Prehistoric Khorat

18mm

18m

m18

mm

30.2

mm

26.2 mm 26.2 mm10mm 18mm

54-10-059_BIHUM_W.ai=GclassicGlossy=cs3

BIHUM_W.pdf 11/16/11 1:32:59 PM

54-10-059_BIPAD NA_W.indd=GclassicGlossy=CS354-10-059_BIPAD_W.indd 48-49 11/12/11 4:19:19 PM

54-10-059_BIPAD NA_W.indd=GclassicGlossy=CS354-10-059_BIPAD_W.indd 48-49 11/12/11 4:19:19 PM

54-10-059_NI BIPAD NA_W.indd=GclassicGlossy=CS354-10-059_BIPAD_W.indd 52-53 11/12/11 4:20:18 PM

ภาพในหลวงจากอาจารย

His Majesty King Bhumibol Adulyadej of Thailand

54-10-059_001-047_W.indd 1 11/12/11 3:45:27 PM

54-10-059_001-047_W.indd 2 11/12/11 3:45:32 PM

creo

PREHISTORICKHORAT

โลกดกดำบรรพโคราช

54-10-059_001-047_W.indd 3 11/12/11 3:45:38 PM

creo

Supervisors : ทปรกษาMr. Suwat Liptapanlop

Chairman of Nakhon Ratchasima Rajabhat University Council

Asst. Prof. Dr. Sauwanit Saunananda

President of Nakhon Ratchasima Rajabhat University

Asst. Prof. Dr. Pratueng Jintasakul

Director of Northeastern Research Institute of Petrified Wood and Mineral Resources in Honor of His Majesty the King

นายสวจน ลปตพลลภ

นายกสภามหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา

ผชวยศาสตราจารย ดร. เศาวนต เศาณานนท

อธการบดมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา

ผชวยศาสตราจารย ดร. ประเทอง จนตสกล

ผอำนวยการสถาบนวจยไมกลายเปนหนและทรพยากรธรณภาคตะวนออกเฉยงเหนอเฉลมพระเกยรต................................................

Compilers : ผเรยบเรยงเนอหาDr. Wickanet Songtham : ดร. วฆเนศ ทรงธรรม

Dr. Paul J. Grote : ดร.พอล เจ. โกต

Dr. Wipanu Rugmai : ดร. วภาน รกใหม

Dr. Anisong Chitnarin : ดร. อานสงส จตนารนทร

Dr. Rattanaphorn Hanta : ดร. รตนาภรณ หนตา

Mr. Jaroon Duangkrayom : อาจารยจรญ ดวงกระยอม

Ms. Krongkaew Jenjitpaiboon : นางสาวกรองแกว เจนจตไพบลย................................................

Photographer : ชางภาพDr. Pratchya Tepnarong : ดร. ปรชญา เทพณรงค

................................................

Artists : ชางศลปMr. Praphas Chansom : นายประภาส จนทรสม

Ms. Mayuree Yosklang : นางสาวมยร ยศกลาง................................................

Special Publication for Celebrations on the Auspicious Occasion of His Majesty the King’s 7th Cycle Birthday Anniversary 5th December 2011 and the World Conference on Paleontology and Stratigraphy 2011 (WCPS 2011)

Northeastern Research Institute of Petrified Wood and Mineral Resources, Nakhon Ratchasima Rajabhat University, 184 Moo 7 Ban Krok Duean Ha, Suranaree, Mueang, Nakhon Ratchasima 30000 Thailand

Phone +66 44 370739-41, Fax +66 44 370742 website: www.khoratfossil.org ISBN 978-974-316-463-7จดพมพพเศษสำหรบงานเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เนองในโอกาสพระราชพธมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา 7 รอบ 5 ธนวาคม 2554

และสำหรบการประชมวชาการโลกดานบรรพชวนวทยาและลำดบชนหน (WCPS 2011) จดพมพโดย: สถาบนวจยไมกลายเปนหนและทรพยากรธรณภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เฉลมพระเกยรต

มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา 184 หม 7 บานโกรกเดอนหา ตำบลสรนาร อำเภอเมองฯ จงหวดนครราชสมา 30000โทรศพท +66 44 370739-41 โทรสาร +66 44 370742 เวบไซต : www.khoratfossil.org ISBN 978-974-316-463-7

November 2011

PREHISTORIC KHORATโลกดกดำบรรพโคราช

54-10-059_001-047_W.indd 4 11/12/11 3:45:40 PM

FOREWORD..............................Mr. Suwat LiptapanlopChairman of Nakhon Ratchasima Rajabhat University Council

Welcome to Nakhon Ratchasima, Thailand, and to the World

Conference on Paleontology and Stratigraphy 2011 (WCPS2011)

which is being held to commemorate the auspicious occasion of

His Majesty King Bhumibol Adulyadej’s 84th Birthday (7th Cycle)

Anniversary on the 5th of December 2011.

Nakhon Ratchasima, or “Khorat” as it is locally known, is the second most populous

province in the nation, and the gateway to northeastern Thailand. Geographically, it is situated

on the sprawling Khorat plateau covering almost the entire north-east region of the country, the

area of which is well known for its richness in cultural heritage and decent people, and also its

abundance in natural resources and agricultural potentials. The Khorat plateau is blessed with

Forests, National Parks and Wildlife, Dams, and many historical sites. Its farmland produces

essential food and raw materials for country, such as rice, sugarcane, corn, cassava, rubber

and pulps. Underneath the plateau, important mineral and energy resources, such as rock salt,

potash, and natural gas, have also been discovered.

Geologically, the Khorat plateau is distinct area consisting mainly of non-marine

sedimentary rocks of Mesozoic and Cenozoic era, and underlying marine limestones and clastic

rocks of Permian age. This explains why there have been many discoveries of faunal and floral

fossils in this northeastern region: marine animal and plant from the limestones, fresh-water

organism and vertebrate including many species of dinosaurs and reptiles from the red beds,

mammals including fossils of eight elephant genera from sandpits, and semi-precious petrified

woods from gravel beds. Consequently, Nakhon Ratchasima may also be called the city of

paleontology.

As Chairman of the Nakhon Ratchasima Rajabhat University Council, whose Northeastern

Research Institute of Petrified Wood and Mineral Resources (NRIP) is the co-host of this

WCPS2011 event, we extend our warm welcome to all of you and wish you successful and

productive deliberation and information exchange at this conference.

(Mr. Suwat Liptapanlop)

Chairman of Nakhon Ratchasima Rajabhat University Council

54-10-059_001-047_new16_W.indd 5 11/16/11 2:36:40 PM

Asst. Prof. Dr. Sauwanit SaunanandaPresident of Nakhon Ratchasima Rajabhat University

The Nakhon Ratchasima Rajabhat University has been

developing for over 88 years since initiated as a teacher

training school in 1913. It developed from a teacher training

school to a teacher college and then to Nakhon Ratchasima

Rajabhat Institute and adopted as Nakhon Ratchasima Rajabhat University since 2004.

From the beginning we produced numbers of teachers to resolve the critical shortage

of teachers of the region. We have gradually upgraded from a school to a college and then to

an institute and finally a university. Our responsibilities have thus increased with time from

generation to generation. Teacher production is so far not our only task. Intensive research

is also our plan to generate products for overall social needs.

This is also the basic science as an important subject to contribute the scientific

knowledge to every level of social needs. We have attempted to revolute scientific research not

only at domestic level but also into the international arena. This is for learning, exchanging, and

sharing our experience and technical knowhow to enhance our research capability to

international level. We have so far conducted international research cooperation with countries

such as China, Japan, France, United States, Laos and New Zealand. We strongly hope we will

extendourcooperationallovertheglobewithoutscientificfrontier.

(Asst. Prof. Dr. Sauwanit Saunananda)

President of Nakhon Ratchasima Rajabhat University

54-10-059_001-047_W.indd 6 11/12/11 3:45:42 PM

Asst. Prof. Dr. Pratueng JintasakulDirector of Northeastern Research Institute of Petrified Wood and Mineral Resources

Due to Khorat is a land rich in fossils with diversified species across a long span of

geological time slices. They had been preserved in rocks dating back to as old as

Permian, the time that was occupied by a marine environment. Living things at that

time were the marine organisms living along the shallow sea on the continental shelf.

After that in the Mesozoic Era, Khorat was a mainland with a river basin system where land and aquatic organisms

living in. They were preserved in the rocks from layer to layer as records to reconstructing our Earth history. Dinosaurs

and their contemporaneous creatures had been unearthed from these rocks. After the extinction of dinosaur and some

other living things, Khorat entered a new world without dinosaurs. Mammals and flowering plants have substituted the

previous extinct creatures and rapidly evolved. Over nine genera of proboscideans and their associations had been found

in Khorat area. These fossils tell us about Khorat environments from period to period as a prehistoric Khorat.

This book is telling us about geology and fossil records in Khorat. It is the result from a large number of fossil

collections housed and displayed in our museum, the Northeastern Research Institute of Petrified Wood and Mineral

Resources. These fossils in the musem are invaluable if they are systematically described and identified that needed

expertise paleontologists who we are still in shortage. We have plan to produce many of them to work beside those

fossils together with domestic and international paleontological cooperation. We are now keeping in touch with Chinese,

Japanese, American, French, Loa, and New Zealander paleontologists to dealing with the left fossil materials both in the

collection house and in the field. However, we have our plan to establish international curriculum in paleontology

to produce our own paleontologists that will become true in the near future.

Geology and paleontology are beyond the frontier that we need all jigsaws as smoking guns from all over

the globe to reconstruct and rearrange our own Earth history as a basic scientific knowledge to learning and understanding

other disciplines. This book “Prehistoric Khorat” provides you only the most updated geological and paleontological

research from the Khorat area but further research is still crucially needed. This book is thus something like a form of

progressive report couple with an indoor exhibition and oral presentations in the conference room.

(Asst. Prof. Dr. Pratueng Jintasakul)

Director of Northeastern Research Institute of

Petrified Wood and Mineral Resources,

Nakhon Ratchasima Rajabhat University

54-10-059_001-047_new16_W.indd 7 11/16/11 2:38:12 PM

PREHISTORICKHORAT

โลกดกดำบรรพโคราช

54-10-059_001-047_W.indd 8 11/12/11 3:45:46 PM

การพฒนาหลกสตรการเรยนการสอนดานบรรพชวนวทยา 56

7. CONCLUSIONS:สรป 57

8. ACKNOWLEDGMENTS:กตตกรรมประกาศ 59

REFERENCES:เอกสารอางอง 60

INDEX:ดชน 64

1. INTRODUCTION:คำนำ 10

2. GEOGRAPHY:ลกษณะทางภมศาสตร 11

3. GEOLOGY:สภาพทางธรณวทยา 13

4. PRIORTOKHORAT:กวาจะมาเปนโคราช 15

5. PREHISTORICKHORAT:โลกดกดำบรรพโคราช 21

5.1PALEOZOIC:มหายคพาลโอโซอก 21

5.2MESOZOIC:มหายคมโซโซอก 27

5.3CENOZOIC:มหายคซโนโซอก 36

5.4PREHISTORICHUMANS:มนษยกอนประวตศาสตร 48

6. FOSSILMUSEUMDEVELOPMENT:การพฒนาพพธภณฑซากดกดำบรรพ 50

6.1PETRIFIEDWOODMUSEUM:พพธภณฑไมกลายเปนหน 50

6.2KHORATFOSSILMUSEUM:พพธภณฑซากดกดำบรรพโคราช 52

6.3 PALEONTOLOGICAL CURRICULUM DEVELOPMENT :

CONTENTS...................................สารบญ

54-10-059_001-047_W.indd 9 11/14/11 10:23:13 AM

10

PREH

ISTO

RIC

KH

ORAT

: โลกด

กดำบรรพโคราช

1 INTRODUCTION...................................คำนำ

LatePermian

Early Cretaceous

Pleistocene

“Khorat” is the general term of Nakhon

Ratchasima Province situated in the SW of

northeastern Thailand, about 256 kilometers

from Bangkok along Phahonyothin Road and Mittaphap

Road. It has a long history with various generations of human

civilization. However, the name “Khorat” is also used for

other applications such as “Khorat Plateau” for a landform

of the region, “Khorat Basin” for a sedimentary basin or river

basin, and “Khorat Group” for a series of rock formations of

Mesozoic clastic rocks. The entitle “Prehistoric Khorat” is used

herein to describe a long geological history of the province

where tremendous geological evidence has been discovered

including rocks, minerals, and fossils but is mainly focused

on the fossils.

Khorat is a great land with diversified geomorphologic

landforms as a part of the Khorat Plateau and Khorat Basin.

It contains both terrestrial and marine rocks and fossils as

old as approximately 275 million years old as well as a long

history of human civilizations tracing back over thousands of

years.

................................................................................................

“โคราช” เปนชอเรยกโดยทวไปของจงหวดนครราชสมา

มพนทตงอยทางดานตะวนตกเฉยงใตของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

หางจากกรงเทพมหานครตามถนนพหลโยธนและถนนมตรภาพ

รวมเปนระยะทางประมาณ 256 กโลเมตร เปนจงหวดทม

ประวตศาสตรยอนหลงไปหลายยคหลายสมย อยางไรกตาม

คำวา “โคราช” ไดถกนำไปใชอกหลากหลายความหมาย เชน

“ทราบสงโคราช” ซงแสดงถงลกษณะภมประเทศของภมภาค

“แองโคราช” หมายถงแองสะสมตะกอน และ “กลมหนโคราช”

หมายถงชดของชนหนตะกอนในมหายคมโซโซอก สวนชอเรอง

หนงสอ“โลกดกดำบรรพโคราช”ในทนจะมเนอหาเลาเรองยอนหลง

ไปยาวนานตามประวตทางธรณวทยาของจงหวดทมการคนพบ

หลกฐานจำนวนมากอนประกอบดวยหนแรและซากดกดำบรรพ

แตในหนงสอฉบบนจะเนนทเรองราวของซากดกดำบรรพเปนสำคญ

โคราชเปนดนแดนมหศจรรยมลกษณะธรณสณฐานท

หลากหลาย ถอเปนสวนหนงของทราบสงโคราชและแองโคราช

เปนดนแดนทพบหนและซากดกดำบรรพทมการสะสมตวทงบนบก

และในทะเลมอายมากถง275ลานปและยงมหลกฐานอารยธรรม

มนษยทมความเกาแกนบหลายพนป

World tectonic evolution from Late Permian to Pleistocene.ววฒนาการธรณแปรสณฐานของโลก

จากยคเพอรเมยนตอนปลายถงสมยไพลสโตซน

54-10-059_001-047_W.indd 10 11/14/11 10:51:58 AM

11

PREHIS

TORIC

KHORAT : โลกด

กดำบรรพโคราช2 GEOGRAPHY

..............................ลกษณะทางภมศาสตร

Khorat is one of the twenty provinces in the northeast of Thailand covering an area of about 20,805 km2 with a population

of over 2,565,000. It is the largest province of Thailand with a large population, second only to Bangkok, consisting of 32 districts. Even though the idea of separation of Khorat into smaller provinces has persisted for many tens of years, it seems to be difficult for the Khorat people. Since Khorat people have deep feelings of praise and appreciation to “Thao Suranaree” or “Grandmum Mo”, a brave lady, leader, who saved the city by harassing the invading Laotian troop, in 1826. Because Thao Suranaree is the great symbol of Khorat and Khorat people always want to be her grandchildren, that is why Khorat is still an undividable province. The elevation of the area ranges from 130 to approximately 1,326 meters above mean sea level with flat area in the north and mountainous area in the south with undulating terrain between them. The Mun River is the main river flowing from Khon Buri district to the north and diverted to the eastward direction in Chaloem Phra Kiat district and further flowing to drain into the Mekong River in Khong Chiam, Ubon Ratchathani. Tributaries of the Mun River in Khorat are Lam Takhong, Lam Phra Ploeng, Lam Chiang Krai, Lam Plai Mat, and Lam Sae. Khorat is in the tropical zone with a monsoonal climate. There are two distinctive seasons annually, wet and dry. The rainy season is between May and October with precipitation between 108 and 222 mm/month, while the dry season, winter and summer, is between November and April with an average precipitation between 18 and 64 mm/month. Average total annual precipitation is about 1,044 mm. The temperature is mild to hot average lagely ranging from 17 to 37°C. The vegetation varies from tropical dry to mix deciduous forests in general to tropical moist forests along the main rivers and mountainous areas. Forest area of the province is about 15.29% of the total province area, (2009 record), with 29 national conserved forests and two national parks, Khao Yai National Park and Thap Lan National Park.

.............................................................................................

โคราชเปนจงหวดหนงในจำนวน 20 จงหวดของภาค

ตะวนออกเฉยงเหนอ ครอบคลมพนทประมาณ20,805 ตาราง-

กโลเมตรมจำนวนประชากรมากกวา 2,565,000คนและถอเปน

จงหวดทมพนทใหญทสดของประเทศไทยและมจำนวนประชากร

มากเปนอนดบสองรองจากกรงเทพมหานคร มการแบงสวน

การปกครองออกเปน32อำเภอแมจะมการกลาวถงการแบงโคราช

เปนจงหวดทเลกยอยลงไปนานหลายสบปแลว แตกดเหมอนวา

จะเปนสงทเปนไปไดยากเนองจากชาวโคราชมความรสกผกพนกบ

“ทาวสรนาร”หรอ“ยาโม”ทไดรบการยกยองเชดชเกยรตจากชาวไทย

ใหเปนวรสตรทกลาหาญ เปนผนำในการปกปองเมองโคราชเอาไว

ไดจากการรกรานของกองทพลาวในป พ.ศ. 2369 จนทำให

ท าวส รนาร กลายมาเปนสญลกษณท ย ง ใหญของโคราช

ทชาวโคราชยงคงตองการเปนหลานยาโมตอไปและนนอาจเปน

เหตผลหนงทโคราชยงเปนจงหวดทมพนทใหญทสดทยงไมสามารถ

แบงแยกยอยออกไปไดในปจจบน

โคราชมพนทสงจากระดบทะเลปานกลางประมาณ130ถง

1,326 เมตร มทราบอยทางดานเหนอ สวนทางดานตะวนตก

ไปจนถงดานใต เปนพนทภเขาสงๆตำๆสลบกนไปพนทระหวาง

ดานเหนอและดานใตเปนพนทลกคลนลอนลาดมแมนำมลเปน

แมนำสายหลกไหลจากอำเภอครบรไปทางตอนเหนอแลวไหล

เปลยนทศทางการไหลไปทางตะวนออกตงแตอำเภอเฉลมพระเกยรต

ตอเนองไปบรรจบกบแมนำโขงทอำเภอโขงเจยมจงหวดอบลราชธาน

ซงแมนำมลในโคราชนนมแมนำสาขาทสำคญ ไดแก ลำตะคอง

ลำพระเพลงลำเชยงไกรลำปลายมาศและลำแชะเปนตน

โคราชตงอยในเขตรอนมภมอากาศแบบมรสม ในรอบปม

สองฤดกาลอยางชดเจนฤดฝนอยในชวงเดอนพฤษภาคมถงเดอน

ตลาคมมปรมาณนำฝนเฉลยระหวาง108ถง222มลลเมตร/เดอน

ขณะทฤดแลงซงประกอบดวยฤดหนาวและฤดรอนอยในชวง

ระหวางเดอนพฤศจกายนถงเดอนเมษายน ปรมาณนำฝนเฉลย

ระหวาง 18 ถง 64มลลเมตร/เดอนมปรมาณนำฝนรอบปเฉลย

1,044มลลเมตรภมอากาศทวไปมอณหภมอบอนถงรอนจดระหวาง

17-37องศาเซลเซยสปาไมมลกษณะแปรผนจากปาดบแลงเขตรอน

ปาเบญจพรรณจนถงปาดบชนเขตรอนตามชายฝงแมนำสายหลก

และพนทภเขา สถตปาไมในป พ.ศ. 2551 ระบวาโคราชมพนท

ปาประมาณรอยละ 15.29 ของพนทจงหวด (สถตกรมปาไม

2553)มปาสงวนแหงชาต29แหงและอทยานแหงชาต2แหงคอ

อทยานแหงชาตเขาใหญและอทยานแหงชาตทบลาน

54-10-059_001-047_W.indd 11 11/12/11 3:45:49 PM

12

PREH

ISTO

RIC

KH

ORAT

: โล

กดกด

ำบรร

พโค

ราช

Map of Khorat showing district locations.แผนทโคราชแสดงตำแหนงทตงอำเภอ

NAKHON RATCHASIMA PROVINCE

จงหวดนครราชสมา.......................................

54-10-059_001-047_W.indd 12 11/12/11 3:45:52 PM

13

PREHIS

TORIC



Khorat is situated on the SW margin

slope, or cuesta, of the Khorat basin

comprising rocks that are oldest in the

southwesternmost margin and younger towards the

northeast. The oldest rocks are limestone, shale, and slate

with an age as old as Permian. These Permian marine rocks

are exposed as mountain ranges at the outermost margin

of the basin and are unconformably overlain by the younger

Mesozoic clastic rocks. The Mesozoic rocks in the Khorat

consist of seven formations including Huai Hin Lat, Phu

Kradung, Phra Wihan, Sao Khua, Phu Phan, Khok Kruat, and

Maha Sarakham formations in ascending succession from

the oldest Triassic to the youngest, Cretaceous, respectively

(Boonnop, 2010). However, the ages of the rock formations

have been interpreted differently depending upon materials

used in age determinations. The Mesozoic rock formations

are covered by Neogene and Quaternary unconsolidated

sediments, especially gravel terrace deposits, with the

Yasothonsoilseriesontop(LöfflerandKubiniok,1991).

The geomorphologic landforms in the province and

nearby areas are the results of Late Cenozoic tectonism of

uplifting and gentle folding. Erosion and deposition have

shaped the area into various landforms such as mountain

ranges, intermontane valleys, table-land, cuesta, and

peneplains with some wind gaps and water gaps across

the mountain ranges, particularly water gaps where some

dam sites are situated. Along the southern and southwestern

margins there are some Triassic granite and granodiorite

intrusions into the Permian country rocks generating some

volume of massive marble, slate, and ore deposits. In the

south, Khon Buri, Late Cenozoic basalt overlies the Khok

Kruat Formation sandstone, covering an area approximately

1,400 km2. The basalt is characterized by grey to greyish black,

fine-grained with intergranular texture. These volcanic

rocks are composed of alkaline olivine basalt and hawaiite

with less abundant basanite, tholeiite, and other rock types

3 GEOLOGY........................สภาพทางธรณวทยา

Thao Suranaree statue at the heart of Khorat township.อนสาวรยทาวสรนารทใจกลางเมองโคราช

54-10-059_001-047_W.indd 13 11/12/11 3:45:54 PM

14

PREH

ISTO

RIC

KH

ORAT

: โล

กดกด

ำบรร

พโค

ราช

(Barr and Macdonald, 1978; Zhou and Mukasa, 1997; Faure,

2001). A volcanic eruption had been affected by the crustal

extension of the marginal Pacific tectonic domain of eastern

China during the Cenozoic. As a result, lavas of Neogene

and Quaternary ages erupted at scattered locations along the

southern margin of the Khorat Plateau. These volcanic rocks

of the Khorat Plateau resemble those of southern China in

several ways. They formed under conditions of extensional

tectonics in the Neogene and Quaternary from magma

sources in the asthenospheric and lithospheric mantle. The

magma differentiated by fractional crystallization without

assimilation of crustal rocks (Faure, 2001).

The rocks and sediments yield numerous fossils of

vertebrates, invertebrates, plants, and traces that provide us

clear enough pictures of the prehistoric background of the

area of Khorat.

................................................................................................

โคราชตงอยในพนทเขาแบบเควสตาหรอภมประเทศแบบ

เขาอโตทางดานตะวนตกเฉยงใตของแองโคราช ซงประกอบดวย

หนทมอายแกทสดและทมอายออนกวาเรยงลำดบไปทางดาน

ตะวนออกเฉยงเหนอ หนทมอายแกทสดเปนหนปน หนดนดาน

และหนชนวนยคเพอรเมยน หนเหลานเกดจากการสะสมตวใน

ทะเลและโผลใหเหนเปนแนวเทอกเขาบรเวณขอบนอกสดของแอง

และถกปดทบอยางไมตอเนองดวยหนตะกอนมหายคมโซโซอก

ซงในโคราชพบโผลใหเหนทงสน 7 หมวดหนดวยกน เรยงลำดบ

จากดานลางสดมอายอยในยคไทรแอสซกและออนไปทางดานบน

สดทมอายอยในยคครเทเชยสไดแกหมวดหนหวยหนลาดภกระดง

พระวหาร เสาขวภพาน โคกกรวดและมหาสารคาม (Boonnop,

2010) อยางไรกตาม อายของหมวดหนเหลานยงมการวเคราะห

และตความหมายทแตกตางกน หมวดหนมหายคมโซโซอก

เหลาน ถกปดทบดวยตะกอนทยงไมแขงตวมอายยคนโอจนและ

ยคควอเทอรนารโดยเฉพาะอยางยงตะกอนกรวดตะพกแมนำและ

ชดดนยโสธรทปดทบอยดานบน(LöfflerandKubiniok,1991)

ลกษณะทางภมสณฐานของโคราชและพนทใกลเคยงนน

เปนผลเนองมาจากการแปรสณฐานในมหายคซโนโซอกตอน

ปลายทกอใหเกดการยกตวและการโคงโกงงอของชนหนเลกนอย

ขบวนการกดเซาะและการสะสมตวของตะกอนทำใหพนทม

ภมลกษณตางๆกน เชน ภเขา รองหบระหวางภเขา ภมประเทศ

รปโตะเควสตาและทราบลมและยงมลกษณะของชองเขาลมกด

และชองเขานำกด โดยเฉพาะอยางยงชองเขานำกดนนมกเปน

บรเวณทมการสรางเขอนขวางกนชองเขาเพอพฒนาเปนอางเกบนำ

สำหรบประโยชนใชสอยตามขอบแองดานใตและตะวนตกเฉยงใต

มหนแกรนตยคไทรแอสซกตดผานหนขางเคยงยคเพอรเมยน

ทำใหหนขางเคยงเกดการแปรสภาพกลายเปนหนออนหนชนวน

และแหลงแรตางๆทางตอนใตบรเวณอำเภอครบรมหนอคนพชนด

หนบะซอลตมหายคซโนโซอกตอนปลายวางตวอยบนหนทรายของ

หมวดหนโคกกรวดครอบคลมพนทประมาณ1,400ตารางกโลเมตร

หนอคนพเหลานมสเทาสเทาดำเนอละเอยดมรพรนมสวนประกอบ

ทางเคมเปนอลคาไลนประกอบดวยแรผลกแพลจโอเคลส โอลวน

ไคลโนไพรอกซนและแรทบแสง จดอยในพวกฮาวายไอต ทงนม

ลกษณะเปนหนบะซาไนต โธลไอต และเนอหนแบบอนๆ นอย

(Barr and Macdonald, 1978; Zhou and Mukasa, 1997; Faure,

2001)การประทของหนภเขาไฟเปนผลเนองมาจากการแผขยายตว

ของเปลอกโลกทสวนขอบของอาณาเขตการแปรสณฐานแปซฟก

ทางดานตะวนออกของประเทศจนในชวงมหายคซโนโซอกจากผล

ดงกลาว ลาวายคนโอจนและยคควอเทอรนารไดประทขนมา

กระจดกระจายไปทวทางขอบดานใตของทราบสงโคราชหนอคนพ

บนทราบสงโคราชเหลานมลกษณะเหมอนกบทพบทางตอนใตของ

ประเทศจนในหลายลกษณะ เกดขนจากการยดขยายตวของ

เปลอกโลกจากการแปรสณฐานในยคนโอจนและยคควอเทอรนาร

ทมตนกำเนดของหนหนดมาจากชนเนอโลกสวนฐานธรณภาค

และธรณภาคชนนอกหนหนดนไดเกดการแยกตวดวยการตกผลก

แยกสวนโดยไมมการผสมปนกบหนในชนเปลอกโลก(Faure,2001)

ชนหนและตะกอนดงกลาวไดเกบรกษาซากดกดำบรรพ

หลากหลายประเภท ไดแก สตวมกระดกสนหลง สตวไมม

กระดกสนหลงพชและรองรอยตางๆซงถอเปนหลกฐานทชดเจนท

จะวเคราะหใหเหนภาพโลกดกดำบรรพของโคราชไดอยางเพยงพอ

54-10-059_001-047_W.indd 14 11/12/11 3:45:54 PM

15

PREHIS

TORIC



Thailand has been formed as a single

mainland since the Late Triassic by

amalgamation of two microcontinents, or

terranes, namely Shan-Thai and Indochina. The Shan-Thai

4 PRIOR TO KHORAT......................................กวาจะมาเปนโคราช

(or Sibumasu) terrane covers the areas of Thailand in the

north, west, south, and Gulf of Thailand with complicated

continental crust extending from Yunnan in China, to Shan

State in Myanmar, and down to the west of Malaysia. The

Indochina terrane covers the areas of northeastern Thailand

extending widely to Vietnam, Laos, Cambodia, eastern

Malaysia, and Sumatra which had been rifted and separated

from eastern Gondwana in the Devonian and became a

composite terrane “Cathaysialand” with south China in the

Geological map of Northeastern Thailand แผนทธรณวทยาภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

(Geological Survey Division, 1987)

54-10-059_001-047_W.indd 15 11/12/11 3:45:56 PM

16

PREH

ISTO

RIC

KH

ORAT

: โล

กดกด

ำบรร

พโค

ราช

Geological map of Khorat and geological cross section along Mittaphap Road through Khorat town,

Ban Khok Kruat, Rock cutting site, Khao Yai Tiang, Pak Chong, and Muak Lek.

แผนทธรณวทยาของโคราช และภาพตดขวางทางธรณวทยาตามถนนมตรภาพผานเมองโคราช บานโคกกรวด แหลงหนตด

เขายายเทยง ปากชอง และมวกเหลก(Boonnop,2010)

54-10-059_001-047_W.indd 16 11/12/11 3:46:09 PM

17

PREHIS

TORIC



Maha

Sarakham Fm.

Khok Kruat Fm.

Phu Phan Fm.

Sao Khua Fm.

Phra Wihan Fm.

Phu Kradung Fm.

NakhonRatchasima

Profile if rock formations from Permian to Mesozoic rocks alongMittaphap Road from Muak Lek to Nakhon Ratchasima

Plio-PleistoceneDeposits

Ban Khok Kruat

Sikhio

Khao Chan Ngam

Pak Chong

Khao Yai Tiang(Lam Takhong)

Muak Lek

Permian Rocks

Huai Hin Lat Fm.

Triassi

c granite

and granodiorite

Profile if rock formations from Permian to Mesozoic rocks alongMittaphap Road from Muak Lek to Nakhon Ratchasima

54-10-059_001-047_W.indd 17 11/12/11 3:46:21 PM

creo

18

PREH

ISTO

RIC

KH

ORAT

: โล

กดกด

ำบรร

พโค

ราช

Permian (Metcalfe, 2009). The two terranes had been

separated by a Tethyans seaway prior to amalgamation by

the Late Triassic. A suture zone developed after amalgamation

has been conventionally accepted as a narrow zone of ophiolite

in the middle of the country extending from Jinghong in Yunnan,

China, down to Nan, Uttaradit, Chaiyaphum, Nakhon Ratchasima,

Sa Kaeo, and across the Gulf of Thailand to Malaysia (Bunopas,

1982; Hada et al., 1999). However, this suture zone has

recently been reconsidered as a closed back-arc basin and

theSukhothaizoneisredefinedasthecorepartofthePermian

island-arc system, - including the Linchang, Sukhothai and

Chanthaburi terranes, developed on the western margin of the

Indochina terrane. Additionally, a new main suture is declared

tobetothewestdefinedbyrocksdepositedintheDevonian-

Triassic Palaeo-Tethys Ocean extending from Changning-

Menglian, Chiang Mai/Inthanon, and Bentong Raub suture

zones. This suture zone contains ophiolitic mélanges,

volcanics, shallow marine carbonates, and deep-sea

sedimentary rocks with substantial pelagic cherts largely

completely developed by Late Triassic (Sone and Metcalfe,

2008; Metcalfe, 2009). However these two different

suture-zone models need further confirmation by more field

investigations and research. The suture is remarkably differ-

entiated geologically from the two nearby microcontinents by

a long narrow massif of mafic to ultramafic rocks. The

amalgamation had generated tectonic forces including

tensional stress, compressional stress, and shearing stress

giving rise to metamorphism and deformations like folds,

orogenies, faults, joints, and cracks.

Thailand has become a part of the Eurasian

supercontinent, which has been affected by Himalayan

orogeny since the Early Cenozoic forming a part of extrusion

tectonics in a southeasterly direction along left-lateral Red

River fault. This extrusion is the result of forces generated by

the collision between the Indian subcontinent and Eurasian

supercontinent (Tapponnier et al., 1982) shaping Thailand’s

geological features as seen nowadays as well as the Khorat

Plateau in northeastern Thailand.

The Khorat Plateau, as a part of the Indochina terrane,

has been formed by continuous uplifting for a long period

of time probably throughout the Late Cenozoic generating

some chains of mountain ranges such as Phu Phan, Dong

Phaya Yen, Sankambeng, and Phanom Dong Rak. The uplift

has formed the Khorat plateau with two basins inside, Sakon

Nakhon basin in the north and Khorat basin in the south,

demarcated by the Phu Phan ranges.

The Khorat basin is a large sedimentary basin consisting

of a series of Mesozoic terrestrial clastic rock formations with

the oldest outcrops exposed at the outermost margin

of the basin and successively younger outcrops toward the

center of the basin. The basin contains unconsolidated

Cenozoic sediments of different types and provenances.

Rocks and sediments of the basin preserve various types

of fossils from the oldest to the youngest rocks across the

stratigraphic successions as old as Permian to Recent. These

fossil records across the geological time slices provide

good information telling us about the geological history of

the region.

Khorat, or Nakhon Ratchasima, is a province in the

Khorat basin consisting of rock formations aged from Permian

to Recent with fossil records of both plants and animals and

other organisms. The fossils play an important role telling us

about the evolution of life from primitive vertebrates and

plants to modern mammals and flowering plants. Some of

them had evolved and become extinction in such periods of

time, like dinosaurs, primitive elephants, hippopotamuses,

rhinoceroses, hyenas, giraffes, horses, apes, etc. They also

provide valuable information about paleobiogeographic

changes across a long geological history of the province.

Understanding the natural history of our own land of both

space and time is quite important as our motto “learning

from the past, understanding the present, and imagining

the future”.

................................................................................................

ประเทศไทยเปนผนแผนดนหนง ท เกดขนมาจากการ

ประกอบกนของผนแผนดนยอยสองอนทวปมาต งแตยค

ไทรแอสซกตอนปลาย ไดแก แผนอนทวปฉานไทยและแผน

อนทวปอนโดจน อนทวปฉานไทยครอบคลมพนทประเทศไทย

ต งแตภาคเหนอ ภาคตะวนตก ภาคใต อาวไทย และ

จากมณฑลยนนานในประเทศจน ผานรฐฉานในพมา และ

54-10-059_001-047_W.indd 18 11/12/11 3:46:21 PM

19

PREHIS

TORIC



ต อ เ น อ ง ล ง ไ ป จ น ถ ง ป ร ะ เ ท ศม า เ ล เ ซ ย ด า น ต ะ ว น ต ก

( เรยกอกช อหน งว า ซบมาซ ) ส วนอนทวปอนโดจนนน

ครอบคลมพนทของภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย

ทงหมด แผกวางออกไปถงประเทศเวยดนาม ลาว กมพชา

มาเลเซยดานตะวนออก และเกาะสมาตราซงแตกหลดออกมา

จากมหาทวปกอนดวานาในชวงยคดโวเนยนไปเปนสวนหนง

ของแผนทวปจนใตในชวงยคเพอรเมยนและรวมกนเปน“แผนทวป

คาเธเชยแลนด”(Metcalfe,2009)อนทวปทงสองนอยหางจากกน

โดยมธรณแอนตวเททสคนกลางกอนทจะชนกนเปนแผนทวป

เดยวกนอยางสมบรณในชวงยคไทรแอสซกตอนปลายเกดเปนแนว

ตะเขบทสงเกตไดจากการปรากฏของแนวหนอคนชนดโอฟโอไลต

บรเวณตอนกลางของประเทศทแผเปนแนวยาวจากเมองเชยงรง

ของมณฑลยนนานลงมาทางใตผานจงหวดนานอตรดตถ ชยภม

นครราชสมาสระแกวและผานทะเลอาวไทยไปยงประเทศมาเลเซย

(Bunopas, 1982; Hada et al.,1999)อยางไรกตามจากรายงาน

การวจยเรวๆนไดพจารณาใหแนวตะเขบดงกลาวนเปนเพยงแองปด

หลงหมเกาะรปโคง และโซนสโขทยไดถกพจารณาใหมใหเปน

แกนกลางของระบบหมเกาะรปโคงยคเพอรเมยนทประกอบไปดวย

ดนแดนในแถบเมองหลนชางของมณฑลยนนาน สโขทย และ

จนทบรบรเวณขอบดานตะวนตกของอนทวปอนโดจนนอกจากน

ไดมการเสนอแนวตะเขบใหมถดไปทางดานตะวนตกซงเปนหนท

เกดจากการสะสมตวในธรณแอนตวเททสยคดโวเนยน-ไทรแอสซก

แผเปนแนวยาวจากรอยตะเขบชางหนง-เมงเหลยนในมณฑล

ยนนาน เชยงใหม/อนทนนท และเบนตง-รวบในประเทศมาเลเซย

แนวตะเขบเหลานประกอบดวยหนทมองคประกอบเปนโอฟโอไลต

หนภเขาไฟหนปนในทะเลตนและหนตะกอนนำลกรวมถงหนเชรต

ทสะสมตวจนถงยคไทรแอสซกตอนปลาย (SoneandMetcalfe,

2008;Metcalfe,2009)อยางไรกตามแบบจำลองรอยตะเขบทได

รบการเสนอขนมาทงสองแนวดงกลาวนน สมควรไดรบการ

ตรวจสอบเพมเตมทงในภาคสนามและการศกษาวจยเพมเตม

มากกวาน ทงนแนวรอยตะเขบถอวาเปนลกษณะทางธรณวทยา

ทมความโดดเดนแตกตางไปจากบรเวณแผนอนทวปรอบขาง

อยางชดเจน โดยมลกษณะเปนแนวยาวแคบๆของมวลหนอคน

สเขม การหลอมรวมกนของแผนอนทวปทงสองกอใหเกดแรง

ทางการแปรสณฐานหลากหลายลกษณะ เชน แรงตงเครยดจาก

การดงแรงตงเครยดจากการบบอดและแรงตงเครยดจากการเฉอน

ซงทำใหเกดการแปรสภาพและการเปลยนแปลงลกษณะทาง

ธรณวทยา เชน การคดโคงโกงงอของชนหน การกอเทอกเขา

รอยเลอนแนวแตกและรอยราวเปนตน

ประเทศไทยไดเขามาเปนสวนหนงของมหาทวปยเรเซย

ซงไดรบผลกระทบจากการกอเทอกเขาหมาลยมาตงแตมหายค

ซโนโซอกตอนตน เกดเปนสวนหนงของการแปรสณฐานผลกดน

แผนเปลอกโลกไปในทศทางตะวนออกเฉยงใตไปตามแนวรอยเลอน

ทางซายแมนำแดงการผลกดนนเปนผลมาจากแรงทเกดจากการชน

กนระหวางอนทวปอนเดยกบมหาทวปยเรเซย(Tapponnieret al.,

1982) ทำใหเกดลกษณะทางธรณวทยาของประเทศไทยดงท

เหนในปจจบนและรวมถงทราบสงโคราชในภาคตะวนออก

เฉยงเหนอของประเทศไทยดวย

ทราบสงโคราชซงเปนสวนหนงของอนทวปอนโดจนเกดขน

มาจากการยกตวอยางตอเนองเปนระยะเวลายาวนานอาจตลอด

ทงชวงมหายคซโนโซอกตอนปลาย กอใหเกดแนวเทอกเขา

หลายเทอกอยางเชนเทอกเขาภพานดงพญาเยนสนกำแพงและ

พนมดงรก การยกตวกอใหเกดทราบสงโคราชทประกอบดวยแอง

สองแองคอแองสกลนครทางดานเหนอและแองโคราชทางดานใต

โดยมเทอกเขาภพานคนกลาง

แองโคราชเปนแองสะสมตะกอนขนาดใหญ รองรบดวย

ชดของหมวดหนตะกอนสะสมตวบนบกมหายคมโซโซอกซงม

หนโผลทแกทสดโผลใหเหนอยทขอบนอกสดของแอง และเรยง

ลำดบไปเปนหมวดหนทมอายออนกวาไปทางสวนกลางของแอง

สวนตอนบนสดมการตกสะสมตะกอนทยงไมแขงตวดวยชนด

และการกำเนดทแตกตางกนมอายอยในชวงมหายคซโนโซอก

หนและตะกอนของแองพบซากดกดำบรรพทหลากหลายชนด

จากอายในยคเพอรเมยนจนถงยคปจจบน ซากดกดำบรรพเหลาน

พบปรากฏไปตามชวงเวลาทางธรณกาลซงเปนหลกฐานทสำคญ

ทจะบอกเลาเรองราวประวตทางธรณวทยาของภมภาค

โคราชหรอนครราชสมา เปนจงหวดหนงอยในแองโคราช

ประกอบดวยหมวดหนทมอายเกาแกตงแตยคเพอรเมยนและ

อายนอยลงตามลำดบจนถงสมยปจจบน และมซากดกดำบรรพ

ทหลากหลายทงพชและสตวและสงมชวตอนๆ ซากดกดำบรรพ

เหลานมความสำคญยงทจะบอกเลาเรองราวววฒนาการของ

สงมชวต จากบรรพบรษของสตวเลอยคลาน เฟรน และสน

ไปเปนสตวเลยงลกดวยนมสมยใหมและพชดอกสงมชวตเหลาน

บางกววฒนาการและสญพนธไปณยคสมยหนงๆเชนไดโนเสาร

ชางดกดำบรรพฮปโปโปเตมสแรดไฮยนายราฟมาและเอปเปนตน

ซากดกดำบรรพเหลานเปนขอมลทมคายงทจะบอกเลาเรองราว

เกยวกบการเปลยนแปลงลกษณะทางภมศาสตรของสงมชวต

ดกดำบรรพตลอดระยะเวลาทางธรณวทยาของจงหวด การเขาใจ

ประวตธรรมชาตของโคราชตามยคสมยตางๆ มความสำคญยง

ดงปรชญาของสถาบนวจยไมกลายเปนหนฯ ทวา “เรยนรอดต

เขาใจปจจบนและจนตนาการอนาคต”

54-10-059_001-047_W.indd 19 11/12/11 3:46:22 PM

20

PREH

ISTO

RIC

KH

ORAT

: โล

กดกด

ำบรร

พโค

ราช

Fossiliferous limestone from Pak Chong district, evidence of Permian sea.หนปนซากดกดำบรรพจากอำเภอปากชอง หลกฐานของทะเลยคเพอรเมยน

cm.

cm.

54-10-059_001-047_W.indd 20 11/12/11 3:46:23 PM

21

PREHIS

TORIC


กดำบรรพโคราช5

5.1

PREHISTORICKHORAT.............................โลกดกดำบรรพโคราช

PALEOZOIC........................มหายคพาลโอโซอก

Paleozoic rocks of Khorat are beneath

the Mesozoic clastic rock formations

and crop out along the Khorat basin’s margin in the areas of

Pak Chong and Wang Nam Khiao districts and further extend

to the areas in Saraburi and Lop Buri provinces. Their

exposures are limited as small areas in the SW of Khorat, with

few fossils having been studied. Information for describing

the prehistoric Khorat during this period of time is thus based

on information from the nearby areas, especially in Saraburi

and Lop Buri provinces.

Khorat during late Early Permian was under seawater

represented by the Nong Pong Formation. Shale is

intercalated by limestone, but shale is thicker than limestone

in some places and vice versa. Limestone in some portions

has thin beds with argillaceous limestone intercalations. Chert

and lime nodules in shale have been found to contain fossils

ammonites, Agathiceras sp., and fusulines, Thailandina

buravasi, Pseudodoliolina sp., Neofusulina sp., Verbeekina sp.,

Cancellina sp., Neofusulinella sp., and Pseudofusulina cf.

japonica, indicating probable late Early to early Middle

Permian, Yakhtashian-Kubergandian (Assavapatchara et al.,

2006).

The overlying formation, Pang Asok Formation, mainly

consists of brownish to greenish grey shale, slaty shale,

and greyish green slate with greenish grey sandstone. It is

siliciclastic-dominated unit. Some rocks were metamorphosed

into hornfels frequently intercalated by limestone. Fossils are

incomplete bivalves and poorly preserved plant leaves with

uncertain age but Early Permian has been inferred (Hinthong,

1981), the same as the age of the Nong Pong Formation.

The next overlying formation, the Khao Khad

Formation, consists mainly of limestone white to grey in

colors characterized by beds thin to massive generally

intercalated by chert layers. Some places are intercalated

by dolomite, sandy shale, siltstone, and sandstone and

some parts were metamorphosed into marble, calc-silicate,

and hornfels. The main fossils found in these rocks are

abundant Artinskian-Kungurian fusulines, brachiopods,

gastropods, and minor ammonites together with corals,

bryozoa, crinoids, and algae. The fossils confirm Early to

Middle Permian to early Middle Permian as the age of this

rock formation. The Khao Khad Formation was most likely

deposited during a major transgressive and regressive cycle

of seawater during the Lower to Middle Permian time in the

marine shelf condition under sub-environments of intertidal

to subtidal zones near shore, subtidal zone of lagoon,

shallow platform, barrier bar or shoal and foreslope of barrier

bar (Assavapatchara et al., 2006; Thambunya et al., 2007;

Ueno and Charoentitirat, 2011).

The rocks and fossils were deposited in a shallow sea

on this continental shelf. During this period of time, Khorat

was under a warm tropical climate, and shallow seas on the

continental shelf had gradually regressed to be shallower

with time.

................................................................................................

ชนหนมหายคพาลโอโซอกในโคราชนนสวนใหญวางตวอยใต

หมวดหนตะกอนมหายคมโซโซอกและโผลใหเหนในบรเวณขอบแอง

โคราชในพนบรเวณอำเภอปากชองและอำเภอวงนำเขยวและแผ

ขยายกวางออกไปในพนทจงหวดสระบรและลพบร ทพบในโคราช

จงจำกดอยเฉพาะทางดานตะวนตกเฉยงใตและมซากดกดำบรรพ

เพยงเลกนอยทไดรบการศกษา ขอมลทนำมาบรรยายโลก

ดกดำบรรพของโคราชในชวงเวลานสวนใหญไดมาจากขอมลใน

พนทใกลเคยงโดยเฉพาะอยางยงในเขตจงหวดสระบรและลพบร

พนทโคราชในชวงปลายของยคเพอรเมยนตอนตนนนจมอย

ใตทะเลมการตกสะสมตะกอนเกดเปนหมวดหนหนองโปงมลกษณะ

เปนหนดนดานทมหนปนแทรกสลบ โดยบางแหงชนหนดนดานจะ

หนากวาชนหนปนหรอกลบกนนอกจากนชนหนปนบางสวนพบเปน

ชนบางๆ แทรกสลบดวยชนหนปนเนอดนทมมวลกอนกลมดวย

ในมวลกอนกลมของหนเชรตและหนปนในหนดนดานนพบซาก

ดกดำบรรพของแอมโมไนตชนดAgathiceras sp.และฟวซลนดชนด

54-10-059_001-047_W.indd 21 11/12/11 3:46:23 PM

22

PREH

ISTO

RIC

KH

ORAT

: โล

กดกด

ำบรร

พโค

ราช

Age deteminations from diferent fossils of the Mesozoic rock formations in NE Thailandอายของซากดกดำบรรพทแตกตางกนของหมวดหนมหายคมโซโซอก ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย

Age Age

Maha SarakhamFormation

Khok KruatFormation

Phu PhanFormation

Phra WihanFormation

Phu KradungFormation

Nam PhongFormation

Late Norianto Rhaetian

LowerNam PhongFormation

Sao KhuaFormation

Aptian

Kho

rat G

roup

Early

Early

Late

Late

Late

Late

Early

Mid

dle

Late

Late

Tria

ssic

Tria

ssic

Jura

ssic

Cre

tace

ous

Jura

ssic

Cre

tace

ous

Kho

rat G

roup

Khok Kruat

Phu Phan

Sao Khua

Phra Wihan

Phu Kradung

UndifferentiatedEarly Cretaceous

Berriasian toEarly Barremian

(Phu Kradungmay in part belatest Jurassic)

Upper Nam PhongFormation

Maha SarakhamFormation

Albian toCenomanian

Lithostratigraphy(Racey and Goodall, 2009)

Lithostratigraphy(Sattayarak and

Srigulawong, 2008)

----?----?----?----?----

54-10-059_001-047_W.indd 22 11/12/11 3:46:24 PM

23

PREHIS

TORIC



semionotid fish in sandstone slab from Ban Tha Rue, Wang Nam Khiao district.ซากดกดำบรรพปลาในแผนหนทรายจากบานทาเรอ อำเภอวงนำเขยว

Thailandina buravasi, Pseudodoliolina sp., Neofusulina sp.,

Verbeekina sp., Cancellina sp., Neofusulinella sp. และ

Pseudofusulina cf. japonicaซงบงชวาอาจมอายอยในชวงปลาย

ของยคเพอรเมยนตอนตนถงชวงตนของยคเพอรเมยนตอนกลาง

หรอสมยยาคตาเชยน-กเบอรแกนเดยน(Assavapatcharaet al.,

2006)

หมวดหนถดขนไปทางดานบน เปนหมวดหนปางอโศก

สวนใหญประกอบดวยหนดนดานสเทาแกมนำตาลถงแกมเขยว

หนดนดานกงหนชนวนและหนชนวนสเขยวแกมเทารวมถงหนทราย

สเทา เปนหมวดหนทถกแทนทดวยซลกาเปนหลกหนบางสวนถก

แปรสภาพเปนหนฮอรนเฟลสและมกมหนปนแทรกสลบพบหอย

กาบคและซากพชทมสภาพไมสมบรณจนระบอายทแนนอนไมได

แตไดรบการอนมานใหมอายเปนยคเพอรเมยนตอนตน(Hinthong,

1981)ซงมอายเดยวกบหมวดหนหนองโปง

หมวดหนถดขนไปเปนหมวดหนเขาขาดพบเปนหนปนสขาว

ถงสเทาเปนสวนใหญมลกษณะเปนชนบางถงเปนชนหนาโดยทวไป

มชนหนเชรตแทรกสลบบางแหงมหนโดโลไมตแทรกอยดวยรวมทง

หนดนดานเนอทรายหนทรายแปงและหนทรายและบางสวนกถก

แปรสภาพไปเปนหนออนหนแคลซซลเกตและฮอรนเฟลส ซาก

ดกดำบรรพสวนใหญเปนพวกฟวซลนดทมอายอยในชวงสมย

อารตงสเกยน-กงเกอเรยนโดยมแบรคโอพอดหอยกาบเดยวและ

แอมโมไนตเปนสวนนอยนอกจากนยงพบพวกปะการง ไบรโอซว

พลบพลงทะเล และสาหรายดวย จากหลกฐานซากดกดำบรรพ

ดงกลาวยนยนอายของหมวดหนนไดวาเปนยคเพอรเมยนตอนตน

และตอนกลางถงยคเพอรเมยนตอนกลาง หมวดหนเขาขาดน

มการตกสะสมตวในสภาพแวดลอมแบบทะเลในชวงทมการ

สลบกนของนำทะเลหนนสลบกบนำทะเลถดถอยในชวงยค

เพอรเมยนตอนตนและตอนกลาง โดยเกดในบรเวณไหลทวปทม

สภาพแวดลอมระหวางนำขนกบนำลงและทลกลงไปใกลชายฝง

ใตระดบนำลงตำสดในเขตลากนนำตนสนดอนหรอหาดตนและท

ลาดดานหนาสนดอน(Assavapatcharaet al., 2006; Thambunya

et al., 2007; Ueno and Charoentitirat, 2011)

หนและซากดกดำบรรพตางๆ เกดการตกสะสมตวบรเวณ

ทะเลตนบนไหลทวป ในชวงนโคราชจะอยภายใตภมอากาศแบบ

เขตรอน ในบรเวณทะเลตนบนไหลทวป นำทะเลกำลงคอยๆ

ถดถอยอยางตอเนองและตนเขนไปตามกาลเวลา

cm.

54-10-059_001-047_W.indd 23 11/12/11 3:46:30 PM

creo

24

PREH

ISTO

RIC

KH

ORAT

: โล

กดกด

ำบรร

พโค

ราช

54-10-059_001-047_W.indd 24 11/12/11 3:46:33 PM

25

PREHIS

TORIC



Crocodyliform skull, Khoratosuchus jintasakuli, from Ban Saphan Hin.

กะโหลกจระเข โคราโตซคสจนตสกลไล จากบานสะพานหน

cm.

54-10-059_001-047_W.indd 25 11/12/11 3:46:42 PM

creo

54-10-059_001-047_W.indd 26 11/12/11 3:46:45 PM

27

PREHIS

TORIC


กดำบรรพโคราช5.2 MESOZIC

........................มหายคมโซโซอก

Ages of the Mesozoic rocks in the

northeast came from two different age

determination approaches. On the basis of macrofossils and

vertebrates, they vary from Triassic to Cretaceous from the

Huai Hin Lat Formation in the bottommost layers to the Maha

Sarakham Formation in the topmost. Huai Hin Lat and Nam

Phong formations are Late Triassic. Phu Kradung is Middle

to Late Jurassic while Phra Wihan is Middle Jurassic to Early

Cretaceous. Sao Khua, Phu Phan, and Khok Kruat

formations are Early Cretaceous and Maha Sarakham

Formation is Late Cretaceous (Sattayarak and Srigulawong,

2008).

But on the basis of palynology, Huai Hin Lat Formation

is Late Triassic. Nam Phong Formation is separated into

lower and upper parts by an unconformity. The Lower Nam

Phong Formation is Late Triassic (Rhaetian), whereas the

Upper Nam Phong Formation is not older than Lower Jurassic

(Pliensbachian). Phu Kradung Formation is considered to be

Cretaceous as evidenced by the presence of the fossil

sporomorph Dicheiropollis etruscus, a taxon that is restricted

to this age interval. The overlying formations, Phra Wihan,

Sao Khua, Phu Phan, Khok Kruat, and Maha Sarakham, are

mostly Cretaceous (Racey and Goodall, 2009).

These different ages of the rock formations are still

seriously debated among geologists. One point of view

relates to the observation that each rock formation has

lithology somewhat homogeneous in characteristics all over

the region. The rock formations had actually been deposited

by a river system that must generate sediments in different

ways from place to place along the rivers as well as across

seasonal changes. It seems to be impossible that a river

produced the same type of sediments in every parts of a

river. Short geological time spans across the whole rock

formations thus seems to be more reliable than long time

spans. However, descriptions in the prehistoric events of

these rock formations are herein taken from formation to

formation in terms of ascendant lithostratigraphic

Dentary of an iguanodontian dinosaur, Ratchasimasaurus suranareae,

from Ban Pong Malaeng Wanกรามลางไรฟนของไดโนเสารอกวโนดอนต

ราชสมาซอรสสรนารเอ จากบานโปงแมลงวน

cm.

54-10-059_001-047_W.indd 27 11/12/11 3:46:51 PM

creo

28

PREH

ISTO

RIC

KH

ORAT

: โล

กดกด

ำบรร

พโค

ราช

arrangement without seriously considering the real ages of

the rock formations.

Huai Hin Lat and Nam Phong formations, in the Khorat

Plateau are clearly exposed only in the NW of the region in

Loei, Khon Kaen, and Chaiyaphum and probably extended

down beneath Khorat observable outside the Khorat area

in Saraburi and Lop Buri. The Late Triassic Huai Hin Lat

Formation is composed of basal conglomerate, sandstone,

mudstone, and gypsum in some layers. The pebbles in the

basal conglomerate are sometimes composed of limestone

with fusulinids regarded as being reworked from the

Permian limestone. Khorat at this time was under slightly

humid to semi-arid conditions and the Shan-Thai and

Indochina microcontinents were amalgamating to be a

single mainland in this period of time. A large sauropod

dinosaur, Isanosaurus attavipachi, found in the Nam Phong

Formation in Chaiyaphum (Buffetaut et al., 2000), probably

also wandered around in the Khorat areas.

In the Phu Kradung Formation, extending from Pak

ChongtoWangNamKhiao,wellpreservedsilicifiedwood

is widely distributed in sandstone, but systematic studies are

still so far unavailable. However, fossil conifers from other

areas of the same rock formation, mainly from Phu Phan

range, have been reported. Forests in the Khorat Plateau were

dominated by conifer trees growing alongside streams under

a rather arid climate, although this became wetter during the

deposition of the upper formations of the Khorat Group. The

silicified woods outside Khorat have been reported as

Agathoxylon saravanensis and Brachyoxylon spp.,

previously known as Araucarioxylon saravanensis and

Protopodocarpoxylon spp. respectively, the conifers (Philippe

et al., 2004). Durung late Mesozoic period, the tropical conifer

vegetation in northeastern Thailand was dominated by the

family Araucariaceae (Wang et al., 2006). A fossil semionotid

fish found in sandstone of the Phu Kradung Formation in

Ban Tha Rue, Wang Nam Khiao, near a small stream flowing

down to the Lam Phra Phloeng reservoir, is being studied

(Deesri et al., 2011). It is an extinct fish living in a freshwater

environment during the Mesozoic. The environment at this

time in Khorat was thus mainly covered by conifer forests with

stream or river systems where the fishes swam around.

partial turtle plate, Kizylkumemys khoratensis, from Ban Saphan Hin.เศษกระดองเตาจมกหม กซลกเมมสโคราชเอนซส จากบานสะพานหน

cm.

54-10-059_001-047_W.indd 28 11/12/11 3:47:05 PM

Even though there have been no discoveries of

dinosaurs in Khorat from the Sao Khua Formation, it seems

that dinosaurs should be presented. At least three three-toed

footprints of theropod dinosaurs, Siamopodus khaoyaiensis,

have been found on some broken Early Creataceous

sandstone slabs at Wang Heiw waterfall, Khao Yai National

Park, Na Di, Prachin Buri, not very far from the Khorat border,

revealing that more or less there were dinosaurs roaming

in the Khorat area (Lockley et al., 2006). Several taxa of

dinosaurs were previously reported from the Sao Khua

Formation in Khon Kaen and Kalasin as well as other areas

namely Phuwiangosaurus sirindhornae, Siamosaurus

suteethorni, Siamotyrannus isanensis, Compsognathus sp.,

and Kinnareemimus khonkaenensis (Buffetaut and Ingavat,

1984, 1986; Buffetaut et al., 1996, 2009; Martin et al., 1994).

During deposition of the Khok Kruat Formation, Khorat

was still a land of dinosaurs. Recently, fossil dinosaurs

have been recovered from dense calcareous conglomeratic

sandstone of the Khok Kruat Formation. The Thailand-Japan

Dinosaur Excavation Project had unearthed a fossil site in

Ban Saphan Hin, Mueang Nakhon Ratchasima, between

2007 and 2010. The excavations yielded over ten thousand

pieces of bones, teeth, coprolites, shell plates, fins and

scales of dinosaurs, pterosaurs, turtles, crocodiles, fishes,

and plant remains but they are mainly fragmentary. Some of

them are well enough preserved, such as teeth of iguanodont

and allosaur, dorsal vertebrae and distal part of a femur of

iguanodont, partial dentary of hadrosaur, a tooth of pterosaur

(a flying reptile), crocodile teeth, teeth of hybodont shark, and

tail fins and scales of Lepidotes fishes. All specimens are now

housed at the Northeastern Research Institute of Petrified

Wood and Mineral Resources. This assemblage of fossils

has enabled researchers to depict the scenery of Cretaceous

Khorat’s landscape that was occupied by diversified species

of dinosaurs and other land and flying reptiles together with

aquatic creatures in the river like the hybodont sharks and

54-10-059_001-047_W.indd 29 11/12/11 3:47:07 PM

30

PREH

ISTO

RIC

KH

ORAT

: โลกด


Lepidotes fishes. However, the systematic descriptions and

identifications are still awaiting study and further excavations

will be carried out in the early coming year.

In 2011, two new species of iguanodontian dinosaurs

have been reported from Ban Pong Malaengwan and Ban

Saphan Hin, Mueang Nakhon Ratchasima district. The first

species was described from a complete left dentary with no

teeth designated as Ratchasimasaurus suranareae (Shibata

et al., 2011). Another piece of fossil is described from a

nearly complete left maxilla bearing several teeth designated

as Siamodon nimngami (Buffetaut and Suteethorn, 2011).

These two species are from two different fossil sites, about

500 meters from each other, but belonging to the same

rock formation, Khok Kruat Formation. The Ratchasimasaurus

suranareae and Siamodon nimngami are considered as

advanced iguanodontians. They diversified in Early

Cretaceous, not only in the East but also in Southeast Asia.

They may first appeares in Asia before they dispersed to

North America. However, future discoveries in North America

may easily lead to revise this scenario (Shibata et al., 2011;

Buffetaut and Suteethorn, 2011).

Nevertheless, some species of reptiles and aquatic

creatures have been described from the Ban Saphan Hin

fossil site such as a land crocodile Khoratosuchus jintasakuli,

turtle Kizylkumemys khoratensis and Shachemys sp., and hy-

bodont shark Thaiodus ruchae (Lauprasert et al., 2009; Tong

et al., 2005; Cappetta et al., 1990). Ban Saphan Hin is thus

reconstructed as a freshwater environment, probably a river

with sandy pebble streambed inhabited by diversified aquatic

species. A crocodile, Khoratosuchus jintasakuli, was eating

a large Lepidotes fish in the river but it could also emerge

from the river to run on land very quickly with its four long

legs. A pig-nosed turtle, carettochelyid turtle Kizylkumemys

khoratensis, was gliding in the river with its flippers resembling

those of marine turtles and it is known as a fly river turtle. A

couple of adocid turtles, Shachemys sp., characterized by a

combination of aquatic and terrestrial features, kept together

at the bank of the river with dense horsetails.

The deposition of the Maha Sarakham Formation during

the Cretaceous was under an arid climate with accumulation

of evaporitic salts. The rock formation consists of mudstone,

siltstone, rock salt, gypsum, and anhydrite deposited in a

hyper-saline, landlocked lake within an arid continental

desert. There are no reports of macrofossil records from this

rock formation but palynological evidence, including

Verrucosisporites spp., Taurocusisporites cf. reduncus, and

Caliallasporites spp., with some angiosperm pollen,

suggested that the age of the rock formation is Albian-

Cenomanian (latest Early to earliest Late Cretaceous) (Racey

and Goodall, 2009). In addition, the age of this rock formation

was previously dated by using multiple isotopic approaches

(87Sr/86Sr, K/Ar, and K/Ca) as Cenomanian in age too

(Hansen et al., 2002).

................................................................................................

อายของหนมหายคมโซโซอกในภาคตะวนออกเฉยงเหนอนน

ไดมาจากวธการทแตกตางกนสองวธ หลกฐานจากซากดกดำบรรพ

ขนาดใหญและสตวมกระดกสนหลงพบวา หนมอายแปรผนจาก

ยคไทรแอสซกถงยคครเทเชยส เรมจากหมวดหนหวยหนลาดทอย

ดานลางสดตอเนองไปจนถงหมวดหนมหาสารคามทางดานบนสด

โดยหมวดหนหวยหนลาดและหมวดหนนำพองมอายอยในยค

ไทรแอสซกตอนปลาย หมวดหนภกระดงมอายอยในยคจแรสซก

ตอนกลางถงตอนปลาย ขณะทหมวดหนพระวหารมอายยคจแรสซก

ตอนกลางถงยคครเทเชยสตอนตน ขณะทหมวดหนเสาขว หมวดหน

ภพาน และหมวดหนโคกกรวดนนมอายอยในยคครเทเชยสตอนตน

สวนหมวดหนมหาสารคามทอยดานบนสดมอายอยในยคครเทเชยส

ตอนปลาย (Sattayarak and Srigulawong, 2008)

แตหากพจารณาจากหลกฐานทางเรณวทยา จะพบวาหมวด

หนหวยหนลาดนนมอายอยในชวงยคไทรแอสซกตอนปลาย ขณะท

หมวดหนนำพองนนถกแบงแยกออกเปนสวนลางกบสวนบนดวย

รอยชนไมตอเนอง หมวดหนนำพองตอนลางมอายอยในยค

ไทรแอสซกตอนปลาย ขณะทหมวดหนนำพองดานบนนนมอาย

มากทสดไมเกนยคจแรสซกตอนตน (สมยเพลนสบาเชยน) หมวดหน

ภกระดงถกพจารณาใหมอายอยในยคครเทเชยสโดยพจารณาจาก

หลกฐานเรณสณฐานของ Dicheiropollis etruscus ซงเปนเรณ

สณฐานทมชวงอายจำกดอยในชวงเฉพาะยคครเทเชยสเทานน

สวนหมวดหนทเหลอทงหมดทางดานบน ไดแก หมวดหนพระวหาร

เสาขว ภพาน โคกกรวด และมหาสารคามนนใหมอายอยในชวง

ยคครเทเชยสทงหมด (Racey and Goodall, 2009)

อายทแตกตางกนของหมวดหนตางๆ เหลาน เปนทโตเถยงกน

อยางมากในหมนกธรณวทยาทงชาวไทยและชาวตางประเทศ มขอ

นาสงเกตประการหนงวา หมวดหนแตละหมวดหนนนมลกษณะ

54-10-059_001-047_new16_W.indd 30 11/16/11 2:41:37 PM

31

PREHIS

TORIC



Teeth of hybodont sharks, Thaiodus ruchae, from Ban Saphan Hin.ฟนของฉลามนำจด ไทยโอดสรจาอจากบานสะพานหน

cm.

54-10-059_001-047_W.indd 31 11/12/11 3:47:16 PM

32

PREH

ISTO

RIC

KH

ORAT

: โล

กดกด

ำบรร

พโค

ราช

หนทคอนขางสมำเสมอไปทวทงภมภาคซงตามความเปนจรงแลว

หมวดหนแตละหมวดหนนน เกดจากการสะสมตวของตะกอน

โดยระบบทางนำทตองใหตะกอนทมลกษณะทแตกตางกนไป

ตามจดตางๆ ของทางนำแตละสายนนและยงรวมถงผลจากการ

เปลยนแปลงตามฤดกาลดวยซงไมนาเปนไปไดวาแมนำสายหนงๆ

จะใหตะกอนทมลกษณะเหมอนกนไปในทกสวนของสายนำหนงๆ

ดงนนชวงหางของระยะเวลาสนๆตลอดชวงของการลำดบหมวดหน

ทงหมดดเหมอนวาจะมความนาเชอถอมากกวาการใหชวงอายท

ยาวนานกวาอยางไรกตามการบรรยายโลกดกดำบรรพโคราชของ

หมวดหนตางๆในหนงสอเลมนจะบรรยายจากหมวดหนหนงไปอก

หมวดหนหนงตามลำดบจากดานลางไปสดานบนโดยจะพยายาม

หลกเลยงการกลาวอางอายของหมวดหนทไดรบการวนจฉยท

แตกตางกน

หมวดหนหวยหนลาดและหมวดหนนำพองบนทราบสง

โคราชนน พบโผลใหเหนไดเฉพาะทางดานตะวนตกเฉยงเหนอ

ของภมภาคในจงหวดเลยขอนแกนชยภมและอาจตอเนองลงไป

ดานใตของจงหวดนครราชสมาแลวไปโผลนอกพนทโคราชในพนท

จงหวดสระบรและลพบร หมวดหนหวยหนลาดนนประกอบดวย

หนกรวดมนฐานหนทรายหนโคลนและแรยปซมในบางชนกรวด

เลกในหนกรวดมนฐานนนบางครงกพบวาเปนกรวดหนปนทมซาก

ดกดำบรรพฟวซลนดอยดวย ซงกลาวไดวาเกดขนจากการหลด

ออกมาจากหนปนและหนเชรตยคเพอรเมยน โคราชในชวงนม

ภมอากาศคอนขางชนถงกงแหงแลง และอนทวปฉานไทยและ

อนทวปอนโดจนไดเคลอนทเขามาชนรวมกนเปนผนแผนดนเดยวกน

แลว ไดโนเสารซอโรพอดสายพนธ Isanosaurus attavipachi ซง

พบในหมวดหนนำพองทจงหวดชยภมนน(Buffetautet al., 2000)

อาจเขามาหากนและแพรพนธในพนทโคราชดวยกได

ในหมวดหนภกระดงซงแผกระจายตวอยในเขตอำเภอ

ปากชองและอำเภอวงนำเขยวนนพบไมกลายเปนหนกระจดกระจาย

กวางขวางในเนอหนทรายแตจนถงปจจบนยงไมมการศกษากนอยาง

เปนระบบอยางไรกตามมการพบซากดกดำบรรพไมสนจากพนทอนๆ

ทอยในหมวดหนเดยวกนนโดยสวนใหญพบในแถบเทอกเขาภพาน

ปาไมบนทราบสงโคราชโดดเดนไปดวยตนสนตามรมฝงแมนำ

ภายใตภมอากาศทคอนขางแหงแลงแมจะมหลกฐานวามภมอากาศ

ทชมชนหลงจากการสะสมตวของหมวดหนน ไมกลายเปนหน

ทมรายงานนอกพนทโคราชไดแกตนสนชนด Agathoxylon

saravanensisและBrachyoxylonspp.ซงรจกกนมากอนภายใต

ชอวาAraucarioxylon saravanensis และProtopodocarpoxylon

spp.ตามลำดบ(Philippeet al.,2004)โดยภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

ในชวงปลายของมหายคมโซโซอกนจะโดดเดนไปดวยสนในวงศ

สนฉตร(Araucariaceae)(Wanget al.,2006)ในหมวดหนภกระดงน

มการคนพบซากดกดำบรรพปลาเกลดหนาในหนทรายทบานทาเรอ

ตำบลวงหมอำเภอวงนำเขยวบรเวณใกลชายฝงลำหวยแหงหนงซง

ไหลลงไปทอางเกบนำลำพระเพลง ปจจบนอยระหวางดำเนน

การศกษา(Deesriet al.,2011)เปนปลาทสญพนธไปแลวอาศย

อยในนำจดในชวงมหายคมโซโซอก เปนบรรพบรษของปลาการ

ในปจจบน มลกษณะแตกตางไปจากซากดกดำบรรพปลา

Lepidotes buddhabutrensis และ Isanicthys palustrisทพบท

ภนำจนอำเภอกฉนารายณจงหวดกาฬสนธจงเขาใจวาจะเปนสกล

และชนดใหม สำหรบสภาพแวดลอมทวไปของโคราชในชวงน

สวนใหญถกปกคลมไปดวยตนสนทมสายนำไหลผานซงเปนทอย

อาศยของปลาชนดน

แมวาจะไมเคยมรายงานการคนพบไดโนเสารจากหมวด

หนพระวหารในโคราชกตามแตกดเหมอนวาจะมไดโนเสารอาศยอย

อยางนอยกพบรอยตนไดโนเสารชนดสามนวจำนวนสามรอยซงเปน

ของไดโนเสารเทอโรพอดชนด Siamopodus khaoyaiensis

จากแผนหนทรายทแตกหกของยคครเทเชยสตอนตนทนำตกวงเหว

อทยานแหงชาตเขาใหญ อำเภอนาด จงหวดปราจนบร ซงไมหาง

จากเขตแดนโคราชมากนก (Lockleyet al., 2006) จงชชดวานา

จะมไดโนเสารหากนในเขตโคราชในชวงยคครเทเชยสตอนตนดวย

ทงนมรายงานการคนพบไดโนเสารหลายสายพนธจากหมวดหน

เสาขว ในจงหวดขอนแกนและกาฬสนธรวมทงอกหลายจงหวดใน

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอไดแกPhuwiangosaurus sirindhornae,

Siamosaurus suteethorni, Siamotyrannus isanensis,

Compsognathus sp. และKinnareemimus khonkaenensis

(Buffetaut and Ingavat, 1984, 1986; Buffetaut et al., 1996,

2009; Martin et al., 1994).

ระหวางทมการตกสะสมตะกอนเปนหมวดหนโคกกรวดนน

โคราชยงคงเปนดนแดนแหงไดโนเสารเมอไมนานมานมการคนพบ

ไดโนเสารจากหนกรวดมนมปนเปนเนอประสานของหมวดหนโคก

กรวด ตามโครงการความรวมมอการขดคนไดโนเสารไทย-ญปน

ซงทำการขดคนทแหลงบานสะพานหนตำบลสรนาร อำเภอเมอง

จงหวดนครราชสมาในระหวางปพ.ศ.2550ถง2553ผลการขดคน

ไดชนตวอยางของกระดกฟนมลสตวแผนกระดองครบและเกลด

ของไดโนเสารสตวเลอยคลานบนไดเตาจระเขปลาและซากพช

แตมกไดเปนชนทแตกหกแตกมบางสวนทมสภาพสมบรณเพยงพอ

เชน ฟนของอกวโนดอนตและอลโลซอร กระดกสนหลงและ

สวนปลายของกระดกตนขาหลงของอกวโนดอนตฟนบางสวนของ

แฮดโรซอร ฟนของสตวเลอยคลานบนฟนจระเข ฟนของฉลาม

ไฮโบดอนต ครบหางและเกลดของปลาเลปโดเทส ชนตวอยาง

ทงหมดดงกลาวถกเกบรกษาไวทคลงตวอยางซากดกดำบรรพ

ของสถาบนวจยไมกลายเปนหนและทรพยากรธรณภาคตะวนออก

54-10-059_001-047_W.indd 32 11/12/11 3:47:17 PM

33

PREHIS

TORIC



เฉยงเหนอ เฉลมพระเกยรต มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา ซาก

ดกดำบรรพเหลานทำใหนกวจยสามารถสรางภาพภมทศนของโคราช

ทมไดโนเสารหลากหลายสายพนธ สตวบกอนๆ สตวเลอยคลาน

บนได รวมถงสตวนำในแมนำอยางปลาฉลามไฮโบดอนตและปลา

เลปโดเทส เปนตน อยางไรกตาม การบรรยายและวนจฉยชนดของ

ซากดกดำบรรพนนยงรอการศกษา และจะมการขดคนเพมเตมตอไป

ในป พ.ศ. 2554 ไดมรายงานการคนพบไดโนเสารอกวโนดอนต

สองสายพนธจากบานโปงแมลงวนและบานสะพานหน อำเภอเมอง

จงหวดนครราชสมา สายพนธแรกไดจากบานโปงแมลงวนเปนชน

ตวอยางกระดกขากรรไกรลางดานซายโดยทซฟนหลดออกไป

หมดแลวซงพบวาเปนสกลและชนดใหม โดยไดรบการตงชอวา

Ratchasimasaurus suranareae (Shibata et al., 2011)

สวนอกชนตวอยางไดมาจากบานสะพานหน เปนกระดกขา

กรรไกรบนดานซายพรอมฟนอกหลายซและไดรบการตงชอวา

Siamodon nimngami (Buffetaut and Suteethorn, 2011)

ชนตวอยางทงสองนไดมาจากแหลงขดคนทตางกนหางกนประมาณ

500 เมตร แตไดมาจากหมวดหนโคกกรวดเหมอนกน อกวโนดอนต

ทงสองชนดนถอวาเปนกลมของอกวโนดอนตทมววฒนาการกาวหนา

มความหลากหลายสายพนธในชวงยคครเทเชยสตอนตนไมเพยง

เฉพาะทางตะวนออกของเอเชยเทานน แตรวมถงในแถบเอเชย

ตะวนออกเฉยงใตดวย โดยอาจไดววฒนาการขนมาในแถบทวป

เอเชยกอนกอนทจะกระจายสายพนธไปยงอเมรกาเหนอ อยางไรกตาม

หากในอนาคตมการคนพบชนตวอยางเพมเตมในอเมรกาเหนอ

อาจทำใหมการทบทวนเกยวกบการกระจายพนธดงกลาวใหมความ

ชดเจนกวาน (Shibata et al., 2011; Buffetaut and Suteethorn, 2011)

นอกจากไดโนเสารแลว ยงไดมการศกษาซากดกดำบรรพ

สตวเลอยคลานและสตวนำบางชนดจากบานสะพานหน เชน จระเขบก

Khoratosuchus jintasakuli เตาจมกหม Kizylkumemys

khoratensis เตา Shachemys sp. และปลาฉลามไฮโบดอนต

Thaiodus ruchae (Lauprasert et al., 2009; Tong et al., 2005;

Cappetta et al., 1990) ทำใหพอสนนษฐานไดวาพนทบานสะพานหน

ในอดตเมอ 100 ลานปกอนนน เคยเปนแหลงนำจด อาจเปนแมนำ

ทมทองนำเปนกรวดปนทราย และเปนทอยอาศยของสตวนำ

หลากหลายชนด อาจเหนภาพของจระเข Khoratosuchus jintasakuli

กำลงกนปลาเลปโดเทสในแมนำ แตกอาจขนมาวงบนบกอยาง

คลองแคลวรวดเรวดวยขาทยาวทงส สวนเตาจมกหมกำลงถลาใน

แมนำดวยครบกวางคลายกบของเตาทะเล ขณะทเตา Shachemys

sp. คหนงซงมลกษณะผสมผสานระหวาเตาบกกบเตานำ กำลงเคยง

คกนทรมฝงแมนำทมกอตนเฟรนหางมาขนอยหนาแนน

ถดจากหมวดหนโคกกรวดขนไปนน เปนหมวดหนมหาสารคาม

เกดจากการตกสะสมตะกอนในชวงยคครเทเชยสในสภาพแวดลอม

เปนทะเลสาบปดทนำมสารละลายเขมขนในทะเลทรายทแหงแลงท

มการสะสมตวของหนเกลอระเหย โดยหมวดหนมหาสารคามน

ประกอบดวยหนโคลน หนทรายแปง เกลอหน ยปซม และแอนไฮไดรต

ยงไมเคยมรายงานการคนพบซากดกดำบรรพขนาดใหญจากหมวด

หนนมากอน แตจากหลกฐานทางเรณวทยา ไดแก Verrucosisporites

spp., Taurocusisporites cf. reduncus และ Caliallasporites spp.

และละอองเรณของพชดอกบางชนดทำใหกลาวไดวาอายของหมวด

หนนอยระหวางสมยแอลเบยน-ซโนมาเนยน (ชวงปลายของยค

ครเทเชยสตอนตนถงชวงตนของยคครเทเชยสตอนปลาย) (Racey

and Goodall, 2009) นอกจากนอายของหมวดหนนยงไดรบการ

วเคราะหดวยวธไอโซโทปมากอน (87Sr/86Sr, K/Ar, and K/Ca)

ไดอายเปนสมยซโนมาเนยนดวยเชนกน (Hansen et al., 2002)

54-10-059_001-047_new17_W.indd 33 11/17/11 8:19:12 AM

34

PREH

ISTO

RIC

KH

ORAT

: โล

กดกด

ำบรร

พโค

ราช

Early Cretaceous landscape of Ban Saphan Hin showing ecosystem around a water sourceภมทศนยคครเทเชยสตอนตนบรเวณบานสะพานหนทแสดงระบบนเวศบรเวณแหลงนำแหงหนง

54-10-059_001-047_W.indd 34 11/12/11 3:47:26 PM

creo

35

PREHIS

TORIC



54-10-059_001-047_W.indd 35 11/12/11 3:47:30 PM

36

PREH

ISTO

RIC

KH

ORAT

: โลกด


5.3 CENOZOIC........................มหายคซโนโซอก

Khorat in the Cenozoic Era has

dramatically changed from the

previous Mesozoic. Dinosaurs were completely extinct by

the end of Mesozoic, while mammals and flowering plants

have rapidly evolved with great diversified species throughout

the Cenozoic Era. However, there is no evidence of Paleogene

rocks in Khorat, only Neogene and Quaternary fossils have

been described. Himalayan orogeny had commenced at some

time during the Paleogene by collision between the Indian

subcontinent and Eurasian supercontinent remarkably

changing various features of geomorphologic landforms of

the Southeast Asian region (Tapponnier et al., 1982).

Cenozoic fossils found in Khorat were from

unconsolidated sediments particularly from fluvial deposits

along the Mun River and its tributariesfrom Ban Khok Sung,

Mueang Nakhon Ratchasima, to Chaloem Phra Kiat and

probably also in Chum Phuang and Phimai districts.

Abundant faunal fossils have been found in many

sandpits along the Mun River including at least eight

genera of proboscideans such as Gomphotherium sp.,

Protanancus sp., Prodeinotherium sp., Tetralophodon sp.,

Stegolophodon sp., Sinomastodon sp., Stegodon sp., and

Elephas sp. Other mammals comprise bovines (Bubalus

bubalis), rhinoceroses (Brachipotherium sp., Chilotherium sp.,

Gaindatherium sp., Aceratherium sp.), hippopotamuses,

hipparion horses, orangutan (Khoratpithecus piriyai),

anthracotheres (Merycopotamus thachangensis),

antelopes, giraffes (?Sivatherium sp.), pigs (Hippopotamodon

sivalensis, Tetraconodon sp., Conohyus sp., Hyotherium sp.),

saber-toothed cats, spotted hyenas (Crocuta crocuta),

chital deer (Axis axis), and lesser mouse deer as well as Indian

gharial (Gavialis gangeticus), soft-shelled turtles, turtles,

and mollusk shells.

Unfortunately, the fossils were recovered from many

sandpits lacking precise stratigraphic arrangements because

the discoveries of the fossils were mainly byproducts of sand

production by hydraulicking. Almost fossils were probably

from different stratigraphic levels becoming mixed together

โคราชในชวงมหายคซโนโซอกเกดการเปลยนแปลงครงใหญ

ทแตกตางไปจากมหายคมโซโซอกหลงจากไดโนเสารไดสญพนธ

ไปจนหมดสนเมอสนมหายคมโซโซอกในขณะทสตวเลยงลกดวยนม

และพชดอกไดววฒนาการขนมาอยางรวดเรว รวมทงมความ

หลากหลายในสายพนธตลอดมหายคซโนโซอกอยางไรกตามไมม

การพบหลกฐานของหนยคพาลโอจนในโคราชเลยมเพยงหลกฐาน

และรายงานการศกษาของซากดกดำบรรพในยคนโอจนและยค

ควอเทอรนารเทานน การเปลยนแปลงเรมตงแตการกอเทอกเขา

หมาลยในชวงยคพาลโอจนจากการชนกนระหวางอนทวปอนเดย

กบมหาทวปยเรเชย ทำใหเกดการเปลยนแปลงอยางชดเจนใน

หลายลกษณะของธรณสณฐานในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

(Tapponnier et al., 1982)

ซากดกดำบรรพมหายคซโนโซอกทพบในโคราชไดมาจาก

ตะกอนทยงไมแขงตวโดยเฉพาะอยางยงจากตะกอนทางนำตามรม

แมนำมลและสาขา เชนจากบานโคกสงอำเภอเมองนครราชสมา

ไปจนถงอำเภอเฉลมพระเกยรต และอาจตอเนองไปจนถงอำเภอ

พมายและอำเภอชมพวง มการคนพบซากดกดำบรรพของสตว

มากมายจากบอทรายรมแมนำมลหลายบอไดแกซากดกดำบรรพ

ของสตวงวงอยางเชนกอมโฟธเรยมโปรตานนคสโปรไดโนธเรยม

เตตระโลโฟดอนสเตโกโลโฟดอนไซโนมาสโตดอนสเตโกดอนและ

เอลฟาส ซากดกดำบรรพสตวเลยงลกดวยนมอนๆ ไดแก ควาย

(Bubalus bubalis)แรด(Brachipotherium sp., Chilotherium sp.,

Gaindatherium sp., Aceratherium sp.) ฮปโปโปเตมส

มาฮปปาเรยนอรงอตง(Khoratpithecus piriyai)แอนทราโคแธร

(Merycopotamus thachangensis) กวางแอนตโลป ยราฟ

(?Sivatherium sp.) หม (Hippopotamodon sivalensis,

Tetraconodon sp., Conohyus sp., Hyotheriumsp.)เสอเขยวดาบ

ไฮยนา (Crocuta crocuta) กวางดาว (Axis axis) และกระจง

นอกจากนนยงมสตวเลอยคลานไดแกตะโขง(Gavialis gangeticus)

ตะพาบและเตารวมถงเปลอกหอยชนดตางๆดวยเปนตน

เปนทนาเสยดายทซากดกดำบรรพตางๆทไดมาจากบอทราย

หลายแหงนน ไมทราบตำแหนงทางการลำดบชนหนทแนนอน

เนองจากการคบพบซากดกดำบรรพเกอบทงหมดไดมาจากกระบวนการ

ดดทรายโดยใชนำฉดเปนหลกทำใหซากดกดำบรรพหลดจากชนท

แทจรงแลวมาผสมรวมกนกอนจะถกเกบไปศกษาโดยไมทราบ

ตำแหนงของการลำดบชนหนทแทจรง อยางไรกตาม ในแงของ

ววฒนาการตามรปลกษณสณฐานของซากดกดำบรรพ อยางเชน

สตวงวงนนถอไดวากอมโฟธเรยมเปนสกลทมความเกาแกโบราณ

ทสดโดยพบครงแรกในสมยไมโอซนตอนตนและเอลฟาสถอไดวาม

ววฒนาการทกาวหนาทนสมยทสดซงพบครงแรกในสมยไพลโอซน

จนถงปจจบนสตวงวงทงหลายทกลาวมารวมทงสตวเลยงลกดวย

นมอนๆไดสญพนธไปจากประเทศไทยอยางมปรศนาและสตวงวง

54-10-059_001-047_new16_W.indd 36 11/16/11 3:07:45 PM

An incomplete mandibular corpus of ape, Khoratpithecus piriyai, from Chaloem Phra Kiat district.

ขากรรไกรลางพรอมฟนของเอป โคราชพเธคสพรยะอจากอำเภอเฉลมพระเกยรต

cm.

54-10-059_001-047_W.indd 37 11/12/11 3:47:40 PM

creo

Skull of hygena, Crocuta crocuta, from Ban Khok Sung.กะโหลกของไฮยนาจากบานโคกสง

Skull and mandible of an Indian gharial, Gavialis gangeticus, from Ban Khok Sung.กะโหลกและขากรรไกรลางของตะโขงจากบานโคกสง

54-10-059_001-047_W.indd 38 11/12/11 3:47:48 PM

creo

39

PREHIS

TORIC



Skull and mandible of an Indian gharial, Gavialis gangeticus, from Ban Khok Sung.กะโหลกและขากรรไกรลางของตะโขงจากบานโคกสง

and were thus collected with unknown real stratigraphic

positions. However, in terms of morphologic evolution of the

fossils, Gomphotherium is regarded as the most primitive

genus first appearing in Early Miocene and Elephas is the

most advanced first appearing in thePliocene.Almost all

of the mentioned proboscideans and some of the other

mammals have mysteriously become extinct, from Thailand

particularly, and the proboscideans from our Planet Earth

including many species of Elephas, except Elephas maximus,

the Asian elephant, which still survives in the present day.

Although the provenance of mammalian fossils along the

Mun River is problematic, the fossil assemblages have

indicated that they can be sorted into three fossil

assemblages of Middle Miocene, Late Miocene, and Early

Pleistocene (Hanta et al., 2008).

Khorat during this Late Cenozoic had a large main

river, the Mun River, with its tributaries, under a warm

tropical climate. Strips of riverside forests were inhabited by

apes, saber-toothed cats, and anthracotheres. Grasslands

beyond the forests were where herds of bovines, rhinoceroses,

horses, and proboscideans roamed while the deer and pigs

wandered along the edge of the grasslands. There were

plenty of crocodiles, Indian gharials, turtles, soft-shelled

turtles, fishes, and mollusks in the river while some

hippopotamuses were bathing.

A well preserved lower jaw of Late Miocene hominoid

fossil from a sandpit in Tha Chang, Khoratpithecus piriyai,

was associated with many fossil tree trunks, wood fragments,

andlargevertebrateremainssuchasproboscideans.Theflora

indicates the occurrence of a riverine tropical forest and

wide areas of grassland. Several of the derived morphological

characters are shared with the orangutan, indicating a

sister-group relationship with that extant ape. Orangutans

are the only exclusively Asian genus of extant great apes.

They are native to Indonesia and Malaysia currently found

only in rainforests on the islands of Borneo and Sumatra.

The genus Khoratpithecus was first described as cf.

Lufengpithecus chiangmuanensis on the basis of eighteen

Middle Miocene tooth specimens from the Chiang Muan lignite

mine in Payao, northern Thailand (Chaimanee et al., 2003).

However, the species has later been referred to as into

Khoratpithecus chiangmuanensis due to the new discovery

เกอบทงหมดไดสญพนธไปจากโลกของเรารวมถงชางสกลเอลฟาส

หลายสายพนธยกเวนเพยงชางเอเชยชนดElephas maximusซงยง

คงดำรงเผาพนธตราบจนถงปจจบน ถงแมแหลงทมาของซาก

ดกดำบรรพสตวเลยงลกดวยนมจากลมแมนำมลจะยงคงเปนปญหา

แตซากดกดำบรรพทงหลายทไดมานนสามารถจำแนกออกไดเปน

สามกลม คอ กลมทมอายอยในสมยไมโอซนตอนกลาง ไมโอซน

ตอนปลายและไพลโอซนถงไพลสโตซนตอนตน(Hantaet al., 2008)

โคราชในชวงมหายคซโนโซอกตอนปลายนน มแมนำมล

เปนแมนำสายหลกและมแมนำสาขาอกหลายสาย อยภายใต

ภมอากาศแบบเขตรอนมแนวผนปาตามรมชายฝงแมนำทเปนทอย

ของเอปเสอเขยวดาบและแอนทราโคแธรสวนทองทงหญากวาง

ถดออกไปเปนทอยของฝงววควายแรดมา และสตวงวงทรอนเร

หากนไปเรอยขณะทกวางและหมมกเตรดเตรหากนอยตามชายทง

มจระเขมากมายรวมถงตะโขงเตาตะพาบปลาและหอยอยในแมนำ

ขณะทบรรดาฮปโปโปเตมสกำลงแชนำอยในแมนำอยางเพลดเพลน

ไดมการคนพบซากดกดำบรรพของกรามพวกโฮมนอยด

(Khoratpithecus piriyai) ทมสภาพคอนขางสมบรณชนหนงจาก

บอทรายตำบลทาชางโดยพบรวมกบซากทอนไมเศษไมและสตว

มกระดกสนหลงขนาดใหญอยางพวกสตวงวง ซากพช ซงบงชถง

สภาพปาเขตรอนรมชายฝงแมนำและถดออกไปเปนทงหญา

กวางขวาง สณฐานหลายประการของชนกรามและฟนมลกษณะ

รวมกบเอป ทมความสมพนธใกลชดกบอรงอตงปจจบน ซงเปน

เอปสกลทพบเฉพาะในเอเชยเทานน โดยพบในปาธรรมชาตของ

ประเทศอนโดนเซยและมาเลเซยในปาฝนบนเกาะสมาตราและ

บอรเนยวตามลำดบ

โฮมนอยดสกลKhoratpithecus น มรายงานการคนพบ

ครงแรกทเหมองลกไนตเชยงมวนในจงหวดพะเยาเปนฟน18ซมอาย

สมยไมโอซนตอนกลางมลกษณะคลายเอปสกลLufengpithecus

และไดรบการตงชอวา cf.Lufengpithecus chiangmuanensis

(Chaimanee et al.,2003)อยางไรกตามในภายหลงไดรบการปรงปรง

ใหเปนKhoratpithecus chiangmuanensisเนองจากไดมการคนพบ

ชนตวอยางใหมของขากรรไกรพรอมฟนกรามทมความสมบรณกวา

จากบอทรายสมศกด ในอำเภอเฉลมพระเกยรตและไดรบการ

ตงชอวา Khoratpithecus piriyai (Chaimanee et al.,2004)และ

เมอเรวๆนไดมรายงานการคนพบกระดกขากรรไกรลางจากหนทราย

ของหมวดหนอระวดในประเทศเมยนมาร ไดรบการตงชอวา

Khoratpithecus ayeyarwadyensis (Jaeger et al., 2011)

เอปสายพนธทงสามในสกลKhoratpithecus เปนเอปทอาศยอย

บนพนดน กนทงพชและสตวเปนอาหาร และไดสญพนธไปแลว

ทงหมดแตมความสมพนธใกลชดกบอรงอตงในปจจบน

ใกลกบโขลงของสตวงวงฝงของสตวเลยงลกดวยนมฝงหนง

ทมรปลกษณะผสมผสานระหวางหมกบฮปโปโปเตมสหรอทเรยกวา

54-10-059_001-047_W.indd 39 11/12/11 3:47:50 PM

40

PREH

ISTO

RIC

KH

ORAT

: โล

กดกด

ำบรร

พโค

ราช

A tooth of Stegolophodon sp. from Chaloem Phra Kiat district.ฟนของชางสกล สเตโกโลโฟดอน จากอำเภอเฉลมพระเกยรต

of a well preserved specimen of an incomplete mandibular

corpus from a sandpit in Chaloem Phra Kiat, Nakhon

Ratchasima, that has been designated as Khoratpithecus

piriyai (Chaimanee et al., 2004). Recently, a mandible (left

hemi-mandible with P3-M2) was reported as another species,

Khoratpithecus ayeyarwadyensis, from Tortonian sandstone

in the Irrawaddy Formation of Myanmar (Jaeger et al., 2011).

These species are regarded as extinct ground dwelling

omnivorous apes closely related to the extant species of

orangutans.

“แอนทราโคแธร”กำลงเคลอนฝงไปตามรมฝงแมนำมลสตวเหลาน

มขนาดใกลเคยงกบหมปาปจจบน ซากดกดำบรรพทพบเปนสวน

ของกะโหลกทไดรบการศกษาแลววาเปนชนดใหมในปพ.ศ.2551

โดยเปนชนดหนงของแอนทราโคแธรสกลMerycopotamusซงเปน

สายพนธทมความใกลเคยงกบชนดทพบในเทอกเขาศวาลกและ

ทราบสงพอตวารของปากสถานในเมยนมารเอซาดแคสเมยรอรก

เนปาลและอนโดนเซยโดยชนตวอยางจากโคราชนนมความแตกตาง

ไปจากชนตวอยางทพบในพนทดงกลาว และไดตงชอชนดเปน

Merycopotamus thachangensis (Hanta et al., 2008)

cm.

54-10-059_001-047_W.indd 40 11/12/11 3:48:00 PM

creo

41

PREHIS

TORIC



Beside a herd of ancient proboscideans, a herd of

small mammals with a morphological combination of pig

and hippopotamus features, anthracothere, was roaming

around along the Mun riverside. These mammals were more

or less the same size as modern boars. A fossil specimen

ofacraniumwasdescribedandidentifiedasanewspecies

in 2008. It is a species of Merycopotamus closely related to

the species found in Siwalik Hill, Myanmar, Potwar Plateau

in Pakistan, Azad Kashmir, Iraq, Nepal, and Indonesia. The

specimen from Khorat was regarded as different from fossils

from those areas. Merycopotamus thachangensis was thus

designated as a new species found in the Tha Chang sandpit

(Hanta et al., 2008).

Merycopotamus is an extinct genus of Asian

anthracothere that appeared during the Middle Miocene, and

died out in the Late Pliocene. At the height of influence of

the genus, species ranged throughout southern Asia. With

the extinction of the last species, M. dissimilis, the lineage of

anthracotheres came to an end. Merycopotamus was closely

related to the anthracothere genus Libycosaurus, which,

unlike the former, never left Africa. In fact, some African fossils

originally placed in Merycopotamus, but are now referred to

Libycosaurus.

Fossil woods are common to abundant with diversified

species mainly deposited in association with Plio-Pleistocene

river terrace deposits. Some specimens were described

and identified such as Albizia lebbeck, Aquilaria sp.,

Anacardiaceae, Azadirachta sp., Homalium tomentosum,

Canarium sp., Careya sphaerica, Combretum spp.,

Cynometroxylon spp., Dipterocarpoxylon sarapeense,

Pahudioxylon sahnii, Dialium cochinchinense, Irvingia sp.,

Millettia leucantha, Mangiferoxylon sp., Duabanga grandiflora,

Anogeissus acuminata, Terminalia spp., Terminalia

paracoriaceum, Protium serratum, Dracontomelon dao,

Holarrhena pubescens, Wrightia arborea,andfivespecies

of palm. Most taxa show resemblance to the modern taxa

distributed in the Khorat Plateau at present and represent

dry evergreen to mix deciduousand and evergreen broadleaf

forests (Vozenin-Serra and Privé-Gill, 2001; Benyasuta, 2003;

Wang et al., 2006; Boonchai, 2008).

Merycopotamusเปนแอนทราโคแธรเอเชยสกลทสญพนธ

ไปแลวพบอยในชวงสมยไมโอซนตอนกลางและใหมสดอยในชวง

สมยไพลโอซนตอนปลาย ชวงเวลาทแอนทราโคแธรสกลนมการ

แพรกระจายพนธสงสดพบทวทงเอเชยใต และเมอสายพนธ

M. dissimilisสญพนธกถงวาระสดทายของMerycopotamus

มการคนพบไมกลายเปนหนโดยทวไปจนถงหนาแนนมากใน

บางบรเวณและมความหลากหลายสายพนธพบจากชนตะกอนตะพก

ลมนำสมยไพลโอ-ไพลสโตซน หลายชนตวอยางไดรบการศกษา

พบวาเปนชนดพนธไมทประกอบดวยพฤกษกฤษณาวงศไมมะมวง

สะเดาขานางสมอจนกระโดนสะแกอมพวายางมะคาโมงเขลง

กระบกสาธรมะมวงลำพปาตะเคยนหนสมอหรอหกวางมะแฟน

พระเจาหาพระองค โมกหลวงโมกมนและปาลม5ชนดพนธไม

ทงหมดเหลานแสดงลกษณะเหมอนสายพนธในปจจบนซงพบ

แพรกระจายพนธบนทราบสงโคราชในปาดบแลงถงปาเบญจพรรณ

และปาใบกวางไมผลดใบ(Vozenin-SerraandPrivé-Gill,2001;

Benyasuta, 2003; Wang et al., 2006; Boonchai, 2008)

ทบานโคกสง อำเภอเมองนครราชสมามการคนพบแหลง

ซากดกดำบรรพทมความสมบรณในสระขดขนาดกลางทพฒนาขน

มาเปนแหลงนำอปโภคโดยโรงสขาวขนาดใหญแหงหนง พบซาก

ดกดำบรรพหลากหลายสายพนธเชนไฮยนาสเตโกดอนววควาย

และกวางดาวสตวเลอยคลานทพบมลกษณะสมบรณดเชนตะโขง

เตาและปลาโดยพบรวมกบทอนซงพรอมซากดกดำบรรพของผลไม

และเมลดพชมากมายซากสตวมกระดกสนหลงมกพบอยในสภาพท

สมบรณประกอบดวยสวนของกะโหลกขากรรไกรฟนกระดกและ

เขากวางโดยพบอยในชนตะกอนทรายปนกรวดยคควอเทอรนารท

ระดบความลก4-5เมตรจาผวดนซากดกดำบรรพเหลานสะสมตว

ในรองนำและทราบนำทวมถงในระบบทางนำโคงตวดซงสงเกตได

จากซากดกดำบรรพทมสภาพการเกบรกษาอยในสภาพทด และ

การลำดบชนตะกอนเปนแบบมขนาดตะกอนเลกลงขนไปทาง

ดานบน(Duangkrayom,2007)

นอกจากน ไดมการพบซากของผลไมทบานโคกสงทยงคง

มสภาพด ผลไมเหลานประกอบดวยผลของพชในสกลพทรา

ชนดใหมยางปายเลยนและพระเจาหาพระองคนอกจากนยงพบ

หวกลมของตนกกทมลกษณะคลายหวกลมของกกสกลCyperus

หรอสกลBolboschoenus พนธไมตางๆดงกลาวสามารถบรรยาย

ไดวาบานโคกสงมสภาพปาเปนแบบปาเบญจพรรณเขตรอนและ

ปาดบแลง และจากหลกฐานของการศกษาสนามแมเหลก

โลกโบราณกลาวไดวา ซากดกดำบรรพตางๆมการตกสะสมตว

ในชวงอายไมเกน700,000ป(Grote,2007)

54-10-059_001-047_W.indd 41 11/12/11 3:48:01 PM

42

PREH

ISTO

RIC

KH

ORAT

: โล

กดกด

ำบรร

พโค

ราช

In Ban Khok Sung, Mueang, Nakhon Ratchasima, a

large assemblage of fossil vertebrates was found in a medium

sized dug pond developed for water supplies by a large

ricemill.Ityieldeddiversifiedtaxasuchasspottedhyenas,

Stegodon, bovines, and chital deer. Reptiles were found as

well preserved specimens such as Indian gharials, turtles,

and fishes in associationwith common fossil tree trunks

and abundant fruits and seeds. Most of the vertebrates are

complete specimens comprising parts of skulls, jaws, teeth,

bones, and antlers collected from the Quaternary gravelly

sand layer between 4-5 meters deep from the ground surface.

The fossil assemblages have been deposited in the channels

and floodplain of a meandering river system as indicated by

the presence of well preserved fossil specimens and

fining-upward sedimentary sequences.

In addition, fossil fruits were reported from Ban Khok

Sung with good preservations. These fruites consist of Ziziphus

khoksungensis, Dipterocarpus costatus, Melia azedarach,

and Dracontomelon dao. Tubers have also been recovered

that are similar to those of Cyperus or Bolboschoenus. The

above specimens suggest the presence of tropical mixed

deciduous and dry evergreen forests (Grote, 2007). Based

on paleomagnetic polarity analysis, the plant community

mentioned above inhabited Ban Khok Sung at approximately

younger than 780,000 years B.P. (Grote, 2007).

Surprisingly, fossil assemblages from Tha Chang

and Khok Sung present interesting pictures of ancient

animal communities more or less equivalent to those found in

modern-day Africa. The spotted hyenas are today only found

in Africa, but during the Late Cenozoic they also inhabited

Eurasia including Khorat and became extinct by the end of

the Late Pleistocene. The cause of this extinction is now still

mysterious, as well as is the extinction of proboscideans.

Proboscideans have comprised up to 175 species of 42

genera of 10 families in the past (Shoshani and Tassy, 2005),

but at present there are only three species left, a species of

Asian elephant Elephas maximus and two species of African

elephants, Loxodonta africana and Loxodonta cyclotis.

The fossil woods mostly belong to flowering plants of

both dicotyledons and palms. The taxonomic composition of

the fossil assemblages strongly suggest that they are either

เปนทนาแปลกใจอยางยงทพบวาซากดกดำบรรพจากบาน

โคกสงและบานทาชางไดสะทอนภาพใหเหนวามองคประกอบทม

ลกษณะคลายกบทพบในแอฟรกา เพราะในปจจบนพบไฮยนา

เฉพาะทแอฟรกาเทานนแตในชวงมหายคซโนโซอกตอนปลายนน

พบวามไฮยนาการกระจายพนธอยางกวางขวางพบในทวปยโรป

และทวปเอเชยและรวมทงทโคราชทไดสญพนธไปโดยสนเชงในชวง

สมยไพลสโตซนตอนปลายสาเหตของการสญพนธซงหมายรวมถง

บรรดาสตวงวงและสตวอนๆยงคงเปนปรศนาโดยเฉพาะสตวงวงนน

ในอดตมมากถง175ชนด42สกลใน10วงศ(ShoshaniandTassy,

2005)แตในปจจบนมเหลออยเพยง3ชนดเปนชางเอเชยหนงชนด

คอ Elephas maximus และเปนชางแอฟรกาสองชนด คอ

Loxodonta africanaและLoxodonta cyclotis

สำหรบไมกลายเปนหนนน เปนทงของพชดอกทงชนด

ใบเลยงคและชนดใบเลยงเดยวองคประกอบทางอนกรมวธานของ

ซากดกดำบรรพชชดวามอายอยในยคนโอจนและยคควอเทอรนาร

และไมควรมอายแกไปกวายคนโอจนโดยเฉพาะอยางยงการปรากฏ

ของไมวงศยางทงนหนกรวดมนและไมกลายเปนหนในพนทสถาบน

วจยไมกลายเปนหนและทรพยากรธรณฯ บานโกรกเดอนหานน

พจารณาไดวาเปนตะกอนตะพกทางนำยคนโอจนหรอยค

ควอเทอรนาร

การปรากฏของสตวเลยงลกดวยนมขนาดใหญในโคราช

และในพนทอนๆ นน ถอเปนกญแจดอกสำคญทจะไขไปสความ

เขาใจเกยวกบมณฑลสตวอนโดจนและมณฑลสตวซนดาในชวง

ปลายของสมยไพลสโตซนตอนกลางถงตอนปลาย จากหลกฐาน

ดงกลาวสนบสนนวาประเทศไทยเคยเปนสวนหนงของเสนทาง

การอพยพของสตวบนทวป ซงสงเกตไดจากขอเทจจรงทวาสตว

ตางๆ บนผนแผนดนใหญมลกษณะววฒนาการทกาวหนากวา

ขณะทสตวบนเกาะชวานนสวนใหญประกอบไปดวยสตวประจำถน

นอกจากน ยงไดรบการสนบสนนจากการปรากฏของสตวทางซก

โลกเหนอ อยางเชนหมแพนดาและไฮยนาจากแหลงทมอายชวง

ปลายของสมยไพลสโตซนตอนกลางในประเทศไทยทงนเปนผล

เนองมาจากการเยนลงของภมอากาศทางซกโลกเหนอในชวงสมย

ไพลสโตซนทำใหสตวตางๆหนความหนาวเยนดวยการอพยพลงมา

ทางใต แมวาเขตแบงระหวางมณฑลทงสองในปจจบนจะอยท

คอคอดกระบรเวณแหลมไทยแตวาเขตดงกลาวในอดตนนอยลงไป

ทางใตไกลกวาปจจบนมากดงการปรากฏของชางทสญพนธไปแลว

ชนดElephas namadicusทพบในประเทศมาเลเซย(Tougard,2001)

ดงนน โคราชจงเคยเปนสวนหนงของเสนทางการอพยพครงใหญ

มากอนของสตวในชวงยคนำแขง

นอกจากนชนตะกอนในบอทรายทตำบลทาชางและตำบล

ชางทองของอำเภอเฉลมพระเกยรตซงมเทกไทตอยดวยนนไดรบ

54-10-059_001-047_W.indd 42 11/12/11 3:48:01 PM

43

PREHIS

TORIC



Teeth of Gomphotherium sp. from Chaloem Phra Kiat district.ฟนของชางสกล กอมโฟธเรยม จากอำเภอเฉลมพระเกยรต

NeogeneorQuaternaryflorasandnotolderthanNeogene,

especially because of the presence of dipterocarpaceous

woods. Conglomerates with silicified woods around the area

of the Northeastern Research Institute of Petrified Wood and

Mineral Resources, Ban Krok Duean Ha, are considered as

a Neogene or Quaternary river terrace deposit.

The presence of large mammal faunas in Khorat and

other localities is a key to understanding the late Middle/Late

Pleistocene Indochinese and Sundaic zoological provinces.

It supports that Thailand was a part of the continental

migration route by the fact that mainland faunas already

การศกษาทงทางการลำดบชนหนและการตรวจหาอายโดยการเกบ

ตวอยางเทกไทตจากชนตะกอนไปตรวจสอบรปรางพบวามลกษณะ

เปนรปหยดนำตาดมบเบลล และรปแผนวงกลม เทกไทตเหลาน

มขนาดแปรผนจากขนาดเลกกวา 0.5 มม ไปจนถงขนาด 5 ซม

พบจากชนตะกอนกรวดหนาชนหนง จากชดลกษณะของตะกอน

และอายของเทกไทต และรวมถงจากขอมลทางธรณวทยาทม

อยกอนทำใหวนจฉยไดวาเทกไทตเหลานเกดขนในชวงประมาณ

0.75ลานปกอนอนเปนผลเนองมาจากการกระแทกอยางรนแรงของ

วตถนอกโลกบรเวณเขตแดนไทย-ลาว-กมพชา การกระแทกของ

วตถนอกโลกดงกลาวทำใหเกดการหลอมละลายของชนหนทราย

มหายคมโซโซอกของกลมหนโคราชทมปรมาณของแรควอตซสง

cm.

54-10-059_001-047_W.indd 43 11/12/11 3:48:11 PM

44

PREH

ISTO

RIC

KH

ORAT

: โลกด


Mandible with teeth of rhinoceros, Aceratherium sp. from Chaloem Phra Kiat district.ขากรรไกรลางพรอมฟนของแรด เอเซอราธเรยม จากอำเภอเฉลมพระเกยรต

displayed modern characters, whereas the Javanese fauna

were mainly composed of endemic forms. It is also confirmed

by the presence of northern species such as the panda

Ailuropoda melanoleuca and spotted hyena Crocuta crocuta

in Late Middle Pleistocene sites of Thailand. Because of climatic

cooling that occurred in the northern hemisphere during the

Pleistocene, the northern faunas had to move southward.

Even though the boundary between the two zoological

provinces is today located at the Kra Isthmus in peninsular

Thailand, the boundary in the past was located more

southward than today as suggested by the presence of the

extinct elephant species, Elephas namadicus found in a

Malaysian site (Tougard, 2001). Therefore, Khorat was a part

of the great dispersal corridor during the ice age.

In addition, a sedimentary profile with tektite sedimentary

host was stratigraphically and chronologically studied from

a sandpit in Tha Chang, Chaloem Phra Kiat district. Few

tektites were collected entirely from a sedimentary unit and

were recognized on the basis of geometry including teardrop,

dumbbell, and circular tektites. The tektites ranging in size

cm.

54-10-059_001-047_new16_W.indd 44 11/16/11 3:10:52 PM

45

PREHIS

TORIC



Skull of an anthracothere, Merycopotamus thachanensis, from Chaloem Phra Kiat district.กะโหลกของแอนทราโคแธร เมอรโคโปเตมสทาชางเอนซส จากอำเภอเฉลมพระเกยรต

from less than 0.5 mm to up to 5 cm, were discovered from a

thick pebble bed. Based on the sedimentary facies and age

dating investigation together with previous geological reports,

the tektites tentatively originated during the Pleistocene 0.75

Ma as a result of a fast-velocity and ultrahigh-pressure

meteorite impact in an area at the Thai-Lao-Cambodia border. This

may have caused melting of quartz-rich Mesozoic non-marine

strata of the Khorat Group generating the Thailandite tektite

strewnfield(Charusiriet al., 2002).

เกดการกระเดนไกลออกไปแลวตกเปนบรเวณพนทกวางทมเทกไทต

ไทยแลนไดตตกสะสมตวอยทวไป(Charusiriet al., 2002)

นอกจากน ยงมการพบเทกไทตตกสะสมตวเปนบรเวณ

กวางขวางจากประเทศจน เวยดนามลาวและกมพชา เทกไทต

เหลานไดรบการตงชอตามสถานทพบดงกลาว อยางเชน ไชไนต

อนโดไชไนตไทยแลนไดตและรวมไปจนถงออสตราไลตเทกไทต

เหลานเกดขนจากการกระแทกของวตถนอกโลกเมอประมาณ

0.7 ถง 0.8 ลานปกอน ซงทงหมดไดรบการตงชอโดยรวมวา

“เทกไทตออสตราเลเชยน”

cm.

54-10-059_001-047_W.indd 45 11/12/11 3:48:30 PM

creo

46

PREH

ISTO

RIC

KH

ORAT

: โล

กดกด

ำบรร

พโค

ราช

Late Cenozoic landscape of Ban Tha Changshowing ecosystem near the Mun River

ภมทศนมหายคซโนโซอกตอนปลายทบานทาชางบรเวณรมฝงแมนำมล

The tektites are widely distributed from China, Vietnam,

Lao, and Cambodia. They have been named according to the

localities where they have been found as Chinite, Indochinite,

Thailandite, and even Australite. They were generated by

meteor impacts from the same event, about 0.7-0.8 Ma, and

all of them have been named as Australasian tektites.

The Early Pleistocene meteorite impacts in Thailand

and nearby countries have been seriously debated among

geologists. Itwas first postulatedbyBunopas (1990) that

the meteor impacts generated a vast volume of sediment

catapulted into the atmosphere as catastroloess and

deposited as a soil series all over the region. This soil series

isequivalent to theYasothonsoil series firstdescribedby

Moormann et al. (1964).

If the story of Early Pleistocene meteorite impacts is

real, it is possible that it might be directly related to the

extinction of some animals like proboscideans, splotted

hyenas, and others. Multidisciplinary research in involved

branches of sciences is strongly suggested to solve this

questionable event.

................................................................................................

การกระแทกของวตถนอกโลกในชวงสมยไพลสโตซนตอนตน

ถงตอนกลางในประเทศไทยและประเทศใกลเคยงนนเปนทวพากษ

กนมากในหมนกธรณวทยา ผกลาวอางเปนครงแรกคอ ดร.สงด

พนธโอภาส(Bunopas,1990)ทเสนอวาไดมการกระแทกของวตถ

นอกโลกทำใหเกดตะกอนจำนวนมหาศาลฟงกระจายขนไปบน

ทองฟาแลวตกลงมาสะสมตวเปนชดดนลมหอบแผปกคลมไปทวทง

ภมภาคชดดนนเทยบเคยงไดกบชดดนยโสธรทศกษาและตงชอขน

เปนครงแรกโดยMoormannet al. (1964)

หากเรองราวเกยวกบการพงชนของวตถนอกโลกในชวงสมย

ไพลสโตซนนเปนความจรง เปนไปไดวาเหตการณอาจจะมความ

เกยวของสมพนธโดยตรงกบการสญพนธของสตวบางชนดอยาง

เชนสตวงวง ไฮยนา และสตวอนๆ ในทนจงขอเสนอแนะใหม

การศกษาวจยแบบสหวทยาการในวทยาศาสตรแขนงทเกยวของ

เพอหาคำตอบเกยวกบเหตการณปรศนาน

54-10-059_001-047_W.indd 46 11/12/11 3:48:34 PM

47

PREHIS

TORIC



54-10-059_001-047_W.indd 47 11/12/11 3:48:39 PM

48

PREH

ISTO

RIC

KH

ORAT

: โลกด


5.4 PREHISTORIC HUMANS.................................................มนษยกอนประวตศาสตร

Khorat has a long history tracing back

to over 4,000 years B.P. from Neolithic,

Bronze, and Iron ages. Evidences of prehistoric humans are

from two main archaeological sites, Ban Prasat and Ban

Non Wat, in Non Sung district, about 45-50 kilometers north

of the Khorat township.

Ban Prasat site, Than Prasat sub-district, is set up as an

outdoor museum. Findings indicate that the area was once

inhabited by a prehistoric to early historic community. In

addition, there is evidence that a community of the Dvaravati

and Khmer periods thrived here some 1,500 to 3,000 years

ago. There are three pits that have been landscaped and are

open to the public. Discoveries of human skeletons and many

pottery pieces that were dug up from various levels are

evidence of human evolution, community beliefs, and culture.

Ban Non Wat, Phon Songkhram sub-district, is another

village in Non Sung, located at about 12 kilometers west of the

Ban Prasat archaeological site. It is regarded as the largest

and richest archaeological digs with longest cultural continuity

in Thailand under current excavation. It has become one of

the most important sites for understanding indigenous

societies ancestral to the Empire of Angkor. Evidence at

the site traces the development of the area from supposed

colonization by early Neolithic farmers about 4,000 years

ago, through Bronze and Iron Age strata to more recent

occupation. The village is still occupied today. This continuous

occupation and archaeological richness makes the site

virtually unique in Thailand, in particular, extensive Neolithic

occupation and cemetery evidence is rare at Thai sites

(Chang et al., 2010).

Ban Non Wat archaeological site in Non Sung district.แหลงโบราณคดบานโนนวด อำเภอโนนสง

54-10-059_048-068_W.indd 48 11/12/11 3:55:39 PM

49

PREHIS

TORIC



โคราชมประวตศาสตรยอนหลงไปยาวนานมากกวา4,000ป

จากยคหนใหม ยคสำรด และยคเหลก หลกฐานของมนษย

กอนประวตศาสตรในโคราชพบจากแหลงโบราณคดสองแหลง

เปนสำคญคอแหลงโบราณคดบานปราสาทและแหลงโบราณคด

บานโนนวด อยในอำเภอโนนสง ประมาณ40-50 กโลเมตรทาง

ตอนเหนอของเมองโคราช

แหลงโบราณคดบานปราสาทตำบลธารปราสาทอำเภอโนนสง

ถกขดคนและจดแสดงกลางแจง ชนตวอยางทพบบงชวา พนท

เคยเปนทตงถนฐานของชมชนยคกอนประวตศาสตรจนถงยค

ประวตศาสตรตอนตน และยงพบวามหลกฐานของชมชนสมย

ทวารวดและขอมตงรกรากทนเมอประมาณ1,500 ถง 3,000ป

ทแลวดวย มการขดคนจำนวนสามหลม ปรบแตงภมทศน และ

จดแสดงใหสาธารณชนเขาชม มการคนพบซากมนษยและ

ชนตวอยางเครองปนดนเผา โดยขดลงไปผานชนวฒนธรรม

หลายระดบซงเปนหลกฐานแสดงถงววฒนาการของมนษย

ความเชอและวฒนธรรมของชมชน

อกแหลงหนงคอแหลงโบราณคดบานโนนวด ตำบล

พลสงครามอำเภอโนนสง เปนหมบานขนาดเลกหางไกลออกไป

ทางดานตะวนตกของแหลงโบราณคดบานปราสาท เปนแหลง

โบราณคดทมหลมขดคนทางโบราณคดทใหญทสดและมความ

ตอเนองทางวฒนธรรมทยาวนานทสดของประเทศไทยนบตงแต

ยคหนใหมยคสำรดยคเหลกตอเนองตลอดยคประวตศาสตรตงแต

สมยทวารวดเขมรอยธยารตนโกสนทรจนถงปจจบนยาวนานกวา

200 ชวอายคน ภายในมการขดคนพบหลมศพ กระดกมนษย

เครองประดบ และไหโบราณมลวดลายงดงามซงมอายใกลเคยง

กบแหลงโบราณคดบานเชยงจงหวดอดรธานประมาณ4,500ป

กลาวโดยสรป ชมชนโบราณทแหลงโบราณคดบานโนนวดมการ

ดำรงชวตหรอความเปนอยโดยการเลยงสตวจำพวกววควายหม

และสนขลาสตวและดกสตวจำพวกววปาหมปากวางปาเนอสมน

ละอง ละมง เนอทราย เกง และสตวเลยงลกดวยนมขนาดเลก

จบสตวนำและสตวครงนำครงบก จำพวกปลา หอย เตา และ

ตะพาบนำการบรโภคสตวนยมกนไขกระดกโดยการทบขวางกระดก

นอกจากนยงมการเพาะปลกขาวและการแลกเปลยนสนคากบ

ชมชนภายนอก สภาพแวดลอมรอบแหลงโบราณคดเปนทราบ

นำทวมขงและมแมนำลำนำสาขาคลองสระหนองสวนปาไมท

โดดเดนคอปาเบญจพรรณปาโปรงปาแดงหรอปาเตงรงเพราะปา

เหลานเปนทอยอาศยของสตวทพบจากแหลงโบราณคดแหงน

54-10-059_048-068_W.indd 49 11/12/11 3:55:41 PM

50

PREH

ISTO

RIC

KH

ORAT

: โลกด


66.1

FOSSIL MUSEUM DEVELOPMENT........................................การพฒนาพพธภณฑซากดกดำบรรพ

PETRIFIEDWOOD MUSEUM...................................พพธภณฑไมกลายเปนหน

Thailand is a rich country in petrified

wood, especially in Nakhon Ratchasima, Khon Kaen,

Chaiyaphum, Buri Ram, Surin, Ubon Ratchathani, and

Kalasin, and the northeast of Thailand is probably regarded

as one of the most prominent petrified wood sites of Asia.

The petrified wood has been known in Thailand for long time

ago as indicated by a petrified tree log found over 90 years

ago.

In 1921, King Rama VI visited the railway construction

crossing the Mun River at Ban Ta Kut Khon, Tha Chang,

Chaloem Phra Kiat, Nakhon Ratchsima as a part of the

construction project from Nakhon Ratchasima to Ubon

Ratchathani. Phraya Ramphaiphongboribhat (Jit Bunnak), the

chief engineer of the project presented him with a petrified

tree log found from the Mun riverbed and bestowed to the

king as an important and goodwill gift from local people.

The king suggested conserving it in the local area.

Since then, that piece of petrified tree log has been

exhibited as a memorial monument near the railway bridge

regarded as the first petrified wood conservation in Thailand.

The monument reminds us of how local people appreciated

the importance of petrified wood even over 90 years ago.

Petrified wood in Nakhon Ratchasima as well as

elsewhere in the Khorat basin is found commonly to

abundantly influvialdepositsaswellas in theabandoned

river terrace gravel deposits. During the years 1956-1958,

a vast volume of lateritic gravel soil had been used for

Mittraphap Road construction from Saraburi to Nakhon

Ratchasima and the main source materials were from two

sites, Khao Din (Ban Nong Rangka) and Khao Kaeo (Ban Krok

Duean Ha). The two sites had been exploited for construction

materials for a long period of time as well as for using in

construction of a runway in the 2nd Army Area, and then the

twositeswereknownasthelargestpetrifiedwoodsitesof

the province. Throughout nearly 40 years of the lateritic gravel

soil exploitation at the two sites, thousands of medium and

large sized petrified wood specimens had been taken from

the areas for private possessions as well as for trading to

both domestic and foreign countries (Boonchai et al., 2009)

andthesituationhadbecomethepetrifiedwoodcrisisofthe

province. Since the year 1994, many private and government

sectors of the province headed by the Nakhon Ratchasima

Rajabhat University had joined hands to establish a petrified

wood conservation project and had later chosen a piece of

land of about 32 acres in Ban Krok Duean Ha, with courtesy

of the Suranaree Sub-district Administration Organization,

forbuildingandestablishingapetrifiedwoodmuseum. In

PETRIFIEDWOOD MUSEUM...................................พพธภณฑไมกลายเปนหน

54-10-059_048-068_W.indd 50 11/12/11 3:55:44 PM

51

PREHIS

TORIC



1999, the Royal Thai Government had approved a budget to

build the museum for the Department of Mineral Resources

(Ministry of Industry) and when the construction had been

completed in 2002 the Department of Mineral Resources

handed over the museum buildings to the Nakhon Ratchasima

Province under administration by the Nakhon Ratchasima

Rajabhat University.

................................................................................................

ประเทศไทยเปนประเทศทมการคนพบไมกลายเปนหน

จำนวนมาก โดยเฉพาะอยางยงในจงหวดนครราชสมา ขอนแกน

ชยภม บรรมย สรนทร กาฬสนธ ตากและลำปาง โดยสวนใหญ

พบกระจายอยในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ทำใหภาคตะวนออก

เฉยงเหนอถอเปนแหลงไมกลายเปนหนทโดดเดนทสดแหงหนงของ

ทวปเอเชยสำหรบไมกลายเปนหนในประเทศไทยนนเปนทรจกกนมา

ชานานแลวดงหลกฐานจากทอนไมกลายเปนหนทคนพบมานาน

กวา90ป

ในปพ.ศ. 2464พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว

ไดเสดจฯไปทอดพระเนตรโครงการกอสรางสะพานรถไฟขามแมนำมล

ทบานตะกดขอน ตำบลทาชาง อำเภอเฉลมพระเกยรต จงหวด

นครราชสมาซงเปนสวนหนงของโครงการสรางทางรถไฟจากจงหวด

นครราชสมาไปจงหวดอบลราชธานพระยารำไพพงศบรพตร(จตร

บญนาค)ผอำนวยการและควบคมการกอสรางทางรถไฟสายภาค

อสานตอนลางไดนอมเกลาฯถวายไมกลายเปนหนทชาวบานนำขน

มาจากทองรองแมนำมลแดพระองคทาน แตพระองคกลบทรง

แนะนำใหเกบรกษาไวในทองท

จากนนมาไมกลายเปนหนทอนดงกลาวไดถกจดแสดงเปน

อนสรณสถานทใกลสะพานรถไฟนนเองและถอวาเปนไมกลายเปน

หนทอนแรกของประเทศไทยทไดรบการอนรกษเปนอนสรณสถานท

คอยยำเตอนวา แมแตชาวบานและขาราชการในทองถนยงเหน

ความสำคญของไมกลายเปนหน และไดรวมใจกนอนรกษเปน

ระยะเวลากวา90ปมาแลว

ไมกลายเปนหนในจงหวดนครราชสมาและทอนๆ ในแอง

โคราชพบไดทวไปจนถงพบอยางหนาแนนในตะกอนทางนำรวมถง

ตะกอนตะพกทางนำทแมนำไดเปลยนทศทางไป ในชวงป พ.ศ.

2499-2501 ไดมการขดขนดนกรวดลกรงจำนวนมหาศาลไป

กอสรางถนนมตรภาพในแถบจงหวดนครราชสมาโดยแหลง

ของดนมาจากสองแหลงใหญ คอ เขาดน (บานหนองรงกา)

และเขาแกว(บานโกรกเดอนหา)แหลงดนทงสองแหลงนถกนำไปใช

สรางทงถนนมตรภาพและลานบนของกองทพภาค 2 จนเปน

ทรจกกนในฐานะแหลงไมกลายเปนหนขนาดใหญของจงหวด

ตลอดระยะเวลาเกอบ 40 ปของการใชประโยชนของแหลง

ดนท งสองแหลงน มการคนพบไมกลายเปนหนทอนใหญ

นบพนทอนและถกนำออกจากทองทไปเปนสมบตสวนตว รวมถง

เพอการคาทงภายในประเทศและสงออกไปตางประเทศ(Boonchai

et al.,2009)จนกลายเปนวกฤตการณไมกลายเปนหนของจงหวด

ในปพ.ศ. 2537 ไดมหนวยงานหลายภาคสวนทงภาครฐและภาค

เอกชนนำโดยมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมาไดรวมมอกนจดตง

โครงการอนรกษไมกลายเปนหนและตอมาไดรบการสนบสนนทดน

จำนวนประมาณ80ไรในเขตบานโกรกเดอนหาจากองคการบรหาร

สวนตำบลสรนารเพอกอสรางพพธภณฑไมกลายเปนหนในปพ.ศ.

2542รฐบาลไดจดสรรงบประมาณใหกรมทรพยากรธรณ(กระทรวง

อตสาหกรรม)ดำเนนการกอสรางพพธภณฑจนแลวเสรจในปพ.ศ.

2545จากนนในปพ.ศ.2547จงไดสงมอบใหจงหวดนครราชสมา

ซงไดมอบตอทงการบรหารจดการและการใชประโยชนทดนแก

มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมาจนถงปจจบน

Petrified wood museum / พพธภณฑไมกลายเปนหน

54-10-059_048-068_W.indd 51 11/12/11 3:55:46 PM

52

PREH

ISTO

RIC

KH

ORAT

: โลกด


6.2 KHORAT FOSSILMUSEUM...................................พพธภณฑซากดกดำบรรพโคราช

Even though the petrified wood

specimens found in Khorat had been widely known and

popular and led to the building of the museum for display

as exhibitions. Other fossil specimens were also known from

black markets as illegal trading to private collectors in the

beginning. After that, numbers of specimens had gradually

increased with time, and it had been known that the sources

of the fossils were mainly from some sandpits in Chaloem

Phra Kiat where sand was exploited along the Mun River for

construction materials. The sand production was initially made

by directly digging to the ground surface to obtain sand and

leaving a small sandpit. The sandpit mining was then further

conducted by gravel pumping together with hydraulicking

andthesandwasthenseparatedasafinalproduct.These

processes frequently revealed fossil specimens in the

sandpits, which were mainly collected by sandpit workers

and subsequently sold to antique dealers and amateur

fossil collectors. Because of this practice, the precise

stratigraphic positions of those fossils are, thus, still unknown.

Inaddition, to thenumerousspecimensofpetrifiedwood,

there is also collection of leaves, fruits, and seeds.

Fossil proboscidean museum / พพธภณฑชางดกดำบรรพ

54-10-059_048-068_W.indd 52 11/12/11 3:55:49 PM

53

PREHIS

TORIC


กดำบรรพโคราช Thousands of pieces of fossils, mainly elephants, have

been systematically housed and some of them are displayed

in the museum. The fossil elephants are thought to comprise

the most taxa diversification in the world with at least eight

genera, totally found only in Khorat, including Gomphotherium,

Protanancus, Prodeinotherium, Tetralophodon, Stegolophodon,

Sinomastodon, Stegodon, and Elephas. Apart from the

elephant fossils, other mammals and reptiles were also

discovered, such as anthracotheres, deer, spotted hyenas,

pigs, saber-toothed cats, antelopes, giraffes, rhinoceroses,

hippopotamuses, bovines, hipparoin horses, orangutans,

turtles, Indian gharials, crocodiles, turtles, soft-shelled turtles,

and fishes.

Dinosaurs are the most famous and popular fossils for

general people, particularly children, around the world. In

Thailand, they are mostly found in the northeast of Thailand

with two large dinosaur museums in Khon Kaen and Kalasin.

However, the dinosaurs are also found in Khorat, but mostly

from the Khok Kruat Formation, in a dense calcareous con

glomeratic sandstone. Khorat is therefore also regarded

as “the land of dinosaurs” but systematic studies are still in

progress.

Therefore, the museum of the Northeastern Research

InstituteofPetrifiedWoodandMineralResourcesdisplays

andhousesnotonlypetrifiedwoodbutalsoothertypesof

fossils including mammals and dinosaurs and other reptiles

and fishes. Themuseum is, thus, possibly regardedas a

“natural history museum” in Thailand but we have named it

asthe“KhoratFossilMuseum”consistingofPetrifiedWood

Museum, Fossil Proboscidean Museum, and Dinosaur

Museum.

................................................................................................

ถงแมวาชนตวอยางไมกลายเปนหนทพบในโคราชจะเปนท

รจกกนอยางกวางขวางจนนำไปสการกอสรางพพธภณฑเพอการ

จดแสดงแตซากดกดำบรรพสตวอนๆกเปนทรจกดวยเชนกนในชวง

แรกๆพบวามการซอขายกนอยางผดกฎหมายในตลาดมดจนไปถง

การเกบสะสมสวนตวหลงจากนนไดมการเพมจำนวนมากขนๆและ

กปนทรกนอยางกวางขวางวาแหลงใหญของซากดกดำบรรพสตว

ดงกลาวแหลงหนงมาจากบอทรายตามรมแมนำมลในเขตอำเภอ

เฉลมพระเกยรตซงเปนแหลงผลตทรายกอสราง โดยในชวงแรกจะ

ตกทรายโดยตรงดวยการขดเปนบอลงไปจากผวดนหลงจากนนจะ

ใชเครองสบพรอมกบการฉดนำ แลวดดนำพรอมทรายและ

กรวดออกไปแยกเพอใหไดผลผลตทเปนทราย การดำเนนการ

ดงกลาวมกพบซากดกดำบรรพโผลใหเหนในบอทราย ซงคนงาน

มกเกบแลวนำไปขายตอใหแกพอคาคนกลางหรอนกสะสมนอกจาก

นยงพบไมกลายเปนหนจำนวนมากรวมถงใบไมผลและเมลดพช

ซากดกดำบรรพหลายพนชนสวนใหญเปนของสตวงวงหรอ

ทรจกกนในปจจบนกคอชางซงไดรบการจดเกบอยางเปนระบบและ

บางสวนกถกนำออกไปจดแสดงในพพธภณฑจากการศกษาพบวา

ชางดกดำบรรพทพบเฉพาะในโคราชนน มความหลากหลายใน

ชนดพนธมากทสดของโลกกลาวคอพบอยางนอย 8 สกล ไดแก

กอมโฟธเรยม โปรตานนคส โปรไดโนธเรยม เตตระโลโฟดอน

ไซโนมาสโตดอน สเตโกโลโฟดอน สเตโกดอน และเอลฟาส

นอกจากซากดกดำบรรพสตวงวงแลวยงพบสตวอนๆรวมดวย

เชน แอนทราโคแธร กวาง ไฮยนา หม เสอเขยวดาบ

กวางแอนตโลปยราฟแรดฮปโปโปเตมสววควายมาฮปปาเรยน

อรงอตงเตาตะโขงจระเขตะพาบปลาและหอยเปนตน

สำหรบคนทวไปแลว ไดโนเสารนนถอไดวาเปนซาก

ดกดำบรรพทเปนทรจกคนเคยกนมากทสดโดยเฉพาะอยางยง

สำหรบเดกๆ ทวโลก สำหรบประเทศไทยนน สวนใหญจะพบใน

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ โดยไดมการสรางพพธภณฑไดโนเสาร

ขนาดใหญสองแหง คอ ทจงหวดขอนแกนและจงหวดกาฬสนธ

อยางไรกตามไดมการคนพบในโคราชดวย โดยเกอบทงหมด

มาจากหมวดหนโคกกรวดในหนกรวดมนปนปน ด งนน

โคราชจงถอไดวาเปนดนแดนของไดโนเสารดวย แตการศกษา

อยางเปนระบบนนยงอยระหวางดำเนนการ

ดงนน พพธภณฑของสถาบนวจยไมกลายเปนหนและ

ทรพยากรธรณภาคตะวนออกเฉยงเหนอเฉลมพระเกยรตจงไมใช

เพยงจดเกบและจดแสดงไมกลายเปนหนเทานน แตยงรวมถง

ซากดกดำบรรพชาง ไดโนเสาร รวมถงสตวและพชอนๆ ดวย โดยได

เลอกเอาซากดกดำบรรพทโดดเดนของจงหวดมาเปนชออาคาร

พพธภณฑ 3 หลง ไดแก พพธภณฑไมกลายเปนหนพพธภณฑ

ชางดกดำบรรพและพพธภณฑไดโนเสารจงอาจถอไดวาพพธภณฑ

ของสถาบนและมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมาเปนพพธภณฑ

ธรรมชาตวทยาแหงหนงของประเทศไทย และสามารถเรยกชอ

พพธภณฑในภาพรวมวา“พพธภณฑซากดกดำบรรพโคราช”

54-10-059_048-068_W.indd 53 11/12/11 3:55:51 PM

54

PREH

ISTO

RIC

KH

ORAT

: โลกด


54-10-059_048-068_W.indd 54 11/12/11 3:55:53 PM

55

PREHIS

TORIC



Dinosaur museum / พพธภณฑไดโนเสาร

54-10-059_048-068_W.indd 55 11/12/11 3:55:55 PM

56

PREH

ISTO

RIC

KH

ORAT

: โลกด


6.3 PALEONTOLOGICAL CURRICULUMDEVELOPMENT....................................การพฒนาหลกสตรการเรยน การสอนดานบรรพชวนวทยา

Since large amount of fossils in the museum and in the fields are still waiting for studying in systematic descriptions and identifications, life evolution, and paleoenvironmental reconstruction. Paleontologists are thus crucially needed but Thailand is a country where paleontologists are in shortage and need to be increased in number for a long term solution. At the present, academic cooperation among paleontological circles at both domestic and international levels are possible. We are preparing an international curriculum on paleontology to produce master and doctoral degrees in paleontology to dealing with the fossils in both the museum and in the fields.

................................................................................................

เนองจากยงมซากดกดำบรรพทงในพพธภณฑและในพนทอก จำนวนมาก ทยงรอการศกษาเพอใหทราบถงชนดของสายพนธ ววฒนาการ และสภาพแวดลอมของพนทในอดต จงมความจำเปน ตองอาศยนกบรรพชวนวทยา เนองจากประเทศไทยมนกวชาการ สาชาดงกลาวนอย จงมความจำเปนตองเพมจำนวนเพอรองรบ ปญหาการขาดแคลนดงกลาวในระยะยาว และเพอเปนการแก ปญหาเฉพาะหนา การสรางเครอขายความรวมมอกนในวงการ บรรพชวนวทยาทงภายในประเทศและระหวางประเทศนน ถอเปน แนวทางหนงเพอการคลคลายปญหาดงกลาว รวมทงในปจจบน มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมากำลงดำเนนการรางหลกสตรใหม การเรยนการสอนหลกสตรนานาชาต ทงระดบปรญญาโทและ ปรญญาเอกดานบรรพชวนวทยา เพอผลตบคลากรรองรบงานใน พพธภณฑ สถานศกษา หรอหนวยงานอนๆ ตอไป

Two paleontologists are preparing fossil specimens in laboratory

นกบรรพชวนวทยากำลงเตรยมตวอยางซากดกดำบรรพในหองปฏบตการ

54-10-059_048-068_new16_W.indd 56 11/16/11 3:14:06 PM

57

PREHIS

TORIC


กดำบรรพโคราช7 CONCLUSION

............................บทสรป

Khorat is a part of the Indochina terrane

that has been complicatedly developed

and evolved in terms of geology and

paleontology from the remote past. She was under a fertile

tropical shallow sea during the Permian with deposition of

clastic rocks and limestone with diversified marine

invertebrate species. Shebecameamainlandwith fluvial

systems in the Triassic persisting until the Early Cretaceous.

During this period of time, Khorat was in a river basin with

arid to semi-arid and wet climates dominated by coniferous

treeswithfreshwaterfishesandreptiles,suchassemionotid

fishes,hybodontsharks,turtles,crocodiles,dinosaurs,and

pterosaurs.

By the Late Cretaceous, Khorat was in an extremely

arid climate with deserts and playas as indicated by the

remnants of evaporites such as potash and rock salt

deposits in Non Thai, Non Sung, and Phimai. This rock

formation, Maha Sarakham Formation, is lacking in fossil

records but isotopic evidence from the rock salt suggests

Cenomanian, Late Cretaceous, as the age of the rock

formation.

The Cenozoic is the era marked by the extinction of

dinosaurs together with some contemporaneous plants and

animals. The Paleogene rocks have mostly disappeared

from the region or are left as only still questionable portions.

Miocene faunasand florasmightbepresent,but theyare

probably much younger as Plio-Pleistocene in age. Abundant

faunal and floral assemblages are found along river

sedimentary deposits of the Mun River comprising mammals,

reptiles,fishes,mollusks,andplantremains.Teethandtusks

with some skeletons of proboscideans have been mainly

discovered from several sandpits made by human activities.

They consist of at least eight genera of proboscideans even

though nowadays there is only one species, Elephas

maximus, left in the region.

Other than the proboscideans, other interesting

mammals were reported such as short-necked giraffes,

antelopes, hyenas, deer, anthracotheres, pigs, and

orangutans. A genus of primitive orangutan, Khoratpithecus,

discovered from a sandpit in Chaloem Phra Kiat, is also

reported from other areas such as Chiang Muan in the north

and Irrawaddy Formation in Myanmar. Nowadays, the

orangutan is native only in the islands of Borneo and

Sumatra, indicating that the orangutans were more widely

distributed in the past than at present.

A geomorphologic landform in the west and south of

Khorat particularly in the south of the modern Mun River

yieldsabundantpetrifiedwood.Itistheremnantsedimentary

deposits left by the meandering of the Mun River. Wood

anatomical analyses indicate that the floral assemblages

quite closely resemble the modern plant communities

representing dry evergreen to mixed deciduous forests.

Tektites, widely known as the evidence of a meteorite

impact, are reported from many areas of the northeast,

including Khorat. They are also reported from China, Vietnam,

Laos, Cambodia, and Australia and have been named as

“Australasiantektites”.Theageofthetektitesisabout0.7-0.8

million years indicating that there was an Early-Middle

Pleistocene meteor impact on the Earth’s surface in the

region, but the impact site is still so far unknown. However,

there are some reports on the recognition of the impact sites

such as Buntharik in Ubon Ratchathani and Phanom Phrai

in Roi Et. It is possible that the impact event was a multiple

impact.

Prehistoric Khorat is presented in terms of the

geological history and life evolution. The patterns of history

and evolution are in accord with those of regional and

global scales, but with some peculiar regional events

needing to be explained by further investigations. Mass

extinctions in Khorat, regional, and global scales are still

waiting for more reliable explanations by finding more

evidence to understand the real history of the areas.

54-10-059_048-068_W.indd 57 11/12/11 3:56:11 PM

58

PREH

ISTO

RIC

KH

ORAT

: โลกด


โคราชนนเปนสวนหน งของอนทวปอนโดจน ซ งได

พฒนาการขนมาจนมลกษณะทสลบซบซอน โดยมววฒนาการ

ทางธรณวทยาและบรรพชวนวทยา จากอดตยอนหลงกลบไป

เปนเวลายาวนาน มประวตความเปนมาตงแตยคเพอรเมยนใน

สภาพเปนทะเลตนเขตรอนทอดมสมบรณ มการตกสะสมตวของ

ตะกอนทะเลและหนปนทหลากหลายไปดวยซากดกดำบรรพสตว

ไมมกระดกสนหลงหลงจากนนในชวงยคไทรแอสซกประเทศไทย

ไดกลายเปนผนแผนดนทมการตกสะสมตะกอนในระบบทางนำ

และตอเนองมาจนถงยคครเทเชยสตอนตนในชวงนโคราชมสภาพ

เปนลมนำดวยสภาพภมอากาศทแหงแลงกงแหงแลงและชมชน

ปกคลมไปดวยปาสน มสตวเลอยคลานและปลาอาศยอยโดย

ทวไป เชนปลาการปลาฉลามไฮโบดอนต เตา จระเข ไดโนเสาร

และสตวเลอยคลานบนเปนตน

เมอถงยคครเทเชยสตอนปลาย โคราชตกอยในสภาพ

ภมอากาศทแหงแลงแบบทะเลทรายทมหนองบงแบบพลายา

ดวย ทงนเพราะมหลกฐานของหนเกลอระเหย เชน โพแทช

และเกลอหนในอำเภอโนนไทย โนนสง และพมายหมวดหนใน

ชวงอายน (หมวดหนมหาสารคาม) ขาดหลกฐานซากดกดำบรรพ

ขนาดใหญ แตหลกฐานไอโซโทปจากชนเกลอหนใหอายเปน

สมยซโนมาเนยนหรอชวงตนของยคครเทเชยสตอนปลายมหายค

ซโนโซอกเรมตนหลงการสญพนธครงใหญของไดโนเสาร รวมทง

พชและสตวรวมสมยบางชนด ไมพบหนยคพาลโอจนในภมภาคน

แตมหลกฐานของสตวและพชสมยไมโอซนและสมยไพลโอ-

ไพลสโตซนปรากฏอยรวมกน อายของซากดกดำบรรพเหลาน

ทงหมดจงอาจออนลงไปถงสมยไพลโอ-ไพลสโตซนกได พบซาก

ดกดำบรรพสตวและพชในตะกอนใกลชายฝ งแมน ำมล

ประกอบดวย สตวเลยงลกดวยนม สตวเลอยคลาน ปลา หอย

และซากพชมการพบฟน งาและโครงกระดกของสตวงวงจากบอ

ทรายหลายแหงอยางนอย 8 สกล ซงยงเปนปรศนาวาอะไรเปน

สาเหตของการสญพนธครงใหญ จนปจจบนมเพยงชางเอเชย

สายพนธเดยวเทานนทหลงเหลออยในภมภาคน

นอกจากสตวงวงแลว ยงมรายงานการคนพบสตวเลยงลก

ดวยนมทนาสนใจ เชน ยราฟคอสน แอนตโลป ไฮยนา กวาง

แอนทราโคแธรหมและอรงอตงนอกจากจะมการคนพบอรงอตง

สกลโคราชพเทคสจากบอทรายแหงหนงในอำเภอเฉลมพระเกยรต

แลว ยงมการคนพบจากพนทอนดวย เชน ทอำเภอเชยงมวน

จงหวดพะเยาและจากหมวดหนอระวดในประเทศเมยนมารโดย

ปจจบนอรงอตงนนมถนอาศยอยบนเกาะสมาตราและเกาะ

บอรเนยวเทานน ทำใหกลาวไดวาในอดตนน อรงอตงมการแพร

กระจายพนธทกวางขวางกวาในปจจบนมาก

ลกษณะธรณสณฐานในพนททางตะวนตกและตอนใตของ

โคราชโดยเฉพาะอยางยงตอนใตของแมนำมลปจจบนทพบไมกลาย

เปนหนจำนวนมากอยในชนตะกอน เปนตะกอนแมนำโคงตวด

จากการวเคราะหทางกายวภาคศาสตรของเนอไม บงชไดวา

ไมกลายเปนหนเหลานเปนของกลมพชทมความสมพนธใกลชด

กบพชยคปจจบน ทเปนแบบปาดบแลงและปาเบญจพรรณ

เขตรอน

เทกไทต เปนวตถทรจกกนอยางกวางขวางวาเปนหลกฐาน

ของการมวตถจากนอกโลกมาพงชนพนผวโลก ซงมรายงานการ

คนพบในภาคตะวนออกเฉยงเหนอรวมถงในโคราชดวย รวมทงม

รายงานการคนพบเทกไทตอยางกวางขวางในประเทศจนเวยดนาม

ลาว กมพชา และออสเตรเลย จงไดรบการขนานนามเทกไทต

เหลานวา“เทกไทตออสตราเลเชยน”เทกไทตเหลานมอายประมาณ

700,000 ถง 800,000ปมาแลว จงทำใหทราบวาไดมวตถจาก

นอกโลกพงเขาชนพนโลกในชวงสมยไพลสโตซนตอนตนถงตอน

กลางแตตราบจนถงปจจบนเรายงไมทราบตำแหนงของการพงชน

ของวตถจากนอกโลกดงกลาวอยางไรกตามมรายงานแจงวาไดพบ

ตำแหนงหลมอนเกดจากการกระแทกของวตถจากนอกโลกเชนท

อำเภอบณฑรกจงหวดอบลราชธานและทอำเภอพนมไพรจงหวด

รอยเอด เปนตนซงเปนไปไดวาเหตการณวตถจากนอกโลกพงเขา

ชนพนผวโลกนเปนการพงชนของกลมวตถนอกโลก

เรองราวของโลกดกดำบรรพโคราชนไดนำเสนอในแงมมของ

ประวตทางธรณวทยาและววฒนาการของสงมชวตมาตงแตยค

เพอรเมยน โดยการเปลยนแปลงทางธรณวทยานนมความเปน

เอกลกษณเฉพาะพนทอนเปนผลเนองมาจากกระบวนการธรณแปร

สณฐานทเกดขนในระดบภมภาคตงแตยคเพอรเมยนจนถงปจจบน

ทำใหโคราชมลกษณะธรณสณฐานและภมลกษณทเปนเอกลกษณ

เฉพาะตน สวนดานลำดบววฒนาการของสงมชวตนน มความ

สอดคลองไปกบลำดบววฒนาการในระดบโลก เชน การสญพนธ

ของไดโนเสารและสตวงวง แตกมลำดบววฒนาการของสงมชวต

หลายกลมทเกดขนเฉพาะในภมภาคทยงคงเปนปรศนาถงสาเหต

ของการสญพนธเชนการสญพนธของไฮยนาและอนๆอกหลายชนด

ทมความจำเปนตองอธบายใหชดเจนดวยการสำรวจศกษาวจย

เพมเตม การสญพนธครงใหญในโคราชภมภาคเอเชยตะวนออก

เฉยงใต หรอระดบโลกนน ยงคงรอคอยหลกฐานเพมเตมเพอให

เกดความชดเจนและมความนาเชอถอมากกวาน

54-10-059_048-068_W.indd 58 11/12/11 3:56:12 PM

59

PREHIS

TORIC



8 ACKNOWLEDGMENTS..............................................กตตกรรมประกาศ

The compilers sincerely thank the many persons and

major agencies who endeavored to help in many ways giving

rise to the success of this “Prehistoric Khorat” book. The persons

and agencies are mentioned herein as follows:

1. The PTT Public Company (PTT) who provided

financial support.

2. The PTT Exploration and Production Public

Company (PTTEP) who provided financial

support.

3. The Electricity Generating Authority of Thailand

(EGAT)whoprovidedfinancialsupport.

4. Mr. Piriya Vatchajitpan who donated some

important fossils mentioned in this book.

5. Ms. Nareerat Boonchai, Ph.D. student from Jilin

University, People’s Republic of China, who

providedinformationonpetrifiedwood.

6. Staff of the Northeastern Research Institute of

PetrifiedWoodandMineralResources,Nakhon

Ratchasima Rajabhat University, who were

helpful colleagues including Mrs. Nantana

Kunlaphruetmetha, Mrs. Pattamaporn Ampaikul,

Ms. Warangkhana Namsaeng, Ms. Nuntida

Phaepru, and Ms. Piyawadee Pipatwatchara.

คณะผจดทำขอขอบคณเปนอยางสงสำหรบผสนบสนนหลก

ดานงบประมาณและอนๆจนทำใหหนงสอ“โลกดกดำบรรพโคราช”

เลมนสำเรจลลวงไดดวยดประกอบดวย

1. บรษทปตท.จำกด(มหาชน)ผใหการสนบสนนดาน

งบประมาณ

2. บรษทปตท.สำรวจและผลตปโตรเลยมจำกด(มหาชน)

ผใหการสนบสนนดานงบประมาณ

3. การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทยผใหการสนบสนน

ดานงบประมาณ

4. คณพรยะ วชจตพนธ นกธรกจและนกสะสมชน

ตวอยางซากดกดำบรรพทไดบรจาคชนตวอยางซาก

ดกดำบรรพชนสำคญๆบางสวนทกลาวถงในหนงสอ

เลมน

5. คณนารรตน บญไชย นกศกษาปรญญาเอก จาก

มหาวทยาลยจหลน สาธารณรฐประชาชนจน ทได

ใหความอนเคราะหขอมลดานไมกลายเปนหนใน

จงหวดนครราชสมา

6. เจาหนาทสถาบนวจยไมกลายเปนหนและทรพยากร

ธรณภาคตะวนออกเฉยงเหนอเฉลมพระเกยรต

มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมาทใหความชวยเหลอ

และอำนวยความสะดวกหลายๆดานในการจดเตรยม

ตนฉบบไดแก นางนนทนา กลพฤทธเมธา

นางปทมาภรณอำไพกลนางสาววรางคณานามแสง

นางสาวนนทดาแพปรและนางสาวปยวดพพฒนวชรา

54-10-059_048-068_new16_W.indd 59 11/16/11 3:41:59 PM

60

PREH

ISTO

RIC

KH

ORAT

: โลกด


REFERENCES.........................................เอกสารอางอง

Assavapatchara, S., Charusiri, P., Charoentitirat, T., Chutakositkanon, V., Hisada, K., and Ueno, K., 2006. On the lithostratigraphy

of Permian rocks in Thailand: implications for depositional environments and tectonic settings. Journal of

the Geological Society of Thailand 1, p. 27-48.

Barr, S.M., and Macdonald, A.S., 1978. Geochemistry and petrogenesis of Late Cenozoic alkaline basalts of

Thailand. Geological Society of Malaysia Bulletin 10, p. 25-52.

Benyasuta, P., 2003. Petrified wood of northeastern Thailand and its implication on biodiversity and the ecosystem

during the Cenozoic Era. Unpublished Ph.D. Thesis, Suranaree University of Technology, Thailand.

Boonchai, N., 2008. The study of the biodiversity and comparative anatomy of petrified wood in the area of the

Northern Research Institute of Petrified Wood and Mineral Resources, Thailand. Unpublished Master

Degree Thesis, Suranaree University of Technology, Thailand.

Boonchai, N., Grote, P.J., and Jintasakul, P., 2009. Paleontological parks and museums and prominent fossil sites

in Thailand and their importance in the conservation of fossils. Carnets de Géologie/ Notebooks on Geology

(CG2009_B03), Chapter 7,p.75-95.

Boonnop, N., 2010. Geological map of Changwat Nakhon Ratchasima. Department of Mineral Resources, Thailand.

Buffetaut, E., and Ingavat, R., 1984. Paleontologic Un Dinosaurien theropode de tres petile dans le

lurassique superieur du nord-est de la Thailand. Not, a la langue dominante anglaise. C.R. Aead. Sc. Paris,

t. 298, Serie II, No. 20.

Buffetaut, E., and Ingevat, R., 1986. Unusual theropod dinosaur teeth from the Upper Jurassic of Phu Wiang,

northeastern Thailand. Rev. Paleobiol. 5,p.217-220.

Buffetaut, E., and Suteethorn, V., 2011. A new iguanodontian dinosaur from the Khok Kruat Formation (Early

Cretaceous, Aptian) of northeastern Thailand. Annales de Paléontologie 97,p.51-62.

Buffetaut, E., Suteethorn, V., Cuny, G., Tong, H., Le Loeuff, J., Khansubha, S., and Jongautchariyakul, S., 2000. The

earliest known sauropod dinosaur. Nature 407,p.72–74.

Buffetaut, E., Suteethorn, V., and Tong, H., 1996. The earliest known tyrannosaur from the Lower Cretaceous of

Thailand. Nature 381(20).

Buffetaut, E., Suteethorn, V., and Tong, H., 2009. An early 'ostrich dinosaur' (Theropoda: Ornithomimosauria) from the

Early Cretaceous Sao Khua Formation of NE Thailand, pp. 229-243, in E. Buffetaut, G. Cuny, J. Le Loeuff

and V. Suteethorn (eds.), Late Palaeozoic and Mesozoic Ecosystems in SE Asia. Geological Society,

London, Special Publications 315, p. 229-243.

Bunopas, S., 1982. Paleogeographic history of western Thailand and adjacent part of Southeast Asia: a plate

tectonic interpretation. Geological Survey Paper No. 5, Department of Mineral Resources, Thailand.

Bunopas, S., 1990. Tektites-Their origin and the continental catastrophic destruction in NE Thailand and

Indochina. Proceedings of the 16th Conference on Sciences and Technology of Thailand, 25-27 October

1990, Bangkok: 512-513.

Cappetta, H., Buffetaut, E., and Suteethorn, V., 1990. A new hybodont shark from the Lower Cretaceous of Thailand.

Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie, Monatshefte, Stuttgart 11, p. 659-666.

Chaimanee, Y., Jolly, D., Benammi, M., Tafforeau, P., Duzer, D., Moussa, I., and Jaeger, J.-J., 2003. A Middle Miocene

hominoid from Thailand and orangutan origins. Nature 422, p. 61-65

54-10-059_048-068_W.indd 60 11/12/11 3:56:12 PM

61

PREHIS

TORIC



Chaimanee, Y., Suteethorn, V., Jintasakul, P., Vidthayanon, C., Marandat, B., and Jaeger, J.-J., 2004. A new

orang-utan relative from the Late Miocene of Thailand. Nature 427,p.439–441.

Chang, H. and Zhai, R., 1978. Miocene mastodonts of Lantian and Lintung, Shensi. Professional Papers of

Stratigraphy and Palaeontology, 7, 136-42+4 plts (Geological Publishing House, Peking, China (in

Chinese with English summary).

Chang, N., Boyd, W., Dommett, K., and Higham, C., 2010. Origin of Angkor: resilience and opportunity in ancient

Southeast Asia, Thailand. Science Report, p. 49-52.

Charusiri, P., Daorerk, V., Krowchan, V., Klongsara, N., Kosuwan, S., Srirattanachatchawan, V., and Santatiwongchai, U.,

2002. Quaternary tektites and their sediment hosts at Ban Tachang sand pit, Chaloem Prakiat, Nakhon

Ratchasima, NE Thailand: stratigraphy and TL ages. In N. Mantajit et al. (eds.), Proceedings of the

Symposium on Geology of Thailand, 26-31 August 2002, Bangkok, Thailand, p.250.

Chavasseau, O., Chaimanee, Y., Yamee, C., Tian, P., Rugbumrung, M., Marandat, B., and Jaeger, J.J., 2009.

New Proboscideans (Mammalia) from the middle Miocene of Thailand. Zoological Journal of the Linnean

Society.155,703-21.

Cuny, G., Suteethorn, V., Buffetaut, E., and Philippe, M., 2003. Hybodont sharks from the Mesozoic Khorat Group of

Thailand. Mahasarakham University Journal 22, p. 49-68.

Cuny, G., Suteethorn, V., Kamha, V., and Buffetaut, E., 2008. Hybodont sharks from the Lower Cretaceous Khok

Kruat Formation of Thailand, and hybodont diversity during the early Cretaceous. In L. Cavin, A. Longbottom,

and M. Richter (eds.) Fishes and the break-up of Pangaea. The Geological Society, London, Special

Publications 295,p.93-107.

Cuvier,G.,1817.Lerègneanimal,Vol.1.Dèterville,Paris.

Deesri, U., Jintasakul, P., Lauprasert, K., Suteethorn, V., and Lionel Cavin, L., 2011. First evidence of a Semionotiform

fish (Actinopterygii, Holostei) from the Late Jurassic Phu Kradung Formation of Nakhon Ratchasima,

northeastern Thailand. Proceedings of the World Conference on Paleontology and Stratigraphy (WCPS

2011), Abstract.

Deng, T., Jintasakul, P., and Hanta, R., 2011. A new species of the rhinoceros Aceratherium from the Late Miocene

of Nakhon Ratchasima, northeastern Thailand. Proceedings of the World Conference on Paleontology

and Stratigraphy (WCPS 2011); Abstract.

Duangkrayom,J.,2007.Sedimentology and palaeogeography of the Ban Khok Sung fossil site, Tambon Khok Sung, Mueang

district, Nakhon Ratchasima Province. Unpulished Master Degree Thesis, Chiang Mai University.

Faure, G., 2001. Origin of igneous rocks: the isotopic evidence. Springer.

Geological SurveyDivision, 1987.Geologicalmapof Thailand scale 1: 2,500,000.Department ofMineralResources,

Bangkok.

Hada, S., Bunopas, S., Ishii, K., and Yoshikura, S., 1999. Rift-drift history and the amalgamation of Shan-Thai

and Indochina/East Malaya blacks. In I. Metcalfe, J. Ren., J. Charvet, and S. Hada (eds.) Gondwana

dispersion, A.A. Balkema, Rotterdam,p.67-87.

Hansen, B.T., Wemmer, K., Pawlig, S., Klaus, J., Assavapatchara, S., Nontaso, M., Chairangsee, C., and Putthapiban,

P., 2002. Isotope evidence for a Late Cretaceous age of the potash and rock salt deposit at Bamnet Narong,

NE Thailand. In N. Mantajit (ed.) Proceedings of the Symposium on the Geology of Thailand. Department

of Mineral Resources, Bangkok, p.120.

Hanta, R., Ratanasthien, B., Kunimatsu, Y., Saegusa, H., Nakaya, H., Nagaoka, S., and Jintasakul, P., 2008. A

new species of Bothriodontinae, Merycopotamus thachangensis (Cetartiodactyla, Anthracotheriidae)

54-10-059_048-068_W.indd 61 11/12/11 3:56:12 PM

62

PREH

ISTO

RIC

KH

ORAT

: โลกด


from the Late Miocene of Nakhon Ratchasima, northeastern Thailand. Journal of Vertebrate

Paleontology 28(4), p. 1182-1188.

Hinthong, C., 1981. Geology and mineral resources of Changwat Phra Nakhon Si Ayuttaya (ND 47-8), scale

1: 250,000. Department of Mineral Resources, Geological Survey Report, No. 4, 1-105 (in Thai with

English summary).

Hopwood A. T., 1935. Fossil Proboscidea from China, Palaeontologia Sinica, Series C. Vol. IX. Fascicle 3.

103 pp. with 8 plates.

Jaeger, J.-J., Soe, A.N., Chavasseau, O., Coster, P., Emonet, E.-G., Guy, F., Lebrun, R., Maung, A., Khyaw, A.A.,

Shwe, H., Tun, S.T., Oo, K.L., Rugbumrung, M., Bocherens, H., Benammi, M., Chaivanich, K., Tafforeau,

P., and Chaimanee, Y., 2011. First Hominoid from the Late Miocene of the Irrawaddy Formation (Myanmar).

PLoS One 6(4), p. 1-14.

Lauprasert, K., Cuny, G., Thirakhupt, K., and Suteethorn, V., 2009. Khoratosuchus jintasakuli gen. et sp. Nov.,

an advanced neosuchian crocodyliform from the Early Cretaceous (Aptian-Albian) of NE Thailand. in E.

Buffetaut, G. Cuny, J. LeLoeuff, V. Suteethorn (eds.) Late Paleozoic and Mesozoic Ecosystems in SE Asia,

The Geological Society, London, Special Publications 315,p.175-187.

Lockley, M.G., Matsukawa, M., Sato, Y., Polahan, M., and Daorerk, V., 2006. A distinctive new theropod

dinosaur track from the Cretaceous of Thailand: implications for theropod track diversity. Cretaceous

Research 27(1), p. 139-145.

Löffler, E., andKubiniok, J., 1991. The ageandorigin of theYasothon soils andassociatedgravel deposits.Journal

of the Geological of Thailand 1(1),p.69-74.

Martin, V., Buffetaut, E., and Suteethorn, V., 1994. A new genus of sauropod dinosaur from the Sao Khua

Formation (Late Jurassic or Early Cretaceous) of northeastern Thailand. C.R. Acad. Sci. Paris, t. 319,

Serie II, p. 1085-1092.

Matsumoto, H., 1925. Preliminary note on fossil elephants in Japan. The Journal of Geological Society of Tokyo, 31,

(371),252-72(inJapanese).

Metcalfe, I., 2009. Late Paleozoic and Mesozoic tectonic and palaeogeographical evolution of SE Asia. In E.

Buffetaut, G. Cuny, J. Le Loeuff, and V. Suteethorn (eds.), Late Palaeozoic and Mesozoic Ecosystems in

SE Asia. The Geological Society, London, Special Publications 315,p.7-23.

Moormann, F.R., Montrakun, S., and Panichapong, S., 1964. Soils of North Eastern Thailand. Department of Land

Development, Bangkok.

Osborn H. F. 1926. Additional new genera and species of the Mastodontoid Proboscidea. American Museum

Novitates, Number 238. Pp. 4-6. The American Museum of Natural History, New York.

Osborn H. F. 1932. Trilophodon cooperi, sp. nov., of Dera Bugti, Baluchistan. American Museum Novitates,

Number 585. 1-6. The American Museum of Natural History, New York.

Philippe, M., Suteethorn, V., Lutat, P., Buffetaut, E., Cavin, L., Cuny, G., and Barale, G., 2004. Stratigraphical and

palaeobiogeographical significance of fossil wood from theMesozoic KhoratGroup of Thailand.Geol. Mag.

141 (3), p. 319-328.

Philippe, M., Davierro-Gomez, V., and Suteethorn, V., 2009. Silhouette and Palaeoecology of Mesozoic trees in

Thailand. In E. Buffetaut, G. Cuny, J. Le Loeuff, and V. Suteethorn (eds.), Late Palaeozoic and Mesozoic

Ecosystems in SE Asia. The Geological Society, London, Special Publications 315, p. 85-96.

Racey, A., and Goodall, J.G.S., 2009. Palynology and stratigraphy of the Mesozoic Khorat Group red bed

sequences from Thailand. In E. Buffetaut, G. Cuny, J. Le Loeuff, and V. Suteethorn (eds.), Late Palaeozoic

54-10-059_048-068_W.indd 62 11/12/11 3:56:12 PM

63

PREHIS

TORIC



and Mesozoic Ecosystems in SE Asia. The Geological Society, London, Special Publications 315, p. 69-83.

Saegusa, H., Thasod, Y., and Ratanasthien, B., 2005. Notes on Asian stegodontids. Quaternary International

126-128, p. 31-48.

Sattayarak,N., andSrigulawong,S., 2008. ThewesternKhorat Plateaugeological field trip.Journal of the Geological

Society of Thailand, Special Issue 1, p. 1-40.

Shibata, M., Jintasakul, P., and Azuma, Y., 2011. A new iguanodontian dinosaur from the Lower Cretaceous

Khok Kruat Formation, Nakhon Ratchasima in northeastern Thailand. Acta Geologica Sinica 85(5),

p.969-976.

Shoshani, J. and Tassy, P., 2005.Advances in proboscidean taxonomy& classification, anatomy&physiology, and

ecology & behavior. Quaternary International 126-128, p. 5-20.

Sone, M., and Metcalfe, I., 2008. Parallel Tethyan sutures in mainland Southeast Asia: new insights for Palaeo-

Tethys closure and implications for the Indosinian orogeny. C.R. Geoscience 340,p.166-179.

Tapponnier, P., Peltzer, G., Le Dain, Y., and Armijo, R., 1982. Propagating extrusion tectonics in Asia: New insights

from simple experiment with plasticine. Geology 10, p. 611-616.

Thambunya, S., Pisutha-Arnond, V., and Khantaprab, C., 2007. Depositional environment of Permian rocks of

Khao Khad Formation in central Thailand. Science Asia 33,371-381.

Tobien, H., Chen, G., and Li, Y., 1986. Mastodont (Proboscidea, Mammalia) from the Late Neogene and

Early Pleistocene of the People’s Republic of China. Mainzer geowiss. Mitt. 15, p. 119-181.

Tong, T., Suteethorn, V., Claude, J., Buffetaut, E., and Jintasakul, P., 2005. The turtle fauna from the Khok

Kruat Formation (Early Cretaceous) of Thailand, p. 610-614, in L. Wannakao, W. Youngme, K. Srisuk,

and R. Lertsirivorakul (eds.) Proceedings of the International Conference on Geology, Geotechnology,

and Mineral Resources of Indochina (GEOINDO 2005), Khon Kaen University, Thailand.

Tong, T., Claude, J., Suteethorn, V., Naksri, W., and Buffetaut, 2009. Turtle assemblages of the Khorat

Group (Late Jurassic-Early Cretaceous) of NE Thailand and their paleobiogeographical significance. In E.

Buffetaut, G. Cuny, J. Le Loeuff, and V. Suteethorn (eds.), Late Palaeozoic and Mesozoic Ecosystems in

SE Asia. The Geological Society, London, Special Publications 315, p. 141-152.

Tougard, C., 2001. Biogeography and migration routes of large mammal faunas in South-East Asia during

Late Middle Pleistocene: focus on the fossil and extant faunas from Thailand. Palaeogeography,

Palaeoclimatology, Palaeoecology 168,p.337-358.

Ueno, K., and Charoentitirat, T., 2011. 5 Carboniferous and Permian. In M.F. Ridd, A.J. Barber, and M.J. Crow

(eds.)TheGeologyofThailand,ThegeologicalSociety,London,SpecialPublication,p.71-136.

Vozenin-Serra, C., and Privé-Gill, C., 2001. Bois Plio-Pléistocenès du gisement de Ban Tachang

(= Sarapee), Est-Thailande. Palaeontographica 260, p. 201-212.

Wang, Y., Zhang, W., Zheng, S., Jintasakul, P., Grote, J.P., and Boonchai, N., 2006. Recent advances in the study

ofMesozoic-CenozoicpetrifiedwoodfromThailand.Progress in Natural Science 16(5), p. 501-506.

Zhou, P., and Mukasa, S.B., 1997. Nd-Sr-Pb isotopic, and major-and trace-element geochemistry of Cenozoic

lavas from the Khorat Plateau, Thailand: sources and petrogenesis. Chemical Geology 137(3-4), p. 175-193.

54-10-059_048-068_W.indd 63 11/12/11 3:56:13 PM

64

PREH

ISTO

RIC

KH

ORAT

: โลกด


INDEX.....................ดชน

Aceratherium 36, 44

Adocid turtles 30

African elephants 42

Agathiceras 21

Agathoxylon saravanensis 8, 32

Ailuropoda melanoleuca 44

Albizia lebbeck 41

Algae 21

Allosaur 29

Ammonites 21

Anacardiaceae 41

Anogeissus acuminata 41

Antelopes 36, 53, 57

Anthracotheres 36, 39, 41, 45, 53, 57

Apes 18, 39,

Aquilaria 41

Araucariaceae 28, 32

Araucarioxylon saravanensis 28, 32

Asian elephants 39, 42

Australite 46

Australasian tektites 46

Axis axis 36

Azadirachta 41

Back-arc basin 18

Ban Krok Duean Ha 50

Ban Nong Rangka 50

Ban Non Wat 48

Ban Prasat 48

Basalt 13

Basanite 13

Bolboschoenus 41, 42

Bovines 36, 39, 42, 53

Brachiopods 21

Brachipotherium 36

Brachyoxylon 28, 32

Bronze Age 48

Bryozoa 21

Bubalus bubalis 36

Buntharik 57

Caliallasporites 30, 33

Canarium 41

Cancellina 21, 23

Careya sphaerica 41

Carettochelyid turtle 30

Cathaysialand 15

Chilotherium 36

Chinite 46

Chital deer 36, 42

Combretum 41

Compsognathus 29, 32

Conohyus 36

Coprolites 29

Corals 21

Crinoids 21

Crocodiles 29, 39, 53, 57

Crocuta crocuta 36, 38, 44

54-10-059_048-068_new16_W.indd 64 11/16/11 3:44:05 PM

65

PREHIS

TORIC



Cynometroxylon 41

Cyperus 41, 42

Deer 39,53,57

Dialium cochinchinense 41

Dicheiropollis etruscus 27,30

Dinosaurs 18,29,36,53,57

Dipterocarpoxylon sarapeense 41

Dipterocarpus 42

Dipterocarpus costatus 42

Dracontomelon 41, 42

Dracontomelon dao 41, 42

Duabanga grandiflora 41

Elephas 36, 39, 53

Elephas maximus 39,42,57

Elephas namadicus 42, 44

Eurasian supercontinent 18

Extrusion tectonic 18

Fishes 29,39,42,53,57

Fruits 42

Fusulines 21

Gaindatherium 36

Gastropods 21

Gavialis gangeticus 36, 38

Giraffes 18, 36, 53

Gomphotherium 36, 39, 43, 53

Gondwana 15

Granite 13

Granodiorite 13

Hadrosaur 29

Hawaiite 13

Himalayan orogeny 18

Hipparion horses 36, 53

Hippopotamadon sivalensis 36

Hippopotamuses 18, 36, 39, 41, 53

Holarrhena pubescens 41

Homalium tomentosum 41

Hominoid 39

Horses 18, 39

HuaiHinLatFormation 27,28,

Hybodontshark 29,30,31,57

Hyenas 18,38,57

Hyotherium 36

Iguanodont 29

Iguanodontians 30

Indian gharial 36, 38, 39, 42, 53

Indian subcontinent 18

Indochinaterrane 15,57

Indochinite 46

Iron Age 48

IrrawaddyFormation 40,57

Irvingia 41

Isanicthys palustris 32

Isanosaurus attavipachi 27,32

Jit Bunnak 50

Khao Din 50

Khao Kaeo 50

Khao Khad Formation 21

KhokKruatFormation 27,29,30

Khorat Fossil Museum 53

Khoratosuchus 25, 30, 33

Khoratosuchus jintasakuli 25, 30, 33

Khoratpithecus 39,57

54-10-059_048-068_W.indd 65 11/12/11 3:56:13 PM

66

PREH

ISTO

RIC

KH

ORAT

: โลกด


Khoratpithecus ayeyarwadyensis 39, 40

Khoratpithecus chiangmuanensis 39

Khoratpithecus piriyai 36, 39, 40

Kinnareemimus khonkaenensis 29, 32

Kizylkumemys 28,30,33,37

Kizylkumemys khoratensis 28, 30, 33

Kra Isthmus 44

Lepidotes buddhabutrensis 32

Lepidotesfishes 29,30

Lesser mouse deer 36

Libycosaurus 41

Loxodonta 42

Loxodonta Africana 42

Loxodonta cyclotis 42

Lufengpithecus 39

Lufengpithecus chiangmuanensis 39

MahaSarakhamFormation 27,30,57

Mangiferoxylon 41

Melia 42

Melia azedarach 42

Merycopotamus 36, 40, 41

Merycopotamus dissimilis 41

Merycopotamus thachangensis 36, 40, 41, 45

Millettia leucantha 41

Mollusks 39

Mollusk shells 36

NamPhongFormation 27,28

Neofusulina 21, 23

Neofusulinella 21, 23

Neolithic age 48

Nong Pong Formation 21

Orangutan 36,39,40,53,57

Pahudioxylon sahnii 41

Palm 41, 42

Panda 44

Pang Asok Formation 21

PhanomPhrai 57

PhraWihanFormation 27

Phraya Ramphaiphongboribhat 50

PhuKradungFormation 27,28

PhuPhanFormation 27

Phuwiangosaurus sirindhornae 29, 32

Pigs 36,39,41,53,57

Plant remains 29

Proboscideans 36,39,41,42,46,57

Prodeinotherium 36, 53

Protanancus 36, 53

Protium serratum 41

Protopodocarpoxylon 28, 32

Pseudodoliolina 21, 23

Pseudofusulina cf. japonica 21, 23

Pterosaurs 29,57

Ratchasimasaurus 30

Ratchasimasaurus suranareae 27,30,33

Red River fault 18

Rhinoceroses 18, 36, 39, 53

SaoKhuaFormation 27,29

Saber-toothed cats 36, 39, 53

Seeds 42

Semionotidfish 23,28,57

Shachemys 30, 33

Shan-Thai terrane 15

54-10-059_048-068_W.indd 66 11/12/11 3:56:13 PM

67

PREHIS

TORIC



Short-neckedgiraffes 57

Siamodon nimngami 30, 33

Siamopodus khaoyaiensis 29

Siamosaurus suteethorni 29, 32

Siamotyrannus isanensis 29, 32

Sibumasu terrane 15

Sinomastodon 36, 53

Sivatherium 36

Soft-shelled turtles 36, 39, 53

Spotted hyenas 36, 42, 44, 46, 53

Stegodon 36, 42, 53

Stegolophodon 36, 40, 53

Sukhothai zone 18

Taurocusisporites cf. reduncus 30, 33

Tektites 44,45,46,57

Terminalia 41

Terminalia paracoriaceum 41

Tethyans seaway 18

Tetraconodon 36

Tetralophodon 36, 53

Thailandina buravasi 21, 23

Thailandite 45, 46

Thailanditetektitestrewnfield 45

Thaiodus 30, 31, 33

Thaiodus ruchae 30, 31, 33

Tholeiite 13

Turtles 29, 36, 39, 42, 53,

57

Verbeekina 21, 23

Verrucosissporites 30, 33

Wrightia arborea 41

Yasothon soil series 13, 46

Ziziphus 42

Ziziphus khoksongensis 42

54-10-059_048-068_W.indd 67 11/12/11 3:56:13 PM

68

PREH

ISTO

RIC

KH

ORAT

: โลกด


Khorat during this Late Cenozoic had a large main river,

the Mun River, with its tributaries, under a warm tropical climate.

Strips of riverside forests were inhabited by apes,

saber-toothed cats, and anthracotheres. Grasslands beyond

the forests were where herds of bovines, rhinoceroses, horses,

and proboscideans roamed while the deer and pigs wandered

along the edge of the grasslands. There were plenty of crocodiles,

Indian gharials, turtles, soft-shelled turtles, fishes, and mollusks

in the river while some hippopotamuses were bathing.

54-10-059_048-068_W.indd 68 11/12/11 3:56:13 PM

54-10-059_NI BIPAD LUNG_W.indd=GclassicGlossy=CS354-10-059_BIPAD_W.indd 54-55 11/12/11 4:20:47 PM

54-10-059_BIPAD LUNG_W.indd=GclassicGlossy=CS354-10-059_BIPAD_W.indd 50-51 11/12/11 4:19:49 PM

54-10-059_BIPAD LUNG_W.indd=GclassicGlossy=CS354-10-059_BIPAD_W.indd 50-51 11/12/11 4:19:49 PM

18mm18

mm

18m

m30

.2 m

m26.2 mm 26.2 mm10mm 18mm

54-10-059_BIHUM_W.ai=GclassicGlossy=cs3

BIHUM_W.pdf 11/16/11 1:32:59 PM

Documents

Prehistoric Khorat