Predavanje Br. 13, II Deo Kombinovani transport

12.04.23 Fakultet tehničkih nauka Integralni transport

1

INTEGRALNI KOPNENO - POMORSKI SISTEM TRANSPORTA

PREDAVANJE BR.

13

DEO VI


2

2.2. Specifičnosti tehničke baze i tehnologije transporta barži

Tehničku bazu pomorsko-rečnog integralnog transporta čine tri elementa barže kao tovarne jedinice matični brod – nosač barži pretovarna postrojenja i oprema

2.2.1. Osnovne specifičnosti barži kao tovarnih jedinica

Transportana funkcija – barža je deo skladišnog brodskog prostora, a može se odvojiti od broda (kao i kontener) i predstavljati samostalno rečno plovilo.

Izrađuju se u novije vreme i od plastičnih materijala u kombinaciji sa staklenim vlaknima.

Priključci za ventilacioni sistem broda. Držači na gornjim uglovima za pričvršćivanje za dizalicu. Spojnice služe za spajanje barži u plovne sastave. Dimenzije su prilagođene konkretnim zahtevima, nisu strogo određene

(standardizovane).


3

Tereti koji se prevoze su: komadna roba,paletizovana, konteneri, rasuti tereti, hlađeni ili bilo kakav suvi teret, kao i tečni tereti. Grotla barži se posle utovara zatvaraju i pečate.SEABEE-barže su više u upotrebi od LASH-barži u unutrašnjoj plovidbi i u prevozu kontenera zbog: čvršće građe, imaju nezavisan sistem za ventilaciju, dvostruku oplatu pojačanu čeličnim okvirima. U njihovoj unutrašnjosti za manipulisanje se mogu koristiti viljuškari. Korišćenjem ovih barži omogućeno je vršiti utovar i istovar SEABEE-brodova daleko od pristanišnih dokova.LASH-barže su manjih dimenzija i upotrebljavaju se na užim i plićim kanalima.

2.2.2. Osnovne specifičnosti brodova-nosača barži

Prema načinu utovara mogu se podeliti: Sa vertikalnim načinom pretovara – LASH –sistemom (mostnom dizalicom) Sa horizontalnim načinom pretovara – SEABEE –sistemom (liftom) Osnovne karakteristike broda nosača LASH-barži: široka krma preko koje se kreće dizalica pogonska snaga motora 30.00 KS brzina oko 20 čvorova nosivost oko 44.000 t


4

Tehnologija transporta tovarnih jedinica LASH sistemom primenjena je najpre u SAD, gde je, pored Kanade, i najviše razvijena ova tehnologija. Međutim, u poslednje vreme, ovi brodovi se sve manje koriste (prerađuju se u druge specijalne brodove) zbog visokih troškova održavanja (habanja broda) i vučne službe. Za kombinovani transport kontenera u pomorsko-rečnom saobraćaju koriste se specijalni LASH-brodovi, brodovi-nosači za prevoz vučnih plovnih objekata (barži), tzv. “plivajućih kontenera” koji na zadnjem delu broda imaju dizalice, kapaciteta su 61 barža, nosivost 19.600 t, brzina 22,5 čvorova na čas.


5

Slika br. 190 – Tehnički nacrt LASH- brodova od 17.666 dwt


6

Slika br. 191- Tehnički nacrt SEABEE-broda od 38.410 dwt


7

Osnovne karakteristike pomorskog broda nosača-barži sistema SEABEE1. brodovi ovog sistema su opremljeni liftom velikog kapaciteta od 2.000 t

nazadnjem delu broda2. svaka od tri palube je opremljena sistemom za vuču barži po šinama i mobilnim

šasijama (kapacitet 2500 t/h)3. jedinični kapacitet barži iznosi 850 t , a kapacitet broda 39 barži4. dužina broda iznosi 875 stopa, a širina 106 stopa, brzina 20 čvorova načas Ovi brodovi objedinjuju tehničke i eksploatacione karakteristike specijalnih

brodova za transport kontenera, specijalnih brodova RO-RO sistema, brodova tipa BREAK BULK, kao i malih brodova tankera.

Osnovne komponente ovih brodova-nosača: plovne jedinice pomorskog saobraćaja (brodovi-nosači) plovne jedinice rečnog saobraćaja (barže)

Osnovne karakteristike pomorskog broda nosača-barži sistema BACAT BACAT-brodovi katamarani (dvotrupni) manjih dimenzija namenjeni

saobraćaju između engleskih i holandskih luka, dužine 103,5 m, širine 20,7 m, gaz 5,4 m, nosivost 2000 t.

Barže se smeštaju tunel između dva trupa pomoću lift-platforme, kapacitet broda je 10 BACAT-barži (dužina 16,8 m, širina 4,7 m, gaz 2,4 m i nosivost 150 t) ili 3 LASH-barže.otpremu i dopremu barži obavljaju remorkeri.


8

Osnovne karakteristike pomorskog broda nosača-barži sistema FIDER

FIDER-brodovi se upotrebljavaju za prevoz pojedinačnog tereta, masovnih tereta, naftinih derivata, mogu biti različitih konstrukcija, veličina, opremljenosti. FIDER-kontenerski brodovi manji kontenerski brodovi, mali gaz, manju nosivost kapacitet 50-120 kontenera ili 12 barži FIDER-RO-RO brodovi jednostavne konstrukcije, dobre manevarske osobine (raznosač RO-RO jedinica) kapacitet 22 poluprikolice (12 m) ili 80-100 automobila ili 1300 t tereta FIDER-LASH BRODOVI uranjaju do određenog gaza i prihvataju LASH-baržu koriste se za transport do lokalnih morskih luka, po rekama i kanalima sa malim dubinama dužina 80 m,širina 24 m,brzina oko 8 čvorova na čas upotrebljavaju se u priobalju, rekama i jezerima SAD, Velike Britanije, Severne Evrope.


9

2.2.3. Postrojenja i oprema za pretovar barži

LASH-brodovi poseduju sopstvene dizalice portalnog tipa, radnog kapaciteta 500 t/h. Utovar se vrši na krmi a dizalica se kreće po šinama na palubi.

SEABEE – sistem ima način utovara-istovara po principu “uplovi-ispovi”. Barže uplovljavaju u krmeni deo broda-matice, gde ih lift-platforma (2000 t)podiže iz vode do određene palube i prenosnicama se dalje dopremaju na mesto uskladištenja.

Slika br. 192- Prikaz rada mostne dizalice LASH broda pri ukrcavanju i slaganju barži


10

Slika br. 193- Ostavljanje na platformu sinhron lifta

Slika br. 194- Prenos barži do mesta uskladištenja


11

3. TEHNOLOGIJA TRANSPORTA TOVARNIH JEDINICA RO-RO SISTEMA

3.1. Osnovne karakteristike tehnologije Ro-Ro sistema

Potrebne su na području pomorskih luka velike površine za skladištenje i manipulisanje

Manji obim sredstava za manipulisanje i kraće operativne obale u odnosu na ostale transportne tehnologije (RO-RO brodovi mogu upravno na operativnu obalu da pristanu)

Za manipulisanje dovolje obične prelaznice (nisu potrebne dizalice i kranovi) Postoje tri posebne kategorije tehnologije RO-RO sistema: I- Ostvaruje se produžavanjem relacije kopnenog transporta preko moreuza

(primer Lamanš). Ovu kategoriju transporta čine uglavnom teška vozila drumskog teretnog saobraćaja (kamioni i prikolice).

II- Ostvaruje se prevozom prikolica ili poluprikolica drumskog saobraćaja bez vučnih vozila i vozača (primer Sredozemlje, Baltičko i Severno more).

III- Predstavlja prevoz različite kontenerizovane ili nekontenerizovane robe tovarene za potrebe manipulisanja na području pomorskih luka na odgovarajuće pokretne nosače (prikolice sa spuštenim podom). Primena na dugim relacijama pomorskog saobraćaja.


12

Transportne usluge RO-RO sistema obuhvataju prevoz veoma različitih roba (kontenera, vozila drumskog saobraćaja i roba raznih vrsta) a sve se više grade i eksploatišu kombinovani brodovi RO-RO sistema (na dužim relacijama transport kontenera i vozila drumskog teretnog saobraćaja). Na kraćim relacijama ova tehnologija obezbeđuje tehnološki kontinualan nastavak relacija kopnenog saobraćaja (prevoz robe i automobila).

RO-RO sistem ne zahteva velika i komplikovana lučka postrojenja (dovoljno prelazni mostovi, skladišta) ali zahteva velike investicije u transportna sredstva.

Primer prevoznika koji koristi RO-RO sistem između kontinentalne Francuske i Korzike i pruža tri glavne vrste usluga:

1. Organizaciju prevoza u saobraćaju od vrata do vrataTransport kamiona i prikolica koja se tovare kod pošiljaoca i direktno se prevoze do

primaoca. Obuhvata 90% od ukupnog obima transporta.2. Organizaciju prevoza različitih roba u saobraćaju od keja do kejaObuhvata 3% od ukupnog obima transporta.3. Organizaciju prevoza novih automobila, poljoprivrednih mašina i materijala za

realizaciju građevinskih radova.Obuhvata 7% od ukupnog obima transporta.


13

3.2. Osnovne prednosti i nedostaci tehnologije RO-RO sistema

1. U odnosu na druge vrste pomorskog transporta omogućuje integraciju drumskog i pomorskog, odnosno železničkog i pomorskog prevoza;

2. Omogućuje realizaciju transportnog lanca od vrata do vrata, prevoz robe od proizvođača do potrošača na velikim udaljenostima morskim putem;

3. Omogućuje transport tereta u svakom obliku i veličini: kontenera, paleta, kamiona, poluprikolica, vagona i sl;

4. Za razliku od kontenerskih, za RO-RO brodove nisu potrebne velike lučke investicije za izgradlju posebnih terminala;

5. Omogućuje veliku produktivnost i brzinu utovarno-istovarnih operacija kod horizontalnog načina pretovara. Tako je kod klasičnog linijskog broda brzina utovara 100 t/h, kod paletnog broda 180 t/h, kod kontenerskog broda sa dve specijalne dizalice 500-600 t/h, a kod RO-RO broda 400-800 t/h.

6. Brži utovar-istovar brodova u lukama, a time i kraće zadržavanje na početno-završnim operacijama i povećanje broja obrtaja

7. U odnosu na LASH-brodove, RO-RO brodovi su manje zavisni od uticaja vremenskih prilika;

8. Investicije u RO-RO brodove su za oko 22% veće od investicija u klasične linijske brodove, ali se RO-RO brodom ostvaruju mnogo veće uštede;


14

10. Kraće zadržavanje u luci omogućava brži obrt tako da RO-RO brod zamenjuje 2-3 potencijalna linijska broda, što utiče na smanjenje jediničnih troškova;

Troškovi utovara, slaganja i razmeštaja tereta znatno su manji;11. Veća produktivnost rada lučkih radnika;12. Smanjuje se opasnost od kvara, oštećenja i sl.;13. Smanjuje se rizik u transportu roba, kao i troškovi čuvanja i osiguranja

tereta;14. Za manipulisanje dovoljno je postojanje drumske saobraćajnice i prostora

za nakupljanje vozila i prikolica;15. Mogućnost prevoza raznih vrsta tereta obezbeđuje lako prilagođavanje

promenama u strukturi tovarnih jedinica pa je rizik uvođenja ovog sistema mali;

16. Utovarno-istovarne operacije mogu se obavljati neprekidno (dan-noć) bez zastoja;

17. RO-RO su prilagođeni promenama u rasporedu tereta pa se izmene rasporeda luka mogu vršiti bez problema.


15

Osnovni nedostatak RO-RO brodova je slabije iskorišćenje tovarnog prostora (u odnosu na kontenerski za 1/3 manje,pa su mu veći fiksni tročkovi po jedinici tereta) zbog: gubitka prostora i rastavljanja između prikolica; neiskorišćenosti prostora ispod prikolica sa višim točkovima; neiskorišćenosti prostora iznad prikolica i gornje palube; zauzetosti prostora rampama za pristup vozila palube. Ovaj nedostatak se kompezira većim brojem obrta (smanjenjem vremena zadržavanja u luci). Najrentabilniji su na rastojannjima do 1.500 Nm gde skraćenje vremena početno-završnih operacija utiče na ukupno vreme obrta. Na dužim relacijama transport se vrši RO-RO brodovima velikog kapaciteta 16.000-18.000 brt. Prednost RO-RO sistema posebno dolazi do izražaja u uslovima zakrčenosti luka, a specijalni terminali mogu još više dati prednost RO-RO brodovima u odnosu na kontenerske.


16

Slika br. 195- Algoritam osnovnih faza tehnologije transporta RO-RO tovarnih jedinica


17


18

Slika br. 196- Matrica tehnoloških zahteva i tehnoloških elemenata pri realizaciji tehnologije pretovara drumskih vozila RO-RO brodovima


19

4. TEHNOLOGIJA TRANSPORTA BARŽI U INTEGRALNOM POMORSKO-REČNOM TRANSPORTU

4.1. Osnovne karakteristike tehnologije transporta barži

U drugoj polovini ovog veka povećanje obima međunarodne razmene prouzrokovalo je povećanje transporta u prekomorskom saobraćaju (6 puta) i lučki kapaciteti su postali “uska grla” transportnog lanca pa se pristupilo izgradnji i razvoju brodova-nosača barži. Stručnjaci smatraju da će se broj brodova nosača-barži i drugih novih sistema (kontenerski i RO-RO brodovi) povećavati. Osnovni elementi za izvršenje pomorskog transporta su: posebno građen matični brod potreban broj potisnica brodske dizalice odgovarajućeg radnog kapaciteta Prve i glavne linije brodova-nosača barži razvile su se na dva kraja Atlanskog okeana koje se nalaze na ušćima velikih plovnih reka i koje u svom zaleđu imaju razvijenu mrežu plovnih puteva.


20

Spajanje prekomorskog transporta sa transportom unutrašnje plovidbe u jedinstven integralni transport međukontinentalnih razmera.

Postoje četiri kategorije tehnologije prevoza barži rečnog saobraćaja brodovima duge plovidbe

sistem BACAT

sistem FIDER

sistem SEABEE

sistem LASH


21

Zasniva se na korišćenju tri osnovna elementa:1. matičnog broda nosača barži2. barži (maona, teglenica) dužina 18,6 m; širina 3,5 m; visina 3,9 m;gaz 2,78 m3. dizalica (nosivosti oko 500 t) BOB varijanta broda-nosača za razliku od klasičnog ima dizallicu

postavljenu na sredini broda stabilniji za vreme utovara-istovara Može prevoziti: kontenere, palete, generalni, rasuti i tečni teret u tankovima. Prednost sistema: brži način manipulisanja jedinicama tereta kraće početno-završne operacije mogućnost utovara-istovara u lukama koje nisu opremljene specijalnom

opremom, skladištima, mehanizacijom i imaju male dubine akvatorije Mane sistema: velike investicije u matični brod i barže zavisnost utovara-istovara od vremenskih prilika zavisnost transporta od vodostaja, vremenskih prilika (led)

4.1.1. LASH-sistem


22

4.1.2. SEABEE-sistem

Pomorski brodovi nosači za prevoz barži sistema SEABEE Objedinjavaju tehničke i eksplatacione karakteristike i prednostispecijalnih brodova za transport kontenera, specijalnih brodova RO-RO sistema, brodova tipa “BREAK BULK” za prevoz raznovrsnog tereta, kao i malih brodova tankera

Osnovne komponente tehnologije: plovne jedinice pomorskog saobraćaja (brodovi-nosači/ dužina 875 a širina 106 stopa, brzina 20 čvorova na čas/ ) plovne jedinice rečnog saobraćaja (barže)


23

Sistem SEABEE zasniva se na različitim principima, zavisno od opreme broda i veličine barži:

1. brodovi nisu opremljeni portalnim dizalicama, već liftom kapaciteta 2.000 t2. sve tri palube poseduju sistem za vuču barži po šinama (kapacitet 2.500 t/h)3. jedinični kapacitet barži je 850 t a kapacitet broda max. 39 barži4. prevoz kontenera svih veličina, kapacitet broda 1.800 TEU Karakteristike ove tehnologije transporta: prevoz paleta, kontenera, generalnog tereta i rasutog tereta (5 puta veći god.

obim prevoza od brodova za prevoz generalnog tereta) utovar-istovar daleko od pristanišnih dokova na širem neoperativnom

području pomorskih luka (korišćenjem barži) Primena ovog sistema najveća na području golfskog regiona SAD, na

vodenim putevima između SAD, Srednje Amerike, Evrope i Velike Britanije


24

BACAT (Barges Aboard Catamaran) je naziv za pomorsko-rečni transportni sistem sličan LASH-sistemu, ali je prilagođen specifičnostima rečno-kanalskog sistema.

Karakteristike BACAT brodova: dužina 103,5 m, širina palube 20,7 m, gaz 5,4 m (manji su od LASH i

SEABEE brtodova) nosivost 2.600 t ili 10 BACAT-barži i 3LASH-barže nisu građeni za prekookeanski saobraćaj, već za kratke relacije poseduju lift-platforme za dizanje i spuštanje barži u tunel (vodu) Karakteristike BACAT-barži: dužina 16,82 m, širina 4,67 m, gaz 2,45 m nosivost 150 t Otpremu i dopremu barži obavljaju remorkeri (guraju-izvlače barže u i iz

tunela).

4.1.3. BACAT-sistem


25

4.1.4. FIDER-sistem

FIDER brodovi služe za obavljanje odvozno-dovoznih prevoza između matične luke i perifernih manjih luka.

Karakteristike brodova: prevoze terete, vozila i prikolice brzina 12-15 čvorova na čas mali gaz 3-6 m ravna paluba (moguć i horizontalni i vertikalni pretovar) mogu biti različitih konstrukcija, veličina, sa ili bez sopstvenog pogona ili pretovarnih uređaja prevoze različite vrste tereta (pojedinačni, masovni, naftini derivati) Na razvoj FIDER brodova uticli su sledeći faktori: intenzivan razvoj velikih brodova (giganata) koncentracija transporta na velike, centralne i glavne luke


26

Prednosti FIDER-sistema: rasterećenje centralne luke uključivanje manjih luka u integralni sistem transporta omogućava da ne dođe do zakrčenosti većih luka povećanje prometa u manjim lukama kraće zadržavanje brodova u lukama smanjenje troškova, brži obrt


27

4.2. Osnovne prednosti i nedostaci tehnologije transporta barži

Prednosti:1. uključivanje brodova nosača u pomorski promet i u unutrašnje plovne

puteve2. brže manipulisanje teretnim jedinicama3. kraće vreme provedeno u luci4. ušteda u lučkim troškovima privezivanja broda, potiskivanja i tegljenja5. manja opasnost od krađa, oštećenja i drugih rizika6. dug vek trajanja barži (25 god.)7. svestrana upotrebljivost broda s obzirom na kategoriju tereta i na plovne

puteve Nedostaci:1. ograničenje saobraćaja na vodne puteve2. zavisnost od vremenskih i hidroloških prilika3. velika investiciona ulaganja u tehničku bazu


28

Slika br. 197-Algoritam tehnologije transporta barži


29


30

Slika br. 198-Matrica tehnoloških zahteva i tehnoloških elemenata pri realizaciji tehnologije transporta barži

Documents

Predavanje Br. 13, II Deo Kombinovani transport