Upload
others
View
5
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
27
XXX XXX
26 Phryso maart 2014
PaardenPortret fokkerij
Normaal gesproken besteedt Phryso in het fokkerijnummer aandacht aan de kampioen van de Hengstenkeurig. Afgelopen twee jaar stond zo de hengst Norbert 444, de familie Van der Zee en het dekstation van Van Manen in de spotlights. Voor dit nummer leek het een mooie gelegenheid om een portret te maken van de reservekampioen én zoon van Norbert: Hette 481. Het is een portret geworden van de hengst, zijn moederlijn en zijn fokkers.
tekSt en foto’S: JANNA KROES
‘Hette was een goed veulen, maar dekhengst had ik niet direct verwacht’
Hette 481
Aansprekende reserve
Die fokkers, familie Van der Zijpp
uit Terkaple, namen drie keer
stralend bloemen en felicitaties
in ontvangst. Bij Hette’s aanwijzing,
goedkeuring en reservekampioenschap.
Menig hengstenhouder wenst zich zo’n
droomdebuut van zijn nieuwbakken
hengst. Hette 481 slaagde als echte
allrounder: Hij is aansprekend en correct
in zijn exterieur, gaf de ruiters een goed
gevoel en toonde in alle disciplines
aanleg. Hij slaagde dan ook als verrich-
tingstopper van de afgelopen jaargang.
Dan een paar maanden daarna direct het
reservekampioenschap op je naam
schrijven, tussen al die sterke en veel
ervarener concurrenten, dat is een
prestatie op zich.
Thuis in Terkaple beleeft het gezin Van
der Zijpp als geheel de Friezenfokkerij en
hobby, de keuringen en de vreugde rond
alle hoogtepunten. Op het grote, in 2010
nog uitgebreide boerenbedrijf werken de
twee zonen Anne en Roelof samen met
vader Johannes en moeder Eppie in
maatschap. Van der Zijpp: ‘We hebben in
totaal zo’n 400 dieren en melken er 200.
De komende tijd willen we nog graag
uitbreiden met zo’n 50 melkkoeien. De
nieuwe stallen zijn ruim opgezet, dus de
huisvesting is er. Ik melk niet iedere dag
meer mee, maar heb de hele dag wel
bezigheid in en rond het bedrijf. ’Er zijn
een vijftal Friezen op dit moment. Uit de
lijn van Hette, vroeger Gerke Z., is niets
meer over. Maar gaandeweg duikelen we
nog foto’s op uit de moederlijn.
Nynke WiekeDe familie Van der Zijpp kreeg bekendheid
in de Friezenfokkerij toen in 2007 hun
driejarige, zelf gefokte Nynke Wieke (Beart
411 x Nykle 309) het kampioenschap
veroverde op de fokdag van It Greidhyn-
der in Drachten. In datzelfde jaar werd
haar halfbroertje Wiepke Z. (Harmen 424)
kampioen bij de hengstveulens. Het was
één van hun eerste keuringen. Nynke’s
moeder, de merrie Wieke van de G. (stam
70), hadden ze gekocht bij Fokke de Glee
in Vegelinsoord.
‘Ik zit samen met Ruurd de Glee, de broer
van Fokke, op de damclub en praten dan
meer over koeien, paarden en schapen
dan dat we op het damspel letten. Ik
wilde graag een Fries paard kopen. De
Glee had nog wel wat. Dat was Wieke en
Hette 481 (norbert 444 x rindert 406).
fot
o:
jaC
oB
MeL
iSSe
n
2928 Phryso maart 2014
Moederlijn Hette 481Dekhengst Hette heeft een ietwat wonderlijke moederlijn: een Stamboekmoeder die
spoorloos verdwenen lijkt, vervolgens een grootmoeder en overgrootmoeder waar
niet al te veel fok in lijkt te zitten. Vervolgens komen we bij Ljurkje Ster Preferent,
de welbekende grootmoeder van de dekhengsten Karel 370 en Ulke 338. Obe Mous
fokte de Prestatiemoeder en tweevoudig hengstenmoeder Fabiolaa uit zijn Ljurkje.
Ljurkje op haar beurt uit Wilma. Een merrie die veulenboek bleef vanwege een witte
sok. Maar de vaders in de verdere lijn zijn mooi en niet zo vaak gezien in de
afstamming van een dekhengst: Kaey 227, Hylke 186, Tiede 158 en de gewenste
luxe Ynte 130. De stam begint met Alvata Stamboek, onbekende afstamming uit
1907. Zij is moeder van Raletta Stamboek (Prins 109), Raletta is de moeder van de
Modelmerrie Onetta. Zij had een witte kol maar kon toentertijd wel Model worden
verklaard. Zij had slechts een dochter, Berendsje die veulenboek bleef.
zij stond ons wel aan. Haar vader Nykle
309 vond ik een goede hengst.’ Van der
Zijpp had wel een beetje idee bij de
paarden, want thuis op het boerenbedrijf
was er een Fries. Bovendien heeft zijn
vader Anne (nu 94) en woonachtig in
Oranjewoud ook nog steeds een paar
Friese merries uit stam 50.
Paard alleen is naarlingDe Glee adviseerde hem er wel een paard
bij te kopen, want één paard is een
naarling. Van der Zijpp sr. speurde De
Paardenkrant door en vond een advertentie
van een Fries twenter, Trijntje in de
Betuwe. ‘Daar is mijn vader samen met Age
Kalsbeek naartoe gereden. Trijntje, een
Fetse-dochter, was van Florissen. Deze
oudere Friezenfokker leeft inmiddels niet
meer. We vonden het wel een goed
twenter.’ Bij twee paarden bleef het niet.
Trijntje beviel goed en dus wilde de familie
Van der Zijpp ook graag haar enterzusje
Winneke in bezit krijgen. ‘Toen ben ik met
mijn vader opnieuw naar de Betuwe
gereden. Florissen wilde eerst niets van
verkoop weten, maar we hadden de trailer
al mee! Uiteindelijk is het doorgegaan.’
Cursus beoordelenTrijntje werd als driejarige opgenomen in
het stamboek. ‘Tijdens een cursus
beoordelen had ik haar mee en Sybren
Minkema zag in haar toen wel een
Stermerrie. Helaas heeft ze in de training
daarvoor een ongelukje gehad en bleef
altijd iets kreupel. Ster lukte dus niet
meer. Via Eelke Kruis is zij later verkocht.’
Het eerstgeboren veulen op de boerderij
uit Trijntje stikte jammerlijk in het vlies.
‘Ja, ik was daar nog niet zo op bedacht.
Maar ik denk, dat gebeurt me geen tweede
keer dus schaften we een birthalarm aan.
Het tweede veulen, Menno, redde het tot
de Tweede Bezichtiging.’
Winneke J.Volle zus Winneke betekende meer geluk.
Zij werd op de fokdag wel Ster met een
tweede premie. Daar waar Trijntje wat
degelijker, klassieker was, had Winneke
wat meer het rijpaardtype. Winneke haar
eerste veulen in Terkaple was een Tije 401
uit 2003. Helaas is zij afgevoerd met de
heup uit de kom. Daarna volgden twee
hengsten. De in 2006 geboren merrie
Tsjikke Z. (Rindert 406), uiteindelijk
Hette’s moeder, was Winneke’s vierde
nakomeling. Tsjikke heeft nog een één
jaar jongere volle broer, Ype Z. Deze kwam
niet in aanmerking voor Ster. Winneke
werd in 2010 verkocht aan Jippe Holwer-
da. ‘De Friese paardenhobby is voor ons
kleinschalig en moet dat ook blijven. Ik
wil niet meer dan drie paarden hebben.
Dus moet je ook weer wat verkopen.’
Tsjikke Z.Inmiddels had Tsjikke Z. ook de drieja-
rige leeftijd bereikt en zij werd door
Petra Zeelen klaargemaakt voor de
fokdag. Van der Zijpp: ‘Ze stond er niet
goed voor, vond Petra. Tsjikke had een
scheur in de hoef gehad, die nog niet
helemaal dicht was. Petra adviseerde om
haar niet te laten keuren. Dat is ook niet
gebeurd en we hebben haar een jaar later
voor laten brengen. Maar toen was ze
drachtig en deed ze zwaar aan. Eigenlijk
al wat te ver in de dracht achteraf denk
ik. Ze liep ook niet. Op een late keuring
in Ermelo is ze zo alleen stamboek
verklaard’, aldus Van der Zijpp.
Gerke Z.Het jaar erop kreeg Tsjikke haar Norbert-
veulen Gerke Z. Achteraf is het altijd
makkelijk praten. Hadden ze bij Van der
Zijpp direct door dat het een goed veulen
was? ‘Het was wel een goed veulen, maar
dit? Zoiets verwacht je niet’, aldus Van
der Zijpp. Gerke liep zichzelf in de kijker
op de fokdag. Hij haalde een eerste
premie en prima punten: ras 7,5, bouw
7,5, ontwikkeling 7, stap 7 en draf een 8.
‘Hij viel op en Peter Visser wilde hem
kopen. Dat is toen ook gebeurd. In
hetzelfde jaar is ook Hyltsje Z. geboren,
de Norbert uit Nynke Wieke. Die is naar
Louwrens Mellema gegaan. Met hem heb
ik ook de afspraak dat we de hengsten
samen aanhouden. Gerke had hij eigen-
lijk ook moeten hebben. Dat heb ik niet
goed gedaan.’Gerke vertrok dus van het
erf met Peter Visser en kwam uiteindelijk
bij Jan Folmer terecht. Het verdere
verhaal is bekend.
VerdwenenOver Hette’s moeder gaan de wildste
verhalen de ronde. Zo zou ze ergens in
Rusland of Israël zitten en onvindbaar
zijn, nog in Lunteren lopen of inmiddels
geslacht zijn omdat het een stamboek-
merrie was en zo de hengst beschermd
kon worden. ‘Ja, dat hebben wij ook
gehoord. Ik zou het echt niet weten. Jan
Folmer is hier op het erf geweest en heeft
toen geld geboden voor drie paarden.
Tsjikke, haar enter van Norbert, Hette’s
fot
o: a
rC
Hief fa
MiLie Va
n d
er Z
ijPP
Onetta (Ynte 130)
Berendsje (Tiede 158)
Neene (Hylke 186)
Wilma (Kaey 227)
Ljurkje (Ygram 240)
Jetske B. (Bendert 281)
Winneke J. (Fetse 349)
Tsjikke Z. (Rindert 406)
Model Veulenboek Ster Veulenboek Ster Preferent Ster Ster Stamboek
1934 1943 1953 1968 1975 1985 1999 2006
1,57 m / nvt kol
12,70% 1,54 m / 6,84% 2,15%witte sok
1,55 m / 3,71% 1,58 m / 4,88% / 17,2%
1,61 m / 4,30% / 17,8%
1,64 m / 3,71% / 17,8%
Berendsje neene Ster en itje Ster(Held 140)
6 nakomelingen:
jaikjen Ster (eelke 183)
en eelkjen Ster (tabe 203)
6 nakomelingen:Ljurkje, 2 Vb
merries, 2 rb en Grietje
Ster (Ygram 240)
15 nakomelingen:2 Vb merries,
3 Vb hengsten, 1 rb, 1 rb Ster, 2 Stb merries, 4 Stermerries:
Wallie (franke 251), jetske B., katharina
(Bendert 281), Petronella r.
(reitse 272) en Margreta (olof 315),
fabiolaa Ster Pref Prestatie- moeder van Ulke
en karel
9 nakomelingen: 4 Vb hengsten, Mariska M. Ster
(olof 315), Winneke j. Ster en
3 Stb merries
8 nakomelingen: 2 Vb merries, 5
Vb hengsten (wv 2 geen Ster)
1 Stb merrie tsjikke Z.
2 nakomelingen: Hette 2010 en
jildau Z. (norbert 444) 2011
volle zus en een ruin uit Winneke. Het was
een laag bod. Uiteindelijk hebben we wel
ja gezegd. We hadden er toen een paar
teveel en er moest wat weg. Eerlijk is
eerlijk, het was geen topmerrie, maar ze
kwam natuurlijk wel uit een goede
moederlijn. Het stammetje van Karel en
Ulke is immers goed genoeg. Bovendien
vind ik de hengst Rindert in de lijn
positief. Hij heeft een goede sportindex en
dat blijkt nu ook met Hette. Die heeft toch
een hoge verwachtingswaarde en heeft
zelf ook een heel beste test gelopen, ook
al was hij nog maar drie.’
SpijtAchteraf heeft Van der Zijpp wel spijt van
zijn beslissing. ‘Ja, toen wist je nog niet
wat je nu weet. Wie kon toen denken dat
Hette dekhengst zou worden? Het Norbert-
zusje Jildou Z. heb ik zeker spijt van, dat
was best wel een goede merrie. Die had ik
eigenlijk toch wel graag willen houden,
maar helaas. Ook zij is onvindbaar.’
Al met al blijft dit een onduidelijk
verhaal en jammer is het ook. De lijn
daarachter is mooi genoeg. Winneke is
Ster, Jetske B. is Ster en was ook een
goede merrie. Zij was namelijk veulen-
kampioen in Blauwhuis en reserve-jeugd-
kampioen op de Centrale Keuring. Haar
moeder Ljurkje Ster Preferent kennen we
vooral als grootmoeder van Karel 370 en
Ulke 338. Jetske B. is namelijk een
halfzus van de Prestatiemoeder en
tweevoudig hengstenmoeder Fabiolaa
Ster Preferent (Reitse 272). Zo’n merrie
heeft toch niet iedere hengst in zijn
moederlijn!
Hette’s grootmoeder Winneke j. (fetse 349 x Bendert 281) als driejarige en net Ster verklaard.
jetske B. Ster (Bendert 281), samen met haar moeder trijntje (Ygram 240) en eigenaar florissen. jetske was veulenkampioen in Blauwhuis en reserve-jeugdkampioen op de Centrale keuring.
familie Van der Zijpp met nynke Wieke Ster (Beart 411), hoogdrachtig van tsjalle 454.
fot
o:
ar
CH
ief
faM
iLie
Va
n d
er Z
ijPP
PaardenPortret fokkerij