გამოყენებული წყარო: ავთანდილ ძამაშვილი „ფილოსოფია

2012

ცნობიერება და აზროვნება

ავტორები: ცუხიშვილი ლაშა,დვალიშვილი ვაჟა,Sკოდუა ბიჭიკო I

CST

ცნობიერება და აზროვნება

იმისათვის რომ გავიგოთ ადამიანის ცნობიერება და აზროვნება,უნდა ვიცოდეთ თუ

რა არის ადამიანის სული,რათა შევიცნოთ მისი სულიერი სინამდვილე .

მას შემდეგ , რაც ადამიანი მოევლინა დედამიწას იგი ცხოვეებისაგან

ყოველთვის გამორჩეულ ადგილას იდგა.ის, რითაც იგი ცხოველებზე მაღლა იდგა

იყო აზროვნების უნარი...

პროგრეთან ერთად მათ გადაწყვიტეს შეემეცნათ მთელი სამყარო და გარკვეული

პერიოდის შემდეგ კვლევის ობიექტად მიადგნენ „ადამიანს“, მისი ცნობიერებისა და

აზრონების აღქმის მიზნით.

სხეული და სული ორი უდიდესი რამაა,რომელთა ურთიერთკავშირში

გარკვევას ცდილობდნენ და ცდილობენ დღესაც.

ამ ორი სფეროს,ანუ სხეულისა და სულის ურთიერთკავშირის საკითხის

გადაწყვეტის დაუსრულებელ მცდელობებთან გვაქვს საქმე.რეალურ

სინამდვილეში,როგორც სხეულის,ისე სულის არსებობა - ფაქტია.არც ისაა

საიდუმლო,რომ სამყარო ფლობს ერთიან მთლიანობას.აქედან გამომდინარე

სამყაროში ადგილი უნდა ჰქონდეს სხეულისა და სულის მჭიდრო

ურთიერთკავშირს,თუმცა ამდრომდე ვერ მოხერხდა მისი მეცნიერული ახსნა და

დასაბუთება. ამ პრობლემის გადაწყვეტის მთავარისს სირთულე თვითონ სულის

მისტერიულობაშია...სული ადამიანისათვის მისი შინაგანი „მეა“,იგი ადამიანის

პირადი სუბიექტია,მისი შემეცნებაა-სულიერი სამყაროა,აზროვნება და

ფიქრებია,მისი ყველაზე ახლობელი ფენომენია.ყველა ჩამოტვლილიდან

გამომდინარე რთულია და შეუძლებელიც კი ადამიანის მირ საკუთარი სულის

შემეცნება.რადგან მას არ შეუძლია ხელით შეეხოს მას და აღიქვას როგორც მატერია

,არ შეუძლია მოუსმინოს ან რამე გააგებინოს,არ შეუძლია რამე აჩვენოს ან თვითონ

დაინახოს რადგან უჩინარია...ადამიანს, როგორც მღალგანვითარებულ ცხოველს

უამრავ სფეროში დიდი ცოდნა აქვს დაგროვებული,მაგალითად მათ შეისწავლეს

მიკრო ორგანიზმები,ბიოლოგიური და ფიზიკური მოვლენები,ადამიანის

გენეტიკური აგებულება და მისი სხეულის ფუნქციონირების არსი უჯრედულ

დონეზე,ასევე გაარღვიეს და გაცდნენ დადგენილ საზღვრებს და გაიჭრნენ

კოსმოსში,მაგრამ ვერ შეიმეცნეს ადამიანის სული.სხეულისა და სულის

ურთიერთკავშირი ურთულესი რამაა.რელიგიური კუთხით სხეულისა და სულის

კავშირს დასაბუთება არ სჭირდება ,თუმცა ისი ნი არ განიხილება როგორც

ცალკეული სუბიექტები.

რა არის ადამიანის სული ? ყველას , ადრე თუ გვიან , უჩნდება ეს კითხვა .

შემდეგ იბადება მეორე მნიშვნელოვანი შეკითხვა – რა ხდება ფიზიკური

გარდაცვალების შემდეგ ? ნუთუ უკანასკნელი ამოსუნთქვის შემდეგ სული

თავისთვის აგრძელებს ცხოვრებას ? საერთო ჯამში , ყველაფერს ფილოსოფიურ და

რელიგიურ და რელიგიურ საწყისებამდე მივყავართ , თუმცა სულს მეცნიერული

ახსნაც მოეძებნება .

ბერძნულად სული არის ფსიქო , ლათინურად კი – ანიმა . ჩვენს ცნობიერებაში

არსებული სული ერთგვარი ობიექტია , რომელიც სხეულისგან განცალკევებულია ,

თუმცა მასთან ძალიან ახლოს დგას . სული განიხილება , როგორც ადამიანის

აქტიური და სიცოცხლის მატარებელი საწყისი . რელიგიური გაგებით , სული არის

არამატერიალური არსება , რომელსაც აქვს აზროვნების , შეგრძნების , მოქმედებისა

და გააზრების უნარი . მთლიანობაში მსოფლიოს რელიგიებს შორის საკმაოდ დიდი

დავა მიმდინარეობს იმის შესახებ , თუ რა არის სული და ადამიანის რომელ ნაწილში

“ცხოვრობს ის . ავსტრალიელი აბორიგენები დარწმულებულები არიან , რომ სული

მატერიალური ნივთიერებაა , რომელიც ადამიანის ფეხებშია მოთავსებული და

საშუალებას აძლევს მას , იცხოვროს . ჯერ კიდევ ძველი ეგვიპდიდან მოყოლებული ,

სულს საკმაოდ სიმბოლური და უცნაური დატვირთვაც ჰქონდა . ამასთან

დაკავშირებით სხვადასხვა კულტურაში სულის სხვადასხვაგვარად გაგება და აღქმა

ხდება . მართლაც საინტერესოა , სად მდებარეობს ნივთიერება , რომელიც ადამიანს

სიცოცხლეს უნარჩუნებს ?

ამაზე ყველა რელიგიას თავისი პასუხი აქვს . ზოგიერთ ერს მიაჩნია , რომ

სული თავშია , ზოგი კი თვლის , რომ ის მუცელშია . ძველ ბაბილონში სწამდათ რომ

სული ყურებში იყო დასახლებული . უძველესი ებრაელები ოდითგანვე ამბობდნენ ,

რომ სული ადამიანის სისხლშია . მათ მოსაზრებაში ლოგიკა ნამდვილად არის . თუ

დავუფიქრდებით – სისხლის დაკარგვასთან ერთად , ადამიანი სიცოცხლესაც კარგავს

. ამ ვერსიას ესკიმოსები აღუდგნენ წინ და თავიანთი არგუმენტებით ასაბუთებდნენ ,

რომ სული ხერხემალშია .

რამდენიმე წლის წინ გერმანელმა ფსიქოლოგებმა საინტერესო ექსპერიმენტი

ჩაატარეს ქალაქ ლიუბეკში . 7-დან 17 წლამდე ასაკის მოზარდების გამოკითხვით

დააგდინეს , რომ რომ ამ კონტინგენტის წამომადგენელთა დიდი ნაწილი სულის

ადგილსამყოფელად თვალებს მიიჩნევს . მართლაც , თვალები ადამიანის სულის

სარკეა . შეიძლება ბანალურად ჟღერდეს , მაგრამ ამ გამოთქმის ბევრს სჯერა .

ამ კითხვაზე პასუხი ჯერ კიდევ გასული საუკუნის დასაწყისში გაიცა .

მეცნიერული თვალსაზრისით , ადამიანის სული , ანუ ის სუბსტანცია , რასაც სულს

ვეძახით , მდებარეობს მთლიანად ადამიანის სხეულში , მის ყველა უჯრედსა და

მოლეკულაში . გასული საუკუნის 90 – იან წლებში სენსაციების მაძიებელმა

ამერიკელმა ექიმებმა სულის აწონვა გადაწყვიტეს და ამისათვის თეთრი სახლის მიერ

გაცემულ ნებართვას დაელოდნენ , რომლის მიხედვითაც მომაკვდავი ადამიანის

სარეცელთან ექსპერიმენტის ჩატარების უფლება მიიღეს . მაგიდა – სასწორზე

მოთავსებული მომაკვდავი , ფილტვების კიბოთი დაავადებული 78 წლის პაციენტი

თავადაც მოხარული იყო , მეცნიერების აღმოჩენის მიზეზი გამხდარიყო .

გარდაცვალების მომენტში მისი წონა 7 გრამით შემსუბუქდა . აქვე უნდა ღვნიშნოთ

რომ მსგავსი ცდა ნოვატორული ნამდვილად არ იყო .

1915 წელს ამერიკულ ჟურნალ “ჯანმრთელი ცნობის” მერვე ნომერში

დაიბეჭდა სტატია , რომელშიც ექიმი მაკდუგალი იდენტური ცდის შედეგებზე

დაუბრობდა . მართალია , მაკდუგალის ასაწონი მოწყობილობა იმ ტექნიკასთან

ახლოსაც ვერ მოვიდოდა , რომელიც ზემოთ ნახსენებ მეცნიერებს ჰქონდათ , მაგრამ

მაინც ზუსტად აჩვენებდა ციფრებს . მაკდუგალის შემთხვევაში , მთავრობის

უფლების გარეშე ჩატარებული ცდის შედეგად , მეცნიერმა დაადგინა, რომ

გარდაცვალების მომენტში მისმა პაციენტმა 22 გრამი დაიკლო , საბოლოო ჯამში ,

მეცნიერები ვარაუდობენ , რომ ადამიანის სულის წონა ინდივიდუალურია და ის

სადღაც 25 გრამამდეა .

რელიგიური თვალსაზრისით , ამას ცოდვების ქონა-არქონა განაპირობებს .

სულის მიერ სხეულის დატოვების სხვა , საკმაოდ საინტერესო თეორიამდე

მივიდნენ შვეიცარიელი მკვლევარები , რომლებმაც 20 ადამიანზე ჩაატარეს ცდა . მათ

დაადგინეს , რომ დაძინების მომენტში , ძილბურანში მყოფი ჯანმრთელი ადამიანი

წონაში 4 ან 6 გრამს იკლებს . გარვიძებისას კი იმავე რაოდენობას იმატებს .

შესაბამისად , თეორია იმის შესახებ , რომ ძილის დროს ადამიანის სული

ნაწილობრივ ტოვებს სხეულს და სხვა განზომილებაში გადადის , არცთუ

უსაფუძვლოა .

რუსმა მკვლევარმა მსტისლავ მიროშნიკოვმა კი სულის მიერ სხეულის

დატოვების ცდის ჩატარება ცხოველებზე სცადა და აღმოჩნდა , რომ გარდაცვალების

მომენტში ცხოველიც იდენტურად კარგავს რამდენიმე გრამს , ისევე როგორც

ადამიანი .

მეორე მხრივ , კაბალას მოძღვრების მიხედვით , სული მატერიალური

სუბსტანცია არ არის და შეუძლებელია , წონა ჰქონდეს . ის ადამიანის გამჭვირვალე

და უხილავი “მე” – ს ნაწილია , რომელიც ცოცხლობს და იმ პატარა ლაბორატორიას

აცოცხლებს , რომელსაც ადამიანის ორგანიზმი ჰქვია . კაბალას მიმდევრების აზრით ,

სული სამუდამოდ ცოცხალი რჩება და რეინკარნაციის გზით ათასჯერ ბრუნდება

დედამიწაზე . ქრისტიანული და მაჰმადიანური რელიგიის მიმართულებებიც

საბოლოოდ იქამდე დადის , რომ ბოროტი სული ჯოჯოხეთში იწვის , კეთილი კი

სამოთხეში ჰპოვებს შვებას . ამ მოსაზრებას არ ეთანხმება ფრანგი მეცნიერი ,

ფსიქოთერაპევტი მიშელ ლერიე , რომელიც 20 წლის მანძილზე ატარებდა ცდებს

კლინიკური სიკვდილის ფაზაში მყოფ ადამიანებზე . შედეგად ლერიემ გაარკვია ,

რომ 20 -დან 13 ადამიანს საერთოდ არ ახსოვდათ , კლინიკური სიკვდილის დროს რა

ხდებოდა მათ თავს . დანარჩენი შვიდი კი ერთობ რეალურად ყვებოდა ერთი და

იმავე გვირაბის შესახებ , რომლის ბოლოშიც სინათლეა და იმ განზომილებებზე ,

რომლებშიც ადამიანის სული , ნეგატიური ან პოზიტიური მხარეების გამო ,

შეიძლება მოხვდეს .

რელიგიური მიმდინარეობების მიუხედავად , მეცნიერებამ დაამტკიცა , რომ

სული სრულიად ჩვეულებრივი სუბსტანციაა , რომლის დანახვა შეიარაღებული

თვალის დახმარებით შესაძლებელია . საინტერესოა სინამდვილეში რას ხედავს

კლინიკური სიკვდილის ფაზაში მყოფი ადამიანი ? ნუთუ ის მართლა ჩადის

საიქიოში და უკან ჩვეულებრივად ბრუნდება ? ეს კითხვები კვლავ პასუხგაუცემელია

და მსოფლიოს ერთ – ერთ გამოცანას წარმოადგენს …

დავუბრუნდეთ ისევ ადამიანის ცნობიერებას.არსებობს ადამიანის

მრავალგვარი განსაზღვრება.ცხადია თითოეულ მათგანში ადამიანი გააზრებულია

სხვადასხვა კუთხით,მაგრამ უმეტეს შემთხვევაში ამ განსაზღვრებების ამოსავალი

წერტილი არის ცნობიერება.მაგალითად,ადამიანი არის

მოაზროვნე,პოლიტიკური,შემომქმედი,კულტურული,ზნეობრივი არსება.არც ერთ

მათგანში არ ფიგურირებს პირდაპირი მნიშნელობით ცნობიერება,თუმცა ყველასი

ამოსავალი წერტილი მაინც იგია.არ არსებობს შემეცნება,აზროვნება და კიდევ ყველა

ზემოთ ჩამოტვლილი ცნობიერების გარეშე.აღსანიშნავია ის ფაქტიი,რომ

თვითმკვლელობაც ადამიანის ქვეცნობიერშია და არც ის არსებობს ცნობიერების

გარეშე,სწორედ ამიტომაცაა რომ მხოლოდ ადამიანები მიმართავენ მას,როცა სულიერ

კრისზსსა და ცხოვრებ ისეულ ჩიხს ხედავენ ,გამოსავალი -კი მხოლოდ სუიციდი

ჰგონიათ.ცხოველებს ცნობიერება არ გააჩნიათ,შესაბამისად თვითმკვლელობა

გააზრებულად მხოლოდ ადამიანებში ხდება...

ცნობიერების მიხედვით ადამიანმა უდიდეს სივრცეში შეაღწია და

აიტვისა.ადამიანის ფიზიკური ძალების კომპენსაციასახდენს მისი ცნობიერების

სიძლიერე,რითაც მან შეძლო დედამიწის მიზიდულობის გარღვევა და კოსმოსში

გასვლა.ადამიანი ცნობიერებით ახერხებს მოვლენებს აზრობრივად წინ გაასწროს და

მათი მართვა საკუთარ ქმედებებს დაუქვემდებაროს.აქედან გასაგები უნდა იყოს

ცნობიერების გადამწყვეტი მნიშვნელობა ადამიანისთვის.ღმერთმა შექმნა ადამიანი

ტავის ხატად , მაგრამ ცხადია ამ მსგავსებაში ფიზიკური მხარე არ იგულისხმება,აქ

მსჯელობა ეხება სულიერ ხატებას. რით დაიმსგავსა უფალმა ადამიანი?ამკითხვის

პასუხია-ცნობიერებით ,თავისუფლებით და შემოქმედებით...ცნობიერებას შეუძლია

ადამიანს დიდი სიკეთის მომტან ძალად მოევლინოს და ასევე მიუტევებელი

ბოროტება ჩაადენინოს,რაც საბოლოოდ ათასგვარი ტკივილისა და ტანჯვის მიზეზი

შეიძლება გაუხდეს.მაგრამ ყველაზე დიდი უბედურება რაც ცნობიერებამ მოუტანა

ადამიანს არის ადამიანის მოკვდაობის გამხელა.არც ერთ არსებას არ აქვს ინფორმაცია

მოკვდაობაზე -გარდა ადამიანისა.რაც თავისთავად ტრაგიკული განცდაა...

საუკუნეების განმავლობაში შექმნილი პროგრესი ადამიანის ცნობიერების

დამსახურებაა,მაგრამ ყველა ის უბედურებები რაც ასევე არსებობს დღეს ასევე მისი

უდავო დამსახურებაა.მათი მოგვარებისა და გადაწყვეტის გზები ისევ

ცნობიერებასთანაა დაკავშირებული.ანუ ადამიანი თავის თავს თვითონ უქმნის

პრობლემებს თავისი ცნობიერებით და ისევ ცნობიერებით ცდილობს მათ

გადაწყვეტას....

ცნობიერება და თვითცნობიერება

სული და გონება სულიერი და იდეალური მოვლენებია.სულიერ–

იდეალური მოვლენაა ცნობიერებაც. ისიც ადამიანის შინაგანი სამყაროს

ამსახველი ცნებაა. ამიტომ ჩნდება კითხვა : რა ურთიერთობაა

ცნობიერებისა და სულისა და გონების ცნებებს შორის ? ისტორიულად ამ

ურთიერთობის საკითხი ყოველთვის სირთულეებთან იყო

დაკავშირებული. ამ ოცნებას შორის გამავალი ზღვრები იმდენად მოძრავი

და ბუნდოვანია რომ ზოგჯერ ცნებები ერთიმეორეზე დაიყვანება.

მათდამი სხვადასხვა კუთხით მიდგომას ხან მათ იგივეობამდე მივყავართ

ხან კი მათ შორის განსხვავებაა გამოკვეთილი. თუკი სულს მისი ზოგადი

გაგებით ავიგებთ იგი ძირითადად იგივეა რაც ცნობიერება აღებული მისი

ზოგადი, ფართო გაგებით. მაგრამ თუ სულს ავიღებთ ვიწრო ,

სპეციფიური გაგებით იგი ფსიქიკის ცნებას უიგივდება. ხშირად აქვს

ადგილი სულისა და გონის გაიგივებასაც მაგრამ მათ შორის უფრო

განსხვავებას ესმება ხაზი ვინაიდან გონის ფსიქკასთან დაახლოვება

გარკვეულ წინააღმდეგობებს ქმნის. თუ ცნობიერებაში ვიგულისხმებთ

მხოლოდ ობიექტურად აზროვნების უნარს მაშინ იგი გაუიგუვდება გონის

ცნებას ხოლო თუ ცნობიერებას ავიღებთ მთელი თავისი სტრუქტურული

მთლიანობით მაშინ იგი უტოლდება სულისა და გონის ცნებების ერთიან

მთლიანობას. ცნობიერების სტრუქტურულ მთლიანობაშუ ზოგადად

მოიაზრება გრძნობითი, ინტელექტუალური წარმოსახვითი და

ნებლობითი წინაარსები, ესენია : შეგრძნებები , აღთქმები, ტემპერამენტი,

ზოგადაზროვნებითი და შემეცნებითი პროცესები და მის შედეგად

წარმოებული იდეალური ფენომენები. პიროვნების სულიერი თვისებები :

ნიჭი, შემოქმედების უნარი , წარმოსახვა , საზრიანობა სა სხვა. ერთი

სიტყვით ცნობიერება მოიცავს ყველაფერს რაც იდეალურია.

ფილოსოფიაში ცნობიერების საკითხს უდიდესი მნიშვნელობა ენიჭება.

ფილოსოფია არის დარგი სადაც „მე“_ს და „არამე“_ს ურთიერთობის

საკითხი წყდება. „არამე“ „მე“_ს გარეთ, მისგან დამოუკიდებლად

არსებული სინამდვილეა. „მე“ – პიროცნებაა. პიროვნება სულისა და

სხეულის მთლიანობაა. ადამიანის სხეული „არამე“_ს ნაწილად

განიხილება რადგან ისიც ბუნებაა და ბუნების კანონით არსებობს. ესე იგი

„არამე“_ს „მე“_ს სახით უპირისპირდება სული ანუ ცნობიერება.

ფილოსოფიური აზროვნება წარიმართა ერთის მხრივ ყოფიერების

,ბუნების , მატერიის და მეორე მხრივ , სულის ,გონის ,ცნობიერების

დაპირისპირების ხაზით რის შედეგადაც გაჩნდა ფილოსოფიური ბანაკები

„მატერიალიზმის“ და „იდეალიზმის“ სახელწოდებებით.

მატერიალიზმში ცნობიერებაა დამორჩილებული მატერიალური

ყოფიერებისადმი ხოლო იდეალიზმში პირიქით, ყოფიერება ემორჩილება

ცნობიერებას. ცნობიერებისა და ყოფიერების ურთიერთობის საკითხის

გადაწყვეტა დაკავშირებულია ადამიანის ცნობიერების და მისი

სუბსტრატის ურთიერთობის გადაწყვეტასთან.სუბსტრატად თავის ტვინი

მოიაზრება. ტვინის და ცნობიერების ურთიერთობა აჩენს ორნაირ

შესაძლებლობას : ან მათ სრულ იგივეობამდე დაყვანას ან მათი

ერთიმეორისგან სრული მოწყვეტით. ასეთი უკიდურესობის აცილების

მიზნით საჭირა შუალედური გზის მოძებნა, რომლის შედეგად

ვღებულობთ რომ ადამიანის ცნობიერებას სჭირდება მატერიალური

სუბსტრატი. დებულება : ყოფიერება განსაზღვრავს ცნობიერებას – ბადებს

კითხვებს : რატომ ხდება რომ ორი ადამიანი რომლებსაც ძირითადად

ერთნაირი მატერიალური ტოფიერება აქვთ ერსა და იმავე მოვლენებზე

სხვადასხვანაირად და ურთიერთსაპირისპიროდაც კი ფიქრობნე? ან ერთი

და იმავე შეხედულების მქონე ადამიანებს რატომ არა აქვთ ერთნაირი

ყოფიერება? ადამიანი ავტონომიური არსებაა, დამოუკიდებელი და

თავისუფალია. ამგრამ როცა საკიტხი დგება : მისი ეს ავტონომიურობა

აბსოლიტურია ტუ რელატიური დასკვნა ცხადია – ადამოანის

ცნობიერების სრული ავტონომიურობა შეუძლებელია. ანუ ის

რელაიტური სახიათისაა. ანუ ადამიანის ცნობიერება სუბიექტურიცაა და

ობიექტურიც და მასში სუბიექტურობა და ობიექტურობა სხვადასხვა

პროპორციულობითაა. ცნობიერების როგორც გონის არსება მის

ობიექტურობაშია რაც იამს ნიშნავს რომ ცნობიერების აზროვნება

თავისუფალი უნდა იყოს სუბიექტური ინტერესებით გამოწვეული

ყოველგვარი გარეგანი ზეგავნენისგან.

ცნობიერება ყოველთვის გულისხმობს თვითცნობიერებას.ადამიანის

ცნობიერებამ ორი ეტაპი გამოიარა. პირველია მისი ჯოგური წესით

არსებოა , მეორე – ინდივიდის პიროვნებად ფორმირების ეტაპი.

პირველში გაბატონებულია ჯოგური ცნობიერება. ინდივიდი თავის თავს

არ გამოყოფს ჯოგისგან. ჯოგი მისი სახლია , მისი სამყაროა , მისი

არსებობის პირობაა. ამ ეტაპზე მისი ინდივიდუალური ცნობიერება

ჩაძირულია უჩინარობაში რათა ჯოგის ინტერესები მეტად იყოს

წამოწეული წინა პლანზე.ჯოგური ცნობიერება არ ჩაითვლება ადამიანურ

ცნობიერებად რადგან რადგან მასში ინდივიდი , პიროვნება საერთოდ არ

არსებობს. პიროვნება იწყება მაშინ როცა მისი ცნობიერება იწყებს

შემობრუნებას საკუთარი თავისადმი და ახდენს საკუთარი „მე“_ს

გაცნობიერებას. ეს არის ადამიანში თვითგაცნობიერების მომენტი. თუ

ადამიანის ცხოვრება მოითხოვს ადამიანისგან მის გარეთ არსებული

რეალური სუნამდვილის ცოდნას , არანაკლებ და შეიძლება უფრო

მეტადაც იგი მისგან მოითხოვს საკუთარი თავის ცოდნას და შეცნობას.

ანუ საჩიროა არა მხოლოდ იმის ცოდნა თუ რა ხდება ადამიანის გარეთ

არამედ იმისიც თუ რა არის თვით მასში. რა უნდა , რა შეუძლია და რისი

იმედები შეიძლება ქონდეს.დელფოსის ტაძრის წარწერა „ შეიცან თავი

შენი!“ სწორედ ამის მოწოდებაა. თუ ცნობიერების ძირითადი ფუნქცია

„არამე“_ზეა მიპყრობილი , თვითცნობიერების ვექტორი პირიქით

„მე“_სკენაა მიმართული. ჩვენ არ უნდა გვეგონოს ეს ორი განსხვავებული

ცნობიერება. ორივე ერთია ოღონდ განსხვავებული ობიექტებისკენ

მიმართული. რაზეც უნდა იყოს მიპყრობილი ცნობიერების მზერა მას

სულ თან სდევს „მე“ – ამას მე ვფიქრობ , მე ვაკეთებ, ამით მე ვამაყობ და

სხვა. თვითცნობიერების გარეშე ცნობიერება კარგავს აზრს.

თვითცნობიერება არის ადამიანის თვითკონტროლის, თვითკრიტიკის,

თვითშემეცნების, თვითპატივისცემის, თვითპასუხისმგებლობის

საფუძველი. ადამიანის პიროვნული სიძლიერე მისი თვითცნობიერების

სიძლიერეა. როცა ადამიანი ძირითადად თავის თავს ხედავს მაშინ

თვითცნობიერება პიროვნების ბოროტების სიძლიერეს განაპირობებს

ვინაიდან იგი გადასულია ეგოიზმში.

არჩევენ ცნობიერების სახეებს : ინდივიდუალური ცნობიერება და

საზოგადოებრივი ცნობიერება. ინდივიდუალური ცნობიერება

პიროვნების ცნობიერებაა. საზოგადოებრივი ცნობიერება მთელი

საზოგადოების, ერის ცნობიერებაა.საზოოგადოების , ერის სიძლიერეც

მისის ცნობიერების კარგად მომართვაზეა და სიძლიერეზეა

დამოკიდებული. რა არის საძოგადოების ცხოვრების მატერიალური

სუბსტრატი და რა დამოკიდებულებაშია იგი ინდივიდუალური

ცნობიერებებთან. ხომ არ შეიძლება ვეძიოთ მთელი საზოგადოების რაღაც

ერთი მთლიანი თავი თავისი მთლიანი ტვინით? ცხადია არა. ადამიანები

გამოდიან ცხოვრბეის არენაზე საკუთარი ინდივიდუალური

ცნობიერებებით. ცხოვრების არენაზე ადგილი აქვს ინდივიდების

ცნობიერებათა ერთმანეთთან შეჯახებას, დაპირისპირებას და საბოლოოდ

ქმნიან რაღაც ისეთ საშუალო ტოლქმედს რომელიც უკვე აღარ ემთხვევა

უშუალოდ რომელიმე იდნივიდის პიროვნული ცნობიერების პოზოციას,

ღებულობენ მისგან დამოუკიდებლობას და ცალკეულ ინდივიდევს

ევლინება საზოგადოებრივი ცნობიერების საზოგადოებრივი აზრის

სახით, რომელსაც უდიდესი ძალა გააჩნია პიროვნებაზე ზემოქმედების

მხრივ. თავისმხრივ საზოგადოებრივ ცნობიერებასაც გააჩნია მისი

მაკონტროლებელი და წარმმართველი ზალა. ესაა იდეოლოგია

იდეოლოგიას მარქსი „ყალბ ცნობიერებას“ უწოდებდა. საზოგადოება

ცოცხალი ორგანიზმია. ამიტომ როგორც ცალკეული პიროვნბეის

ცხოვრებას მასაც სჭირდება მართვა. მაგრამ მისი მართვა შეიძლება იყოს

სუბიექტური ანუ ვიღაცის პირადი ინტერესებით წარმართული;

შეიძლება იყოს ობიექტური ანუ თვითონ საზოგადოების ინტერესებით

მართვა.იდეოლოგია ყალბი ცნობიერებაა თუ მის მიერ საზოგადოებრივი

ცნობიერების მართვა–მანიპულირება ხდება სუბიექტური ინტერესებით,

რასაც საზოგადოება ყალბი მიმართულებით მიჰყავს.ამიტომ ბოროტებაა

არასაერთოდ იდეოლოგია არამედ იდეოლოგია როგორც ყალბი

ცნობიერება. საზოგადოებრივად ჩამოყალიბებული ცნობიერება არსებობს

ცალკეული ფორმების სახით:

ფილოსოფია,მეცნიერება,ხელოვნება,ლიტერატურა,ზნეობა და სხვა. აქვს

თუ არა ცსოველს ცნობიერება? არა. ამ პასუხში იგულისხმება რომ მას არა

აქვს გონი არა აქვს ობიექტული ცნობიერება,ღირებულებები,არა აქვს

მეტყველება–პირუტყვია, არა აქვს ლოგიკური და ცნებითი აზროვნება, მას

არა აქვს მომავლის ხედვა. მაგრამ ცხოველს როგორც სულიერ არსებას აქვს

ცნობიერება თუ ამას გავიგებთ ფსიქიკის აზრით.

აქვთ თუ არა კიბერნეტიკულ მანქანებს ცნობიერება და შეუძლიათ თუ არა

მათ აზროვნება? კიბერნეტიკული მანქანების მიერ განხორციელებული

პროცესები , ცხადია აზროვნებითი პროცესებია მაგრამ ეს არაა საკუთრივ

ამ მანქანების აზროვნება. ეს არაა მათი ცნობიერება. მათ უკან დგას

ადამიანი , მისი ცნობიერება რომელიც ქმნის მანქანისათვის განკუთვნილ

პროგრამებ. მანქანა უბრალოდ მათ რეალიზაციას ახდენს ანუ აზროვნებს

ადამიანი და არა მანქანა. ცნობიერება აქვს და აზროვნებს ის , ვინც

დამოუკიდებლად აზროვნებს…

…cnobierebisa da enis mWidro urTierTkavSiri dafiqsirebulia debulebaSi – ar arsebobs

cnobiereba enis gareSe,iseve rogorc ena ar arsebobs cnobierebis gareSe.maTi es erTmaneTisgan

moucilebloba erTian mTlianobaze miuTiTebs.rogorc yvela sagansa da movlenas,cnobierebasac

aqvs Tavisi Sinaarsi da forma,mis Sinaarss Seadgens rogorc ukve warmoebuli,memkvidreobiT

miRebuli da aTvisebuli,aseve sakuTari cnobierebiT warmoebuli da aTvisebuli

azrevi,Sexedulebebi,miznebi,idealebi,programebi,interesebi da sxva. Cnobierebis sayovelTao da

universaluri forma aris ena.yvelaferi,rac cnobierebis Sinaarss warmoadgens,enaSi

formirdeba.ena aris cnobierebis materialuri forma.

suliereba,rogorc cneba da rogorc fenomeni,ar emTxveva arcerT cnebas.amitom saWiroa

masSi gaverkveT.adamianis sulierebas ar aqvs raime zRvari.maRal safexurzeasul sulierebas ufro

meti da meti simaRlis dapyroba “surs”. Amitom TiTqmis yoveli epoqisgan ismis Civili sulierebis

naklebobis Taobaze.adamianis winaSe yovelTvis idga sulierebis problema.sulierebis moTxovna

yovelTvis karg tonad iTvleba.sulierebisken ltolva sazogadoebis sxvadasxva wreebSi

sxvadasxvagvaria.sulierebis meti moTxovna aRniSnulia

religiaSi,filosofiaSi,xelovnebaSi.iseve,rogorc adamiani Sedgeba sxeulisa da sulisagan,misi

cxovrebac materialur-sxeulebrivi da sulier-idealuri mxareebis mTlianobaa.maT Soris urTierToba

sxvadasxva kuTxiT arsebobs.

Rasakvrivelia,cnobiereba da azrovneba erTi da igive araa,Tumca,amasTanave,maT Soris

ufskruli sxvaobisa ar arsebobs.cnobierebis farTo gageba moicavs adamianis mTlian sulier

simdidres,anu masSi igulisxmeba rogorc sulis(fsiqika),ise goni.cnobierebis aseTi gagebiT aSkara

xdeba misi azrovnebasTan gaigivebis SesaZlebloba.fsiqika gancdebis sferoa da ara

azrovnebis.marTalia,aazrovnebiT procesebs mudam Tan axlavs gancdiTi procesebi,magram es

garemoeba saqmes arsebiTad ar cvlis. cnobierebis viwro gageba uigivdeba gonis cnebas.amitom

cnobierebisa da azrovnebis urTierTobis sakiTxi arsebiTad gonisa da azrovnebis urTierTobis

sakiTxia.cnobierebis anu gonis gareSe adamiani adamianad ar CaiTvleba.es adamianad yofnis

aucilebeli faqtoria.amitom cnobiereba adamianis substanciuri

gansazRvrulobaa.cnobiereba,rogorc goni,azrovnebis unaria.arsebobs Tu ara azrovnebis kidev

sxva unaric,es calke sakiTxia,magram udavoa,romadamiani azrovnebs

cnobierebiT(goniT).aqedan gamomdinare azrovneba SeiZleba ganisazRvros,rogorc goniTi

cnobiereba-aRebuli mis moqmedebaSi.azrovneba moqmedi goniTi cnobierebaa.goniTi

cnobiereba moqmedebis gareSe ukve aRaraa azrovneba.azrovneba sulieri procesia,romelsac

axorcielebs goniTi cnobiereba.

Azrovneba cnobierebis(gonis) mier saazrovno masalis mTlianobaSi moxelTebis,analizisa da

garkveuli mimarTulebiT marTvis sulieri procesia.amitom mas axasiaTebs garkveuli niSnebi.misi

aucilebeli niSania logikuroba.azrovneba an sworia an araswori.orive logikurobasTan kavSirs

niSnavs.swori azrovneba_logikis normebis dacvaa;araswori-logikis normebis darRveva.

Aadamianis sulieri winsvla azrovnebis maRal dones moiTxovs.termini “didi kaci” maRali

azrovnebis kacze iTqmis,maRali azrovneba maRal zneobas,maRal samarTlianobas da maRal

ganswavlulobas,maRal Tavisuflebas gulisxmobs,rac safuძvlad edeba didi da keTili saqmeebis

keTebas.adamianis sulieri axalgazrdobis saidumlo misi azrovnebis siZliereSi da siaxleebisadmi

RiaobaSia.