PO LITIKA E ZHVILLIMI T TË TE RRITORIT BASHK IA SHKODËRkrye miratuar m kË e zhv – tari i k e vendim t krye republik shilli kom po illimi bashk mir kryet s a l i Ëshill bardh

KRY E

Miratuar m

KË

E ZHV

–

ETARI I K

me Vendim t

KRY E

REPUBLI KSHILLI KO M

PO

VILLIMI

– BASHK

MI R

KRYE T

S A L I

KËSHIL L

BARDH

të Këshilli të

ETARI I B

LORE

HART

ASIST

FINANC

KA E SHQIPËMBËTAR I T E

OLITIKA

T TË TE

KIA SHK

RATOHE T

TARI I K.

B E R I S

LIT TE B A

HYL LO H

ë Bashkisë S

ASHKISË

ENC LUK

TUAR NGA:

TUAR NGA:

CUAR NGA:

ËRISË ERRITORIT

ERRITOR

KODËR –

T

K.T.

S H A

ASHKISË

HJA

hkoder Nr.5

Ë SHKOD

KA

BASHKIA S

“ HYDEA”

PROJEKTI “

RIT

–

Ë SHKODË

56 Datë 30.0

DËR

HKODER

” S.R.L.

“ LAMP”

ËR

8.2010

Politika e zhvillimit të territorit të Bashkisë Shkodër

PËRMBAJTJA

1. ANALIZA E PËRGJITHSHME E SITUATËS EKZISTUESE ................................................ 1

1.1 HYRJE ............................................................................................................................................. 1 1.2 Kuadri ligjor .................................................................................................................................... 2

2. KONTEKSTI TERRITORIAL, GJEOGRAFIK DHE KLIM ATERIK .................................. 5

2.1 Të përgjitshme ................................................................................................................................. 5 2.2 Kufijtë administrative ...................................................................................................................... 6 2.3 Gjeologjia ........................................................................................................................................ 7 2.4 Hidrogjeologjia ................................................................................................................................ 7

3. PLANET DHE PROJEKTET PARAARDHËS. .. ....................................................................... 9

3.1 Plane rajonale ................................................................................................................................ 10 3.1.1 Plani Rajonal Shkodër- Lezhë .......................................................................................... 10

3.2 Plane vendore ................................................................................................................................ 13 3.2.1 Plani Rregullues i qytetit të Shkodres 1994 ..................................................................... 13 3.2.2 Studim urbanistik pjesor - Qendra e qytetit të Shkodrës .................................................. 16 3.2.3 Projekti për zhvillimin e zonës liqenore të qytetit të Shkodrës ........................................ 17 3.2.4 Qendra historike dhe zona e mbrojtur ............................................................................. 18 3.2.5 Zona Arkeologjike ............................................................................................................. 19 3.2.6 Zona industriale ................................................................................................................ 20 3.2.7 Plan rregullues i bregut perëndimor të liqenit të Shkodrës ............................................. 21

3.3 Zonat Informale ............................................................................................................................. 22 3.3.1 Vendbanimi Informal Shkodër Nr.1 ................................................................................. 22 3.3.2 Vendbanimi Informal Shkodër Nr.2 ................................................................................. 23 3.3.3 Vendbanimi Informal Shkodër Nr.3 ................................................................................. 24 3.3.4 Zona Informale “Bahçallëk” ............................................................................................ 24

4. PROFILI I QYTETIT ........... ....................................................................................................... 25

4.1 Rritja e popullsisë dhe tendencat. .................................................................................................. 25 4.1.1 Stoku i tanishëm dhe i parashikuar i banesave. ............................................................... 28 4.1.2 Vleresimi i nevojave sasiore ............................................................................................. 29

5. ANALIZA SOCIO-EKONOMIKE DHE VARFËRIA URBAN E ........................................... 33

5.1 Të përgjithshme ............................................................................................................................. 33 5.2 Zhvillimi i sektorëve të ndryshëm ................................................................................................. 33

5.2.1 Industria e prodhimit të energjisë .................................................................................... 34 5.2.2 Industria e përpunimit të drurit ........................................................................................ 34 5.2.3 Industria agro-ushqimore ................................................................................................. 34 5.2.4 Industrite e lehta ............................................................................................................... 34 5.2.5 Industria e ndërtimit ......................................................................................................... 34

5.3 Mjedisi i biznesit dhe punesimi. .................................................................................................... 39 5.3.1 Të dhëna për tregun e punës në Shkodër .......................................................................... 39 5.3.2 Sektori i Aktiviteteve Primare ........................................................................................... 39 5.3.3 Sektori i Aktiviteteve Sekondare ....................................................................................... 39


5.3.4 Sektori i Aktiviteteve Terciare .......................................................................................... 40 5.4 Punësimi në qytetin e Shkodrës .................................................................................................... 41 5.5 Burimet financiare bashkiake. ....................................................................................................... 44

5.5.1 Qeverisja dhe profili institucional .................................................................................... 45

6. INFRASTRUKTURA BASHKIAKE – GJENDJA EKZISTUE SE ........................................ 47

6.1 Të përgjithshme ............................................................................................................................. 47 6.2 Sektori i furnizimit me ujë ............................................................................................................ 48 6.3 Largimi i ujrave të zeza ................................................................................................................. 48 6.4 Largimi i ujrave të shiut ................................................................................................................ 48 6.5 Furnizimi me energji ..................................................................................................................... 49 6.6 Telekomunikimi ............................................................................................................................ 49 6.7 Infrastruktura rrugore .................................................................................................................... 49

6.7.1 Një vështrim mbi gjëndjen e mobilitetit urban të qytetit të Shkodrës .............................. 49 6.7.2 Gejndja ekzistuese e rrugëve në Shkodër ......................................................................... 51

7. VLERAT MJEDISORE DHE RUAJTJA E ZONAVE TË MBROJTURA ........................... 53

7.1 Instrumentat për mbrojtjen e zonave të vecanta ............................................................................ 53 7.2 Cilësia e mjedisit ........................................................................................................................... 55

7.2.1 Te përgjithshme ................................................................................................................ 55 7.3 Çështjet kryesore dhe sygjerime. .................................................................................................. 57

7.3.1 Humbjet e tokës, erozioni, përmbytja ............................................................................... 57 7.3.2 Guroret në malin e Taraboshit. ........................................................................................ 57

8. VIZIONI I QYTETIT DHE STRATEGJITË E ZHVILLIMIT ............................................. 59

8.1 Proçesi i bashkëpunimit, ndërmjetësimit dhe koordinimit ........................................................... 59 8.2 Dëgjimi publik ............................................................................................................................... 59

8.2.1 Pjesëmarrja e publikut është e nevojshme? ...................................................................... 59 8.2.2 Struktura për pjesëmarrjen publike .................................................................................. 60 8.2.3 Qeverisja Urbane dhe konsultimet publike ...................................................................... 61

8.3 Analiza SWOT e integruar ............................................................................................................ 62 8.3.1 Rezultatet e analizës SWOT .............................................................................................. 64 8.3.2 Pikat e forta ...................................................................................................................... 64 8.3.3 Pikat e dobëta ................................................................................................................... 66

8.4 Proçesi i pjesëmarrjes publike për analizën SWOT dhe prezantimi i Vizionit të Qytetit ............ 70 8.5 Përmbledhja e analizës SWOT - Një vlerësim i kontekstit urban të zhvillimit ............................ 70

8.5.1 SWOT me një shikim ......................................................................................................... 72 8.6 Vizioni i qytetit - Pasqyra e vizioneve për Shkodren në vitin 2020 ........................................... 75 8.7 Synimet e Qytetit ........................................................................................................................... 77

8.7.1 Vizion i Qytetit dhe Impakti Potencial mbi zhvillimin ...................................................... 78 8.7.2 Impakti mbi zhvillimin. ..................................................................................................... 79 8.7.3 Rekomandime .................................................................................................................... 79 8.7.4 Implementimi .................................................................................................................... 82

8.8 Objektivat strategjike të zhvillimit të territorit ............................................................................. 83 8.9 Programet kryesore të zhvillimit ................................................................................................... 86


LISTA E FIGURAVE

Fig.1 Pamje nga qyteti i Shkodrës ................................................................................................................... 5 Fig.2 Harta e kufirit administrativ të qytetit ................................................................................................... 6 Fig.3 Propozime të rrjetit rrugor të Shkodrës ............................................................................................... 11 Fig.4 Propozim i rrugës lidhese të Shkodrës me Hanin e Hotit, By-pass i Koplikut .................................... 12 Fig.5 Plani Rregullues i Shkodrës miratuar me vendimin e KRRTRSH Nr.2, dt. 04.02.1994 ...................... 13 Fig.6 Zonimi funksional i PPRR i qytetit të Shkodrës, viti 1994 (i ripunuar) ............................................... 15 Fig.7 Plani i qendrës së qytetit të Shkodrës .................................................................................................. 16 Fig.8 Plan prezantues i zhvillimit të zonës liqenore të qytetit të Shkodrës ................................................... 17 Fig.9 Pamje 3-dimensionale e zhvillimit të zonës liqenore të Shkodrës ....................................................... 17 Fig.10 Harta e Qendrat Historike dhe zonës të mbrojtur .......................................................................... 18 Fig.11 Parku arkeologjik Shkodër .............................................................................................................. 19 Fig.12 Zona industriale Shkodër ................................................................................................................ 20 Fig.13 Skema vendosjes të zonva informale ............................................................................................... 23 Fig.14 Ndryshimi natyral i popullsise ........................................................................................................ 25 Fig.15 Numri i personave për familje ........................................................................................................ 26 Fig.16 Tre skenaret e rritjes së popullsisë.................................................................................................. 27 Fig.17 Migrimi në periudhën 1991-2008 ................................................................................................... 27 Fig.18 Zhvillimi i numrit të familjeve ......................................................................................................... 28 Fig.19 Grafiku i punësimit në vite në qytetin e Shkodrës ........................................................................... 42 Fig.20 Grafiku i punësimit (në shtet dhe në sektorin privat) në Qytetin e Shkodrës ................................. 42 Fig.21 Grafiku i papunësisë në vite në qytetin e Shkodrës ......................................................................... 43 Fig.22 Grafik për kategoritë e rrugëve sipas gjatësisë .............................................................................. 51 Fig.23 Harta e zonave të mbrojtura ........................................................................................................... 54 Fig.24 Pamje nga mali Taraboshit ............................................................................................................. 58 Fig.25 Foto nga takimet e dëgjesave publike dhe prezantimet e PPV të Shkodrës ................................... 61 Fig.26 Foto që tregojnë pikat e forta të Shkodrës ...................................................................................... 73 Fig.27 Foto që tregojnë pikat e dobëta të Shkodrës ................................................................................... 74

LISTA E TABELAVE

Tabela 1: Planet e hartuara në vite ...................................................................................................................... 9 Tabela 2: Kategoritë e zonimit të Planit Rregullues të vitit 1994 ...................................................................... 15 Tabela 4 : Popullsia në vite ................................................................................................................................ 25 Tabela 5: Totali i banesave qe nevojiten në vitin 2020 ...................................................................................... 30 Tabela 6: Madhësia e familjeve .......................................................................................................................... 30 Tabela 7: Numri i turisteve në Shkodër .............................................................................................................. 31 Tabela 8: Klasifikimi i SME-ve .......................................................................................................................... 33 Tabela 9: Evolucioni i SME-ve në vite ............................................................................................................... 33 Tabela 10: Leje ndërtimi në vite ......................................................................................................................... 35 Tabela 11: Kategorite sociale dhe të dhënat e mbledhura ................................................................................. 36 Tabela 12: Banesa sociale .................................................................................................................................. 37 Tabela 13: Punësimi në Shkodër në periudhën 1999-2012 ................................................................................ 41 Tabela 14: Papunësia në vitë ............................................................................................................................. 43 Tabela 15: Karakteristikat financiare – Bashkia Shkodër në (.000 lek) ............................................................ 44 Tabela 16: Shkalla e moterizimit të qytetit ......................................................................................................... 50 Tabela 17: Investimet në infrastrukturën rrugore .............................................................................................. 52 Tabela 18: Lista e zonave të mbrojtura .............................................................................................................. 53 Tabela 19: Cilësia e mjedisit .............................................................................................................................. 55 Tabela 20: Përmbledhje e analizës SWOT ......................................................................................................... 68 Tabela 21: Synimet e qytetit ............................................................................................................................... 77


Politika e zhvillimit të territorit të Bashkisë Shkodër 1

1. ANALIZAEPËRGJITHSHMEESITUATËSEKZISTUESE

1.1 HYRJE

Që nga renia e komunizimit, Shqipëria ka kaluar permes ndryshimeve të thella, pothuajse pa një drejtim të qartë në ekonomine e tranzicionit. Efektet e ketij transformimi, të mira dhe të keqija jane bere shume të dukshme si nga forma fizike dhe në kushtet e jeteses se njerezve në zonat urbane dhe sidomos në ato qe jane rritur shpejt dhe qe ndodhen në/ose pranë zonave bregdetare të Adriatikut dhe kane nje akses dhe komunikim të lehte me vendet e BE (Banka Boterore Rishikimi i Sektorit Urban).

Sidoqofte ky zhvillim i shpejtë i urbanizimit në qytetin e Shkodres nuk është mbështëtur siç duhet nga zhvillimi i nje infrastrukture të pershtatshme dhe ky deficit rritet nga dita në dite. Nga ana tjetër Bashkia Shkodër pavarësisht nga zhvillimi, potencialet e konsiderueshme janë të kufizuara nga përsa i përket kapacitetit të tyre manaxhues dhe nga burimet financiare bashkiake - dy kerkesa thelbesore për të mirembajtur dinamizmin e qytetit dhe cilesine e jeteses.

Per t’i bërë ballë ketyre situatave, qarku Shkoder dhe Bashkia Shkoder ka zhvilluar gjate viteve 90 dhe fillimit të viteve 2000 disa Master plane, por situata e tanishme e urbanizimit e ka kaluar dukshem kufirin e ketyre Master planeve. Për pasoje, zhvillimet e pakontrolluara dhe ilegale jashte zonave të planeve, po degradojne cilesinë urbane, kulturore dhe mjedisore dhe sidomos cilesine e larte të aseteve e pejsazheve të qytetit dhe në disa zona ka krijuar pengesa serioze për perspektiven (sidomos në lidhje me blerjen e tokes dhe zhvillimin e infrastruktures). Meqenese keto plane u zhvilluan pa nje vision ose strategji afatgjate, rritja e pakontrolluar i okupoi zonat e lira jashte master planeve duke e kufizuar sferen e nje zgjerimi të planifikuar.

Qe nga viti 1991, Shqipëria ka ndermarre reforma për administrimin e tokes dhe pasurise për të organizuar kete rritje dhe planifikimi i perdorimit të tokes po drejtohet gjithmone e me shume nga Qeveria. Ne lidhje me token urbane, Qeveria ja ka kaluar pushtetit lokal pergjegjesine për planifikimin e perdorimit të tokes, kontrollin e zhvillimit dhe funksionet e taksave ndaj prones dhe tashme ka filluar nje reforme të rendesishme në sistemin e planifikimit urban në të gjitha nivelet. Sidoqofte për shkak të mungeses se zhvillimit të kapacitetit për manaxhimin e çeshtjeve të sektorit urban brenda kufijve të planifikimit ato nuk kane arritur objektivat e dëshiruara.

Në janar të vitit 2007, Banka Boterore ka publikuar nje raport të titulluar Shqipëria: Rishikim i Sektorit Urban, i cili analizon tendencat ekonomike dhe demografike të vendit dhe identifikon çeshtjet kryesore në lidhje me zhvillimin urban dhe pushtetin lokal, dhe vecanerisht, sfidat dhe mundësitë në planifikimin urban dhe manaxhimin e tokes. Duke ndjekur kete raport Qeveria e Republikes se Shqipërise dhe Banka Boterore kane iniciuar Projektin për Administrimin dhe Manaxhimin e Tokes (LAMP) për të permiresuar eficencen dhe efektivitetin e planifikimit urban dhe manaxhimit të tokes për 8 qytete të Shqipërise. Pjese e ketij projekti,

2 Politika e zhvillimit të territorit të Bashkisë Shkodër

përmes të cilit filloj dhe hartimi i dokumentave kryesore të Planit të Përgjithshëm Vendor ka qenë dhe Bashkia Shkodër.

1.2 Kuadri ligjor

Duke qene se planifikimi si proçes është shumedimensional dhe zhvillimi i territorit është i nderthur me interesa ekonomike, aspekte mjedisore dhe sociale, aktet kryesore ligjore të cilave i referohet ky dokument janë përmbledhur më poshtë:

Kushtetuta e Republikës se Shqipërisë dhe Kodi Civil , si edhe Kodet e tjera.

Ligjin bazë qe orienton dhe rregullon procesin e planifikimit të territorit: Ligji nr 10119 date 23.04. 2009 “ Per planifikimin e territorit” i ndryshuar .

VKM nr. 480 date 22.06.2011 “ Per miratimin e rregullores model të planifikimit”, i ndryshuar.

VKM nr. 481 date 22.06.2011” Për miratimin e rregullores uniforme të instrumentave të planifikimit”, i ndryshuar.

VKM nr. 502 date 13.07.2011 “ për miratimin e rregullores uniforme të kontrollit të zhvillimit të territorit”, i ndryshuar.

VKM nr. 459, date 16.06.2010 “ Per miratimin e standarteve të perbashketa gjeodezike GIS”

VKM nr. 460 date 16.06.2010 “ Per organizimin dhe funksionimin e regjistrit të planifikimit të territorit”

Dokumenti i Politikës duke u mbështëtur në legjislacionin e mesiperm ka si qëllim të japë drejtimet kryesore të zhvillimit të qyetit duke mbrojtur mjedisin, parandaluar rreziqet dhe fatkeqesitë, siguruar infrastrukturat dhe sherbimeve publike dhe duke ruajtur trashëgiminë kulturore etj. Në formë të përmbledhur:

a) Objektivat dhe strategjite që bashkia synon të arrije nëpermjet PPV, të shperndara sipas zonave;

b) Klasifikimet qe influencojnë pronesinë e tokës dhe vleren e saj nepermjet:

Klasifikimin funksional

Hapat dhe menyrat e implementimit

Norma siperfaqes së ndërtimit dhe tipologjia e banesave që do të jenë rezultat i mekanizmave të implementimit;

c) Kategorizimi në zonat funksionale të territorit që është subjekt i planit, duke u bazuar në situatën ekzistuese, perdorimet e mundshme, dendësia e popullsise, infrastruktura ekzistuese sociale dhe inxhinierike si dhe rregullat qe duhet të aplikohen në secilin rast ndryshimi të funksioneve të lejuara. Këto siperfaqe duhen percaktuar mbi parimet aktuale të perdorimit të territorit;


d) Ekzaminimi i zonave që janë subjekt i rikualifikimit urban, zonat ku zgjerimi i qytetit është i mundshëm, kushtet urbane dhe elementet kyçe qe duhet të ruhen gjate implementimit.

e) Struktura e përgjithshme organike e territorit e ndarë nëpermjet elementeve qe percaktojne llojin e zhvillimit urban, në vecanti nga rrjetet kryesore të transportit (rruge dhe hekurudha), rrjeti i infrastruktures, zonat specifike si dhe siperfaqet e hapura të rezervuara për parqe, gjelberim dhe hapësirat e tjera publike.

f) Percaktimi i nderhyrjeve për ruajtjen e aseteve historike, pejsazhistike dhe bujqesore sëbashku me kufizimet në lidhje me perdorimin e tyre si dhe elementet e dhene nga normativat shteterore në lidhje me Vleresimin e Ndikimit në Mjedis .

g) Studim i situatave hidrologjike, gjeologjike dhe sizmike të territorit me qellim qe të vleresohet perputhshmeria e planeve të propozuara me to.

h) Kufizimet mbi ndertimet për:

Ato territore apo zona qe jane të ndjeshme në lidhje me mjedisin, pejsazhin dhe trashegiminë kulturore dhe historike

Ruajtjen e funksionalitetit të infrastruktures dhe hapësirave që kanë interes publik;

Mbrojtjen nga rreziqet e mundshme me qellim qe të sigurohen personat dhe objektet vulnerabel.

i) Përcaktimi i rrethanave që mund të kërkojnë një rishikim të PPV. Ky rishikim duhet të derivoje nga kerkesa e popullsise dhe indeksi i rritjes së saj, perdorimi i tokes dhe intensiteti i mbulimit të siperfaqes se ndertimit si dhe nga elementet e pergjithshëm që fillimisht kanë influencuar klasifikimin origjinal të territorit në procesin e zonimit.

Dokumenti i Politikës siguron gjithashtu mbështëtje për çeshtjet të cilat janë kompetence e bashkisë së qytetit:

Infrastruktura dhe sherbimet publike,

Funksionet social-kulturore dhe rikrijuese,

Zhvillimi ekonomik lokal,

Rendi civil dhe siguria.

Nese detyrat që vendos Dokumenti i Polikës janë të qarta, menyrat se si ato do të implementohen janë më të lehta. Brenda legjislacionit të tanishem permenden instrumentat e manaxhimit të zhvillimit urban qe bashkia detyrohet të perdore për implementimin e Planeve Strukturore dhe Rregullatore.

Implementimi i planit veshtiresohet nga proceset e pambyllura të regjistrimit të tokes dhe të kompensimit si dhe të legalizimit të zonave informale /ilegale.

Te gjitha keto proçese janë të lidhura ngushtë me njeri tjetrin, megjithese ato jane nisur në menyre të pavarur nga agjensi të ndryshme si ALUIZNI, ZRRPP, AKKP.etj.


Ligji i ri i planifikimit të territorit, sjell permiresime nepermjet afirmimit të parimeve të interesit publik dhe ndarjes se drejte të kostove dhe perfitimeve në zhvillimin territorial.

Por gjithsesi dy jane problemet specifike qe ngrihen në procesin e legalizimit:

Procedura e legalizimit e bërë nga ALUIZNI i paraprin procesit të planifikimit dhe të përmirësimit fizik të situates territoriale, proces i cili e ben shume të veshtire rezervimin dhe/ose akuizimin e tokes për hapësira publike.

Pagesat e marra nga titujt e pronësisë jane të lidhura me proceduren e rikthimit; vetem 20% e pageses do të shkoje për rregullimin lokal. Kjo lloj politike shteterore ndikon thelbesisht dhe negativisht në buxhetin bashkiak sidomos po të kemi parasysh kushtet e keqija të infrastruktures inxhinierike, mungesen e sipërfaqeve të hapura dhe faciliteteve publike si dhe pjesën e qytetit qe okupojne këto vendbanime.

Një tjetër çeshtje kryesore ligjore që mund të krijojë pengesë është shpronësimi dhe/ose kompensimi financiar, aty ku ka nevoje që për interesa kolektive të ndërhyhet në prona private. Ky fakt, sëbashku me sasinë e vogël të pronave qe zoteron bashkia e ka bere të veshtire permbushjen e perpjekjeve të bashkise për të siguruar lehtesirat publike.

Ndersa diskutimi për efektet e instrumentave të sotëm të planifikimit, ose të themi Planet e Përgjithshëm Vendore, apo ligjet e planifikimit në formen dhe zhvillimin e modeleve urbane të qyteteve, kane secila prej tyre meritat dhe kufizimet e veta, ka shume elemente të pasigurise kryesisht të lidhura me absolutizimin e ketyre instrumenteve veçanerisht, në se vleresojme pershtatshmerine për të gjetur interesat e pergjithshme të Bashkive për të realizuar Vizionet e Zhvillimit të Qytetit.

Gjithsesi duhet theksuar fakti se sistemi i ri i planifikimit të territorit vendos njësitë e qeverisjes vendore në një proçes vendim-marrje të hapur dhe transparent në bashkëpunim të ngushtë me grupet e interesit dhe qytetaret, të cilët do jenë pjesë dhe do shpalosin idetë e tyre në proçesin e hartimit të Planit të Pergjithshëm Vendor.

Një nga hapat më të rendesishem në proçesin e pregatitjes së planit të ri, është të përcaktojë Vizionin e Qytetit dhe Strategjinë e Zhvillimit duke u konsultuar me pjesemarrjen publike, për një afat të gjatë, proces i cili nuk ekzistonte perpara në Shqipëri. Kjo në vetvehte përbën nje instrument për zhvillimin e koordinuar të qytetit duke marre parasysh projektet prioritare dhe duke perdorur burimet financiare në mënyrën më të mirë të mundshme.

Implementimi me eficencë i Planit të Pergjithshëm Vendor i cili do shërbejë si bazë dhe për instrumentat e planifikimit më të detajuar që do hartohen në të ardhmen kanë gjithashtu nevojë për një kapacitet të pershtatshem manaxhues të stafit bashkiak në veçanti për zhvillimin, kontrollin dhe monitorimin e territorit në mënyrë që planet e hartuara të kthehen në realitet.


2. Kontekstiterritorial,gjeografikdheklimaterik

2.1 Të përgjitshme

Qyteti i Shkodres ndodhet në veri të Shqipërise me nje siperfaqe prej 2703.8 ha dhe nje popullsi prej 115.625 (viti 2012). Qyteti është i vendosur kryesisht në rafshinë. Në drejtimin jugperëndim-verilindje ka kuotat nga 9.5 m deri në 24 m mbi nivelin e detit. Në veriperëndim të tij ndodhet Liqeni i Shkodrës.

Pjesa kryesore fushore e qytetit sot ka një shtrirje prej 1150 ha. Në qytet përfshihen dhe tri lagje të jashtme: Bahçallëku në jug, Shiroka dhe Zogaj në perëndim.

Nga ana lindore qyteti kufizohet nga Lumi i Kirit që buron nga Malësitë e Veriut dhe është 43 km i gjatë. Ky lum derdhet në Lumin Drin që rrethon Shkodrën nga ana jugore.Nga liqeni buron Lumi i Bunës që derdhet në detin Adriatik dhe ka një gjatësi prej 44 km. Rrjedha e poshtme e lumit Buna ndan kufirin me Malin e Zi. Lumi Buna ka qenë i lundrueshëm nga anije të vogla tregtare në çerekun e parë të shekullit të kaluar, duke e kthyer Shkodrën në një port lumor. Lumi i Bunës bashkohet me lumin Drin rreth 2 km në jugperëndim të qytetit. Shkodra nga ana lindore dhe jugore rrethohet nga nje varg kodrash deri në 110 m lartësi, kodrat e Rrencit në lindje dhe të Tepes në jug. Në jugperëndim gjendet kodra shkëmbore e kalasë së Rozafës, pikë strategjike shekullore, me lartësi 130 m dhe sipërfaqe 3.6 ha.

Qyteti i Shkodrës ka një temperaturë mesatare vjetore prej 15.3°C. Në muajin janar temeperatura mesatare është 4.7°C, ndërsa në muajin korrik 26.0°C. Kryesisht qyteti është vend me diell, mesatarisht janë 2600 orë me diell në vit. Sasia mesatare e rreshjeve është rreth 1700 mm/vit, kurse sasia maksimale është 2500 mm/vit. Përsa i përket lagështirës është në masën 66 %. Shpejtësia e erës varion nga 25 - 45 m/s dhe fryn nga drejtimi verilindor, jugor.

Fig.1 Pamje nga qyteti i Shkodrës


2.2 Kufijtë administrative

Ndarja administrative e pushtetit lokal është përcaktuar në bazë të ligjit nr. 8653, dt. 31.07.2000 “Mbi ndarjen administrative”, i ndryshuar. Duhet theksuar fakti që ky ligj nuk ka harta zyrtare të bashkengjitura. Bashkia e Shkodres ka realizuar këtë harte nisur edhe nga ndarja hipotekore e pronave sipas ZVRPP Shkodër, ku tregohen kufijte administrative të territorit për të cilin to hartohet dhe Plani i Përgjithshëm Vendor – PPV. Kujtojmë këtu që bazuar në ligjin “Për planifikimin e territorit”, PPV duhet hartuar për të gjithë territorin administrativ që mbulon njësia vendore. Pervec kufijve të hartes administrative ka edhe dokumenta/harta qe jane të lidhura direkt me administrimin e territorit, siç jane harta të "njesive administrative" dhe zonimit elektoral. Harta e "njesive administrative" tregon nen-ndarjen bashkiake të krijuar për të kontrolluar më mirë territorin. Ndersa harta e zonave elektorale tregon lidhjen midis banesave dhe qendrave elektorale ku banoret duhet të shkojne për të votuar. Këto tre harta, në teori duhet t’i referohen të njejtit territor të pergjithshem qe lidhet qarte me të njejtin kufi. Por, siç tregohet në hartën e meposhteme, ka një mosperputhje mes këtyre tre kufinjëve, e cila mund të shkaktojë edhe pasaktësi për shembull në llogaritjen të popullsise rezidente në banesa.

Fig.2 Harta e kufirit administrativ të qytetit

Vija e kuqe - zona e kufirit i studimit të PPV

Vija e verdhë: kufijte e zonave elektorale

Vija blu: kufiri i njesisë administrative


2.3 Gjeologjia

Bazuar në hartën tektonike të Shqipërisë, në 1:200 000 (Aliaj et al. 1995), qyeteti i Shkodrës është pjesë e territorit të brendshëm të regjimit neotectonic. Ky territor gjatë fazës tektonike dhe neotektonike të vonë është karakterizuar nga një shtrirje tektonike dhe tërheqje horizontale e cila është e shprehur në reliev me një strukturë në formë të ngritjeve malore dhe luginave malore në formën grabene sidomos ato nee moshën pliokuaternare. Pra, përfaqësuesi i kësaj faze të vonshme tektonike është Graben i liqenit të Shkodrës me moshë Pliocenit-Kuaternarit dhe fushë-gropa e Koplikut e cila ka një gjerësi prej 14 km dhe një gjatësi 25 km. Ajo është formuar nga deti e Pliocenit e cila ishte një gji në Detin Adriatik dhe pas një rritje në fund të Pliocenit u transformua në tokë. Gjatë moshës së Kuaternarit ka pasur një tërheqje dhe zgjerim të cilat u shoqëruan me shkëputje – rrëshqitje të cilat formuan kështu Graben e Liqenit të Shkodrës. Kjo shkëputje e kufizohet në anën përendimore me Shirokën, duke prerë kështu malin gëlqeror të Taraboshit i cili bie në drejtim të liqenit, dhe në lindje në drejtimet e gjatësore dhe tërthore me Alpet Shqiptare. Në jug Graben Liqenor kufizohet me kodrat e Tepes dhe kodrat e e kalasë Rozafa. Ato janë ngritur në pjesën e sipërme të lumit Drin i cili mbush zhytjen tektonik me aluvioneve. Xhamia Tepe është një "dëshmitar" i këtij fenomeni. Një pjesë e xhamisë është e zhytur nën sipërfaqen e tokës.

Në vazhdim hartat zyrtare gjeologjike të qytetit të Shkodrës marrë nga Shërbimi Gjeologjik Shqiptar.

2.4 Hidrogjeologjia

Hidrogjeologjia e qytetit të Shkodrës përfaqësohet nga pellgu ujëmbajtës i zonës së Shkodrës. Ky pellg ujëmledhës përfshin fushën e Mbi-Shkodrës në veri, fushën e Nën-Shkodrës në jug, fushën e Velipojës në anën perëndimore dhe një pjesë të fushës së Zadrimës në juglindje. Nga pikëpamje gjeografike ky pellg ujëmbledhës shtrihet nga Alpet shqiptare në veri duke mbaruar në zonën e Velipojës, në bregdetin e Adriatikut, në jug.

Ujrat nëntokësore të zonës së Shkodrës janë kryesisht ujra të shkëmbinjeve karstikë të Alpeve Shqiptare, të zonës tektonike Krastë-Cukal dhe strukturave antiklinale të Rrencit dhe Bushatit si dhe ujë të zhavorreve kuaternare të fushës së Koplikut. Këto ujëra formojnë basenin e madh të ujërave nëntokësore që bëjnë pjesë në sistemin ujor të liqenit të Shkodrës, lumit Buna dhe Lumi Drin. Kryesisht ky pellg ujëmbledhës furnizohet nga depozitimet themelore të moshave triasike kretake dhe paleogjene si dhe nga reshjet atmosferike.

Sistemi ujor i Liqenit të Shkodrës, Lumit Buna dhe Drin është pjesë e pellgut ujëmbledhës të Drinit dhe Alpeve Shqiptare. Ujrat nëntokësore nga depozitimet e reja përbëjnë potencialin ujëmbajtës të Shkodrës, zonë e cila është furnizues kryesor me ujë të pijshëm të qytetit të Shkodrës dhe fshatrat përreth tij.

Në vazhdim hartat zyrtare hidrogjeologjike të qytetit të Shkodrës marrë nga Shërbimi Gjeologjik Shqiptar..



3. Planetdheprojektetparaardhës.

Qyteti i Shkodrës zoteron nje numer të madh dokumentash planifikimi. Ka një numer të planeve për zona rajonale dhe lokale, të ndermarra në peridha të ndryshme, ku ndër më të rëndësishmit mund të përmendet "Plani Rajonal për zonën Shkoder-Lezhe (2005-2020)”, Prill 2006, qe jep një dimension rajonal të vizionit të zhvillimit të rajonit verior të Shqipërise; Master Plani i Shkodres, i miratuar në vitin 1994, nje mjet për implementimin e detajuar të veprimeve të planifikuara për qytetin; Plan Strategjik për Zhvillimin Ekonomik të Shkodres, Propozim për nje plan të detajuar të zhvillimit industrial të Shkodres, veçanerisht në sektorin e "Bizneseve të Vogla dhe të Mesme"; Studimi Urban Pjesor i Qendres se Qytetit të Shkodres, miratuar me Vendim të KRRTRSH Nr. 3 date 7 Maj, 2005. Perveç kesaj, ka gjithashtu nje rregullore të kontrollit të zhvillimit për mbrojtjen e qendrave historike, të quajtura: Qendra Historike dhe Zona të Mbrojtura, i vitit 2008, të paraqitura nga Instituti i Monumenteve të Kultures, Ministria e Turizmit, Kultures, Rinise dhe Sporteve.

Tabela 1: Planet e hartuara në vite

1 Plani Rregullues i Shkodrës,

miratuar me vendim të KRRTRSH Nr.2, dt. 04.02.1994

Klienti:Bashkia e Shkodres, Financuar: Shteti Shqiptar; Konsulent: ISPURB

Lloji i instrumentit: Nje plan operacional për dhënien e lejeve të ndertimit brenda nje zonë të kufizuar të Qytetit.

2 Plani Rajonal për zonën Shkoder-Lezhe (2005-2020)”, Prill 2006 Klienti:FSHZH, Bashkia e Shkodres, Financuar: Komisioni Europian; Konsulent: Eptisa International

Lloji instrumentit: Plan qe jep një dimension rajonal të vizionit të zhvillimit të qytetit të Shkodrës dhe rajonit verior të Shqipërisë të tërësi.

3 Zona e Qendrës historike dhe zona e mbrojtur, 2008 Hartuar nga: Instituti i Monumentevete Kultures,Ministria e Turizmit, Kultures dhe Sporteve

Lloji instrumentit:Nje instrument kontrollit tezhvillimit për të kontrolluar ndertimin dhe të cilesine e tyre arkitekturore në zonat e mbrojtura të vendeve historike dhe kulturore brenda qytetit.

4 Studimi Urbanistik Pjesor i Qendrës së Qytetit të Shkodrës,

miratuar me vendim të KRRTRSH Nr.3, dt. 7.05.2005,

Financuar: Shteti Shqiptar

Lloji instrumentit: Planifikim i zonës lokale të qendrës së qytetit 5 Për miratimin e vijave kufizuese të zonave/vendbanimeve informale në Qarkun e Shkodres.

miratuar me vendet e KRRTRSH Nr 1/4, dt. 26.10.2007, Nr. 4/2 dt. 17.01.2008 dhe Nr. 1/1 dt.18.04.2008

Klient: Bashkia e Shkodres, Konsulent: ALUIZNI.

Lloji i instrumentit: Nje harte kadastrale, për të identifikuar dhe vendosur të drejten legale mbi token e zënë në menyre të paligjshme dhe pa ndonje dokument të rregullt për token.

6 Studimi fizibiliteti për zhvillimin e zonës industriale të Shkodrës, Dorëzuar në Tetor 2008

Hartuar në kuadër të NPPA & Interreg III A / Cards Phare; Adriatic Cooperation for Industrial Development, Teuleda, Konsulet INTERCONSULTING Venezia, 2008

7 Plan rregullues i bregut perëndimor të liqenit të Shkodrës Hartuar nga GTZ në bashkëpunim me Bashkinë Shkodër

Dorëzuar në Dhjetor 2007

Lloji instrumentit: Plan rregullues i zonës së bregut të liqenit, në kuptim të ligjit “Për urbanistikën”


3.1 Plane rajonale

3.1.1 Plani Rajonal Shkodër- Lezhë

Ky plan është dokumenti i dyte i planifikimit rajonal, pas Tiranes, bazuar në konceptin e Vizionit të Zhvillimit Rajonal brenda nje zonë territoriale (rajonale) specifike dhe të identifikuar qarte, duke grupuar të gjithe qendrat urbane dhe venbanimet e tjera brenda rajonit Shkoder- Lezhe (rajoni verior), me nje qellim të perbashket, zhvillimin me facilitete dhe sherbime të perbashketa të infrastrukture dhe me potenciale të zhvillimit ekonomik.

Ky koncept është i bazuar në idetë e Zhvillimit Rajonal Europian (INTERREG) për të bërë eficentë perdorimin maksimal të burimeve lokale, aseteve dhe kapaciteteve qe ndihmojne në zhvillimin e ekonomise lokale dhe veprojnë kunder eksodit rural të popullsise. Disa koncepte baze të ketij plani jane si me poshte:

Zhvillimi i Shqipërisë se Veriut, si nje rajon i forte e kohesiv. Një vision ky që parandalon mbi-perqendrimin në zonën Tirane - Durres të potencialeve ekonomike të Shqipërise.

Krijon nje "Rajon Urban Policentrik", pergjate kufirit me Malin e Zi, duke lidhur ekonomite urbane të Shkodres, Lezhes, Podgorices, Tivarit dhe Ulqinit në nje kornize për zhvillimin ekonomik rajonal dhe shperndarjen e popullsise.

Krijon nje korridor të transportit rajonal nga Kosova tek porti i Tivarit pergjate rajonit Shkoder-Lezhe, e deri në Malin e Zi, duke krijuar nje shkalle të larte të mundesive të zhvillimit permes rajonit verior.

Zgjeron zonën e rivieres se Malit të Zi, drejt jugut, në afersi të bregut Shqiptar duke ndertuar nje ure Ulqin - Velipoje pergjate lumit Buna, duke krijuar keshtu nje qender e madhe për zhvillimin e turizmit.

Racionon strukturen fizike dhe ekonomike të "Zones se Larget Malore". Menaxhohet rritja e popullsise ndersa rritet cilesia e jetes.

Stabilizon popullsine e qyteteve të Pukes, Kurbinit dhe rrethit të Mirdites, keshtu qe nje produkt rajonal në rritje është në gjendje të shperndaje të mirat maksimale.

Mbron token bujqesore, dhe kufizon ndertimin e fshatrtave të "rajonit urban", karshi familjeve qe jane pjese autentike e ekonomise rurale.

Harta e meposhtme tregon disa projekte të rekomanduara dhe interesante për fuqizimin rajonal dhe zhvillimin e trans-kufitar me vendet fqinje, si Mali i Zi dhe Kosova, ashtu si korridori kombetar Shqiptar dhe i transportit internacional.

Më poshtë në trajte skematike janë paraqitur ndërhyrjet kryesore strategjike që propozon Plani Rajona Shkoder-Lezhe:

Akset kryesore rrugore,

Projektet e zhvillimit ekonomik dhe

Zonat e rritjes urbane

Studimet e meposhtme i jane dedikuar qytetit të Shkodres, rruges by-pass të qytetit dhe korridori i Koplikut. I pari është studimi që lidhet me infrastrukturen e qytetit ku


evidentohet qartë prezenca e by-pass që lehtëson shume trafikun e qyetit duke shmangur të gjitha automjetet që vijnë nga pjesë të ndyshme të vendit të drejtuar për në Malin e Zi, përmes pikës kufitare të Hanit të Hotit. Ky by-pass tashmë është në fazën e zbatimit dhe pritet që në fund të vitit 2013 të mbarojë totalisht. Ka qene e propozuar gjithashtu nje brez i gjelber ndermjet Liqenit të Shkodres dhe rruges se Unazes perendimore të qytetit, gje e cila nuk perputhet me konceptin e planifikimit të sotem të zhvillimit urban të Shqipërise.

Fig.3 Propozime të rrjetit rrugor të Shkodrës


Rruga nga Shkodra në kufi me Malin e Zi, në Han të Hotit ka qenë një tjetër ndër propozimet kryesore infrastrukturore të këtij plani. Evidentohet fakti që në atë kohë rruga ishte në nje cilesi të keqe krahasuar me aspiratat zhvillimore. Propozimet kryesore të këtij plani janë:

Rruga ekzistuese Shkoder-Koplik qe është 15 km e gjate duhet të zgjerohet dhe të permiresohet. Nderprerjet me rruget lokale duhet të behen në nje interval 1 km, se paku, dhe të sigurojne hyrje të ndertesat.

Zonat kryesore të tokave të pazhvilluara duhet të ruhen për ferma të vogla

Duhet të identifikohen vendet për shkolla, perdorime publike dhe tregtare. Duhet të identifikohet nje zonë biznesi në Koplik (ne fundin verior të korridorit).

Rruget anesore duhet të permbajne kanalizime ujerash, me nje kolektor të radhitur paralel me bregun e liqenit.

Hekurudha nga Lezha në Podgorice duhet të vihet në funksionim me stacione të reja (me parking makinash) në intervale prej 2 kilometrash.

Fig.4 Propozim i rrugës lidhese të Shkodrës me Hanin e Hotit, By-pass i Koplikut


3.2 Plane vendore

3.2.1 Plani Rregullues i qytetit të Shkodres 1994

Plani rregullues i qytetit Shkodër, miratuar nga KRRTRSH në vitin 1994, përbën një nga instrumentat kryesorë të zhvillimit të qytetit gjatë viteve së tranzicionit. Baza ligjore mbi të cilën u hartua ky plan ishte ligji nr. 7693, dt. 6.04.1993, i ndryshuar, dhe aktet nënligjore në zbatim të tij. Pavarsisht se ky plan nuk parashikonte hopin e madh të industrisë së ndërtimit në vitet në vijim, gjithsesi shërbej si një bazë shumë e vlefshme për ruajtjen e zonave të mbrojtura historike dhe me vlera mjedisore të qytetit.

Fig.5 Plani Rregullues i Shkodrës miratuar me vendimin e KRRTRSH Nr.2, dt. 04.02.1994


Studimi i Planit të Përgjithshëm Rregullues të Shkodrës është mbështetur në detyrën e projektimit të miratuar me VKM Nr.30, datë 8 Shkurt 1984, si dhe kërkesat e kohës si pasojë e ndryshimeve sociale dhe ekonomike të viteve 1990-1993. Kryesisht ky plan zgjidh 3 probleme kryesore:

Zonimin funskional

Sistemin (rrjetin) rrugor

Vijën kufizuese të ndërtimeve

Plani parashikohet të funksionojë për një periudhë 20 vjeçare dhe sugjeron që zhvillimi të ndodh brenda territoreve ekzistuese të qytetit, kryesisht duke dendësuar zonat me shtepi private. Sipas zonimit funksional të bërë, projektuesit e ISPU që janë dhe autorët e planit, pretendojnë që dendësia bruto nga 136 banorë / ha aktualisht (në vitin 1994) të arrijë deri në 250 banorë/ha. Përsa i përket zgjerimeve të mundshme afatshkurtër të qytetit janë dhënë 4 propozime:

Zona buzë kodrave të Tepes (18ha);

Zona tek artistikja (6.7ha);

Zona tek antifilokseriku (6.7ha);

Zona mbi unazë në pjesën jug-përendimore.

Ndërsa ato të perspektivës afatgjatë janë:

Sipërfaqet buzë liqenit

Sipërfaqet në pjesën veriore (pranë Dobraçit);

Zona e Institutit Zooteknik deri në afërsi të fshatit Golem.

Vija kufizuese e ndërtimeve, në bazë të rregullores së këtij plani, shpreh kufijtë e lejuar të shtrirjes së qytetit në prespektivën e afërt. Sipërfaqja brenda kësaj vije është 1700ha dhe përbën një rritje prej 900ha në krahasim me sipërfaqen e kufizuar nga vija e verdhë e vjetër. Brenda kësaj vija janë përfshirë sipërfaqe të reja të planifikuara në zonimin funksional, si hapësirat në veri, ato buzë liqenit kodrat e Tepes dhe Bahçalleku, i cili bëhet përfundimisht pjesë përbërëse e qyetit të Shkodrës.

Përsa i përket sistemit rrugor të propozuar, ai është kryesisht aplikim i projektit të zbatimit të bërë në vitin 1979 (sipas të cilit janë realizuar gati 90% e rrejtit të kanalizimeve të ujrave të zeza). Autostrada e re (by-passi veri -lindor) propozohet të kalojë në shtratin e lumit Kir, pa ndërprerë zhvillimin e zonës industriale. Një tjetër propozim që theksohet në plan është edhe aksi i ri rrugor, që lidh Universitetin “Luigj Gurakuqi” me stacionin e trenit.

Përsa i përket Zonës Industriale, ajo parashikohet të zhvillohet duke sistemuar shtratin e lumit Kir dhe duke vënë në dispozicion të qytetit një sipërfaqe shtesë 300 ha. Kjo zonë ishte parashikuar që do ndahej nga zona e banimit me një brez sanitar mbrojtës 50m.


Zonimi funksional i planit rregullues të Shkodrës përmban 16 kategori përdorimi toke për të cilat, as në plan as në rregulloren që shoqëron planin, nuk jepen detaje apo tregues zhvillimor konkret.

Tabela 2: Kategoritë e zonimit të Planit Rregullues të vitit 1994

1 Zonë banimi 9 Zonë spitalore

2 Zonë banimi në perspektivë (nd. të ulëta) 10 Zonë sportive

3 Zonë banimi në perspektivë (nd. masive) 11 Gjelbërim i organizuar (lulishte)

4 Zonë banimi muze 12 Gjelbërim mbrojtës

5 Zonë banimi e mbrojtur 13 Zonë varrezash

6 Zonë qendre 14 Zonë parku

7 Zonë industriale 15 Zonë arkeologjike

8 Zonë industriale perspektivë 16 Tokë bujqësore në përdorim

Fig.6 Zonimi funksional i PPRR i qytetit të Shkodrës, viti 1994 (i ripunuar)


3.2.2 Studim urbanistik pjesor - Qendra e qytetit të Shkodrës

Studimit urbanistik të qendrës së qytetit i paraprin detyra e projektimit dhe zgjerimi i vijës kufizuese të kësaj qendre, miratuar me vendim të KRRTRSH-së nr .4, dt. 19.02.2003. Sipas vijës kufizuese të përcaktuar me këtë vendim, zona e qendrës ka një sipërfaqe 18 ha. Ndryshimi nga qendra e parashikuar sipas Planit Rregullues të vitit 1994, konsiton në zgjerimin e saj me disa zona dhe sheshe dhe jo në trajtimin e qendres si një aks rrugor. Pas 2 vitesh nga hartimi dhe miratimi i detyrës së projektimit miratohet studimi urbanistik pjesor i Qendrës së qytetit me vendimin e KRRTRSH nr.3, dt. 7.05.2005. Propozimi konsiston në një program gradual të rinovimit urban të ndërtesave ekzistuese gjate rrugeve të vjetra të qendres se qytetit. Me vendimin e KRRTRSH nr.3, dt. 15.06.2005 miratohet rregullorja në zbatim të këtij studimi. Pjesë e kësaj rregulloreje është edhe një hartë e përgatitur nga Instituti i Monumenteve të Kulturës për objektet monument kulture dhe ato arkeologjike brenda vijës kufizuese të qendrës.

Fig.7 Plani i qendrës së qytetit të Shkodrës


3.2.3 Projekti për zhvillimin e zonës liqenore të qytetit të Shkodrës

Ky projekt u hartua nga Bashkia e Shkodër, me konsulencën e Universitetit të Firencës. Nisma për zhvillimin e kësaj zonë u mor duke konsideruar veçoritë dhe karakteristikat peisazhistike dhe mundësitë e zhvillimit në drejtimin jugor të qytetit. Duhet patur parasysh këtu që mjaft ndërtues treguan interes të veçantë për këtë pjesë të qyetit dhe mund të themi që zona e hyrje në qytet është ajo ku është përqendruar një zhvillim i madh në vitet 2005-2010. Ndërtimi i by-pass-it përendimor të qytetit, që shërben edhe si një digë mbrojtëse për gjithë trojet që mbyteshin me fillimin e rreshjeve, e bën edhe më real implementimin e këtij projekti.

Fig.8 Plan prezantues i zhvillimit të zonës liqenore të qytetit të Shkodrës

Fig.9 Pamje 3-dimensionale e zhvillimit të zonës liqenore të Shkodrës


3.2.4 Qendra historike dhe zona e mbrojtur

Në vitin 2008, Instituti i Monumenteve të Kulturës (MTKRS) në bashkëpunim me bashkinë Shkodër kanë përgatitur hartën e re të Qendrës Historike dhe Zonës së Mbrojtur ku kategorizohen sipas rëndësisë së vlerave të trashëgimisë kulturore dhe historike, ndërtesat që i përkasin kësaj zonë. Rregullorja për administrimin e Qendrës Historike është miratuar me VKM Nr.1183, dt. 5.08.2008 “Për miratimin e rregullores “Për administrimin e qendrës historike dhe zonës së mbrojtur në qyetetin e Shkodrës””.

Objektivat kryesorë të këtij studimi dhe rregullores në zbatim të tij janë:

mbrojtja, konservimi dhe restaurimi i vlerave të trashëgimisë kulturore, historike, urbanistike, arkitektonike dhe mjedisore të qendrës historike dhe zonës së mbrojtur të qytetit të Shkodrës;

administrimi i qendrës historike dhe zonës së mbrojtur

mënyrat e bashkëpunimit të institucioneve të ngarkuara për mbrojtjen, restaurimin dhe mirë administrimin e vlerave të trashëgimisë kulturore të qytetit të Shkodrës.

Fig.10 Harta e Qendrat Historike dhe zonës të mbrojtur


3.2.5 Zona Arkeologjike

Parku Arkeologjik Shkodër, ka një sipërfaqe prej rreth 70 ha. Kalaja “Rozafa”, me një sipërfaqe prej 3.6 ha dhe një perimeter muresh rrethues prej 881 m, është objekti më i rëndësishëm i Parkut. Ajo dominon mbi një kodër shkëmbore ndërmjet lumejve Drin dhe Buna, në hyrjen juglindore të qytetit të Shkodrës.

Historia e ndërtimit të Kalasë së Rozafës ka kaluar në disa faza. Gjurmët antike të saj, teknika e mureve me blloqe poligonalë, ruhen pranë hyrjes kryesore dhe datojnë të shek.IV p.e.s. Kalaja kishte një rol të rëndësishëm si qendër e fortifikuar ilire gjatë periudhës së mbretit Ilir Genti në mesin e shek.II p.e.s. Historiani romak Tit Livi e quante Shkodrën vendin më të fortifikuar të fisit Ilir të Labeatëve. Në mesjetë Kalaja njihet me emrin Rozafa, të cilin duhet ta ketë marre aty mes shek.V-VI-të.

Ndër objektet më të spikatura monumentale dhe historike të kalasë veçojmë: Barbakanin në hyrje të Kalasë (Shek.XV), Kishën e Shën Stefanit ndërtuar që në shek XIII e cila pas pushtimit osman u transformua në xhami, si dhe Kapitenerinë e periudhës Veneciane që sot shërben si Muzeu i Keshtjellës. Kalaja u braktis përfundimisht në vitin 1865 nga administrata e qytetit.

Fig.11 Parku arkeologjik Shkodër

Në vitin 2010 u bë një rivlerësim i zonës arkeologjike dhe u evidentuan 2 zona, A dhe B, sipas rëndësisë të cilat u miratuan sëbashku me rregulloren përkatëse me VKM Nr.429, dt. 28.4.2010 “Për shpalljen e Zonës Arkeologjike "A" dhe "B" të qytetit të Shkodrës dhe miratimin e rregullores së administrimit”. Në rregulloren e administrimit jepen qartësisht format e bashkëpunimit dhe rolet e institucioneve të ngarkuara për mbrojtjen, restaurimin dhe mirë administrimin e vlerave të kësaj zonë.


3.2.6 Zona industriale

Zona industriale e qytetit të Shkodrës ka një sipërfaqe 137 ha dhe shtrihet në zonat kadastrale nr.8592 dhe nr.8593. Në kuadër të projektit, Kooperimi Adriatik për Zhvillimin Industrial, financuar nga Bashkimi Europian, Teuleda dhe Studio Interconsulting në Tetor 2008 përgatitën “Studimin e fizibilitetit të zhvillimit të zonës industriale të Shkodres” (Fig.11). Objektivi kryesor i studimit është riperdorimi i siperfaqeve të bollshme industriale të qytetit. Për t’u vlerësuar në këtë studim është evidentimi që iu bë komplet ndërtesave të kësaj zonë përsa i përket pronësisë, private apo publike, pasi që nga viti 1990 janë bërë shumë privatizime. Duhet patur parasysh fakti që shumica e këtyre godina industiale ishin ndërtuar në periudhën e komunizmit dhe gjithcka para viteve ’90 rezultonte të ishte në pronësi të shtetit. Pas viteve ’90 gjithnjë e më shumë filloj të zgjohej interesi i bizneseve për këtë zonë. Fillimisht industria e ndërtimit por pastaj edhe shumë biznese të tjera (fasonë, përpunues duralumini, përpunues druri etj.) filluan rinovimin dhe përshtatjen e godinave të amortizuara të kësaj zonë për qëllimet e tyre prodhuese.

Me VKM Nr.775, dt. 4.6.2008 “Për shpalljen “zonë ekonomike”, në Shkodër” kjo zonë mori statusin “Park industrial”. Në këtë VKM përcaktohet se, periudha e funksionimit të zonës është 35 vjet dhe se sipërfaqja, me pronësi shtetërore në zonën ekonomike, jepet me koncesion në bazë të kuadrit ligjor për konesionet në Shqipëri.

Fig.12 Zona industriale Shkodër


3.2.7 Plan rregullues i bregut perëndimor të liqenit të Shkodrës

Në kushtet e rritjes së atraksionit turistik në zonën Shirokë-Zogaj, Bashkia e Shkodrës, ka kërkuar hartimin e Planit të Përgjithshëm Rregullues për këtë zonë, në mënyrë që jo vetëm të kontrollojë zhvillimin nganjëherë spontan e të pakontrolluar të këtyre zonave, por njëkohësisht të mbrojë e të promovojë vlerat e veçanta të tyre.

Ky plan është hartuar nga Bashkia Shkodër dhe GTZ në kuadër të projektit “Planifikimi Hapësinor i Rajonit Ndërkufitar të Liqenit të Shkodrës, Shqipëri dhe Mal i Zi”. Kuadri ligjor mbi të cilin është bazuar ky plan është, ligji 8405, dt.17.9.1998 “Për urbanistikën”, i ndryshuar dhe VKM nr.722, dt.19.11.1998 “Për miratimin e rregullores se urbanistikes”, i ndryshuar.

Bazuar në përcaktimet ligjore të cituara më sipër, studimi përmban:

Të dhënat, analizat e të dhënave dhe prognozat

Objektivat dhe Strategjinë që Bashkia kërkon të arrijë, të ndara sipas zonave.

Mendimet, sugjerimet dhe propozimet e përfituara nga procesi i përfshirjes qytetare.

Përcaktimet që influencojnë mbi pronësinë mbi tokën dhe vlerësimin e saj, sipas funksioneve, mënyrës së zbatimit nëpërmjet studimit urbanistik pjesor, intensitetit dhe tipologjisë së ndërtimeve.

Klasifikimin në zona funksionale të territorit që përfshihet nga plani, duke u mbështetur në gjendjen ekzistuese, në përdorimet e mundshme, në dendësitë e banimit, në infrastrukturat inxhinierike e sociale, si edhe rregullat që duhen ndjekur brenda secilës prej tyre për të ndryshuar destinacionin e përdorimit.

Shqyrtimin e zonave që do t’i nënshtrohen rikonstruksionit urbanistik, si edhe zonave për shtrirjen e qytetit.

Strukturën e përgjithshme organike të territorit nëpërmjet elementëve përcaktues të zhvillimit urban, veçanërisht nëpërmjet sistemit të përgjithshëm të komunikacionit rrugor, etj.

Përcaktimin e ndërhyrjeve për vlerësimin dhe ruajtjen e burimeve mjedisore, bujqësore, peizazhistike e historike, duke vendosur kushtëzime për përdorimin e tyre.

Parashikimet dhe drejtimet kryesore të vendosura prej studimit urbanistik rajonal.

Kufizime në lidhje me ndërtimet për: - territore apo zona me ndërtime që paraqesin interes mjedisor, peisazhistik, historik e kulturor; - mbrojtjen e funksionit të infrastrukturave dhe impianteve me interes publik.

Territoret e zonës Shirokë-Zogaj, me sipërfaqe respektive 66 ha dhe 80 ha, janë përfshirë brenda kufirit administrativ të qytetit të Shkodrës, që nga Janari i vitit 1997. Zona turistike e marre në studim është rreth 600 ha, dhe me një gjatësi vije ujore rreth 14.5 km, nga e cila rreth 10 km kanë breg shkëmbor dhe 4.5 km fushor. Studimi është mbështetur në Detyrën e Projektimit, e cila është hartuar ngaBashkia e Shkodrës, në bashkëpunim dhe asistencë nga GTZ dhe është miratuar në KRRT të Bashkisë Shkodër me Vendim nr. 3, date 02.11.2007.


3.3 Zonat Informale

Si në gjithë Shqipërinë, në vitin 2006, me miratimin e Ligjit nr. 9482, dt. 3.04.2006 “Për legalizimin, urbanizimin dhe integrimin e ndërtimeve pa leje” edhe Qarku Shkodër në bashkëpunim me njësitë vendore përkatëse filloj përcaktimin e kufijve të zonave/ vendbanimeve informale. Agjensia e Legalizimit, Urbanizimit dhe Integrimit të Zonave Informale – ALUIZNI, ishte institucioni qendror, që përmes drejtorive rajonale udhëhoqi këtë proçes. Bazuar në fotografimin ajror dixhital apo përdorimin të imazhit satelitor të konvertuar në fotografi ajrore, të korrektuar gjeometrikisht (ortofoto) si dhe në Udhëzimin nr.6, dt.08.11.2006 “Për dokumentacionin tekniko ekonomik për miratimin e zonës/ vendbanimit/ bllok banimit/ ndërtimit informal të veçuar dhe të territoreve të tjera të ndërtimeve pa leje” u grumbullua informacioni bazë do shërbente për përcaktimin e këtyre kufijve të zonave informale. Gjithashtu edhe nga KRRTRSH u miratuan dy vendime ku u vendosen kriteret teknike për përcaktimin e zonave informale. Ato janë: Vendimi nr.4, dt. 15.03.2005 “Për kriteret urbanistike të përcaktimit të zonave informale” dhe Vendimi nr.1, dt. 21.11.2006 “Për miratimin e rregullores për normat dhe standartet minimale urbanistike për urbanizimin e zonave informale, në funksion të ligjit për legalizimin, urbanizimin dhe integrimin e ndertimeve/zonave informale”. Në trajtë të përmbledhur, më poshtë jepen zonat/vendbanimet informale të qyetit të Shkodrës. Sqarojmë se të dhënat e mëposhtme për secilën nga zonat infomale i referohen dokumentave zyrtare të periudhës 2006-2008, periudhë në të cilën është hartuar dokumentacioni teknik për secilën prej tyre dhe janë miratuar.

3.3.1 Vendbanimi Informal Shkodër Nr.1

Vendbanimi informal nr.1, është miratuar me Vendim të KRRTRSH-së nr. 1/4, dt. 26.10.2007, dhe shtrihet brenda kufirit administrativ të Bashkisë Shkodër dhe brenda vijës së ndërtimit të qytetit. Të dhënat kryesore jepen në tabelën më poshtë:

Sipërfaqja e vendbanimit informale 288.07 Ha

Nr. ndërtimeve informale 1675

Nr. banorëve që përfitojnë 8114

Nr. familjeve që përfitojnë 1846

Ndërtimet e ngritura në periudhën 1990-2006 janë kryesisht 1-5 kate dhe nisur nga destinacioni ndahen në:

Objekte informale me destinacion banimi 1541

Objekte informale me destinacion banim dhe social-ekonomik 48

Objekte informale me destinacion dhe social-ekonomik 86



Vendbanimi informal nr.2, është miratuar me Vendim të KRRTRSH-së nr. 1/4, dt. 26.10.2007, shtrihet brenda kufirit administrativ të Bashkisë Shkodër dhe brenda vijës së ndërtimit të qytetit. Të dhënat kryesore jepen në tabelën më poshtë:





Ndërtimet e ngritura në periudhën 1990-2006 janë kryesisht 1-5 kate dhe nisur nga destinacioni ndahen në:


Objekte informale me destinacion banim dhe social-ekonomik 7


Fig.13 Skema vendosjes të zonva informale



Vendbanimi informal nr.3, është miratuar me Vendim të KRRTRSH-së nr. 1/1, dt. 18.04.2008, shtrihet brenda kufirit administrativ të Bashkisë Shkodër dhe pjesërisht brenda vijës së ndërtimit të qytetit. Të dhënat kryesore jepen në tabelën më poshtë:





Ndërtimet e ngritura në periudhën 1990-2006 janë kryesisht 1-3 kate, nga të cilët vetëm për 159 prejtyre është bërë vetëdeklarimin. Në bazë të dokumentacionit të mbledhur, destinacioni i objekteve rezulton:



3.3.4 Zona Informale “Bahçallëk”

Zona informale “Bahçallek”, është miratuar me Vendim të KRRTRSH-së nr. 4/2, dt. 17.01.2008, shtrihet brenda kufirit administrativ të Bashkisë Shkodër dhe brenda vijës së ndërtimit të qytetit. Të dhënat kryesore jepen në tabelën më poshtë:

Sipërfaqja e Zonës Informale 46 Ha




Ndërtimet e ngritura në periudhën 1990-2006 janë kryesisht 1-3 kate, nga të cilët vetëm për 118 prejtyre është bërë vetëdeklarimin. Në bazë të dokumentacionit të mbledhur, destinacioni i objekteve rezulton:


Objekte informale me destinacion banimi dhe social-ekonomik 2



4. PROFILIIQYTETIT

4.1 Rritja e popullsisë dhe tendencat.

Popullsia e qytetit të Shkodres perfshin rreth 45% të të gjithe rajonit. Si rezultat i ndryshimeve qe kane ndodhur në vend gjate dy dekadave të fundit, popullsia e qytetit është rritur me nje të treten pavaresisht nga emigracioni brenda apo jashte vendit. Sidoqofte krahasuar me qytet e tjera shqiptare rritja e popullsise ka qene e moderuar 2.02 % për periudhen nga 1991 në 2012.

Tabela 4 : Popullsia në vite

Viti Nr.i banoreve Viti Nr.i banoreve

1991 83,086 2002 107,924

1992 85,436 2003 108,995

1993 87,941 2004 109,632

1994 89,587 2005 110,951

1995 92,181 2006 111,617

1996 93,674 2007 112,286

1997 98,979 2008 112,996

1998 101,257 2009 113,781

1999 102,937 2010 114624

2000 104,667 2011 115121

2001 106,415 2012 115625

Duhet të evidentohet fakti që rritjet në 1997 dhe 2005 jane të ndikuara edhe nga riorganizimi administrativ, ku disa komuna fqinje jane bere pjese e bashkise. Ne tre vjetet e fundit rritja e popullsise ka qene pothuajse e palevizshme me nje perqindje prej vetem 0.36%.

Fig.14 Ndryshimi natyral i popullsise


Dendesia e popullsise në qytetin e Shkodrës në vitin 1991 ishte 489 banore/km2 ndersa në vitin 2012 është 428 banore /km2 (Në llogaritje duhet patur parasysh që sipërfaqja e qytetit në vitin ’91 ishte 170km2, ndërsa sot është 270.4km2).

Numri i personave për familje, ka rënë në mënyrë të vazhdueshme në periudhën 1991-2012. Kjo është evidente edhe nga rritja e mirëqenies në vite, pasi në periudhën e komunizmit kishte shumë raste ku disa familje jetonin në një banëse në pamundësi për të blerë apo për të marrë me qera një të re. Nga grafiku më poshtë konstatojmë se, në 10 vitet e fundit, norma e personave në familje që jetojnë në një banesë është në intervalin 3.1-3.2 banorë/familje. Në krahasim me vendet e rajonit (Greqi – 2.8, Sllovenia – 2.8, Kroacia – 3, Serbia – 3 banorë/familje ) ky tregues vazhdon të jetë i lartë për qyetin e Shkodrës. Si skenar i mundshëm në llogaritjet e bëra për hartimin e Planit të Përgjithshëm Vendor të Shkodrës duhet konsideruar që ky tregues duhet të arrijë në vlerën 2,8 banorë/familje.

Fig.15 Numri i personave për familje

Duke u bazuar në të dhënat në vite, janë prëgatitur edhe projeksionet e rritjes së popullsisë dhe të numrit të familjeve deri në vitin 2020. Në mënyrë që të mbahen parasysh sa më shumë skenar, janë përcaktuar tre kategori: skenari me rritje të ulët, të mesëm dhe të lartë përkatësisht sipas përqindjeve:

Rritja e popullsisë: e ulët – 0,3%; e mesme – 0,4%; e lartë – 0,5%

Nga këto tre skenarë rezulton që popullsia totale e qytetit të Shkodrës në vitin 2020 të jetë përafërsisht:

rritje e ulët (0.3%) 117.000 banorë;

rritje e mesme (0.4%) 118.500 banorë;

rritje e lartë (0.5%) 120.000 banorë.


Per hartimin e Planit të Pergjithshem Vendor, skenari i larte duhet konsideurar si më probabël, pasi zhvillimet e fundit tregojnë që gjithnjë e më shumë Shkodra është bërë qytet atraktiv dhe terheqës për qytetarët e vet dhe ato të rinj.

Fig.16 Tre skenaret e rritjes së popullsisë

Si konklusion të përgjithshëm nga të dhënat e mësipërme, rezulton që lëvizjet e mëdha të migruese brenda vendit dhe ato jashtë, nuk ndikojnë më në zhvillimin e popullsisë të qytetit dhe rritja e saj do varet vetëm nga lindjet natyrale .

Fig.17 Migrimi në periudhën 1991-2008

Duke mbajtur si skenarin më probabël, rritjen e popullsisë me 0.5%, janë përllgaritur edhe 3 skenarë të tjerë me norma të ndryshme banorë/familje që jetojnë në një banesë të veçantë:


Normë e lartë: 3.2 banorë/familje (norma ekzistuese)

Normë e mesme: 3.0 banorë/familje

Normë e ulët: 2.8 banorë/familje (targeti që duhet të ketë PPV)

Numri i familjeve sipas skenarit të ulët (që do jetë dhe target i PPV) do të arrijë përafërsisht në 43.000 familje. Pra nga rritja e natyrale e popullsisë dhe rritja e mirëqenies sipas parametrave të caktuar më sipër rezulton që nevoja e qytetit, për njësi banimi të reja, është përafërsisht 8000 banesa të reja deri në vitin 2020.

Fig.18 Zhvillimi i numrit të familjeve

4.1.1 Stoku i tanishëm dhe i parashikuar i banesave.

Stoku i banesave në Shkoder perbehet prej këtyre grupe kryesore:

Blloqeve të apartamenteve (4-5kate) të ndertuara në kohën e socializmit (rreth vitit 1970) qe akomodojne rreth 60% të popullsise.

Shtepi tradicionale ku banojne rreth 15% e popullsise

Shtepi të ndertuara rishtas ku banon rreth 22% e popullsise

Pallate të reja shume kateshe (3 deri 8 kate) perrreth 3% të popullsise

Ne vitin 2009 ka akoma me shume se 2.500 banesa ku jetojne 2 ose me shume familje. Kjo perben rreth 6.3% të numrit të pergjithshem të familjeve të Shkodres. Numri i objekteve të vetë-deklaruara për legalizim është 6.753.

Qendra e Shkodres është e perbere kryesisht nga blloqe socialiste apartamentesh dhe ndertesash historike dhe ka nje dendesi me të vertete të larte të popullsise qe shkon nga 300 në 700 banore për hektare. Ka dhe nje deshire mese të justifikueshme të bashkise për të ruajtur


karakteristiken tradicionale të Shkodres me ndertesa jo shume të larta. Per me teper infrastruktura megjithese e rinovuar nuk lejon nje rritje të dendesisie se popullsise. Banesat e reja qe kerkohen dhe parashikohen të jene 8000,mund tendertohen vetem në pjese të qytetit qe nuk perbejne berthamen tradicionale të tij.

4.1.2 Vleresimi i nevojave sasiore

Analiza e sasise se banesave të nevojshme synon të identifikoje numrin e perafert të shtepive qe duhet të ndertohen si dhe të rrise stokun ekzistueste shtepive.

Për këtë qellim jane marre në konsiderate parametrat e meposhtem:

Norma dhe shkalla e formacionit të familjeve të reja.

Numrin e njesive qe kerkohen për të zbutur mbi popullimin.

Banesat qe mungojne

Zevendesimi i njesive ekzistuese të cilat do të amortizohen plotesisht gjate periudhes se planifikimit

Zevendesimin e njesive të demtuara rinovimi i të cilave nuk është ekonomikisht i leverdisshëm.

Si rezultat, mbi bazen e të dhenave të mbledhura në 2020,

Shkodra supozohet të arrijene 123000 banore (norma e rritjes vjetore 0,7%).

Norma për njesi familje/banese është në ditet e sotme prane 1,5 dhe do të ulet lehtesisht deri në 2020, dhe nuk do të ndikoje ndjeshem nevojen për shtepi gjate periudhes qe planifikohet.

Shkoder ka rreth1562 familje pa shtepi megjithese supozohet qe numri i vertete është rreth 3900 (sidoqofte për momentin nuk ka dokumenta për këtë shifër),

357 ndertesate reja qe do të amortizohen krejtesisht në periudhen e planifikuar,

43 ndertesa nen-standart qe kane nevoje të rinovohen

Është preventivuar me afersi duke pjestuar totalin e rritjes se popullsise se ardhshme me mesataren e madhesise se banesave.

Perkufizime të mbi-popullimit variojne konsiderueshem dhe ndikohen ndjeshem nga traditat kulturore. Ajo ç’ka konsiderohet e pranueshme në nje kontekst mund të jete e patolerueshme në nje tjeter. Çdo perkufizim mund të jete arbitrar dhe percaktimet zyrtare mund të gabojne me ato që drejtohen nga ana e larte. Percaktimi i nje njesie banese gjithashtu varion dukshem ,meqenese për familjet shume të varfra është e zakonshme të jetojne në nje dhome të vetme.

Konsiderohet sasia e nevojes nga njesite familjare për shtepi. Njesite e banesave qe nevojiten në periudhen e planifikimit jane subjekt i politikave të strehimit për kete çështje specifike.

Kjo varet shume nga kushtet endertimit,e cila influencohet nga lloji dhe cilesia e ndertimit, niveli i mirembajtjes dhe klima etj.


Duke perjashtuar kushtet e jashteme, siç jane permbytjet, termetet etj., mesatarja e jetegjatesise se nje strukture është rezultat i nje perllogaritje të perafert. Ne kete rast jane marre parasysh parametrate pershkruar në paragrafin e mesiperm.

Tabela 5: Totali i banesave qe nevojiten në vitin 2020

deri në 2012 2013-2016 2017-2020 Total

A. për shkak të rritjes së popullsisë 1006 995 984 2984

B. për shkak të familjeve të dyfishta 367 0 0 367

C. për shkak të mungesës 1562 0 0 1562

D. për shkak të zëvendësimit 97 130 130 357

E. për shkak të zëvendësimit të detyruar 43 0 0 43

TOTALI 1 3076 1125 1114 5314

Tabela 6: Madhësia e familjeve

a.1 popullata në vitin 2004 110181

a.2 popullata në vitin 2008 113350

norma vjetore e popullsisë 0,0072

b.1 familjet në vitin 2004 34991

b.2 familjet në vitin 2008 35291

c. njësi shtëpie të banueshme në vitin 2008 24084

madhësia e familjeve në vitin 2004 3,149

madhësia e familjeve në vitin 2008 3,212

norma e rritjes së familjeve

0,5%

norma për njësi familje/banese

1,465

mungesa e shtëpive

d. persona pa strehe në vitin

e. të pashtëpi në vitin 1562

A. NORMA DHE SHKALLA E FORMACIONIT të FAMILJEVE të REJA

Viti 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 popullata 113350 114165 114986 115813 116645 117484 118329

madhesia e familjeve 3,212 3,228 3,244 3,260 3,277 3,293 3,310

numri i familjeve 0 252 504 755 1006 1255 1504

numri i banesave që nevojiten

252 252 251 250 250 249

Viti 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 popullata 119180 120037 120900 121769 122645 123527 ….

madhesia e familjeve 3326 3343 3359 3376 3393 3410 ….

numri i familjeve 1753 2000 2247 2494 2739 2984 ….

numri i banesave që nevojiten 248 248 247 246 246 245 ….

Duke e permbledhur:

Pothuajse 3000 njesi të reja banimi nevojiten të ndertohen në Shkoder deri në vitin 2020 (ekuivalenti banoreve: 10500),

Me shume se 1500 njesi për Banesa Sociale (ekuivalenti banoreve: 5250),


Rreth 220 njesi për shkaqe të zhvillimit ekonomik (ekuivalenti banoreve: 770).

Kjo i korrespondon nje ekuivalenti të rritjes se popullsise me rreth 16520 dhe nje total të populates prej 129.500 në vitin 2020.

Supozohet qe kerkesa e turizmit për hotele, pensione e shtepi të dyta do të behet me konsistente dhe në vendbanime me dendesi të ulet qe jane planifikuar për gjate liqenit (Shiroka dhe Zogaj) dhe lumi i Kirit (deri në anen jugore të kodres). Ekuivalenti total i popullsise për kerkesen turistike në vitin 2020 është i barabarte me 7700. Është e keshillueshme qe të pakten nje e treta të perbehet nga hotele dhe dy të tretat të jene pensione.

Tabela 7: Numri i turisteve në Shkodër

Numri total i mberritjeve Shkoder 2008 187.500

Te huaj 65.625

Turiste vendas në rajon 121.875

TOTALI i turisteve 187.500 HOTEL

Te huajne në hotel (70%) 45.938

Vendas në hotel (30%) 36.563

Total 82.500 Prezence deri në 30 dite 30 5% 123.750

Prezence deri në 15 dite 15 60% 742.500



Prezence Total 1.018.875 SHTËPI PUSHIMI dhe B&B

Te huajne në shtepi + (B&B )30% 19.668

Vendas në shtepi + (B&B ) 70% 85.313

Total 105.000 Prezence deri në 30 dite 30 5% 157.500




Prezence Total 1.296.750

Ekuivalenti i popullsisë hotel 2.791

Ekuivalenti i popullsise në shpi + B&B 3.553

Ekuivalenti i popullsise totale 6.344 Norma e rritjes 2%

Rritja totale 1.389

Totali i ekuivalentit të popullsise (2020) 7.733

Ekuivalenti i preventivuar i popullsise në 2020 është thjesht nje parameter i supozuar për të percaktuar kufirin me të larte të aktiviteteve të ndertimit në sektorin rezidencial.



5. ANALIZASOCIO┽EKONOMIKEDHEVARFËRIAURBANE

5.1 Të përgjithshme

Para viteve ’90, industrite kryesore në Shkoder kane qene kryesisht prodhimi i cigareve, konservat ushqimore, prodhimet e embla, pijet e lehta dhe alokolike, makarona dhe vaj. Industrite tekstile kryesore kane qene prodhime të pambukut dhe mendafshit. Qyteti kishte gjithashtu edhe industri perperpunimi të drurit e të letrës. Industria mekanike perfshinte prodhimin e kabllove, pjeseve të ashensoreve, montimin e autobuzeve. Dy ndermarrje të rendesishme artizanale ishin ajo e qylymave dhe qendisjes.

Gjate kesaj periudhe Shkodra kishte 5 nga aktivitetet kryesore ekonomike shqiptare. Sidoqofte në vitin 1992, qeveria shqiptare ndermori nje sere reformash dhe aprovoi nje numër ligjesh qe mbulonin pronen private, aktivitetin privat, falimentimin, investimet e huaja, mbrojten e konsumatoreve, privatizimin e ndermarrjeve të vogla dhe të mesme, dhe shume aktivitete të tjera qe lidhen me tregun modern dhe sektorin e biznesit.

Perpunimi i ushqimit, perpunimi i drurit dhe industrite e artizanantit të cilat figuronin midis sektoreve me të medhenj të punesimit në ate kohe, tani jane konsoliduar si SME të medha, nderkohe qe prodhimi i cigareve është shkaterruar krejtesisht për shkak të mungeses se investimeve në permiresimin e teknollogjive dhe deshtimit ndaj konkurences me importin.

5.2 Zhvillimi i sektorëve të ndryshëm

Vetëm 3% e aktivitetit të biznesit në Shqipëri është e vendosur në Shkoder. Ai perbehet kryesisht nga mikro-ndermarrje, si dhe ndermarrje të vogla të mesme dhe të medha. Ato klasifikohen si me poshte:

Tabela 8: Klasifikimi i SME-ve

Klasifikimii ndermarrjeve Nr. i ndermarrjeve

Mikro-ndermarrje 5,912

Ndermarrje të vogla 152

Ndermarrje të mesme 156

Ndermarrje të medha 50

Keshtu mund të arrijme në konkluzionin qe në Shkoder dominojne ende ndermarrjet familjare. Me poshte kemi dhene nje krahasim në vite të numrit të SME-ve qe ndihmuan në reduktimin e papunesise:

Tabela 9: Evolucioni i SME-ve në vite

Vitet 2006 2007 2008 2009

Nr.i SME-ve 2,306 2,239 3,057 2,576


Ne 2008, numri i SME-ve arriti 3,057 si kompani të regjistruara, duke arritur shifren me të larte gjate kater viteve të fundit(2005-2009).

5.2.1 Industria e prodhimit të energjisë

Sektori më i rendesishem industrial në rajonin e Shkodrës është prodhimi i energjisë, i përbërë nga dy hidrocentrale:

Hidrocentrali i Vaut të Dejes me nje kapacitet vjetor prej 120 million kw, 50% e të cilave eksportohet në Malin e Zi, Itali dhe Greqi.

Hidrocentrali i Komanit menje kapacitet prej 1.400 million kw.

5.2.2 Industria e përpunimit të drurit

Industri tipike e rajonit është prodhimi i produkteve të drurit – nje tradite e vjeter në sektorin e mobiljeve. Ekzistojne 12 ndermarrje në kete sektor, por mungesa e investimeve në teknollogji si dhe evolucioni i profilit të produktit ka cuar në nje bllokim të sektorit.

5.2.3 Industria agro-ushqimore

Industria agro-ushqimore perfshin 74 furra SME, 2 fabrika prodhimi uje mineral, 6 fabrika për prodhimin e pijeve alkolike, 3 impjante të perpunimit të mishit, 2 fabrika të prodhimit të qumeshtit dhe nje fabrike për prodhimin e sallamit.

Pothuajse të gjitha keto impjante jane të vendosura në struktura të reja. Per Shkodren kjo paraqet nje inisiative të mire në kryerjen e ketyre investimeve për modernizimin e sektorit nga pikepamja e kushteve higjeno-sanitare qe nevojiten për perpunimin e ushqimeve.Keto fabrika perfaqesojne thelbin e nje grupi të ri të industrive agro ushqimore dhe SME-ve në gjendje të valorizojne produktet lokale (88% e tokes është pjellore) në kerkesen në rritje të tregut të Tiranes, Durresit si dhe vendeve fqinje si Mali i Zi dhe Kosova.

5.2.4 Industrite e lehta

Industrite e lehta kane gjithashtu nje tradite të gjate në Shkoder. Aktualisht jane 3 ndermarrje qe prodhojne bizhuteri argjendi, 13 për tekstile dhe 4 perprodhim kepucesh e prodhime lekure. Ne Shkoder nga 19,010 persona të punesuar, 10.347 i perkasin sektorit privat dhe 8.663 atij publik.

5.2.5 Industria e ndërtimit

Sektori i ndertimit ka pasur nje zhvillim të madh gjate viteve të fundit dhe perbehet nga 123 kompani, 15 prej të cilave jane të vogla. Numri i të punesuarve në kete sektor është 1,813.


Tabela 10: Leje ndërtimi në vite

Vitet

Leje ndertimi

Total Residenciale B. Ndertime të tjera

Total Hotele Komerciale Industriale Tetjera

Nr Sip.m2 Nr Sip.m2 Nr Sip.m2 Nr Sip.m2 Nr Sip.m2 Nr Sip.m2 Nr Sip.m2

2000 97 26.086 53 18.592 44 7.494 0 0 32 3.755 1 108 11 3.631

2001 69 24.758 37 18.568 32 6.190 0 0 20 5.596 0 0 12 594

2002 55 14.332 33 10.113 22 4.219 0 0 17 2.903 1 108 4 1.208

2003 92 51.884 63 38.860 29 13.024 0 0 19 2.391 2 4.390 8 6.243

2004 32 13.141 15 9.268 17 3.873 1 1.215 7 1.670 0 0 9 988

2005 72 53.476 48 46.691 24 6.785 0 0 14 2.804 2 1.675 8 2.306

2006 65 155.133 47 111.608 18 43.525 0 0 3 29.880 3 9.378 12 4.267

2007 20 29.127 7 17.624 13 11.503 0 0 11 770 1 8.485 1 2.248

2008 70 194.590 49 181.044 21 13.546 0 0 9 4.514 2 4.065 10 4.967

2009 59 74221 46 67143 13 7078 A 2375 6 1600 1 1768 5 1335

2010 86 391328 59 326510 27 64818 0 0 19 43773 1 1408 7 19637

2011 61 13810 32 8207 29 7603 0 0 29 2470 1 820 5 4313

2012 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Analiza mundshmerise është nje analize krahasuese midis kostos baze të tanishme për meter katror dhe shumes se blerjes se shtepise nga nje perqindje e caktuare popullsise lokale.

Me qellim qe Analiza e Mundshmerise se Banesave të jete e besueshme jane ndermarre tre hapa të ndryshme:

identifikimi i kostos mesatare për njesi banimi,

kryerja e nje analize sociale dhe ekonomike për grupime të ndryshme të popullsise,

korrespondimi i kostos për njesi banese me mundesine financiare të grupit të caktuar të popullsise

Kostoja Mesatare e Njesive të Banimit

Kostoja e nje njesie banimi varion sipas vendit ku është ndertuar dhe nivelit të rifiniturave. Materialet e perdorura për ndërtim gjithsesi nuk variojne ndjeshem: banesat me kostote ulet dhe ato të shtrenjtat perdorin të njejtin material baze, qe është beton-armeja. Ndersa cilesia e ndertimit ndryshon dukshem duke qene se shumica dermuese e banesave në zonat informale jane ndertuar nga vetë banorët duke reduktuar keshtu cilesine e ndertimit. Nje njësi banimi (apartament) e re kushton mesatarisht 520 € /m2.

Analiza Social–Ekonomike

te ardhurat mesatare mujore e familjes,

perqindjae ketyre grupeve të të ardhurave në tegjithegrupin e percaktuar të shoqerise,

shpenzimetmesataremujore të familjes,

shpenzimetbaze mujore të familjes


Kostoja Mesatare e Njesive të Banimit

Tabela 11: Kategorite sociale dhe të dhënat e mbledhura

Të ardhurat mesatare mujore %

Shpenzimet mesatare mujore

për familje

Shpenzimet bazë familjare

% për secilën kategori sociale

Grupet e të ardhurave nga

në

nga

në

nga

në Kategoritë Sociale

1 Te pasur 5.1%

2 Ne gjendje të mirë 8.3%

3 Klase e mesme 27.8%

4 Te varfër 28.4%

5 Shume të varfer 30.3%

Rezultati i pare nga kjo tabele është qe klasa e varfer dhe shume e varfer e Shkodres perben me shume se 58% e gjithe popullsise urbane, nderkohe qe klasa e mesme perben rreth 35%. Secila nga 5 kategorite ka raportuar të ardhurat mujore dhe mesataren e shpenzimeve baze mujore.

nga ne tipike 1% nga ne tipike 2% nga ne tipike 3%

1 Te pasur 230809 660468 445639 5,1 166000 307075 236938 51% 95000 153750 124375 28% 3855162 72%

2 Ne gjendje te mire 310080 230809 270444,5 8,3 79500 146000 112750 45% 55200 84400 69800 28% 2407734 72%

3 Klase e mesme 41000 211080 126040 27,8 31000 795000 55250 63% 22400 53800 38100 43% 1055280 57%

4 Te varfer 13000 41000 27000 28,4 11300 31000 21150 76% 10200 23000 16600 60% 124800 40%

5 Shume te varfer 5000 15000 10000 30,3 4000 11300 7650 79% 3600 10200 6900 73% 37200 17%

Te ardhurat mujore Shpenzimet mesatare mujore Shpenzimet mujore bazeKapitali vjetor ne dispozicion per

shpenzime baneseGrupet e te ardhurave

Total %

Sipas analizave socio-ekonomike për secilen kategori sociale qe është referuar më sipër, bashkia ka perballe opsionet e mëposhteme të banimit:

1. Cilesia e banesave (kostoja për njesi banese);

2. Sasia e banesave (siperfaqja e banesave në m2), dhe opsionet e huase;

3. Normate interesit;

4. Numri i viteve për pagesen mbrapsht të huase.

Duke punuar mbi këto katër opsione mund të arrihet perputhja midis kapacitetit të familjeve permbajtjen e kredise dhe llojit të baneses.

Gjetje të Perbashketa

Te gjitha kategorite sociale kane nje kapital vjetor për shpenzime banese. Edhe kategorite shume të varfera dhe me të dobta kane nje “teprice” qe varion nga 7 to11% të të ardhurave mesatare mujore. Kjo është e vertete dhe e konfirmuar nga literatura.

Qyteti ka nje mesatare prej rreth 40% të popullsise qe nuk mund ta perballojne tregun e tanishem të banesave.


Gjetje specifike

Ne Shkoder 41% e rezidenteve lokale kane akses në tregun imobiliar. të pasurit dhe familjet në gjendje të mire mund të blejne nje apartament të standartit të mire deri në 240m2. Veçanerisht ata në gjendje të mire mund ti referohen bankes për kredi (10% norme interesi dhe10vjet kohe për ta paguar kredine).

Klasa e mesme e Shkodres (rreth 27,8% e popullsise rezidente lokale) mund të bleje nje shtepi deri 100m2 me standart baze porduke pasur mundesi kredie me kushte të mesiperme.

Te varfer dhe shume të varfer (rreth 58% e familjeve shkodrane) jane definitivisht të perjashtuar nga tregu imobiliar nese nuk aplikohen politikat e banesave sociale apo kredive bankare. Per momentin nje familje e varfer (sipas vezhgimit ato llogariten rreth 28,4%) mund të perballoje nje shtepi të cilesise se dobet prej 35m2 me kusht qe të marrin kredi me interes 8% dhe ta paguajne ate per15 vjet.

Banesat Sociale

Mungesa e banesave të arritshme financiarisht mund të ule sasine e punes me kosto të ulet, dhe të rrise kerkesen për sisteme transporti (meqenese punetoret do të udhetojne në distance të largeta qe krijohen midis vendit të punes dhe vendndodhjes se banesave qe ata mund të perballojne).

Duhet të percaktohen instrumenta të politikave në nivel kombetar, rajonal dhe lokal, duke pasur parasysh mekanizmat e tregut sekondar, duke perfshire zonimin e tokes të cilat jane tre instrumentat dominante si dhe politikat e taksave dhe fiskale qe rezultojne në reduktimin e kostove të kredive dhe huase. Keto strategji duhet të bashkohen me opsionet e tjera të ndryshme qe renditen me poshte (nga B në E) për të arritur synimin e percaktuar qarte (A).

Tabela 12: Banesa sociale

A. GRUPI I CAKTUAR I POP.B. STATUTI I FINANCIMIT DHE

ASETEVEC. NDERTIMI I BANESAVE

D. METODOLOGJIA E IMPLEMENTIMIT

E. MIRMBAJTJA

1. Kategorite vulnerabel* a. Pa te ardhura, pa ndihme te

jashtme (me hendikap ose te

moshuar)

b. Pak te ardhura (direkte apo

indirekte - familje qe kryeson nga

grate)

c. Te ardhura te pakta (1-3 pjestare

te familjes)

d. Te ardhura te pakta (4 pjestare

te familjes)

1. Financimi I baneses dhe menaxhimit** a. Grante

b. Kursime dhe hua***

c. Kredi

d . Kredi me hipoteke te shtepise qe

blihet

2. Statuti I aseteve a. Asetet e bashkise

b. 99 vjet qera, eventualisht te

rinovueshme ose te konvertueshme ne

c ose ne d

c . te dhena me qera me te drejte

ruajtjeje

d. Asete private

1. Tipi i nderteses a. Shtepi te ndara

b. Shtepi ne rresht

c. Ndertesa shumekateshe

2. Lloji I Ndertimit a. Ndertese e paperfunduar

b. Ndertese e re dhe me sherbime

c. Sitet dhe sherbimet

3. Teknologjia dhe materialet a. Tradicionale

b. Konvencionale

c. Me kosto te ulet

1. Implementimi I ndertimit a. kontrate me celes ne dore

b. me forcat e veta

c. pjeserisht me forcat e veta

d. asistence per vete ndertuesit

e. Brigadat komunale (kryesisht

ne fshatra)

g. OJQ

f. CBO

1. Mirmbajtja e nderteses a. Vete

b. Bashkia

2. Asistenca mjeksore a. Departamenti i mirqenies

sociale

b. OJQ

c. Spitali ose QSH

3. Asistence sociale a. Departamenti i mirqenies

sociale

b. OJQ

c. Spitali ose QSH

* Te kater kategorite e grupeve te dobeta jane percaktuar ne baze te nje vlere specifike qe I perket parametravete vulnerabilitetit.

** Menaxhimi i financimit te banimit bazohet ne nje fond me baza rimbushje te kosto. Ky lloj menaxhimi perbehet nga nje fond besimi (ne nivel bashkiak)dhe nje fond kolateral reciprok (ne nivel fshati)per te

kontrolluar inflacionin dhe rritjen e importit te materialeve te ndertimitdhe per te rregulluar rrogat e punetorevekundrejt inflacioni.

*** Skema e kursimeve dhe e huase bazohetne kursimet mujore te rregullta dhe te vazhdueshme per nje sasi te caktuar vitesh me perfundimin e te cilave aplikanti,kualifikohet per nje shume hua qe eshte

zakonisht sa katerfishi i shumes se kursyer


Tematika e Banesave Sociale

Gjithashtu aplikueshmeria instrumentave të politikave të tanishme si lehtesimi i ndalimeve kunder njesive ndihmese të banesave, dhe reduktimi i sasise se parkingeve (qe duhet të ndertohen për strukturen e re) do të kontrollohen brenda fazes se planit rregullator.

Brenda ketyre Planeve Strukturore, jane investiguar opsionet specifike të zhvillimit urban persa i perket zonave ilegale / informale. Keto opsione të paraqitura perfshijne sugjerime (ne nivel teknollogjik dhe morfollogjik) për të ulur ndjeshem koston e ndertimit dhe për të bere me të mundshme banesen për kategorine e dobet të popullsise.

Kerksa për Propozim të teknollogjise se zhvillimit urban mund të jene gjithashtu të aplikueshme në zonat urbane, toka e të cilave është në pronesite bashkive. Kjo është nje nga menyrat apo instrumentat për krijimin e nje partnershipi publik-privat që i jep mundesinë autoriteteve të përmbushin nevojat e familjeve të varfra pa kosto direkte.

Sugjerohet qe të menjanohet perqendrimi i Banesave Sociale brenda zonave të vecanta. Per kete qellim, nje perqindje e njesive dhe nen-njesive urbane duhet të caktohen gjithmone për banesa sociale (per shembull 3% e zonës totale qe do të zhvillohet). Kjo shume duhet të konvertohet në kesh ose të jepet në natyre (p.sh. nje pjese toke qe është prone e kontraktorit ndertues) në varesi të negociatave midis paleve të interesuara (si investitoret, ndertuesit apo kompanite aksionere) dhe administrate bashkiake.

Mbi bazen e negociatave, Banesat Sociale me qera mund rezultojne nga perfshirja e bankave, kompanite e sigurimeve, fondet e pensionit (lokale dhe nderkombetare) dhe investimet private. Lejet e ndertimit mund të jepen vetem me kusht qe nje perqindje e siperfaqes se ndertuar të jepet me qera për Banesa Sociale për nje periudhe të kufizuar kohe (per shembull 10 deri 20 vjet). Kjo zakonisht konsiderohet nje strategji fituese për deri sa të interesuarit e perfshire do të permbushin objektivin e tyre: investitoret (meqenese ata e kryejne lehtesisht investimin e tyre megjithese kthimi i kapitalit është perkohesisht i vonuar), bashkia realizon programin e saj për banesat sociale dhe njerezit qe kane nevoje, marrin banesate tyre (sidomos çiftet e reja).

Devijimi nga normat rregullatore mund të merret gjithashtu në konsiderate për qellime të banesave sociale (vetem në zonat e perzgjedhura) duke dhene leje ndertimi për volume shtese me kusht qe gjysma e tyre të jepet për Banese Sociale.


5.3 Mjedisi i biznesit dhe punesimi.

5.3.1 Të dhëna për tregun e punës në Shkodër

Në Qarkun e Shkodres të përbërë nga rrethet e Shkodres, Malesise se Madhe dhe Pukes. 37.5% e popullsise jeton në zonat urbane ndersa 62.5 % në zonat rurale .Gjate vitit 2005 sektori i tregut të punes ka kaluar permes disa ndryshimeve strukturore krahasuar me2004. Ndryshimet me të rendesishme kane ndodhur në numrin e fuqise punetore në strukturen dhe numrin e të punesuarve si dhe në shifrat e papunesise.

Fuqia punetore, në fund të 2005 në Qarkun e Shkodres, ishte 88.068 persona. Gjate 2005, ka pasur nje ulje të lehte të numrit të fuqise punetore. Treguesi i punesimit është ulur nga viti në vit. Kjo ulje tregon qe nje pjese e rendesishme e fuqise punetore do të vazhdoje të emigroje dhe/ose të “zhduket” në sektorin informal.

Treguesit kryesore të tregut të punes, megjithe permiresimet në masat statistikore qe kane ndodhur gjate vitit 2005, duhet të pranohen me rezerva për shkak të disinformacionit si pasoje e migrimit brenda vendit. Ky migrim vazhdon të sjelle ndryshime në raportin e popullsise rurale me ate urbane për arsye të migrimit të fuqise punetore jashte shtetit si dhe të ekzistences se tregut informal të punes relativisht të perhapur. (Banka e Shqipërise, 2005)

5.3.2 Sektori i Aktiviteteve Primare

Aktivitete bujqesore kryhen kryesisht me pjesen veriore, jugore dhe perendimore të qytetit. Pjesa derrmuese e fushave bujqesore kane nje shtepi të nderutar mbi to. Dendesia e ndertimit nuk e kalon 0,09 m3/m2. Kjo norme do të kihet parasysh dhe do të rekomandohet për ato toka qe klasifikohen me Aktivitet Primare “Bujqesi / fermer”.

Peshkimi është i kufizuar pergjate zonës se Shirokes dhe Zogajt. Shume gurore brenda zonave urbane nuk jane me aktive dhe perbejne rrezikshmeri për mjedisn rrethues. Rehabilitimi i tyre do të kthehet në aktivitete për turistet, po ashtu, inkurajohet dhe perdorimi i tyre për qellime residenciale, në ato gurore me kusht qe rehabilitimi të behet në fillim.

5.3.3 Sektori i Aktiviteteve Sekondare

Momentalisht në qytet jane të shperndara bizneset familjare dhe ato të mesme e të vogla. Ato duhe të vendosen në zonën industriale, (Parku Industrial) në pjesën verilindore të Shkodres ku është planifikuar gjithashtu edhe nje platforme logjistike intermodale.

Levizja e SME ekzistuese për në Parkun Industrial do të krijoje nje zonë të lire të rendesishme urbane qe mund të perdoret për facilitete publike se pari dhe mbasi të jene permbushur facilitetet urbane dhe publike për ato rezidenciale.

Parku i ri Industrial i percaktuar rishtas (80 hektare) duhet qe nga njera ane të lidhet me universitetin (sugjerohet qe nje pjese e universitetit të vendoset brenda parkut industrial duke okupuar token e bashkise) dhe nga ana tjeter me nje platforme intermodale logjistike (prane stacionit hekurudhor). Nje Plan i detajuar vendor – PDV i zonës duhet të pergatitet dhe të ripergatiten zonat kufizuese.


Kater zona të vogla urbane, pervec atyre ekzistuese jane zhvendosur në tokat e perdorura residenciale dhe mikro-ndermarrje, me kushtin qe aktivitetet prdhuese të pershtaten me qellimet residenciale.

5.3.4 Sektori i Aktiviteteve Terciare

Aktivitetet komerciale, profesionale, dhe financiare jane menduar të vendosen brenda siperfaqeve me dendesi popullsie me të madhe dhe në katet e para të ndertesave. Nuk do të jepen kufizime në perdorimin e tokes në kete rast. Vetem për qendrat komerciale do të rekomandohet nje vend specifik.

Vemendje e vecante i është dhene zhvillimit turistik të qytetit. Është propozuar nje port turistik aty ku ka qene fillimisht dhe zonat e faciliteteve turistike të zhvillohen pergjate liqenit dhe lumit Kir. Facilitetet e turizmit (hotele, B&B etj.) jane planifikuar në tre vende prane portit të ri turistik:

1. Pergjate bregut të Shirokes dhe Zogajt,

2. Ne veri të portit sebashku me facilitetet portuale dhe sociale,

3. Ne pjesen jugore të zonës kodrinore

Ne fakt zonat perreth liqenit mund të ndermarrin aktivitete turistike me kusht qe të mos demtojne vlerat natyrore dhe kulturore të zonës dhe identitetin e saj, nen mbikqyrjen e plote të Autoriteteve Institucionale për ruajtjen e natyres dhe të mjedisit nga njeriu.

Liqeni i Shkodres si nje eko-sistem unik dhe tiparet e vecanta të kultures rajonale dhe lokale duhet të formojne nje zhvillim të qendrueshem të turizmit sebashku me ruajtjen dhe zhvillimin e fshatrave lokale. Vendbanimet në Zogaj dhe Shirokë përveç disa rasteve të rralla jane një shembull i përmiresimit të bashke-ekzistences se habitateve natyrore me perdorimin e tyre tradicional.

Me kete vision, funksionet e lejuara në këtë mund të jenë:

aktivitete rikrijuese (argetuese)

portet e vogla turistike

plazhet private dhe publike

vendet për peshkim sportiv

panaire (facilitetet për tregetine me pakice)


5.4 Punësimi në qytetin e Shkodrës

Rajoni i Shkodres është një nga rajonet e Shqipërisë me nivelin më të lartë të papunesisë, rreth 24%, ndersa niveli i papunesise për rrethin e Shkodres është rreth 21%, dhe ka nje numer të madh të familjeve qe marrin ndihme ekonomike. Janë edhe shumë persona që punojne në tregun informal të punës (të padeklaruar). Njekohesisht në rajon, ka një numër të lartë sipërmarresish (të vetëpunësuar) që kryejne veprimtarite e tyre pa u regjistruar si të tille. Ne të dhenat qe sigurohen për punesimin, nuk jane të perfshire numri ‘real’ i sipermarresve. Kjo ngjet për shkak të praktikes se perhapur për të punuar në tregun informal. Edhe në shifrat e punekerkuesve të papune, të regjistruar tek Zyra e punesimit, jane shume të punesuar qe punojne në tregun informal dhe qe trajtohen me ndihme ekonomike ose pagese papunesie. Numri i të papuneve, në Rajonin tone, sidomos në zonën urbane, është i madh.

Niveli i larte i informalitetit, emigracioni, personat në moshe pune, qe jetojne në zonat rurale, (qe nuk jane të regjistruar tek Zyra e punesimit), si dhe nje numer i konsiderueshem i të papuneve qe nuk jane regjistruar, perbejne disa nga faktoret qe veshtiresojne vleresimin real të papunesise në rajon. Ne pergjithesi, shifrat e papunesise qe Zyra e Punes disponon, jane pergjithesisht të qendrave urbane. Kjo situate veshtireson vleresimin real të nivelit të papunesise dhe nuk pasqyron tensionin real të tregut të punes.

Më poshtë janë paraqitur të dhënat për punësimin dhe papunësinë në qytetin e Shkodrës, të cilat janë referuar një botimi zyrtar të zyrës rajonale të punësimit- Shkodër.

Tabela 13: Punësimi në Shkodër në periudhën 1999-2012

VITET PUNESIMI

(shtet dhe privat) Shtet Privat

1999 15280 11478 3802

2000 16568 11288 5280

2001 15841 10703 5138

2002 15564 10067 5497

2003 14801 9190 5611

2004 15220 8691 6529

2005 15721 8619 7102

2006 17700 8598 9102

2007 18034 8590 9444

2008 19010 8663 10347

2009 19075 8810 10265

2010 20007 7773 12234

2011 20840 8135 12705

2012 20282 7810 12472


Fig.19 Grafiku i punësimit në vite në qytetin e Shkodrës

Nga të dhënat e zyrës së punës, konstatohet se punësimi është rritur në sektorin privat pas vitit 2006, ndërsa punësimi në shtet ka pësuar rënie të vazhdueshme si rezultat edhe i reformave të bëra në administratën shtetërore.

Fig.20 Grafiku i punësimit (në shtet dhe në sektorin privat) në Qytetin e Shkodrës

Përkatësisht nga i njëjti burim, më poshtë janë paraqitur të dhënat për papunësinë në qytetin e Shkodrës.


Tabela 14: Papunësia në vitë

VITET PAPUNESIA

Punekerkues qe perfitojne

pagese papunesie

Punekerkues qe perfitojne

ndihme ekonomike

Punekerkues qe nuk mbështëten me të ardhura

1999 22222 19740

2000 21399 440 17789 3170 2001 18922 400 17048 1474 2002 18263 423 16216 1624 2003 17790 515 15890 1385 2004 17097 482 15343 1272 2005 16617 643 14594 1380 2006 15684 512 13652 1520 2007 15085 559 12587 1939 2008 14671 688 11803 2180 2009 14078 919 10866 2293 2010 14166 840 9786 3540 2011 13940 739 9239 3962 2012 12380 699 8079 3602

Fig.21 Grafiku i papunësisë në vite në qytetin e Shkodrës


5.5 Burimet financiare bashkiake.

Siç mund të shihet nga tabela e Karakteristikave Financiare, 33% e të ardhurave periodike të bashkise se Shkodres vijne nga taksat lokale. Kjo vlere kaq e ulet tregon qe mekanizmi i vertete i decentralizimit lokal dhe fuqia e vendim-marrjes lokale nuk është arritur sepse 63% e të ardhurave totale të bashkise vijne akoma nga subvencionet e shtetit. Kjo jo vetem sepse është nje nivel i ulet i mbledhjes se taksave ana e bashkise por gjithashtu edhe niveli i tanishem i taksave është shume me i ulet se niveli aktual i vleresimit të ndertesave dhe pronave si dhe nje mungese e një sistemi modern taksimi.

Konsulenti do të punoje në kete ceshtje të rendesishme dhe do ti propozoje bashkise disa menyra positive dhe proactive për të permiresuar financat e bashkise.

Gjate 2006-2009 shpenzimet totale jane rritur duke perfshire dhe shpenzimet e operimit. Bashkia e Shkodres ka nje benchmarking të fuqishem në shpenzimin e burimeve të veta financiare por nje 79% të shpenzimeve total/te ardhurat totale krahasuar me nje 95% të benchmark të ben të mendosh qe bashkia mund të shpenzoje ende edhe 16% të tjera në investime publike. Qe nga viti 2008, bashkia mund ti marre borxh bankes ose të shese bondet e bashkise për të rritur kapacitetin e vet investues.

Taksa e biznesit të vogel perben 20% të të ardhurave të pergjithshme, taksa e ndertimit 39% dhe tarifa e pastrimit 10%. Keto tre taksa perbejne burimet kryesore të të ardhurave të bashkise.

Tabela 15: Karakteristikat financiare – Bashkia Shkodër në (.000 lek)

Viti 2007 2008 2009 2010 2011

Te ardhurat 276,403 434,502 418,600 420,600 466,790

Taksa e Prones 19.864 25.526 26.353 30.000 31.900

Taksa e Biznesit të vogel 68.768 85.783 83.378 89.000 111.547

Taksa e ndertimeve të reja 57.926 168.713 86.693 90.000 93.000

Transferimi i pronesise 16.138 2863 3.770 4.000 3.570

Te ardhurat nga taksat lokale 194,445 314,188 267,270 257,000 243,760

Te ardhurat nga tarifat lokale 63.424 82.899 131.330 129.150 134.640

Te ardhura të tjera - Jo taksa 17.334 36.936 20.000 20.950 21.500

Sidoqofte për shkak të renjes në sektorin e ndertimit, ekziston shqetesimi për rritjen e të ardhurave në vitet e ardhshme. Kjo do të thote qe duhet gjenden mundesi të tjera për nje reforme në metodat mbledhjes se taksave dhe tarifave si dhe rishikimi i tyre në lidhje me situaten e tanishme të tregut të pronave të paluejteshme si dhe të zbulohen rruge të reja sic u tha me siper.

Si detyre e pare prioritare, është nevoja urgjente e vendosjes se nje sistemi informacioni qe lidh zyren e hipotekes, ndermarrjet e sherbimeve publike, zyren e regjistrimit të automjeteve si dhe zyren qendrore financiare. Kjo është menyra për të permiresuar e rritur shumen e të ardhurave pa rritur taksat për njerezit qe aktualisht i paguajne ato sic duhet. Me fjale të tjera duhet të gjendet nje politike qe të rrise bazen e taksa paguesve, duke menjanuar keshtu sa me shume të jete e mundur rritjen e taksave.


Te ardhurat në në vitet në vijim duhet të bazohen në nje mbulim total të kostos për sherbimet e bashkise siç jane: uji i pijshem, kanalizimet, mbledhja dhe trajtimi i mbeturinave. Ato duhet të paguhen mbi bazat e perdorimit real dhe mbi parimet e “paguesve të ndotjes”. Gjithashtu duhet të futen metoda proaktive taksimi si p.sh. taksa me të ulta për leje ndertimi për ndertuesit qe perdorin teknologji të reja për kursimin e energjise dhe për perdorimin perfundimtar (rezidenciale, tregetare, industriale, etj.).

Me fjale të tjera, realizimi i Vizionit të Qytetit të Shkodres ka nevoje për nje baze të shendoshe finaciare të bashkise, të drejte dhe të orientuar ndaj sherbimeve qe i garanton qytetareve të vet sherbime me të mira publike.

5.5.1 Qeverisja dhe profili institucional

Qeverisja e mire dhe struktura institucionale jane dy elementet kyç në veprimin me efiçence të menaxhimit bashkiak. Sot qeverisja Urbane, është nje fjale çeles për menaxhimin urban. Çfare është nje qeverisje e mire? Ajo është nje kombinim i objektivave, rregullave, politikave dhe administrimit, perfshire kuadrin për pjesemarrje aktive të qytetareve në vendimin e zhvillimit të hapesires lokale, bazuar në nje transparence të plote ndermjet qeverisjes dhe popullsise në vendosjen e strategjise se zhvillimit të qytetit të tyre. Ne kuptimin e percaktimit të mesiperm, administrimi i zhvillimit urban të Shqipërise, për nje kohe të gjate ishte menaxhuar në menyre plotesisht të centralizuar. Qe nga ndryshimi i regjimit politik, jane kryer nje numer i rendesishem reformash në drejtimin e strategjive të zhvillimt urban në Shqipëri.



6. Infrastrukturabashkiake–gjendjaekzistuese

6.1 Të përgjithshme

Infrastruktura bashkiake në Shkoder perfshin sherbimet e meposhteme:

rrjeti i kanalizimeve të furnizimit me uje

rrjeti i kanalizimeve të ujrave të zeza

rrjeti i kanalizimeve të drenazhimit të ujrave të bardha

rrjeti i furnizmit me energji elektrike

rrejti i sherbimit telefonik

Sherbime të tjera sic jane ngrohja, sherbimi TV kavo, rrejti i furnizmit me gaz nuk ekzistojne në Shqipëri dhe as në qytetin e Shkodrës, prandaj nuk jane futur në listen e mesiperme. Duhet të themi qe asnje nga sherbimet e mesiperme nuk sigurohet direkt nga bashkia, por nga kompanite qe kryejne sherbimet ndaj të cilave bashkia ka influencen e vet në shkalle të ndryshme.

Duhet të kihet parasysh gjithashtu edhe fakti qe departamntet e sherbimeve publike në bashki jane të kufizuara me departamentin e sherbimeve (ose punet publike) qe perfshijne sektoret e trafikut dhe transportit, pastrim gjelbrim dhe ndriçim, dekor i qytetit.

Uji i pijshem, kanalizimet e ujrave të zeza dhe të bardha: janë sherbime nën pergjegjesinë e ndermarrjes se ujesjelles kanalizimeve. Pronesia e kesaj ndermarrje (qe është e ndertuar si sh.a) i është transferuar bashkise. Kontrolli mbi kompanine ushtrohet nga bordi mbikqyres i perbere nga perfaqesues tëe bashkise Shkodres. Nga ana financiare dhe ajo e zhvillimit kompania është e pavarur. Kompania është shume e stresuar financiarisht për shkak të mospageses se faturave të konsumit sa qe nuk është në gjendje të beje investime dhe investimet e medha për rinovim apo zgjerim behen vetem me fondet e qeverise ose të donatoreve të huaj.

Shperndarja e energjise elektrike: ka qene pergjegjesi e ndermarrjes kombetare elektrike KESH qe ishte ngarkuar me prodhimin dhe shperndarjen e energjise elektrike. Sidoqofte në 2008 pjesa e shperndarjes u shnderrua në nje entitet të vecante dhe ju dorezua nje koncesionari të quajtur OSSH. Nuk ka ndonje informacion për menyren se si të drejtat dhe nevojat e bashkive perfaqesohen në kontraten e koncesionit.

Sherbimet telefonike: kane qene prone e Telekomit Shqiptar i cili gjithashtu është privatizuar tashme. Vitet e fundit jane dhene licensa të reja për opertore të rinj telefonik. Por aktiviteti I tyre është i kufizuar brenda kryeqytetit ose në disa bashki të vogla. Ne Shkoder nuk ka ndonje koncesionar aktiv për rrjetin tokesor telefonik.


6.2 Sektori i furniz imit me ujë

Sistemi i funizimit me uje të Shkodres është ndertuar për nje popullsi prej rreth 80,000 banoresh. Në ate kohe perqindja e lidhjeve me sherbimet e furnizimit me uje ishte 100 %, dhe kohezgjatja e furnizmimit ishte mesatarisht 12ore/ditë. Qe nga viti 1993 e në vazhdim jane investuar rreth 8 milion euro në infrastrukturen e furnizimit me uje, financim ky kryesisht i Qeverisë Austriake. Keto investime kane sjelle efektet pozitive ndër të cilat mund të përmendim:

Rritje e kapacitetit të prodhimit nga 600 litër/s në 1100 litër/s,

Riparime emergjente dhe zgjerime të rrjetit.

Keto projekte kane parashikuar edhe rritjen e popullsise. Prodhimi është i mjaftueshem për të mbuluar nevojat deri në vitin 2020. Kohezgjtja aktuale e furnizimit është 21 orë/ditë, dhe mendohet të rritet në 24 ore/ditë me ane të masave shtese si: instalimi i matesave të ujit që do rrisë ndjeshëm mbledhjen e tarifave reale për këtë shërbim pasi konstatohen shume lidhje informale dhe humbje në rrjet dhe riparimi i linjave kryesore, financuar SECO dhe KFW.

6.3 Largimi i ujrave të zeza

Sistemi i ujrave të zeza (sistem i veçante) i qyetetit të Shkodres ka qene ndertuar për nje popullsi prej 80,000 banoresh. Ne ate kohe perqindja e lidhjes me sherbimet e largimit të ujrave të zeza ishte 100 %. Gjate viteve 1993 në 2007 shume pak investime jane bere në sistemin e ujrave të zeza dhe si rrjedhim, sot për sot, vetem 80 % e popullsise është e lidhur me sistemin e tubacioneve. Menyra kryesore për largimin e ujrave të zeza vecanerisht në zonat informale jane gropat septike kaperderdhja e të cilave shkon në kanalet me kapacitet të pamjaftueshem drenazhi. Akoma sot e gjithe derdhja e ujrave të zeza shkon në Liqenin e Shkodres. Disa projekte jane hartuar për të zgjidhur kete problem.

Nje masterplan i pergjithshem drenazhimi është pergtitur në 2006

Rikonstruksioni dhe zgjerimi i rrjetit nentokesor të kanlizmeve. Faza e pare është në proces.

Aktualisht po punohet në devijimin e tubacioneve të ujrave të zeza, për në sistemin e përpunimit dhe pastrimit të tyre.

6.4 Largimi i ujrave të shiut

Sistemi i drenazhimit të ujrave siperfaqesore të Shkodres është ndertuar për njezonë urbane qe ishte rreth 40% më e vogel se sot. Ky nuk është i mjaftueshem dhe pjesa me e madhe e qytetit Shkodres është subjekt i permbytjeve gjate shirave me intensitet të larte. Kerkesat e EU qe sistemi i drenazhit të jete në gjendje të largoje ujrat e shirave të nje periudhe 3 vjecare nuk është respektuar.

Kanalet bujqesore dhe të drenazhit vecanerisht në zonat informale perdoren shpesh për largimin e ujrave të zeza dhe nuk mirembahen rregullisht. Per rrjedhim ato bllokohen nga plehrat, mbeturinart e ndertimeve dhe nganjehere nderpriten nga ndertimet ilegale. Ky sistem


drenazhi nuk funksionon fare. Master plani i pergjithshem i drenazhimit kapercaktuar permiresimet dhe zgjerimet e nevojshme për të arritur kerkesat dhe standardet europiane qe sistemi i drenazhit të jete në gjendje të largoje ujrat e shirave të nje periudhe 3 vjecare.

Kaperderdhjet nga sistemi i drenazhit shkojne direkt në liqenin e Shkodres dhe ndikojne shume në degradimin e ujrave të ketij liqeni.

6.5 Furnizimi me energji

Sistemi i furnizimit me energji është rinovuar prej vitesh në pjesen qendrore të qytetit. Rrjeti i tensionit të mesem është permiresuar në 20 KV. Kabllot jane shtrire kryesisht nentoke dh aktualisht ka kapacitet të mjaftueshem transformimi. Numri prej 33085 klientesh qe perfshin edhe komunat perreth tegon qe ekziston nje perqindje lidhjesh prej 100% . Ne zonat informale është i nevojshem nje rinovim i sistemit aktual të improvizuar. Kapaciteti i nenstacionit (qe është rikonstruktuar dhe permiresuar se fundmi) është 178MW, i mjaftueshem edhe për zgjerimin e qytetit në të ardhmen meqe disa komuna jane shkeputur nga ky dhe jane lidhur me nje nenstacion tjeter. Megjithate për t’u kujdesur për ndryshimet e propozuara të struktures se qytetit rekomandohet nje rritje e kapacitetit me 25 MW. Numri i transformatoreve në qytet është i mjaftueshem. Problemi kryesor aktualisht është ndrepreja e energjise e shkaktuar nga frunizimi i pamjaftueshem me shumice.

6.6 Telekomunikimi

Qyteti i Shkodrës ka 12094 abonente telefonie qe perben vetem 28 % të familjeve të lidhura me sistemin e telefonise fikse. Nuk ka kapacitete të lira të kabinave nderkohe qe rrjeti mund të perballonte edhe 4000 abonente të tjere. Veçanerisht në zonat informale mungon rrjeti i telefonise. Gjithashtu rreth 80 % e rrjetit është akoma me linja ajrore. Rrjeti interurban me fibra optike prej vetem 2 km është i pamjaftueshem. Telefonia celulare nga kompani të ndryshme është e shperndare në të gjithe qytetin.

6.7 Infrastruktura rrugore

6.7.1 Një vështrim mbi gjëndjen e mobilitetit urban të qytetit të Shkodrës

Shkodra është qyteti kryesor në Shqipërine e veriut, me nje përqendrim të konsiderueshem të popullsise dhe faciliteteve e sherbimit. Ai ndan me Malin e Zi, liqenin e Shkodres me brigjet e tij mocalishte qe krijojne nje nga vendet me të medha dhe të rendesishme të migrimit të zogjve në Europe. Per sa me siper dhe për shume skenare të bukurive natyrore të rajonit të Shkodres, qyteti terheq nje numer të konsiderueshem të eko-turisteve në hotelet dhe restorantet e reja dhe të tradites, gjatë gjithë vitit.

Nga ana e infrastruktures, Shkodra gjendet në kryqezimet e rrugeve nacionale ndermjet Shqipërise, Malit të zi dhe Kosoves dhe kjo e ben ate nje portë veriore të Shqipërise. Shkodra është nje qytet i mire strukturuar me nje densitet të mesem të zhvillimit urban i sherbyer nga nje rrjet i planifikuar rrugesh dhe shetitoresh, me hapsira të gjelberuara, me rruge dhe ndërtesa me nje arkitekture tradicionale. Volumi trafikut është i moderuar, me perjashtim të disa shetitoreve, veçanerisht në oret e pikut. Sistemi i Transportit Publik është mjaft i kufizuar


persa i perket frekuences të sherbimit dhe shtrirjes të territorit të sherbimit. Pjesa kryesore e udhetimeve në qytet behet me autoveturat private. Pjesa qendrore e qytetit vuan nga mungesa e vend-parkimeve dhe nga aksidentet e shpeshta në kryqëzimet e rrugëve.

Pervec mangesive të mesiperme qyteti nuk vuan nga probleme serioze të mobilitetit. Bashkia ka ndermarre në vitet e fundit veprimtari për mirëmbajtjen dhe zhvillimin e infrastruktures në shume rruge, ku permendim by-passin e ri për të shkeputur nga trafiku i qytetit, trafikun transit sidomos nga zona qendrore e tij. Nje rrjet i fuqishem transporti e lidh qytetin me Tiranen dhe Durresin, nepermjet perdorimit të nje parku të fuqishem mjetesh transporti private. Egziston nje linje hekurudhore qe e lidh Shkodren me Tiranen dhe Durresin, por me nje sherbim shume të dobet.

Persa i perket Shkodres të dhenat për shkallen e motorizimit jepen në tabelen me poshte në forme krahasuese për numrin e pergjithshem të automjeteve qe qarkullojne në Shkoder në krahasim me ato në të gjithë Shqipërinë, për vitet 2008 – 2020, me cilesimin e mjeteve të regjistrura dhe të atyre në qarkullim.

Tabela 16: Shkalla e moterizimit të qytetit

Viti Shqipëria Automjete Total Shqipëria Vetura Shkodra

Automjete Total Shkodra Vetura

2008 378,060 264,826 25,989 17,832 2009 412,085 291,310 28,328 19,615 2010 449,173 320,441 30,877 21,576 2011 498,598 352,486 33,656 23,734 2012 533,662 387,735 36,685 26,107 2013 581,692 426,508 39,987 28,718 2014 634,044 469,159 43,585 31,590 2015 691,108 516,074 47,508 34,749 2016 753,308 567,682 51,784 38,225 2017 821,106 624,450 56,444 42,047 2018 895,005 686,895 61,524 46,252 2019 975,555 755,585 67,061 50,877 2020 1,063,356 831,144 73,097 55,964

Tabela tregon se në Rrethin e Shkodres, numri i pergjithshem i automjeteve të regjistruara në 2008 është 25,989 nga të cilat 17,832 ishin vetura. Kjo do të thote qe pronesia për familje është e barabarte me 0.33 (0.15) ose nje automejt për 3.02 (4.41) familje (jane 78,715 familje në rrethin e shkodres. Vetem në rrethin e Shkodres jane 157 automjete për 1000 persona.

Qyteti i Shkodres zoteron nje potencial mjaftueshmerisht të mire të lidhjeve të infrastruktures të transportit me vendet e rajonit (Malin e Zi, Kosovën) si dhe me ate nacional nepermjet rrugeve, hekurudhes, si dhe hyrjes në Detin Adriatik. Ajo mund të shndrrohet në nje “hub” nyje të rendesishme për trafikun nderkombetae Veri –Jug dhe Lindje – Perendim, i cili do të forcohet dhe më shumë me ndertimin e koridorit nderkombetar bregdetar Adriatik-Jonik .

Sidoqofte, rrjeti rrugor në qytet ka patur një përmirësim të ndjeshëm pas vitit 2008. Rrjetin rrugor egzistues të qytetit mund ta klasifikojme në tre kategorite e meposhtme kryesore duke


pasur parasysh që është gjithmonë e rëndësishme të diferencojmë kuptimin që lidhet me funksionin dhe permasat fizike të rrugeve dhe trotuareve. (per shembull, konstatohen trotuare që jane fizikisht 2m të gjere, por praktikisht ato jane shume me të ngushte për efekt të pengesave si kjoskat ilegale, pemet e mbjella në meset e trotuareve, koshat për grumbullimin e mbeturinave dhe në disa raste mjetet e parkuara).

6.7.2 Gejndja ekzistuese e rrugëve në Shkodër

1. Rruget primare: gjatesia totale 16.63 km ose 22.6% të gjatesisë se pergjithshme

Rruge arteriale të kapacitetit të larte dhe rruge urbane, që percjellin nje ngarkese trafiku me densitet të larte deri të mesem dhe qe kane funksionet kryesore të meposhtme:

lidhjen e qendres të qytetit me rruget kryesore rajonale

rrugët që anashkalojnë qendrën e qytetit dhe rruge rrjedhese kryesore qe lidhen rajone të ndryshme të qytetit

2. Rruge sekondare: 17.84 km ose 24.2% të totalit të gjatesise të rrugeve. Rruge urbane të kapacitetit të mesem deri në të larte qe kane keto funksione kryesore:

Te mbledhin dhe të shperndajne ngarkesen e trafikut ndermjet rrugeve paresore dhe segmenteve rrugor me kapacitet të ulet të rrjetit rrugor të qytetit.

Lidhjen e brendshme ndermjet njesive fqinje të qytetit.

3. Rruge Lokale (Territoriale): 39.15 km ose 53.2% e gjithe gjatesise të rrugeve të qytetit. Në këtë kategori futen të gjitha rruget e tjera me kapacitet të ulet të trafikut qe i sherbejne aksesit lokal në njesite bashkiake. Ato jane rruge të kapaciteteve të ulta të trafikut të projektuara për levizjet pergjate zonave lokale brenda qytetit.

Gjatesia e pergjithshme e rrjetit rrugor të qytetit të Shkodrës rezulton të jete 73.62 km nga të cilat pothuajse të gjitha të asfaltuara. Ndër akset kryesorë primarë ku vazhdon të punohet është segmenti i unazës lindore dhe by-passi përendimor të cilat nuk janë përfshirë në të dhënat e mësipërme pasi vetëm kur të mbarojnë punimet ato mund të kalojnë në inventarin e Bashkisë Shkodër. Të dy këto akse ndërtohen me fondet e Qeverisë Shqiptare dhe nga donatorë të huaj.

Fig.22 Grafik për kategoritë e rrugëve sipas gjatësisë


Më poshtë në formë tabelare jepen investimet e kryera në periudhën 2004-2012..

Tabela 17: Investimet në infrastrukturën rrugore

T O T A L I

Vlera në /000 leke

Gjatesia (ml)

Sip. asfaltuar

m2

Numër rrugesh

2,575,879 73,627 513,637 141

Total 2004 57,034 1,500 12,500 2

Total 2005 137,887 9,770 51,820 5

Total 2006 942,866 15,680 136,480 27

Total 2007 305,331 13,480 88,191 29

Total 2008 532,835 17,010 96,117 38

Total 2009 285,633 7,792 62,819 15

Total 2010 56,406 3,240 18,550 14

Total 2011 207,797 3,400 27,566 7

Total 2012 50,090 1,755 19,594 4


7. Vleratmjedisoredheruajtjaezonavetëmbrojtura

7.1 Instrumentat për mbrojtjen e zonave të vecanta

Ligji nr.8906, dt. 06.06.2002 "Per zonat e mbrojtura" percakton rregullat e deklarimit, ruajtjes, adminisrimit e perdorimit të qendrueshem të zonave të mbrojtura dhe resorseve biologjike natyrale. Ky ligj ndalon, ose zvogelon prerjen e drureve dhe shkurreve, perdorimin e lëndëve kimike, gjuetine dhe ndërtimet e çdo lloji në këto zona etj. Ky ligj ben institucionet qendrore dhe stafet e qeverisjes vendore të pergjegjshëm për formulimin e planeve menaxhuese për zonat e mbrojtura. Nje plan menaxhues vendos objektivat kryesore të administrimit për zonat e mbrojtura, mekanizmat perkates dhe autoritetet e duhura, ashtu si aktivitetet e lejuara dhe të palejuara. Çdo ndryshim i statusit për zonat e mbrojtura është i sanksionuar nga Këshilli i Ministrave, me propozim të Ministrisë që mbulon sektorin e Mjedisit. Direktivat strategjike për zhvillim të qendrueshëm të zonave të mbrojtura jane:

ri-vleresimi i zonave të mbrojtura ekzistuese, percaktimi i kufijve fiks;

riparimi i planeve menaxhuese,

forcimi dhe vendosja në vend e kapaciteteve për menaxhimin e zonave të mbrojtura, organizimi e ndergjegjes se komunitetit dhe të qeverisjes vendore;

promovimin e aktiviteteve të OJQ-ve në zonën e mbrojtjes se resurseve natyrale;

rishikimin e sistemit të lejeve dhe taksat për perdorimin e zonave të mbrojtura për qellime turizmi;

formulimin e propozimit të ri për deklarimin e 7 zonave të rajonit, si Zona ta Mbrojtura perreth zonës ujore gjate Liqenit të Shkodres dhe gjate lumit Drin

Ndër zonat e mbrojtura më me rëndësi në rajonin e Shkodres mund të përmendim: Thethi, Liqeni i Shkodres, lumi Buna, tokat kenetore të Domit në rrethin e Shkodres; Gryka e lumit Buna —plazhi i Velipojes në rrethin e Shkodres me resorte të rendesishme të zogjve dhe kafsheve, laguna e Velipojes, në rrethin e Shkodres,qe ka nje rendesi të veçante për zogjte e ujit, veçanerisht, në speciet e migrimit të dimrit, nje pjese e tyre jane të mbrojtura nga Konventa e Bonit (CMS), Razma në rrethin e Malesise se Madhe. Kjo zonë ka nje peisazh të rendesishem dhe shume të pasur në flore dhe faune; Terbuni në rrethin e Pukes. Malet e Terbunit (bjeshket) paraqesin nje diversitet të pejsazhit me vlera turistike rekreative.

Tabela 18: Lista e zonave të mbrojtura

Qarku Emri i ZM Miratimi Sip Ha Kategoria

Shkodër Thethi VKM nr. 96,dt. 21.11.1966 2,630 Park Kombëtar

Shkodër Liqeni i Shkodrës VKM nr. 684,dt. 02.11.2005 26,535 Rezervat Natyror i Menaxhuar / Park Natyror

Shkodër Lumi Buna -Velipojë VKM nr.682, dt. 02.11.2005 23,027 Peizazh i Mbrojtur

Shkodër Liqeni i Shkodrës - Lumi Buna

VKM nr.683, dt. 02.11.2005 49562 Zonë Ramsar


Fig.23 Harta e zonave të mbrojtura

-


7.2 Cilësia e mjedisit

7.2.1 Te përgjithshme

Cilësia e mjedisit vizual të një zonë varet nga kushtet e pejsazheve rrethuese, ndërsa cilesia e mjedisit të jetesës, e cila është kryesisht e lidhur me kushte të shëndetit publik varet kryesisht nga cilësia e ajrit, ujit, dheut dhe mbuleses vegjetative të zonës. Nga kjo pikëpamje, cilësia e mjedisit të Shkodres ka qene subjekt i ndotjeve serioze të ajrit, ujit dhe tokës.

Tabela 19: Cilësia e mjedisit

CIL

ESIA

E A

JRIT

Sasia e NO2, SO2, O3, Pb, PM10, LGS, etj. të pranishem në

ajrin e qytetit

Analiza e ndotjes se ajrit në qytet:

Nga Instituti i Shendetit Publik është bere monitorimi i ajrit në disa pjese të Shkodrës dhe mesataret vjetore jane si meposhte:

Vlerat janë dhënë µ g/m3

Elementët

LGS PM10 SO2 NO2 O3 Pb

Shifrat Shkoder 229 103 9 14 95 0,46

Niveli i pranueshëm 140 60 60 60 120 1

Shënim: PM10 (Particulate Matter) është një përzierje pjesëzash të lëngta dhe të ngrurta që qëndrojnë në ajër, me një diametër < 10 mikrometër

Burimet e ndotjes

Një nga burimet me ndotëse me PM10 dhe LGS jane aktivitete të ndertimit qe kryhen pa masa ose rregulla mbrojtese kunder perhapjes se mbetjeve dhe pluhurave në ajer. Burime të tjera të rendesishme jane rruge të paasfaltuara, mos-pastrimi i rregullt i rrugeve, hedhja e mbeturinave vend e pavend etj.

SO2, NO2 dhe Pb rrjedhin me shume nga djegia e karburanteve (NO2,SO2 nga nafta dhe Pb nga automjetet qe perdorin gasoline). Meqe nje numer i madh automjetesh jane të vjeteruara dhe të pakontrolluara ato leshojne në ajer nje sasi të konsiderueshme gazesh të rrezikshem.

Faktore që perkeqesojne cilesine e ajrit

Nga monitorimi i ministrise se mjedisit del qe sasia e LGS dhe PM10 në ajer është shume me e larte se sa standartet e pranueshme të BE. Burimet kryesore jane:

aktivitetet e ndertimit, qarkullimit të motorizuar, rrugët e pa-asfaltuara etj. Firmat e ndërtimit operojnë pa mbrojtjen e përshtatshme për të ndaluar pluhurin dhe mbetjet si në kantjer ashtu edhe gjate transportit. Tymrat nga makinat e vjetra e tejkalojnë nivelin e lejuar të ndotjes.

Ndikimi i djegies së mbeturinave urbane

në cilësinë e ajrit

Djegia e mbeturinave si brenda kontejnerëve dhe në vendgrumbullimet brenda qytetit nxjerr gaze të dëmshme sidomos djegja e plastikes,vegjetale të dekompozuara, mbeturinat e spitaleve, djegja e gomave etj.

Analiza e mbeturinave urbane në qytetin e Shkodrës Burimi: Agjensia Rajonale e Mjedisit

Mbeturinat urbane të Shkodres përmbajnë kryesisht materialet e meposhtëme:

Materialet Sasia kg/ditë Letër 12.2

Pelhure 26.1 Plastike 15.3

Vegjetale 21.6 Ushqim 36.9

Xham 11.8 Hekur 4.2

Metale të tjera 150

Zhurma Ka ligje dhe masa të aprovuara në kete fushe por nuk ka të dhëna për qytetin e Shkodres. Sidoqofte, ndotja zanore në qytet ekziston dhe ushtrohet pak kontroll për këtë problem

Mënyra për reduktimin e ndotjes

1. Vendosja e rregullave të rrepta në lidhje me përhapjen e pjesëzave dhe pluhurave në ajër dhe ndeshkim me gjobe i shkelesve. (larje e makines para largimit nga vendi i punes, mbulim i mbeturinave gjate transportit, spërkatje me uje e kantjerit etj.).

2. Asfaltimi i rrugëve, shtrimi i trotuareve. Pastrimi dhe larja rrugëve nje ose dy here në dite.

3. Ndertimi i rrugeve, sistem i mbuluar i kanalizimeve, trotuare të shtruara


CIL

ESIA

E U

JIT

Gjendja e ndotjes së ujit (cilësia e ujrave

siperfaqesore, ujrave të lumenjve, detit dhe

liqenit).

Analiza e ujrave të zeza Shkoder Burimi:Nderrmarrja e Ujesjelles kanalizimeve (2004/2005)

Prurja ditore (m3/ditë) 25.000

Ekuivalenti në popullsi 100.000

Te dhënat e meposhteme janë të lidhura me ekuivalentin në popullsi (PE):

PE banorë/ditë 250

BOD banorë/ditë 60 g

COD banorë/ditë 100 g

SS banorë/ditë 60 g

Nga këto të dhëna rrjedhin numrat baze për ujrate zeza::

BOD (kg/ditë) 6000

SS (kg/ ditë) 6000

Sasia e ujrave të zeza:

Prurja ditore Qd 25000 m3/day

Prurja mesatare / orë 1040 m3

Prurja maksimale / orë 1560 m3

Burimet e ndotjes

Burimet kryesore të ndotjes janë mbeturinat urbane (mbeturina të ngurta dhe ujra të zeza). Ujrat urbane ndoten për shkak të prezencës se fosforit qe vjen nga detergjentet. Nitrati azotit,nje tjetër element ndotes i gjetur në uje në formen e NO2 dhe NO3, vjen nga aktivitetet bujqesore dhe industriale. Ndotja me e madhe e ujit vjen nga elementet mikrobiologjike të ujrave të zeza qe derdhen pa asnjë lloj trajtimi në lumenj, liqen dhe det

Ndikimi i ndotjes se ujit në shendetin njerëzor dhe ujor

Ujrat e zeza qe derdhen direkt në det, liqen apo lumenj pa asnjë trajtim sjellin nje rrezik serioz për shëndetin e njeriut si dhe për jetën nenujore (peshqit). Ato mund të provokojnë epidemi dhe semundje të tjera dhe të kercenojne biodiversitetin ujor. Shkarkimi i ujrave dhe mbeturinave urbane në liqen dhe det paraqet nje rrezik të madh për florën dhe faunën ujore. Prania e larte e fosforit, nitrateve dhe elementeve të tjerë mund të shkaktoje shkatërrimin e sistemit ujor të jeteses.

Mënyrat për reduktimin e ndotjes

1. Trajtimi i ujrave urbane (ujrave të zeza) përpara se të derdhen në kanale, lume apo det.

2. Reduktimi i përdorimit të kimikateve në bujqësi (pesticide, herbicide, insekticide, etj.).

3. Ndalimi i hedhjes se mbeturinave apo i gërmimit të brigjeve të lumenjve.

4. Krijimi i kufijve të mbrojtur të papërshkueshëm nga uji përreth puseve të ujit të pijshem.

CIL

ESIA

E T

OK

ËS

Humbjet e tokës,

erozioni

Analiza e ndotjes e tokës Erozioni i tokes është nje problem i madh në zonat përreth brigjeve të lumenjve. Ne disa zona bregdetare është vërejtur gjithashtu edhe avancimi i detit ndaj tokes.

Sistemi lumor përgjatë zonës bregdetare ka ndryshuar si rezultat i përmbytjeve historike të 1857–59.

Buna, Drini dhe Kiri takohen bashke në jug të liqenit të Shkodres. Në dimër ketu uji arrin nje nivel mjaft të larte (kryesisht në sezonin e shirave) dhe pengon rrjedhjen e ujit nga Liqeni i Shkodres. Kjo gje jo vetëm shkakton përmbytje por pengon gjithashtu edhe derdhjen e ujrave të zeza dhe të shiut nga zonat urbane duke shkaktuar grumbullime të mëdha të ujit brenda qytetit. Kjo situate është perkeqesuar edhe nga depozitimi i materialeve në shtratin e lumenjve duke reduktuar keshtu kapacitetin e tyre.

Mënyrat për reduktimin e ndotjes

1. Skarpatat e lumenjve duhet të mbrohen me diga, sidomos përgjatë lumenjve të Drinit dhe Kirit në afërsi të zonave të banuara të Shkodres.

2. Marrja e masave të rregullta për mbrojtjen e shtrateve të lumenjve për të lehtësuar rrjedhjen.

3. Ndalimi i gërmimeve të shtrateve të lumenjve për nxjerrjen e materialeve të ndërtimit

4. Kryerja e pastrimeve të rregullta të kanaleve të drenazhit dhe ujrave të zeza


Megjithese në Shqipëri ekzistojne ligjet kombetare për mbrojtjen e pejsazheve (disa prej tyre jane të lidhura me trashegimine kulturore dhe historike të Shqipërise si dhe i perkasin listes se trashegimise kulturore të UNESCO), aplikimi i ketyre ligjeve në nivel lokal është shume i pamjaftueshem. Në strukturen insititucionale të bashkise nuk ka nje department të veçante që të këtë përgjegjësi në statutore për të mbrojtur mjedisin nga degradimi i pejsazheve natyrore të qytetit dhe zonave perreth. Tashmë bashkia e ka deklaruar zonën jugore të Liqenit si zonë të mbrojtur nga çdo zhvillim, por të njejtat masa duhet të ndermerren për të mbrojtur lumenjte dhe brigjet e lumenjve kundrejt shkaterrimit nga njeriu. Nesë Shkodra dëshiron të arrije në të ardhmen standarte të një qyteti evropian të gjelber, ajo duhet të rrisë dhe të forcoje me shpejtesi perpjekjet për të vepruar duke aplikuar me rreptesi ligjet kombetare dhe në perspektive ligjet evropiane për mjedisin.

7.3 Çështjet kryesore dhe sygjerime.

7.3.1 Humbjet e tokës, erozioni, përmbytja

Erozioni është një problem kryesore për skarpatet anësore të lumenjëve. Në disa zona bregdetare eshte vene re humbje e tokës dhe deti po perparon drejt tokes.

Sistemi lumor ka ndryshuar me kalimin e kohës, kjo shpesh herë edhe si rezultat i ndërhyrjeve nga dora e njeriut. Lumenjtë Buna, Drin dhe Kir bashkohen pikërisht në jug të Shkodrës. Uji këtu arrin një nivel të lartë në dimër dhe si rrjedhim bllokon rrjedhjen e liqenit të Shkodrës. Kjo shkakton shpesh herë rrezik përmbytjeje, por gjithashtu ndërpret edhe derdhjen nga kanalet kullueset dhe kanalizimet e zonave urbane. Situata eshte perkeqesur edhe nga materialet qe lumi merr me vete të cilat reduktojnë kapacitetin e rrjedhes se tij.

Natyrisht uji grumbullohet në ultesire, permbytjet ndodhin pasi rritet dukshem niveli i ujrave nentokesore ose kur ka shira të mëdha. Pikat e grumbullimit dhe drenazhit influencohen gjithashtu nga niveli i ujit të liqenit e Shkodrës, me një rritje maksimale në nivel 9.7m ne liqen dhe në sistemin e lumenjve Buna, Drin e Kir. Për të parandaluar përmbytjet, eshte instaluar një rrjet kanalesh drenazhi të zbuluar dhe gjithashtu by-passi perëndimor ka një kuotë që zvogëlon ndjeshëm rrezikun e përmbytjeve. Përmes këtyre kanaleve uji i tepert rrjedh drejt në katër mullinjve të ndërtuara për të përdorur kete burim energjie natyrore në pjesën më të ulët të qytetit.

7.3.2 Guroret në malin e Taraboshit.

Mali i Taraboshit ndodhet në hyrje të qytetit të Shkodrës, në anën e majtë, të liqenit dhe është 750m i lartë. Një pjesë e tij eshte shpallur zone e mbrojtur në Nëntor 2005. Disa dekada më parë shteti Shqipëtar ka përdorur disa pjesë të këtij territori për gurore, në 3 vënde. Pas viteve 90 këto aktivitete janë privatizuar dhe gururet janë shfrytëzuar deri në 2006 të cilët. Gjitahstu gjatë kësaj periudhe janë shfrytezuar edhe 2 vëndet e tjerë, kështu që janë gjithsej 5 vënde të dëmtuara në aspektin mjedisor dhe piesazhistik në malin e Taraboshit. Pas 2006 këto aktivitete janë ndaluar nga shteti, por situata mjedisore e këtyre vendeve ka mbetur shumë keq. Ato janë thjesht të braktisura, shkaktojnë një rritje të nivelit të pluhurit në ajër dhe kanë një pamje shumë të keqe, vecanërisht per këtë hapësirë e cila vite të shkuara ishte deklaruar si


një zone për zhvillimin e turizmit. Kufijtë e guroreve në malin e Taraboshit janë theksuara në hartat e analizave. Në strukturat ligjore mali i Taraboshit është një Rezervat Natyror i Menaxhuar.

Fig.24 Pamje nga mali Taraboshit


8. VIZIONIIQYTETITDHESTRATEGJITËEZHVILLIMIT

8.1 Proçesi i bashkëpunimit, ndërmjetësimit dhe koordinimit

Një aspekt i rëndësishëm në kuader të hartimit të Vizionit të Qytetit dhe stategjive të zhvillimit luan proçesi i bashkëpunimit,

dhe koordinimit. Në ushtrimin e funksioneve, kompetencave e përgjegjësive të tyre, sipas ligjit të ri të planifikimit të territorit, autoritet vendore të planifikimit të territorit duhet të:

bashkërendojnë hartimin, miratimin, përditësimin dhe zbatimin e instrumenteve të planifikimit të territorit;

marrin parasysh, gjatë hartimit e miratimit të instrumenteve të planifikimit në territorin e tyre administrative, instrumentet e miratuara ose në process miratimi të autoriteteve të tjera të planifikimit;

kujdesen që t`u lënë autoriteteve, që varen prej tyre, lirinë e domosdoshme të vlerësimit, për përmbushjen e përgjegjësive të tyre në këtë fushë.

Çështjet vendore në proçesin e planifikimit të territorit trajtohen, rregullohen dhe zgjidhen në përputhje dhe bashkërendim ndërmjet tyre, nëpërmjet këshillimit e ndërmjetësimit, duke mundësuar zgjidhjen më të përshtatshme e të mundshme të secilës çështje. Autoritet vendore të planifikimit sigurojnë mbështetje të ndërsjellë dhe bashkëpunojnë me autoritetet kombëtare të planifikimit dhe ato vendore në kufij administrativë, për të shmangur veprimet e masat konfliktuale dhe për të siguruar rezultate të përputhshme.

Një rëndësi të veçantë ka bashkërendimi horizontal dhe vertikal ndërmjet autoriteteve kombëtare e vendore të planifikimit dhe palëve të interesuara, kjo garanton dhe siguron një harmonizim të interesave publike e private, kombëtare e vendore.

Në bazë dhe për zbatim të asaj që u tha më lart, Shkodra ka një plan rajonal që është reference dhe udhezues për përdorimin inter-bashkiak të tokes. Në të vërtetë një aspekt i rëndësishem për zhvillimin e ardhshëm të qytetit të Shkodrës është kapaciteti i vet për të vendosur marrëdhenje partneriteti me bashkite perreth. Kjo është shume e rëndësishme për zgjerimin e shërbimeve për publikun dhe për të rritur ekonomine e shkalles, efiçencen, si dhe për të ruajtur rrjetin ekologjik ekzistues dhe pejsazhin rajonal.

8.2 Dëgjimi publik

8.2.1 Pjesëmarrja e publikut është e nevojshme?

Qyteti është për të gjithe. Proçesi i ndërtimit të qytetit është tërësisht në varësi të kontributit të qytetarëve, pjesëmarrjes së tyre dhe dëshirës së tyre për sot dhe për brezat në të ardhmen. Per këtë arsye një sistem i ri i administratës së qytetit është i njohur si qeverisja urbane. Shtylla kurrizore e këtij sistemi është pjesëmarrja aktive dhe efektive e të gjithe “ndërtuesve” të qytetit, nga qytetarët tek grupet e interesit, si dhe drejtuesit e qytetit (organi i administratës publike). Një qeverisje e mire vendore na lejon ndërtimin e qytetit në nje mënyrë të


qëndrueshme duke shfrytëzuar të gjitha burimet e saj në mënyrën më të mire në perputhje me idete e qytetarëve dhe grupeve të interesit. Ky proçes ndihmon për të ngritur një lloj të përgjegjësie për të gjitha programet e zhvillimit dhe ekzekutimin e tyre.

8.2.2 Struktura për pjesëmarrjen publike

Konsultimet publike në proçesin e hartimit të Vizionit të Qytetit dhe Strategjine e Zhvillimit jane mekanizmi me efikas për të bërë të mundur zbatimin e tyre gjatë hartimit të Planit të Përgjithshëm vendor dhe për të siguruar një zhvillim të qëndrueshëm. Suksesi i tij varet nga struktura e mekanizmit të konsultimeve publike - ajo që inkurajon publikun të marrë pjesë lirisht dhe në mënyre të hapur. Proçesi i suksesshëm i pjesëmarrjes publike ka nevojë për strukturen e mëposhtme:

1. Një sistem efikas dhe të organizuar mire. Informimi i publikut për objektin që diskutohet dhe që ata të marrin pjesë, nëpërmjet bashkëpunimit të mediave vendore apo edhe qendrore. Kjo do të ndihmojë publikun për të kuptuar pse pjesëmarrja e tyre është e rendesishme.

2. Do të jepen të gjitha dokumentat dhe informacionet në lidhje me temen e diskutimit për të siguruar transparencen e pjesëmarrjes. Kjo është esenciale për të informuar publikun pjesëmarrës me materialet në sfond duke ndihmuar ata të kuptojne arsyet dhe rëndësinë e pjesëmarrjes.

3. Një organizim i mirëstrukturuar për regjistrimin e proçedures dhe diskutimeve të pjesëmarrësve dhe ndjekja e mëtejshme e veprimeve për vendimet e marra gjate takimeve. Kjo është e nevojshme për të përgatitur një proçedure me dyfishtë dhe një mjedis të hapur në proçesin e vendim-marrjes.

4. Një kuader i punes i strukturuar mire midis njerezve, teknikeve dhe vendimmarresve të autoriteteve përkatese publike. Ky partneritet është thelbesor për të zhvilluar nje ndarje kolektive të pergjegjesive midis aktoreve të ndryshem për nje veprim të koordinuar.

5. Një rrjet i strukturuar i përfaqësuesve të qytetarëve në secilin nivel të qytetit qe ka fuqine për të sfiduar vendimet për punimet që nuk i jane nënshtruar konsultimit publik. Kjo do të ndihmoje për të kundershtuar çdo veprim të imponuar ndaj qytetareve meqenese ata jane konsumatoret perfundimtare, perfituesit dhe vuajtesit e çdo plani apo projekti në vendin ku ata jetojne.

6. Një proçes i strukturuar mire i pjesëmarrjes së publikut në vendim-marrjen lokale inkurajon qytetarët dhe palet e interesuara për t'u bërë partnere aktive në proçesin e zhvillimit të qytetit me përgjegjesi të përbashkëta. Pjesëmarrja dhe konsultimet publike janë tashme proçesi më demokratik gjerësisht i pranueshëm për zhvillimin e vizionit të qytetit dhe strategjine e tij.


8.2.3 Qeverisja Urbane dhe konsultimet publike

Sot, nën proçesin demokratik të “ndërtimit” të qytetit në mënyrë të përbashkët, roli i përcaktuar qarte dhe i mbështëtur ligjerisht i Qeverisjes Urbane (Vendore) është nje instrument i rëndësishëm në të gjitha vendimet e planifikimit dhe zhvillimit. Kjo i lejon publikut që të kuptoje qarte se çfare po ndodh pas çdo projekti ose propozimi, të veprojë para se çdo vendim të jete marre dhe të bëhet bashkë-aktor në procesin e vendim-marrjes.

Fig.25 Foto nga takimet e dëgjesave publike dhe prezantimet e PPV të Shkodrës


Qyteti është vendi ku jetojnë njerezit, ku kane ndërtuar familjet dhe brezat e ardhshëm do lindin dhe do rriten. Një qytet i mire ndihmon për të zhvilluar nje jete të shëndetshme dhe nje shoqeri e barabartë, ndërsa, nje qytet i keq degjeneron mjedisin jetesor dhe social me pasoja në zhvillimin e tij ekonomik. Një qytet me pjesëmarrje është pra jo vetëm baza e themelimit të qytetit të mirë, por edhe e zhvillimit të një sistemi efikas administrativ. Një sistem i mire i qeverisjes urbane i jep njerëzve të drejtën ligjore dhe demokratike për të marrë pjese në zhvillimin e qytetit, perpara se të jene marrë vendimet duke i dhënë atyre nje rol partneri aktiv krahas aktorë të tjere. Kusht i qeverisjes së mire pra, nuk është vetëm sistemi administrativ, por duhet mbështetur gjithashtu edhe me ligje demokratike dhe rregullore të vendimmarrjes duke i dhene me shumë mundësi publikut që të veprojnë si qytetarë të përgjegjshëm.

8.3 Analiza SWOT e integruar

Procesi i analizës “SWOT” mundëson identifikimin e kombinimit unik të atributeve, problemeve, avantazheve dhe disavantazheve të zhvillimit të kësaj bashkie. Qëllimet e analizave SWOT jane:

Te nxjerrin në pah dhe të vleresojne avantazhet konkuruese dhe potencialet e qytetit;

Te analizojne perspektiven e mundshme të zhvillimit të qytetit në lidhje me kerkesen dhe oferten;

Te identifikoje masat e nevojshme për të minimizuar efektet e rreziqeve;

Te krijoje nje platforme për arritjen e konsensusit për prioritetet e qytetit;

Përgatitja e raportit SWOT ka kaluar hapat e meposhtëm:

Grumbullimi i të dhenave dhe mbledhja e informacionit, e cila është kryer nga skuadra e qytetit nen mbikqyrjen e eksperteve nderkombetare.

Pergatitja e draft matricave SWOT qe u diskutuan me bashkinëe dhe grupet e perzgjedhura re interesit

Organizimi i nje konsultimi publik

Finalizimi raportit SWOT i cili permbledh pikepamjet e shprehura nga pjesemarrsit në konsultimet publike.

Analiza SWOT është i artikuluar në pëse makro-sektorë që janë kryesoret për zhvillimin e një vizioni qyteti dhe që përkatësisht janë: planifikimi urban, mjedisi, ekonomia urbane, transporti dhe infrastruktura bashkiake.

Tematikat SWOT u draftuan dhe u prezantuan para nje game të gjere aktoresh kryesore. Duke u bazuar në perfundimet e takimeve, u pergatit nje tabele permbeledhese e SWOT, e cila është paraqitur më poshte. Ky proçes në vetvehte i parapriu pergatitjes së strategjisë për zhvillimin e qytetit. Disa nga problematikat kryesore që u evidentuan janë shqetësuese për të gjithë qytetet e mëdha të Shqipërisë që janë zhvilluar në vitet e tranzicionit.


Deshtimi i planeve ekzistuese për të krijuar nje sistem të integruar të manaxhimit të tokes;

Shqetesime për presionin e vazhdueshme migrator;

Veshtiresi në legalizimin dhe ndalimin e vendbanimeve informale;

Shqetesime për rritjen e rreziqeve mjedisore për shkak të shfrytezimit jo eficent të burimeve natyrore dhe infrastruktures se vjeteruar (p.sh. rrjeti i ujesjellsit, kanalizimet e ujrave të zeza dhe drenazhit, trajtimi i ujrave të zeza, manaxhimi i mbetjeve të ngurta).

Mungesa e fondeve lokale për të financuar investimet në infrastrukturen sociale dhe fizike.

Qytet i Shkodres duhet të perballet me shume sfida nese do të arrije një mirëqenje më të lartë të bazuar në një zhvillim të qendrueshem. Nga analiza del qartë nje numer të madh pikash të forta qe mund ti ndihmojne autoritetet lokale dhe qytetaret të identifikojne projektet qe do të sjellin benefitet shpejt. Per shembull, të gjitha nderhyrjet për të permiresuar infrastrukturen e qytetit, asetet kulturore dhe natyrore do të sjellin me shume turiste dhe aktivitete ekonomike. Administrata lokale është e angazhuar për të arritur standarte me të larta në eficence dhe transparence, por ka nevoje për asistence për të permiresuar aftesite teknike të nepunesve të vet si dhe për të vendosur nje partnership me të mire me autoritetet lokale, rajonale dhe kombetare.

Ne të njejten kohe ka nje numer të madh oportunitetesh qe qyteti duhet të kape si asistenca nga jashte e aktoreve kombetare dhe nderkombetare qe do ta ndihmojne të arrije standartet evropiane të jeteses. Me poshte është nje liste e prioriteteve strategjike të qytetit qe kane dale nga analizat SWOT dhe qe mund të eksplorohen me tej gjate elaborimit të strategjise se vizionit të qytetit dhe planit strukturor bashkiak:

Reduktimi i boshllekut të njohurive në qeverisjen urbane (p.sh. promovimi i pjesemarrjes se qytetareve) dhe manaxhimi i finacave publike (p.sh. gjenerimi i me shume burimeve të brendshme nepermjet nje revizionimi të koeficienteve të tanishem, permiresimi i mbledhjes se taksave dhe tarifave, reforme në operimin e ndermarrjeve publike, identifikimi i kombinimit më të mirë të instrumentave financiare për të fiancuar infrastrukturen publike lokale);

Rehabilitimi i infrastruktures thelbesore të qytetit;

Implementim i nje programi social për banese për të plotesuar kerkesen e imigranteve të varfer qe vijne nga zonat rurale;

Reabilitimi i rrugeve bashkiake dhe ndertimi ilidhjes me rrjetin Pan-Evropian siç është rruga Shkoder – Podgorice që tani pothuajse ka përfunduar;

Implementimi i masave urgjente për të zbutur efektet e disa viteve keqtrajtimi të mjedisit, sidomos për të ruajtur zonën e deltes dhe liqenit;

Implementim i infrastrukturës për zhvillimin e turizmit siç është porti në Liqenin e Shkodrës

Në paragrafet e mëposhtëm janë trajtuar në formë të detajuar Pikat e forta, Pikat e dobëta, Mundësitë dhe Rreziqet.


8.3.1 Rezultatet e analizës SWOT

Nga analiza SWOT, është mese evidente qe bashkia e Shkodres posedon nje numer të konsiderueshëm elementesh “të forte” dhe potenciale zhvillimi. Ato perbejne vektore të rendesishem për mbështëtjen e rritjes dinamike të qytetit. Konsulenti, bazuar në elementet e mesiperm dhe atyre të dhene në studimet mëparshme dhe nepermjet pikepamjeve të marra në konsultimet publike, si dhe ideve të marra nga bashkia ka arritur në konkluzionet e meposhteme qe kane nje ndikim të rendesishem në percaktimin e VIZIONEVE për Shkodren në vitin 2020.

8.3.2 Pikat e forta

1. Shkodra dhe rajoni i saj jane të pasura me nje sasi të madhe bukurish natyrore, variete të

ndryshme pejsazhiste, ujra dhe specie qe lidhen me to, dhe dhurata të tjera gjeografike qe perbejne nje stok të mire asetesh. Nese shfrytëzohen siç duhet ato perbejne nje burim të madh të ardhurash sidomos në turizmin natyror (ekoturizem). Qyteti i Shkodres dhe rajoni i tij jane të pasur me burime të bollshme asetesh natyrore të perbera nga pejsazhe të mrekullueshme siç jane Alpet, luginat dhe fushat, pyjet dhe vreshtat, lumenjte dhe liqeni, kanione, ujvara dhe kaskada. Prania e bregut të Liqenit në qytetin e Shkodres si dhe aksesi i lehte për në detin Adriatik, kushte klimaterike të kenaqshme për gjate gjithe vitit. Lumenjte dhe liqeni është i pasur me varietete të ndryshme peshqish. Ne lumenj mund të behet rafting udhetime me kanoe, dhe barka, të gjithë keto elemente perbejne baza të shendosha për të zhvilluar eko-turizmin – nje sektor qe po zhvillohet me shpejtesi dhe me perfitime ekonomike të mira.

2. Shkodra dhe rrethinat e saj lagen nga nje numer lumenjsh me nje cilesi të

mbrekullueshme flore dhe faune duke perfshire edhe kenetat në rajonin e deltave– qe është vendpushimi me i rendesishem i migrimit të zogjve në Evrope. Liqeni i Shkodres, me i madhi në Ballkan (me sipërfaqe rreth 380km2) dhe është nje asst i rendesishem turistik. Është gjithashtu i pasur me varietete peshku (mbi 32varietete) qe perbejne bazen e nje kuzhine tradicionale të rajonit. Zona mocalore e deltes se Drinit dhe Bunes konsiderohet si nje nga vendpushimet me të rendesishme të pasazhit migrator të zogjve midis Evropes dhe Afrikes. Per me teper Shkodra do të perfitoje edhe nga projekti i ri i BE për ruajtjen e Liqenit të Shkodres si dhe nga programi i korridorit migrator (finacuar nga Gjermania dhe KE). Per kete arsye kjo zonë mund të zhvillohet si nje qender nderkombetare për kerkimet për zogjte si dhe për nje turizem natyror – nje sektor qe ka nje kerkese të madhe në tregun nderkombetar. Ai krijon gjithashtu edhe nje mikroklime të veten gjate gjithë vitit.

3. Shkodra është qyteti i trashëgimisë historike, kulturore dhe arkeologjike dhe universiteti i

saj ka nje numer të gjere fakultetesh. Qyteti i Shkodres është gjithashtu i mbushur me trashegimi historike kulturore dhe arkeologjike. Muzeu arkeologjik merr cdo vit nje numer të konsiderueshem kerkimesh nga e gjithe Evropa për studimin e historise antike, ndertimet dhe trashegimine arkeologjike. Kombinuar me universitetin e tanishem dhe programin e tij të


zgjerimit, qyteti i Shkodres mund të kthehet në nje qender të rendesishme të dijes në veri të Shqipërise me lidhje nderkombetare.

4. Shkodra është një qytet modern i strukturuar mire dhe i gjelbër, me zhvillim të mesëm

urban, me nje volum të balancuar të ndertimit me hapësirën dhe me zona të mbrojtura ambjentalisht të brishta (perreth liqenit, mocaloreve etj.) Nga pikepamja e zhvillimit urban, qyteti i Shkodres ka nje identitet të veçante. Është një qytet me densitet të mesem, i strukturuar mire me dimension njerezor, me shume ndertesa të arkitektures tradicionale (kryesisht italiane). Kjo arkitekturë fasadash, tradicionale është gjithnjë e më shumë prezent edhe në ndërtimet e reja pasi gjithnjë rekomandohet edhe nga stafi i zyrës së planifikimit të Bashkisë. Shkodra është e pasur me parqe të gjelbra dhe nje numer të madh hapesirash publike, qe krijojne qendra të komunikimit social. Vlera e tregut të tokes nuk është e ekzagjeruar si në Tirane ose Durres – gje qe perben nje avantazh të madh për terheqjen e investitoreve të ndertimit si nga rajoni dhe nderkombetare. Ne lidhje me mbrojtjen e mjedisit, qyteti ka ruajtur nje siperfaqe të madhe në jug të liqenit nga degradimi njerezor për të ruajtur cilesine e ujit. Gjithashtu ka pasur edhe nje manifestim të qartë nga qytetaret, Kryetari i Bashkise dhe Prefektura, gjate konsultimve publike për ruajtjen e aseteve të gjelbra të qytetit. Per me teper, qyteti i Shkodres merr ndihme rregullisht nga shume organizata nderkombetare dhe vende të huaja për zhvillimin e infrastruktures dhe permiresimin e faciliteteve mjedisore.

5. Qyteti merr rregullisht ndihma nga qeveria qendrore dhe agjensite e ndryshme

nderkombetare për permiresimin e rrugeve dhe faciliteteve të infrastruktures. Ai ka gjithashtu edhe oportunitete të reja zhvillimi, fale nje numri projektesh transporti në rajon (Korridori VIII, autostrada Durres-Kukes etj.) duke e vene ate në qender të rrjetit të transportit interevropian. Qyteti i Shkodrës ka lidhje të rrjetit rrugor me pjesën tjetër të Shqipërise dhe me Malin e Zi (Shkodër – Tiranë 95 Km, Shkodër – Lezhë 35 Km, Shkodër – pika doganore Han i Hotit, Shkodër – pika doganore Muriqan 34 Km, Shkodër – Ulqin 35 Km, Shkodër – Podgoricë 65 Km). Rrugët që lidhin Shkodrën me Lezhën, Tiranën dhe Malin e Zi përmes Hanit të Hotit janë të reja dhe të një cilësie të mirë. Në sektorin e transportit, jane tashme në ekzekutim e siper projekte për permiresimin e rrugeve urbane (unaza, dhe bypasse, rregullimi i rrugeve arteriale etj) perveç projekteve për permiresim të rrugeve qe jane në fazen e studimit dhe qe do të permiresojne ndjeshëm mobilitetin urban të qytetit. Pervec kesaj, persa i perket sistemit rajonal të transportit, rinovime të rrugeve dhe ndertime të autostradave të reja qe lidhin qytetin me Malin e Zi dhe Kosoven e vendosin ate në qender të rrjetit trans-ballaknit të rrugeve dhe se fundmi në sistemin pan evropian të komunikimit dhe transportit.

6. Rajoni i Shkodres është prodhuresi me i madh i energjise elektrike në vend dhe siguron

nje sasi të bollshme furnizimi me uje të pijshem. Ne sektoret e energjise dhe ujit, rajoni i Shkodres është furnizuesi kryesor me energji elektrike në vend (hidrocentrale) dhe ka nje sasi të konsiderueshme uji nga liqeni, lumenjte dhe burimet malore.

7. Shkodra akomodon perqendrimin më të madh të popullsisë në Shqipërinë e Veriut dhe në

kete drejtim mund të percaktohet si qytet rajonal. Master plani rajonal Shkoder Lezhe e


thekson kete rol të Shkodres si nje motor për zhvillimin rajonal. Plani rajonal Shkodres dhe Lezhes, jo vetem do të perforcoje perspektiven e zhvillimit rajonal por do ti rrise rendesine si nje qender e fuqishme për të gjithë Shqipërine veriore me nje dimension pertej kufijve kombetare (Mali i Zi, Kosove). Është e kuptueshme qe të gjitha keto avantazhe ekzistuese dhe potenciale të rritjes do të sigurojne nje shtyse të madhe për zhvillimin e potencialeve të zhvillimit si në vizionin afatmesem dhe në ate afatgjate.

8. Shkodra ka grupin me të rendesishem të artizanatit të cilesise se larte qe praktikojne

punime tradicionale me dore. (qylyma, sixhade, argjend, bizhuteri, etj.) Shkodra dhe rajoni i saj akomodojne perqendrimin më të madh të artizaneve që praktikojnë punimet tradicionale me dore (leshi, argjendi, pambuku, qeramike etj), qe i sigurojne pune një numri të konsiderueshëm të popullsise lokale. Keto punime shiten si për turistet qe vizitojne qytetin edhe për eksport në tregun rajonal dhe kombëtar.

9. Se fundmi, Bashkia e Shkodres dhe njerezit e saj jane fuqimisht të angazhuar për t’a bere

qytetin e tyre nje qytet të gjelber e të qendrueshem sipas standarteve evropiane. Gjate 2 mbledhjeve të konsultimeve publike dhe nepermjet shume takimesh me Kryetarin dhe ekipin Bashkiak, konstatohet qe ka nje angazhim dhe nje deshire të fuqishme nga ana e tyre për ta kthyer qytetin në nje porte të gjelber të Ballkanit dhe për të mbrojtur asetet mjedisore. Bashkia ka ndermarre nje numer projektesh për manaxhimin e mbeturinave, infrastrukturen e rrugeve dhe mirembajtjen, facilitetet e sherbimit për të arritur nje standard evropian. Ky angazhim duhet të vazhdoje e të ushqehet nese qyteti deshiron të arrije objektivat e nje vizioni afatgjate.

Ne sfond të ketyre PIKAVE të FORTA , qyteti vuan nga nje numer Dobesish qe duhet të kihen kujdes sepse pengojne perspektiven e zhvillimit.

8.3.3 Pikat e dobëta

1. Mjedisi

Se pari, ndjehet mungesa e nje politike holistike dhe veprimi të integruar në lidhje me mbrojtjen e mjedisit dhe çeshtjet e manaxhimit, qe janë: manaxhimi i mbeturinave, trajtimi i ujrave të zeza, drenazhi i rrugeve, dhe mbrojtja e brigjeve të lumenjve. Bashkia nuk ushtron dot nje kontroll të pershtatshem për zhvillimin e ndërtimit. Pervec kesaj, sipas praktikes se tanishme të dhenjes se lejeve të ndertimit, ato leshohen pa ndonje detyrim të vecante në ruajtjen e mjedisit, siç jane, aksesi, pejsazhi, sherbimet, etj. të cilat luajne nje rol të rendesishem në sigurimin e kushteve të mira mjedisore.

Se dyti, në manaxhimin e ujrave të zeza, vetem nje pjese e qyteti është e mbuluar nga sistemi nentokesor i kanalizimeve. Shumica e derdhjeve familjare dhe drenazheve të rrugëve shkon direkt, pa trajtim, në lumenj dhe liqen, duke rrezikuar cilesine e tyre mjedisore dhe ekosistemet qe lidhen me to, me nje ndikim serioz në varietetet e peshkut që jeton aty.


Se treti, mbeturinat e ngurta të qytetit gjenden shpesh të hedhura në shtratet e lumenjve ose në kanalet e kullimit. Sigurisht qe keto praktika duhet të nderpriten në menyre qe të permiresohet shendeti publik dhe kushtet e mjedisit. Qyteti ka tashme nje projekt për landfill për permiresimin e sistemit të manaxhimit të mbeturinave për të reduktuar pjesërisht kete dobesi të vet, por ky veprim ka nevoje për mbështëtjen e publikut për të arritur në zakonin e mire të hedhjes se mbeturinave në koshat perkates e sidomos në seleksionimin e tyre në burim (ne shtepi).

2. Burimet financiare bashkiake:

Kjo është nje dobesi brenda sistemit financiar bashkiak. Ajo kufizon pjesen e saj të invesitimit në infrastrukturen urgjente, zhvillimin dhe mirembajtjen. Si të gjitha bashkite në vend, edhe bashkia e Shkodres varet ndjeshem nga subvencionet e qeverise në manaxhimin e buxhetit. Me futjen e ndermarrjeve private në sherbimet publike, keto burime po rriten ngadale, por perpjekjet e tyre dekurajohen nga të ardhurat e pakta për investimet e tyre për shkak se konsumatoret nuk paguajne, vecanerisht në sektorin e energjise dhe ujesjellsit. Kjo mangesi kerkon vemendje urgjentisht për gjetjen e masave permiresuese – sa me shpejt me mire.

3. Cilesia e burimeve njerezore:

Se fundmi, ka nevoje për nje zhvillimi të kapacitetit të burimve njerezore si në sasi dhe në cilesi brenda administrates bashkiake për të permiresuar manaxhimin dhe qeverisjen bashkiake. Kjo kerkon nje rishikim të struktures institucionale për permiresimin e eficenses se vet manaxheriale.

Bazuar nëkonkluzionet e kësaj analize SWOT, Konsulenti në bashkepunim me Bashkine e Shkodres dhe grupet e interest e qytetaret e saj ka ndertuar nje konsensus për ato cka do të jene “VIZIONET” dhe “STRATEGJITE E ZHVILLIMIT” për qytetin.

Pikat e forta dhe të dobëta, mundësitë dhe kërcënimet janë përmbledhur në tabelën në vazhdim:


Tabela 20: Përmbledhje e analizës SWOT

PIKAT E FORTA MUNDËSITË

1. Shume e pasur në peisazhet natyrore me liqen (Liqeni i Shkodres), lumenj (lumi Buna & Drini), gryka dhe male (Alpet e Ballkanit)

2. Asete natyrore të njohura në Europe (liqeni i Shkodres, lumi Buna)

3. Reputacioni i ketij qyteti si nje qender historike, arkeologjike dhe kulturore

4. Vendlindja e shumë intelektualeve dhe artisteve Shqiptare.

5. Prezenca e Universitetit të Shkodres

6. Kosto e ulet e banimit dhe e jetes krahasuar me vendet kufitare.

7. Tashme i zgjidhur manaxhimi i mbetjeve urbane, permes landfillit brenda normave të kërkuara

8. Cilesi e mire dhe sasi e bollshme e furnizimit me uje të pishem.

9. Cilesi e mire e ajrit në saje të mungeses se ndotjeve industriale.

10. Densiteti i mesem i zhvillimit urban qe popullsia të jetoje në paqe ndryshe nga qytetet e tjera shqiptare

11. Shetitoret e mire strukturuara me sheshe publike dhe hapesira të medha

12. Bashkepunimi me Mali e Zi për sigurimin e aseteve natyrore

13. Nuk ka ndotje industrial shqetesuese.

14. Liqeni i Shkodres and lumi Buna jane zona të mbrojtura

15. Itenerar për Shtegetimin e zogjeve Europian-Afrikan

16. E mirengritur industria e agro-pyjeve dhe produktet e drurit

17. Variete të shumta peshku në liqene dhe lumenj që rrethojnë qytetin.

18. Burime potenciale për zhvillimin e peshkimit.

19. Nje qender e mirenjohur e punes dhe e aktivitetit

artizan (qilima, argjendari, etj.) me kualitet

20. Marrdhenia shume të mira ndermjet autoriteteve lokale dhe rajonale

21. Deshira e madhe e Bashkise për të zhvilluar rritje të cilesise urbane dhe për të kontrolluar aktivitetet

spekulative urbane

22. Propocion i larte popullsise se moshes se re në raport me kompozimin e popullsise në teresi

23. Furnizim i mire me energji

24. Fuqi puntore dinamike dhe e specializuar duke siguruar të mira material për investitoret vendas dhe të huaj.

1. Implementimi i projektit për shesh-depozitimet (landfill).

2. Implementimi i projekt për sistemimin e kanalizimeve është në process (KfW– projekti për permiresimin e rrjetit të ujerave të zeza dhe impianti i trajtimit të ujrave të zeza në rruge të mbare)

3. Projekti i Bankes Boterore për mbrojtjen e Liqenit të Shkodres është në realizim e siper.

4. Rikonstruksioni i shume rrugeve fale mbështëtjes se huaj.

5. Rikonstruksioni i sistemit elektrik. Rrjeti i tensionit mesatar në nivelin e 20 KV

6. Investimet në sistemimin e ujit të pijshem në rruge të mbare.

7. Projekti i Unazes për qytetin

8. Bashkepunim i mire me donatoret e huaj në aktivitete të ndryshme të zhvillimit.

9. Vetedija e publikut për sa i takon kontrollit mjedisor, është rritur

10. Prezantimi i nje pakete të të parimeve të perdorimit të makinave në mjedis, të makinave qe ndotin me pak të bazuar në parimet KE

11. Zhvillimi i nje infrstrukture rrugore të re kombetare dhe trans-kombetare, qe do ta vendose Shkodren në nje rrjet hekurudhor e rrugor me të mire me vendet fqinjë dhe Europen

12. Mundesi për terheqjen e investitoreve në ndermarrjet e mesme.

13. Mundesite për të riperdorur token e abandonuar dhe për të sjelle siperfaqe për zhvillim dhe rikonstruksion urban

14. Mundesia e blerjes se energjive të mbi prodhuara nga vendet kufitare


PIKAT E DOBËTA RREZIQET

1. Sherbimet në infrastrukturen urbane kerkojne mirembajtje.

2. Rrjeti i kanalizimeve nuk mbulon totalisht qytetin.

3. Shkarkimi i mbetjeve dhe ujerave të zeza në liqen dhe në lumenjte Drin e Bune.

4. Sistemi i drenazhimit mbulon pjeserisht qytetin.

5. Zvogelimi i popullsise aktive dhe rritja e ritmeve te

papunesise.

6. Sistemi i sherbimit elektrik kerkon permiresim.

7. Mungesa e sistemimit të trajtimit të mbeturinave.

8. Moskontrolli i sistemimeve sanitare për mbetjet urbane.

9. Menaxhim i dobet në mbrojtje të zonave ambjentale të brishta.

10. Mungesa e fondeve publike të mjaftueshme per

zhvillimin e infrastruktures

11. Mungesa e ekzekutimit të detyrimeve ligjore në lidhje me ndertimet urbane

12. Mungesa e veprimit të duhur për të perforcuar dhe për të ngritur vlerat historike dhe kulturore të qytetit.

13. Bashkepunim i dobet ndermjet institucioneve shteterore, NGO dhe organizatave të tjera

14. Sistem transporti publik i pamjaftueshem

15. Mungesa e vendeve për parkim dhe sinjalistikes rrugore

16. Kompania e kanalizimeve dhe e ujerave veprojne në buze të falimentimit sa vetem 32 % e prodhimit të ujit faturohet dhe mbulimi i kostos se perdorimit vetem 60 %.

17. Ndikim i kufizuar i Bashkise në veprimet dhe investimet e rrjetit të operatoreve private

18. Kapacitetet e networkut të telefonise jane në limitete e duhura

19. Informacion i pamjaftueshem i qeverise qendrore për PKT dhe për projekte të tjera me rendesi rajonale dhe nderkombetare

20. Mungesa e kapaciteteve për investimet lokale në rruge dhe në mirembajtje.

1. Ruajtja e paket e mjedisit sjell si konseguenca keqperdorimin nga ana e popullsise e aseteve natyrore të pasura të zonës

2. Mungesa e vetedijes se mjaftueshme publike për masat mbrojtese të ambjentit

3. Shkarkimet e teperta të ndotjeve dhe të mbeturinave inerte në tokat dhe në kanalet e drenazhimit natyral.

4. Degradimi dhe ndotja e deltes se Bunes dhe Drinit qe krijojne shkaterrimin e ketij vendi të migrimit të zogjve, unik në Europe.

5. Problemet e shkaktuara nga presioni i migrimit, ku të ardhurit e rinj tentojne të ndertojne konstruksione të paautorizuara dhe pa leje, në zonat e pambrojtura, veçanarisht në tokat prane liqenit të Shkodres.


8.4 Proçesi i pjesëmarrjes publike për analizën SWOT dhe prezantimi i Vizionit të Qytetit

Bazuar në ligjin “Për planifikimin e teritorit” dhe akteve nënligjore në zbatim të tij, konsultimet publike dhe transparenca janë një detyrim ligjor në procesin e hartimit të planit të zhvillimit urban

Konsulenti ka organizuar dy konsultime publike gjate procesit të hartimit të dokumentave të Analizës SWOT dhe Vizionit të Qytetit dhe Zhvillimit të strategjive.

Organizimi i takimeve të tilla është pergatitur me ndihmen e stafit të bashkisë Shkodër. Ata kane luajtur nje rol kryesor në perzgjedhjen dhe ftesen e paleve të interesuara. Pavaresisht nga të gjitha kontaktet e meparshme me qytetaret dhe palet e interesuara, rezultati nuk ishte aq i inkurajues meqenese seksione të ndryshme të popullsise mungonin në mbledhje. Mungesa e shperndarjes se informacionit të duhur, plogeshtia e meparshme në ndjekjen aktive të veprimeve të ngjashme të organizuara nga autoritetet publike, mungesa e iniciatives nga ana e qytetareve për të marre pjese jane disa nga arsyet kryesore në arritjen e rezultateve jo shumë konkrete në keto takime. Megjithate, prania e disa prej aktoreve të rëndësishëm të qytetit dhe gjithashtu komentet e marra me vone nga qytetaret jane inkurajuese. Gjithsesi gjatë këtyre takimeve u hartua edhe nje regjister me adresat dhe kontaktet e pjesemarresve dhe grupeve të interesit, për diskutime të metejshme.

Përsa i përket qeverisjes urbane, nuk ka një strukture të tillë të pranishme brenda bashkise për të instaluar një sistem të duhur të qeverisjes urbane. Pengesa kryesore është mungesa e koordinimit nder-ministror dhe nder-agjencive (të perfshira në aktivitetet e zhvillimit urban). Ekziston nje nevoje urgjente për zhvillimin e nje strukture proaktive institucionale brenda sistemit bashkiak administrativ.

8.5 Përmbledhja e analizës SWOT - Një vlerësim i kontekstit urban të zhvillimit

Qyteti i Shkodres ndodhet në veri të Shqipërise në kufi me Malin e Zi. Ai është i rrethuar nga një territor malor por dhe me disa kodra si Rrenci në lindje dhe Tepe në jug. Në njërën nga keto kodra qëndron Kështjella e Rozafes rreth 130m mbi nivelin e detit. Zona përreth është e mbuluar me moçale. Qyteti është i pasur me asete të rëndesishme natyrore. Në veri perëndim të qytetit është zona e Mbishkodres që kufizohet me Alpet shqiptare. Rreth 30 km në jugperendim të qytetit është Velipoja, një plazh popullor në bregdetin e Adriatikut. Përveç kësaj qyteti është i pasur me monumente historike, kulturore e arkeologjike që tërheqin çdo vit në numër kërkuesish dhe turistësh nga e gjithe Evropa.

Qyteti ka në përbërjen e vet tre lagje (zona) fqinje: Bahçallek, Shirokë dhe Zogaj. Në veri dhe në perëndim të qytetit shtrihet Liqeni i Shkodres, më i madhi në Ballkan, me një sipërfaqe prej 370 km2 prej të cilave 149 km2 i perkasin Shqipërise dhe pjesa tjeter Malit të Zi. Ky liqen është i pasur me peshk ku zihet rreth 50 kg/ha peshk në vit. Territori i saj përfshin gjithashtu dy liqene artificial të krijuara mbi lumin Drin për ndertimin e dy hidrocentraleve të mëdhej që furnizojnë rrjetin kombëtar: liqeni i Vau-Dejes, 20 km në lindje të Shkodres (kapaciteti 250


MW) dhe Koman, 40 km në lindje të Shkodres (600 MW). Këto burime të bollshme ujore e bëjne këtë qytet dhe rajonin e tij, furnizuesin kryesor me energji elektrike të vendit.

Lumenjte Buna dhe Drini takohen në jug-perëndim të qytetit. Në lindje qyteti kufizohet me lumin Kir, një lum sezonal që derdhet në jug. Lagunat e deltave të Drinit dhe Bunes konsiderohen vende unike për vëzhgimin dhe studimin e zogjve meqenëse kjo zonë është përgjate udhes migratore të shume specieve të zogjve nga Afrika në Evrope. Për fat të keq, të gjithe këta lumenj sherbejne si vend për hedhjen e mbeturinave urbane dhe janë gjithashtu të ekspozuar ndaj gërmimit të pakontrolluar për lende të para ndertimi. Manaxhimi i mbeturinave urbane është me të vërtetë një problem kyç për qytetin i cili sapo ka identifikuar nje vend-grumbullim të ri në Bushat, rreth 20km larg nga Shkodra.

Në 10 vitet e fundit ekonomia e qytetit është karakterizuar nga një bum ndërtimesh me drejtim ndërtimin e banesave të reja për popullsine në rritje. Sidoqofte, krahasuar me qytetet e tjera të medha të Shqipërise, Shkodra një densitet urban të mesëm dhe një numër të mire sheshesh të hapura. Plani rregullues i përgjithshëm i hartuar në vitin 1994, përcakton një kuadër të mirë për mbrojtjen e aseteve kulturore dhe natyrore të qytetit, ndërsa plani për zonën e qendrës njeh rëndësine strategjike të qytetit dhe qendrës së tij historike. Sidoqoftë këto instrumenta janë tashme të papërshtatshem për të siguruar një kuader harmonik për zhvillimin e qytetit, dhe nuk kanë marrë në konsiderate shumë instrumenta të rëndësishëm mjedisore që do të ruanin më mirë cilësine e jetës të qytetarëve të Shkodres. Lejet e ndertimit janë dhëne edhe në mungese të infrastrukturave baze pa marre parasysh parametra siç jane vlera e pejsazhit përreth, orientimi i ndertimit, ndarjet dhe aksesisbiliteti.

Si rezultat, fronti ujor i liqenit, shpatet e maleve dhe zona të tjera të bukura janë shfiguruar. Në veçanti, rritja e pakontrolluar e vendnbanimeve ilegale, sidomos pranë zonave delikate janë një arsye e fortë për tu shqetesuar. Pjesa kryesore e këtyre vendbanimeve nuk janë të lidhura me sistemet e kanalizimeve duke krijuar keshtu probleme serioze për shendetin. Procesi i legalizimit po ecen ngadale, si në shume qytete të tjera shqiptare. Një ndër arsyet kryesore të për këtë proces të ngadaltë është edhe fakti që legalizimi menaxhohet agjensi qendrore shteterore (ALUIZNI) e cila ka punuar në mënyre autonome me koordinim të pakët me autoritetet lokale.

Shkodra ka një plan rajonal qe është reference dhe udhezues për përdorimin interbashkiak të tokes. Në të vertete nje aspekt i rendesishem për zhvillimin e ardhshem të qytetit të Shkodres është kapaciteti i vet për të vendosur marrëdhenje partneriteti me bashkite perreth. Kjo është shume e rendesishme për zgjerimin e sherbimeve për publikun dhe për të rritur ekonomine e shkalles, eficencen, si dhe për të ruajtur rrjetin ekologjik ekzistues dhe pejsazhin rajonal. Për fat të keq plani nuk është ndjekur akoma nga projekte konkrete inter-bashkiake dhe bashkepunimi midis bashkive ishte i veshtire.

Ka një mosperputhje evidente midis disponueshmërise së shërbimeve publike, siç është furnizimi me ujë dhe trajtimi i ujrave të zeza dhe kapacitetit të infrastruktures ekzistuese. Fondet e pamjaftueshme publike për të modernizuar infrastrukturen ekzistuese dhe ndërtimin e infrastruktures së re janë një shqetësimi kryesor sanitar e mjedisor. Kompanite e shërbimeve publike punojne me humbje për shkak të inefiçensës së brendshme dhe për shkak të zakonit të


përhapur të lidhjeve ilegale dhe normes se ulet të pagesës së faturave. Të ardhurat kryesore lokale vijne nga taksat për lejet e ndërtimit (37%), dhe taksat mbi SME-te (19%), ndërsa subvencionemet e shtetit përbëjne ende pjesën kryesore të të ardhurave të bashkisë. Këto të ardhura përbëjne rreth 46% të të ardhurave totale (përjashto të ardhurat nga tarifat). Midis 2006 dhe 2008 bashkia ka arritur të rrise mbledhjen e taksave në 67%. Sidoqoftë, shumat e mbledhura nuk jane të mjaftueshme për të mbuluar kostot që duhen për sigurimin e shërbimeve publike dhe jane sigurisht të pamjaftueshme për të plotësuar nevojat për investime të reja. Për më tepër mundësia e flluskës se ndërtimit që mund të ndiqet nga një rënje e shpejte e aktiviteteve në sektorin e ndërtimit do ta privonte bashkine nga një burim i rëndësishem të ardhurash.

Ndermarrjet e medha shteterore që ndodheshin dikur brenda kufijve bashkiake, tashme jane braktisur. Ne vend të tyre jane ngritur nje sere ndermarrjesh të vogla dhe të mesme private qe punojne në zanate tradicionale si, kepuce, lekure, veshje. Ne vitin 2008 jane regjistruar me shume se 3000 ndërmarrje të vogla e të mesme (SME). Sfida e rradhës është tërheqja e investimeve të huaja në këto sektore me qëllim që të krijohen më shume vende pune sidomos për grate. Për të arritur këtë synim Bashkia ka njoftuar krijimin e një parku industrial për SME në kantjeret e mëparshme industriale.

Ka shume oportunitete të cilat mund t’i kthejne dobesite e qytetit në pika të forta. Per shembull, riperdorimi i zonave të meparshme industriale, ndertimi i shëtitoreve të mbrojtura në brigjet e lumit dhe përmiresimi i sistemeve të mbledhjes së taksave. Oportunitete të tjera jane dhe afërsia me Malin e Zi e cila mund të tërheqe turiste në kërkim të hoteleve më të lira dhe shërbimeve restoratore si dhe shume projekte të tjera ndërkombetare (p.sh. mbrojtja e Liqenit të Shkodres dhe projektet e zhvillimit të Bashkimit Evropian dhe Korridori migrator i zogjve si dhe projektet e infrastruktures Trans ballkanike si Korridori i VIII dhe terminalet e tubacioneve të naftes e gazit nga Deti Zi – Projekti Trans Adriatic Pipeline dhe Ionain Adriatic Pipeline) që do të sjellin infrastruktura dhe investime të reja.

8.5.1 SWOT me një shikim

Gjate vizitave të tyre të vazhdueshme nëpër Bashki, ekspertet kane bërë shumë fotografi për të plotësuar një album të kompletuar imazhesh të cilat i referohen aspekteve të ndryshme për secilin nga qytetet. Duke qene se vizualimi i koncepteve i ben keto të fundit me të qarta dhe me realistike, është perzgjedhur nje numer fotosh qe paraqitet me poshte për të dhene sa me qarte imazhet, zgjidhjet, rezultatet e shprehura në ananlizat SWOT. Duke ilustruar pikat e forta dhe të dobta të bashkise fotot tregojne qartë se si mund të jetojne krah për krah e bukura dhe e shëmtuara në një qytet shqiptar, ku pejsazhe të mrekullueshme dhe trashëgimia kulturore është gjithmonë e rrezikuar nga degradimi mjedisor, bumi i ndertimeve dhe mungesa e fondeve për reabilitimin e infrastruktures së qytetit. Në të njëjtën kohë ato regojne se si benefitete rritjes së tashme të ekonomise nuk kane sjellë ende në një reduktim të dukshem të varfërise, apo standarte më të mira jetese për pjesën dërmuese të popullsise.


Fig.26 Foto që tregojnë pikat e forta të Shkodrës

( pejsazh i mrekullueshëm, trashëgimi kulturore, vitalitet urban, aktivitete portuale për peshkim dhe turizëm)


Fig.27 Foto që tregojnë pikat e dobëta të Shkodrës

(degradim mjedisorë, infrastrukturë e dobët e rrugëve, zgjerim i pakontrolluar i vendbanimeve urbane)

Qyteti i Shkodres duhet të përballet me shume sfida nëse do të arrije një mirëqenje më të larte të bazuar në një zhvillim të qëndrueshem. Ai ka një numër të madh pikash të forta qe mund ti ndihmojne autoritetet lokale dhe qytetaret të identifikojne projektet që do të sjellin benefitet shpejt. Për shembull, të gjitha nderhyrjet për të përmirësuar infrastrukturen e qytetit, asetet kulturore dhe natyrore do të sjellin më shume turiste dhe aktivitete ekonomike. Administrata lokale është e angazhuar për të arritur standarte më të larta në efiçence dhe transparence, por ka nevoje për asistence për të përmirësuar aftësite teknike dhe kompjuterike të nëpunësve të vet si dhe për të vendosur një partnership më të mire me autoritetet lokale, rajonale dhe kombëtare.

Në të njëjtën kohe ka një numër të madh oportunitetesh që qyteti duhet të kape si asistenca nga jashtë e aktoreve kombëtare dhe ndërkombetare që do ta ndihmojne qytetin të arrije standartet evropiane të jeteses.


8.6 Vizioni i qytetit - Pasqyra e vizioneve për Shkodren në vitin 2020

Nga vleresimi i "Pikave të Forta", "Dobesive", "Mundësive" dhe "Rreziqeve" të paraqitura në kapitullin e mësipërm - "Gjetjet Kryesore nga Matricat SWOT", dhe nga konkluzionet e nxjerra në mbledhjet me grupet e interesit si dhe në konsultimet me Bashkine, Konsulenti ka nxjerre Vizionet e meposhteme për qytetin e Shkodres deri në vitin 2020.

VIZIONI 1Shkodra do të vazhdoje të luaje rolin e qendres kryesore urbane e ekonomike të veriut të Shqipërise siç ka qene në të kaluarën, dhe mund të behët nje qytet i qendrueshem me një cilesi jetese të krahasueshme me nivelet evropiane:

Qyteti tashme udheheq zhvillimin e rrethinave qe mbulojne të gjithe Provincen Veriore dhe me tej dhe perqendron brenda rajonit të tij urban pothuajse të gjitha aktivitetet e punesimit dhe facilitetet e tregut të mbështëtura nga nje rrjet infrastrukturor për mobilitetin e mallrave dhe njerezve. Master Plani I ri për Shkodren do të propozioje perforcimin e metejshem të tyre duke shfrytezuar në maksimum projektet e tanishme, forcat potenciale, dhe oportunitetet dhe duke adresuar dobesite e rendesishme (sidomos në sektorin e rrugeve, mjedisit dhe komunikacionit).

Afersia e saj me Kosoven dhe Malin e Zi dhe nje numer rrugesh inter-rajonale do ta vendose ate në qendren e rrjetit rrugor Evropian të rajonit.

VIZIONI 2Shkodra mund të jete nje qender e rendesishme e dijes për promovimin e sherbimeve të edukimit modern dhe kerkimeve, nje vend studimi për kulturen, historine, dhe trashegimine antike dhe bashkekohore.

Qyteti posedon tashme nje Universitet të njohur nderkombetarisht me nje numer të mire fakultetesh me nje standart të larte edukimi.

Plani i Përgjithshëm Vendor duhet të propozoje krijimin e nje qendre shkencore universale studimi për migrimin Euro Afrikan të zogjve dhe levizjet e tyre (ne lidhje me kontaminimin e gripit të shpendeve), nje qender për mbrojtjen e disa specieve të rralla të peshkut në Liqenin e Shkodres dhe Lumenjte. Të propozoje gjithashtu krijimin e nje qender studimi për kulturen antike dhe parahistorike dhe arkitekturen.

VIZIONI 3Shkodra mund të jetë një qendër e rëndësishme eko-turizmi e dimensioneve kombetare dhe nderkombetare:

Fale pranise se aseteve të bollshme të nje varieteti t ë pejsazheve natyrore, lumenjve e Liqenit, grykave e kanioneve, ndertesave historike dhe kulturore, varieteteve të rralla të flores dhe faunes, Shkodra mund të jete nje qender për zhvillimin e eko-turizmit – nje sektor qe po lulezon tashme pavaresisht nga kriza e tanishme ekonomike.

Plani i Përgjithshëm Vendor për Shkodren do të propozoje aksione të pershtatshme për të arritur kete vizion.

VIZIONI 4Shkodra mund të jete nje qender e rendesishme për promovimin e prodhimeve të artizanatit:

Fale perqendrimit të rendesishem të artizaneve të kualifikuar qe praktikojne aktivitete tradicionale të punimeve me dore, Shkodra mund të manaxhoje kerkesen e larte për keto produkte nga turistet. Kjo do të krijonte jo vetem nje punesim në shkalle të ulet për grate por edhe do të ulte varferine për grupet e dobeta.

Plani i Përgjithshëm Vendor do të lokalizoje zona me facilietete për ti grupuar keto aktivitete dhe për ti zhvilluar ato në menyren e duhur.


VIZIONI 5Shkodra do të jete nje qytet i standardit europian, do të zhvillohet në shkalle njerezore dhe do të jete porta e veriut për Shqipërine në Evrope

Shkodra është nje qytet i mirë-strukturuar i gjelbër dhe i qetë me dendesi mesatare dhe me arkitekture tradicionale, e parqe të gjelbra dhe siperfaqe të hapura dhe ka nje vlere të moderuar të tokes – qe perben në atraksion të fuqishem për kompantitë e ndërtimit që operojnë më vend dhe në rajon.

Plani i Përgjithshëm Vendor i Shkodres do të perforcoje kete vision me ekzekutimin e planeve të pershtatshme për perdorimin e tokes.

VIZIONI 6Bashkia e Shkodres është fuqimisht e angazhuar për ta kthyer qytetin e vet në nje qytet të gjelber të qendrueshem me dimensione njerezore:

Bashkia e Shkodrës është fuqimisht e angazhuar për zhvillimin e një qendre të madhe në veri të Shqipërise, si Porte e Gjelbër me të gjitha karakteristikat e veta kulturore e tradicionale me facilitete të përshtatshme zhvillimi.


8.7 Synimet e Qytetit

Synimet e qytetit jane përcaktuar nga rezultatet e analizave SWOT dhe konsultimeve publike

Tabela 21: Synimet e qytetit

SYNIMET Përshkrimi i synimeve të qytetit

1. Shkodra - Porta e gjelbër e Shqipërisë. Liqenet, lumenjte dhe malet

Shkodra mund të jete një qendër e rëndësishme eko-turizmi fale prezënces se aseteve të bollshme natyrore. Shkodra është e rrethuar nga uji, tre lumenj, liqenet, dhe mocaloret. Liqeni i Shkodres është me i madhi në rajonin e Ballkanit.

2. Shkodra - Qytet Europian

Nje qytet i qendrueshem i standarteve evropiane Shkodra mund të jete qendra me e rendesishme e rritjes urbane dhe ekonomike dhe qyteti kryesor i veriut të Shqipërise me në cilesi jetese të standartit evropian.

3. Shkodra - Qytet i qëndrueshëm dhe dinamik. Nje qytet qe kombinon tegjitha facilitetet urbane për nje punesim me të mire, banese dhe mjedis të jetueshem. (qytet i zgjuar)

Sebashku me oportunitetet qe derivojne nga ekonomia e dijes perfaqesuar nga sistemi universitar dhe sektori i turizmit, edhe ekonomia locale si sektori bujqesor dhe ai tekstil mund të perfitojne nga rinovimi i zonave industriale dhe fuqia punetore ekzistuese e specializuar. Shkodra mund të jete gjithashtu nje qender e rendesishme për promovimin e artizanatit tradicioal dhe produkteve artistike.

4. Shkodra - Qytet i dijes

Universiteti, kerkimi, mjedisi.

Ne fakt Shkodra është historikisht qyteti i madh verior I Shqipërise dhe kryeqytet i rajonit POD-Shkod dhe nje nga 4 qendrat unversitare kombetare. Tani ajo është nje qender për studentet e veriut me nje influence të madhe në ekonomine (9.000 student). Aktualisht universiteti ka shume lidhje me organizata rajonale dhe nderkombetare kerkimi

Shkodra mund të jete nje qender e rendesishme e dijes për sherbime edukimi dhe kerkimi, nje porte hyrse për studimin e cultures antike dhe bashkekohore, historise dhe trashegimise, nje qender universal specifike studimi për migrimin e zogjve nga Afrika në Evrope dhe nje qender për mbrojtjen dhe studimin e specieve të rralla të Liqenit dhe lumenjve.

5. Shkodra - Qytet i aksesueshëm

Nje qytet i aksesibilitetit të larte dhe mobilitetit urban. Infrastrukture me të mire dhe me të sigurte të rrugeve, shperndarje mallrash dhe sherbimesh – nje qytet i mencur (SMART).

Shkodra është nje qytet i mire-strukturuar i gjelber dhe paqesor me dendesi mesatare dhe me arkitekture tradicionale, me parqe të gjelbra dhe siperfaqe të hapura dhe ka nje vlere të moderuar të tokes – qe perben nje atraksionm të fuqishem.

Zhvillimi i ardhshem i Shkodres do të jete i lidhur strategjikisht me qytetin e Dijes, qytetin e qendrueshmerise, i lidhur me bukurite dhe burimet e veta natyrore, trashegimine historike dhe kulturore. Per me teper vizioni merr gjithashtu në konsiderate nje qytet të jetueshem bazuar në punë me të mirë për të gjithe SME siç janë sektori i modes, tekstilet, veshjet, si dhe nje cilesi e larte e prodhimeve agro-industriale.

Infrastrukturë rrugore me të mire dhe më të sigurtë me standarte evropiane dhe shërbimi mund të permiresojë imazhin e pergjtihshem dhe zhvillimin e krejt qytetit. Nje qytet qe është porta e Ballkanit.


8.7.1 Vizion i Qytetit dhe Impakti Potencial mbi zhvillimin

Në paragrafet e mësiperme u paraqitën disa Vizione kryesore bazuar në rezultatet e analizave SWOT dhe të aprovuara nga bashkia dhe konsultimet me publikun. Tek keto Vizione të parashikuara deri në vitin 2020, të cilat shprehin elementet e konsideruar si pika të forta ekzistuese dhe potenciale si edhe mundësitë e zhvillimit ekzistuese dhe të ardhshme, konsulenti gjen se është e mundshme të arrihen synimet e dëshiruara. Konsulenti ka prezantuar gjithashtu për cdo synim, objektivat e veta dhe programin e veprimit të domosdoshëm për të arritur synimet e dëshiruara.

Deri tani qytetet e Shqipërise janë rritur pa ndonje objektiv afatgjatë të paracaktuar. Pjesa më e madhe e projekteve për zhvillimin ekonomik dhe planifikimin hapsinor për qytetet janë realizuar si dokumente të pjesshme dhe të pa-integruara me njëra-tjetrën. Për pasojë, nuk ka kontroll mbi zhvillimin jashte planit apo hapsirave të veprimit. Pjesa me e madhe e zhvillimeve informale kanë zënë vend, ku njerezit nuk kane nevoje për leje ndertimi as në nivel lokal as kombetar. Kjo ka rrezikuar seriozisht programet e zhvillimit të infrastruktures të qytetit dhe rrjedhimisht ka udhehequr degradime serioze ambientale të qytetit dhe të rrethinave të tij.

Ështe hera e parë në Shqipëri që qeveria me rekomandim të Bankes Botërore ka ndërmarre një projekt për të zhvilluar një Strategji Zhvillimi Afatgjate të Qytetit të bazuar në Synime të paracaktuara nepermjet Procesit të Konsultimit me Publikun, qe deri tani është ushtruar nga pushteti qendror. Kjo gjithashtu do të formuloje bazen e sistemit të zhvillimit të Qeverisjes Urbane në nivel lokal, proceset dhe mjete vendimarrese.

Në kapitullin ku janë paraquitur Objektivat e Qytetit, konsulenti ka renditur fillimisht SYNIMET dhe më pas ka shtjelluar shkurtimisht objektivat për çdo synim duke i korresponduar Vizionit të Qytetit. Në vazhdim për çdo SYNIM të perzgjedhur, janë dhënë objektivat primare dhe programin si të realizohen keto SYNIME.

Në Planin e Përgjithshëm Vendor dhë në gjitha planifikimet e viteve të ardhshme të Bashkisë Shkodër, këto programe do të shndërrohen në projekte të propozuara dhe në programe Kryesore Investimi dhe do të përpunohen si prioritete kapitali financiar dhe programi i investimit. Kjo do të ndihmoje bashkine të ndermarre dhe të implementoje deri në vitin 2020 (Periudha e Realizimit të Vizionit) projekte të ndryshme për të arritur Zhvillimin apo Vizionin e deshiruar.

Programi i Vizionit të Qytetit është në fakt një program pune për zhvillimin e dëshiruar si edhe një strukturë për implementimin e strategjisë së zhvillimit të qytetit. Siç jane diskutuar Vizionet, të përpunuara dhe të përcaktuara nëpërmjet konsultimeve me publikun dhe me bashkine, mund të konsiderohen si të miratuara bashkarisht në strategjite e zhvillimit, në këtë mënyre merret mbështetja e publikut dhe bashkëpunimi në realizimin e projekteve të ndryshme të zhvillimit të mbajtura në Programin e Qytetit. Është e qartë që bashkia duhet të ndërmarre një aksion implementimi të afërt për të monitoruar shkallen apo nivelin e arritjes për cdo vizion dhe në rast domosdoshmerie, të rishikoje ndonje Vizion apo Synim të perzgjedhur dhe të ndermarre të tjera konsultime me publikun për të modifikuar apo


pershtatur qofte edhe parandaluar ndjekjen e ndonjerit prej programve qe nuk i sherben objektivave.

Në këtë mënyre, VIZIONET, STRATEGJITE dhe PROGRAMET e veprimit (projektet) jane elemente të pandashem dhe mjete esenciale për të arritur zhvillime afatgjata të qytetit. Siç është thënë, është nje proçes dinamik, kështu që ka nevojë për vëzhgime konstante të gjendjes apo shkalles së arritjes.

8.7.2 Impakti mbi zhvillimin.

Bazuar në objektivat që duhet të arrihen kemi dy lloj zhvillimesh:

1. Zhvillimet afatshkurtra për të përmbushur nevojat urgjente dhe,

2. Zhvillimet afatgjata - një zhvillim, i nevojshëm për të arritur një ndryshim progresiv në kushtet sociale, ekonomike apo të jetesës së qytetarëve për brezat e tanishëm dhe të ardhshëm.

Qytetet e Shqipërise kanë planifikuar shpesh herë një zhvillim afatshkurter për të përmbushur nevojat imediate të popullsisë, pas një gjysme shekulli me kufij të mbyllur. Ndryshimet e reja ekonomike dhe sociale në qytete, edhe njerezit kanë nevoje tashmë për ndryshime afatgjata në mënyrë që aktivitetet e zhvillimit të orientohen në nivel afatgjate dhe cilësor. Për të arritur keto objektiva, struktura e planifikimit urban të qyteteve ka nevoje të formulojë vizione afatgjata të bazuara në vlerësimin e kapaciteteve përballuese si edhe potencialeve lokale dhe mundesive të reja. Sepse qytetet e Shqipërise jane zhvilluar nën autoritetet qendrore me me pak justifikime dhe vlerësime të nevojave lokale dhe potencialeve zhvilluese. Si rezultat, ka një lëvizje të madhe të popullsise drejt qyteteve të medha duke braktisur qytetet e vogla dhe fshatrat. Kjo në fakt, është kundra rrymes së zhvillimit dhe të drejton në harxhim të konsumit të burimeve kombetare dhe të aksioneve të zhvillmit. Për t’i kundervepruar kësaj levizjeje. Shqipëria ka nevoje për mjete vendim-marrese decentralizuese për zhvilimin e hapsirave lokale por duke mbajtur edhe nje zhvillim të balancuar kombetar. Strategjia e zhvillimit afatgjate për autoritetet lokale, veçanerisht për qytetet e vogla dhe të mesme në nivel rajonal është politika më e përshtatshme për zhvillimin e qytetit në Shqipërine e sotme.

8.7.3 Rekomandime

Nga vëzhgimi i përgjithshëm i analizave SWOT dhe nga dy takimet e konsultimeve me publikun si edhe nëpër një numër diskutimesh me stafin e bashkisë, konsulenti ka zhvilluar një vizion për zhvillimin afatgjatë. Këto projekt-propozime i janë paraqitur për diskutim grupeve të interesit duke përfshirë komunat periferike, si dhe autoritetet rajonale. Pastaj, nga keto vizione për zhvillimin afatgjatë brenda këtyre diskutimeve, konsulenti ka përgatitur këtë Strategji afatgjate të Zhvillimit të Qytetit deri e vitit 2020.

Këto strategji zhvillimi jane ndare në nje seri programe pune qe duhet të ndiqen për të realizuar keto vizione. Keto programe jane pergatitur kryesisht bazuar në informacionin e marre nga elementet e Forta dhe Mundësive të nxjerra nga analizat SWOT për secilin nga qytetet perfshi edhe elementet e Dobesive dhe Rreziqeve. Drafti i Vizionit të Qytetit dhe


Strategjive të Zhvillimit ju paraqit grupeve të interesit duke kerkuar pikepamjet dhe sugjerimet e tyre në menyre qe Vizioni qe do të pergatitet të jete nje Vizion Strategji për të cilën është rene dakort bashkarisht.

Është rene dakord qe keto strategji me të cilat konsulenti do të punoje të jene të vendosura bashkerisht. Per të arritur Strategjine e Vizionit, konsulenti ka vazhduar me nje sekuence llogjike për punen nga percaktimi i nje grupi SYNIMESH për të arritur këto Vizione. Synimet janë të ndara në një numër specifik objektivash për t’u realizuar. Një grup programesh specifike janë seleksionuar me pas për realizimin e ketyre synimeve. Keto programe pune jane pergatitur duke marre parasysh kushtet në vend, prioritetet dhe nevojat e qytetit si dhe kerkesat qe duhet të permbushen për të arritur Vizionet perkatese. Keto programe do të perbejne elementet udheheqes për Planin e Përgjithshëm Vendor kur ato të kthehen në projekte specifike. Planet rregullatore do të sigurojne linjat e nevojshme udhezuese gjate ekzekutimit të ketyre projekteve dhe programi i investimit të kapitaleve do të siguroje kerkesat e tyre financiare dhe fazimin e ekzekutimit të tyre.

Hapat e mesiperm të punes do të jene guret baze për të realizuar vizionet për të cilat është rene dakort, hap pas hapi, sipas prioriteteve deri në vitin 2020. Sidoqoftë, dy janë instrumentat e rendesishëm qe kerkohen gjate ekzekutimit të programit për secilin Vizion. Ato janë:

Një skeme reale kohore për ndjekjen e operimit të programeve dhe vleresimi i shkalles së arritjes së synimit përkatës ose fazat e progresit.

Një kuader i struktures operacionale për bashkinë e pajisur me data base-in e nevojshëm dhe aftësitë manaxheriale.

Për fat të keq të dy këto instrumenta mungojnë aktualisht në strukturen e tanishme administrative të bashkise. Konsulenti sugjeron që nga pikpamja e pasurive, cilësise se pejsazhit dhe aseteve qe qyteti disponon, ekziston nje potencial të larte për tërheqjen e turizmit, por shumica e tyre jane bere subjekt i degradimit serioz dhe zhvillimit spekullativ agresiv. Nëse këto veprime do të vazhdojnë pa asnjë kontroll, shumë nga këto asete do të humbasin atraksionin e tyre edhe në një afat të mesëm duke i dhënë fund kështu premisave për zhvillimin e turizmit.

Konsulenti sugjeron me forcë një sërë rekomandimesh që bashkia duhet të ndërmarrë për të ndaluar degradimin e aseteve të tyre natyrore historike dhe kulturore, të cilat jane kapitale të qytetit për të promovuar dhe terhequr investitoret institucionale në sektorin e turizmit në nivel kombetar dhe nderkombetar.

1. Ndalimi i dhenjes se lejeve të ndertimit në zonat e ndjeshme në brigjet e liqenit dhe lumenjëve, dhe veçanërisht në brezin me gjërësi 200m nga bregu;

2. Te mos lejohet ndertesat e larta, të cilat krijojne nje mur ndares midis liqenit dhe qytetit. Liqeni është nje pasuri kombetare dhe i perket të gjithëve;

3. Ndalimi i prerjes se pyjeve, aq sa janë, pergjate bregut meqenese ato perbejne nje trashegimi tipike mesdhetare.Gjithashtu të merren masa për shtimin e gjelbërimit pranë zonave ujore (liqenore apo lumore);


4. Të ushtrohet kontroll i vazhdueshëm i të gjitha shkarkimeve të pakontrolluara në liqen apo lumenj, e sidomos i atyre toksike.

5. Te gjitha projektet e shkalles së gjërë, e sidomos ato të zonave të ndjeshme (pranë liqenit apo lumenjëve) duhet detyrimisht të kene një studim VNM (vleresim të ndikimit në mjedis) që të sigurojë mos demtimin e eko-sistemit lokal dhe kushteve jetesës. Ato të jene subjekt i konsultimve publike para se të jepen lejet përkatëse.

6. Te gjitha lejet për zhvillim, duhet të sigurojnë një nivel të kenaqshëm të faciliteteve të infrastruktures (rruge, uje, energji) dhe parkimi të jetë brenda parcelave, në proporcion me numrin e njesive të banimit.

7. Te gjitha ndërtesat e larta mbi 4 kate duhet të kene nje terheqje minimale prej 3m nga rruga për të mënjanuar bllokimin e trotuareve;

8. Bashkia duhet të marre nje rol proaktiv për koordinimin e projekteve me konsultim me pare me agjensitte e zhvillimit dhe autoritetet në lidhje me çeshtjet e pergatitjes se projektit dhe ekzekutimit të tij, për të menjanuar nje rritje kundra-produktive ose demtuese për mjedisin;

9. Zonat me trashëgimi kombetare apo nderkombetare duhet të kene nje mbrojtje të vecante për sigurine e tyre dhe për mbrojtjen e mjedisit. Bashkia duhet të marre nje rol me aktiv në këtë çeshtje dhe në konsultim me autoritete perkatese kombetare të percaktoje nje zonë të mbrojtur perreth ketyre ndertesave. Duhet të futen gjithashtu edhe rregullore të veçanta për ndertimin perreth ketyre zonave;

10. Ka një nevoje urgjente për rishikimin e strukturave institucionale dhe shperndarjen e pergjejgesise midis departamenteve bashkiake për nje manaxhim me të mire të saj dhe të qytetit. Gjithashtu, departamenti i planifikimit dhe kontrollit të zhvillimit, ka nevoje të zhvilloje nje qender të dhenash qe merret me aspektet e zhvillimit dhe për të organizuar me mire veprimet prioritare;

11. Bashkia duhet të ndermarre me shume veprime për të përmiresuar kapacitetin e vet të të ardhurave qe nevojiten kaq shume për rregullimin e rrugeve dhe infrastrukturave të tjera të qytetit, duke përmirësuar strukturen ekzistuese të taksave si dhe menyren e mbledhjes se tyre;

12. Programet që konsulenti ka propozuar për të arritur secilin nga synimet jane indikative dhe jane bazuar në të dhenat dhe informacionet ekzistuese që janë grumbulluar gjatë proçesit të hartimit të planit dhe ka mundesi qe vlefshmeria e disa prej tyre të ndryshoje në vitet e ardhshme. Ne kete rast, stafi i Bashkisë në bashkëpunim me grupet e interesit dhe duke siguruar një proçes transparent për publikun, mund të rishikoje programet në fjale.


8.7.4 Implementimi

Aspekti me pozitiv qe konsulenti ka ndeshur gjatë hartimit të dokumentave të Planit të Përgjithshëm Vendor është interesuari i lartë i shprehur nga ana e Bashkisë qe ta zhvillojë qytetin e tyre për të qene me tërheqes dhe me konkurues. Sidoqofte, duke pasur parasysh eksperiencen relativisht të shkurter manaxheriale (qe nga ndryshimi i regjimit politik) zhvillimi i qytetit është i barabarte me zhvillimin ndertues dhe gati 90% e aktivitetit bashkiak është e angazhuar me kete çeshtje. Roli i integruar i infrastrukturave të ndryshme dhe facilitetet publike thelbesore, zhvillimit të mireqenjes sociale, financave të bashkise nuk jane krejtesisht të qarta për ekzekutivet e babashkisë. Si rezultat, ndihet nje mungese e një strategjie zhvillimi afatgjate.

Një nga veprimet më të rëndësishme pas çdo zhvillimi të suksesshem të qytetit është identifikimi i prioriteteve dhe kërkesave për ekzekutimin e tyre. Konsulenti, në bashkëpunim me stafin e Bashkisë kanë propozuar disa mekanizma për implementimit dhe programimin e prioriteteve duke perfshire edhe mundësitë financiare.

Kuadri i ri ligjor, për planifikimin e territorit do të sigurojë një planifikim të përshtatshem dhe instrumenta për kontrollin e zhvillimit në duart e autoriteteve lokale po perderisa kapaciteti i manaxhimit dhe instrumentat mbështëtes (qendra e monitorimit të të dhenave, manaxhimi i bazuar në GIS) nuk jane të pershtatshme, keto strategji afatmesme dhe afatgjata do të mbeten të paoperueshme.

Për këtë arsye, Konsulenti bën sugjerimet e mëposhteme:

1. Të rishikohet struktura institucionale e bashkisë dhe sidomos departamentet e Planifikimit urban dhe infrastruktures.

2. Të instalohet platforma GIS brenda njesive të planifikimit urban e pajisur me trajnimin e duhur për përdorimin e GIS-it me nje model të pershtatshëm.

3. Pergatitja e nje struture të pershtatshme pune për regjistrimin dhe përpunimin e të dhenave në kohe reale dhe për të monitoruar zhvillimin urban dhe për të pergatitur Bench Marking për projekte dhe programe të ndryshme në bashkepunim të ngushte me departamentet e ndryshme dhe sidomos me ate të planifikimit urban.

4. Ngritja e nje skuadre koordinimi në strukturen administrative të bashkise për të siguruar kryerjen e veprimeve në menyre të koordinuar dhe gjithashtu të koordinoje me agjensite e jashtme që lidhen me çeshtjet e zhvillimit;

5. Te krijohet nje departament mjedisi me mbështëtjen e faciliteteve të manaxhimit elektronik të të dhenave direkt nen kontrollin e Kryetarit apo nën kryetarit të bashkisë, përgjegjës veçanerisht për kontrollin e mejdisit dhe për t’i dhene informacion departamenteve të interesuara. Ato do të kujdesen gjithashtu edhe për gjelberimin e qytetit, sigurimin e hapesirave, sidomos për femijet dhe për personat me aftësi të kufizuar;


6. Pergatitja e dokumentacionit të brendshem për departamentet e tjera për informim dhe veprim të koordinuar;

7. Ngritja e departamentit të Transportit brenda bashkise për të punuar në bashkepunim të ngushte me ate të urbanistikes për çeshtjet e permiresimit të mobilitetit brenda qytetit, manaxhimin me të mire të trafikut, krijimin e lehtesirave për personat me aftësi të kufizuar, facilitete parkimi dhe kontrollin e perdorimit të tyre, politiken e transportit publik etj;

8. Te pergatise dhe të kryeje progame për sensibilizimin e qytetareve në çeshtjet e mjedisit, permirësimin e rrugeve dhe hapesirave publike, për rritjen e pergjegjesisë qytetare meqenëse ata jane pjese integrale e e qytetit;

9. Te krijoje nje zyrë të veçantë, në departamentin e marredhënjeve me publikun për kryerjen e konsultimeve publike për propozimet e bashkise mbi zhvillimin. Kjo është nje pjese integrale e sistemit të qeverisjes publike;

10. Te krijoje komitete lokale zonale të qytetareve me aftësi të kufizuar, për secilin rajon (minibashki nëse do formohen në të ardhmen), me nje mandat bashkiak për të lehtesuar pjesemarrjen lokale në çeshtjet e propozimeve dhe projekteve të zhvillimit.

8.8 Objektivat strategjike të zhvillimit të territorit

Numri i objektivave për çdo synim do të varet nga synimi e veçoritë e qytetit dhe nga zhvillimi në vitet e ardhshme. Më poshtë janë paraqitur ato më kryesoret të evidentuara gjatë hartimit të analizës SWOT dhe konsultimeve të vazhdueshme me stafin e Bashkisë Shkodër dhe takimeve me publikun e grupet e interesit:


SYN

IMI

1

Shkodra - Portë e Gjelbër e Shqipërisë

(Zhvillim i turizem malor, në liqene dhe lumenj)

Shkodra mund të jete nje qender e rendesishme eko-turizmi falë prezences se aseteve të bollshme natyrore

Objektivi 1.1Përmirësim i planifikimit urban dhe ndërtimit të banesave, rruga për të përmirësuar jetesën, cilesinë e banimit dhe facilitetet e turizmit.

Objektivi 1.2 Urbanizimi i qytetit dhe lagjeve informale (ndërhyrje në parqet e gjelbra, ndricimin e rrugeve, trotuareve, kanalizimeve, mbjellje pemësh).

Objektivi 1.3 Marrëveshje rajonale mes komunave dhe bashkise për të gjetur mënyrën më të mirë për manaxhimin dhe për të zhvilluar strategji kombetare për aktivitetet e turizmit, investimet dhe burimet fianciare përkatëse.

Objektivi 1.4 Shkodra si nje bosht për turizmin në “Bjeshkët e Namuna”, parkun rezervat rajonal midis Shqipërise– Malit të Zi dhe Kosovës.

SYN

IMI

2

Shkodra – Qytet europian

Shkodra mund të jete qendra më e rendesishme e rritjes urbane dhe ekonomike dhe qyteti kryesor i veriut të Shqipërise me një cilesi jetese të standardit evropian.

Objektivi 2.1 Furnizim me uje të pijshem 24 ore/ditë.

Objektivi 2.2 Përmirësimi depozitimit të ujrave të zeza dhe atyre të shiut.

Objektivi 2.3 Furnizim me energji elektrike 24 orë/ditë.

Objektivi 2.4 Krijimi i nje sistemi të integruar komunikimi në perputhje me standardet evropiane.

Objektivi 2.5 Depozitim i sigurtë dhe i menaxhuar i mbetjeve të ngurta dhe urbane.

Objektivi 2.6 Sigurim i mobilitetit për të gjithë qytetarët.

Objektivi 2.7 Mbështëtje dhe mirembajtje e trashegimisë kulturore.

Objektivi 2.8Promovim, mbështetje dhe nxitje e jetueshmërisë se qytetit në të gjithë sektorët e jetës kulturore dhe sociale.

Objektivi 2.9Mbështëtje dhe mirëmbajtje e trashëgimisë mjedisore dhe pejsazhit e bazuar në parimet e Konventës Evropiane të Pesazhit.(Firence,2000).

SYN

IMI

3 Shkodra - Një qytet dinamik me zhvillim të qëndrueshëm

Nje pune më të mirë në një qytet të “zgjuar” (smart). Sëbashku me oportunitetet qe derivojne nga ekonomia e dijes perfaqesuar nga sistemi universitar dhe sektori i turizmit. Shkodra mund të jete gjithashtu nje qender e rendesishme për promovimin e artizanatit tradicional dhe produkteve artistike.

Objektivi 3.1Rritje e mundesive të punesimit dhe të ardhurave me rinovimin e zonave të vjetra e të braktisura industriale.

Objektivi 3.2Rritje e mundesive të punësimit duke mbështëtur dhe promovuar SME - të në fushën e modës, veshjeve e tekstileve dhe në sektorin e kepuceve.

Objektivi 3.3Percaktimi i nje politike të pershtatshme për rrjetizimin e ekspozitave, muzikes, folklorit, gastronomisë, veres, artit dhe punimve artizanale.


SYN

IMI

4

Shkodra – Qyteti i Dijes

Universitet, Kerkimet, Mjedisi

Shkodra mund të jete nje qender e rendesishme e dijes, duke ofruar sherbime edukimi dhe kerkimi moderne, duke u bërë kështu nje porte hyrëse për studimin e kultures bashkëkohore dhe antike, historisë dhe trashëgimisë kulturore, një qendër kerkimore për studimin e rrugës së migrimit Euro-Afrikane të zogjëve dhe mbrojtjes së tyre dhe mbrojtjes së disa specieve të rradha të peshkut që ndodhen në Liqenin e Shkodrës dhe në lumenjt që e rrethojnë qytetin.

Objektivi 4.1

Mbështëtje dhe permiresim i sistemit universitar dhe faciliteteve qe lidhen me institucionet kulturore e shkencore, menyra me e mire për të pasur me shume student (kombetare dhe nderkombetare sidomos nga Ballkani) si dhe për të harmonizuar me mire zhvillimin e qytetit me qytetin e dijes.

Objektivi 4.2Promovim dhe perforcim i marredhënjeve ndërkombetare në fushat e kerkimit për Liqenin, lumenjte dhe kenetat, duke promovuar gjithashtu edhe vendosjen e nje qendre nderkombetare kerkimore apo inisjativa të ngjashme.

Objektivi 4.3Promovim dhe nxitje për mbrojtjen e zonave të mbrojtura duke i kthyer ato në pika referimi dhe atraksioni kombëtare dhe ndërkombëtare.

Objektivi 4.4 Zhvillim i manaxhimit të sistemit të lumenjve.

Objektivi 4.5 Bonifikimi i tokave të braktisura

SYN

IMI

5

Shkodra – Qytet i aksesueshëm

Përmirësim dhe rritje të sigurisë në infrastrukturat rrugore me qëllim qytetin e zgjuar “smart city”

Rrugë më të mira dhe më të sigurta me bazuar në një proces projektimi dhe zbatimi bazuar në standardet europiane duke siguruar kështu dhe një mobilitet urban që përmnirëson imazhin e përgjithshëm të qytetit.

Një qytet që është porta e Ballkanit.

Objektivi 5.1Transport më të mire urban duke marrë në konsideratë jo vetëm makinat por dhe lëvizjen me biçikleta dhe të këmbësorëve.

Objektivi 5.2

Ngritje e një strukture manaxhimi për transportin, brenda bashkisë e cila në bashkëpunim me departamentet e tjera të bashkisë por edhe me ato jashtë saj (policia rrugore, drejtoria rajonale e rrugëve etj.) të shërbejë si një bazë për zhvillimin pozitiv të qytetit në këtë aspekt.

Objektivi 5.3

Përcaktimi i një politike të qartë për infrastrukturen turistike, për qytetin dhe për mbarë Qarkun e Shkodrës. Pjesë e këtij dokumenti politik të jenë harta orientuese për të gjithë llojet e turizmit (ujor, malor, arkeologjik, trashëgimisë kulturore), të evidentohen rrugët me biçikleta, mundësitë për kamping etj.

Objektivi 5.4Promovimi i një mobiliteti urban të qëndrueshëm, duke marrë në konsideratë të gjitha shtresat e popullsisë, dhe duke vënë theksin tek personat me aftësi të kufizuar.


8.9 Programet kryesore të zhvillimit

S

hko

dra

- P

ort

ë e

Gje

lbër

e S

hq

ipër

isë

Objektivi

1.1 Përmirësim i planifikimit urban dhe ndërtimit të banesave, rruga për të përmirësuar jetesën, cilesinë e banimit dhe facilitetet e turizmit.

Programi 1.1.1 Valorizim i hoteleve dhe resorteve turistike si dhe B&B

Programi 1.1.2 Zhvillimi i spa, qendrave rikrijuese shendetsore të lidhura me sistemin kombëtar shëndetsor (Thethi dhe Razma)

Programi 1.1.3 Futja e normave dhe rregullave speciale për ndërtimin e banesave në zonat rurale si dhe mbrojtja e fuqishme e bregut të liqenit.

Programi 1.1.4 Promovimi i bio-arkitekturës

Programi 1.1.5 Tipoligji e re për banesat, densiteti mesem e i ulet duke menjanuar densitetin e larte me nje tipologji që harmonizihet me trashegiminë historike lokale

Programi 1.1.6 Ndërtimi i shtëpive me efiçencë të lartë energjie.

Programi 1.1.7 Mbështetje e inisiativave përndërtimet e reja sociale

Programi 1.1.8 Hotele dhe vend-strehime, restorante dhe pajisje kampimi,qendra rehabilitimi

Objektivi

1.2

Urbanizimi i qytetit dhe lagjeve informale (ndërhyrje në parqet e gjelbra, ndricimin e rrugeve, trotuareve, kanalizimeve, mbjellje pemësh).

Programi 1.2.1 Ndërtimi i një qendre rajonale sportive për kohën e lirë dhe ndihmë sociale (pishinë për verë dhe dimër, kurse golfi, fusha futbolli, zona për hipizëm, sauna, gjimnastikë, pajisje për fitnes, qender për varka);

Programi 1.2.2 Ngritja e parqeve natyrale urbane të lumit Kir të lidhura me zonat e gjelbërta urbane me qendrat e banimit rezidenciale (mënyra për të mbrojtur zonat urbane dhe shtuar siperfaqet e gjelbërta, zhvillimi i infrastrukturës për vëzhgimin e shpendëve)

Objektivi

1.3

Marrëveshje rajonale mes komunave dhe bashkise për të gjetur mënyrën më të mirë për manaxhimin dhe për të zhvilluar strategji kombetare për aktivitetet e turizmit, investimet dhe burimet fianciare përkatëse.

Programi 1.3.1 Krijimi i itinerarit turistik rajonal, me bazë qarku, me fshatrat malorë dhe ato pranë liqenit apo lumenjëve që ofrojnë asete turistike.

Programi 1.3.2 Mbledhja, transporti dhe trajtimi i mbeturinave në vend-depozitime sanitare (landfill). Në rastin konkret duhet rishikuar marrëveshja për depozitimin e mbetjeve në landfillin e Bushatit

Objektivi

1.4

Shkodra si nje bosht për turizmin në “Bjeshkët e Namuna”, parkun rezervat rajonal midis Shqipërise– Malit të Zi dhe Kosoves.

Programi 1.4.1 Krijimi i itinerarit turistik në veri për Parkun Kombëtar të Thethit, Parkun Kombëtar të Razmës.

Programi 1.4.2 Krijimi i itinerarit Jug dhe Lindje për Parkun Kombëtar të Lurës, Parkun Kombëtar të Velipojës


S

hko

dra

– Q

ytet

eu

rop

ian

Objektivi

2.1 Furnizim me uje të pijshem 24 ore/ditë. Programi 2.1.1 Shtimi i kapacitetit të ujit të pijshëm.

Programi 2.1.2 Përmirësimi i performancës së ndërmarrjes të ujësjellës kanalizimeve në menaxhimin e burimeve dhe grumbullimin e të ardhurave.

Programi 2.1.3 Zhvillimi i një master plani për shtimin e rrjetit të furnizimit me ujë.

Programi 2.1.4 Zbatimi i master planit për furnizimin me ujë

Objektivi

2.2 Përmirësimi depozitimit të ujrave të zeza dhe atyre të shiut.

Programi 2.2.1 Zhvilimi i një master plani për kullimet (rifreskimi i ekzistuesit) deri në vitin 2020.

Programi 2.2.2 Zbatimi i master planit përkatës

Programi 2.2.3 Ndërtimi i një impianti të trajtimit të ujërave të zeza.

Programi 2.2.4 Devijimi i ujërave të reshjeve për në lumin Buna.

Objektivi

2.3 Furnizim me energji elektrike 24 orë/ditë. Programi 2.3.1 Rritjen e kapacitetit të nënstacionit me 20 %.

Programi 2.3.2 Zgjerimi dhe rregullimi i rrjetit të energjisë dhe kabllove nëntokësore

Objektivi

2.4 Krijimi i nje sistemi të integruar komunikimi në perputhje me standardet evropiane.

Programi 2.4.1 Zgjerimi dhe përmirësimi i rrjetit telefonit dhe rritja e kapaciteteve të ndërlidhjes

Programi 2.4.2 Shtrimi i një fibre optike të shpejtësisë së lartë

Programi 2.4.3 Krijimi i lehtësirave për internet publik dhe zona wireless në hapësirat publike

Objektivi

2.5 Depozitim i sigurtë dhe i menaxhuar i mbetjeve të ngurta dhe urbane.

Programi 2.5.1 Organizim fushatash sensibilizuese për hedhjen e diferencuar dhe nevojat e riciklimit

Programi 2.5.2 Zëvendësimin gradual të të gjithë koshave të mbeturinave me ato për grumbullim të diferencuar (plastikë, letë, xham).

Objektivi

2.6 Sigurim i mobilitetit për të gjithë qytetarët. Programi 2.6.1 Në rregulloren e PPV të bashkisë Shkodër të jepen kushte të veçanta aksesibilitetin

e rrjetit rrugor dhe hapsirave publike nga Personat me Aftesi të Kufizara - PAK Programi 2.6.2 Të hartohet një program për ndërhyrjet në godinat ekzistuese administrative për PAK

Objektivi

2.7 Mbështëtje dhe mirembajtje e trashegimisë kulturore.

Programi 2.7.1 Fushata mediatike për evidentimin e vlerave të trashëgimisë kulturore të qytetit

Programi 2.7.2 Programe të veçanta për ruajtjen dhe mirëmbajtjen e trashëgimisë kulturore në bashkëpunim të vazhdueshëm me Autoritetet qendrore dhe donatorë të huaj

Objektivi

2.8 Promovim, mbështetje dhe nxitje e jetueshmërisë se qytetit në të gjithë sektorët e jetës kulturore dhe sociale.

Programi 2.8.1 Rritja dhe përmirësimi i rrjetit të muzeumeve, artit, galerive dhe shërbimeve kulturore dhe artistike.

Programi 2.8.2 Rritja e aktiviteteve sportive duke rigjeneruar apo ndërtuar qendra të reja sportive

Programi 2.8.3 Promovim i sporteve ujore (në liqen, lumenj) dhe promovim i aktiviteteve sportive

Objektivi

2.9 Mbështëtje dhe mirëmbajtje e trashëgimisë mjedisore dhe pejsazhit e bazuar në parimet e Konventës Evropiane të Peisazhit.

Programi 2.9.1 Duke patur parasysh që në Shqipëri mungon një kuadër ligjor përsa i përket ruajtjes dhe mbrojtjes së peisazhit, është e nevojshme specializimi i disa personave që janë staf i Bashkisë në këtë drejtim. Ruajtja e peisazhit të bëhet pjese e vendim-marrjes për çdo investim të Bashkisë.


Sh

kod

ra -

Një

qyt

et d

inam

ik m

e zh

villi

m t

ë q

ënd

rues

hëm

Objektivi

3.1 Rritje e mundesive të punesimit dhe të ardhurave me rinovimin e zonave të vjetra e të braktisura industriale.

Programi 3.1.1 Ngritja e një parku të integruar industrial së bashku me, shërbimet tregtare dhe shkollat profesionale

Programi 3.1.2 Në zonën industriale, të finacohet ngritja e laboratoreve apo ambjenteve të veçanta ku studentët që ndjekin arsim profesional të kene mundësi të bëjnë praktikat mësimore.

Programi 3.1.3 Në bashkëpunim me bizneset që operojnë në zonën industriale të bëhet një plan për praktikat mësimore, punët laboratorike dhe të formohen lidhje me Universitetin.

Objektivi

3.2 Rritje e mundesive të punësimit duke mbështëtur dhe promovuar SME - të në fushën e modës, veshjeve e tekstileve dhe në sektorin e kepuceve.

Programi 3.2.1 Mbështetje për ngritjen e një qendre agro-industriale për pregatitjen dhe përpunimin e prodhimeve lokale të frutave, mishit dhe prodhimeve të qumështit.

Programi 3.2.2 Treg shumice ku të sigurohen gjithë standardert higjenike për tregëtimin e produkteve ushqimore

Programi 3.2.3 Të parashikohet ngritja e një Qendre tregëtare me komplekse dyqanesh, e cila të jetë e pajisur edhe me ambiente rekreative dhe të shërbejë si një qendër atraktive për qytetarët dhe si një pike ndalese për gjithë turistët që janë në kalim (tranzit) nga qyteti i Shkodrës

Programi 3.2.4 Treg për prodhimet lokale të fasonëve dhe të veshjeve të ndryshme

Objektivi

3.3 Percaktimi i nje politike të pershtatshme për rrjetizimin e ekspozitave, muzikes, folklorit, gastronomisë, veres, artit dhe punimve artizanale.

Programi 3.3.1 Në bashkëpunim me bizneset lokale dhe rajonale të hartohet një plan për përcaktimin e hapësirave publike ku është e mundur ekspozimi i produkteve vendase, një kalendar kur është e mundur të realizohet ekspozimi etj.

Programi 3.3.2 Promovimi i shfaqjeve dhe koncerteve me grupe artistësh vendas apo të huaj ku mundësisht të evidentohen dhe vlerat folklorike të rajonit.

Programi 3.3.3 Promovimi i shkollave apo kurseve për formim gastronomik, ku jepen njohuritë bazë për produktet ushqimore, kushtet e ruajtjes se produkte, shërbimi etj.

Programi 3.3.4 Promovimi i aktiviteteve sportive ujore, në liqen dhe në lum gjatë sezonit të verës dhe ngritje e një kompleksi pishinash në periferi të qytetit për sezonin dimror.

Programi 3.3.5 Rritja e hapsirave sportive, të hapura dhe të mbyllura, për sportet tradiconale: futboll, tenis, basketboll, volejboll, ping-pong, palestra të ndryshme, etj.

Programi 3.3.7 Hartimi i një programi (kalendari) aktivitetesh sportive ku të përfshihen klasat sportive të të gjitha shkollave të qytetit dhe kusret univeristare

Programi 3.3.7 Përgatitja e një harte orientuese rajonale, në nivel qarku, me baret, restorantet, enotekat dhe dyqanet ku tregtohen produktet dhe shërbehet guzhina tradicionale


S

hko

dra

– Q

ytet

i i D

ijes

Objektivi

4.1 Mbështëtje dhe permiresim i sistemit universitar dhe faciliteteve qe lidhen me institucionet kulturore e shkencore, menyra me e mire për të pasur me shume student (kombetare dhe nderkombetare sidomos nga Ballkani) si dhe për të harmonizuar me mire zhvillimin e qytetit me qytetin e dijes.

Programi 4.1.1 Të përcaktohet një zonë për facilitetet e reja të universitetit dhe hapësira të tjera për qendra formimi, kërkimi etj.

Programi 4.1.2 Të zhvillohen komplekse rezidenciale për studentët, profesorët dhe kërkuesit

Programi 4.1.3 Ngritja e kurseve master profesional për Menaxhim Turizmi, Zhvillim të Qëndrueshëm Lokal dhe Ekonomi e Financë Lokale

Programi 4.1.4 Përmirësim i laboratorëve të biologjisë dhe kimisë me qëllim rritjen e kërkimit shkencor në fushat e florës, faunës abitateve të shpendëve dhe në përgjithësi evidentimin e vlerave mejdisore të qytetit

Objektivi

4.2 Promovim dhe perforcim i marredhënjeve ndërkombetare në fushat e kerkimit për Liqenin, lumenjte dhe kenetat, duke promovuar gjithashtu edhe vendosjen e nje qendre nderkombetare kerkimore apo inisjativa të ngjashme.

Programi 4.2.1 Të bëhen binjakzime, të qendrave kërkimore dhe laboratoreve për studimin e lumenjëve dhe liqenit, me ato të vendeve të rajonit (Malin e Zi) dhe BE.

Programi 4.2.1 Promovim i rrejteve kombëtare dhe ndërkombëtare të bashkëpunimit, të qendrave kërkimore, instituteve dhe universiteteve, në vendet e BE dhe në rajon

Programi 4.2.3 Nxitja dhe mbështetja e kurseve mbi ekonomitë mjedisore me qëllim rritjen e kapaciteteve njerëzore për evidentimin dhe kthimin në burim fitimi të aseteve mjedisore të zonës

Objektivi

4.3 Promovim dhe nxitje për mbrojtjen e zonave të mbrojtura duke i kthyer ato në pika referimi dhe atraksioni kombëtare dhe ndërkombëtare.

Programi 4.3.1 Ngritja e nje dege Master në universitetin e Shkodrës për Ekonomitë Mjedisore

Programi 4.3.2: Ngrita e nje departamenti brenda Bashkisë për Menaxhimin e Turizmit

Objektivi

4.4 Zhvillim i manaxhimit të sistemit të lumenjve. Programi 4.4.1 Hartimi i një projekti me karkter shkencor ku merret në studim i gjithë pellgu ujë-

mbledhës (duke përfshirë liqenin, lumenjtë e Drinit, Bunës dhe Kirit). Ky studim duhet të evidentojë të gjithë problematikën e hidrocentraleve në kaskadën e lumit Drin ndikimin e zhvillimev e formale (ndërtimin e Hidrocentralit të Ashtës) dhe informale (gërryerjen e lumenjëve për materiale ndërtimi) të viteve të fundit me qëllim nxjerrjen e masave që duhen ndërmarrë për mënjanimin final të përmbytjeve në qyetitin e Shkodrës.

Objektivi

4.5

Bonifikimi i tokave të braktisura Programi 4.5.1 Në bashkëpunim me autoritetet qendrore (Ministrinë që mbulon sektorin e bujqësisë ) dhe me komunat përreth të hartohet një program masash për bonifikimin e tokave të braktisura. Të evidentohet situata ekzistuese, të përgatitet një projek buxhet për ndërhyrjet që kanë të bëjnë me riparimin e kanalizimeve të dëmtuara dhe ndërtimin e atyre të reja. etj. Kjo me qëllim mbrojtjen e tokave bujqësore dhe rritjen e prodhimit të produkteve vendase


Sh

kod

ra –

Qyt

et i

akse

sues

hëm

Objektivi

5.1 Transport më të mire urban duke marrë në konsideratë jo vetëm makinat por dhe lëvizjen me biçikleta dhe të këmbësorëve.

Programi 5.1.1 Kordinimi i planifikimit dhe zhvillimit të përdorimit të tokës me anë të infrastrukturës dhe shërbimeve të transportit Programi 5.1.2 Përmirësimi i rrjetit rrugor së bashku me hekurudhën për mallra dhe për pasagjerë

Programi 5.1.3 Ripërdorimi i disa zonave të abandonuara industriale për platforma trans modale dhe facilitete shkembimi si platforma intermodale për një bosht të qytetit dhe rajonal Programi 5.1.4 Lidhje më e mirë ndërmjet rrethinave dhe fshatrave në mënyrë që të përmirësohet komunikimi për mallrat dhe pasegjerët Programi 5.1.5 Ngritja e një lidhje me traget ndërmjet Shkodrës dhe fshatrave dhe bashkive përreth liqenit e gjithashtu një ndërkufitare me Malin e Zi Programi 5.1.6 Nxitja dhe mbështetja e përdorimit më efikas e transportit publik në zonat urbane si dhe logjistikës së qytetit Programi 5.1.7 Program investimesh për transportin publik duke përfshirë përmirësimin e kushteve për shëtitje në këmbë dhe me biçikleta Programi 5.1.8 Menaxhimi i trafikut për të përfshirë prioritetet rigorozisht për transportin publik; masat për menaxhimin e trafikut

Objektivi

5.2 Ngritje e një strukture manaxhimi për transportin, brenda bashkisë e cila në bashkëpunim me departamentet e bashkisë por edhe me ato jashtë saj të shërbejë si një bazë për zhvillimin pozitiv të qytetit

Programi 5.2.1 Ndërtimi i një porti të ri në liqen për të lidhur Shqipërinë me Malin e Zi dhe lumin Buna dhe për të ofruar shëtitje të organizuara në liqen Programi 5.2.2 Rikonstruksioni i aeroportit të Shkodrës për aviacionin turistik civil.

Programi 5.2.3 Përmirësimi i rrugëve për të lidhur Thethin & Razmën dhe fshatrat tradicional përreth tyre dhe Parkun Rajonal Ndërkombëtar të Bjeshkëve të Namuna

Objektivi

5.3 Përcaktimi i një politike të qartë për infrastrukturen turistike, për qytetin dhe për mbarë Qarkun e Shkodrës. Pjesë e këtij dokumenti politik të jenë harta orientuese për të gjithë llojet e turizmit, të evidentohen rrugët me biçikleta, mundësitë për kamping etj.

Programi 5.3.1 Hartimi i një politike të qartë për infrastrukturen turistike, për qytetin dhe për mbarë Qarkun e Shkodrës Trajtimi i transportit efikas, si prioritet i Bashkis. Programi 5.3.2 Krijimi i lehtësirave për parking afër zonave turistike veçanërisht gjate sezonëve të pushimeve. Programi 5.3.3 Përmirësimi i sistemit informues për pasagjerët

Programi 5.3.4 Përditësimi dhe mirëmbajtja e sistemit informues

Programi 5.3.5 Mbajtja e kontakteve

Programi 5.3.6 Mbledhje e takime në zonat rurale

Objektivi

5.4 Promovimi i një mobiliteti urban të qëndrueshëm, duke marrë në konsideratë të gjitha shtresat e popullsisë, dhe duke vënë theksin tek personat me aftësi të kufizuar.

Programi 5.4.1 Ngritja e zonave për këmbësorë dhe jo për mjetet e motorrizuara.

Programi 5.4.2 Krijimi i trotuareve të reja dhe zmadhimi i atyre ekzistues

Programi 5.4.3 Krijimi i një rrjeti rrugicash në të gjithë qytetin veçanërisht në qendren e qytetit, zonën pranë liqenit dhe tre lumenjve për bicikletat. Programi 5.4.4 Përmirësimi i transportit të mallrave me kamion.

Documents

PO LITIKA E ZHVILLIMI T TË TE RRITORIT BASHK IA SHKODËRkrye miratuar m kË e zhv – tari i k e vendim t krye republik shilli kom po illimi bashk mir kryet s a l i Ëshill bardh