Pardus-Linux.Org eDergi 32. Sayı€¦ · Dondurulmuş Uzaktan Kumandalı GNU/Linux S a y ı 3 2-H a z i r a n ' 1 1 İsimler Neyi İfade Eder? Pardus-Linux.Org GNU eDergi Sayı:

Kapak

SSccrriibbuuss''ttaa TTaassaarrıımm

SSppeeeedd DDrreeaammssPPaarrdduuss 22001111 ÇÇooMMaaKK SSüürrüümmlleerrii::-- kkoozzddiinncceerr KKoolleekkssiiyyoonn SSüürrüümmüü-- 2222 aağğuuttooss GGNNOOMMEE33 SSüürrüümmüü

YYeenniiddeenn

DDoonndduurruullmmuuşş UUzzaakkttaann KKuummaannddaallıı GGNNUU//LLiinnuuxx

S Sa ay yı ı3 32 2- -H Ha az zi ir ra an n' '1 11 1

İİssiimmlleerr NNeeyyii İİffaaddee EEddeerr??

PPaarrdduuss--LLiinnuuxx..OOrrggGGNNUUeeDDeerrggii

SSaayyıı:: 3322HHaazziirraann 22001111

İİççiinnddeekkiilleerr

Dergimizdeki tümiçerik, aksi

belirtilmedikçe, GNUFDL v1.3 ile

lisanslanmıştır.Alıntıların kendi

lisansları geçerlidir.

LLiissaannss

22

Pardus-Linux.Org eDergi | Sayı 32 | Haziran 2011

Pardus-Linux.Org eDergi'yekatkıda bulunabileceğiniz

konular:* İçerik gönderimi

*Grafik tasarım*İmla denetimi

KKaattkk ııddaa BBuulluunnuunnHangi dağıtımı kullanıyor olursa olsunÖzgür Yazılım ruhunu benimseyip, Katkıdabulunmak isteyen herkesin ve öneri,şikayet ve eleştirilerini bildirmekisteyenlerin iletilerini aşağıdaki elektronikposta adresinde bekliyor olacağız.İletişim: [email protected]

İİlleettiişşiimm

2011 yılının Haziran ayı sayısında, sizler içinhazırlamış olduğumuz konular sağ tarafta

listelenmiştir.

Sağ taraftaki listeden sayfa numaralarınıöğrenebilir ve başlığa tıklayarak doğrudan

sayfaya gidebilirsiniz.

Bunun yanında, genelde PDF okuyucularınınsol tarafında bulunan 'Içindekiler' kısmından

da istediğiniz sayfaya gidebilirsiniz.

Sayfaların alt kısmında bulunan sayfanumaraları, aynı zamanda içindekiler

sayfasına bağlantı niteliği taşımaktadır.

Giriş Yazısı 3Scribus'ta Tasarım - III 4Dondurulmuş Uzaktan Kumandalı GNU/Linux 10Pardus 2011 ÇoMaK Sürümleri 13Yeniden 24İsimler Neyi İfade Eder? 29Speed Dreams 32Fadike'nin Not Defteri 41

Aydın BezErcan TopalakErdem Artan

Hamit Giray NartMelike İlteralp

Mine KılınçÖzgür IlgınUğur Çaylık

Yunus Akdağlı

3322.. SSaayy ıı İİççeerriiğğii

Bu Sayıda Emeği Geçenler

Merhabalar PLO e-dergi takipçileri,

Gelmeyi bir türlü beceremeyen yaz mevsiminin Haziran ayından hepinize sevgiler,saygılar. Okullar kapandı. Bir kısmımız hala sınavlarla boğuşuyor muhtemelen.Ancak onlar da yakın bir zamanda artık sınavlarını bitireceklerdir sanırım. Farklışehirlerde üniversitelerde okuyanlar, koca bir tatil için evlerine dönecekler. Yani,öğrenci arkadaşlarımızın, Özgür Yazılım için ayıracakları çok vakitleri olacak.Bilmem mesaj alındı mı?! : -)

Bu sayımız, zorlu ve sıkıntılı sayılabilecek bir dönem olan, LYS maratonununbaşına denk geldi. Yani bizim zamanımızın ÖSYS'si. Bu maratonda ter dökecektüm arkadaşlarımıza kolaylıklar diliyoruz.

Bu ay içinde, Pardus'un -eski- resmi topluluğu olan Özgürlükİçin (Öİ), yenitopluluk bildirisini yayımlayarak, bağımsız bir topluluk olma yolundaki ilk adımınıatmış oldu. Öİ portalı, Nisan ayından beri artık üyeleri tarafından idare ediliyor veartık gerçek anlamda özgür olarak, yeni rotasını çizmeye çalışıyor. Şu anbulundukları konumda ise, Öİ'nin tüm idaresi ve işleri, üyelerine kalıyor. YaniÖİ'nin, üyelerinin desteğine her zamankinden daha fazla ihtiyacı var. PLO olarak,bulundukları sıkıntılı süreci bir an önce atlatarak, Pardus ve Özgür Yazılım'ıngelişmesine katkıda bulunmalarını temenni ediyoruz.

Gelelim bu sayımızın içeriğine. Yazarlarımızdan Ercan Topalak, bu ay daatölyedeydi. GNU/Linux üzerinde, sistemi açılışta hep aynı yapıda olmasınısağlamak anlamına gelen, sistem dondurmak üzerine çalıştı. Özgür Ilgın, kendikaleme aldığı "Yeniden" makalesini ve Richard Stallman'ın "İsimler Neyi İfadeEder?" yazısını bizlerle paylaştı. Fadike de Not Defteri ile tespitlerine devam etti.Bendeniz ise, Scribus'ta Tasarım yazı dizisinin üçüncü bölümü, Speed Dreamsoyun tanıtımı ve artık sona yaklaşmakta olan ÇoMaK sürümlerinden "kozdincer"koleksiyon sürümü ve "22 ağustos" GNOME3 sürümü inceleme yazıları ile sahnealdım.Hepinize keyifli okumlar dilerim. Sonraki sayımıza kadar esen kalın. . .



33

GGiirriişş YYaazz ııss ıı

Hamit Giray [email protected]


Scribus'ta Tasarım yazı dizimizin ikincibölümünde tasarıma başlamış ve gra-fikler ile çalışma kısmını görmüştük. Bubölümdeyse, metinlerle çalışmaya baş-layacağız.

Yalnızca birkaç tasarımda yalnız re-simler bulunabilir. Yazı, tasarımın enönemli parçalarından birisidir. Bilgi,açıklama vb. unsurlar, yazı ile yapılırlar.Temel fonksiyonları açıklarken, metinçerçevelerine ve metinlere kısacadeğinmiş, detaylarını sonradan göre-ceğimizi belirtmiştik. Şimdi bu de-taylara ineceğiz.

Katman ve metin çerçevesi olmadan,metin de olmaz. Bu, katman tabanlıçalışan bir uygulamanın kuralıdır.Bir yazı çerçevesi eklemek için Ekle ->Insert Text Frame yolunu kullanıyoruz.Bu fonksiyonun klavye kısayol tuşu ise“t” tuşudur. Bu yoldan ya da “t” tuşunabastığınızda imlecinizin şekil değiştirip,metin çerçevesi imlecine dönüştüğünügöreceksiniz. Bundan sonra yapabi-leceğiniz 3 yol var:

1 - Metin çerçevesi imleci aktifkençalışma alanınızın herhangi bir yerinetıkladığınızda önünüze bir nesne boyutbelirleme penceresi gelecek. Buradan

çizeceğinizmetinçerçevesininenini veboyunu, bel-geyi açarkenseçmiş oldu-

ğunuz birim cinsinden girebilirsiniz.Nesne bağlantı noktasının ise neredeolduğunu “Origin” kısmından belir-tebilirsiniz. Eğer katalog gibi sağlamyapıda katmanlra sahip bir tasarımyapıyorsanız, burası oldukça işgörecektir.

2- Basitçe, bas – sürükle yöntemi ileboyutları ve konumunu tam olarakbilemediğiniz bir resim çerçevesioluşturabilirsiniz. En hızlı ama herzaman en kullanışlı olan yol değildir.Birkaç metin çerçevesi katmanında sizebirkaç saniye kazandırır sadece. Amayüzlerce metin çerçevesi olan birtasarımınız varsa, bu size birkaç saathatta belki gün kazandıracaktır. : -)

3- Bir başka hızlı yol ise, doğrudan“Shift” tuşuna basarak tıklamaktır. Pekkullanılan bir metot olmamakla birlikte,oldukça zaman zaman kazandırıcıdır.“Shift” tuluna basıldığı zaman, Scribus,çevredeki sınır, tanımlı alan sınırı ve

PPaarrdduuss--LLiinnuuxx..OOrrggGGNNUUeeDDeerrggii SSccrriibbuuss''ttaa TTaassaarr ıımm -- IIIIII


44


AAttööllyyee


Özgür yazılım topluluğunun, masaüstüyayımcılık uygulaması olan Scribus'untasarım yazsının üçüncü bölümünde

metinlerle çalışma konusuna giriş yapılıyor.

kılavuzları algılayarak, bunlarınarasındaki alanı metin çerçevesi olarakbelirleyecektir.

->

Bir başka yöntem ise, aynı resimçerçevelerinde anlattığımız üzere, birşekli metin çerçevesine dönüştür-mektir. Yukarıda anlattığımız her üçyöntemde de metin çerçevemiz,dörtgen şeklinde olacaktır.Ekle -> Insert Shape yolundan istedi-ğimiz şekli seçerek ekledikten sonra,şeklin üzerine sağ tıklayarak açılanmenüden Dönüştür -> Metin çerçevesidiyerek, şekli bir metin çerçevesi halinegetirebiliriz.

Metin Çerçevesi Ayarları

Çerçeveyi oluşturmak işin basit tarafı.Ama sadece oluşturmak, tümkatmanlarda olduğu gibi, işin sadecetemeli. Bir katmanın nasıl hoşgörüneceğini söylemek, özellikle de

yaratıcılık kısmında, gerçekten zor.Temel kısımda kullanacağımız özelliklerile metin çerçevelerimizi farklı şekilde

ayarlayabiliriz. Bununiçin, aynı resimçerçevelerinde olduğugibi, özellikler paletinikullanacağız (F2).Çerçevenin boyutlandırıl-ması ve konumlandırılma-sı, aynı resim çerçevesin-

de olduğu gibidir. Özellikler paletininXYZ kısmından, boyut, konum vedöndürme ayarlarımızı yapabiliyoruz.Hemen bir hatırlatma yapayım, Xekseni üzerindeki yatay konumlandırmasağ sınıra; Y eksenindeki dikeykonumlandırma ise üst sınıra görebelirtiliyor. Yine buradaki yeşil oktuşları ile, yazımızın ilk bölümündeanlattığımız şekilde, metin çerçevemi-zin katman sıralamasını değiştirebiliriz.Mesela yazının bir resmin üzerindegörünmesini istiyorsanız, metinçerçevesi katmanını, resmin bulunduğukatmanın üstüne alarak, bunusağlayabilirsiniz.

Çerçeve Şekli

Metin çerçeveleri varsayılan ayarların-da dikdörtgen şeklinde olurlar. Ancak

tasarımlarda dikdörtgen kullanmakzorunda değilsiniz. Dikdörtgen şeklindebir metin çerçevesi istemiyorsanız,gidebileceğiniz iki yol var:

1- Hazır şekil-lerden biriniseçmek: Kolayve hızlı yol.Scribus'unkendisinde kayıt-lı şekillerindenbirini seçebilirsi-niz.Bunu yapmakiçin, yukarıdabahsettiğimizgibi, Ekle ->Insert Shapeyolundan birşekil çizip, son-

radan bunu metin çerçevesine dö-nüştürerek yapabilirsiniz. Ya da aynıişi, metin çerçevesini ekledikten sonra,özellikler paletinden de yapabilirsiniz.

Öncelikle bir metin çerçevesiekleyerek, F2 ile özellikler paletiniaçıyoruz. Burada, “Şekil” sekmesialtına gittiğimiz zaman, metinçerçevesinin o anki şeklinin küçük birdüğme simgesini görürüz. Bu düğmeye



55

tıkladığımızda, aynen ilk bölümümüzdeanlattığımız, nesne ekleme menüsüburada da karşımıza çıkar. Buradanherhangi bir şekli seçtiğimiz zaman,metin çerçevemiz seçtiğimiz şekledönüşecektir.

2- Şekli kendinizyapmak: Hazır şe-killerde aradığınızşekil yok mu ya dahiçbirini beğenme-diniz mi? O zamankendiniz yapın.Özellikler paletinin“Şekil” sekmesindevarsayılan şekil düğ-memizin yanında birde “Düzenle” düğ-mesi göreceksiniz.Buna bastığınızdaçerçeve noktalarını

düzenleyebileceğiniz “Nodes” paletiaçılacaktır.Burada bir dizi düğme göreceksiniz. İlk

sıra düğmeler, çerçeve üzerindekinoktaları hareket ettirme, noktacıkekleme veya silmeye yarıyor. İkinci sırada, aynı şekilde ancak bu keznoktacıklar kıvrım oluşturmak içinkullanılıyor. Üçüncü sıra düğmeler ise,yatay ve dikey aynalama ayarlarınıyapmamızı sağlıyor. En alt sıra iseperspektif ayarları için. Bu düğmeleriseçili hale getirip, çerçeveninnoktalarından tutup çekelemeniz,çerçeveyi yeniden şekillendirmeniz içinyeterli.

Yine buradan, metin çerçevesininaçısını ve boyutlarını da ayarlaya-bilirsiniz. Aynı ayarları özelliklerpaletinden de yapmak mümkün.

Tüm ayarlarınızı bitirdiğiniz zaman,“End Editing” düğmesi ile değişiklik-lerimizi uyguluyoruz.

Metnin Çerçevede Konumlandırıl-ması

Basitçe, metinçerçevesininsınırları ile metninarasındaki boşlukve metnin çerçeveiçindeki konumuolarak tanımlaya-biliriz. Bunun içinbasitçe, metin çer-çevesini seçili halegetirdikten sonra,özellikler paletinin“Metin” sekmesin-den “Columns &Test Distances”bölümünü genişle-tiyoruz.

Buradaki “Columns” kısmı, metinçerçevesi içindeki sütun sayısınıbelirtir. Buradan çerçevenizi, sütunlarabölebilirsiniz. “Gap” ise, sütun oluştur-muşsanız, bu sütunlar arasındaki mesa-feyi ayarlamanızı sağlar. Sonrasında isesırasıyla, metinin çerçeve içindeki üst,alt, sol ve sağ taraflardaki boşlukmesafesini ayarlayabilirsiniz.



66

Metin İthal Etmek

İlk bölümümüzün başında da belirt-tiğimiz üzere, Scribus bağımsız metinyazmak ve düzenlemek için uygun biraraç değildir. Bir metin düzenleyicisiyada kelime işlem uygulaması ile dahahızlı ve kolay metin düzenleyebilirsiniz.Scribus'a metin ithal etmek, yani brimetin dosyasının içeriğini içeaktarmak, oldukça kolaydır. Prosedür,bir önceki bölümümüzde belirttiğimizvektör grafik aktarma ile aynı. Farkolarak, Scribus çeşitli dosyabiçimlerinin içeriğindeki metinleriaktarabiliyor. Ancak farklı dosyabiçimlerinde kullanılan bazı değişiközellikleri tanıyamıyor. Bu yüzden benörneğimde, Scribus aktarımı için enkolay olan ve herhangi bir metindüzenleyicisi ile düzenleme yapabile-ceğiniz *.txt dosyalarını kullandım.

Metin eklemek için izleyebileceğinizi ikiadım var. gerçi hepsi aynı yere çıkacak.: -)

İlk olarak, resim çerçevesini seçtiktensonra File -> İthal Et -> Metin Alyolunu izleyerek, aktaracağımızmetinin bulunduğu dosyayı seçmek.

İkinci olarak, metin çerçevesine sağtıklayarak açılan menüden “Metin Al”kısmını seçmek. Üçüncü olaraksa,metin çerçevesini seçerek, Ctrl+ikısayol tuşu ile doğrudan metin almaekranını açmak.

Burada bir de “Metin Ekle” komutugöreceksiniz. Tamamen “Metin Al” ileaynı biçimde çalışır. Ancak farkı, seçmişolduğunuz metin çerçevesinin içeriğini,yeni seçmiş olduğunuz dosya içeriği iletamamen değiştirmek yerine, diğeryazının bittiği yerden yeni dosyanıniçeriği ile devam edecektir. Yani, birçerçeve içine “Metin Al” ile metindosyası içeriği ithal ederseniz, oçerçevenin içinde bir başka metinvarsa, o metin silinerek son dosyaiçeriğindeki metin üzerine yazılır. Aynıişlemi “Metin Ekle” ile yaparsanız,mevcut metnin bittiği yerden yenidosya içeriğindeki metin devam eder.

İlk olarak metin çerçevemizi seçip, sağtıklayarak ya da File -> İthal et ->Metin Al yoluyla metin aktarmayı seçi-yoruz. Ardından, metinin bulunduğudosyayı seçiyoruz. Sonrasında"Kullanılacak aktarıcıyı" seçiyoruz. *.txtdosyası örneği verdiğimizden “MetinDosyaları”nı seçiyoruz. Ardından

seçtiğimiz dosya içeriğinde bulunanmetin, metin çerçevemize varsayılanözelliklere sahip olarak yerleştiriliyor.

İşte seçilen dosya içeriği, metin çer-çevemizin içine yerleşti.

Eeee. .?? Bu mu yerleşmek yani? Metin,çerçeveye sığmadı ki!

Resim çerçevesine sığmayan bir metinçerçeve içine yerleştirildiğinde (birbaşka dosya içeriğinden ithal etmek yada kopyala – yapıştır yöntemi ile)çerçevenin metin için dar kaldığı,çerçevenin hemen sağ alt kısmında,kare içinde beliren bir “X” işareti ileanlarız. Elbette kısa bir metinse veyametni biliyorsanız, metnin yarıdakesildiğini de fark edersiniz. Aklahemen, metinin yazı boyutunuküçültmek ya da çerçeveyi genişletmek



77

geliyor. Mantıklı ancak tasarım bunaizin vermiyorsa ve yazdığınız yazı, birsonraki sayfaya ya da yana koymuşolduğunuz ikinci metin çerçevesi içinegeçmiyorsa?

Metin Çerçevelerini BirbirlerineBağlamak

Metin çerçevelerini birbirine bağlamaözelliği, aslında Scribus gibi katmantabanlı uygulamalar için ters birfonksiyondur. Çünkü varsayılan olarak,her çerçeve aynı zamanda birkatmandır.

Kısa bir yazı ya da birkaç sayfalık birbelge tasarımı yapıyorsanız, ayrıkatmanlar olarak metin çerçevelerioluşturup, yazıları el ile bu çerçeveleriniçine oturacak şekilde kopyalayıp,yapıştırabilirsiniz. Ama birkaç yüzsayfalık bir e-kitap tarzı bir tasarımyapıyorsanız, bu tam işkenceye dönüşe-cektir. Bunun için, kelime işlemciuygulamalarının metin akışı dedikleriözelliğin (otomatik olarak diğer sayfayageçmek) taklit edilmesi gerekir. İşte buScribus'a bu taklidi yapıp yapmamasını,metin çerçevelerini birbirine bağlamaözelliği belirtir.

Metin çerçevelerini birbirine bağlamakiçin Araçlar barındaki düğmelerinikullanıyoruz. Bu bağlamayı yapabilmekiçin soldaki yeşil renkli düğmeyikullanıyoruz. İlk olarak resimçerçevesini seçiyoruz. Sonrasında iseyeşil renkli olan bağlama düğmesinetıklıyoruz. Ardından da bağlamakistediğimiz ikinci metin çerçevesiniseçiyoruz. Böylelikle bu iki metinçerçevesi birbiri ile bağlanarak, tekmetin çerçevesi (ya da biri diğerinindevamıymış) gibi hareket etmeyebaşlıyor.

->

Aynı biçimde, bağlı bir metin çerçe-vesini seçip, sağ tarafata olan kırmızıayırma düğmesine basıp da yenidenmetin çerçevesinin kendisi üzerinetıklarsanız, çerçeveyi zincirden ayırmışolursunuz. Böylece bu metin çerçevesiiçinde bulunan içerik silinerek, öncedenbağlı olduğu metin çerçevesinin içineeklenir.

Not: Sadece metin çerçeveleri birbir-lerine bağlanabilir. Resim çerçeveleriveya şekillerde bu özellik bulunmaz.Bunun için bu tip katmanları önce,metin çerçevesine dönüştürmenizgerekir.Aynı işlevi, bir metin çerçevesiniseçtikten sonra, “Öğe -> MetinÇerçevelerini bağla” ya da “MetinÇerçevelerinden Bağı Kaldır” yolu ilede çerçeveleri birbirlerine bağlayıpçözebilirsiniz.Peki kopyalayacağınız ya da ithaledeceğiniz metin yüzlerce sayfa ise?

Tek tek metin çerçe-velerini birbirlerinebağlamakla mı uğraşa-cağız? Mümkün, amasanırım biraz sıkıcıolurdu. : -)

Bunun için “Yeni Belgeoluştur” kısmından

ince bir ayar çekmemiz gerekiyor(önceki yazılarda, buranın basit ancakhiç de küçümsenmeyecek bir adımolduğunu belirtmiştik : -) ). Şayet bu tipbir tasarım yapacaksanız, yeni belgeoluştururken, “Seçenekler” kısmıaltındaki “Otomatik Metin Çerçeveleri”kutucuğunu doldurun. Sütunlar veBoşluk kısımları aktif hale geçecektir.



88

Buralarıtasarımınızagöre ayarlayınya da öylecebırakın,önemli değil.İlk sayfada birmetinçerçevesi

oluşturup, metni içine aktarın.Sığmayacaktır. Ancak yeni sayfalaroluşturmaya başladıkça, busayfalardaki metin çerçevelerinin,otomatikman bir önceki sayfadaki ilebağlandığını göreceksiniz. Bağlanançerçevelerde de metinin kalan kısımlarıbelirecek.

Eğer metin çerçeveleri arasındakibağlantı zincirini görebilmekistiyorsanız, “Görüntüle” altındaki“Metin Bağlarını Göster” kutucuğunuişaretlemeniz yeterli.

Metinlerle çalışma kısmına şimdilikburada ara veriyorum. Ancak metinlerhenüz bitmedi. Bir sonraki dizidedevam etmek dileğiyle, kalınsağlıcakla. . .



99

Geçenlerde PLO forumu üzerinde birkonu dikkatimi çekmişti. DondurulmuşUzaktan Kumandalı Pardus. . . Konuyuokuduğumda açan kişinin Windowsişletim sisteminde üzerinde mülkiyazılımlar ile dondurma (freeze) veuzaktan yönetim yaptığını anlatıyor vebunun Pardus üzerinde konununuygulanabilirliğini soruyordu. Konuüzerinde biraz beyin fırtınası yaparakbu işin kolayca GNU/Linux’unmimarisini kullanarak yapabileceğinikeşfettik. Bende bu yazıda sizlere nasılyapılabileceğini aktarma çalışacağım.

Dondurma (Freeze) Nedir?

İşletim sistemi ve bilgisayar üzerindeyapılan tüm değişikliklerin yenidenbaşlatma ile sıfırlanması, dondurulmuşya da yedeklenmiş haline gerigetirilmesidir.

Bunun için kapalı işletim sistemlerindedosya sisteminin gölge kopyası başkabir bölüm üzerine kayıt edilir. Yenidenbaşlatma esnasında bu alankullanılarak dondurulan andaki gibi,üzerinde hiçbir işlem yapılmamış halinegeri getirilir.

Neden Dondurma İşlemi?

- İşletim sistemi üzerinde yapılan tümdeğişiklerin yeni oturumda iptal olması,sistemin zarar görmemesi.

- Dosya sistemin bulaşan virüs ya dazararlılardan korunmak (Windowsüzerinde dondurma işlemi her virüseetkili olmayacaktır. Genellikledondurma işlemini yapılan gölge kopyaalanına virüs etki ederek her yenidenbaşlamada kendini aktif halegetirmektedir).

- Birden çok kişinin kullanıldığı birsistem ise, (örneğin internet kafe) yenimüşteri için, öncekinin kalıntılarınıntemizlenmesi gibi nedenlerden dolayıdondurma işlemi yapılabilir.

GNU/Linux üzerinde durum nedir?

Yukarıdaki dondurma işlemininetkilerini, GNU/Linux üzerindemimarisinden yararlanarak yapar isek,bir bakıma GNU/Linux işletim sistemive dosya sistemini dondurmuş oluruz.Bu işlem için diğer sistemler gibi başkayazılımlara gereksinim duymaz vefazladan maliyet oluşturmayız.

PPaarrdduuss--LLiinnuuxx..OOrrggGGNNUUeeDDeerrggii DDoonndduurruullmmuuşş UUzzaakkttaann KKuummaannddaall ıı GGNNUU//LLiinnuuxx


1010


AAttööllyyee

Ercan [email protected]

http://ankabilisim.org

GNU/Linux üzerinde sistemin dondurulması,uzun zamandır üzerinde uğraşılan bir konu.

PLO forumunda yeniden gündeme gelenkonu üzerinde, uzaktan sistem yönetimini de

içine alacak şekilde yapmış olduğuçalışmayı, Ercan Topalak yazıyor.

http://ankabilisim.org

/home Dizini ve root (Yönetici)Hakları

GNU/Linux üzerinde root haklarınasahip olmayan bir kullanıcı sistemingeneline etki eden ayarlara müdahaleedemez, kendi dizini haricinde birklasöre dosya yazamaz ve/home/kullanicidizini altına hapsolur.Bir değişiklik yapmak istediğindegörsel arayüz kullanıcıya root (yöneticihesabı) şifresi soracak, eğer girişyapılmazsa işlem gerçekleşmeyecektir.

Not: ‘sudo’ yüklü ve kullanıcı hesabınatanımlı ise kendi kullanıcı hesabı ileyönetici haklarına sahip olunabilir.

Yapılandırma Mimarisi

GNU/Linux üzerinde tüm yapılandırma,açık kaynak kodlu mimarisinin etkisiyleberaber yazı dosyalarından oluştur.Görsel kullanıcı arayüzünde (GUI) vemasaüstü yöneticisinde (örneğinGNOME) yapılan değişiklikler arkaplanda komut işlemleri ile budosyaların düzenlemesi ile yapılır.Sistemin geneline etki edenyapılandırmalar /etc klasörü içerisindetoplanmış, kullanıcıya etki edenyapılandırma (örneğin masaüstü arka

plan resmi) dosyaları ise/home/kullanıcı dizini içerisinde gizlidosyalar olarak toparlanmıştır.

Sonuç

Eğer GNU/Linux üzerinde birkullanıcıya root şifresi ya da ‘sudo’ ileyönetici hakları vermez ve her sistemiyeniden başlatma esnasında/home/kullanıcıdizini eski halini üzerinekopyalarsak önceki oturumdakikullanıcının yapılandırma dosyalarıdeğişecek, kullanıcı dizinine kayıt ettiğidosyaların üzerine yenileri yazılarakiptal olacaktır.

Başlarken

Kullanıcı ev dizinini kopyalamak içinrsync yazılımını kullanacağız. Buyazılım sayesinde yalnızca değişendosyalar kopyalanacak ve işlem kısasürede tamamlanacaktır.

Sistem her yeniden başlandığında rsyncyazılımının otomatik olarak çalışmasıiçin rc.local dosyasına eklememizyeterli olacaktır. Tüm işlemin rootkullanıcı ile ya da sudo yardımıyla roothaklarına sahip olan bir kullanıcı ileyapılması gereklidir.

# sudo cp - R/home/kullanici_dizini/ /root/

komutu ile kullanıcı dizini /root dizinialtına kopyalanır. (Not: Bu kopyalamaişleminde .gvfs dosyası kopyalan-amayacaktır. İhtiyacımız olmadığındanönemsemiyoruz)

# sudo chown - Rkullaniciadi: kullanicigrubu/root/kullanici_dizini/

komutu ile kopyalanan kullanıcıdizinlerinin sahipliği tekrar kullanıcıyaverilir.

# sudo nano /etc/rc. local

komutu ile rc.local dosyası nano ileaçılır.

Not: Pardus GNU/Linux üzerinde/etc/local.start dosyasıdır. Bu yazıdaArch GNU/Linux kullanılmıştır.

# rsync - - del - av/root/kullanici_dizini//home/kullanici_dizini/

komutu yazılarak kayıt edilir.



1111

Böylece her başlangıçta, /etc/rc.localdosyası içerisindeki komutu gerçekleş-tirecek ve /root dizin altına kopyala-dığımız "kullanici_dizini" , /home diziniüzerine yazılacak ve sistem bir öncekihaline geri dönecektir.

Uzaktan Kumanda...

GNU/Linux üzerinde, uzaktan yönetimiçin bağlantı çeşitleri gelişmiş ve çokçeşitlidir. Uzaktan bağlantı ile eviniz-den, iş yerindeki bilgisayara bağlanıpbelgeleri kullanabilir, internet üzerin-deki, örneğin bir web sunucusuna bağ-lanıp yönetebilir ya da müşterilerinizeuzaktan destek verebilirsiniz.

OpenSSH (Secure Shell)

GNU/Linux mimarisi gereği tümişlemler komutlar ve kabul (shell) ileyönetilir ve yazı dosyaları ileyapılandırılır demiştik. Normal olarakkullandığımız görsel arayüz (GUI),masaüstü yöneticisi ile farenin tıklamaişlemlerini komutlara dönüştürerekkabuğun (shell) anlayabileceği bir dileçevirip işlem yapar.

Secure Shell ise bize bir sertifikaüretip, uzaktan bağlantı yapan kullanıcı

ile sistem arasındaki bağlantıyışifreleyerek güvenli bir kabuk (shell -komut sistemi) ortamı sunar.

Genellikle tüm GNU/Linux dağıtımlarıile beraber gelir. Fakat gelenbağlantılar için yapılandırma yapıl-mamıştır.

# pacman - S openssh libsshlibssh2Arch GNU/Linux üzerinde,

# aptitude install openssh- serveropenssh- clientDebian GNU/Linux üzerinde,

# sudo pisi it opensshPardus GNU/Linux üzerinde komutlarıile beraber yüklenebilir.

$ ssh kullaniciadi@sunucuadıile ssh uzaktaki bir SSH sunucuyabağlantı yapılabilir. Yapılandırmadosyaları /etc/ssh klasörü altındabulunur.

VNC (Virtual Network Computing)

VNC, RFB protokolünün geliştiril-mesiyle oluşturulmuş; kullanıcıyabağlanılan bilgisayarın masaüstünü

grafiksel ortamda sunup, yönetilmesinisağlayan bir özgür yazılımdır. Dağıtımdepolarından TightVNC paketiniyükleyerek kullanabilirsiniz.

TightVNC yazılımının haricinde,GNOME masaüstü yöneticiyle entegreçalışan vino-server projesi vardır.Kolayca Sistem menüsünden Tercihleraltında bulunan Uzak Masaüstünetıklarak gelen vnc bağlantılarına izinverebilirsiniz. Bir VNC sunucusunabağlanmak için, GNOME vnc istemcisiolan Viagre yada tüm uzaktanbağlantılar için benim favorim olanRemmina’yı tercih edebilirsiniz.

Belki sonraki aylarda VNC konusunadetaylı değiniriz. Şimdilik kaynak vefaydalı adresler kısmına bakabilirsiniz.

Kaynak ve Faydalı Adresler

http://forum.pardus-linux.org/viewtopic.php?f=332&t=23822

http://www.cagataycebi.com/linux/remote_access/remote_access.html

http://www.teknoturk.org/docking/yazilar/tt000142-yazi.htm



1212

http://forum.pardus-linux.org/viewtopic.php?f=332&t=23822

http://www.cagataycebi.com/linux/remote_access/remote_access.html

http://www.teknoturk.org/docking/yazilar/tt000142-yazi.htm

ÇoMaK Koleksiyon Sürümü:kozdincer

ÇoMaK ekibinin, projeyi bitiriş tarihiolarak ilan ettikleri 19 Haziran'a artıksayılı günler kaldı. Bizi takip edip deÇoMaK'ı bilmeyen sanırım yok gibidir.Şöyle bir geriye baktığımızda, aslındaçok da geri gitmeden, ÇoMaK'ın geldiğiyolu anımsayalım. 2010 Ekim ayındaduyduk, Pardus'un KDE’den bağımsızmasaüstü yöneticilerine kavuşabile-ceğini. Necdet Yücel bunu, kendiinternet güncesinde [1] yazmıştı.

Toplantı ve çalışmaların ardından, Ocak2011 'de bir VirtualBox kalıbı olarak,LXDE masaüstü yöneticisi olan Pardus2011 geldi. Şubat ayında ise, ilkkurulan sürüm olan Pardus 2011 LXDEBonobo geldi. Bonobo'yu bir ay içindesırasıyla Enlightenment, Fluxbox, Xfceve GNOME2 takip etti. Tüm bunlar içinayrı ayrı olan kalıp dosyaları ise,birleştirilerek, koleksiyon sürümüoluşturuldu. Bu yazıma konu olan sonkoleksiyon sürümü, adını ÇoMaKprojesine katkı veren ve şu anda daPardus projesinde görev alan KaanÖzdinçer'den geliyor: kozdincer.

Pardus 2011 kozdincer, ÇoMaK ekibinin

ayrı ayrı kurulum kalıpları çıkardığıfarklı masaüstü yöneticilerinin, tek birDVD haline getirilmiş sürümü. Elbette,kozdincer' in tasarlanması aşamasınagelinene kadar, masaüstülerin dahakararlı bir yapıda çalışması için hatadüzeltmeleri, paketlemeler, ilerleyenyerelleştirme çalışmaları da kozdincerDVD'sine dahil edildi.

Ortak Noktalar

Aslında ortak nokta söylemi pek doğruolmadı. Çünkü söz konusu olan zatentek bir sürüm: Pardus 2011 . Ama tekbir DVD'de olunca hepsi, sanki farklısürümlermiş gibi algılanıyor. : -)

Kurulum:

“kozdincer” şu an için yalnızca kurulan

PPaarrdduuss--LLiinnuuxx..OOrrggGGNNUUeeDDeerrggii PPaarrdduuss 22001111 ÇÇooMMaaKK SSüürrüümmlleerrii


1313


DDaağğııtt ıımm İİnncceelleemmee


Artık sona yaklaşan ve Pardus 2011'e diğermasaüstü yöneticilerini entegre eden

ÇoMaK projesinin koleksiyon ve GNOME3sürümlerinin incelemelerini Hamit Giray

Nart'tan okuyoruz.



1414

kalıp dosyası biçiminde mevcut. ÇOMÜsunucularından [2] 32 ve 64 bitliksürümleri indirilip, DVD'ye yazılabilir.Her iki mimariye sahip kalıp dosyalarıda 1 .3 GB boyutundalar. Elbette bukalıp dosyaları da Pardus 2011 tümkalıp dosyaları gibi melez. Yani “dd”komutu ile bir USB belleğe deyazabilirsiniz.

Kurulum, Pardus 2011 kurulumu. Amailk fark, daha doğrusu ÇoMaK'ınçıkartmış olduğu ayrı sürümlerle olanfark, GRUB ekranında karşımızaçıkıyor. Diğerlerinin kurulum dilseçeneklerinde sadece İngilizce veTürkçe seçenekleri varken,kozdincer'de Türkçe dahil 10 farklı dilseçeneği eklenmiş.

Sonraki adımlarımız aynı, GNU/GPLlisansını okuyup anlıyoruz, DVDiçeriğimizi doğruluyoruz, klavyeyerleşimimizi belirtiyoruz, zamandilimimizi seçtikten sonra, diskbölümlendirme adımlarına geçiyoruz.Buradan disklerimizi yapılandırıp,Pardus 2011 kozdincer' i kuracağımızkısmı seçiyoruz. Ardından GRUB'ukuracağımız disk bölümünü belirli-yoruz. Bunlar bilindik adımlar. Buadımlarla ilgili ayrıntılı anlatımı [3]

adresinden indirebileceğiniz Pardus2011 kurulum kılavuzunda bulabi-lirsiniz.

Ahhh.. . İşte Pardus 2011 kozdincer' inzırt dediği yer. Normalde, GRUB kurmakısmını geçtikten sonra onay ekranınageçerdik ve kurulum başlardı. Pardus2011 kozdincer'de ise araya bir“Koleksiyon Seçiniz” adımı eklenmiş.Buradan kullanmak istediğiniz masa-üstü yöneticisini seçiyorsunuz. Burada5 farklı masaüstü yöneticisinden biriniseçmemiz mümkün. Bunlar, listedekisıralarıyla:

- GNOME 2.32- Xfce 4.8

- LXDE 0.5- Fluxbox 1 .3.1- Enlightenment 0.16

Masaüstü yöneticimizi seçtiktensonra, onay ekranı geliyor.Burada da farklı olarak en alttakiseçilen koleksiyon bölümü var.Orada da seçtiğimiz masaüstüyöneticisini görebiliyoruz. Ayar-larımız tamamsa, buradan“Kuruluma başla” diyerekkurulumu başlatıyoruz. Sistemözelliklerine bağlı olmaklabirlikte, vasatın üzerinde gücesahip sistemimde (PentiumCore2Duo E7500 2.93 işlemci,4GB RAM ) kurulum yaklaşık 20

dakika kadar sürdü. Farklı masaüstüyöneticilerini seçmek de bu süredegözle görülür bir değişikliğe yolaçmadı.

Kullanıcı adı ve parolası tanımlama,root parolası tanımlama ve makine adıbelirleme ise, ilk çalıştırılmanınbaşında yapılıyor. Bu işlemler,kozdincer'de YALI üzerinde değiller.

Pardus Yönetici (manager) Ailesi

Pardus yönetici ailelerinin, farklı



1515

masaüstlerine uyarlanması işlemi, ayrıkalıp dosyaları zamanında zaten ta-mamlanmış bir işlemdi. O yüzdenkozdincer'de de bir değişiklik gözeçarpmıyor. Yönetici ailesi, tüm masa-üstlerinde ortak olarak var. Ancak bir-kaçının yerleri, masaüstü yöneticisinegöre değişebiliyor. Örneğin, Xfceyöneticisinde, tüm yöneticiler, menüde“Sistem” altında iken, GNOME2'de birkısmı “Sistem Araçları” altında iken, birkısmı ise “Yönetim” altında bulunuyor.Ancak hepsi var. Yine buradaki yöneticiailesi, Pardus'un kendi yönetici ailesi.Yani her masaüstünde farklı olandonanım, görselleştirme, kişiselleştirmegibi ayarlar yöneticileri değil. Buradabelirteceğim yönetici aileleri, ayar vearabirim ile tüm masaüstü yöneti-cilerinde aynı. Bunlar:

Açılış Yöneticisi: Sistem açılışımızıyaptığımız yönetici. Yani “grub.conf”dosya içeriğini değiştirebileceğimizgrafik arayüzü.

Disk Yöneticisi: Bu da “fstab”dosyasını yönettiğimiz yönetici. Yanisistemdeki diskleri listeleyip, istedi-ğimiz konumlara otomatik olarak bağ-lanmasını sağlayan yönetici.

Güvenlik Duvarı Yöneticisi:Bilgisayar üzerindeki “Gelen Bağlantı”,“Giden Bağlantı” ve “İnternetPaylaşımı” verilerini kontrol etmemizisağlar. Varsayılan ayarında güvenlikduvarı kapalıdır.

Htop: Bu aslında bir yönetici değil.“top” komutunun alternatifi. “Htop”arkaplanda çalışan tüm süreçleri,sistem kaynağı kullanımlarını, ağaçdizilimi şeklinde görüp yönete-bileceğimiz TTY konsol komutudur. Yanigrafik arabiriminden bağımsız çalışır.Yine de KDE serisinde bulunan “SüreçYöneticisi”nin yerini aldığından,yönetici ailesi altında tanımlanmış.

Kullanıcı Yöneticisi: Kullanıcı ekleme,kaldırma ve yetkilerini tanımladığımızyönetici.

Paket Yöneticisi: Pisi. Onu da meraketmezsiniz herhalde. Zaten etseniz deanlatmayacağım. : -D

Smolt: İlk çalıştırmada Kaptan ayaryöneticisi altında çalışan Smolt ilePardus 2011 sürümünde tanışmıştık.Smolt, kullanıcının bilgisi ve isteğidahilinde, bilgisayar donanımı veayarlamaları ile ilgili kişisel bilgileri

raporlayarak, istatistik ve geliştirmesüreçlerine yön vermede yardımcıolacak verilerin oluşturulmasıamacıyla, Pardus geliştiricilerinebilgisayar bilgilerinizi gönderen biryönetici.

Servis Yöneticisi: Pardus altındaçalışan hizmetleri ve sunucularınçalıştırılması, durdurulması ve açılıştaotomatik başlatılması ayarlarınınyapıldığı yönetici.

Kaptan: Bunu da anlatmayacağım. : -)

Tüm bu yöneticiler, ortak olarak tümmasaüstü yöneticilerinde aynenmevcut. Ses kontrolümüz pavu'yaemanet. Yazıcı yapılandırması iseCUPS'un web arabirimi üzerindenyapılandırılabiliyor.

Pardus 2011 kozdincer henüz bir dene-me sürümü. O yüzden de Pardus'ungeliştirme “devel” deposunu kullanıyor.Bu depoda üst sürüm, ancak Pardus2011 ile tam uyumluluğu sınanmamışuygulamalar bulunduğundan, paketgüncelliği bakımından önde olankozdincer, kararlılık konusunda isebiraz geride. : -)



1616

Nisan1 sürümlerinde (GNOME 2.32'ninyayımlandığı sürüm paketi) ÇoMaKdeposu birleştirilmişti. Nisan1 sürüm-lerinden bu yana ÇoMaK sürümlerindehangi masaüstü yöneticisini kullanır-sanız kullanın, tek depoyu kullanıyoruz.Pardus 2011 kozdincer de aynı depoyukullanıyor ve bu depoda da an itibariylegeliştirme ve ÇoMaK depolarındatoplam 4700'den fazla paket bulunu-yor.

Bu paketler kurduğunuz masaüstüyöneticilerine göre farklılıklar göster-mekle birlikte, hepsi için ortakkullanılan paketler var. İnternetkategorisinde, web tarayıcısı olarakFirefox 4.0.1 ve yanında mesajlaşmauygulaması Pidgin 2.7.1 1 sürümleri önyüklü olarak geliyor. Ortak bir e-postaistemcisi yok. Eğer masaüstü yönetici-sinin kendine has bir posta istemcisivarsa o geliyor (Xfce'deki Postler gibi).Ancak Thunderbird 3.1 .10 sürümüdepoda bulunuyor. Çoklu ortambölümünde ise Clementine 0.7.1 ,Smplayer 0.6.9 sürümleri ön yüklüolarak geliyor. Ses denetimlerinde isePulseAudio ve pavucontrol arayüzlerinikullanıyoruz. Ofis kategorisinde iseLibreOffice 3.3.2 sürümü ileePDFViewer 0.1 .7 sürümü ön yüklü

olarak geliyor. Diğer önemli bileşenlerise, (dosya yöneticileri, arşivleyicilervs. . ) masaüstü yöneticilerine göredeğişiyor. Pardus 2011 kozdincer' in ağyönetimi ise NetworkManager 0.8.4sürümüne emanet. Cnazar ise,çoktandır yerinde zaten. : -)

Kullanılan temel sistem ve Pardusbileşenleri ise şöyle:

- Linux çekirdeği 2.6.37.6- Comar 3.0.3- Mudur 4.1 .3- Plymouth 0.8.3

- - GTK2 2.22- Qt 4.7.2- Glibc 2.12

Masaüstü Yöneticileri

GNOME 2.32(Özgün Sürüm Adı: Nisan1)

Pardus 2011 kozdincer, GNOMEmasaüstü yönetcisinin 2.32 sürümü ilegeliyor. Eski GNOME deposunda 100kadar paket mevcuttu. GNOME ile ilgilipaketlerin tümü artık ortak depoda.

Elbette GNOME'a özelpaketler, GNOME masaüstüyöneticisini seçtiğinizdegeliyor. Dosya yöneticis olarakNautilus 2.32 geliyor. Arşivyöneticisi olarak GNOME FileRoller 2.32 sürümü geliyor.Resim görüntüleme olaraksaEye of GNOME uygulaması önyüklü olarak geliyor. GNOMEözel olarak, web tarayıcısıFirefox'un yanında Epiphanyweb tarayıcısı 2.36 sürümü önyüklü olarak geliyor (“TarayıcıSavaşları” yazısında Epiphanytarayıcısını Pardus 2009'akurmak için taklalar atmış,



1717

ama başaramamıştım. : -) ). İnternetkategorisi altında yine GNOME'a özelGwget 1 .0.4 indirme yöneticisi olarakyerini almış. ÇoMaK ekibi, GNOMEkullanıcılarına iki sürpriz de yapmış.Biri Vinagre Uzak Masaüstügörüntüleyicisi. Bu uygulama ağüzerindeki bir bilgisayara bağlanmanızısağlayan bir uygulama. İkinci olaraksa,bir ağ üzeri depolama sistemi olanDropbox. Her ikisi de ön yüklü olarakgeliyor.GNOME kullanıcılarının alıştığı“Yerler” ve “Sistem” menülerinin tümayarları çalışıyor. Ancak “Yönetim”altındaki geçmiş yöneticisi çalışmıyor.Nisan 1 sürümünde, GNOME masaüstüyöneticisini, açılışta GNOME; klavyedüzenini de kullandığınız klavyedüzenine ayarlamanız gerekiyordu.Masaüstü yöneticisi “Öntanımlı”, klavyeise İngilizce olarak açılıyordu. İlkaçılışta bir defaya mahsus, bu ayarlarıelle değiştirmek gerekiyordu. Aynı ayarile kozdincer'de de karşılaştım. İlkkurulum anında bir sorun yoktu; ancak30 Mayıs güncellemelerden sonraKaptan'ı konsoldan başlatamaz oldum.Kaptan, konsoldan başlatılmayaçalışıldığında;

Traceback ( most recent call

last) :File " /usr/bin/kaptan" , line 20,

in <module>from kaptan. plugins import

DesktopFile

" /usr/share/kaptan/kaptan/plugins/__init__. py" , line 25, in<module>

pds. Gnome3: " gnome3"AttributeError: ' module' obj ecthas no attribute ' Gnome3'

şeklinde bir hata veriyor. Nedeninianlayamadım.Brasero ve Rhythmbox uygulamaları önyüklü olarak gelmelerine karşın“libgmime” kütüphane eksikliği hatası

vererek çalışmıyor. Çözümü ise basit:ÇoMaK deposundan “gmime” paketiniindirip kurmak. Sorun düzelecektir.Açılışta Kaptan'da masaüstüresimlerinin ön izlemeleri görünmüyor.Bunlar dışında hiçbir hataylakarşılaşmadım. Pardus yöneticiailesinin uygulamalarının tümü ve“Geçmiş Yöneticisi” dışındaki tümGNOME yönetim gereçleri tam olarakçalışıyor. Sistem geneli içinse kusursuzçalıştığını söyleyebilirim. Ağ üzerindeve donanımlarda ne bir ayar sorunu, netakılmalar ve kilitlenmeler. Hiçbirsorun ile karşılaşmadım. Ayrıcaöntanımlı olarak gelen simge setini deçok sevdim. : -)

LXDE 0.5 (Özgün Sürüm Adı:Bonobo)

Kurulum sırasında LXDE seçeneğiniseçerseniz, kozdincer LXDE 0.5sürümünü ve bu masaüstü yöne-ticisinin uygulamalarını kuracaktır.

Dosya yöneticisi olarak PCManFM0.9.9 geliyor. Oldukça hafif ve birhayli süratli olan LXDE'nin sistemaraçlarında ise sıkıştırma ve arşivyöneticisi olarak Xarchiver 0.5.2geliyor. Ses ve ortam kısmında farklı



1818

olarak DeadBeeF 0.5.0 ortam oynatıcısıön yüklü olarak geliyor. Grafikbölümünde ise LXDE masaüstündeGpicView 8.0.2 sürümü, resimgörüntüleyicisi olarak kullanılmış.Metin düzenleyicisi olarak Leafpad0.8.18 sürümü geliyor. LXDEmasaüstünde dosya aktarım aracıolarak ise GtkNetCat geliyor. Buuygulama yalnızca bir indirmeyöneticisi değil, bilgisayarlar arasıdosya transferi yöneticisi.

LXDE masaüstü yöneticisinin ayarlarıise görünüm, masaüstü oturum ayarlarıfare-klavye ayarları, ekran ayarları veOpenbox Konfigürasyon yöneticisindenoluşuyor. Gerçi Openbox yöneticisioldukça ayrıntılı kişiselleştirmeayarlarına sahip.

Açılış sırasında masaüstü oturumundanLXDE ve Openbox seçenekleri açılıyor.Openbox seçeneği sizi yalnızca fareninsağ tuşu ile menüye ulaşabildiğiniz birortam olarak karşılıyor. Bu ikisi dışındabir ortam seçerseniz, kendinizi girişekranına geri dönmüş olarakbuluyorsunuz. Ben bunun dışında biraksilik ile karşılaşmadım. Ayrıca LXDE,KDE bağımsız olarak Pardus'auyarlanan ilk masaüstü yöneticisi olma

özelliğini de taşıyor. : -)

Xfce 4.8 (Özgün Sürüm Adı: Nusrat)

GNOME 3'ün çıkışı ile GNOME'ubırakan GNOME kullanıcılarının en çokkaçtıkları masaüstü yöneticisi XFCE.Gerek hız, gerek performans vegerekse kullanım kolaylığı seviyelerinintümünü birden optimum düzeydesağlayan bir masaüstü yöneticisi.YALI'dan XFCE masaüstü ortamınıseçtiğinizde Pardus 2011 , XFCE 4.8sürümü ile sisteme kuruluyor.

Pardus 2011 ' in en zengin menüye sahip

masaüstü uyarlaması sanırım XFCEolmuş.

XFCE'de dosya yöneticisiolarak Thunar 1 .3.0 karşımızaçıkıyor. Ayarlar menüsü ise,oldukça geni bir menüyesahip. XFCE sistem ayarları,kişiselleştirme ve görsellikayarları, fare-klavye ayarları,ekran ve panel ayarları,pencere ve dosya yöneticisiayarlarından sistem bildirimayarlarına kadar oldukça genişve detaylı ayar yöneticilerininhepsi de sorunsuz çalışıyor.Ancak XFCE masaüstü pekotumuş gibi görünmüyor.Dizüstü test makineme

kurduğum zaman, Kaptan ilk açılıştaotomatik olarak karşıma gelmedi.Nedendir anlayamadım.

İnternet kısmı özel uygulamalaragelecek olursak, ilk anda gözümüzeEatmonkey 0.1 .4 indirme yöneticisiçarpıyor. Ama ne yazık ki çalışmıyor. : -)Hemen ardından Liferea 1 .7.5 haber veRSS istemcisi geliyor. Firefox veyaChrome tarayıcılarının GTK alternatifiolan Midori 0.3.3 sürümü de Firefox'aalternatif olarak XFCE'de ön yüklü



1919

olarak geliyor. Yine bu kategoridekiXFCE'e özel bir uygulama da e-postaistemcisi Postler 0.1 .1 .

Çoklu ortam kısmında Parole OrtamOynatıcısı 0.2.0.2 sürümü ön yüklüolarak geliyor. Aynı kısımda Xfburn0.4.3 CD yazma uygulaması bulunuyor.Arşiv yöneticisi olarak Xarchiverkullanılıyor. Thunar' ın fonksiyonlarıdışında bir de ClamTK 4.31 antivirüsyazılımı ön yüklü olarak geliyor. ÇoMaKekibi sürprizleri seviyor. : -)

Grafik kısmında ise Ristretto 0.93 resimgörüntüleyicisi geliyor. Pardus yöneticiailesinin bulunduğu sistem kısmıaltında ise Thunar2ın bazı fonksiyonlarıdışında, uzak dosya sistemlerinebağlanmak için bir arayüz olan Gigolo0.4.1 bulunuyor.

Gerçekten oldukça zengin ve ayrıntılıbir uyarlama olmuş XFCE. Ama ensorunlu masaüstü olmuş. İlk olarakKaptan açılışta başlamadı. Ama konsolkomutu ile başlatılabiliyor. Girişekranında ise klavye düzeninizi veoturum tipinizi, bir kereye mahsusolmak üzere, ilk açılışta elleayarlamanız gerekiyor. Bir oturumaçtığınızda ve Thunar' ı başlattığınızda,

sistemin kendini toparlaması birazzaman alıyor. Oturum boyunca birsorun yok; ama oturumu yenidenbaşlattığınızda, sorun tekrarlıyor.

Fluxbox 1.3.1 (Özgün Sürüm Adı:Falco Peregrinus)

Pardus 2011 üzerinde, adı gibi, en hızlıçalışan ve açılan masaüstü yöneticisiFluxbox uyarlaması. Gerçketen dePardus 2011 üzerinde en fazla süratialmak için yapılandırılmış. Aslındaoldukça basit ve ayrıntılı bir kişisel-leştirme ayarları sunulmuş Fluxbox'ta.Ama sistem ve donanım ayarları içinbiraz yetersiz kalmış, en azından sonkullanıcı için.

Fluxbox menüsünde ayarlama yapabile-ceğimiz “Tools” ve “Fluxbox” olmaküzere iki ayar menüsü var. “Tools”kısmından “Composite” ve “Conky”adlı iki menü var. Composite, menü-lerin ve pencerelerin yavaşça belirme-sini sağlayan bir efekt. Conky ise bir

tür sistem gözleyicisi, ancakçalışmıyor. : -) Bunların dışındaburadan ekran görünütüsü alabilirve X11 sunucusunu kapatabiliyor-sunuz. Ancak ben, ekran görüntü-sünü nereye ve nasıl kaydettiğinibulamadım. : -(

Fluxbox bölümünde ise pencereayarları, arka zeminler, çalışmaalanları (çoklu masaüstü) ayarları,görüntü kişiselleştirme ayarları vemasaüstü görüntüsü ayarları var.Buradan masaüstü pencerelerininadları, opaklıkları, boyutları vs.

gibi ayarları en ince ayrıntılarına kadaryapabiliyoruz. Ancak ses, görüntü ya daağ ayarları yapılabilinecek bir menübulamadım. Bu ayarları yapmakisteyenler, konsol ve conf dosyaları ilemuhatap olmak durumundalar. Yalnızcabunlar da değil; diğer tüm masaüstüyöneticilerinde yer alan yazıcıyöneticisi (CUPS), Fluxbox'tamenülerde yer almıyor. Firefox'tan



2020

kendiniz başlatabiliyorsunuz.

Ortak alanda belirttiğimiz tüm Pardusyöneticileri burada da var. Ancak Smoltve Htop, menüde görünmüyorlar.Bunlara ulaşmak için, dosyayöneticisini açıp, “Uygulamalar”menüsüne girmek gerekiyor.

Fluxbox, masaüstü yöneticisi, kendineözgü iki uygulama barındırıyor.Bunlardan birisi, çokluortam oynatıcısıolan Pogo 0.4. Oldukça basit bir müzikçalar. İkinci olaraksa, Eterm 0.9.5 birkonsol uygulaması. Normal konsolkomutu olan, “urxvt” komutundanfarklı olarak, menü barı sayesinde pekçok fonksiyona ulaşabiliyorsunuz.Ancak diğer masaüstü yöneticilerindegelen pek çok paket kurulu olarakgelmiyor. LibreOffice ve ses kontrolpaketleri yüklü değil. Bir de girişekranında Num Lock otomatik olarakyalnızca Fluxbox ve E17'de açık geliyor.: -)

Enlightenment (E17) 0.16 (ÖzgünSürüm Adı: Dolly)

Enlightenment ya da E17 masaüstüyöneticisi, aslında ilk anda sunucumasaüstü yöneticisi olmayı amaçlamış,

sonradan son kullanıcıya yönelmiş;ancak GNOME ve KDE'nin gölgesindençıkmayı başaramamış bir masaüstüyöneticisidir. Yine de son kullanıcıyapek yakın sayılmaz.

Pardus 2011 kozdincer' i Elightenmentmasaüstü yöneticisi ile kurduğunuzzaman, karşınıza ilk olarak hemenhemen hiçbir şey gelmiyor. Biraz zamanve uğraş gerektiren bir kişiselleştirmeve kısayollarınızı oluşturma çabasınagirişmeniz gerekiyor. Bu da ilk açılıştamenüden “Ayarlar” kısmına gideceğinizanlamına geliyor. Ayarlar kısmında iseoldukça ayrıntılı ve kolayyapılandırılacak sistem ve kişisel-

leştirme ayarları var. Buradangörünüm, uygulama, ekran, girişekranı, pencereler, menü ve dilayarları, dosya ve sistem ayarlarıyapılandırabiliyoruz. Buradakiuygulama ayarlarından, menü-müze yüklü uygulamaları ekleye-biliyoruz. Yani uygulamamenüsünü buradan oluştu-ruyoruz. Araçlar kısmında ise,masaüstüne ekleyebileceğimizprogramcıklar yer alıyor. Buradanise konumlandırabileceğimiztemel uygulama ses (mixer)uygulaması. Buradan masaüstüne

raf (panel burada raf olarak geçiyor : -)) ekleyebiliyorsunuz. Aslında buayarları yaptıktan sonra gayet güzel birmasaüstü yöneticisine sahip olabi-lirsiniz.

Pardus 2011 kozdincer' in tipik sorunuolan paketlerin kütüphane eksikliği yada uyumsuzluğu yüzünden çalışmamaeksikliği, Enlightenment masaüstündede kendini gösteriyor. Örneğin E17'yehas Enjoy müzik oynatıcı ve Emoteuygulaması çalışmıyor. LXDE masaüstüyöneticisinin paketlerini kullanıyor.Kendine özgü birkaç uygulama iseçalışmıyor. Ortak uygulamalar ya daPardus yönetici ailesinde bir sorun yok.



2121

Pardus 2011 kozdincer Üzerine

Benim, kozdincer'de kullanmayı en çoksevdiğim masaüstü yöneticileri GNOMEve Xfce oldu. Oldukça geniş ve detaylıbir sistem ve kişiselleştirme yapılan-dırması sunuyorlar. Her ikisi de halabiraz paket sorunlarına sahip deolsalar, kararlılık ve sistem performansıbakımından hiçbir hata ile karşılaş-madım. Masaüstlerinin kendilerine aituygulamalarının yanında, farklı başkauygulamalar da geliyor. Bazı ön yüklügelen paketler de dahi, kütüphaneeksiklikleri ya da aynı kütüphanelerinher iki depoda da bulunma durumlarıgibi uyumsuzluklardan (sanıyorum)çalışmama durumu oluyor.

Şu an ise GNOME masaüstü kurulukozdincer, ana sistemim durumunda.Tüm günlük işlerimi onun üzerindenrahatlıkla yapabiliyorum. ÇoMaK pro-jesinin, 19 Haziran tarihindetamamlanması planlanıyor. Ancak me-rak ettiğim soru ise, ÇoMaK uygu-laması, Pardus 2011 sürümlerindensonra da devam edecek mi? Bunusanırım zaman gösterecek. : -)

Pardus 2011 GNOME 3(22 Ağustos)

GNOME 3, uzatmalar ve ertelemelersonucunda çıkmış, genelde de benimgözlemlediğimi kadarıyla KDEkullanıcıları sevmiş, GNOME kullanı-cıları ise yadırgamışlardı.

Bir KDE kullanıcısı olarak ben sevdim.: -) İlk izlenim olarak ise oldukça süratli.Yazılımlardan mı yoksa GNOME 3'ünkendisi mi anlamadım ancak, standartKDE ve kozdincer sürümündekiGNOME 2 ile bariz bir hız farkıgözlemledim. Gerçi test sürümleri, pek

çok işlev devre dışı olduğundan, kararlısürümlerden hep daha hızlı çalışır.

Pardus 2011 kozdincer ile farklıyapıda ve kendisi özgün birdağıtım. Bu yüzden paketleri vekullandıkları depolar farklı. Şu aniçin yalnızca 32 Bit mimarisindeolan -muhtemelen siz bu yazıyıokurken 64 Bit sunuculardakiyerini alacak ve burada sözüedilen hataların önemli bir kısmıçözülmüş olacaktır- Pardus 2011GNOME 3 (22 Ağustos) sürümü,tam bir deneme sürümü. Yani şuanki haliyle kararlılıktan birazuzak ve günlük kullanım içinkesinlikle henüz uygun değil.

22 Ağustos sürüm adı ise, 22Ağustos'ta yürürlüğe girecek olanİnternet filtreleme uygulamasına atfenkonulmuş.

Kurulum, tipik Pardus 2011 kurulumu.Elbette kozdincer'deki gibi birmasaüstü yöneticisi seçme adımı yok.

Pardus 2011 GNOME 3, Pardus 2011devel (geliştirme) deposunu veÇOMÜ'nün gnome3 depolarını kulla-nıyor. Depolarda an itibariyle 4600



2222

kadar paket var. Sistem bileşenleriaynı:- Linux çekirdeği 2.6.37.6- Comar 3.0.3- Mudur 4.1 .3- Plymouth 0.8.3- Qt 4.7.2- Glibc 2.12- GNOME 3.1 .1

Bu yazıda GNOME 3'ü inceleme-yeceğiz. Ancak eski GNOME'dan farklıolarak, Pardus yöneticileri, GNOMEkabuğu (gnome-shell) üzerindedağılmış durumdalar. GNOME 2'dekidüzen ve derlilik, 3 serisinde birazbozulmuş. Bir kısım Pardus yönetimaraçları, “Diğer” kategorisindeyken; birkısım yöneticiler “Sistem Araçları”altında bulunuyorlar. GNOME 3 altındabulunan yöneticiler:- Açılış Yöneticisi- Disk Yöneticisi- Güvenlik Duvarı Yöneticisi- Htop- Kullanıcı Yöneticisi- Paket Yöneticisi- Servis Yöneticisi- Yazıcı Yöneticisi

Kaptan şimdilik yok. Bunlar dışındaGNOME 3'ün de sistem yönetimiaraçları var. Sistem Ayarları altındakişiselleştirme ve donanım ayarlarınıbulabilirsiniz. Ancak çok ayrıntılıdeğiller. GNOME 3 altında bir deTweak Advanced Settings var. Ancak 22Ağustos sürümünde çalışmıyor.GNOME 3'ün bir de “Geçmiş Yöneticisi”var. Ancak 22 Ağustos'ta o daçalışmıyor. : -) Ancak GNOME 3'ün ağayarları yönetimi gerçekten güzelolmuş. Uygulamalar altındaki AğBağlantıları'ndan GNOMENetworkManager uygulamasına ulaşır-ken, üst panelde bulunan AğAyarları'ndan ise mevcut ağı yapılan-dırabiliyorsunuz.

İnternet ortamı için GNOME 3'tetarayıcı olarak Google Chromium 12.0sürümü geliyor. Firefox 4.0.1 sürümü,22 Ağustos'ta henüz çalışmıyor. Bunundışında ie elbette GNOME'un tarayıcısıEpiphany 3.0.3 sürümü geliyor. Anındamesajlaşma olarak Pidgin 2.7.1 1geliyor. Ancak düzgün çalışmıyor. İlkaçılışta anında mesajlaşma hesaplarınabağlanamıyor. Hesabı pasifleştirip,tekrar aktif hale getirince ancakbağlanabiliyor. Yani ilk açılışta hesabıfark edemiyor. Ayrıca GNOME 3'ün de

bir haberleşme servisi var: Empathy3.1 .1 . Ancak Sadece Jabber, GoogleTalk ve Facebook Sohbet desteği var.Kısıtlı desteği var ancak GNOMEkabuğu üzerinden Empathy'yi kontroledebiliyorsunuz. Ancak kişisel ayarlaraltındaki mesajlaşma ve VoIP ayarlarıbölümü çalışmıyor. E-posta istemcisiise yok. Depodan Thunderbird 3.1 .10sürümünü indirip kullanabiliyorsunuz.

Arşiv Yöneticisi olarak GNOME'un FileRoller 3.0.2 sürümü kullanılıyor. Ofiskısmında GNOME Belge Görüntü-leyicisi 3.0.2 sürümü PDF görüntü-leyicisi olarak kullanılıyor. Ama, birazdosya seçici bir ugulama olmuş 22Ağustos'ta. Pek çok PDF dosyasınıaçamıyor. Ofis takımı olaraksaLibreOffice 3.3.2 sürümü var. Tümtakım sorunsuz çalışıyor.

Ses ve çoklu ortam kısmındaClementine 0.7.1 sürümü müzik açalarolarak geliyor. SMplayer 0.6.9 sürümüçoklu ortam oynatıcı olarak geliyor.GNOME MPlayer ise çalışmıyor. Sesayarlarında yine Pavucontrol ve paprefsvar. Ama her ikisi de çalışmıyorlar. : -)Ses ayarlarına “Sistem Ayarları”altından girebiliyoruz.



2323

Grafik kısmında Gimp 2.6.1 1 geliyor.Ancak Gimp ile GNOME 3 üzerindeherhangi bir resim dosyasını açabilmişdeğilim. Resim görüntüleme içinseGNOME'un Gözü 3.1 .1 sürümü yüklü.Depodan Scribus 1 .3.9 yüklenebiliyorama çalıştırılamıyor. : -)

Pardus 2011 22 Ağustos Üzerine

Tam bir deneme sürümü 22 Ağustos.Günlük işlerinizi yapmayın ve anabölüm olarak kullandığınız diskbölümlerine kurmayın. Şu an içinsadece test ve tadımlık olarakkullanmaya uygun. İlk kurulumdagnome-shell ekran kartı sürücüleri ileaçılmadı. Sadece Güvenli Kip ileaçabildim. Kaptan yok. O yüzdenGnome3 deposunu açılışta ekleyemi-yorsunuz. Sorunu çözebilmek içinse,Pisi'ye GNOME 3 deposunu [4]ekledikten sonra, “libgnomekbd”paketini kurmak gerekiyor. Dahakütüphane uyumsuzluğu ya da eksikliğisebebiyle hiç ya da doğru düzgünçalışmayan pek çok paket olmasımuhtemel.

GNOME 3, oldukça karasız,kozdincer' in kararlılığı ise -kısmen aynıolsa da- masaüstü yöneticisine göre

değişiyor. Her iki deneme sürümündede Sürüm Notları yok. Birkaç satıryazılsa iyi olurdu diye düşünüyorum.ÇoMaK takvimine göre 19 Haziran'daprojenin tamamlanması planlanıyor.ÇoMaK e-posta listesinde, bir yandanbildirilen hata ve geliştirme istekleriÇoMaK ekibi tarafından karşılanmayaçalışılırken, bir yandan da GNOME 3iyileştirme ve 64 Bit çalışmalarısürüyor. Siz bu yazıyı okurken demuhtemelen bunlar tamamlanmışolacak. Ancak sanırım tüm Parduskullanıcılarının kafasında şu soru var:Bu masaüstü yöneticilerini, Pardus'unsonraki sürümlerinde de görebilecekmiyiz? Bunu, sanırım şimdilik zamangösterecek. Kalın sağlıcakla. . .

[1 ] http://nyucel.blogspot.com

[2] http://comak.comu.edu.tr/kozdincer

[3]http://www.pardus-linux.org/wp-content/uploads/2011 /01 /Pardus-2011 -Kurulum-Belgesi.pdf

[4] http://gnome3.comu.edu.tr/comak/

2011 yılının ilk aylarında, işlerimin hiçtahmin etmediğim biçimde yoğunolmasından dolayı derginin son 3-4sayısında düzenli olarak yazamadım,gerekli desteği veremedim. Dergi şöyledursun bu süre zarfında ne donanımla,ne GNU/Linux ile ne de kişisel ağgünlüğümle(blog) ilgilenebildim.Dergiyi 31 sayfa da olsa inatla çıkar-maya çalışan arkadaşlarımı tebrikediyorum. Aynı zamanda da onlardanve okuyuculardan özür diliyorum.Umarım yılın ikinci yarısında az da olsazaman ayırabileceğim.

22 AĞUSTOS, KIYAMET VEYA“YAHU ŞU İNTERNETİ NE YAPSAKBİLEMEDİK”

Diziler, içki, heykel falan derkenburnumuzu sokmadığımız ne kaldı diyedüşünen işgüzarların yeni çalışma alanıinternet. Aslında geç bile kaldılar.İnsanların mevki, gelir düzeyi, din, dil,ırk farkı olmaksızın seslerini duyurupdiledikleri bilgilere ulaşabildikleri tekplatform olan internete dokunmasalarhatırımız kalırdı.

Bilgi Teknoloj ileri ve İletişim Kurulu’na(BTİK) bağlı Telekomünikasyon İletişimBaşkanlığı'nın (TİB) 22.02.2011 tarihli

kararı gündemin tam ortasına yerleşti.Kararın 22.08.2011 tarihinde yürürlüğegirmesi planlanıyor. Taslağın gündemegelmesi nispeten geç bir tarihte oldu.Barındırma hizmeti veren şirketlereyasaklanması düşünülen alan adları ileilgili bildirim yapılmasa konunungündeme gelmesi daha da gecikebilirdibelki de. Kurum, barındırma hizmetiveren şirketleri hangi ölçüte göresakıncalı sayıldığı belli olmayan bazıkelimeleri içeren alan ve site adlarınıbarındırmamaları konusunda uyarıyor-du. Kelime tabanlı arama taramalarlabelirlenen “sakıncalı” alan adlarınınsahipleri uyarıldı. Tabi ki bu tür özensizyöntemlerle yapılan taramalar fıkramalzemesi olabilecek yanlışlıklarasebep oldu. İki veya daha fazlakelimenin bir araya gelmesi ile oluşanalan adları, hiç farkında olmadan bukelimeleri içerebiliyordu. Ayrıca çokbilinen bir örnek olarak belirtmekgerekirse isminiz Haydar iseömrübillah kendi adınızla alan adıalamayabilirdiniz.

Daha sonra bu alan adı kısıtlamalarınınmeselenin görünen yüzü olduğu ve çoksevdiğim bir deyimle «turpunbüyüğünün heybede» olduğu ortayaçıktı. Kısıtlamalar TİB'in karar

PPaarrdduuss--LLiinnuuxx..OOrrggGGNNUUeeDDeerrggii YYeenniiddeenn


2424


MMaakkaallee

Özgür Ilgı[email protected]

PLO yazarlarımızdan Özgür Ilgın, Özgür Yazılımtoplulukları üzerinde gelişen bazı olaylara bakışını birazda sitem edercesine bizlerle paylaşmış. Bize de okumak

kalmış...



2525

taslağının öncü sarsıntısı olduğu anla-şıldı.

TİB' in 6 sayfalık karar taslağını herinternet kullanıcısının okuması lazım.Taslağı internette bulmanız mümkün.Karar taslağının hukuksal ve siyasideğerlendirmesi dergimizde bu konudauzmanlığı olan kişilerce yapılacak. Benbu taslağı okudum ve sıradan birinternet kullanıcısı olarak banadüşündürdüklerini kabaca sıralamakistiyorum.

1) 22 ağustostan itibaren internet hiz-meti 4 profil halinde kullanıcılarasunulmak zorunda olacak. Standartprofil, Aile Profili, Çocuk Profili ve Yurtiçi internet profili.

2) Bu profillerden Aile, Çocuk ve Yurtiçi internet profili “Güvenli internethizmeti” kapsamına girerken standartprofil bu hizmetin dışında kalıyor.Servis sağlayıcılar kullanıcılarınıgüvenli internet hizmeti ve profillerhakkında bilgilendirmek zorunda.Hizmet sözleşmelerinde bu hususlaraçıkça belirtilmek zorunda.

3) BTİK, veri tabanı oluşturarak “karaliste” ve “beyaz liste” oluşturacak. Kara

listede sakıncalı siteler bulunurkenbeyaz listede çocuklara uygun sitelerbulunacak. Servis sağlayıcılar listeiçeriklerini güvenli hatlar yoluyla BTİKveri tabanından güncellemek zorunda.Ayrıca servis sağlayıcılar beyaz listededeğişiklik yapamayacak ama karalisteyi internet konusunda derece-lendirme yapan kurum ve kuruluşlarınveri tabanlarından alacağı bilgilerlegenişletebilecek.

4) Standart profili seçen kullanıcılarherhangi bir listeyle sınırlanmadanmahkeme kararı ile kapatılmamış tümsitelere erişebilecek. Aile profiliniseçen kullanıcılar kara listede bulunansitelere erişemeyecek. Çocuk profiliniseçen kullanıcılar sadece beyazlistedeki sitelere erişebilirken yurt içiinternet profilini seçen kullanıcılarsadece yurt içinde barındırılan sitelereulaşabilecek. Ayrıca bir profilde bulu-nan kullanıcı profilin yasaklamadığıbazı sitelere erişimi kısıtlama talebindebulunabilecek. Örneğin aile profilindebulunan bir kullanıcı oyun sitelerineerişimin kısıtlanmasını talep ede-bilecek. Kullanıcılar, kullanıcı adı veşifre ile profiller arasında geçişyapabilecek.

5) Kullanıcılar profillerinin kısıtladığısitelere erişmek istediğinde birinternet sayfası ile uyarılacak.Kullanıcılar filtreyi aşıp kısıtlı sitelereerişme yöntemlerini kullanamayacak.Servis sağlayıcılar filtre aşmayöntemlerini engelleme konusundaönlem almak zorunda kalacak.

Konunun ana hatları bu şekilde. İlkbakışta basit ve zararsız görünentaslağın şeytanı ayrıntılarda gizli.Kafama takılan konuları şu şekildeözetleyebilirim:

1) TİB, internet kullanıcılarının hangisitenin iyi hangisinin kötü olduğunubilemeyecek kadar salak olduğunudüşünüyor olmalı ki “Siz şöyle kenaraçekilin de ben bizi bu internetilletinden koruyayım hele” demeihtiyacı hissetmiş. Peki BTİK tarafındanbelirlenen kara ve beyaz listelerinhazırlanması hangi ölçüte göre olacak?Örneğin iktidarın pek hazzetmediği birsiyasal fraksiyonun sitesi de sırf siyasinedenlerle kara listeye alınabilecek mi?

2) Zaten 60.000 e yakın site şu ve bunedenle mahkeme kararı ile kapatıl-mışken geriye kalan sitelerden birkısmını da kara liste marifeti ile

yasaklamak filtre midir, sansür müdür?

3) Standart profili seçen kullanıcılarkara listedeki sitelere hiç bir kısıtlamaolmadan ulaşabilecek. Peki BTİK başkabir işgüzarlık yapıp kara listedekisitelere girip çıkan kullanıcılarınbilgilerini de depolayacak mı?

4) Güvenli internet hizmeti almayı iste-meyenlerin seçeceği profil olanstandart profil de eninde sonunda birprofil olduğuna göre ileride bu profilinerişiminde kısıtlamalara gidilecek mi?

5) Zaten piyasadaki hizmet sağlayı-cılarının kullanıcılara sunduğu isteğebağlı olarak kullanılabilen filtrelemeyöntemleri varken bunu kurumsal-laştırmak niye?

6)BTİK’in kara listesi yetmezmiş gibiservis sağlayıcılara da kara listeyigenişletme serbestliğinin verilmesi buanlamsız sansürü katmerlendirmeyecekmi?

7)Yurt içi internet profili ise tam birkomedi. Amaç ne anlamak mümkündeğil. TİB’in bundan sonraki icraatı “73milyon çılgın Türk internet kullanıcısıaynı anda zıplayıp dünyayı sallasın” mı

olacak acaba?

8) Hem “sakıncalı” sitelerin 5651 sayılıyasaya göre erişime kapatılması işlemison sürat devam ederken hem karaliste uygulaması nasıl devamedecek?Site kapatmalar bu hızla devamederse “kara liste” uygulaması bir süresonra gereksiz hale gelip standartprofil ile aile profili arasında farkkalmayacak. Yoksa “filtre” kisvesialtında planlanan asıl amaç bu mu?

Tek kelimeyle işgüzarlık olaraknitelendirilebilecek karar taslağı ileilgili tartışmalar sürüyor. Gelen haklıtepkiler taslağın içeriğini bir miktartörpüleyecek gibi görünüyor amainternet üzerinde yapılmaya çalışılanbu tür ayak oyunları endişe verici. Sonolarak da AKP+CHP+MHP kutsalittifakının 2007 yılında kafa kafayavererek kabul ettiği 5651 sayılı yasayagöre yapılan site kapatmaları son hızdevam ediyor. En son kapatılan iki siteRAPIDSHARE ve FILESERVE. Herkonuda birbirine ters gitmeyi marifetsayan bu üç partinin konu internetisansürlemeye gelince sergilediği millibirlik ve bütünlük tablosundangözlerimizin yaşardığını belirtir, halenyasaklı bulunan 60000’e yakın site için

kendilerine teşekkürü bir borç biliriz.

UNITY ve GNOME 2.32MarkShuttleworthUbuntu’nun11 .04

sürümünde ön tanımlı masaüstü ortamıolarak Gnome kabuğu üzerinde çalışanUnity’yi kullanacaklarını açıkladığındaherkes gibi ben de heyecanlanmıştım.11 .04 sürümünün alpha ve betasürümleri yayınlanmaya başlayıncaheyecanım söndü. Gene de Unity’yekarşı tavır almak gibi bir amacımyoktu. 1 1 .04’ün tam sürümününyayınlanması ile Ubuntu kullanıcıları daikiye bölündü. Bir kısmı yeni masaüstüortamını beğenirken diğerleri yerdenyere vurdu. Bir şey çok uçta eleştirileralıyorsa, yani hem beğeneni hem denefret edeni çoksa iyi bir şeydir derlerama bu sefer durum biraz farklı. Zirabu bölünme Ubuntu kullanıcıları içinhayra alamet değil.

Hiç mızıkçılık etmeden peşinensöyleyeyim: Unity’nin görünüşüoldukça şık ve canlı ama çok açık ikihata yapıyor:İlki, halen önemli sayıda masaüstübilgisayar kullanıcısının alışkanlıklarını



2626

YYeenniiddeenn


2727

görmezden geliyor. İkinci hatası danetbook ve diğer taşınabilir cihazlarıhedeflemesine rağmen bu cihazlardahızlı kullanılabilecek bir masaüstüortamı sağlayamıyor. Bu yüzden de kısavadede başarısızlığa uğramaya mah-kum gözüküyor.

Peki Unity’i beğenmeyen kullanıcılar neyapıyor? Ya Ubuntu’nun 11 .04 öncesisürümlerini kullanmaya devam ediyorya da GNOME 2.3x serisi masaüstüortamı kullanan Ubuntu türevidağıtımlara yöneliyor. Linux Mint 11 ’inbu konuda şansının büyük olduğunu vekalbi kırık Ubuntu kullanıcılarınıbağrına basacağını düşünüyorum.

TÜRKİYE MASAÜSTÜ GNU/LINUXKULLANIM ORANLARI

www.pingdom.com adlı internetsitesinin internet kullanıcıları hakkındaistatistiksel bilgiler toplayanStatcounter’ın verilerine dayanarakyaptığı masaüstü bilgisayar kullanıcı-larının kullanım oranları sıralamasındailk üç sırayı Küba, Venezüella veUruguay sırasıyla %6.33, %3.70 ve%3.20 oranlarıyla paylaşmış. Etiyopya%2.48 kullanım oranı ile 8. sırayıalırken Almanya ve Hindistan % 1 .26

kullanım oranıyla 19. ve 20. sırayıalmış. Dileyen listeye

http: //royal. pingdom. com/2011/05/12/the- top- 20- strongholds- for-desktop- linux/

adresinden bakabilir.Türkiye iselistenin hangi derinliğinde yer alıyoronu bilemiyoruz.

Dünyanın en güçlü 20 ekonomisindenbiri olan, dünyanın en güçlü 10ordusundan birine sahip olan Türkiye,GNU/Linux kullanımı konusunda naltopluyor. Özgür ve açık kaynak kodluyazılımların arkasındaki felsefeyianlamadığımız kesin ama işin maddiyönünü de düşündüğümüz yok.Herhalde paramız çok bol olduğundandolayı GNU/Linux’u kamu kuruluş-larında ve eğitimde kullanmayatenezzül etmiyoruz. Para elimizin kiriöyle değil mi sevgili GNU/Linuxseverler?

ORACLE...GENE ORACLE

Geçtiğimiz ayOpenOffice’i

ticari bir ürün olarak geliştirmeyisürdürmek istemediğini belirten Oracle

bu projeyi bir başka kuruluşadevredebileceğinin sinyallerini vermiş-ti. Önce The DocumentFoundation’a(TDF) kabadayılık yaparakLibreOffice(LO) projesinin doğmasınave OpenOffice’den kopmasına sebepolan Oracle, şimdi de OpenOffice’i kapıdışarı edecekti yani. OpenOffice’idevralabilecek muhtemel adaylar IBM,TDF ve Apache Software Foundationidi.

Zaten OpenOffice tabanlı LotusSymphony adlı Ofis yazılımınıgeliştirmekte olan olan IBM, SUNMicrosystems’e karşı bir takım yüküm-lülükler altında bulunduğundan bukonuya pek sıcak bakmıyordu.OpenOffice çatallamaları arasında ensağlam olanı ve en sıkı geliştirileniLibreOffice’e sahip olan TDF iseOpenOffice’i devralmaya en istekli vede buna en fazla hakkı olan adaydıbizce. Java yüzünden Oracle ile sorun-lar yaşayan Apache SoftwareFoundation da iyi bir adaydı.

01 .06.2011 tarihinde yapılan duyuru ileOpenOffice’in Apache Foundation’adevredileceği açıklandı. Gönüller,OpenOffice’in TDF’e devrini arzu etsede Apache Software Foundation da açık


Pardus-Linux.Org eDergi | Sayı 27 | Ocak 2011

2828

kaynak kodlu yazılım ile uğraşan birşirket olarak OpenOffice için güvenlibir yuva olabilir. Yazılımlarını kendilisansı altında yayımlayan ApacheSoftware Foundation, ApacheLisansından farklı bir lisansa sahip olan(LGPL) OpenOffice ile sorun yaşar mı,orası meçhul.(Uzun vadede ApacheLisansı ile LGPLv3 ve MPL lisanslarıarasında uyum olsa da kısa vadede bazıpürüzler var. Italo Vignoli’nin söyledi-ğine göre OpenOffice Apache lisan-sından dolayı LibreOffice’in son 8 aydayaptığı geliştirmelerden faydalanama-yacak hatta Open Office’in ApacheLisansı ile uyumsuz bazı bileşenleriniçıkarmak veya yeniden yazmak zorundakalacak)

Öte yandan GNU/Linux aleminin tecrü-beli yazarlarına göre OpenOffice’ingidişatı TDF veya başka bir kuruluşçatısı altında birleşme yönünde olacakgibi görünüyor.


2828


İSİMLER NEYİ İFADE EDER?

İsimler, anlamların taşıyıcısıdır;seçtiğimiz isimler söylediğimiz şeylerinanlamını belirler. Uygun olmayan birisim insanlara yanlış fikir verir. Bir gül,çeşidi ne olursa olsun güzel kokar amasiz ona “kalem” derseniz onunlayazmaya kalkanlar hayal kırıklığınauğrar. Kaleme de “gül” dersenizinsanlar onun ne işe yaradığınıanlayamaz. Eğer bir işletim sistemine“Linux” derseniz sistemin kökeni, tarihive amaçları hakkında yanlış bilgiverirsiniz. Buna “GNU/Linux” derseniz,ayrıntılı olarak incelendiğinde idealkullanım bu olmasa da, kesin bir bilgiverir.

Ama bu camiamız için bir sorun mudur?İnsanların sistemin kökeni, tarihi veamacını bilmesi önemli midir? Evet!Çünkü tarihi unutan insanlar onutekrarlamaya mahkumdur. GNU/Linuxçevresinde gelişen özgür dünya güvenlideğildir ve GNU’yu geliştirmemizeneden olan sorunlar ortadankaldırılmadığı için yeniden nüksetmeleri olasıdır.

İşletim sistemine Linux yerine neden“GNU/Linux” dememiz gerektiğini

açıklayınca insanlar çoğunlukla şöylediyor:

“GNU projesi yaptığı işler sayesindezaten övgüyü hak ediyor. İnsanlar bunaitibar etmese bile yaygara koparmayagerek var mı? Önemli olan işi kiminyaptığı değil de işin yapılmış olmasıdeğil mi? Sakin olmalısınız. Yaptığınızişle gurur duyup övgüyü kafayatakmamalısınız.”

Eğer işi yapıp da rahatlayabilsek bugüzel bir tavsiye olurdu. Keşke öyleolsaydı! Ama sorunlar çok ve gelecekçantada keklik değil. Camiamızın gücüözgürlük için kararlı olmaya ve işbirliğine bağlı. GNU/Linux isminikullanmak, insanların kendilerine vebaşkalarına bunu hatırlatmasının biryoludur.

GNU’yu aklımıza getirmeden iyi özgüryazılım yazmak mümkündür, Linux adıaltında da oldukça iyi işler çıkartılabilir.Ama Linux ilk icat edildiğinde iş birliğiyapma özgürlüğüne dayanan birfelsefeye dayanmamaktaydı. Bu isminiş dünyası tarafından kullanımı arttıkçaonu topluluk ruhu ile ilintilendirmeyedair sorunlarımız artacak.

PPaarrdduuss--LLiinnuuxx..OOrrggGGNNUUeeDDeerrggii İİssiimmlleerr NNeeyyii İİffaaddee EEddeerr??


2929


Özgür Ilgı[email protected]

GNU sistemi içinde kullandığımız sistemaslında hangisidir? Bunların söyleminin

önemini belirten bir Richard M. Stallmanmakalesini, Özgür Ilgın bizlerle paylaşıyor.

MMaakkaallee


3030

Özgür yazılımı gelecekte bekleyen enbüyük sorun, “Linux” dağıtımlarınıüreten şirketlerin “uyumluluk” ve “güç”gibi bahanelerle GNU/Linux’a özgürolamayan yazılımları ekleme eğilimidir.Tüm büyük ticari dağıtım geliştiricifirmaları yapar bunu, hiçbir zamantamamen özgür yazılımlar yayımla-mazlar. Çoğu, dağıtımlarındaki özgürolmayan paketleri belirgin olaraktanıtmazlar. Bazıları kullanıcılaraMicrosoft’un verdiği kadar özgürlükveren “kelle başı” lisanslarını rezilcesergilerler.

İnsanlar, özgür olmayan yazılımlarıdağıtımlara eklemeyi, popülerliğiözgürlüğe tercih ederek “Linux’unpopülerliği” adına onaylayabilir. Bazenbu açıkça kabul görür. Örneğin “Wired”dergisi, Linux Magazine DergisiEditörü Robert McMillan’ın “ Açıkkaynak kodlu yazılıma geçişin politiknedenler yerine teknik nedenlerdenkaynaklanması gerektiğini” söylediğiniyazıyor. Caldera’nın CEO’su insanlarıaçıkça özgürlük hevesinden vazgeçipLinux’un popülerliği için uğraşmayateşvik ediyor.

“Popülerlik” ile GNU/Linux’u özgür

olmayan yazılımlarla birlikte kullanankişilerin sayısını kastediyorsakGNU/Linux’a özgür olmayan yazılımlarıeklemek onun popülerliğini artırabilir.Ama aynı zamanda camiayı dolaylıyoldan sahipli yazılımın iyi bir şeyolduğuna inandırıp özgürlük amacınıunutturur. Yolda doğru dürüstgidemezken gaza basmanın manasıyoktur.

Özgür olmayan bir eklenti, bir programveya kütüphane ise özgür yazılımgeliştiricileri için tuzak haline gelir.Eğer özgür olmayan bir paketi kullananbir program yazarlarsa, programlarıözgür bir sistemin parçası olamaz. (1)Eğer camiamız bu şekilde hareketetmeye devam ederse GNU/Linux’ugelecekte özgür yazılımlarla özgürolmayan yazılımların mozaiği halinegetireceklerdir. Beş yıl sonra elbette birsürü özgür yazılım olacak ama dikkatliolmazsak hiç biri özgür olmayanyazılımlar olmadan bir işeyaramayacak. Böyle olursa özgürlükkampanyamız başarısızlığa uğramışolacak.

Özgür alternatifler yayımlamak sadecebir programlama işi olsaydı gelecektekisorunları çözmek, camiamızın geliş-

tirme kaynakları arttıkça dahakolaylaşacaktı. Ama bunları çözmemizizorlaştıran sorunlar ile karşılaşıyoruz:Özgür yazılımı yasaklayan yasalar.

Yazılım patentleri arttıkça ve DMCA(2) gibi yasalar DVD gösterme ve RealAudio biçimlerini dinleme konusundaözgür yazılım geliştirilmesiniengellerse gizli veri biçimleri içerenpatentli yazılımlarla mücadele etmekiçin, özgür olmayan programları kullan-mayı reddetmekten başka yolbulamayacağız.

Bu sorunlarla yüzleşmek çok çeşitliçabalar gerektirir. Ama her şeydenönce herhangi bir zorluğa göğüsgermek için gereken şey özgürlükamacımızı ve iş birliğini aklımızagetirmektir. Sadece güçlü ve güveniliryazılıma sahip olma arzusununinsanları büyük emek harcamaya sevketmesini bekleyemeyiz. İhtiyacımız olanşey, insanların özgürlükleri için sava-şırken sahip oldukları zamanki gibi,yıllarca sürecek bir kararlılık ve azmesahip olmasıdır.

Camiamızda bu tür bir amaç vekararlılık öncelikle GNU Projesindençıkmaktadır. Özgürlük ve camianın


3030



3131

sağlam kalmasından bahseden yalnızcabizleriz. “Linux”tan bahseden organi-zasyonlar bundan bahsetmezler.“Linux” dergileri genelde özgürolmayan yazılımların , “Linux” a özgürolmayan yazılımları ekleyen şirketlerin,Linux’u özgür olamayan ürünleri iledestekleyen firmaların, satıcıları daveteden Linux gruplarının reklamları iledoludur; Camiamızda insanların özgür-lük ve kararlılık ulaşabildiği yegane yerGNU Projesidir.

Peki insanlar buna ulaştıklarındabağlantı kurabilecek midir?

GNU projesinden gelen bir programkullandıklarının farkına varan insanlarGNU projesi ve kendileri arasındakidolaysız bağı görürler. Felsefemiz iletam olarak uyuşmasalar bile en azındanbunun üzerinde ciddi ciddi düşünecek-lerdir. Kendini “Linux Kullanıcısı”olarak tanımlayanlar ise GNUprojesinin “Linux’un işine yarayanaraçlar geliştirdiğine” inanırlar ve GNUprojesi ile aralarında dolaylı bir bağolduğunu kavrayabilirler. İşleribittiğinde GNU felsefesini göz ardıedebilirler.

GNU projesi idealistçedir ve bugün-

lerde idealizmi teşvik edenler büyük birengel ile karşılaşır; Hakim ideoloj iinsanların idealizmi pratik olmadığı içinbırakmasını söyler. Bizim idealizmi-mizin pratikliği had safhadadır. Buyüzden GNU/Linux isimli bir işletimsistemimiz var. Bunu sevenlerbilmelidir ki bunu gerçekleştiren bizimidealizmimizdir.

İşimizi tamamlamış olsak, payımızaitibardan başka bir şey düşmemiş olsa,bu sorunlarla uğraşmayı bırakmak enakıllıca şey olurdu. Ama bu noktadançok uzaktayız. İnsanları yapılmasıgereken işleri yapmaya teşvik etmekiçin geçmişte ne yapmış olduğumuzubilmemiz gerekir. Lütfen işletimsistemimize GNU/Linux diyerek bizeyardımcı olun.

(1 )Motif ve Qt GUI kütüphanelerioldukça fazla miktarda özgür yazılımıtuzağa düşürerek çözümü yıllar alacaksorunlara yol açtılar. Qt sorunu, Qtözgür yazılım haline geldiği içinçözüldü. Motif problemi hala çözülmüşdeğil, motif’in özgür alternatifi olanLessTif’in biraz cilalanmaya ihtiyacıvar. (Gönüllü aranıyor!) Sun’ın özgürolmayan Java aracı ve javakütüphaneleri benzer sorunlara neden

oluyor. Bunların yerine özgür yazılımkoymak şu anda GNU’nun başlıcaamacı.

(2)1 998 yılının Digital MillenniumCopyright Act (Sayısal Binyıl TelifHakları Hareketi) Amerikan telifhakları yasasını değiştirmeye çalışıyor.DMCA’nın içerdiği konular, telif korumasistemlerinin saf dışı bırakılması ileilgili önlemler, adil kullanım ve çevrimiçi hizmet sağlayıcı taahhütleridir. Bukonuda ayrıntılı bilgi almak için 1 2.kesime bakınız (Telif haklarının yanlışyorumlanması-Bir yanlışlıklar silsilesiadlı makale)Bu makale 2000 yılında yazılmıştır. Bumakale “Özgür Yazılım Özgür Toplum:Richard M. Stallman’dan SeçmeMakaleler” kitabında yeralır.(Boston:GNU Press, 2004) ISBN 1 -8821 1 4-99-X, www.gnupress.orgBu uyarının konulması kaydıylamakalenin herhangi bir ortamdaeksiksiz ve tam olarak kopyalanması vedağıtımı serbesttir.


3131


Giriş

Hızzzzz! . . . İnsanoğlunun muhtemelenvar olduğundan beri rüyalarını süsleyeniki unsur, uçabilmek ve daha hızlıgidebilmek olmuştur sanırım. Tarihbunun denemeleri ile doludur çünkü.İnsanlar, bunları yapabilmek içinyıllarını harcamış, denerken canındanolanlar bile olmuştur.

Neyse ki sanal dünyada böylesiözveriler göstermemiz gerekmiyor. : -)Sanırım özgür yazılım simülasyonoyunlarına aşina olup da TORCS'uduymayan yoktur. TORCS'un yeniözellikler, yeni arabalar, yeni pistler veyapay zeka rakiplerini içerecek biçimdeçatallanmasının adı ise Speed Dreams.

Speed Dreams, GNU/GPL 2.0 ile lisans-lanmış özgür ve platform bağımsız biryarış simülasyonu. Oyun, GNU/Linux(32 ve 64 Bit) ve Windows platformlarıiçin mevcut. MacOS platformu içinse en

kısa zamanda çıkacak. Oyun, henüztest aşamasında olan SimuV3 fizikmotorunu kullanıyor. İşin güzel tarafı,oyunun içindeki iyileştirmeler ve görselefektlerin hemen hepsi, SD oyun-cularının kattığı şeyler.

Kurulum

Oyun, Pardus depolarında mevcutdeğil. O yüzden sitesinden [1] kaynakkodunu indirip derlememiz gerekiyor.Ancak sitede, Ubuntu ve Mandriva içinpaketler var. Speed Dreams 2.0.0kaynak kodu yaklaşık 730 MBboyutunda. 7Z arşivini açtığınızdaiçinden tekrar bir tar.gz arşivi çıkıyor.Kurulum alanı ise yaklaşık 1 GBboyutunda. Elbette ek araba ve pistlerikurmazsanız. : -)

Kaynak kodunu derlemeden önce bazıbağımlılıkları kurmanız gerekiyor. Listebayağı kabarık. Öncelikle,sudo pisi it - c system. develkomutu ile derleme araçlarınıkurmamız gerek. Ardından bağımlılıkpaketlerini kurmak gerekiyor: jpeg-devel, libpng-devel, plib-devel, libxmu-devel, mesa-devel, libsdl-devel, openal-devel, enet-devel, freealut-devel veliberation-fonts paketlerinin kurulu

PPaarrdduuss--LLiinnuuxx..OOrrggGGNNUUeeDDeerrggii SSppeeeedd DDrreeaammss


3232



TORCS araba yarışı simülasyonununçatallanmasıyla oluşturulmuş Speed

Dreams simülasyonunda, bu kezdireksiyonda Hamit Giray Nart var.

OOyyuunn TTaann ııtt ıımm ıı


3333


3333


olması gerekiyor. Bunların tümünü Pisiarabiriminden kurabilirsiniz.

Sonra, açtığımız speed-dreams dizinialtına gidiyoruz. Bu dizin altında /srcdizini altına giderek, sırasıyla şukomutları veriyoruz:

cmake . (Burada “cmake” ile noktaarasında bir boşluk veriyoruz)makesudo make install

Bu aşamada, plib ve plib-develpaketleri kurulu olduğu halde, “plibheaders bulunamıyor” şeklinde bir hataile karşılaşırsanız, speed-dreams dizinialtındaki kütüphaneleri derlemenizgerekir. Bunun için speed-dreams dizinialtındaki /src/lib dizini altına giderek,yukarıda yazılı komutları bu dizinaltında verin ve /src dizinine dönerek,derleme işlemini tekrarlayın.

Bu aşamadan sonra, eğer hataalmadıysanız, Speed Dreams, /usr/localdizini altına kurulmuş olması gerekiyor.Ancak oyunun verilerini de derlememizgerekiyor. Bunun için speed-dreamsdizini altındaki /data dizini altınagiderek sudo make install komutunuveriyoruz. Oyunun verileri derlendikten

sonra,/usr/local/games/speed-dreams-2dosyasından oyunu başlatıyoruz.

Not: Pardus uyumlu olması için,derleme sırasında DESTDIR=/usrdeğişkeni kullanarak derlemek bir işeyaramıyor. Oyun yine /local altına gidi-yor. İkinci olaraksa, /usr/local/gamesdizini altındaki speed-dreams-2dosyasına sanal bağ oluşturup dadoğrudan konsoldan oyunu açmayaçalışırsanız, oyun başlamıyor. Siyahekranda dolanıp duran, beyaz bir kareile karşılaşıyorsunuz. Yani oyununkısayollarını /usr/local/games/speed-dreams-2 dosyasına göre ayarlamanızgerekiyor. KDE menüsü altında bağlantıoluşturacaksanız, bu dosyaya bağlantıoluşturmanız gerekiyor.

Tüm Pilotlar, MotorlarınızıÇalıştırın!

Oyunu başlattığımızda oldukça basit birama menü bizi karşılıyor. “Race”seçeneği oyunu başlatacağımızseçenek. Ama en son gireceğimiz veseçenekleri fazla olduğundan onunaçıklamasını sona bırakacağım.

İkinci sırada bulunan “ConfigurePlayer” kısmı adınızı ve cismimizitanımlayacağımız yer. Name kısmınaadınızı ya da rumuzunuzu giriyorsunuz.Çok oyunculu oyunlarda burayagirdiğiniz isim aynı zamanda rumu-zunuz olacak. “Level” kısmına iseseviyenizi giriyorsunuz. Burası, tekoyunculu oyunlarda pek bir şey ifadeetmese de çok oyunculu oyunlardagörünüyor. Yani “pro” seviyesine alıpda pistte taklalar atmaya başlarsanız,en iyi ihtimal, alay konusu olursunuz. : -) “Race Number” aracınızın numarasıoluyor. “Pit Stops” kısmı ise oyunda kaçduruş yapabileceğinizi belirteceğinizyer. Buraları kafanıza göredeğiştirebilirsiniz, önemli değiller.“Gear Change” kısmı ise oynanışa etkiedecek bir ayar. Buradan üç tip vitesseçebiliyorsunuz:


3434

- Otomatik Vites (auto): Vites geçiş-lerini araba kendisi yapar ve siz vitesleuğraşmazsınız. Acemi dönemlerdekullanın. En azından aracın kontrolünealışana kadar. Bunu seçtiğinizde alttabeliren “Auto Reverse” seçeneği, aracınhareket yönüne zıt yönde tuşabastığınızda, araba durunca otoma-tikman geri vitese geçip geçmeyeceğiniayarlayacağınız kısım. Burayı “yes”değeri ile aktif yaparsanız, araç, gerivitese de otomatik geçecektir. “No”diyerek kaparsanız, atayacağınız bir tuşarabayı geri vitese geçirecektir.

- Tiptronik Vites (sequential): El veotomatik arasındaki bu vites tipi,atayacağınız iki tuş ile vites arttırmakve düşürmek şeklinde kullanabile-ceğiniz vites tipi. Oyuna biraz alıştıktansonra kullanmayı tercih edebileceğinizbu tip, çoğu oyunda düz vites olarakgeçer.

- Düz Vites (grid): Oyunda deneyimliseviyeye ulaşanların tercih edeceklerivites tipi. 6 ileri, boş ve geri viteskonumlarının herbirini bir tuşaatayarak, istediğini vitesler arasındageçiş yapabilirsiniz. Kullanmak birazzor. Ama alışabilirseniz, yarışlardaperformans olarak oldukça avantaj

sağlayan bir vites.

Sağ alt kısımdaki “Controls” ise tuşkombinasyonumuzu seçmemizi sağlıyor.Basit bir liste. Sola dön, sağa dön, gazve fren, değil araba simülasyonuoyuncularına, arabanın yenmeyen birşey olduğunu bilenlere bile tanıdıkkelimeler. Ancak bazı ayarları vefonksiyonları açıklamak gerekecek.Öncelikle “Clutch” seçeneği. Debriyajtuşu atamanızı sağlıyor. Ama düz viteslibir araba aldığınızda, debriyaj tuşunabasmadan da vites geçişiyapabiliyorsunuz zaten. Ancak fren ilebirlikte kullanarak, arabayı daha seribir şekilde kontrol altınaalabiliyorsunuz. “ABS” ayarı, teker-

leklerin kilitlenmesini engelleyen ABSsistemini devreye almanızı ya dakapatmanızı sağlar. Bu sistem, freneasıldığınız zaman, tekerleklerinkilitlenip de arabanın kaymasınıönleyecek şekilde frene baltalamayapar. Çoğu sürücü, ABS'nin durmamesafesini kısalttığını düşünür. Butamamen yanlış bir düşünce. Tamtersi, ABS duruş mesafesini uzatır.Sadece ani frenleme esnasındatekerleklerin kilitlenmesini önle-yerek, arabanın, frenlemeesnasında manevra yapabilmesinisağlar. Oyunda bunu bariz şekildehissedeceksiniz. ABS'yi açarsanız,

frenleyerek arabayı kaydırmakistediğinizde, bunu yapamayacaksınız.“TCS” ayarı, ASR olarak da bilinen,dönüşlerde çekiş tekerleğinin motor-dan aldığı torku dengeleyerek, dönüşhareketlerinde sürücüye kontrolsağlayan sistemi çalıştıracak vekapatacak tuşu belirtmemizi sağlar. Busistem, dönüşlerinizde tekerlekleribağımsız olarak frenleyerek, arabanınsavrulmasını zorlaştırır. Ancakviraj larda hızınızı azaltarak, zamankaybına sebep olur.

“Speed Limiter”, hız sınırlayıcıyı açıpkapatmanızı sağlar. Bunu açarsanız 85


3434



3535

milin üzerine çıkamazsınız. “Light”farlar (oyunda gece ayarı var amainanın farların hiçbir fonksiyonu yok),“E-Brake” ise el freni.

Sağ tarafta ise, vites kontrollerinigöreceksiniz. Burası, seçtiğiniz vitestipine göre değişkenlik gösterir.Otomatik viteste, burada sadece gerivites (Reverse) ve boş vites (Neutral)tuşları olur. Tiptronik vites seçerseniz,burada vites arttır ve düşür tuşları daeklenir. Düz vites seçerseniz, 6 ilerivitesi atayabileceğiniz tuş seçeneklerikarşınıza çıkar.

En altta ise, hız ve direksiyonhassasiyetini göreceksiniz. Buradantuşlara bastığınızda arabanın ne hızdagaz alacağı ve ne kadar hızlıdireksiyonu çevireceğini belirleyebilir-siniz. Burada belirtmek isteyeceğimfonksiyon ise, bunları fare hareketleriile tamamen ele alabileceğinizdir.Gerçekte, direksiyonu yavaş yavaşçevirmek ile birden döndürmekarasında fark vardır. Araba birindefarklı, diğerinde farklı tepki verir. Aynışey gaza basmaktada öyledir. Yavaşyavaş gaz vermekle, birden gazayüklenmek, arabanın farklı şekildetepki vermesine sebep olur. Ancak bir

araba simülasyonunda, direksiyonu vegazı bir tuşa atadığınızda, tuşa bellibelirsiz de bassanız; klavyeyi kaldırıpkafayı da gömseniz, aynı şiddettekontrol sağlarsınız (kafayı gömerseniz,klavyenizi kırdığınızla kalırsınız sadece: -) ). Burada ise deneyimli oyuncularınçok sevecekleri bir yetenek ile geliyorbu oyun. Arabanın hızlanma vedireksiyon fonksiyonunu, fareyeatayabiliyorsunuz. Zaten varsayılanolarak da kontroller farede geliyor.Burada fareyi ileri iterek gazı, sağ – solile de direksiyonu oynatabiliyorsunuz.Bu hareketleri ne kadar sert ve hızlıyaparsanız, arabanın tepkisi de onagöre oluyor. Biraz zor bir olay, amagerçekçilik açısından mükemmel birözellik.

“Options” kısmı oyunun ayarlarınınyapıldığı kısım. Grafik ağırlıklıayarlardan “Display” çözünürlük ve tamekran – pencere seçenekleri var.“Graphic” kısmından oyunun görsekefektlerini ayarlayabiliyoruz. “OpenGL”kısmından kaplama ayarlarınıyapabiliyoruz. Ancak oyun mevcutaşamasında anti-aliasing fonksiyonunudesteklemiyor.

“Sound” kısmından ses sürücüsü ve ana

ses düzeyini ayarlayabiliyoruz.“Simulation” kısmından ise oyunungerçekçilik ayarlarını düzenleyebili-yoruz. Fizik motoru sürümü, çoklu işparçacıkları (multi-threading) ve çokluçekirdek kullanımı (cpu-affinity)ayarlarını açıp kapatarak bunuyapıyoruz. Seçenekler kısmında sonolarak, “AI Opponents” bölümü var.Buradan da bilgisayar kontrollüoyuncuların yeteneğini (yani bir nevioyunun zorluk derecesini) ayarlaya-biliyoruz.

“Race” kısmından ise oyunubaşlatabiliyoruz. Burada da birkaçseçeneğimiz var. İlk olarak “Practice”seçeneği geliyor. Adı üzerinde, pratikkısmı. Burada rakip oyuncular vezaman kısıtlamaları olmaksızın pratikyapabiliyorsunuz. Dilediğinizce gezin,tozun ama burayı es geçmeyin.Arabanın ve oyunun kontrollerinealışmak için, deneyimli bir simülasyonoyuncusu olsanız bile, buraya bir gözatın. Diğer kısımlar ile başlama ayarlarıaynı. Onun dışında sadece modlarıfarklı.


3535



3636


3636


Yarış tipimizi seçtikten sonra, yarışmenüsü önümüze geliyor. Burası heryarış modunda ortak. Burada, kısaca,yarış tipi, pist ve yarışçılar hakkındagenel bir bilgilendirme yapılıyor veyarış ayarlarının yapılması sağlanıyor.

En alttaki listeden, seçeneklerimiziseçebiliyoruz. “Previous” seçeneği birönceki ekrana gitmemizi sağlıyor. Eğerilk ekranda isek ana menüye dönüşyapıyor. Yanındaki “Players” kısmı ise,ana menüdeki (yazının başlarındaaçıkladığımız) “Configure Player”ekranını açıyor. “Configure” kısmı ise,yarış ayarlarını yapmamızı sağlıyor.Buraya girdiğimiz zaman, yarış pistiseçimi ve ayarları geliyor. Yarış pisti

tipi olarak 4 tip pistimiz var:

1- Dirt Track: Tipik ralli tipi pistler.Tozlu topraklı şose yollar yani. : -) Bukategoride yarışabileceğimiz 7 adet pistvar. Hepsi hayali pistler.

2- Road Tracks: Asfalt yol pistleri. 7tane hayali, 6 tanesi gerçek; toplam 13pist adet pist var. Buradaki karlıFransız Alpleri yolunda manzaragerçekten çok güzel. : -)

3- Speedways: NASCAR pistleri. Yanioval bir pistte, dön baba dönelim tipiyarış. 8 tane hayali, 5 tanesi gerçekolmak üzere 13 pist var. Gerçekpistlerin hepsi Amerika'dan zaten.

4- Grand Prix Circuits: F1 pistleri. 10adet gerçek pistten oluşan kategoride,Formula'nın farklı ülkelerindekipistlerinde yarışıyoruz. İstanbul SpeedPark yok. Var mı ekleyebilecek? : -)

Yarış pisti tipi ve pistimizi seçtiktensonra “Next” diyerek sonraki adımageçiyoruz. Burada da yarışacak olanpilotlarımızı seçebiliyoruz. Ekran üçbölümden oluşuyor. Sol tarafta yarıştabulunan pilotlar ve altında kullandıklarıaraba bölümleri iki bölümü oluştu-

rurken; sağdaki tek bölüm iseseçebileceğiniz pilotları gösteriyor.Ancak “Practice” yarış modunu seçmişiseniz, rakip oyuncu alamıyorsunuz.Diğer modlarda ise, ortadaki oklarıkullanarak, yarışa yarışçı dahiledebiliyor ya da çıkarabiliyorsunuz. Solalt kasımda ise, arabamızı ve diğeryarışçıların arabalarını görebiliyoruz.Buradan, kendi arabamızın sınıf, modelve dış kaplamsını değiştirebiliyoruz.Ancak rakip arabaların sadece dışkaplamalarını değiştirebiliyorsunuz.

Burada seçebileceğimiz, 5 araç sınıfıvar. Bunlar:

1- TRB1: Orjinal TORCS oyunundan 7araba, artı TORCS'da olmayan Vieringe5RB olmak üzere toplam 8 araba var.Gerçek hayatta GT500 sınıfına giren330 km ve 500 beygir gücüne sahipmotorlara sahip araçlardır.

2- Supercars: TORCS için yazılmış bireklenti araba seti. Gelişmiş fizikselözelliklerine, oldukça dengeli olacakşekilde modifiye yapılmış arabalar. Busınıftaki arabalar oldukça az ayarlamaimkanlarına sahipler. Oyuna yenibaşlayanlar için en ideal sınıf bu. Busınıf 6 araç içeriyor. Ayrıca varsayılan


3737


3737


başlangıç arabamız Lynx 220, burada.

3- LS (Longday Sportscar)1: Gerçekhayatın GT1 sınıfı, uzun yarışlar içinayarlanmış arba sınıfıdır. 6.0 üzerimotor ve 600 üzeri beygir gücünesahiptirler. Oldukça da ağır bir sınıfolan arabaların kullanımı ise deneyimliSpeed Dreams sürücülerine göre. Busınıfta da toplam 7 araba bulunuyor.

4- 1936 Grand Prix: Nostalj i kuşağıarabalar. 2. Dünya Savaşı öncesinekadar kullanılmış olan F1arabalarından oluşan bir sınıf.Toplamda 8 araba var. Ancak arabalarınhepsi temel yapılandırmadalar,elektronik aksamları yok, otomatikvites yok ve kontrol edilmeleri de birhayli güç.

5- World Rally Series: Bu sınıf, SD 2.0sürümü için oluşturuldu. Şose yol tipitoplam 5 arabadan oluşan sınıf, halageliştirme aşamasında.

Arabalarımız bunlar. Bazı arabalardadış kaplama seçeneklerimiz de var. : -)

“Next” diyerek sonraki aşamaya geçti-ğimizde birkaç ayarla daha karşıla-şıyoruz. Basitçe pistte kaç tur ata-

cağımız, günün saatini ve havadurumunu ayarladıktan sonra tekrar“Next” diyor ve kendimizi yarışmenüsünde buluyoruz.

Burada “Save” kısmı, yaptığımız tüm buayarları bir mode dosyası şeklindekaydetmemizi sağlarken; “Load”seçeneği ise, bu mode dosyasınınyüklenmesini sağlıyor. En sağdaki“Start New” seçeneği ise oyunubaşlatıyor.

Gelelim diğer yarış modlarına:- Quick Race: Pratik bölümü gibi amabiraz daha açık. Burada 40 rakip ilekapışma şansınız var. İlk olarak tekbaşınıza bir dizilim belirleme

(qualification) turu atıyorsunuz. Sonra-sında ise, elde etmiş olduğunuz zamanderecesine göre yarışa başlıyorsunuz.Yarış sonunda ise, sürücülerin isimisim, dereceleri, hasar durumları vs. .içeren ayrıntılı bir liste önünüzegeliyor.

- On-Line Race: Oyunun çok oyun-culu modu. Speed Dreams 2.0sürümünde henüz mevcut değil. Ancakyapılması planlanan şey, “QuickRace”yarış tipinin, bilgisayar kontrollüyarışçılara değil de internet veya yerelağ üzerinden gerçek oyunculara karşıoynanması. Burada iki ekran var.“server” bir yarış sunucusubaşlatmanızı sağlıyorken; “client” iseIP adresi vererek bir sunucuyabağlanmak için tasarlanmış. Henüz birana sunucu listesinden sunucu seçmekgibi bit uygulama yok. Kısaca bu özellikhenüz aktif değil.

- Single Event: Çoklu sezon modu-nun, tek olaya odaklanmış olanı.Gerçek hayata biraz yakın bir mod.Kayıtlı yarış ligi gibi ama tek bir yarış.İki alt modu var. “Endurance”modunda, pistte tek başınıza olduğunuz3 turluk bir seviye belirlemeaşamasının ardından, 500 km'lik ana


3838


3838


yarışa giriyorsunuz. “Challenge”modunda ise, 3 tur seviye belirlemeaşamasının ardından 50 km'lik bir hızyarışı ve ardından 180 km'lik ana yarışagiriyorsunuz. Bu yarış modunda tümseçenekler açık. Arabanızı, sınıfınızı,yarış pistlerini ve yarışta olacak tümsürücüleri seçebiliyorsunuz.

- Championship: Tüm bir yarış sezo-nunu içeren ve seri halde devam eden“Single Event” tipi yarış diyebilirizbuna. Ancak “Single Events” modundanbir farkı var: Yarışacağınız pistleri sizbelirleyemiyorsunuz. Bu modun altmodları, araba kategorilerini etkiliyor.“All-classes” tüm araba kategorileriniaçıyor ve istediğiniz arabayıalabilmenizi sağlıyor. “Supercars” ise,yukarıda açıkladığımız “Supercars”sınıfında olan arabaları alabilmenizisağlıyor. Elbette rakip yarışçılar dasizinle aynı tip arabalara sahipoluyorlar.

- Career: Oyunun gerçek yarış modu.En karmaşık mod ve tam olarak dabitmiş değil hala. Burası sizin ve diğeryapay zekalı oyuncular için bir kariyeroluşturuyor. Çoklu yarış sezonlarındanoluşan diziler, bu yarış sezonları içindefarklı araba sınıfları ve her araba

sınıfları için ligler bulunan bir ağaçyapısına sahip. Sezondan sezonageçtikçe, daha hızlı ve güçlü arabalarkullanma imkanı buluyorsunuz. Örnekvermek gerekirse; bir kariyer, farklıaraba sınıfları ve her araba sınıfı,“Championship” modu benzeri farklıligler içeriyor. Yapay zeka oyuncular dakariyer modunda farklı davranıyorlar.Mesela aynı rakip yarışçı, her sezondafarklı araba kullanabiliyor veya sonrakiyıl farklı bir ligde yarışabiliyor. Pistler,rastgele olarak seçilip sıralanıyorlar.

Oyunumuzun varsayılan ekranı aşağı-daki şekilde. Varsayılan dışında ise,ekrandaki bilgilendirme kısımlarınıkapartıp, görüş açısını değiştire-biliyoruz. Ancak ekrandaki tüm bilgiekranları yandaki şekilde.

Sol üst köşede yarışın seyri vearabamızın durumu hakkında bilgilergörünüyor. Burada sıralamamızı, yakıtdurumumuzu, kaçıncı turda olduğu-muzu, önümüzdeki yarışçıyı ve en iyizamanı görürken, mavi bilgi ekranı ise

aracımızın açık olanelektronik yardımcıuygulamaların (ABS,TCS ve SpeedLimiter) açık ya dakapalı olduğunu be-lirtir. En altta ise Pit-Stop yapıp yapama-yacağınızı görürsü-nüz. Yarışın başlamadüzlüğünde olan pit-stop noktalarındanSpeed Dreams logo-sunun olduğu kapı,sizin pit noktanızdır.Önünde durursanız,yakıt ikmali yapar vetamir olursunuz.Bunları ne kadar


3939


3939


fazla alırsanız, o kadar vakit kaybeder-siniz.

En alt barda yarışçıların mevcutsıralama bilgileri ve zamanları akar.Ortadaki göstergelerden soldaki vitesdurumunu ve motorun dakika/devircinsinden devrini verir. Sağdaki ise hızgöstergesidir.

Göstergelerin sağında bulunun ikibardan soldaki benzin durumunu,sağdaki ise hasar durumunuzu gösterir.Benzin biterse, motorunuz durur. Sağasola vurdukça da hasar göstergenizazalır. Bu azaldıkça aracınız yavaşlar vekontrolü zorlaşır. Bunları yukarıçekmenin tek yolu ise pit-stopyapmaktır.

Sağ yukarıda pistin krokisi bulunur.Burada, pistin üzerinde kendimizi(kırmızı nokta) ve diğer yarışçıları (yeşilnoktalar) görebiliriz. Üzerinde ise karesayısı, pistin bulunduğumuz kısmı,bitime kalan mesafe ve kamera açısıbelirtilir.

Sağ altta bulunan, büyük artı işaretiise, aracınızın yön durumunu gösterir.Beyaz artının kolları, aracınıza vermeyeçalıştığınız yöne doğru mavileşir. Yukarı

mavi çizgi, arabaya gaz verdiğinizi;aşağı mavi çizgi geri; sağ ve sol maviçizgiler ise sağ ve sola döndürmeyeçalıştığınızı gösterir. Mavi çizgi nekadar kalın ve uzun olursa, arabaya oyöne doğru daha fazla güç veriliyordemektir. Bu artının üzerinde, bir dekırmızı bir çizgi belrir. Bu kırmızı çizgiise, aracın o an gittiği yönü belirtir. Buçizgi ne kadar uzunsa, araç, çizginindoğrultusunda o kadar hızlı hareketediyor demektir. Kırmızı çizgi, maviçizgilerin bileşkesi konumunda ise,araç istediğiniz yönde ve hızda gidiyordemektir. Ama konum farklıysa araçsavrulmaya başlamış demektir. Tuşlarlakontrolde pek önemi olmasa da fare ilearaç kontrolünde, bir gözünüzü yolda,bir gözünüz bu artının üzerindeolacaktır.

Bu artının yanındaki dikey çizgi isedebriyaj göstergesi. Debriyaj tuşunabastığınızda maviye dönüşür. Birazgereksiz olmuş. Debriyaja bastığınızımotorun bağıran sesinden zatenanlıyorsunuz.

Sarhoş Hamit Yollarda!

Oyun, gerçekçilik ve eğlence olarakgerçekten doyurucu bir aşamada.

Ancak pek tamamlanmış denemez. Çokoyunculu modu ve “Championship”yarış modunun alt modlarından MPA1çalışmıyor. Bazı sürücüler, bazıaraçlara bindirilemiyor. Bu tip bir hataile karşılaştığınızda, oyun kapanıyor.

Oyunun grafikleri vasatın üzerinde deolsa, fazla detaylı değil. Araba ve pistkaplamaları fena değil; ama çevre veşoför mahallinden görünüş, yani araçiçi detaylandırma eksik. Bunundışındaki görsel efektler ise (arabanıntoz kaldırması, yoldaki fren izleri vs. . . ) ,zaten oyuncular tarafından oyunakazandırılmış unsurlar.

Sesler de vasatın altında. Oyundamüzik yok. Yarış esnasında müzik,


4040


4040


oyunun gerçekçiliğini bozardı zaten,ancak menülerde basit bir müzikolsaydı iyi olurdu. Araçların sesleribiraz cızırtılı geliyor. Bir süre sonrasinir bozucu oluyor. Ancak, sesinkalitesi iyi olmasa da, ses kullanımıgerçekten bir simülasyonun karşılığınıveriyor. Ardınızdan yaklaşan aracınsesinden, mesafesini, hızını veyaklaştığı yönü rahatlıkla kestirebili-yorsunuz.

Oyunun fizik motoru ve yapay zekaayarlaması ise çok iyi. Aracın,pedalların kullanımına ve direksiyonaverdiği tepkilerin gerçekçiliği, fare ileidare edilebilmesi gerçekten çok hoşbir tat veriyor. Hasar alma olayı ise,aracın geneline yayılması yerinebölgesel olarak verilebilse ve görselolarak desteklense çok güzel olurdu.Yani mesela, aracın lastikleri hasaralsa, kontrol zorlaşırdı veya lastiktümden patlayabilirdi. Görsel olaraksa,arabanın vurduğu yerleri eğilipbükülse, çok güzel olurdu.

Oyun, tamamlanmaktan biraz uzak olsada, simülasyon oyuncularına gerçek-çilik açısından oldukça tatmin edicigelecektir. Eğlence ve hız arayanlar dakesinlikle aradıklarını bulacaklar. Ama

grafik ve detay arayanlar ise birazhayal kırıklığı yaşayacaklar. Bir de olurolmaz yerlerde karşılaşabileceğinizhatalar canınızı sıkabilir.

Bir de benim yaptığım gibi, arabayıböyle yan çevirmeyin. Yoksa yarışbitene kadar öyle kalıyorsunuz. : -)

[1]http://www.speed-dreams.org/#download

183. Bilişim piyasasında güçlenenfirmalar bir süre sonra devlerin elinegeçiyor ki bu durum banaemperyalizmin bildik oyununuanımsattı: böl, yönet ve egemen ol.Canlı örnekler: Microsoft yutar Nokia,Microsoft yuttu Skype.

184. Piyasada serbestlik var: laisserpasse. . . Ama uygulamada var olanrekabet edemediğini satın al: işçisi,katma değeri, ürün ve teknoloj isi ve defikirleriyle.

185. Nisan ayında beklenen iki güzellikhüsranla sonuçlanınca; Gnome 3 veUbuntu 11 .04 ile Unity; içimizdeki Xfcesevgisi kabardı. Hele ki, Xfce'nin sürümatlayarak güzelleşmesi tam isabet oldu.

186. Bunun yanı sıra GNOME 3’ü dahaolgunlaşmasını beklemeksizin günceliyakalamak adına depolarına alıp adetakullanıcılara dayatan dağıtımlarınkullanıcıları da isyanlarda. Bu durumDebian kullanımını arttıracak gibi;çünkü Debian Gnome 3’e kim bilir nezamar geçer. Anımsayın bakalım KDE 4kaçıncı sürüme ulaştığında Debian Siddepolarında kendine yer bulmuştu.

187. SosyalGNU.org yeni yüzüyle ve

kullanımıyla daha işlevselleşmiş; yinede Türkçeleştirme çalışmalarına destekolmakta fayda var.

188. Arch Linux gerek Xfce gerekseKDE’yi modüler bir yapıda parça parçakullanıcıya sunarken (örneğin KDEmultimedia paket grubunun tamamınakurmak yerine sadece ihtiyacı olunanıkurmak, xfce-goodies paket grubuiçinde istenileni kurmak gibi) nedenLibre Office paket grubunu parça parçasunmaz? Hele ki Gnome’u nedenEvolution paket bağımlılığı olmaksızınkuramaz? Bunlar güzelin içindeki siniredici detaylar değil de nedir?

189. ATI ya da AMD Vision tamamı ileUbuntu ve türevleriyle uyumlu. Aynıgün içinde Arch ve Debian kurmamakarşın her ikisiyle de güncellemesonrası masaüstüne erişmek mümkünolamazken Ubuntu bu işi güzelce yaptı.Şimdi işlevsizlik kimde ve nerede?Ubuntu neden bu denli güncel vekapsayıcı olmak zorunda?

190. ÇoMaK ekibi güzel işler başarıyor.Ancak Gnome 3’ü Pardus’a getirtmekyerine Pardus’u hiç ziyaret etmemişolan Gnome 2’yi getirmeleri, hattaGnome projesini çatallamaları güzel bir

PPaarrdduuss--LLiinnuuxx..OOrrggGGNNUUeeDDeerrggii FFaaddiikkee''nniinn NNoott DDeefftteerrii


4141


[email protected]

Fadike yine notlar tutmuş. Biz de defterinikaptığımız gibi koyduk buraya. Bakalım neler

yazmış..?

ÖÖzzggüürr YYaazz ııll ıımmaa DDaaiirr NNoottllaarr


4242


4242

PPaarrdduuss--LLiinnuuxx..OOrrggGGNNUUeeDDeerrggii FFaaddiikkee''nniinn NNoott DDeefftteerrii

hareket olur; hatta farklı!

191 . Pardus Topluluk Dağıtımı, projesiresmi Pardus ekibince desteklenerekyaşama tutunmaya çalışıyor. Bu tıpkıpazar payı büyük bir ürünü üretippazarlayan bir işletmenin pazardaulaşamadıkları ya da daha fazlaulaşmak istedikleri kitlelere aynı üretimbandından çıkan farklı ürünle çıkanişletmelerin stratej isini anımsattı: Koçgrubu Arçelik, Beko, Altus; Acer vePackard Bell, HP ve Compaq, Ülker veHalk gibi.

192. Özgür Yazılımda sıklıkla kullan-dığım uygulamaları sayacak olursamgündelik işlerim de açığa çıkmış olacak:internet, haberleşme, eğlence, bilgiedinme, oluşturma. Firefox,Thunderbird, Pidgin, Transmission,Smplayer, DeadBeef, gLista, Basket,Abiword, konsol

Pardus Kullanıcıları Derneğihttp://www.pkd.org.tr

Pardus Gönüllü Topluluk Sitesihttp://www.pardus-linux.org

Pardus-Linux.Org eDergihttp://www.pardus-edergi.org

http://www.pkd.org.tr

http://www.pardus-linux.org

http://www.pardus-edergi.org

Documents

Pardus-Linux.Org eDergi 32. Sayı€¦ · Dondurulmuş Uzaktan Kumandalı GNU/Linux S a y ı 3 2-H a z i r a n ' 1 1 İsimler Neyi İfade Eder? Pardus-Linux.Org GNU eDergi Sayı: