere de su ministru de sos Istados Unidos Su pantasma est essidu a cua dae srsquoinforru de linna cun unu risi-gheddu malinnu in sa buca sua cruele e prighigionada e sa luna srsquoest cuada in palas de una nue cando nchrsquoat coladu a fura su mira-dore mannu in ue sos istemmas aragraveldicos suos e sos de sa mugere sua morta male fiant blasonados in colore de chelu e de oro Su pantasma fiat lassinende sena si pasare che a unrsquoumbra malinna e pariat chi finas srsquoiscurigore lrsquoascamaiat cando colaiat Totu in unu lrsquoest partu de integravendere calicunu cramende ma fiat petzi unu cane apeddende dae srsquoIstatzu Ruju e at sighidu a andare murrun-gende irrocos istrambogravetigos de su segraveculu 16 e parende cada tantu srsquoistocu ruingiadu in srsquoagraveera de mesunote In fines su pantasma est crogravempidu a su cugione de su passadissu a curtzu a srsquoaposentu de Washington su disditzadu Pro unrsquoiscuta srsquoest pasadu in srsquoigraventeri chi su bentu surbiende nche li pesaiat in cugravecuru sos pilos murros e lorigados tortighende in pinnigas grotescas e fantagravesticas srsquoorrore

Oscar Wilde21

sena nugravemene de su sudagraveriu Tando su relogravegiu at sonadu su cuar-tu e su pantasma at cumpresu chi su tempus nche fiat crogravempidu Srsquoat fatu unu risigheddu a sa sola e nchrsquoat coladu su cugione ma in pessu lrsquoat fatu cun una ghegravemida lastimosa de terrore nchrsquoest torradu a palas in segus e srsquoat cuadu sa cara isarbulida cun sas manos longas e ossudas Progravepiu in dae in antis suo brsquoaiat unrsquoi-spetru orrorosu firmu comente una figura dolada e mostruosu comente su bisu de unrsquoissentidu Sa conca fiat ispilida e lustrada sa cara tunda e grassa e bianca unrsquoiscracagravelliu orrorosu pariat chi aiat tortinadu sos liniamentos suos in unrsquoiscarigravengiu eternu Dae ogros nche lrsquoessiant a fiotu rajos de lughe ruja sa buca fiat unu putzu ladu de fogu e unu bestire orrorosu chi srsquoassimigiaiat a su suo cugugiaiat comente nie mudu cussu corpus de Titanu In petorras teniat unu cartellu cun iscritas curiosas in caragraveteres anti-gos chi pariat unu pagu unu pregone de cosas birgongiosas unu pagu unu registru de pecados agrestes unu pagu unu calendagraveriu terrorosu de su crigravemine e cun sa manu dereta teniat in artu unu farchione de atzagravergiu lughente

Sigomente no aiat bidu mai unrsquoispetru su pantasma de Can-terville srsquoat leadu unrsquoassuconu mannu e a pustis de agraveere dadu una mirada lestra a cussa aparitzione terrorosa si nchrsquoest torradu currende a srsquoaposentu suo trobeendemiddotsi in su sudagraveriu in srsquoigraventeri chi fiat colende in presse in presse in su passadissu e in fines lassendemiddotnche rugraveere srsquoistocu ruingiadu in sas botas militares de su ministru in ue srsquoin cras lrsquoat agatadu su maistru de sala Cando srsquoest agatadu in srsquointimidade de srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest ghetadu a subra de una banita e srsquoat cuadu sa cara suta de sas mantas Belle gasi a pustis de unu pagu srsquoispigraveridu animosu anti-gu de Canterville est torradu in possa e at detzigravedidu de andare a faeddare cun srsquoagraveteru pantasma in pessu chi esseret essidu su sole Tando progravepiu cando srsquoarbegraveschida fiat imprateende sos montigros est torradu a su logu in ue pro sa prima bia aiat ghetadu ogros a srsquoispetru ispramosu pessende chi in fines duos pantasmas fiant

Su pantaSma de Canterville 22

megravegius de unu e chi cun srsquoagiudu de custu amigu nou diat agraveere gherradu megravegius cun sos gremegraveddighes Cando su pantasma est crogravempidu a su logu perograve unrsquoispetagraveculu terrorosu si lrsquoest paradu in dae antis Carchi cosa est craru deviat egravessere capitada a srsquoispetru ca sa lughe si nche fiat falada de su totu dae sos ogros suos infos-sados su farchione lughente nche li fiat rutu dae manos e si fiat imbaradu a su muru in unrsquoatitugravedine tesa e incogravemoda Su panta-sma de Canterville est curtu a dae in antis e lrsquoat agarradu cun sos bratzos cando at bidu cun orrore chi sa conca nchrsquoest lassinada a terra e su corpus at leadu una postura incrinada tando srsquoest agatada astringhende una cortina de letu in cotonia bianca unrsquoi-scogravebolu unu lepone de masellaju in srsquoigraventeri chi a curtzu a pees brsquoaiat unu napu bograveidu Sena cumpregravendere custa trasformatzione curiosa at agarradu su cartellu cun presse abberborada e in cue in sa lughe murra de su mangianu at legraveghidu

Su pantasma de OtisSrsquoUgravenicu Ispetru Beru e OriginaleDade cara a sas Imitatziones Totu sos agraveteros sunt Farsos Tando at cumpresu totu Lrsquoaiant trampadu imboligadu leadu

in giru Sa mirada antiga de sos Cantervilles est torrada a essire in ogros srsquoat astrintu a pare sas ghinghias sena dentes e pesende sas manos alligiadas subra de sa conca at giuradu cunforma a sa fraseologia caraterigravestica de srsquoiscola antiga chi cando Chanticleer aeret sonadu duas bias cun su corru alligru suo bi diat agraveere agravepidu fatos de sagravembene e su Mortore diat egravessere coladu cun sos passos suos mudos

No aiat mancu agabbadu de fagraveghere custu giuramentu orroro-su chi dae sa cobertura a tegraveulas rujas de unrsquoistatzu a tesu srsquoat inte-

Oscar Wilde23

su unu puddu cantende Su pantasma at fatu unrsquoiscracagravelliu longu bassu e ragravenchidu e srsquoest postu a isetare At isetadu ora cun ora ma su puddu pro carchi resone curiosa no at torradu a cantare In fines a sas sete e mesu sas tzeracas acudende nche lrsquoant fatu lassare su bigiadogravergiu suo terrorosu e at ghiradu passu passu a srsquoaposentu suo pessende a su giuramentu suo vanu e a sos pessos suos abbadinados In cue at consultadu unos cantos libros de ca-valleria antiga chi lrsquoagradaiant a botu e at agatadu chi cada bia chi si faghiat custu giuramentu Chanticleer cantaiat semper pro sa segunda bia ldquoChi sa malaura crompat a su puddu malurdquo at murrungiadu ldquoApo connotu sas dies chi cun sa lantza mea forte li dia agraveere pertuntu sa gorgoena e lu dia agraveere fatu cantare man-cari esseret morturdquo Tando su pantasma srsquoest corcadu in su baule cogravemodu de prumu e brsquoest abbarradu finas a sero

Oscar Wilde24

IV

Srsquoin cras su pantasma fiat a beru degravebile e istracu Su turba-mentu terrorosu de sas ugravertimas bator chidas fiat cumintzende a tegravennere efetu Sos negravervios fiant a bigraveculos e si siddiat a su sonu prus legravebiu Pro chimbe dies est abbarradu in srsquoaposentu e in fines at detzigravedidu de lassare pegraverdere sa magra de sagravembene in su pamen-tu de sa biblioteca Si sa famigravelia Otis no lu cheriat est craru chi no lu meressiat Si bidet chi fiant pessones chi istaiant in unu gra-du bassu materiale de srsquoesistegraventzia e non fiant bonas a apretziare su valore simbogravelicu de sos fenogravemenos sensigravebiles Sa chistione de sas aparitziones fantasmagraveticas e srsquoisvilupu de sos corpos astrales fiant de seguru unrsquoagravetera cosa e non fiant suta de su controllu suo Fiat unu dovere suo solenne a essire a pigravegiu in su passadissu una bia in sa chida e a murrungiare carchi cosa dae su miradore su primu e su de tres megravercuris de cada mese e non bidiat comente pogravedere istransire custos doveres sena pegraverdere sa cara Est a beru chi sa vida sua fiat istada prena de malinnidade ma de su re-stu teniat contivigravegiu meda in totu su chi interessaiat su mundu subranaturale Pro agraveteros tres sagravebados duncas su pantasma est coladu che a su sogravelitu in su passadissu intre mesunote e sas tres de mangianu dende cara in cada manera a non si fagraveghere ne integravendere nen bigravedere Si nchrsquoaiat catzadu sas botas caminaiat prus a legravebiu chi podiat in sas tagraveulas betzas mandigadas dae su tagraveralu srsquoaiat postu una capa manna de velludu nieddu e srsquoaiat leadu su cuidadu de untare sas cadenas cun su lubrificadore ldquoRising Sun rdquo

Oscar Wilde25

Devo reconnograveschere chi at peleadu meda pro adotare custu megravediu nou de protetzione Belle gasi una note cando totu sa famigravelia fiat chenende su pantasma si nchrsquoest intradu a fura a srsquoaposentu de dormire de sennor Otis e at leadu srsquoampullita A sa prima srsquoin-tendiat unu pagu umiliadu ma pustis est istadu bastante sagravebiu de reconnograveschere chi podiat petzi faeddare bene de custu imbentu chi in unu tzertu sensu serviat pro sas finalidades suas Ma a begravetia de totu custu no lrsquoant lassadu in pasu Isterriant semper fu-neddas in su passadissu in ue su pantasma si trobeiat caminende in srsquoiscurigore e una bia cando fiat bestidu pro sa parte de ldquoIsacu Nieddu o su Cassadore de su Padente de Hogleyrdquo at fatu una ruta mala apeighende unu lassinogravengiu de butiru chi sos gremegraveddighes aiant istegraverridu dae srsquointrada de sa Sala de sos Aratzos a sa punta de srsquoiscala de linna de chercu Custu ugravertimu ingiugravergiu lrsquoat bati-du tantu venenu chi at detzigravedidu de fagraveghere unrsquoisfortzu finale pro afirmare sa dinnidade e sa positzione sotziale sua e at cuncorda-du de fagraveghere vigravesita a cuddos istudenteddos de Eton betiosos srsquoin cras note in su pessonagravegiu suo famadu de ldquoRupert srsquoAtrividu o su Conte Isconcadurdquo

Fiant prus de setanta annos chi no essiat a campu cun cussu travestimentu pro egravessere pretzisos dae cando aiat assustadu gasi meda Lady Barbara Modish sa galana chi issa aiat truncadu dere-tu srsquoafidu cun su giaju de su Lord Canterville de como e si nche fiat fuida a Gretna Green cun Jack Castletown su bellu decra-rende chi nudda in su mundu la diat agraveere cumbinta a intrare in una famigravelia chi permitiat a unrsquoispetru gasi orrorosu de passigiare in su terratzu in srsquointerlughes A Jack srsquoiscuru Lord Canterville lrsquoaiat isparadu in unu duellu in Wandsworth Common e Lady Barbara fiat morta de crebu in Tumbridge Wells in antis chi esse-ret coladu srsquoannu Duncas cussa aparitzione fiat istada una reses-sida manna in totu sos sensos Fiat semper e cando un ldquotrucurdquo difigravetzile meda si si podet impitare custa espressione gasi teatrale cun unu de sos mistegraverios prus mannos de su subranaturale o pro

Su pantaSma de Canterville 26

impreare unu tegravermine prus sientigraveficu su mundu ultranaturale e brsquoat postu tres oras intreas pro srsquoammaniare In fines totu fiat prontu e su pantasma fiat cuntentu meda de comente fiat postu Sas botas mannas de pedde chi andaiant cun su bestire fiant unu pagu tropu largas e at agatadu petzi una de sas pistolas ma in su cumplessu fiat bastante sudisfatu e a sa una e cuartu nchrsquoest essidu cun lebiesa dae srsquoinforru de linna e est coladu tragravesina tragravesi-na in su passadissu Cando nchrsquoest crogravempidu a srsquoaposentu ocupa-du dae sos gremegraveddighes chi mi paret chi si naraiat srsquoAposentu Biaitu pro su colore de sas cortinas at agatadu sa ghenna ghirada Isperende de fagraveghere unrsquointrada a efetu lrsquoat aberta in campu ma una broca grae de abba nche lrsquoest ruta a subra infundendemiddotlu totu cantu e manchende sa pala manca de pagos tzentigravemetros In su matessi tempus at intesu iscracagravellios abbrandados benende dae su letu a baldachinu Srsquoiscossa a su sistema nerbiosu suo est istada gasi manna chi si nchrsquoest torradu a srsquoaposentu suo currende che coete e srsquoin cras at degravevidu abbarrare in letu cun unu rifriu malu Srsquougravenica cosa chi lrsquoacunortaiat de totu custa paristograveria fiat chi non srsquoaiat giutu in fatu sa conca ca si lrsquoaeret fatu sas cunseguegraventzias diant agraveere pogravetzidu egravessere segraverias a beru

Duncas lrsquoest begravennidu mancu srsquoisperu de pogravedere assustare cussa famigravelia americana grussera e srsquoest acuntentadu comente regravegula de trasinare in sos passadissos cun iscarpas de sola modde cun unrsquoisserpa grussa ruja imboligada in tzugru ca timiat sas curren-tes e unrsquoarchibusu minore srsquoin casu sos gremegraveddighes lrsquoaerent atacadu Su corfu finale lrsquoat retzidu su deghennoe de cabudanni Su pantasma fiat faladu a giosso a srsquointrada manna seguru chi nessi in cue no li diant agraveere dadu infadu e si fiat ispassiende a fagraveghere cummentos brullanos subra de sas fotografias mannas ti-radas dae Saroni de su ministru de sos Istados Unidos e de sa mu-gere chi como fiant intradas in parte de sos ritratos de sa famigravelia Canterville Fiat bestida in manera elementare ma elegante cun unu sudagraveriu longu magradu de terra de campusantu srsquoaiat ligadu

Oscar Wilde27

sa massidda cun una ria de linu grogu e giughiat una lantia mi-nore e una pala de interramortos Infatis srsquoaiat postu su bestire de su pessonagravegiu de ldquoGiona Sena Losa o su Furone de Mortos de Chertsey Barnrdquo una de sas megravegius impersonificatziones suas chi sos Cantervilles teniant totu sas resones de si ndrsquoammentare ca fiat istada srsquoorigravegine bera de sa bria cun su bighinu issoro Lord Rufford Fiant belle sas duas e cuartu de mangianu e a su chi si podiat intzertare non brsquoaiat prus nemos pesadu Ma in srsquoigraventeri chi fiat passigende chirru a sa biblioteca pro bigravedere si brsquoaiat galu tratas de sa magra de sagravembene totu in unu nche li sunt crogravempi-das dae unu cugione iscuru duas figuras chi fiant iscotzulende che issentidos sos bratzos subra de sa conca issoro e lrsquoant tzichir-riadu ldquoBUUrdquo in srsquoorigra

Leadu dae unrsquoispramu chi cunsiderada sa situatzione si po-diat cunsiderare un cosa naturale su pantasma srsquoest postu a cugraver-rere in sas iscalas ma at intopadu a Washington Otis chi lu fiat isetende cun una siringa de giardinu e sigomente sos inimigos lrsquoaiant inghiriadu a cada ala torrendemiddotlu a puntu malu su panta-sma est isvanegravessidu in unrsquoistufa manna de ferru chi pro bonaura non fiat alluta e at degravevidu torrare a srsquoaposentu suo colende in sas cannas fumagraverias e in sos cucumenales arribbende in unrsquoistadu terrorosu de brutura disograverdine e disisperu

A pustis de custu fatu non srsquoest bidu prus su pantasma in bar-danas a de note Sos gremegraveddighes lrsquoant isetadu in prus de unrsquooca-sione e cada note isparghiant corgiolu de nughe in sos passadis-sos dende infadu meda a su babbu e a sa mama e a sos tzeracos ma non brsquoaiat nudda de fagraveghere Fiat craru chi aiant fertu gasi meda sos sentimentos suos chi non si cheriat fagraveghere bigravedere prus Sennor Otis tando at torradu a leare in manu su traballu man-nu suo subra de srsquoistograveria de su Partidu Democragraveticu chi lu fiat impinnende dae unos cantos annos sa sennora Otis at amma-niadu una festa de clam-bake chi at ispantadu totu sa contea sos pitzinnos si sunt ghetados a su lacrosse a srsquoeuchre a su poker

Su pantaSma de Canterville 28

e a agraveteros giogos natzionales americanos e Virginia andaiat a caddu cun su pony suo in sas agravendelas de su parcu acumpangiada dae su giogravevanu Duca de Chershire chi fiat begravennidu a Canterville Chase pro bi colare srsquougravertima chida de vacagraventzias Totus oramai pessaiant chi su pantasma si nche fiat andadu e infatis su sennor Otis aiat iscritu una ligravetera in propogravesitu a Lord Canterville chi in risposta aiat espressadu su praghere suo prus mannu a integravendere custa noa e aiat imbiadu sos megravegius cumplimentos a sa mugere istimada de su ministru

Sos Otis perograve si fiant faddidos ca su pantasma fiat galu in sa domo e mancari esseret postu male non si fiat pro nudda acu-nortadu a lassare istare mescamente dae cando aiat intesu chi in mesu de sos istragravengios bi fiat su giogravevanu Duca de Cheshire chi su tziu de su babbu Lord Francis Stilton una bia aiat iscummissu chentu ghineas cun su Coronellu Carbury chi diat agraveere giogadu a dados cun su pantasma de Canterville e lrsquoaiant agatadu srsquoincragraves mangianu istegraverridu in su pamentu de sa sala de su poker in unrsquoi-stadu tale de impotegraventzia paraligravetica chi mancari apat campadu finas a betzu dae tando no est resessidu prus a nagraverrere agraveteru si non ldquoduos sesrdquo Totus in cussu tempus ischiant ite fiat capitadu mancari chi pro rispetu de sos sentimentos de sas duas famigravelias nogravebiles srsquoesseret fatu de totu pro cuare sa cosa e si podet agatare unu rendecontu cumpretu de sas tzircustagraventzias ligadas a custu fatu in su de tres volugravemenes de ldquoAmmentos de su Prigraventzipe Re-gente e de sos Amigos suosrdquo iscritu dae Lord Tattle Su panta-sma est craru teniat su pidinu de mustrare chi no aiat pegraverdidu srsquoinfluegraventzia sua in sos Stiltons chi cun custa famigravelia fiat impa-rentadu dae tesu ca una sorrastra sua si fiat cojuada en secondes noces cun su Sieur de Bulkeley chi dae issu comente totus ischint sos Ducas de Cheshire benint in ligravenia direta Duncas at detzigravedidu de srsquoammaniare pro si mustrare a srsquoamoradeddu de Virginia in srsquoimpersonificatzione famada de su ldquoMogravengiu Vampiru o su Be-neditinu Sena Sagravembenerdquo una rapresentatzione gasi orrorosa chi

Oscar Wilde29

cando Lady Startup lrsquoaiat bida e custu fiat capitadu in srsquougravertima die de annu fatale de su 1764 si fiat posta a tzichirriare a sa prus arta li fiat begravennidu unrsquoatacu de apoplessia e si nche fiat morta in tempus de tres dies a pustis de agraveere diseredadu a sos Cantervilles chi fiant sos parentes suos prus a curtzu e de agraveere lassadu totu su dinare a srsquoapotecagraveriu suo de Londra In srsquougravertimu mamentu perograve su terrore chi teniat de sos gremegraveddighes aiat fatu abbarrare su pantasma in srsquoaposentu suo e su Duca minore aiat dormidu in pasu suta de su baldachinu mannu pinniadu de srsquoAposentu Reale bisende a Virgigravenia

Oscar Wilde30

V

Pagas dies a pustis Virgigravenia e su cavalieri suo pililorigadu sunt andados a caddu in sos prados de Brockley in ue issa colen-de in una cresura srsquoat istratzuladu gasi male su bestire chi cando est ghirada a domo at detzigravedidu de artziare in srsquoiscala de segus pro non si fagraveghere bigravedere Comente nchrsquoat coladu in presse sa Sala de sos Aratzos chi sa ghenna fiat aberta pro casualidade lrsquoest partu de bigravedere calicunu in intro e pessende chi esseret sa tzeraca de sa mama chi a bias giughiat a cue su traballu suo at abbaidadu a intro pro li pedire de li cosire su bestire Ite ispantu imbetzes cando at bidu chi fiat su pantasma de Canterville Lrsquoat bidu segraveidu a curtzu a sa ventana pompiende srsquooro ruinadu de sos agraverbores in-groghidos bolende in srsquoagraveera e sas fogravegias rujas ballende che issen-tidas in su viale longu Teniat sa conca imbarada a una manu in unrsquoistadu de depressione manna A sas beras su pantasma pariat gasi disditzadu e gasi postu male chi Virginiedda chi sa prima idea fiat istada de si nche fuire e de si frischiare in srsquoaposentu suo ndrsquoat tentu dolu e at detzigravedidu de proare a lrsquoacunortare Su passu de sa pitzinna fiat gasi legravebiu e sa malinconia de su pantasma gasi manna chi srsquoest abbigiadu de sa presegraventzia sua petzi cando lrsquoat faeddadu

ldquoMi dispraghet pro tenerdquo at naradu Virgigravenia ldquoma frades meos si nche ghirant a Eton cras tando si ti cumportas bene nemos trsquoat a dare prus infadurdquo

ldquoEst assurdu a mi pedire de mi cumportare benerdquo at rispostu

Oscar Wilde31

su pantasma furriendemiddotsi transidu a sa pitzinnedda galana chi si fiat atrivida a li faeddare ldquoprogravepiu assurdu Deo devo iscotzulare sas cadenas e ghegravemere colende in sos frigraveschios e passigiare a de note si est custu chi cheres nagraverrere Est srsquougravenica resone mea pro esigravestere rdquo

ldquoNo est una resone pro esigravestere e tue giai lrsquoischis chi ses istadu a beru isseleradu Sa sennora Umney nos at naradu sa prima die chi semus begravennidos a inoghe chi tue as mortu a mugere tuardquo

ldquoEja lrsquoammintordquo at naradu su pantasma cun arroddu ldquoma fiat petzi una chistione de famigravelia e non tocaiat agravetera genterdquo

ldquoEst isballiadu meda a ochigraveere a calicunurdquo at naradu Virgigravenia chi a bias teniat una gravidade puritana durche leada dae carchi antepassadu de srsquoInghilterra Noa

ldquoOh deo ogravedio sa severidade barata de srsquoegravetica astrata Mugere mea non baliat a nudda no mrsquoimmidonaiat sos collarinos co-mente si tocat e no ischiat a coghinare A lrsquoischis aia isparadu a unu cabrolu una die in su padente de Hogley progravepiu una begravestia bella e a lrsquoischis comente mi lrsquoat aparitzadu Oh ma no importat como ca est totu agabbadu e non pesso chi sos frades apant fatu una cosa galana a mi fagraveghere mograverrere de fagravemene mancari lrsquoapa morta deordquo

ldquoDe fagravemene trsquoant fatu mograverrere Oh sennor pantasma cheria nagraverrere Sir Simon fagravemene tenes Deo tegravengio unu cogone in sa taschedda A lu cheresrdquo

ldquoNono gragravetzias oramai non magravendigo prus ma ses istada ma-nerosa a beru a mi lu nagraverrere e de seguru ses meda prus simpagraveti-ca de sa famigravelia tua orrorosa rude vulgare disonestardquo

ldquoBastatrdquo at tzichirriadu Virgigravenia pistende su pee ldquoses tue chi ses rude e orrorosu e vulgare e si cherimus faeddare de di-sonestade lrsquoischis bene chi mi nchrsquoas furadu sos colores dae su cuntenidore meu pro proare a torrare a fagraveghere cussa magra de sagravembene ridigravecula in sa biblioteca In antis ti nchrsquoas leadu totu sos rujos finas su muradu e deo non podia prus pintare su sole

Su pantaSma de Canterville 32

intrendemiddotsimiddotnche tando ti nchrsquoas leadu su birde ismeraldu e su gro-gu cromadu e in fines mi nchrsquoat abbarradu srsquoigravendigu e su biancu tzinesu e podia pintare petzi iscenas cun sa lughe de sa luna chi sunt semper deprimidoras a las abbaidare e no est fagravetzile a las fagraveghere Non trsquoapo mai iscobiadu mancari essere infadada meda e mancari totu sa cosa esseret ridigravecula meda ca naremus sa beri-dade chie at intesu faeddare mai de sagravembene birde ismeraldurdquo

ldquoTando a nagraverrere su berurdquo at naradu su pantasma cun unu tonu masedu ldquoite podia fagraveghere Est una cosa difigravetzile meda a buscare sagravembene beru in dies de oe e sigomente aiat cumintza-du frade tuo cun su detersivu Paragon non bidia peruna resone pro no mi nche leare sos colores tuos E si faeddamus de colores est semper una chistione de preferegraventzias sos Cantervilles tenent sagravembene biaitu pro nagraverrere su prus biaitu de Inghilterra ma isco chi bois sos americanos non dades cara a cosas de custa castardquo

ldquoTue no ndrsquoischis nudda e sa megravegius cosas chi podes fagraveghere est a emigrare e a megiorare sa mente tua Babbu diat egravessere tropu cuntentu de ti dare unu billete gratis e mancari brsquoapat tassas artas subra de sos ispigraveridos de cada casta non bi diat agraveere problemas in sa dogana ca sos funtzionagraverios sunt totus de su Partidu De-mocragraveticu So segura chi in New York dias tegravennere una resessida manna Deo isco chi brsquoat pessones medas chi diant dare chen-tumigravegia dogravellaros pro agraveere unu giaju e galu de prus pro agraveere unu pantasma in famigraveliardquo

ldquoNon creo chi srsquoAmegraverica mi diat agradarerdquo ldquoPesso ca non tenimus nen ruinas nen cosas curiosasrdquo at nara-

du Virgigravenia befulana ldquoNudda ruinas nudda cosas curiosasrdquo at rispostu su panta-

sma ldquobois tenides sa flota bostra e sas maneras bostrasrdquoldquoBonas tardas Apo a andare a ue est babbu pro li fagraveghere dare

unrsquoagravetera chida de vacagraventzia a sos gremegraveddighesrdquoldquoPro praghere no andeis sennorina Virgigraveniardquo at tzichirriadu

ldquodeo so gasi a sa sola e gasi sena sorte chi a beru no isco ite fagraveghe-

Oscar Wilde33

re Deo chegravergio andare a dormire e non potzordquoldquoCustu est progravepiu assurdu Non deves fagraveghere agraveteru si no anda-

re a letu e istudare sa candela Est difigravetzile meda a bias a abbarra-re ischidos mescamente in cregravesia ma non brsquoat dificurtade peruna a si nche dormire Finas sas criaduras lrsquoischint fagraveghere e non sunt abbistas medardquo

ldquoDeo non dormo dae treghentos annosrdquo at naradu cun tristu-ra e sos ogros bellos in colore de chelu de Virgigravenia si sunt abertos a sa meravigravegia ldquosunt treghentos annos chi non dormo e mrsquointen-do unrsquoistrachitugravedinerdquo

Virgigravenia srsquoest fata segraveria e sas labrigheddas suas ant tregravemidu che fogravegias de rosa Srsquoest acurtziada a su pantasma e inghenugrendemiddotsi a costagravegiu srsquoat pompiadu sa cara sua betza e alligiada

ldquoSrsquoiscuru su pantasmardquo at murmuradu ldquonon tenes unu logu in ue dormirerdquo

ldquoIn srsquoagravetera ala de su padente de pinosrdquo at rispostu cun una bo-ghe bassa e bisadora ldquobrsquoat unu giardineddu In cue srsquoerba creschet arta e ispissa in cue bi sunt sos isteddos mannos e biancos de su bidduri in cue su rusinnolu cantat note note Note note cantat e sa luna frita de cristallu pogravempiat a giosso e srsquoeni isparghet sas cambas suas mannas mannas subra de sos chi dormintrdquo

Sos ogros de Virgigravenia si sunt infustos de prantu e srsquoat cuadu sa cara cun sas manos

ldquoCheres nagraverrere su Giardinu de sa Morterdquo at pispisadu ldquoEja Sa morte Sa morte devet egravessere gasi bella A corcare in

sa terra modde tabachina cun sos filos de erba nagravennigamiddotnagravenniga subra de sa conca e ascurtare su mudigravemene A non tegravennere ne eris e nen cras A ismentigare su tempus a perdonare sa vida a egravessere in pasu Tue mi podes agiuare Tue podes abegraverrere pro mene sos portales de sa domo de sa Morte ca srsquoAmore est semper cun te-gus e srsquoAmore est prus forte de sa Morterdquo

Virgigravenia srsquoest tregravemida una titia de fritu lrsquoat cursadu sa carena e pro pagas iscutas non srsquoat intesu sonu Issa si pariat comente chi

Su pantaSma de Canterville 34

esseret in unu bisu terrorosu Tando su pantasma at faeddadu torra e sa boghe sua pariat

srsquoograverchidu de su bentu ldquoIntesa mai lrsquoas sa profetzia antiga de sa ventana de sa biblio-

tecardquoldquoOh a srsquoispissurdquo at tzichirriadu sa pisedda abbaidende a susu

ldquoLa connosco bene a beru Est pintada in ligraveteras nieddas curiosas e benit male a la legraveghere Brsquoat petzi ses rias

Cando una pitzinna de oro podet otegravennereUna pregadoria dae sas lavras de su pecaduCando sa megravendula istograveiga dat frugravetoraE una criadura donat sas lagravegrimasTando totu sa domo at a abbarrare chietaE sa paghe at a falare in Canterville

Ma no isco ite cheret nagraverrererdquo ldquoCussas paragraveulas cherent nagraverrererdquo at naradu su pantasma cun

tristura ldquochi tue deves pragravenghere cun megus pro sos pecados meos ca deo no apo lagravegrimas e pregare cun megus pro srsquoagravenima mea ca deo no apo fide e tando si tue ses semper istada durche e bona e manerosa srsquoAgravenghelu de sa Morte at a tegravennere piedade de mene Tue as a bigravedere pantumas chi ponent a tigravemere in srsquoiscurigo-re e boghes malinnas trsquoant a pispisare in srsquoorigra ma non trsquoant a fagraveghere male ca contra a sa puresa de una pisedda sos pogravederes de srsquoInferru non podent bigravenchererdquo

Virgigravenia no at torradu imposta e su pantasma srsquoat tograverchidu sas manos cun unu disisperu agreste abbaidende sa conca brunda sua incrinada Totu in unu sa pitzinna srsquoest pesada isarbulida e cun una lughe curiosa in sos ogros ldquoDeo non timordquo at naradu a firmu ldquoe apo a pedire a srsquo Agravenghelu de tegravennere dolu de tenerdquo

Su pantasma srsquoest pesadu dae su seidogravergiu suo cun unu tzichigraver-riu degravebile de alligria e leendemiddotli sa manu srsquoest incrinadu cun sa gragravetzia de agraveteros tempos e bi lrsquoat basada Sos pograveddighes suos

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 19: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Oscar Wilde19

contibigiare sa magra de sagravembene Belle gasi tenendemiddotsi a contu si nche fiat sanadu e aiat detzigravedidu de fagraveghere sa de tres proas pro assustare su ministru de sos Istados Unidos e sa famigravelia sua At isseberadu una chenagravebura su deghessete de austu pro srsquoapa-ritzione sua e srsquoat coladu ora meda pompiende sos bestires suos detzidende in fines de leare unu capeddu mannu alilargu cun una pinna ruja unu sudagraveriu incrispadu in bursos e in tzugru e unrsquoisto-cu ruingiadu A parte de sero brsquoat agravepidu una traschia rebbesta de abba e su bentu fiat gasi forte chi totu sas ventanas e sas ghennas de sa domo antiga tremiant e trachidaiant A nagraverrere sa giusta fiat progravepiu custu su tempus chi lrsquoagradaiat Custos fiant sos disinnos suos diat egravessere intrada a bellu a bellu a srsquoaposentu de Washing-ton Otis lrsquoaiat agravepidu murrungiadu carchi cosa dae pees de su letu e si diat egravessere puntu tres bias in su gugraveturu a su sonu de una mugravesi-ca bassa Su pantasma a Washington lrsquoastiaiat in manera parti-culare ca ischiat chi fiat isse chi nche bogaiat sas magras famadas de sagravembene de Canterville impitende su ldquoPinkertonrsquos Paragon Detergentrdquo A pustis chi nchrsquoaeret torradu cussu giogravevanu atrividu e temeragraveriu a unrsquoistadu de terrore ispreadu diat egravessere andadu a srsquoaposentu ocupadu dae su ministru de sos Istados Unidos e dae sa mugere e aiat agravepidu postu una manu pigulosa in sos cherbed-dos de sa sennora Otis surbiende in srsquoorigra treme treme de su maridu sos segretos de sa domo de sos ossos Pro su chi pertocaiat a Virginiedda no aiat galu pessadu ite fagraveghere Issa no lrsquoaiat mai ghetadu ingiugravergios e fiat galana e manerosa Pagas ghegravemidas dae srsquoarmagravergiu at pessadu diant egravessere bastadas o si custu non es-seret bastadu a nche lrsquoischidare diat agraveere pogravetzidu chircare a srsquoa-pagraverpidu sa manta cun sos pograveddighes tegraveteros Pro su chi pertocaiat sos gremegraveddighes teniat progravepiu idea de los iscaddare Sa prima cosa de fagraveghere de seguru fiat a si lis segraveere a subra de petorras pro lis dare sa sensatzione afogadora de unu bisu malu Tando sigomente sos letos issoro fiant bastante a curtzu srsquounu a srsquoagraveteru si diat egravessere postu in mesu leende sa forma de unu mortu birde e

Su pantaSma de Canterville 20

astradu finas a cando non si diant egravessere fatos tegraveteros a srsquoispramu e in fines diat agraveere fuliadu su sudagraveriu e diat egravessere andada tragravegia tragravegia in srsquoaposentu cun sos ossos biancos nigraveidos e unrsquoogru a ro-dia faghende sa parte de ldquoTanielle su Mudu o srsquoIschegraveletru de su Suitzidardquo unu rogravele chi prus de una bia aiat tentu unrsquoefetu mannu e chi cunsideraiat belle aguale a sa parte famada sua de ldquoMartine su Manigraveacu o su Mistegraveriu Mascaradurdquo

A sas deghe e mesa su pantasma at intesu sa famigravelia andende a letu Pro una pagu de tempus lrsquoant dadu infadu sos iscacagravellios agrestes de sos gremegraveddighes chi cun srsquoalligria issoro ispessa-mentada de iscolanos si fiant ispassiende in antis de cumintzare a pasare Ma a sas ugravendighi e cuartu su logu fiat asseriadu e can-do at sonadu mesunote est essidu a campu Su cucumiau fiat iscu-dende sas alas a su bidru su corbu fiat croende dae srsquoeni e su ben-tu andaiat feri feri in sa domo ghemende che a unrsquoagravenima pegraverdida Ma sa famigravelia Otis fiat dormende sena connograveschere su destinu malu suo e prus a forte de srsquoabba e de sa traschia si intendiat su sorrogrogravengiu pegraverpere de su ministru de sos Istados Unidos Su pantasma est essidu a cua dae srsquoinforru de linna cun unu risi-gheddu malinnu in sa buca sua cruele e prighigionada e sa luna srsquoest cuada in palas de una nue cando nchrsquoat coladu a fura su mira-dore mannu in ue sos istemmas aragraveldicos suos e sos de sa mugere sua morta male fiant blasonados in colore de chelu e de oro Su pantasma fiat lassinende sena si pasare che a unrsquoumbra malinna e pariat chi finas srsquoiscurigore lrsquoascamaiat cando colaiat Totu in unu lrsquoest partu de integravendere calicunu cramende ma fiat petzi unu cane apeddende dae srsquoIstatzu Ruju e at sighidu a andare murrun-gende irrocos istrambogravetigos de su segraveculu 16 e parende cada tantu srsquoistocu ruingiadu in srsquoagraveera de mesunote In fines su pantasma est crogravempidu a su cugione de su passadissu a curtzu a srsquoaposentu de Washington su disditzadu Pro unrsquoiscuta srsquoest pasadu in srsquoigraventeri chi su bentu surbiende nche li pesaiat in cugravecuru sos pilos murros e lorigados tortighende in pinnigas grotescas e fantagravesticas srsquoorrore

Oscar Wilde21

sena nugravemene de su sudagraveriu Tando su relogravegiu at sonadu su cuar-tu e su pantasma at cumpresu chi su tempus nche fiat crogravempidu Srsquoat fatu unu risigheddu a sa sola e nchrsquoat coladu su cugione ma in pessu lrsquoat fatu cun una ghegravemida lastimosa de terrore nchrsquoest torradu a palas in segus e srsquoat cuadu sa cara isarbulida cun sas manos longas e ossudas Progravepiu in dae in antis suo brsquoaiat unrsquoi-spetru orrorosu firmu comente una figura dolada e mostruosu comente su bisu de unrsquoissentidu Sa conca fiat ispilida e lustrada sa cara tunda e grassa e bianca unrsquoiscracagravelliu orrorosu pariat chi aiat tortinadu sos liniamentos suos in unrsquoiscarigravengiu eternu Dae ogros nche lrsquoessiant a fiotu rajos de lughe ruja sa buca fiat unu putzu ladu de fogu e unu bestire orrorosu chi srsquoassimigiaiat a su suo cugugiaiat comente nie mudu cussu corpus de Titanu In petorras teniat unu cartellu cun iscritas curiosas in caragraveteres anti-gos chi pariat unu pagu unu pregone de cosas birgongiosas unu pagu unu registru de pecados agrestes unu pagu unu calendagraveriu terrorosu de su crigravemine e cun sa manu dereta teniat in artu unu farchione de atzagravergiu lughente

Sigomente no aiat bidu mai unrsquoispetru su pantasma de Can-terville srsquoat leadu unrsquoassuconu mannu e a pustis de agraveere dadu una mirada lestra a cussa aparitzione terrorosa si nchrsquoest torradu currende a srsquoaposentu suo trobeendemiddotsi in su sudagraveriu in srsquoigraventeri chi fiat colende in presse in presse in su passadissu e in fines lassendemiddotnche rugraveere srsquoistocu ruingiadu in sas botas militares de su ministru in ue srsquoin cras lrsquoat agatadu su maistru de sala Cando srsquoest agatadu in srsquointimidade de srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest ghetadu a subra de una banita e srsquoat cuadu sa cara suta de sas mantas Belle gasi a pustis de unu pagu srsquoispigraveridu animosu anti-gu de Canterville est torradu in possa e at detzigravedidu de andare a faeddare cun srsquoagraveteru pantasma in pessu chi esseret essidu su sole Tando progravepiu cando srsquoarbegraveschida fiat imprateende sos montigros est torradu a su logu in ue pro sa prima bia aiat ghetadu ogros a srsquoispetru ispramosu pessende chi in fines duos pantasmas fiant

Su pantaSma de Canterville 22

megravegius de unu e chi cun srsquoagiudu de custu amigu nou diat agraveere gherradu megravegius cun sos gremegraveddighes Cando su pantasma est crogravempidu a su logu perograve unrsquoispetagraveculu terrorosu si lrsquoest paradu in dae antis Carchi cosa est craru deviat egravessere capitada a srsquoispetru ca sa lughe si nche fiat falada de su totu dae sos ogros suos infos-sados su farchione lughente nche li fiat rutu dae manos e si fiat imbaradu a su muru in unrsquoatitugravedine tesa e incogravemoda Su panta-sma de Canterville est curtu a dae in antis e lrsquoat agarradu cun sos bratzos cando at bidu cun orrore chi sa conca nchrsquoest lassinada a terra e su corpus at leadu una postura incrinada tando srsquoest agatada astringhende una cortina de letu in cotonia bianca unrsquoi-scogravebolu unu lepone de masellaju in srsquoigraventeri chi a curtzu a pees brsquoaiat unu napu bograveidu Sena cumpregravendere custa trasformatzione curiosa at agarradu su cartellu cun presse abberborada e in cue in sa lughe murra de su mangianu at legraveghidu

Su pantasma de OtisSrsquoUgravenicu Ispetru Beru e OriginaleDade cara a sas Imitatziones Totu sos agraveteros sunt Farsos Tando at cumpresu totu Lrsquoaiant trampadu imboligadu leadu

in giru Sa mirada antiga de sos Cantervilles est torrada a essire in ogros srsquoat astrintu a pare sas ghinghias sena dentes e pesende sas manos alligiadas subra de sa conca at giuradu cunforma a sa fraseologia caraterigravestica de srsquoiscola antiga chi cando Chanticleer aeret sonadu duas bias cun su corru alligru suo bi diat agraveere agravepidu fatos de sagravembene e su Mortore diat egravessere coladu cun sos passos suos mudos

No aiat mancu agabbadu de fagraveghere custu giuramentu orroro-su chi dae sa cobertura a tegraveulas rujas de unrsquoistatzu a tesu srsquoat inte-

Oscar Wilde23

su unu puddu cantende Su pantasma at fatu unrsquoiscracagravelliu longu bassu e ragravenchidu e srsquoest postu a isetare At isetadu ora cun ora ma su puddu pro carchi resone curiosa no at torradu a cantare In fines a sas sete e mesu sas tzeracas acudende nche lrsquoant fatu lassare su bigiadogravergiu suo terrorosu e at ghiradu passu passu a srsquoaposentu suo pessende a su giuramentu suo vanu e a sos pessos suos abbadinados In cue at consultadu unos cantos libros de ca-valleria antiga chi lrsquoagradaiant a botu e at agatadu chi cada bia chi si faghiat custu giuramentu Chanticleer cantaiat semper pro sa segunda bia ldquoChi sa malaura crompat a su puddu malurdquo at murrungiadu ldquoApo connotu sas dies chi cun sa lantza mea forte li dia agraveere pertuntu sa gorgoena e lu dia agraveere fatu cantare man-cari esseret morturdquo Tando su pantasma srsquoest corcadu in su baule cogravemodu de prumu e brsquoest abbarradu finas a sero

Oscar Wilde24

IV

Srsquoin cras su pantasma fiat a beru degravebile e istracu Su turba-mentu terrorosu de sas ugravertimas bator chidas fiat cumintzende a tegravennere efetu Sos negravervios fiant a bigraveculos e si siddiat a su sonu prus legravebiu Pro chimbe dies est abbarradu in srsquoaposentu e in fines at detzigravedidu de lassare pegraverdere sa magra de sagravembene in su pamen-tu de sa biblioteca Si sa famigravelia Otis no lu cheriat est craru chi no lu meressiat Si bidet chi fiant pessones chi istaiant in unu gra-du bassu materiale de srsquoesistegraventzia e non fiant bonas a apretziare su valore simbogravelicu de sos fenogravemenos sensigravebiles Sa chistione de sas aparitziones fantasmagraveticas e srsquoisvilupu de sos corpos astrales fiant de seguru unrsquoagravetera cosa e non fiant suta de su controllu suo Fiat unu dovere suo solenne a essire a pigravegiu in su passadissu una bia in sa chida e a murrungiare carchi cosa dae su miradore su primu e su de tres megravercuris de cada mese e non bidiat comente pogravedere istransire custos doveres sena pegraverdere sa cara Est a beru chi sa vida sua fiat istada prena de malinnidade ma de su re-stu teniat contivigravegiu meda in totu su chi interessaiat su mundu subranaturale Pro agraveteros tres sagravebados duncas su pantasma est coladu che a su sogravelitu in su passadissu intre mesunote e sas tres de mangianu dende cara in cada manera a non si fagraveghere ne integravendere nen bigravedere Si nchrsquoaiat catzadu sas botas caminaiat prus a legravebiu chi podiat in sas tagraveulas betzas mandigadas dae su tagraveralu srsquoaiat postu una capa manna de velludu nieddu e srsquoaiat leadu su cuidadu de untare sas cadenas cun su lubrificadore ldquoRising Sun rdquo

Oscar Wilde25

Devo reconnograveschere chi at peleadu meda pro adotare custu megravediu nou de protetzione Belle gasi una note cando totu sa famigravelia fiat chenende su pantasma si nchrsquoest intradu a fura a srsquoaposentu de dormire de sennor Otis e at leadu srsquoampullita A sa prima srsquoin-tendiat unu pagu umiliadu ma pustis est istadu bastante sagravebiu de reconnograveschere chi podiat petzi faeddare bene de custu imbentu chi in unu tzertu sensu serviat pro sas finalidades suas Ma a begravetia de totu custu no lrsquoant lassadu in pasu Isterriant semper fu-neddas in su passadissu in ue su pantasma si trobeiat caminende in srsquoiscurigore e una bia cando fiat bestidu pro sa parte de ldquoIsacu Nieddu o su Cassadore de su Padente de Hogleyrdquo at fatu una ruta mala apeighende unu lassinogravengiu de butiru chi sos gremegraveddighes aiant istegraverridu dae srsquointrada de sa Sala de sos Aratzos a sa punta de srsquoiscala de linna de chercu Custu ugravertimu ingiugravergiu lrsquoat bati-du tantu venenu chi at detzigravedidu de fagraveghere unrsquoisfortzu finale pro afirmare sa dinnidade e sa positzione sotziale sua e at cuncorda-du de fagraveghere vigravesita a cuddos istudenteddos de Eton betiosos srsquoin cras note in su pessonagravegiu suo famadu de ldquoRupert srsquoAtrividu o su Conte Isconcadurdquo

Fiant prus de setanta annos chi no essiat a campu cun cussu travestimentu pro egravessere pretzisos dae cando aiat assustadu gasi meda Lady Barbara Modish sa galana chi issa aiat truncadu dere-tu srsquoafidu cun su giaju de su Lord Canterville de como e si nche fiat fuida a Gretna Green cun Jack Castletown su bellu decra-rende chi nudda in su mundu la diat agraveere cumbinta a intrare in una famigravelia chi permitiat a unrsquoispetru gasi orrorosu de passigiare in su terratzu in srsquointerlughes A Jack srsquoiscuru Lord Canterville lrsquoaiat isparadu in unu duellu in Wandsworth Common e Lady Barbara fiat morta de crebu in Tumbridge Wells in antis chi esse-ret coladu srsquoannu Duncas cussa aparitzione fiat istada una reses-sida manna in totu sos sensos Fiat semper e cando un ldquotrucurdquo difigravetzile meda si si podet impitare custa espressione gasi teatrale cun unu de sos mistegraverios prus mannos de su subranaturale o pro

Su pantaSma de Canterville 26

impreare unu tegravermine prus sientigraveficu su mundu ultranaturale e brsquoat postu tres oras intreas pro srsquoammaniare In fines totu fiat prontu e su pantasma fiat cuntentu meda de comente fiat postu Sas botas mannas de pedde chi andaiant cun su bestire fiant unu pagu tropu largas e at agatadu petzi una de sas pistolas ma in su cumplessu fiat bastante sudisfatu e a sa una e cuartu nchrsquoest essidu cun lebiesa dae srsquoinforru de linna e est coladu tragravesina tragravesi-na in su passadissu Cando nchrsquoest crogravempidu a srsquoaposentu ocupa-du dae sos gremegraveddighes chi mi paret chi si naraiat srsquoAposentu Biaitu pro su colore de sas cortinas at agatadu sa ghenna ghirada Isperende de fagraveghere unrsquointrada a efetu lrsquoat aberta in campu ma una broca grae de abba nche lrsquoest ruta a subra infundendemiddotlu totu cantu e manchende sa pala manca de pagos tzentigravemetros In su matessi tempus at intesu iscracagravellios abbrandados benende dae su letu a baldachinu Srsquoiscossa a su sistema nerbiosu suo est istada gasi manna chi si nchrsquoest torradu a srsquoaposentu suo currende che coete e srsquoin cras at degravevidu abbarrare in letu cun unu rifriu malu Srsquougravenica cosa chi lrsquoacunortaiat de totu custa paristograveria fiat chi non srsquoaiat giutu in fatu sa conca ca si lrsquoaeret fatu sas cunseguegraventzias diant agraveere pogravetzidu egravessere segraverias a beru

Duncas lrsquoest begravennidu mancu srsquoisperu de pogravedere assustare cussa famigravelia americana grussera e srsquoest acuntentadu comente regravegula de trasinare in sos passadissos cun iscarpas de sola modde cun unrsquoisserpa grussa ruja imboligada in tzugru ca timiat sas curren-tes e unrsquoarchibusu minore srsquoin casu sos gremegraveddighes lrsquoaerent atacadu Su corfu finale lrsquoat retzidu su deghennoe de cabudanni Su pantasma fiat faladu a giosso a srsquointrada manna seguru chi nessi in cue no li diant agraveere dadu infadu e si fiat ispassiende a fagraveghere cummentos brullanos subra de sas fotografias mannas ti-radas dae Saroni de su ministru de sos Istados Unidos e de sa mu-gere chi como fiant intradas in parte de sos ritratos de sa famigravelia Canterville Fiat bestida in manera elementare ma elegante cun unu sudagraveriu longu magradu de terra de campusantu srsquoaiat ligadu

Oscar Wilde27

sa massidda cun una ria de linu grogu e giughiat una lantia mi-nore e una pala de interramortos Infatis srsquoaiat postu su bestire de su pessonagravegiu de ldquoGiona Sena Losa o su Furone de Mortos de Chertsey Barnrdquo una de sas megravegius impersonificatziones suas chi sos Cantervilles teniant totu sas resones de si ndrsquoammentare ca fiat istada srsquoorigravegine bera de sa bria cun su bighinu issoro Lord Rufford Fiant belle sas duas e cuartu de mangianu e a su chi si podiat intzertare non brsquoaiat prus nemos pesadu Ma in srsquoigraventeri chi fiat passigende chirru a sa biblioteca pro bigravedere si brsquoaiat galu tratas de sa magra de sagravembene totu in unu nche li sunt crogravempi-das dae unu cugione iscuru duas figuras chi fiant iscotzulende che issentidos sos bratzos subra de sa conca issoro e lrsquoant tzichir-riadu ldquoBUUrdquo in srsquoorigra

Leadu dae unrsquoispramu chi cunsiderada sa situatzione si po-diat cunsiderare un cosa naturale su pantasma srsquoest postu a cugraver-rere in sas iscalas ma at intopadu a Washington Otis chi lu fiat isetende cun una siringa de giardinu e sigomente sos inimigos lrsquoaiant inghiriadu a cada ala torrendemiddotlu a puntu malu su panta-sma est isvanegravessidu in unrsquoistufa manna de ferru chi pro bonaura non fiat alluta e at degravevidu torrare a srsquoaposentu suo colende in sas cannas fumagraverias e in sos cucumenales arribbende in unrsquoistadu terrorosu de brutura disograverdine e disisperu

A pustis de custu fatu non srsquoest bidu prus su pantasma in bar-danas a de note Sos gremegraveddighes lrsquoant isetadu in prus de unrsquooca-sione e cada note isparghiant corgiolu de nughe in sos passadis-sos dende infadu meda a su babbu e a sa mama e a sos tzeracos ma non brsquoaiat nudda de fagraveghere Fiat craru chi aiant fertu gasi meda sos sentimentos suos chi non si cheriat fagraveghere bigravedere prus Sennor Otis tando at torradu a leare in manu su traballu man-nu suo subra de srsquoistograveria de su Partidu Democragraveticu chi lu fiat impinnende dae unos cantos annos sa sennora Otis at amma-niadu una festa de clam-bake chi at ispantadu totu sa contea sos pitzinnos si sunt ghetados a su lacrosse a srsquoeuchre a su poker

Su pantaSma de Canterville 28

e a agraveteros giogos natzionales americanos e Virginia andaiat a caddu cun su pony suo in sas agravendelas de su parcu acumpangiada dae su giogravevanu Duca de Chershire chi fiat begravennidu a Canterville Chase pro bi colare srsquougravertima chida de vacagraventzias Totus oramai pessaiant chi su pantasma si nche fiat andadu e infatis su sennor Otis aiat iscritu una ligravetera in propogravesitu a Lord Canterville chi in risposta aiat espressadu su praghere suo prus mannu a integravendere custa noa e aiat imbiadu sos megravegius cumplimentos a sa mugere istimada de su ministru

Sos Otis perograve si fiant faddidos ca su pantasma fiat galu in sa domo e mancari esseret postu male non si fiat pro nudda acu-nortadu a lassare istare mescamente dae cando aiat intesu chi in mesu de sos istragravengios bi fiat su giogravevanu Duca de Cheshire chi su tziu de su babbu Lord Francis Stilton una bia aiat iscummissu chentu ghineas cun su Coronellu Carbury chi diat agraveere giogadu a dados cun su pantasma de Canterville e lrsquoaiant agatadu srsquoincragraves mangianu istegraverridu in su pamentu de sa sala de su poker in unrsquoi-stadu tale de impotegraventzia paraligravetica chi mancari apat campadu finas a betzu dae tando no est resessidu prus a nagraverrere agraveteru si non ldquoduos sesrdquo Totus in cussu tempus ischiant ite fiat capitadu mancari chi pro rispetu de sos sentimentos de sas duas famigravelias nogravebiles srsquoesseret fatu de totu pro cuare sa cosa e si podet agatare unu rendecontu cumpretu de sas tzircustagraventzias ligadas a custu fatu in su de tres volugravemenes de ldquoAmmentos de su Prigraventzipe Re-gente e de sos Amigos suosrdquo iscritu dae Lord Tattle Su panta-sma est craru teniat su pidinu de mustrare chi no aiat pegraverdidu srsquoinfluegraventzia sua in sos Stiltons chi cun custa famigravelia fiat impa-rentadu dae tesu ca una sorrastra sua si fiat cojuada en secondes noces cun su Sieur de Bulkeley chi dae issu comente totus ischint sos Ducas de Cheshire benint in ligravenia direta Duncas at detzigravedidu de srsquoammaniare pro si mustrare a srsquoamoradeddu de Virginia in srsquoimpersonificatzione famada de su ldquoMogravengiu Vampiru o su Be-neditinu Sena Sagravembenerdquo una rapresentatzione gasi orrorosa chi

Oscar Wilde29

cando Lady Startup lrsquoaiat bida e custu fiat capitadu in srsquougravertima die de annu fatale de su 1764 si fiat posta a tzichirriare a sa prus arta li fiat begravennidu unrsquoatacu de apoplessia e si nche fiat morta in tempus de tres dies a pustis de agraveere diseredadu a sos Cantervilles chi fiant sos parentes suos prus a curtzu e de agraveere lassadu totu su dinare a srsquoapotecagraveriu suo de Londra In srsquougravertimu mamentu perograve su terrore chi teniat de sos gremegraveddighes aiat fatu abbarrare su pantasma in srsquoaposentu suo e su Duca minore aiat dormidu in pasu suta de su baldachinu mannu pinniadu de srsquoAposentu Reale bisende a Virgigravenia

Oscar Wilde30

V

Pagas dies a pustis Virgigravenia e su cavalieri suo pililorigadu sunt andados a caddu in sos prados de Brockley in ue issa colen-de in una cresura srsquoat istratzuladu gasi male su bestire chi cando est ghirada a domo at detzigravedidu de artziare in srsquoiscala de segus pro non si fagraveghere bigravedere Comente nchrsquoat coladu in presse sa Sala de sos Aratzos chi sa ghenna fiat aberta pro casualidade lrsquoest partu de bigravedere calicunu in intro e pessende chi esseret sa tzeraca de sa mama chi a bias giughiat a cue su traballu suo at abbaidadu a intro pro li pedire de li cosire su bestire Ite ispantu imbetzes cando at bidu chi fiat su pantasma de Canterville Lrsquoat bidu segraveidu a curtzu a sa ventana pompiende srsquooro ruinadu de sos agraverbores in-groghidos bolende in srsquoagraveera e sas fogravegias rujas ballende che issen-tidas in su viale longu Teniat sa conca imbarada a una manu in unrsquoistadu de depressione manna A sas beras su pantasma pariat gasi disditzadu e gasi postu male chi Virginiedda chi sa prima idea fiat istada de si nche fuire e de si frischiare in srsquoaposentu suo ndrsquoat tentu dolu e at detzigravedidu de proare a lrsquoacunortare Su passu de sa pitzinna fiat gasi legravebiu e sa malinconia de su pantasma gasi manna chi srsquoest abbigiadu de sa presegraventzia sua petzi cando lrsquoat faeddadu

ldquoMi dispraghet pro tenerdquo at naradu Virgigravenia ldquoma frades meos si nche ghirant a Eton cras tando si ti cumportas bene nemos trsquoat a dare prus infadurdquo

ldquoEst assurdu a mi pedire de mi cumportare benerdquo at rispostu

Oscar Wilde31

su pantasma furriendemiddotsi transidu a sa pitzinnedda galana chi si fiat atrivida a li faeddare ldquoprogravepiu assurdu Deo devo iscotzulare sas cadenas e ghegravemere colende in sos frigraveschios e passigiare a de note si est custu chi cheres nagraverrere Est srsquougravenica resone mea pro esigravestere rdquo

ldquoNo est una resone pro esigravestere e tue giai lrsquoischis chi ses istadu a beru isseleradu Sa sennora Umney nos at naradu sa prima die chi semus begravennidos a inoghe chi tue as mortu a mugere tuardquo

ldquoEja lrsquoammintordquo at naradu su pantasma cun arroddu ldquoma fiat petzi una chistione de famigravelia e non tocaiat agravetera genterdquo

ldquoEst isballiadu meda a ochigraveere a calicunurdquo at naradu Virgigravenia chi a bias teniat una gravidade puritana durche leada dae carchi antepassadu de srsquoInghilterra Noa

ldquoOh deo ogravedio sa severidade barata de srsquoegravetica astrata Mugere mea non baliat a nudda no mrsquoimmidonaiat sos collarinos co-mente si tocat e no ischiat a coghinare A lrsquoischis aia isparadu a unu cabrolu una die in su padente de Hogley progravepiu una begravestia bella e a lrsquoischis comente mi lrsquoat aparitzadu Oh ma no importat como ca est totu agabbadu e non pesso chi sos frades apant fatu una cosa galana a mi fagraveghere mograverrere de fagravemene mancari lrsquoapa morta deordquo

ldquoDe fagravemene trsquoant fatu mograverrere Oh sennor pantasma cheria nagraverrere Sir Simon fagravemene tenes Deo tegravengio unu cogone in sa taschedda A lu cheresrdquo

ldquoNono gragravetzias oramai non magravendigo prus ma ses istada ma-nerosa a beru a mi lu nagraverrere e de seguru ses meda prus simpagraveti-ca de sa famigravelia tua orrorosa rude vulgare disonestardquo

ldquoBastatrdquo at tzichirriadu Virgigravenia pistende su pee ldquoses tue chi ses rude e orrorosu e vulgare e si cherimus faeddare de di-sonestade lrsquoischis bene chi mi nchrsquoas furadu sos colores dae su cuntenidore meu pro proare a torrare a fagraveghere cussa magra de sagravembene ridigravecula in sa biblioteca In antis ti nchrsquoas leadu totu sos rujos finas su muradu e deo non podia prus pintare su sole

Su pantaSma de Canterville 32

intrendemiddotsimiddotnche tando ti nchrsquoas leadu su birde ismeraldu e su gro-gu cromadu e in fines mi nchrsquoat abbarradu srsquoigravendigu e su biancu tzinesu e podia pintare petzi iscenas cun sa lughe de sa luna chi sunt semper deprimidoras a las abbaidare e no est fagravetzile a las fagraveghere Non trsquoapo mai iscobiadu mancari essere infadada meda e mancari totu sa cosa esseret ridigravecula meda ca naremus sa beri-dade chie at intesu faeddare mai de sagravembene birde ismeraldurdquo

ldquoTando a nagraverrere su berurdquo at naradu su pantasma cun unu tonu masedu ldquoite podia fagraveghere Est una cosa difigravetzile meda a buscare sagravembene beru in dies de oe e sigomente aiat cumintza-du frade tuo cun su detersivu Paragon non bidia peruna resone pro no mi nche leare sos colores tuos E si faeddamus de colores est semper una chistione de preferegraventzias sos Cantervilles tenent sagravembene biaitu pro nagraverrere su prus biaitu de Inghilterra ma isco chi bois sos americanos non dades cara a cosas de custa castardquo

ldquoTue no ndrsquoischis nudda e sa megravegius cosas chi podes fagraveghere est a emigrare e a megiorare sa mente tua Babbu diat egravessere tropu cuntentu de ti dare unu billete gratis e mancari brsquoapat tassas artas subra de sos ispigraveridos de cada casta non bi diat agraveere problemas in sa dogana ca sos funtzionagraverios sunt totus de su Partidu De-mocragraveticu So segura chi in New York dias tegravennere una resessida manna Deo isco chi brsquoat pessones medas chi diant dare chen-tumigravegia dogravellaros pro agraveere unu giaju e galu de prus pro agraveere unu pantasma in famigraveliardquo

ldquoNon creo chi srsquoAmegraverica mi diat agradarerdquo ldquoPesso ca non tenimus nen ruinas nen cosas curiosasrdquo at nara-

du Virgigravenia befulana ldquoNudda ruinas nudda cosas curiosasrdquo at rispostu su panta-

sma ldquobois tenides sa flota bostra e sas maneras bostrasrdquoldquoBonas tardas Apo a andare a ue est babbu pro li fagraveghere dare

unrsquoagravetera chida de vacagraventzia a sos gremegraveddighesrdquoldquoPro praghere no andeis sennorina Virgigraveniardquo at tzichirriadu

ldquodeo so gasi a sa sola e gasi sena sorte chi a beru no isco ite fagraveghe-

Oscar Wilde33

re Deo chegravergio andare a dormire e non potzordquoldquoCustu est progravepiu assurdu Non deves fagraveghere agraveteru si no anda-

re a letu e istudare sa candela Est difigravetzile meda a bias a abbarra-re ischidos mescamente in cregravesia ma non brsquoat dificurtade peruna a si nche dormire Finas sas criaduras lrsquoischint fagraveghere e non sunt abbistas medardquo

ldquoDeo non dormo dae treghentos annosrdquo at naradu cun tristu-ra e sos ogros bellos in colore de chelu de Virgigravenia si sunt abertos a sa meravigravegia ldquosunt treghentos annos chi non dormo e mrsquointen-do unrsquoistrachitugravedinerdquo

Virgigravenia srsquoest fata segraveria e sas labrigheddas suas ant tregravemidu che fogravegias de rosa Srsquoest acurtziada a su pantasma e inghenugrendemiddotsi a costagravegiu srsquoat pompiadu sa cara sua betza e alligiada

ldquoSrsquoiscuru su pantasmardquo at murmuradu ldquonon tenes unu logu in ue dormirerdquo

ldquoIn srsquoagravetera ala de su padente de pinosrdquo at rispostu cun una bo-ghe bassa e bisadora ldquobrsquoat unu giardineddu In cue srsquoerba creschet arta e ispissa in cue bi sunt sos isteddos mannos e biancos de su bidduri in cue su rusinnolu cantat note note Note note cantat e sa luna frita de cristallu pogravempiat a giosso e srsquoeni isparghet sas cambas suas mannas mannas subra de sos chi dormintrdquo

Sos ogros de Virgigravenia si sunt infustos de prantu e srsquoat cuadu sa cara cun sas manos

ldquoCheres nagraverrere su Giardinu de sa Morterdquo at pispisadu ldquoEja Sa morte Sa morte devet egravessere gasi bella A corcare in

sa terra modde tabachina cun sos filos de erba nagravennigamiddotnagravenniga subra de sa conca e ascurtare su mudigravemene A non tegravennere ne eris e nen cras A ismentigare su tempus a perdonare sa vida a egravessere in pasu Tue mi podes agiuare Tue podes abegraverrere pro mene sos portales de sa domo de sa Morte ca srsquoAmore est semper cun te-gus e srsquoAmore est prus forte de sa Morterdquo

Virgigravenia srsquoest tregravemida una titia de fritu lrsquoat cursadu sa carena e pro pagas iscutas non srsquoat intesu sonu Issa si pariat comente chi

Su pantaSma de Canterville 34

esseret in unu bisu terrorosu Tando su pantasma at faeddadu torra e sa boghe sua pariat

srsquoograverchidu de su bentu ldquoIntesa mai lrsquoas sa profetzia antiga de sa ventana de sa biblio-

tecardquoldquoOh a srsquoispissurdquo at tzichirriadu sa pisedda abbaidende a susu

ldquoLa connosco bene a beru Est pintada in ligraveteras nieddas curiosas e benit male a la legraveghere Brsquoat petzi ses rias

Cando una pitzinna de oro podet otegravennereUna pregadoria dae sas lavras de su pecaduCando sa megravendula istograveiga dat frugravetoraE una criadura donat sas lagravegrimasTando totu sa domo at a abbarrare chietaE sa paghe at a falare in Canterville

Ma no isco ite cheret nagraverrererdquo ldquoCussas paragraveulas cherent nagraverrererdquo at naradu su pantasma cun

tristura ldquochi tue deves pragravenghere cun megus pro sos pecados meos ca deo no apo lagravegrimas e pregare cun megus pro srsquoagravenima mea ca deo no apo fide e tando si tue ses semper istada durche e bona e manerosa srsquoAgravenghelu de sa Morte at a tegravennere piedade de mene Tue as a bigravedere pantumas chi ponent a tigravemere in srsquoiscurigo-re e boghes malinnas trsquoant a pispisare in srsquoorigra ma non trsquoant a fagraveghere male ca contra a sa puresa de una pisedda sos pogravederes de srsquoInferru non podent bigravenchererdquo

Virgigravenia no at torradu imposta e su pantasma srsquoat tograverchidu sas manos cun unu disisperu agreste abbaidende sa conca brunda sua incrinada Totu in unu sa pitzinna srsquoest pesada isarbulida e cun una lughe curiosa in sos ogros ldquoDeo non timordquo at naradu a firmu ldquoe apo a pedire a srsquo Agravenghelu de tegravennere dolu de tenerdquo

Su pantasma srsquoest pesadu dae su seidogravergiu suo cun unu tzichigraver-riu degravebile de alligria e leendemiddotli sa manu srsquoest incrinadu cun sa gragravetzia de agraveteros tempos e bi lrsquoat basada Sos pograveddighes suos

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 20: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Su pantaSma de Canterville 20

astradu finas a cando non si diant egravessere fatos tegraveteros a srsquoispramu e in fines diat agraveere fuliadu su sudagraveriu e diat egravessere andada tragravegia tragravegia in srsquoaposentu cun sos ossos biancos nigraveidos e unrsquoogru a ro-dia faghende sa parte de ldquoTanielle su Mudu o srsquoIschegraveletru de su Suitzidardquo unu rogravele chi prus de una bia aiat tentu unrsquoefetu mannu e chi cunsideraiat belle aguale a sa parte famada sua de ldquoMartine su Manigraveacu o su Mistegraveriu Mascaradurdquo

A sas deghe e mesa su pantasma at intesu sa famigravelia andende a letu Pro una pagu de tempus lrsquoant dadu infadu sos iscacagravellios agrestes de sos gremegraveddighes chi cun srsquoalligria issoro ispessa-mentada de iscolanos si fiant ispassiende in antis de cumintzare a pasare Ma a sas ugravendighi e cuartu su logu fiat asseriadu e can-do at sonadu mesunote est essidu a campu Su cucumiau fiat iscu-dende sas alas a su bidru su corbu fiat croende dae srsquoeni e su ben-tu andaiat feri feri in sa domo ghemende che a unrsquoagravenima pegraverdida Ma sa famigravelia Otis fiat dormende sena connograveschere su destinu malu suo e prus a forte de srsquoabba e de sa traschia si intendiat su sorrogrogravengiu pegraverpere de su ministru de sos Istados Unidos Su pantasma est essidu a cua dae srsquoinforru de linna cun unu risi-gheddu malinnu in sa buca sua cruele e prighigionada e sa luna srsquoest cuada in palas de una nue cando nchrsquoat coladu a fura su mira-dore mannu in ue sos istemmas aragraveldicos suos e sos de sa mugere sua morta male fiant blasonados in colore de chelu e de oro Su pantasma fiat lassinende sena si pasare che a unrsquoumbra malinna e pariat chi finas srsquoiscurigore lrsquoascamaiat cando colaiat Totu in unu lrsquoest partu de integravendere calicunu cramende ma fiat petzi unu cane apeddende dae srsquoIstatzu Ruju e at sighidu a andare murrun-gende irrocos istrambogravetigos de su segraveculu 16 e parende cada tantu srsquoistocu ruingiadu in srsquoagraveera de mesunote In fines su pantasma est crogravempidu a su cugione de su passadissu a curtzu a srsquoaposentu de Washington su disditzadu Pro unrsquoiscuta srsquoest pasadu in srsquoigraventeri chi su bentu surbiende nche li pesaiat in cugravecuru sos pilos murros e lorigados tortighende in pinnigas grotescas e fantagravesticas srsquoorrore

Oscar Wilde21

sena nugravemene de su sudagraveriu Tando su relogravegiu at sonadu su cuar-tu e su pantasma at cumpresu chi su tempus nche fiat crogravempidu Srsquoat fatu unu risigheddu a sa sola e nchrsquoat coladu su cugione ma in pessu lrsquoat fatu cun una ghegravemida lastimosa de terrore nchrsquoest torradu a palas in segus e srsquoat cuadu sa cara isarbulida cun sas manos longas e ossudas Progravepiu in dae in antis suo brsquoaiat unrsquoi-spetru orrorosu firmu comente una figura dolada e mostruosu comente su bisu de unrsquoissentidu Sa conca fiat ispilida e lustrada sa cara tunda e grassa e bianca unrsquoiscracagravelliu orrorosu pariat chi aiat tortinadu sos liniamentos suos in unrsquoiscarigravengiu eternu Dae ogros nche lrsquoessiant a fiotu rajos de lughe ruja sa buca fiat unu putzu ladu de fogu e unu bestire orrorosu chi srsquoassimigiaiat a su suo cugugiaiat comente nie mudu cussu corpus de Titanu In petorras teniat unu cartellu cun iscritas curiosas in caragraveteres anti-gos chi pariat unu pagu unu pregone de cosas birgongiosas unu pagu unu registru de pecados agrestes unu pagu unu calendagraveriu terrorosu de su crigravemine e cun sa manu dereta teniat in artu unu farchione de atzagravergiu lughente

Sigomente no aiat bidu mai unrsquoispetru su pantasma de Can-terville srsquoat leadu unrsquoassuconu mannu e a pustis de agraveere dadu una mirada lestra a cussa aparitzione terrorosa si nchrsquoest torradu currende a srsquoaposentu suo trobeendemiddotsi in su sudagraveriu in srsquoigraventeri chi fiat colende in presse in presse in su passadissu e in fines lassendemiddotnche rugraveere srsquoistocu ruingiadu in sas botas militares de su ministru in ue srsquoin cras lrsquoat agatadu su maistru de sala Cando srsquoest agatadu in srsquointimidade de srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest ghetadu a subra de una banita e srsquoat cuadu sa cara suta de sas mantas Belle gasi a pustis de unu pagu srsquoispigraveridu animosu anti-gu de Canterville est torradu in possa e at detzigravedidu de andare a faeddare cun srsquoagraveteru pantasma in pessu chi esseret essidu su sole Tando progravepiu cando srsquoarbegraveschida fiat imprateende sos montigros est torradu a su logu in ue pro sa prima bia aiat ghetadu ogros a srsquoispetru ispramosu pessende chi in fines duos pantasmas fiant

Su pantaSma de Canterville 22

megravegius de unu e chi cun srsquoagiudu de custu amigu nou diat agraveere gherradu megravegius cun sos gremegraveddighes Cando su pantasma est crogravempidu a su logu perograve unrsquoispetagraveculu terrorosu si lrsquoest paradu in dae antis Carchi cosa est craru deviat egravessere capitada a srsquoispetru ca sa lughe si nche fiat falada de su totu dae sos ogros suos infos-sados su farchione lughente nche li fiat rutu dae manos e si fiat imbaradu a su muru in unrsquoatitugravedine tesa e incogravemoda Su panta-sma de Canterville est curtu a dae in antis e lrsquoat agarradu cun sos bratzos cando at bidu cun orrore chi sa conca nchrsquoest lassinada a terra e su corpus at leadu una postura incrinada tando srsquoest agatada astringhende una cortina de letu in cotonia bianca unrsquoi-scogravebolu unu lepone de masellaju in srsquoigraventeri chi a curtzu a pees brsquoaiat unu napu bograveidu Sena cumpregravendere custa trasformatzione curiosa at agarradu su cartellu cun presse abberborada e in cue in sa lughe murra de su mangianu at legraveghidu

Su pantasma de OtisSrsquoUgravenicu Ispetru Beru e OriginaleDade cara a sas Imitatziones Totu sos agraveteros sunt Farsos Tando at cumpresu totu Lrsquoaiant trampadu imboligadu leadu

in giru Sa mirada antiga de sos Cantervilles est torrada a essire in ogros srsquoat astrintu a pare sas ghinghias sena dentes e pesende sas manos alligiadas subra de sa conca at giuradu cunforma a sa fraseologia caraterigravestica de srsquoiscola antiga chi cando Chanticleer aeret sonadu duas bias cun su corru alligru suo bi diat agraveere agravepidu fatos de sagravembene e su Mortore diat egravessere coladu cun sos passos suos mudos

No aiat mancu agabbadu de fagraveghere custu giuramentu orroro-su chi dae sa cobertura a tegraveulas rujas de unrsquoistatzu a tesu srsquoat inte-

Oscar Wilde23

su unu puddu cantende Su pantasma at fatu unrsquoiscracagravelliu longu bassu e ragravenchidu e srsquoest postu a isetare At isetadu ora cun ora ma su puddu pro carchi resone curiosa no at torradu a cantare In fines a sas sete e mesu sas tzeracas acudende nche lrsquoant fatu lassare su bigiadogravergiu suo terrorosu e at ghiradu passu passu a srsquoaposentu suo pessende a su giuramentu suo vanu e a sos pessos suos abbadinados In cue at consultadu unos cantos libros de ca-valleria antiga chi lrsquoagradaiant a botu e at agatadu chi cada bia chi si faghiat custu giuramentu Chanticleer cantaiat semper pro sa segunda bia ldquoChi sa malaura crompat a su puddu malurdquo at murrungiadu ldquoApo connotu sas dies chi cun sa lantza mea forte li dia agraveere pertuntu sa gorgoena e lu dia agraveere fatu cantare man-cari esseret morturdquo Tando su pantasma srsquoest corcadu in su baule cogravemodu de prumu e brsquoest abbarradu finas a sero

Oscar Wilde24

IV

Srsquoin cras su pantasma fiat a beru degravebile e istracu Su turba-mentu terrorosu de sas ugravertimas bator chidas fiat cumintzende a tegravennere efetu Sos negravervios fiant a bigraveculos e si siddiat a su sonu prus legravebiu Pro chimbe dies est abbarradu in srsquoaposentu e in fines at detzigravedidu de lassare pegraverdere sa magra de sagravembene in su pamen-tu de sa biblioteca Si sa famigravelia Otis no lu cheriat est craru chi no lu meressiat Si bidet chi fiant pessones chi istaiant in unu gra-du bassu materiale de srsquoesistegraventzia e non fiant bonas a apretziare su valore simbogravelicu de sos fenogravemenos sensigravebiles Sa chistione de sas aparitziones fantasmagraveticas e srsquoisvilupu de sos corpos astrales fiant de seguru unrsquoagravetera cosa e non fiant suta de su controllu suo Fiat unu dovere suo solenne a essire a pigravegiu in su passadissu una bia in sa chida e a murrungiare carchi cosa dae su miradore su primu e su de tres megravercuris de cada mese e non bidiat comente pogravedere istransire custos doveres sena pegraverdere sa cara Est a beru chi sa vida sua fiat istada prena de malinnidade ma de su re-stu teniat contivigravegiu meda in totu su chi interessaiat su mundu subranaturale Pro agraveteros tres sagravebados duncas su pantasma est coladu che a su sogravelitu in su passadissu intre mesunote e sas tres de mangianu dende cara in cada manera a non si fagraveghere ne integravendere nen bigravedere Si nchrsquoaiat catzadu sas botas caminaiat prus a legravebiu chi podiat in sas tagraveulas betzas mandigadas dae su tagraveralu srsquoaiat postu una capa manna de velludu nieddu e srsquoaiat leadu su cuidadu de untare sas cadenas cun su lubrificadore ldquoRising Sun rdquo

Oscar Wilde25

Devo reconnograveschere chi at peleadu meda pro adotare custu megravediu nou de protetzione Belle gasi una note cando totu sa famigravelia fiat chenende su pantasma si nchrsquoest intradu a fura a srsquoaposentu de dormire de sennor Otis e at leadu srsquoampullita A sa prima srsquoin-tendiat unu pagu umiliadu ma pustis est istadu bastante sagravebiu de reconnograveschere chi podiat petzi faeddare bene de custu imbentu chi in unu tzertu sensu serviat pro sas finalidades suas Ma a begravetia de totu custu no lrsquoant lassadu in pasu Isterriant semper fu-neddas in su passadissu in ue su pantasma si trobeiat caminende in srsquoiscurigore e una bia cando fiat bestidu pro sa parte de ldquoIsacu Nieddu o su Cassadore de su Padente de Hogleyrdquo at fatu una ruta mala apeighende unu lassinogravengiu de butiru chi sos gremegraveddighes aiant istegraverridu dae srsquointrada de sa Sala de sos Aratzos a sa punta de srsquoiscala de linna de chercu Custu ugravertimu ingiugravergiu lrsquoat bati-du tantu venenu chi at detzigravedidu de fagraveghere unrsquoisfortzu finale pro afirmare sa dinnidade e sa positzione sotziale sua e at cuncorda-du de fagraveghere vigravesita a cuddos istudenteddos de Eton betiosos srsquoin cras note in su pessonagravegiu suo famadu de ldquoRupert srsquoAtrividu o su Conte Isconcadurdquo

Fiant prus de setanta annos chi no essiat a campu cun cussu travestimentu pro egravessere pretzisos dae cando aiat assustadu gasi meda Lady Barbara Modish sa galana chi issa aiat truncadu dere-tu srsquoafidu cun su giaju de su Lord Canterville de como e si nche fiat fuida a Gretna Green cun Jack Castletown su bellu decra-rende chi nudda in su mundu la diat agraveere cumbinta a intrare in una famigravelia chi permitiat a unrsquoispetru gasi orrorosu de passigiare in su terratzu in srsquointerlughes A Jack srsquoiscuru Lord Canterville lrsquoaiat isparadu in unu duellu in Wandsworth Common e Lady Barbara fiat morta de crebu in Tumbridge Wells in antis chi esse-ret coladu srsquoannu Duncas cussa aparitzione fiat istada una reses-sida manna in totu sos sensos Fiat semper e cando un ldquotrucurdquo difigravetzile meda si si podet impitare custa espressione gasi teatrale cun unu de sos mistegraverios prus mannos de su subranaturale o pro

Su pantaSma de Canterville 26

impreare unu tegravermine prus sientigraveficu su mundu ultranaturale e brsquoat postu tres oras intreas pro srsquoammaniare In fines totu fiat prontu e su pantasma fiat cuntentu meda de comente fiat postu Sas botas mannas de pedde chi andaiant cun su bestire fiant unu pagu tropu largas e at agatadu petzi una de sas pistolas ma in su cumplessu fiat bastante sudisfatu e a sa una e cuartu nchrsquoest essidu cun lebiesa dae srsquoinforru de linna e est coladu tragravesina tragravesi-na in su passadissu Cando nchrsquoest crogravempidu a srsquoaposentu ocupa-du dae sos gremegraveddighes chi mi paret chi si naraiat srsquoAposentu Biaitu pro su colore de sas cortinas at agatadu sa ghenna ghirada Isperende de fagraveghere unrsquointrada a efetu lrsquoat aberta in campu ma una broca grae de abba nche lrsquoest ruta a subra infundendemiddotlu totu cantu e manchende sa pala manca de pagos tzentigravemetros In su matessi tempus at intesu iscracagravellios abbrandados benende dae su letu a baldachinu Srsquoiscossa a su sistema nerbiosu suo est istada gasi manna chi si nchrsquoest torradu a srsquoaposentu suo currende che coete e srsquoin cras at degravevidu abbarrare in letu cun unu rifriu malu Srsquougravenica cosa chi lrsquoacunortaiat de totu custa paristograveria fiat chi non srsquoaiat giutu in fatu sa conca ca si lrsquoaeret fatu sas cunseguegraventzias diant agraveere pogravetzidu egravessere segraverias a beru

Duncas lrsquoest begravennidu mancu srsquoisperu de pogravedere assustare cussa famigravelia americana grussera e srsquoest acuntentadu comente regravegula de trasinare in sos passadissos cun iscarpas de sola modde cun unrsquoisserpa grussa ruja imboligada in tzugru ca timiat sas curren-tes e unrsquoarchibusu minore srsquoin casu sos gremegraveddighes lrsquoaerent atacadu Su corfu finale lrsquoat retzidu su deghennoe de cabudanni Su pantasma fiat faladu a giosso a srsquointrada manna seguru chi nessi in cue no li diant agraveere dadu infadu e si fiat ispassiende a fagraveghere cummentos brullanos subra de sas fotografias mannas ti-radas dae Saroni de su ministru de sos Istados Unidos e de sa mu-gere chi como fiant intradas in parte de sos ritratos de sa famigravelia Canterville Fiat bestida in manera elementare ma elegante cun unu sudagraveriu longu magradu de terra de campusantu srsquoaiat ligadu

Oscar Wilde27

sa massidda cun una ria de linu grogu e giughiat una lantia mi-nore e una pala de interramortos Infatis srsquoaiat postu su bestire de su pessonagravegiu de ldquoGiona Sena Losa o su Furone de Mortos de Chertsey Barnrdquo una de sas megravegius impersonificatziones suas chi sos Cantervilles teniant totu sas resones de si ndrsquoammentare ca fiat istada srsquoorigravegine bera de sa bria cun su bighinu issoro Lord Rufford Fiant belle sas duas e cuartu de mangianu e a su chi si podiat intzertare non brsquoaiat prus nemos pesadu Ma in srsquoigraventeri chi fiat passigende chirru a sa biblioteca pro bigravedere si brsquoaiat galu tratas de sa magra de sagravembene totu in unu nche li sunt crogravempi-das dae unu cugione iscuru duas figuras chi fiant iscotzulende che issentidos sos bratzos subra de sa conca issoro e lrsquoant tzichir-riadu ldquoBUUrdquo in srsquoorigra

Leadu dae unrsquoispramu chi cunsiderada sa situatzione si po-diat cunsiderare un cosa naturale su pantasma srsquoest postu a cugraver-rere in sas iscalas ma at intopadu a Washington Otis chi lu fiat isetende cun una siringa de giardinu e sigomente sos inimigos lrsquoaiant inghiriadu a cada ala torrendemiddotlu a puntu malu su panta-sma est isvanegravessidu in unrsquoistufa manna de ferru chi pro bonaura non fiat alluta e at degravevidu torrare a srsquoaposentu suo colende in sas cannas fumagraverias e in sos cucumenales arribbende in unrsquoistadu terrorosu de brutura disograverdine e disisperu

A pustis de custu fatu non srsquoest bidu prus su pantasma in bar-danas a de note Sos gremegraveddighes lrsquoant isetadu in prus de unrsquooca-sione e cada note isparghiant corgiolu de nughe in sos passadis-sos dende infadu meda a su babbu e a sa mama e a sos tzeracos ma non brsquoaiat nudda de fagraveghere Fiat craru chi aiant fertu gasi meda sos sentimentos suos chi non si cheriat fagraveghere bigravedere prus Sennor Otis tando at torradu a leare in manu su traballu man-nu suo subra de srsquoistograveria de su Partidu Democragraveticu chi lu fiat impinnende dae unos cantos annos sa sennora Otis at amma-niadu una festa de clam-bake chi at ispantadu totu sa contea sos pitzinnos si sunt ghetados a su lacrosse a srsquoeuchre a su poker

Su pantaSma de Canterville 28

e a agraveteros giogos natzionales americanos e Virginia andaiat a caddu cun su pony suo in sas agravendelas de su parcu acumpangiada dae su giogravevanu Duca de Chershire chi fiat begravennidu a Canterville Chase pro bi colare srsquougravertima chida de vacagraventzias Totus oramai pessaiant chi su pantasma si nche fiat andadu e infatis su sennor Otis aiat iscritu una ligravetera in propogravesitu a Lord Canterville chi in risposta aiat espressadu su praghere suo prus mannu a integravendere custa noa e aiat imbiadu sos megravegius cumplimentos a sa mugere istimada de su ministru

Sos Otis perograve si fiant faddidos ca su pantasma fiat galu in sa domo e mancari esseret postu male non si fiat pro nudda acu-nortadu a lassare istare mescamente dae cando aiat intesu chi in mesu de sos istragravengios bi fiat su giogravevanu Duca de Cheshire chi su tziu de su babbu Lord Francis Stilton una bia aiat iscummissu chentu ghineas cun su Coronellu Carbury chi diat agraveere giogadu a dados cun su pantasma de Canterville e lrsquoaiant agatadu srsquoincragraves mangianu istegraverridu in su pamentu de sa sala de su poker in unrsquoi-stadu tale de impotegraventzia paraligravetica chi mancari apat campadu finas a betzu dae tando no est resessidu prus a nagraverrere agraveteru si non ldquoduos sesrdquo Totus in cussu tempus ischiant ite fiat capitadu mancari chi pro rispetu de sos sentimentos de sas duas famigravelias nogravebiles srsquoesseret fatu de totu pro cuare sa cosa e si podet agatare unu rendecontu cumpretu de sas tzircustagraventzias ligadas a custu fatu in su de tres volugravemenes de ldquoAmmentos de su Prigraventzipe Re-gente e de sos Amigos suosrdquo iscritu dae Lord Tattle Su panta-sma est craru teniat su pidinu de mustrare chi no aiat pegraverdidu srsquoinfluegraventzia sua in sos Stiltons chi cun custa famigravelia fiat impa-rentadu dae tesu ca una sorrastra sua si fiat cojuada en secondes noces cun su Sieur de Bulkeley chi dae issu comente totus ischint sos Ducas de Cheshire benint in ligravenia direta Duncas at detzigravedidu de srsquoammaniare pro si mustrare a srsquoamoradeddu de Virginia in srsquoimpersonificatzione famada de su ldquoMogravengiu Vampiru o su Be-neditinu Sena Sagravembenerdquo una rapresentatzione gasi orrorosa chi

Oscar Wilde29

cando Lady Startup lrsquoaiat bida e custu fiat capitadu in srsquougravertima die de annu fatale de su 1764 si fiat posta a tzichirriare a sa prus arta li fiat begravennidu unrsquoatacu de apoplessia e si nche fiat morta in tempus de tres dies a pustis de agraveere diseredadu a sos Cantervilles chi fiant sos parentes suos prus a curtzu e de agraveere lassadu totu su dinare a srsquoapotecagraveriu suo de Londra In srsquougravertimu mamentu perograve su terrore chi teniat de sos gremegraveddighes aiat fatu abbarrare su pantasma in srsquoaposentu suo e su Duca minore aiat dormidu in pasu suta de su baldachinu mannu pinniadu de srsquoAposentu Reale bisende a Virgigravenia

Oscar Wilde30

V

Pagas dies a pustis Virgigravenia e su cavalieri suo pililorigadu sunt andados a caddu in sos prados de Brockley in ue issa colen-de in una cresura srsquoat istratzuladu gasi male su bestire chi cando est ghirada a domo at detzigravedidu de artziare in srsquoiscala de segus pro non si fagraveghere bigravedere Comente nchrsquoat coladu in presse sa Sala de sos Aratzos chi sa ghenna fiat aberta pro casualidade lrsquoest partu de bigravedere calicunu in intro e pessende chi esseret sa tzeraca de sa mama chi a bias giughiat a cue su traballu suo at abbaidadu a intro pro li pedire de li cosire su bestire Ite ispantu imbetzes cando at bidu chi fiat su pantasma de Canterville Lrsquoat bidu segraveidu a curtzu a sa ventana pompiende srsquooro ruinadu de sos agraverbores in-groghidos bolende in srsquoagraveera e sas fogravegias rujas ballende che issen-tidas in su viale longu Teniat sa conca imbarada a una manu in unrsquoistadu de depressione manna A sas beras su pantasma pariat gasi disditzadu e gasi postu male chi Virginiedda chi sa prima idea fiat istada de si nche fuire e de si frischiare in srsquoaposentu suo ndrsquoat tentu dolu e at detzigravedidu de proare a lrsquoacunortare Su passu de sa pitzinna fiat gasi legravebiu e sa malinconia de su pantasma gasi manna chi srsquoest abbigiadu de sa presegraventzia sua petzi cando lrsquoat faeddadu

ldquoMi dispraghet pro tenerdquo at naradu Virgigravenia ldquoma frades meos si nche ghirant a Eton cras tando si ti cumportas bene nemos trsquoat a dare prus infadurdquo

ldquoEst assurdu a mi pedire de mi cumportare benerdquo at rispostu

Oscar Wilde31

su pantasma furriendemiddotsi transidu a sa pitzinnedda galana chi si fiat atrivida a li faeddare ldquoprogravepiu assurdu Deo devo iscotzulare sas cadenas e ghegravemere colende in sos frigraveschios e passigiare a de note si est custu chi cheres nagraverrere Est srsquougravenica resone mea pro esigravestere rdquo

ldquoNo est una resone pro esigravestere e tue giai lrsquoischis chi ses istadu a beru isseleradu Sa sennora Umney nos at naradu sa prima die chi semus begravennidos a inoghe chi tue as mortu a mugere tuardquo

ldquoEja lrsquoammintordquo at naradu su pantasma cun arroddu ldquoma fiat petzi una chistione de famigravelia e non tocaiat agravetera genterdquo

ldquoEst isballiadu meda a ochigraveere a calicunurdquo at naradu Virgigravenia chi a bias teniat una gravidade puritana durche leada dae carchi antepassadu de srsquoInghilterra Noa

ldquoOh deo ogravedio sa severidade barata de srsquoegravetica astrata Mugere mea non baliat a nudda no mrsquoimmidonaiat sos collarinos co-mente si tocat e no ischiat a coghinare A lrsquoischis aia isparadu a unu cabrolu una die in su padente de Hogley progravepiu una begravestia bella e a lrsquoischis comente mi lrsquoat aparitzadu Oh ma no importat como ca est totu agabbadu e non pesso chi sos frades apant fatu una cosa galana a mi fagraveghere mograverrere de fagravemene mancari lrsquoapa morta deordquo

ldquoDe fagravemene trsquoant fatu mograverrere Oh sennor pantasma cheria nagraverrere Sir Simon fagravemene tenes Deo tegravengio unu cogone in sa taschedda A lu cheresrdquo

ldquoNono gragravetzias oramai non magravendigo prus ma ses istada ma-nerosa a beru a mi lu nagraverrere e de seguru ses meda prus simpagraveti-ca de sa famigravelia tua orrorosa rude vulgare disonestardquo

ldquoBastatrdquo at tzichirriadu Virgigravenia pistende su pee ldquoses tue chi ses rude e orrorosu e vulgare e si cherimus faeddare de di-sonestade lrsquoischis bene chi mi nchrsquoas furadu sos colores dae su cuntenidore meu pro proare a torrare a fagraveghere cussa magra de sagravembene ridigravecula in sa biblioteca In antis ti nchrsquoas leadu totu sos rujos finas su muradu e deo non podia prus pintare su sole

Su pantaSma de Canterville 32

intrendemiddotsimiddotnche tando ti nchrsquoas leadu su birde ismeraldu e su gro-gu cromadu e in fines mi nchrsquoat abbarradu srsquoigravendigu e su biancu tzinesu e podia pintare petzi iscenas cun sa lughe de sa luna chi sunt semper deprimidoras a las abbaidare e no est fagravetzile a las fagraveghere Non trsquoapo mai iscobiadu mancari essere infadada meda e mancari totu sa cosa esseret ridigravecula meda ca naremus sa beri-dade chie at intesu faeddare mai de sagravembene birde ismeraldurdquo

ldquoTando a nagraverrere su berurdquo at naradu su pantasma cun unu tonu masedu ldquoite podia fagraveghere Est una cosa difigravetzile meda a buscare sagravembene beru in dies de oe e sigomente aiat cumintza-du frade tuo cun su detersivu Paragon non bidia peruna resone pro no mi nche leare sos colores tuos E si faeddamus de colores est semper una chistione de preferegraventzias sos Cantervilles tenent sagravembene biaitu pro nagraverrere su prus biaitu de Inghilterra ma isco chi bois sos americanos non dades cara a cosas de custa castardquo

ldquoTue no ndrsquoischis nudda e sa megravegius cosas chi podes fagraveghere est a emigrare e a megiorare sa mente tua Babbu diat egravessere tropu cuntentu de ti dare unu billete gratis e mancari brsquoapat tassas artas subra de sos ispigraveridos de cada casta non bi diat agraveere problemas in sa dogana ca sos funtzionagraverios sunt totus de su Partidu De-mocragraveticu So segura chi in New York dias tegravennere una resessida manna Deo isco chi brsquoat pessones medas chi diant dare chen-tumigravegia dogravellaros pro agraveere unu giaju e galu de prus pro agraveere unu pantasma in famigraveliardquo

ldquoNon creo chi srsquoAmegraverica mi diat agradarerdquo ldquoPesso ca non tenimus nen ruinas nen cosas curiosasrdquo at nara-

du Virgigravenia befulana ldquoNudda ruinas nudda cosas curiosasrdquo at rispostu su panta-

sma ldquobois tenides sa flota bostra e sas maneras bostrasrdquoldquoBonas tardas Apo a andare a ue est babbu pro li fagraveghere dare

unrsquoagravetera chida de vacagraventzia a sos gremegraveddighesrdquoldquoPro praghere no andeis sennorina Virgigraveniardquo at tzichirriadu

ldquodeo so gasi a sa sola e gasi sena sorte chi a beru no isco ite fagraveghe-

Oscar Wilde33

re Deo chegravergio andare a dormire e non potzordquoldquoCustu est progravepiu assurdu Non deves fagraveghere agraveteru si no anda-

re a letu e istudare sa candela Est difigravetzile meda a bias a abbarra-re ischidos mescamente in cregravesia ma non brsquoat dificurtade peruna a si nche dormire Finas sas criaduras lrsquoischint fagraveghere e non sunt abbistas medardquo

ldquoDeo non dormo dae treghentos annosrdquo at naradu cun tristu-ra e sos ogros bellos in colore de chelu de Virgigravenia si sunt abertos a sa meravigravegia ldquosunt treghentos annos chi non dormo e mrsquointen-do unrsquoistrachitugravedinerdquo

Virgigravenia srsquoest fata segraveria e sas labrigheddas suas ant tregravemidu che fogravegias de rosa Srsquoest acurtziada a su pantasma e inghenugrendemiddotsi a costagravegiu srsquoat pompiadu sa cara sua betza e alligiada

ldquoSrsquoiscuru su pantasmardquo at murmuradu ldquonon tenes unu logu in ue dormirerdquo

ldquoIn srsquoagravetera ala de su padente de pinosrdquo at rispostu cun una bo-ghe bassa e bisadora ldquobrsquoat unu giardineddu In cue srsquoerba creschet arta e ispissa in cue bi sunt sos isteddos mannos e biancos de su bidduri in cue su rusinnolu cantat note note Note note cantat e sa luna frita de cristallu pogravempiat a giosso e srsquoeni isparghet sas cambas suas mannas mannas subra de sos chi dormintrdquo

Sos ogros de Virgigravenia si sunt infustos de prantu e srsquoat cuadu sa cara cun sas manos

ldquoCheres nagraverrere su Giardinu de sa Morterdquo at pispisadu ldquoEja Sa morte Sa morte devet egravessere gasi bella A corcare in

sa terra modde tabachina cun sos filos de erba nagravennigamiddotnagravenniga subra de sa conca e ascurtare su mudigravemene A non tegravennere ne eris e nen cras A ismentigare su tempus a perdonare sa vida a egravessere in pasu Tue mi podes agiuare Tue podes abegraverrere pro mene sos portales de sa domo de sa Morte ca srsquoAmore est semper cun te-gus e srsquoAmore est prus forte de sa Morterdquo

Virgigravenia srsquoest tregravemida una titia de fritu lrsquoat cursadu sa carena e pro pagas iscutas non srsquoat intesu sonu Issa si pariat comente chi

Su pantaSma de Canterville 34

esseret in unu bisu terrorosu Tando su pantasma at faeddadu torra e sa boghe sua pariat

srsquoograverchidu de su bentu ldquoIntesa mai lrsquoas sa profetzia antiga de sa ventana de sa biblio-

tecardquoldquoOh a srsquoispissurdquo at tzichirriadu sa pisedda abbaidende a susu

ldquoLa connosco bene a beru Est pintada in ligraveteras nieddas curiosas e benit male a la legraveghere Brsquoat petzi ses rias

Cando una pitzinna de oro podet otegravennereUna pregadoria dae sas lavras de su pecaduCando sa megravendula istograveiga dat frugravetoraE una criadura donat sas lagravegrimasTando totu sa domo at a abbarrare chietaE sa paghe at a falare in Canterville

Ma no isco ite cheret nagraverrererdquo ldquoCussas paragraveulas cherent nagraverrererdquo at naradu su pantasma cun

tristura ldquochi tue deves pragravenghere cun megus pro sos pecados meos ca deo no apo lagravegrimas e pregare cun megus pro srsquoagravenima mea ca deo no apo fide e tando si tue ses semper istada durche e bona e manerosa srsquoAgravenghelu de sa Morte at a tegravennere piedade de mene Tue as a bigravedere pantumas chi ponent a tigravemere in srsquoiscurigo-re e boghes malinnas trsquoant a pispisare in srsquoorigra ma non trsquoant a fagraveghere male ca contra a sa puresa de una pisedda sos pogravederes de srsquoInferru non podent bigravenchererdquo

Virgigravenia no at torradu imposta e su pantasma srsquoat tograverchidu sas manos cun unu disisperu agreste abbaidende sa conca brunda sua incrinada Totu in unu sa pitzinna srsquoest pesada isarbulida e cun una lughe curiosa in sos ogros ldquoDeo non timordquo at naradu a firmu ldquoe apo a pedire a srsquo Agravenghelu de tegravennere dolu de tenerdquo

Su pantasma srsquoest pesadu dae su seidogravergiu suo cun unu tzichigraver-riu degravebile de alligria e leendemiddotli sa manu srsquoest incrinadu cun sa gragravetzia de agraveteros tempos e bi lrsquoat basada Sos pograveddighes suos

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 21: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Oscar Wilde21

sena nugravemene de su sudagraveriu Tando su relogravegiu at sonadu su cuar-tu e su pantasma at cumpresu chi su tempus nche fiat crogravempidu Srsquoat fatu unu risigheddu a sa sola e nchrsquoat coladu su cugione ma in pessu lrsquoat fatu cun una ghegravemida lastimosa de terrore nchrsquoest torradu a palas in segus e srsquoat cuadu sa cara isarbulida cun sas manos longas e ossudas Progravepiu in dae in antis suo brsquoaiat unrsquoi-spetru orrorosu firmu comente una figura dolada e mostruosu comente su bisu de unrsquoissentidu Sa conca fiat ispilida e lustrada sa cara tunda e grassa e bianca unrsquoiscracagravelliu orrorosu pariat chi aiat tortinadu sos liniamentos suos in unrsquoiscarigravengiu eternu Dae ogros nche lrsquoessiant a fiotu rajos de lughe ruja sa buca fiat unu putzu ladu de fogu e unu bestire orrorosu chi srsquoassimigiaiat a su suo cugugiaiat comente nie mudu cussu corpus de Titanu In petorras teniat unu cartellu cun iscritas curiosas in caragraveteres anti-gos chi pariat unu pagu unu pregone de cosas birgongiosas unu pagu unu registru de pecados agrestes unu pagu unu calendagraveriu terrorosu de su crigravemine e cun sa manu dereta teniat in artu unu farchione de atzagravergiu lughente

Sigomente no aiat bidu mai unrsquoispetru su pantasma de Can-terville srsquoat leadu unrsquoassuconu mannu e a pustis de agraveere dadu una mirada lestra a cussa aparitzione terrorosa si nchrsquoest torradu currende a srsquoaposentu suo trobeendemiddotsi in su sudagraveriu in srsquoigraventeri chi fiat colende in presse in presse in su passadissu e in fines lassendemiddotnche rugraveere srsquoistocu ruingiadu in sas botas militares de su ministru in ue srsquoin cras lrsquoat agatadu su maistru de sala Cando srsquoest agatadu in srsquointimidade de srsquoaposentu suo su pantasma srsquoest ghetadu a subra de una banita e srsquoat cuadu sa cara suta de sas mantas Belle gasi a pustis de unu pagu srsquoispigraveridu animosu anti-gu de Canterville est torradu in possa e at detzigravedidu de andare a faeddare cun srsquoagraveteru pantasma in pessu chi esseret essidu su sole Tando progravepiu cando srsquoarbegraveschida fiat imprateende sos montigros est torradu a su logu in ue pro sa prima bia aiat ghetadu ogros a srsquoispetru ispramosu pessende chi in fines duos pantasmas fiant

Su pantaSma de Canterville 22

megravegius de unu e chi cun srsquoagiudu de custu amigu nou diat agraveere gherradu megravegius cun sos gremegraveddighes Cando su pantasma est crogravempidu a su logu perograve unrsquoispetagraveculu terrorosu si lrsquoest paradu in dae antis Carchi cosa est craru deviat egravessere capitada a srsquoispetru ca sa lughe si nche fiat falada de su totu dae sos ogros suos infos-sados su farchione lughente nche li fiat rutu dae manos e si fiat imbaradu a su muru in unrsquoatitugravedine tesa e incogravemoda Su panta-sma de Canterville est curtu a dae in antis e lrsquoat agarradu cun sos bratzos cando at bidu cun orrore chi sa conca nchrsquoest lassinada a terra e su corpus at leadu una postura incrinada tando srsquoest agatada astringhende una cortina de letu in cotonia bianca unrsquoi-scogravebolu unu lepone de masellaju in srsquoigraventeri chi a curtzu a pees brsquoaiat unu napu bograveidu Sena cumpregravendere custa trasformatzione curiosa at agarradu su cartellu cun presse abberborada e in cue in sa lughe murra de su mangianu at legraveghidu

Su pantasma de OtisSrsquoUgravenicu Ispetru Beru e OriginaleDade cara a sas Imitatziones Totu sos agraveteros sunt Farsos Tando at cumpresu totu Lrsquoaiant trampadu imboligadu leadu

in giru Sa mirada antiga de sos Cantervilles est torrada a essire in ogros srsquoat astrintu a pare sas ghinghias sena dentes e pesende sas manos alligiadas subra de sa conca at giuradu cunforma a sa fraseologia caraterigravestica de srsquoiscola antiga chi cando Chanticleer aeret sonadu duas bias cun su corru alligru suo bi diat agraveere agravepidu fatos de sagravembene e su Mortore diat egravessere coladu cun sos passos suos mudos

No aiat mancu agabbadu de fagraveghere custu giuramentu orroro-su chi dae sa cobertura a tegraveulas rujas de unrsquoistatzu a tesu srsquoat inte-

Oscar Wilde23

su unu puddu cantende Su pantasma at fatu unrsquoiscracagravelliu longu bassu e ragravenchidu e srsquoest postu a isetare At isetadu ora cun ora ma su puddu pro carchi resone curiosa no at torradu a cantare In fines a sas sete e mesu sas tzeracas acudende nche lrsquoant fatu lassare su bigiadogravergiu suo terrorosu e at ghiradu passu passu a srsquoaposentu suo pessende a su giuramentu suo vanu e a sos pessos suos abbadinados In cue at consultadu unos cantos libros de ca-valleria antiga chi lrsquoagradaiant a botu e at agatadu chi cada bia chi si faghiat custu giuramentu Chanticleer cantaiat semper pro sa segunda bia ldquoChi sa malaura crompat a su puddu malurdquo at murrungiadu ldquoApo connotu sas dies chi cun sa lantza mea forte li dia agraveere pertuntu sa gorgoena e lu dia agraveere fatu cantare man-cari esseret morturdquo Tando su pantasma srsquoest corcadu in su baule cogravemodu de prumu e brsquoest abbarradu finas a sero

Oscar Wilde24

IV

Srsquoin cras su pantasma fiat a beru degravebile e istracu Su turba-mentu terrorosu de sas ugravertimas bator chidas fiat cumintzende a tegravennere efetu Sos negravervios fiant a bigraveculos e si siddiat a su sonu prus legravebiu Pro chimbe dies est abbarradu in srsquoaposentu e in fines at detzigravedidu de lassare pegraverdere sa magra de sagravembene in su pamen-tu de sa biblioteca Si sa famigravelia Otis no lu cheriat est craru chi no lu meressiat Si bidet chi fiant pessones chi istaiant in unu gra-du bassu materiale de srsquoesistegraventzia e non fiant bonas a apretziare su valore simbogravelicu de sos fenogravemenos sensigravebiles Sa chistione de sas aparitziones fantasmagraveticas e srsquoisvilupu de sos corpos astrales fiant de seguru unrsquoagravetera cosa e non fiant suta de su controllu suo Fiat unu dovere suo solenne a essire a pigravegiu in su passadissu una bia in sa chida e a murrungiare carchi cosa dae su miradore su primu e su de tres megravercuris de cada mese e non bidiat comente pogravedere istransire custos doveres sena pegraverdere sa cara Est a beru chi sa vida sua fiat istada prena de malinnidade ma de su re-stu teniat contivigravegiu meda in totu su chi interessaiat su mundu subranaturale Pro agraveteros tres sagravebados duncas su pantasma est coladu che a su sogravelitu in su passadissu intre mesunote e sas tres de mangianu dende cara in cada manera a non si fagraveghere ne integravendere nen bigravedere Si nchrsquoaiat catzadu sas botas caminaiat prus a legravebiu chi podiat in sas tagraveulas betzas mandigadas dae su tagraveralu srsquoaiat postu una capa manna de velludu nieddu e srsquoaiat leadu su cuidadu de untare sas cadenas cun su lubrificadore ldquoRising Sun rdquo

Oscar Wilde25

Devo reconnograveschere chi at peleadu meda pro adotare custu megravediu nou de protetzione Belle gasi una note cando totu sa famigravelia fiat chenende su pantasma si nchrsquoest intradu a fura a srsquoaposentu de dormire de sennor Otis e at leadu srsquoampullita A sa prima srsquoin-tendiat unu pagu umiliadu ma pustis est istadu bastante sagravebiu de reconnograveschere chi podiat petzi faeddare bene de custu imbentu chi in unu tzertu sensu serviat pro sas finalidades suas Ma a begravetia de totu custu no lrsquoant lassadu in pasu Isterriant semper fu-neddas in su passadissu in ue su pantasma si trobeiat caminende in srsquoiscurigore e una bia cando fiat bestidu pro sa parte de ldquoIsacu Nieddu o su Cassadore de su Padente de Hogleyrdquo at fatu una ruta mala apeighende unu lassinogravengiu de butiru chi sos gremegraveddighes aiant istegraverridu dae srsquointrada de sa Sala de sos Aratzos a sa punta de srsquoiscala de linna de chercu Custu ugravertimu ingiugravergiu lrsquoat bati-du tantu venenu chi at detzigravedidu de fagraveghere unrsquoisfortzu finale pro afirmare sa dinnidade e sa positzione sotziale sua e at cuncorda-du de fagraveghere vigravesita a cuddos istudenteddos de Eton betiosos srsquoin cras note in su pessonagravegiu suo famadu de ldquoRupert srsquoAtrividu o su Conte Isconcadurdquo

Fiant prus de setanta annos chi no essiat a campu cun cussu travestimentu pro egravessere pretzisos dae cando aiat assustadu gasi meda Lady Barbara Modish sa galana chi issa aiat truncadu dere-tu srsquoafidu cun su giaju de su Lord Canterville de como e si nche fiat fuida a Gretna Green cun Jack Castletown su bellu decra-rende chi nudda in su mundu la diat agraveere cumbinta a intrare in una famigravelia chi permitiat a unrsquoispetru gasi orrorosu de passigiare in su terratzu in srsquointerlughes A Jack srsquoiscuru Lord Canterville lrsquoaiat isparadu in unu duellu in Wandsworth Common e Lady Barbara fiat morta de crebu in Tumbridge Wells in antis chi esse-ret coladu srsquoannu Duncas cussa aparitzione fiat istada una reses-sida manna in totu sos sensos Fiat semper e cando un ldquotrucurdquo difigravetzile meda si si podet impitare custa espressione gasi teatrale cun unu de sos mistegraverios prus mannos de su subranaturale o pro

Su pantaSma de Canterville 26

impreare unu tegravermine prus sientigraveficu su mundu ultranaturale e brsquoat postu tres oras intreas pro srsquoammaniare In fines totu fiat prontu e su pantasma fiat cuntentu meda de comente fiat postu Sas botas mannas de pedde chi andaiant cun su bestire fiant unu pagu tropu largas e at agatadu petzi una de sas pistolas ma in su cumplessu fiat bastante sudisfatu e a sa una e cuartu nchrsquoest essidu cun lebiesa dae srsquoinforru de linna e est coladu tragravesina tragravesi-na in su passadissu Cando nchrsquoest crogravempidu a srsquoaposentu ocupa-du dae sos gremegraveddighes chi mi paret chi si naraiat srsquoAposentu Biaitu pro su colore de sas cortinas at agatadu sa ghenna ghirada Isperende de fagraveghere unrsquointrada a efetu lrsquoat aberta in campu ma una broca grae de abba nche lrsquoest ruta a subra infundendemiddotlu totu cantu e manchende sa pala manca de pagos tzentigravemetros In su matessi tempus at intesu iscracagravellios abbrandados benende dae su letu a baldachinu Srsquoiscossa a su sistema nerbiosu suo est istada gasi manna chi si nchrsquoest torradu a srsquoaposentu suo currende che coete e srsquoin cras at degravevidu abbarrare in letu cun unu rifriu malu Srsquougravenica cosa chi lrsquoacunortaiat de totu custa paristograveria fiat chi non srsquoaiat giutu in fatu sa conca ca si lrsquoaeret fatu sas cunseguegraventzias diant agraveere pogravetzidu egravessere segraverias a beru

Duncas lrsquoest begravennidu mancu srsquoisperu de pogravedere assustare cussa famigravelia americana grussera e srsquoest acuntentadu comente regravegula de trasinare in sos passadissos cun iscarpas de sola modde cun unrsquoisserpa grussa ruja imboligada in tzugru ca timiat sas curren-tes e unrsquoarchibusu minore srsquoin casu sos gremegraveddighes lrsquoaerent atacadu Su corfu finale lrsquoat retzidu su deghennoe de cabudanni Su pantasma fiat faladu a giosso a srsquointrada manna seguru chi nessi in cue no li diant agraveere dadu infadu e si fiat ispassiende a fagraveghere cummentos brullanos subra de sas fotografias mannas ti-radas dae Saroni de su ministru de sos Istados Unidos e de sa mu-gere chi como fiant intradas in parte de sos ritratos de sa famigravelia Canterville Fiat bestida in manera elementare ma elegante cun unu sudagraveriu longu magradu de terra de campusantu srsquoaiat ligadu

Oscar Wilde27

sa massidda cun una ria de linu grogu e giughiat una lantia mi-nore e una pala de interramortos Infatis srsquoaiat postu su bestire de su pessonagravegiu de ldquoGiona Sena Losa o su Furone de Mortos de Chertsey Barnrdquo una de sas megravegius impersonificatziones suas chi sos Cantervilles teniant totu sas resones de si ndrsquoammentare ca fiat istada srsquoorigravegine bera de sa bria cun su bighinu issoro Lord Rufford Fiant belle sas duas e cuartu de mangianu e a su chi si podiat intzertare non brsquoaiat prus nemos pesadu Ma in srsquoigraventeri chi fiat passigende chirru a sa biblioteca pro bigravedere si brsquoaiat galu tratas de sa magra de sagravembene totu in unu nche li sunt crogravempi-das dae unu cugione iscuru duas figuras chi fiant iscotzulende che issentidos sos bratzos subra de sa conca issoro e lrsquoant tzichir-riadu ldquoBUUrdquo in srsquoorigra

Leadu dae unrsquoispramu chi cunsiderada sa situatzione si po-diat cunsiderare un cosa naturale su pantasma srsquoest postu a cugraver-rere in sas iscalas ma at intopadu a Washington Otis chi lu fiat isetende cun una siringa de giardinu e sigomente sos inimigos lrsquoaiant inghiriadu a cada ala torrendemiddotlu a puntu malu su panta-sma est isvanegravessidu in unrsquoistufa manna de ferru chi pro bonaura non fiat alluta e at degravevidu torrare a srsquoaposentu suo colende in sas cannas fumagraverias e in sos cucumenales arribbende in unrsquoistadu terrorosu de brutura disograverdine e disisperu

A pustis de custu fatu non srsquoest bidu prus su pantasma in bar-danas a de note Sos gremegraveddighes lrsquoant isetadu in prus de unrsquooca-sione e cada note isparghiant corgiolu de nughe in sos passadis-sos dende infadu meda a su babbu e a sa mama e a sos tzeracos ma non brsquoaiat nudda de fagraveghere Fiat craru chi aiant fertu gasi meda sos sentimentos suos chi non si cheriat fagraveghere bigravedere prus Sennor Otis tando at torradu a leare in manu su traballu man-nu suo subra de srsquoistograveria de su Partidu Democragraveticu chi lu fiat impinnende dae unos cantos annos sa sennora Otis at amma-niadu una festa de clam-bake chi at ispantadu totu sa contea sos pitzinnos si sunt ghetados a su lacrosse a srsquoeuchre a su poker

Su pantaSma de Canterville 28

e a agraveteros giogos natzionales americanos e Virginia andaiat a caddu cun su pony suo in sas agravendelas de su parcu acumpangiada dae su giogravevanu Duca de Chershire chi fiat begravennidu a Canterville Chase pro bi colare srsquougravertima chida de vacagraventzias Totus oramai pessaiant chi su pantasma si nche fiat andadu e infatis su sennor Otis aiat iscritu una ligravetera in propogravesitu a Lord Canterville chi in risposta aiat espressadu su praghere suo prus mannu a integravendere custa noa e aiat imbiadu sos megravegius cumplimentos a sa mugere istimada de su ministru

Sos Otis perograve si fiant faddidos ca su pantasma fiat galu in sa domo e mancari esseret postu male non si fiat pro nudda acu-nortadu a lassare istare mescamente dae cando aiat intesu chi in mesu de sos istragravengios bi fiat su giogravevanu Duca de Cheshire chi su tziu de su babbu Lord Francis Stilton una bia aiat iscummissu chentu ghineas cun su Coronellu Carbury chi diat agraveere giogadu a dados cun su pantasma de Canterville e lrsquoaiant agatadu srsquoincragraves mangianu istegraverridu in su pamentu de sa sala de su poker in unrsquoi-stadu tale de impotegraventzia paraligravetica chi mancari apat campadu finas a betzu dae tando no est resessidu prus a nagraverrere agraveteru si non ldquoduos sesrdquo Totus in cussu tempus ischiant ite fiat capitadu mancari chi pro rispetu de sos sentimentos de sas duas famigravelias nogravebiles srsquoesseret fatu de totu pro cuare sa cosa e si podet agatare unu rendecontu cumpretu de sas tzircustagraventzias ligadas a custu fatu in su de tres volugravemenes de ldquoAmmentos de su Prigraventzipe Re-gente e de sos Amigos suosrdquo iscritu dae Lord Tattle Su panta-sma est craru teniat su pidinu de mustrare chi no aiat pegraverdidu srsquoinfluegraventzia sua in sos Stiltons chi cun custa famigravelia fiat impa-rentadu dae tesu ca una sorrastra sua si fiat cojuada en secondes noces cun su Sieur de Bulkeley chi dae issu comente totus ischint sos Ducas de Cheshire benint in ligravenia direta Duncas at detzigravedidu de srsquoammaniare pro si mustrare a srsquoamoradeddu de Virginia in srsquoimpersonificatzione famada de su ldquoMogravengiu Vampiru o su Be-neditinu Sena Sagravembenerdquo una rapresentatzione gasi orrorosa chi

Oscar Wilde29

cando Lady Startup lrsquoaiat bida e custu fiat capitadu in srsquougravertima die de annu fatale de su 1764 si fiat posta a tzichirriare a sa prus arta li fiat begravennidu unrsquoatacu de apoplessia e si nche fiat morta in tempus de tres dies a pustis de agraveere diseredadu a sos Cantervilles chi fiant sos parentes suos prus a curtzu e de agraveere lassadu totu su dinare a srsquoapotecagraveriu suo de Londra In srsquougravertimu mamentu perograve su terrore chi teniat de sos gremegraveddighes aiat fatu abbarrare su pantasma in srsquoaposentu suo e su Duca minore aiat dormidu in pasu suta de su baldachinu mannu pinniadu de srsquoAposentu Reale bisende a Virgigravenia

Oscar Wilde30

V

Pagas dies a pustis Virgigravenia e su cavalieri suo pililorigadu sunt andados a caddu in sos prados de Brockley in ue issa colen-de in una cresura srsquoat istratzuladu gasi male su bestire chi cando est ghirada a domo at detzigravedidu de artziare in srsquoiscala de segus pro non si fagraveghere bigravedere Comente nchrsquoat coladu in presse sa Sala de sos Aratzos chi sa ghenna fiat aberta pro casualidade lrsquoest partu de bigravedere calicunu in intro e pessende chi esseret sa tzeraca de sa mama chi a bias giughiat a cue su traballu suo at abbaidadu a intro pro li pedire de li cosire su bestire Ite ispantu imbetzes cando at bidu chi fiat su pantasma de Canterville Lrsquoat bidu segraveidu a curtzu a sa ventana pompiende srsquooro ruinadu de sos agraverbores in-groghidos bolende in srsquoagraveera e sas fogravegias rujas ballende che issen-tidas in su viale longu Teniat sa conca imbarada a una manu in unrsquoistadu de depressione manna A sas beras su pantasma pariat gasi disditzadu e gasi postu male chi Virginiedda chi sa prima idea fiat istada de si nche fuire e de si frischiare in srsquoaposentu suo ndrsquoat tentu dolu e at detzigravedidu de proare a lrsquoacunortare Su passu de sa pitzinna fiat gasi legravebiu e sa malinconia de su pantasma gasi manna chi srsquoest abbigiadu de sa presegraventzia sua petzi cando lrsquoat faeddadu

ldquoMi dispraghet pro tenerdquo at naradu Virgigravenia ldquoma frades meos si nche ghirant a Eton cras tando si ti cumportas bene nemos trsquoat a dare prus infadurdquo

ldquoEst assurdu a mi pedire de mi cumportare benerdquo at rispostu

Oscar Wilde31

su pantasma furriendemiddotsi transidu a sa pitzinnedda galana chi si fiat atrivida a li faeddare ldquoprogravepiu assurdu Deo devo iscotzulare sas cadenas e ghegravemere colende in sos frigraveschios e passigiare a de note si est custu chi cheres nagraverrere Est srsquougravenica resone mea pro esigravestere rdquo

ldquoNo est una resone pro esigravestere e tue giai lrsquoischis chi ses istadu a beru isseleradu Sa sennora Umney nos at naradu sa prima die chi semus begravennidos a inoghe chi tue as mortu a mugere tuardquo

ldquoEja lrsquoammintordquo at naradu su pantasma cun arroddu ldquoma fiat petzi una chistione de famigravelia e non tocaiat agravetera genterdquo

ldquoEst isballiadu meda a ochigraveere a calicunurdquo at naradu Virgigravenia chi a bias teniat una gravidade puritana durche leada dae carchi antepassadu de srsquoInghilterra Noa

ldquoOh deo ogravedio sa severidade barata de srsquoegravetica astrata Mugere mea non baliat a nudda no mrsquoimmidonaiat sos collarinos co-mente si tocat e no ischiat a coghinare A lrsquoischis aia isparadu a unu cabrolu una die in su padente de Hogley progravepiu una begravestia bella e a lrsquoischis comente mi lrsquoat aparitzadu Oh ma no importat como ca est totu agabbadu e non pesso chi sos frades apant fatu una cosa galana a mi fagraveghere mograverrere de fagravemene mancari lrsquoapa morta deordquo

ldquoDe fagravemene trsquoant fatu mograverrere Oh sennor pantasma cheria nagraverrere Sir Simon fagravemene tenes Deo tegravengio unu cogone in sa taschedda A lu cheresrdquo

ldquoNono gragravetzias oramai non magravendigo prus ma ses istada ma-nerosa a beru a mi lu nagraverrere e de seguru ses meda prus simpagraveti-ca de sa famigravelia tua orrorosa rude vulgare disonestardquo

ldquoBastatrdquo at tzichirriadu Virgigravenia pistende su pee ldquoses tue chi ses rude e orrorosu e vulgare e si cherimus faeddare de di-sonestade lrsquoischis bene chi mi nchrsquoas furadu sos colores dae su cuntenidore meu pro proare a torrare a fagraveghere cussa magra de sagravembene ridigravecula in sa biblioteca In antis ti nchrsquoas leadu totu sos rujos finas su muradu e deo non podia prus pintare su sole

Su pantaSma de Canterville 32

intrendemiddotsimiddotnche tando ti nchrsquoas leadu su birde ismeraldu e su gro-gu cromadu e in fines mi nchrsquoat abbarradu srsquoigravendigu e su biancu tzinesu e podia pintare petzi iscenas cun sa lughe de sa luna chi sunt semper deprimidoras a las abbaidare e no est fagravetzile a las fagraveghere Non trsquoapo mai iscobiadu mancari essere infadada meda e mancari totu sa cosa esseret ridigravecula meda ca naremus sa beri-dade chie at intesu faeddare mai de sagravembene birde ismeraldurdquo

ldquoTando a nagraverrere su berurdquo at naradu su pantasma cun unu tonu masedu ldquoite podia fagraveghere Est una cosa difigravetzile meda a buscare sagravembene beru in dies de oe e sigomente aiat cumintza-du frade tuo cun su detersivu Paragon non bidia peruna resone pro no mi nche leare sos colores tuos E si faeddamus de colores est semper una chistione de preferegraventzias sos Cantervilles tenent sagravembene biaitu pro nagraverrere su prus biaitu de Inghilterra ma isco chi bois sos americanos non dades cara a cosas de custa castardquo

ldquoTue no ndrsquoischis nudda e sa megravegius cosas chi podes fagraveghere est a emigrare e a megiorare sa mente tua Babbu diat egravessere tropu cuntentu de ti dare unu billete gratis e mancari brsquoapat tassas artas subra de sos ispigraveridos de cada casta non bi diat agraveere problemas in sa dogana ca sos funtzionagraverios sunt totus de su Partidu De-mocragraveticu So segura chi in New York dias tegravennere una resessida manna Deo isco chi brsquoat pessones medas chi diant dare chen-tumigravegia dogravellaros pro agraveere unu giaju e galu de prus pro agraveere unu pantasma in famigraveliardquo

ldquoNon creo chi srsquoAmegraverica mi diat agradarerdquo ldquoPesso ca non tenimus nen ruinas nen cosas curiosasrdquo at nara-

du Virgigravenia befulana ldquoNudda ruinas nudda cosas curiosasrdquo at rispostu su panta-

sma ldquobois tenides sa flota bostra e sas maneras bostrasrdquoldquoBonas tardas Apo a andare a ue est babbu pro li fagraveghere dare

unrsquoagravetera chida de vacagraventzia a sos gremegraveddighesrdquoldquoPro praghere no andeis sennorina Virgigraveniardquo at tzichirriadu

ldquodeo so gasi a sa sola e gasi sena sorte chi a beru no isco ite fagraveghe-

Oscar Wilde33

re Deo chegravergio andare a dormire e non potzordquoldquoCustu est progravepiu assurdu Non deves fagraveghere agraveteru si no anda-

re a letu e istudare sa candela Est difigravetzile meda a bias a abbarra-re ischidos mescamente in cregravesia ma non brsquoat dificurtade peruna a si nche dormire Finas sas criaduras lrsquoischint fagraveghere e non sunt abbistas medardquo

ldquoDeo non dormo dae treghentos annosrdquo at naradu cun tristu-ra e sos ogros bellos in colore de chelu de Virgigravenia si sunt abertos a sa meravigravegia ldquosunt treghentos annos chi non dormo e mrsquointen-do unrsquoistrachitugravedinerdquo

Virgigravenia srsquoest fata segraveria e sas labrigheddas suas ant tregravemidu che fogravegias de rosa Srsquoest acurtziada a su pantasma e inghenugrendemiddotsi a costagravegiu srsquoat pompiadu sa cara sua betza e alligiada

ldquoSrsquoiscuru su pantasmardquo at murmuradu ldquonon tenes unu logu in ue dormirerdquo

ldquoIn srsquoagravetera ala de su padente de pinosrdquo at rispostu cun una bo-ghe bassa e bisadora ldquobrsquoat unu giardineddu In cue srsquoerba creschet arta e ispissa in cue bi sunt sos isteddos mannos e biancos de su bidduri in cue su rusinnolu cantat note note Note note cantat e sa luna frita de cristallu pogravempiat a giosso e srsquoeni isparghet sas cambas suas mannas mannas subra de sos chi dormintrdquo

Sos ogros de Virgigravenia si sunt infustos de prantu e srsquoat cuadu sa cara cun sas manos

ldquoCheres nagraverrere su Giardinu de sa Morterdquo at pispisadu ldquoEja Sa morte Sa morte devet egravessere gasi bella A corcare in

sa terra modde tabachina cun sos filos de erba nagravennigamiddotnagravenniga subra de sa conca e ascurtare su mudigravemene A non tegravennere ne eris e nen cras A ismentigare su tempus a perdonare sa vida a egravessere in pasu Tue mi podes agiuare Tue podes abegraverrere pro mene sos portales de sa domo de sa Morte ca srsquoAmore est semper cun te-gus e srsquoAmore est prus forte de sa Morterdquo

Virgigravenia srsquoest tregravemida una titia de fritu lrsquoat cursadu sa carena e pro pagas iscutas non srsquoat intesu sonu Issa si pariat comente chi

Su pantaSma de Canterville 34

esseret in unu bisu terrorosu Tando su pantasma at faeddadu torra e sa boghe sua pariat

srsquoograverchidu de su bentu ldquoIntesa mai lrsquoas sa profetzia antiga de sa ventana de sa biblio-

tecardquoldquoOh a srsquoispissurdquo at tzichirriadu sa pisedda abbaidende a susu

ldquoLa connosco bene a beru Est pintada in ligraveteras nieddas curiosas e benit male a la legraveghere Brsquoat petzi ses rias

Cando una pitzinna de oro podet otegravennereUna pregadoria dae sas lavras de su pecaduCando sa megravendula istograveiga dat frugravetoraE una criadura donat sas lagravegrimasTando totu sa domo at a abbarrare chietaE sa paghe at a falare in Canterville

Ma no isco ite cheret nagraverrererdquo ldquoCussas paragraveulas cherent nagraverrererdquo at naradu su pantasma cun

tristura ldquochi tue deves pragravenghere cun megus pro sos pecados meos ca deo no apo lagravegrimas e pregare cun megus pro srsquoagravenima mea ca deo no apo fide e tando si tue ses semper istada durche e bona e manerosa srsquoAgravenghelu de sa Morte at a tegravennere piedade de mene Tue as a bigravedere pantumas chi ponent a tigravemere in srsquoiscurigo-re e boghes malinnas trsquoant a pispisare in srsquoorigra ma non trsquoant a fagraveghere male ca contra a sa puresa de una pisedda sos pogravederes de srsquoInferru non podent bigravenchererdquo

Virgigravenia no at torradu imposta e su pantasma srsquoat tograverchidu sas manos cun unu disisperu agreste abbaidende sa conca brunda sua incrinada Totu in unu sa pitzinna srsquoest pesada isarbulida e cun una lughe curiosa in sos ogros ldquoDeo non timordquo at naradu a firmu ldquoe apo a pedire a srsquo Agravenghelu de tegravennere dolu de tenerdquo

Su pantasma srsquoest pesadu dae su seidogravergiu suo cun unu tzichigraver-riu degravebile de alligria e leendemiddotli sa manu srsquoest incrinadu cun sa gragravetzia de agraveteros tempos e bi lrsquoat basada Sos pograveddighes suos

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 22: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Su pantaSma de Canterville 22

megravegius de unu e chi cun srsquoagiudu de custu amigu nou diat agraveere gherradu megravegius cun sos gremegraveddighes Cando su pantasma est crogravempidu a su logu perograve unrsquoispetagraveculu terrorosu si lrsquoest paradu in dae antis Carchi cosa est craru deviat egravessere capitada a srsquoispetru ca sa lughe si nche fiat falada de su totu dae sos ogros suos infos-sados su farchione lughente nche li fiat rutu dae manos e si fiat imbaradu a su muru in unrsquoatitugravedine tesa e incogravemoda Su panta-sma de Canterville est curtu a dae in antis e lrsquoat agarradu cun sos bratzos cando at bidu cun orrore chi sa conca nchrsquoest lassinada a terra e su corpus at leadu una postura incrinada tando srsquoest agatada astringhende una cortina de letu in cotonia bianca unrsquoi-scogravebolu unu lepone de masellaju in srsquoigraventeri chi a curtzu a pees brsquoaiat unu napu bograveidu Sena cumpregravendere custa trasformatzione curiosa at agarradu su cartellu cun presse abberborada e in cue in sa lughe murra de su mangianu at legraveghidu

Su pantasma de OtisSrsquoUgravenicu Ispetru Beru e OriginaleDade cara a sas Imitatziones Totu sos agraveteros sunt Farsos Tando at cumpresu totu Lrsquoaiant trampadu imboligadu leadu

in giru Sa mirada antiga de sos Cantervilles est torrada a essire in ogros srsquoat astrintu a pare sas ghinghias sena dentes e pesende sas manos alligiadas subra de sa conca at giuradu cunforma a sa fraseologia caraterigravestica de srsquoiscola antiga chi cando Chanticleer aeret sonadu duas bias cun su corru alligru suo bi diat agraveere agravepidu fatos de sagravembene e su Mortore diat egravessere coladu cun sos passos suos mudos

No aiat mancu agabbadu de fagraveghere custu giuramentu orroro-su chi dae sa cobertura a tegraveulas rujas de unrsquoistatzu a tesu srsquoat inte-

Oscar Wilde23

su unu puddu cantende Su pantasma at fatu unrsquoiscracagravelliu longu bassu e ragravenchidu e srsquoest postu a isetare At isetadu ora cun ora ma su puddu pro carchi resone curiosa no at torradu a cantare In fines a sas sete e mesu sas tzeracas acudende nche lrsquoant fatu lassare su bigiadogravergiu suo terrorosu e at ghiradu passu passu a srsquoaposentu suo pessende a su giuramentu suo vanu e a sos pessos suos abbadinados In cue at consultadu unos cantos libros de ca-valleria antiga chi lrsquoagradaiant a botu e at agatadu chi cada bia chi si faghiat custu giuramentu Chanticleer cantaiat semper pro sa segunda bia ldquoChi sa malaura crompat a su puddu malurdquo at murrungiadu ldquoApo connotu sas dies chi cun sa lantza mea forte li dia agraveere pertuntu sa gorgoena e lu dia agraveere fatu cantare man-cari esseret morturdquo Tando su pantasma srsquoest corcadu in su baule cogravemodu de prumu e brsquoest abbarradu finas a sero

Oscar Wilde24

IV

Srsquoin cras su pantasma fiat a beru degravebile e istracu Su turba-mentu terrorosu de sas ugravertimas bator chidas fiat cumintzende a tegravennere efetu Sos negravervios fiant a bigraveculos e si siddiat a su sonu prus legravebiu Pro chimbe dies est abbarradu in srsquoaposentu e in fines at detzigravedidu de lassare pegraverdere sa magra de sagravembene in su pamen-tu de sa biblioteca Si sa famigravelia Otis no lu cheriat est craru chi no lu meressiat Si bidet chi fiant pessones chi istaiant in unu gra-du bassu materiale de srsquoesistegraventzia e non fiant bonas a apretziare su valore simbogravelicu de sos fenogravemenos sensigravebiles Sa chistione de sas aparitziones fantasmagraveticas e srsquoisvilupu de sos corpos astrales fiant de seguru unrsquoagravetera cosa e non fiant suta de su controllu suo Fiat unu dovere suo solenne a essire a pigravegiu in su passadissu una bia in sa chida e a murrungiare carchi cosa dae su miradore su primu e su de tres megravercuris de cada mese e non bidiat comente pogravedere istransire custos doveres sena pegraverdere sa cara Est a beru chi sa vida sua fiat istada prena de malinnidade ma de su re-stu teniat contivigravegiu meda in totu su chi interessaiat su mundu subranaturale Pro agraveteros tres sagravebados duncas su pantasma est coladu che a su sogravelitu in su passadissu intre mesunote e sas tres de mangianu dende cara in cada manera a non si fagraveghere ne integravendere nen bigravedere Si nchrsquoaiat catzadu sas botas caminaiat prus a legravebiu chi podiat in sas tagraveulas betzas mandigadas dae su tagraveralu srsquoaiat postu una capa manna de velludu nieddu e srsquoaiat leadu su cuidadu de untare sas cadenas cun su lubrificadore ldquoRising Sun rdquo

Oscar Wilde25

Devo reconnograveschere chi at peleadu meda pro adotare custu megravediu nou de protetzione Belle gasi una note cando totu sa famigravelia fiat chenende su pantasma si nchrsquoest intradu a fura a srsquoaposentu de dormire de sennor Otis e at leadu srsquoampullita A sa prima srsquoin-tendiat unu pagu umiliadu ma pustis est istadu bastante sagravebiu de reconnograveschere chi podiat petzi faeddare bene de custu imbentu chi in unu tzertu sensu serviat pro sas finalidades suas Ma a begravetia de totu custu no lrsquoant lassadu in pasu Isterriant semper fu-neddas in su passadissu in ue su pantasma si trobeiat caminende in srsquoiscurigore e una bia cando fiat bestidu pro sa parte de ldquoIsacu Nieddu o su Cassadore de su Padente de Hogleyrdquo at fatu una ruta mala apeighende unu lassinogravengiu de butiru chi sos gremegraveddighes aiant istegraverridu dae srsquointrada de sa Sala de sos Aratzos a sa punta de srsquoiscala de linna de chercu Custu ugravertimu ingiugravergiu lrsquoat bati-du tantu venenu chi at detzigravedidu de fagraveghere unrsquoisfortzu finale pro afirmare sa dinnidade e sa positzione sotziale sua e at cuncorda-du de fagraveghere vigravesita a cuddos istudenteddos de Eton betiosos srsquoin cras note in su pessonagravegiu suo famadu de ldquoRupert srsquoAtrividu o su Conte Isconcadurdquo

Fiant prus de setanta annos chi no essiat a campu cun cussu travestimentu pro egravessere pretzisos dae cando aiat assustadu gasi meda Lady Barbara Modish sa galana chi issa aiat truncadu dere-tu srsquoafidu cun su giaju de su Lord Canterville de como e si nche fiat fuida a Gretna Green cun Jack Castletown su bellu decra-rende chi nudda in su mundu la diat agraveere cumbinta a intrare in una famigravelia chi permitiat a unrsquoispetru gasi orrorosu de passigiare in su terratzu in srsquointerlughes A Jack srsquoiscuru Lord Canterville lrsquoaiat isparadu in unu duellu in Wandsworth Common e Lady Barbara fiat morta de crebu in Tumbridge Wells in antis chi esse-ret coladu srsquoannu Duncas cussa aparitzione fiat istada una reses-sida manna in totu sos sensos Fiat semper e cando un ldquotrucurdquo difigravetzile meda si si podet impitare custa espressione gasi teatrale cun unu de sos mistegraverios prus mannos de su subranaturale o pro

Su pantaSma de Canterville 26

impreare unu tegravermine prus sientigraveficu su mundu ultranaturale e brsquoat postu tres oras intreas pro srsquoammaniare In fines totu fiat prontu e su pantasma fiat cuntentu meda de comente fiat postu Sas botas mannas de pedde chi andaiant cun su bestire fiant unu pagu tropu largas e at agatadu petzi una de sas pistolas ma in su cumplessu fiat bastante sudisfatu e a sa una e cuartu nchrsquoest essidu cun lebiesa dae srsquoinforru de linna e est coladu tragravesina tragravesi-na in su passadissu Cando nchrsquoest crogravempidu a srsquoaposentu ocupa-du dae sos gremegraveddighes chi mi paret chi si naraiat srsquoAposentu Biaitu pro su colore de sas cortinas at agatadu sa ghenna ghirada Isperende de fagraveghere unrsquointrada a efetu lrsquoat aberta in campu ma una broca grae de abba nche lrsquoest ruta a subra infundendemiddotlu totu cantu e manchende sa pala manca de pagos tzentigravemetros In su matessi tempus at intesu iscracagravellios abbrandados benende dae su letu a baldachinu Srsquoiscossa a su sistema nerbiosu suo est istada gasi manna chi si nchrsquoest torradu a srsquoaposentu suo currende che coete e srsquoin cras at degravevidu abbarrare in letu cun unu rifriu malu Srsquougravenica cosa chi lrsquoacunortaiat de totu custa paristograveria fiat chi non srsquoaiat giutu in fatu sa conca ca si lrsquoaeret fatu sas cunseguegraventzias diant agraveere pogravetzidu egravessere segraverias a beru

Duncas lrsquoest begravennidu mancu srsquoisperu de pogravedere assustare cussa famigravelia americana grussera e srsquoest acuntentadu comente regravegula de trasinare in sos passadissos cun iscarpas de sola modde cun unrsquoisserpa grussa ruja imboligada in tzugru ca timiat sas curren-tes e unrsquoarchibusu minore srsquoin casu sos gremegraveddighes lrsquoaerent atacadu Su corfu finale lrsquoat retzidu su deghennoe de cabudanni Su pantasma fiat faladu a giosso a srsquointrada manna seguru chi nessi in cue no li diant agraveere dadu infadu e si fiat ispassiende a fagraveghere cummentos brullanos subra de sas fotografias mannas ti-radas dae Saroni de su ministru de sos Istados Unidos e de sa mu-gere chi como fiant intradas in parte de sos ritratos de sa famigravelia Canterville Fiat bestida in manera elementare ma elegante cun unu sudagraveriu longu magradu de terra de campusantu srsquoaiat ligadu

Oscar Wilde27

sa massidda cun una ria de linu grogu e giughiat una lantia mi-nore e una pala de interramortos Infatis srsquoaiat postu su bestire de su pessonagravegiu de ldquoGiona Sena Losa o su Furone de Mortos de Chertsey Barnrdquo una de sas megravegius impersonificatziones suas chi sos Cantervilles teniant totu sas resones de si ndrsquoammentare ca fiat istada srsquoorigravegine bera de sa bria cun su bighinu issoro Lord Rufford Fiant belle sas duas e cuartu de mangianu e a su chi si podiat intzertare non brsquoaiat prus nemos pesadu Ma in srsquoigraventeri chi fiat passigende chirru a sa biblioteca pro bigravedere si brsquoaiat galu tratas de sa magra de sagravembene totu in unu nche li sunt crogravempi-das dae unu cugione iscuru duas figuras chi fiant iscotzulende che issentidos sos bratzos subra de sa conca issoro e lrsquoant tzichir-riadu ldquoBUUrdquo in srsquoorigra

Leadu dae unrsquoispramu chi cunsiderada sa situatzione si po-diat cunsiderare un cosa naturale su pantasma srsquoest postu a cugraver-rere in sas iscalas ma at intopadu a Washington Otis chi lu fiat isetende cun una siringa de giardinu e sigomente sos inimigos lrsquoaiant inghiriadu a cada ala torrendemiddotlu a puntu malu su panta-sma est isvanegravessidu in unrsquoistufa manna de ferru chi pro bonaura non fiat alluta e at degravevidu torrare a srsquoaposentu suo colende in sas cannas fumagraverias e in sos cucumenales arribbende in unrsquoistadu terrorosu de brutura disograverdine e disisperu

A pustis de custu fatu non srsquoest bidu prus su pantasma in bar-danas a de note Sos gremegraveddighes lrsquoant isetadu in prus de unrsquooca-sione e cada note isparghiant corgiolu de nughe in sos passadis-sos dende infadu meda a su babbu e a sa mama e a sos tzeracos ma non brsquoaiat nudda de fagraveghere Fiat craru chi aiant fertu gasi meda sos sentimentos suos chi non si cheriat fagraveghere bigravedere prus Sennor Otis tando at torradu a leare in manu su traballu man-nu suo subra de srsquoistograveria de su Partidu Democragraveticu chi lu fiat impinnende dae unos cantos annos sa sennora Otis at amma-niadu una festa de clam-bake chi at ispantadu totu sa contea sos pitzinnos si sunt ghetados a su lacrosse a srsquoeuchre a su poker

Su pantaSma de Canterville 28

e a agraveteros giogos natzionales americanos e Virginia andaiat a caddu cun su pony suo in sas agravendelas de su parcu acumpangiada dae su giogravevanu Duca de Chershire chi fiat begravennidu a Canterville Chase pro bi colare srsquougravertima chida de vacagraventzias Totus oramai pessaiant chi su pantasma si nche fiat andadu e infatis su sennor Otis aiat iscritu una ligravetera in propogravesitu a Lord Canterville chi in risposta aiat espressadu su praghere suo prus mannu a integravendere custa noa e aiat imbiadu sos megravegius cumplimentos a sa mugere istimada de su ministru

Sos Otis perograve si fiant faddidos ca su pantasma fiat galu in sa domo e mancari esseret postu male non si fiat pro nudda acu-nortadu a lassare istare mescamente dae cando aiat intesu chi in mesu de sos istragravengios bi fiat su giogravevanu Duca de Cheshire chi su tziu de su babbu Lord Francis Stilton una bia aiat iscummissu chentu ghineas cun su Coronellu Carbury chi diat agraveere giogadu a dados cun su pantasma de Canterville e lrsquoaiant agatadu srsquoincragraves mangianu istegraverridu in su pamentu de sa sala de su poker in unrsquoi-stadu tale de impotegraventzia paraligravetica chi mancari apat campadu finas a betzu dae tando no est resessidu prus a nagraverrere agraveteru si non ldquoduos sesrdquo Totus in cussu tempus ischiant ite fiat capitadu mancari chi pro rispetu de sos sentimentos de sas duas famigravelias nogravebiles srsquoesseret fatu de totu pro cuare sa cosa e si podet agatare unu rendecontu cumpretu de sas tzircustagraventzias ligadas a custu fatu in su de tres volugravemenes de ldquoAmmentos de su Prigraventzipe Re-gente e de sos Amigos suosrdquo iscritu dae Lord Tattle Su panta-sma est craru teniat su pidinu de mustrare chi no aiat pegraverdidu srsquoinfluegraventzia sua in sos Stiltons chi cun custa famigravelia fiat impa-rentadu dae tesu ca una sorrastra sua si fiat cojuada en secondes noces cun su Sieur de Bulkeley chi dae issu comente totus ischint sos Ducas de Cheshire benint in ligravenia direta Duncas at detzigravedidu de srsquoammaniare pro si mustrare a srsquoamoradeddu de Virginia in srsquoimpersonificatzione famada de su ldquoMogravengiu Vampiru o su Be-neditinu Sena Sagravembenerdquo una rapresentatzione gasi orrorosa chi

Oscar Wilde29

cando Lady Startup lrsquoaiat bida e custu fiat capitadu in srsquougravertima die de annu fatale de su 1764 si fiat posta a tzichirriare a sa prus arta li fiat begravennidu unrsquoatacu de apoplessia e si nche fiat morta in tempus de tres dies a pustis de agraveere diseredadu a sos Cantervilles chi fiant sos parentes suos prus a curtzu e de agraveere lassadu totu su dinare a srsquoapotecagraveriu suo de Londra In srsquougravertimu mamentu perograve su terrore chi teniat de sos gremegraveddighes aiat fatu abbarrare su pantasma in srsquoaposentu suo e su Duca minore aiat dormidu in pasu suta de su baldachinu mannu pinniadu de srsquoAposentu Reale bisende a Virgigravenia

Oscar Wilde30

V

Pagas dies a pustis Virgigravenia e su cavalieri suo pililorigadu sunt andados a caddu in sos prados de Brockley in ue issa colen-de in una cresura srsquoat istratzuladu gasi male su bestire chi cando est ghirada a domo at detzigravedidu de artziare in srsquoiscala de segus pro non si fagraveghere bigravedere Comente nchrsquoat coladu in presse sa Sala de sos Aratzos chi sa ghenna fiat aberta pro casualidade lrsquoest partu de bigravedere calicunu in intro e pessende chi esseret sa tzeraca de sa mama chi a bias giughiat a cue su traballu suo at abbaidadu a intro pro li pedire de li cosire su bestire Ite ispantu imbetzes cando at bidu chi fiat su pantasma de Canterville Lrsquoat bidu segraveidu a curtzu a sa ventana pompiende srsquooro ruinadu de sos agraverbores in-groghidos bolende in srsquoagraveera e sas fogravegias rujas ballende che issen-tidas in su viale longu Teniat sa conca imbarada a una manu in unrsquoistadu de depressione manna A sas beras su pantasma pariat gasi disditzadu e gasi postu male chi Virginiedda chi sa prima idea fiat istada de si nche fuire e de si frischiare in srsquoaposentu suo ndrsquoat tentu dolu e at detzigravedidu de proare a lrsquoacunortare Su passu de sa pitzinna fiat gasi legravebiu e sa malinconia de su pantasma gasi manna chi srsquoest abbigiadu de sa presegraventzia sua petzi cando lrsquoat faeddadu

ldquoMi dispraghet pro tenerdquo at naradu Virgigravenia ldquoma frades meos si nche ghirant a Eton cras tando si ti cumportas bene nemos trsquoat a dare prus infadurdquo

ldquoEst assurdu a mi pedire de mi cumportare benerdquo at rispostu

Oscar Wilde31

su pantasma furriendemiddotsi transidu a sa pitzinnedda galana chi si fiat atrivida a li faeddare ldquoprogravepiu assurdu Deo devo iscotzulare sas cadenas e ghegravemere colende in sos frigraveschios e passigiare a de note si est custu chi cheres nagraverrere Est srsquougravenica resone mea pro esigravestere rdquo

ldquoNo est una resone pro esigravestere e tue giai lrsquoischis chi ses istadu a beru isseleradu Sa sennora Umney nos at naradu sa prima die chi semus begravennidos a inoghe chi tue as mortu a mugere tuardquo

ldquoEja lrsquoammintordquo at naradu su pantasma cun arroddu ldquoma fiat petzi una chistione de famigravelia e non tocaiat agravetera genterdquo

ldquoEst isballiadu meda a ochigraveere a calicunurdquo at naradu Virgigravenia chi a bias teniat una gravidade puritana durche leada dae carchi antepassadu de srsquoInghilterra Noa

ldquoOh deo ogravedio sa severidade barata de srsquoegravetica astrata Mugere mea non baliat a nudda no mrsquoimmidonaiat sos collarinos co-mente si tocat e no ischiat a coghinare A lrsquoischis aia isparadu a unu cabrolu una die in su padente de Hogley progravepiu una begravestia bella e a lrsquoischis comente mi lrsquoat aparitzadu Oh ma no importat como ca est totu agabbadu e non pesso chi sos frades apant fatu una cosa galana a mi fagraveghere mograverrere de fagravemene mancari lrsquoapa morta deordquo

ldquoDe fagravemene trsquoant fatu mograverrere Oh sennor pantasma cheria nagraverrere Sir Simon fagravemene tenes Deo tegravengio unu cogone in sa taschedda A lu cheresrdquo

ldquoNono gragravetzias oramai non magravendigo prus ma ses istada ma-nerosa a beru a mi lu nagraverrere e de seguru ses meda prus simpagraveti-ca de sa famigravelia tua orrorosa rude vulgare disonestardquo

ldquoBastatrdquo at tzichirriadu Virgigravenia pistende su pee ldquoses tue chi ses rude e orrorosu e vulgare e si cherimus faeddare de di-sonestade lrsquoischis bene chi mi nchrsquoas furadu sos colores dae su cuntenidore meu pro proare a torrare a fagraveghere cussa magra de sagravembene ridigravecula in sa biblioteca In antis ti nchrsquoas leadu totu sos rujos finas su muradu e deo non podia prus pintare su sole

Su pantaSma de Canterville 32

intrendemiddotsimiddotnche tando ti nchrsquoas leadu su birde ismeraldu e su gro-gu cromadu e in fines mi nchrsquoat abbarradu srsquoigravendigu e su biancu tzinesu e podia pintare petzi iscenas cun sa lughe de sa luna chi sunt semper deprimidoras a las abbaidare e no est fagravetzile a las fagraveghere Non trsquoapo mai iscobiadu mancari essere infadada meda e mancari totu sa cosa esseret ridigravecula meda ca naremus sa beri-dade chie at intesu faeddare mai de sagravembene birde ismeraldurdquo

ldquoTando a nagraverrere su berurdquo at naradu su pantasma cun unu tonu masedu ldquoite podia fagraveghere Est una cosa difigravetzile meda a buscare sagravembene beru in dies de oe e sigomente aiat cumintza-du frade tuo cun su detersivu Paragon non bidia peruna resone pro no mi nche leare sos colores tuos E si faeddamus de colores est semper una chistione de preferegraventzias sos Cantervilles tenent sagravembene biaitu pro nagraverrere su prus biaitu de Inghilterra ma isco chi bois sos americanos non dades cara a cosas de custa castardquo

ldquoTue no ndrsquoischis nudda e sa megravegius cosas chi podes fagraveghere est a emigrare e a megiorare sa mente tua Babbu diat egravessere tropu cuntentu de ti dare unu billete gratis e mancari brsquoapat tassas artas subra de sos ispigraveridos de cada casta non bi diat agraveere problemas in sa dogana ca sos funtzionagraverios sunt totus de su Partidu De-mocragraveticu So segura chi in New York dias tegravennere una resessida manna Deo isco chi brsquoat pessones medas chi diant dare chen-tumigravegia dogravellaros pro agraveere unu giaju e galu de prus pro agraveere unu pantasma in famigraveliardquo

ldquoNon creo chi srsquoAmegraverica mi diat agradarerdquo ldquoPesso ca non tenimus nen ruinas nen cosas curiosasrdquo at nara-

du Virgigravenia befulana ldquoNudda ruinas nudda cosas curiosasrdquo at rispostu su panta-

sma ldquobois tenides sa flota bostra e sas maneras bostrasrdquoldquoBonas tardas Apo a andare a ue est babbu pro li fagraveghere dare

unrsquoagravetera chida de vacagraventzia a sos gremegraveddighesrdquoldquoPro praghere no andeis sennorina Virgigraveniardquo at tzichirriadu

ldquodeo so gasi a sa sola e gasi sena sorte chi a beru no isco ite fagraveghe-

Oscar Wilde33

re Deo chegravergio andare a dormire e non potzordquoldquoCustu est progravepiu assurdu Non deves fagraveghere agraveteru si no anda-

re a letu e istudare sa candela Est difigravetzile meda a bias a abbarra-re ischidos mescamente in cregravesia ma non brsquoat dificurtade peruna a si nche dormire Finas sas criaduras lrsquoischint fagraveghere e non sunt abbistas medardquo

ldquoDeo non dormo dae treghentos annosrdquo at naradu cun tristu-ra e sos ogros bellos in colore de chelu de Virgigravenia si sunt abertos a sa meravigravegia ldquosunt treghentos annos chi non dormo e mrsquointen-do unrsquoistrachitugravedinerdquo

Virgigravenia srsquoest fata segraveria e sas labrigheddas suas ant tregravemidu che fogravegias de rosa Srsquoest acurtziada a su pantasma e inghenugrendemiddotsi a costagravegiu srsquoat pompiadu sa cara sua betza e alligiada

ldquoSrsquoiscuru su pantasmardquo at murmuradu ldquonon tenes unu logu in ue dormirerdquo

ldquoIn srsquoagravetera ala de su padente de pinosrdquo at rispostu cun una bo-ghe bassa e bisadora ldquobrsquoat unu giardineddu In cue srsquoerba creschet arta e ispissa in cue bi sunt sos isteddos mannos e biancos de su bidduri in cue su rusinnolu cantat note note Note note cantat e sa luna frita de cristallu pogravempiat a giosso e srsquoeni isparghet sas cambas suas mannas mannas subra de sos chi dormintrdquo

Sos ogros de Virgigravenia si sunt infustos de prantu e srsquoat cuadu sa cara cun sas manos

ldquoCheres nagraverrere su Giardinu de sa Morterdquo at pispisadu ldquoEja Sa morte Sa morte devet egravessere gasi bella A corcare in

sa terra modde tabachina cun sos filos de erba nagravennigamiddotnagravenniga subra de sa conca e ascurtare su mudigravemene A non tegravennere ne eris e nen cras A ismentigare su tempus a perdonare sa vida a egravessere in pasu Tue mi podes agiuare Tue podes abegraverrere pro mene sos portales de sa domo de sa Morte ca srsquoAmore est semper cun te-gus e srsquoAmore est prus forte de sa Morterdquo

Virgigravenia srsquoest tregravemida una titia de fritu lrsquoat cursadu sa carena e pro pagas iscutas non srsquoat intesu sonu Issa si pariat comente chi

Su pantaSma de Canterville 34

esseret in unu bisu terrorosu Tando su pantasma at faeddadu torra e sa boghe sua pariat

srsquoograverchidu de su bentu ldquoIntesa mai lrsquoas sa profetzia antiga de sa ventana de sa biblio-

tecardquoldquoOh a srsquoispissurdquo at tzichirriadu sa pisedda abbaidende a susu

ldquoLa connosco bene a beru Est pintada in ligraveteras nieddas curiosas e benit male a la legraveghere Brsquoat petzi ses rias

Cando una pitzinna de oro podet otegravennereUna pregadoria dae sas lavras de su pecaduCando sa megravendula istograveiga dat frugravetoraE una criadura donat sas lagravegrimasTando totu sa domo at a abbarrare chietaE sa paghe at a falare in Canterville

Ma no isco ite cheret nagraverrererdquo ldquoCussas paragraveulas cherent nagraverrererdquo at naradu su pantasma cun

tristura ldquochi tue deves pragravenghere cun megus pro sos pecados meos ca deo no apo lagravegrimas e pregare cun megus pro srsquoagravenima mea ca deo no apo fide e tando si tue ses semper istada durche e bona e manerosa srsquoAgravenghelu de sa Morte at a tegravennere piedade de mene Tue as a bigravedere pantumas chi ponent a tigravemere in srsquoiscurigo-re e boghes malinnas trsquoant a pispisare in srsquoorigra ma non trsquoant a fagraveghere male ca contra a sa puresa de una pisedda sos pogravederes de srsquoInferru non podent bigravenchererdquo

Virgigravenia no at torradu imposta e su pantasma srsquoat tograverchidu sas manos cun unu disisperu agreste abbaidende sa conca brunda sua incrinada Totu in unu sa pitzinna srsquoest pesada isarbulida e cun una lughe curiosa in sos ogros ldquoDeo non timordquo at naradu a firmu ldquoe apo a pedire a srsquo Agravenghelu de tegravennere dolu de tenerdquo

Su pantasma srsquoest pesadu dae su seidogravergiu suo cun unu tzichigraver-riu degravebile de alligria e leendemiddotli sa manu srsquoest incrinadu cun sa gragravetzia de agraveteros tempos e bi lrsquoat basada Sos pograveddighes suos

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 23: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Oscar Wilde23

su unu puddu cantende Su pantasma at fatu unrsquoiscracagravelliu longu bassu e ragravenchidu e srsquoest postu a isetare At isetadu ora cun ora ma su puddu pro carchi resone curiosa no at torradu a cantare In fines a sas sete e mesu sas tzeracas acudende nche lrsquoant fatu lassare su bigiadogravergiu suo terrorosu e at ghiradu passu passu a srsquoaposentu suo pessende a su giuramentu suo vanu e a sos pessos suos abbadinados In cue at consultadu unos cantos libros de ca-valleria antiga chi lrsquoagradaiant a botu e at agatadu chi cada bia chi si faghiat custu giuramentu Chanticleer cantaiat semper pro sa segunda bia ldquoChi sa malaura crompat a su puddu malurdquo at murrungiadu ldquoApo connotu sas dies chi cun sa lantza mea forte li dia agraveere pertuntu sa gorgoena e lu dia agraveere fatu cantare man-cari esseret morturdquo Tando su pantasma srsquoest corcadu in su baule cogravemodu de prumu e brsquoest abbarradu finas a sero

Oscar Wilde24

IV

Srsquoin cras su pantasma fiat a beru degravebile e istracu Su turba-mentu terrorosu de sas ugravertimas bator chidas fiat cumintzende a tegravennere efetu Sos negravervios fiant a bigraveculos e si siddiat a su sonu prus legravebiu Pro chimbe dies est abbarradu in srsquoaposentu e in fines at detzigravedidu de lassare pegraverdere sa magra de sagravembene in su pamen-tu de sa biblioteca Si sa famigravelia Otis no lu cheriat est craru chi no lu meressiat Si bidet chi fiant pessones chi istaiant in unu gra-du bassu materiale de srsquoesistegraventzia e non fiant bonas a apretziare su valore simbogravelicu de sos fenogravemenos sensigravebiles Sa chistione de sas aparitziones fantasmagraveticas e srsquoisvilupu de sos corpos astrales fiant de seguru unrsquoagravetera cosa e non fiant suta de su controllu suo Fiat unu dovere suo solenne a essire a pigravegiu in su passadissu una bia in sa chida e a murrungiare carchi cosa dae su miradore su primu e su de tres megravercuris de cada mese e non bidiat comente pogravedere istransire custos doveres sena pegraverdere sa cara Est a beru chi sa vida sua fiat istada prena de malinnidade ma de su re-stu teniat contivigravegiu meda in totu su chi interessaiat su mundu subranaturale Pro agraveteros tres sagravebados duncas su pantasma est coladu che a su sogravelitu in su passadissu intre mesunote e sas tres de mangianu dende cara in cada manera a non si fagraveghere ne integravendere nen bigravedere Si nchrsquoaiat catzadu sas botas caminaiat prus a legravebiu chi podiat in sas tagraveulas betzas mandigadas dae su tagraveralu srsquoaiat postu una capa manna de velludu nieddu e srsquoaiat leadu su cuidadu de untare sas cadenas cun su lubrificadore ldquoRising Sun rdquo

Oscar Wilde25

Devo reconnograveschere chi at peleadu meda pro adotare custu megravediu nou de protetzione Belle gasi una note cando totu sa famigravelia fiat chenende su pantasma si nchrsquoest intradu a fura a srsquoaposentu de dormire de sennor Otis e at leadu srsquoampullita A sa prima srsquoin-tendiat unu pagu umiliadu ma pustis est istadu bastante sagravebiu de reconnograveschere chi podiat petzi faeddare bene de custu imbentu chi in unu tzertu sensu serviat pro sas finalidades suas Ma a begravetia de totu custu no lrsquoant lassadu in pasu Isterriant semper fu-neddas in su passadissu in ue su pantasma si trobeiat caminende in srsquoiscurigore e una bia cando fiat bestidu pro sa parte de ldquoIsacu Nieddu o su Cassadore de su Padente de Hogleyrdquo at fatu una ruta mala apeighende unu lassinogravengiu de butiru chi sos gremegraveddighes aiant istegraverridu dae srsquointrada de sa Sala de sos Aratzos a sa punta de srsquoiscala de linna de chercu Custu ugravertimu ingiugravergiu lrsquoat bati-du tantu venenu chi at detzigravedidu de fagraveghere unrsquoisfortzu finale pro afirmare sa dinnidade e sa positzione sotziale sua e at cuncorda-du de fagraveghere vigravesita a cuddos istudenteddos de Eton betiosos srsquoin cras note in su pessonagravegiu suo famadu de ldquoRupert srsquoAtrividu o su Conte Isconcadurdquo

Fiant prus de setanta annos chi no essiat a campu cun cussu travestimentu pro egravessere pretzisos dae cando aiat assustadu gasi meda Lady Barbara Modish sa galana chi issa aiat truncadu dere-tu srsquoafidu cun su giaju de su Lord Canterville de como e si nche fiat fuida a Gretna Green cun Jack Castletown su bellu decra-rende chi nudda in su mundu la diat agraveere cumbinta a intrare in una famigravelia chi permitiat a unrsquoispetru gasi orrorosu de passigiare in su terratzu in srsquointerlughes A Jack srsquoiscuru Lord Canterville lrsquoaiat isparadu in unu duellu in Wandsworth Common e Lady Barbara fiat morta de crebu in Tumbridge Wells in antis chi esse-ret coladu srsquoannu Duncas cussa aparitzione fiat istada una reses-sida manna in totu sos sensos Fiat semper e cando un ldquotrucurdquo difigravetzile meda si si podet impitare custa espressione gasi teatrale cun unu de sos mistegraverios prus mannos de su subranaturale o pro

Su pantaSma de Canterville 26

impreare unu tegravermine prus sientigraveficu su mundu ultranaturale e brsquoat postu tres oras intreas pro srsquoammaniare In fines totu fiat prontu e su pantasma fiat cuntentu meda de comente fiat postu Sas botas mannas de pedde chi andaiant cun su bestire fiant unu pagu tropu largas e at agatadu petzi una de sas pistolas ma in su cumplessu fiat bastante sudisfatu e a sa una e cuartu nchrsquoest essidu cun lebiesa dae srsquoinforru de linna e est coladu tragravesina tragravesi-na in su passadissu Cando nchrsquoest crogravempidu a srsquoaposentu ocupa-du dae sos gremegraveddighes chi mi paret chi si naraiat srsquoAposentu Biaitu pro su colore de sas cortinas at agatadu sa ghenna ghirada Isperende de fagraveghere unrsquointrada a efetu lrsquoat aberta in campu ma una broca grae de abba nche lrsquoest ruta a subra infundendemiddotlu totu cantu e manchende sa pala manca de pagos tzentigravemetros In su matessi tempus at intesu iscracagravellios abbrandados benende dae su letu a baldachinu Srsquoiscossa a su sistema nerbiosu suo est istada gasi manna chi si nchrsquoest torradu a srsquoaposentu suo currende che coete e srsquoin cras at degravevidu abbarrare in letu cun unu rifriu malu Srsquougravenica cosa chi lrsquoacunortaiat de totu custa paristograveria fiat chi non srsquoaiat giutu in fatu sa conca ca si lrsquoaeret fatu sas cunseguegraventzias diant agraveere pogravetzidu egravessere segraverias a beru

Duncas lrsquoest begravennidu mancu srsquoisperu de pogravedere assustare cussa famigravelia americana grussera e srsquoest acuntentadu comente regravegula de trasinare in sos passadissos cun iscarpas de sola modde cun unrsquoisserpa grussa ruja imboligada in tzugru ca timiat sas curren-tes e unrsquoarchibusu minore srsquoin casu sos gremegraveddighes lrsquoaerent atacadu Su corfu finale lrsquoat retzidu su deghennoe de cabudanni Su pantasma fiat faladu a giosso a srsquointrada manna seguru chi nessi in cue no li diant agraveere dadu infadu e si fiat ispassiende a fagraveghere cummentos brullanos subra de sas fotografias mannas ti-radas dae Saroni de su ministru de sos Istados Unidos e de sa mu-gere chi como fiant intradas in parte de sos ritratos de sa famigravelia Canterville Fiat bestida in manera elementare ma elegante cun unu sudagraveriu longu magradu de terra de campusantu srsquoaiat ligadu

Oscar Wilde27

sa massidda cun una ria de linu grogu e giughiat una lantia mi-nore e una pala de interramortos Infatis srsquoaiat postu su bestire de su pessonagravegiu de ldquoGiona Sena Losa o su Furone de Mortos de Chertsey Barnrdquo una de sas megravegius impersonificatziones suas chi sos Cantervilles teniant totu sas resones de si ndrsquoammentare ca fiat istada srsquoorigravegine bera de sa bria cun su bighinu issoro Lord Rufford Fiant belle sas duas e cuartu de mangianu e a su chi si podiat intzertare non brsquoaiat prus nemos pesadu Ma in srsquoigraventeri chi fiat passigende chirru a sa biblioteca pro bigravedere si brsquoaiat galu tratas de sa magra de sagravembene totu in unu nche li sunt crogravempi-das dae unu cugione iscuru duas figuras chi fiant iscotzulende che issentidos sos bratzos subra de sa conca issoro e lrsquoant tzichir-riadu ldquoBUUrdquo in srsquoorigra

Leadu dae unrsquoispramu chi cunsiderada sa situatzione si po-diat cunsiderare un cosa naturale su pantasma srsquoest postu a cugraver-rere in sas iscalas ma at intopadu a Washington Otis chi lu fiat isetende cun una siringa de giardinu e sigomente sos inimigos lrsquoaiant inghiriadu a cada ala torrendemiddotlu a puntu malu su panta-sma est isvanegravessidu in unrsquoistufa manna de ferru chi pro bonaura non fiat alluta e at degravevidu torrare a srsquoaposentu suo colende in sas cannas fumagraverias e in sos cucumenales arribbende in unrsquoistadu terrorosu de brutura disograverdine e disisperu

A pustis de custu fatu non srsquoest bidu prus su pantasma in bar-danas a de note Sos gremegraveddighes lrsquoant isetadu in prus de unrsquooca-sione e cada note isparghiant corgiolu de nughe in sos passadis-sos dende infadu meda a su babbu e a sa mama e a sos tzeracos ma non brsquoaiat nudda de fagraveghere Fiat craru chi aiant fertu gasi meda sos sentimentos suos chi non si cheriat fagraveghere bigravedere prus Sennor Otis tando at torradu a leare in manu su traballu man-nu suo subra de srsquoistograveria de su Partidu Democragraveticu chi lu fiat impinnende dae unos cantos annos sa sennora Otis at amma-niadu una festa de clam-bake chi at ispantadu totu sa contea sos pitzinnos si sunt ghetados a su lacrosse a srsquoeuchre a su poker

Su pantaSma de Canterville 28

e a agraveteros giogos natzionales americanos e Virginia andaiat a caddu cun su pony suo in sas agravendelas de su parcu acumpangiada dae su giogravevanu Duca de Chershire chi fiat begravennidu a Canterville Chase pro bi colare srsquougravertima chida de vacagraventzias Totus oramai pessaiant chi su pantasma si nche fiat andadu e infatis su sennor Otis aiat iscritu una ligravetera in propogravesitu a Lord Canterville chi in risposta aiat espressadu su praghere suo prus mannu a integravendere custa noa e aiat imbiadu sos megravegius cumplimentos a sa mugere istimada de su ministru

Sos Otis perograve si fiant faddidos ca su pantasma fiat galu in sa domo e mancari esseret postu male non si fiat pro nudda acu-nortadu a lassare istare mescamente dae cando aiat intesu chi in mesu de sos istragravengios bi fiat su giogravevanu Duca de Cheshire chi su tziu de su babbu Lord Francis Stilton una bia aiat iscummissu chentu ghineas cun su Coronellu Carbury chi diat agraveere giogadu a dados cun su pantasma de Canterville e lrsquoaiant agatadu srsquoincragraves mangianu istegraverridu in su pamentu de sa sala de su poker in unrsquoi-stadu tale de impotegraventzia paraligravetica chi mancari apat campadu finas a betzu dae tando no est resessidu prus a nagraverrere agraveteru si non ldquoduos sesrdquo Totus in cussu tempus ischiant ite fiat capitadu mancari chi pro rispetu de sos sentimentos de sas duas famigravelias nogravebiles srsquoesseret fatu de totu pro cuare sa cosa e si podet agatare unu rendecontu cumpretu de sas tzircustagraventzias ligadas a custu fatu in su de tres volugravemenes de ldquoAmmentos de su Prigraventzipe Re-gente e de sos Amigos suosrdquo iscritu dae Lord Tattle Su panta-sma est craru teniat su pidinu de mustrare chi no aiat pegraverdidu srsquoinfluegraventzia sua in sos Stiltons chi cun custa famigravelia fiat impa-rentadu dae tesu ca una sorrastra sua si fiat cojuada en secondes noces cun su Sieur de Bulkeley chi dae issu comente totus ischint sos Ducas de Cheshire benint in ligravenia direta Duncas at detzigravedidu de srsquoammaniare pro si mustrare a srsquoamoradeddu de Virginia in srsquoimpersonificatzione famada de su ldquoMogravengiu Vampiru o su Be-neditinu Sena Sagravembenerdquo una rapresentatzione gasi orrorosa chi

Oscar Wilde29

cando Lady Startup lrsquoaiat bida e custu fiat capitadu in srsquougravertima die de annu fatale de su 1764 si fiat posta a tzichirriare a sa prus arta li fiat begravennidu unrsquoatacu de apoplessia e si nche fiat morta in tempus de tres dies a pustis de agraveere diseredadu a sos Cantervilles chi fiant sos parentes suos prus a curtzu e de agraveere lassadu totu su dinare a srsquoapotecagraveriu suo de Londra In srsquougravertimu mamentu perograve su terrore chi teniat de sos gremegraveddighes aiat fatu abbarrare su pantasma in srsquoaposentu suo e su Duca minore aiat dormidu in pasu suta de su baldachinu mannu pinniadu de srsquoAposentu Reale bisende a Virgigravenia

Oscar Wilde30

V

Pagas dies a pustis Virgigravenia e su cavalieri suo pililorigadu sunt andados a caddu in sos prados de Brockley in ue issa colen-de in una cresura srsquoat istratzuladu gasi male su bestire chi cando est ghirada a domo at detzigravedidu de artziare in srsquoiscala de segus pro non si fagraveghere bigravedere Comente nchrsquoat coladu in presse sa Sala de sos Aratzos chi sa ghenna fiat aberta pro casualidade lrsquoest partu de bigravedere calicunu in intro e pessende chi esseret sa tzeraca de sa mama chi a bias giughiat a cue su traballu suo at abbaidadu a intro pro li pedire de li cosire su bestire Ite ispantu imbetzes cando at bidu chi fiat su pantasma de Canterville Lrsquoat bidu segraveidu a curtzu a sa ventana pompiende srsquooro ruinadu de sos agraverbores in-groghidos bolende in srsquoagraveera e sas fogravegias rujas ballende che issen-tidas in su viale longu Teniat sa conca imbarada a una manu in unrsquoistadu de depressione manna A sas beras su pantasma pariat gasi disditzadu e gasi postu male chi Virginiedda chi sa prima idea fiat istada de si nche fuire e de si frischiare in srsquoaposentu suo ndrsquoat tentu dolu e at detzigravedidu de proare a lrsquoacunortare Su passu de sa pitzinna fiat gasi legravebiu e sa malinconia de su pantasma gasi manna chi srsquoest abbigiadu de sa presegraventzia sua petzi cando lrsquoat faeddadu

ldquoMi dispraghet pro tenerdquo at naradu Virgigravenia ldquoma frades meos si nche ghirant a Eton cras tando si ti cumportas bene nemos trsquoat a dare prus infadurdquo

ldquoEst assurdu a mi pedire de mi cumportare benerdquo at rispostu

Oscar Wilde31

su pantasma furriendemiddotsi transidu a sa pitzinnedda galana chi si fiat atrivida a li faeddare ldquoprogravepiu assurdu Deo devo iscotzulare sas cadenas e ghegravemere colende in sos frigraveschios e passigiare a de note si est custu chi cheres nagraverrere Est srsquougravenica resone mea pro esigravestere rdquo

ldquoNo est una resone pro esigravestere e tue giai lrsquoischis chi ses istadu a beru isseleradu Sa sennora Umney nos at naradu sa prima die chi semus begravennidos a inoghe chi tue as mortu a mugere tuardquo

ldquoEja lrsquoammintordquo at naradu su pantasma cun arroddu ldquoma fiat petzi una chistione de famigravelia e non tocaiat agravetera genterdquo

ldquoEst isballiadu meda a ochigraveere a calicunurdquo at naradu Virgigravenia chi a bias teniat una gravidade puritana durche leada dae carchi antepassadu de srsquoInghilterra Noa

ldquoOh deo ogravedio sa severidade barata de srsquoegravetica astrata Mugere mea non baliat a nudda no mrsquoimmidonaiat sos collarinos co-mente si tocat e no ischiat a coghinare A lrsquoischis aia isparadu a unu cabrolu una die in su padente de Hogley progravepiu una begravestia bella e a lrsquoischis comente mi lrsquoat aparitzadu Oh ma no importat como ca est totu agabbadu e non pesso chi sos frades apant fatu una cosa galana a mi fagraveghere mograverrere de fagravemene mancari lrsquoapa morta deordquo

ldquoDe fagravemene trsquoant fatu mograverrere Oh sennor pantasma cheria nagraverrere Sir Simon fagravemene tenes Deo tegravengio unu cogone in sa taschedda A lu cheresrdquo

ldquoNono gragravetzias oramai non magravendigo prus ma ses istada ma-nerosa a beru a mi lu nagraverrere e de seguru ses meda prus simpagraveti-ca de sa famigravelia tua orrorosa rude vulgare disonestardquo

ldquoBastatrdquo at tzichirriadu Virgigravenia pistende su pee ldquoses tue chi ses rude e orrorosu e vulgare e si cherimus faeddare de di-sonestade lrsquoischis bene chi mi nchrsquoas furadu sos colores dae su cuntenidore meu pro proare a torrare a fagraveghere cussa magra de sagravembene ridigravecula in sa biblioteca In antis ti nchrsquoas leadu totu sos rujos finas su muradu e deo non podia prus pintare su sole

Su pantaSma de Canterville 32

intrendemiddotsimiddotnche tando ti nchrsquoas leadu su birde ismeraldu e su gro-gu cromadu e in fines mi nchrsquoat abbarradu srsquoigravendigu e su biancu tzinesu e podia pintare petzi iscenas cun sa lughe de sa luna chi sunt semper deprimidoras a las abbaidare e no est fagravetzile a las fagraveghere Non trsquoapo mai iscobiadu mancari essere infadada meda e mancari totu sa cosa esseret ridigravecula meda ca naremus sa beri-dade chie at intesu faeddare mai de sagravembene birde ismeraldurdquo

ldquoTando a nagraverrere su berurdquo at naradu su pantasma cun unu tonu masedu ldquoite podia fagraveghere Est una cosa difigravetzile meda a buscare sagravembene beru in dies de oe e sigomente aiat cumintza-du frade tuo cun su detersivu Paragon non bidia peruna resone pro no mi nche leare sos colores tuos E si faeddamus de colores est semper una chistione de preferegraventzias sos Cantervilles tenent sagravembene biaitu pro nagraverrere su prus biaitu de Inghilterra ma isco chi bois sos americanos non dades cara a cosas de custa castardquo

ldquoTue no ndrsquoischis nudda e sa megravegius cosas chi podes fagraveghere est a emigrare e a megiorare sa mente tua Babbu diat egravessere tropu cuntentu de ti dare unu billete gratis e mancari brsquoapat tassas artas subra de sos ispigraveridos de cada casta non bi diat agraveere problemas in sa dogana ca sos funtzionagraverios sunt totus de su Partidu De-mocragraveticu So segura chi in New York dias tegravennere una resessida manna Deo isco chi brsquoat pessones medas chi diant dare chen-tumigravegia dogravellaros pro agraveere unu giaju e galu de prus pro agraveere unu pantasma in famigraveliardquo

ldquoNon creo chi srsquoAmegraverica mi diat agradarerdquo ldquoPesso ca non tenimus nen ruinas nen cosas curiosasrdquo at nara-

du Virgigravenia befulana ldquoNudda ruinas nudda cosas curiosasrdquo at rispostu su panta-

sma ldquobois tenides sa flota bostra e sas maneras bostrasrdquoldquoBonas tardas Apo a andare a ue est babbu pro li fagraveghere dare

unrsquoagravetera chida de vacagraventzia a sos gremegraveddighesrdquoldquoPro praghere no andeis sennorina Virgigraveniardquo at tzichirriadu

ldquodeo so gasi a sa sola e gasi sena sorte chi a beru no isco ite fagraveghe-

Oscar Wilde33

re Deo chegravergio andare a dormire e non potzordquoldquoCustu est progravepiu assurdu Non deves fagraveghere agraveteru si no anda-

re a letu e istudare sa candela Est difigravetzile meda a bias a abbarra-re ischidos mescamente in cregravesia ma non brsquoat dificurtade peruna a si nche dormire Finas sas criaduras lrsquoischint fagraveghere e non sunt abbistas medardquo

ldquoDeo non dormo dae treghentos annosrdquo at naradu cun tristu-ra e sos ogros bellos in colore de chelu de Virgigravenia si sunt abertos a sa meravigravegia ldquosunt treghentos annos chi non dormo e mrsquointen-do unrsquoistrachitugravedinerdquo

Virgigravenia srsquoest fata segraveria e sas labrigheddas suas ant tregravemidu che fogravegias de rosa Srsquoest acurtziada a su pantasma e inghenugrendemiddotsi a costagravegiu srsquoat pompiadu sa cara sua betza e alligiada

ldquoSrsquoiscuru su pantasmardquo at murmuradu ldquonon tenes unu logu in ue dormirerdquo

ldquoIn srsquoagravetera ala de su padente de pinosrdquo at rispostu cun una bo-ghe bassa e bisadora ldquobrsquoat unu giardineddu In cue srsquoerba creschet arta e ispissa in cue bi sunt sos isteddos mannos e biancos de su bidduri in cue su rusinnolu cantat note note Note note cantat e sa luna frita de cristallu pogravempiat a giosso e srsquoeni isparghet sas cambas suas mannas mannas subra de sos chi dormintrdquo

Sos ogros de Virgigravenia si sunt infustos de prantu e srsquoat cuadu sa cara cun sas manos

ldquoCheres nagraverrere su Giardinu de sa Morterdquo at pispisadu ldquoEja Sa morte Sa morte devet egravessere gasi bella A corcare in

sa terra modde tabachina cun sos filos de erba nagravennigamiddotnagravenniga subra de sa conca e ascurtare su mudigravemene A non tegravennere ne eris e nen cras A ismentigare su tempus a perdonare sa vida a egravessere in pasu Tue mi podes agiuare Tue podes abegraverrere pro mene sos portales de sa domo de sa Morte ca srsquoAmore est semper cun te-gus e srsquoAmore est prus forte de sa Morterdquo

Virgigravenia srsquoest tregravemida una titia de fritu lrsquoat cursadu sa carena e pro pagas iscutas non srsquoat intesu sonu Issa si pariat comente chi

Su pantaSma de Canterville 34

esseret in unu bisu terrorosu Tando su pantasma at faeddadu torra e sa boghe sua pariat

srsquoograverchidu de su bentu ldquoIntesa mai lrsquoas sa profetzia antiga de sa ventana de sa biblio-

tecardquoldquoOh a srsquoispissurdquo at tzichirriadu sa pisedda abbaidende a susu

ldquoLa connosco bene a beru Est pintada in ligraveteras nieddas curiosas e benit male a la legraveghere Brsquoat petzi ses rias

Cando una pitzinna de oro podet otegravennereUna pregadoria dae sas lavras de su pecaduCando sa megravendula istograveiga dat frugravetoraE una criadura donat sas lagravegrimasTando totu sa domo at a abbarrare chietaE sa paghe at a falare in Canterville

Ma no isco ite cheret nagraverrererdquo ldquoCussas paragraveulas cherent nagraverrererdquo at naradu su pantasma cun

tristura ldquochi tue deves pragravenghere cun megus pro sos pecados meos ca deo no apo lagravegrimas e pregare cun megus pro srsquoagravenima mea ca deo no apo fide e tando si tue ses semper istada durche e bona e manerosa srsquoAgravenghelu de sa Morte at a tegravennere piedade de mene Tue as a bigravedere pantumas chi ponent a tigravemere in srsquoiscurigo-re e boghes malinnas trsquoant a pispisare in srsquoorigra ma non trsquoant a fagraveghere male ca contra a sa puresa de una pisedda sos pogravederes de srsquoInferru non podent bigravenchererdquo

Virgigravenia no at torradu imposta e su pantasma srsquoat tograverchidu sas manos cun unu disisperu agreste abbaidende sa conca brunda sua incrinada Totu in unu sa pitzinna srsquoest pesada isarbulida e cun una lughe curiosa in sos ogros ldquoDeo non timordquo at naradu a firmu ldquoe apo a pedire a srsquo Agravenghelu de tegravennere dolu de tenerdquo

Su pantasma srsquoest pesadu dae su seidogravergiu suo cun unu tzichigraver-riu degravebile de alligria e leendemiddotli sa manu srsquoest incrinadu cun sa gragravetzia de agraveteros tempos e bi lrsquoat basada Sos pograveddighes suos

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 24: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Oscar Wilde24

IV

Srsquoin cras su pantasma fiat a beru degravebile e istracu Su turba-mentu terrorosu de sas ugravertimas bator chidas fiat cumintzende a tegravennere efetu Sos negravervios fiant a bigraveculos e si siddiat a su sonu prus legravebiu Pro chimbe dies est abbarradu in srsquoaposentu e in fines at detzigravedidu de lassare pegraverdere sa magra de sagravembene in su pamen-tu de sa biblioteca Si sa famigravelia Otis no lu cheriat est craru chi no lu meressiat Si bidet chi fiant pessones chi istaiant in unu gra-du bassu materiale de srsquoesistegraventzia e non fiant bonas a apretziare su valore simbogravelicu de sos fenogravemenos sensigravebiles Sa chistione de sas aparitziones fantasmagraveticas e srsquoisvilupu de sos corpos astrales fiant de seguru unrsquoagravetera cosa e non fiant suta de su controllu suo Fiat unu dovere suo solenne a essire a pigravegiu in su passadissu una bia in sa chida e a murrungiare carchi cosa dae su miradore su primu e su de tres megravercuris de cada mese e non bidiat comente pogravedere istransire custos doveres sena pegraverdere sa cara Est a beru chi sa vida sua fiat istada prena de malinnidade ma de su re-stu teniat contivigravegiu meda in totu su chi interessaiat su mundu subranaturale Pro agraveteros tres sagravebados duncas su pantasma est coladu che a su sogravelitu in su passadissu intre mesunote e sas tres de mangianu dende cara in cada manera a non si fagraveghere ne integravendere nen bigravedere Si nchrsquoaiat catzadu sas botas caminaiat prus a legravebiu chi podiat in sas tagraveulas betzas mandigadas dae su tagraveralu srsquoaiat postu una capa manna de velludu nieddu e srsquoaiat leadu su cuidadu de untare sas cadenas cun su lubrificadore ldquoRising Sun rdquo

Oscar Wilde25

Devo reconnograveschere chi at peleadu meda pro adotare custu megravediu nou de protetzione Belle gasi una note cando totu sa famigravelia fiat chenende su pantasma si nchrsquoest intradu a fura a srsquoaposentu de dormire de sennor Otis e at leadu srsquoampullita A sa prima srsquoin-tendiat unu pagu umiliadu ma pustis est istadu bastante sagravebiu de reconnograveschere chi podiat petzi faeddare bene de custu imbentu chi in unu tzertu sensu serviat pro sas finalidades suas Ma a begravetia de totu custu no lrsquoant lassadu in pasu Isterriant semper fu-neddas in su passadissu in ue su pantasma si trobeiat caminende in srsquoiscurigore e una bia cando fiat bestidu pro sa parte de ldquoIsacu Nieddu o su Cassadore de su Padente de Hogleyrdquo at fatu una ruta mala apeighende unu lassinogravengiu de butiru chi sos gremegraveddighes aiant istegraverridu dae srsquointrada de sa Sala de sos Aratzos a sa punta de srsquoiscala de linna de chercu Custu ugravertimu ingiugravergiu lrsquoat bati-du tantu venenu chi at detzigravedidu de fagraveghere unrsquoisfortzu finale pro afirmare sa dinnidade e sa positzione sotziale sua e at cuncorda-du de fagraveghere vigravesita a cuddos istudenteddos de Eton betiosos srsquoin cras note in su pessonagravegiu suo famadu de ldquoRupert srsquoAtrividu o su Conte Isconcadurdquo

Fiant prus de setanta annos chi no essiat a campu cun cussu travestimentu pro egravessere pretzisos dae cando aiat assustadu gasi meda Lady Barbara Modish sa galana chi issa aiat truncadu dere-tu srsquoafidu cun su giaju de su Lord Canterville de como e si nche fiat fuida a Gretna Green cun Jack Castletown su bellu decra-rende chi nudda in su mundu la diat agraveere cumbinta a intrare in una famigravelia chi permitiat a unrsquoispetru gasi orrorosu de passigiare in su terratzu in srsquointerlughes A Jack srsquoiscuru Lord Canterville lrsquoaiat isparadu in unu duellu in Wandsworth Common e Lady Barbara fiat morta de crebu in Tumbridge Wells in antis chi esse-ret coladu srsquoannu Duncas cussa aparitzione fiat istada una reses-sida manna in totu sos sensos Fiat semper e cando un ldquotrucurdquo difigravetzile meda si si podet impitare custa espressione gasi teatrale cun unu de sos mistegraverios prus mannos de su subranaturale o pro

Su pantaSma de Canterville 26

impreare unu tegravermine prus sientigraveficu su mundu ultranaturale e brsquoat postu tres oras intreas pro srsquoammaniare In fines totu fiat prontu e su pantasma fiat cuntentu meda de comente fiat postu Sas botas mannas de pedde chi andaiant cun su bestire fiant unu pagu tropu largas e at agatadu petzi una de sas pistolas ma in su cumplessu fiat bastante sudisfatu e a sa una e cuartu nchrsquoest essidu cun lebiesa dae srsquoinforru de linna e est coladu tragravesina tragravesi-na in su passadissu Cando nchrsquoest crogravempidu a srsquoaposentu ocupa-du dae sos gremegraveddighes chi mi paret chi si naraiat srsquoAposentu Biaitu pro su colore de sas cortinas at agatadu sa ghenna ghirada Isperende de fagraveghere unrsquointrada a efetu lrsquoat aberta in campu ma una broca grae de abba nche lrsquoest ruta a subra infundendemiddotlu totu cantu e manchende sa pala manca de pagos tzentigravemetros In su matessi tempus at intesu iscracagravellios abbrandados benende dae su letu a baldachinu Srsquoiscossa a su sistema nerbiosu suo est istada gasi manna chi si nchrsquoest torradu a srsquoaposentu suo currende che coete e srsquoin cras at degravevidu abbarrare in letu cun unu rifriu malu Srsquougravenica cosa chi lrsquoacunortaiat de totu custa paristograveria fiat chi non srsquoaiat giutu in fatu sa conca ca si lrsquoaeret fatu sas cunseguegraventzias diant agraveere pogravetzidu egravessere segraverias a beru

Duncas lrsquoest begravennidu mancu srsquoisperu de pogravedere assustare cussa famigravelia americana grussera e srsquoest acuntentadu comente regravegula de trasinare in sos passadissos cun iscarpas de sola modde cun unrsquoisserpa grussa ruja imboligada in tzugru ca timiat sas curren-tes e unrsquoarchibusu minore srsquoin casu sos gremegraveddighes lrsquoaerent atacadu Su corfu finale lrsquoat retzidu su deghennoe de cabudanni Su pantasma fiat faladu a giosso a srsquointrada manna seguru chi nessi in cue no li diant agraveere dadu infadu e si fiat ispassiende a fagraveghere cummentos brullanos subra de sas fotografias mannas ti-radas dae Saroni de su ministru de sos Istados Unidos e de sa mu-gere chi como fiant intradas in parte de sos ritratos de sa famigravelia Canterville Fiat bestida in manera elementare ma elegante cun unu sudagraveriu longu magradu de terra de campusantu srsquoaiat ligadu

Oscar Wilde27

sa massidda cun una ria de linu grogu e giughiat una lantia mi-nore e una pala de interramortos Infatis srsquoaiat postu su bestire de su pessonagravegiu de ldquoGiona Sena Losa o su Furone de Mortos de Chertsey Barnrdquo una de sas megravegius impersonificatziones suas chi sos Cantervilles teniant totu sas resones de si ndrsquoammentare ca fiat istada srsquoorigravegine bera de sa bria cun su bighinu issoro Lord Rufford Fiant belle sas duas e cuartu de mangianu e a su chi si podiat intzertare non brsquoaiat prus nemos pesadu Ma in srsquoigraventeri chi fiat passigende chirru a sa biblioteca pro bigravedere si brsquoaiat galu tratas de sa magra de sagravembene totu in unu nche li sunt crogravempi-das dae unu cugione iscuru duas figuras chi fiant iscotzulende che issentidos sos bratzos subra de sa conca issoro e lrsquoant tzichir-riadu ldquoBUUrdquo in srsquoorigra

Leadu dae unrsquoispramu chi cunsiderada sa situatzione si po-diat cunsiderare un cosa naturale su pantasma srsquoest postu a cugraver-rere in sas iscalas ma at intopadu a Washington Otis chi lu fiat isetende cun una siringa de giardinu e sigomente sos inimigos lrsquoaiant inghiriadu a cada ala torrendemiddotlu a puntu malu su panta-sma est isvanegravessidu in unrsquoistufa manna de ferru chi pro bonaura non fiat alluta e at degravevidu torrare a srsquoaposentu suo colende in sas cannas fumagraverias e in sos cucumenales arribbende in unrsquoistadu terrorosu de brutura disograverdine e disisperu

A pustis de custu fatu non srsquoest bidu prus su pantasma in bar-danas a de note Sos gremegraveddighes lrsquoant isetadu in prus de unrsquooca-sione e cada note isparghiant corgiolu de nughe in sos passadis-sos dende infadu meda a su babbu e a sa mama e a sos tzeracos ma non brsquoaiat nudda de fagraveghere Fiat craru chi aiant fertu gasi meda sos sentimentos suos chi non si cheriat fagraveghere bigravedere prus Sennor Otis tando at torradu a leare in manu su traballu man-nu suo subra de srsquoistograveria de su Partidu Democragraveticu chi lu fiat impinnende dae unos cantos annos sa sennora Otis at amma-niadu una festa de clam-bake chi at ispantadu totu sa contea sos pitzinnos si sunt ghetados a su lacrosse a srsquoeuchre a su poker

Su pantaSma de Canterville 28

e a agraveteros giogos natzionales americanos e Virginia andaiat a caddu cun su pony suo in sas agravendelas de su parcu acumpangiada dae su giogravevanu Duca de Chershire chi fiat begravennidu a Canterville Chase pro bi colare srsquougravertima chida de vacagraventzias Totus oramai pessaiant chi su pantasma si nche fiat andadu e infatis su sennor Otis aiat iscritu una ligravetera in propogravesitu a Lord Canterville chi in risposta aiat espressadu su praghere suo prus mannu a integravendere custa noa e aiat imbiadu sos megravegius cumplimentos a sa mugere istimada de su ministru

Sos Otis perograve si fiant faddidos ca su pantasma fiat galu in sa domo e mancari esseret postu male non si fiat pro nudda acu-nortadu a lassare istare mescamente dae cando aiat intesu chi in mesu de sos istragravengios bi fiat su giogravevanu Duca de Cheshire chi su tziu de su babbu Lord Francis Stilton una bia aiat iscummissu chentu ghineas cun su Coronellu Carbury chi diat agraveere giogadu a dados cun su pantasma de Canterville e lrsquoaiant agatadu srsquoincragraves mangianu istegraverridu in su pamentu de sa sala de su poker in unrsquoi-stadu tale de impotegraventzia paraligravetica chi mancari apat campadu finas a betzu dae tando no est resessidu prus a nagraverrere agraveteru si non ldquoduos sesrdquo Totus in cussu tempus ischiant ite fiat capitadu mancari chi pro rispetu de sos sentimentos de sas duas famigravelias nogravebiles srsquoesseret fatu de totu pro cuare sa cosa e si podet agatare unu rendecontu cumpretu de sas tzircustagraventzias ligadas a custu fatu in su de tres volugravemenes de ldquoAmmentos de su Prigraventzipe Re-gente e de sos Amigos suosrdquo iscritu dae Lord Tattle Su panta-sma est craru teniat su pidinu de mustrare chi no aiat pegraverdidu srsquoinfluegraventzia sua in sos Stiltons chi cun custa famigravelia fiat impa-rentadu dae tesu ca una sorrastra sua si fiat cojuada en secondes noces cun su Sieur de Bulkeley chi dae issu comente totus ischint sos Ducas de Cheshire benint in ligravenia direta Duncas at detzigravedidu de srsquoammaniare pro si mustrare a srsquoamoradeddu de Virginia in srsquoimpersonificatzione famada de su ldquoMogravengiu Vampiru o su Be-neditinu Sena Sagravembenerdquo una rapresentatzione gasi orrorosa chi

Oscar Wilde29

cando Lady Startup lrsquoaiat bida e custu fiat capitadu in srsquougravertima die de annu fatale de su 1764 si fiat posta a tzichirriare a sa prus arta li fiat begravennidu unrsquoatacu de apoplessia e si nche fiat morta in tempus de tres dies a pustis de agraveere diseredadu a sos Cantervilles chi fiant sos parentes suos prus a curtzu e de agraveere lassadu totu su dinare a srsquoapotecagraveriu suo de Londra In srsquougravertimu mamentu perograve su terrore chi teniat de sos gremegraveddighes aiat fatu abbarrare su pantasma in srsquoaposentu suo e su Duca minore aiat dormidu in pasu suta de su baldachinu mannu pinniadu de srsquoAposentu Reale bisende a Virgigravenia

Oscar Wilde30

V

Pagas dies a pustis Virgigravenia e su cavalieri suo pililorigadu sunt andados a caddu in sos prados de Brockley in ue issa colen-de in una cresura srsquoat istratzuladu gasi male su bestire chi cando est ghirada a domo at detzigravedidu de artziare in srsquoiscala de segus pro non si fagraveghere bigravedere Comente nchrsquoat coladu in presse sa Sala de sos Aratzos chi sa ghenna fiat aberta pro casualidade lrsquoest partu de bigravedere calicunu in intro e pessende chi esseret sa tzeraca de sa mama chi a bias giughiat a cue su traballu suo at abbaidadu a intro pro li pedire de li cosire su bestire Ite ispantu imbetzes cando at bidu chi fiat su pantasma de Canterville Lrsquoat bidu segraveidu a curtzu a sa ventana pompiende srsquooro ruinadu de sos agraverbores in-groghidos bolende in srsquoagraveera e sas fogravegias rujas ballende che issen-tidas in su viale longu Teniat sa conca imbarada a una manu in unrsquoistadu de depressione manna A sas beras su pantasma pariat gasi disditzadu e gasi postu male chi Virginiedda chi sa prima idea fiat istada de si nche fuire e de si frischiare in srsquoaposentu suo ndrsquoat tentu dolu e at detzigravedidu de proare a lrsquoacunortare Su passu de sa pitzinna fiat gasi legravebiu e sa malinconia de su pantasma gasi manna chi srsquoest abbigiadu de sa presegraventzia sua petzi cando lrsquoat faeddadu

ldquoMi dispraghet pro tenerdquo at naradu Virgigravenia ldquoma frades meos si nche ghirant a Eton cras tando si ti cumportas bene nemos trsquoat a dare prus infadurdquo

ldquoEst assurdu a mi pedire de mi cumportare benerdquo at rispostu

Oscar Wilde31

su pantasma furriendemiddotsi transidu a sa pitzinnedda galana chi si fiat atrivida a li faeddare ldquoprogravepiu assurdu Deo devo iscotzulare sas cadenas e ghegravemere colende in sos frigraveschios e passigiare a de note si est custu chi cheres nagraverrere Est srsquougravenica resone mea pro esigravestere rdquo

ldquoNo est una resone pro esigravestere e tue giai lrsquoischis chi ses istadu a beru isseleradu Sa sennora Umney nos at naradu sa prima die chi semus begravennidos a inoghe chi tue as mortu a mugere tuardquo

ldquoEja lrsquoammintordquo at naradu su pantasma cun arroddu ldquoma fiat petzi una chistione de famigravelia e non tocaiat agravetera genterdquo

ldquoEst isballiadu meda a ochigraveere a calicunurdquo at naradu Virgigravenia chi a bias teniat una gravidade puritana durche leada dae carchi antepassadu de srsquoInghilterra Noa

ldquoOh deo ogravedio sa severidade barata de srsquoegravetica astrata Mugere mea non baliat a nudda no mrsquoimmidonaiat sos collarinos co-mente si tocat e no ischiat a coghinare A lrsquoischis aia isparadu a unu cabrolu una die in su padente de Hogley progravepiu una begravestia bella e a lrsquoischis comente mi lrsquoat aparitzadu Oh ma no importat como ca est totu agabbadu e non pesso chi sos frades apant fatu una cosa galana a mi fagraveghere mograverrere de fagravemene mancari lrsquoapa morta deordquo

ldquoDe fagravemene trsquoant fatu mograverrere Oh sennor pantasma cheria nagraverrere Sir Simon fagravemene tenes Deo tegravengio unu cogone in sa taschedda A lu cheresrdquo

ldquoNono gragravetzias oramai non magravendigo prus ma ses istada ma-nerosa a beru a mi lu nagraverrere e de seguru ses meda prus simpagraveti-ca de sa famigravelia tua orrorosa rude vulgare disonestardquo

ldquoBastatrdquo at tzichirriadu Virgigravenia pistende su pee ldquoses tue chi ses rude e orrorosu e vulgare e si cherimus faeddare de di-sonestade lrsquoischis bene chi mi nchrsquoas furadu sos colores dae su cuntenidore meu pro proare a torrare a fagraveghere cussa magra de sagravembene ridigravecula in sa biblioteca In antis ti nchrsquoas leadu totu sos rujos finas su muradu e deo non podia prus pintare su sole

Su pantaSma de Canterville 32

intrendemiddotsimiddotnche tando ti nchrsquoas leadu su birde ismeraldu e su gro-gu cromadu e in fines mi nchrsquoat abbarradu srsquoigravendigu e su biancu tzinesu e podia pintare petzi iscenas cun sa lughe de sa luna chi sunt semper deprimidoras a las abbaidare e no est fagravetzile a las fagraveghere Non trsquoapo mai iscobiadu mancari essere infadada meda e mancari totu sa cosa esseret ridigravecula meda ca naremus sa beri-dade chie at intesu faeddare mai de sagravembene birde ismeraldurdquo

ldquoTando a nagraverrere su berurdquo at naradu su pantasma cun unu tonu masedu ldquoite podia fagraveghere Est una cosa difigravetzile meda a buscare sagravembene beru in dies de oe e sigomente aiat cumintza-du frade tuo cun su detersivu Paragon non bidia peruna resone pro no mi nche leare sos colores tuos E si faeddamus de colores est semper una chistione de preferegraventzias sos Cantervilles tenent sagravembene biaitu pro nagraverrere su prus biaitu de Inghilterra ma isco chi bois sos americanos non dades cara a cosas de custa castardquo

ldquoTue no ndrsquoischis nudda e sa megravegius cosas chi podes fagraveghere est a emigrare e a megiorare sa mente tua Babbu diat egravessere tropu cuntentu de ti dare unu billete gratis e mancari brsquoapat tassas artas subra de sos ispigraveridos de cada casta non bi diat agraveere problemas in sa dogana ca sos funtzionagraverios sunt totus de su Partidu De-mocragraveticu So segura chi in New York dias tegravennere una resessida manna Deo isco chi brsquoat pessones medas chi diant dare chen-tumigravegia dogravellaros pro agraveere unu giaju e galu de prus pro agraveere unu pantasma in famigraveliardquo

ldquoNon creo chi srsquoAmegraverica mi diat agradarerdquo ldquoPesso ca non tenimus nen ruinas nen cosas curiosasrdquo at nara-

du Virgigravenia befulana ldquoNudda ruinas nudda cosas curiosasrdquo at rispostu su panta-

sma ldquobois tenides sa flota bostra e sas maneras bostrasrdquoldquoBonas tardas Apo a andare a ue est babbu pro li fagraveghere dare

unrsquoagravetera chida de vacagraventzia a sos gremegraveddighesrdquoldquoPro praghere no andeis sennorina Virgigraveniardquo at tzichirriadu

ldquodeo so gasi a sa sola e gasi sena sorte chi a beru no isco ite fagraveghe-

Oscar Wilde33

re Deo chegravergio andare a dormire e non potzordquoldquoCustu est progravepiu assurdu Non deves fagraveghere agraveteru si no anda-

re a letu e istudare sa candela Est difigravetzile meda a bias a abbarra-re ischidos mescamente in cregravesia ma non brsquoat dificurtade peruna a si nche dormire Finas sas criaduras lrsquoischint fagraveghere e non sunt abbistas medardquo

ldquoDeo non dormo dae treghentos annosrdquo at naradu cun tristu-ra e sos ogros bellos in colore de chelu de Virgigravenia si sunt abertos a sa meravigravegia ldquosunt treghentos annos chi non dormo e mrsquointen-do unrsquoistrachitugravedinerdquo

Virgigravenia srsquoest fata segraveria e sas labrigheddas suas ant tregravemidu che fogravegias de rosa Srsquoest acurtziada a su pantasma e inghenugrendemiddotsi a costagravegiu srsquoat pompiadu sa cara sua betza e alligiada

ldquoSrsquoiscuru su pantasmardquo at murmuradu ldquonon tenes unu logu in ue dormirerdquo

ldquoIn srsquoagravetera ala de su padente de pinosrdquo at rispostu cun una bo-ghe bassa e bisadora ldquobrsquoat unu giardineddu In cue srsquoerba creschet arta e ispissa in cue bi sunt sos isteddos mannos e biancos de su bidduri in cue su rusinnolu cantat note note Note note cantat e sa luna frita de cristallu pogravempiat a giosso e srsquoeni isparghet sas cambas suas mannas mannas subra de sos chi dormintrdquo

Sos ogros de Virgigravenia si sunt infustos de prantu e srsquoat cuadu sa cara cun sas manos

ldquoCheres nagraverrere su Giardinu de sa Morterdquo at pispisadu ldquoEja Sa morte Sa morte devet egravessere gasi bella A corcare in

sa terra modde tabachina cun sos filos de erba nagravennigamiddotnagravenniga subra de sa conca e ascurtare su mudigravemene A non tegravennere ne eris e nen cras A ismentigare su tempus a perdonare sa vida a egravessere in pasu Tue mi podes agiuare Tue podes abegraverrere pro mene sos portales de sa domo de sa Morte ca srsquoAmore est semper cun te-gus e srsquoAmore est prus forte de sa Morterdquo

Virgigravenia srsquoest tregravemida una titia de fritu lrsquoat cursadu sa carena e pro pagas iscutas non srsquoat intesu sonu Issa si pariat comente chi

Su pantaSma de Canterville 34

esseret in unu bisu terrorosu Tando su pantasma at faeddadu torra e sa boghe sua pariat

srsquoograverchidu de su bentu ldquoIntesa mai lrsquoas sa profetzia antiga de sa ventana de sa biblio-

tecardquoldquoOh a srsquoispissurdquo at tzichirriadu sa pisedda abbaidende a susu

ldquoLa connosco bene a beru Est pintada in ligraveteras nieddas curiosas e benit male a la legraveghere Brsquoat petzi ses rias

Cando una pitzinna de oro podet otegravennereUna pregadoria dae sas lavras de su pecaduCando sa megravendula istograveiga dat frugravetoraE una criadura donat sas lagravegrimasTando totu sa domo at a abbarrare chietaE sa paghe at a falare in Canterville

Ma no isco ite cheret nagraverrererdquo ldquoCussas paragraveulas cherent nagraverrererdquo at naradu su pantasma cun

tristura ldquochi tue deves pragravenghere cun megus pro sos pecados meos ca deo no apo lagravegrimas e pregare cun megus pro srsquoagravenima mea ca deo no apo fide e tando si tue ses semper istada durche e bona e manerosa srsquoAgravenghelu de sa Morte at a tegravennere piedade de mene Tue as a bigravedere pantumas chi ponent a tigravemere in srsquoiscurigo-re e boghes malinnas trsquoant a pispisare in srsquoorigra ma non trsquoant a fagraveghere male ca contra a sa puresa de una pisedda sos pogravederes de srsquoInferru non podent bigravenchererdquo

Virgigravenia no at torradu imposta e su pantasma srsquoat tograverchidu sas manos cun unu disisperu agreste abbaidende sa conca brunda sua incrinada Totu in unu sa pitzinna srsquoest pesada isarbulida e cun una lughe curiosa in sos ogros ldquoDeo non timordquo at naradu a firmu ldquoe apo a pedire a srsquo Agravenghelu de tegravennere dolu de tenerdquo

Su pantasma srsquoest pesadu dae su seidogravergiu suo cun unu tzichigraver-riu degravebile de alligria e leendemiddotli sa manu srsquoest incrinadu cun sa gragravetzia de agraveteros tempos e bi lrsquoat basada Sos pograveddighes suos

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 25: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Oscar Wilde25

Devo reconnograveschere chi at peleadu meda pro adotare custu megravediu nou de protetzione Belle gasi una note cando totu sa famigravelia fiat chenende su pantasma si nchrsquoest intradu a fura a srsquoaposentu de dormire de sennor Otis e at leadu srsquoampullita A sa prima srsquoin-tendiat unu pagu umiliadu ma pustis est istadu bastante sagravebiu de reconnograveschere chi podiat petzi faeddare bene de custu imbentu chi in unu tzertu sensu serviat pro sas finalidades suas Ma a begravetia de totu custu no lrsquoant lassadu in pasu Isterriant semper fu-neddas in su passadissu in ue su pantasma si trobeiat caminende in srsquoiscurigore e una bia cando fiat bestidu pro sa parte de ldquoIsacu Nieddu o su Cassadore de su Padente de Hogleyrdquo at fatu una ruta mala apeighende unu lassinogravengiu de butiru chi sos gremegraveddighes aiant istegraverridu dae srsquointrada de sa Sala de sos Aratzos a sa punta de srsquoiscala de linna de chercu Custu ugravertimu ingiugravergiu lrsquoat bati-du tantu venenu chi at detzigravedidu de fagraveghere unrsquoisfortzu finale pro afirmare sa dinnidade e sa positzione sotziale sua e at cuncorda-du de fagraveghere vigravesita a cuddos istudenteddos de Eton betiosos srsquoin cras note in su pessonagravegiu suo famadu de ldquoRupert srsquoAtrividu o su Conte Isconcadurdquo

Fiant prus de setanta annos chi no essiat a campu cun cussu travestimentu pro egravessere pretzisos dae cando aiat assustadu gasi meda Lady Barbara Modish sa galana chi issa aiat truncadu dere-tu srsquoafidu cun su giaju de su Lord Canterville de como e si nche fiat fuida a Gretna Green cun Jack Castletown su bellu decra-rende chi nudda in su mundu la diat agraveere cumbinta a intrare in una famigravelia chi permitiat a unrsquoispetru gasi orrorosu de passigiare in su terratzu in srsquointerlughes A Jack srsquoiscuru Lord Canterville lrsquoaiat isparadu in unu duellu in Wandsworth Common e Lady Barbara fiat morta de crebu in Tumbridge Wells in antis chi esse-ret coladu srsquoannu Duncas cussa aparitzione fiat istada una reses-sida manna in totu sos sensos Fiat semper e cando un ldquotrucurdquo difigravetzile meda si si podet impitare custa espressione gasi teatrale cun unu de sos mistegraverios prus mannos de su subranaturale o pro

Su pantaSma de Canterville 26

impreare unu tegravermine prus sientigraveficu su mundu ultranaturale e brsquoat postu tres oras intreas pro srsquoammaniare In fines totu fiat prontu e su pantasma fiat cuntentu meda de comente fiat postu Sas botas mannas de pedde chi andaiant cun su bestire fiant unu pagu tropu largas e at agatadu petzi una de sas pistolas ma in su cumplessu fiat bastante sudisfatu e a sa una e cuartu nchrsquoest essidu cun lebiesa dae srsquoinforru de linna e est coladu tragravesina tragravesi-na in su passadissu Cando nchrsquoest crogravempidu a srsquoaposentu ocupa-du dae sos gremegraveddighes chi mi paret chi si naraiat srsquoAposentu Biaitu pro su colore de sas cortinas at agatadu sa ghenna ghirada Isperende de fagraveghere unrsquointrada a efetu lrsquoat aberta in campu ma una broca grae de abba nche lrsquoest ruta a subra infundendemiddotlu totu cantu e manchende sa pala manca de pagos tzentigravemetros In su matessi tempus at intesu iscracagravellios abbrandados benende dae su letu a baldachinu Srsquoiscossa a su sistema nerbiosu suo est istada gasi manna chi si nchrsquoest torradu a srsquoaposentu suo currende che coete e srsquoin cras at degravevidu abbarrare in letu cun unu rifriu malu Srsquougravenica cosa chi lrsquoacunortaiat de totu custa paristograveria fiat chi non srsquoaiat giutu in fatu sa conca ca si lrsquoaeret fatu sas cunseguegraventzias diant agraveere pogravetzidu egravessere segraverias a beru

Duncas lrsquoest begravennidu mancu srsquoisperu de pogravedere assustare cussa famigravelia americana grussera e srsquoest acuntentadu comente regravegula de trasinare in sos passadissos cun iscarpas de sola modde cun unrsquoisserpa grussa ruja imboligada in tzugru ca timiat sas curren-tes e unrsquoarchibusu minore srsquoin casu sos gremegraveddighes lrsquoaerent atacadu Su corfu finale lrsquoat retzidu su deghennoe de cabudanni Su pantasma fiat faladu a giosso a srsquointrada manna seguru chi nessi in cue no li diant agraveere dadu infadu e si fiat ispassiende a fagraveghere cummentos brullanos subra de sas fotografias mannas ti-radas dae Saroni de su ministru de sos Istados Unidos e de sa mu-gere chi como fiant intradas in parte de sos ritratos de sa famigravelia Canterville Fiat bestida in manera elementare ma elegante cun unu sudagraveriu longu magradu de terra de campusantu srsquoaiat ligadu

Oscar Wilde27

sa massidda cun una ria de linu grogu e giughiat una lantia mi-nore e una pala de interramortos Infatis srsquoaiat postu su bestire de su pessonagravegiu de ldquoGiona Sena Losa o su Furone de Mortos de Chertsey Barnrdquo una de sas megravegius impersonificatziones suas chi sos Cantervilles teniant totu sas resones de si ndrsquoammentare ca fiat istada srsquoorigravegine bera de sa bria cun su bighinu issoro Lord Rufford Fiant belle sas duas e cuartu de mangianu e a su chi si podiat intzertare non brsquoaiat prus nemos pesadu Ma in srsquoigraventeri chi fiat passigende chirru a sa biblioteca pro bigravedere si brsquoaiat galu tratas de sa magra de sagravembene totu in unu nche li sunt crogravempi-das dae unu cugione iscuru duas figuras chi fiant iscotzulende che issentidos sos bratzos subra de sa conca issoro e lrsquoant tzichir-riadu ldquoBUUrdquo in srsquoorigra

Leadu dae unrsquoispramu chi cunsiderada sa situatzione si po-diat cunsiderare un cosa naturale su pantasma srsquoest postu a cugraver-rere in sas iscalas ma at intopadu a Washington Otis chi lu fiat isetende cun una siringa de giardinu e sigomente sos inimigos lrsquoaiant inghiriadu a cada ala torrendemiddotlu a puntu malu su panta-sma est isvanegravessidu in unrsquoistufa manna de ferru chi pro bonaura non fiat alluta e at degravevidu torrare a srsquoaposentu suo colende in sas cannas fumagraverias e in sos cucumenales arribbende in unrsquoistadu terrorosu de brutura disograverdine e disisperu

A pustis de custu fatu non srsquoest bidu prus su pantasma in bar-danas a de note Sos gremegraveddighes lrsquoant isetadu in prus de unrsquooca-sione e cada note isparghiant corgiolu de nughe in sos passadis-sos dende infadu meda a su babbu e a sa mama e a sos tzeracos ma non brsquoaiat nudda de fagraveghere Fiat craru chi aiant fertu gasi meda sos sentimentos suos chi non si cheriat fagraveghere bigravedere prus Sennor Otis tando at torradu a leare in manu su traballu man-nu suo subra de srsquoistograveria de su Partidu Democragraveticu chi lu fiat impinnende dae unos cantos annos sa sennora Otis at amma-niadu una festa de clam-bake chi at ispantadu totu sa contea sos pitzinnos si sunt ghetados a su lacrosse a srsquoeuchre a su poker

Su pantaSma de Canterville 28

e a agraveteros giogos natzionales americanos e Virginia andaiat a caddu cun su pony suo in sas agravendelas de su parcu acumpangiada dae su giogravevanu Duca de Chershire chi fiat begravennidu a Canterville Chase pro bi colare srsquougravertima chida de vacagraventzias Totus oramai pessaiant chi su pantasma si nche fiat andadu e infatis su sennor Otis aiat iscritu una ligravetera in propogravesitu a Lord Canterville chi in risposta aiat espressadu su praghere suo prus mannu a integravendere custa noa e aiat imbiadu sos megravegius cumplimentos a sa mugere istimada de su ministru

Sos Otis perograve si fiant faddidos ca su pantasma fiat galu in sa domo e mancari esseret postu male non si fiat pro nudda acu-nortadu a lassare istare mescamente dae cando aiat intesu chi in mesu de sos istragravengios bi fiat su giogravevanu Duca de Cheshire chi su tziu de su babbu Lord Francis Stilton una bia aiat iscummissu chentu ghineas cun su Coronellu Carbury chi diat agraveere giogadu a dados cun su pantasma de Canterville e lrsquoaiant agatadu srsquoincragraves mangianu istegraverridu in su pamentu de sa sala de su poker in unrsquoi-stadu tale de impotegraventzia paraligravetica chi mancari apat campadu finas a betzu dae tando no est resessidu prus a nagraverrere agraveteru si non ldquoduos sesrdquo Totus in cussu tempus ischiant ite fiat capitadu mancari chi pro rispetu de sos sentimentos de sas duas famigravelias nogravebiles srsquoesseret fatu de totu pro cuare sa cosa e si podet agatare unu rendecontu cumpretu de sas tzircustagraventzias ligadas a custu fatu in su de tres volugravemenes de ldquoAmmentos de su Prigraventzipe Re-gente e de sos Amigos suosrdquo iscritu dae Lord Tattle Su panta-sma est craru teniat su pidinu de mustrare chi no aiat pegraverdidu srsquoinfluegraventzia sua in sos Stiltons chi cun custa famigravelia fiat impa-rentadu dae tesu ca una sorrastra sua si fiat cojuada en secondes noces cun su Sieur de Bulkeley chi dae issu comente totus ischint sos Ducas de Cheshire benint in ligravenia direta Duncas at detzigravedidu de srsquoammaniare pro si mustrare a srsquoamoradeddu de Virginia in srsquoimpersonificatzione famada de su ldquoMogravengiu Vampiru o su Be-neditinu Sena Sagravembenerdquo una rapresentatzione gasi orrorosa chi

Oscar Wilde29

cando Lady Startup lrsquoaiat bida e custu fiat capitadu in srsquougravertima die de annu fatale de su 1764 si fiat posta a tzichirriare a sa prus arta li fiat begravennidu unrsquoatacu de apoplessia e si nche fiat morta in tempus de tres dies a pustis de agraveere diseredadu a sos Cantervilles chi fiant sos parentes suos prus a curtzu e de agraveere lassadu totu su dinare a srsquoapotecagraveriu suo de Londra In srsquougravertimu mamentu perograve su terrore chi teniat de sos gremegraveddighes aiat fatu abbarrare su pantasma in srsquoaposentu suo e su Duca minore aiat dormidu in pasu suta de su baldachinu mannu pinniadu de srsquoAposentu Reale bisende a Virgigravenia

Oscar Wilde30

V

Pagas dies a pustis Virgigravenia e su cavalieri suo pililorigadu sunt andados a caddu in sos prados de Brockley in ue issa colen-de in una cresura srsquoat istratzuladu gasi male su bestire chi cando est ghirada a domo at detzigravedidu de artziare in srsquoiscala de segus pro non si fagraveghere bigravedere Comente nchrsquoat coladu in presse sa Sala de sos Aratzos chi sa ghenna fiat aberta pro casualidade lrsquoest partu de bigravedere calicunu in intro e pessende chi esseret sa tzeraca de sa mama chi a bias giughiat a cue su traballu suo at abbaidadu a intro pro li pedire de li cosire su bestire Ite ispantu imbetzes cando at bidu chi fiat su pantasma de Canterville Lrsquoat bidu segraveidu a curtzu a sa ventana pompiende srsquooro ruinadu de sos agraverbores in-groghidos bolende in srsquoagraveera e sas fogravegias rujas ballende che issen-tidas in su viale longu Teniat sa conca imbarada a una manu in unrsquoistadu de depressione manna A sas beras su pantasma pariat gasi disditzadu e gasi postu male chi Virginiedda chi sa prima idea fiat istada de si nche fuire e de si frischiare in srsquoaposentu suo ndrsquoat tentu dolu e at detzigravedidu de proare a lrsquoacunortare Su passu de sa pitzinna fiat gasi legravebiu e sa malinconia de su pantasma gasi manna chi srsquoest abbigiadu de sa presegraventzia sua petzi cando lrsquoat faeddadu

ldquoMi dispraghet pro tenerdquo at naradu Virgigravenia ldquoma frades meos si nche ghirant a Eton cras tando si ti cumportas bene nemos trsquoat a dare prus infadurdquo

ldquoEst assurdu a mi pedire de mi cumportare benerdquo at rispostu

Oscar Wilde31

su pantasma furriendemiddotsi transidu a sa pitzinnedda galana chi si fiat atrivida a li faeddare ldquoprogravepiu assurdu Deo devo iscotzulare sas cadenas e ghegravemere colende in sos frigraveschios e passigiare a de note si est custu chi cheres nagraverrere Est srsquougravenica resone mea pro esigravestere rdquo

ldquoNo est una resone pro esigravestere e tue giai lrsquoischis chi ses istadu a beru isseleradu Sa sennora Umney nos at naradu sa prima die chi semus begravennidos a inoghe chi tue as mortu a mugere tuardquo

ldquoEja lrsquoammintordquo at naradu su pantasma cun arroddu ldquoma fiat petzi una chistione de famigravelia e non tocaiat agravetera genterdquo

ldquoEst isballiadu meda a ochigraveere a calicunurdquo at naradu Virgigravenia chi a bias teniat una gravidade puritana durche leada dae carchi antepassadu de srsquoInghilterra Noa

ldquoOh deo ogravedio sa severidade barata de srsquoegravetica astrata Mugere mea non baliat a nudda no mrsquoimmidonaiat sos collarinos co-mente si tocat e no ischiat a coghinare A lrsquoischis aia isparadu a unu cabrolu una die in su padente de Hogley progravepiu una begravestia bella e a lrsquoischis comente mi lrsquoat aparitzadu Oh ma no importat como ca est totu agabbadu e non pesso chi sos frades apant fatu una cosa galana a mi fagraveghere mograverrere de fagravemene mancari lrsquoapa morta deordquo

ldquoDe fagravemene trsquoant fatu mograverrere Oh sennor pantasma cheria nagraverrere Sir Simon fagravemene tenes Deo tegravengio unu cogone in sa taschedda A lu cheresrdquo

ldquoNono gragravetzias oramai non magravendigo prus ma ses istada ma-nerosa a beru a mi lu nagraverrere e de seguru ses meda prus simpagraveti-ca de sa famigravelia tua orrorosa rude vulgare disonestardquo

ldquoBastatrdquo at tzichirriadu Virgigravenia pistende su pee ldquoses tue chi ses rude e orrorosu e vulgare e si cherimus faeddare de di-sonestade lrsquoischis bene chi mi nchrsquoas furadu sos colores dae su cuntenidore meu pro proare a torrare a fagraveghere cussa magra de sagravembene ridigravecula in sa biblioteca In antis ti nchrsquoas leadu totu sos rujos finas su muradu e deo non podia prus pintare su sole

Su pantaSma de Canterville 32

intrendemiddotsimiddotnche tando ti nchrsquoas leadu su birde ismeraldu e su gro-gu cromadu e in fines mi nchrsquoat abbarradu srsquoigravendigu e su biancu tzinesu e podia pintare petzi iscenas cun sa lughe de sa luna chi sunt semper deprimidoras a las abbaidare e no est fagravetzile a las fagraveghere Non trsquoapo mai iscobiadu mancari essere infadada meda e mancari totu sa cosa esseret ridigravecula meda ca naremus sa beri-dade chie at intesu faeddare mai de sagravembene birde ismeraldurdquo

ldquoTando a nagraverrere su berurdquo at naradu su pantasma cun unu tonu masedu ldquoite podia fagraveghere Est una cosa difigravetzile meda a buscare sagravembene beru in dies de oe e sigomente aiat cumintza-du frade tuo cun su detersivu Paragon non bidia peruna resone pro no mi nche leare sos colores tuos E si faeddamus de colores est semper una chistione de preferegraventzias sos Cantervilles tenent sagravembene biaitu pro nagraverrere su prus biaitu de Inghilterra ma isco chi bois sos americanos non dades cara a cosas de custa castardquo

ldquoTue no ndrsquoischis nudda e sa megravegius cosas chi podes fagraveghere est a emigrare e a megiorare sa mente tua Babbu diat egravessere tropu cuntentu de ti dare unu billete gratis e mancari brsquoapat tassas artas subra de sos ispigraveridos de cada casta non bi diat agraveere problemas in sa dogana ca sos funtzionagraverios sunt totus de su Partidu De-mocragraveticu So segura chi in New York dias tegravennere una resessida manna Deo isco chi brsquoat pessones medas chi diant dare chen-tumigravegia dogravellaros pro agraveere unu giaju e galu de prus pro agraveere unu pantasma in famigraveliardquo

ldquoNon creo chi srsquoAmegraverica mi diat agradarerdquo ldquoPesso ca non tenimus nen ruinas nen cosas curiosasrdquo at nara-

du Virgigravenia befulana ldquoNudda ruinas nudda cosas curiosasrdquo at rispostu su panta-

sma ldquobois tenides sa flota bostra e sas maneras bostrasrdquoldquoBonas tardas Apo a andare a ue est babbu pro li fagraveghere dare

unrsquoagravetera chida de vacagraventzia a sos gremegraveddighesrdquoldquoPro praghere no andeis sennorina Virgigraveniardquo at tzichirriadu

ldquodeo so gasi a sa sola e gasi sena sorte chi a beru no isco ite fagraveghe-

Oscar Wilde33

re Deo chegravergio andare a dormire e non potzordquoldquoCustu est progravepiu assurdu Non deves fagraveghere agraveteru si no anda-

re a letu e istudare sa candela Est difigravetzile meda a bias a abbarra-re ischidos mescamente in cregravesia ma non brsquoat dificurtade peruna a si nche dormire Finas sas criaduras lrsquoischint fagraveghere e non sunt abbistas medardquo

ldquoDeo non dormo dae treghentos annosrdquo at naradu cun tristu-ra e sos ogros bellos in colore de chelu de Virgigravenia si sunt abertos a sa meravigravegia ldquosunt treghentos annos chi non dormo e mrsquointen-do unrsquoistrachitugravedinerdquo

Virgigravenia srsquoest fata segraveria e sas labrigheddas suas ant tregravemidu che fogravegias de rosa Srsquoest acurtziada a su pantasma e inghenugrendemiddotsi a costagravegiu srsquoat pompiadu sa cara sua betza e alligiada

ldquoSrsquoiscuru su pantasmardquo at murmuradu ldquonon tenes unu logu in ue dormirerdquo

ldquoIn srsquoagravetera ala de su padente de pinosrdquo at rispostu cun una bo-ghe bassa e bisadora ldquobrsquoat unu giardineddu In cue srsquoerba creschet arta e ispissa in cue bi sunt sos isteddos mannos e biancos de su bidduri in cue su rusinnolu cantat note note Note note cantat e sa luna frita de cristallu pogravempiat a giosso e srsquoeni isparghet sas cambas suas mannas mannas subra de sos chi dormintrdquo

Sos ogros de Virgigravenia si sunt infustos de prantu e srsquoat cuadu sa cara cun sas manos

ldquoCheres nagraverrere su Giardinu de sa Morterdquo at pispisadu ldquoEja Sa morte Sa morte devet egravessere gasi bella A corcare in

sa terra modde tabachina cun sos filos de erba nagravennigamiddotnagravenniga subra de sa conca e ascurtare su mudigravemene A non tegravennere ne eris e nen cras A ismentigare su tempus a perdonare sa vida a egravessere in pasu Tue mi podes agiuare Tue podes abegraverrere pro mene sos portales de sa domo de sa Morte ca srsquoAmore est semper cun te-gus e srsquoAmore est prus forte de sa Morterdquo

Virgigravenia srsquoest tregravemida una titia de fritu lrsquoat cursadu sa carena e pro pagas iscutas non srsquoat intesu sonu Issa si pariat comente chi

Su pantaSma de Canterville 34

esseret in unu bisu terrorosu Tando su pantasma at faeddadu torra e sa boghe sua pariat

srsquoograverchidu de su bentu ldquoIntesa mai lrsquoas sa profetzia antiga de sa ventana de sa biblio-

tecardquoldquoOh a srsquoispissurdquo at tzichirriadu sa pisedda abbaidende a susu

ldquoLa connosco bene a beru Est pintada in ligraveteras nieddas curiosas e benit male a la legraveghere Brsquoat petzi ses rias

Cando una pitzinna de oro podet otegravennereUna pregadoria dae sas lavras de su pecaduCando sa megravendula istograveiga dat frugravetoraE una criadura donat sas lagravegrimasTando totu sa domo at a abbarrare chietaE sa paghe at a falare in Canterville

Ma no isco ite cheret nagraverrererdquo ldquoCussas paragraveulas cherent nagraverrererdquo at naradu su pantasma cun

tristura ldquochi tue deves pragravenghere cun megus pro sos pecados meos ca deo no apo lagravegrimas e pregare cun megus pro srsquoagravenima mea ca deo no apo fide e tando si tue ses semper istada durche e bona e manerosa srsquoAgravenghelu de sa Morte at a tegravennere piedade de mene Tue as a bigravedere pantumas chi ponent a tigravemere in srsquoiscurigo-re e boghes malinnas trsquoant a pispisare in srsquoorigra ma non trsquoant a fagraveghere male ca contra a sa puresa de una pisedda sos pogravederes de srsquoInferru non podent bigravenchererdquo

Virgigravenia no at torradu imposta e su pantasma srsquoat tograverchidu sas manos cun unu disisperu agreste abbaidende sa conca brunda sua incrinada Totu in unu sa pitzinna srsquoest pesada isarbulida e cun una lughe curiosa in sos ogros ldquoDeo non timordquo at naradu a firmu ldquoe apo a pedire a srsquo Agravenghelu de tegravennere dolu de tenerdquo

Su pantasma srsquoest pesadu dae su seidogravergiu suo cun unu tzichigraver-riu degravebile de alligria e leendemiddotli sa manu srsquoest incrinadu cun sa gragravetzia de agraveteros tempos e bi lrsquoat basada Sos pograveddighes suos

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 26: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Su pantaSma de Canterville 26

impreare unu tegravermine prus sientigraveficu su mundu ultranaturale e brsquoat postu tres oras intreas pro srsquoammaniare In fines totu fiat prontu e su pantasma fiat cuntentu meda de comente fiat postu Sas botas mannas de pedde chi andaiant cun su bestire fiant unu pagu tropu largas e at agatadu petzi una de sas pistolas ma in su cumplessu fiat bastante sudisfatu e a sa una e cuartu nchrsquoest essidu cun lebiesa dae srsquoinforru de linna e est coladu tragravesina tragravesi-na in su passadissu Cando nchrsquoest crogravempidu a srsquoaposentu ocupa-du dae sos gremegraveddighes chi mi paret chi si naraiat srsquoAposentu Biaitu pro su colore de sas cortinas at agatadu sa ghenna ghirada Isperende de fagraveghere unrsquointrada a efetu lrsquoat aberta in campu ma una broca grae de abba nche lrsquoest ruta a subra infundendemiddotlu totu cantu e manchende sa pala manca de pagos tzentigravemetros In su matessi tempus at intesu iscracagravellios abbrandados benende dae su letu a baldachinu Srsquoiscossa a su sistema nerbiosu suo est istada gasi manna chi si nchrsquoest torradu a srsquoaposentu suo currende che coete e srsquoin cras at degravevidu abbarrare in letu cun unu rifriu malu Srsquougravenica cosa chi lrsquoacunortaiat de totu custa paristograveria fiat chi non srsquoaiat giutu in fatu sa conca ca si lrsquoaeret fatu sas cunseguegraventzias diant agraveere pogravetzidu egravessere segraverias a beru

Duncas lrsquoest begravennidu mancu srsquoisperu de pogravedere assustare cussa famigravelia americana grussera e srsquoest acuntentadu comente regravegula de trasinare in sos passadissos cun iscarpas de sola modde cun unrsquoisserpa grussa ruja imboligada in tzugru ca timiat sas curren-tes e unrsquoarchibusu minore srsquoin casu sos gremegraveddighes lrsquoaerent atacadu Su corfu finale lrsquoat retzidu su deghennoe de cabudanni Su pantasma fiat faladu a giosso a srsquointrada manna seguru chi nessi in cue no li diant agraveere dadu infadu e si fiat ispassiende a fagraveghere cummentos brullanos subra de sas fotografias mannas ti-radas dae Saroni de su ministru de sos Istados Unidos e de sa mu-gere chi como fiant intradas in parte de sos ritratos de sa famigravelia Canterville Fiat bestida in manera elementare ma elegante cun unu sudagraveriu longu magradu de terra de campusantu srsquoaiat ligadu

Oscar Wilde27

sa massidda cun una ria de linu grogu e giughiat una lantia mi-nore e una pala de interramortos Infatis srsquoaiat postu su bestire de su pessonagravegiu de ldquoGiona Sena Losa o su Furone de Mortos de Chertsey Barnrdquo una de sas megravegius impersonificatziones suas chi sos Cantervilles teniant totu sas resones de si ndrsquoammentare ca fiat istada srsquoorigravegine bera de sa bria cun su bighinu issoro Lord Rufford Fiant belle sas duas e cuartu de mangianu e a su chi si podiat intzertare non brsquoaiat prus nemos pesadu Ma in srsquoigraventeri chi fiat passigende chirru a sa biblioteca pro bigravedere si brsquoaiat galu tratas de sa magra de sagravembene totu in unu nche li sunt crogravempi-das dae unu cugione iscuru duas figuras chi fiant iscotzulende che issentidos sos bratzos subra de sa conca issoro e lrsquoant tzichir-riadu ldquoBUUrdquo in srsquoorigra

Leadu dae unrsquoispramu chi cunsiderada sa situatzione si po-diat cunsiderare un cosa naturale su pantasma srsquoest postu a cugraver-rere in sas iscalas ma at intopadu a Washington Otis chi lu fiat isetende cun una siringa de giardinu e sigomente sos inimigos lrsquoaiant inghiriadu a cada ala torrendemiddotlu a puntu malu su panta-sma est isvanegravessidu in unrsquoistufa manna de ferru chi pro bonaura non fiat alluta e at degravevidu torrare a srsquoaposentu suo colende in sas cannas fumagraverias e in sos cucumenales arribbende in unrsquoistadu terrorosu de brutura disograverdine e disisperu

A pustis de custu fatu non srsquoest bidu prus su pantasma in bar-danas a de note Sos gremegraveddighes lrsquoant isetadu in prus de unrsquooca-sione e cada note isparghiant corgiolu de nughe in sos passadis-sos dende infadu meda a su babbu e a sa mama e a sos tzeracos ma non brsquoaiat nudda de fagraveghere Fiat craru chi aiant fertu gasi meda sos sentimentos suos chi non si cheriat fagraveghere bigravedere prus Sennor Otis tando at torradu a leare in manu su traballu man-nu suo subra de srsquoistograveria de su Partidu Democragraveticu chi lu fiat impinnende dae unos cantos annos sa sennora Otis at amma-niadu una festa de clam-bake chi at ispantadu totu sa contea sos pitzinnos si sunt ghetados a su lacrosse a srsquoeuchre a su poker

Su pantaSma de Canterville 28

e a agraveteros giogos natzionales americanos e Virginia andaiat a caddu cun su pony suo in sas agravendelas de su parcu acumpangiada dae su giogravevanu Duca de Chershire chi fiat begravennidu a Canterville Chase pro bi colare srsquougravertima chida de vacagraventzias Totus oramai pessaiant chi su pantasma si nche fiat andadu e infatis su sennor Otis aiat iscritu una ligravetera in propogravesitu a Lord Canterville chi in risposta aiat espressadu su praghere suo prus mannu a integravendere custa noa e aiat imbiadu sos megravegius cumplimentos a sa mugere istimada de su ministru

Sos Otis perograve si fiant faddidos ca su pantasma fiat galu in sa domo e mancari esseret postu male non si fiat pro nudda acu-nortadu a lassare istare mescamente dae cando aiat intesu chi in mesu de sos istragravengios bi fiat su giogravevanu Duca de Cheshire chi su tziu de su babbu Lord Francis Stilton una bia aiat iscummissu chentu ghineas cun su Coronellu Carbury chi diat agraveere giogadu a dados cun su pantasma de Canterville e lrsquoaiant agatadu srsquoincragraves mangianu istegraverridu in su pamentu de sa sala de su poker in unrsquoi-stadu tale de impotegraventzia paraligravetica chi mancari apat campadu finas a betzu dae tando no est resessidu prus a nagraverrere agraveteru si non ldquoduos sesrdquo Totus in cussu tempus ischiant ite fiat capitadu mancari chi pro rispetu de sos sentimentos de sas duas famigravelias nogravebiles srsquoesseret fatu de totu pro cuare sa cosa e si podet agatare unu rendecontu cumpretu de sas tzircustagraventzias ligadas a custu fatu in su de tres volugravemenes de ldquoAmmentos de su Prigraventzipe Re-gente e de sos Amigos suosrdquo iscritu dae Lord Tattle Su panta-sma est craru teniat su pidinu de mustrare chi no aiat pegraverdidu srsquoinfluegraventzia sua in sos Stiltons chi cun custa famigravelia fiat impa-rentadu dae tesu ca una sorrastra sua si fiat cojuada en secondes noces cun su Sieur de Bulkeley chi dae issu comente totus ischint sos Ducas de Cheshire benint in ligravenia direta Duncas at detzigravedidu de srsquoammaniare pro si mustrare a srsquoamoradeddu de Virginia in srsquoimpersonificatzione famada de su ldquoMogravengiu Vampiru o su Be-neditinu Sena Sagravembenerdquo una rapresentatzione gasi orrorosa chi

Oscar Wilde29

cando Lady Startup lrsquoaiat bida e custu fiat capitadu in srsquougravertima die de annu fatale de su 1764 si fiat posta a tzichirriare a sa prus arta li fiat begravennidu unrsquoatacu de apoplessia e si nche fiat morta in tempus de tres dies a pustis de agraveere diseredadu a sos Cantervilles chi fiant sos parentes suos prus a curtzu e de agraveere lassadu totu su dinare a srsquoapotecagraveriu suo de Londra In srsquougravertimu mamentu perograve su terrore chi teniat de sos gremegraveddighes aiat fatu abbarrare su pantasma in srsquoaposentu suo e su Duca minore aiat dormidu in pasu suta de su baldachinu mannu pinniadu de srsquoAposentu Reale bisende a Virgigravenia

Oscar Wilde30

V

Pagas dies a pustis Virgigravenia e su cavalieri suo pililorigadu sunt andados a caddu in sos prados de Brockley in ue issa colen-de in una cresura srsquoat istratzuladu gasi male su bestire chi cando est ghirada a domo at detzigravedidu de artziare in srsquoiscala de segus pro non si fagraveghere bigravedere Comente nchrsquoat coladu in presse sa Sala de sos Aratzos chi sa ghenna fiat aberta pro casualidade lrsquoest partu de bigravedere calicunu in intro e pessende chi esseret sa tzeraca de sa mama chi a bias giughiat a cue su traballu suo at abbaidadu a intro pro li pedire de li cosire su bestire Ite ispantu imbetzes cando at bidu chi fiat su pantasma de Canterville Lrsquoat bidu segraveidu a curtzu a sa ventana pompiende srsquooro ruinadu de sos agraverbores in-groghidos bolende in srsquoagraveera e sas fogravegias rujas ballende che issen-tidas in su viale longu Teniat sa conca imbarada a una manu in unrsquoistadu de depressione manna A sas beras su pantasma pariat gasi disditzadu e gasi postu male chi Virginiedda chi sa prima idea fiat istada de si nche fuire e de si frischiare in srsquoaposentu suo ndrsquoat tentu dolu e at detzigravedidu de proare a lrsquoacunortare Su passu de sa pitzinna fiat gasi legravebiu e sa malinconia de su pantasma gasi manna chi srsquoest abbigiadu de sa presegraventzia sua petzi cando lrsquoat faeddadu

ldquoMi dispraghet pro tenerdquo at naradu Virgigravenia ldquoma frades meos si nche ghirant a Eton cras tando si ti cumportas bene nemos trsquoat a dare prus infadurdquo

ldquoEst assurdu a mi pedire de mi cumportare benerdquo at rispostu

Oscar Wilde31

su pantasma furriendemiddotsi transidu a sa pitzinnedda galana chi si fiat atrivida a li faeddare ldquoprogravepiu assurdu Deo devo iscotzulare sas cadenas e ghegravemere colende in sos frigraveschios e passigiare a de note si est custu chi cheres nagraverrere Est srsquougravenica resone mea pro esigravestere rdquo

ldquoNo est una resone pro esigravestere e tue giai lrsquoischis chi ses istadu a beru isseleradu Sa sennora Umney nos at naradu sa prima die chi semus begravennidos a inoghe chi tue as mortu a mugere tuardquo

ldquoEja lrsquoammintordquo at naradu su pantasma cun arroddu ldquoma fiat petzi una chistione de famigravelia e non tocaiat agravetera genterdquo

ldquoEst isballiadu meda a ochigraveere a calicunurdquo at naradu Virgigravenia chi a bias teniat una gravidade puritana durche leada dae carchi antepassadu de srsquoInghilterra Noa

ldquoOh deo ogravedio sa severidade barata de srsquoegravetica astrata Mugere mea non baliat a nudda no mrsquoimmidonaiat sos collarinos co-mente si tocat e no ischiat a coghinare A lrsquoischis aia isparadu a unu cabrolu una die in su padente de Hogley progravepiu una begravestia bella e a lrsquoischis comente mi lrsquoat aparitzadu Oh ma no importat como ca est totu agabbadu e non pesso chi sos frades apant fatu una cosa galana a mi fagraveghere mograverrere de fagravemene mancari lrsquoapa morta deordquo

ldquoDe fagravemene trsquoant fatu mograverrere Oh sennor pantasma cheria nagraverrere Sir Simon fagravemene tenes Deo tegravengio unu cogone in sa taschedda A lu cheresrdquo

ldquoNono gragravetzias oramai non magravendigo prus ma ses istada ma-nerosa a beru a mi lu nagraverrere e de seguru ses meda prus simpagraveti-ca de sa famigravelia tua orrorosa rude vulgare disonestardquo

ldquoBastatrdquo at tzichirriadu Virgigravenia pistende su pee ldquoses tue chi ses rude e orrorosu e vulgare e si cherimus faeddare de di-sonestade lrsquoischis bene chi mi nchrsquoas furadu sos colores dae su cuntenidore meu pro proare a torrare a fagraveghere cussa magra de sagravembene ridigravecula in sa biblioteca In antis ti nchrsquoas leadu totu sos rujos finas su muradu e deo non podia prus pintare su sole

Su pantaSma de Canterville 32

intrendemiddotsimiddotnche tando ti nchrsquoas leadu su birde ismeraldu e su gro-gu cromadu e in fines mi nchrsquoat abbarradu srsquoigravendigu e su biancu tzinesu e podia pintare petzi iscenas cun sa lughe de sa luna chi sunt semper deprimidoras a las abbaidare e no est fagravetzile a las fagraveghere Non trsquoapo mai iscobiadu mancari essere infadada meda e mancari totu sa cosa esseret ridigravecula meda ca naremus sa beri-dade chie at intesu faeddare mai de sagravembene birde ismeraldurdquo

ldquoTando a nagraverrere su berurdquo at naradu su pantasma cun unu tonu masedu ldquoite podia fagraveghere Est una cosa difigravetzile meda a buscare sagravembene beru in dies de oe e sigomente aiat cumintza-du frade tuo cun su detersivu Paragon non bidia peruna resone pro no mi nche leare sos colores tuos E si faeddamus de colores est semper una chistione de preferegraventzias sos Cantervilles tenent sagravembene biaitu pro nagraverrere su prus biaitu de Inghilterra ma isco chi bois sos americanos non dades cara a cosas de custa castardquo

ldquoTue no ndrsquoischis nudda e sa megravegius cosas chi podes fagraveghere est a emigrare e a megiorare sa mente tua Babbu diat egravessere tropu cuntentu de ti dare unu billete gratis e mancari brsquoapat tassas artas subra de sos ispigraveridos de cada casta non bi diat agraveere problemas in sa dogana ca sos funtzionagraverios sunt totus de su Partidu De-mocragraveticu So segura chi in New York dias tegravennere una resessida manna Deo isco chi brsquoat pessones medas chi diant dare chen-tumigravegia dogravellaros pro agraveere unu giaju e galu de prus pro agraveere unu pantasma in famigraveliardquo

ldquoNon creo chi srsquoAmegraverica mi diat agradarerdquo ldquoPesso ca non tenimus nen ruinas nen cosas curiosasrdquo at nara-

du Virgigravenia befulana ldquoNudda ruinas nudda cosas curiosasrdquo at rispostu su panta-

sma ldquobois tenides sa flota bostra e sas maneras bostrasrdquoldquoBonas tardas Apo a andare a ue est babbu pro li fagraveghere dare

unrsquoagravetera chida de vacagraventzia a sos gremegraveddighesrdquoldquoPro praghere no andeis sennorina Virgigraveniardquo at tzichirriadu

ldquodeo so gasi a sa sola e gasi sena sorte chi a beru no isco ite fagraveghe-

Oscar Wilde33

re Deo chegravergio andare a dormire e non potzordquoldquoCustu est progravepiu assurdu Non deves fagraveghere agraveteru si no anda-

re a letu e istudare sa candela Est difigravetzile meda a bias a abbarra-re ischidos mescamente in cregravesia ma non brsquoat dificurtade peruna a si nche dormire Finas sas criaduras lrsquoischint fagraveghere e non sunt abbistas medardquo

ldquoDeo non dormo dae treghentos annosrdquo at naradu cun tristu-ra e sos ogros bellos in colore de chelu de Virgigravenia si sunt abertos a sa meravigravegia ldquosunt treghentos annos chi non dormo e mrsquointen-do unrsquoistrachitugravedinerdquo

Virgigravenia srsquoest fata segraveria e sas labrigheddas suas ant tregravemidu che fogravegias de rosa Srsquoest acurtziada a su pantasma e inghenugrendemiddotsi a costagravegiu srsquoat pompiadu sa cara sua betza e alligiada

ldquoSrsquoiscuru su pantasmardquo at murmuradu ldquonon tenes unu logu in ue dormirerdquo

ldquoIn srsquoagravetera ala de su padente de pinosrdquo at rispostu cun una bo-ghe bassa e bisadora ldquobrsquoat unu giardineddu In cue srsquoerba creschet arta e ispissa in cue bi sunt sos isteddos mannos e biancos de su bidduri in cue su rusinnolu cantat note note Note note cantat e sa luna frita de cristallu pogravempiat a giosso e srsquoeni isparghet sas cambas suas mannas mannas subra de sos chi dormintrdquo

Sos ogros de Virgigravenia si sunt infustos de prantu e srsquoat cuadu sa cara cun sas manos

ldquoCheres nagraverrere su Giardinu de sa Morterdquo at pispisadu ldquoEja Sa morte Sa morte devet egravessere gasi bella A corcare in

sa terra modde tabachina cun sos filos de erba nagravennigamiddotnagravenniga subra de sa conca e ascurtare su mudigravemene A non tegravennere ne eris e nen cras A ismentigare su tempus a perdonare sa vida a egravessere in pasu Tue mi podes agiuare Tue podes abegraverrere pro mene sos portales de sa domo de sa Morte ca srsquoAmore est semper cun te-gus e srsquoAmore est prus forte de sa Morterdquo

Virgigravenia srsquoest tregravemida una titia de fritu lrsquoat cursadu sa carena e pro pagas iscutas non srsquoat intesu sonu Issa si pariat comente chi

Su pantaSma de Canterville 34

esseret in unu bisu terrorosu Tando su pantasma at faeddadu torra e sa boghe sua pariat

srsquoograverchidu de su bentu ldquoIntesa mai lrsquoas sa profetzia antiga de sa ventana de sa biblio-

tecardquoldquoOh a srsquoispissurdquo at tzichirriadu sa pisedda abbaidende a susu

ldquoLa connosco bene a beru Est pintada in ligraveteras nieddas curiosas e benit male a la legraveghere Brsquoat petzi ses rias

Cando una pitzinna de oro podet otegravennereUna pregadoria dae sas lavras de su pecaduCando sa megravendula istograveiga dat frugravetoraE una criadura donat sas lagravegrimasTando totu sa domo at a abbarrare chietaE sa paghe at a falare in Canterville

Ma no isco ite cheret nagraverrererdquo ldquoCussas paragraveulas cherent nagraverrererdquo at naradu su pantasma cun

tristura ldquochi tue deves pragravenghere cun megus pro sos pecados meos ca deo no apo lagravegrimas e pregare cun megus pro srsquoagravenima mea ca deo no apo fide e tando si tue ses semper istada durche e bona e manerosa srsquoAgravenghelu de sa Morte at a tegravennere piedade de mene Tue as a bigravedere pantumas chi ponent a tigravemere in srsquoiscurigo-re e boghes malinnas trsquoant a pispisare in srsquoorigra ma non trsquoant a fagraveghere male ca contra a sa puresa de una pisedda sos pogravederes de srsquoInferru non podent bigravenchererdquo

Virgigravenia no at torradu imposta e su pantasma srsquoat tograverchidu sas manos cun unu disisperu agreste abbaidende sa conca brunda sua incrinada Totu in unu sa pitzinna srsquoest pesada isarbulida e cun una lughe curiosa in sos ogros ldquoDeo non timordquo at naradu a firmu ldquoe apo a pedire a srsquo Agravenghelu de tegravennere dolu de tenerdquo

Su pantasma srsquoest pesadu dae su seidogravergiu suo cun unu tzichigraver-riu degravebile de alligria e leendemiddotli sa manu srsquoest incrinadu cun sa gragravetzia de agraveteros tempos e bi lrsquoat basada Sos pograveddighes suos

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 27: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Oscar Wilde27

sa massidda cun una ria de linu grogu e giughiat una lantia mi-nore e una pala de interramortos Infatis srsquoaiat postu su bestire de su pessonagravegiu de ldquoGiona Sena Losa o su Furone de Mortos de Chertsey Barnrdquo una de sas megravegius impersonificatziones suas chi sos Cantervilles teniant totu sas resones de si ndrsquoammentare ca fiat istada srsquoorigravegine bera de sa bria cun su bighinu issoro Lord Rufford Fiant belle sas duas e cuartu de mangianu e a su chi si podiat intzertare non brsquoaiat prus nemos pesadu Ma in srsquoigraventeri chi fiat passigende chirru a sa biblioteca pro bigravedere si brsquoaiat galu tratas de sa magra de sagravembene totu in unu nche li sunt crogravempi-das dae unu cugione iscuru duas figuras chi fiant iscotzulende che issentidos sos bratzos subra de sa conca issoro e lrsquoant tzichir-riadu ldquoBUUrdquo in srsquoorigra

Leadu dae unrsquoispramu chi cunsiderada sa situatzione si po-diat cunsiderare un cosa naturale su pantasma srsquoest postu a cugraver-rere in sas iscalas ma at intopadu a Washington Otis chi lu fiat isetende cun una siringa de giardinu e sigomente sos inimigos lrsquoaiant inghiriadu a cada ala torrendemiddotlu a puntu malu su panta-sma est isvanegravessidu in unrsquoistufa manna de ferru chi pro bonaura non fiat alluta e at degravevidu torrare a srsquoaposentu suo colende in sas cannas fumagraverias e in sos cucumenales arribbende in unrsquoistadu terrorosu de brutura disograverdine e disisperu

A pustis de custu fatu non srsquoest bidu prus su pantasma in bar-danas a de note Sos gremegraveddighes lrsquoant isetadu in prus de unrsquooca-sione e cada note isparghiant corgiolu de nughe in sos passadis-sos dende infadu meda a su babbu e a sa mama e a sos tzeracos ma non brsquoaiat nudda de fagraveghere Fiat craru chi aiant fertu gasi meda sos sentimentos suos chi non si cheriat fagraveghere bigravedere prus Sennor Otis tando at torradu a leare in manu su traballu man-nu suo subra de srsquoistograveria de su Partidu Democragraveticu chi lu fiat impinnende dae unos cantos annos sa sennora Otis at amma-niadu una festa de clam-bake chi at ispantadu totu sa contea sos pitzinnos si sunt ghetados a su lacrosse a srsquoeuchre a su poker

Su pantaSma de Canterville 28

e a agraveteros giogos natzionales americanos e Virginia andaiat a caddu cun su pony suo in sas agravendelas de su parcu acumpangiada dae su giogravevanu Duca de Chershire chi fiat begravennidu a Canterville Chase pro bi colare srsquougravertima chida de vacagraventzias Totus oramai pessaiant chi su pantasma si nche fiat andadu e infatis su sennor Otis aiat iscritu una ligravetera in propogravesitu a Lord Canterville chi in risposta aiat espressadu su praghere suo prus mannu a integravendere custa noa e aiat imbiadu sos megravegius cumplimentos a sa mugere istimada de su ministru

Sos Otis perograve si fiant faddidos ca su pantasma fiat galu in sa domo e mancari esseret postu male non si fiat pro nudda acu-nortadu a lassare istare mescamente dae cando aiat intesu chi in mesu de sos istragravengios bi fiat su giogravevanu Duca de Cheshire chi su tziu de su babbu Lord Francis Stilton una bia aiat iscummissu chentu ghineas cun su Coronellu Carbury chi diat agraveere giogadu a dados cun su pantasma de Canterville e lrsquoaiant agatadu srsquoincragraves mangianu istegraverridu in su pamentu de sa sala de su poker in unrsquoi-stadu tale de impotegraventzia paraligravetica chi mancari apat campadu finas a betzu dae tando no est resessidu prus a nagraverrere agraveteru si non ldquoduos sesrdquo Totus in cussu tempus ischiant ite fiat capitadu mancari chi pro rispetu de sos sentimentos de sas duas famigravelias nogravebiles srsquoesseret fatu de totu pro cuare sa cosa e si podet agatare unu rendecontu cumpretu de sas tzircustagraventzias ligadas a custu fatu in su de tres volugravemenes de ldquoAmmentos de su Prigraventzipe Re-gente e de sos Amigos suosrdquo iscritu dae Lord Tattle Su panta-sma est craru teniat su pidinu de mustrare chi no aiat pegraverdidu srsquoinfluegraventzia sua in sos Stiltons chi cun custa famigravelia fiat impa-rentadu dae tesu ca una sorrastra sua si fiat cojuada en secondes noces cun su Sieur de Bulkeley chi dae issu comente totus ischint sos Ducas de Cheshire benint in ligravenia direta Duncas at detzigravedidu de srsquoammaniare pro si mustrare a srsquoamoradeddu de Virginia in srsquoimpersonificatzione famada de su ldquoMogravengiu Vampiru o su Be-neditinu Sena Sagravembenerdquo una rapresentatzione gasi orrorosa chi

Oscar Wilde29

cando Lady Startup lrsquoaiat bida e custu fiat capitadu in srsquougravertima die de annu fatale de su 1764 si fiat posta a tzichirriare a sa prus arta li fiat begravennidu unrsquoatacu de apoplessia e si nche fiat morta in tempus de tres dies a pustis de agraveere diseredadu a sos Cantervilles chi fiant sos parentes suos prus a curtzu e de agraveere lassadu totu su dinare a srsquoapotecagraveriu suo de Londra In srsquougravertimu mamentu perograve su terrore chi teniat de sos gremegraveddighes aiat fatu abbarrare su pantasma in srsquoaposentu suo e su Duca minore aiat dormidu in pasu suta de su baldachinu mannu pinniadu de srsquoAposentu Reale bisende a Virgigravenia

Oscar Wilde30

V

Pagas dies a pustis Virgigravenia e su cavalieri suo pililorigadu sunt andados a caddu in sos prados de Brockley in ue issa colen-de in una cresura srsquoat istratzuladu gasi male su bestire chi cando est ghirada a domo at detzigravedidu de artziare in srsquoiscala de segus pro non si fagraveghere bigravedere Comente nchrsquoat coladu in presse sa Sala de sos Aratzos chi sa ghenna fiat aberta pro casualidade lrsquoest partu de bigravedere calicunu in intro e pessende chi esseret sa tzeraca de sa mama chi a bias giughiat a cue su traballu suo at abbaidadu a intro pro li pedire de li cosire su bestire Ite ispantu imbetzes cando at bidu chi fiat su pantasma de Canterville Lrsquoat bidu segraveidu a curtzu a sa ventana pompiende srsquooro ruinadu de sos agraverbores in-groghidos bolende in srsquoagraveera e sas fogravegias rujas ballende che issen-tidas in su viale longu Teniat sa conca imbarada a una manu in unrsquoistadu de depressione manna A sas beras su pantasma pariat gasi disditzadu e gasi postu male chi Virginiedda chi sa prima idea fiat istada de si nche fuire e de si frischiare in srsquoaposentu suo ndrsquoat tentu dolu e at detzigravedidu de proare a lrsquoacunortare Su passu de sa pitzinna fiat gasi legravebiu e sa malinconia de su pantasma gasi manna chi srsquoest abbigiadu de sa presegraventzia sua petzi cando lrsquoat faeddadu

ldquoMi dispraghet pro tenerdquo at naradu Virgigravenia ldquoma frades meos si nche ghirant a Eton cras tando si ti cumportas bene nemos trsquoat a dare prus infadurdquo

ldquoEst assurdu a mi pedire de mi cumportare benerdquo at rispostu

Oscar Wilde31

su pantasma furriendemiddotsi transidu a sa pitzinnedda galana chi si fiat atrivida a li faeddare ldquoprogravepiu assurdu Deo devo iscotzulare sas cadenas e ghegravemere colende in sos frigraveschios e passigiare a de note si est custu chi cheres nagraverrere Est srsquougravenica resone mea pro esigravestere rdquo

ldquoNo est una resone pro esigravestere e tue giai lrsquoischis chi ses istadu a beru isseleradu Sa sennora Umney nos at naradu sa prima die chi semus begravennidos a inoghe chi tue as mortu a mugere tuardquo

ldquoEja lrsquoammintordquo at naradu su pantasma cun arroddu ldquoma fiat petzi una chistione de famigravelia e non tocaiat agravetera genterdquo

ldquoEst isballiadu meda a ochigraveere a calicunurdquo at naradu Virgigravenia chi a bias teniat una gravidade puritana durche leada dae carchi antepassadu de srsquoInghilterra Noa

ldquoOh deo ogravedio sa severidade barata de srsquoegravetica astrata Mugere mea non baliat a nudda no mrsquoimmidonaiat sos collarinos co-mente si tocat e no ischiat a coghinare A lrsquoischis aia isparadu a unu cabrolu una die in su padente de Hogley progravepiu una begravestia bella e a lrsquoischis comente mi lrsquoat aparitzadu Oh ma no importat como ca est totu agabbadu e non pesso chi sos frades apant fatu una cosa galana a mi fagraveghere mograverrere de fagravemene mancari lrsquoapa morta deordquo

ldquoDe fagravemene trsquoant fatu mograverrere Oh sennor pantasma cheria nagraverrere Sir Simon fagravemene tenes Deo tegravengio unu cogone in sa taschedda A lu cheresrdquo

ldquoNono gragravetzias oramai non magravendigo prus ma ses istada ma-nerosa a beru a mi lu nagraverrere e de seguru ses meda prus simpagraveti-ca de sa famigravelia tua orrorosa rude vulgare disonestardquo

ldquoBastatrdquo at tzichirriadu Virgigravenia pistende su pee ldquoses tue chi ses rude e orrorosu e vulgare e si cherimus faeddare de di-sonestade lrsquoischis bene chi mi nchrsquoas furadu sos colores dae su cuntenidore meu pro proare a torrare a fagraveghere cussa magra de sagravembene ridigravecula in sa biblioteca In antis ti nchrsquoas leadu totu sos rujos finas su muradu e deo non podia prus pintare su sole

Su pantaSma de Canterville 32

intrendemiddotsimiddotnche tando ti nchrsquoas leadu su birde ismeraldu e su gro-gu cromadu e in fines mi nchrsquoat abbarradu srsquoigravendigu e su biancu tzinesu e podia pintare petzi iscenas cun sa lughe de sa luna chi sunt semper deprimidoras a las abbaidare e no est fagravetzile a las fagraveghere Non trsquoapo mai iscobiadu mancari essere infadada meda e mancari totu sa cosa esseret ridigravecula meda ca naremus sa beri-dade chie at intesu faeddare mai de sagravembene birde ismeraldurdquo

ldquoTando a nagraverrere su berurdquo at naradu su pantasma cun unu tonu masedu ldquoite podia fagraveghere Est una cosa difigravetzile meda a buscare sagravembene beru in dies de oe e sigomente aiat cumintza-du frade tuo cun su detersivu Paragon non bidia peruna resone pro no mi nche leare sos colores tuos E si faeddamus de colores est semper una chistione de preferegraventzias sos Cantervilles tenent sagravembene biaitu pro nagraverrere su prus biaitu de Inghilterra ma isco chi bois sos americanos non dades cara a cosas de custa castardquo

ldquoTue no ndrsquoischis nudda e sa megravegius cosas chi podes fagraveghere est a emigrare e a megiorare sa mente tua Babbu diat egravessere tropu cuntentu de ti dare unu billete gratis e mancari brsquoapat tassas artas subra de sos ispigraveridos de cada casta non bi diat agraveere problemas in sa dogana ca sos funtzionagraverios sunt totus de su Partidu De-mocragraveticu So segura chi in New York dias tegravennere una resessida manna Deo isco chi brsquoat pessones medas chi diant dare chen-tumigravegia dogravellaros pro agraveere unu giaju e galu de prus pro agraveere unu pantasma in famigraveliardquo

ldquoNon creo chi srsquoAmegraverica mi diat agradarerdquo ldquoPesso ca non tenimus nen ruinas nen cosas curiosasrdquo at nara-

du Virgigravenia befulana ldquoNudda ruinas nudda cosas curiosasrdquo at rispostu su panta-

sma ldquobois tenides sa flota bostra e sas maneras bostrasrdquoldquoBonas tardas Apo a andare a ue est babbu pro li fagraveghere dare

unrsquoagravetera chida de vacagraventzia a sos gremegraveddighesrdquoldquoPro praghere no andeis sennorina Virgigraveniardquo at tzichirriadu

ldquodeo so gasi a sa sola e gasi sena sorte chi a beru no isco ite fagraveghe-

Oscar Wilde33

re Deo chegravergio andare a dormire e non potzordquoldquoCustu est progravepiu assurdu Non deves fagraveghere agraveteru si no anda-

re a letu e istudare sa candela Est difigravetzile meda a bias a abbarra-re ischidos mescamente in cregravesia ma non brsquoat dificurtade peruna a si nche dormire Finas sas criaduras lrsquoischint fagraveghere e non sunt abbistas medardquo

ldquoDeo non dormo dae treghentos annosrdquo at naradu cun tristu-ra e sos ogros bellos in colore de chelu de Virgigravenia si sunt abertos a sa meravigravegia ldquosunt treghentos annos chi non dormo e mrsquointen-do unrsquoistrachitugravedinerdquo

Virgigravenia srsquoest fata segraveria e sas labrigheddas suas ant tregravemidu che fogravegias de rosa Srsquoest acurtziada a su pantasma e inghenugrendemiddotsi a costagravegiu srsquoat pompiadu sa cara sua betza e alligiada

ldquoSrsquoiscuru su pantasmardquo at murmuradu ldquonon tenes unu logu in ue dormirerdquo

ldquoIn srsquoagravetera ala de su padente de pinosrdquo at rispostu cun una bo-ghe bassa e bisadora ldquobrsquoat unu giardineddu In cue srsquoerba creschet arta e ispissa in cue bi sunt sos isteddos mannos e biancos de su bidduri in cue su rusinnolu cantat note note Note note cantat e sa luna frita de cristallu pogravempiat a giosso e srsquoeni isparghet sas cambas suas mannas mannas subra de sos chi dormintrdquo

Sos ogros de Virgigravenia si sunt infustos de prantu e srsquoat cuadu sa cara cun sas manos

ldquoCheres nagraverrere su Giardinu de sa Morterdquo at pispisadu ldquoEja Sa morte Sa morte devet egravessere gasi bella A corcare in

sa terra modde tabachina cun sos filos de erba nagravennigamiddotnagravenniga subra de sa conca e ascurtare su mudigravemene A non tegravennere ne eris e nen cras A ismentigare su tempus a perdonare sa vida a egravessere in pasu Tue mi podes agiuare Tue podes abegraverrere pro mene sos portales de sa domo de sa Morte ca srsquoAmore est semper cun te-gus e srsquoAmore est prus forte de sa Morterdquo

Virgigravenia srsquoest tregravemida una titia de fritu lrsquoat cursadu sa carena e pro pagas iscutas non srsquoat intesu sonu Issa si pariat comente chi

Su pantaSma de Canterville 34

esseret in unu bisu terrorosu Tando su pantasma at faeddadu torra e sa boghe sua pariat

srsquoograverchidu de su bentu ldquoIntesa mai lrsquoas sa profetzia antiga de sa ventana de sa biblio-

tecardquoldquoOh a srsquoispissurdquo at tzichirriadu sa pisedda abbaidende a susu

ldquoLa connosco bene a beru Est pintada in ligraveteras nieddas curiosas e benit male a la legraveghere Brsquoat petzi ses rias

Cando una pitzinna de oro podet otegravennereUna pregadoria dae sas lavras de su pecaduCando sa megravendula istograveiga dat frugravetoraE una criadura donat sas lagravegrimasTando totu sa domo at a abbarrare chietaE sa paghe at a falare in Canterville

Ma no isco ite cheret nagraverrererdquo ldquoCussas paragraveulas cherent nagraverrererdquo at naradu su pantasma cun

tristura ldquochi tue deves pragravenghere cun megus pro sos pecados meos ca deo no apo lagravegrimas e pregare cun megus pro srsquoagravenima mea ca deo no apo fide e tando si tue ses semper istada durche e bona e manerosa srsquoAgravenghelu de sa Morte at a tegravennere piedade de mene Tue as a bigravedere pantumas chi ponent a tigravemere in srsquoiscurigo-re e boghes malinnas trsquoant a pispisare in srsquoorigra ma non trsquoant a fagraveghere male ca contra a sa puresa de una pisedda sos pogravederes de srsquoInferru non podent bigravenchererdquo

Virgigravenia no at torradu imposta e su pantasma srsquoat tograverchidu sas manos cun unu disisperu agreste abbaidende sa conca brunda sua incrinada Totu in unu sa pitzinna srsquoest pesada isarbulida e cun una lughe curiosa in sos ogros ldquoDeo non timordquo at naradu a firmu ldquoe apo a pedire a srsquo Agravenghelu de tegravennere dolu de tenerdquo

Su pantasma srsquoest pesadu dae su seidogravergiu suo cun unu tzichigraver-riu degravebile de alligria e leendemiddotli sa manu srsquoest incrinadu cun sa gragravetzia de agraveteros tempos e bi lrsquoat basada Sos pograveddighes suos

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 28: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Su pantaSma de Canterville 28

e a agraveteros giogos natzionales americanos e Virginia andaiat a caddu cun su pony suo in sas agravendelas de su parcu acumpangiada dae su giogravevanu Duca de Chershire chi fiat begravennidu a Canterville Chase pro bi colare srsquougravertima chida de vacagraventzias Totus oramai pessaiant chi su pantasma si nche fiat andadu e infatis su sennor Otis aiat iscritu una ligravetera in propogravesitu a Lord Canterville chi in risposta aiat espressadu su praghere suo prus mannu a integravendere custa noa e aiat imbiadu sos megravegius cumplimentos a sa mugere istimada de su ministru

Sos Otis perograve si fiant faddidos ca su pantasma fiat galu in sa domo e mancari esseret postu male non si fiat pro nudda acu-nortadu a lassare istare mescamente dae cando aiat intesu chi in mesu de sos istragravengios bi fiat su giogravevanu Duca de Cheshire chi su tziu de su babbu Lord Francis Stilton una bia aiat iscummissu chentu ghineas cun su Coronellu Carbury chi diat agraveere giogadu a dados cun su pantasma de Canterville e lrsquoaiant agatadu srsquoincragraves mangianu istegraverridu in su pamentu de sa sala de su poker in unrsquoi-stadu tale de impotegraventzia paraligravetica chi mancari apat campadu finas a betzu dae tando no est resessidu prus a nagraverrere agraveteru si non ldquoduos sesrdquo Totus in cussu tempus ischiant ite fiat capitadu mancari chi pro rispetu de sos sentimentos de sas duas famigravelias nogravebiles srsquoesseret fatu de totu pro cuare sa cosa e si podet agatare unu rendecontu cumpretu de sas tzircustagraventzias ligadas a custu fatu in su de tres volugravemenes de ldquoAmmentos de su Prigraventzipe Re-gente e de sos Amigos suosrdquo iscritu dae Lord Tattle Su panta-sma est craru teniat su pidinu de mustrare chi no aiat pegraverdidu srsquoinfluegraventzia sua in sos Stiltons chi cun custa famigravelia fiat impa-rentadu dae tesu ca una sorrastra sua si fiat cojuada en secondes noces cun su Sieur de Bulkeley chi dae issu comente totus ischint sos Ducas de Cheshire benint in ligravenia direta Duncas at detzigravedidu de srsquoammaniare pro si mustrare a srsquoamoradeddu de Virginia in srsquoimpersonificatzione famada de su ldquoMogravengiu Vampiru o su Be-neditinu Sena Sagravembenerdquo una rapresentatzione gasi orrorosa chi

Oscar Wilde29

cando Lady Startup lrsquoaiat bida e custu fiat capitadu in srsquougravertima die de annu fatale de su 1764 si fiat posta a tzichirriare a sa prus arta li fiat begravennidu unrsquoatacu de apoplessia e si nche fiat morta in tempus de tres dies a pustis de agraveere diseredadu a sos Cantervilles chi fiant sos parentes suos prus a curtzu e de agraveere lassadu totu su dinare a srsquoapotecagraveriu suo de Londra In srsquougravertimu mamentu perograve su terrore chi teniat de sos gremegraveddighes aiat fatu abbarrare su pantasma in srsquoaposentu suo e su Duca minore aiat dormidu in pasu suta de su baldachinu mannu pinniadu de srsquoAposentu Reale bisende a Virgigravenia

Oscar Wilde30

V

Pagas dies a pustis Virgigravenia e su cavalieri suo pililorigadu sunt andados a caddu in sos prados de Brockley in ue issa colen-de in una cresura srsquoat istratzuladu gasi male su bestire chi cando est ghirada a domo at detzigravedidu de artziare in srsquoiscala de segus pro non si fagraveghere bigravedere Comente nchrsquoat coladu in presse sa Sala de sos Aratzos chi sa ghenna fiat aberta pro casualidade lrsquoest partu de bigravedere calicunu in intro e pessende chi esseret sa tzeraca de sa mama chi a bias giughiat a cue su traballu suo at abbaidadu a intro pro li pedire de li cosire su bestire Ite ispantu imbetzes cando at bidu chi fiat su pantasma de Canterville Lrsquoat bidu segraveidu a curtzu a sa ventana pompiende srsquooro ruinadu de sos agraverbores in-groghidos bolende in srsquoagraveera e sas fogravegias rujas ballende che issen-tidas in su viale longu Teniat sa conca imbarada a una manu in unrsquoistadu de depressione manna A sas beras su pantasma pariat gasi disditzadu e gasi postu male chi Virginiedda chi sa prima idea fiat istada de si nche fuire e de si frischiare in srsquoaposentu suo ndrsquoat tentu dolu e at detzigravedidu de proare a lrsquoacunortare Su passu de sa pitzinna fiat gasi legravebiu e sa malinconia de su pantasma gasi manna chi srsquoest abbigiadu de sa presegraventzia sua petzi cando lrsquoat faeddadu

ldquoMi dispraghet pro tenerdquo at naradu Virgigravenia ldquoma frades meos si nche ghirant a Eton cras tando si ti cumportas bene nemos trsquoat a dare prus infadurdquo

ldquoEst assurdu a mi pedire de mi cumportare benerdquo at rispostu

Oscar Wilde31

su pantasma furriendemiddotsi transidu a sa pitzinnedda galana chi si fiat atrivida a li faeddare ldquoprogravepiu assurdu Deo devo iscotzulare sas cadenas e ghegravemere colende in sos frigraveschios e passigiare a de note si est custu chi cheres nagraverrere Est srsquougravenica resone mea pro esigravestere rdquo

ldquoNo est una resone pro esigravestere e tue giai lrsquoischis chi ses istadu a beru isseleradu Sa sennora Umney nos at naradu sa prima die chi semus begravennidos a inoghe chi tue as mortu a mugere tuardquo

ldquoEja lrsquoammintordquo at naradu su pantasma cun arroddu ldquoma fiat petzi una chistione de famigravelia e non tocaiat agravetera genterdquo

ldquoEst isballiadu meda a ochigraveere a calicunurdquo at naradu Virgigravenia chi a bias teniat una gravidade puritana durche leada dae carchi antepassadu de srsquoInghilterra Noa

ldquoOh deo ogravedio sa severidade barata de srsquoegravetica astrata Mugere mea non baliat a nudda no mrsquoimmidonaiat sos collarinos co-mente si tocat e no ischiat a coghinare A lrsquoischis aia isparadu a unu cabrolu una die in su padente de Hogley progravepiu una begravestia bella e a lrsquoischis comente mi lrsquoat aparitzadu Oh ma no importat como ca est totu agabbadu e non pesso chi sos frades apant fatu una cosa galana a mi fagraveghere mograverrere de fagravemene mancari lrsquoapa morta deordquo

ldquoDe fagravemene trsquoant fatu mograverrere Oh sennor pantasma cheria nagraverrere Sir Simon fagravemene tenes Deo tegravengio unu cogone in sa taschedda A lu cheresrdquo

ldquoNono gragravetzias oramai non magravendigo prus ma ses istada ma-nerosa a beru a mi lu nagraverrere e de seguru ses meda prus simpagraveti-ca de sa famigravelia tua orrorosa rude vulgare disonestardquo

ldquoBastatrdquo at tzichirriadu Virgigravenia pistende su pee ldquoses tue chi ses rude e orrorosu e vulgare e si cherimus faeddare de di-sonestade lrsquoischis bene chi mi nchrsquoas furadu sos colores dae su cuntenidore meu pro proare a torrare a fagraveghere cussa magra de sagravembene ridigravecula in sa biblioteca In antis ti nchrsquoas leadu totu sos rujos finas su muradu e deo non podia prus pintare su sole

Su pantaSma de Canterville 32

intrendemiddotsimiddotnche tando ti nchrsquoas leadu su birde ismeraldu e su gro-gu cromadu e in fines mi nchrsquoat abbarradu srsquoigravendigu e su biancu tzinesu e podia pintare petzi iscenas cun sa lughe de sa luna chi sunt semper deprimidoras a las abbaidare e no est fagravetzile a las fagraveghere Non trsquoapo mai iscobiadu mancari essere infadada meda e mancari totu sa cosa esseret ridigravecula meda ca naremus sa beri-dade chie at intesu faeddare mai de sagravembene birde ismeraldurdquo

ldquoTando a nagraverrere su berurdquo at naradu su pantasma cun unu tonu masedu ldquoite podia fagraveghere Est una cosa difigravetzile meda a buscare sagravembene beru in dies de oe e sigomente aiat cumintza-du frade tuo cun su detersivu Paragon non bidia peruna resone pro no mi nche leare sos colores tuos E si faeddamus de colores est semper una chistione de preferegraventzias sos Cantervilles tenent sagravembene biaitu pro nagraverrere su prus biaitu de Inghilterra ma isco chi bois sos americanos non dades cara a cosas de custa castardquo

ldquoTue no ndrsquoischis nudda e sa megravegius cosas chi podes fagraveghere est a emigrare e a megiorare sa mente tua Babbu diat egravessere tropu cuntentu de ti dare unu billete gratis e mancari brsquoapat tassas artas subra de sos ispigraveridos de cada casta non bi diat agraveere problemas in sa dogana ca sos funtzionagraverios sunt totus de su Partidu De-mocragraveticu So segura chi in New York dias tegravennere una resessida manna Deo isco chi brsquoat pessones medas chi diant dare chen-tumigravegia dogravellaros pro agraveere unu giaju e galu de prus pro agraveere unu pantasma in famigraveliardquo

ldquoNon creo chi srsquoAmegraverica mi diat agradarerdquo ldquoPesso ca non tenimus nen ruinas nen cosas curiosasrdquo at nara-

du Virgigravenia befulana ldquoNudda ruinas nudda cosas curiosasrdquo at rispostu su panta-

sma ldquobois tenides sa flota bostra e sas maneras bostrasrdquoldquoBonas tardas Apo a andare a ue est babbu pro li fagraveghere dare

unrsquoagravetera chida de vacagraventzia a sos gremegraveddighesrdquoldquoPro praghere no andeis sennorina Virgigraveniardquo at tzichirriadu

ldquodeo so gasi a sa sola e gasi sena sorte chi a beru no isco ite fagraveghe-

Oscar Wilde33

re Deo chegravergio andare a dormire e non potzordquoldquoCustu est progravepiu assurdu Non deves fagraveghere agraveteru si no anda-

re a letu e istudare sa candela Est difigravetzile meda a bias a abbarra-re ischidos mescamente in cregravesia ma non brsquoat dificurtade peruna a si nche dormire Finas sas criaduras lrsquoischint fagraveghere e non sunt abbistas medardquo

ldquoDeo non dormo dae treghentos annosrdquo at naradu cun tristu-ra e sos ogros bellos in colore de chelu de Virgigravenia si sunt abertos a sa meravigravegia ldquosunt treghentos annos chi non dormo e mrsquointen-do unrsquoistrachitugravedinerdquo

Virgigravenia srsquoest fata segraveria e sas labrigheddas suas ant tregravemidu che fogravegias de rosa Srsquoest acurtziada a su pantasma e inghenugrendemiddotsi a costagravegiu srsquoat pompiadu sa cara sua betza e alligiada

ldquoSrsquoiscuru su pantasmardquo at murmuradu ldquonon tenes unu logu in ue dormirerdquo

ldquoIn srsquoagravetera ala de su padente de pinosrdquo at rispostu cun una bo-ghe bassa e bisadora ldquobrsquoat unu giardineddu In cue srsquoerba creschet arta e ispissa in cue bi sunt sos isteddos mannos e biancos de su bidduri in cue su rusinnolu cantat note note Note note cantat e sa luna frita de cristallu pogravempiat a giosso e srsquoeni isparghet sas cambas suas mannas mannas subra de sos chi dormintrdquo

Sos ogros de Virgigravenia si sunt infustos de prantu e srsquoat cuadu sa cara cun sas manos

ldquoCheres nagraverrere su Giardinu de sa Morterdquo at pispisadu ldquoEja Sa morte Sa morte devet egravessere gasi bella A corcare in

sa terra modde tabachina cun sos filos de erba nagravennigamiddotnagravenniga subra de sa conca e ascurtare su mudigravemene A non tegravennere ne eris e nen cras A ismentigare su tempus a perdonare sa vida a egravessere in pasu Tue mi podes agiuare Tue podes abegraverrere pro mene sos portales de sa domo de sa Morte ca srsquoAmore est semper cun te-gus e srsquoAmore est prus forte de sa Morterdquo

Virgigravenia srsquoest tregravemida una titia de fritu lrsquoat cursadu sa carena e pro pagas iscutas non srsquoat intesu sonu Issa si pariat comente chi

Su pantaSma de Canterville 34

esseret in unu bisu terrorosu Tando su pantasma at faeddadu torra e sa boghe sua pariat

srsquoograverchidu de su bentu ldquoIntesa mai lrsquoas sa profetzia antiga de sa ventana de sa biblio-

tecardquoldquoOh a srsquoispissurdquo at tzichirriadu sa pisedda abbaidende a susu

ldquoLa connosco bene a beru Est pintada in ligraveteras nieddas curiosas e benit male a la legraveghere Brsquoat petzi ses rias

Cando una pitzinna de oro podet otegravennereUna pregadoria dae sas lavras de su pecaduCando sa megravendula istograveiga dat frugravetoraE una criadura donat sas lagravegrimasTando totu sa domo at a abbarrare chietaE sa paghe at a falare in Canterville

Ma no isco ite cheret nagraverrererdquo ldquoCussas paragraveulas cherent nagraverrererdquo at naradu su pantasma cun

tristura ldquochi tue deves pragravenghere cun megus pro sos pecados meos ca deo no apo lagravegrimas e pregare cun megus pro srsquoagravenima mea ca deo no apo fide e tando si tue ses semper istada durche e bona e manerosa srsquoAgravenghelu de sa Morte at a tegravennere piedade de mene Tue as a bigravedere pantumas chi ponent a tigravemere in srsquoiscurigo-re e boghes malinnas trsquoant a pispisare in srsquoorigra ma non trsquoant a fagraveghere male ca contra a sa puresa de una pisedda sos pogravederes de srsquoInferru non podent bigravenchererdquo

Virgigravenia no at torradu imposta e su pantasma srsquoat tograverchidu sas manos cun unu disisperu agreste abbaidende sa conca brunda sua incrinada Totu in unu sa pitzinna srsquoest pesada isarbulida e cun una lughe curiosa in sos ogros ldquoDeo non timordquo at naradu a firmu ldquoe apo a pedire a srsquo Agravenghelu de tegravennere dolu de tenerdquo

Su pantasma srsquoest pesadu dae su seidogravergiu suo cun unu tzichigraver-riu degravebile de alligria e leendemiddotli sa manu srsquoest incrinadu cun sa gragravetzia de agraveteros tempos e bi lrsquoat basada Sos pograveddighes suos

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 29: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Oscar Wilde29

cando Lady Startup lrsquoaiat bida e custu fiat capitadu in srsquougravertima die de annu fatale de su 1764 si fiat posta a tzichirriare a sa prus arta li fiat begravennidu unrsquoatacu de apoplessia e si nche fiat morta in tempus de tres dies a pustis de agraveere diseredadu a sos Cantervilles chi fiant sos parentes suos prus a curtzu e de agraveere lassadu totu su dinare a srsquoapotecagraveriu suo de Londra In srsquougravertimu mamentu perograve su terrore chi teniat de sos gremegraveddighes aiat fatu abbarrare su pantasma in srsquoaposentu suo e su Duca minore aiat dormidu in pasu suta de su baldachinu mannu pinniadu de srsquoAposentu Reale bisende a Virgigravenia

Oscar Wilde30

V

Pagas dies a pustis Virgigravenia e su cavalieri suo pililorigadu sunt andados a caddu in sos prados de Brockley in ue issa colen-de in una cresura srsquoat istratzuladu gasi male su bestire chi cando est ghirada a domo at detzigravedidu de artziare in srsquoiscala de segus pro non si fagraveghere bigravedere Comente nchrsquoat coladu in presse sa Sala de sos Aratzos chi sa ghenna fiat aberta pro casualidade lrsquoest partu de bigravedere calicunu in intro e pessende chi esseret sa tzeraca de sa mama chi a bias giughiat a cue su traballu suo at abbaidadu a intro pro li pedire de li cosire su bestire Ite ispantu imbetzes cando at bidu chi fiat su pantasma de Canterville Lrsquoat bidu segraveidu a curtzu a sa ventana pompiende srsquooro ruinadu de sos agraverbores in-groghidos bolende in srsquoagraveera e sas fogravegias rujas ballende che issen-tidas in su viale longu Teniat sa conca imbarada a una manu in unrsquoistadu de depressione manna A sas beras su pantasma pariat gasi disditzadu e gasi postu male chi Virginiedda chi sa prima idea fiat istada de si nche fuire e de si frischiare in srsquoaposentu suo ndrsquoat tentu dolu e at detzigravedidu de proare a lrsquoacunortare Su passu de sa pitzinna fiat gasi legravebiu e sa malinconia de su pantasma gasi manna chi srsquoest abbigiadu de sa presegraventzia sua petzi cando lrsquoat faeddadu

ldquoMi dispraghet pro tenerdquo at naradu Virgigravenia ldquoma frades meos si nche ghirant a Eton cras tando si ti cumportas bene nemos trsquoat a dare prus infadurdquo

ldquoEst assurdu a mi pedire de mi cumportare benerdquo at rispostu

Oscar Wilde31

su pantasma furriendemiddotsi transidu a sa pitzinnedda galana chi si fiat atrivida a li faeddare ldquoprogravepiu assurdu Deo devo iscotzulare sas cadenas e ghegravemere colende in sos frigraveschios e passigiare a de note si est custu chi cheres nagraverrere Est srsquougravenica resone mea pro esigravestere rdquo

ldquoNo est una resone pro esigravestere e tue giai lrsquoischis chi ses istadu a beru isseleradu Sa sennora Umney nos at naradu sa prima die chi semus begravennidos a inoghe chi tue as mortu a mugere tuardquo

ldquoEja lrsquoammintordquo at naradu su pantasma cun arroddu ldquoma fiat petzi una chistione de famigravelia e non tocaiat agravetera genterdquo

ldquoEst isballiadu meda a ochigraveere a calicunurdquo at naradu Virgigravenia chi a bias teniat una gravidade puritana durche leada dae carchi antepassadu de srsquoInghilterra Noa

ldquoOh deo ogravedio sa severidade barata de srsquoegravetica astrata Mugere mea non baliat a nudda no mrsquoimmidonaiat sos collarinos co-mente si tocat e no ischiat a coghinare A lrsquoischis aia isparadu a unu cabrolu una die in su padente de Hogley progravepiu una begravestia bella e a lrsquoischis comente mi lrsquoat aparitzadu Oh ma no importat como ca est totu agabbadu e non pesso chi sos frades apant fatu una cosa galana a mi fagraveghere mograverrere de fagravemene mancari lrsquoapa morta deordquo

ldquoDe fagravemene trsquoant fatu mograverrere Oh sennor pantasma cheria nagraverrere Sir Simon fagravemene tenes Deo tegravengio unu cogone in sa taschedda A lu cheresrdquo

ldquoNono gragravetzias oramai non magravendigo prus ma ses istada ma-nerosa a beru a mi lu nagraverrere e de seguru ses meda prus simpagraveti-ca de sa famigravelia tua orrorosa rude vulgare disonestardquo

ldquoBastatrdquo at tzichirriadu Virgigravenia pistende su pee ldquoses tue chi ses rude e orrorosu e vulgare e si cherimus faeddare de di-sonestade lrsquoischis bene chi mi nchrsquoas furadu sos colores dae su cuntenidore meu pro proare a torrare a fagraveghere cussa magra de sagravembene ridigravecula in sa biblioteca In antis ti nchrsquoas leadu totu sos rujos finas su muradu e deo non podia prus pintare su sole

Su pantaSma de Canterville 32

intrendemiddotsimiddotnche tando ti nchrsquoas leadu su birde ismeraldu e su gro-gu cromadu e in fines mi nchrsquoat abbarradu srsquoigravendigu e su biancu tzinesu e podia pintare petzi iscenas cun sa lughe de sa luna chi sunt semper deprimidoras a las abbaidare e no est fagravetzile a las fagraveghere Non trsquoapo mai iscobiadu mancari essere infadada meda e mancari totu sa cosa esseret ridigravecula meda ca naremus sa beri-dade chie at intesu faeddare mai de sagravembene birde ismeraldurdquo

ldquoTando a nagraverrere su berurdquo at naradu su pantasma cun unu tonu masedu ldquoite podia fagraveghere Est una cosa difigravetzile meda a buscare sagravembene beru in dies de oe e sigomente aiat cumintza-du frade tuo cun su detersivu Paragon non bidia peruna resone pro no mi nche leare sos colores tuos E si faeddamus de colores est semper una chistione de preferegraventzias sos Cantervilles tenent sagravembene biaitu pro nagraverrere su prus biaitu de Inghilterra ma isco chi bois sos americanos non dades cara a cosas de custa castardquo

ldquoTue no ndrsquoischis nudda e sa megravegius cosas chi podes fagraveghere est a emigrare e a megiorare sa mente tua Babbu diat egravessere tropu cuntentu de ti dare unu billete gratis e mancari brsquoapat tassas artas subra de sos ispigraveridos de cada casta non bi diat agraveere problemas in sa dogana ca sos funtzionagraverios sunt totus de su Partidu De-mocragraveticu So segura chi in New York dias tegravennere una resessida manna Deo isco chi brsquoat pessones medas chi diant dare chen-tumigravegia dogravellaros pro agraveere unu giaju e galu de prus pro agraveere unu pantasma in famigraveliardquo

ldquoNon creo chi srsquoAmegraverica mi diat agradarerdquo ldquoPesso ca non tenimus nen ruinas nen cosas curiosasrdquo at nara-

du Virgigravenia befulana ldquoNudda ruinas nudda cosas curiosasrdquo at rispostu su panta-

sma ldquobois tenides sa flota bostra e sas maneras bostrasrdquoldquoBonas tardas Apo a andare a ue est babbu pro li fagraveghere dare

unrsquoagravetera chida de vacagraventzia a sos gremegraveddighesrdquoldquoPro praghere no andeis sennorina Virgigraveniardquo at tzichirriadu

ldquodeo so gasi a sa sola e gasi sena sorte chi a beru no isco ite fagraveghe-

Oscar Wilde33

re Deo chegravergio andare a dormire e non potzordquoldquoCustu est progravepiu assurdu Non deves fagraveghere agraveteru si no anda-

re a letu e istudare sa candela Est difigravetzile meda a bias a abbarra-re ischidos mescamente in cregravesia ma non brsquoat dificurtade peruna a si nche dormire Finas sas criaduras lrsquoischint fagraveghere e non sunt abbistas medardquo

ldquoDeo non dormo dae treghentos annosrdquo at naradu cun tristu-ra e sos ogros bellos in colore de chelu de Virgigravenia si sunt abertos a sa meravigravegia ldquosunt treghentos annos chi non dormo e mrsquointen-do unrsquoistrachitugravedinerdquo

Virgigravenia srsquoest fata segraveria e sas labrigheddas suas ant tregravemidu che fogravegias de rosa Srsquoest acurtziada a su pantasma e inghenugrendemiddotsi a costagravegiu srsquoat pompiadu sa cara sua betza e alligiada

ldquoSrsquoiscuru su pantasmardquo at murmuradu ldquonon tenes unu logu in ue dormirerdquo

ldquoIn srsquoagravetera ala de su padente de pinosrdquo at rispostu cun una bo-ghe bassa e bisadora ldquobrsquoat unu giardineddu In cue srsquoerba creschet arta e ispissa in cue bi sunt sos isteddos mannos e biancos de su bidduri in cue su rusinnolu cantat note note Note note cantat e sa luna frita de cristallu pogravempiat a giosso e srsquoeni isparghet sas cambas suas mannas mannas subra de sos chi dormintrdquo

Sos ogros de Virgigravenia si sunt infustos de prantu e srsquoat cuadu sa cara cun sas manos

ldquoCheres nagraverrere su Giardinu de sa Morterdquo at pispisadu ldquoEja Sa morte Sa morte devet egravessere gasi bella A corcare in

sa terra modde tabachina cun sos filos de erba nagravennigamiddotnagravenniga subra de sa conca e ascurtare su mudigravemene A non tegravennere ne eris e nen cras A ismentigare su tempus a perdonare sa vida a egravessere in pasu Tue mi podes agiuare Tue podes abegraverrere pro mene sos portales de sa domo de sa Morte ca srsquoAmore est semper cun te-gus e srsquoAmore est prus forte de sa Morterdquo

Virgigravenia srsquoest tregravemida una titia de fritu lrsquoat cursadu sa carena e pro pagas iscutas non srsquoat intesu sonu Issa si pariat comente chi

Su pantaSma de Canterville 34

esseret in unu bisu terrorosu Tando su pantasma at faeddadu torra e sa boghe sua pariat

srsquoograverchidu de su bentu ldquoIntesa mai lrsquoas sa profetzia antiga de sa ventana de sa biblio-

tecardquoldquoOh a srsquoispissurdquo at tzichirriadu sa pisedda abbaidende a susu

ldquoLa connosco bene a beru Est pintada in ligraveteras nieddas curiosas e benit male a la legraveghere Brsquoat petzi ses rias

Cando una pitzinna de oro podet otegravennereUna pregadoria dae sas lavras de su pecaduCando sa megravendula istograveiga dat frugravetoraE una criadura donat sas lagravegrimasTando totu sa domo at a abbarrare chietaE sa paghe at a falare in Canterville

Ma no isco ite cheret nagraverrererdquo ldquoCussas paragraveulas cherent nagraverrererdquo at naradu su pantasma cun

tristura ldquochi tue deves pragravenghere cun megus pro sos pecados meos ca deo no apo lagravegrimas e pregare cun megus pro srsquoagravenima mea ca deo no apo fide e tando si tue ses semper istada durche e bona e manerosa srsquoAgravenghelu de sa Morte at a tegravennere piedade de mene Tue as a bigravedere pantumas chi ponent a tigravemere in srsquoiscurigo-re e boghes malinnas trsquoant a pispisare in srsquoorigra ma non trsquoant a fagraveghere male ca contra a sa puresa de una pisedda sos pogravederes de srsquoInferru non podent bigravenchererdquo

Virgigravenia no at torradu imposta e su pantasma srsquoat tograverchidu sas manos cun unu disisperu agreste abbaidende sa conca brunda sua incrinada Totu in unu sa pitzinna srsquoest pesada isarbulida e cun una lughe curiosa in sos ogros ldquoDeo non timordquo at naradu a firmu ldquoe apo a pedire a srsquo Agravenghelu de tegravennere dolu de tenerdquo

Su pantasma srsquoest pesadu dae su seidogravergiu suo cun unu tzichigraver-riu degravebile de alligria e leendemiddotli sa manu srsquoest incrinadu cun sa gragravetzia de agraveteros tempos e bi lrsquoat basada Sos pograveddighes suos

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 30: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Oscar Wilde30

V

Pagas dies a pustis Virgigravenia e su cavalieri suo pililorigadu sunt andados a caddu in sos prados de Brockley in ue issa colen-de in una cresura srsquoat istratzuladu gasi male su bestire chi cando est ghirada a domo at detzigravedidu de artziare in srsquoiscala de segus pro non si fagraveghere bigravedere Comente nchrsquoat coladu in presse sa Sala de sos Aratzos chi sa ghenna fiat aberta pro casualidade lrsquoest partu de bigravedere calicunu in intro e pessende chi esseret sa tzeraca de sa mama chi a bias giughiat a cue su traballu suo at abbaidadu a intro pro li pedire de li cosire su bestire Ite ispantu imbetzes cando at bidu chi fiat su pantasma de Canterville Lrsquoat bidu segraveidu a curtzu a sa ventana pompiende srsquooro ruinadu de sos agraverbores in-groghidos bolende in srsquoagraveera e sas fogravegias rujas ballende che issen-tidas in su viale longu Teniat sa conca imbarada a una manu in unrsquoistadu de depressione manna A sas beras su pantasma pariat gasi disditzadu e gasi postu male chi Virginiedda chi sa prima idea fiat istada de si nche fuire e de si frischiare in srsquoaposentu suo ndrsquoat tentu dolu e at detzigravedidu de proare a lrsquoacunortare Su passu de sa pitzinna fiat gasi legravebiu e sa malinconia de su pantasma gasi manna chi srsquoest abbigiadu de sa presegraventzia sua petzi cando lrsquoat faeddadu

ldquoMi dispraghet pro tenerdquo at naradu Virgigravenia ldquoma frades meos si nche ghirant a Eton cras tando si ti cumportas bene nemos trsquoat a dare prus infadurdquo

ldquoEst assurdu a mi pedire de mi cumportare benerdquo at rispostu

Oscar Wilde31

su pantasma furriendemiddotsi transidu a sa pitzinnedda galana chi si fiat atrivida a li faeddare ldquoprogravepiu assurdu Deo devo iscotzulare sas cadenas e ghegravemere colende in sos frigraveschios e passigiare a de note si est custu chi cheres nagraverrere Est srsquougravenica resone mea pro esigravestere rdquo

ldquoNo est una resone pro esigravestere e tue giai lrsquoischis chi ses istadu a beru isseleradu Sa sennora Umney nos at naradu sa prima die chi semus begravennidos a inoghe chi tue as mortu a mugere tuardquo

ldquoEja lrsquoammintordquo at naradu su pantasma cun arroddu ldquoma fiat petzi una chistione de famigravelia e non tocaiat agravetera genterdquo

ldquoEst isballiadu meda a ochigraveere a calicunurdquo at naradu Virgigravenia chi a bias teniat una gravidade puritana durche leada dae carchi antepassadu de srsquoInghilterra Noa

ldquoOh deo ogravedio sa severidade barata de srsquoegravetica astrata Mugere mea non baliat a nudda no mrsquoimmidonaiat sos collarinos co-mente si tocat e no ischiat a coghinare A lrsquoischis aia isparadu a unu cabrolu una die in su padente de Hogley progravepiu una begravestia bella e a lrsquoischis comente mi lrsquoat aparitzadu Oh ma no importat como ca est totu agabbadu e non pesso chi sos frades apant fatu una cosa galana a mi fagraveghere mograverrere de fagravemene mancari lrsquoapa morta deordquo

ldquoDe fagravemene trsquoant fatu mograverrere Oh sennor pantasma cheria nagraverrere Sir Simon fagravemene tenes Deo tegravengio unu cogone in sa taschedda A lu cheresrdquo

ldquoNono gragravetzias oramai non magravendigo prus ma ses istada ma-nerosa a beru a mi lu nagraverrere e de seguru ses meda prus simpagraveti-ca de sa famigravelia tua orrorosa rude vulgare disonestardquo

ldquoBastatrdquo at tzichirriadu Virgigravenia pistende su pee ldquoses tue chi ses rude e orrorosu e vulgare e si cherimus faeddare de di-sonestade lrsquoischis bene chi mi nchrsquoas furadu sos colores dae su cuntenidore meu pro proare a torrare a fagraveghere cussa magra de sagravembene ridigravecula in sa biblioteca In antis ti nchrsquoas leadu totu sos rujos finas su muradu e deo non podia prus pintare su sole

Su pantaSma de Canterville 32

intrendemiddotsimiddotnche tando ti nchrsquoas leadu su birde ismeraldu e su gro-gu cromadu e in fines mi nchrsquoat abbarradu srsquoigravendigu e su biancu tzinesu e podia pintare petzi iscenas cun sa lughe de sa luna chi sunt semper deprimidoras a las abbaidare e no est fagravetzile a las fagraveghere Non trsquoapo mai iscobiadu mancari essere infadada meda e mancari totu sa cosa esseret ridigravecula meda ca naremus sa beri-dade chie at intesu faeddare mai de sagravembene birde ismeraldurdquo

ldquoTando a nagraverrere su berurdquo at naradu su pantasma cun unu tonu masedu ldquoite podia fagraveghere Est una cosa difigravetzile meda a buscare sagravembene beru in dies de oe e sigomente aiat cumintza-du frade tuo cun su detersivu Paragon non bidia peruna resone pro no mi nche leare sos colores tuos E si faeddamus de colores est semper una chistione de preferegraventzias sos Cantervilles tenent sagravembene biaitu pro nagraverrere su prus biaitu de Inghilterra ma isco chi bois sos americanos non dades cara a cosas de custa castardquo

ldquoTue no ndrsquoischis nudda e sa megravegius cosas chi podes fagraveghere est a emigrare e a megiorare sa mente tua Babbu diat egravessere tropu cuntentu de ti dare unu billete gratis e mancari brsquoapat tassas artas subra de sos ispigraveridos de cada casta non bi diat agraveere problemas in sa dogana ca sos funtzionagraverios sunt totus de su Partidu De-mocragraveticu So segura chi in New York dias tegravennere una resessida manna Deo isco chi brsquoat pessones medas chi diant dare chen-tumigravegia dogravellaros pro agraveere unu giaju e galu de prus pro agraveere unu pantasma in famigraveliardquo

ldquoNon creo chi srsquoAmegraverica mi diat agradarerdquo ldquoPesso ca non tenimus nen ruinas nen cosas curiosasrdquo at nara-

du Virgigravenia befulana ldquoNudda ruinas nudda cosas curiosasrdquo at rispostu su panta-

sma ldquobois tenides sa flota bostra e sas maneras bostrasrdquoldquoBonas tardas Apo a andare a ue est babbu pro li fagraveghere dare

unrsquoagravetera chida de vacagraventzia a sos gremegraveddighesrdquoldquoPro praghere no andeis sennorina Virgigraveniardquo at tzichirriadu

ldquodeo so gasi a sa sola e gasi sena sorte chi a beru no isco ite fagraveghe-

Oscar Wilde33

re Deo chegravergio andare a dormire e non potzordquoldquoCustu est progravepiu assurdu Non deves fagraveghere agraveteru si no anda-

re a letu e istudare sa candela Est difigravetzile meda a bias a abbarra-re ischidos mescamente in cregravesia ma non brsquoat dificurtade peruna a si nche dormire Finas sas criaduras lrsquoischint fagraveghere e non sunt abbistas medardquo

ldquoDeo non dormo dae treghentos annosrdquo at naradu cun tristu-ra e sos ogros bellos in colore de chelu de Virgigravenia si sunt abertos a sa meravigravegia ldquosunt treghentos annos chi non dormo e mrsquointen-do unrsquoistrachitugravedinerdquo

Virgigravenia srsquoest fata segraveria e sas labrigheddas suas ant tregravemidu che fogravegias de rosa Srsquoest acurtziada a su pantasma e inghenugrendemiddotsi a costagravegiu srsquoat pompiadu sa cara sua betza e alligiada

ldquoSrsquoiscuru su pantasmardquo at murmuradu ldquonon tenes unu logu in ue dormirerdquo

ldquoIn srsquoagravetera ala de su padente de pinosrdquo at rispostu cun una bo-ghe bassa e bisadora ldquobrsquoat unu giardineddu In cue srsquoerba creschet arta e ispissa in cue bi sunt sos isteddos mannos e biancos de su bidduri in cue su rusinnolu cantat note note Note note cantat e sa luna frita de cristallu pogravempiat a giosso e srsquoeni isparghet sas cambas suas mannas mannas subra de sos chi dormintrdquo

Sos ogros de Virgigravenia si sunt infustos de prantu e srsquoat cuadu sa cara cun sas manos

ldquoCheres nagraverrere su Giardinu de sa Morterdquo at pispisadu ldquoEja Sa morte Sa morte devet egravessere gasi bella A corcare in

sa terra modde tabachina cun sos filos de erba nagravennigamiddotnagravenniga subra de sa conca e ascurtare su mudigravemene A non tegravennere ne eris e nen cras A ismentigare su tempus a perdonare sa vida a egravessere in pasu Tue mi podes agiuare Tue podes abegraverrere pro mene sos portales de sa domo de sa Morte ca srsquoAmore est semper cun te-gus e srsquoAmore est prus forte de sa Morterdquo

Virgigravenia srsquoest tregravemida una titia de fritu lrsquoat cursadu sa carena e pro pagas iscutas non srsquoat intesu sonu Issa si pariat comente chi

Su pantaSma de Canterville 34

esseret in unu bisu terrorosu Tando su pantasma at faeddadu torra e sa boghe sua pariat

srsquoograverchidu de su bentu ldquoIntesa mai lrsquoas sa profetzia antiga de sa ventana de sa biblio-

tecardquoldquoOh a srsquoispissurdquo at tzichirriadu sa pisedda abbaidende a susu

ldquoLa connosco bene a beru Est pintada in ligraveteras nieddas curiosas e benit male a la legraveghere Brsquoat petzi ses rias

Cando una pitzinna de oro podet otegravennereUna pregadoria dae sas lavras de su pecaduCando sa megravendula istograveiga dat frugravetoraE una criadura donat sas lagravegrimasTando totu sa domo at a abbarrare chietaE sa paghe at a falare in Canterville

Ma no isco ite cheret nagraverrererdquo ldquoCussas paragraveulas cherent nagraverrererdquo at naradu su pantasma cun

tristura ldquochi tue deves pragravenghere cun megus pro sos pecados meos ca deo no apo lagravegrimas e pregare cun megus pro srsquoagravenima mea ca deo no apo fide e tando si tue ses semper istada durche e bona e manerosa srsquoAgravenghelu de sa Morte at a tegravennere piedade de mene Tue as a bigravedere pantumas chi ponent a tigravemere in srsquoiscurigo-re e boghes malinnas trsquoant a pispisare in srsquoorigra ma non trsquoant a fagraveghere male ca contra a sa puresa de una pisedda sos pogravederes de srsquoInferru non podent bigravenchererdquo

Virgigravenia no at torradu imposta e su pantasma srsquoat tograverchidu sas manos cun unu disisperu agreste abbaidende sa conca brunda sua incrinada Totu in unu sa pitzinna srsquoest pesada isarbulida e cun una lughe curiosa in sos ogros ldquoDeo non timordquo at naradu a firmu ldquoe apo a pedire a srsquo Agravenghelu de tegravennere dolu de tenerdquo

Su pantasma srsquoest pesadu dae su seidogravergiu suo cun unu tzichigraver-riu degravebile de alligria e leendemiddotli sa manu srsquoest incrinadu cun sa gragravetzia de agraveteros tempos e bi lrsquoat basada Sos pograveddighes suos

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 31: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Oscar Wilde31

su pantasma furriendemiddotsi transidu a sa pitzinnedda galana chi si fiat atrivida a li faeddare ldquoprogravepiu assurdu Deo devo iscotzulare sas cadenas e ghegravemere colende in sos frigraveschios e passigiare a de note si est custu chi cheres nagraverrere Est srsquougravenica resone mea pro esigravestere rdquo

ldquoNo est una resone pro esigravestere e tue giai lrsquoischis chi ses istadu a beru isseleradu Sa sennora Umney nos at naradu sa prima die chi semus begravennidos a inoghe chi tue as mortu a mugere tuardquo

ldquoEja lrsquoammintordquo at naradu su pantasma cun arroddu ldquoma fiat petzi una chistione de famigravelia e non tocaiat agravetera genterdquo

ldquoEst isballiadu meda a ochigraveere a calicunurdquo at naradu Virgigravenia chi a bias teniat una gravidade puritana durche leada dae carchi antepassadu de srsquoInghilterra Noa

ldquoOh deo ogravedio sa severidade barata de srsquoegravetica astrata Mugere mea non baliat a nudda no mrsquoimmidonaiat sos collarinos co-mente si tocat e no ischiat a coghinare A lrsquoischis aia isparadu a unu cabrolu una die in su padente de Hogley progravepiu una begravestia bella e a lrsquoischis comente mi lrsquoat aparitzadu Oh ma no importat como ca est totu agabbadu e non pesso chi sos frades apant fatu una cosa galana a mi fagraveghere mograverrere de fagravemene mancari lrsquoapa morta deordquo

ldquoDe fagravemene trsquoant fatu mograverrere Oh sennor pantasma cheria nagraverrere Sir Simon fagravemene tenes Deo tegravengio unu cogone in sa taschedda A lu cheresrdquo

ldquoNono gragravetzias oramai non magravendigo prus ma ses istada ma-nerosa a beru a mi lu nagraverrere e de seguru ses meda prus simpagraveti-ca de sa famigravelia tua orrorosa rude vulgare disonestardquo

ldquoBastatrdquo at tzichirriadu Virgigravenia pistende su pee ldquoses tue chi ses rude e orrorosu e vulgare e si cherimus faeddare de di-sonestade lrsquoischis bene chi mi nchrsquoas furadu sos colores dae su cuntenidore meu pro proare a torrare a fagraveghere cussa magra de sagravembene ridigravecula in sa biblioteca In antis ti nchrsquoas leadu totu sos rujos finas su muradu e deo non podia prus pintare su sole

Su pantaSma de Canterville 32

intrendemiddotsimiddotnche tando ti nchrsquoas leadu su birde ismeraldu e su gro-gu cromadu e in fines mi nchrsquoat abbarradu srsquoigravendigu e su biancu tzinesu e podia pintare petzi iscenas cun sa lughe de sa luna chi sunt semper deprimidoras a las abbaidare e no est fagravetzile a las fagraveghere Non trsquoapo mai iscobiadu mancari essere infadada meda e mancari totu sa cosa esseret ridigravecula meda ca naremus sa beri-dade chie at intesu faeddare mai de sagravembene birde ismeraldurdquo

ldquoTando a nagraverrere su berurdquo at naradu su pantasma cun unu tonu masedu ldquoite podia fagraveghere Est una cosa difigravetzile meda a buscare sagravembene beru in dies de oe e sigomente aiat cumintza-du frade tuo cun su detersivu Paragon non bidia peruna resone pro no mi nche leare sos colores tuos E si faeddamus de colores est semper una chistione de preferegraventzias sos Cantervilles tenent sagravembene biaitu pro nagraverrere su prus biaitu de Inghilterra ma isco chi bois sos americanos non dades cara a cosas de custa castardquo

ldquoTue no ndrsquoischis nudda e sa megravegius cosas chi podes fagraveghere est a emigrare e a megiorare sa mente tua Babbu diat egravessere tropu cuntentu de ti dare unu billete gratis e mancari brsquoapat tassas artas subra de sos ispigraveridos de cada casta non bi diat agraveere problemas in sa dogana ca sos funtzionagraverios sunt totus de su Partidu De-mocragraveticu So segura chi in New York dias tegravennere una resessida manna Deo isco chi brsquoat pessones medas chi diant dare chen-tumigravegia dogravellaros pro agraveere unu giaju e galu de prus pro agraveere unu pantasma in famigraveliardquo

ldquoNon creo chi srsquoAmegraverica mi diat agradarerdquo ldquoPesso ca non tenimus nen ruinas nen cosas curiosasrdquo at nara-

du Virgigravenia befulana ldquoNudda ruinas nudda cosas curiosasrdquo at rispostu su panta-

sma ldquobois tenides sa flota bostra e sas maneras bostrasrdquoldquoBonas tardas Apo a andare a ue est babbu pro li fagraveghere dare

unrsquoagravetera chida de vacagraventzia a sos gremegraveddighesrdquoldquoPro praghere no andeis sennorina Virgigraveniardquo at tzichirriadu

ldquodeo so gasi a sa sola e gasi sena sorte chi a beru no isco ite fagraveghe-

Oscar Wilde33

re Deo chegravergio andare a dormire e non potzordquoldquoCustu est progravepiu assurdu Non deves fagraveghere agraveteru si no anda-

re a letu e istudare sa candela Est difigravetzile meda a bias a abbarra-re ischidos mescamente in cregravesia ma non brsquoat dificurtade peruna a si nche dormire Finas sas criaduras lrsquoischint fagraveghere e non sunt abbistas medardquo

ldquoDeo non dormo dae treghentos annosrdquo at naradu cun tristu-ra e sos ogros bellos in colore de chelu de Virgigravenia si sunt abertos a sa meravigravegia ldquosunt treghentos annos chi non dormo e mrsquointen-do unrsquoistrachitugravedinerdquo

Virgigravenia srsquoest fata segraveria e sas labrigheddas suas ant tregravemidu che fogravegias de rosa Srsquoest acurtziada a su pantasma e inghenugrendemiddotsi a costagravegiu srsquoat pompiadu sa cara sua betza e alligiada

ldquoSrsquoiscuru su pantasmardquo at murmuradu ldquonon tenes unu logu in ue dormirerdquo

ldquoIn srsquoagravetera ala de su padente de pinosrdquo at rispostu cun una bo-ghe bassa e bisadora ldquobrsquoat unu giardineddu In cue srsquoerba creschet arta e ispissa in cue bi sunt sos isteddos mannos e biancos de su bidduri in cue su rusinnolu cantat note note Note note cantat e sa luna frita de cristallu pogravempiat a giosso e srsquoeni isparghet sas cambas suas mannas mannas subra de sos chi dormintrdquo

Sos ogros de Virgigravenia si sunt infustos de prantu e srsquoat cuadu sa cara cun sas manos

ldquoCheres nagraverrere su Giardinu de sa Morterdquo at pispisadu ldquoEja Sa morte Sa morte devet egravessere gasi bella A corcare in

sa terra modde tabachina cun sos filos de erba nagravennigamiddotnagravenniga subra de sa conca e ascurtare su mudigravemene A non tegravennere ne eris e nen cras A ismentigare su tempus a perdonare sa vida a egravessere in pasu Tue mi podes agiuare Tue podes abegraverrere pro mene sos portales de sa domo de sa Morte ca srsquoAmore est semper cun te-gus e srsquoAmore est prus forte de sa Morterdquo

Virgigravenia srsquoest tregravemida una titia de fritu lrsquoat cursadu sa carena e pro pagas iscutas non srsquoat intesu sonu Issa si pariat comente chi

Su pantaSma de Canterville 34

esseret in unu bisu terrorosu Tando su pantasma at faeddadu torra e sa boghe sua pariat

srsquoograverchidu de su bentu ldquoIntesa mai lrsquoas sa profetzia antiga de sa ventana de sa biblio-

tecardquoldquoOh a srsquoispissurdquo at tzichirriadu sa pisedda abbaidende a susu

ldquoLa connosco bene a beru Est pintada in ligraveteras nieddas curiosas e benit male a la legraveghere Brsquoat petzi ses rias

Cando una pitzinna de oro podet otegravennereUna pregadoria dae sas lavras de su pecaduCando sa megravendula istograveiga dat frugravetoraE una criadura donat sas lagravegrimasTando totu sa domo at a abbarrare chietaE sa paghe at a falare in Canterville

Ma no isco ite cheret nagraverrererdquo ldquoCussas paragraveulas cherent nagraverrererdquo at naradu su pantasma cun

tristura ldquochi tue deves pragravenghere cun megus pro sos pecados meos ca deo no apo lagravegrimas e pregare cun megus pro srsquoagravenima mea ca deo no apo fide e tando si tue ses semper istada durche e bona e manerosa srsquoAgravenghelu de sa Morte at a tegravennere piedade de mene Tue as a bigravedere pantumas chi ponent a tigravemere in srsquoiscurigo-re e boghes malinnas trsquoant a pispisare in srsquoorigra ma non trsquoant a fagraveghere male ca contra a sa puresa de una pisedda sos pogravederes de srsquoInferru non podent bigravenchererdquo

Virgigravenia no at torradu imposta e su pantasma srsquoat tograverchidu sas manos cun unu disisperu agreste abbaidende sa conca brunda sua incrinada Totu in unu sa pitzinna srsquoest pesada isarbulida e cun una lughe curiosa in sos ogros ldquoDeo non timordquo at naradu a firmu ldquoe apo a pedire a srsquo Agravenghelu de tegravennere dolu de tenerdquo

Su pantasma srsquoest pesadu dae su seidogravergiu suo cun unu tzichigraver-riu degravebile de alligria e leendemiddotli sa manu srsquoest incrinadu cun sa gragravetzia de agraveteros tempos e bi lrsquoat basada Sos pograveddighes suos

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 32: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Su pantaSma de Canterville 32

intrendemiddotsimiddotnche tando ti nchrsquoas leadu su birde ismeraldu e su gro-gu cromadu e in fines mi nchrsquoat abbarradu srsquoigravendigu e su biancu tzinesu e podia pintare petzi iscenas cun sa lughe de sa luna chi sunt semper deprimidoras a las abbaidare e no est fagravetzile a las fagraveghere Non trsquoapo mai iscobiadu mancari essere infadada meda e mancari totu sa cosa esseret ridigravecula meda ca naremus sa beri-dade chie at intesu faeddare mai de sagravembene birde ismeraldurdquo

ldquoTando a nagraverrere su berurdquo at naradu su pantasma cun unu tonu masedu ldquoite podia fagraveghere Est una cosa difigravetzile meda a buscare sagravembene beru in dies de oe e sigomente aiat cumintza-du frade tuo cun su detersivu Paragon non bidia peruna resone pro no mi nche leare sos colores tuos E si faeddamus de colores est semper una chistione de preferegraventzias sos Cantervilles tenent sagravembene biaitu pro nagraverrere su prus biaitu de Inghilterra ma isco chi bois sos americanos non dades cara a cosas de custa castardquo

ldquoTue no ndrsquoischis nudda e sa megravegius cosas chi podes fagraveghere est a emigrare e a megiorare sa mente tua Babbu diat egravessere tropu cuntentu de ti dare unu billete gratis e mancari brsquoapat tassas artas subra de sos ispigraveridos de cada casta non bi diat agraveere problemas in sa dogana ca sos funtzionagraverios sunt totus de su Partidu De-mocragraveticu So segura chi in New York dias tegravennere una resessida manna Deo isco chi brsquoat pessones medas chi diant dare chen-tumigravegia dogravellaros pro agraveere unu giaju e galu de prus pro agraveere unu pantasma in famigraveliardquo

ldquoNon creo chi srsquoAmegraverica mi diat agradarerdquo ldquoPesso ca non tenimus nen ruinas nen cosas curiosasrdquo at nara-

du Virgigravenia befulana ldquoNudda ruinas nudda cosas curiosasrdquo at rispostu su panta-

sma ldquobois tenides sa flota bostra e sas maneras bostrasrdquoldquoBonas tardas Apo a andare a ue est babbu pro li fagraveghere dare

unrsquoagravetera chida de vacagraventzia a sos gremegraveddighesrdquoldquoPro praghere no andeis sennorina Virgigraveniardquo at tzichirriadu

ldquodeo so gasi a sa sola e gasi sena sorte chi a beru no isco ite fagraveghe-

Oscar Wilde33

re Deo chegravergio andare a dormire e non potzordquoldquoCustu est progravepiu assurdu Non deves fagraveghere agraveteru si no anda-

re a letu e istudare sa candela Est difigravetzile meda a bias a abbarra-re ischidos mescamente in cregravesia ma non brsquoat dificurtade peruna a si nche dormire Finas sas criaduras lrsquoischint fagraveghere e non sunt abbistas medardquo

ldquoDeo non dormo dae treghentos annosrdquo at naradu cun tristu-ra e sos ogros bellos in colore de chelu de Virgigravenia si sunt abertos a sa meravigravegia ldquosunt treghentos annos chi non dormo e mrsquointen-do unrsquoistrachitugravedinerdquo

Virgigravenia srsquoest fata segraveria e sas labrigheddas suas ant tregravemidu che fogravegias de rosa Srsquoest acurtziada a su pantasma e inghenugrendemiddotsi a costagravegiu srsquoat pompiadu sa cara sua betza e alligiada

ldquoSrsquoiscuru su pantasmardquo at murmuradu ldquonon tenes unu logu in ue dormirerdquo

ldquoIn srsquoagravetera ala de su padente de pinosrdquo at rispostu cun una bo-ghe bassa e bisadora ldquobrsquoat unu giardineddu In cue srsquoerba creschet arta e ispissa in cue bi sunt sos isteddos mannos e biancos de su bidduri in cue su rusinnolu cantat note note Note note cantat e sa luna frita de cristallu pogravempiat a giosso e srsquoeni isparghet sas cambas suas mannas mannas subra de sos chi dormintrdquo

Sos ogros de Virgigravenia si sunt infustos de prantu e srsquoat cuadu sa cara cun sas manos

ldquoCheres nagraverrere su Giardinu de sa Morterdquo at pispisadu ldquoEja Sa morte Sa morte devet egravessere gasi bella A corcare in

sa terra modde tabachina cun sos filos de erba nagravennigamiddotnagravenniga subra de sa conca e ascurtare su mudigravemene A non tegravennere ne eris e nen cras A ismentigare su tempus a perdonare sa vida a egravessere in pasu Tue mi podes agiuare Tue podes abegraverrere pro mene sos portales de sa domo de sa Morte ca srsquoAmore est semper cun te-gus e srsquoAmore est prus forte de sa Morterdquo

Virgigravenia srsquoest tregravemida una titia de fritu lrsquoat cursadu sa carena e pro pagas iscutas non srsquoat intesu sonu Issa si pariat comente chi

Su pantaSma de Canterville 34

esseret in unu bisu terrorosu Tando su pantasma at faeddadu torra e sa boghe sua pariat

srsquoograverchidu de su bentu ldquoIntesa mai lrsquoas sa profetzia antiga de sa ventana de sa biblio-

tecardquoldquoOh a srsquoispissurdquo at tzichirriadu sa pisedda abbaidende a susu

ldquoLa connosco bene a beru Est pintada in ligraveteras nieddas curiosas e benit male a la legraveghere Brsquoat petzi ses rias

Cando una pitzinna de oro podet otegravennereUna pregadoria dae sas lavras de su pecaduCando sa megravendula istograveiga dat frugravetoraE una criadura donat sas lagravegrimasTando totu sa domo at a abbarrare chietaE sa paghe at a falare in Canterville

Ma no isco ite cheret nagraverrererdquo ldquoCussas paragraveulas cherent nagraverrererdquo at naradu su pantasma cun

tristura ldquochi tue deves pragravenghere cun megus pro sos pecados meos ca deo no apo lagravegrimas e pregare cun megus pro srsquoagravenima mea ca deo no apo fide e tando si tue ses semper istada durche e bona e manerosa srsquoAgravenghelu de sa Morte at a tegravennere piedade de mene Tue as a bigravedere pantumas chi ponent a tigravemere in srsquoiscurigo-re e boghes malinnas trsquoant a pispisare in srsquoorigra ma non trsquoant a fagraveghere male ca contra a sa puresa de una pisedda sos pogravederes de srsquoInferru non podent bigravenchererdquo

Virgigravenia no at torradu imposta e su pantasma srsquoat tograverchidu sas manos cun unu disisperu agreste abbaidende sa conca brunda sua incrinada Totu in unu sa pitzinna srsquoest pesada isarbulida e cun una lughe curiosa in sos ogros ldquoDeo non timordquo at naradu a firmu ldquoe apo a pedire a srsquo Agravenghelu de tegravennere dolu de tenerdquo

Su pantasma srsquoest pesadu dae su seidogravergiu suo cun unu tzichigraver-riu degravebile de alligria e leendemiddotli sa manu srsquoest incrinadu cun sa gragravetzia de agraveteros tempos e bi lrsquoat basada Sos pograveddighes suos

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 33: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Oscar Wilde33

re Deo chegravergio andare a dormire e non potzordquoldquoCustu est progravepiu assurdu Non deves fagraveghere agraveteru si no anda-

re a letu e istudare sa candela Est difigravetzile meda a bias a abbarra-re ischidos mescamente in cregravesia ma non brsquoat dificurtade peruna a si nche dormire Finas sas criaduras lrsquoischint fagraveghere e non sunt abbistas medardquo

ldquoDeo non dormo dae treghentos annosrdquo at naradu cun tristu-ra e sos ogros bellos in colore de chelu de Virgigravenia si sunt abertos a sa meravigravegia ldquosunt treghentos annos chi non dormo e mrsquointen-do unrsquoistrachitugravedinerdquo

Virgigravenia srsquoest fata segraveria e sas labrigheddas suas ant tregravemidu che fogravegias de rosa Srsquoest acurtziada a su pantasma e inghenugrendemiddotsi a costagravegiu srsquoat pompiadu sa cara sua betza e alligiada

ldquoSrsquoiscuru su pantasmardquo at murmuradu ldquonon tenes unu logu in ue dormirerdquo

ldquoIn srsquoagravetera ala de su padente de pinosrdquo at rispostu cun una bo-ghe bassa e bisadora ldquobrsquoat unu giardineddu In cue srsquoerba creschet arta e ispissa in cue bi sunt sos isteddos mannos e biancos de su bidduri in cue su rusinnolu cantat note note Note note cantat e sa luna frita de cristallu pogravempiat a giosso e srsquoeni isparghet sas cambas suas mannas mannas subra de sos chi dormintrdquo

Sos ogros de Virgigravenia si sunt infustos de prantu e srsquoat cuadu sa cara cun sas manos

ldquoCheres nagraverrere su Giardinu de sa Morterdquo at pispisadu ldquoEja Sa morte Sa morte devet egravessere gasi bella A corcare in

sa terra modde tabachina cun sos filos de erba nagravennigamiddotnagravenniga subra de sa conca e ascurtare su mudigravemene A non tegravennere ne eris e nen cras A ismentigare su tempus a perdonare sa vida a egravessere in pasu Tue mi podes agiuare Tue podes abegraverrere pro mene sos portales de sa domo de sa Morte ca srsquoAmore est semper cun te-gus e srsquoAmore est prus forte de sa Morterdquo

Virgigravenia srsquoest tregravemida una titia de fritu lrsquoat cursadu sa carena e pro pagas iscutas non srsquoat intesu sonu Issa si pariat comente chi

Su pantaSma de Canterville 34

esseret in unu bisu terrorosu Tando su pantasma at faeddadu torra e sa boghe sua pariat

srsquoograverchidu de su bentu ldquoIntesa mai lrsquoas sa profetzia antiga de sa ventana de sa biblio-

tecardquoldquoOh a srsquoispissurdquo at tzichirriadu sa pisedda abbaidende a susu

ldquoLa connosco bene a beru Est pintada in ligraveteras nieddas curiosas e benit male a la legraveghere Brsquoat petzi ses rias

Cando una pitzinna de oro podet otegravennereUna pregadoria dae sas lavras de su pecaduCando sa megravendula istograveiga dat frugravetoraE una criadura donat sas lagravegrimasTando totu sa domo at a abbarrare chietaE sa paghe at a falare in Canterville

Ma no isco ite cheret nagraverrererdquo ldquoCussas paragraveulas cherent nagraverrererdquo at naradu su pantasma cun

tristura ldquochi tue deves pragravenghere cun megus pro sos pecados meos ca deo no apo lagravegrimas e pregare cun megus pro srsquoagravenima mea ca deo no apo fide e tando si tue ses semper istada durche e bona e manerosa srsquoAgravenghelu de sa Morte at a tegravennere piedade de mene Tue as a bigravedere pantumas chi ponent a tigravemere in srsquoiscurigo-re e boghes malinnas trsquoant a pispisare in srsquoorigra ma non trsquoant a fagraveghere male ca contra a sa puresa de una pisedda sos pogravederes de srsquoInferru non podent bigravenchererdquo

Virgigravenia no at torradu imposta e su pantasma srsquoat tograverchidu sas manos cun unu disisperu agreste abbaidende sa conca brunda sua incrinada Totu in unu sa pitzinna srsquoest pesada isarbulida e cun una lughe curiosa in sos ogros ldquoDeo non timordquo at naradu a firmu ldquoe apo a pedire a srsquo Agravenghelu de tegravennere dolu de tenerdquo

Su pantasma srsquoest pesadu dae su seidogravergiu suo cun unu tzichigraver-riu degravebile de alligria e leendemiddotli sa manu srsquoest incrinadu cun sa gragravetzia de agraveteros tempos e bi lrsquoat basada Sos pograveddighes suos

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 34: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Su pantaSma de Canterville 34

esseret in unu bisu terrorosu Tando su pantasma at faeddadu torra e sa boghe sua pariat

srsquoograverchidu de su bentu ldquoIntesa mai lrsquoas sa profetzia antiga de sa ventana de sa biblio-

tecardquoldquoOh a srsquoispissurdquo at tzichirriadu sa pisedda abbaidende a susu

ldquoLa connosco bene a beru Est pintada in ligraveteras nieddas curiosas e benit male a la legraveghere Brsquoat petzi ses rias

Cando una pitzinna de oro podet otegravennereUna pregadoria dae sas lavras de su pecaduCando sa megravendula istograveiga dat frugravetoraE una criadura donat sas lagravegrimasTando totu sa domo at a abbarrare chietaE sa paghe at a falare in Canterville

Ma no isco ite cheret nagraverrererdquo ldquoCussas paragraveulas cherent nagraverrererdquo at naradu su pantasma cun

tristura ldquochi tue deves pragravenghere cun megus pro sos pecados meos ca deo no apo lagravegrimas e pregare cun megus pro srsquoagravenima mea ca deo no apo fide e tando si tue ses semper istada durche e bona e manerosa srsquoAgravenghelu de sa Morte at a tegravennere piedade de mene Tue as a bigravedere pantumas chi ponent a tigravemere in srsquoiscurigo-re e boghes malinnas trsquoant a pispisare in srsquoorigra ma non trsquoant a fagraveghere male ca contra a sa puresa de una pisedda sos pogravederes de srsquoInferru non podent bigravenchererdquo

Virgigravenia no at torradu imposta e su pantasma srsquoat tograverchidu sas manos cun unu disisperu agreste abbaidende sa conca brunda sua incrinada Totu in unu sa pitzinna srsquoest pesada isarbulida e cun una lughe curiosa in sos ogros ldquoDeo non timordquo at naradu a firmu ldquoe apo a pedire a srsquo Agravenghelu de tegravennere dolu de tenerdquo

Su pantasma srsquoest pesadu dae su seidogravergiu suo cun unu tzichigraver-riu degravebile de alligria e leendemiddotli sa manu srsquoest incrinadu cun sa gragravetzia de agraveteros tempos e bi lrsquoat basada Sos pograveddighes suos

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 35: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Oscar Wilde35

fiant fritos che astra e sas lavras suas fiant allutas che fogu ma Virgigravenia no at bantzigadu cando su pantasma lrsquoat ghiada in srsquoa-posentu iscuru In srsquoaratzu de unu birde iscoloridu fiant brodados cassadores minoreddos Issos sulaiant in sos cornos issoro infro-chitados e cun sas manos issoro minoreddas li faghiant sinnu de torrare in palas ldquoTorra in palas Virginieddardquo tzichirriaiant ldquotorra in palasrdquo ma su pantasma lrsquoat agarradu sa manu prus a forte e sa pitzinna at cungiadu sos ogros pro no los bigravedere Begravestias orrorosas cun coas de tziligherta e ogros essidos la fissaiant dae sa tziminea dolada murmurende ldquodae cara Virginiedda dae cara podet dare chi non trsquoamus a torrare a bigravedererdquo ma su pantasma at truvadu prus a sa lestra e Virgigravenia no las at ascurtadas Cando nche sunt crogravempidos a su fundu de srsquoaposentu su pantasma srsquoest arressadu e at murrungiadu unas cantas paragraveulas chi sa pitzinna no at cumpresu Virgigravenia at abertu sos ogros e at bidu su muru isfaghendemiddotsi a bellu a bellu comente negraveula e in dae in antis suo una perca manna e niedda Unu bentu astradu fiat mundende su logu a fugraverriu issoro e sa pitzinna at intesu carchi cosa tostendemiddotli su bestire ldquoIn presse in presserdquo at tzichirriadu su pantasma ldquoo at a egravessere tropu tardurdquo e in unrsquoiscuta de ogros su pannellu de linna srsquoest cungiadu in palas issoro e sa Sala de sos Aratzos est abbarrada bograveida

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 36: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Oscar Wilde36

VI

Unos deghe minutos a pustis at sonadu sa campana pro su te e sigomente Virgigravenia non fiat galu begravennida su sennor Otis at man-dadu unu lacaju a la cramare A pustis de unu pagu srsquoogravemine est torradu e at naradu chi no aiat agatadu a Miss Virgigravenia in logu Si-gomente sa pitzinna teniat srsquoavesu de andare cada sero a su giardi-nu pro tograveddere frores pro sa mesa sa sennora Otis a sa prima non srsquoat postu pessamentu ma cando ant sonadu sas ses e Virgigravenia non fiat galu begravennida srsquoest assuconada e at mandadu sos pitzin-nos a la chircare in srsquoigraventeri chi issa e su sennor Otis perissiaiant cada aposentu de sa domo A sas ses e mesa sos pitzinnos sunt torrados e ant naradu chi no aiant agatadu arrastu de sa sorre in nuddue Fiant totus in pistighigravengiu e no ischiant ite fagraveghere can-do totu in unu su sennor Otis srsquoat ammentadu chi pagas dies in antis aiat dadu a unu grustu de zigravengaros su permissu de srsquoacam-pare in su parcu Duncas est tzucadu chirru a Blackfell Hollow in ue ischiat chi fiant acumpangiadu dae su figravegiu prus mannu e dae duos massagravergios Su giogravevanu Duca de Cheshire avrinadu a srsquoanneu at pregadu a sa prus arta de agraveere su permissu de andare ma su sennor Otis non bi lrsquoat dadu ca at tigravemidu chi bi poderet agraveere unu chertu Perograve cando est crogravempidu a su logu at bidu chi sos zigravengaros si nche fiant andados e fiat craru chi fiant mograveidos totu in unu ca su fogu fiat galu allutu e unos cantos pratos fiant galu fu-liados in srsquoerba Tando in antis at mandadu a Washington e sos duos ogravemines a perissiare totu su logu pustis est curtu a domo e at

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 37: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Oscar Wilde37

imbiadu telegramas a sos ispetores de politzia a totue narendemiddotlis de chircare una pisedda chi si nche lrsquoaiant leada vagabundos o zigravengaros Tando at ordinadu de nche lrsquoammaniare su caddu e a pustis de agraveere insigravestidu chi sa mugere e sos tres pitzinnos srsquoes-serent postos a chenare est tzucadu in su caminu de Ascot paris cun unrsquoistalleri Aiat fatu petzi duas migravelias cando nchrsquoat intesu calicunu iscurrillende in fatu suo e abbaidende a fugraverriu at bidu su giogravevanu Duca benende a caddu de su pony cun sa cara irrujada e sena capeddu ldquoMi dispraghet meda su sennor Otisrdquo at naradu isalenadu su pitzinnu ldquoma non potzo chenare finas a cando Vir-ginia mancat Pro praghere non srsquoinchietet cun megus si nos aiat lassadu afidare srsquoannu passadu non bi diat agraveere agravepidu totu custa pelea No mrsquoat a fagraveghere torrare in palas beru Non potzo Non chegravergiordquo

Su ministru no at pogravetzidu fagraveghere a mancu de bischisare a cus-sa conchedda de giogravevanu galanu e lrsquoat cummogravevidu meda sa di-votzione sua pro Virgigravenia tando iscampiendemiddotsi dae su caddu lrsquoat tocheddadu cun gentilesa sa pala e lrsquoat naradu ldquoDuncas Cecil si non cheres torrare in palas pesso chi as a begravennere cun megus ma ti devo buscare unu capeddu in Ascotrdquo

ldquoOhi chie si ndrsquoimportat de su capeddu Deo chegravergio a Virgi-niardquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca riende e ambos duos sunt curtos chirru a srsquoistatzione de sos trenos In cue su sennor Otis at pregontadu a su capuistatzione si aiat bidu in sa banchina carchi pitzinna chi currispondiat a sa descritzione de Virgigravenia ma cuddu no lrsquoat ischidu nagraverrere nudda Semper e cando su capuistatzione at telegrafadu a totu sas istatziones de sa ligravenia e lrsquoat asseguradu chi diat agraveere fatu controllos cuidadosos tando a pustis chi at compo-radu unu capeddu pro su giogravevanu Duca in una butega de roba chi fiat a puntu de abbassare sa serranda su sennor Otis at sighidu chirru a Bexley una bidda chi fiat a bator migravellias prus a largu chi lis aiant naradu chi brsquoandaiant meda sos zigravengaros ca brsquoaiat unu cumonale bastante mannu In cue nchrsquoant fatu pesare sa guagraverdia

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 38: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Su pantaSma de Canterville 38

rurale ma non sunt resessidos a otegravennere peruna informatzione e a pustis de agraveere inghiriadu in totu su pradu ant furriadu sos caddos pro ghirare e nche sunt crogravempidos a Canterville Chase a ora de sas ugravendighi istracos mortos e isanimados Ant agata-du a Washington e a sos gremegraveddighes isetendemiddotlos in srsquooru de su portale cun sas lagraventias allutas ca su viale fiat iscuru meda Finas issos no aiant agatadu perunu arrastu de Virgigravenia A sos zigravenga-ros los aiant agatados in sos campos de Brockley ma sa pitzinna non fiat cun issos e sos zigravengaros aiant craridu chi fiant mograveidos totu in unu cando si fiant abbigiados chi srsquoaiant faddidu sa data de sa Fiera de Chorton e aiant curtu ca timiant a arribbare tropu tardu A nagraverrere su beru si fiant dispragraveghidos meda cando aiant ischidu chi Virgigravenia fiat iscumparta ca fiant reconnoschentes meda cun su sennor Otis chi lis aiat permigravetidu de srsquoacampare in su parcu e bator de issos fiant abbarrados pro agiuare a chircare sa pitzinna Aiant dragadu su lagu de sas carpas e perissiadu totu sa domo ma sena perunu resurtadu Fiat craru chi nessi pro sa note Virgigravenia fiat pegraverdida pro issos e est istadu in una cunditzione de depressione sa prus manna chi su sennor Otis e sos pitzinnos sunt intrados a domo sighidos dae su istalleri cun sos duos caddos e su pony In sa sala de intrare ant agatadu unu grustu de tzeracos assustados e istegraverrida in unu divanu de sa biblioteca bi fiat sa sennora Otis srsquoiscura belle issentida a su terrore e a srsquoanneu in srsquoigraventeri chi sa guvernante betza lrsquoinfundiat sos cherbeddos cun abba de cologravenia Su sennor Otis at insigravestidu a mandigare unu mos-su e at ordinadu sa chena pro totus Est istada una chena trista ca belle nemos bogaiat mutu e finas sos gremegraveddighes fiant impres-sionados e ammasedados ca bi teniant meda a sa sorre Cando ant agabbadu de mandigare su sennor Otis a begravetia de sas sugraveplicas de su giogravevanu Duca at ordinadu a totus de si nche corcare na-rende chi pro cussa note non si podiat fagraveghere nudda e chi srsquoin-cragraves mangianu diat agraveere cramadu a Scotland Yard pro mandare deretu carchi investigadore Progravepiu cando nche fiant essende dae

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 39: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Oscar Wilde39

sa sala de pragravendere su relogravegiu de sa turre at cumintzadu a sonare sa mesunote a srsquougravertimu tocu ant intesu unrsquoistrampada e deretu unu tzichigraverriu unu tronu terrorosu at iscotzuladu sa domo una mugravesica ultraterrena at bantzigadu in srsquoagraveera unu pannellu in sa punta de srsquoiscala est rutu faghende sonu mannu e in su parised-du bianca e isarbulida cun unu cofineddu in manu est essida a campu Virgigravenia Deretu totus sunt curtos a ue fiat issa Sa sen-nora Otis si lrsquoat afrangiada in manera apassionada su Duca lrsquoat afogada cun basos rebestos e sos gremegraveddighes ant fatu unu ballu de gherra agreste a inghigraveriu de totus

ldquoDeus meu pitzinna in ue ses istadardquo at naradu su sennor Otis inchietu meda pessende chi lis aiat fatu carchi brulla tonta ldquoCecil e deo amus inghiriadu totu su logu chirchendemiddotti e mama tua srsquoest assustada de nde mograverrere Non deves fagraveghere prus custas brullasrdquo

ldquoFrancu a su pantasma francu a su pantasmardquo ant tzichirria-du sos gremegraveddighes in srsquoigraventeri chi fiant brinchitende in totue

ldquoCorigheddu gragravetzias a Deus trsquoamus agatadu non ti deves prus allargare dae menerdquo at murmuradu sa sennora Otis e srsquoat basadu sa pisedda chi fiat tremendemiddotsi che fogravegia e lrsquoat allisadu sos pilos in colore de oro chi fiant totu imbojados

ldquoBabburdquo at naradu Virgigravenia segraveria ldquodeo so istada cun su pan-tasma Como est mortu e deves begravennere a lu bigravedere Est istadu malinnu a beru ma fiat dispragraveghidu meda pro totu su chi at fatu e mrsquoat dadu custu cofineddu de prendas galanas in antis de mograver-rererdquo

Totu sa famigravelia si lrsquoat abbaidada cun una meravigravegia muda ma issa fiat meda grae e segraveria e bortende sas palas los at ghiados in srsquoabertura de su pannellu de linna pro ghetare a unu passagravegiu se-gretu astrintu Washington poniat in fatu cun una candela alluta chi aiat leadu dae sa mesa In fines nche sunt crogravempidos a una ghenna manna de linna de chercu prena de craos ruingiados Cando Virgigravenia lrsquoat tocada lrsquoat fata furriare in sos cagravencaros suos

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 40: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Su pantaSma de Canterville 40

graes e totus si sunt agatados in unrsquoaposenteddu bassu cun una cobertura a bograveveda e una ventanedda cun una ferrada Infegraver-chida in su muru brsquoaiat una lograveriga manna manna de ferru e in sa lograveriga fiat incadenadu unrsquoischegraveletru romasu istegraverridu in su pa-mentu de pedra chi pariat in chirca de agarrare cun sos pograveddi-ghes longos sena carre una bajone antiga e una broca chi nche fiant tropu a largu Sa broca de seguru unu tempus fiat prena de abba ca in intro brsquoaiat logoddana Non brsquoaiat nudda in sa bajone si no unu muntone de prugraveere Virgigravenia srsquoest inghenugrada a faca a srsquoischegraveletru e giunghende sas manos minoreddas at cumintzadu a pregare a sa muda in srsquoigraventeri chi sos agraveteros abbaidaiant ispan-tados sa tragegravedia terrorosa chi como nde lis fiat istadu iscobiadu su segretu

ldquoMirsquordquo at giuiladu totu in unu unu de sos gremegraveddighes chi aiat abbaidadu a foras de sa ventana pro chircare de cumpregravendere in cale ala de sa domo fiat postu srsquoaposentu ldquoMirsquo srsquoagraverbore de megraven-dula chi fiat totu alligiadu como est froridu Nche resesso a bigravedere sos frores in sa lughe de sa lunardquo

ldquoDeus lrsquoat dadu su perdonurdquo at naradu Virgigravenia in manera grae cando srsquoest arritzada e una lughe galana pariat chi li fiat alluende sa cara

ldquoUnrsquoagravenghelu sesrdquo at tzichirriadu su giogravevanu Duca e lrsquoat gheta-du sos bratzos a fugraverriu de su tzugru e si lrsquoat basada

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 41: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Oscar Wilde41

VII

Bator dies a pustis de custa tzucada curiosa unrsquoacumpangia-mentu est mograveidu dae Canterville Chase a ora de sas ugravendighi de note Su carru cun su baule lu tiraiant bator caddos nieddos e cada caddu teniat in conca unu pubusone bagraventzigamiddotbagraventziga de pinnas de istrutzu e su baule de prumu fiat cugugiadu cun una capa elegante purpurina in ue fiant bodrados in oro sos sigravembu-los aragraveldicos de sos Canterville A costagravegiu de su carru cun su baule e de sas carrotzas caminaiant sos tzeracos cun sas faras al-lutas e totu sa professone fiat meravigiosamente impressionante Lord Canterville fiat su cabu atitadore ca fiat begravennidu dae Galles progravepiu pro sighire srsquointerru e fiat segraveidu in sa prima carrotza paris cun Virginiedda Pustis beniat su ministru de sos Istados Unidos cun sa mugere tando Washington e sos tres pitzinnos e in srsquougraver-tima carrotza sa sennora Umney Totus pessaiant chi sigomente su pantasma lrsquoaiat assustada pro prus de chimbanta annos de sa vida sua teniat su deretu de lrsquoacumpangiare in srsquougravertimu viagravegiu Aiant istuvadu una fossa funduda in unu tretu de su campusantu progravepiu suta de srsquoeni betzu e srsquooratzione de mortu lrsquoat legraveghida su Rev August Dampier in sa manera prus notagravebile Cando sa tze-rimogravenia est agabbada sos tzeracos cunforma a una costumagravent-zia antiga osservada in sa famigravelia Canterville nchrsquoant mortu sas faras e cando nche fiant falende su baule in sa tumba Virgigravenia est andada a dae in antis e brsquoat imbaradu una rughe manna fata de frores de megravendula biancos e rosa Comente sa pitzinna at fatu

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 42: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Su pantaSma de Canterville 42

custu sa luna est essida dae segus de una nue e at prenadu su campusantu minoreddu cun sa prata sua muda e in unu paden-teddu a largu unu rusinnolu at cumintzadu a cantare Issa at pes-sadu a sa descritzione chi su pantasma aiat fatu de su Giardinu de sa Morte sos ogros si lis sunt infustos de lagravegrimas e belle no at bogadu mutu cando fiant ghirende a domo

Srsquoincragraves mangianu in antis chi Lord Canterville esseret torra-du a tzitade su sennor Otis at tentu unrsquoarresonada cun issu a pitzu de sas prendas chi su pantasma aiat dadu a Virgigravenia Fiant progravepiu meravigiosas mescamente una cannaga de rubinos cun una mon-tadura antiga a sa venetziana unrsquoesemplare istraordinagraveriu de su segraveculu 16 e teniant unu valore gasi mannu chi su sennor Otis te-niat iscrugravepulos medas a permigravetere a sa figravegia de los atzetare

ldquoLord istimadurdquo at naradu ldquogiai lrsquoisco chi in custu logu su deretu de manumorta srsquoagraveplicat a sos pendugravelighes comente a sos terrinos e cumprendo bene chi custas prendas sunt o diant degraveve-re egravessere benes de famigravelia La devo pregare duncas de si nche los leare a Londra e de los cunsiderare petzi comente una par-te de sa propiedade sua chi lrsquoest torrada in tzircustagraventzias curio-sas Pro su chi pertocat figravegia mea issa est petzi una pitzinna e at mustradu so cuntentu de lu nagraverrere pagu interessu a beru pro custos atzessograverios de lussu inugravetile In prus mrsquoat informadu sa sen-nora Otis chi lu devo nagraverrere nde cumprendet de arte mdashca at tentu su privilegravegiu de si nche colare prus de unrsquoierru in Boston cando fiat pitzinnamdash chi custas prendas si balent a beru meda e bendendemiddotlas si diat pogravedere otegravennere un preju artu meda Cunsi-derende custu Lord Canterville so seguru chi vostegrave cumprendet cantu impossigravebile diat egravessere pro mene a permigravetere chi abbarrent in su possessu de unu cumponente de sa famigravelia mea e de seguru totu custos gigios e giogos vanos mancari adatos o netzessagraverios a sa dinnidade de srsquoaristocratzia britagravennica diant egravessere foras de logu de su totu pro sos chi sunt istados pesados in sos printzigravepios severos e creo immortales de sa simplitzidade republicana For-

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 43: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Oscar Wilde43

sis dia degravevere nagraverrere chi Virgigravenia est disigiosa meda chi vostegrave li permitat de mantegravennere su cofinu comente ammentu de srsquoante-passadu suo malassortadu ma pagu abbistu Sigomente est antigu meda e duncas consumidu forsis vostegrave podet pessare chi siat giustu a acuntentare custa dimanda Pro su chi mi pertocat cun-fesso chi so meravigiadu meda chi unu de sos figravegios meos mustret simpatia pro una carchi forma de medievalismu e petzi lu potzo cumpregravendere cun su fatu chi Virgigravenia est nagraveschida in unu de sos trighigravengios bostros a pustis de pagu chi sa sennora Otis fiat ghi-rada dae unu viagravegiu a Atenerdquo Lord Canterville at ascurtadu segraveriu meda su discursu dinnu de su ministru tirendemiddotsi cada tantu sos mustatzos murros pro cuare unu bischisu involuntagraveriu e cando su sennor Otis at agabbadu lrsquoat astrintu sa manu cun amistade e lrsquoat naradu ldquoSennore meu istimadu sa figighedda sua galana at regravendidu a srsquoantepassadu meu disditzadu Sir Simon unu ser-vigravetziu importante a beru e deo e sa famigravelia mea semus a beru in degravepidu cun issa pro su coragravegiu e srsquoatrivimentu meravigiosu suo Sas prendas est craru sunt suas e diagraventzine deo creo chi si dia egravessere gasi sena coro de bi nche las leare cussu fulanu malinnu si nche diat essire dae sa tumba in su giru de pagu tempus e mi diat fagraveghere fagraveghere una vida de inferru Cantu a su fatu chi diant egravessere benes ereditagraverios non brsquoat nudda chi siat ereditagraveriu si non si nde faeddat in unu testamentu o in unu documentu legale e nemos ischiat de srsquoesistegraventzia de cussas prendas Deo lrsquoasseguro chi no apo pro cussas prendas prus pretesas de su maistru de sala suo e cando Virgigravenia at a egravessere manna deo creo chi at a egravessere cuntenta de si pogravennere cosas galanas In prus vostegrave sennor Otis srsquoest ismentighende chi at comporadu sa mobigravelia e su pantasma totu paris e cale si siat cosa siat apartegravennida a su pantasma est co-lada a su possessu suo ca cale si siat cosa apat fatu su pantasma in su passadissu a de note pro sa lege fiat una pessone morta e vostegrave at otentu sa propiedade sua a cogravemporurdquo

A su sennor Otis lrsquoat postu anneu su refudu de Lord Canter-

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 44: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Su pantaSma de Canterville 44

ville e lrsquoat pregadu de torrare a leare in cunsideru sa detzisione sua Ma cussu nogravebile de carategravere bonu est abbarradu firmu in su pessu suo e in fines at cumbintu su ministru a permigravetere a sa figravegia de si mantegravennere su donu chi su pantasma lrsquoaiat fatu E cando in su beranu de su 1890 sa giogravevana Duchessa de Cheshi-re in ocasione de su cojuiu suo est istada presentada a su prima festa de corte de sa Reina sas prendas sunt istadas ammiradas dae totus Ca Virgigravenia aiat retzidu sa corona nobiliare chi est su pregravemiu de totu sas pitzinnas americanas bonas e si fiat cojuada cun srsquoamoradu suo in pessu issu fiat devegravennidu majore de edade Ambos duos fiant gasi galanos e srsquoammaiant gasi meda srsquounu cun srsquoagravetera chi totus fiant cuntentos de custu cojuiu francu sa Mar-chesa betza de Dumbleton mdashchi aiat proadu a si nche leare su Duca pro una de sas figravegias suas sena cojuadas e aiat ammaniadu sa bellesa de tres festas cun cussa ideamdash e curiosu a lu nagraverrere su sennor Otis etotu Su sennor Otis li teniat a beru gegraveniu a su Duca ma in ligravenia teograverica no lrsquoagradaiant sos tigravetulos nobiliares e a la nagraverrere cun sas paragraveulas suas etotu ldquobrsquoat de tigravemere chi in mesu de sas influegraventzias isnerviadoras de unrsquoaristocratzia chi amat su praghere srsquoismegraventighent sos printzigravepios beros de sa simplitzidade republicanardquo Custas riservas perograve in fines sunt begravennidas mancu e deo creo chi cando srsquoest agatadu caminende in sa navada de sa cregravesia de Santu Giorgi in Pratza de Hannover non brsquoaiat in totu srsquoInghilterra unrsquoogravemine prus bragosu de issu

Su Duca e sa Duchessa in pessu torrados dae su viagravegiu de ispo-sos sunt tzucados a Canterville Chase e srsquoin cras de sa crogravempida issoro sunt andados a merie a passigiare in su campusantu so-litagraveriu a curtzu a su padente de pinos Brsquoaiat agravepidu unu muntone de problemas a sa prima pro detzigravedere ite iscritzione pogravennere in sa losa de Sir Simon ma in fines srsquoaiat leadu su pessu de isculpire petzi sas initziales de su nugravemene de su gentilogravemine e su versu de sa ventana de sa biblioteca Sa Duchessa at leadu unas cantas ro-sas galanas chi at ispartu in sa tumba Sunt abbarrados pro unu

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 45: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Oscar Wilde45

pagu pustis ant cumintzadu a passigiare in su presbitegraveriu derrutu de srsquoabbadia betza Sa Duchessa srsquoest segraveida subra de una colunna ruta in srsquoigraventeri chi su maridu srsquoest istegraverridu a pees suo pipende una sigareta e ammirende sos ogros suos bellos Totu in unu nchrsquoat fu-liadu sa sigareta lrsquoat agarradu sa manu e lrsquoat naradu ldquoVirgigravenia una mugere non diat degravevere agraveere segretos pro su maridurdquo

ldquoCecil istimadu Deo no apo segretos pro tenerdquoldquoEja tue nde tenesrdquo at rispostu issu bischisende ldquotue no mrsquoas

naradu mai ite brsquoat capitadu cando ses abbarrada inserrada cun su pantasmardquo

ldquoNo lrsquoapo naradu mai a nemos Cecilrdquo at naradu Virgigravenia segraverialdquoGiai lrsquoisco ma tue a mie lu dias pogravedere nagraverrererdquoldquoPro praghere no mi lu pedas Cecil non ti lu potzo nagraverrere

Srsquoiscuru Sir Simon Li devo meda a beru Eja non rias Cecil a beru li devo meda Issu mrsquoat fatu bigravedere ite est sa Vida e ite cheret nagraverrere sa Morte e pro ite srsquoAmore est prus forte de ambos duosrdquo

Su Duca srsquoest pesadu e srsquoat basadu sa mugere cun carinnuldquoPodes agraveere su segretu tuo finas a cando deo apo su coro tuordquo

at murmuradu issuldquoLrsquoas agravepidu semper CecilrdquoldquoE tue una die lrsquoas a contare a sos pitzinnos nostros no est a

berurdquoVirgigravenia srsquoest fata ruja

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40

Page 46: Òpera traduida cun s’agiudu de sa - Sardegna … · stàntzias misteriosas a beru. Su corpus suo no l’ant mai agatadu, ... tus. Apo semper pessadu chi su disterru est s’ùnica

Oscar Wilde46

Capigravetulos

I 5II 11III 15IV 23V 29VI 35VII 40