Praca Licencjacka · Web vieww Rzeszowie Marzena Wilk Źródła finansowania organizacji pozarządowych z uwzględnieniem funduszy unijnych Nr albumu 4659/z Praca napisana pod kierunkiem

Wyższa Szkoła Zarządzania w Rzeszowie

Wyższa Szkoła Zarządzania

w Rzeszowie

Marzena Wilk


Źródła finansowania organizacji pozarządowych z

uwzględnieniem funduszy unijnych

Nr albumu 4659/z Praca napisana

pod kierunkiem naukowym

dr Jana Rogowskiego

Rzeszów, czerwiec 2007

SPIS TREŚCI

Rozdział I

1.1 Wprowadzenie..................................................................................................31.2 Cel i zakres pracy.............................................................................................51.3 Materiały źródłowe i metody badawcze...........................................................6

ROZDZIAŁ II

ORGANIZACJE POZARZĄDOWE W SYSTEMIE FINANSÓW

PUBLICZNYCH...........................................................................................................8

2.1 Finanse publiczne.............................................................................................82.2 Organizacje pozarządowe...............................................................................102.3 System finansowania organizacji pozarządowych.........................................122.4 Zasady rachunkowości stosowane w organizacjach pozarządowych.............14

ROZDZIAŁ III

OPIS DZIAŁAŃ PODKARPACKIEJ WSPÓLNOTY ORGANIZACJI

SOCJALNYCH PoWOS.............................................................................................29

2


3.1 Charakterystyka Stowarzyszenia PoWOS......................................................293.2 Źródła finansowania organizacji przed funduszami unijnymi.......................33

ROZDZIAŁ III

ZEWNĘTRZNE ŹRÓDŁA FINANSOWANIA.......................................................39

4.1 Fundusze strukturalne.....................................................................................394.2 Inicjatywy Wspólnotowe................................................................................404.4 Europejski Fundusz Społeczny – EFS (European Social Fund – ESF).........424.5 Programy operacyjne......................................................................................434.6 Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich (SPO RZL)....444.7 NGO a Fundusze Strukturalne........................................................................544.7.1 RAPORT „PODSTAWOWE FAKTY O NGO 2006”...............................55

ROZDZIAŁ IV

PROJEKTY REALIZOWANE Z FUNDUSZY UNIJNYCH PRZEZ POWOS. .57

5.1 EUROPEJSKI FUNDUSZ SPOŁECZNY – Priorytet 1.6 „Integracja i reintegracja zawodowa kobiet”.................................................................................575.2 INICJATYWA WSPÓLNOTOWA EQUAL.................................................64PARTNERSTWO NA RZECZ AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ "ANIMATOR".64

ZAKOŃCZENIE.........................................................................................................79

BIBLIOGRAFIA:........................................................................................................80

SPIS WYKRESÓW:...................................................................................................84

SPIS TABEL:................................................................................................................84

3


Rozdział I

1.1 WprowadzenieZgodnie ze swoimi statutowymi obowiązkami organizacje pozarządowe

zajmują się rozwiązywaniem różnego rodzaju problemów społeczności

lokalnych. Polega to głównie na udzielaniu pomocy z zakresu prawa,

prowadzeniu świetlic terapeutycznych czy też szkoleń dla osób poszukujących

pracy.

Przed przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej istniały możliwości

aplikowania o tzw. środki przedakcesyjne. Jednak wejście Polski do Unii

pozwoliło sięgać po środki unijne nie tylko organizacjom dużym, które są blisko

stolicy, ale także tym, które są oddalone od punktów decyzyjnych. Dzięki temu,

że Polska została dopuszczona do programów, które już były realizowane w

Europie można też wymieniać doświadczenia związane z różnymi dziedzinami

życia społeczeństwa czyli przede wszystkim na polu zmniejszenia bezrobocia

oraz poprawy jakości życia.

Organizacje pozarządowe działają na uregulowanych zasadach dopiero od

2004 roku kiedy to weszła w życie „Ustawa o pożytku publicznym i

wolontariacie”. III sektor umacnia się dopiero od kilku lat, co jest ciekawe z

punktu badawczego. Obowiązują go zasady działania takie jak w spółkach z o.o.

poprzez stosowanie „Ustawy o rachunkowości” i prowadzenie tzw. pełnej

księgowości chociaż z założenia nie ma przynosić dochodów gdyż nie to jest

celem jej działania. Środki finansowe każda organizacja musi zdobywać sama

poprzez aplikowanie o nie w konkursach grantowych. Przynależność Polski do

struktur Unii Europejskiej pozwala organizacjom pozarządowym ubiegać się o

większe niż dotychczas środki finansowe przy stosunkowo niewielkim wkładzie

finansowym z ich strony w porównaniu z samorządami czy też firmami

prywatnymi. To wszystko sprawia, że baczniej przyglądamy się organizacjom

non-profit jako społeczeństwo i zaczyna dostrzegać je także rząd jako źródło

dodatkowej pomocy dla obywateli. Biorąc pod uwagę wysoki wskaźnik

bezrobocia w Polsce trzeba też zauważyć, że organizacje poprzez swoje działania

przyczyniają się do spadku bezrobocia w skali makroregionu jak np. teren

4


Podkarpacia. Nie tylko szkolą osoby bezrobotne czy zagrożone utratą pracy ale

też stają się pracodawcą. Dotyka je więc bolączka wszystkich pracodawców

związana z wysokimi kosztami pracy, ale też przepisami Kodeksu Pracy

nakazującymi bezwzględne wypłaty wynagrodzeń dla pracowników mimo

ogromnych trudności związanych z przesyłaniem środków unijnych. Już same

założenia mówiące, że zakupu sprzętu można dokonywać tylko, gdy posiada się

pracowników etatowych, stwarza zagrożenie łamania prawa gdy, transze

przesyłane są do 50 dni od momentu podpisania umowy z instytucją wdrażającą

dany komponent. Mimo wszystko sektor ten będzie się rozwijał nie tylko dzięki

finansowaniu z samej Unii Europejskiej, ale też Norweskiemu Mechanizmowi

Finansowemu. W następnym okresie programowania bardzo wiele komponentów

skierowanych jest do instytucji pozarządowych, ale też współpracujących z

samorządami lokalnymi, co obydwu stronom daje duże możliwości rozwoju,

gdyż organizacje działają bardziej elastycznie i nie muszą ponosić tak wysokiego

wkładu własnego jak instytucje samorządowe. W związku z tym czas przyjrzeć

się na jakich zasadach działa organizacja pozarządowa i co zdołała osiągnąć do

chwili obecnej.

Praca ma przybliżyć specyfikę działań organizacji non-profit w

wykorzystaniu funduszy unijnych. Jest to sektor, którego dynamiczny rozwój

przyczynia się do wzrostu gospodarczego i PKB w kraju. Jest to szczególnie

ważne przy następnym okresie programowania do, którego Polska przystępuje na

równi z pozostałymi członkami Unii Europejskiej. W zeszłym roku kraje

członkowskie ustaliły projekt budżetu wspólnoty na 2007-13. Polsce przypadła

na ten okres pula 67 miliardów euro. W okresie programowania, który się

właśnie kończy Polska przystąpiła z opóźnieniem jednak wykorzystanie środków

jakie zostały nam przyznane była wg raportu Ministerstwa Rozwoju

Regionalnego: „W marcu br. kwota środków z funduszy strukturalnych

wypłaconych beneficjentom była zbliżona do poziomu z lutego Br. I wyniosła

851,4 mln zł. Łączna kwota płatności od początku uruchomienia programów do

końca I kwartału 2007 r. wyniosła 13,02 mld zł, co stanowi ponad 38,7 %

alokacji na lata 2004- 2006” 1

1 Źródło strona www.mrrr.gov.pl – Poziom wdrażania funduszy strukturalnych – stan na 31 marca 2007 r.

5

http://www.mrrr.gov.pl/


1.2 Cel i zakres pracy

Celem pracy jest pokazanie działania i specyfiki organizacji

pozarządowych jako III sektora w Polsce na przykładzie Podkarpackiej

Wspólnoty Organizacji Socjalnych PoWOS, jej źródeł finansowania oraz miejsca

jakie zajmuje w województwie podkarpackim. Mimo polaryzacji społeczeństwa i

braku długofalowych programów polityki społecznej, organizacje pozarządowe

przejmują i realizują działania skierowane dla osób zagrożonych wykluczeniem

społecznym. W związku z tym bardzo ważny jest rozwój społeczeństwa

obywatelskiego, jego jakość i zapewnienie środków na jego rozwój.

Realizując w niniejszej pracy główny cel sformułowano następującą

hipotezę badawczą, która zostanie w pracy poddana weryfikacji:

„Pozyskanie funduszy unijnych stymuluje prowadzenie działalności w

organizacjach pozarządowych jako zasadnicze źródło finansowania działań

społecznych”.

Praca składa się z pięciu rozdziałów i ma charakter teoretyczno –

empiryczny.

W pierwszym rozdziale została zawarta hipoteza, cel pracy i materiały

źródłowe.

Drugi rozdział opisuje finanse publiczne oraz pokazuje jak powstają

organizacje pozarządowe, jakie akty prawne regulują ich działania i co jest

źródłem ich finansowania.

W trzecim rozdziale opisano Podkarpacką Wspólnotę Organizacji

Socjalnych PoWOS, jako przykład organizacji pozarządowej działającej na

Podkarpaciu.

Czwarty rozdział to dostępne w Polsce fundusze unijne z jakich mogą

korzystać organizacje pozarządowe oraz inne jednostki.

W piątym rozdziale omówiono fundusze unijne jako źródło finansowania,

rozwoju oraz system rozwiązywania problemów społecznych.

W rozdziale tym zostaną przedstawione projekty, które analizowana organizacja

realizuje z funduszy unijnych. Są to projekty tzw. miękkie, inaczej szkoleniowe,

6


gdyż fundusze twarde (inwestycyjne) nie są dostępne dla organizacji

pozarządowych.

1.3 Materiały źródłowe i metody badawcze

W pracy wykorzystano materiały dotyczące organizacji pozarządowych z:

- portali informatycznych,

- publikacji

- dokumentów finansowych Podkarpackiej Wspólnoty Organizacji Socjalnych

(PoWOS) - bilans, rachunek zysku i strat, informację dodatkową

- napisanych i złożonych projektów :” Opiekunka – nowe umiejętności, większe

szanse” oraz Partnerstwo na Rzecz Aktywizacji Zawodowej „Animator”

- sprawozdań merytorycznych z realizowanych projektów wymienionych

powyżej

- postępów finansowych z realizowanych projektów unijnych

Metody badawcze w pracy to przede wszystkim analizy i porównania

dokonywane na podstawie budżetów zrealizowanych projektów czy też

sprawozdań finansowych (bilanse i rachunki zysków i strat ) za lata 2004-2006.

Instytucje wdrażające na ich podstawie oceniały zdolność do zarządzania

środkami o jakie kwoty może ubiegać się dana organizacja pozarządowa. Ze

względu na to, że w Polsce jest bardzo wiele organizacji lokalnych o niewielkich

dochodach rocznych, a właściwie dotacjach, została dopuszczona bardzo

korzystna możliwość starania się o dwukrotność rocznych dochodów, co bardzo

rozszerzyło możliwości aplikacyjne organizacji. W innym wypadku większości z

nich pozostałaby możliwość aplikowania jedynie o kwotę 5000 EURO według

kursu na dzień ogłoszenia konkursu przez Instytucję Wdrażającą.

Ilekroć w pracy użyto skrótów to oznaczają one :

NGO - non-governmental organization (organizacja pozarządowa w języku

angielskim)

EAGGF (ang.) - Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej

EFS - Europejski Fundusz Społeczny (ang. ESF)

EFRR - Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (ang. ERDF)

7


FIFG (ang.) - Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa

FS - Fundusz Spójności

NPR - Narodowy Plan Rozwoju

NSRO - Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia

NSS - Narodowa Strategia Spójności

PO - Program Operacyjny

PO PT - Program Operacyjny Pomoc Techniczna

PWW - Podstawy Wsparcia Wspólnoty

RPO - Regionalny Program Operacyjny

SPO - Sektorowy Program Operacyjny

SPO ROL - Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i modernizacja sektora

żywnościowego i rozwój obszarów wiejskich 2004 –2006

SPO RZL - Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich

SPO Ryby - Sektorowy Program Operacyjny Rybołówstwo i Przetwórstwo Ryb

SPO T - Sektorowy Program Operacyjny Transport

SPO WKP - Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności

Przedsiębiorstw

SWW - Strategiczne Wytyczne Wspólnoty

ZPORR - Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego

ROZDZIAŁ II

8


ORGANIZACJE POZARZĄDOWE W SYSTEMIE FINANSÓW

PUBLICZNYCH

2.1 Finanse publiczne

Finanse publiczne to finanse państwa i samorządu terytorialnego, obejmują one

procesy związane z gromadzeniem środków publicznych oraz ich rozdysponowaniem,

a w szczególności:

pobieranie i gromadzenie środków publicznych

wydatkowanie środków publicznych

finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa

zaciąganie zobowiązań angażujących środki publiczne

zarządzanie środkami publicznymi

zarządzanie długiem publicznym.

Sercem finansów państwowych jest budżet państwa, rozumiany jako plan

zatwierdzony ustawą o kształtowaniu dochodów i wydatków państwa w skali roku.

Dochody możemy podzielić na bezzwrotne i zwrotne. Do dochodów bezzwrotnych

należy na przykład:

cło

podatek

dywidenda

opłata budżetowa.

Dochody zwrotne dzielimy na:

krajowe:

o kredyty banku centralnego

o obligacje rządowe

o bony skarbowe

zagraniczne

9

http://pl.wikipedia.org/wiki/Kredyt


o dochody międzypaństwowe uzyskane od międzynarodowych korporacji

finansowych

o emisje papierów wartościowych na rynkach zagranicznych.

Funkcje finansów publicznych:

Funkcja alokacyjna – finansów publicznych polega na tym, że państwo

dysponując zasobami pieniężnymi w formie budżetu może przemieszczać

środki finansowe na zadania, które ma obowiązek spełniać, albo też na

dziedziny wymagające dofinansowania lub też na dziedziny, które ze swojej

istoty nie przynoszą zysku a ich prowadzenie jest konieczne dla istnienia

państwa i zbiorowych potrzeb obywateli.

Funkcja redystrybucyjna – (tzw. wtórny podział PKB) w każdym

współczesnym społeczeństwie istnieją potrzeby zbiorowe, które państwo

powinno zaspokajać, co rodzi potrzebę stosowania mechanizmu podzielenia

środków uzyskanych w sferze produkcyjnej do sfery nieprodukcyjnej. Funkcja

ta jest podstawą funkcji finansów publicznych.

Funkcja kontrolna – redystrybucja PKB dokonywana poprzez obieg pieniężny

pozwala poprzez ściśle określone reguły ewidencjonowania wszystkich zjawisk

finansowych poprzez jednostki sektora publicznego na wyciąganie wniosków o

stanie gospodarki państwa i przeciwdziałanie nadużyciom mogących powstać w

gospodarowaniu finansami publicznymi. Umożliwia także kontrole

prowadzenia tejże gospodarki.

Funkcja stabilizacyjna – spełnianie przez finanse publiczne w/w 3 funkcji

powoduje materializowanie się funkcji 4 polega ona na tym, że prawidłowe

alokowanie środków, ich redystrybucja oraz wnikliwa kontrola umożliwia

wypełnianie przez państwo celu nadrzędnego tzw. stabilizacji gospodarczej

(zmniejszanie bezrobocia, regulowanie popytu publicznego, rozwój harmonijny

równomierny. Mechanizm tej funkcji polega na tym, że państwo poprzez dobór

odpowiednich źródeł swoich dochodów oraz ustalenie kierunków ich

wydatkowania może zachęcać podmioty lub zniechęcać do aktywności

gospodarczej.

10


Do sektora finansów publicznych zalicza się:

1. Organy władzy publicznej, Organy administracji rządowej, Organy kontroli

państw. i ochrony prawa, Sądy i trybunały, Jednostki samorządu terytorialnego i

ich związki

2. jednostki budżetowe, zakłady budżetowe, gospodarstwa pomocnicze jednostek

budżetowych

3. fundusze celowe (parabudżetowe) np. fundusz ubezpieczeń społecznych

4. państwowe szkoły wyższe

5. jednostki badawczo rozwojowe

6. samodzielne, publiczne zakłady opieki zdrowotnej

7. państwowe lub samorządowe instytucje kultury

8. zakłady ubezpieczeń społ. i KRUS

9. Polska Akademia Nauk

10. i inne regulowane odpowiednimi aktami normatywnymi

2.2 Organizacje pozarządowePisząc o organizacjach pozarządowych trzeba na początek określić jasno jej

definicję. W potocznym rozumieniu organizacje pozarządowe to podmioty

niezależne od administracji publicznej. Ustawa o działalności pożytku i o

wolontariacie będąca podstawą działalności organizacji zawiera jej definicję.

Zgodnie z nią organizacjami pozarządowymi są, nie będące jednostkami sektora

finansów publicznych i niedziałające w celu osiągnięcia zysku, osoby prawne

utworzone na podstawie przepisów ustaw, w tym fundacje i stowarzyszenia z

wyłączeniem m.in. partii politycznych, związków zawodowych i organizacji

pracodawców, samorządów zawodowych, fundacji, których jednym fundatorem

jest Skarb Państwa. Organizacje pozarządowe zwykle działają jako

stowarzyszenia lub fundacje. Zakres i formy ich działania są bardzo różne.

Najczęściej zajmują się kulturą, ekologią, prawami człowieka, nauką i techniką.

Inne terminy, uważane za równoznaczne z terminem organizacja pozarządowa

to:

organizacja non-profit, ponieważ nie działa dla zysku;

11


organizacja wolontarystyczna (ochotnicza), ponieważ w większości opiera swą

działalność na pracy wolontariuszy;

organizacja społeczna (obywatelska), ponieważ obszarem aktywności tych

organizacji jest najczęściej szeroko rozumiana pomoc społeczna, ochrona

zdrowia i edukacja, czyli działaniu dla dobra publicznego.

trzeci sektor - to określenie pochodzi z języka angielskiego i nawiązuje do

podziału aktywności społeczno-gospodarczej nowoczesnych państw

demokratycznych na trzy sektory. Według tej typologii pierwszy sektor to

administracja publiczna, określana też niekiedy jako sektor państwowy. Drugi

sektor to sfera biznesu, czyli wszelkie instytucje i organizacje, których

działalność jest nastawiona na zysk, nazywany też sektorem prywatnym. Trzeci

sektor to ogół prywatnych organizacji działających społecznie, i nie dla zysku,

czyli organizacje pozarządowe (organizacje non-profit). Często też używa się

skrótu NGO, od non-governmental organization (organizacja pozarządowa po

angielsku). Organizacja pozarządowa jaką jest stowarzyszenie powstaje w

wyniku podjęcia przez co najmniej 15 członków założycieli uchwały o jego

założeniu. Członkowie stowarzyszenia sami decydują jaką działalnością chcą się

zajmować, jak chcą wspólnie działać i realizować wyznaczone przez siebie cele.

Mogą też w każdej chwili w drodze zmiany statutu zmienić cel działania

stowarzyszenia. Członkowie zwyczajni stowarzyszenia mają prawo głosu na

walnym zebraniu oraz mogą wybierać i być wybierani do władz stowarzyszenia.

Statut opracowują sami przed złożeniem wniosku o rejestrację stowarzyszenia.

Zarówno fundacje, jak i stowarzyszenia, podlegają obowiązkowi rejestracji w

rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji

oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej Krajowego Rejestru Sądowego. Z

chwilą rejestracji podmioty te nabywają osobowość prawną. Organami

nadzorującymi działalność stowarzyszeń są starostowie (prezydenci miast). W

przypadku fundacji organami nadzoru są właściwi ministrowie oraz właściwi (ze

względu na siedzibę fundacji) starostowie.

Działalność statutowa jest to podstawowe pojęcie związane z działalnością

stowarzyszeń i fundacji. Jest to realizacja celów, dla których powołane zostało

12


stowarzyszenie czy fundacja. Ustawy o stowarzyszeniach i fundacjach nie definiują tej

działalności. Definicję taką można natomiast wyprowadzić z: "w sprawie

szczególnych zasad prowadzenia rachunkowości dla jednostek nie prowadzących

działalności gospodarczej". Zapisano tam między innymi: "ilekroć w rozporządzeniu

mowa o [...] działalności statutowej - rozumie się przez to działalność: nie mającą

charakteru działalności gospodarczej określoną przepisami prawa i statutem danej

jednostki"2. Jest to więc taka działalność, która:

-nie spełnia przesłanek działalności gospodarczej

- podejmowana jest zgodnie z prawem;

- wypełnia zapisy statutu organizacji, który określa jej cele oraz sposoby ich realizacji.

Wszelkie działania, nie mające charakteru działalności gospodarczej, a

podejmowane dla realizacji celów statutowych, zaliczane są do działalności

statutowej.3

2.3 System finansowania organizacji pozarządowych

Organizacje pozarządowe w przeciwieństwie do sektora finansów

publicznych środki finansowe na działalność nie otrzymują od rządu. W związku

z tym wśród różnych źródeł finansowania organizacji pozarządowych można

wyróżnić:

składki członkowskie - podstawowym obowiązkiem każdego członka

stowarzyszenia jest uiszczanie na rzecz stowarzyszenia składek członkowskich4.

Obowiązek uiszczania składek członkowie stowarzyszenia przyjmują na siebie

dobrowolnie, poprzez akt przystąpienia do stowarzyszenia. Z powinności tej z

reguły zwalniani są jedynie członkowie honorowi. W statucie5 obligatoryjnie

powinny się znajdować postanowienia dotyczące ustanawiania i zmiany

wysokości składek członkowskich. Zasadą jest, że uprawnienie to statuty

przyznają Walnemu Zebraniu Członków. Niepłacenie składek członkowskich jest

2 par. 2 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Finansów z 28 grudnia 1994 r.3 Lista aktów prawnych 4 Art. 33 prawa o stowarzyszeniach stanowi, że majątek stowarzyszenia powstaje między innymi ze składek członkowskich5 Art. 10 ust. 1 pkt 7 prawa o stowarzyszeniach

13

http://portal.engo.pl/files/ksiegowosc.ngo.pl/public/Prawo/Rop_o_zas_dla_nie_dz_gosp.pdf





najczęściej występującą przyczyną pozbawiania członków przynależności do

stowarzyszenia.

spadki i zapisy6 - majątek stowarzyszenia powstaje między innymi ze spadków i

zapisów. Należy zauważyć, że stowarzyszenia i fundacje jako osoby prawne nie

płacą podatku od spadków i darowizn. Przepisy dotyczące dziedziczenia znajdują

się w księdze IV kodeksu cywilnego, zatytułowanej spadki.

darowizny, sponsoring

Niezmiernie atrakcyjną dla fundacji i stowarzyszeń formą finansowania

ich działalności są darowizny7. Darowizna jest umową, która została

unormowana w art. 888 - 902 Kodeksu cywilnego. Stronami umowy darowizny

mogą być zarówno osoby fizyczne jak i prawne. Nazywane są one darczyńcą i

obdarowanym.

Sponsoring polega na finansowaniu określonego przedsięwzięcia w celu

promocji (osoby, firmy) sponsora. Funkcja ta polega na utrzymaniu lub

podniesieniu renomy, na poprawie lub zmianie wizerunku firmy lub osoby.

Umowa sponsoringu należy do umów nienazwanych, czyli umów nie

przewidzianych wprost w przepisach Kodeksu cywilnego. Do podstawowych

elementów takiej umowy należą postanowienia, dotyczące zobowiązania się

sponsora do celowego finansowania określonej działalności oraz zobowiązanie

się sponsorowanej organizacji do promocji sponsora

zbiórki publiczne, loterie i aukcje8( Zorganizowanie zbiórki publicznej

wymaga uzyskania zezwolenia).

zaciąganie pożyczek i kredytów,

działalność gospodarczą.

6 Art. 33 ust. 1 prawa o stowarzyszeniach7 Prawo o stowarzyszeniach w art. 33 ust. 18 Kwestie związane z organizacja zbiórek publicznych regulowane są ustawa z dnia 15 marca 1933 r. o zbiórkach publicznych (Dz. U. 33.22.162)

14

http://prawo.ngo.pl/x/4775

http://prawo.ngo.pl/labeo/app/cms/x/4774

http://www.ksiegowosc.ngo.pl/labeo/app/cms/x/24988


Pojęcie działalności gospodarczej określa ustawa z dnia 19 listopada 1999 r.

prawo działalności gospodarczej9. Zgodnie z art. 2 ust. 1 działalnością

gospodarczą w rozumieniu ustawy jest zarobkowa działalność wytwórcza,

handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i

eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywana w sposób zorganizowany i

ciągły. Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna

oraz nie mająca osobowości prawnej spółka prawa handlowego, która

zawodowo, we własnym imieniu podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą,

o której mowa w ust. Czyli jest to działalność, która:

-jest zarobkowa - działalność, która ma przynieść w zamierzeniu zysk;

- jest zorganizowana - działalność zorganizowana oznacza, że prowadzona jest w

sposób profesjonalny, zapewniający bezpieczeństwo i pewność obrotu;

- jest ciągła - działalnością gospodarczą jest działalność mająca stały charakter,

powtarzalny.

2.4 Zasady rachunkowości stosowane w organizacjach pozarządowych

Rachunkowość organizacji nie prowadzącej działalności gospodarczej

prowadzona jest na podstawie zapisów Ustawy o rachunkowości z dnia 29

września 1994 r.10 oraz Rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie

szczególnych zasad rachunkowości dla niektórych jednostek nie będących

spółkami handlowymi, nie prowadzących działalności gospodarczej11 .

Obowiązek prowadzenia rachunkowości według przytoczonych powyżej

przepisów, dotyczy osób prawnych (fundacje i stowarzyszenia), ale także

jednostek, które nie podlegały rejestracji w KRS np. stowarzyszeń zwykłych czy

uczniowskich klubów sportowych.

Jeśli organizacja nie prowadzi działalności gospodarczej może zastosować pewne

uproszczenia w prowadzeniu rachunkowości. Wynikają one z uproszczonego

9 Dz. U. 99.101.117810 Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn. zm11 Dz. U. z 1997 r. Nr. 121, poz. 591

15

http://portal.engo.pl/files/prawo.ngo.pl/public/akty_prawne_KryS/Rop_o_zas_dla_nie_dz_gosp.pdf



http://portal.engo.pl/files/prawo.ngo.pl/public/akty_prawne_KryS/Ust_o_rachunk_11_2005.pdf


wzoru sprawozdania finansowego oraz z możliwości odstąpienia od zasady

ostrożnej wyceny.

Rozpoczęcie przez organizację działalności gospodarczej powoduje utratę

powyższych uprawnień, m.in. konieczność sporządzania bardziej

rozbudowanego sprawozdania finansowego według wzoru określonego w

ustawie o rachunkowości. Organizacja, niezależnie od wielkości obrotu, jest

zobowiązana do systematycznego - z zachowaniem chronologii - prowadzenia

ksiąg rachunkowych. Za ich prowadzenie oraz całą politykę rachunkowości

odpowiada kierownik organizacji (prezes, dyrektor, zarząd). Natomiast

opracowanie polityki rachunkowości może być dokonane zarówno przez zespół

wewnątrz organizacji lub zlecone na zewnątrz. Dobrze funkcjonująca

księgowość ma opracowane reguły nie tylko zgodne z wymaganiami ustawy i

rozporządzenia, lecz także uwzględnia specyfikę działalności organizacji.

Opracowana polityka rachunkowości powinna zostać spisana i przyjęta przez

zarząd.

Opracowując politykę rachunkowości w organizacjach pozarządowych stosuje

się następujące zasady:

za politykę rachunkowości organizacji odpowiedzialność ponosi zarząd

polityka rachunkowości musi uwzględniać specyfikę organizacji

opracowana polityka rachunkowości musi zostać spisana oraz przyjęta

przez zarząd uchwałą

od opracowanej polityki rachunkowości także zależy wiarygodność organizacji.

Dobrze prowadzona księgowość powinna odzwierciedlać faktyczną sytuację

finansową organizacji. Dlatego opracowując politykę rachunkowości należy

kierować się następującymi zasadami:

Zasada istotności - w sprawozdaniu finansowym powinny być

przedstawione informacje, które mają znaczenie przy ocenie sytuacji

majątkowej, finansowej i wyniku finansowego organizacji. W związku z

tym trzeba sporządzić odpowiednią strukturyzację danych w systemie

rachunkowości, czyli wyodrębnić wszystkie istotne operacje gospodarcze.

Nie oznacza to jednak, że w systemie rachunkowości nie można stosować

16


uproszczeń, np. przedmioty o okresie używania powyżej roku, lecz o

niskiej wartości, można jednorazowo odpisać w koszty i nie ujmować w

ewidencji księgowej.

Zasada kontynuacji działania zakłada, że w dającej się przewidzieć

przyszłości organizacja będzie nadal kontynuować prowadzenie

działalności statutowej.

Zasada memoriału i współmierności – każe ująć przychody i koszty w

momencie ich powstania, niezależnie od terminu ich zapłaty, a w

szczególności zachować współmierność przychodów i kosztów.

Prawidłowość zasady memoriałowej oznacza, że uwzględnia się w wyniku

finansowym daną operację niezależnie od tego, czy nastąpił udokumentowany

wydatek fakturą (rachunkiem), czy operacja została jedynie w sposób

wiarygodny oszacowana. Prawidłowość stosowania zasady współmierności

oznacza natomiast, że w wyniku finansowym danego okresu ujmuje się te

wszystkie koszty, które w sposób bezpośredni lub pośredni przyczyniły się do

powstania przychodów tego okresu. Koszty dotyczące danego okresu to:

- koszty poniesione,

- koszty, które zostaną poniesione w następnych okresach, jeśli tylko dotyczą

danego okresu.

Koszty związane z przychodami danego roku to:

- koszty związane w sposób bezpośredni z konkretnym przychodem danego roku,

- koszty związane w sposób pośredni z ogółem przychodów, których nie będzie

można przyporządkować w przyszłości do konkretnego przychodu.

Obciążają one wynik finansowy okresu, w którym zostały poniesione.

Zasada wiarygodności – zobowiązuje do rzetelnego przedstawienia obrazu

organizacji poprzez sprawozdania jej sytuacji majątkowej i finansowej.

Zasada ostrożności zobowiązuje do dokonywania realnej wyceny

aktywów, a także pełnego uwzględnienia zobowiązań oraz zakłada

uznanie przychodów za zrealizowane wówczas, jeśli jest to pewne, a

kosztów z chwilą ich poniesienia. Głównym jej celem jest ograniczenie

dowolnej wyceny aktywów i pasywów oraz właściwe i rzetelne

17


odzwierciedlenie uzyskanych przychodów, poniesionych kosztów oraz

związanego z nimi ryzyka gospodarczego.

Zasada ciągłości dotyczy niezmienności zastosowanych i raz przyjętych

zasad wyceny aktywów i pasywów, klasyfikacji, prezentacji oraz metod

zaliczania przychodów i rozliczenia kosztów. Wraz z nowelizacją zasada

ta uzupełniona została o warunek zapewnienia porównywalności

informacji finansowych za kolejne lata obrotowe, tzn. że sprawozdania

finansowe pokazują wynik za bieżący i poprzedni rok obrotowy.

Z zasadą istotności wiążą się:

- zasada indywidualnej wyceny - zobowiązuje do oddzielnej wyceny

poszczególnych składników aktywów i pasywów, przychodów i związanych z

nimi kosztów, jak też strat i zysków nadzwyczajnych. Natomiast zgodnie z

zasadą istotności można uznać za jeden składnik podobne rodzajem i

przeznaczeniem różne składniki aktywów.

- zasada zakazu kompensaty - oznacza, że nie można saldować ze sobą kosztów

różnych co do rodzaju aktywów i pasywów, przychodów i związanych z nimi

kosztów. Zdarzenia jednego rodzaju, które można kompensować i wykazywać

łącznie wynik, to np. różnice kursowe, zbycie nie finansowych aktywów

trwałych oraz zbycie inwestycji.

Elementy polityki rachunkowości jakie powinna stosować w swoich działaniach

organizacja pozarządowa

W polityce rachunkowości należy uwzględnić:

1/ rok obrotowy i jego okresy sprawozdawcze

W organizacji rok obrotowy określa statut. W przypadku zmiany roku

obrotowego (a zarazem podatkowego) pierwszy po zmianie rok obrotowy

powinien być dłuższy niż 12 kolejnych miesięcy. W zakładowym planie kont

określa się datę rozpoczęcia i zakończenia roku obrotowego.

2/ podział kosztów na działalność statutową i administracyjną

18


Organizacja realizuje swoje zadania w oparciu o określone budżety. To w nich

kwalifikowane są koszty statutowe oraz koszty administracyjne przypisane

obsłudze tych zadań. Kosztami administracyjnymi są natomiast koszty obsługi

administracyjnej (koszty wynagrodzeń administracji, usług telefonicznych,

wynajęcia powierzchni biurowej itd.). Oddzielenie tych dwóch rodzajów kosztów

jest niezwykle ważne, bo przedstawia rzeczywisty obraz organizacji, pokazując

w jakiej proporcji koszty te pozostają do siebie

3/ sposób prowadzenia ksiąg rachunkowych (wykaz kont księgi głównej oraz

ewidencji analitycznej)

Wykaz kont księgi głównej ustala się z uwzględnieniem:

specyfiki działalności organizacji poprzez takie ujęcie przychodów i kosztów,

przyjętego sposobu wyceny,

wymogów dotyczących dokonywania odpisów aktualizujących wartość aktywów

z uwagi na utraconą przez nie całość lub część wartości, po której figurują w

księgach,

ujęcia danych liczbowych w przekroju umożliwiającym przejście od

bieżącej ewidencji do sporządzenia sprawozdań finansowych: bilansu oraz

rachunku zysków i strat.

możliwości sporządzania sprawozdań

Trzeba określić także wykaz ksiąg rachunkowych, gdzie wymienia się różne

rodzaje prowadzonych dzienników, np.:

- dziennik operacji

- rejestr obrotów kasowych – raport kasowy

- rejestr obrotu pieniężnego – rejestr bankowy

- obroty i salda kont syntetycznych

- obroty i salda kont analitycznych

19


- konta aktywne w miesiącu

- ewidencja analityczna

- księgi inwentarzowe

- tabele amortyzacyjne

- ewidencja ilościowa małowartościowych środków trwałych

Księgi rachunkowe prowadzone są wyłącznie na terytorium Polski i to w

siedzibie organizacji.

W przypadku, gdy:

- organizacja posiada oddziały krajowe – księgi rachunkowe tych oddziałów

można prowadzić w siedzibie głównej albo siedzibie oddziałów w języku

polskim i w polskiej walucie,

- organizacja posiada oddziały za granicą – księgi rachunkowe tych oddziałów

prowadzone są w ich siedzibie, tzn. w języku i walucie, a także według prawa

obowiązującego w kraju siedziby oddziału. Oznacza to, że jeżeli organizacja

wskaże w statucie siedzibę inną niż siedziba organu zarządzającego, to księgi

rachunkowe muszą być prowadzone w tej siedzibie, gdzie jest prowadzona

działalność. O miejscu prowadzenia ksiąg rachunkowych należy powiadomić w

terminie 15 dni od wydania zlecenia urząd skarbowy oraz zapewnić dostępność

do badania przez upoważnione organy kontroli zewnętrznej w siedzibie

organizacji. O przejęciu prowadzenia ksiąg handlowych przez biuro rachunkowe

zawiadamia się urząd skarbowy w ciągu 30 dni od daty podpisania umowy.

Można przyjąć jeden spośród trzech sposobów ujmowania i rozliczania kosztów

działalności, gromadząc je:

tylko według rodzajów – na kontach zespołu 4,

tylko według typów, rodzajów i odmian działalności, tzn. według funkcji – na

odpowiednich kontach zespołu 5, z ewentualnym dalszym ich podziałem w

ramach każdego konta – według rodzajów,

20


według rodzajów – na kontach zespołu 4 i równocześnie według funkcji – na

kontach zespołu 5.

Przyjmując sposób pierwszy lub trzeci, powinno się dostosować układ rodzajowy

kosztów do specyfiki działalności organizacji, zachowując podział kosztów na

koszty rodzajowe administracyjne oraz statutowe. W miarę potrzeby, gdy

organizacja realizuje coraz więcej projektów, można uszczegółowić układ

rodzajowy kosztów. Ewidencja i rozliczanie kosztów przy zastosowaniu kont

zespołu 5 jest najbardziej wskazana, gdy charakter, rozmiary lub organizacja

wewnętrzna działalności wymagają podziału kosztów według odmian, rodzajów i

typów działalności i oddziałów.

4/ zasady amortyzacji

Określa się wybór przyjętej metody amortyzacji środków trwałych oraz wartości

niematerialnych i prawnych, a także sposób ustalania stawek. Ponadto określa się

przedmioty lub prawa o niskiej jednostkowej wartości początkowej, które nie

będą zaliczane do środków trwałych, względnie wartości niematerialnych i

prawnych oraz odrębnie te przedmioty lub tytuły praw, które będą objęte

ewidencją środków trwałych, względnie wartości niematerialnych i prawnych, ze

wskazaniem sposobu ich amortyzowania.

5/ metody prowadzenia ewidencji zapasów

Trzeba określić, jakie metody ewidencji zapasów materiałów, towarów i

produktów przyjmą (ilościowo-wartościowo, tylko ilościowo, tylko

wartościowo). Powinno się wskazać, których grup zapasów nie będą

ewidencjonować podczas składowania, gdyż ich wartość będzie odpisywana w

koszty na dzień ich zakupu lub w momencie ich wytworzenia, zaś okresowo stan

zapasów będzie inwentaryzowany. Różnice te dotyczą sytuacji, w której

organizacja kupuje materiały do bieżącej działalności, przeznaczając je do

bezpośredniego zużycia, a ich zużycie następuje w danym okresie

sprawozdawczym.

6/ zasady wyceny aktywów i pasywów oraz ustalenia wyniku finansowego

21


Aktywa i pasywa można wyceniać w cenie nabycia, koszcie wytworzenia,

wartości godziwej lub cenie sprzedaży netto ( Tabela nr 1) : Cena nabycia to cena

zakupu składników aktywów obejmująca kwotę należną sprzedającemu, bez

podlegających odliczeniu podatków VAT i akcyzowego. Jedynie w przypadku

importu powiększa się ją o obciążenia o charakterze publicznoprawnym oraz o

koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składników

aktywów do stanu zdatnego do używania lub wprowadzania do obrotu łącznie z

kosztami transportu, załadunku, wyładunku oraz składowania lub wprowadzania

do obrotu, obniżona o rabaty, upusty i inne podobne zmniejszenia. Koszt

wytworzenia środków trwałych, środków trwałych w budowie oraz wartości

niematerialnych i prawnych obejmuje ogół kosztów poniesionych przez

organizację za okres budowy, przystosowania i ulepszenia do dnia bilansowego

lub przyjęcia do używania, w tym również:

- nie podlegający odliczeniu podatek VAT oraz podatek akcyzowy,

-koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu ich finansowania i związane z

nimi różnice kursowe, pomniejszone o przychody z tego tytułu.

Tabela 1. Zasady wyceny aktywów i pasywów

L.p. Składnik aktywów i

pasywów

Zasady wyceny

1. Środki trwałe oraz

wartości niematerialne i

prawne

Cena nabycia lub koszt wytworzenia

lub wartość przeszacowana (po

aktualizacji wyceny środków

trwałych) pomniejszona o odpisy

amortyzacyjne lub umorzeniowe, a

także z tytułu trwałej utraty wartości

2. Środki trwałe w budowie Ogół kosztów pozostających w

bezpośrednim związku z ich

nabyciem lub wytworzeniem

22


pomniejszonych o odpisy z tytułu

trwałej utraty wartości

3. Udziały w innych

jednostkach albo inne

inwestycje zaliczone do

aktywów trwałych

Cena nabycia pomniejszona o odpisy

z tytułu trwałej utraty wartości lub

wg wartości godziwej. Wartość w

cenie nabycia można przeszacować

do wartości w cenie rynkowej,

a różnicę z przeszacowania rozliczyć

4. Udziały w jednostkach

podporządkowanych

Zasada jak w innych jednostkach, z

tym że udziały zaliczane do aktywów

trwałych mogą być wyceniane

metodą praw własności

5. Inwestycje

krótkoterminowe

Cena (wartość) rynkowa lub cena

nabycia zależnie od tego, która z nich

jest niższa,

a krótkoterminowe inwestycje, dla

których nie istnieje aktywny rynek,

w inny sposób określonej wartości

godziwej

6. Rzeczowe składniki

aktywów obrotowych

Cena nabycia lub koszt wytworzenia

nie wyższy od cen ich sprzedaży

netto na dzień bilansowy

7. Należności i udzielone

pożyczki

W kwocie wymaganej zapłaty, z

zachowaniem ostrożności

8. Zobowiązania W kwocie wymagającej zapłaty, przy

czym zobowiązania finansowe,

23


których uregulowanie zgodnie z

umową następuje drogą wydania

aktywów finansowych innych niż

środki pieniężne lub wymiany na

instrumenty finansowe – według

wartości godziwej

9. Rezerwy W uzasadnionej, wiarygodnie

oszacowanej wartości

10. Fundusze i kapitały,

pozostałe aktywa i

pasywa

Wartość nominalna

Źródło: strona www.ngo.pl

Dokumentowanie operacji dowodami zastępczymi i księgowymi

Dowody zastępcze wystawia się do czasu otrzymania zewnętrznego obcego

dowodu źródłowego. Stosuje się je do dostaw i usług na rzecz organizacji,

jednakże zakup ten nie dotyczy operacji, których przedmiotem są zakupy

opodatkowane podatkiem VAT. Dowodem zastępczym – do czasu otrzymania

takiego dokumentu – może być dowód potwierdzający przyjęcie dostawy lub

poświadczający wykonanie usługi obcej. Nie jest dowodem zastępczym dowód

wystawiony przez kupującego (a nie sprzedawcę), jeżeli dowód taki zawiera

dane identyfikujące sprzedającego i został przez sprzedającego podpisany.

W polityce rachunkowości określa się możliwość przyjmowania dowodów

zewnętrznych oraz termin, w jakim dowód zastępczy ma być zastąpiony

dowodem głównym (np. w ciągu trzech dni od daty wystawienia dowodu

zastępczego). Opisuje się również dowody księgowe, które będą dopuszczone

do ewidencji w księgach rachunkowych. Dokumenty księgowe podzielone są wg

następujących kryteriów:

24

http://WWW.ngo.pl/


· zewnętrzne obce – są to dokumenty otrzymane od zewnętrznych kontrahentów,

np.: faktury VAT i rachunki

· zewnętrzne własne – są to dokumenty wystawiane przez organizację i

przekazane w oryginale kontrahentowi, np. faktury VAT, rachunki

· wewnętrzne – dotyczące dokumentowania operacji wewnątrz organizacji np.:

listy płac, rachunek rozliczenia umów zlecenia i umów o dzieło, dokumenty

obrotu kasowego (KP, KW, druk zaliczki, druk rozliczenia zaliczki), dokumenty

obrotu magazynowego (PZ, RW MM), dokumenty obrotu środków trwałych

(OT, PT, LT)

· zbiorcze – służące do dokonania łącznych zapisów zbioru dowodów

źródłowych, które muszą być w dowodzie zbiorczym pojedynczo wymienione,

np. raport kasowy lub wyciąg bankowy wraz z zestawieniem zaksięgowanych

operacji

· korygujące poprzednie zapisy, np. faktury VAT korygujące lub noty korygujące

· rozliczeniowe – ujmujące już dokonane zapisy według nowych kryteriów

klasyfikacyjnych, np. rozliczenie kosztów dokonane na poleceniu księgowania.

7/ dokumentowanie operacji dowodami księgowymi

Kolejny element w zakresie rachunkowości to inwentaryzacja aktywów – czyli

majątku oraz pasywów – czyli źródeł finansowana majątku. Polega ona na

sprawdzeniu, czy rzeczywisty stan odpowiada temu, co zapisano w księgach

rachunkowych.

Kwestia inwentaryzacji dotyczy każdej organizacji - obowiązek inwentaryzacji

na koniec roku obrotowego dotyczy kasy, banku, rozrachunków. Sposób

inwentaryzacji można ująć w odrębnej instrukcji lub jako załącznik do polityki

rachunkowości. W instrukcji inwentaryzacji opisuje się organizację

i kompetencje osób odpowiedzialnych za przeprowadzenie inwentaryzacji,

terminy i metody inwentaryzacji, informacje dotyczące arkuszy spisowych,

25


harmonogram i terminy spisu z natury, sposób przeprowadzenia i rozliczenia

inwentaryzacji.

Dowody księgowe i dokumenty inwentaryzacyjne przechowuje się w siedzibie

organizacji lub oddziału w oryginalnej postaci. Terminy przechowywania

dokumentacji są następujące:

księgi rachunkowe - 5 lat,

karty wynagrodzeń pracowników bądź ich odpowiedniki - przez okres

wymaganego dostępu do tych informacji, wynikający z przepisów emerytalnych,

rentowych oraz podatkowych, nie krócej jednak niż 5 lat,

dowody księgowe dotyczące wpływów ze sprzedaży detalicznej - do dnia

zatwierdzenia sprawozdania finansowego za dany rok obrotowy, nie krócej

jednak niż do dnia rozliczenia osób, którym powierzono składniki aktywów

objęte sprzedażą detaliczną,

dowody księgowe dotyczące wieloletnich inwestycji rozpoczętych, pożyczek,

kredytów oraz umów handlowych, roszczeń dochodzonych w postępowaniu

cywilnym lub objętych postępowaniem karnym albo podatkowym - przez 5 lat

od początku roku następującego po roku obrotowym, w którym operacje,

transakcje i postępowanie zostały ostatecznie zakończone, spłacone, rozliczone

lub przedawnione,

dokumentację przyjętego sposobu prowadzenia rachunkowości - przez okres nie

krótszy od 5 lat od upływu jej ważności,

dokumenty dotyczące rękojmi i reklamacji - 1 rok po terminie upływu rękojmi

lub rozliczeniu reklamacji,

dokumenty inwentaryzacyjne - 5 lat,

pozostałe dowody księgowe i dokumenty - 5 lat.

26


Ustalone okresy przechowywania dokumentów oblicza się od początku roku

następującego po roku obrotowym, którego dane zbiory dotyczą.

Dokumenty księgowe można udostępniać do wglądu w siedzibie organizacji za

zgodą kierownika jednostki lub osoby przez niego upoważnionej, poza siedzibą

organizacji za pisemną zgodą kierownika jednostki oraz pozostawienia w

organizacji potwierdzonego spisu wyniesionych dokumentów.

- prowadzenie ksiąg rachunkowych

8/ sposób inwentaryzacji

9/ opis systemu przetwarzania danych (przy korzystaniu z systemów

komputerowych) oraz system zabezpieczania dokumentów

10/ archiwizacja dokumentów i okres ich przechowywania; udostępnianie danych

i dokumentów osobom trzecim

Sprawozdawczość finansowa

Z ksiąg rachunkowych organizacja ma obowiązek sporządzania sprawozdań

finansowych (bilansu, rachunku wyników (zysków i strat) oraz informacji

dodatkowej), a także sprawozdań i deklaracji do urzędów. Co najmniej raz do

roku ustala się również wynik na działalności.

Jeżeli organizacja spełniała w poprzedzającym roku finansowym co najmniej

dwa z poniższych warunków:

zatrudniała średniorocznie w przeliczeniu na pełne etaty co najmniej 50 osób,

osiągnęła sumę aktywów bilansu na koniec roku obrotowego o

równowartości w walucie polskiej co najmniej 2.500.000 euro,

osiągnęła przychody netto o równowartości w walucie polskiej, co najmniej

5.000.000 euro. To sprawozdania finansowe podlegają obowiązkowemu badaniu

i ogłoszeniu.

27


Jeżeli organizacja posiada status pożytku publicznego, to warunki badania

sprawozdania finansowego są bardziej rygorystyczne. Spełniając wszystkie

poniższe warunki:

realizacja zadania publicznego zleconego jako powierzone do wykonywania lub

do wspierania zadania publicznego,

otrzymanie w roku obrotowym łącznej kwoty dotacji na realizację w/w zadań co

najmniej 50.000zł,

osiągnięcie w roku obrotowym przychodów w wysokości co najmniej 3.000.000

zł. To sprawozdania finansowe podlegają obowiązkowemu badaniu i ogłoszeniu.

Zamknięcie roku

Operacje zamknięcia roku

Koniec roku to czas porządków i podsumowań nie tylko w gospodarstwie

domowym, ale i w organizacjach. Po zakończeniu roku finansowego, jeszcze

przed zrobieniem bilansu i ostatecznego sprawozdania należy wykonać szereg

dodatkowych czynności i podjąć kilka decyzji na koniec roku.

Koszty roku minionego :

Niemożliwe jest całkowite zaksięgowanie operacji finansowych należących do

roku mijającego do 31 grudnia włącznie, zawsze pozostaną koszty, które będą

dotyczyć roku mijającego, a będą faktycznie zapłacone w roku następnym - tak

jest np. w przypadku opłaty za telefon, gdzie rachunek telefoniczny otrzymujemy

w miesiącu następnym, czy za zużycie energii. Również będą koszty, które będą

należały do roku mijającego (np. zostanie podpisana umowa zlecenie i wykonana

praca do 31 grudnia), a zostaną fizycznie wypłacone w roku następnym. W

obydwu tych przypadkach, koszty te należą do roku minionego, chociaż zostaną

wypłacone dopiero w roku następnym. Zgodnie z zasadą równomiernego

rozłożenia kosztów i przychodów do decyzji prezesów Zarządu, zgodnie z

zasadami finansowymi organizacji, należy stwierdzenie, czy dany koszt fizycznie

poniesiony w roku następnym powinien być zaliczony do roku poprzedniego czy

następnego. Taki koszt powinien być zaksięgowany memoriałowo. Analogicznie,

jeśli w roku minionym został poniesiony koszt, który tak naprawdę dotyczy roku

28


następnego (np. został zakupiony bilet lotniczy na koniec stycznia), to za decyzją

prezesa Zarządu powinien on być zaliczony w koszty roku następnego.

Przychody roku minionego:

Wszystkie przychody, które fizycznie wpłynęły na konto organizacji w danym roku

stanowią przychody danego roku. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt

księgowania tych przychodów, z których tylko część będzie wykorzystana w

danym roku, a pozostała w latach kolejnych. W takim przypadku, jeśli to wynika

z umowy o dotację, zgodnie z zasadą równomiernego rozłożenia kosztów i

przychodów, tylko część, która miała być wykorzystana w roku minionym

powinna być zaliczona w przychody danego roku (do rachunku wyników), a

pozostała część jako przychody przyszłych okresów. Koniec roku to również

czas inwentaryzacji szeroko rozumianej - czyli sprawdzania, porządkowania i

uzgadniania. Do obowiązków każdego księgowego należy:

- uzgodnienie sald z kontrahentami: każda organizacja współpracuje z różnymi

kontrahentami: drukarniami, dostawcami materiałów biurowych, firmami

cateringowymi, itd. Na koniec roku z każdym kontrahentem, z którym było kilka

transakcji w ciągu roku należy ustalić saldo, czyli stan wzajemnych zobowiązań /

należności (kto komu ile jest dłużny);

- rozliczenie rozrachunków z pracownikami: należy ustalić, kto z pracowników

ma nierozliczoną zaliczkę i w jakiej wysokości i, o ile to możliwe, najlepiej

rozliczyć wszystkie zaległości;

- ustalenie zobowiązań (należności) wobec ZUS czy US - ZUS czy US to

kontrahenci każdej instytucji, w dodatku kontrahent, który ma prawo kontroli

swoich zobowiązań, dlatego radzimy uważnie na koniec roku (a najlepiej na

bieżąco) przejrzeć swoje rozliczenia z tymi instytucjami i je wyjaśnić, zanim

urzędnicy sami do nas się zgłoszą;

- sporządzenie protokołu kontroli kasy: dyrektor organizacji pisemnie powinien

wyznaczyć komisję składającą się z 2-3 osób, która powinna przeliczyć

wszystkie pieniądze w kasie oraz zgromadzone w niej inne papiery wartościowe

(np. czeki); Komisja powinna spisać protokół kontroli kasy, a każdy z jej

członków powinien się podpisać pod tym protokołem. Protokół powinien być

sporządzony na dzień 31 grudnia danego roku;

29


- uzyskanie z banku potwierdzenia stanu posiadanych przez organizację kont

bankowych;

- jeśli organizacja posiada środki w walutach obcych powinna zostać dokonana

wycena tych środków na dzień 31.12 według średniego kursu NBP z 31 grudnia

danego roku;

- jeśli organizacja posiada inwestycje finansowe w postaci papierów

wartościowych (obligacje / bony skarbowe / bony komercyjne, itd.) powinna

zostać dokonana wycena tych papierów na dzień 31 grudnia danego roku według

ich wartości rynkowej;

Dopiero po dokonaniu tych operacji można przystąpić do przygotowania bilansu i

rachunku wyników poprzez sporządzenie następujących zestawień:

1. zestawienie przychodów i kosztów w ramach jednego źródła finansowania

(programu, projektu);

2. zestawienie wszystkich przychodów otrzymanych w danym roku

finansowym; Należy pamiętać, że jeżeli organizacja prowadzi odpłatną i

nieodpłatną działalność pożytku publicznego, to z zestawień przychodów i

kosztów ma obowiązek wyodrębnić przychody i koszty poszczególnych

rodzajów tej działalności. Musi więc przyporządkować przychodom np. za

częściową odpłatność konkretne koszty, jakie z tych przychodów są

pokrywane;

3. zestawienie kosztów administracyjnych (do rachunku zysku i strat).

30


ROZDZIAŁ III

OPIS DZIAŁAŃ PODKARPACKIEJ WSPÓLNOTY

ORGANIZACJI SOCJALNYCH PoWOS

3.1 Charakterystyka Stowarzyszenia PoWOS

W ramach PoWOS skupionych jest 20 organizacji członkowskich o

szerokim zasięgu socjalnym. Są wśród nich organizacje działające na rzecz osób

niepełnosprawnych (m. in. Polski Związek Niewidomych, Towarzystwo Walki z

Kalectwem), bezrobotnych (Stowarzyszenie na Rzecz Kobiet Poszukujących

Pracy „VICTORIA”, Związek Byłych Pracowników PGR), rodzin

wielodzietnych (Stowarzyszenie na Rzecz Rodzin Wielodzietnych „Rodzina

Rodzin”). PoWOS jest członkiem Wspólnoty Roboczej Związków Organizacji

Socjalnych WRZOS. Integruje i wspiera organizacje członkowskie, prowadzi

działalność informacyjną z zakresu problematyki pomocy socjalnej, organizuje

szkolenia, seminaria, konferencje, prowadzi intensywną wymianę doświadczeń z

organizacjami pozarządowymi w obszarze socjalnym wewnątrz związku oraz z

innymi instytucjami w kraju i zagranicą. Do pozostałych jego zadań należy

współpraca z organami administracji publicznej w Polsce i poza jej granicami (w

sprawach problematyki socjalnej oraz tych, które dotyczą działalności

organizacji członkowskich), obsługa administracyjno-biurowa realizowanych

programów własnych i wspólnych, uczestnictwo w realizacji programów przy

współudziale partnerów krajowych i zagranicznych, promocja oraz wspieranie

pracy wolontariuszy, reprezentowanie na zewnątrz interesów organizacji

członkowskich jak również pozyskiwanie środków finansowych ze źródeł

krajowych i zagranicznych, przeznaczonych na działalność własną oraz

wspieranych organizacji socjalnych działających niezależnie.

Specjalnością PoWOS jest organizacja szkoleń, konferencji, warsztatów i

spotkań na terenie województwa podkarpackiego. Poza współpracą z wieloma

działającymi na terenie Podkarpacia organizacjami skupionymi w strukturach

PoWOS nawiązywane są również kontakty z innymi instytucjami, m.in. z

31


Rzeszowską Agencją Rozwoju Regionalnego, Podkarpackim Klubem Biznesu,

organami samorządu terytorialnego (Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w

Rzeszowie, Starostwem Powiatowym w Rzeszowie, Krośnie i Mielcu,

Miejskimi Ośrodkami Pomocy Społecznej w Rzeszowie i Przemyślu) oraz

wolontariuszami z Policealnego Studium Pracowników Służb Społecznych w

Rzeszowie.

Zaczęło się od inaugurującego przedsięwzięcie spotkania multiplikatorów z

województwa Podkarpackiego, które odbyło się 15 lutego 2001r. w Centrum

Wspierania Organizacji Pozarządowych w Rzeszowie. Spotkanie to odbyło się z

inicjatywy WRZOS, który realizował projekt w ramach "Akcji Człowiek".

Inicjatywę postanowiono kontynuować, mimo przejściowych trudności, braku

zaangażowania niektórych multiplikatorów, wyłaniając na spotkaniu w

Przemyślu dnia 25 lipca 2001r. Grupę Inicjatywną Podkarpackich Organizacji

Socjalnych, które podtrzymały wolę tworzenia wspólnej reprezentacji.

Na I Regionalnym Spotkaniu Grupy Inicjatywnej ( 17 listopada 2001r.) ustalono

nazwę przyszłej organizacji, nie przesądzając jednak jej formy prawnej.

W dniach od 8 - 9 grudnia 2001r. w Krasiczynie k. Przemyśla odbyło się

Ogólnopolskie i Regionalne Spotkanie nt. "Samopomocy", na którym zawarta

została Umowa Partnerska pomiędzy 28 organizacjami socjalnymi z

województwa Podkarpackiego w sprawie powołania Związku Stowarzyszeń

"PoWOS". Na tym spotkaniu była okazja wysłuchania ciekawych wystąpień

zaproszonych gości; w tym z Niemiec - Pana Wolfganga Thila, reprezentującego

Parytetowy Związek Socjalny Berlina, Pana Zdzisława Banata -

Przewodniczącego Sejmiku Samorządowego Województwa Podkarpackiego,

Pana Andrzeja Jurosa - ówczesnego prezesa Wspólnoty Roboczej Związku

Organizacji Socjalnych w Warszawie, czy Pana Krzysztofa Balona - Dyrektora

Placówki Koordynacyjno - Doradczej Niemiecko - Polskiej Współpracy

Socjalnej. Grupa Inicjatywna Podkarpackich Organizacji Socjalnych

nawiązywała liczne kontakty z przedstawicielami administracji publicznej z

terenu województwa, szukając tamże poparcia dla inicjatywy, co spotykało się ze

zrozumieniem i aprobatą, głównie ze względów praktycznych. Dalsze spotkania -

32


regionalne konferencje; 16 - 17 marca 2002 r. w Iwoniczu Zdroju, 25 - 26 maja

2002r. w Mielcu, umacniały przekonanie o słuszności obranej drogi, mimo próby

storpedowania inicjatywy poprzez jej rozszerzenie o organizacje niewiele mające

wspólnego z sferą socjalną, w tym o organizacje o charakterze komercyjnym.

Nie zaniedbano też kontaktów z partnerami z Niemiec, uczestnicząc w maju

2002r. w spotkaniach w Berlinie, gdzie nadążyła się okazja m.in. do bliższego

poznania zasad funkcjonowania organizacji socjalnych w ramach Parytetowego

Związku. W dniach 28 -30 czerwca 2002r. w Postołowie k. Leska odbyło się

spotkanie szkoleniowe, na którym zorganizowano równocześnie Zebranie

Założycielskie Związku Stowarzyszeń "PoWOS", na którym powołano Związek

Stowarzyszeń - Podkarpacka Wspólnota Organizacji Socjalnych w Rzeszowie.

Uchwalono Statut organizacji oraz powołano organy Związku, a także wybrano

Komitet Założycielski, który swoimi działaniami doprowadził do rejestracji

Związku w dniu 27 listopada 2002r. Tak, więc w okresie niespełna 2 lat udało się

doprowadzić do rejestracji sądowej Związku, co odzwierciedla dużą

determinację tych organizacji, które patrząc w przyszłość widziały niezbędność

powołania do życia swojego reprezentanta na szczeblu regionalnym. Łączna

liczba podopiecznych, korzystających z pomocy organizacji członkowskich to

22551 osób.12 Celami PoWOS jest:

1. Tworzenie płaszczyzny współpracy pozarządowych organizacji socjalnych;

2. Wykonywanie i promowanie współpracy pozarządowych organizacji

socjalnych z organami administracji publicznej;

3. Wspieranie rozwoju organizacji socjalnych w regionie podkarpackim;

4. Udzielanie wszechstronnej pomocy organizacjom członkowskim w

wypełnianiu ich zadań statutowych;

5. Świadczenie pomocy charytatywnej - koordynacja na rzecz zwalczania biedy.

12 Informacje uzyskane na podstawie badań i opublikowane w pracy pt. „Wiedza i rozwój” WRZOS, Warszawa 2006

33


PoWOS realizuje swoje cele w poprzez:

1. Integrację i wspieranie organizacji członkowskich;

2. Prowadzenie działalności informacyjnej z zakresu problematyki pomocy

socjalnej;

3. Badanie potrzeb rynku usług socjalnych - współuczestnictwo w diagnozie

problemów społecznych;

4. Szkolenia, seminaria, konferencje, forum;

5. Promowanie różnorodnych form organizacji i wykonywania usług

socjalnych;

6. Organizowanie wymiany doświadczeń organizacji pozarządowych w

obszarze socjalnym wewnątrz związku, jak i z innymi organizacjami,

związkami, instytucjami krajowymi i zagranicznymi;

7. Inicjowanie, koordynowanie, a także prowadzenie obsługi

administracyjno - biurowej realizowanych programów własnych i

wspólnych;

8. Inicjowanie i uczestnictwo w realizacji programów prowadzonych z

udziałem partnerów krajowych i zagranicznych;

9. Współpraca z organami administracji publicznej w kraju i zagranicą w

płaszczyźnie szeroko rozumianej problematyki socjalnej oraz w sprawach

odnoszących się do działalności organizacji członkowskich;

10. Doradztwo i poradnictwo organizacyjne członkom związku;

11. Promowanie i wspieranie pracy wolontariuszy;

12. Reprezentowanie na zewnątrz interesów organizacji członkowskich;

34


13. Rozdział środków pomocy finansowej lub rzeczowej przeznaczonej na

cele socjalne pomiędzy organizacje członkowskie;

14. Włączenie się do przedsięwzięć przeobrażania struktury pomocy

społecznej w regionie podkarpackim;

15. Pozyskiwanie środków finansowych ze źródeł krajowych i zagranicznych

z przeznaczeniem na działalność własną oraz działalność wspieranych

niezależnych organizacji socjalnych.

Z tymi celami i sposobami ich realizacji organizacje członkowskie identyfikują

się oraz takiego działania od Związku Stowarzyszeń oczekują, - przy czym ma to

być oparte o aktywność i możliwości organizacji członkowskich w myśl zasady

"duży i lepszy pomaga małemu i słabszemu".

3.2 Źródła finansowania organizacji przed funduszami unijnymi

Przed przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej PoWOS realizował

projekty finansowane np. przez Niemcy m.in. projekt „Akcja Człowiek”, w

ramach którego zorganizowano bezpłatne poradnictwo prawne i socjalne w 4

miastach woj. podkarpackiego: Rzeszowie, Mielcu, Krośnie i Przemyślu we

współpracy ze Związkiem Parytetowym Turyngii. Ze środków Urzędu

Marszałkowskiego w Rzeszowie projekt partnerski polegający na stworzeniu

lokalnych sieci partnerskich na rzecz współpracy z instytucjami zajmującymi się

rozwiązywaniem problemu przemocy w ramach, którego powstał informator dla

ofiar przemocy – „Diagnoza zjawiska przemocy domowej na terenie

Podkarpacia” (Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego,

Departament Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej). Z tego samego źródła był

też finansowany projekt „Działania zmierzające do tworzenia warunków

wychodzenia ze skrajnego ubóstwa i marginalizacji społecznej”, którego celem

było łagodzenie skutków ubóstwa i tworzenie wyjścia z trudnych sytuacji

życiowych przez stworzenie systemu wsparcia i pomocy psychologicznej oraz

prawnej dla bezrobotnych kobiet i ich rodzin z terenu Kolbuszowej i najbliższych

okolic (Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego, Departament

35


Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej) ww. projekty były realizowane w

okresie od września 2003 do maja 2005 roku . Główne źródła finansowania

organizacji zrzeszonych w PoWOS 13 :

- administracja polska rządowa i samorządowa,

- darowizny od osób fizycznych i od firm prywatnych oraz z 1%,

- składki członkowskie,

- polskie i zagraniczne NGO’s,

- opłaty za usługi świadczone przez organizację,

- nawiązki i spadki,

- odsetki z kapitału,

- zbiórki pieniędzy,

- EFS,

- sponsoring

- dochody z działalności gospodarczej

- pomoc zagraniczna spoza UE

Główne problemy których rozwiązywaniem zajmują się organizacje PoWOS

to14 :

• bezrobocie

• ubóstwo 13 Informacje uzyskane na podstawie badań i opublikowane w pracy pt. „Wiedza i rozwój” wydane przez WRZOS ,

Warszawa 2006

14 Informacje uzyskane na podstawie badań i opublikowane w pracy pt. „Wiedza i rozwój” wydane przez WRZOS ,

Warszawa 2006

36


• alkoholizm dorosłych i alkoholizm dzieci

• przemoc w rodzinie

• problemy kobiet

• niepełnosprawność fizyczna dorosłych i dzieci

• problemy wychowawcze dzieci i młodzieży

• problemy rodzin wielodzietnych

• narkomania dzieci i dorosłych

• problemy rodzin niepełnych

• niepełnosprawność intelektualna dorosłych i dzieci

W tabeli nr 2 przedstawione zostały główne źródła finansowania organizacji a

są nimi głównie dotacje i w niewielkim stopniu składki członkowskie. Z tabeli

wynika, że organizacja dysponuje jedynie aktywami obrotowymi, które

sukcesywnie rosną. Wiąże się to z działaniami finansowanymi z funduszy

unijnych. Najwyższe były w roku 2006, ze względu na dwa realizowane

projekty finansowane ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Poziom

pasywów utrzymywał się na zbliżonym poziomie.

Tabela 2 Bilans PoWOS za lata 2004-2006

BILANSWyszczególnienie Lata

2004 2005 2006

AKTYWA

A Aktywa trwałe - - -

I Wartości niematerialne i prawne

II Rzeczowe aktywa trwałeIII Należności długoterminowe - -IV Inwestycje długoterminowe - -

37


V Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe

B Aktywa obrotowe 7 543,36 7 777,38 8 014,57

I Zapasy rzeczowych aktywów obrotowych - - -

II Należności krótkoterminowe 4 632,96 6 295,90 3 353,36

III Inwestycje krótkoterminowe 2 910,40 1 481,48 4 661,211 Środki pieniężne 2 910,40 1 481,48 4 661,212 Pozostałe aktywa finansowe

C Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe

Aktywa razem 7 543,36 7 777,38 8 014,57

PASYWA

A Fundusze własne 592,94 7 571,90 5 656,74I Fundusz statutowy 592,94 7 571,90

II Fundusz z aktualizacji wyceny

III Wynik finansowy netto za rok obrotowy 592,94 6 978,96 - 1 915,16

1 Nadwyżka przychodów nad kosztami (wielkość dodatnia) 592,94 6 978,96

2 Nadwyżka kosztów nad przychodami (wielkość ujemna) - 1 915,16

B Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania 6 950,42 205,48 2 357,83

I Zobowiązania długoterminowe z tytułu kredytów i pożyczek - 2 357,83

II Zobowiązania krótkoterminowe i fundusze specjalne 6 950,42 205,48 -

1 Kredyty i pożyczki2 Inne zobowiązania 6 950,42 205,483 Fundusze specjalne

III Rezerwy na zobowiązaniaIV Rozliczenia międzyokresowe - - -

1 Rozliczenia międzyokresowe przychodów

2 Inne rozliczenia międzyokresowe

Suma bilansowa 7 543,36 7 777,38 8 014,57

Źródło: opracowanie własne na podstawie bilansu PoWOS na dzień 31 grudzień 2004, 2005 i 2006 r

W Tabeli nr 2 widać źródła finansowania organizacji bez, których nie mogłaby

funkcjonować. Są nim przede wszystkim dotacje, które są najwyższe w momencie

38


funkcjonowania w Polsce funduszy unijnych. Pozostałe przychody operacyjne tak jak i

składki członkowskie nie stanowią istotnego wkładu w finanse organizacji.

Składki członkowskie płacone przez organizacje są tak niskie, że nie można z

nich pokryć podstawowych potrzeb związanych z funkcjonowaniem organizacji.

Składają się na nie wydatki związane z opłatami za biuro czy telefon. Bez dotacji nie

możliwe jest też zatrudnienie personelu. W roku 2005 nastąpiło wyraźne zmniejszenie

funduszu ze względu na zakończenie się projektu finansowanego z „Akcji Człowiek”

a nie rozpoczęły się jeszcze projekty finansowane z Unii. W Tabeli nr 3 przedstawione

są źródła finansowania, ale też koszty ponoszone przez organizację.

W strukturze kosztów dominują koszty wynagrodzeń , następnie usługi obce,

podatki i opłaty oraz zużycie materiałów i energii.

W badanym okresie czyli latach 2004 – 2006 wynik finansowy netto był

ujemny jedynie w 2006 roku co oznacza, że została utracona płynność finansowa.

Wiąże się to z opóźnieniami w przekazywaniu środków finansowych.

Tabela 3 Rachunek zysku i strat (wariant porównawczy) w latach 2004-2006 w PoWOS

Pozycja WyszczególnienieKwoty za rok :

2004 2005 2006

A. Przychody z działalności statutowej 127 508,77 52 026,38 256 388,07I. Składki brutto określone statutem 570,00 600,00 570,00II. Inne przychody określone statutem 126 938,77 51 426,38 255 818,071 Przychody z działalności statutowej nieodpłatnej

pożytku publicznego 126 938,77 51 426,38 -

2 Przychody z działalności statutowej odpłatnej pożytku publicznego

3 Pozostałe przychody określone statutem

B. Koszty realizacji zadań statutowych 26 592,22 7 216,00 106 353,461 Koszty realizacji zadań statutowych działalności

nieodpłatnej pożytku publicznego 12 430,90 7 216,00 106 353,46

2 Koszty realizacji zadań statutowych działalności odpłatnej pożytku publicznego

3 Pozostałe koszty realizacji zadań statutowych 14 161,32 -

C. Wynik finansowy na działalności statutowej (wielkość dodatnia lub ujemna) (A-B) 100 916,55 44 810,38 150 034,61

D. Koszty administracyjne 91 482,59 37 808,96 152 439,631 Zużycie materiałów i energii 4 326,46 968,51 6 714,062 Usługi obce 6 110,93 2 506,98 26 019,533 Podatki i opłaty

540,50 80,00 8 451,42

39


4 Wynagrodzenia oraz ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia 80 504,70 26 753,46 97 320,59

5 Amortyzacja- 9 985,05

6 Pozostałe 7 500,01 3 948,98E. Pozostałe przychody (nie wymienione w pozycji A

i G) 967,94

F. Pozostałe koszty (nie wymienione w poz. B, D i H) 8,80 11,56 516,22G. Przychody finansowe 74,87 7,17 43,00H. Koszty finansowe 116,10 0,07 4,86I. Wynik finansowy brutto na całokształcie

działalności (wielkość dodatnia lub ujemna) (C-D+E-F+G-H)

9 383,93 6 996,96 - 1 915,16

J. Zyski i straty nadzwyczajne - - -

I. Zyski nadzwyczajne - wielkość dodatnia

II. Straty nadzwyczajne - wielkość ujemna

K. Wynik finansowy ogółem (I+J) 9 383,93 6 996,96 - 1 915,16I. Różnica zwiększająca koszty roku następnego

(wielkość ujemna)

II. Różnica zwiększająca przychody roku następnego (wielkość dodatnia)

Źródło: Sprawozdania finansowe PoWOS w latach 2004-2006

Na podstawie powyższych danych widać bardzo wyraźnie, że w okresie

realizacji projektów z funduszy unijnych organizacja ma najwyższy dochód

dzięki czemu może realizować własne założenia programowe. Ważny jest też, a

właściwie przede wszystkim, czynnik społeczny. W ramach projektów

finansowanych z Unii Europejskiej skorzystało ponad 100 osób.

ROZDZIAŁ III

ZEWNĘTRZNE ŹRÓDŁA FINANSOWANIA

40


4.1 Fundusze strukturalne Fundusze strukturalne są instrumentami Polityki Strukturalnej Unii

Europejskiej. Ich zadaniem jest wspieranie restrukturyzacji i modernizacji

gospodarek krajów UE. W ten sposób wpływa się na zwiększenie spójności

ekonomicznej i społecznej Unii. Fundusze kierowane są do tych sektorów

gospodarki i regionów, które bez pomocy finansowej nie są w stanie

dorównać do średniego poziomu ekonomicznego w UE. W skład Unii

wchodzą regiony dobrze rozwinięte, takie jak południowa Anglia, okolice

Paryża, czy Holandia oraz te, których poziom rozwoju znacznie odbiega od

"średniej europejskiej". Są nimi Grecja, Irlandia, Portugalia, Północna

Skandynawia i Południowe Włochy oraz nowe kraje członkowskie UE.

Polityka Strukturalna i Fundusze mają pomóc władzom centralnym i

regionalnym słabiej rozwiniętych regionów w rozwiązaniu ich

najważniejszych problemów gospodarczych. Istnieją cztery Fundusze

strukturalne:

Europejski Fundusz Społeczny

Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa

Ponadto istnieje Fundusz Spójności będący instrumentem finansowym UE, nie

należącym do Funduszy strukturalnych i wdrażany na poziomie wybranych

państw a nie regionów. Jego celem jest ułatwienie integracji słabiej rozwiniętych

krajów poprzez budowę sieci transportowych oraz obiektów ochrony środowiska

o znaczeniu ponadregionalnym. Dokumentem określającym kierunki i wysokość

wsparcia finansowego ze strony Funduszy strukturalnych na realizację zamierzeń

rozwojowych w Polsce po przystąpieniu do UE są Podstawy Wsparcia

Wspólnoty (PWW). Jest to dokument przedstawiający strategię i priorytety

działań funduszy i państwa członkowskiego UE, ich cele szczegółowe, wielkość

wkładu funduszy i innych środków finansowych. PWW w Polsce są wdrażane za

pomocą pięciu jedno funduszowych sektorowych programów operacyjnych

(SPO), w ramach których beneficjenci mogą ubiegać się o dofinansowanie.

41

http://www.funduszestrukturalne.gov.pl/PODSTAWY+WSPARCIA+WSPOLNOTY/

http://www.funduszestrukturalne.gov.pl/PODSTAWY+WSPARCIA+WSPOLNOTY/

http://www.funduszspojnosci.gov.pl/

http://www.funduszestrukturalne.gov.pl/FINANSOWY+INSTRUMENT+ORIENTACJI+RYBOLOWSTWA/

http://www.funduszestrukturalne.gov.pl/EUROPEJSKI+FUNDUSZ+ROZWOJU+REGIONALNEGO/

http://www.funduszestrukturalne.gov.pl/EUROPEJSKI+FUNDUSZ+ORIENTACJI+I+GWARANCJI+ROLNEJ/

http://www.efs.gov.pl/


Dotyczą one:

wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstw (SPO WKP),

rozwoju zasobów ludzkich (SPO RZL),

restrukturyzacji i modernizacji sektora żywnościowego oraz rozwoju obszarów

wiejskich (SPO ROL),

rybołówstwa i przetwórstwa ryb (SPO Ryby),

infrastruktury transportowej i gospodarki morskiej (SPO Transport).

O dofinansowanie ze środków unijnych można ubiegać się również w ramach

dwu funduszowego Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju

Regionalnego (ZPORR), który zarządzany jest na poziomie krajowym, ale

wdrażany w systemie zdecentralizowanym na poziomie poszczególnych

województw. Z kolei wsparciu procesu wdrażania Funduszy strukturalnych służy

stworzony do tego celu Program Operacyjny Pomocy Technicznej.

4.2 Inicjatywy Wspólnotowe

Inicjatywy Wspólnotowe to programy pomocy bezzwrotnej organizowane

przez Unię Europejską dla określonych środowisk i grup społecznych. Podobnie

jak Fundusze strukturalne Inicjatywy Wspólnotowe funkcjonują tylko w krajach

członkowskich. Obecnie działają cztery inicjatywy:

INTERREG III zajmuje się wzmacnianiem współpracy transgranicznej,

międzyregionalnej i międzynarodowej

EQUAL pomaga w zwalczaniu wszelkich przejawów dyskryminacji i

nierówności na rynku pracy oraz działa w kierunku integracji społecznej i

zawodowej imigrantów

URBAN działa w ramach projektów mających na celu rozwój infrastruktury

miast europejskich powyżej 100 000 mieszkańców

LEADER + wspomaga wdrażanie nowoczesnych strategii rozwoju terenów

wiejskich

42

http://www.funduszestrukturalne.gov.pl/LEADER/

http://www.funduszestrukturalne.gov.pl/URBAN/

http://www.equal.mgpips.gov.pl/

http://www.interreg.mgpips.gov.pl/

http://www.funduszestrukturalne.gov.pl/POPT/

http://www.zporr.gov.pl/

http://www.spot.gov.pl/

http://www.minrol.gov.pl/DesktopDefault.aspx?TabOrgId=1064

http://www.minrol.gov.pl/DesktopDefault.aspx?TabOrgId=1063&LangId=0

http://www.efs.gov.pl/

http://www.konkurencyjnosc.gov.pl/


Fundusze Strukturalne są instrumentami finansowymi polityki regionalnej Unii

Europejskiej i mają pomóc władzom centralnym i regionalnymi (słabiej

rozwiniętych regionów Unii) w rozwiązaniu ich najważniejszych problemów

gospodarczych. Ich zadaniem jest wspieranie restrukturyzacji i modernizacji

gospodarek, co ma wpłynąć na zwiększenie spójności ekonomicznej i społecznej

krajów Unii. Fundusze kierowane są do tych sektorów gospodarki i regionów,

które bez pomocy finansowej nie są w stanie dorównać do średniego poziomu

ekonomicznego w UE. Nie są to więc finanse adresowane do organizacji

pozarządowych, chociaż i one mogą być projektodawcami szczególnie w

działaniach związanych z kwestiami społecznymi.

4.3 Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

Głównym celem Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego jest

niwelowanie dysproporcji w rozwoju regionów państw Unii Europejskiej. Z jego

środków współfinansowane są rozwój i dostosowanie strukturalne regionów

opóźnionych w rozwoju oraz przekształcenie strukturalne terenów silnie

uzależnionych od upadających gałęzi przemysłu.

Pomoc obejmuje inicjatywy w dziedzinach:

inwestycji umożliwiających tworzenie lub utrzymywanie stałych miejsc pracy,

inwestycji w infrastrukturę, z uwzględnieniem tworzenia sieci transeuropejskich,

inwestycji w edukację i opiekę zdrowotną,

inwestycji związanych z ochroną środowiska,

działalności badawczo-rozwojowej,

rozwoju nowych technologii,

rozwoju potencjału lokalnego, ze szczególnym uwzględnieniem małych i

średnich przedsiębiorstw.

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego współfinansuje w Polsce:

43


1. Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego

2. Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Gospodarki

3. Sektorowy Program Operacyjny Transport i Gospodarka Morska

4. Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich

4.4 Europejski Fundusz Społeczny – EFS (European Social Fund – ESF)

Głównym celem Europejskiego Funduszu Społecznego jest walka z bezrobociem

w krajach członkowskich. Z jego środków jest współfinansowana pomoc dla

różnych regionów i grup społecznych w tym w szczególności dla pracowników

zagrożonych bezrobociem długoterminowym oraz dla ludzi młodych

wchodzących na rynek pracy. Finansuje działania w ramach pięciu obszarów

wsparcia:

1. aktywna polityka rynku pracy,

2. przeciwdziałanie zjawisku wykluczenia społecznego,

3. kształcenie ustawiczne,

4. adaptacyjność i rozwój przedsiębiorczości,

5. wyrównywanie szans kobiet na rynku pracy.

Pomoc obejmuje inicjatywy w dziedzinach:

organizacji szkoleń rozwijających umiejętności zawodowe zwiększające

możliwości pracowników na rynku pracy,

ulepszania systemów powszechnego kształcenia oraz dostosowywania ich do

zapotrzebowania na rynku pracy,

kształcenia kadr, ekspertów i personelu dydaktycznego,

wspierania pośrednictwa pracy, doradztwa i informacji zawodowej,

wspierania tworzenia nowych miejsc pracy, w szczególności zatrudnienia w

sektorze małych i średnich przedsiębiorstw,

wyrównywania szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy, walkę z dyskryminacją

zawodową,

pracy na rzecz grup defaworyzowanych,

badań naukowych,

44


promocji nowych technologii,

pomocy technicznej.

Europejski Fundusz Społeczny współfinansuje w Polsce:

1. Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich


4.5 Programy operacyjne

Przygotowywanie programów operacyjnych horyzontalnych i sektorowych

bądź też rozwoju regionalnego, jest dla krajów członkowskich Unii Europejskiej

niezbędnym wymogiem dla uzyskiwania dofinansowania ze strony funduszy

strukturalnych. Program operacyjny ma za zadanie przekształcenie ogólnej

strategii rozwoju państwa i regionu w "priorytety", "działania" oraz plan

finansowy. Priorytety, działania oraz ramy finansowe określają warunki dla

finansowania konkretnych projektów, spełniających odpowiednie kryteria.

Oznacza to, że program operacyjny musi być skoncentrowany na kilku

wybranych elementach strategii rozwoju stanowiących jednakże główne osie

koncentracji szans i problemów rozwoju społeczno-gospodarczego. Nie jest

możliwe i celowe finansowanie w ramach programu operacyjnego wszystkich

typów działań i projektów. Wyboru i hierarchizacji (poprzez np. zapewnienie im

odpowiedniego udziału w ogóle środków finansowych przeznaczonych na

program) priorytetów dokonuje się w oparciu o analizę aktualnej sytuacji.

Program musi zawierać przede wszystkim :

priorytety programu, ich spójność z CSF, skwantyfikowane cele oraz ocenę

przewidywanego oddziaływania,

opis działań planowanych dla wdrażania priorytetów,

plan finansowy wyszczególniający dla każdego priorytetu i roku alokację

finansową z poszczególnych funduszy strukturalnych, Europejskiego Banku

Inwestycyjnego, innych instrumentów finansowych oraz całkowitą sumę

środków publicznych i prywatnych związanych z udziałem każdego z funduszy,

45


postanowienia dotyczące wdrażania programu operacyjnego: opis działań

związanych z zarządzaniem programem (w tym wskazanie instytucji

zarządzającej), opis systemów monitoringu i oceny, określenie zasad transferu

środków finansowych, określenie zasad kontroli programu operacyjnego.

Uzupełnienie programu operacyjnego jest dodatkowym dokumentem, który

zawiera szczegółowe informacje na temat planowanych działań. Uzupełnienie

programu jest przygotowywane przez kraj członkowski lub instytucję

zarządzającą i jest przesyłane dla informacji Komisji Europejskiej.

Programy operacyjne:


2. Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich jest najważniejszym

programem operacyjnym.

4.6 Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich (SPO RZL)

Głównym celem Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów

Ludzkich jest budowa otwartego, opartego na wiedzy społeczeństwa poprzez

zapewnienie warunków do rozwoju zasobów ludzkich w drodze kształcenia,

szkolenia i pracy. Cel ten jest zgodny z celem strategicznym UE przyjętym w

2000 r. podczas szczytu Lizbońskiego Rady Europejskiej, zgodnie z którym UE

powinna stać się najbardziej konkurencyjną, dynamiczną i opartą na wiedzy

gospodarką światową, zdolną do stałego wzrostu gospodarczego z większą

ilością lepszych miejsc pracy i większą spójnością społeczną. Cel ten ma zostać

osiągnięty m.in. poprzez realizację Europejskiej Strategii Zatrudnienia. Cel

generalny SOP RZL realizowany jest przez cele szczegółowe:

poprawę zatrudnienia poprzez rozwój jakości zasobów ludzkich,

rozwój przedsiębiorczości,

poprawę zdolności adaptacyjnych przedsiębiorstw i ich pracowników do

warunków zmieniającego się rynku,

wzmocnienie polityki równości szans na rynku pracy.

46


Głównymi beneficjentami wsparcia dostarczonego w ramach usług dla osób są

bezrobotni, zagrożeni bezrobociem, absolwenci, osoby pracujące zainteresowane

podwyższeniem swoich kwalifikacji, osoby chcące rozpocząć działalność

gospodarczą, pracodawcy (głównie MŚP), kobiety, osoby zagrożone

wykluczeniem społecznym, w tym osoby niepełnosprawne, młodzież pochodząca

z rodzin patologicznych i wypadająca z systemu szkolnego oraz osoby

korzystające długotrwale ze świadczeń pomocy społecznej: osoby uzależnione,

bezdomni, byli więźniowie, młodzież opuszczająca placówki opiekuńczo-

wychowawcze i rodziny zastępcze, osoby długotrwale bezrobotne pozostające

bez pracy powyżej 24 miesięcy uchodźcy. Beneficjenci pomocy dostarczanej w

ramach usług dla systemów to jednostki centralne (w tym Ministerstwo

Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwo Edukacji Narodowej i

Sportu), instytucje rynku pracy (publiczne i niepubliczne), samorządy, placówki

edukacyjne i szkoleniowe, partnerzy społeczni, w tym organizacje pozarządowe.

Priorytety realizowane w ramach SPO Rozwój Zasobów Ludzkich to:

aktywna polityka rynku pracy oraz integracji zawodowej i społecznej,

rozwój społeczeństwa opartego na wiedzy.

Państwa członkowskie Unii Europejskiej mogą korzystać ze środków funduszy

strukturalnych po stworzenie szeregu dokumentów. Pierwszy z nich to

Narodowy Plan Rozwoju - dokument określający cele rozwoju społeczno-

gospodarczego kraju oraz sposoby ich osiągnięcia. Jego wdrażaniu służą

programy operacyjne. W Polsce jednym z takich programów jest Sektorowy

Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich. Jego postanowienia są

uszczegółowione w Uzupełnieniu Programu. Przygotowanie wniosku o

dofinansowanie realizacji projektu i zarządzanie projektem wymaga dobrej

znajomości obu dokumentów.

Głównym celem SPO RZL jest: „budowa otwartego, opartego na wiedzy

społeczeństwa poprzez zapewnienie warunków do rozwoju zasobów ludzkich w

drodze kształcenia, szkolenia i pracy”. Realizacja tego celu przyczyni się do

47

http://www.efs.gov.pl/Dokumenty/Program+Operacyjny/Program+Operacyjny.htm

http://www.efs.gov.pl/Dokumenty/Program+Operacyjny/Program+Operacyjny.htm


rozwijania konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości.

Harmonijny rozwój gospodarki ma zapewnić wzrost zatrudnienia i osiągnięcie

spójności społecznej, ekonomicznej i przestrzennej z Unią Europejską na

poziomie regionalnym i krajowym. Cele SPO RZL są realizowane poprzez trzy

Priorytety:

Priorytet 1: Aktywna polityka rynku pracy oraz integracji zawodowej i

społecznej - Celem tego priorytetu jest wzmocnienie potencjału instytucjonalnej

obsługi klientów służb zatrudnienia, pomocy społecznej i innych instytucji

działających na rzecz rynku pracy. Ma on służyć również działaniom na rzecz

bezrobotnych oraz osób z grup szczególnego ryzyka. Celem priorytetu jest też

wyrównywanie szans kobiet w dostępie do rynku pracy i zatrudnienia.

Priorytet 2: Rozwój społeczeństwa opartego na wiedzy

System edukacyjny powinien pozwalać osobom w każdym wieku zdobyć

umiejętności, które pozwolą funkcjonować na rynku pracy. Dlatego celem

priorytetu jest rozszerzanie dostępu do edukacji i poprawa jej poziomu. Istotne

jest również włączanie w proces edukacji technologii informacyjnych i

komunikacyjnych. Kolejne cele priorytetu to podnoszenie kwalifikacji

pracowników, promocja edukacji w zakresie przedsiębiorczości i promocja

elastycznych form pracy. Priorytet ten ma wreszcie na celu poprawę jakości

pracy administracji publicznej poprzez zapewnienie odpowiednich szkoleń.

Priorytet 3: Pomoc techniczna

Celem tego priorytetu jest wsparcie instytucji zajmujących się wdrażaniem SPO

RZL tak, aby mogły efektywnie i zgodnie z politykami wspólnotowymi

dysponować środkami unijnymi.

Program określa, jakie działania mogą być podejmowane w ramach

poszczególnych Priorytetów. Każdy projekt musi być przypisany do konkretnego

Priorytetu i Działania.

Tabela 4 Priorytety Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwoju Zasobów Ludzkich

48


Nr

Działania

Nazwa Działania Instytucja Wdrażająca

Priorytet 1. Aktywna polityka rynku pracy oraz integracji zawodowej i społecznej

1.1. Rozwój i

modernizacja

instrumentów i

instytucji rynku

pracy

Departament Wdrażania EFS w

Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej

1.2. Perspektywy dla

młodzieży

Właściwy dla regionu Wojewódzki Urząd

Pracy

1.3. Przeciwdziałanie i

zwalczanie

długotrwałego

bezrobocia

Właściwy dla regionu Wojewódzki Urząd

Pracy

1.4. Integracja

zawodowa i

społeczna osób

niepełnosprawnych

Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób

Niepełnosprawnych

1.5. Promocja aktywnej

polityki społecznej

poprzez wsparcie

grup szczególnego

ryzyka



1.6. Integracja i

reintegracja

zawodowa kobiet



49


Priorytet 2. Rozwój społeczeństwa opartego na wiedzy

2.1. Zwiększanie

dostępu do

edukacji

– promowanie

kształcenia

ustawicznego

Biuro Wdrażania Europejskiego Funduszu

Społecznego w Ministerstwie Edukacji

Narodowej

2.2. Podnoszenie

jakości nauczania

w odniesieniu do

potrzeb rynku

pracy

Biuro Wdrażania Europejskiego Funduszu

Społecznego w Ministerstwie Edukacji

Narodowej

2.3. Rozwój kadr

nowoczesnej

gospodarki

Polska Agencja Rozwoju

Przedsiębiorczości

2.4. Wsparcie zdolności

administracyjnych

Kancelaria Prezesa Rady Ministrów

Priorytet 3. Pomoc techniczna

3.1. Wsparcie

zarządzania SPO

RZL



3.2. Informacja i

promocja Działań

SPO RZL



3.3. Zakup sprzętu

komputerowego



50


Źródło: www.ngo.pl

Jest to zestawienie Priorytetów i Działań SPO RZL oraz instytucji wdrażających.

Takie instytucje m.in. ogłaszają konkursy na projekty, przyjmują wnioski o

dofinansowanie realizacji projektu i organizują pracę Komisji Oceny Projektów.

W punkcie konsultacyjnym instytucji wdrażającej można otrzymać szczegółowe

informacje m.in. na temat sposobu wypełniania wniosków.

Za realizację SPO RZL odpowiedzialny jest Departament Zarządzania

Europejskim Funduszem Społecznym w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego,

pełniący rolę Instytucji Zarządzającej. SPO RZL jest programem jest

„monofunduszowym” (wszystkie działania SPO RZL są współfinansowane z

Europejskiego Funduszu Społecznego). Z Europejskiego Funduszu Społecznego

mogą być współfinansowane również projekty, które odpowiadają celom

drugiego Priorytetu Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju

Regionalnego.

3. Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Gospodarki

4. Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora

Żywnościowego i Rozwój Obszarów Wiejskich

5. Sektorowy Program Operacyjny Rybołówstwo i Przetwórstwo Ryb

6. Sektorowy Program Operacyjny Transport

7. Program Operacyjny Pomoc Techniczna

Pozostałe fundusze finansowane z Unii Europejskiej to:

INTERREG – inicjatywa Wspólnoty Europejskiej w zakresie wspierania

współpracy przygranicznej, ponadnarodowej i międzyregionalnej, służąca

wzmacnianiu harmonijnego rozwoju całego obszaru Wspólnoty. W

ramach tej inicjatywy realizowane są trzy komponenty: komponent A –

współpraca przygraniczna, komponent B – współpraca transnarodowa

oraz komponent C – współpraca międzyregionalna

EQUAL – jedna z Inicjatyw Wspólnotowych, w ramach której wsparcie

kierowane jest dla projektów mających na celu współpracę transnarodową

51


służącą promowaniu nowych sposobów zwalczania wszelkich form

dyskryminacji i nierówności na rynku pracy. Inicjatywa ta finansowana

jest z Europejskiego Funduszu. Jest częścią strategii Unii Europejskiej na

rzecz stworzenia większej liczby lepszych miejsc pracy i zapewnienia

szerokiego do nich dostępu. EQUAL to nowe sposoby rozwiązywania

problemu dyskryminacji na rynku pracy. Finansowana przez Europejski

Fundusz Społeczny, ma na celu testowanie i popieranie – w drodze

współpracy transnarodowej – nowych sposobów zwalczania wszystkich

form dyskryminacji i nierówności na rynku pracy, zarówno wobec osób

zatrudnionych, jak i poszukujących pracy. EQUAL obejmuje również

działania na rzecz społecznej i zawodowej integracji osób ubiegających

się o azyl. EQUAL stwarza możliwości identyfikacji i przewidywania

zmian na rynku pracy, jak też wyposaża w nowe narzędzia

monitorowania, zapobiegania i rozwiązywania wykrytych problemów.

Program EQUAL stanowi niewielką część środków Europejskiego

Funduszu Społecznego, który głównie finansuje działania Sektorowego

Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich. EQUAL to

laboratorium dla nowatorskich pomysłów stanowiących odpowiedź na

największe wyzwania zmieniającego się rynku pracy. Wskaźnikami

skuteczności programu EQUAL nie jest liczba objętych wsparciem

beneficjentów tylko jakość wypracowanych innowacyjnych metod, które

zostaną wprowadzone do powszechnego zastosowania w polityce i

praktyce krajowej. Program Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL jest

realizowany przez wybrane w drodze konkursu Partnerstwa na rzecz

Rozwoju.

Zakres tematyczny PIW EQUAL w Polsce obejmuje pięć tematów:

Temat A: Ułatwianie wchodzenia i powrotu na rynek pracy osobom mającym trudności

z integracją lub reintegracją celem promowania rynku pracy otwartego dla

wszystkich.

52


Temat D: Wzmocnienie krajowej gospodarki społecznej (trzeciego sektora), a w

szczególności usług na rzecz społeczności lokalnych, z akcentem na podnoszenie

jakości miejsc pracy

Temat F: Wspieranie zdolności dostosowania się firm i pracowników do

strukturalnych zmian gospodarczych oraz wspieranie wykorzystania technologii

informacyjnych i innych nowych technologii.

Temat G: Godzenie życia rodzinnego i zawodowego oraz ponowna integracja

kobiet i mężczyzn, którzy opuścili rynek pracy, poprzez rozwój bardziej

elastycznych i efektywnych form organizacji pracy oraz działań towarzyszących.

Temat I: Wsparcie integracji społecznej i zawodowej osób ubiegających się o

status uchodźcy.

EQUAL to nowe sposoby rozwiązywania problemu dyskryminacji na rynku

pracy:

powstała na bazie doświadczeń Inicjatyw Zatrudnienie i ADAPT,

EQUAL ma zastosowanie horyzontalne /na terenie całej UE/,

została zorientowana jako działania zmierzające do wypracowania nowych form

zwalczania przejawów dyskryminacji i nierówności na rynku pracy, zarówno

wobec osób zatrudnionych, jak i poszukujących pracy,

jest formą społecznej i zawodowej integracji osób ubiegających się o azyl.

Każde państwo członkowskie opracowuje własną strategię wspierania EQUAL,

która musi być zgodna z:

Europejską Strategią Zatrudnienia,

Europejską Strategią Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu.

W ramach tak określonych obszarów działania, poszczególne państwa wybierają

grupy wsparcia, które są zagrożone praktykami dyskryminacyjnymi ze względu

na:

53


płeć,

rasę,

pochodzenie,

niepełnosprawność fizyczną i psychiczną,

przynależność do grupy wiekowej,

orientację seksualną,

wykluczenie społeczne.

Inicjatywa EQUAL skierowana jest na ponadnarodową współpracę w zakresie

promocji nowych środków przeciwdziałania bezrobociu, zapobiegania wszelkim

formom dyskryminacji i nierówności na rynku pracy oraz wykluczeniu

społecznemu oraz :

projekty EQUAL muszą dotyczyć minimum dwóch państw UE w ramach

partnerstwa i współpracy,

projekty EQUAL muszą posiadać charakter innowacyjny , nowoczesny i powinny

służyć poszukiwaniu nowych możliwości i sposobów wspierania zatrudnienia w UE.

Zasady wdrażania EQUAL:

podejście tematyczne,

partnerstwo na rzecz rozwoju,

zaangażowanie grup dyskryminowanych,

współpraca transnarodowa,

innowacyjność,

adaptacja rezultatów do głównego nurtu polityki.

Podejście tematyczne jest to: poszukiwanie nowych sposobów rozwiązywania

problemów wspólnych dla różnych rodzajów dyskryminacji i nierówności

zamiast skupiania się na poszczególnych grupach społecznych. Wyróżnia się tu

9 obszarów tematycznych, osiem z tych tematów wpisuje się w treść czterech

filarów Europejskiej Strategii Zatrudnienia a dziewiąty temat obejmuje

specyficzne potrzeby osób ubiegających się o azyl.

54


Partnerstwo na rzecz rozwoju : znalezienie rozwiązania problemu poprzez

wielostronne i innowacyjne podejście z wykorzystaniem różnorodnych

doświadczeń wszystkich partnerów.

Zaangażowanie grup dyskryminowanych : zasada empowerment oznacza udział

grup napotykających na problemy w integracji zawodowej i społecznej w

działaniach i decyzjach podejmowanych w ramach partnerstwa.

Innowacyjność może przejawiać się pod różnymi postaciami: może to być

innowacyjne podejście do problemu lub przeniesienie rozwiązań z innych

obszarów, jak również sposób organizacji i pracy w ramach partnerstwa:

innowacje zorientowane na proces - opracowanie nowych metod i narzędzi oraz

doskonalenie już funkcjonujących metod,

innowacje zorientowane na cel - nowe założenia oraz otwieranie się na nowe

obszary polityki zatrudnienia poszerzające rynek pracy,

innowacje zorientowane na kontekst - budowa systemów i struktur powiązanych

z rynkiem pracy /odnoszą się do struktur politycznych i instytucjonalnych/

adaptacyjność rezultatów : upowszechnienie rezultatów i włączenie ich do

głównego nurtu polityki

Inicjatywy Wspólnotowe

Inicjatywy Wspólnotowe to programy pomocy bezzwrotnej organizowane przez

Unię Europejską dla określonych środowisk i grup społecznych. Podobnie jak

Fundusze Strukturalne Inicjatywy Wspólnotowe funkcjonują tylko w krajach

członkowskich Unii Europejskiej. Inicjatywy Wspólnotowe:

wpierają przedsięwzięcia, które wywierają szczególne oddziaływanie na

płaszczyźnie europejskiej,

finansują działania nie dla jednego regionu, czy państwa członkowskiego, ale

obejmują swoim zakresem całą Unię Europejską,

opracowane są przez Komisję Europejską przy porozumieniu z państwami

członkowskimi w formie koncepcji przewodnich i stanowią podstawę dla

programu w ramach inicjatyw wspólnotowych, realizowanych przez dane

państwo członkowskie,

55


ich zadaniem jest wytyczanie drogi innowacyjnym koncepcjom w ramach ich

pola zainteresowania,

ustanawiają transnarodowe sieci ludzi i organizacji zajmujących się zbliżoną

tematyką.

Są one zgrupowane wokół priorytetów wyznaczonych przez Komisję

Europejską:

współpraca przygraniczna, międzynarodowa i międzyregionalna,

rozwój obszarów wiejskich,

rozwój obszarów odległych,

zatrudnienie i rozwój kapitału ludzkiego,

wspomaganie transformacji przemysłu,

rozwój obszarów miejskich dotkniętych przez kryzys,

restrukturyzacja rybołówstwa.

4.7 NGO a Fundusze Strukturalne

Wśród wielu potencjalnych podmiotów, mogących skorzystać z Funduszy

Strukturalnych, znajdują się, obok małych i średnich przedsiębiorców,

samorządów lokalnych i instytucji oświatowych, także organizacje pozarządowe.

W wielu obszarach ich działalność i potencjał ekonomiczny nie przystaje do

wymogów unijnych, żeby wspomnieć tylko budowę dróg, mostów, oczyszczalni

ścieków czy kanalizacji. W tych obszarach mogą znaczącą rolę odegrać przede

wszystkim samorządy. Organizacje pozarządowe mogą jednak doskonale

wykorzystać swoje doświadczenie i zainteresowania przy realizacji projektów

mających na celu przeciwdziałanie bezrobociu, ograniczanie skutków

wykluczenia społecznego i ekonomicznego poszczególnych grup - np.

bezdomnych, mogą aktywnie działać na rzecz równości szans na rynku pracy czy

w końcu uczestniczyć w przedsięwzięciach nastawionych na rozwój lokalny.

Organizacje pozarządowe w Polsce stanowią już bowiem - choć nie zawsze

zauważaną przez władze wszystkich szczebli - ważną część społeczeństwa,

podejmującą działania w prawie wszystkich dziedzinach życia: od pomocy

społecznej, przez kulturę, edukację, rozwój lokalny, problemy mniejszości,

56


ekologię, prawa człowieka aż po rozwój przedsiębiorczości. Wiele zdobyło także

pewne doświadczenie w wykorzystywaniu środków pomocowych Unii

Europejskiej, głównie z programu Phare. Wiele z nich stało się ekspertami od

zwalczania bezrobocia, rozwoju edukacji czy ochrony środowiska. Wiele z nich

może być bardzo poważnym partnerem dla władzy publicznej. Ich opinia - tak

jak wielu innych - powinna być jednak uwzględniona na każdym etapie

konsultacji społecznych. Zapewniają one bowiem swoistą kontrolę społeczną nad

działaniami władzy publicznej - rządowej i samorządowej. Ponadto, organizacje

pozarządowe mogą spełniać swoją rolę w odniesieniu do:

promocji i przygotowywania projektów (jako adresat i/lub realizator działań

promocyjnych i informacyjnych);

udziału w komitetach i podkomitetach monitorujących (ze szczególnym

uwzględnieniem doświadczenia i kompetencji organizacji pozarządowych w

pracach stałych podkomitetów i grup roboczych),

udziału w komitetach sterujących i komisjach oceny projektów.

4.7.1 RAPORT „PODSTAWOWE FAKTY O NGO 2006”

Fragment raportu „Podstawowe fakty o NGO 2006 ”

(Badanie "Kondycja sektora organizacji pozarządowych w Polsce 2006" zostało

przeprowadzone przez CBOS na zlecenie Stowarzyszenia Klon/Jawor. Zostało ono

zrealizowane w ramach Programu Trzeci Sektor, finansowanego przez Trust for Civil

Society in Central & Eastern Europe i Fundację im. Stefana Batorego.)

O środki funduszy strukturalnych w ciągu ostatnich dwóch lat aplikowało 9%

organizacji. 2/3 organizacji, które do połowy 2006 roku złożyło wniosek do funduszy

strukturalnych, wcześniej (w ciągu ostatnich 4 lat) aplikowało o unijne środki

pomocowe. W związku z tym znaczenie funduszy strukturalnych dla całego sektora

pozarządowego jest, jak dotąd, niewielkie. W ciągu 2 lat (od połowy 2004 do połowy

2006 roku) dofinansowanie z tego źródła otrzymało tylko ok. 3% wszystkich

organizacji, a więc ok. 30% spośród organizacji, które aplikowały o nie. W 2006 roku

stan własnej wiedzy o funduszach strukturalnych organizacje oceniały nieco lepiej niż

dwa lata temu, choć nie zmienił się odsetek tych, które uważają, że jest on w pełni

57


satysfakcjonujący - podobnie jak w 2004 roku zadeklarowało to tylko ok. 20% - ani

tych, które w ogóle o możliwości dostępu do takich funduszy nie słyszało – ok. 7%.

Wzrósł zaś procent organizacji, które co prawda ciągle oceniały swoją wiedzę jako

niewystarczającą, ale deklarowały, że „wiedzą co nieco” – w 2006 roku było to

52,7% organizacji, podczas gdy w roku 2004 tylko 40%.

Konfrontacja danych na temat najważniejszych obszarów działań

organizacji, ich potencjału, czy dominującej w sektorze kultury organizacyjnej ze

sztywnymi procedurami i zasadami aplikowania o fundusze strukturalne

prowadzi do oczywistego wniosku, że nie wszystkie organizacje można

traktować jako potencjalnych wnioskodawców. Z symulacji jaką na podstawie

danych z badania przygotowało Stowarzyszenie na rzecz Forum Inicjatyw

Pozarządowych wynika, że obecnie co najwyżej 25% wszystkich działających

organizacji (12,5 tysięcy podmiotów) spełnia warunki brzegowe ubiegania się o

środki z funduszy strukturalnych. Same organizacje pytane o to, co utrudnia

korzystanie ze środków UE, najczęściej wskazywały kwestie związane z

finansami:

72% deklarowało brak wymaganych środków na wkład własny,

69,7% mówiło o konieczności przedstawienia gwarancji finansowych.

Inne problemy utrudniające korzystanie ze środków UE to te, związane ze

słabością samych organizacji – zbyt małe doświadczenie czy potencjał

organizacji, a także problemy wynikające ze skomplikowanych procedur

aplikacyjnych.

Pomimo wielu odczuwanych problemów 53,7% organizacji

zadeklarowało chęć ubiegania się o fundusze UE w przyszłości.

58


ROZDZIAŁ IV

PROJEKTY REALIZOWANE Z FUNDUSZY UNIJNYCH

PRZEZ POWOS

EUROPEJSKI FUNDUSZ SPOŁECZNY – Priorytet 1.6 „Integracja i

reintegracja zawodowa kobiet”

Podobnie jak w kraju, również w województwie podkarpackim kobiety

przeważają wśród bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy. W końcu

2006 r. w podkarpackich urzędach pracy zarejestrowanych było 81 tys. kobiet,

które stanowiły 56% ogółu bezrobotnych. Kobiety mają większe trudności ze

znalezieniem pracy. Według danych urzędów pracy, w końcu 2006 r. dłużej niż

rok bez pracy pozostawało 58% bezrobotnych kobiet, gdy dla mężczyzn

analogiczny wskaźnik wyniósł 46%. Wskaźniki dotyczące ubóstwa także

pokazują, że jest ono sfeminizowane. Dzieje się tak nie tylko ze względu na niskie

zarobki kobiet, ale też pracę w sektorach gorzej płatnych. Duży odsetek stanowią

też kobiety, które samotnie wychowują dzieci i przez to jest im trudno podjąć

zatrudnienie. W związku z tym uwzględniając potrzeby tej grupy został stworzony

wymieniony powyżej priorytet.

Wychodząc naprzeciwko potrzebom zgłaszanym przez kobiety

korzystające z działań PoWOS został napisany projekt „Opiekunka – nowe

umiejętności, większe szanse” i zrealizowany jako tzw. projekt partnerski.

Całkowity budżet projektu wynosi .242.835,05 zł.

59


Tabela 5 Budżet projektu „Opiekunka – nowe umiejętności, większe szanse”

Budżet 1.6 Kategoria wydatków 2006 2007 OgółemWydatki kwalifikowane ogółem 210 000,99 32 834,06 242 835,05

Wydatki związane z personelem 52 150,00 24 100,00 76 250,00

Wydatki dotyczące beneficjentów ostatecznych 134 391,00 5 292,00 139 683,00

Inne wydatki 23 459,99 3 442,06 26 902,05 Źródło : materiały PoWOS (Opracowanie własne na podstawie budżetu projektu)

W powyższej tabeli widać, że kwoty związane z uczestnictwem beneficjentów

ostatecznych w projekcie są najwyższe. Jest to związane z kosztami jakie są

ponoszone na zwrot kosztów dojazdów, opiekę nad osobami zależnymi,

szkoleniami, wyżywieniem w trakcie szkoleń oraz materiałami szkoleniowymi

dla uczestników.

Wykres graficznie przedstawia budżet projektu.

Wykres 1 Budżet projektu „Opiekunka – nowe umiejętności, większe szanse”

Budżet projektu Opiekunka

0,0050 000,00

100 000,00150 000,00200 000,00250 000,00300 000,00

Wyd

atki

kwal

ifiko

wal

neog

ółem

Wyd

atki

doty

cząc

ebe

nefic

jent

ów

Kategorie budżetowe

Kw

oty

w z

ł

20062007Ogółem

(Opracowanie własne na podstawie budżetu projektu)

60


Wykres przedstawia budżet w rozbiciu na lata jego wykorzystania. Widać

na nim jak rozłożone zostały środki na realizację projektu.

Realizacja obejmowała okres 15.06.1006 do 15.05.2007. Partnerzy w

projekcie to: Stowarzyszenie na Rzecz Kobiet Poszukujących Pracy „Victoria”;

oraz Ośrodek Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych w

Rzeszowie. Projekt ma na celu wyrównanie szans kobiet na rynku pracy poprzez:

odbudowanie poczucia własnej wartości, przekwalifikowanie oraz aktywizację

do czynnego poszukiwania zatrudnienia. Mają to zapewnić odbywające się w

ramach projektu kursy refleksologii, kursy opiekunek dziecięcych i opiekunek

osób starszych i niepełnosprawnych jak również doradztwo zawodowe oraz

prawne dla uczestniczek projektu. Są to bezrobotne kobiety z powiatów

rzeszowskiego, mieleckiego i krośnieńskiego. Zaproponowane przez nas

szkolenia dostosowane są do aktualnych potrzeb rynku pracy i pracodawców. W

związku z zapotrzebowaniem na wykwalifikowane opiekunki dla dzieci i osób

starszych, nasz projekt wypełnia lukę na rynku pracy. Innowacją jest

wykorzystanie cieszącej się coraz większą popularnością metody łagodzenia

dolegliwości chorobowych zwanej refleksologią. Zawód refleksologa został ujęty

w rozp. MGiP. Dz. U. z 2004 Nr 265 poz. 2644 i uznany w UE. Uzyskany

dwujęzyczny certyfikat terapeuty - refleksologa umożliwi samozatrudnienie.

Refleksologia - to nauka o refleksach, które znajdują się w stopach i dłoniach, i

mają bezpośrednie połączenie ze wszystkimi gruczołami, organami i częściami

ciała. To metoda „chodzenia” kciukiem i palcami po tych refleksach z

jednostajną siłą ucisku, zmiennym kątem działania, przechodząc w kolejności

miejsca zdrowe, chore do miejsca zdrowego. Kurs jest III stopniowy,

zakończony egzaminem oraz obowiązkowym warsztatem 2-dniowym dla

wszystkich terapeutów. Uzyskuje się certyfikat refleksologa - terapeuty.

Zakres szkolenia kursu opiekunek osób starszych i niepełnosprawnych:

1. Postępowanie z chorym o ograniczonej sprawności ruchowej oraz

długotrwale unieruchomionym.

2. Sposoby komunikowania się z pacjentem przewlekle chorym,

niepełnosprawnym fizycznie i / lub umysłowo.

3. Problemy zdrowotne osób starszych.

61


4. Wybrane zagadnienia w opiece nad osobami z upośledzeniem umysłowym i

chorymi psychicznie.

5. Aktywizacja ruchowa osób niepełnosprawnych.

6. Cele i zadania pomocy społecznej; miejsca pracy socjalnej w opiece nad

przewlekle chorymi i niepełnosprawnymi.

7. Zasady wykonywania zabiegów higienicznych u osób leżących i

niepełnosprawnych.

Kurs obejmował 80 godzin teorii i 80 godzin zajęć praktycznych.

Zakres szkolenia kursu opiekunek dziecięcych :

1. Odpowiedzialna opieka nad powierzonym dzieckiem.

2. Czuwanie nad bezpieczeństwem dziecka.

3. Przestrzeganie obowiązujących przepisów.

4. Współpraca z rodzicami powierzonego dziecka i z całym zespołem

zatrudnionym w placówce opiekuńczej.

5. Zachowanie tajemnicy zawodowej.

Kurs obejmował 80 godzin teorii i 80 godzin zajęć praktycznych.

Projekt w trakcie realizacji ulegał modyfikacji np. w lutym 2007 został

rozszerzony o działania zmierzające do poprawy wizerunku uczestniczek

projektu poprzez spotkanie z fryzjerem oraz wizażystką.

Jak widać na załączonym budżecie projektu pozwolił on na zatrudnienie dwóch

osób stałej obsługi projektu co w przypadku organizacji pozarządowych jest

bardzo ważne. W ten sposób możliwa jest dalsza kontynuacja działań a także jej

rozwój poprzez zapewnienie sobie stałego personelu. Projekt ten pozwolił też na

zakup sprzętu, wynajęcie biura, zakup materiałów biurowych itd. Co jest

niezwykle istotne jeżeli w organizacji jedynym stałym dochodem są składki

członkowskie wynoszące odpowiednio 560 zł do 600 zł. Realizacja

wcześniejszych projektów stanowi podstawę do ubiegania się o środki unijne

gdyż grantodawca (w przypadku omawianego projektu jest to Departament

Wdrażania EFS w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego) bada historię

projektodawcy i jego możliwości zarządzania środkami unijnymi. Zasada

przyjęta w przyznawaniu środków unijnych przez instytucje wdrażające, że

organizacja pozarządowa może starać się o dwukrotność środków jakimi

62


dysponowała przed złożeniem projektu. Projektodawca przedstawia swój bilans,

rachunek zysków i strat jako źródło informacji o własnej instytucji.

Omawiany powyżej projekt został złożony w grudniu 2005 roku w ramach

konkursu, który był ogłaszany przez Departament EFS kilkakrotnie do

wyczerpania środków w II kwartale 2006 roku. Nie była to więc I edycja

konkursu gdyż te ruszyły w III kwartale 2004 roku.

Tak dobrych warunków dla organizacji pozarządowych w ubieganiu się o środki

finansowe na nie było przed przystąpieniem Polski do Unii. Najczęściej

spotykaną formą finansowania projektów jest wymóg wniesienia 10 % lub 20 %

wkładu własnego, bardzo często finansowego (Przypis nr 2). Organizacja na

podstawie, której analizowany jest temat nie mogła starać się o wyższe środki,

ale na Podkarpaciu w tym samym temacie Towarzystwo Altum z Rzeszowa

otrzymało 900.000,00 zł przy 1 % wymaganym wkładzie własnym. Oczywiście

wszyscy realizatorzy proszeni są o zabezpieczenie finansowe projektu w postaci

podpisania weksli in blanco, które są im zwracane po 3 miesiącach od

zakończenia działań jeżeli zostały one zrealizowane zgodnie z założeniami.

Projekt przesyłany jest do grantodawcy po uzupełnieniu w tzw. Generatorze

Wniosku, który jest aktualizowany przez Instytucję Wdrażającą dany priorytet.

W związku z tym obowiązkiem projektodawcy jest bieżące śledzenie zmian ww.

programie. Złożenie projektu w nieaktualnej wersji grozi dyskwalifikacją

formalną wniosku.

Badana organizacja została Liderem projektu czyli jest instytucją pośredniczącą

w rozdzielaniu środków i je rozliczającą z grantodawcą. To ona jest zobowiązana

do składania rozliczeń finansowych po wykorzystaniu 80 % z transzy

zaliczkowej i uzyskaniu kolejnych transz potrzebnych do realizacji projektu. Jej

zadaniem też jest zapoznawanie na bieżąco z komunikatami wydawanymi przez

Instytucję Wdrażającą. W przeciwieństwie do dużych projektów partnerskich jest

tu mniej pośredników w przekazywaniu środków finansowych. Każdy projekt

ma opiekuna merytorycznego projektu (zanim rozliczy się ze sprawozdań

merytorycznych rocznych w przypadku omawianej instytucji, informuje go o

ewentualnych opóźnieniach czy trudnościach w realizacji ), osobę rozliczającą

projekt, która po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego (obecnie w programie

63


SIMIK) kieruje wniosek o przekazanie transzy finansowej do odpowiedniej

komórki. Są jeszcze osoby, do których przesyłane są dane o beneficjentkach

projektu w systemie kwartalnym tzw. PEFS-y. System ten działa sprawnie mimo,

że każda z ww. osób ma na zapoznanie się z naszą dokumentacją 14 dni

kalendarzowych. Drobne te utrudnienia są niczym w związku z ilością środków

finansowych jakimi możemy dysponować. Widać to też w bilansie organizacji co

pozwoli na dalszy jej rozwój i sięganie po środki z następnego okresu

programowego czyli lat 2007-2013.

Założenia projektu:

Wszystkie wskaźniki założone w projekcie zostały osiągnięte.

Zakładane twarde rezultaty projektu to:

- podjęcie zatrudnienia przez 20% kobiet ( kurs opiekunek dziecięcych i osób

starszych) – 5 pań z Rzeszowa podjęło pracę, z Mielca 7 pań podjęło pracę a 2

wyjechały za granicę, a z Krosna 7 pań podjęło pracę czyli 29 % podjęło pracę.

- podjęcie samozatrudnienia przez 25 % kobiet, które ukończyły kurs

refleksologii; 1 osoba podjęła samozatrudnienie a 6 podjęło pracę,1 wyjechała za

granicę.

- podjęcie przez 6 kobiet wolontariatu; - zrealizowane

- przeprowadzenie łącznie 523 godzin szkoleń (160 godz. zajęć - moduł

opiekunek, po 80 godz. zajęć teoretycznych i praktycznych, 48 godz. zajęć

teoretycznych i 120 godz. zajęć praktycznych refleksologii oraz 35 godz.

aktywizacji zawodowej- zostało zrealizowane w trakcie trwania projektu 160

godz. zajęć - moduł opiekunek, po 80 godz. zajęć teoretycznych i praktycznych

czyli 160 godzin * 3 miasta =480 godzin , 48 godz. zajęć teoretycznych na I, II i

III stopniu refleksologii, warsztaty 2 dniowe obejmujące 16 godzin ,120 godz.

zajęć praktycznych oraz egzamin , oraz 35 godz. aktywizacji zawodowej.

Podsumowując wszystkie szkolenia wraz z praktykami, osiągnęły 699 godzin

czyli o 33 % większą niż zakładano.

- przeprowadzenie 96 godz. doradztwa psychologicznego-zostało zrealizowane

- przeprowadzenie 60 godz. doradztwa prawnego- zostało zrealizowane;

64


- przeszkolenie łącznie 72 kobiet (powiat Rzeszów - ziemski i grodzki - 32

kobiety; powiat Krosno - ziemski i grodzki - 20 kobiet; powiat Mielec - 20

kobiet);- wskaźnik ten został zrealizowany.

- wsparcie 11 kobiet w zakresie sfinansowaniu opieki nad osobami zależnymi- 7

pań wystąpiło z prośbą o pomoc w sfinansowaniu opieki nad osobami zależnymi

i ją otrzymało

- wsparcie 72 kobiet w zakresie zwrotu kosztów dojazdów na szkolenia; 34

panie skorzystały z możliwości zwrotu kosztów za dojazdy czyli 47 %

uczestniczek

- zakup 1 zestawu komputerowego, który będzie służył kobietom w pozyskiwaniu

informacji o miejscach pracy- dokonano zakupu i uczestniczki mogą korzystać z

komputera

- przygotowanie kompletu materiałów szkoleniowych – zostało zrealizowane

Rezultaty miękkie:

- określenie potencjału zawodowego kobiet- ten wskaźnik został osiągnięty w

okresie rekrutacji w trakcie pracy psycholożki i doradczyni zawodowej;

- podniesienie poziomu wiedzy i umiejętności praktycznych kobiet- szkolenia dla

60 uczestniczek zostały zakończone, spotkania z psycholożką i doradczynią

zawodową też;

- podniesienie poziomu samooceny, wiary we własne siły oraz systematyczności

w działaniu- wskaźnik ten został osiągnięty poprzez spotkania z psycholożką i

doradczynią zawodową

- podniesienie poziomu motywacji do poszukiwania i utrzymania zatrudnienia-

jw.;

- wzrost motywacji oraz gotowości do podjęcia dalszego kształcenia- jw.;

Wartością dodaną projektu będzie stworzenie bazy profesjonalnych opiekunek

dziecięcych i osób starszych, przeznaczonej dla kobiet i potencjalnych

pracodawców (baza będzie zamieszczona na stronie internetowej Stowarzyszenia

"Victoria")- zostało zrealizowane w postaci informacji o przeszkolonych

uczestniczkach bez podawania danych osobowych ze względu na „Ustawę o

ochronie danych osobowych”

65


INICJATYWA WSPÓLNOTOWA EQUAL

PARTNERSTWO NA RZECZ AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ "ANIMATOR"

całkowity budżet projektu to. 227 010,00 zł

Tabela 6 Budżet projektu „Animator”

Budżet projektu EQUAL wg kategorii budżetowych Kwoty w złPersonel (I) 33 000,00Inne (III A + III B + III C + III D) = III 59 910,00Koszty związane z udziałem beneficjentów ostatecznych (IV A + IV B) = (IV) 134 100,00Całkowite koszty POWOS w ramach Działania 2 (I+II+III+IV+V) = (A+B) 227 010,00Dotacja Programu EQUAL (A) 227 010,00

Źródło: materiały PoWOS (opracowanie własne)

66


Budżet projektu został podzielony na IV główne kategorie, które się dzielą

na mniejsze. Wiąże się to z mało elastycznym przesuwaniem środków w ramach

kategorii. Kategorie wymienione w tabeli nr 6 oznaczają:

1. Personel czyli osoby zatrudnione na umowę o pracę lub umowy cywilno –

prawne dla osób, które realizują projekt. Podkarpacka Wspólnota nie

zatrudnia w ramach tej kategorii żadnych osób na umowę o pracę w

przeciwieństwie do innych Partnerów zaangażowanych w realizację projektu.

2. Inne, czyli są to wydatki ponoszone w związku z wizytami studyjnymi w

ramach projektu, organizacją warsztatów szkoleniowych dla Partnerstwa

Lokalnego z terenu powiatu rzeszowskiego, koszty utrzymania biura (opłaty

za czynsz, telefon, internet), zakupem sprzętu komputerowego potrzebnym do

realizacji projektu oraz zakupem materiałów biurowych

3. Koszty związane z udziałem beneficjentów ostatecznych czyli w kategorii tej

zawarte są zwroty kosztów dojazdów dla uczestników projektu w tym

Animatora, koszty opieki nad osobami zależnymi( ponoszone do wysokości

266 zł brutto miesięcznie), koszty szkolenia z zakresu kursu prawa jazdy dla

wszystkich uczestników z całego projektu, zakupem publikacji z zakresu

rynku pracy

Wykres 2 Budżet projektu Partnerstwo na Rzecz Aktywizacji Zawodowej Animator

Budżet projektu Animator

0,0050 000,00

100 000,00150 000,00200 000,00250 000,00

Pers

onel

(I)

Kosz

tyzw

iąza

ne z

udzi

ałem

bene

ficje

ntów

osta

tecz

nych

Dot

acja

Prog

ram

uEQ

UAL

(A)

Kategorie budżetowe

Kw

oty

w

zł

(Opracowanie własne)

67


Okres realizacji od listopada 2004 (ogłoszenie wyników przez Krajową Strukturę

Wsparcia );działanie I, bez kosztowe ze strony Partnerów, do 1.01.2006 i II

finansowe od 1.01.2006 do 31.08.2007.Program EQUAL jest jedną z Inicjatyw

Wspólnotowych, częścią strategii Unii Europejskiej, mającej na celu stworzenie

nowych i lepszych miejsc pracy oraz wyrównywanie szans w dostępie do nich.

Jest finansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego i w związku z tym jest

zgodny z Europejską Strategią Zatrudnienia i Procesu Integracji Społecznej, choć

jej cele realizuje za pomocą nowatorskich metod. Jest propozycją nowego

podejścia do problemu dyskryminacji na rynku pracy, inną od dotychczasowych

programów tego typu. W ramach EQUAL wsparcie kierowane jest dla projektów

zwróconych na współpracę transnarodową, służącą wymianie doświadczeń,

promowaniu skuteczniejszych sposobów zwalczania wszelkich nierówności

związanych z pracą i upowszechnianiu najbardziej pozytywnych rozwiązań na

terenie Unii Europejskiej. Działania te skierowane są przede wszystkim do

najsłabszych grup na rynku pracy, często zagrożonych wykluczeniem

społecznym.

Zakres tematyczny EQUAL obejmuje m.in.: usprawnienie wchodzenia i powrotu

na rynek pracy osobom mającym trudności z integracją lub reintegracją,

wzmocnienie krajowej gospodarki społecznej (trzeciego sektora), wspieranie

zdolności dostosowania się firm i pracowników do zmian strukturalnych,

wspieranie wykorzystania technologii informacyjnych, godzenie życia

rodzinnego i zawodowego oraz ponowna integracja kobiet i mężczyzn, którzy

opuścili rynek pracy. Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego od dnia

16.11. 2004 jest liderem Partnerstwa na Rzecz Aktywizacji Zawodowej

„Animator” w tak zwanym temacie A, którego celem jest ułatwianie wchodzenia

i powrotu na rynek pracy osobom mającym trudności z integracją lub

reintegracją na rynku pracy, celem promowania rynku pracy otwartego dla

wszystkich. Jest to partnerstwo o charakterze geograficznym, które składało się

początkowo z 13 instytucji, jednakże w dniu 11 stycznia 2005 r., w drodze

otwartego konkursu zostało rozszerzone do 18.

Obecnie w skład Partnerstwa wchodzą przedstawiciele:

organizacji pozarządowych

68


Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego

Bieszczadzka Agencja Rozwoju Regionalnego

Stowarzyszenie na rzecz kobiet poszukujących pracy „Victoria”

Stowarzyszenie „Wsparcie” z Nowej Dęby

Podkarpacka Wspólnota Organizacji Socjalnych PoWOS

Stowarzyszenie „B-4” z Rzeszowa

Podkarpacki Klub Biznesu

publicznych służb zatrudnienia

Powiatowy Urząd Pracy w Tarnobrzegu

ośrodków pomocy społecznej

MGOPS w Baranowie Sandomierskim

MGOPS w Nowej Dębie

SDS w Ustrzykach Dolnych

niepaństwowych instytucji edukacyjnych


Zespół Szkół Kształcenia Ustawicznego w Krośnie

pracodawców i przedsiębiorców

BD Center

Danmar Computers

Ideo

Nadrzędnym celem Partnerstwa „Animator” jest wyrównywanie szans na rynku

pracy Podkarpacia poprzez wspólne wypracowanie i przetestowanie skutecznych

metod aktywizacji zawodowej bezrobotnych. Aby zostało to sprawnie

przeprowadzone, określono szczegółowe cele, których realizacja przyczyni się do

kompleksowej realizacji projektu. Obejmują one m.in. analizę barier i

nierówności na rynku pracy ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb grup

docelowych, opracowanie modelu pracy i programu szkoleń dla animatora,

przetestowanie modelu pracy animatora w partnerstwach lokalnych z

uwzględnieniem specyfiki trzech obszarów: wiejskiego, poprzemysłowego i

69


popegeerowskiego, aktywizację zawodową beneficjentów ostatecznych na trzech

obszarach.

Program „ANIMATOR” zgodnie z zasadami EQUAL, zakłada realizację

projektu w trzech etapach tzw. Działaniach. Działanie pierwsze, które

zakończyło przed 30 czerwca 2005 r., obejmowało prace nad umową o

Partnerstwie na rzecz Rozwoju, stworzenie szczegółowego programu pracy dla

Działania drugiego oraz nawiązanie współpracy ponadnarodowej. Działanie

drugie będzie realizacją umowy i programów pracy Partnerstwa na rzecz

Rozwoju oraz Partnerstwa Ponadnarodowego, a działanie trzecie

upowszechnianiem rezultatów projektu.

Projekt ten nie wymaga wkładu własnego ze strony Partnera biorącego

udział w działaniach. Zostało to zawarte w wytycznych do projektu

przedstawionych przez Instytucję Wdrażającą jaką jest Krajowa Struktura

Wsparcia. W związku z tym możemy dysponować środkami niezależnie od

naszego rocznego przychodu przedstawionego w bilansie. Wysokość środków

jest określona przez Administratora projektu, który decyduje jakie zadania nam

powierzy i przydzieli nam odpowiadające tym zadaniom środki. Dzięki temu

projektowi było możliwe wynajęcie biura potrzebnego do jego realizacji. Ze

względów rachunkowych w przypadku jednego biura przydzielonego do dwóch

projektów trzeba go rozliczać cząstkowo co nie jest łatwe. Każdy grantodawca

ma własny „Podręcznik kwalifikowalności kosztów”, który się zmienia w trakcie

realizacji projektu, gdyż jest on realizowany w długim okresie czasu. W Polsce

pisząc projekt trudno jest przewidzieć jakie będą koszty związane np. z

zatrudnieniem personelu. Od stycznia 2007 zmieniła się składka na

ubezpieczenie zdrowotne co obniżyło wynagrodzenie netto pracownika. Jak

widać na załączonym budżecie pozycje są sztywno określone i w

przeciwieństwie do projektu opisywanego wcześniej bardzo trudno jest je

zmienić między innymi ze względu na system rozliczeń finansowych i

przekazywania środków. W tym projekcie nie rozliczamy się bezpośrednio z

grantodawcą lecz z Administratorem projektu, który zbiera rozliczenia od

wszystkich partnerów i jeżeli ma rozliczenie 80 % transzy to może starać się o

przesłanie kolejnych środków. W związku z tym bardzo długo trwa

70


przekazywanie środków finansowych, co powoduje opóźnienia w płatnościach w

trakcie realizacji projektu. Mimo tych przejściowych trudności ciągnących się

czasem przez kilka miesięcy (np. personel nie otrzymuje wynagrodzenia przez 3

miesiące) jest to dobra forma finansowania organizacji pozarządowej. Pozwala

brać udział w projekcie przekraczającym kwotę 3 mln złotych, nabyć

doświadczenie potrzebne do aplikowania o środki unijne w następnym okresie

programowania.

Założenia projektu: Obszary wiejskie (niepopegeerowskie z tradycyjnymi,

niskotowarowymi gospodarstwami rolnymi)

Powiat rzeszowski położony jest w centralnej części województwa

podkarpackiego, na skrzyżowaniu układów komunikacyjnych łączących północ

z południem i wschód z zachodem, w bliskiej odległości od granic z Ukrainą i

Słowacją. zajmuje obszar bardzo zróżnicowany pod względem warunków

naturalnych. Część północna ma charakter równinny, część południowa

zdecydowanie wyżynny. Strukturę gospodarczą powiatu cechuje duże

zróżnicowane wynikające z położenia Rzeszowa w środkowej części powiatu

oraz sięgających 40 km na północ i południe skrajnych gmin mających typowo

rolniczy charakter. Środkowy pas powiatu ma charakter usługowy. Obszarem o

szczególnie podwyższonym poziomie aktywności gospodarczej są tereny gmin

sąsiadujących z Rzeszowem. Pozostały obszar powiatu to tereny rolnicze, na

których dominuje tradycyjny typ gospodarki rolnej z małymi i niewydajnymi

gospodarstwami. Powiat zamieszkuje 168,9 tys. osób. Mieszkańcy miast

stanowią 11,8 % ogółu. Jest to najniższy procent ludności miejskiej wśród

powiatów Podkarpacia, będący rezultatem wyodrębnienia Rzeszowa jako miasta

na prawach powiatu. Wśród społeczności lokalnej spory odsetek stanowią ludzie

młodzi - 26,9 %. Interesującym zjawiskiem jest też wysokie saldo migracji na

1000 ludności, wynoszące 3,4. Wielkość ta korzystnie odbiega od pozostałych

powiatów Podkarpacia. Napływ ludności jest niewątpliwie związany z

rozwojem budownictwa jednorodzinnego w sąsiedztwie Rzeszowa.

71


Tabela 7 Wybrane dane charakteryzujące rynek pracy powiatu rzeszowskiego na tle kraju i regionu (wg stanu na koniec 2003 r.)

Powiat

Bezrobocie Stopa bezrobocia rejestrowanego

Ogółem w tys.

Kobiety w %

Długotrwale bezrobotni

W wieku

do 25 lat

W oparciu o dane z NSPLiM

2002

W oparciu o dane z

PSR 2002

Polska 3175,7 51,5 52,5 26,0 18,0 20,0Podkarpack

ie 182,5 50,7 55,5 28,0 16,6 20,2

rzeszowski 12,0 50,9 58,6 25,7 14,5 19,2

Źródło: Sprawozdanie GUS MPiPS-01.zał.1, http://www.praca.gov.pl

Uczestniczące w projekcie organizacje oczekują, że w wyniku prac

Partnerstwa zostanie stworzony unikalny, sprecyzowany (a więc z

odpowiednimi procedurami), skuteczny system współpracy (w zakresie

wymiany informacji, realizacji wspólnych przedsięwzięć), między

organizacjami wywodzącymi się z różnych sektorów (organizacje pozarządowe,

samorząd różnego szczebla, urzędy, przedsiębiorcy, instytucje pomocy

społecznej, szkoły) działających na rzecz niwelowania barier i praktyk

dyskryminacyjnych na lokalnych rynkach pracy. Osią tego systemu będzie

koncepcja animatora i partnerstw lokalnych skupiających reprezentantów

najważniejszych podmiotów rynków pracy.

Uczestniczące w projekcie instytucje oczekują również, że poprzez

udostępnienie organizacjom szkoleniowym i doradczym wyników

szczegółowych badań oraz analiz prowadzonych w ramach projektu (proces

upowszechniania) będzie możliwe dostosowanie programów szkoleń do potrzeb

zawodowych i społecznych grup docelowych. Projekt przyczyni się do

wyrównania szans na rynku pracy poprzez poprawę jakości i dostępności

ustawicznego kształcenia i szkolenia zawodowego umożliwiającego zdobywanie

umiejętności oraz kwalifikacji przez całe życie.

Wartością dodaną projektu jest to, że dotychczas nie były realizowane

projekty uwzględniające konieczność tworzenia sprawnie funkcjonujących

systemów pomocy osobom zagrożonym dyskryminacją a uwzględniających

72

http://www.praca.gov.pl/


udział tak różnych instytucji jak urzędy, przedsiębiorcy, szkoły i organizacje

pozarządowe. Nie było także do tej pory ciała instytucjonalnego, dzięki któremu

możliwa byłaby taka współpraca (projekt wnosi koncepcję partnerstw lokalnych

angażujących najważniejsze lokalne podmioty rynku pracy). Równie

innowacyjnym osiągnięciem projektu, innym niż rezultaty osiągane w ramach

dotychczasowych realizowanych działań bez wsparcia środków programu

EQUAL, jest wprowadzenie nowej usługi związanej z pracą animatora.

Działalność jego w dużej mierze będzie polegać na wsparciu Beneficjentów

Ostatecznych i indywidualnym podejściu do każdego z nich. Opiekując się 20

osobową grupą docelową będzie miał on szansę na pełne poznanie zarówno

potrzeb, jak i możliwości jakimi dysponują beneficjenci. Przez taki stan rzeczy

łatwiej będzie mógł pośredniczyć w procesie poszukiwania pracy. Znając dobrze

podopiecznych łatwiej będzie dobrać do nich specjalistyczne szkolenia, które

ułatwią uzyskanie pracy. Animator ma być łącznikiem pomiędzy pracodawcami

(negocjując z nimi warunki zatrudnienia) a Beneficjentami Ostatecznymi

(dopasowując pod ich predyspozycje zarówno szkolenia jak i oferty pracy).

Dodatkowo animator pomagać będzie w sprawach osobistych tj. opieką nad

osobami zależnymi – dziećmi, osobami starszymi, osobami niepełnosprawnymi,

aby ułatwić pełne skoncentrowanie się na procesie szkolenia, poszukiwaniu

pracy oraz na zatrudnieniu.

Wprowadzenie tej koncepcji w życie to przede wszystkim szansa na

aktywizację osób szczególnie narażonych na bariery oraz praktyki

dyskryminacyjne, ale również i utworzenie dodatkowej liczby nowych miejsc

pracy. Są to inwestycje w nowe oraz innowacyjne działania, których nie

udałoby się zrealizować przy wykorzystaniu wyłącznie własnych środków

projektodawcy. Oryginalnym wkładem projektu, będącym również wartością

dodaną będzie wypracowanie unikalnej metodologii badań zjawisk, które są

bardzo trudne do uchwycenia i analizy (bezrobocie ukryte). Projekt wymaga

interdyscyplinarnego podejścia toteż w trakcie analiz korzystać się będzie z

doświadczeń m.in.: statystyki rynku pracy, psychologii i pedagogiki rynku

pracy, socjologii i kultury rynku pracy, ekonomiki i organizacji pracy, prawa

73


rynku pracy. Na uwagę zasługuje również fakt kompleksowości badań (badania

obejmą wszystkich ważnych „aktorów” na rynku pracy) oraz ich

komplementarności w stosunku do innych planowanych w wymiarze

regionalnym i lokalnym badań rynku pracy. Jak już wspomniano, wypracowana

metodologia będzie upowszechniana tak, aby mogła znaleźć zastosowanie i w

innych regionach kraju (służyć temu będą konferencje, informacje w mediach

oraz publikacje). Innowacyjny będzie również sposób rozpowszechniania

wyników badań przy wykorzystaniu sieci zawiązanych w ramach projektu

partnerstw lokalnych. Po raz pierwszy w historii nowego województwa, dzięki

środkom pochodzącym z programu EQUEL możliwym będzie wykonanie badań

i analiz upoważniających do uogólnień, i co za tym idzie, skuteczniejszych

działań na rzecz likwidacji nierówności na ryku pracy. Badania prowadzone w

ramach projektu, jak również powstały przy jego okazji system upowszechniania

informacji przyczynią się do lepszej koordynacji szkoleń do potrzeb rynku

pracy. Wiarygodne informacje na temat form i zasięgu dyskryminacji na rynku

pracy pozwolą podmiotom ustawowo zajmującym się rynkiem pracy i rozwojem

regionalnym, na stworzenia skutecznych strategii przeciwdziałających tym

zjawiskom oraz programów promujących zatrudnienie. Również i ten fakt

należy traktować jako wartość dodaną projektu.

Aktywizacja osób niepełnosprawnych zależy od wielu czynników. Są nimi:

rodzaj schorzenia, stopień zdolności do pracy, okres pozostawania bez pracy,

posiadane kwalifikacje, doświadczenie zawodowe, zainteresowania i preferencje

zawodowe, a w szczególności sama postawa osób niepełnosprawnych wobec

aktywizacji. Dlatego też, ważnym czynnikiem staje się kompleksowa ocena

zdolności osób niepełnosprawnych do pracy, obejmująca aspekty społeczne,

psychologiczne i medyczne. Ocena ta powinna odgrywać wiodącą rolę w doborze

kierunku kształcenia, szkolenia lub rodzaju i formy zatrudnienia. Szczególnie

ważne jest aby podejmowane przez te osoby decyzje zawodowe były trafnymi i

kończyły się sukcesem.

Mając na celu polepszenie sytuacji osób niepełnosprawnych na lokalnym rynku

pracy (a docelowo po sprawdzeniu projektu w regionie) projekt „ANIMATOR”

74


przygotowuje szereg działań adresowanych do tej grupy bezrobotnych, która trafia

na bariery w znalezieniu pracy i styka się z nierównym traktowaniem każdego

dnia.

Najsilniej odczuwają trudności związane z pozyskaniem, wykonywaniem i

utrzymaniem pracy osoby niepełnosprawne, dla których praca stanowi nie tylko

źródło dochodów umożliwiających zaspokajanie potrzeb, ale także

najskuteczniejszy sposób rehabilitacji społeczno-zawodowej. Właśnie z tymi

beneficjentami w projekcie „Animator” pracuje PoWOS. Podopieczni naszej

organizacji to grupa 20 osób, która spełniła wszystkie warunki obowiązujące

przy rekrutacji czyli posiada orzeczenie o niepełnosprawności, zamieszkuje

powiat rzeszowski ziemski (z wyłączeniem miasta Rzeszowa) oraz jest

zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy.

W świetle literatury i ustawodawstwa socjalnego populację osób

niepełnosprawnych tworzą tzw. inwalidzi prawni i biologiczni. Inwalidą prawnym

jest osoba posiadająca orzeczenie właściwej komisji lekarskiej do spraw

inwalidztwa i zatrudnienia o grupie inwalidztwa (niesprawności), która uprawnia

(w większości przypadków) do świadczenia rentowego, związanego ze

spełnieniem wymogu odpowiedniego minimalnego okresu zatrudnienia.

Natomiast inwalidą biologicznym jest osoba uznawana przez siebie samą lub

rodzinę za niepełnosprawną, która nie posiada orzeczenia o stanie inwalidztwa i

nie ma prawa do świadczenia rentowego, a jedynie do tzw. renty socjalnej z

pomocy społecznej. Problem bezrobocia dotyczy oczywiście pierwszej kategorii

osób niepełnosprawnych, którą według definicji przyjętej w BAEL (Badania

Aktywności Ekonomicznej Ludności) tworzą osoby w wieku 15 lat i więcej

posiadające orzeczenie o grupie niepełnosprawności (inwalidztwa) lub orzeczenie

o niezdolności do pracy w rolnictwie .

Głównym, a w zasadzie jedynym źródłem informacji o bezrobociu osób

niepełnosprawnych są wyniki BAEL, ponieważ oficjalna statystyka bezrobocia

podaje tylko ogólną liczbę zarejestrowanych inwalidów. Niestety, brakuje danych

dotyczących regionów czy tym bardziej rynków lokalnych. Z tego też powodu

potrzebne są tu wnikliwe analizy oraz badania ankietowe.

75


W projekcie zaplanowany został udział 315 Beneficjentów Ostatecznych, w

tym z terenu powiatu rzeszowskiego 105 rekrutujących się z grup bezrobotnych

wybranych na podstawie szczegółowych analiz (osoby niepełnosprawne,

bezrobotne kobiety w wieku 25-34 lat, bezrobotna młodzież, ze szczególnym

uwzględnieniem absolwentów, bezrobotni mężczyźni powyżej 45 roku życia,

matki samotnie wychowujące dzieci do lat 7), a także osób - animatorów, którzy

będą się nimi opiekować. Szczegółowy podział Beneficjentów Ostatecznych

prezentuje poniższa tabela.

Tabela 8 Podział Beneficjentów OstatecznychStatus osoby na rynku pracy ze

względu na wiek

16-24 lata 25-49 lat 50 lat i więcej Ogółem

K M K M K M K M

Bezrobotni 30 25 120 40 5 20 155 85

w tym długotrwale bezrobotni 20 15 120 40 5 20 145 75

w tym absolwenci 10 10 - - - - 10 10

Niepełnosprawni 10 10 20 20 - - 30 30

Animatorzy - - 11 4 - - 11 4

Ogółem 40 35 151 64 5 20 196 119

Źródło: materiały projektu Animator

Rezultaty miękkie – w odniesieniu do Beneficjentów Ostatecznych:

wzrost aktywności społeczno – zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem

społecznym, bezrobotnych,

wzmocnienie Beneficjenta Ostatecznego w kierunku przeciwdziałania jego

bierności zawodowej, spowodowane wszechstronną identyfikacją jego

potencjału zawodowego i uwarunkowań środowiskowych;

podwyższenie poziomu samooceny, zaufania we własne siły, pewności siebie,

akceptacji swoich możliwości i ograniczeń;

zwiększenie motywacji, podniesienie poczucia odpowiedzialności, zwiększenie

osobistych i zawodowych aspiracji;

podniesienie poziomu samoświadomości Beneficjentów Ostatecznych;

76


nabycie umiejętności pozwalających na większą pewność i swobodę w

poruszaniu się Beneficjentów Ostatecznych na rynku pracy w celu skutecznego

poszukiwania zatrudnienia lub samozatrudnienia, dzięki nabyciu umiejętności

socjotechnicznych oraz pogłębiania poczucia własnej wartości i zaufania do

siebie;

nabycie umiejętności komunikacyjnych, podniesienie poziomu komunikacji

interpersonalnej;

wykreowanie pozytywnej postawy wobec edukacji, dokształcania, uczenia się;

poprawa wizerunku, autoprezentacji i odbioru społecznego;

większa świadomość praw i obowiązków Beneficjentów Ostatecznych;

wzrost samodzielności w działaniu oraz umiejętności podejmowania decyzji i

dokonywania trafnych wyborów;

zwiększenie stopnia kompetencji społecznych (inteligencji emocjonalnej,

zdolności do empatii, postawy akceptacji i tolerancji wobec innych,

umiejętności rozwiązywania sytuacji konfliktowych i tolerancji na stres,

umiejętności komunikacyjnych, umiejętności negocjacyjnych, asertywnej

postawy w sytuacjach interpersonalnych);

podniesienie wiedzy animatorów w poszczególnych obszarach tematycznych

realizowanych szkoleń oraz zwiększenie świadomości w zakresie sposobów i

metod pracy z B.O. w innych krajach;

rozwinięcie umiejętności interpersonalnych animatorów, zwiększenie

motywacji do działania, zaufania we własne siły i wiary we własne siły;

wzrost indywidualnego zaangażowania animatorów w realizację projektu,

podniesienie poczucia odpowiedzialności;

podniesienie poziomu samooceny, zwiększenie osobistych i zawodowych

aspiracji;

rozwinięcie umiejętności gospodarowania czasem.

Rezultaty miękkie – w odniesieniu do Partnerów Projektu:

77


podniesienie umiejętności, poziomu komunikacji i pracy zespołowej pomiędzy

organizacjami partnerskimi tworzącymi Partnerstwo na Rzecz Aktywizacji

Zawodowej „ANIMATOR”;

podniesienie umiejętności, poziomu komunikacji i zwiększenie stopnia

integracji partnerstwa lokalnego na obszarze wiejskim, poprzemysłowym i

popegeerowskim;

wzrost wiedzy i informacji wynikający z wymiany doświadczeń i

dobrych praktyk pomiędzy poszczególnymi przedstawicielami

organizacji biorących udział w projekcie;

polepszenie umiejętności przestrzegania i dalszego doskonalenia standardów

działań;

pozyskanie przez partnerstwo wiedzy na temat podejścia pracodawców

do spraw polityki zatrudniania osób bezrobotnych w kategoriach grup

społecznych stanowiących Beneficjentów Ostatecznych projektu;

pozyskanie wiedzy na temat poprawności i efektywności opracowanej

metodologii i procesu realizacji badań;

wykorzystanie i opracowanie nowego autorskiego podejścia do badań;

nauczenie się praktyki nowoczesnego podejścia do zarządzania modułami

badawczymi jako podprojektami;

pozyskanie nowych rozwiązań i metod aktywizacji osób niepełnosprawnych;

pozyskanie nowych rozwiązań i metod powrotu na rynek pracy osób

bezrobotnych, zagrożonych wykluczeniem społecznym, nie radzących sobie na

rynku pracy;

wypracowanie sposobów tworzenia Partnerstw i efektywnej współpracy ich

uczestników;

uzyskanie nowych informacji dla potrzeb wdrażania i zarządzania projektem;

"Nowe inspiracje projektowe" powstałe w wyniku analizy realizacji

projektu;

wzrost efektywności działań organizacji i instytucji biorących udział w

Projekcie;

określenie cech osobowościowych jakimi powinna charakteryzować się

osoba zajmująca się osobami bezrobotnymi.

78


Rezultaty miękkie – w odniesieniu do Otoczenia:

rozpowszechnienie informacji i wiedzy na temat zagadnienia bezrobocia

oraz rynku pracy na terenie Podkarpacia ze szczególnym uwzględnieniem

trzech powiatów – rzeszowskiego, tarnobrzeskiego i ustrzyckiego;

identyfikacja potrzeb i potencjału pracodawców;

wzrost świadomości pracodawców i przedsiębiorców w zakresie działań

realizowanych w ramach projektu;

wzrost zaangażowania przedsiębiorstw funkcjonujących na terenie

Podkarpacia w zwalczanie problemów związanych z bezrobociem;

pobudzenie odpowiedzialności społecznej pracodawców;

zwiększenie świadomości na temat konieczności znalezienia

alternatywnych form walki z bezrobociem;

podniesienie poziomu wiedzy na temat realizowanego projektu wśród

organizacji i instytucji spoza partnerstwa;

poprawa poziomu informacji o nowych możliwościach podjęcia

działalności zawodowej;

popularyzacja nowych form wspierania aktywności zawodowej

bezrobotnych;

pozyskanie nowatorskich rozwiązań i sposobów powrotu na rynek pracy

osób bezrobotnych, jak również pozyskanie nowych potencjalnych

partnerów do realizowanych w przyszłości projektów;

identyfikacja najczęstszych warunków sprzyjających biernej postawie

wobec poszukiwania i podjęcia pracy;

zwiększenie wiedzy na temat zjawiska bezrobocia ukrytego wśród

głównych podmiotów rynku pracy (w niektórych przypadkach wręcz

uświadomienie faktu istnienia takiego zjawiska);

zainicjowanie dalszych badań i pogłębionych analiz na temat tego

zjawiska wśród instytucji badawczych oraz podmiotów „obsługi” rynku

pracy;

wzrost poziomu wiedzy na temat problemów bezrobocia ludzi młodych

wśród podmiotów rynku pracy, placówek edukacyjnych oraz najbardziej tą

problematyką zainteresowanych czyli uczniów i ich rodziców;

79


inspiracja (wyniki badań jako inspiracja i baza wyjściowa) do stworzenia

systemu koordynacji kształcenia z potrzebami rynku pracy dla instytucji o

regionalnym zasięgu działania (np. Wojewódzki Urząd Pracy);

wyższy poziom wiedzy na temat sytuacji kobiet na rynku pracy wśród

głównych podmiotów rynku pracy, innych instytucji oraz społeczeństwa;

zainicjowanie dalszych badań i pogłębionych analiz na temat zjawiska

bezrobocia wśród kobiet przez podmioty "obsługi rynku pracy";

zwiększenie wiedzy na temat sytuacji bezrobotnych absolwentów na rynku

pracy wśród głównych podmiotów rynku pracy, innych instytucji oraz

społeczeństwa;

zainicjowanie dalszych badań i pogłębionych analiz na temat zjawiska

bezrobocia wśród absolwentów szkół przez podmioty "obsługi rynku

pracy" oraz placówki oświatowe;

wyższy poziom wiedzy na temat sytuacji grupy docelowej wśród instytucji

obsługi rynku pracy oraz społeczeństwa;

wzrost poziomu wiedzy o problematyce rynku pracy u szerokich mas

odbiorców (instytucje, urzędy, bezrobotni, pracodawcy);

wzrost poziomu znajomości rezultatów i wyników badań przez

odbiorców (upowszechnienie rezultatów);

rozpowszechniania wiedzy na temat mechanizmów oraz narzędzi w

zakresie promocji równych szans na rynku pracy i wiedzy o metodach

skutecznego zwalczania wszelkich form dyskryminacji i bezrobocia.

ZAKOŃCZENIE

80


Ponad milion obywateli jest zaangażowanych społecznie zaangażowanych

w działania 25 tys. aktywnych fundacji i stowarzyszeń, w których jest

zatrudnionych 100 tys. osób. W Polsce zarejestrowanych jest ok. 45 tys.

organizacji pozarządowych, z których 2/3 aktywnie działa.

Podkarpacka Wspólnota Organizacji Socjalnych PoWOS została powołana

jako organizacja parasolowa dla organizacji pozarządowych z Podkarpacia.

Jednym z jej zadań statutowych jest pomoc osobom bezrobotnym, poszukującym

pracy, niepełnosprawnym. W związku z tym prowadzi działania mające na celu

udzielanie jej. Dzięki wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej może rozszerzać

swoje działania finansowane z funduszy. Przez to więcej osób ma szansę na

zdobycie nowego zawodu, znalezienie pracy i utrzymanie jej. W okresie badanym

z przeszkolenia zawodowego skorzystało 82 osoby z województwa

podkarpackiego. Jest to szczególnie ważne ze względu na grupy osób

korzystających ze wsparcia gdyż były to kobiety oraz osoby niepełnosprawne. Są

to grupy osób najbardziej dyskryminowanych na polskim rynku pracy. Priorytety

realizowane w ramach funduszy unijnych pozwalają uwzględnić specyfikę i

potrzeby odbiorców działań. Są przez to bardziej skuteczne. Bezrobocie -jako

jeden z problemów społeczności lokalnej, dotyczy w dużej mierze kobiet. Kobiety

te stanowią grupę zagrożoną wykluczeniem społecznym.

BIBLIOGRAFIA: Biuletyn EQUAL nr 1/2 2006, Wydawca Fundusz Współpracy, 2006

Biuletyn EQUAL nr 3/4 2006, Wydawca Fundusz Współpracy, 2006

81


Biuletyn EQUAL nr 1/2007, Wydawca Fundusz Współpracy, 2006

„EQUAL. Projekty i ich realizacja”, Krajowa Struktura Wsparcia PIW EQUAL,

2007 rok

„Biuletyn informacyjny. Departament Zarządzania EFS. Europejski Fundusz

Społeczny” Marzec/Kwiecień nr 2/2006, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego

„Biuletyn informacyjny. Departament Zarządzania EFS. Europejski Fundusz

Społeczny” Maj/Czerwiec/Lipiec nr 3/2006, Ministerstwo Rozwoju

Regionalnego

Doliński, Dariusz. 2003. Techniki pozyskiwania funduszy na cele charytatywne.

W: Dariusz Doliński. Psychologiczne mechanizmy reklamy. Gdańsk. Gdańskie

Wydawnictwo Psychologiczne

„Rachunkowość fundacji, stowarzyszeń i innych jednostek nieprowadzących

działalności gospodarczej” Ksenia Czubakowska, Kazimiera Winiarska, Polskie

Wydawnictwo Ekonomiczne, 2004 rok

„Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich”, Ministerstwo

Gospodarki i Pracy, Warszawa lipiec 2005 r

Seria 3 W…., Wydawnictwo Klon/Jawor

„Wiedza i rozwój. Rola WRZOS w kształtowaniu polityki społecznej” ,

Warszawa 2006

Strony internetowe:

Portal Organizacji Pozarządowych www.ngo.pl

Urząd Komitetu Integracji Europejskiej www.ukie.gov.pl

Biblioteka Depozytowa Wspólnot Europejskich www.bdwe.ukie.gov.pl

Fundusze Strukturalne www.fundusze.ukie.gov.pl

Ministerstwo Rozwoju Regionalnego www.mrr.gov.pl

Ministerstwo Polityki Społecznej i Pracy www.mpips.gov.pl

www.administracja.infor.pl

www.funduszestrukturalne.gov.pl/Slowniczek/

AKTY PRAWNE:1. Ustawa Prawo o stowarzyszeniach z dnia 7 kwietnia 1989 r. (Dz. U. z 2001 r.,

Nr 79, poz. 855 z późn. zm.)

82

http://www.administracja.infor.pl/

http://www.mpips.gov.pl/

http://www.mrr.gov.pl/

http://www.fundusze.ukie.gov.pl/

http://www.bdwe.ukie.gov.pl/

http://www.ukie.gov.pl/

http://www.ngo.pl/


2. Ustawa o fundacjach z dnia 6 kwietnia 1984 r. (Dz. U. z 1991 r., Nr 46, poz.

203)

3. Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie z dnia 24 kwietnia

2003 r. (Dz. U. Nr 96, poz. 873 z późn. zm.)

4. Ustawa Przepisy wprowadzające ustawę o działalności pożytku

publicznego i o wolontariacie z dnia 24 kwietnia 2003 r. (Dz. U. Nr 96, poz. 874

z późn. zm.)

5. Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie obowiązku badania

sprawozdań finansowych organizacji pożytku publicznego z dnia 23 grudnia

2004 r. (Dz. U. Nr 285, poz. 2852)

6. Ustawa Kodeks cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz.

93 z późn. zm.)

7. Ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym z dnia 20 sierpnia 1997 r. (Dz.

U. Nr 121, poz. 769 z późn. zm)

8. Ustawa przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym

z dnia 20 sierpnia 1997 r. (Dz. U. Nr 121, poz. 770 z późn. zm.)

9. Ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 r. (Dz.

U. Nr 167, poz. 1398)

10. Ustawa o zmianie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 14

grudnia 2006 r. (Dz. U. Nr 21, poz. 123)

11. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie ramowego

zakresu sprawozdania z działalności fundacji z dnia 8 maja 2001 r. (Dz. U. Nr

50, poz. 529)

12. Ustawa z dn. 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. Nr 133,

poz. 883 z późn. zm.)

13. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29

kwietnia 2004 r. w sprawie wzoru zgłoszenia zbioru danych do rejestracji

Generalnemu Inspektorowi Ochrony Danych Osobowych (Dz. U. z 2004 r., Nr

100, poz. 1025)

14. Ustawa o finansach publicznych z dnia 30 czerwca 2005 r. (Dz. U. Nr 249, poz.

2104 z późn. zm.)

83

http://wiadomosci.ngo.pl/files/prawo.ngo.pl/public/akty_prawne_renata/u_finanse_publiczne.pdf

http://portal.engo.pl/files/prawo.ngo.pl/public/akty_prawne_renata/daneOsoboweWzor.pdf

http://portal.engo.pl/files/prawo.ngo.pl/public/akty_prawne_renata/daneOsoboweWzor.pdf

http://portal.engo.pl/files/prawo.ngo.pl/public/akty_prawne_renata/daneOsobowe.pdf

http://portal.engo.pl/files/prawo.ngo.pl/public/akty%20prawne/rozp_sprawozdanie_fundacji.rtf

http://portal.engo.pl/files/prawo.ngo.pl/public/akty%20prawne/rozp_sprawozdanie_fundacji.rtf

http://wiadomosci.ngo.pl/files/prawo.ngo.pl/public/akty_prawne_renata/koszty_sadowe_zmiany2007.pdf

http://portal.engo.pl/files/prawo.ngo.pl/public/akty_prawne_renata/koszty_cywil.pdf

http://portal.engo.pl/files/prawo.ngo.pl/public/akty_prawne_renata/koszty_cywil.pdf

http://portal.engo.pl/files/prawo.ngo.pl/public/akty%20prawne/KRS_wprowadz.pdf

http://portal.engo.pl/files/prawo.ngo.pl/public/akty%20prawne/KRS_ustawa.pdf

http://portal.engo.pl/files/prawo.ngo.pl/public/akty_prawne_KryS/Ust_kodeks_cywilny_09.04.pdf

http://www.ngo.pl/files/wiadomosci.ngo.pl/public/serwis_prawo/rozporzadzenie_spr_rew_OPP.doc

http://www.ngo.pl/files/wiadomosci.ngo.pl/public/serwis_prawo/rozporzadzenie_spr_rew_OPP.doc

http://portal.engo.pl/files/pozytek.ngo.pl/public/akty_prawne/ust_wprowadz_p_p_pdf.pdf.pdf

http://portal.engo.pl/files/pozytek.ngo.pl/public/akty_prawne/ust_wprowadz_p_p_pdf.pdf.pdf

http://portal.engo.pl/files/pozytek.ngo.pl/public/akty_prawne/u_dz_ppw.pdf


15. Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. Nr. Nr

19, poz. 177 z późn. zm.)

16. Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych z dnia 15 lutego 1992 r. (Dz.

U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.)

17. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r.

(Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.)

18. Ustawa o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 ( Dz.U. z 2004 r.

Nr 54, poz. 535)

19. Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie wykonania niektórych przepisów

ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 27 kwietnia 2004 r.

20. Ustawa o rachunkowości z dnia 29 września 1994 r. (Dz.U. z 2002 r. Nr

76, poz. 694 z późn. zm.)

21. Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie szczególnych zasad

rachunkowości dla niektórych jednostek niebędących spółkami handlowymi,

nieprowadzących działalności gospodarczej (Dz.U. z 1997 r. Nr. 121, poz. 591)

22. Ustawa Kodeks Pracy z dnia 26 czerwca 1974 r.

23. Rozporządzenie na temat delegacji krajowych z 19 grudnia 2002 (Dz.U.

236 poz. 1990) z późn. zm.

24. Rozporządzenie na temat delegacji zagranicznych z 19 grudnia 2002 (Dz.U. 236

poz. 1991) z późn. zm.

25. obowiązujące do 31.12.2005: Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i

Polityki Społecznej w sprawie wzoru oferty realizacji zadania publicznego,

ramowego wzoru umowy o wykonanie zadania publicznego i wzoru

sprawozdania z wykonania tego zadania z dnia 29 października 2003 r. (Dz. U.

Nr 193, poz. 1891)

26. obowiązujące od 01.01.2006: Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki

Społecznej w sprawie wzoru oferty realizacji zadania publicznego, ramowego

wzoru umowy o wykonanie zadania publicznego i wzoru sprawozdania z

wykonania tego zadania z dnia 27 grudnia 2005 r. (Dz. U. Nr 264, poz. 2207)

27. Ustawa Prawo o zgromadzeniach z dnia 5 lipca 1990 r. (Dz. U. Nr 51, poz. 297

z późn. zm.)

84

http://portal.engo.pl/files/prawo.ngo.pl/public/akty%20prawne/zgromadzenia_publiczne.pdf

http://portal.engo.pl/files/prawo.ngo.pl/public/akty_prawne_2/rozp_MPiPS_27.12.2005.doc



http://portal.engo.pl/files/prawo.ngo.pl/public/akty_prawne_2/rozp_oferta_ostatecznie.rtf



http://portal.engo.pl/files/prawo.ngo.pl/public/akty_prawne_KryS/Rozp_del_zagranica_2006.doc

http://portal.engo.pl/files/prawo.ngo.pl/public/akty_prawne_KryS/Rozp_del_kraj_2006.doc

http://portal.engo.pl/files/prawo.ngo.pl/public/akty_prawne_KryS/Ust_Kodeks_Pracy_11_2005.pdf




http://portal.engo.pl/files/prawo.ngo.pl/public/akty_prawne_KryS/Ust_o_rachunk_11_2005.pdf

http://portal.engo.pl/files/prawo.ngo.pl/public/akty_prawne_KryS/Rozp_o_vat_09.04.pdf

http://portal.engo.pl/files/prawo.ngo.pl/public/akty_prawne_KryS/Rozp_o_vat_09.04.pdf

http://portal.engo.pl/files/prawo.ngo.pl/public/akty_prawne_KryS/Ust_vat_11_2005.pdf

http://portal.engo.pl/files/prawo.ngo.pl/public/akty_prawne_KryS/Ust_PDOF.pdf

http://portal.engo.pl/files/prawo.ngo.pl/public/akty_prawne_KryS/Ust_PDOP.pdf

http://wiadomosci.ngo.pl/files/prawo.ngo.pl/public/akty_prawne_renata/u_zamow_publiczne.pdf


28. Ustawa o zbiórkach publicznych z dnia 15 marca 1933 r. (Dz. U. Nr 22, poz.

162 z późn. zm.)

29. Rozporządzenie MSWiA w sprawie sposobów przeprowadzania zbiórek

publicznych oraz zakresu kontroli nad tymi zbiórkami z dnia 6 listopada 2003 r.

(Dz. U. Nr 199, poz. 1947 z późn. zm.)

30. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie określenia wykazu

organizacji społecznych uprawnionych do działania przed sądem w imieniu lub

na rzecz obywateli z dnia 10 listopada 2000 r. (Dz. U Nr 100, poz. 1080)

31. Ustawa o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r. (Dz. U. Nr 64, poz. 593)

32. Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia

2004 r. (Dz. U. Nr 99, poz. 1001)

33. Ustawa o zatrudnieniu socjalnym z dnia 13 czerwca 2003 r. (Dz. U. Nr 122, poz.

1143)

34. Ustawa o spółdzielniach socjalnych z dnia 27 kwietnia 2006 r. (Dz. U. Nr 94,

poz. 651)

35. Informacje o Polskiej Klasyfikacji Działalności

SPIS WYKRESÓW:

Wykres 1 Budżet projektu „Opiekunka – nowe umiejętności, większe szanse”.........58

Wykres 2 Budżet projektu Partnerstwo na Rzecz Aktywizacji Zawodowej Animator65

85

http://wiadomosci.ngo.pl/files/prawo.ngo.pl/public/akty_prawne_renata/spoldzielnie_socjalne.pdf

http://pomocspoleczna.ngo.pl/files/pomocspoleczna.ngo.pl/public/zatrudnienie_socjalne/Tekst_ujednolicony_ustawy.pdf

http://portal.engo.pl/files/prawo.ngo.pl/public/akty_prawne_renata/promo.pdf

http://portal.engo.pl/files/prawo.ngo.pl/public/akty_prawne_renata/pom_spol.pdf

http://portal.engo.pl/files/prawo.ngo.pl/public/akty_prawne_renata/wykaz_org_spolecznych.pdf



http://portal.engo.pl/files/prawo.ngo.pl/public/akty%20prawne/zbiorkiPubliczneRozp2003_199_1947.doc

http://portal.engo.pl/files/prawo.ngo.pl/public/akty%20prawne/zbiorkiPubliczneRozp2003_199_1947.doc

http://portal.engo.pl/files/ksiegowosc.ngo.pl/public/Prawo/Ustawa_o_zbiorkach_publicznych.pdf


SPIS TABEL:

Tabela 1. Zasady wyceny aktywów i pasywów...........................................................21

Tabela 2 Rachunek zysku i strat (wariant porównawczy) w latach 2004-2006 w

PoWOS..........................................................................................................................37

Tabela 3 Bilans PoWOS za lata 2004-2006..................................................................38

Tabela 4 Priorytety SPO RZL......................................................................................47

Tabela 5 Budżet projektu „Opiekunka – nowe umiejętności, większe szanse”............57

Tabela 6 Budżet projektu „Animator”..........................................................................63

Tabela 7 Wybrane dane charakteryzujące rynek pracy powiatu rzeszowskiego na tle

kraju i regionu (wg stanu na koniec 2003 r.).................................................................69

Tabela 8 Podział Beneficjentów Ostatecznych.............................................................73

86


87

Documents

Praca Licencjacka · Web vieww Rzeszowie Marzena Wilk Źródła finansowania organizacji pozarządowych z uwzględnieniem funduszy unijnych Nr albumu 4659/z Praca napisana pod kierunkiem