39
Pāhana Nīele Hale o Lono Hui: Iʻa 1 Ka ʻUmeke Kāʻeo Papa 2 Makahiki Kula 2016-2017 Nā:____________________

Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

Pāhana Nīele Hale o Lono

Hui: Iʻa 1

Ka ʻUmeke Kāʻeo Papa 2

Makahiki Kula 2016-2017

Nā:____________________

Page 2: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili
Page 3: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

Ka Pāhana Nīele Hale O Lono

Kā Kākou Nīnau Nui :

He aha ka hoʻolilo o ke kaiaola Hale O Lono i ka makahiki?

Kā Kākou Mau Nīnau Kiko‘ī :

1. He aha nā loli o ke anilā i ka makahiki?

2. He aha nā loli o ka waikai i ka makahiki?

3. He aha ka nui o nā iʻa ma nā loko pākahi ma Hale O Lono?

Page 4: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

Nā Malama O Ka Makahiki

Welehu

Nowemapa / Kēkēmapa

Makali’i

Kēkēmapa / Ianuali

Kā’elo

Ianuali / Pepeluali

Kaulua

Pepeluali / Malaki

Nana

Malaki / ʻApelila

Nā M

alama

HO’

OILO

Nā M

alama

KAU

WEL

A

’Ikuā

ʻOkakopa / Nowemapa

Hilinamā

Kepakemapa / ʻOkakopa

Hilinaehu

ʻAukake / Kepakemapa

Hinaia’ele’ele

Iulai / ʻAukake

Ka’aona

Iune / Iulai

Page 5: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

Nā Kilo Pā Makani

No hea mai ka makani ?

1) E kilo i ka pā makani 2) E huli alo i ka makani 3) E nānā i ke pānānā a e koho i ka ʻaoʻao kūpono o kou huli alo

ʻAʻohe

Ikaika

Aheahe

Komohana

Kona Mala

nai

Hikina

ʻĀkau Koʻo

lau Hoʻolua

Hema

Page 6: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

Nā Kilo Anilā

Kālaʻe

ʻŌmalu

Ua

Lalauahi

Wela

Mehana

Anuanu

Huʻihuʻi

ʻOluʻolu

Ikiiki

Nā Kilo Ua

Ua Nāulu -hoʻomaka koke ka ua, ʻano pōkole ka wā ua

Ua Hoʻokina – lōʻihi ka manawa ua

Mai ka ʻaoʻao

I lalo iho

Kilihune

Kanilehua

Lokuloku

Page 7: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

Nā Ao ‘Ōpua

AO ʻAWE

AO LOA

AO PUAPUA

Ao ʻOniu

Anilā ʻano maikaʻi, anuanu

Anilā ʻoluʻolu, e loli ana ma loko o

hoʻokahi la

Ao Manu

Ao Puaʻa

Anilā ʻoluʻolu

Ao ʻĪlio

Anilā ʻano maikaʻi ma mua o ke anilā

anuanau loa

Ao Pūʻoʻa

Pili i ka ua hōʻeleʻele a me ka hekili

Nā Ao Kiko’ī

Page 8: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

Nā Kilo Kai

Alania Pikipikiʻō ʻŌkaikai Mālie

ʻUwā ka leo Hawewe Nahenahe ʻAʻohe leo

Kai Piha Kai Maloʻo

Page 9: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

Nā I‘a

Pua = 1 ʻīniha (ka lōʻihi o ke kino)

Puaʻama = 3 ʻīniha

Kahaha = 6 ʻīniha

ʻAmaʻama = 8 ʻīniha

ʻAnae = 12 a ʻoi ʻīniha

ʻĀholehole ʻOʻopu

Page 10: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

Welehu

Ø Hoʻomaka nō ka wā Hōʻoilo i ka malama ʻo Welehu

Ø ʻO Lonoikamakahiki hoʻi

Ø Hoʻomaka ka hōʻea o nā holoholona neʻekau

Ø Anilā: m kāʻeuʻeu no ke anilā m nui ana ka ua, pā ikaiaka an aka makani m e hoʻomākaukau i kāu lakeke a me kāu māmalu

Ma Ka Lani Ma Kai Ma Uka

ª Aia ʻo Makaliʻi i ka lani

ª E makaʻala i nā hōkū lele i ka lani

ª Manawa ʻino, anilā ʻino

ª Kaʻi nei nā koholā no ka wā hānau a hānai pēpē

ª Mau nō ka hele kokoke o nā niuhi i ka ʻaekai no ka hānau pēpē

ª Kilo ʻia ana nā kualalau i ka moana

ª Aia paha ʻo Poliʻahu i Mauna A Wākea a me Mauna Loa

ª Makaʻala ʻia ka pehu a nā kahawai mai ka ua nui

ª Liko ka ʻōhiʻa

Māhele Makawalu

Papahulilani Papahulihonua ʻEna makani

Ua hōʻeʻele

Hekili pāmalō

Lapa uila

Wai holo moku

ʻŌlaʻi

Wai lepolepo

Page 11: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

Kilo Papahulilani Lā __________________

Ke Anilā

o Kālaʻe o Ua

o ʻŌmalu o Lālauahi

o Wela o Anuanu

o Mehana o Huʻihuʻi

o ʻOluʻolu

o Ikiiki

Ke ʻAno Ua (Inā ʻaʻohe ua e waiho hakahaka i nā pahu ma lalo iho nei.)

o Kilihune

o Kanilehua

o Lokuloku

o Ua Nāulu

o Ua Hoʻokina

o Mehana

o Anuanu

o Huʻihuʻi

o Mai ka ʻaoʻao

o I lalo iho

AO ʻŌPUA

Ke ʻAno Ka Nui Ke Kala

o Puapua o Liʻiliʻi o ʻAno Nui o Nui

o Loa o Liʻiliʻi o ʻAno Nui o Nui

o ʻAwe o Liʻiliʻi o ʻAno Nui o Nui

Nā Ao Kikoʻī:

o Manu o ʻOnio o Puaʻa o ʻĪlio o Pūʻoʻa

MAKANI

Pā mai nei ka makani? o ʻAe o ʻAʻole

No hea mai ka makani?

He aha ka

ikaika o ka makani

Komohana

Kona Mala

na

i

Hikina

ʻĀkau

Koʻolau

Hoʻolua

Hema

Page 12: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

Lā __________________ Kilo ʻAmaʻama

1. E kilo ma kāu mahele kikoʻī. 2. E helu i ka iʻa ʻamaʻama ma nā loko pākahi.

3. E kākau i ka nui o nā iʻa ma kona nui kūpono.

He aha ka nui o nā iʻa ma nā loko pākahi ma Hale O Lono?

Loko Wī

1 2

3 Pua = _____

+ + =

Puaʻama = _____

+ + =

ʻAnae = _____

+ + =

ʻAmaʻama = _____

+ + = Kahaha = _____

+ + =

Page 13: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

1

2

3

4

8

7

6 5

9

1. E kilo ma kāu mahele kikoʻī. 2. E helu i ka iʻa ʻamaʻama ma nā loko pākahi. 3. E kākau i ka nui o nā iʻa ma kona nui kūpono.

Loko Waena

= + + + + + + + +

Puaʻama = _____

Kahaha = _____

ʻAmaʻama = _____

ʻAnae = _____

= + + + + + + + +

= + + + + + + + +

= + + + + + + + +

Pua = _____

= + + + + + + + +

Page 14: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

Lā ______________ Kilo Iʻa ʻĒ Aʻe

He aha ka nui o nā iʻa ma nā loko pākahi ma Hale O Lono ?

1) E kilo i ka nui o nā iʻa ʻē aʻe ma nā loko ʻekolu. 2) E kākau i ka nui o nā iʻa ma kēlā me kēia loko.

ʻĀholehole

Lok

o Wī

+ + =

ʻOʻopu

+ + =

Hapawai

+ + =

ʻĀholehole

Lok

o ʻŪ

kele

+ + + + + =

ʻOʻopu

+ + + + + =

Hapawai

+ + + + + =

Lok

o W

aena

ʻĀholehole

+ + + + + + + + =

ʻOʻopu

+ + + + + + + + =

Hapawai

+ + + + + + + + =

Page 15: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

Makaliʻi

Ø Aia ke Ala Polohiwa A Kanaloa i kēia malama

Ø Mau nō ke kilo o nā kinolau ʻo Lono

Ø Anilā: m nui ka ua, kūpono ke anilā anuanu no ka hau

Ma Ka Lani Ma Kai Ma Uka ª ʻIke ʻia ka hui hōkū ʻo Makaliʻi i ka lani hikina ma ka wā welo o ka lā

ª I kēia wā ʻo Makaliʻi ka inoa o ka hōkū hele ʻo Venus

ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid

ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

ª ʻŌkaikai a lepolepo ke kai

ª Kāʻeuʻeu loa nā manō a hele koke lākou i ka ʻae kai

ª Kāʻeuʻeu loa nā manini, nā ʻamaʻama a me nā heʻe

ª Hoʻomaka ka wā ʻōpelu

ª He wā no nā wai holo moku a me nā ʻaholo

ª Nā ʻohana ʻōkupukupu: kūpaʻa nō nā hā akā ʻano make nā māhele ʻē aʻe ma muli o ka nui o ka pulu

ª Mōhala nā ʻopuʻu lehua

ª Pua ke kō

Māhele Makawalu

Kekahi wānāna no Makaliʻi: Nui ana nā ānuenue

He aha nā mea kākoʻo mai kēia hoʻolaha malama no kēia wānana?

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________

Page 16: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

Kilo Papahulilani Lā __________________

Ke Anilā

o Kālaʻe o Ua

o ʻŌmalu o Lālauahi

o Wela o Anuanu

o Mehana o Huʻihuʻi

o ʻOluʻolu

o Ikiiki

Ke ʻAno Ua (Inā ʻaʻohe ua e waiho hakahaka i nā pahu ma lalo iho nei.)

o Kilihune

o Kanilehua

o Lokuloku

o Ua Nāulu

o Ua Hoʻokina

o Mehana

o Anuanu

o Huʻihuʻi

o Mai ka ʻaoʻao

o I lalo iho

AO ʻŌPUA

Ke ʻAno Ka Nui Ke Kala

o Puapua o Liʻiliʻi o ʻAno Nui o Nui

o Loa o Liʻiliʻi o ʻAno Nui o Nui

o ʻAwe o Liʻiliʻi o ʻAno Nui o Nui

Nā Ao Kikoʻī:

o Manu o ʻOnio o Puaʻa o ʻĪlio o Pūʻoʻa

MAKANI

Pā mai nei ka makani? o ʻAe o ʻAʻole

No hea mai ka makani?

He aha ka

ikaika o ka makani

Komohana

Kona Mala

na

i

Hikina

ʻĀkau

Koʻolau

Hoʻolua

Hema

Page 17: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

Lā __________________ Kilo ʻAmaʻama

1. E kilo ma kāu mahele kikoʻī. 2. E helu i ka iʻa ʻamaʻama ma nā loko pākahi.

3. E kākau i ka nui o nā iʻa ma kona nui kūpono.

He aha ka nui o nā iʻa ma nā loko pākahi ma Hale O Lono?

Loko Wī

1 2

3 Pua = _____

+ + =

Puaʻama = _____

+ + =

ʻAnae = _____

+ + =

ʻAmaʻama = _____

+ + = Kahaha = _____

+ + =

Page 18: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

1

2

3

4

8

7

6 5

9

1. E kilo ma kāu mahele kikoʻī. 2. E helu i ka iʻa ʻamaʻama ma nā loko pākahi. 3. E kākau i ka nui o nā iʻa ma kona nui kūpono.

Loko Waena

= + + + + + + + +

Puaʻama = _____

Kahaha = _____

ʻAmaʻama = _____

ʻAnae = _____

= + + + + + + + +

= + + + + + + + +

= + + + + + + + +

Pua = _____

= + + + + + + + +

Page 19: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

Lā ______________ Kilo Iʻa ʻĒ Aʻe

He aha ka nui o nā iʻa ma nā loko pākahi ma Hale O Lono ?

1) E kilo i ka nui o nā iʻa ʻē aʻe ma nā loko ʻekolu. 2) E kākau i ka nui o nā iʻa ma kēlā me kēia loko.

ʻĀholehole

Lok

o Wī

+ + =

ʻOʻopu

+ + =

Hapawai

+ + =

ʻĀholehole

Lok

o ʻŪ

kele

+ + + + + =

ʻOʻopu

+ + + + + =

Hapawai

+ + + + + =

Lok

o W

aena

ʻĀholehole

+ + + + + + + + =

ʻOʻopu

+ + + + + + + + =

Hapawai

+ + + + + + + + =

Page 20: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

Kāʻelo

Ø Hoʻomaka ka hoʻomoe o ka wā o Lono

Ø ʻO Kāʻelo ka wāwae ʻo ka hui hōkū ʻo Wākea

Ø Anilā: m mau nō ke anialā Hoʻoilo m he wā pulu (ʻelo)

Māhele Makawalu

He ʻŌlelo Noeau : Puleileho ke kai o Kāʻelo ʻŌkaikai ke kai i ka malama ʻo Kāʻelo

Haʻi wale ka limu a pae i ka ʻae kai, ʻumeʻume ʻia ka iʻa ma laila. A no laila he mea maikaʻi ke kai ʻōkaikai no ka lawaiʻa.

Ke ʻōkaikai ke kai, he wā maikaʻi ʻole no ka lawaiʻa. akā wahi a kēia ʻōlelo noʻeau,

he wā maikaʻi nō ia no ka lawaiʻa. No ke aha?

________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________

Ma Ka Lani Ma Kai Ma Uka ª Welo Ka Lupe O Kawelo i ke Komohana

ª Piʻi aʻe ʻo ʻIwikuamoʻo i ke aumoe

ª Piʻi aʻe ʻo ʻAukele (Mars) ma kahi o ka hola 10

ª ʻŌkaikai ke kai

ª Mau nō ka hana hānau a hānai pēpē no nā koholā

ª Kapu nā iʻa aku a me nā ʻanae

ª Hoʻomaka ka wā ʻōpelu

ª Aia paha ʻo Poliʻahu i Mauna A Wākea a me Mauna Loa

ª Makaʻala ʻia ka pehu a nā kahawai mai ka ua nui

ª Mōhala ka lehua

ª Pala nā hua ʻai (ka ʻohana ʻālani)

Page 21: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

Kilo Papahulilani Lā __________________

Ke Anilā

o Kālaʻe o Ua

o ʻŌmalu o Lālauahi

o Wela o Anuanu

o Mehana o Huʻihuʻi

o ʻOluʻolu

o Ikiiki

Ke ʻAno Ua (Inā ʻaʻohe ua e waiho hakahaka i nā pahu ma lalo iho nei.)

o Kilihune

o Kanilehua

o Lokuloku

o Ua Nāulu

o Ua Hoʻokina

o Mehana

o Anuanu

o Huʻihuʻi

o Mai ka ʻaoʻao

o I lalo iho

AO ʻŌPUA

Ke ʻAno Ka Nui Ke Kala

o Puapua o Liʻiliʻi o ʻAno Nui o Nui

o Loa o Liʻiliʻi o ʻAno Nui o Nui

o ʻAwe o Liʻiliʻi o ʻAno Nui o Nui

Nā Ao Kikoʻī:

o Manu o ʻOnio o Puaʻa o ʻĪlio o Pūʻoʻa

MAKANI

Pā mai nei ka makani? o ʻAe o ʻAʻole

No hea mai ka makani?

He aha ka

ikaika o ka makani

Komohana

Kona Mala

na

i

Hikina

ʻĀkau

Koʻolau

Hoʻolua

Hema

Page 22: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

Lā __________________ Kilo ʻAmaʻama

1. E kilo ma kāu mahele kikoʻī. 2. E helu i ka iʻa ʻamaʻama ma nā loko pākahi.

3. E kākau i ka nui o nā iʻa ma kona nui kūpono.

He aha ka nui o nā iʻa ma nā loko pākahi ma Hale O Lono?

Loko Wī

1 2

3 Pua = _____

+ + =

Puaʻama = _____

+ + =

ʻAnae = _____

+ + =

ʻAmaʻama = _____

+ + = Kahaha = _____

+ + =

Page 23: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

1

2

3

4

8

7

6 5

9

1. E kilo ma kāu mahele kikoʻī. 2. E helu i ka iʻa ʻamaʻama ma nā loko pākahi. 3. E kākau i ka nui o nā iʻa ma kona nui kūpono.

Loko Waena

= + + + + + + + +

Puaʻama = _____

Kahaha = _____

ʻAmaʻama = _____

ʻAnae = _____

= + + + + + + + +

= + + + + + + + +

= + + + + + + + +

Pua = _____

= + + + + + + + +

Page 24: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

Lā ______________ Kilo Iʻa ʻĒ Aʻe

He aha ka nui o nā iʻa ma nā loko pākahi ma Hale O Lono ?

1) E kilo i ka nui o nā iʻa ʻē aʻe ma nā loko ʻekolu. 2) E kākau i ka nui o nā iʻa ma kēlā me kēia loko.

ʻĀholehole

Lok

o Wī

+ + =

ʻOʻopu

+ + =

Hapawai

+ + =

ʻĀholehole

Lok

o ʻŪ

kele

+ + + + + =

ʻOʻopu

+ + + + + =

Hapawai

+ + + + + =

Lok

o W

aena

ʻĀholehole

+ + + + + + + + =

ʻOʻopu

+ + + + + + + + =

Hapawai

+ + + + + + + + =

Page 25: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

Kaulua

Ø ʻO Kaulua ka inoa o kēia malama ma muli o nā ʻano anilā ʻelua, ke anu a me ka mehana

Ø Kokoke ka wā o ka Piko o Wākea

Ø ʻO Kaulua ka malama mua loa o ke kau maloʻo a me ka wā kanu meaʻai

Ø Anilā: m hoʻomaka ka loli o ke anilā, hōʻea mai nā lā mehana m Hiki ke wānana ka uila a me ka hekili

Māhele Makawalu

lua - ʻelua

E nānā a e wehewehe i kēiā mau hua ʻōlelo me “lua” e like me ka laʻana: pālua - ʻelua mau poʻe ma ka hui, ʻelua pakanā

luaʻole - ______________________________________________________________ waʻa kaulua - __________________________________________________________

makani Hoʻolua - _______________________________________________________

Ma Ka Lani Ma Kai Ma Uka ª Aia ka hōkū ʻo Lehuakona i ka lani pō

ª Hoʻonaholo nā manō i nā ʻamaʻama

ª Kokoke nā iʻa moana nui (e like me mahimahi, ahi, a pēlā aku) i ka ʻaekai

ª He wā maikaʻi no ka hana ʻapo manu i Hualalai, Mauna Kea a me Mauna Loa

ª He wā maikaʻi no ke kanu nui o ke kalo, ka ʻuala a me ka pia ma muli o ka lepo momona

Page 26: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

Kilo Papahulilani Lā __________________

Ke Anilā

o Kālaʻe o Ua

o ʻŌmalu o Lālauahi

o Wela o Anuanu

o Mehana o Huʻihuʻi

o ʻOluʻolu

o Ikiiki

Ke ʻAno Ua (Inā ʻaʻohe ua e waiho hakahaka i nā pahu ma lalo iho nei.)

o Kilihune

o Kanilehua

o Lokuloku

o Ua Nāulu

o Ua Hoʻokina

o Mehana

o Anuanu

o Huʻihuʻi

o Mai ka ʻaoʻao

o I lalo iho

AO ʻŌPUA

Ke ʻAno Ka Nui Ke Kala

o Puapua o Liʻiliʻi o ʻAno Nui o Nui

o Loa o Liʻiliʻi o ʻAno Nui o Nui

o ʻAwe o Liʻiliʻi o ʻAno Nui o Nui

Nā Ao Kikoʻī:

o Manu o ʻOnio o Puaʻa o ʻĪlio o Pūʻoʻa

MAKANI

Pā mai nei ka makani? o ʻAe o ʻAʻole

No hea mai ka makani?

He aha ka

ikaika o ka makani

Komohana

Kona Mala

na

i

Hikina

ʻĀkau

Koʻolau

Hoʻolua

Hema

Page 27: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

Lā __________________ Kilo ʻAmaʻama

1. E kilo ma kāu mahele kikoʻī. 2. E helu i ka iʻa ʻamaʻama ma nā loko pākahi.

3. E kākau i ka nui o nā iʻa ma kona nui kūpono.

He aha ka nui o nā iʻa ma nā loko pākahi ma Hale O Lono?

Loko Wī

1 2

3 Pua = _____

+ + =

Puaʻama = _____

+ + =

ʻAnae = _____

+ + =

ʻAmaʻama = _____

+ + = Kahaha = _____

+ + =

Page 28: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

1

2

3

4

8

7

6 5

9

1. E kilo ma kāu mahele kikoʻī. 2. E helu i ka iʻa ʻamaʻama ma nā loko pākahi. 3. E kākau i ka nui o nā iʻa ma kona nui kūpono.

Loko Waena

= + + + + + + + +

Puaʻama = _____

Kahaha = _____

ʻAmaʻama = _____

ʻAnae = _____

= + + + + + + + +

= + + + + + + + +

= + + + + + + + +

Pua = _____

= + + + + + + + +

Page 29: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

Lā ______________ Kilo Iʻa ʻĒ Aʻe

He aha ka nui o nā iʻa ma nā loko pākahi ma Hale O Lono ?

1) E kilo i ka nui o nā iʻa ʻē aʻe ma nā loko ʻekolu. 2) E kākau i ka nui o nā iʻa ma kēlā me kēia loko.

ʻĀholehole

Lok

o Wī

+ + =

ʻOʻopu

+ + =

Hapawai

+ + =

ʻĀholehole

Lok

o ʻŪ

kele

+ + + + + =

ʻOʻopu

+ + + + + =

Hapawai

+ + + + + =

Lok

o W

aena

ʻĀholehole

+ + + + + + + + =

ʻOʻopu

+ + + + + + + + =

Hapawai

+ + + + + + + + =

Page 30: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

Nana

Ø ʻO kēia ka malama no ke Ala Piko O Wākea, loli kā wā o Lono i ka wā o Kū

Ø Hoʻolōʻihi ʻia ana nā lā, hoʻopōkole ʻia ana nā pō

Ø Hoʻomau mīkā koko

Ø Anila: m hoʻomau nā mīkā koko i nā anahulu mua mhoʻomaka ana ka ua nāulu, ua a laila puka mai ka lā

Māhele Makawalu

ʻŌlelo Noeau: ʻO Nana ke kāne, ʻo Kahueloiki ka wahine, hānau kā lāua ʻo Welo he kāne nō.

Inā ʻo Nana a me Welo nā malama, ʻo wai ʻo Kahueloiki?

____________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Ma Ka Lāni Ma Kai Ma Uka

ª ʻO ka maʻamau hoʻomaka ke ala Piko o Wākea i ka lā 20 o ka malama. ª E ʻike ʻia ana nā hōkū lele ʻo Lyriad

ª Hōʻemi ʻia ana ka nui o nā Kōlea ma muli o kā lākou haʻalele me ka umauma ʻeleʻele. ª Hānau nei, hānai nei nā koholā, ʻike ʻia ana nā pēpē koholā ª ʻO ka hupe koholā kahi hānai nā pua manini ª Mōmona nā ʻoʻopu a me nā pāpaʻi

ª Hoʻomaka ka hōʻeu o nā meakanu ª Hoʻomaka ka mahi o ka lepo ª Pala ka ʻuala

Page 31: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

Kilo Papahulilani Lā __________________

Ke Anilā

o Kālaʻe o Ua

o ʻŌmalu o Lālauahi

o Wela o Anuanu

o Mehana o Huʻihuʻi

o ʻOluʻolu

o Ikiiki

Ke ʻAno Ua (Inā ʻaʻohe ua e waiho hakahaka i nā pahu ma lalo iho nei.)

o Kilihune

o Kanilehua

o Lokuloku

o Ua Nāulu

o Ua Hoʻokina

o Mehana

o Anuanu

o Huʻihuʻi

o Mai ka ʻaoʻao

o I lalo iho

AO ʻŌPUA

Ke ʻAno Ka Nui Ke Kala

o Puapua o Liʻiliʻi o ʻAno Nui o Nui

o Loa o Liʻiliʻi o ʻAno Nui o Nui

o ʻAwe o Liʻiliʻi o ʻAno Nui o Nui

Nā Ao Kikoʻī:

o Manu o ʻOnio o Puaʻa o ʻĪlio o Pūʻoʻa

MAKANI

Pā mai nei ka makani? o ʻAe o ʻAʻole

No hea mai ka makani?

He aha ka

ikaika o ka makani

Komohana

Kona Mala

na

i

Hikina

ʻĀkau

Koʻolau

Hoʻolua

Hema

Page 32: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

Lā __________________ Kilo ʻAmaʻama

1. E kilo ma kāu mahele kikoʻī. 2. E helu i ka iʻa ʻamaʻama ma nā loko pākahi.

3. E kākau i ka nui o nā iʻa ma kona nui kūpono.

He aha ka nui o nā iʻa ma nā loko pākahi ma Hale O Lono?

Loko Wī

1 2

3 Pua = _____

+ + =

Puaʻama = _____

+ + =

ʻAnae = _____

+ + =

ʻAmaʻama = _____

+ + = Kahaha = _____

+ + =

Page 33: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

1

2

3

4

8

7

6 5

9

1. E kilo ma kāu mahele kikoʻī. 2. E helu i ka iʻa ʻamaʻama ma nā loko pākahi. 3. E kākau i ka nui o nā iʻa ma kona nui kūpono.

Loko Waena

= + + + + + + + +

Puaʻama = _____

Kahaha = _____

ʻAmaʻama = _____

ʻAnae = _____

= + + + + + + + +

= + + + + + + + +

= + + + + + + + +

Pua = _____

= + + + + + + + +

Page 34: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

Lā ______________ Kilo Iʻa ʻĒ Aʻe

He aha ka nui o nā iʻa ma nā loko pākahi ma Hale O Lono ?

1) E kilo i ka nui o nā iʻa ʻē aʻe ma nā loko ʻekolu. 2) E kākau i ka nui o nā iʻa ma kēlā me kēia loko.

ʻĀholehole

Lok

o Wī

+ + =

ʻOʻopu

+ + =

Hapawai

+ + =

ʻĀholehole

Lok

o ʻŪ

kele

+ + + + + =

ʻOʻopu

+ + + + + =

Hapawai

+ + + + + =

Lok

o W

aena

ʻĀholehole

+ + + + + + + + =

ʻOʻopu

+ + + + + + + + =

Hapawai

+ + + + + + + + =

Page 35: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

Welo

Ø ʻO Welo ka malama hope loa no ka hana ʻaha (he hana na nā aliʻi)

Ø He wā noho no ke akua ʻo Kū

Ø He wā hōʻeuʻeu a lawa pono no ka papahānaumoku

Ø Anilā: m hoʻomaka nei ke anilā Kupulau

Ma Ka Lani Ma Kai Ma Uka ª ʻO Welo ka inoa o ka hōkū a me ka hōkū hele a ʻike nui ʻia lāua ma ka lewa lani

ª Piʻi aʻe o ka laina hui hōkū ʻo ʻIwikuamoʻo ma hope koke o ka welo o ka lā

ª ʻIke ʻia ka hui hōkū ʻo Hānaiakamalama (ʻaʻole ʻike ʻia i ka hapanui o ka makahiki)

ª Mau nō ka hōʻemi o nā koholā

ª Mōmona hoʻi nā ʻoʻopu i nā kahawai

ª Nui nā ʻakule i nā kai kūʻono ª Mālie nei ka moana

ª Hoʻomaka ka mōhala o na hua ʻohiʻa ʻai, manakō a me ka laikī

ª Lupalupa nā meakanu

ª Kā ʻia ana nā lāʻau hihi • ʻano like me ka huelo ʻiole

ke nānā aku • ʻo ia ka noʻonoʻo o nā

pueo i kā lākou ʻāpoʻipoʻi i nā lāʻau hihi

Māhele Makawalu

ʻO Welo ka inoa o kēia malama, ka hōkū, hōkū hele (Mercury) a me ka napoʻo ʻana o ka lā.

He aha ka pilina i ʻike ʻia e kā mākou mau kūpuna ma waena o kēia mau mea ʻehā no ka hāʻawi ana i ka inoa like ?

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

Page 36: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

Kilo Papahulilani Lā __________________

Ke Anilā

o Kālaʻe o Ua

o ʻŌmalu o Lālauahi

o Wela o Anuanu

o Mehana o Huʻihuʻi

o ʻOluʻolu

o Ikiiki

Ke ʻAno Ua (Inā ʻaʻohe ua e waiho hakahaka i nā pahu ma lalo iho nei.)

o Kilihune

o Kanilehua

o Lokuloku

o Ua Nāulu

o Ua Hoʻokina

o Mehana

o Anuanu

o Huʻihuʻi

o Mai ka ʻaoʻao

o I lalo iho

AO ʻŌPUA

Ke ʻAno Ka Nui Ke Kala

o Puapua o Liʻiliʻi o ʻAno Nui o Nui

o Loa o Liʻiliʻi o ʻAno Nui o Nui

o ʻAwe o Liʻiliʻi o ʻAno Nui o Nui

Nā Ao Kikoʻī:

o Manu o ʻOnio o Puaʻa o ʻĪlio o Pūʻoʻa

MAKANI

Pā mai nei ka makani? o ʻAe o ʻAʻole

No hea mai ka makani?

He aha ka

ikaika o ka makani

Komohana

Kona Mala

na

i

Hikina

ʻĀkau

Koʻolau

Hoʻolua

Hema

Page 37: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

Lā __________________ Kilo ʻAmaʻama

1. E kilo ma kāu mahele kikoʻī. 2. E helu i ka iʻa ʻamaʻama ma nā loko pākahi.

3. E kākau i ka nui o nā iʻa ma kona nui kūpono.

He aha ka nui o nā iʻa ma nā loko pākahi ma Hale O Lono?

Loko Wī

1 2

3 Pua = _____

+ + =

Puaʻama = _____

+ + =

ʻAnae = _____

+ + =

ʻAmaʻama = _____

+ + = Kahaha = _____

+ + =

Page 38: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

1

2

3

4

8

7

6 5

9

1. E kilo ma kāu mahele kikoʻī. 2. E helu i ka iʻa ʻamaʻama ma nā loko pākahi. 3. E kākau i ka nui o nā iʻa ma kona nui kūpono.

Loko Waena

= + + + + + + + +

Puaʻama = _____

Kahaha = _____

ʻAmaʻama = _____

ʻAnae = _____

= + + + + + + + +

= + + + + + + + +

= + + + + + + + +

Pua = _____

= + + + + + + + +

Page 39: Pāhana Nīele Hale o Lono - umekepkm8.com»a_1.pdf · ª Kāʻeuʻeu nā hōkū lele, ʻo Makaliʻi ka inoa o nā hōkū lele ʻo Geminid ª ʻIke ia ka uila a lohe ʻia ka hekili

Lā ______________ Kilo Iʻa ʻĒ Aʻe

He aha ka nui o nā iʻa ma nā loko pākahi ma Hale O Lono ?

1) E kilo i ka nui o nā iʻa ʻē aʻe ma nā loko ʻekolu. 2) E kākau i ka nui o nā iʻa ma kēlā me kēia loko.

ʻĀholehole

Lok

o Wī

+ + =

ʻOʻopu

+ + =

Hapawai

+ + =

ʻĀholehole

Lok

o ʻŪ

kele

+ + + + + =

ʻOʻopu

+ + + + + =

Hapawai

+ + + + + =

Lok

o W

aena

ʻĀholehole

+ + + + + + + + =

ʻOʻopu

+ + + + + + + + =

Hapawai

+ + + + + + + + =