1

Republika e Kosovs

Republika Kosova-Republic of Kosovo

Qeveria -Vlada-Government

Ministria e Zhvillimit Ekonomik

Ministarstvo Ekonomskog Razvoja-Ministry of Economic Development

Plani i dyte Kombe tar i Veprimit pe r Efiience te Energjise (PKVEE) 2013-2015 ne Kosove

Qershor 2013

2

PRMBAJTJA

Shkurtesat .......4

1 Konteksti i prgjithshm i PKVEE t dyt ..................................................................................... 5

1.1 Theksimet kryesore t PKVEE-s s dyt ............................................................................................................... 6

1.2 Konteksti kombtar i kursimit t energjis ........................................................................................................... 8

2 Kursimet e energjis primare ...................................................... Error! Bookmark not defined.

2.1 Pasqyra e kursimeve dhe caqeve t energjis primare...........16

2.1.1 Lista e strategjive.........17

2.1.2 Supozimet e kursimeve t energjis/caqet.............21

2.2 Masat pr kursimin e energjis primare...........................22

2.2.1 Masat n sektorin e lignitit ........................................................................................................................................ 22

2.2.2 Masat n sektorin e gjenerimit t energjis elektrike .................................................................................... 23

2.2.3 Masat ne sektorin e bartjes s energjis elektrike ........................................................................................... 26

2.2.4 Masat n sektorin e shprndarjes s energjis elektrike .............................................................................. 28

2.2.5 Masat ne sektorin e ngrohjes ................................................................................................................................... 28

3 Kursimet e energjis sipas sektorve t prdoruesve fundor .......................................... 32

3.1 Kalkulimi i kursimit t arritur t energjis ......................................................................................................... 32

3.2 Prshkrim i kursimeve t arritura t energjis ................................................................................................. 34

3.3 Prshkrim i implementimit t masave pr kursimin e energjis .............................................................. 38

3.4 Prmbledhje e kursimeve t planifikuara dhe t arritura t energjis .................................................. 47

4 Masat e efiiencs s energjis n PKVEE-n e Dyt n Sektort e Prdoruesve

Fundor t Energjis ....................................................................................................................... 48

4.1 Masat n sektorin e amvisrive ................................................................................................................................ 48

4.2 Masat n sektorin e transportit ................................................................................................................................ 54

4.3 Masat n sektorin terciar ............................................................................................................................................ 59

4.4 Masat n sektorin e Industris dhe NVM-ve ........................................................................................................ 64

4.5 Masat n sektorin e ndrtesave................................................................................................................................ 68

3

4.6 Masat horizontale ........................................................................................................................................................... 69

4.7 Prmbledhje e kursimeve t prgjithshme prfundimtare t energjis ................................................ 73

4.8 Roli shembullor i sektorit publik ............................................................................................................................. 75

4.9 Sigurimi i disponueshmris s kshillave dhe informatave...................................................................... 83

4.10 Obligimet e kompanive t energjis pr promovimin e kursimeve t energjis n konsumin

fundor ..........................................................................................................................................................................85

4.11 Tregu pr shrbimet e energjis .............................................................................................................................. 85

4.12 Strategjia pr rritjen e ndrtesave me energji gati-zero ............................................................................... 86

4.13 Masat alternative pr sistemet e ngrohjes dhe kondicionimit t ajrit .................................................... 87

4.14 Masat pr mbshtetjen e zbatimit t EPBD ......................................................................................................... 87

5 Themelimi i organeve kompetente dhe organizatave t deleguara ................................. 89

4

SHKURTESAT:

AKEE Agjencia Kosovare pr Efiienc t Energjis

MZHE Ministria e Zhvillimit Ekonomik

MEM Ministria e Energjis dhe Minierave

AKMM Agjencia Kosovare pr Mbrojtjen e Mjedisit

MMPH Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapsinor

MF Ministria e Financave

TC Termocentral

NQ Ngrohje Qendrore

KEK sh.a. Korporata Energjetike e Kosovs, Shoqri Aksionare

HC Hidrocentral

KOSTT Operatori i Sistemit, Transmisionit dhe Tregut n Kosov

SKT Sekretariati i Komunitetit t Energjis

ORF-EE/GIZ Fondi i Hapur Rajonal pr Efiienc t Energjis/Agjencia Gjermane pr Bashkpunim Ndrkombtar

CCEAM Komisioni pr Certifikimin e Auditorve dhe Menaxherve t Energjis

UA Udhzim Administrativ

GLN Gaz i Lngzuar i Nafts

NVM Ndrmarrjet e Vogla dhe t Mesme

BE Bashkimi Evropian

KE Komisioni Evropian

BERZH Banka Evropiane pr Rindrtim dhe Zhvillim

MTI Ministria e Tregtis dhe Industris

ARBK Agjencia pr Regjistrimin e Bizneseve n Kosov

EPBD Direktiva pr Performansn Energjetike t Ndrtesave

5

1 KONTEKSTI I PRGJITHSHM I PKVEE T DYT Plani Kombtar i Veprimit pr Efiienc t Energjis n Kosov (PKVEE) sht dokument bazik pr implementimin e politikave pr efiienc t energjis n Kosov. PKVEE i Kosovs (2010-2018) sht miratuar nga Ministria e Zhvillimit Ekonomik m 30 shtator 2011. Ai parasheh arritjen e cakut indikativ prej 9% t 1021.08 ktoe deri n fund t periudhs s mbuluar me plan (2010-2018). Prandaj, sasia e energjis q Kosova synon t kursej deri n vitin 2018 sht 91.89 ktoe. Plani i Par i Veprimit pr Efiienc t Energjis n Kosov (2010-2012), t cilit n tekstin e mtejm do ti referohet si PKVEE i Par, u miratua nga Ministria e Zhvillimit Ekonomik m 30 shtator 2011. Me kt rast u miratua edhe caku indikativ i ndrmjetm i kursimit t energjis, n vler prej 3%. Sasia e synuar prej 3% nga vlera e prgjithshme pr periudhn (2010-2012) sht 31.00 ktoe. Plani i Dyt i Veprimit pr Efiienc t Energjis n Kosov (n tekstin e mtejm PKVEE i Dyt) sht prgatitur n baz t nenit 10 t Ligjit pr Efiienc t Energjis. Udhzuesi dhe shabllonet pr prgatitjen e planit t dyt kombtar pr efiienc t energjis, t cilat jan prgatitur nga Qendra e Prbashkt Hulumtuese e Komisionit Evropian, jan marr parasysh gjat prgatitjes s PKVEE t Dyt dhe i cili sht prshtatur nga Task Forca e Efiiencs s Energjis e Sekretariatit t Komunitetit t Energjis n tetor t vitit 2012. Agjencia Kosovs pr Efiienc t Energjis (n tekstin e mtejm AKEE) sht themeluar n prill t vitit 2012. Sipas nenit 6 t Ligjit pr Efiienc t Energjis, mes tjerash AKEE sht prgjegjse pr veprimet vijuese q duhet t ndrmerren n lidhje me Planet Kombtare pr Efiienc t Energjis:

T propozoj Planin Kombtar pr Efiienc t Energjis,

T prgatis Raportin e Progresit pr zbatimin e Planit Kombtar pr Efiiencn e Energjis,

T zhvilloj sistemin pr monitorimin e zbatimit e Planit Kombtar pr Efiienc t Energjis dhe pr arritjen e caqeve indikative pr kursimin e energjis.

AKEE, si institucioni kryesor prgjegjs pr zhvillimin dhe mbikqyrjen e zbatimit t PKVEE-s, udhheq procesin e zhvillimit t ktij dokumenti. Pr t prkrahur AKEE-n, Ministria e Zhvillimit Ekonomik (Vendimi nr. 283, i vitit 14 shkurt 2013) e ka krijuar nj grup ndrinstitucional, t prbr nga prfaqsues t institucioneve vijuese:

1. Ministria e Zhvillimit Ekonomik 2. Zyra e Kryeministrit, 3. Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapsinor, 4. Ministria e Financave, 5. Ministria e Infrastrukturs, 6. Ministria e Tregtis dhe Industris, 7. Ministria e Administrats Publike, 8. Ministria e Administrimit t Pushtetit Lokal, 9. Ministria e Forcs s Siguris s Kosovs, 10. Universiteti i Prishtins, 11. Asociacioni i Komunave t Kosovs, 12. Zyra e Rregullatorit t Energjis ZRRE, 13. Korporata Energjetike e Kosovs KEK, 14. Operatori i Transmisionit, Sistemit dhe Tregut t Energjis n Kosov KOSTT, 15. Ngrohtorja Qendrore e Prishtins TERMOKOS, 16. Agjencia Statistikore e Kosovs, 17. Dogana e Kosovs, 18. Instituti pr Politika Zhvillimore INDEP, 19. Shoqata pr Energji t Riprtritshme e Kosovs.

6

Parashihet q kjo platform ndrinstitucionale e bashkpunimit t vazhdoj t funksionoj pas miratimit t PKVEE-s s Dyt dhe t vlersoj n mnyr t rregullt progresin e zbatimit t PKVEE-s s dyt (2013-2015) dhe PKVEE-s afatgjat (2010-2018), si dhe t ndrmerr masa prkatse pr t br prshtatjet e duhura.

1.1 Theksimet kryesore t PKVEE-s s dyt

PKVEE i Par (2010-2012), kryesisht parashihte masa pr themelimin e kornizs promovuese dhe rregullative, si dhe nj numr t vogl t masave konkrete investive pr projekte t caktuara. Gjat procesit t zbatimit t PKVEE-s s Par sht konstatuar se PKVEE i Par kishte parapar tepr masa pothuajse 40 sish, dhe se shumica e tyre ishin t buta, prfshir fushata pr ngritje t vetdijes, udhzime administrative, etj. Shum prej masave nuk krijonin politika specifike dhe t orientuara nga rezultatet specifike. Megjithat, masat e zbatuara gjat periudhs s PKVEE-s s Par, si jan miratimi i Ligjit pr Efiienc t Energjis, themelimi i AKEE-s, zhvillimi i sistemeve pr auditimin energjetik, etj. prbnin nj pik t mir t nisjes pr veprimtarit e mtejme. Andaj, gjat procesit t prgatitjes s PKVEE-s s Dyt, u vendos q fokusi t vihet n zbatimin e masave t efiiencs s energjis dhe masave t kursimit t energjis. Masat e buta, si jan fushatat vetdijsuese dhe auditimi energjetik, do t vazhdojn t luajn rol prkrahs. N prill t vitit 2012 u themelua Agjencia Kosovare pr Efiienc t Energjis. Sipas nenit 6 t Ligjit pr Efiienc t Energjis, prgjegjsit e AKEE-s jan:

ti propozoj ministrit politikat pr promovimin e efiiencs s energjis;

ta zhvilloj dhe mirmbaj bazn e t dhnave pr efiiencn e energjis;

ta zhvilloj sistemin e monitorimit t zbatimit t Planit t Kosovs pr efiiencn e energjis dhe prmbushjes t caqeve indikative pr kursim t energjis;

ti propozoj ministrit Planin e Kosovs pr efiiencn e energjis;

ta prgatis Raportin e progresit t Zbatimit t Planit t Kosovs pr efiiencn e energjis;

ti udhzoj dhe mbshtes komunat pr prgatitjen e planeve komunale pr efiiencn e energjis dhe raporteve t tyre t progresit;

ta promovoj efiiencn e energjis nprmjet fushatave ndrgjegjsuese;

t paraqes rekomandime pr prmirsimet e nevojshme n planet e efiiencs s energjis, t nivelit qendror dhe komunal;

ta prgatis pr ministrin raportin vjetor t puns s saj;

t bashkpunoj me ministrin dhe institucionet e tjera relevante pr zbatimin e planeve t efiiencs s energjis;

ta mbshtes pjesmarrjen e palve te interesuara n ndrmarrjen e iniciativave pr efiiencn e energjis;

ta propozoj n ministri prmirsimin dhe plotsimin e bazs ligjore dhe rregullative n fushn e efiiencs s energjis, me qllim t harmonizimit t tyre me standardet relevante evropiane pr efiiencn e energjis;

ti mbshtes zyrat komunale t energjis pr shtjet q kan t bjn me planifikimin dhe promovimin e efiiencs s energjis dhe zbatimin e programeve t ndryshme t efiiencs s energjis n nivel komunal;

t promovoj aktivitetet informative dhe edukative n fushn e efiiencs s energjis, n bashkpunim me ministrit prgjegjse pr energjin, ndrtimin dhe arsimin.

Gjat procesit t shqyrtimit t zbatimit t PKVEE-s s Par, mungesa e t dhnave statistikore pr efiiencn e energjis (n veanti n sektorin e transportit dhe industris) u identifikua si nj nga barrierat kryesore pr vlersimin dhe raportimin e mirfillt t kursimeve t energjis. Pr kt arsye jan ndrmarr veprime pr krijimin e sistemit pr grumbullimin e t dhnave mbi masat e efiiencs s energjis t ndrmarra nga AKEE. AKEE do t bhet institucion ky pr zhvillimin e sistemeve solide pr monitorimin dhe vlersimin e rezultateve t arritura, dhe pr planifikimin e hapave vijues q duhet t ndrmerren. PKVEE i Dyt do t bhet dokument ky pr planifikimin e politikave t efiiencs s energjis dhe pr zbatimin e tyre n Kosov, me t cilat do t nxitet financimi nga institucionet financiare ndrkombtare dhe do t mobilizohen fondet vendore pr zbatimin e masave t planifikuara t efiiencs s energjis.

PKVEE 1r PKVEE 2t PKVEE 3t TOTALI

mill. Euro ktoe % mill. Euro ktoe % mill. Euro ktoe % mill. Euro ktoe %

Rezidenciali 20.00 28.06 87.9 23.50 9.50 30.5 14.00 40.0 43.50 51.56 51.7

EBRD/EC R1 3.00 2.00 2.00

ProCredit R2 20.00 7.00 5.00 12.00

Multi-apartmente R3 0.50 0.50 9.00 9.50

MZHE fushata R4 0.10 0.00

0.00

0.00

Masat nga PKVEE 1 28.06 28.06

Sherbimet 3.865 12.1 27 245 8.18 26.2 13.6 7.00 20.0 40.60 19.04 19.1

ktoe/ndrt ndrtesa ktoe/ndrt ndrtesa ktoe/ndrt ndrtesa

EC S1 15.6 0.033384615 65 2.17 15.6 0.033384615 65 2.17

WB/EC3 S2 3.9 0.033384615 150 5.01 13.6 0.033384615 70 2.34 17.5 0.033384615 220 7.34

KfW/EC S3 7.50 0.033384615 30 1.00 7.5 0.033384615 30 1.00

Komunat S4

AKEE audit. e energjisS5 550 EAs 550 EAs

Masat nga PKVEE 1 3.865 3.865

Industria 19.0 8.50 27.3 7.00 20.0 19.00 15.50 15.5

EBRD/EC I1 9.00 3.50

ProCredit I2 10.0 5.00

Transporti 5.00 16.0 7.00 20.0 0.00 12.00 12.0

Fushata T1

Inspektimi T2

Bust n Prishtin T3 5.5

Horizontale4 0.00 9.00

kWh/m2 m2/y kWh/m2 m2/y

Ligji EE H1

Prokurmenti gjelbrt H2

Kodi i ndrtesave H3 30 800000 6.00 30 1200000 9.00

20.00 31.925 100.0 69.50 31.18 100.0 13.60 35.00 100.0 103.10 99.775 100.0

Footnotes:

Reportuar pr R1, R10, R12 NB: Jo t gjitha nn - totalet jan prfshir, sepse jan br disa vlersime si: 108.776

Reportuar pr S7,S13,S15,S16,S17) - Vlerat numerike me t kuqe jan vlersime q jan prfshi n total dhe nn-total3 programi 3 vjear prfshin 200-250 ndrtesa, kostoja e vlersuar US$22.5m.- Vlerat numerike me kafe jan vlersimet q nuk jan prfshir n total dhe nn-total 91.89 Target 4 totali kumulativ5 pa prfshirje t masave horizontale6 duke prfshi masat horizontale

8

1.2 Konteksti kombtar i kursimit t energjis

Kosova ka miratuar cakun indikativ prej 9% t 1021.08 ktoe, i cili duhet t arrihet deri n fund t periudhs (2010-2018). Andaj, caku indikativ i kursimit t energjis deri n vitin 2018 sht kalkuluar t jet 91.89 ktoe. Kursimet e planifikuara t energjis deri n vitin 2018 nuk ndryshojn dhe mbesin t vlefshme deri n vitin 2016, kur do t sajohet Plani i Tret Kombtar i Veprimit pr Efiienc t Energjis.

Tabela 2. Pasqyr e konsumit nga sektort t ndryshm n konsumin prfundimtar (ktoe)

Sektori ekonomik 2010 2011 2012*

Sektori industrial 254.89 315.64 290.68

Sektori i amvisrive 461.67 490.51 498.71

Sektori i shrbimeve 113.39 119.57 115.19

Sektori bujqsor 18.44 19.95 20.51

Sektori i transportit 318.91 338.58 336.47

Total 1167.31 1284.25 1261.56

Burimi: Balanca e Energjis n Kosov - 2010, 2011, 2012 (parashikim)*, Ministria e Zhvillimit Ekonomik Tabela 1 tregon se konsumi i energjis pr vitin 2012 ka qen 1261.56 ktoe, q shnon rnie prej 22.69 ktoe (-1.77%) n krahasim me vitin 2011 (1284.25 ktoe) dhe rritje prej 94.25 ktoe (8.07%) n krahasim me vitin 2010 (1167.31 ktoe). Renditja e sektorve sipas konsumit n vitin 2012 sht: sektori i amvisris, q ka konsumuar 498.71 ktoe (39.53% t konsumit t gjithmbarshm), prcjell nga sektori i transportit (336.47 ktoe, 22.67%), sektori i industris (290.68 ktoe, 23.04%), sektori i shrbimeve (115.19 ktoe, 9.13%), dhe sektori i bujqsis (20.51 ktoe, 1.65%).

Figura 1. Pasqyr e pjesmarrjes t sektorve t ndryshm n konsumin prfundimtar (ktoe)

0200400600800

100012001400

2010

2011

2012*

9

Figura 2. Shfrytzimi fundor i energjis sipas sektorit n vitin 2012

Marr parasysh faktin se sektort e amvisris dhe transportit jan konsumuesit m t mdhenj fundor t energjis, duke shpenzuar 39.53% dhe 26.67% t energjis s konsumuar, kta sektor jan trajtuar me kujdes t veant n PKVEE-n e Dyt. PKVEE i Dyt sht prgatitur duke marr parasysh dokumentet planifikuese politike n vijim:

Planin i Kosovs pr Zhvillim Ekonomik (2011-2014);

Planin e Veprimit t Vizionit Ekonomik t Kosovs (2011-2014);

Strategjin e Energjis t Republiks s Kosovs (2009-2018);

Strategjin e Ngrohjes pr Kosovn (2011-2018);

Planin e Veprimit pr Efiienc t Energjis n Kosov (2010-2018); si dhe dokumente zhvillimore, politika dhe strategji tjera sektoriale dhe ndrsektoriale. Plani i Kosovs pr Zhvillim Ekonomik (2011-2014) prshkruan kornizn e planifikimit t zhvillimit ekonomik dhe zotimet pro aktive t Qeveris pr sigurim t rritjes dhe zhvillimit ekonomik t vendit. Me zbatimin e ktij plani mtohet arritja e norms s rritjes vjetore prej 7-8% n vit n aspekt afatmesm, si dhe zvoglimi i nivelit t papunsis s regjistruar pr s paku 8-10% n vit.

Tabela 3. T dhnat mbi rritjen vjetore t BPV-s pr periudhn 2007-2011

2007 2008 2009 2010 2011

GDP 6.3% 6.9% 2.9% 3.9% 5.0%

Burimi: Ministria e Financave.

23%

39%

9%

2%

27%

2012*

Industrial sector Household sector Services sector

Agricultural sector Transport sector

10

Parashikimi i indikatorve makroekonomik tregon se ekonomia e Kosovs pritet t arrij rritje vjetore

mesatare prej 6.8% gjat periudhs 2011-2014. Norma e rritjes pozitive pritet t nxitet me politika fiskale

ekspansive, ndrsa investimet private dhe eksportet pritet t vazhdojn n nj norm relativisht stabile t

rritjes prgjat tr periudhs s mbuluar me parashikim. M saktsisht, pr vitin 2013 pritet nj norm m e

lart e rritjes ekonomike, q do t rezultoj nga eksportet, investimet dhe konsumi, kryesisht si rezultat i rritjes

s pagave n sektorin publik dhe efektit q kjo rritje do t ket n ekonomin e Kosovs.

Tabela 4. Indikatort kryesor makroekonomik, 2008-2014 (miliona euro)

Prshkrimi 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Konsumi 4,345 4,280 4,760 5,074 5,336 5,545 5,819

Investime 1,094 1,166 1,213 1,433 1,620 1,704 1,756

Neto eksport 1,587 1,534 1,684 1,867 1,979 2,035 2,075

Eksport i mallrave dhe shrbimeve 612 820 875 933 995 1,049 1,049

Import i mallrave dhe shrbimeve 2,156 2,146 2,504 2,742 2,912 3,030 3,124

BPV 3,905 3,912 4,289 4,639 4,978 5,214 5,501

Rritje e BPV reale, n % 6.9 2.9 4.0 5.3 5.1 5.4 6.0

BPV pr kok banori, n euro 1,847 1,848 1,996 2,127 2,249 2,321 2,412

Inflacioni, n % 9.2 2.4 3.5 5.3 2.1 1.5 1.4

Burimi: Departamenti i Mikroekonomis, MF

shtjet q ndrlidhen me zhvillimin e sektorit privat rregullohen me aktet ligjore, udhzimet administrative

dhe rregulloret n vijim:

11

Ligjet:

Ligji pr Energjin.

Ligji pr Efiiencn e Energjis,

Ligji pr Rregullatorin e Energjis,

Ligji pr Energjin Elektrike,

Ligji pr Gazin Natyror,

Ligji pr Minierat dhe Mineralet,

Ligji pr Planifikimin Hapsinor,

Ligji pr Ndrtimin,

Ligji pr Prokurimin Publik,

Ligji pr Mbrojtjen e Mjedisit,

Ligji pr Tregtimin e Nafts dhe Produkteve t Nafts,

Ligji pr Veprimtarin Shkencore-Hulumtuese,

Rregullorja pr Ndarjen Afatgjat t Patundshmrive n Pronat Shoqrore t Menaxhuara nga Komunat e Kosovs,

Ligji pr Investimet e Huaja,

Vendimi i Qeveris pr ristrukturimin e KEK sh.a.,

Vendimi i Qeveris pr shthurjen e KEK sh.a.,

Vendimi i Qeveris pr Themelimin e Kompanis Kosovare pr Shprndarje dhe Furnizim t Energjis Elektrike dhe pr privatizimin e saj prmes tenderit publik,

Ligji pr Ndrmarrjet Publike,

Vendimi i Qeveris pr Politikat Pronsore t NQ Qendrore,

Vendimi i Qeveris pr Instalimin e poeve efiient n ndrtesa publike,

Ligji pr Konkurrencn,

Ligji pr Shpronsimin,

Ligji pr Ngrohjen Qendrore,

Ligji pr Partneritetet Publike-Private dhe Koncesionet.

Udhzimet Administrative:

Udhzimi Administrativ pr Promovimin e Efiiencs s Energjis pr Konsumatort Fundor dhe Shrbimet e Energjis,

Udhzimi Administrativ pr Etiketimin e Pajisjeve q Shfrytzojn Energji,

Udhzimi Administrativ pr Auditimin e Energjis,

Udhzimi Administrativ pr Rregullat e Balancs s Energjis,

Udhzimi Administrativ pr hapjen e tregut t energjis elektrike pr konsumator jo amvisror. Rregulloret:

Rregullorja Nr. 01/2012 pr themelimin dhe funksionimin e komisionit pr certifikimin e auditorve dhe menaxherve t energjis,

Rregullorja Nr. 08/2011 pr organizimin e brendshm t Agjencis Kosovare pr Efiienc t Energjis, dhe

Rregullorja Teknike Nr. 03/2009 pr kursimin e energjis termike dhe mbrojtjen termike n ndrtesa. Intensiteti i energjis n Kosov vazhdon t mbetet n nivel relativisht t lart.

Tabela 5. Intensiteti i energjis prgjat viteve 2009 2011

2009 2010 2011

Intensiteti i

energjis

(toe/1000 )

0.63 0.57 0.54

Burimi: Balanca e Energjis n Republikn e Kosovs pr vitet 2009, 2010 dhe 2011

12

Parashikimet e konsumit t energjis prfshijn ndrtimin e termocentralit t ri Kosova e Re, krkesn e sektorve ekonomik dhe masat e efiiencs s energjis. Gjat kalkulimit t parashikimeve t konsumit t energjis, jan marr parasysh tre faktor themelor:

Zhvillimi ekonomik,

Numri i amvisrive,

Konsumi i energjis gjat tri viteve t fundit. Pr shkak t ndikimit t ktyre masave n krkesn e tr sektorve, si dhe ndikimit t masave pr rehabilitimin e sektorit elektroenergjetik, krkesa prfundimtare pr energji n vitin 2020 pritet t jet 1583.56 ktoe. Gjithashtu, sektori i energjis pritet t preket nga i njjti ndikim sa i prket efiiencs s energjis.

Tabela 6. Pasqyr e parashikimit t konsumit prfundimtar t energjis (ktoe)

Burimi: Balanca Afatgjat e Energjis e Republiks s Kosovs 2013-2022 Sektori me rritjen m intensive t krkess s energjis do t jet sektori i industris. Duke qen se n Kosov industria pritet t ket trendin e zhvillimit m t hovshm q krkon m shum industri, pjesa q sektori i industris mban n konsumin e energjis, madje edhe n vitin 2022, do t jet m e ult se sa norma e konsumit t energjis nga ky sektor n shtetet n zhvillim q sht 29% e energjis s konsumuar. Kosova nuk merr pjes aktivisht n zbatimin e Konvents Korniz t BE-s pr Ndryshimet Klimatike. Megjithat, marr parasysh faktin se n t ardhmen Kosova do duhet t prmbush obligimet ndrkombtare q kan t bjn me zbatimin e ksaj Konvente, udhzimet strategjike dhe prioritet e ksaj fusha jan prcaktuar n dokumentet legjislative t vendit. Prkundr faktit q Kosova nuk sht antare e UKB-s, jan duke u ndrmarr veprime n drejtim t krijimit t nj kornize dhe ndrtimit t kapaciteteve me qllim t sigurimit t pjesmarrjes n mekanizmat ndrkombtar pr luftimin e ndryshimeve klimatike. Ksisoj, veprimet e Kosovs jan n pajtueshmri me Konventn e Organizats s Kombeve t Bashkuara pr Ndryshimet Klimatike (UNFCCC) dhe me Protokollin e Kjotos.

2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

Sektori industrial 316.69 328.88 338.29 346.59 357.47 366.69 377.31 386.83

Sektori i amvisrive 503.93 525.84 541.7 555.6 574.25 589.63 607.57 623.32

Sektori i shrbimeve 114.51 120.88 125.74 130.54 136.66 142.03 148.11 153.59

Sektori bujqsor 21.18 21.98 23.18 23.77 24.51 25.16 25.89 26.56

Sektori i transportit 342.36 349.21 356.19 363.31 370.58 377.99 385.55 393.26

Gjithsej 1298.67 1346.79 1385.10 1419.81 1463.48 1501.50 1544.43 1583.56

13

Tabela 7. Burimet e gazrave serr , sipas sektorve, gjat viteve 2008 dhe 2009

Burimet e GS

Njsia ton/vit

2008 2009

CO2 CH4 N2O CO2 CH4 N2O

Energji 6,221,976.11 5,388.79 252.56 7,040,831.31 5,578.54 269.94

Industri 11,054.45 1.32 0.18 11,474.52 1.37 0.18

Transport 1,073.30 0.15 0.07 1,110.44 0.15 0.07

GJITHSEJ 6,234,103.86 5,390.26 252.81 7,053,416.27 5,580.06 270.19

Burimi: Raporti mbi Gjendjen e Ajrit, viti 2012, AKMM/MMPH

Direktiva e BE-s Nr. 2011/80/EC, e dats 21 tetor 2001, prcakton sasit maksimale t ndotjes nga termocentralet. Direktiva krkon zvoglim t emetimeve t ndotsve pr centralet ekzistuese (Kosova A dhe B) dhe prcakton sasit maksimale t emetimet pr centralet e reja (Kosova e Re).

Figura 3. Parashikim i emetimeve t pluhurit, NOx dhe SO2 nga termocentralet e Kosovs gjat periudhs 2013-2022

0

5000

10000

15000

20000

25000

20092010201120122013201420152016201720182019202020212022

Ton

Filters in

14

Figura 4. Parashikim i emetimeve t CO2 nga termocentralet e Kosovs, gjat periudhs 2013-2022

Tabela 8. Pasqyr e parashikimit t konsumit t energjis n t gjith sektort*

2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

Sektori industrial

356.20 376.20 389.37 398.19 398.87 399.93 410.89 420.75

Sektori i amvisrive

503.93 525.84 541.7 555.6 574.25 589.63 607.57 623.32

Sektori i shrbimeve

114.51 120.88 125.74 130.54 136.66 142.03 148.11 153.59

Sektori i bujqsis

21.18 21.98 23.18 23.77 24.51 25.16 25.89 26.56

Sektori i transportit

342.36 349.21 356.19 363.31 370.58 377.99 385.55 393.26

Gjithsej 1338.19 1394.12 1436.18 1471.40 1504.87 1534.74 1578.01 1617.48

Burimi: Balanca Afatgjat e Energjis e Republiks s Kosovs, 2013-2022 *prfshir konsumin jo energjetik

6.0 6.3

6.7 6.2 6.9

7.1

7.0

6.9

6.1

5.4

7.6 7.6 7.5

7.7

4

5

6

7

8

20092010201120122013201420152016201720182019202020212022

Total Emission of CO2 Mton/year 2009-2022 Mton

Closure of Tp Kosova A 2017

15

2 KURSIMET E ENERGJIS PRIMARE

Marr n prgjithsi, PKVEE i 2-t, sht prgatitur pr vlersimin e kursimeve t energjis pr arritjen e

caqeve t prcaktuara sipas Direktivs 2006/32/EC, pr konsumatort fundor dhe shrbimet e energjis,

ndrsa Formati dhe udhzuesi nga KE rekomandon vlersimin e kursimeve t energjis edhe n procesin e

transformimit dhe transmetimit t energjis (masat e efiiencs s energjis pr kursimet e energjis primare

n sektorin e energjis n gjenerim, bartje dhe shprndarje).

Konsumi i realizuar i energjis primare n Kosov n vitet 2010 dhe 2011 ka qen 2437.51 ktoe, respektivisht

2505.03 ktoe, ndrsa pr vitin 2012, realizimi ende mbetet t vlersohet nga t dhnat e parashikuara n

dispozicion.

Konsumi i energjis finale sht dukshm m i vogl pr shkak t shfrytzimit proporcionalisht m t lart t

linjitit si energji primare, si p.sh. pr vitin 2011 - linjiti 64.81%, produktet e nafts 23.61%, dhe biomasa 9.66%.

Bilanci i energjis s Kosovs pr vitin 2011 tregon se nevojat jo energjetike arrijn vlern prej 50.41 ktoe,

ndrsa totali i konsumit final t energjis vlern prej 1284.25 ktoe, plus sektori i transformimit me humbjet e

energjis dhe konsumin e brendshm t energjis t ktij sektori.

Tabela nr.9. Konsumi primar dhe final i energjis dhe diferenca midis tyre

Viti Konsumi Primar ktoe Konsumi Final

ktoe

Diferenca

2010 2437.51* 1167.31 1270.20

2011 2505.03* 1284.25 1220.78

* Pr periudhn e raportimit 2010-2011 nuk ka pasur parashikim t prodhimit t energjis prandaj nuk jan

raportuar as caqet e kursimit

Fig. nr.5 Paraqitja grafike e konsumit primar dhe final t energjis pr vitet 2010 dhe 2011

N sektorin e transformimit efiienca e energjis sht e ult pr faktin se termocentralet si lnd t par

djegse prdorin linjitin si dhe pr shkak t koeficientit t ult t shfrytzimit t TC Kosova A (rreth 26,86%),

dhe t TC Kosova B (rreth 34.48%), si dhe prdorimit t produkteve t nafts si energji primare pr nevoja t

Kosovs. Ky koeficient i shfrytzimit pritet t rritet dukshm me realizimin e projekteve TC Kosova e Re (t

parashikuar pr m von) dhe t bashk-gjenerimit n TC Kosova B, brenda vitit 2013 (shih detajet nn kapitujt

pr masat efiiente n sektorin gjenerimit dhe t ngrohjes nga NQ Termokosi).

16

2.1 Pasqyra e kursimeve dhe caqeve t energjis primare Gjat analizimit t parashikimeve afatgjata t krkess s energjis si baz sht marr Plani i Kosovs pr Efiienc t Energjis (2010-2018), sipas s cilit caku i prgjithshm pr vitin 2018 prcaktohet n baz t premiss se do vit do t ket kursim t energjis n nivel t konsumit fundor prej 1%.

Tabela 10. Parashikim i dinamiks s konsumit t energjis primare

2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

Thngjill pr nevoja energjetike

100.40 103.71 107.12 110.65 114.30 118.07 121.97 126.00

Thngjill pr nevoja jo energjetike.

0.52 0.53 0.54 0.55 0.56 0.57 0.59 0.60

Produkte nafte pr nevoja energjetike

530.71 540.04 549.72 557.20 561.03 564.65 567.98 571.07

Produkte nafte pr nevoja jo energjetike.

38.99 46.79 50.53 51.04 40.83 32.67 32.99 33.32

Biomas 246.39 251.37 256.45 261.64 266.94 272.52 278.22 284.05

Energji elektrike 411.97 438.86 455.46 467.67 488.65 503.27 522.45 537.24

Biokarburant 0.32 1.67 3.44 7.08 14.60 22.56 31.04 40.00

Energji gjeotermale

0.01 0.06 0.26 0.52 0.77 1.03 1.29

Ngrohje derivateve 7.59 9.21 9.63 10.14 10.34 10.63 10.78 11.01

Energji diellore 1.29 1.93 3.22 5.16 7.09 9.03 10.96 12.90

Gjithsej 1338.19 1394.12 1436.18 1471.40 1504.87 1534.74 1578.01 1617.48

Burimi: Balanca Afatgjat e Energjis e Republiks s Kosovs, 2013-2022

Sipas zhvillimit t trendve afatgjata, konsumi i energjis elektrike do t shtohet pothuajse po aq shpejt sa edhe konsumi i nafts. Prve nismave individuale dhe private pr vendosjen e pajisjeve t tilla, jan planifikuar edhe disa projekte pr shtimin e efiiencs s energjis dhe nxitjes s shfrytzimit t energjis s riprtritshme. Sipas Vendimi t Kshillit t Ministrave t Sekretariatit t Komunitetit t Energjis (t nxjerr m 18 tetor 2012 n Budv t Malit t Zi), Kosova obligohet t gjeneroj 25% t bruto energjis s ngrohjes dhe bruto energjis elektrike nga burimet e riprtritshme t energjis, prfshir energjin diellore. Tabela 11 m posht ofron nj prmbledhje t konsumit t parashikuar e t gjitha produkteve energjetike, duke paraqitur vetm proporcionin q do shfrytzohet pr nevoja t gjenerimit t energjis, pr vitet 2013, 2015 dhe 2020.

17

Tabela 11. Pasqyr e parashikimit t konsumit t t gjitha produkteve energjetike (ktoe dhe %)

Burimi: Balanca Afatgjat e Energjis e Republiks s Kosovs 2013-2022

2.1.1 Lista e strategjive

N vijim lista e strategjive q adresojn reduktimin e energjis primare n Republikn e Kosovs:

Strategjia e Energjis s Kosovs 2009-2018

Strategjia e Ngrohjes 2011-2018

Balanca afatgjat e energjis e Republiks s Kosovs 2013-2022

Plani Zhvillimor i Transmisionit 2012 - 2021

Plani Zhvillimor i Distribucionit 2010-2014

Plani Zhvillimor i Ngrohjes Qendrore Termokosi

Plani i Veprimit t vizionit ekonomik t Kosovs 2011-2014

2013 2015 2020

ktoe % ktoe % ktoe %

Thngjill 100.40 7.73 107.12 7.73 126.00 7.96

Produkte t nafts 530.71 40.86 549.72 39.69 571.07 36.06

Biomas 246.39 18.97 256.45 18.51 284.05 17.94

Energji elektrike 411.97 31.72 455.46 32.88 537.24 33.94

Biokarburant 0.32 0.03 3.44 0.25 40.00 2.5

Energji gjeotermale 0.00 0.00 0.06 0.0043 1.29 0.08

Ngrohje derivateve 7.59 0.58 9.63 0.7 11.01 0.7

Energji diellore 1.29 0.1 3.22 0.23 12.90 0.8

Gjithsej 1298.68 100 1385.11 100 1583.56 100

Tabela 12. Pasqyrimi i objektivave strategjike pr kursimet e energjis primare

Titulli i strategjis Objektivi Sektori i synuar Statusi ligjor - dokumentet e tjera prkatse

Indikatort teknik & tjera

Strategjia e Energjis s Kosovs 2009-2018

Rehabilitimi i sektorit t linjitit- riparimi i eskavatorve t linjitit

Prodhimi i linjitit

Strategjia ekzistuese n rishikim sipas ligjit pr energji

TE Kosova e Re, 2x 300 MW. Gjenerimi i energjis elektrike Kapacitetet e reja gjeneruese TC Kosova e Re e bazohet n BAT (Best Available Technology)

Zgjerimi i nn stacioneve t bartjes s energjis elektrike

Operatori i Kosovs pr Bartje dhe Tregti t Energjis elektrike(KOSTT)

Plani i Zhvillimit t Bartjes 2012 - 2021

Privatizimi i Shprndarjes s Energjis elektrike (KEDS)

Plani i Shprndarjes s energjis elektrike 2010-2014

Plani i Zhvillimi t Shprndarjes 2010-2014

Sektor i privatizuar

Strategjia e Ngrohjes 2011-2018

Lidhja e ngrohjes s qytetit t Prishtins (rrjeti ekzistues) me TC Kosova B (sistemi i Bashkgjenerimi) zgjatja e jets s TC Kosova B

Ngrohja qendrore e Prishtins kryeqytet i Kosovs

Plani i Zhvillimit t Ngrohjes nga Termokosi

Sistem m efiient dhe tarifa m t prshtatshme pr konsumatort e Prishtins. Garanci pr ngrohje t vazhdueshme pr qytetart e Prishtins.

Bilanci afatgjat i energjis s Republiks s Kosovs, 2013-2022

Parashikimi i energjis s Kosovs 2013 - 2022

Sektori i energjis Agjencia pr statistika e Kosovs dhe dokumentet e tjera t linjs ndrministrore

Plani i Veprimit pr vizionin Ekonomik t Kosovs 2011-2014

Prshkrimi gjeneral i objektivave kryesore pr zhvillim t qndrueshm ekonomik t Kosovs.

Ekonomia n prgjithsi dhe sektori i energjis n veanti

Plotsimi i legjislacionit pr zbatimin e projektit Kosova e Re

- Procesi i Transaksionit t TC Kosova e Re Transferi i aseteve tek investitori privat

- Ndrtimi i linjs bartse 400kV n territor t Kosovs

Rritja e kapacitetit barts pr kmbim t energjis, rritja e

siguris s furnizimit me energji elektrike

Ndrtimi i kapaciteteve t BRE

- Promovimi i kapaciteteve pr prodhimin e energjis elektrike nga hidro elektranat e vogla

Rritja e siguris s furnizimit me energji elektrike dhe prafrimi me caqet 20% t konsumit nga BRE

- Rishikimi i Analizs pr fitim prurjen nga projekti inicial i HE Zhur

Qartsimi i prfitimeve nga projekti n fjal dhe hapja e rrugs pr nj plan konkret t veprimit

Rishikimi i mundsis/ kapaciteteve pr ndrtimin e impianteve pr shfrytzimin e burimeve t energjis diellore

Rritja e siguris s furnizimit me energji elektrike dhe prafrimi me caqet 20% t konsumit nga BRE

Rishikimi i potencialeve pr ndrtimin e impianteve pr shfrytzimin e burimeve t energjis s ers

Rritja e siguris s furnizimit me energji elektrike dhe prafrimi me caqet 20% t konsumit nga BRE

Rishikimi i mundsive pr ndrtimin e impianteve pr shfrytzimin e burimeve t energjis nga biomasa - Periudha kohore 2012-2014

Rritja e siguris s furnizimit me energji elektrike dhe prafrimi me caqet 20% t konsumit nga BRE

Dekomisionimi i TC Kosova A"

EC sipas studimit. Donacionet priten nga Institucionet ndrkombtare.

20

Strategjie e Energjis s Republiks s Kosovs 2009-2918 identifikon sfidat m t rndsishme me t cilat

ballafaqohet sektori energjetik, orienton zhvillimin e politikave m t prshtatshme pr shndrrimin sa m

par t ktij sektori jetik pr Kosovn n nj sektor t qndrueshm dhe t vet financueshm, q ofron

shrbime cilsore energjetike, ekonomikisht t favorshme pr konsumatort n Kosov, dhe identifikon

politikat dhe masat kryesore q do t ndrmerren pr avancimin e reformave n sektor, pr ta mundsuar

kshtu trheqjen e investimeve private, mbrojtjen e mjedisit, dhe integrimin sa m t plot dhe m t shpejt

t sistemeve energjetike t Kosovs me ato rajonale dhe Evropiane.

Kjo Strategji i kushton vmendje t veant prputhshmris me acquis t Bashkimit Evropian, acquis kto

q pr sektorin energjetik jan t obligueshme pr Kosovn n kuadr t antarsimit n Traktatin e

Komunitetit t Energjis. Strategjia synon stimulimin e prdorimit racional t energjis dhe rritjen e efiiencs

s prdorimit t saj, shfrytzimin e burimeve t riprtritshme t energjis, futjen e teknologjive t reja dhe

zbatimin e standardeve mjedisore, si parashikohen me ligj.

Objektivat strategjike, politikat dhe masat e identifikuara n kt Strategji, pr secilin nn sektor t sektorit

energjetik, prbjn bazn pr hartimin e Programit t Zbatimit t Strategjis s Energjis pr Periudhn 2009-

2011. .Ky plan do t duhet t prmirsohet sipas strategjis s re te rishikuar t energjis q sht ne zhvillim

e sipr.

Strategjia prfshin nj periudh kohore 10-vjeare. Synimet dhe masat e parashikuara n t prbjn nj

vizion t qart pr disa aspekte kye me interes t lart pr zhvillimin e sektorit energjetik gjat dekads 2009-

2018. Strategjia sht e ndar n dy pjes.

Strategjia prmban parashikimin e nevojave pr energji dhe mbulimi i tyre pr periudhn 2009-2018 n total

dhe pr secilin sektor ekonomik; misionin dhe vizionin e Strategjis; objektivat strategjike; politikat dhe masat

me prioritetet pr realizimin e objektivave strategjike; perspektivn e integrimeve Evropiane dhe

bashkpunimi ndrkombtar; nevojn dhe masat pr ngritjen e kapaciteteve institucionale vendore; dhe

masat e parashikuara pr zbatimin e ksaj Strategjie.

Fokus t veant n kt strategji ka arritja sa m par t jet e mundur e siguris s furnizimit t

qndrueshm e cilsor me energji elektrike. Pr kt, rendsi e veant i sht kushtuar ndrtimit t

kapaciteteve t reja gjeneruese t energjis elektrike dhe rehabilitimit t TC Kosova B, t dyja kto me

pjesmarrjen e sektorit privat. E njjta parashikohet edhe pr sigurimin e mjaftueshm dhe t qndrueshm

me linjit t ktyre kapaciteteve gjeneruese n t ardhmen.

Prmirsimi i nivelit t faturimit dhe inkasimit t energjis elektrike t shpenzuar prbn nj sfid t

rndsishme pr KEK sh.a. dhe institucionet e vendit. Arritja e objektivave t vendosura do t prbej nj baz

mjaft t mir pr ta rritur besimin e investitorve n sektorin energjetik, si dhe do ta ul masn e rrezikut t

perceptuar prej tyre.

Plotsimi i obligimeve q rrjedhin nga Traktati i Komunitetit t Energjis dhe procesi i integrimeve Evropiane

sht nj tjetr dimension i rndsishm i ksaj Strategjie. N kt kuadr, parashikohen masat q do t

ndrmerren n t ardhmen pr prfundimin e ristrukturimit dhe reformimit t sektorit energjetik n prputhje

me direktivat e KE-s dhe legjislacionit vendor n fuqi, ashtu q ky sektor t bhet jo vetm i

vetqndrueshm nga pikpamja financiare, por edhe t trheq investime private dhe t arrij t kontribuoj

ndjeshm n zhvillimin e shpejt dhe t qndrueshm ekonomik e social t vendit.

Aplikimi i qasjes evropiane, sa i takon energjis, mjedisit dhe konkurrencs, sht n vmendjen e ksaj

strategjie. Kjo do ta lehtsoj integrimin e sistemit energjetik t vendit ton n sistemet energjetike evropiane.

Vmendje e veant i kushtohet mbrojtjes s mjedisit nga emetimet ndotse prej stabilimenteve energjetike.

21

Prmirsimi i efiiencs s energjis dhe prdorimi i burimeve t riprtritshme t energjis konsiderohen

pjes me rndsi t Strategjis s Energjis s Kosovs, dokument i cili i paraqet qart synimet dhe masat q

duhet t ndrmerren n t dy kto fusha t energjis.

Strategjia synon prgatitjen e nj kuadri t plot ligjor dhe rregullator, q do ta mundsonte trheqjen e

investimeve t konsiderueshme private n sektorin ton energjetik. Korniza rregullatore e sektorit energjetik

t Kosovs synohet t jet e plot dhe e qart, n mnyr q t arrihet besimi i investitorve t huaj n t.

S fundi, por mjaft e rndsishme t theksohet, se vizioni i Strategjis sht q nprmjet investimeve private

do t mund t eliminohet jo vetm barra aktuale q sektori energjetik prbn pr Buxhetin e Kosovs, por

edhe do t mund t arrihet t prmirsohet ndjeshm siguria e furnizimit me energji dhe cilsia e tij n

periudhn afatmesme n vijim.

Strategjia e Rishikuar e Energjis (SRE) sht mbshtetur n analizn dhe reflektimin mbi situatn aktuale. Ajo

identifikon sfidat m t rndsishme me t cilat ballafaqohet sektori energjetik, orienton zhvillimin e politikave

m t prshtatshme pr shndrrimin sa m par t ktij sektori jetik pr Kosovn n nj sektor t

qndrueshm dhe t vetfinancueshm, q ofron shrbime cilsore energjetike ekonomikisht t favorshme

pr konsumatort n Kosov, si dhe identifikon politikat dhe masat kryesore q duhet t ndrmerren pr

avancimin e reformave n sektor, pr ta mundsuar kshtu trheqjen e investimeve private dhe integrimin sa

m t plot dhe m t shpejt t sistemeve energjetike t Kosovs me ato rajonale dhe Evropiane.

Strategjia e Energjis s Kosovs synon edhe menaxhimin efektiv t burimeve ekzistuese energjetike dhe

mbrojtjen e mjedisit. Ajo fokusohet n rritjen e siguris s furnizimit sipas standardeve Evropiane dhe

diversifikimin e burimeve energjetike. Kjo Strategji synon stimulimin e prdorimit racional t energjis dhe

rritjen e efiiencs s prdorimit t saj, shfrytzimin e burimeve t riprtritshme t energjis, futjen e

teknologjive t reja q nuk e dmtojn n mnyr t pariparueshme mjedisin, duke respektuar kshtu

zbatimin e standardeve mjedisore t pranuara ndrkombtare.

2.1.2 Supozimet/caqet e kursimit t energjis

Gjithsej kursimet afatgjate t energjis deri m 2017/18 (TPP A/TPP B) pr seciln mas t sektorit

Gjithsej kursimet e energjis pr prodhim t linjitit:

1.770 (TPP A) + 0.540 (TPPB) = 2.31 GWh/vit = 0.199 ktoe/vit

Gjithsej kursimet e energjis pr prodhim t energjis elektrike: 146 + 264 + 3.2 + 6.96 + 25.6 + 37 + 104 + 155 = 741.76 GWh/vit = 63.78 ktoe/vit

Gjithsej caqet pr rritje t kapacitetit t prodhimit t energjis elektrike:

25 + 25 + 20 = 70 MW

Caqet e kursimeve t EE pr sistemin e bartjes s energjis elektrike:

Reduktimi i humbjeve pr 0.06 % e krkess s gjithmbarshme pr energji si rezultat i zbatimit t projekteve deri n vitin 2016: 467.67 ktoe x 0.06% = 28.06 ktoe gjegjsisht 326.34 GWh.

Caqet e kursimeve t EE pr shprndarjen e energjis elektrike:

Caqet e reja t shqyrtuar t afatmesme dhe afatgjate pr sektorin e shprndarjes s energjis elektrike nuk jan t njohura ende pr shkak se ky sektor tashm sht kompani e re, e privatizuar (KEDS).

Masat e veanta t efikasitetit t energjis dhe projeksionet e synuara jan prfshir n tabelat e mposhtme pr secilin sektor t energjis gjat periudhs 2013-2015, dhe shpjegimet deri n vitin 2018.

22

Plani i 2t

i Kosovs pr Efiiencn e Energjis PKVEE 2, pr sektorin e transformimit dhe bartjes nuk i

siguron t gjitha t dhnat e nevojshme pr masat e efiiencs s energjis, pasi q Kosova pr her t par

n mnyr t duhur po prballet me planifikimin dhe zbatimin e masave t efiiencs s energjis n kt

sektor. Pritet q n Planin e ardhshm (t 3-tin e radhs), t nxiten dhe zhvillohen masa m

gjithprfshirse dhe reale t efiiencs edhe n kt sektor.

2.2 Masat pr kursimin e energjis primare

2.2.1 Masat n sektorin e prodhimit t linjitit

Prodhimi i energjis elektrike n Kosov sigurohet nga dy termocentrale me djegie t linjitit Kosova A dhe

Kosova B me kapacitet t prgjithshm efektiv deri 950MW (kapaciteti i instaluar 1478 MW), ndrsa prodhimi i

linjitit sigurohet nga minierat e linjitit Siboci Jug Perndim (SJP) dhe i Sitnics. Linjiti sht resursi m i

rndsishm energjetik i Kosovs, i cili furnizon rreth 97% t prodhimit total t energjis elektrike.

Prodhimtaria maksimale e qymyrit n Sibocin Jug Perndim sht 9.0 ml.t/vit. Pr sigurimin e ktij prodhimi

nevojitet rehabilitimi i pajisjeve kryesore xehetar sipas planit plotsues xehtar, q nnkupton blerjen edhe

t dy ekskavatorve pr qymyr. Sipas parashikimeve pr eksploatim nga SJP rrjedh edhe konstatimi se gjendja

aktuale e pasjeve (ekskavatorve) n qymyr nuk garanton prodhimtari t qndrueshme pr periudhn 2013-

2024.

Tabela 13. Masat n sektorin e prodhimit t linjitit

Nr.

Titulli i mass Caku i shfrytzimit t

energjis

primare/sektori

Afati

kohor

Kursimet e arritura

t energjis deri

2015, indikatort e

tjer

Kursimet e vlersuara t

energjis primare n 2018

dhe indikatort e tjer

1. Riparimi i

eskavatorit pr linjit

E- 8B

Rritja e shfrytzimit

kapacitativ dhe

shfrytzimit kohor

2013 Zvoglimi i shpenzimimeve vetanake t energjis elektrike Nga 5.97 kwh/m

3

N 5.1 kwh/m3

si dhe reduktimi i ndalesave t puns s eskavatorit

Rritja e kapacitetit efektiv

Nga 500m /h deri n

650m/h

Konsumi para zbatimit t

mass:

13.310 GWh/vit

Konsumi pas zbatimit t

mass:

11.540 GWh/vit

Kursimi: 1.770 GWh/vit

2 Riparimi i

eskavatorit E- 9B

Rritja e shfrytzimit

kapacitativ dhe

shfrytzimit kohor

2014 Zvoglimi i

shpenzimimeve

vetanake t

energjis elektrike

Nga 5.97 kwh/m3

N 5.1 kwh/m3

si dhe reduktimi i

ndalesave t puns

s eskavatorit

Rritja e kapacitetit efektiv

Nga 500m /h deri n

650m/h

Konsumi para zbatimit t

mass:

3700 GWh/vit

Konsumi pas zbatimit t

mass:

3160 GWh/vit

Kursimi: 0.540GWh/vit

23

2.2.2 Masat n sektorin e gjenerimit t energjis elektrike

Asetet e mihjeve t linjiti, prodhimit dhe shprndarjes s energjis elektrike operohen nga KEK sh.a.,

ndrmarrje publike. Furnizimi me energji elektrike realizohet kryesisht prej prodhimit nga termocentralet

Kosova A dhe Kosova B, dhe n nj mas t vogl nga hidrocentralet (Ujmani, Lumbardhi, Radaci, Dikanci

dhe Burimi). Bruto prodhimi i energjis elektrike n TC ekzistuese pr vitin 2011 ka qen 5697 GWh1, ndrsa

energjia elektrike e prodhuar n hidrocentrale pr vitin 2011 ka qen 105 GWh2.

Me gjith ngritjen e vazhdueshme t kapaciteteve operacionale t njsive prodhuese, gjat viteve t fundit,

performanca e tyre ka vazhduar t mbes nn nivelin e parametrave t instaluar.

T dhnat teknike n baz t masave t rehabilitimit sektorit t gjenerimit t energjis elektrike (TEC-eve

dhe HEC-eve t Kosovs)

Tabela 14 Kapacitetet termo elektro gjeneruese ekzistuese n Kosov

nr. Blloqet e

Gjenerimit

Viti i Lshimit ne pune

Fuqia instaluese Gjendja aktuale e Fuqis

Gjenerator Prag-neto Gjenerator Prag-neto

MW MW MW MW

1 TC-A1 1962 65 58 nuk punon- vjetrsia

2 TC-A2 1964 125 110 nuk punon- vjetrsia

3 TC-A3 1970 200 175 135-165 118-145

4 TC-A4 1971 200 175 135-166 118-146

5 TC-A5 1975 210 180 135-165 118-148

6 TC-B1 1983 339 310 290-310 265-285

7 TC-B2 194 339 310 290-311 265-286

8 HC- Radavci G1 1934/2010 0.475/0.5 0.45 0.5 0.45

9 HC- Radavci G2 1934/2010 0.475/0.5 0.45 0.5 0.45

10 HC-Istogu G1 1948/2011 0.422/0.475 0.427 0.475 0.427

11 HC-Istogu G2 1948/2011 0.422/0.475 1.427 0.475 0.427

12 HC- Lumbardhi G1 1957/2006 5.05 4.04 5.05 4.04

13 HC- Lumbardhi G2 1957/2007 5.05 4.04 5.05 4.04

14 HC- Dikanci 1967/2010 0.95/0.55 0.5 0.55 0.5

15 HC- Dikanci 1967/2010 0.95/0.55 0.5 0.55 0.5

16 HC-Dikanci Mars/2013 2.76 2.70 2.74 2.70

17 HC- Ujmani G1 1981 19.5 17.5 17.5 16

18 HC- Ujmani G2 1981 19.5 17.5 17.5 16

Centrali i vetm i rndsishm jasht KEK sh.a. sht hidrocentrali i Ujmanit/Gazivods/ (2 X 17.5 MW = 35

MW), i cili administrohet nga Kompania Publike Hidrosistemi Ibr - Lepenc.

Tabela 15. Masat n gjenerim t energjis elektrike

1Burimi: Balanca Vjetore (e realizuar) e Energjis e Republiks s Kosovs pr vitin 2011

2Burimi: Balanca Vjetore (e realizuar) e Energjis e Republiks s Kosovs pr vitin 2011

24

Nr.

Titulli i mass Caku i shfrytzimit t energjis primare/sektori

Afati kohor

Kursimet e arritura t energjis n 2015/ indikatort e tjer

Kursimet e vlersuara t energjis primare n TC A-2016 dhe ne TC B - 2018 dhe indikatort e tjer

1. 1. Riparimi dhe modernizimi i mullijve n TC B 2. Prmirsimi i kualitetit tqymyrit nga minierat pr TC A&B 3. Mirmbajtja e siprfaqeve ngrohse t pastrta nga shtresimet e hirit n gypat e Kaldajes ne TC A&B

Reduktimi i shpenzimeve specifike t qymyrit n:

TC A nga 1.9 n 1.75 ton/ MWh dhe

TC B nga 1.5 ne 1.4 ton/MWh

TC A&B 2013-2014

TC A = 0,15 ton/ MWh

TCB = 0.1 ton/MWh

Parashikimi i kursimit t linjitit:

TCA 255000 ton/vit

TCB 370000 ton/vit

Parashikimi i kursimit t EE:

TCA 146 GWh/vit

TCB 264 GWh/vit

2. Reduktimi i shpenzimit t naftes pr shkak reduktimit t rnjeve t paplanifikuara t bllokut n min duke rritur gatishmrin teknike n nivel sa m t lart n TC A

Reduktimi i shpenzimeve specifike t nafts n TC A nga 2.8 n 2.2 lit/MWh

2013-2014

0,6 lit/MWh 1020000 litra/vit=876 ton/vit

Shpenzimi specifik i naftes 0.32 lit/kWh=0.272 ton/MWh

867/0.272x1000

Kursimi =3.2 GWh/vit

3. Reduktimi i shpenzimit t mazutit pr shkak reduktimit t rnjeve t paplanifikuara t bllokut n min duke rritur gadishmerin teknike t TC B n nivel sa m t lart

Reduktimi i shpenzimeve specifike t mazutit ne TC B nga 2.5 ne 2.0 kg/MWh

2013-2014

0.5 kg/MWh 1850000 kg/vit =1850 ton/vit Shpenzimi specifik i mazutit 0.2657 ton/MWh

1850/0.2657x1000

Kursimi = 6.96 GWh/vit

4. Rehabilitimi i paisjeve (mullijt, dhnsat e thngjillit, nxemsat e ajrit, skara dhe kraceri, fryesat e blozs, pompat furnizuese, armatura pr freskime ajrosje, drenime, furnizim, puthitja e kazanit etj) sjellja n gjendje t regullt teknike duke sforcuar preventiven dhe riparimet e planifikuara n TC A

Reduktimi i shpenzimeve vetjake t energjis elektrike ne TC A nga 12% n 10.5 %

2013-2014

1.5 % Kursimi: 25.6 GWh/vit

25

5. Rehabilitimi i paisjeve (mullijt, dhnsat e thngjillit, nxemsat e ajrit, skara dhe kraceri, fryesat e blozs, pompat furnizuese, armtura pr freskime ajrosje, drenime, furnizim, puthitja e kazanit etj) sjellja n gjendje t regullt teknike duke sforcuar preventivn dhe riparimet e planifikuara ne TC B

Reduktimi i shpenzimeve vetjake t energjis elektrike n TC B nga 9.5 n 8.5 %

2013-2014

1 % Kursimi: 37 GWh/vit

6. Reduktimi i rnjeve t paplanifikuara t bllokut n min, duke rritur gatishmrin teknike n nivel sa m t lart n TCA&B

Reduktimi i numrit t rnjeve t pa planifikuara te blloqeve ne TC A&B pr 30 %

2013-2014

Rnjet e planifikuara vjetore pr bllok:

TC A 15 rnje/vite

TC B 20 rnje/vite

Reduktimi pr 30%:

TC A 10 rnje/vite

TC B 14 rnja/vite

Kursimi:

TC A 104 GWh/vit TC B 155 GWh/vit

7. Riparimi kapital i bllokut A4-2013

Riparimi kapital i Turbins dhe Gjeneratorit, SM Riparimi i Kaldajs

Realizimi 2013

Para riparimit: Fuqiae bllokut 130 MW

Pas riparimit kapital: Fuqie e bllokut 155 MW

Rritja e kapacitetit instalues pr 25 MW

8. Riparimi kapital i bllokut A5-2014

Riparimi kapital i turbins dhe gjeneratorit, SM Riparimi i pjesrishm Kaldajs

Realizit 2014

Para riparimit: Fuqia e bllokut 130 MW

Pas riparimit kapital:.

Fuqia e bllokut 155 MW

Ritja e fuqis pr 25 MW

9. Revitalizimi i blloqeveTCB1&B22016-2017

1. Rritja e afat shrbimit t bllokut

2. Rritja e shkalls s shfrytzimit t bllokut

3. Rritja e disponueshmris s bllokut

4. Reduktimi i shpenzimeve specifike t qymyrit, ujit Demi dhe Deka, kemikateve dhe shpenzimeve vetanake

5.Eliminimi i fyteve t ngusht

Revitalizimi

TC B2-2016 TC B1 - 2017

Para revitalizimit: 1.Afat sherbimi i blloqeve TC B1 deri me 2023, TC B2 deri me 2024 2. Fuqia e bllokut 310 MW 3.Shpenzimet specifike t avullit 3.05 ton/MWh 4.Shpenzimi specifik i qymyrit 1.40 ton/kg 5.Shpenzimet vetanake te Energjis Elektrike 9.5 %

1. Pas Revitalizimit: 1.Afat shrbimi pas

2. revitalizimit: TC B1 deri m 2031, TC B2 deri m 2032

2.Fuqia e bllokut 339-345 MW 3.Shpenzimet specifike t avullit 2.8 ton/MWh 4. Shpenzimi specifik i qymyrit 1.35 ton/MWh 5. Shpenzimet vetanake t energjis elektrike 8 %

26

2.2.3 Masat n sektorin e bartjes s energjis elektrike

Sistemi elektroenergjetik i Kosovs (SEE), sht i ndrlidhur prmes linjave ndrkufitare me shtetet fqinje: Serbin, Maqedonin, Malin e Zi dhe Shqiprin prmes linjave t kapacitetit t lart barts 400kV, 220kV dhe tri linjave 110kV. SEE i Kosovs karakterizohet me rrjet t fuqishm t interkoneksionit t tensionit 400 kV, i ndrlidhur fuqishm n rrjetin rajonal. Nj ndr aktivitetet me theks t veant q sht n proces, sht ndrtimi i linjs 400 kV me Shqiprin, dhe kjo linj n periudhn afatmesme dhe afatgjat do ti lehtsoj kmbimet e energjis elektrike dhe do t mundsoj optimizimin e dy sistemeve komplementare prodhuese, atij termik t Kosovs me sistemin hidrik t Shqipris. Linja 400 kV n fjal, q po ashtu ka rndsi t madhe pr shkmbimet elektroenergjetike n rajon.

KOSTT - Operatori i Sistemi t Transmisionit dhe Tregut t Kosovs, operon me pes nivelet e tensioneve, 400 kV, 220 kV, 110 kV, 35kV dhe 10(20) kV, derisa gjatsia e trsishme e linjave t sistemit t transmisionit (400 kV, 220 kV dhe 110 kV) sht 1,211 km.

Tabela 16. Masat pr prmirsimin e sistemit t transmisionit t energjis elektrike

Nr.

Titulli i mass Afati kohor

Kursimet e vlersuara t energjis primare dhe indikatort e tjer

1.

Transformatori i dyt 40MVA ne NS Skenderaj

Q2-2014

Reduktimi pr 0.06 i humbjeve si rezultat i zbatimit t projekteve deri n vitin 2016:

467.67 ktoe x 0.06% = 28.06 ktoe, respektivisht 326.34 GWh

Ngritja e siguris dhe besueshmris se furnizimit te Skenderaj. Optimizimi i procesit te mirmbajtjes se Nnstacionit. Krijimi i rezervave transformuese.

2. AT2-300 MVA n NS PEJA3 dhe NS FERIZAJ 2

Q4-2015

Rritja e kapaciteteve t transformimit dhe plotsimi i kriterit t siguris N-1

3.

Linja e re 110 kV NS Peja 3-NS Peja 1 dhe rivitalizimi i NS Peja 1

Q4-2015

Ndrtimi i linjs mundson plotsimin e kriterit N-1. Gjithashtu rivitalizimi i NS Peja 1 ndikon ne rritjen e siguris dhe besueshmris se operimit te sistemit.

4.

Rivitalizimi i linjs 110 kV: L126/2 NS Peja 2- NS Dean

Q4- 2015

Rritja e kapacitetit transmetues t linjs nga 83 MVA n 114 MVA me qllim t reduktimit t humbjeve t fuqis, prmirsimit t kriterit t siguris N-1 pr unazn e nnstacioneve 110 kV Peja3-Peja1-Peja2-Dean Gjakova1.

2.2.4 Masat n sektorin e shprndarjes s energjis elektrike

Avancimi i mtutjeshm dhe investimet e reja jan t domosdoshme n rrjetin e shprndarjes pr ti zvogluar

humbjet, ndrkoh q duhet t ndrmerren investime edhe pr rritjen e efiiencs s energjis elektrike, pr

t ndihmuar kshtu n kontrollimin e krkess. Investimet e fokusuara do t prmirsojn besueshmrin e

27

sistemit t shprndarjes, do t ndihmojn n zvoglimin e humbjeve teknike dhe do t prmirsojn

standardin e shrbimeve dhe besueshmrin. Investimet m urgjente n rrjetin e shprndarjes lidhen me

asetet e njehsimit n nivel t nnstacioneve dhe njehsimit t sigurt n nivel t prdoruesve fundor.

Qeveria pranon se privatizimet e suksesshme n kt nivel duhet t prgatiten mir n mnyr q t

maksimizohen prfitimet pr Kosovn. Ajo sht n dijeni t faktit se shpejtsia e procesit n mas kritike

varet nga vendimmarrjet e saj n lidhje me opsionet strategjik pr sektorin, kapaciteti i saj institucional dhe

kushtet mbizotruese n treg.

Pas privatizimit t KEK Shprndarjes, investitori privat do t duhet t rrit numrin e pikave t furnizimit, si dhe

t fuqizoj nnstacionet 110/35kV dhe 35/10kV, bashk me linjat ndrlidhse. Prve ksaj, duhet t

prmirsohet konfiguracioni i rrjetit, furnizuesit/linjat e distribucionit dhe trafo stacionet.

Masat dhe veprimet lidhur me rrjetin e shprndarjes gjat periudhs 2009-2015 parashikohet t jen:

Kryerja e rehabilitimeve t domosdoshme, forcimi dhe modernizimi i rrjetit me qllim eliminimin e fyteve t ngushta, reduktimin e humbjeve teknike dhe prmirsimin e siguris s furnizimit me energji elektrike pr konsumatort fundor;

Ndrtimi i nnstacioneve t domosdoshme n t gjitha nivelet;

Definimi i nevojave pr nnstacionet e reja dhe kalimi n nivele m efektive t tensionit;

Krijimi i kushteve pr kyje n sistemin e shprndarjes t kapaciteteve prodhuese t energjis, t bazuara n burimet e riprtritshme.

N prgjithsi, si linjat, ashtu edhe trafo-stacionet gjat dimrit jan t mbingarkuara dhe kjo ka pasoj humbje

t larta teknike q n vitin 2006 kan qen 17.93% n vitin 2007 17.19%, kurse n vitin 2008 rreth 17.1%. pr

vitin 2008 rreth 17%, pr 2009 rreth 18%, pr 2010 rreth 17%, pr 2011 rreth 17% dhe pr 2012 rreth 16%.

Rrjeti i shprndarjes ka n pronsi 625.55 km t rrjetit 35 kV. Rrjeti 10(20) kV sht n gjatsi prej rreth

958.80 km, sistemi i rrjetit 10 kV n gjatsi prej rreth 5915.40 km, ai 6 kV n gjatsi prej rreth 49.65 km dhe

rrjeti 0.4 kV sht n gjatsi prej rreth 11.904.88 km.

Ky Divizion ka n pronsi t vet 6.200 trafostacione t nivelit nga 220 kV (nga transformatori ) deri n 10(20)/

0.4 kV.

Vrejtje: Q nga 1 maj 2013 Divizioni i Shprndarjes s KEK-ut ka kaluar tek pronari privat si pasoj e

privatizimit.

2.2.5 Masat n sektorin e ngrohjes

Sistemet e ngrohjes s prqendruar ekzistojn vetm n Prishtin, Gjakov dhe Mitrovic. Kto sisteme jan t

shtrira pr aq sa prmbushin vetm 3% t krkesave pr ngrohje t hapsirave. Teknologjia e ngrohjes bazohet

n mazut dhe n naftn pr djegie. Edhe ky sektor ballafaqohet me teknologji t vjetruar, ndikim negativ n

mjedis, si dhe me nivel t ult t faturimit dhe arktimit t energjis s shpenzuar. Nevoja pr zhvillimin e

tregut t ngrohjes sht evidentuar n rezultatet e Studimit t Tregut t Ngrohjes (ELC, World Bank Study,

2007). Zhvillimi i ktij tregu do t mbshtetet me masa nxitse t Qeveris. Ligji i Ndrmarrjeve Publike i ka

vn kto ndrmarrje n administrimin komunal.

Sektori i ngrohjes s prqendruar, sidomos ai ekzistues n Prishtin - Termokosi, ballafaqohet me vshtirsi financiare dhe deri m tani nuk ka rezultuar t jet i vetqndrueshm pa mbshtetje nga Buxheti i Kosovs. Humbjet komerciale jan t larta pr shkak edhe t menaxhimit t dobt, ndrkoh q tarifat ekzistuese, edhe pse jo shume t ulta, nuk mbulojn plotsisht koston e furnizimit. Sfid tjetr sht vendosja e njehsorve individual t energjis s konsumuar n ndrtesa.

28

Studimi i siprcekur i Banks Botrore (2007) ka rekomanduar zgjrimin e tregut t ngrohjes qendrore (NQ)

dhe qeveria e mbshtet zhvillimin e sistemeve t NQ.

Sisitemet akzistuese t NQ furnizojn pjest e qyteteve dhe objekteve me popullat m t dendur, si spitalet,

shkollat dhe ndrtesat administrative.

Tabela 17. Ngrohja Qendrore n Kosov

Ndrmarrja

(Qyteti)

Kapaciteti i instaluar (MW)

Kapaciteti i operimit (MW)

Gjatsia e rrjetit t

shprndarjes (km)

Nr. nnstacioneve

NP Termokos 135.62 116 70 312

NP Gjakova 38.6 15 23.5 275

NjPNQ Termomit Mitrovic 16.9 6 4.5 20

Zhvillim premtues n drejtim t prmirsimit t furnizimit efiient me energji termike/ngrohje, paraqesin

masat pr realizimin e projektit t ko-gjenerimit t energjis termike nga TC Kosova B pr furnizimin e sistemit

t ngrohjes qendrore t Prishtins.

Masat n sektorin e ngrohjes - NP TERMOKOS Sh. A Prishtin

Prodhimi i energjis termike (ujit t nxeht ) bhet me dy kaldaja VKLM 58MW. Lnda djegse q shpenzohet

sht mazuti 11.3 MWh/Ton me prbrje t sulfurit m t vogl se 1% .

Si burime alternative pr ngrohjen Qendrs Mjeksore t Prishtins shpesh prdoren dy kaldaja, secila me fuqi

7.5MW, t cilat si lnd djegse shfrytzojn naftn.

Tabela 18. Masat n NQ TERMOKOS

Nr.

Titulli i mass Caku i shfrytzimit t

energjis primare/sektori

Afati kohor

Kursimet e energjis n 2013-2015/ indikatort

e tjer

Kursimet e vlersuara t

energjis primare n 2018 dhe

indikatort e tjer

1

Bashkgjenerimi TC Kosova B NQ Prishtina Termokos 2013-2014

Sistemi i ngrohjes termike pr qytetin e Prishtins

Zbatimi:

2013 - 2014

Energjia elektrike (MWhe) e cila do t reduktohet n t mir t prfitimit t energjis termike (MWhth):

TC-B = 140 MWhth Max. i TC (B1+B2) = 140 +140 MWhth = 280 MWhth

Reduktimi I konsumit t energjis elektrike pr qytetin e Prishtins nga 80 MWhe n 22-24 MWhe Mundsia e kyjes s bashkgjenerimit

29

n TC Kosova e Re pas 2017

2

Rikonstruktimi i 50 termonnstacioneve n rrjetin distributiv t Termokosit

Prmirsimi i kualitetit t nxemjes; Balancimi i sistemit; Reduktimi i humbjeve t energjis nga 18% n 15 %;

2014

Kursimet si rezultat i zvoglimit t ujit t ngroht:

1.94 GWh

Kursimet ne uj 8447m

Rikonstruimi i nnstacioneve prfshin edhe sistemin SCADA pr monitorimin dhe kontrollimin e ktyre 50 nnstacioneve nga zyra qendrore n Termokos

3

Ndrrimi i 11.6 km t gypave n rrjetin primar

Reduktimi i humbjeve t ujit pr 15% n krahasim me humbjet mesatare aktuale; Reduktimi i humbjeve t energjis nga 18% n 15% relizohet prmes prmirsimit t izolimit t gypave.

2014

4

Rehabilitimi i pjesrishm i ngrohtors Termokos:

Instalimi i pajisjeve pr matjen e energjis s liferuar;

Instalimi i pajisjeve t reja pr matjen e %O2 gjat procesit t djegies;

Informacion i sakt pr energjine e liferuar n prag t ngrohtors;

Vlersimi real i humbjeve t energjis n rrjetin distributiv prmes krahasimit me energjin e pranuar n nnstacione.

Kontrollimi i kualitetit t djegjes s mazutit dhe mbrojtja e ambijentit n periudhat kur punojn kaldajat.

2013-2014

0.412 GWh

Me keto masa rritet efikasiteti i kaldajave, kursehet lnda djegse, mbrohet ambijenti dhe minimizohen ndrprerjet e puns.

Masat n sistemin e ngrohjes NP NGROHTORJA E QYTETIT sh.a. GJAKOV Duke qen n vshtirsi financiare pr shkak t kostos s lart t mazutit, t shfrytzimit t energjis elektrike dhe shpenzimeve operative, NQ Gjakova sht n krkim t alternativave pr prodhim t energjis elektrike dhe termike (ngrohjes s qytetit) nga burime tjera t energjis primare.

30

Sistemi i bashk gjenerimit planifikohet n raport energji elektrike /energji termike 4.5 MWhe/25MWhth, aktualisht n faz fillestare pr studim t fizibilitetit me mbshtetje t WBIF (korniza e investimeve t BE pr Ballkanin Perndimor). Pr kt qllim ka interesim pr mbshtetje me grante dhe kredi, nga ana e KfW me participim t Qeveris s Kosovs. N momentin aktual n Ngrohtoren e Qytetit ndodhen 2 kaldaja me kapacitet nominal prej 18 MW dhe 20 MWh. E para sht montuar n vitin 1980 dhe e dyta n vitin 1987. T dy kaldajat kan nevoja urgjente pr riparim si t ndezsve ashtu edhe t ekraneve dhe ekonomajzerve / nxemsit e ujit/. N kaldajn 20 MWh, n dhjetorin e vitit 2010, jan ndrruar t gjith gypat e pakets s ekonomajzerit kshtu q ajo shfrytzohet si kaldaj punuese, ndrsa kaldaja tjetr me kapacitet m t vogl shfrytzohet si kaldaj rezerve. Niveli i tyre i efiiencs sillet rreth 65 70 %. Konsumi vjetor i energjis primare t nxehtsis n vitin 2012 n Gjakov ka qen 11.161,46 MWh. Konsumi i energjis finale t nxehtsis n vitin 2012 ka qen: 9 GWh

31

3 KURSIMET E ENERGJIS SIPAS SEKTORVE T PRDORUESVE FUNDOR

Kosova ka adaptuar nj qasje t kujdesshme ndaj prcaktimit t caqeve indikativ afatmesme pr kursim t energjis sipas Planit t Par t Veprimit pr Efiienc t Energjis (2010-2012), q arrin vlern prej 3% t sasis s gjithmbarshme t energjis pr kt periudh (1021.08 ktoe), d.m.th. 31 ktoe. Caku indikativ kombtar sht ndar mes sektorve t krkess prfundimtare t energjis, andaj, n mnyr q efektiviteti i masave t propozuara t mund t monitorohet n nivel dhe mnyr m t ndar. Alokimi sektorial i cakut kombtar sht bazuar n parametrat n vijim:

Proporcioni i konsumit final t energjis q i ngarkohet sektorve individual;

Potenciali pr prmirsime n kuptim t efiiencs,

Koncepti i efiiencs ekonomike t masave t ndryshme t efiiencs energjetike pr sektort e ndryshm (n mnyr q t promovohen m mir masat efektive), dhe

Niveli i intervenimeve t domosdoshme politike dhe ligjore n sektort individual. Tabela n vijim ofron nj prmbledhje t nivelit t caqeve t secilit sektor.

Tabela 19: Caqet e ndrmjetme t kursimit t energjis, sipas sektorit

Caku indikativ i kursimit t energjis: 31.00 ktoe

Periudha (2010-2012)

Sektori % ktoe GWh

Amvisri 42.45 13.16 153.05

Shrbime 45.55 14.12 164.22

Industri*

7.52 2.33 27.10

Transport 4.48 1.39 16.16

Total 100 31.00 360.53

Burim: PKVEE i Kosovs (2010 2012) *Sektori bujqsor sht prfshir n sektorin e industris Caku indikativ i ndrmjetm i miratuar prej 31 ktoe sht alokuar mes sektorve t ndryshm konsumues t energjis, n mnyr q t mund t monitorohet efektiviteti i masave t propozuara. N PKVEE-n e Par 2010-2012, jan parapar gjithsej 38 masa t efiiencs s energjis, prfshir:

15 masa n sektorin e amvisris,

18 masa n sektorin e shrbimeve (shrbime publike dhe private),

2 masa n sektorin e industris,

2 masa n sektorin e transportit,

1 mas n sektorin e bujqsis.

3.1 Kalkulimi i kursimit t arritur t energjis

Metoda nga mposht-lart (PL) sht shfrytzuar pr t kalkuluar kursimin e energjis q sht arritur gjat periudhs s implementimit t PKVEE t par. Kjo metodologji, e cila u rekomandua nga SKE, bazohet n analizn e ndryshimeve t indikatorve ky t efiiencs energjetike t przgjedhur pr sektor t konsumit fundor, gjat periudhs nga viti i przgjedhur referent deri n vitin e raportimit. Gjat periudhs s zbatimit u sajuan metodologjia e kalkulimit dhe tabelat vet kalkuluese n MS Excel, prmes projektit Ngritja e

32

kapaciteteve pr monitorim, verifikim dhe vlersim (Sistemi MVV) t politikave t efiiencs energjetike n shtetet e EJL, n kuptim t procesit t antarsimit n BE (NP 08.2016.7-005.00) prkrahur nga ORF-EE/GIZ. Megjithat, n pajtim me UA Nr. 14/2012, AKEE duhet t bj kalkulimet duke e shfrytzuar metodologjin zyrtare t prshkruar n Shtojcn IV t saj gjat matjes dhe verifikimit t kursimeve t energjis. Pr shkak t mungess s t dhnave statistikore dhe hulumtimeve, AKEE nuk ishte n gjendje t v n zbatim metodologjin nga lart-posht (LP) gjat kalkulimit t indikatorve t EE. AKEE punon prkrah institucioneve tjera relevante pr t siguruar se t dhnat statistikore adekuate do t grumbullohen pr qllime t raportimit t t arriturave sipas PKVEE-s s Dyt. N fund t vitit 2012, AKEE kreu nj anket t komunave dhe ministrive me qllim t grumbullimit t informatave mbi projektet e zbatuara n sektorin publik:

N komuna (projektet lidhur me masat pr izolimin e ndrtesave ekzistuese publike, ndryshimet e sasis dhe llojit t poeve elektrike, projektet e ndriimit publik q jan zbatuar).

N ndrtesa t qeveris qendrore (masat pr izolimin e ndrtesave ekzistuese publike n nivel qendror, ndryshimet e sasis dhe llojit t poeve elektrike).

Pr t vlersuar kursimet e energjis t arritura gjat zbatimit t udhzimit administrativ pr etiketimin e pajisjeve elektrike shtpiake, jan shfrytzuar t dhnat nga Doganat e Kosovs mbi importimin e pajisjeve shtpiake. Duke qen se t dhnat e lartprmendura jan shfrytzuar pr vlersimin adekuat t kursimit e arritur t energjis, kalkulimet nga posht-lart jan shfrytzuar pr vetm tet masa t efiiencs energjetike q jan zbatuar nga 37 masa t prfshira n PKVEE-n i Par.

Tabela 20: Pasqyr e masave dhe indikatorve t EE t shfrytzuar pr kalkulimin e kursimit t arritur t energjis

Sektori Id Masa Indikatori i shfrytzuar

Amvisri R1 UA pr etiketimin e pajisjeve elektrike shtpiake

Zvendsimi i pajisjeve t reja n amvisri (lavatrieve, frigoriferve, enlarseve) n ndrtesa banimi

R 10 Promovimi i EE n amvisri. Masat e riparimit t izolimit n ndrtesa ekzistuese banimi

R 12 Fushata publike pr kursimet e energjis dhe prmirsimin e EE

Zvendsimi apo instalimi i poeve t reja n ndrtesa banimi

Shrbime S 7 Promovimi i EE n nivel komunal Masat e riparimi t izolimit n ndrtesa ekzistuese terciare

S 13 Fushata publike pr kursimet e energjis dhe prmirsimin e EE prmes ndriimit efikas

Zvendsimi apo instalimi i poeve t reja n ndrtesa publike

S 15 Stimulimi i shfrytzimit t sistemeve dhe paneleve diellore pr ngrohje t ujit pr nevoja sanitare dhe pr ndriim publik

Ngrohja e ujit n ndrtesa terciare me panele diellore

S 16 Prmirsimi i EE prmes ndriimit efikas n ndrtesa publike

Zvendsimi apo instalimi i sistemeve t ndriimit n ndrtesa terciare

S 17 Ndriimi efikas n rrug publike Zvendsimi apo instalimi i sistemeve t ndriimit t rrugve.

33

3.2 Prshkrim i kursimeve t arritura t energjis

Sektori i amvisris

Indikatort n vijim, t tipit nga posht-lart, jan shfrytzuar si baz pr kalkulimin e kursimeve t energjis:

Zvendsimi apo instalimi i pajisjeve t reja n amvisri (lavatrie, frigorifer, enlarse) n ndrtesa banesore;

Masat pr prmirsimin e izolimit q aplikohen n banesa ekzistuese banimi;

Zvendsimi apo instalimi i poeve t reja n ndrtesa banimi. UA pr etiketimin e pajisjeve elektrike shtpiake (R1) Kursimi i energjis nga zvendsimi i pajisjeve t reja n amvisri (lavatrie, frigorifer, enlarse) n ndrtesa banimi sht kalkuluar prmes formuls vijuese:

]/[___ yearunitkWhAECAECUFES promotedmarketrefavstockyearref Kursimet e gjithmbarshme: 53,47 GWh, ose 4.60 ktoe Vrejtje:

Kalkulimet jan t bazuara n vlerat referente t dhna n metodologjin e miratuar PL dhe n informatat mbi numrin e pajisjeve t importuara t marra nga Doganat e Kosovs. sht supozuar se sektori i amvisrive shfrytzon 80% t lavatrieve dhe enlarseve, ndrsa sektori i shrbimeve shfrytzon 20% t pajisjeve t tilla t mbetura. Sa u prket frigoriferve, shifrat prkatse jan 70% (sektori i amvisrive) dhe 30% (sektori i shrbimeve).

Promovimi i EE-s n amvisri (R10) Kursimi i energjis nga masat pr izolim t cilat jan zbuluar n ndrtesat ekzistuese t banimit jan kalkuluar duke e shfrytzuar formuln n vijim:

yearcomp ins. of m

kWhc

baHDDUU

UFEScompnewcompini

comp 2

__

1000

124

(Uini_comp=1.4 W/m2K dhe Unew_comp=0.35 W/m

2K, HDD=2915 Kd/y)

Kursimet e gjithmbarshme: 172.7 GWh, ose 14.85 ktoe Vrejtje:

Pas vitit 1999 n Kosov nj numr i madh i shtpive dhe ndrtesave private ishin shkatrruar apo dmtuar.

Si rezultat i fushats ndrgjegjsuese publike pr kursimin e energjis q mund t arrihet prmes aplikimit t masave t EE, nj numr i konsiderueshm i amvisrive kan br riparime n izolimin e shtpive t tyre gjat periudhs s raportimit.

ProCredit Bank dhe Raiffeisen Bank kan ofruar kredi substanciale nn Eko-programin e lansuar n vitin 2009.

AKEE ka kryer nj hulumtim me prodhuesit e materialeve izoluese (Stiropor N4) dhe tregjet e mdha t materialeve ndrtimore n Kosov, t cilt AKEE-s i kan ofruar t dhna mbi sasit e materialeve izoluese t prodhuara prkatsisht t shitura n tregun e Kosovs gjat periudhs s raportimit.

AKEE ka supozuar se 30% e t gjitha materialeve izoluese jan shitur me qllim t rehabilitimit dhe riparimit t shtpive ekzistuese, ndrsa 70% t mbetura jan shfrytzuar pr izolimin e ndrtesave dhe shtpive t reja.

34

Bazuar n supozimet e ekspertve, AKEE ka arritur tek konkluzioni se deri n 30% t investimeve t gjithmbarshme pr izolim n shtpit e reja mund ti atribuohen ndikimit t mass aktuale. Andaj vetm 30% t kursimeve t energjis mund t jen rezultat i izolimit t shtpive ekzistuese. T dhnat e siguruara nga Agjencia e Statistikave e Kosovs tregojn se hapsira mesatare e banimit pr familje n Kosov sht 78.47m

2.

Konsiderohet se shumica e shtpive t riparuara jan t ndrtuara n periudhn mes 1960-1998 dhe n periudhn mes 1999-2001, sipas metodologjis PL.

Vlerat referente U jan kalkuluar nga metodologjia PL, si mesatare e peshuar pr periudhat e ndrtimit 1960-1998 dhe 1999-2001

Fushata publike pr kursimin e energjis dhe prmirsimin e EE (R12)

Kursimet e energjis q rezultojn nga zvendsimi i poeve ekzistuese apo instalimi i poeve t reja n ndrtesa jan kalkuluar duke e shfrytzuar formuln vijuese:

]//[1000

___ yearunitkWhnFPP

UFEShrep

PROMOTEDMARKETBESTAVERAGESTOCK

Pr nevoja t raportimit, 80% t kursimeve t arritura prmes implementimit t ksaj mase i jan atribuar sektorit n amvisri.

Kursimet e gjithmbarshme: 100.02 GWh, ose 8.60 ktoe Vrejtje:

Kalkulimet jan t bazuara n metodologjin e miratuar LP dhe n informatat mbi numrin e poeve efiiente t marr nga Doganat e Kosovs.

sht supozuar se 75% e t gjitha poeve t importuara jan shfrytzuar pr t zvendsuar poe n shtpit dhe ndrtesat ekzistuese, ndrsa 25% n ndrtesa t sapondrtuara.

M tej, sht supozuar se 80% t poeve t importuara jan shfrytzuar pr t zvendsuar poe ekzistuese n sektorin e amvisrive, ndrsa 20% n sektorin e shrbimeve.

Sektori i shrbimeve Formulat nga posht-lart jan shfrytzuar pr kalkulimin e kursimit t energjis si rezultat i zbatimit t masave vijuese pr rritje t efiiencs energjetike:

Masat pr prmirsimin e izolimit q jan zbatuar n ndrtesa ekzistuese terciare,

Zvendsimi apo instalimi i poeve t reja n ndrtesa banimi,

Ngrohja e ujit me energji diellore n ndrtesa terciare,

Zvendsimi apo instalimi i sistemeve t reja t ndriimit n ndrtesa terciare,

Zvendsimi apo instalimi i sistemeve t reja t ndriimit n rrug. Promovimi i EE n nivel komunal (S7) Kursimet e energjis nga masat e riparimit t izolimit t aplikuara n ndrtesa ekzistuese publike jan kalkuluar duke i shfrytzuar formulat n vijim:

35

Dyert dhe dritaret

Riparimi i dyerve dhe dritareve n ndrtesat komunale n 15 komuna, duke shfrytzuar vlerat U t prcaktuara n tabeln 12 t metodologjis PL (Uini.= 5.1 W/m

2K, Unew= 2.8 W/m

2K dhe HDD=2915 Kd/y):

yearcomp ins. of m

kWhc

baHDDUU

UFEScompnewcompini

comp 2

__

1000

124

Izolimi i mureve

Riparimi i mureve n ndrtesat komunale t 15 komunave, duke shfrytzuar vlerat U t prcaktuara n tabeln 12 t metodologjis PL (Uini.=1.03 W/m

2K, Unew=0.36 W/m

2K dhe HDD=2915 Kd/y):

yearcomp ins. of m

kWhc

baHDDUU

UFEScompnewcompini

comp 2

__

1000

124

Kursimet e gjithmbarshme: 9.39 GWh, ose 0.81 ktoe Vrejtje:

Supozimet jan bazuar n t dhnat e marra nga 15 komuna anemban Kosovs, t cilat kan zbatuar masa pr EE nga buxhetet e tyre.

Konsiderohet se shumica e ndrtesave t riparuara publike i prkasin periudhs ndrtimore 1960-1998, t prcaktuar n metodologjin PL

Vlerat referente U jan kalkuluar nga metodologjia PL, si mesatare e ponderuar pr ndrtesat publike dhe shkollat e ndrtuara n periudhn 1960-1998.

Fushata publike pr kursimin e energjis dhe shtimin e efiiencs energjetike (S13)

Kursimet e energjis nga zvendsimi i poeve ekzistuese apo instalimi i poeve t reja n sektorin e shrbimeve jan kalkuluar duke e shfrytzuar formuln vijuese:

]//[1000

___ yearunitkWhnFPP

UFEShrep

PROMOTEDMARKETBESTAVERAGESTOCK

Pr qllime raportimi, 20% t kursimeve t arritura prmes realizimit t ktyre masave i jan atribuar sektorit t shrbimeve.

Kursimet e gjithmbarshme: 25 GWh/vit, ose 2.15 ktoe Vrejtje:

Kalkulimet jan t bazuara n metodologjin e miratuar LP dhe n informatat mbi numrin e poeve efiiente t marra nga Dogana e Kosovs.

sht supozuar se 75% t poeve t importuara jan shfrytzuar pr t zvendsuar poe n shtpit ekzistuese, ndrsa 25% t mbetura jan shfrytzuar n ndrtesa t ndrtuara rishtas.

M tej, sht supozuar se 80% t poeve t importuara jan shfrytzuar n sektorin e amvisrive, ndrsa 20% n sektorin e shrbimeve.

36

Stimulimi i shfrytzimit t sistemeve dhe paneleve solare pr ngrohje t ujit sanitar dhe ndriim publik (S15)

Kursimet e energjis q kan rezultuar nga instalimi i sistemeve solare pr ngrohje t ujit n ndrtesa terciare jan kalkuluara duke e shfrytzuar formuln vijuese:

systemsheatingaveragestock

USAVEUFES

___

Kursime t gjithmbarshme: 0.99 GWh/vit, ose 0.085 ktoe

Shtimi i EE prmes ndriimit efiient n ndrtesa publike (S16) Kursimet e energjis nga zvendsimi apo instalimi i sistemeve t reja t ndriimit n ndrtesa terciare jan kalkuluar duke e shfrytzuar formuln vijuese:

]//[1000

__ yearunitkWhnPnP

UFES newhnewinihini

Kursimet e gjithmbarshme: 0.72 GWh/vit, ose 0.06 ktoe Vrejtje:

Supozimet jan bazuar n t dhnat e marra nga Ministria e Administrats Publike dhe Ministria e Punve t Jashtme.

Ndriimi efiient publik i rrugve (S17)

Kursimet e energjis q rezultojn nga zvendsimi apo instalimi i sistemeve t reja t ndriimit t rrugve jan kalkuluara duke e shfrytzuar formuln vijuese:

]//[1000

_,_, yearmkWhnPnP

UFES newshnewsinishinis

Kursimet e gjithmbarshme: 8.82 GWh/vit, or 0.76 ktoe

37

3.3 Prshkrim i implementimit t masave pr kursimin e energjis

PKVEE i Par ka prfshir gjithsej 38 masa t efiiencs s energjis. Shumica e ktyre masave t parapara kan t bjn me sektort e amvisrive dhe shrbimeve, sektort q kan caqet m t larta t kursimit t energjis q duhet t arrihen. Tabela 21 paraqet nj pasqyr t masave t prfshira n PKVEE-n e par dhe vlersimin mbi implementimin e tyre.

Tabela 21: Pasqyr e masave t EE dhe vlersimit t implementimit t tyre

Sektori i amvisris

Id Emri i mass pr kursimin e

energjis

Kursimi i energjis i

parapar sipas PKVEE-s s

Par

(ktoe)

Kursimet e energjis q

jan raportuar (ktoe)

Statusi i zbatimit Komente

R 1 UA mbi etiketimin e pajisjeve elektronike shtpiake

6.92

4.60

E zbatuar UA mbi etiketimin sht miratuar m 27 qershor 2012

Kursimet e energjis jan kalkuluar nga zvendsimi i lavatrieve, frigoriferve, enlarseve.

R 2 UA mbi auditimin energjetik

- -

E zbatuar UA pr auditimin energjetik sht miratuar m 14 prill 2008, dhe sht rishqyrtuar m 30 janar 2012

52 auditor t energjis jan trajnuar dhe certifikuar.

R 3 UA pr promovimin e EE tek konsumatort fundor dhe shrbimet energjetike

-

-

E zbatuar UA pr promovimin e efiiencs energjetike pr konsumatort fundor dhe shrbimet energjetike sht miratuar m 31 tetor 2012.

Masat e riparimit t izolimit jan zbatuar n komponenti t ndrtesave ekzistuese banesore.

R 4 Ngritja e kapaciteteve komunale pr menaxhimin e projekteve dhe auditimit energjetik n komuna

- -

E zbatuar trajnimi u zhvillua n dhjetor 2010

60 zyrtar n komuna jan trajnuar pr menaxhimin energjetik. 30 zyrtar n komuna jan trajnuar pr planifikimin dhe prpilimin e

38

planeve komunale t veprimit pr EE.

R 5 Kurset fillestare t trajnimit pr auditor t energjis

-

-

E zbatuar trajnimi u zhvillua n maj t vitit 2010

52 auditor jan trajnuar

R6 Ngritja e norms s inkasimit dhe prmirsimi i EE (fushat nga KEK sh.a.)

- -

KEK dhe KOSTT kan raportuar se: KEK ka lansuar fushata vetdijsuese n baza vjetore pr shtimin e norms s inkasimit, prmes t cilave jan siguruar 97.600 njehsor t thjesht dhe multifunksional. Gjat periudhs s raportimit, KEK-u suksesshm ka zvendsuar 57.000 njehsor digjital. Humbjet komerciale jan zvogluar n baza vjetore (24.02% n 2010, 21.37% n 2011 dhe 18.81% n 2012)

Implementimi i mass ka pasur ndikim pozitiv n vendosjen e poeve efiient (R12 dhe S13) dhe implementimi i UA mbi etiketimin e pajisjeve elektronike (R1).

R 7 Promovimi i shfrytzimit t GLN pr ngrohje dhe kuzhin

1.5

-

Me mimet aktuale t GLN-s, caku i planifikuar nuk sht i arritshm.

R 8 Rregullorja teknike pr performansn energjetike t ndrtesave.

-

-

E zbatuar Rregullorja teknike e miratuar m 25 maj 2009.

.

R 9 Ligji pr EE

-

-

E zbatuar Ligji pr EE sht miratuar m 8 korrik 2011.

R 10 Promovimi i EE n amvisri

-

14.86

E zbatuar Banka Raiffeisen ka disbursuar: ~ 200.000 euro si mikrokredi ~ 1 milion euro tek NVM ~ 4 milion euro kredi pr klient t mdhenj Banka ProCredit ka

39

disbursuar: ~ 20 milion euro si mikrokredi ~ 2 milion euro pr NVM

40

R 11 Zhvillimi i nj sistemi pr certifikimin e auditorve t energjis

-

-

E zbatuar prmes miratimit t Rregullores Nr. 01/2012 pr Themelimin dhe funksionimin e KCAME, m 26 janar 2012

Gjat periudhs s raportimit jan certifikuar 52 auditor t energjis, dhe sht miratuar themelimi i Komisionit pr Certifikimin e Auditorve dhe Menaxherve t Energjis.

R 12 Fushata publike pr kursimin e energjis dhe prmirsimin e EE

4.85

8.60

E zbatuar Kursimet e gjithmbarshme nga vendosja e poeve efiient jan kalkuluar pr sektort e amvisris dhe shrbimeve s bashku, pr qllime t raportimit 80% t kursimeve jan raportuar nn R12

R 13 UA pr ngrohjen e ndrtesave t reja kolektive

-

-

Nuk sht zbatuar gjat periudhs s raportimit UA nuk sht miratuar ende.

R 14 Reforma e legjislacioni t prokurimit publik, q nxit efiienc energjetike t shtuar

- -

E zbatuar amandamentimi i Ligjit t Prokurimit sht miratuar m 31 gusht 2011

R15 Stimulimi i shfrytzimit t energjis solare pr ngrohje t ujit pr nevoja sanitare

-

-

Instalimi i paneleve diellore sht br, por pr shkak t informatave t pamjaftueshme nuk jan raportuar kursime

Gjithsej nga masat: 13.27 ktoe 28.06 ktoe

Sektori i shrbimeve

Id Emri i mass pr kursimin e

energjis

Kursimi i energjis i

parapar sipas PKVEE-s s

Par

(ktoe)

Kursimet e energjis q

jan raportuar (ktoe)

Statusi i zbatimit Komente

S 1 UA mbi etiketimin e pajisjeve

E zbatuar UA mbi etiketimin sht miratuar m 27

Kursimet e energjis jan kalkuluar nga

41

elektronike shtpiake

-

-

qershor 2012

zvendsimi i lavatrieve, frigoriferve, enlarseve.

S 2 UA mbi auditimin energjetik

-

-

E zbatuar UA pr auditimin energjetik sht miratuar m 14 prill 2008, dhe sht rishqyrtuar m 30 janar 2012

52 auditor t energjis jan trajnuar dhe certifikuar.

S 3 UA pr promovimin e EE tek konsumatort fundor dhe shrbimet energjetike

-

-

E zbatuar UA pr promovimin e efiiencs energjetike pr konsumatort fundor dhe shrbimet energjetike sht miratuar m 31 tetor 2012.

S 4 Ngritja e kapaciteteve komunale pr menaxhimin e projekteve dhe auditimit energjetik n komuna

-

-

E zbatuar trajnimi u zhvillua n dhjetor 2010

60 zyrtar n komuna jan trajnuar pr menaxhimin energjetik. 30 zyrtar n komuna jan trajnuar pr planifikimin dhe prpilimin e planeve komunale t veprimit pr EE.

S 5 Kurset fillestare t trajnimit pr auditor t energjis

-

-

E zbatuar trajnimi u zhvillua n maj t vitit 2010

30 zyrtar jan certifikuar

S6 Ngritja e norms s inkasimit dhe prmirsimi i EE (fushat nga KEK sh.a.)

-

-

KEK dhe KOSTT kan raportuar se: KEK ka lansuar fushata vetdijsuese n baza vjetore pr shtimin e norms s inkasimit, prmes t cilave jan siguruar 97.600 njehsor t thjesht dhe multifunksional. Gjat periudhs s raportimit, KEK-u suksesshm ka zvendsuar 57.000 njehsor digjital. Humbjet

Implementimi i mass ka pasur ndikim pozitiv n vendosjen e poeve efiient (R12 dhe S13) dhe implementimi i UA mbi etiketimin e pajisjeve elektronike (R1).

42

komerciale jan zvogluar n baza vjetore (24.02% n 2010, 21.37% n 2011 dhe 18.81% n 2012)

S 7 Promovimi i EE n nivel lokal

1.2 0.81

Riparimi i dyerve dhe dritareve n ndrtesat e 15 komunave, me gjithsej 40.919m2. Riparimi i mureve t ndrtesave t 17 komunave me gjithsej 97.818 m2

S 8 Promovimi i GLN

0.5

-

Me mimin aktual t GLN-s, caku i planifikuar nuk sht i arritshm.

S 9 Rregullorja teknike pr performansn energjetike t ndrtesave

-

-

E zbatuar Rregullorja teknike sht miratuar m 25 maj 2009

S 10 Ligji pr EE

-

-

E zbatuar Ligji pr EE sht miratuar m 8 korrik 2011.

S 11 Promovimi i EE n NMV

- -

Investimet n EE jan t vrejtkshim n NMV, por pr shkak t mungess s informatave nuk jan raportuar kursime

Banka Raiffeisen ka disbursuar: ~ 200.000 euro si mikrokredi ~ 1 milion euro tek NVM ~ 4 milion euro kredi pr klient t mdhenj Banka ProCredit ka disbursuar: ~ 20 milion euro si mikrokredi ~ 2 milion euro pr NVM

S 12 Zhvillimi i nj sistemi pr certifikimin e auditorve t energjis

-

-

E zbatuar prmes miratimit t Rregullores Nr. 01/2012 pr Themelimin dhe funksionimin e KCAME, m 26 janar 2012

Gjat periudhs s raportimit jan certifikuar 52 auditor t energjis, dhe sht miratuar themelimi i Komisionit pr Certifikimin e Auditorve dhe Menaxherve t

43

Energjis.

S 13 Fushata publike pr kursimin e energjis dhe prmirsimin e EE

7.20 2.15

E zbatuar Kursimet e gjithmbarshme nga vendosja e poeve efiient jan kalkuluar pr sektort e amvisris dhe shrbimeve s bashku, pr qllime t raportimit 20% e kursimeve jan raportuar nn S13

S 14 Transformimi i legjislacionit t prokurimit, me qllim t prmirsimit t EE

- -

E zbatuar amendamentet e Ligjit t Prokurimit jan miratuar m 31 gusht 2011.

S 15 Stimulimi i shfrytzimit t sistemeve dhe paneleve solare pr ngrohje t ujit pr nevoja sanitare dhe ndriim publik

4.34

0.085

MZHE/MEM ka financuar pilot-projekte shembullore t instalimit t paneleve diellore n 3 klinika spitalore, nj konvikt dhe n ndrtesn administrative t vet, ndrsa Qendra Studentore Universitare ka financuar nj investimet n nj konvikt tjetr.

S 16 Prmirsimi i EE prmes ndriimit efiient n ndrtesa publike

-

0.06

13 komuna dhe 3 ministri kan raportuar kursime t energjis, prmes zvendsimit t sistemeve t ndriimit n ndrtesa publike

44

S 17 Ndriimi efiient i rrugve publike

- 0.76

N vitin 2010, prmes bashkfinancimit (GIZ, MZHE dh