Bitki besin maddelerini bünyesinde organik bileşikler halinde bulunduran, toprağın fiziksel

ve kimyasal yapısını düzelterek bitki besin maddelerinin alımını kolaylaştıran, canlılara ait (bitki ve hayvan) atıklardan veya yan ürünlerinden hazırlanmış bir üründür.

ORGANİK GÜBRELERORGANİK GÜBRELER

Kaynak % N % P2O5 % K2O Yarayışlılık

Ahır gübresi

0,5-1,0 0,15-0,20 0,5-0,6 Orta

Tavuk gübresi

2,87 2,90 2,35 Orta-hızlı

Kompost 1.5-3.5 0.5-1.0 1.0-2.0 Yavaş

At gübresi 0.3-2.5 0.15-2.5 0.5-3.0 Orta

Kemik unu 0.7-4.0 18.0-34.0 0. Yavaş-orta

Kan tozu 12.0 1.5 0.57 Orta-hızlı

Deniz yosunu

0. 0. 4.0-13.0  

Odun külü 0. 1.0-2.0 3.0-7.0 Hızlı

Pamuk toh.küs.

6.0 2.0 1.0 Yavaş

BAZI ORGANİK MATERYALLERİN BESİNBAZI ORGANİK MATERYALLERİN BESİN MADDESİ İÇERİKLERİMADDESİ İÇERİKLERİ

Organik gübre toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik verimliliğini kalıcı olarak arttırmada etkilidir.

Faydalı mikroorganizmaları arttırdığı için Faydalı mikroorganizmaları arttırdığı için patojenlere karşı bitkiyi korur.

Hastalık ve zararlılara karşı Hastalık ve zararlılara karşı bitkinin direncini arttırır.

Suyun daha uzun süre toprakta toprakta tutulmasını sağlar.tutulmasını sağlar.

ORGANİK GÜBRELERİN FAYDALARIORGANİK GÜBRELERİN FAYDALARI

Topraktaki yararlı solucanların sayısını arttırır,

böylece toprağın biyolojik olarak karışması

gerçekleşir.

Toprakların yapısını iyileştirdiği için bitki köklerinin kolayca yayılmasını sağlar.

Bitkisel üretimde verim ve kaliteyi arttırır.

Toprağa organik madde ve besin elementleri kazandırarak, çeşitli nedenlerle doğal verimliliklerini yitirmiş toprakların zamanla

tekrar eski durumlarına kavuşturulmasını sağlar.

Toprakta yaşayarak havanın moleküler

azotunu bağlayan bazı bakterileri teşvik eder.

Bitki besin maddelerinin geriye dönüşümlü olarak toprakta tutulmasını sağlar.

İçerdiği azot, fosfor ve potasyum sayesinde suni gübre kullanımını azaltır.

Toprağa hümik ve fülvik asitler kazandırır.

Üreticilerimiz tarafından kullanılan en yaygın organik madde ahır gübresidir.

Ahır gübresi, ahır hayvanlarının sıvı ve katı dışkıları ile yataklıklarının karışımından oluşan bir

gübredir.

Sığır At Eşek Koyun

TON 5.7 3.3 1.6 0.5

Ülkemizde ahır gübresinin %50 si tezek

olarak kullanılır,%15 i toprağa

verilir,geri kalanı ise değerlendirilmez.

Kaynak: Aydeniz ve Brohi.1991

Ahır gübresi, topraktaki humus miktarını ve

kolloidal maddeleri artırır.

Toprağa yararlı bakteriler katar ve onların

çoğalması için uygun toprak şartları sağlar.

Toprak için uzun süreli bir azot

kaynağıdır.

Ahır gübresinin ürün artırmadaki etkisi

azalarak 3-4 sene devam eder.

Toprağın katyon alış-veriş kapasitesini artırır.

Asit karakterini düzeltir ve erozyondan korunmasına yardımcı olur.

Tavuk gübresi, azot içeriği yönünden diğer çiftlik

gübrelerine oranla daha değerlidir.

Nem içeriği az ve kuru madde miktarı yüksektir.

Ancak doğrudan kullanılması durumunda bitkide yanmalara neden olabilir.

Bu nedenle toprağa az miktarda uygulanarak, veya sap, saman, turba ve yosun ile karıştırılarak bitki besin düzeyi seyreltilip kullanılabilir.

Materyal   % Ppm

OrganikMadde

N P K Ca Mn Fe Mg Zn Cu

TavukGübresi

42.41 2.22 1.69 1.28 5.53 0.68 1993 496 372 52

ÇiftlikGübresi

28.58 1.18 0.37 0.75 0.51 0.59 2524 276 112 27

Tavuk Gübresi ve Çiftlik Gübresinin Organik Madde ve Bitki Besin Maddesi İçerikleri

Tarımsal işletmeden veya işletme dışından gelen bitkisel ve hayvansal kaynaklı tüm organik atıklar kompost yapımında kullanılır.

Bitkisel saplar, yapraklar, yabancı otlar, mutfak atıkları kompost yapımı için uygundur.

özellikler İstenilen değerler

C:N Oranı 25-30

Partikül büyüklüğü Havalandırılan sistemlerde 10 mm, uzun yığınlar ve doğal havalandırma koşullarında 50 mm

Nem içeriği % 50-60

Hava akışı Oksijen içeriğinin % 10-18 arasında olması sağlanmalı

Isı 55-60 C

PH 5,5-9,0

Yığın yüksekliği Doğal havalandırma yapılacaksa, 1,5 m yükseklik, 2,5 m genişlik ve istenilen uzunlukta yığınlar yapılır.

Mikrobiyolojik aktivite

Selülotik fungus ve bio gübreler

İdeal Bir Komposta Ait Özeliklerİdeal Bir Komposta Ait Özelikler

Gelişmelerini tamamlamamış yeşil haldeki kimi bitkilerin toprakla karıştırılmalarına yeşil gübreleme ve bu iş için kullanılan bitkilere yeşil gübre bitkileri denir.

Yeşil gübre olarak kullanılacak bitkiler, kısa sürede çabuk gelişen, bol sap ve yaprak veren, kökleri oldukça derine giden, tohumu ucuz, tarımı kolay ve az giderli ürünlerden seçilir.

Bu gibi bitkiler, kendilerinden sonra ekilecek ürünlerin veriminde % 20-100 artış sağlayabilirler.

İnsanların katı ve sıvı dışkılarına fekal denir.

Çin ve Japonya gibi Uzakdoğu ülkelerinde çok eski

devirlerden beri, toprakların verimliliğini artırmak ve daha

fazla ürün almak için, insanların katı ve sıvı dışkılarından

oluşan fekali doğrudan doğruya tarlaya verdikleri bilinmektedir.

Hindistan’da da aynı amaçla fekal kullanılmaktadır.

Fekal daha çok kompost yapılarak değerlendirilir

Fekalin tohum ve bitkilere olabilecek sakıncalarını en aza indirebilmek için sulandırılması ve olgunlaştırılması gerekir.

Kuşların kendi vücut artıkları, yumurtaları ve dışkıları karışık, çürümüş halde bulunur.

Guano bileşimindeki bitki besin madde miktarları, yataklarının yaşına ve o bölgenin iklim koşullarına bağlı olarak değişir.

Deniz kuşlarının dışkıları

ile vücut artıklarının

yüzlerce sene yığılarak

çürümesinden oluşan

organik yapılardır.

Bunun yanında büyük

mağaralarda yarasaların

dışkılarından oluşan

guanolara da

rastlanmaktadır.

Deniz yosunu bir toprak

iyileştirici olmakla birlikte taşıma masraflarının yüksek olması nedeniyle ancak lokal olarak kullanıldığında uygundur.

Deniz yosunu ekstraktlarının yapraktan sprey olarak kullanımı oldukça yaygındır.

Birçok üründe yaprak spreyleri verim artışını sağlamıştır.

Deniz yosunu ekstraktları yaprak spreyleri yanında sıvı gübre olarak da uygulanabilmektedir.

Balık pazarlarında

değerlendirilmesi mümkün

olmayan balıklar ile balık

artıkları organik gübre

olarak değerlendirilirler.

Balık artıkları, hem sterilize edilmek hem de

olabildiğince kötü kokusunu giderebilmek için

önce buharda pişirilir daha sonrada

öğütülerek un haline getirilir.

Yüksek oranda azot, aşağı yukarı bütün mikro

elementler ve aminoasitler ile birçok vitamin

özellikle de B vitamini kompleksleri içeriyor

olması balık ununun yararlarıdır.

Kemikler fosforca zengindir.

Kemik doğrudan doğruya toprağa verildiğinde ayrışması çok güç olduğundan olabildiğince ince un haline getirilerek gübre şeklinde değerlendirilebilmektedir.

Kemikte yaklaşık olarak yüzde 10 oranında bulunan yağ, kemikteki fosfatın toprakta ayrışmasını yavaşlattığından gübreleme açısından bu yağın uzaklaştırılması tercih edilir.

Mezbahalarda hayvan kesiminden ortaya çıkan kanın kurutulup öğütülmesiyle elde edilir.

Kan tozu toprağa verildiğinde süratle bitki

tarafından kullanılabilir hale geçer.

Bu özelliğinden dolayı kan tozu, diğer organik gübre materyallerinden daha üstündür ancak daha pahalı ve kullanım miktarı azdır.

Hayvanların kesiminden arta kalan tırnak ve

boynuzların öğütülmesiyle elde edilir. Boynuz ve tırnaklarda keratin olduğu için çok

ince toz haline getirilmiş olsalar da toprakta çok

yavaş ayrışırlar. Bu nedenle topraktaki etkileri çok yavaş olup,

dört beş sene devam eder.

Tütün işleyen fabrikalarda ince toz, yaklaşık olarak %6 potasyum ve oldukça az miktarda da azot (%2) içerir.

Tütün tozu, kompost yapımında kullanılır

Yağı çıkarılmak üzere preslenmiş pamuk çiğidi küspesi, hayvan yemi olarak değerlendirildiği gibi gübre olarak da kullanılabilir.

PAMUK ÇİĞİDİ KÜSPESİ VE DİĞER ENDÜSTRİPAMUK ÇİĞİDİ KÜSPESİ VE DİĞER ENDÜSTRİ ÜRÜNLERİ ATIKLARIÜRÜNLERİ ATIKLARI

Topraktaki etkisi oldukça yavaş olan pamuk çiğidi küspesi toprağa verildiğinde bitkiye yarar sağlar.

Diğer bitkisel yağ elde edilen fabrika artıkları da gübre olarak değerlendirilmekle beraber, daha çok hayvan yemi olarak kullanılmaktadır.

Çöp; evlerden, işyerlerinden, kamu kurum ve

kuruluşlarından ve ortak kullanılan altyapı

tesislerinden toplanan atıkları kapsar.

Tarımsal anlamda ele alındığında, çöplerin iyi değerlendirilme şekli, toplanma ve

biriktirilmesinde bazı kural ve tekniklere uymak şartıyla uygun bir yöntemle kompost elde edilerek kullanılmasıdır.

Çay fabrikalarında elde edilir. Kompost şeklinde değerlendirilen gübrelerdir. Azot bakımından zengindir.

Organik Gübreler

N P K

Çöp gübresi 0.58 0.120 0.60

Çay Atığı 2.67 0.172 1.40