ORAN ANALİZİ

8. VE 9. HAFTA

Genel Olarak Oran Analizip Oran analizi tekniğinin amacı,

finansal tablo kalemlerinin aralarındakianlamlı ve yararlı ilişkilerden yolaçıkarak bir işletmenin cari finansaldurumunu, faaliyet sonuçlarını, borçödeme gücünü, varlıkların verimliliğini,karlılığını, etkinliğini ve yönetiminyeterliliğini değerlendirmektir.

Genel Olarak Oran Analizip Oran, mali tablolarda yer alan iki kalem

arasındaki ilişkinin matematiksel ifadesi olaraktanımlanabilir.

p Finansal tablolardan bu şekilde bir çok oranhesaplamak mümkündür.

p Ancak amaç çok sayıda oran hesaplamak değil,anlamlı ve yararlı ilişkileri ortaya çıkartabilecekoranları hesaplayıp analize tabi tutmaktır.

p Bilanço ya da gelir tablosu kalemlerinin anlamlıseçilmesi, analizcinin cevaplandırmak istediğisorulara cevap verebilecek nitelikte oranlarınhesaplanması gerekmektedir.

Genel Olarak Oran Analizip Birbirine oranlanan kalemlerin hepsi aynı

finansal tabloda olabileceği gibi farklıfinansal tablolardan da olabilir.

p Tek başına bir oran herhangi bir anlamifade etmez.

p Oran ancak herhangi bir standartla veyaölçüyle mukayese edildiğinde anlamkazanır.

p Ancak, bu şekilde hesaplanan oranınyeterliliği konusunda bir yorumyapılabilir.

Genel Olarak Oran Analizip Oranlar yorumlanırken dikkate alınması

gereken ölçü veya standartlar:n İşletmenin geçmiş faaliyet dönemleriyle ilgili

olarak hesaplanmış oranlar,n Rakip ve başarılı işletmelerin oranları,n Bütçelenmiş verilere dayanılarak hesaplanan

oranlar,n İşletmenin faaliyette bulunduğu sektöre ait

oranlar veya standartlar.

Genel Olarak Oran AnalizipOranlar, işletme faaliyet sonuçları ile

mali durumunu değerlendirmedekikullanım amaçları dikkate alınaraksınıflandırılır.

p Bu sınıflandırmaya göre oranlaraşağıdaki biçimde sınıflandırılabilir:n i) Likidite oranların ii) Mali yapı oranların iii) Faaliyet oranların iv) Kârlılık oranları

Likidite Oranları

p Likidite oranları, işletmenin kısa vadeliborç ödeme gücünü ölçmek, diğer bir ifadeile likidite riskini değerlendirmek, netçalışma sermayesinin yeterli olupolmadığını saptamak için kullanılır.

p Bir işletmenin kısa vadeli borçlarınıödemede kullanabileceği varlıklar likitvarlıkları ifade eder ve bunlar daişletmenin dönen varlıklarıdır.

Likidite Oranları

Likidite Oranları

p Asit-Test Oranı= (Dönen Varlıklar -Stoklar) / Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar

Likidite Oranları

p Nakit Oran= Hazır Değerler + Menkul Kıymetler/ Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar

Likidite Oranları

p Net İşletme Sermayesi= Dönen Varlıklar - KısaVadeli Yabancı Kaynaklar

Mali Yapı Oranlarıp İşletmenin gerek uzun vadeli borçlarının

anapara ve faizlerinin ödenipödenemeyeceğinin analizinde ve gereksekaynaklardan yararlanma derecesininbelirlenmesinde bu oranlardanyararlanılmaktadır.

p Diğer bir ifadeyle, mali yapı oranları,işletmenin öz kaynağının yeterli olupolmadığı, kaynak yapısı içinde borç öz kaynakyapısının dengesi konularında bilgi sağlarlar.

Mali Yapı Oranları

Mali Yapı Oranları

Mali Yapı Oranlarıp Özsermaye Çarpanı

p Bu oran, aktif toplamının, özsermayenin kaç katıolduğunu gösterir.

p Bu oranın düşük olması firmanın lehine birdurumdur.

p Firmanın az borç yükü altında olduğunu gösterir.

ÖzsermayeToplamıAktifÇarpanıÖzsermaye =

Mali Yapı Oranları

Mali Yapı Oranları

Mali Yapı Oranları

p Borç Servis Oranı = [Dönem Karı + Faizler +Nakit Çıkışı Gerektirmeyen Giderler] / [Faizler+ Anapara Taksit Ödemeleri (1/(1-t))]

Faaliyet Oranları

Faaliyet Oranlarıp Alacak Devir Hızıp Belirli bir dönemdeki kredili satış tutarının döneme

ait ortalama ticari alacaklara bölünmesisonucunda, ticari alacakların bir dönemde kaç keztahsil edildiği hesaplanır:

Faaliyet Oranları

Faaliyet Oranları

p = 365 / Ticari Borçların Devir Hızı

Faaliyet Oranları

Karlılık Oranlarıp Karlılık analizinde, işletmenin yeterli kar elde

edip edemediği incelenir.p Karlılık, işletmenin kazanç elde etme gücünü

gösterir.p İşletmenin elde ettiği kar büyüklüğü finansal

tablolarda yer almakla birlikte, karın yeterlibüyüklükte olup olmadığını belirlemede yararlıolmazlar. Bunun için karlılık oranlarıhesaplanır.

p Karlılık oranları, karın satışlarla veyayatırımlarla ilişkilendirilmesi yoluylahesaplanmaktadır.

Karlılık Oranları

Karlılık Oranları

Karlılık Oranları

•Formülün payında yer alan büyüklük tümfaaliyet sonuçlarını içeren vergi sonrası karbüyüklüğüdür.• Bu bakımdan hem işletme hem de finansmanpolitikalarının sonuçlarını gösterir.•Bir liralık satış karşılığında elde edilen karınmiktarını gösterir.

Karlılık Oranları

Karlılık Oranları

Du Pont Sistemip Bir firmanın karlılığını belirlemede oranlar

arasındaki karşılıklı etkiler ve ilişkiler DuPont kontrol sisteminde şematik olarakgösterilmektedir.

p Yani bu sistem bir oranı oluşturan oranlararasındaki karşılıklı etkinin firma karlılığınınasıl belirlediğini ortaya koymaktadır.

Du Pont Sistemip Du Pont Sistemi, aktif karlılığı oranını

etkileyen faktörleri gösterir.p Aşağıdaki eşitlik, aktif karlılığını etkileyen

iki faktörü göstermektedir:

Du Pont Sistemip Du Pont Sistemi, özsermayenin karlılığı

oranında değişme yaratan farklı faktörleriortaya çıkarır.

p Aşağıdaki eşitlik, özsermaye karlılığının üçbileşenini göstermektedir:

**ORAN ANALİZİ, İŞLETMEDEKİ GÖSTERGELERİ, İLGİLİ KİŞİ VEYA GRUPLAR**ORANKATEGORİLERİ

İŞLETMEDEKİGÖSTERGELER

İLGİLİ KİŞİ VEYAGRUPLAR

LİKİDİTEFirmanın Kısa SüreliYükümlülükleriniKarşılama Gücü

İşletme RiskiFinansal Risk

· Hissedarlar· Kısa süreli Borç

Veren Kurumlar--------------------- ---------------------

FAALİYETFirma VarlıklarınıYönetme Yeteneği İşletme Riski

· Hissedarlar· Kısa Süre. Borç

Veren Kurumlar· Rakip İşletmeler

----------------------- -----------------------

KALDIRAÇFirmanın BorçlarınıKarşılama Gücü Finansal Risk

· Hissedarlar· İşletme

Yöneticileri· Rakip İşletmeler

----------------------- -----------------------

KARLILIKİşletmenin KarlılıkDurumu Kârlılık

· Hissedarlar· İşletme

Yöneticileri· Rakip İşletmeler

----------------------- -----------------------

YATIRIMBir Yatırım OlarakFirma Potansiyeli

Performans (HisseSenedi Fiyatı /Temettü)

· Hissedarlar· İşletme

Yöneticileri· Rakip İşletmeler

----------------------- -----------------------

Örnek-1

Örnek-1

Örnek-1p Firmanın kısa süreli yükümlülüklerini karşılama

gücünü ölçmede kullanılan oranlardan cari oran1.47 ile sektör standardı olan 1.33’ün üzerindedir.

p Likidite oranı ise 0.96 ile yine sektör standardıolan 0.86 oranını geçmiştir.

p Bu durumda firmanın likidite gücünün iyigöründüğü söylenebilir.

p Mali yapıyı incelemek gerekirse; öz kaynakkullanım düzeyini gösteren öz kaynakların aktiflertoplamına oranı incelendiğinde, 0.55 olan işletmeoranının sektör standardının üzerinde olduğugörülmektedir.

Örnek-1p Firmanın Toplam Borçlarının aktifler toplamına

oranı ile kısa vadeli yabancı kaynaklarının aktiflertoplamına oranları uzun süreli yabancı kaynakkullanımı olmadığından aynı çıkmıştır.

p Bu oranlar toplam aktifin ne kadarının kısasürekli yabancı kaynakla finanse edildiğinigöstermektedir.

p Bu oranlar 0.45 olarak bulunmuştur ve sektörstandart oranlarıyla karşılaştırıldığında sektörüngerisinde kalındığı görülmektedir. Firmanınborçlarının tamamı kısa sürelidir. Ancak yine dekısa süreli borç düzeyi bile sektörün gerisindekalmaktadır.

Örnek-1p Genel olarak firmanın likidite gücü iyi

olmakla beraber, riskten kaçınandolayısıyla öz kaynak kullanımına fazlayer veren bir işletme görünümü vardır.

p Firmanın borçlanmanın olumlu etkisindenyararlanabilmesi için borçlanmaya dahafazla yer vermesi ve borçlarının birkısmını da uzun süreli olarakgerçekleştirmesi önerilebilir.

Örnek-2p Aşağıdaki verileri kullanarak bilançodaki bilinmeyen

kalemleri hesaplayınız (1 yıl = 360 gün).

Borçlar/Özkaynaklar 0,6

Cari Oran 1,2

Aktif Devir Hızı 1,5

Alacakların Ortalama Tahsil Süresi 40 gün

Brüt Kar Marjı 0,30

Stok Devir Hızı 6

Örnek-2Aktifler Pasifler

Hazır Değerler ??? Kısa Vadeli Borçlar ???

Alacaklar ??? Ödenmiş Sermaye 10.000

Stoklar ??? Kar Yedekleri 20.000

Duran Varlıklar(Net)

???

Toplam Aktifler ??? Toplam Pasifler ???

Örnek-2p 0,60 = Borçlar/(10.000+20.000)p Borçlar = 18.000 TL

p Top.Aktifler=Top.Pasifler= 18.000+30.000=48.000

p 1,5=Satışlar / 48.000p Satışlar = 72.000 TL

p SMM = Satışlar (1-Brüt Kar Marjı)p SMM = 72.000 (1-0,30)p SMM = 50.400 TL

Örnek-2p SDH = 50.400 / Stoklarp Stoklar = 8.400 TL

p 40 = 360/ADHp ADH = 9p 9 = 72.000 / Alacaklarp Alacaklar = 8.000 TL

p 1,2 = Dönen Varlıklar / 18.000p Dönen Varlıklar = 21.600p Hazır Değerler = 21.600–(8.000+8.400) = 5.200 TL

p Duran Varlıklar = 48.000 – 21.600 = 26.400 TL

Örnek-2Aktifler Pasifler

Hazır Değerler 5.200 Kısa Vadeli Borçlar 18.000

Alacaklar 8.000 Ödenmiş Sermaye 10.000

Stoklar 8.400 Kar Yedekleri 20.000

Duran Varlıklar 26.400

Toplam Aktifler 48.000 Toplam Pasifler 48.000