16 ΑΝΟΙΞΗ 2006 ΠΕΡΙΠΟΛΟΣ

Το επιχειρησιακό αντικείµενο της Αναγνώρισης είναι από τα πλέον βασικά για το σύνολο των µονάδων των ειδικών δυνάµεων, και για το λόγο αυτό δίδεται ιδιαίτερη βαρύτητα στην εκπαίδευση σε περιοχές στις οποίες σε περίπτωση σύρραξης αναµένεται να δράσουν οι εν λόγω µονάδες. Σκοπός, είναι η εξοικείωση των εκπαιδευοµένων µε τις περιοχές ενδιαφέροντος αλλά και η εφαρµογή τακτικών. Στο πλαίσιο αυτό πραγµατοποιούνται διάφορα σχολεία προκεχωρηµένης εκπαίδευσης, όπως η Περίπολος Αναγνώρισης Μακράς Ακτίνας. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα δύσκολο εκπαιδευτικό αντικείµενο που επικεντρώνεται στην ευρηµατικότητα των στελεχών αλλά και στην αυστηρή τήρηση των διαδικασιών.

του ∆ηµήτρη Ι. Μανακανάτα

ΕΙΔΙ

ΚΕΣ

ΔΥΝΑ

ΜΕΙΣ

ΠΕΡΙΠΟΛΟΙ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ ΜΑΚΡΑΣ ΑΚΤΙΝΑΣ

Πολεµώντας στα µετόπισθεν του εχθρού

Οι Ελληνικές Ειδικές ∆υνάµεις, λόγω του πολυδιάστατου επιχειρησιακού τους ρόλου, ο οποίος προκύπτει από την ιδιαιτερότητα της µορφολογίας του ηπειρωτικού εδάφους, το Αιγαίο και την ευρεία νησιωτική επικράτεια, είναι αναγκασµένες να µάχονται σε γη, θάλασσα και αέρα. Για να ανταποκριθούν λοιπόν στο δύσκολο έργο που τους έχει ανατεθεί, τα στελέχη των ειδικών δυνάµεων περνούν ένα πολυποίκιλο πρόγραµµα εκπαίδευσης.

ΠΕΡΙΠΟΛΟΣ ΑΝΟΙΞΗ 2006 17

Πολεµώντας στα µετόπισθεν του εχθρού

1

Το πρόγραµµα εκπαίδευσης είναι σε γενικές γραµµές ενιαίο, µε διαφοροποιήσεις ανά µονάδα (π.χ., οι αλεξιπτωτιστές ειδι-κεύονται σε αεραποβατικές επιχειρήσεις, οι πεζοναύτες στις αµφίβιες επιχειρήσεις κ.λπ.). Τα µόνιµα στελέχη των ειδικών δυ-νάµεων (πλέον, η στελέχωση των µονάδων των Ειδικών ∆υνάµεων τείνει να καταστεί πλήρως επαγγελµατική) περνούν διάφορα σχολεία στο ΚΕΑΠ (Κέντρο Εκπαίδευσης Ανορθόδοξου Πολέµου), στο KEOAX (Κέντρο Εκπαίδευσης Ορεινού Αγώνα Χιονοδροµιών) αλλά και διάφορα διεθνή σχολεία, όπως για παράδειγµα το ∆ιεθνές Σχολείο Περιπό-λων Μακράς Ακτίνας ∆ράσης (ILRRP) στη Γερµανία.

Ως γνωστόν, για την επιτυχή σχεδίαση µιας επιχείρησης, βασικός κανόνας είναι η εφαρµογή των διαδικασιών, δηλαδή το να ακολουθούνται συγκεκριµένα βήµατα µε λογική σειρά. Έτσι, λοιπόν, το πρώτο στάδιο αφορά στη λήψη προειδοποιητικής διαταγής. Αυτή δεν παρέχει πληροφορίες που έχουν σχέση µε την αποστολή αλλά χρησιµοποιείται κυρίως για να τεθεί σε συναγερµό η περίπολος και να προωθηθεί σε αποµόνωση. Αυτό σηµαίνει ότι η περίπολος µεταβαίνει σε ασφαλές µέρος όπου και ασχολείται µε τη σχεδίαση και την προε-τοιµασία αποµάκρυνσής της από το χώρο

στρατοπεδίας. Το εν λόγω στάδιο ονοµάζε-ται Χώρος Αποµόνωσης.

Στο Χώρο Αποµόνωσης γίνεται η αρχική ενηµέρωση, από τον διοικητή του λόχου ή από κάποιον εκπρόσωπο του γραφείου επιχειρήσεων, περί της αποστολής, και δίδονται όλες οι λεπτοµέρειες που θα χρειαστεί η περίπολος για να αρχίσει τη σχεδίαση της επιχείρησης. Στη συνέχεια, εκδίδεται η προειδοποιητική διαταγή από τον επικεφαλής της περιπόλου, στο συντοµότερο δυνατό χρονικό διάστηµα, και ανατίθενται οι διάφορες τυπικές εργασίες στα µέλη της περιπόλου για το στάδιο της σχεδίασης. Σε κάθε µέλος ανατίθεται κατά την προετοιµασία µία αποστολή ενώ δίδεται έµφαση στην παράλληλη εργασία. Η λεπτο-µερής µελέτη της αποστολής θα αποκαλύψει τρόπους ενεργείας για την εκτέλεσή της, ενώ παράλληλα γίνεται και η επιλογή των

ανδρών που θα συµµετέχουν, του οπλισµού και των υλικών.

Το επόµενο στάδιο είναι η επιλογή δροµολογίου, το οποίο θεωρείται ιδιαίτερα σηµαντικό, διότι από την ορθή επιλογή θα εξαρτηθεί το αν η µετάβαση στην περιο-χή ενδιαφέροντος θα γίνει µε ασφάλεια ή χωρίς. Έτσι, επιλέγονται µονοπάτια που µειώνουν τις πιθανότητες επαφής µε τον εχθρό, όπως για παράδειγµα µακριά από κατοικηµένους τόπους και από γραµµές που συνήθως χρησιµοποιούνται από τον εχθρό.

Όλοι οι περίπολοι, εκτός από αυτές που έχουν ως αποστολή την προσβολή στόχων ευκαιρίας, επιδιώκουν να προσεγγίσουν τον αντικειµενικό τους σκοπό χωρίς να γίνουν αντιληπτές, επιλέγοντας κύρια και εναλλα-κτικά δροµολόγια και διαιρώντας αυτά σε τµήµατα. Αυτό βοηθά την περίπολο να µη γίνει αντιληπτή και επίσης να έχει σχεδιάσει

1.Στο πλαίσιο µιας επιχείρησης αναγνώρισης µακράς ακτίνας, µια περίπολος συνήθως θα παραµείνει στο εχθρικό έδαφος τουλάχιστον 24 ώρες, και ως εκ τούτου θα χρειαστεί να

εγκαταστήσει µια βάση της περιπόλου.

2. Η επιλογή δροµολογίου, που γίνεται από τον περιπολάρχη, για τη µετάβαση της περιπό-λου στην περιοχή ενδιαφέροντος, θεωρείται ιδιαίτερη σηµαντική απόφαση διότι από αυτή θα εξαρτηθεί το αν θα είναι ασφαλής ή όχι η µετάβαση. Έτσι, προτιµώνται µονοπάτια που

µειώνουν τις πιθανότητες επαφής µε τον εχθρό, αποφεύγονται οι κατοικηµένοι τόποι και οι περιοχές από όπου ενδέχεται να διέρχονται εχθρικές δυνάµεις. Όλες οι περίπολοι, εκτός

από αυτές που έχουν ως αποστολή την προσβολή στόχων ευκαιρίας, επιδιώκουν να προσεγ-γίσουν τον αντικειµενικό τους σκοπό χωρίς να γίνουν αντιληπτές, επιλέγοντας κύρια και

εναλλακτικά δροµολόγια και διαιρώντας τα σε τµήµατα.

ΠΕΡΙΠΟΛΟΣ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ 2008 19

2

αλλαγές κατεύθυνσης για τυχόν απρόοπτες καταστάσεις.

Για την επιλογή όµως του δροµολογίου, λαµβάνεται υπόψη και µια σειρά άλλων επιχειρησιακών παραγόντων, µεταξύ των οποίων το έδαφος. Ένας τρόπος µελέτης του εδάφους είναι η εξ όψεως αναγνώριση, και ένας άλλος, η από αέρος αναγνώριση εφόσον η τακτική κατάσταση επιτρέπει τη χρησιµοποίηση αεροσκάφους. Ωστόσο, τα στελέχη της περιπόλου ακολουθούν και τις «κλασικές»µεθόδους, όπως την αναγνώριση

της περιοχής από χάρτη, από αεροφωτο-γραφίες, από φωτογραφίες δορυφόρων, από αναφορές περιπόλων καθώς επίσης και από οποιονδήποτε µε γνώση της περιοχής. Αν και οι χάρτες και οι φωτογραφίες δεν µπορούν να δώσουν όλες τις αναγκαίες πληροφορίες, εντούτοις µπορούν να δώσουν τα απαραίτη-τα στοιχεία για το σχεδιασµό του δροµολο-γίου. Οι τακτικοί παράγοντες υπό το πρίσµα των οποίων γίνεται η µελέτη χάρτου και εδάφους είναι εξής:

> Παρατήρηση και πεδία βολής: Επιλέ-

γονται τα δροµολόγια που δίνουν στην περίπολο καλή παρατήρηση και, όπου είναι αναγκαίο, καλή ορατότητα βολής.

> Κάλυψη και Απόκρυψη: Η κάλυψη και η απόκρυψη έχουν ιδιαίτερη σηµασία για την αποφυγή εντοπισµού της οµάδας από τον εχθρό.

> Εµπόδια: Επιλέγονται, εάν είναι δυνα-τόν, δροµολόγια απαλλαγµένα από εµπόδια (βράχους, καταρράκτες κ.α.). Στην αντίθετη περίπτωση, η οµάδα εφοδιάζεται µε τα απαραίτητα µέσα για την υπέρβαση αυτών των εµποδίων.

> Ζωτικά Σηµεία: Επιδιώκεται η αποφυγή περιοχών για τις οποίες υπάρχουν ενδείξεις ότι ο εχθρός πιθανόν να τις έχει καταλάβει ή να τις καλύπτει διά πυρών. Τα εν λόγω όµως σηµεία χρησιµοποιούνται ως σηµεία αναφοράς για προσδιορισµό στόχων.

> Προσβάσεις: Αποφεύγεται η χρήση των γνωστών προσβάσεων, καθόσον ο εχθρός πιθανόν να τις έχει υπό την επιτήρησή του ή να έχει εγκαταστήσει συσκευές επιτήρησης.

Επιπρόσθετοι παράγοντες που επηρεά-ζουν σηµαντικά την επιλογή του δροµολο-γίου είναι η φύση της αποστολής (αναγνώ-ριση, επιθετική ενέργεια κ.α.), οι χρονικοί περιορισµοί και το µέγεθος της περιπόλου. Σηµειώνεται ότι η επιλογή δροµολογίου είναι υψίστης σηµασίας, ειδικά κατά τη µελέτη του χάρτη, διότι τα µεγάλα φυσικά εµπόδια µπορεί να σηµαίνουν καθυστερή-σεις, γεγονός το οποίο πιθανόν να σηµαίνει άσκοπη καταπόνηση των στελεχών. Σε κάθε περίπτωση, η σωστή επιλογή δροµολογίου αποτελεί αποφασιστικό παράγοντα για την επιτυχή εκτέλεση της αποστολής.

Αξίζει να αναφερθεί ότι το στάδιο της προπαρασκευής είναι µεν µια διαδικασία που γίνεται στο δυνατόν µικρότερο χρονικό διάστηµα, αλλά περιλαµβάνει διάφορα στά-δια όπως: συντονισµός των µέσων υποστή-ριξης της οµάδας (αεροσκάφη υποστήριξης, οχήµατα, ελικόπτερα κ.α.), αναγνώριση της περιοχής ενδιαφέροντος µέσα από το πλη-ροφοριακό υλικό (αεροφωτογραφίες, βίντεο κ.α., συµπλήρωση λεπτοµερών σχεδίων (ο περιπολάρχης αναπροσαρµόζει το αρχικό σχέδιο εφόσον υπάρχουν νέες), έκδοση διαταγής επιχειρήσεων καθώς και δοκιµές και επιθεωρήσεις, που είναι το τελευταίο στάδιο προτού η περίπολος εγκαταλείψει το Χώρο Αποµόνωσης.

Προκεχωρηµένος Χώρος Απόκρυψης

Κατά τη διάρκεια µιας επιχείρησης, µια περίπολος συνήθως θα χρειαστεί να παρα-µείνει στο εχθρικό έδαφος περισσότερο από

Μια από τις «βρώµικες δουλειές» των επίλεκτων σκοπευτών στις περιπόλους µακράς ανα-γνώρισης είναι η εκτέλεση πολιτικών και στρατιωτικών ηγετών του εχθρού. Στη φωτογρα-φία, ελεύθερος σκοπευτής µε Barrett 0,50’.

∆εξιά σελίδα: Κατά την κίνηση και παραµονή της περιπόλου στην ύπαιθρο, εφαρµόζονται µια σειρά από διαδικασίες, που σκοπό έχουν να ελαχιστοποιείται η άσκοπη κόπωση, διότι οι κουρασµένοι άνδρες γίνονται απρόσεκτοι. Ωστόσο, επειδή το κλειδί της επιτυχίας είναι η οµαδική εργασία, ο µόνος τρόπος για να επιτευχθεί είναι η συνεχής πρακτική εξάσκηση.

20 ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ 2008 ΠΕΡΙΠΟΛΟΣ

24 ώρες, και ως εκ τούτου θα χρειαστεί να σταµατήσει για µεγάλη χρονική περίοδο και να εγκαταστήσει µια βάση της. Αυτές οι βά-σεις είναι γνωστές ως ΠΧΑ (Προκεχωρηµένος Χώρος Απόκρυψης). Οι κύριοι λόγοι για τους οποίους αποφασίζει η περίπολος την επιλο-γή ΠΧΑ είναι αφενός για να αποφύγει τυχόν ανακάλυψή της από τις εχθρικές δυνάµεις, αφετέρου για να σταθµεύσει προκειµένου να κάνει µια λεπτοµερή αναγνώριση στόχου ή να καταστρώσει το τελικό σχέδιο και να εκδώσει διαταγές.

Η περιοχή που επιλέγεται ως ΠΧΑ θα πρέ-πει να τηρεί τις εξής προϋποθέσεις:

> Να παρέχει ευκολίες άµυνας> Να έχει πυκνή βλάστηση ώστε να

είναι εύκολη η απόκρυψη-παραλλαγή της περιπόλου

> Να βρίσκεται µακριά από κατοικηµένες περιοχές

> Να έχει εύκολη πρόσβαση σε πηγές νερού

> Να υπάρχουν εναλλακτικά δροµολόγια προσέγγισης και διαφυγής.

Με µια γενική εκτίµηση, ο βασικός κανό-νας στην επιλογή ΠΧΑ είναι το ότι όσο πιο απρόσιτη είναι µια περιοχή, τόσο πιο κα-τάλληλη είναι από επιχειρησιακής πλευράς. Από πλευράς ασφαλείας, τα κύρια σηµεία είναι ο συντονισµός του τρόπου αντίδρα-σης, που επιτυγχάνεται µε συνεχή εξάσκηση, και τα αυστηρά µέτρα φύλαξης (οι σκοποί

πάντα σε εγρήγορση). Κάποιοι άλλοι βασικοί κανόνες που ακολουθούνται πιστά είναι ότι όλα τα υλικά είναι συσκευασµένα ώστε ανά πάσα στιγµή να υπάρχει ετοιµότητα για κίνηση, η παραλλαγή και η αυστηρή εµµονή στην πειθαρχία επικεντρωµένη στην ελαχι-στοποίηση των θορύβων, των οσµών, των φώτων και της δηµιουργίας ιχνών.

Αν και σε γενικές γραµµές οι Ειδικές ∆υνάµεις κανονικά ενεργούν σε µικρές πε-ριπόλους, µερικές φορές οι επιχειρησιακές ανάγκες απαιτούν το σχηµατισµό περιπόλου σε µεγαλύτερα τµήµατα. Τότε αλλάζουν οι µέθοδοι και τα κριτήρια επιλογής ΠΧΑ. Συγκεκριµένα, το σύνολο της περιπόλου σταµατά περίπου 200 µ. µακριά από την περιοχή που έχει επιλεγεί ως ΠΧΑ, και ο διοικητής του τµήµατος και δύο άνδρες κινούνται και αναγνωρίζουν την περιοχή. Εάν είναι «καθαρή», η υπόλοιπη περίπο-λος οδηγείται στην ελεγχθείσα περιοχή. Η προσέγγιση γίνεται µε κυκλική ή τριγωνική ανάπτυξη (θεωρείται πιο ασφαλής για επίπε-δες περιοχές διότι παρέχει αποτελεσµατική υποστήριξη διά πυρών).

Κατά την παραµονή της περιπόλου στην ύπαιθρο και κατά την κίνησή της, εφαρµόζο-νται µια σειρά από διαδικασίες, που σκοπό έχουν να ελαχιστοποιείται η κόπωση, διότι οι κουρασµένοι άνδρες γίνονται απρόσεκτοι.

Το κλειδί της επιτυχίας είναι η οµαδική εργασία, η οποία επιτυγχάνεται µε συνεχή

πρακτική εξάσκηση. Είναι σαφές ότι τµήµα-τα µε καλή φυσική κατάσταση έχουν λιγότε-ρα προβλήµατα υγείας, και για το λόγο αυτό υπάρχει ιδιαίτερη µέριµνα από τους επικε-φαλής, για το εάν οι άνδρες χρησιµοποιούν δισκία χαλαζόνης (αποφεύγονται ασθένειες από το πόσιµο νερό) ή εάν λαµβάνουν την ανάλογη ποσότητα άλατος προληπτικά (για να µην αφυδατωθούν), ιδιαίτερα κατά τις πολύ ζεστές ηµέρες.

Κάποιοι άλλοι απλοί αλλά ιδιαίτερα σηµαντικοί κανόνες, είναι, για παράδειγµα, το προσωπικό να φορά φαρδιά και αµετα-ποίητα ρούχα (τα εφαρµοστά σχίζονται ή ξηλώνονται) και να µην εναποτίθενται τα ρούχα σε δέντρα ή θάµνους (υπάρχουν χυµοί και ζωύφια που προκαλούν δερµατικές αλλεργίες).

Αναγνώριση Περιοχής

Η αποστολή αναγνώρισης περιοχής που αναλαµβάνει ένα καταδροµικό τµήµα, έχει ως σκοπό την εύρεση θέσης συγκεκριµέ-νου στόχου ή την εξακρίβωση εχθρικής δραστηριότητας γενικότερα. Η µέθοδος που επιλέγεται για την εκάστοτε αποστολή εξαρτάται από τρεις βασικές παραµέτρους, οι οποίες είναι το προφίλ του εχθρού, το έδαφος και οι καιρικές συνθήκες. Μια µέθοδος αναγνώρισης είναι η «ακτινοει-δής»: σύµφωνα µε αυτή, σε γενικές γραµµές η περίπολος χωρίζεται σε επιχειρησιακές

οµάδες και πραγµατοποιεί αναγνώριση της περιοχής ενδιαφέροντος σε ακτινοειδείς τοµείς. Ανάλογα µε την υπάρχουσα δύναµη, οι τοµείς αναγνωρίζονται είτε ταυτόχρονα είτε διαδοχικά. Η εν λόγω µέθοδος συνιστά-ται για ανοιχτές περιοχές. Για την κάλυψη όµως εκτεταµένων ανοιχτών περιοχών και περιοχών µε λόφους, χρησιµοποιείται η µέθοδος «Kουτί».

Μια άλλη µέθοδος είναι αυτή της «Γραµ-µής Βάσης», η οποία συνιστάται για έρευνα σε περιοχές µε πυκνά δάση και για µικρά τµήµατα. Αρχικά, εντοπίζεται µια χαρακτη-ριστική γραµµική περιοχή, όπως, για παρά-

δειγµα, ένας δρόµος ή ένα ποτάµι. Στην εν λόγω µέθοδο, ακολουθείται συγκεκριµένος βηµατισµός και χρόνος ενώ απαιτείται µεγάλη προσοχή όταν το τµήµα προσεγγίζει τη γραµµική περιοχή, διότι εκεί συνήθως ο εχθρός έχει εγκαταστήσει παρατηρητήρια. Για το λόγο αυτό, ο χρόνος παραµονής κο-ντά στο συγκεκριµένο σηµείο αναγνώρισης είναι ο ελάχιστος δυνατός.

Παράγοντες που επηρεάζουν την αποστο-λή αναγνώρισης µιας περιοχής είναι ο τύπος του εδάφους, η ορατότητα, ο προσανατο-λισµός, οι καιρικές συνθήκες, η δύναµη της περιπόλου και η διάρκεια της αποστολής. Σε

ό,τι αφορά το έδαφος (ανοιχτές περιοχές, καλλιεργηµένες εκτάσεις, δάση κ.α.), επη-ρεάζει αποφασιστικά το είδος της µεθόδου που θα χρησιµοποιηθεί, ενώ η ορατότητα, µε ή χωρίς βοηθητικά µέσα, διαδραµατίζει σηµαντικό ρόλο σχετικά µε την έκταση της περιοχής που θα ερευνηθεί. Η δύναµη της περιπόλου είναι ένας ακόµη παράγοντας που επηρεάζει το πόση έκταση της περιο-χής µπορεί να καλυφθεί µε µία διέλευση. Ανάλογα πάντα µε την έκταση, πιθανόν να απαιτηθεί διάσπαση της περιπόλου σε µικρότερες επιχειρησιακές οµάδες. Οι καιρικές συνθήκες (χιόνι, οµίχλη, βροχή)

Εκτός των αποστολών και των διαδικασιών που αφορούν στον τοµέα της παρατήρησης και της αναγνώρισης των εχθρικών θέσεων, σηµαντικό επιχειρησιακό κοµµάτι των Περι-πόλων Αναγνώρισης Μακράς Ακτίνας είναι οι διαδικασίες αµέσου αντιδράσεως καθώς και οι τακτικές εµπλοκής µε τις εχθρικές δυνάµεις.

22 ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ 2008 ΠΕΡΙΠΟΛΟΣ

µεταβάλλουν καθοριστικά τις συνθήκες διεξαγωγής της αποστολής, ενώ η οµίχλη περιορίζει πολύ την ορατότητα.

Ιδιαίτερα σηµαντικοί παράγοντες που επηρεάζουν µια αποστολή αναγνώρισης είναι και εκείνοι που αφορούν τις εχθρικές δυνάµεις. Οι σηµαντικότεροι από αυτούς είναι οι εξής:

> ∆ιάταξη και τύποι των εχθρικών δυνά-µεων

> Ναρκοπέδια, συρµατοπλέγµατα, αµυ-ντικά έργα

> Γνωστές προσχεδιασµένες συγκεντρώ-σεις πυρών

> ∆ραστηριότητες περιπόλου> Παρατηρητήρια και συσκευές επιτή-

ρησης> Πιθανές θέσεις των δυνάµεων του

αντιπάλου και κινητικότητα αυτών > ∆υνατότητες εχθρικών επικοινωνιών. Φυσικά η σηµαντικότερη ίσως δραστηρι-

ότητα των περιπόλων είναι η αναγνώριση του στόχου. Σκοπός της αναγνώρισης είναι η απόκτηση των περισσοτέρων δυνατών πληροφοριών για τις εχθρικές δυνάµεις, για το έδαφος, για τις δυνάµεις υποστήριξης του εχθρού αλλά και για τις θέσεις των εχθρικών στόχων στην περιοχή έρευνας. Οι

στόχοι διαιρούνται σε τρεις κατηγορίες: στρατηγικοί, τακτικοί και πεδίου µάχης.

Στρατηγικοί στόχοι θεωρούνται αυτοί που βρίσκονται σε µεγάλο βάθος στις εχθρικές γραµµές και συνήθως δεν δύνανται να προσβληθούν µε συµβατικά όπλα. Οι τακτικοί στόχοι µπορούν να προσβληθούν µε δυνάµεις Πυροβολικού ενώ ως στόχοι πεδίου µάχης θεωρούνται όλοι εκείνοι που επηρεάζουν άµεσα την έκβαση της µάχης, όπως για παράδειγµα τα παρατηρητήρια, οι αµυντικές και οι θέσεις παράταξης του εχθρικού πυροβολικού. Σε γενικές γραµµές, ως κυριότεροι στόχοι θεωρούνται τα αερο-δρόµια, οι αποθήκες καυσίµων, οι αποθήκες πυροµαχικών, οι γέφυρες, τα διυλιστήρια, τα οδοφράγµατα, τα εργοστάσια, οι σιδηρο-δροµικές γραµµές, οι υποσταθµοί ρεύµατος και γραµµές µεταφοράς ρεύµατος, τα λιµά-νια, οι σταθµοί αναµετάδοσης επικοινωνιών κ.α. Στα παραπάνω µπορούν να συµπεριλη-φθούν και ιδιωτικές εγκαταστάσεις όπως ερ-γοστάσια και οτιδήποτε µπορεί να θεωρηθεί ως υποστήριξη διοικητικής µέριµνας της εχθρικής δύναµης.

Στους παράγοντες που επηρεάζουν την αναγνώριση ενός στόχου, οι κυριότεροι που λαµβάνονται υπόψη είναι οι χρονικοί περιορισµοί, η εποχή του έτους, οι κλιµα-τολογικές συνθήκες και το µετεωρολογικό δελτίο κατά τη διάρκεια της αποστολής, στοιχεία που αφορούν την προσέγγιση και την αποχώρηση από το στόχο, η κατά-σταση των εχθρικών δυνάµεων, ο ντόπιος πληθυσµός (φιλικός ή εχθρικός) καθώς και η διάταξη και οι θέσεις των φίλιων δυνάµεων στην περιοχή.

Παρατηρητήρια και κρύπτες

Τα Παρατηρητήρια (ΠΑΡ) έχουν απο-δειχθεί σηµαντικής επιχειρησιακής αξίας σε πλειάδα στρατιωτικών επιχειρήσεων, όπως για παράδειγµα κατά τη διάρκεια του πολέµου στα Φόκλαντ. Αξίζει να αναφερθεί ότι στις επιχειρήσεις στο προαναφερθέν θέατρο πολέµου, η οµάδα επάνδρωσης ενός ΠΑΡ παρέµεινε στη θέση της για τρεις εβδοµάδες χωρίς να γίνει αντιληπτή από τις εχθρικές δυνάµεις. Σκοπός ενός ΠΑΡ είναι η συλλογή πληροφοριών µέσω παρατήρησης, µε απλά λόγια δηλαδή είναι η θέση από την οποία είναι δυνατή η παρατήρηση των εχθρικών δυνάµεων µε ταυτόχρονη παροχή κάλυψης και απόκρυψης. Οι πιο γνωστοί τύποι παρατηρητηρίων είναι οι εξής:

> Μεµακρυσµένο: Παρατήρηση στόχου από απόσταση

> Εγγύς: Πολύ κοντά στο στόχο

ΠΕΡΙΠΟΛΟΣ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ 2008 23

> ∆ιαχωρισµένο: Έχει το Χώρο Ανάπαυσης χωριστά από το Χώρο Παρατήρησης

> Επίγειο: Επί ή υπεράνω του εδάφους> Υπόγειο.Χώρος Ανάπαυσης θεωρείται µια ασφα-

λισµένη περιοχή στην οποία τα στελέχη της περιπόλου, µετά τη διείσδυση, πραγµατο-ποιούν στάσεις για ανάπαυση, επικοινωνίες και αναγνωρίσεις. Ουσιαστικά, ο Χώρος Ανάπαυσης είναι µια θέση που παρέχει από-κρυψη για στάση κατά τη διείσδυση ηµέρα ή νύχτα. Όπως είδαµε πιο πάνω, σε µία µόνο περίπτωση ο Χώρος Ανάπαυσης βρίσκεται σε διαφορετική περιοχή από το Χώρο του Παρατηρητηρίου, και αυτό συµβαίνει για πε-ρισσότερη ασφάλεια σε περίπτωση εντοπι-σµού του παρατηρητηρίου από τις εχθρικές δυνάµεις.

Μερικά σηµαντικά στοιχεία που λαµβάνο-νται υπόψη για την επιλογή ενός παρατη-ρητηρίου είναι η αποφυγή µεµονωµένης κάλυψης, το δυνατόν καλύτερη θέα παρα-τήρησης του στόχου και η χρησιµοποίηση

φυσικής κάλυψης (δέντρα, θάµνοι, µορφο-λογία εδάφους κ.α.). Στην περίπτωση που το παρατηρητήριο αξιοποιηθεί για µακρά περίοδο παραµονής, µια παράµετρος που λαµβάνεται υπόψη είναι να υπάρχει σχετικά κοντά πηγή µε νερό. Επίσης, επιλέγονται πε-ριοχές που παρέχουν απόκρυψη από επίγεια και εναέρια παρατήρηση εχθρού, κατάλλη-λα δροµολόγια διαφυγής, ενώ ειδικά στις περιπτώσεις των παρατηρητήριων µακράς παραµονής, επιλέγονται χωριστές θέσεις παρατήρησης και ανάπαυσης.

Είναι αυτονόητο ότι το προσωπικό που επανδρώνει ένα παρατηρητήριο, εκτός του ατοµικού εξοπλισµού, φέρει επιπρόσθετα δι-όπτρες, καταδείκτες λέιζερ, ψηφιακές φωτο-γραφικές µηχανές, βιντεοκάµερες, διόπτρες νυχτερινής παρατήρησης, αναλυτικούς χάρτες της περιοχής, αεροφωτογραφίες και γενικά ό,τι υλικό κρίνεται απαραίτητο για τη βέλτιστη παρατήρηση των εχθρικών εγκαταστάσεων και την καταγραφή των κι-νήσεων των στρατευµάτων του αντιπάλου.

Σε ό,τι αφορά τη λειτουργία ενός ΠΑΡ, κάθε µέλος της περιπόλου πρέπει να γνωρί-ζει πού είναι η θέση βολής του, ενώ καθη-µερινά καταρτίζεται πρόγραµµα υπηρεσίας παρατηρητών και σκοπών. Όταν υπάρχει η δυνατότητα, τα υλικά είναι πάντοτε συσκευασµένα για άµεση αποχώρηση, ενώ υπάρχει σχεδόν σε καθηµερινή βάση τακτική υπηρεσία συλλογής νερού.

Σε ό,τι αφορά το συνδυασµό παρατηρη-τή-σκοπού, σε γενικές γραµµές ένας άνδρας τοποθετείται ώστε να παρατηρεί την περιοχή του στόχου ενώ ένας ακόµη άνδρας αναλαµβάνει αποκλειστικά καθήκοντα σκο-πού µε επικουρικό ρόλο την παρατήρηση. Στην περίπτωση όµως της πλήρους ανάπτυ-ξης του ΠΑΡ στο χώρο ευθύνης του, υπάρχει µείωση των ανδρών για υπηρεσίες, µε απο-τέλεσµα ο σκοπός να παραµένει στη θέση του έστω και αν δεν έχει τη δυνατότητα να εκτελεί και χρέη παρατηρητή. Ωστόσο, η ιδανική περίπτωση είναι ο παρατηρητής και ο σκοπός να εκτελούν υπηρεσία µία ώρα κατά τη διάρκεια της ηµέρας και µία ώρα κατά τη διάρκεια της νύχτας, διότι, σύµ-φωνα µε τη Φυσιολογία, ο εκµεταλλεύσιµος χρόνος για συνεχή οπτική παρατήρηση είναι το µέγιστο µία ώρα για τον άνθρωπο.

Κάποιες βασικές διαδικασίες για τη λειτουργία ενός παρατηρητηρίου είναι η λεπτοµερής καταγραφή των κινήσεων και η τήρηση ηµερολογίων, ενώ, εφόσον

Επάνω: Η αναγνώριση ενός στόχου αποτελεί σηµαντικό κοµµάτι του επιχειρησιακού έργου των Περιπόλων Αναγνώρισης Μακράς Ακτίνας. Οι κυριότερες παράµετροι που λαµβάνονται υπόψη για την εκτέλεση µιας τέτοιας αποστολής είναι οι χρονικοί περιορισµοί, οι κλιµατο-λογικές συνθήκες, στοιχεία που αφορούν την προσέγγιση και την αποχώρηση από το στόχο, η κατάσταση των εχθρικών δυνάµεων, ο ντόπιος πληθυσµός (φιλικός ή εχθρικός) καθώς και η διάταξη και οι θέσεις των φίλιων δυνάµεων στην περιοχή ενδιαφέροντος.

∆εξιά σελίδα: Παρατηρήστε την υποδειγµατική παραλλαγή του καταδροµέα, η οποία τον καθιστά πραγµατικά «αόρατο». Με την ίδια λογική, τα µέλη της περιπόλου επιλέγουν να εγκαταστήσουν το παρατηρητήριό τους σε περιοχές που παρέχουν απόκρυψη από την επίγεια και εναέρια παρατήρηση εχθρού αλλά και ασφαλή δροµολόγια διαφυγής.

24 ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ 2008 ΠΕΡΙΠΟΛΟΣ

υπάρχει επιχειρησιακή ανάγκη, τηρείται και φωτογραφικό ηµερολόγιο. Αξίζει να αναφερθεί ότι πρόχειρα σηµειωµατάρια για την καταγραφή πληροφοριών χρησι-µοποιούνται και κατά τη νύχτα (το πρωί µετεγγράφονται στο επίσηµο ηµερολόγιο), ενώ γενικά η τήρηση ηµερολογίου θεωρεί-ται υψίστης σηµασίας διότι ενδέχεται να χρησιµοποιηθεί ως αποδεικτικά στοιχείο στο δικαστήριο. Επιπρόσθετα, θεωρείται πολύ σηµαντικό να υπάρχει η δυνατότητα άµεσης προσκόµισης του ηµερολογίου του παρατηρητηρίου στο επιτελείο για µελέτη και αξιολόγηση.

Στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων των Περιπόλων Αναγνώρισης Μακράς Ακτίνας εντάσσεται και η κατασκευή κρύπτης. Ουσι-αστικά, η κρύπτη είναι η µέθοδος απόκτη-σης υλικών και µέσων στο πεδίο της µάχης χωρίς να υπάρχει επαφή µεταξύ εκείνου που φτιάχνει την κρύπτη και εκείνου που συλλέγει τα υλικά µέσα από αυτή. Κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων, πιθανόν να υπάρξει ανάγκη εναποθήκευσης υλικών στο εχθρικό έδαφος. Οι κρύπτες διακρίνονται στους εξής τύπους:

> Μικρής ∆ιάρκειας: Κατά την έναρξη ή κατά τη διάρκεια µιας εκτεταµένης επιχεί-ρησης, όταν ο ανεφοδιασµός από αέρος ή θαλάσσης δεν είναι επιχειρησιακά αποδε-κτός, σχεδιάζεται κρύπτη για χρήση το πολύ ενός έτους.

> Μακράς ∆ιαρκείας: Πρόκειται για ειδική επιχείρηση που αφορά την απόκρυψη και

εναποθήκευση υλικών για µια µακρά χρονική περίοδο µεταξύ πέντε και οκτώ ετών.

Το περιεχόµενο των κρυπτών µπορεί είναι είδη (ρουχισµός, επικοινωνιακό υλικό, συσκευασµένα τρόφιµα κ.α.), τα οποία, εφό-σον πρώτα περάσουν το στάδιο της πρωτο-συσκευασίας (συνήθως µεταλλικά κουτιά σε κενό αέρος), στη συνέχεια τοποθετούνται σε ανθεκτικό κιβώτιο από αλουµίνιο ή άλλο µη οξειδούµενο ελαφρό υλικό. Επίσης, στις κρύπτες τοποθετούνται και ήδη συσκευ-ασµένα κιβώτια (µε οπλισµό, πυροµαχικά κ.α.), ενώ καταρτίζεται και µια κατάσταση µε τα υπάρχοντα υλικά σε κάθε κιβώτιο (συνήθως µε κωδικούς αριθµούς) και επικολ-λάται εξωτερικά, ώστε να είναι δυνατή η ταχεία αναγνώριση του κιβωτίου τη νύχτα. Μια βασική παράµετρος που λαµβάνεται υπόψη κατά την αποθήκευση των υλικών στην κρύπτη είναι το κάθε κιβώτιο να µην έχει µέγιστο βάρος πάνω από 25 κιλά, ώστε να µπορεί να µεταφερθεί µε ευκολία από έναν άνδρα.

Η κρύπτη είναι ουσιαστικά ένας λάκκος συγκεκριµένων διατάσεων σε µια περιοχή που µπορεί εύκολα να παραλλαχθεί και να καταστεί «αόρατη» για τις εχθρικές δυνάµεις, αλλά παράλληλα να είναι εύκολα προσβάσιµη και να τηρεί κάποιους κανόνες ασφαλείας (εναλλακτικές διαδροµές) για τα φίλια τµήµατα. Πολύ σηµαντικό κατά τις εργασίες κατασκευής, είναι η αποµάκρυνση του χώµατος σε µεγάλη απόσταση από την περιοχή κατασκευής της κρύπτης, ώστε να

µη δηµιουργηθούν υποψίες για την ύπαρξή της στις εχθρικές περιπόλους αναγνώρισης. Εφόσον ανοιχθεί ο λάκκος, στον πάτο του τοποθετούνται πέτρες και επάνω τους τα κιβώτια µε τα υλικά. Στη συνέχεια, σκεπά-ζονται µε χώµα το οποίο «πατιέται» καλά ώστε να εναρµονίζεται µε τον περιβάλλο-ντα χώρο. Για την κάθε κρύπτη υπάρχουν ακριβείς συντεταγµένες, και κανείς δεν την πλησιάζει εάν δεν υπάρχει συγκεκριµένη επιχειρησιακή ανάγκη.

Από τα προαναφερθέντα καθίσταται σαφές ότι στις ενέργειες που πραγµατοποιεί µια Περίπολος Αναγνώρισης Μακράς Ακτίνας ακολουθούνται µε υποδειγµατική ακρίβεια συγκεκριµένες διαδικασίες, ώστε να ελα-χιστοποιηθούν οι πιθανότητες εντοπισµού της περιπόλου από τις εχθρικές δυνάµεις. Φυσικά, τα αντικείµενα ενασχόλησης µιας τέτοιας δύναµης είναι πολλά και το εύρος των αποστολών της (καθώς δρα για µεγάλο χρονικό διάστηµα πίσω από τις εχθρικές γραµµές), πολύ µεγάλο. Στο συγκεκριµένο αφιέρωµα έγινε απλώς µια προσπάθεια προ-σέγγισης της βασικής αποστολής αναγνώρι-σης και των διαδικασιών που πραγµατοποιεί η περίπολος. Ιδιαίτερα σηµαντικό επιχειρη-σιακό κοµµάτι των Περιπόλων Αναγνώρισης Μακράς Ακτίνας είναι οι διαδικασίες αµέσου αντίδρασης και οι ενέδρες, οι οποίες όµως χρήζουν ειδικής ανάλυσης στο πλαίσιο ενός άλλου αφιερώµατος, το οποίο επιφυλασ-σόµεθα να πραγµατοποιήσουµε στο άµεσο µέλλον.