PolicybriefSDG Goal 3 เปาหมายท 3ชวตทมสขภาพดและสขภาวะของทกคนในทกชวงวย

3

Policy briefคณะทำ�ง�นสขภ�พคนไทย(กรกฎ�คม 2560)

ประกอบดวย 17 เปาหมายการพฒนา พรอมเปาหมายยอยและ 230 ตวชวดเพอใชตดตามความกาวหนาและผลลพธทตองการบรรลภายในป 2573

เปาหมายทงหมดมความเชอมโยงกนในมตทางสงคม เศรษฐกจ สงแวดลอม รวมถงกระบวนการจดการ ภายใตหลกการ 5Ps ได แก ประชาชน (People) โลก (Planet) ความมงคง (Prosperity) สนตภาพ (Peace) และความเปนหนสวน (Partnership) โดยใหความส�าคญกบการมสวนรวมและสงเสรมความรวมมอของทกภาคสวนในทกระดบ เนนผลลพธการพฒนาทม งเปาในระยะยาวและยงยน กระจายความ เทาเทยมและความเปนธรรมสประชาชนทกกลม

ประกอบดวย • 9+3 เปาหมายยอย • มตวชวด 21+5 ตวชวด

หรอ Sustainable Development Goals (SDGs)

เปาหมายการพฒนาทยงยน

ชวตทมสขภาพดและสขภาวะของทกคนในทกชวงวย

4 5

อตราสวนการตายมารดา และแนวโนม ป 2554-2558

สาเหตการตายทางตรงทปองกนไดของมารดาไทย ป 2556

สดสวนของการเกดทท�าโดยบคลากรทางการแพทย ป 2558

70/100,000 การเกดมชพ

ลดอตราการตายมารดาทวโลกใหเหลอ

รอยละ 56.6ของการตายมารดาไทยทงหมดในป 2556

การตายทางตรงทปองกนไดคดเปนสถานการณในประเทศไทย

ตาม SDG3 ทไดมากกวาเปาหมาย คอสขภาพ แมและเดก แตความทาทายคอ ความเหลอมล�าทางสขภาพแมและเดกระหวางกลมประชากรตางๆ ทตองใหความส�าคญ

6 7

12/1,000 การเกดมชพ

25/1,000 การเกดมชพ

ลดอตราการตาย ทารกแรกเกดใหเหลอ

ลดอตราการตายเดกอาย ต�ากวา 5 ขวบใหเหลอ

การททารกไมไดกนนมแมในชวง 6 เดอนแรก สงผลใหสญเสยดานสตปญญา(Cognitive losses) ปละ 192.6 ลานเหรยญสหรฐ คาใชจายดานสขภาพเพมขน ปละ 7.65 ลานเหรยญสหรฐ

73.5

51.5

41.5

40.4

24.1

24.0

15.1

ทารกกนนมแมอยางเดยวในชวง 6 เดอนแรก

อตราตายทารกแรกเกด

อตราตายเดกอายต�ากวา 5 ป

ทารกแรกเกดน�าหนกนอยกวา 2,500 กรม

เปาหมาย

ไมเกน 12 คนตอการเกดมชพ 1,000 คน

เปาหมาย

ไมเกน 25 คนตอการเกดมชพ 1,000 คน

เปาหมายทก�าหนดโดย กระทรวงสาธารณสขไมเกนรอยละ 7

8 9

สถานการณโรคเอดสและการตดเชอเอชไอว

มแนวโนมดขน เชนเดยวกบมาลาเรยทมอบตการณ

ของโรคลดลง ขณะทวณโรคยงคงมปญหา

โดยเฉพาะการเขาถงการรกษา

ยตการระบาดของ โรคเอดส วณโรค มาลาเรย และโรคตดตอในเขตรอน ทถกละเลย และจดการกบ โรคไวรสตบอกเสบ โรคตดเชอทางน�าและ โรคตดตออนๆ

ในป 2578 ตามยทธศาสตร องคการอนามยโลก

อตราปวยมาลาเรยและไขเลอดออก

จ�านวนผปวยวณโรคขนทะเบยนรกษา

อตราปวยไวรสตบอกเสบ

คาดประมาณผตดเชอเอชไอวรายใหมอาย 15 ปขนไป

อตราปวยมาลาเรยและไขเลอดออก0.24/1,000 (2558)

อตราปวยไวรสตบอกเสบ10.30/100,000 (2558)

ตอแสนประชากร10

10 11

อตราการตายจากโรคหวใจ และหลอดเลอด มะเรง เบาหวาน โรคระบบทางเดนหายใจ355.3/100,000 (2556)

การฆาตวตาย6.5/100,000 (2558)

ลดการตายกอนวยอนควร จากโรคไมตดตอลง 1/3 ดวยการปองกนการรกษาและการสงเสรมสขภาพจตและสขภาวะทด

ความชกปจจยเสยงและโรคไมตดตอของคนไทย ป 2557

การบรโภคผกและผลไม และการมกจกรรมทางกายทไมเพยงพอ ป 2557

การมกจกรรมทางกาย ทไมเพยงพอ

เพมขนจากรอยละ 18.5

ของผลการส�ารวจ ในป 2552การบรโภคผกและผลไม ทไมเพยงพอ ลดลงจาก

รอยละ 83.1 (ชาย)

และ 81.5 (หญง)ของผลการส�ารวจในป 2552

เปาหมายลดการตายกอนวยอนควรจากโรคไมตดตอลง

1/3

12 13

สรางความเขมแขง ในการปองกนและรกษาผใชสารเสพตดและการดมแอลกอฮอล ในระดบอนตราย

จ�านวนผเขารบบ�าบดยาเสพตด จ�าแนกตามประเภทยาเสพตด ป 2550-2559 รอยละประชากรอาย 15 ปขนไปทสบบหร

ปรมาณการบรโภคแอลกอฮอลตอหวตอปของประชากรอาย 15 ปขนไป

เปาหมายความชกของ การบรโภคยาสบในประชากรทมอายมากกวา 15 ปขนไป

เปาหมาย ปรมาณการบรโภคแอลกอฮอลตอหวประชากรตอปในประชากรอายตงแต15 ปขนไป

ลดลงรอยละ

ลดลงรอยละ

30

10

(ใชฐานป 2554)

(ใชฐานป 2553)

เปาหมายทไทยควรใหความสนใจคอโรคไมตดตอ หรอ NCDs ทยงไมมแนวโนมลดลง เชนเดยวกบปญหา การใชสารเสพตด การบรโภคเครองดมแอลกอฮอล อบตเหตจราจร ทมอตราบาดเจบและ ตายสงตดอนดบโลก

14 15

ลดการเสยชวตและบาดเจบจากอบตเหตการจราจร ลงครงหนงภายในป 2563

อตราการตายจากอบตเหตการจราจร22.3/100,000 (2558)

คนไทยเดนทางดวยระบบขนสงทางรางและเครองบน

ทมความปลอดภยสงกวาการเดนทางทางถนนมเพยง

รอยละผเสยชวตจากอบตเหตทางถนนจ�าแนกตามประเภทผใชรถใชถนน ป 2557

ความเสยงทางพฤตกรรมของผใชรถใชถนน ป 2558

พาหนะเดนทางทองเทยว/เยยมญาตของคนไทย ป 2558

3.6รอยละ

16 17

การเขาถงบรการสขภาพทางเพศและอนามยการเจรญพนธถวนหนา

สขภาพทางเพศและอนามยการเจรญพนธ เปนอกวาระการพฒนาทางสขภาพ ทส�าคญหนงภายใต SDG3 ส�าหรบประเทศไทย

จดมงเนนอาจตองอยท กลมวยรนและเยาวชน ในการจดการกบความทาทายเรองการตงครรภทไมพรอมของแมวยรน ปญหาแทง รวมถงโรคตดตอทาง เพศสมพนธ

ประเทศไทยมบรการวางแผนครอบครวดกวาหลายประเทศในกลมอาเซยน

แนวโนมการคลอดซ�าในวยรนหญงอาย 15-19 ปมแนวโนมสงขน

รอยละหญงไทยวยเจรญพนธพอใจกบวธวางแผนครอบครวแบบสมยใหม

อตราคลอดวยรนหญงไทย

จากรอยละ 10.7 ในป 2548

เปนรอยละ

12.2 ในป 2558

18 19

บรรลหลกประกนสขภาพถวนหนา ปองกนความเสยงทางการเงน เขาถงบรการสขภาพทจ�าเปนทมคณภาพ ปลอดภย มประสทธภาพ เขาถงยาและวคซนทจ�าเปน

สดสวนประชากรมหลกประกนสขภาพ995/1,000 (2558)

รอยละครวเรอนทตกอยในภาวะยากจน/ลมละลายจากคาใชจายทางสขภาพ (ป 2531-2556)

คาใชจายทางสขภาพตอหว ปรบโครงสรางอายของ 3 กองทนหลก (ป 2558)

ป 2544-2545 เปนปทเรมด�าเนนการระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาของประเทศ

ประเทศไทยนบวาประสบความส�าเรจในการบรรลหลกประกนสขภาพถวนหนาในดานของความ ครอบคลมแลว คนไทยทกคนมสทธและหลกประกนในการเขาถงบรการสขภาพและยาพนฐานทจ�าเปนโดยไดรบการคมครองทางการเงนจากคาใชจายทางสขภาพอยางถวนหนา แตการบรรลความยงยน เพยงพอ เปนธรรม และมประสทธภาพของระบบการจดการ โดยเฉพาะในเรองการคลงสขภาพยงเปน เปาหมายส�าคญทตองไปใหถง เชนเดยวกบเรองการกระจายบคลากรทางการแพทยและสาธารณสข ทแมจะพบวามแนวโนมดขนในชวงทผานมา แตกยงคงมความเหลอมล�าและแตกตางกนอยพอสมควร ในแตละภมภาคและพนทตางๆ ของประเทศ ซงจ�าเปนตองมการวางแผนก�าลงคนดานสขภาพของประเทศทเหมาะสม ทงในดานของจ�านวนและการกระจายตว

20 21

ลดจ�านวนการเสยชวตและเจบปวยจากสารเคมทเปนพษและมลภาวะ และการปนเปอนทางอากาศ น�า และ ดน

อตราการตายจากมลพษทางอากาศ64/100,000 (2555)

อตราการตายจากน�า / สขาภบาล1.9/100,000 (2558)

อตราการตายจากพษไมตงใจ0.5/100,000 (2558)

คาเฉลยฝนละอองขนาดไมเกน 2.5 ไมครอน (ฝน พเอม 2.5) ในป 2558

สถานการณขยะมลฝอยประเทศไทย ป 2551 - 2559

อตราตายทมสาเหตจากน�า และสขาภบาลทไมปลอดภย และขาดสขอนามย

ปรมาณของเสยอนตรายจากอตสาหกรรม ป 2546-2558

คาเฉลยมาตรฐานตอป โดยองคการอนามยโลก

ไมโครกรมตอลกบาศกเมตรไมเกน 10

1.9 ตอแสนประชากร

อตราในประเทศไทย

ผลกระทบทางสขภาพจากปญหาการ ปนเปอนและมลพษมแนวโนมเพมขน ทวโลก รวมถงประเทศไทย สวนหนงเปนผลพวงดานลบทมาพรอมการพฒนาของประเทศและอกสวนมสาเหตจาก การขาดมาตรการการจดการและการควบคมทเหมาะสม การสงเสรมการเขาถงแหลงน�าสะอาดและบรการสขาภบาล ทปลอดภยส�าหรบประชาชนทกคน เปนเรองทจ�าเปน

22 23

The World Bank and Institute for Health Metrics and Evaluation University of Washington, Seattle. (2013). The Cost of Air Pollution: Strengthening the Economic Case for Action. Washington: The World Bank.

Walters, D., Horton, S., Siregar, A. Y. M., Pitriyan, P., Hajeebhoy, N., Mathisen, R.,& Rudert, C. (2016). The cost of not breastfeeding in Southeast Asia. Health policy and planning, czw044.

World Health Organization. World Health Statistics 2016 (2016) Monitoring health for the SDGs. Retrieved December 22, 2016. From http://www.who.int/gho/publications/world_health_statistics/2016/en/

World Health Organization. World Health Statistics 2016 (2016) Monitoring health for the SDGs. Retrieved December 22, 2016. From http://www.who.int/gho/publications/world_health_statistics/2016/en/.

กรมควบคมมลพษ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. (2559). รายงานสถานการณขยะมลฝอยของประเทศไทย ป พ.ศ. 2559.กรงเทพมหานคร: กรมควบคมมลพษ.

กรมควบคมมลพษ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (2558). รายงานสถานการณมลพษของประเทศไทย ป 2546-2558. กรงเทพมหานคร: กรมควบคมมลพษ.

สราวฒ บญสข และ นงลกษณ รงทรพยสน. (2558). สบคนเมอวนท 10 มกราคม 2560 ขอมลจาก http://inspection.anamai.moph.go.th/web/uploads/docs/g1/JP01_SituationMotherDeath2556.pdf.

สถาบนวจยระบบสาธารณสข. (2557). รายงานการส�ารวจสขภาพประชากรไทยโดยการตรวจรางกาย ครงท 5.พ.ศ.2557.นนทบร. สถาบนวจยระบบสาธารณสข.

ส�านกนโยบายและแผนยทธศาสตร ส�านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข. (2558). สถตสาธารณสข ป 2558. นนทบร: กระทรวงสาธารณสข.

ส�านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข. (2558). รายงานผลการตรวจนเทศ แบบฟอรม ตก.2 ป พ.ศ.2558.นนทบร: ส�านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข.

ส�านกนโยบายและแผนยทธศาสตร ส�านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข.(2558). สถตสาธารณสข พ.ศ. 2549-2558. นนทบร: ส�านกนโยบายและแผนยทธศาสตร.

ส�านกระบาดวทยา กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข. (2559). สรปรายงานการเฝาระวงโรค ประจ�าป 2549-2559. นนทบร: ส�านกระบาดวทยา.

ส�านกระบาดวทยา กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข. (2559). สรปรายงานการเฝาระวงโรค ประจ�าป 2549-2559. นนทบร: ส�านกระบาดวทยา.

ส�านกวณโรค กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข. (2560). (ราง) แผนงานควบคมวณโรค : เอกสารประกอบการจดท�า แผนปฏบตราชการ กรมควบคมโรค ปงบประมาณ พ.ศ. 2560. สบคนเมอวนท 27 ธนวาคม 2559 จาก ส�านกวณโรค : http://tbthailand.org/document.php?id=84

RefeRenceS

ส�านกระบาดวทยา กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข. สรปสถานการณผปวยเอดสและการตดเชอเอชไอว ประเทศไทย พ.ศ.2558. สบคนเมอวนท 14 มกราคม 2560.จาก ส�านกระบาดวทยา: ขอมลจาก http://www.boe.moph.go.th/ files/report/20151126_87903337.pdf

ส�านกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ. (2556). รายงานสถานการณโรครายงานภาระโรคและการบาดเจบของ ประชากรไทย พ.ศ. 2556. นนทบร: ส�านกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ.

ส�านกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ. (2556). รายงานสถานการณโรครายงานภาระโรคและการบาดเจบของ ประชากรไทย พ.ศ. 2556. นนทบร: ส�านกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ.

ส�านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตด (2559). การจบกมผตองหาคดยาเสพตดประเภทอนๆ ทว ประเทศ ป 2550-2559.กรงเทพฯ: ส�านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตด.

ส�านกงานสถตแหงชาต (2557). การส�ารวจอนามยและสวสดการ พ.ศ. 2558.กรงเทพมหานคร: ส�านกงานสถตแหงชาต. ส�านกสถตสงคม ส�านกงานสถตแหงชาต. (2557). การส�ารวจพฤตกรรมการสบบหรและการดมสราของประชากร พ.ศ. 2557.กรงเทพมหานคร: ส�านกงานสถตแหงชาต.

ส�านกโรคไมตดตอ กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข. (2557). รายงานประจ�าป 2553-2557. นนทบร: ส�านกโรค ไมตดตอ

ส�านกสถตสงคม ส�านกงานสถตแหงชาต. (2558). การส�ารวจพฤตกรรมการเดนทางทองเทยวของชาวไทย พ.ศ. 2559 (ในรอบป 2558).กรงเทพมหานคร: ส�านกงานสถตแหงชาต.

ส�านกโรคไมตดตอ กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข. (2558). รายงานการส�ารวจพฤตกรรมเสยงโรคไมตดตอและ การบาดเจบ พ.ศ. 2558 (ระดบเขตสขภาพ). นนทบร: ส�านกโรคไมตดตอ.

ส�านกอนามยการเจรญพนธ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข.(2558). รายงานเฝาระวงการแทงในประเทศไทย ป 2554 – 2557.นนทบร: ส�านกอนามยการเจรญพนธ.

ส�านกระบาดวทยา กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข (2557). รายงานผลการเฝาระวงพฤตกรรมทสมพนธกบการ ตดเชอเอชไอว กลมนกเรยนมธยมศกษาปท 5 ประเทศไทย พ.ศ. 2552- 2557. สบคนเมอ 5 มกราคม 2560 จาก ส�านกระบาดวทยา : http://www.boe.moph.go.th/Annual/AESR2014/aesr2557/Part%201/1-6/1-6-1.pdf

ส�านกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ กระทรวงสาธารณสข(2558).ผลการวเคราะหในขอเสนอการคลงสขภาพ เพอความยงยนของระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต เปาประสงค ตวชวด และเปาหมาย.นนทบร:ส�านกงานพฒนา นโยบายสขภาพระหวางประเทศ.

ส�านกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ กระทรวงสาธารณสข (2558). Policy Brief: Health System in Transition ระบบสาธารณสขของไทยความส�าเรจและความทาทาย.นนทบร:ส�านกงานพฒนานโยบายสขภาพ ระหวางประเทศ.

ศนยอ�านวยการความปลอดภยทางถนน กระทรวงมหาดไทย. (2560). สบคนเมอ 15 มกราคม 2560 จากศนยอ�านวยการ ความปลอดภยทางถนน: http://www.roadsafetythailand.com/main/index.php/data-statistics-th/ statanddatanewyearmenu.

นอกจากภายใต SDG3 แลว ตวชวดทเกยวของกบสขภาพท อยภายใต SDG เปาหมายอนหลายเรอง เชน ความชกของเดก ทมภาวะแคระแกรนหรอทพโภชนาการ น�าหนกต�ากวาเกณฑ หรอเกนเกณฑ (SDG2) ปญหาความรนแรงตอเดกและสตร (SDG5) การเขาถงแหลงน�าดมทสะอาดและบรการสขาภบาลทจ�าเปน (SDG6) การสญเสยปสขภาวะอนเนองมาจากความเสยงจากการท�างาน (SDG8) อตราตายทเปนผลจากภยพบต (SDG11 และ 13) อตราตายจากปญหาความรนแรงรปแบบตางๆ (SDG16) เปนตน ปญหาเหลานอยไกลจากเปาหมายทตองบรรล ซงเปนหนาทของทกภาคสวน และคนไทยทกคนทตองตระหนกและพฒนาไปดวยกน