PHÒNG GD-ĐT LONG THÀNH CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM TRƯỜNG T .H AN LỢI Độc lập – Tự do – Hạnh phúc .

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆMXÂY DỰNG CẢNH QUAN SƯ PHẠM “ XANH – SẠCH – ĐẸP ”

Họ và tên : Nguyễn Thanh Tùng . Chực vụ : Hiệu trưởng . Đơn vị : Trường Tiểu Học An Lợi - Long Thành – Đồng Nai. Điện Thoại : 0613-547207 - 0915.76.36.76

I/ ĐẶT VẤN ĐỀ . Mục tiêu giáo dục ở bậc tiểu học là “ Giúp học sinh hình thành

những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức , trí tuệ , thể chất , thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản để học sinh tiếp tục học ở các cấp trên ( Trích trong điều 23 của luật giáo dục 1998 )

Mục tiêu ấy đòi hỏi học sinh phải học tập trong một môi trường thuận lợi mang tính sư phạm . Nói khác đi là phải xây dựng môi trường cảnh quan sư phạm nhằm thực hiện tốt mục tiêu giáo dục về đạo đức , thể chất , thẩm mĩ cho học sinh ở nhà trường.

Trọng tâm giáo dục đạo đức cho học sinh ở bậc Tiểu Học là học tập và thực hiện tốt 5 điều Bác Hồ dạy thiếu niên nhi đồng . Trong đó điều 4 Bác có nhấn mạnh “ Giữ gìn vệ sinh thật tốt ”. Để thực hiện trọng tâm này , đòi hỏi ở trường Tiểu Học cần phải xây dựng cảnh quan môi trường sư phạm nhằm tạo điều kiện để hình thành thái độ tình cảm đúng đắn về thẩm mĩ và phát triển tốt về sức khỏe , thể chất cho học sinh , đồng thời giáo dục học sinh có ý thức yêu thích , giữ gìn vệ sinh cùng góp phần xây dựng và bảo vệ tốt môi trường cảnh quan sư phạm ở nhà trường , cũng như bảo vệ môi trường xung quanh . Cảnh quan môi trường bao gồm tất cả sự vật có quanh ta và có ảnh hưởng tác động rất nhiều đến hoạt động cũng như hiệu quả các công việc ta làm . Nên yêu cầu xây dựng môi trường cảnh quan sư phạm trong một nhà trường hết sức là quan trọng và cần thiết . Đó là công tác cần phải quan tâm nghiên cứu , học hỏi , triển khai thực hiện và đúc rút kinh nghiệm để ngày một hoàn chỉnh hơn .Trường Tiểu Học An Lợi được xây dựng vào năm 1999 gồm 1 trệt , 2 lầu , gồm 25 phòng học và một số phòng chức năng , đây là trường Tiểu Học của Huyện Long Thành được

1

công nhận chuẩn Quốc Gia đầu tiên . Sau khi xây dựng nhà trường đã được cấp phát và mua sắm trang thiết bị tương đối đầy đủ các tiện nghi . Với cơ sở vật chất và trang thiết bị như vừa trên , nếu nhà trường không có kế hoạch gìn giữ , bảo quản và xây dựng cảnh quan sư phạm thì đó là một điều thiếu sót rất lớn ..

Thực hiện tinh thần công văn số 3350/BTNMT-BVMT của Bộ Tài Nguyên và môi trường ngày 22/08/2005 về việc tổ chức chiến dịch “ Làm cho thế giới sạch hơn ”. Đòi hỏi mỗi nhà trường cần quan tâm tích cực hơn trong việc xây dựng môi trường cảnh quan sư phạm ở trường học cũng như khu vực xung quanh .

Từ những nhận thức như vừa nêu trên , bản thân tôi mạnh dạn viết ra đề tài này để nhân rộng và áp dụng cho trường của tôi hiện đang công tác .

II/ Tình hình thực tế ở trường Tiểu Học An Lợi .1. Đặc điểm . - Tổng số học sinh 928 /544 nữ , đa số là cha mẹ làm ở các khu công

nghiệp và làm vườn .- Tổng số lớp là 26 lớp .- Tổng số cán bộ giáo viên và công nhân viên là 42/35 nữ .- Tổng diện tích mặt bằng cuả trường là 11.042 m2 . Trong đó có 15

phòng học 9 điểm chính & 8 phòng học điểm phụ phụ , 01 phòng hiệu trưởng , 01 phòng phó hiệu trưởng , 03 phòng nghỉ của giáo viên , 01 thư viện , 01 phòng đội , 01 phòng thiết bị , 01 phòng BHYT , 01 phòng đa năng và 01 hội trường .

2. Thuận lợi . Luôn được sự quan tâm hướng dẫn giúp đỡ tận tình của Phòng

GD&ĐT Long Thành , của các cấp chính quyền địa phương xã An Phước , cũng như sự kết hợp tích cực và đồng bộ của Ban Đại Diện cha mẹ học sinh , đặc biệt là các mạnh thường quân .

- Các phòng học rộng rãi đầy đủ ánh sáng , thoáng mát …….. Sân trường điểm chính được cán bê tông , xung quanh của trường được xây dựng tường rào kiên cố .

- Đã có nhân viên bảo vệ và phục vụ lo việc giữ gìn vệ sinh , cảnh quan của nhà trường . Ngoài ra được sự phân công của nhà trường , phân công bên đội phân công cho học sinh ở khối 4 &5 hỗ trợ cho việc chăm sóc cây kiểng của nhà trường .

3. Khó khăn .

2

- Tổng số học sinh của nhà trường tương đối đông , nếu không tổ chức sắp xếp trang thiết bị , qui hoạch trồng cây , xây dựng cảnh quan sư phạm hợp lý và có biện pháp duy trì tốt việc giữ vệ sinh trường lớp thì thật bất cập cho giáo dục .

- Thói quen của học sinh vùng nông thôn là đồ dùng còn đơn sơ , tiện đâu để đó , rác thải tùy tiện ….. Khi các em đến trường muốn thay đổi được thói quen cũng phải có thời gian hướng dẫn để các em nhận thức và tập luyện dần thì mới có kết quả .

- Tình trạng học sinh mua quà từ bên ngoài đem vào trường ăn, nếu chúng ta không có nhắc nhở các em học sinh , thì đây cũng là những nguyên nhân làm cho trường lớp mất vệ sinh .

III/ Các biện pháp thực hiện . -Từ thực tế như vừa nêu trên , để có một cảnh quan sư phạm “ Xanh -

Sạch -Đẹp ” cần phải thực hiện các giải pháp sau đây .Bước 1 . Hiệu trưởng lập kế hoạch xây dựng cảnh quan sư phạm ngay từ đầu

năm học . Lên sơ đồ qui hoạch trồng cây .Đưa ra những qui định chung về trang trí trường lớp . có sơ đồ quy

hoạch tổng thể khoa học hợp lý bao gồm : khuôn viên nhà trường , vườn cây thuốc nam , cây xanh bóng mát , cây cảnh , công trình vệ sinh và nơi xư lý nước thải .

Chọn cây thích hợp với đặc điểm của trường học và khoảng cách trồng cây sao cho hợp lý . Tạo những thảm cỏ , thảm hoa trong các bồn cây , dưới những gốc cây đặt những ghế đá để các em học sinh ngồi vui chơi .

3

Trong xây dựng kế hoạch có tham khảo ý kiến các ban ngành đoàn thể trong nhà trường về qui hoạch tổng thể cảnh quan trong nhà trường sao cho

4

đẹp , tiện dụng và hợp lý nhất . Nơi nào trang trí các bảng hiệu cố định cần thiết như các lời dạy của Bác Hồ đối với học sinh , nội qui giáo viên và học sinh , khẩu hiệu , biểu ngữ theo chủ đề tuần , tháng , năm , trưng bày sản phẩm trong lớp .

- Các bồn hoa trồng những loại cây gì để phù hợp với nhà trường ? Cần bao nhiêu chậu cảnh để trang trí trước các phòng học , phòng làm việc và sân trường ……Sau khi có kế hoạch hiệu trưởng trực tiếp triển khai thực hiện đến mọi thành viên trong trường học ngay buổi phiên họp hội đồng đầu tiên ở tháng 08 của năm học .

Bước 2 . Tổ chức trồng, chăm sóc và giữ gìn vệ sinh môi trường . Phân công

cho từng thành viên , đoàn thể chịu trách nhiệm trong xây dựng , giữ gìn và

5

bảo quản cảnh quan sư phạm , nhà vệ sinh . Xanh hóa các lớp học và phòng làm việc . Đồng thời trực tiếp trao đổi với học sinh toàn trường thông qua buổi sinh hoạt dưới cờ , để giáo dục các em có ý thức bảo quản và giữ gìn vệ sinh trường lớp sạch đẹp .

- Qua buổi chào cờ đầu tuần Ban Giám Hiệu kết hợp với tổng phụ trách thường xuyên chọn lựa những tài liệu về giáo dục môi trường đọc cho học sinh nghe , nhằm giáo dục học sinh có ý thức hơn trong công việc giữ gìn và bảo vệ môi trường " Xanh - Sạch - Đẹp " . Tuyên dương những lớp thực hiện tốt và những lớp chưa tốt . Mặt khác cũng tuyên dương những giáo viên chủ nhiệm thực hiện vệ sinh trường lớp tốt , chăm sóc cây cảnh tốt và nhắc nhở những lớp chưa tốt qua buổi họp hội đồng đầu tháng . Phân công cho đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh phân công các chi đội thực hiện việc trực nhật giữ vệ sinh trường lớp , chăm sóc cây cảnh , phân công cho các em trong đội cờ đỏ kiểm tra nhắc nhở các bạn học sinh trong trường vi phạm các qui định như ăn quà bánh xả rác bừa bãi , trèo cây , hái lá , hái hoa các cây trồng trong nhà trường hay dùng phấn viết bẩn lên tường , lên bàn của nhà trường ….

- Bản thân tôi là một thanh tra kiêm nhiệm của Phòng Giáo Dục Long Thành , do đó tôi được đi đến nhiều trường để công tác , đây cũng là mặt thuận lợi cho cá nhân tôi để quan sát những tồn tại cũng như những mặt tốt của đơn vị bạn . Từ đó tôi rút ra được một vấn đề mà các em học sinh của các trường thường làm bẩn bàn ghế và nền gạch làm mất thẩm mĩ vẻ đẹp của nhà trường , đó là hiện tượng các em học sinh dùng viết xóa viết bậy lên mặt bàn , ghế , tường và ăn kẹo cao su phun xác bỏ ra bừa bãi dính vào khắp các phòng học như bàn ghế , đặc biệt nhiều nhất là ở nền gạch . Từ những nhận thức như vừa nêu trên , tôi mạnh dạn về đơn vị của mình cấm tuyệt đối các em học sinh không được dùng viết xóa và ăn kẹo cao su trong nhà trường để làm mất đi vẻ đẹp mĩ quan của nhà trường .

- Giao tổng phụ trách hướng dẫn đội trực cờ đỏ của nhà trường ghi sổ theo dõi thi đua rồi trao cờ luân lưu hàng tuần cho những lớp có thành tích cao trong thi đua

Bước 3 . Giao trách nhiệm cho giáo viên chủ nhiệm lớp và cán bộ nhà trường

xanh hóa các lớp học và phòng làm việc . Tổ chức sắp xếp trang trí trong lớp học sao cho khoa học , thẩm mĩ , trang trí những cây xanh trong lớp từ bàn ngồi của giáo viên , trên tường ……

6

Bên cạnh đó giáo dục học sinh có ý thức giữ gìn vệ sinh cơ sở vật chất , cảnh quan sạch đẹp ở trường . Xây dựng các nề nếp ở trong lớp cũng như trong khuôn viên nhà trường . Không dùng tay bẩn , phấn viết hay các vật cứng , nhọn để bôi , cà lên tường , bảng , bàn ghế , của sổ cổng trường . Đặc biệt là không được dùng viết xóa viết lên bàn ghế và ăn kẹo sinh gum bỏ nhả xác bừa bãi . Nếu thấy rác trong khu vực trường lớp cần có ý thức tự giác nhặt bỏ vào sọt rác trước lớp và các sọt rác ở ngoài các gốc cây dưới sân trường . Tập thói quen ăn uống ở nhà , tắm rưa sạch sẽ trước khi đi học . Khi đến trường không ăn quà bánh .

Sách vở đồ dùng học tập luôn luôn giữ gìn sạch sẽ và để đúng nơi qui định . Trong tiết sinh hoạt tập thể lớp hàng tuần , có dành thời gian cho việc biểu dương cho các cá nhân , tổ nhóm đã thực hiện tốt việc góp phần giữ gìn vệ sinh , cảnh quan trường lớp . Bên cạnh đó nhắc nhở và chấn chỉnh những cá nhân , những tổ nhóm có biểu hiện chư được tốt .

7

Riêng các phòng chức năng của các ban ngành , thầy cô nào làm việc phòng nào thì có nhiệm vụ trang trí cây xanh vào phòng của mình và chăm sóc cho tươi tốt .

Ngoài khuôn viên của nhà trường , trên những cây xanh bóng mát , thành lập một thư viện xanh để các em đọc truyện trước giờ học hoặc giờ ra chơi .

8

Phối hợp với mạnh thường quân xâ dựng một hòn non bộ ngay góc sân trường để học sinh quan sát

9

Ngoài ra tập thể giáo viên nhà trường tổ chức một buổi lao động cùng các em học sinh để trồng một vườn cây thuốc nam , ( Cây do giáo viên và dặn học sinh đem theo ) dưới những cây thuốc nam nhà trường đã phân tên của từng loại cây và công dụng của nó , nhằm giúp học sinh bước đầu biết được ích lợi của một số cây thông dụng mà các em thường gặp hằng ngày .

10

11

Giao trách nhiệm cho nhân viên phục vụ trường thường xuyên quét dọn vệ sinh , lau chùi các phòng học và các phòng chức năng , sân trường , cũng như hành lang , đường đi lại trong khu vực của nhà trường . Riêng bảo vệ ngoài việc bảo vệ , nhà trường bồi dưỡng thêm mỗi tháng 150.000 đồng

( Trích từ quĩ % CSVC của lớp học 2 buổi ) có trách nhiệm tỉa cây kiểng trong nhà trường , tưới cây vào mùa khô và đặc biệt chăm sóc hòn non bộ , cuối tuần phải thay nước hòn non bộ một lần và cho cá trong hòn non bộ ăn mỗi ngày và thay nước mỗi tuần .

Riêng khu vực nhà vệ sinh phải đủ phục vụ cho học sinh và giáo viên , nhà vệ sinh phải an toàn , sạch sẽ , thuận tiện cho giáo viên và học sinh , nhà vệ sinh nam nữ riêng biệt và có bảng tên . Đặc biệt nhà vệ sinh phải có đủ nước sạch và định ky áp dụng các biện pháp tẩy uế , khư mùi hôi .

Quản lý rác thải , dùng các thùng rác khác nhau để phân loại chất rắn , chất thải , thùng rác phải có nắp đậy và đặt ở những nơi thuận tiện .

Các hoạt động vì môi trường , trong năm học kết hợp với tổng phụ trách đội tổ chức cho các em vẽ tranh về bảo vệ môi trường , sau đó chọn

12

những tranh đẹp ép nhựa và dán lên phần trưng bày sản phẩm của các lớp để học sinh quan sát và thực hiện bảo vệ môi trường tại lớp học .

Tham mưu với ban đại diện Hội cha mẹ học sinh , kết hợp với chính quyền địa Phương , các mạnh thường quân và nhân dân đã thực hiện xã hội hóa để làm con đường bên cạnh trường để phụ huynh học sinh rước con em của mình khi tan học ra về đi cưa sau , để tránh tai nạn giao thông , bên cạnh đó cũng nhằm tăng thêm vẻ đẹp mĩ quan của nhà trường khi tan học không bị ùn tắc giao thông .

Cũng thông qua ban đại diện hội cha mẹ học sinh , đề nghị quí phụ huynh không cho con em mình khi đến trường mua quà vặt để ăn , có thể bị ngộ độc thực phẩm và là nguyên nhân xả rác , gây mất vệ sinh cảnh quan sạch đẹp của nhà trường .

Riêng nhà trường không để cán bộ , công nhân viên trong nhà trường bán căn tin . Mặc dù bên ngoài có người vào trường xin đấu giá bán căn tin

13

và hứa giữ vệ sinh và đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm , nhưng nhà trường không chấp nhận vì có hứa như thế nào thì việc buôn bán trong nhà trường sẽ làm mất đi vẻ đẹp sư phạm trong nhà trường . Bên ngoài không cho một gian hàng nào buôn bán trước cổng trường , nếu có gian hàng nào vi phạm chúng tôi nhắc nhở và nhờ đến chính quyền địa phương can thiệp .

Cuối cùng là hàng năm nhà trường chụp ảnh lại những hình và trưng bày để cho giáo viên và học sinh thấy sự thay đổi môi trường của nhà trường qua từng năm học

IV/ Kết quả thực hiện .Với các giải pháp như vừa nêu trên , nếu được thực hiện đồng bộ và

thường xuyên sẽ giúp nhà trường đạt được các kết quả như sau : - Cảnh quan trong nhà trường được thực hiện đúng qui hoạch , từ

bảng tên , bảng nội qui , lời dạy của Bác Hồ , băng ron , biểu ngữ …..cũng như trồng cây , chậu cảnh ….đã được sắp xếp đúng vị trí sẽ tạo được sự hải hòa , thẩm mĩ và mang tính sư phạm , giáo dục hiệu quả .

14

- Hàng quán bên trong trường không có , hàng quán bên ngoài cổng trường không có , sẽ bớt đi rất nhiều rác thải trong lớp cũng như ngoài sân trường , đồng thời cũng tạo cho học sinh có thói quen không ăn quà vặt .

- Giáo viên và học sinh trong nhà trường sẽ có nhận thức đúng đắn hơn về quyền lợi và nghĩa vụ của mình trong việc xây dựng và giữ gìn vệ sinh cảnh quan môi trường Được sinh hoạt vui chơi và học tập trong môi trường sư phạm “ Xanh – sạch – Đẹp ” ngăn nắp , thoáng mát thì hiệu quả làm việc của giáo viên và việc học tập của học sinh sẽ đạt cao hơn .

- Giáo viên và học sinh dần dần cảm nhận được nhà trường như ngôi nhà thân thiện thứ hai của mình , từ đó sẽ thích được đến trường và có ý thức giữ gìn vệ sinh cá nhân cũng như vệ sinh chung , góp phần tốt hơn trong việc xây dựng cảnh quan môi trường sư phạm một cách tự nguyện , học sinh sẽ tự nhiên hơn mà không cần thầy cô phải nhắc nhở . Đây cũng là điều kiện giữ gìn sức khỏe thể chất tốt tạo cơ sở để học tập đạt hiệu quả cao .

- Công tác quét dọn vệ sinh , lau chùi bàn ghế nhà trường khoán cho lao động phục vụ của nhà trường thực hiện ( Tạo thêm thu nhập cho nhân viên phục vụ ) có bồi dưỡng thù lao xứng đáng , nên việc làm có trách nhiệm hơn , hiệu quả hơn . Theo hợp đồng của nhà trường đề ra ngay đầu năm học , nếu không chu toàn sẽ cắt hợp đồng . Từ đó việc chăm sóc cây kiểng , vệ sinh trường lớp , hòn non bộ , vườn cây thuốc nam ….. luôn được chăm sóc và vệ sinh rất sạch sẽ .

- Hàng năm nhà trường ghi chép lại những hình ảnh để đối chiếu sự thay đổi của nhà trường qua tùng năm & trưng bày những hình ảnh ghi chép đó .

15

- Qua các dịp Phòng Giáo Dục & Đào Tạo Long Thành hay ủy ban nhân xã An Phước chọn trường Tiểu học An Lợi đăng cay các hội thi hay mở các hội nghị , chuyên đề ….. ban tổ chức cũng như các đại biểu về tham dự đều có cảm giác thoải mái , yên tâm về vệ sinh , về cảnh quan môi trường sư phạm của đơn vị , đã góp phần trong sự thành công chung của công tác tổ chức .

Qua áp dụng thực hiện các biện pháp để xây dựng cảnh quan sư phạm “ Xanh – Sạch – Đẹp ” trong nhà trường , trong năm học 2006-2007 đơn vị trường Tiểu Học An Lợi được đoàn thanh tra của Tỉnh Đồng Nai trực thuộc Sở Giáo Dục & Đào Tạo Đồng Nai về kiểm tra và công nhận nhà trường đạt cảnh quan sư phạm “ Xanh – Sạch – Đẹp ” cấp Tỉnh .

16

Sau 3 năm được công nhận “ Xanh – Sạch – Đẹp ” cấp Tỉnh , đến năm học 2010-2011 một lần nưa nhà trường được đoàn thanh tra Phòng Giáo Dục Long Thành và đoàn thanh tra của Sở Giáo Dục Đồng Nai về thẩm định lại và công nhận được bảo lưu danh hiệu trường " Xanh - Sạch - Đẹp " cấp Tỉnh năm học 2010-2011 .

17

V/ Bài học kinh nghiệm .Qua thực hiện các giải pháp về xây dựng cảnh quan môi trường sư phạm “ Xanh – Sạch – Đẹp ” với các kết quả đã đạt , trường đã rút ra những

kinh nghiệm sau đây : + Ban Giám Hiệu nhà trường , đặc biệt là hiệu trưởng phải thật sự quan

tâm , đầu tư cho công tác xây dựng cảnh quan sư phạm , từ đó có kế hoạch chỉ đạo và triển khai

để thực hiện đồng bộ và có hiệu quả . + Qui hoạch về cảnh quan sư phạm và kế hoạch xây dựng môi trường

sư phạm,cũng như sự phân công trách nhiệm thực hiện phải được công khai bàn bạc thống nhất trong hội đồng sư phạm của nhà trường , để mọi thành viên trong nhà trường có nhận thức đúng đắn và cùng có trách nhiệm góp phần tích cực và hiệu quả trong thực hiện

18

+ Xây dựng cảnh quan sư phạm “Xanh - Sạch - Đẹp” ở trường Tiểu Học là một việc làm đòi hỏi phải có sự quan tâm , thực hiện đồng bộ từ cán bộ , giáo viên ,công nhân viên và học sinh của các lớp trong nhà trường và phải thực hiện thường xuyên

liên tục thì mới đạt hiệu quả cao . + Muốn kế hoạch xây dựng cảnh quan sư phạm “ Xanh – Sạch – Đẹp ”

được khả thi , hiệu quả hơn thì cần có sự tìm hiểu và sáng tạo . Phải biết tìm hiểu xem do đâu là nguyên nhân gây mất vệ sinh cảnh quan môi trường ? và từ đó có giải pháp khắc phục hợp lý các nguyên nhân ấy . Đồng thời phải thường xuyên kiểm tra đôn đốc , nhắc nhở , đều chỉnh , biểu dương , khen ngợi kịp thời những tập thể , những cá nhân có biểu hiện tốt trong việc xây dựng cảnh quan sư phạm . Đồng thời cũng chê trách những cá nhân cũng như những tập thể thực hiện chưa được tốt .

VI/ Kết luận . Trong sự phát triển ngày một cao hơn , nhanh hơn của đất nước ta nói

riêng và toàn cầu nói chung . Một vấn đề đang được báo động và đòi hỏi phảibiện pháp khắc phục kịp thời đó là sự ô nhiễm môi trường . Để ngôi nhà

chung của thế giới được giữ gìn và xây dựng ngày một “ Xanh – Sạch – Đẹp ” thì cần phải có sự phối kết hợp thực hiện của toàn Xã Hội ..

Sáng kiến kinh nghiệm xây dựng cảnh quan môi trường sư phạm “ Xanh – Sạch – Đẹp” được trình bày với mong muốn được sự đóng góp nhiệt tình của các cấp lãnh đạo , các bạn đồng nghiệp , để cho việc xây dựng môi trường cảnh quan sư phạm

“ Xanh – Sạch – Đẹp ” của trường Tiểu Học An Lợi – Huyện Long Thành – Tỉnh Đồng Nai nói riêng và ngành giáo dục nói chung ngày càng đạt hiệu quả hơn và hoàn chỉnh hơn , nhằm góp phần tích cực trong việc giữ gìn và xây dựng cảnh quan môi trường chung của toàn Xã Hội ngày một tốt đẹp hơn . Đó cũng là sáng kiến của bản thân tôi đã và đang áp dụng tại đơn vị của mình đang công tác . An Phước , ngày 02 tháng 02 năm 2012 Người viết .

Nguyên Thanh Tung

19

PHÒNG GD-ĐT LONG THÀNH CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM TRƯỜNG T.H AN LỢI Độc lập – Tự do – Hạnh phúc ------------

An Phước , ngày 01 tháng 2 năm 2012 .

PHIẾU NHẬN XÉT – ĐÁNH GIÁ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Năm học 2010– 2011.

Tên sáng kiến kinh nghiệm : Tìm hai sô khi biết tông và ti sô cua hai sô đó Họ tên tác giả : Nguyễn Thanh Tùng Đơn vị công tác : Trường Tiểu học An Lợi - Long Thành - Đồng Nai .Lĩnh vực : Quản lý giáo dục : Phương pháp dạy học bộ môn : Phương pháp giáo dục : Lĩnh vực khác :

1.Tính mới :Có giải pháp hoàn toàn mới : Có giải pháp cải tiến từ giải pháp đã có :

2.Hiệu quả : Hoàn toàn mới đã áp dụng tại trường Tiểu học An Lợi đạt hiệu quả cao Có tính cải tiến hoặc đổi mới từ những giải pháp đã có và đã triển khai áp dụng trong toàn ngành có hiệu quả cao Có tính cải tiến hoặc đổi mới từ những giải pháp đã có và đã triển khai áp dụng tại đơn vị có hiệu quả 3.Khả năng áp dụng :

Cung cấp được các luận cứ khoa học cho việc hoạch định đường lối chính sách :

Tốt

Khá Đạt

20

Đưa ra các giải pháp kiến nghị có khả năng ứng dụng thực tiễn , dễ thực hiện và dễ đi vào cuộc sống :

Tốt Khá

Đạt

Đã được áp dụng trong thực tế đạt hiệu quả hoặc có khả nănh áp dụng đạt hiệu quả trong phạm vi rộng

Tốt

Khá Đạt

THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ .

-------------------------------------------------------

21

PHÒNG GD-ĐT LONG THÀNH CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM TRƯỜNG T .H AN LỢI Độc lập – Tự do – Hạnh phúc .

BÁO CÁO THANH ĐÔI MƠI CÔNG TÁC QUẢN LY NĂM HOC 2010 -2011

- Họ và tên : Nguyễn Thanh Tùng - Tuôi : 44 - Nam, nữ : Nam .- Đơn vị công tác : Trường Tiểu học An Lợi . - Nhiệm vụ được phân công : Hiệu trưởng & Bí thư chi bộ nhà trường . I ) Kêt qua thực hiện cac cuôc vân đông lơn cua Đang , nhà nươc , cua ngành và cac phong trao thi đua : - Chấp hành nghị quyết của Đảng , pháp luật của nhà nước : Có lập trường tư tưởng chính trị vững vàng, không giao động trước mọi khó khăn thư thách. Tuyệt đối trung thành với muc tiêu lí tưởng cách mạng của Đảng, chấp hành nói và làm theo đúng Nghị quyết, quan điểm đường chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Bản thân chấp hành tốt và làm đúng theo Nghị quyết, quan điểm đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước.Trong chi bộ bản thân tôi chấp hành nghiêm túc nguyên tắc tổ chức của Đảng và sinh hoạt đầy đủ các bưổi họp chi bộ theo định ky . Tham gia đầy đủ các buổi xem trực tuyến theo sự chỉ đạo của Đảng Ủy xã An Phước . Luôn học tập và làm theo tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh , có ý thức chấp hành tổ chức ky luật tốt , chấp hành mọi quyết định được phân công của cấp trên giao . Có tính trung thực , ý thức tổ chức ky luật , tinh thần trách nhiệm trong công tác , tinh thần đấu tranh phê bình và tự phê bình .Đặc biệt tham gia đầy đủ các chuyên đề " Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh " và các buổi trực tuyến do cấp trên chỉ đạo .Việc thực hiện chức trách , nhiệm vụ được giao đối với từng chi ủy viên cụ thể , đúng người , đúng việc . Thực hiện tốt qui định số: 115-QĐ/TW, ngày 03/01/2002 của Bộ Chính trị về 19 điều Đảng viên không được làm một cách triệt để, nhằm để đáp ứng phục vụ nhân dân, phục vụ ngành đạt hiệu quả cao, phù hợp với thời kì đổi mới hội nhập của đất nước ta hiện nay.

22

Tuyên truyền vận động gia đình và nhân dân thực hiện đúng quan điểm, đường lối, Nghị quyết của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước.Bản thân luôn gương mẫu trong việc chấp hành chỉ thị Nghị quyết của Đảng , pháp luật của nhà nước .II/ Kêt qua thực hiện nhiệm vụ chuyên môn : Khôi lượng , chât lượng ,tinh thân trach nhiệm :- Ngay từ đầu năm học mới có kế hoạch chỉ đạo cụ thể về công tác chuyên môn như năm , tháng , tuần của nhà trường . Luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm chỉ đạo việc soạn giảng của giáo viên và nề nếp học tập của học sinh . Quản lý theo dõi việc giảng dạy và thực hiện chương trình lịch báo giảng , thời khóa biểu của giáo viên .- Lên kế hoạch dự giờ thăm lớp để nắm bắt việc giảng dạy của từng giáo viên và nề nếp học tập cũng như chất lượng của học sinh ở các lớp , từ đó có kế hoạch giúp đỡ giáo viên .- Ngay đầu năm học phát động phong trào thi đua " Dạy tốt - Học tốt " trong nhà trường .- Cuối mỗi tháng BGH ra đề khảo sát chất lượng 100% các lớp trong nhà trường để nắm bắt tình hình học tập của các lớp , để từ đó kế hoạch phụ đạo học sinh yếu kém .III/ Ca i tiên , giai phap hưu ich , sang kiên .- Từ những sáng kiến kinh nghiệm của giáo viên trong nhà trường , tôi nhân điển hình về việc cải tiến phương pháp như : Rèn đọc học sinh lớp 1 , bồi dưỡng học sinh yếu , xây dựng nề nếp lớp . Đặc biệt là sáng kiến kinh nghiệm “ Tìm hai số khi biết tổng và tỉ số của hai số đó ” được áp dụng tại trường Tiểu Học An Lợi và đạt hiệu quả cao trong năm học vừa qua .- Xây dựng keá hoaïch döï giôø thaêm lôùp ñeå naém baét vieäc giaûng daïy cuûa giaùo vieân . Phaùt ñoäng phong traøo thi ñua “ Daïy toát – Hoïc toát ” trong nhaø tröôøng . Cuoái moãi thaùng ra ñeà vaø khaûo saùt chaát löôïng hoïc sinh toaøn tröôøng ñeå naém baét chaát löôïng cuûa töøng lôùp ñeå töø ñoù coù keá hoaïch phuï ñaïo hoïc sinh yeáu keùm .- Qua n lý chặt chẻ giờ giấc của giáo viên và học sinh trên lớp .- Bản thân tham khảo tài liệu , sách báo để nâng cáo kiến thức , từ đó áp dụng vào công tác quản lý , chỉ đạo các ban ngành đoàn thể trong nhà trường hoàn thành nhiệm vụ được giao .- Kết hợp với Công Đoàn nhà trường luôn quan tâm giúp đỡ đến đời sống , cán bộ ,giáo viên , công nhân viên trong nhà trường và động viên mọi người cùng hoàn thành tốt nhiệm vụ .IV/ Học tâp bồi dương chuyên môn nghiệp vụ .

23

- Tích cực tham gia , học tập , tu dưỡng về tư tưởng chính trị để nâng cao trình độ về kiến thức Xã Hội .- Tham gia học tập đầy đủ các chuyên đề do Phòng Giáo Dục Long Thành và Sở Giáo Dục Đồng Nai tổ chức . Bản thân tôi được phòng Giáo Dục Long Thành tín nhiệm cư tham gia các lớp thay sách giáo khoa , thanh tra kiêm nhiệm của Phòng Giáo Dục và hội đồng bộ môn cấp Tỉnh , đây cũng là cơ hội giúp bản thân tôi hoàn thiện hơn về công tác chuyên môn cũng như quản lý trong nhà trường .- Để nâng cao công tác quản lý hơn , vào năm 2007 tôi đăng ký tham gia học tập lớp cư nhân Quản Lý Giao Dục . Kết quả đến năm 2010 tôi đã tốt nghiệp lớp cư nhân Quản Lý Giáo Dục do trường trường Đại Học Sư Phạm Hà Nội cấp bằng tốt nghiệp V/ Tham gia xây dựng tâp thể - Xây được một tập thể nhà trường đoàn kết , thương yêu giúp đỡ lẫn nhau để cùng hoàn thành tốt công việc .- Là một bí thư chi bộ của nhà trường , tôi luôn gương mẫu , đi đầu trong các công việc được giao . Phân công đúng người , đúng việc .- Luôn giúp đỡ công tác Đội trong nhà trường , tạo điều kiện đễ hỗ trợ cho chi đội hoạt động mạnh , từ đó liên đội của nhà trường đạt nhiều giải cao trong các hội thi do huyện và Phòng Giáo Dục tổ chức .Trong naêm hoïc 2009 -2010 tröôøng Tieåu hoïc An Lôïi ñat ñöôïc nhöõng keát quaû nhö sau * Hoïc sinh . - Học sinh lên lớp thẳng 797 em /814 – Tỉ lệ 98,32 % - Duy trì sĩ số 99,77% - Hoàn thành chương trình tiểu học 100%. - 03 học sinh giỏi cấp huyện bộ môn anh văn . - 06 học sinh đạt giải vở sạch chữ đẹp cấp huyện . - 04 học sinh có bài viết ATGT giỏi cấp huyện . - 01 tiểu phẩm ATGT đạt cấp huyện . - 02 đội viên được công nhận tiêu biểu cấp huyện . - Đội nghi thức giỏi cấp huyện . - Giải 3 múa hát sân trường cấp huyện . Tham gia hội thi “ Hoa phượng đỏ ” : . 01 giải khuyến khích đơn ca . . 01 giải 3 ca múa . . 01 giải 3 tam ca . . 01 giải 3 tốp ca . Tham gia hội thi ngâm thơ & kể chuyện : . 01 giải khuyến khích ngâm thơ . . 01 giải nhất hoạt cảnh .

24

. 01 giải nhì toàn đoàn cấp huyện . * Giáo viên . - Tham gia tiếng hát giáo viên cấp hyện do Công Đoàn ngành tổ chức đạt : . 01 giải khuyến khích đơn ca . . 01 giải khuyến khích song ca . . 01 giải 3 tam ca . - 17 giáo viên giỏi cấp trường . - 11 CSTĐ . - 06 tổ lao động tiên tiến . - 01 giáo viên có SKKN giỏi cấp huyện - 01 giáo viên có SKKN giỏi cấp Tỉnh . - Giấy khen công nhận tập thể lao động xuất sắc nhiệm vụ năm học 2010-2011 . * Trường . - Trong năm học 2010-2011 nhà trường được Phòng GD-ĐT Long Thành kiểm tra toàn diện xếp loại tốt . - Năm 2010-2011 Sở Giáo Dục Đồng Nai về trường thẩm định lại và công nhận đơn vị có cảnh quan sư phạm “ Xanh – Sạch – Đẹp ” cấp Tỉnh . - Giấy khen huyện công nhận tập thể lao động xuất sắc nhiệm vụ năm học 2010-2011 - Bằng khen của Tỉnh công nhận tập thể hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ năm học 2010-2011 .- Công Đoàn nhà trường nhiều năm liền được liên đoàn lao động huyện công nhận Công Đoàn vững mạnh . - Chi bộ nhà trường được công nhận chi bộ trong sạch vững mạnh tiêu biểu 5 năm liền . Trên đây là những hoạt động và kết quả đạt được của trường Tiểu học An Lợi trong năm học 2010-2011 vừa qua . Long Thanh , ngày 01 tháng 02 năm 2012 .Xac nhân cua thu trưởngđơn vị Chu tịchCĐCS Người viêt thành tich Phó hiệu trưởng .

Lê Thị Anh Thư Lê Thi Đào Nguyên Thanh Tung

25

PHÒNG GD-ĐT LONG THÀNH CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM TRƯỜNG T .H AN LỢI Độc lập – Tự do – Hạnh phúc .

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆMTÌM HAI SỐ KHI BIẾT TÔNG VA TỈ SỐ CỦA HAI SỐ ĐÓ

Họ và tên : Nguyễn Thanh Tùng . Chực vụ : Hiệu trưởng . Đơn vị : Trường Tiểu Học An Lợi - Long Thành – Đồng Nai . Điện Thoại : 0613-547207 - 0915.76.36.76

I. LÍ DO CHON ĐỀ TAI: Trong nhà trường Tiểu học, môn Toán cùng với các môn khoa học khác góp phần giáo dục các em thành con người phát triển toàn diện. Ở mỗi lớp, môn Toán có một vị trí, yêu cầu, nhiệm vụ khác nhau, đặc biệt giai đoạn cuối của bậc Tiểu học có nhiệm vụ tạo cho học sinh có cơ sở để tiếp tục học ở bậc trung học vừa chuẩn bị kiến thức, kỹ năng cần thiết để các em có thể bước vào cuộc sống lao động. Do đó giai đoạn này việc dạy và học môn Toán vừa phải quan tâm đến việc hệ thống hóa, khái quát hóa nội dung học tập vừa phải chú ý đáp ứng những nhu cầu của cuộc sống để học sinh dễ dàng thích nghi hơn vào đời. Ta thấy lớp 4 là lớp có một vị trí đặc biệt bởi vì: Lớp 4 củng cố kỹ năng giải toán với các bài toán hợp (có lời văn) nâng số lượng phép tính để giải bài toán 3 bước tính, học thêm cách giải các loại toán điển hình, trong đó có loại toán “ Tìm hai số khi biết tổng và tỉ số của hai số đó” với nội dung gần gũi với cuộc sống. Việc dạy học sinh giải tốt các loại toán trên là một vấn đề đang được đề cập tới. Vì ngoài việc củng cố kỹ năng thực hiện các phép tính số học ta cần phải củng cố kỹ năng tiến hành các bước giải thông qua việc tóm tắt bài toán bằng sơ đồ đoạn thẳng. Ngoài ra, thông qua quá trình tóm tắt và giải loại toán này còn rèn cho học sinh khả năng diễn đạt bằng ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết, bởi lẽ khi tham gia giải loại toán này học sinh phải huy động toàn bộ tri thức, kĩ năng,phương pháp về giải toán tiểu học với cuộc sống thực tiễn. Khi học sinh giải

26

các loại toán điển hình thì đó là một hoạt động trí tuệ hết sức khó khăn và phức tạp vì lần đầu tiên học sinh lớp 4 được làm quen với việc giải toán bằng phương pháp số học. Việc hình thành cho học sinh kỹ năng giải toán bằng phương pháp số học còn khó khăn hơn kỹ năng tính vì những loại toán này là loại toán kết hợp nhiều khái niệm, nhiều quan hệ toán học, đòi hỏi học sinh phải độc lập suy nghĩ, cũng thông qua giải toán mà một số học sinh nắm được khái niệm toán học. Qua thực tế dự giờ tại trường Tiểu học An Lợi , tôi nhận thấy việc giáo viên hướng dẫn học sinh giải loại toán “Tìm hai số khi biết tổng và tỉ số của hai số đó” bằng sơ đồ đoạn thẳng của học sinh còn nhiều hạn chế, sư dụng sơ đồ còn lúng túng, phương pháp chưa linh hoạt…Các khó khăn học sinh thường gặp là: Dùng một đoạn thẳng nào đó để thay thế cho một số chưa biết và trên các sơ đồ các số bằng nhau phải được biểu diễn bằng các đoạn thẳng bằng nhau nên giáo viên chưa lưu ý giúp học sinh tóm tắt bài bằng sơ đồ cho chính xác và tìm được cách giải thích hợp. Sư dụng sơ đồ trong giải toán “Tìm hai số khi biết tổng và tỉ số của hai số đó”. Phương pháp trực quan sẽ giúp học sinh tích lũy được những hình tượng cụ thể, quan sát để tạo chỗ dựa cho quá trình trừu tượng hóa trong dạy học toán ở tiểu học. Phương tiện trực quan chủ yếu là sơ đồ biểu đồ, biểu đồ, hình vẽ, …Các phương tiện này gồm cả hai mặt: vừa trừu tượng, vừa cụ thể, vừa trừu tượng khái quát. Trong khi dạy học, nhất là giải bài tập các sơ đồ, hình vẽ,…giúp học sinh thoát khỏi sơ đồ cụ thể của bài tập. Việc sư dụng chúng, khả năng phân tích tổng hợp, trừu tượng hóa, cụ thể hóa được rèn luyện và phát triển. Vì vậy, để giúp các em học tốt, giải các bài toán điển hình nói chung và giải loại toán “Tìm hai số khi biết tổng và tỉ số của hai số đó” nói riêng một cách thành thạo và khắc phục khó khăn, hạn chế của người thầy nhằm nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường tiểu học, đòi hỏi người giáo viên phải không ngừng cải tiến phương pháp dạy học và đưa ra những biện pháp trực quan giải toán. Qua đó hình thành kỹ năng giải toán cho các em . Trên đây là những lý do dẫn tôi tới việc chọn đề tài “Sư dụng sơ đồ đoạn thẳng trong dạy giải toán “Tìm hai số khi biết tổng và tỉ số của hai số đó”.

II. THỰC TRẠNG TRƯƠC KHI THỰC HIỆN GIẢI PHÁP CỦA ĐỀ TAI: 1.Thuân lợi : - Bản thân vừa là một cán bộ quản lý , một thanh tra kiêm nhiệm của Phòng Giáo Dục Long Thành nên thường xuyên dự giờ thăm lớp giáo viên tại đơn vị mình công tác và các trường trong huyện nên tiếp xúc thường xuyên với giáo viên chủ nhiệm , từ đó rất thuận tiện cho tôi viết sáng kiến kinh nghiệm này . - Bản thân luôn học hỏi các bạn đồng nghiệp trong mạng lưới thanh tra .

27

2. Khó khăn: - Trường An Lợi thuộc vùng nông thôn, phần lớn là con em nông dân làm vườn và công nhân khu công nghiệp , do đó nhiều gia đình chưa quan tâm đến con em của mình. Một số học sinh nhà còn cách xa trường. Trình độ học sinh chưa đồng đều. 3. Sô liệu thông kê: - Lần đầu khảo sát ở khối lớp 4 trường tiểu học An Lợi lớp 4 môn toán, bài “Tìm hai số khi biết tổng và ty số của hai số đó”. Kết quả bài làm của học sinh được đánh giá như sau:

Khối 4

TSHS 160

XẾP LOẠIGIỎI (9-10) KHÁ (7-8) TB (5-6) YẾU (1-4)TS % TS % TS 5 TS17 10,6 49 30,6 80 50,0 14

Nhân xét: Qua kết quả khảo sát, ta nhận thấy học sinh đạt giỏi rất ít ( 10,6%) loại trung bình và yếu còn nhiều . Lí do phần lớn là các em nắm chưa vững về cách giải các loại toán hơi phức tạp, nhất là đối với học sinh trung bình, yếu. III.NỘI DUNG ĐỀ TAI: 1.Cơ sở li luân: Nhưng cơ sở khoa học dạy toan: 1.1.Cơ sở toan học: Như chúng ta đã biết, mọi nguồn gốc của toán học đều bắt nguồn từ cuộc sống lao động thực tiễn. Phương pháp dạy học toán ở tiểu học là sự vận dụng các phương pháp dạy học nói chung cho phù hợp với nội dung, mục tiêu, điều kiện dạy học ở tiểu học. Toán học yêu cầu những mặt xác định của thế giới hiện thực có nguồn gốc từ thực tiễn vật chất. Sự phát triển của xã hội loài người đã chỉ rõ các khái niệm ban đầu của toán học như: Khái niệm về số tự nhiên, các khái niệm của hình học đã nảy sinh do nhu cầu thực tiễn của con người. Toán học có tính trừu tượng, khái quát, nhưng đối tượng của toán học lại mang tính chất thực tiễn. Phương pháp dạy toán học được xem xét trên quan điểm thừa nhận thực tiễn là nguồn gốc của nhận thức và là tiêu chuẩn của chân lý. Vì vậy trong quá trình dạy học môn toán ở tiểu học giáo viên cần lưu ý: Nắm được mối liên hệ giữa toán học và thực tế đời sống bằng cách làm rõ thực tiễn của toán học thông qua các ví dụ cụ thể để giúp học sinh nhận biết một bài toán cần phải thiết lập được mối quan hệ và phụ thuộc giữa các đại lượng trong bài toán đó. Muốn làm được việc này ta thường sư dụng các đoạn thẳng thay thế cho các số để minh họa các đoạn thẳng đó. Ta phải chia độ dài của đoạn thẳng và sắp xếp các đoạn thẳng đó một cách thích hợp để học sinh dễ dàng nhận được mối quan hệ phụ thuộc giữa các đại lượng.

28

Với cơ sở toán học đã nói ở trên ta đi vào cụ thể loại toán “Tìm hai số khi biết tổng và tỉ số của hai số đó” . Trước khi học loại toán này, học sinh đã được học về phép cộng, phép trừ, phép nhân, phép chia, phân số, tỉ số,…để củng cố các khái niệm toán học. Loại toán này ở lớp 4 các em sẽ được học trong 4 tiết. Tiết 1: Giúp học sinh nắm được các giải bài toán “Tìm hai số khi biết tổng và tỉ số của hai số đó” . Tiết 2: Luyện tập. Tiết 3: Luyện tập. Tiết 4: Luyện tập chung. Mạch kiến thức cũng được sắp xếp nâng dần từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp; phù hợp với kiến thức của học sinh tiểu học. Các bài toán ở dạng toán này chủ yếu là các bài toán biết mối quan hệ số và hình. Tổ chức các hoạt động thực hành có nội dung gắn liền với thực tế đời sống để học sinh nhận thấy ứng dụng của toán học trong thực tiễn. Tổ chức học sinh vận dụng kiến thức, kỹ năng toán học để giải quyết những vấn đề trong thực tế và vận dụng những kiến thức, kỹ năng đó vào học các môn học khác cùng với việc cập nhật thực tế hóa các bài toán của loại toán “Tìm hai số khi biết tổng và ty số của hai số đó”. Điều quan trọng là việc hướng dẫn học sinh dùng sơ đồ đoạn thẳng để giải loại toán “Tìm hai số khi biết tổng và ty số của hai số đó” giúp học sinh biết cách giải quyết các vấn đề thường gặp trong cuộc sống thường ngày. Các vấn đề này được nêu dưới dạng các bài toán khác nhau, hết sức phong phú và đa dạng. Do đó việc giải các bài toán này là học sinh phải huy động toàn bộ kiến thức, kỹ năng và phương pháp mà học sinh đã học ở tiểu học. 1.2 Cơ sở tâm li học, giao dục học: Để giảng dạy môn toán cho học sinh được tốt thì ngay từ đầu cấp, người giáo viên phải trang bị cho học sinh những kiến thức cơ bản làm nền tảng cho việc nắm kiến thức vững vàng ở những phần học tiếp theo và có được vốn tri thức phục vụ trong cuộc sống của mình. Mặt khác người giáo viên tiểu học phải nắm được đặc điểm tâm lý của học sinh tiểu học. Hiểu được đặc điểm tâm lý của lứa tuổi này tức là chúng ta hiểu được cơ sở khoa học của công tác giảng dạy. Ở lứa tuổi tiểu học các em có đặc điểm riêng đó là hồn nhiên, dễ xúc cảm thường biểu hiện cảm xúc trong khi tri giác trực tiếp các sự vật và các hiện tượng cụ thể hấp dẫn. Đi học là một bước ngoặc trong cuộc sống của trẻ từ hoạt động vui chơi đến hoạt động học tập. Học sinh thường hiếu động, dễ hưng phấn, khó tập trung chú ý lâu,…khả năng nhận thức của học sinh tiểu học cũng đang được hình thành và phát triển theo từng giai đoạn có quy luật riêng song song với quá trình phát triển tâm lý. Dạy học môn toán cũng là một quá trình quan trọng góp phần làm thay đổi toàn bộ nhân cách của

29

học sinh nhằm đào tạo thế hệ trẻ thông minh, năng động, sẵn sàng đáp ứng nhu cầu của cuộc sống trong xã hội hiện đại. Cuối bậc học tiểu học (lớp 4,5) ghi nhớ có chủ định phát triển mạnh. Tư duy chuyển từ tính trực quan cụ thể sang tính trừu tượng khái quát. Dựa vào đặc điểm của quá trình nhận thức trên, ta cần đảm bảo tính trực quan trong dạy học, cần dạy cho học sinh biết phân tích tổng hợp, biết so sánh suy luận , hướng dần học sinh biết cách đánh giá và tự đánh giá kết quả học của bản thân bạn bè. Tạo cho học sinh niềm tin niềm vui trong học tập và có ý thức phấn đấu vươn lên. Đây cũng là một phương pháp giáo dục học sinh thể hiện rõ năng lực trong môn toán , nghĩa là ngoài việc cung cấp tri thức, kỹ năng, kỹ xảo còn dạy cho học sinh phương pháp làm việc tri óc. Phương pháp dạy học môn toán có thể coi là một “phân môn’’ của lý luận dạy học.Vì vậy ta phải dựa vào các thành tựu của khoa học giáo dục. Các quy luật của giáo dục học sẽ chi phối tác động lên quá trình dạy học môn toán- phương pháp dạy học môn toán phải vận dụng những nguyên tắc cơ bản của lý luận dạy học để xác định mục đích, đặt các yêu cầu vừa sức đối với học sinh tiểu học. Lựa chọn phương pháp dạy học phù hợp với đặc diểm của học sinh tiểu học. Do trình độ nhận thức của học sinh ngày càng được nâng cao và kinh nghiệm sống ngày càng được tích lũy, nên phải cải tiến phương pháp dạy học bằng cách đưa học sinh vào những tình huống có vấn đề dưới sự hướng dẫn chủ định của giáo viên. Hướng dẫn học sinh học tập nhằm diễn đạt và giải quyết các vấn dề học tập, tạo điệu kiện cho sự lĩnh hội tri thúc mới, hình thành năng lực sáng tạo cho học sinh.

2.Nôi dung, biện phap thực hiện cac giai phap cua đề tài: 2. 1 Nguyên tắc gắn liền lý thuyêt vơi thực hành: Nguyên tắc gắn liền lí thuyết với thực hành của lí luận dạy học toán nhằm thỏa mãn cho việc dạy toán như một công cụ giao tiếp. Quan điểm này chi phối việc xác định mục đích, nội dung của việc xây dựng chương trình môn toán .Tính thực hành thể hiện qua việc dạy toán ở tiểu học được thông qua hệ thống bài tập thích hợp.

2.3 Nguyên tắc tich cực hóa hoạt đông nhân thức cua học sinh: Việc quán triệt nguyên tắc tích cực hóa hoạt động nhận thức của học sinh trong giờ dạy học toán ở Tiểu học được thể hiện ở sự vận dụng phương pháp nghiên cứu, ở đây là nghiên cứu bộ phận, khi tiến hành giờ dạy. Để hướng dẫn học sinh, người thầy phải tạo ra hệ thống nhiệm vụ và hệ thống câu hỏi dễ dẫn dắt việc thực hiện. Hoạt động nhận thức tích cực của học sinh còn thể hiện ở chỗ trong giờ học, học sinh kết hợp cả đọc, nghe, nói,viết và tự hoàn thành công việc trong những giai đoạn khác nhau của giờ học và biết tự kiểm tra bản thân.

30

3. Cac phương phap dạy học chu yêu: Để dạy tốt môn Toán, người thầy cần vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học. Sau đây là một số phương pháp giúp học sinh học tốt môn toán. a. Phương phap nghiên cứu li thuyêt : Phân tích là loại tách tài liệu lí thuyết thành các đơn vị lí thuyết để hiểu đặc thù , bản chất của từng đơn vị lý thuyết và kiến thức. Trên cơ sở phân tích lý thuyết để tổng hợp lại kiến thức để tạo ra hệ thống thấy được mối liên hệ, tác động biện chứng giữa các đơn vị kiến thức. b. Phân loại hệ thông lý thuyêt: Trên cơ sở phân tích để tổng hợp lại kiến thức, phân loại kiến thức là thao tác logic nhằm sắp xếp lại tài liệu theo một vấn đề những đơn vị kiến thức có cùng dấu hiệu bản chất, có cùng hướng phát triển đễ nội dung dễ hiểu, dễ nhận biết, dễ sư dụng và tổng hợp. c. Phương phap mô hình hóa lý thuyêt: Phương pháp mô hình hóa lý thuyết là phương pháp nghiên cứu các hiện tượng và quá trình giáo dục dựa vào mô hình của chúng là sự nghiên cứu gián tiếp đối tượng. Qua các phương pháp trên nhằm xây dựng cơ sở lý luận cho nội dung đề tài.

4. Nhóm cac phương phap thực tiễn: Sư dụng nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn nhằm mục đích là trên cơ sở tiếp xúc thực tiễn sư dụng các phương pháp để thu thập thông tin tìm hiểu kinh nghiệm sư dụng sơ đồ đoạn thẳng để hướng dẫn học sinh giải loại toán “Tìm hai số khi biết tổng và hiệu hai số đó”. Để từ đó đề ra được phương pháp giảng dạy loại toán này và rút ra được những kinh nghiệm sư phạm.

5. Cac phương phap cụ thể:a. Phương phap phat hiện:Cách tiến hành phương pháp này: Để nắm bắt được khả năng giải toán ở trường Tiểu học An Lợi tôi đã giúp cho một số giáo viên hướng dẫn học sinh thực giải toán sau đó thu bài về chấm. b. Phương phap nghiên cứu san phẩm hoạt đông: Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động là phương pháp nghiên cứu dựa trên sản phẩm động của cá nhân đã để lại dấu ấn về năng lực. Lấy thông tin kết quả học toán này thông qua các bài kiểm tra, nhất là bài kiểm tra cuối kì học kì II để đánh giá.

b. Phương phap tro chuyện: Phương pháp trò chuyện là phương pháp tiến hành nghiên cứu tiến hành trao đổi trò chuyện trực tiếp với đối tượng hoặc đối tượng có liên quan để thu thập thông tin.

31

c. Phương phap toan học: Là phương pháp dùng công thức toán học để nghiên cứu đối tượng khoa học, để tinh toán thông số, để xư lí kết quả nghiên cứu của phương pháp nghiên cứu khác để làm tăng độ tin cậy của kết quả nghiên cứu. Sư dụng công thức toán học để nhằm tính tỉ lệ phần trăm giỏi, khá, trung bình, yếu, để đánh giá kinh nghiệm sư dụng sơ đồ đoạn thẳng, hướng dẫn học sinh giải loại toán “Tìm hai số khi biết tổng và tỉ số của hai số đó” ở khối lớp 4 trường Tiểu học An Lợi .

GIÁO ÁN MINH HOA MÔN TOÁN BAI : TÌM HAI SỐ KHI BIẾT TÔNG VA TỈ SỐ CỦA HAI SỐ ĐÓ

I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU: 1. Giúp học sinh biết cách giải bài toán về “Tìm hai số khi biết tổng và tỉ số của hai số đó”.II.ĐDDH: Sách giáo khoa, thước kẻ, bảng phụ, giấy rô ki, phấn, bút lông viết bảng. III. HOẠT ĐỘNG DẠY VA HOC:

32

Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Thuyết trình

Hoạt đông 1: - Khởi động - trò chơi : Hát vỗ tay - Cả lớp tham gia. -KTBC: Giới thiệu tỉ số . -Cá nhân 1 em lên bảng làm Tóm tắt : Giáo viên- 1 em lên bảng tóm tắt Trâu : kiểm tra- Giáo viên kiểm tra tập 5 hs Bò: bài tập vềChấm điểm và cho lớp nhận xét. nhà - Giáo viên nhận xét cho điểm Số trâu có là: 20 : 4 = 5 (con) Đáp số : 5 (con)Hoạt đông 2: Giới thiệu bài mới : Ở Bài học trước các em đã biết cách tìm tỉ số của hai số,trong giờ học hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm cách giải bài

33

toán tìm hai số khi biết tổng và tỉ số -Cá nhân nhắc lại 1emcủa hai số đó. Giáo viên ghi bảng tựabài. Bài toan 1: Nêu yêu cầu bài SGK - Cá nhân 1 em trang 147 - Tổng của hai số là 96

- Tỉ của hai số là53

Giáo viên

-Tìm hai số đó HD từng bướcHỏi: bài toán cho biết gì? - Tổng của hai số là 96 giải toán - Tỉ của hai số là 3 rõ ràng,Bài toán yêu cầu chúng ta làm gì? - Tìm hai số đó. đặt câu Giáo viên HD học sinh tóm tắt: Em - Số bé là 3 phần hỏi cho

hiểu tỉ số của 2 số là 53

có nghĩa là - Số lớn là 5 phần hs khắc

như thế nào? sâu hơnGiáo viên tóm tắt bài lên bảngGọi học sinh nhìn vào sơ đồ nêu lại đề Số bé: bài toán. 96- Nhìn vào sơ đồ em thấy có bao nhiêu Số lớnphần bằng nhau? 3 + 5 =8 (phần) HS hiểu - Muốn tìm một phần ta làm thế nào? 96 : 8 =12 và nêu - Muốn tìm số bé ta làm thế nào? 12 x 3 = 36 được rõ -Muốn tìm số lớn ta làm thế nào? 12 x 5 = 60 ràng - Khi biết số bé là 36, tổng là 96-Muốn tìm số lớn ta làm thế nào? HS cá nhân trình bày- Cho cá nhân trình bày bài giải Tổng số phần bằng nhau: 3 + 5 = 8 (phần) Số bé là:

96 : 8 x 3 = 36 Số lớn là: 96 -36 = 60

Giáo viên cho lớp nhận xét Đáp số : số bé: 36 Giáo viên nhận xét và nêu : số lớn: 60Đây là bài toán “Tìm hai số khi biết tổng và tỉ số của hai số đó”Bài toan 2: Nêu yêu cầu đề SGK Cá nhân 1 em trang 147 Minh và Khôi có 25quyển

34

vở.Số vở của Minh bằng32

của Khôi. Hỏi mỗi bạn có bao nhiêu quyển vở?

- Tìm hiểu đề bài;Hỏi: Bài toán cho biết gì? Bài toán yêu cầu ta làm gì? Tóm tắt bài: Tóm tắt: Đâu là tổng, đâu là tỉ số Minh: - Cho hs tự tóm tắt vào nháp Khôi: 25- Cho học sinh tự tóm tắt vào nháp - GV tóm tắt trên bảng. Hỏi : Bài toán này thuộc loại toán gì? cá nhân trả lời câu hỏi 1… GV khai Muốn tìm số vở của Minh và số vở thác kiếnCủa Khôi, trước hết ta phải tìm gì? thức HS Nêu cách giải. Bước 1: Tìm tổng số phần bằng nhau. Bước 2: Tìm giá trị 2 phần Bước 3: Tìm số bé.Giáo viên nhận xét … Bước 4: Tìm số lớn Gọi 1 em lên bảng, lớp giải nháp Giải

Tổng số phần bằng nhau 2+ 3 = 5 (phần)

Giáo viên kiểm tra dưới lớp cách Số vở của Minh làm của học sinh đề giúp đỡ (25 : 5) x 2 = 10 (quyển) Số vở của Khôi

25 – 10 = 15 (quyển)Giáo viên nhận xét và đặt câu hỏi: Đáp số: Minh: 10 quyểnQua hai bài toán trên, bạn nào có thể Khôi: 15 quyển nêu lại cách giải bài toán tìm hai số -cá nhân nêu : Giáo viên khi biết tổng và tỉ số của hai số đó. -Vẽ sơ đồ minh họa củng cố -Tìm tổng số phần bằng lại kiến thức Gv nêu lại các bước giải, sau đó nhau cho HSgiảng: Sau khi tìm được tổng số phần - Tìm số bé bằng nhau chúng ta tìm giá trị của - Tìm số lớn một phần, bước này có thể gộp với bước tìm số bé. HS lắng ngheHoạt đông 3: Luyện tâp

35

Bài toán 1: Nêu yêu cầu bài Cá nhân 1 em Kiểm traSGK trang 148. kiến thứcBài toán thuộc dạng toán gì? Tìm hai số khi biết tổng học sinh và tỉ số của hai số đó.Em hãy nêu các bước giải bài toán tìmhai số khi biết tổng và tỉ số của hai số HS nêu trước lớp đó 1 em lên bảng giải lớp vở bài tập Giải Ta có sơ đồ : Số bé: 333

Số lớn: Tổng số phần bằng nhau 2 + 7 = 9 (phần) Số bé là: 333 : 9 x 2 = 74 Số lớn là: 333 – 74= 259Giáo viên cho lớp nhận xét Đáp số: số bé: 74 số lớn : 259Giáo viên nhận hỏi và nhận xét Hỏi: -Vì sao em lại vẽ sơ đồ số bé là - Vì tỉ số của số bé và số lớn 2 phần bằng nhau và số lớn là 7 là 2 nên biểu thị số bé là 2 phần bằng nhau? Phần bằng nhau thì số lớn sẽ là 7 phần như thế.Giáo viên nhận xét cho điểmBài toan 2: Nêu yêu cầu bài - Cá nhân 1 em Giáo viên cho học sinh tiến hành tương tự bài trên. -4 nhóm thảo luận GV choĐại diện 1 nhóm lên bảng giải Giải hs tự Ta có sơ đồ : giải, tự Kho 1: 125 kiểm tra Kho 2: tấn k/thức Tổng số phần bằng nhau là: của nhau 3 + 2 = 5 (phần) Số thóc kho thứ nhất là: 125 : 5 x 3 = 75 (tấn) Số thóc kho thứ hai là:

36

125 – 75 = 50 (tấn) Đáp số: Kho 1: 75 tấn Kho 2: 50 tấn`Giáo viên cho các nhóm nhận xét. Giáo viên nhận xét và hỏi: Bài toán này các em tìm số nào trước? -Tìm số lớn trước. Khai thácTại sao em tìm số lớn trước? - Dựa vào đề bài đã cho. Kiến thức Nêu các bước giải: - Vẽ sơ đồ học sinh - Tìm số lớn - Tìm số bé Giáo viên nhận xét tuyên dương Bài toan 3: Nêu yêu cầu Cá nhân 1 em Hỏi: Tổng của hai số là bao nhiêu? -Tổng của hai số là 99 là số lớn nhất có hai chữ số. Cả lớp làm bài. -Vở bài tập Số lớn nhất có hai chữ số là 99, vậy tổng của hai số là 99.

Số bé: Số lớn:

Tổng số phần bằng nhau là: 2 + 5 = 9 (phần)

Số bé là: 99 : 9 x 4 = 44 Số lớn là: 99 – 36 = 55

Giáo chấm bài tập và nhận xét Đáp số: số bé : 44,Số lớn: 55Hoạt đông 4: Cung cô: GV yêu cầu nêu các bước giải của Cá nhân nêu 1- 2 Củng cố Bài toán tìm hai số khi biết tổng và tỉ kiến thứcSố của hai số đó. Lớp nhận xét và bổ sung ý đã học.- Dựa vào đâu để vẽ sơ đồ minh họa kiến. trong bài toán tìm hai số khi biết tổng - Dựa vào tỉ số của hai số để và tỉ số của chúng. Hai số có tỉ số là vẽ sơ đồ, nếu tỉ số của hai số

ba

với a, b khác 0, thì em vẽ sơ đồ là ba

với a, b khác 0 thì ta vẽ

như thế nào? số thứ nhất là a phần bằng nhau, số thứ 2 là b phần như

37

Nhận xét tiết học. thế.

Kêt qua: Sau một thời gian cho học sinh thực hiện như thế tôi nhận thấy học sinh nắm bắt

rất nhanh với dạng toán “Tìm hai số khi biết tổng và tỉ số của hai số đó”bằng phương pháp dùng sơ đồ đoạn thẳng. Kết quả khảo sát lần 2 như sau:

Khối 4

TSHS

160

XẾP LOẠIGIỎI (9-10) KHÁ (7-8) TB (5-6) YẾU (1-4)TS % TS % TS 5 TS %22 13,8 57 35,6 75 46,9 6 3,8

Nhân xét: Qua bảng thống kê cho thấy học sinh khá, giỏi, trung bình tăng cao, sinh yếu

giảm xuống . Điều đó khẳng định rằng với phương pháp dạy như trên, học sinh đạt chất lượng rất khả quan, trong đó nổi bật nhất là các em làm bài không mất nhiều thời gian như trước kia.

IV. BAI HOC KINH NGHIỆM: Từ kết quả trên tôi nhận thấy khi hướng dẫn học sinh lớp 4 giải toán

“Tìm hai số khi biết tổng và tỉ số của hai số đó” bằng phương pháp dùng sơ đồ đoạn thẳng, nhằm khắc phục nhược điểm mà học sinh hay mắc phải như tóm tắt không chính xác, đặt lời giải không phù hợp. Khi giáo viên hướng dẫn giải loại toán này, ngay từ đầu tóm tắt bài toán giáo viên nên kết hợp câu hỏi để hướng dẫn học sinh. Từ đó các bài học sau học sinh có thể tự mình tóm tắt bài. Đồng thời khi tóm tắt xong nên cho học sinh nhìn sơ đồ nêu lại đề toán.

Để hoàn thành tốt một tiết dạy đòi hỏi người giáo viên phải nghiên cứu kĩ bài dạy,tham khảo tài liệu có liên quan. Giáo viên phải thường xuyên kiểm tra, đánh giá để động viên kịp thời, lòng ham mê học tập của học sinh, luôn lấy học sinh làm trung tâm.

Nhà trường và các thầy cô giáo phải thấy được tầm quan trọng của việc sư dụng sơ đồ đoạn thẳng để hướng dẫn học sinh lớp 4 giải loại toán điển hình nói riêng và mục tiêu dạy học nói chung. Nhà trường cần thường xuyên tổ chức chuyên đề hội thảo, hội giảng về các loại toán điển hình bằng các phương pháp dạy học cải tiến để giáo viên có điều kiện trao đổi học hỏi đồng nghiệp và kịp thời điều chỉnh phương pháp dạy học cho phù hợp. Đối với giáo viên trực tiếp dạy lớp 4: Khi sư dụng sơ đồ đoạn thẳng để giải toán, giáo viên phải giúp cho học sinh thấy được cái liên quan giữa cái đã biết và cái phải tìm, từ đó có cách giải quyết bài toán. Mặt khác trong khi dạy cần khắc sâu cho học sinh về dạng toán này và cách giải.

V. Kêt luân:

38

Qua thực tế tại trường Tiểu học An Lợi , tôi thấy việc sư dụng sơ đồ đoạn thẳng là một phương pháp rất tốt và khoa học, mang lại hiệu quả cao, đồng thời giúp học sinh có khả năng phân tích, tổng hợp, từng bước phát triển năng lực tư duy, rèn luyện phương pháp và kĩ năng suy luận logic, từng bước luyện tập, vận dụng tri thức và rèn luyện kỹ năng thực hành vào thực tiễn. Cũng thông qua giải toán luyện cho học sinh những đức tính và phong cách làm việc của người lao động như ý chí khắc phục khó khăn, thói quen xét đoán có căn cứ, tính cẩn thận chu đáo, cụ thể, làm việc có kế hoạch.

VI. TAI LIỆU THAM KHẢO.

SỐ TT

TÊN TÀI LIỆU TÊN TÁC GIẢ NHÀ XUẤT BẢN

NĂM XUẤT BẢN

01 Phương pháp giảng dạy môn toán ở Tiểu học

Đỗ Trung Hiệu Đỗ Đình Hoan Vũ Dương Thụy

Nhà xuất bản giáo dục

Năm 2005

02 Phương pháp giải toán ở TH

Đỗ Trung Hiệu Vũ Dương Thụy

Nhà xuất bản giáo dục

Năm 2005

03 Giáo dục Tiểu học

Phó Đức Hòa –TrườngĐHSP Hà Nội

Nhà xuất bản giáo dục

Năm 2005

04 Giáo trình giáo dục Tiểu học 1

Đặng Vũ Hoạt Phó Đức Hòa

Nhà xuất bản giáo dục

Năm 2005

05 Toán 4 SGV Đỗ Đình Hoan (chủ biên)

Nhà xuất bản giáo dục

Năm 2005

06 Toán 4 SGK Đỗ Đình Hoan (chủ biên)

Nhà xuất bản giáo dục

Năm 2005

An Phước , ngày 20 tháng 5 năm 2011

Người thực hiện

Nguyễn Thanh Tùng

39