Embed Size (px)
Citation preview
သတငးထတျပနခက
၂၀၁၈ ခနစ၊ ဒဇငဘာလ (၃)ရက၊ တနလၤာေန႔
စားသးသမားအေနျဖငျဖစေစ၊ ၀နထမးမားအေနျဖငျဖစေစ မသနစြမးသမား ပါ၀ငလာေစရန စးပြားလပငနးမား ပမလပေဆာငရန လအပ
ျမနမာစးပြားေရးက႑တာဝနယမႈရေရး အေထာကအကျပဌာန (MCRB) ႏင ေအေအအာဂပန အကအည ေပးေရးႏင ျပနလညထေထာငေရးအသငး (AAR Japan) တ႔မ “မသနစြမးသမားအား အလပခန႔ထားျခငး (ၿမနမာႏငငရ အလပရငမားအတြက လကစြစာအပ)” က ယေန႔ထတေဝလကသည။ ဤလကစြစာအပ၏ ရညရြယခကမာ မသနစြမးသမား လကလမးမေသာ အလပအကငအခြငအလမးမားဖနတးရန၊ မသနစြမး သမားက အလပပမ ခန႔အပႏငရနႏင ၎တ႔ အလပၿမရန မညသ႔ လပေဆာငႏငေၾကာငး ျမနမာႏငငရ အလပရငမားက လကေတြ႕ကသည အႀကဥာဏမားေပးရနအတြက ျဖစသည။
ေနျပညေတာရ ၂၀၁၈ ခနစ၊ အျပညျပညဆငရာမသနစြမးသမားေန႔ကငးပရာ အခမးအနား၌ ဤလကစြ စာအပက မတဆကခသည။ ယခႏစအခမးအနား၏ ေဆာငပဒမာ “အားလးတညအခြငအေရး ရရေရး၊ မသနစြမးသမားအစြမးျမငတငေပး” ျဖစသည။ ထအခမးအနားတြင မသနစြမးသမား၏ အခြငအေရးမား ဆငရာ အမးသားေကာမတဥက႒၊ ဒတယသမၼတ ဦးဟငနရဗနထးယမ အဖြငအမာစကား ေျပာၾကားခပါ သည။ ဒတယသမၼတသည ဤလကစြစာအပတြငလညး ဥေယာဇဥ ေရးသားေပးထားပါသည။
ျမနမာစးပြားေရးက႑ တာဝနယမႈရေရး အေထာကအကျပဌာန၏ ဒါ႐ကတာျဖစသ ဗစကဘမနမ “၂၀၁၄ ခနစသနးေခါငစာရငးအစရငခစာအရ ျမနမာႏငငမာရတ လဥးေရရ႕ ၂.၃သနးက မသနစြမးသေတြ ၿဖစပါ တယ။ သတ႔ေတြဟာ အျခားသာမနလေတြလမး လပငနးခြငမာ တနးတပါဝငလပကငခြငမရရၾကဘး ဆတာ ရငးရငးလငးလငးေတြ႔ျမငရၿပးျဖစတယ၊ အဒါက မသနစြမးသေတြအတြက မေကာငးသလ၊ စးပြားေရးလပငနးေတြအတြကလညး ဆး႐ႈးမႈ တစခပျဖစတယ၊ ကမၸဏေတြကမသနစြမးသေတြပမ ပါ၀င လာေရး အေလးထားလပေဆာငမယဆရင အရညအခငးရတ ဝနထမးအသစေတြ ရာေတြ႕ႏငမာ ၿဖစသ လ၊ မသနစြမး စားသးသေတြလ ပမရရမာျဖစတယ။”
“ USA မ Accenture ရ႕ မၾကာေသးခငက ထတေဝခတ “Getting to Equal: The Disability Inclusion Advantage” အစရငခစာမာဆရင မသနစြမးသေတြ ပါ၀ငလာေအာင လပေဆာငႏငမႈ အရဆး ကမၸဏ ေတြက အျခားကမၸဏေတြန႔ ႏႈငးယဥရင ဝငေငြ ၂၈ ရာခငႏႈနး ပမရရတာ၊ အသားတငဝငေငြ ၂ဆ ပမ ျမငတကတာ၊ ၃၀ရာခငႏႈနးပၿပးေတာ အျမတအစြနး ရရတာ၊ ေငြေၾကးအရလညး ၎တ႔ရ႕ ၿပငဖက ကမၸဏေတြထက ၂ဆပမေကာငးမြနတာက သေတသနျပလပခတ႔ ၄ႏစတာအခနအတငးအတာ အတြငး မာ ေတြ႔ျမငခရတယ။ အဒါဟာ မသနစြမးသေတြက အလပခန႔ထားတ႔အတြက စးပြားေရးအရ အကး အၿမတရတယဆတာက ထပမသကေသထၿပလကတာပါပ။ အဒါက ပမစတအားထကသန ၾကးစားတ႔ လပသားအငအားစ၊ အလပၿမတ႔ ၀နထမးေတြ၊ အရညအခငးမးစရတ႔ ၀နထမးေတြန႔ စာသးသ အမား အၿပားရရၿပး ကမၸဏက နာမညေကာငးရရတယ ပခငလာတယလ႔ ဆလတာပါ။”
“MCRB ရ႕ အေတြ႕အႀကအရ ျမနမာနငငကစးပြားေရးလပငနးေတြက မသနစြမးေတြကပၿပး အလပခန႔ ထားခငေပမ႔လညး ဘယလစတငလပေဆာငရမယဆတာက မသၾကဘး၊ ဒါေၾကာငမလ႔ ဒစာအပက လကေတြ႔ကတ အႀကဥာဏေပးဖ႔ ဥးတည ေရးသားထားပါတယ။ ေနာကၿပးေတာ မသနစြမးသေတြက ဘယလ အလပခန႔အပရမယ၊ အလပၿမေအာင ဘယလလပေဆာငရမယ၊ အဆငေျပသငေလာတ႔
ပတ၀နးကငၿဖစေစဖ႔ လပငနးခြငမာ ညႏႈငးစစဥေဆာငရြကေပးရမာေတြက ဘာေတြၿဖစႏငလ၊ ေလာကန တ႔ စကားလးအသးအႏႈနးန႔ ေနာကထပ အႀကဥာဏေတြက ဘယေနရာေတြမာ ရရႏငလဆတ႔ ေမးေန ကေမးခြနးေတြအတြက အေျဖေတြပါ ရတယ။”
ေအေအအာ ဂပန အကအညေပးေရးႏင ျပနလညထေထာငေရးအသငး (AAR Japan) မ ရနကန႐း တာဝနခ Yashio NAKAGAWA မ “မသနစြမးသေတြကယတငက မမကယက ယၾကညမႈန႔ စြမးေဆာင ရညျမငတငရနလအပတယ၊ AAR Japan က ၂၀၀၀ခနစကေနစတငၿပးေတာ မသနစြမးသေတြ စြမေဆာင ရညျမငတငရာမာ အကအညေပးဖ႔အတြက အသကေမြးဝမးေကာငး သငတနးက ဖြငလစထားပါတယ၊ ယခဆရင ၁၈ ႏစရၿပ ျဖစတယ”
“ကမၸဏေတြန႔ အျခားအဖြ႔အစညးေတြက အားလးအကးဝငတ ယဥေကးမႈတစရပ ထေထာငၿပး မသနစြမးသေတြ အျခားသေတြလ တနးတလကလမးမမႈ ရရေအာငလပေဆာငျခငးၿဖင႔ ႏစဥးႏစဖက အကးအျမတ အျပနအလနရရမာ ျဖစပါတယ၊ ဒါေၾကာငမလ႔ ကြႏပတ႔အေနန႔ ကမၸဏေတြက မတကြျပား မႈက အားေပးျပး အရညအခငးအမးမးရတ႔ ဝနထမးေတြက ပမအလပခန႔အပဖ႔ တကတြနးခငပါတယ၊ အခကေနစၿပးေတာ ကမၸဏေတြက မသနစြမးသေတြက အလပစတငခန႔အပဖ႔ လပေဆာငသငတယ ဒါမမဟတ ခန႔ထားၿပးျဖစတ ဝနထမးအေရအတြကက ပမမားျပားေအာင လပေဆာငသငတယ”
ဤစာအပ၌ မသနစြမးသမား၏ အခြငအေရးမားဆငရာ အမးသားေကာမတ ဒတယဥကဌ (၁) ေဒါကတာ ဝငးျမတေအး၏ အမာစကားလညးပါရပါသည။ ျမနမာႏငငရမသနစြမးသမားႏင သကဆငေသာ သတငး အခကအလကမား (အလပလပကငႏငသည အသကအ႐ြယ၊ ကား/မ၊ မသနစြမးမႈအမးအစား၊ ပညာ အရညအခငး)၊ လပငနးခြင၌ မသနစြမးသမားအား ခြျခားဆကဆမႈဥပမာမား၊ မသနစြမးသမားအား အကာအကြယေပးျခငးႏင လမ ႈအသကအဝနးအတြငး ၎တ႔၏ ပါဝငလပေဆာငမႈမားက ျမႇငတငေပးႏင မည ျမနမာႏငငရ တရားေရးရာမေဘာငမား၊ မသနစြမးမႈဆငရာ စကားလး အသးအႏႈနး၊ အဓပၸါယဖြငဆ ခကမားႏ င မသနစြမးသမားႏင ဆကသြယေျပာဆျခငး၊ မသနစြမးသမား၏ ေအာငျမငမႈျဖစရပမား၊ အလပရငမားအတြက အႀကျပခကမား၊ အလပရငမားႏင မသနစြမးအဖြ႔အစညးမားခတဆကလပ ေဆာငႏငရန ဆကသြယႏငရန လပစာမားႏင သတငးအရငး ျမစမား ပါဝငပါသည။
ေနာကခအေၾကာငးအရာ
၁။ မသနစြမးသမားအားအလပခန႔ထားျခငး - အလပရငမားအတြက လကစြစာအပ” သည ျမနမာ ဘာသာ၊ အဂၤလပဘာသာ၂မးျဖင MCRB ၏ ဝဘဆဒတြင ဝငေရာကဖတ႐ႈႈ႕ႏငပါသည။ ဤလကစြ စာအပမာ လမႈဝနထမး၊ ကယဆယေရးႏင ျပနလညေနရာခထားေရး၀နၾကးဌာနႏင ၿမနမာႏငင မသနစြမးအသငးခပတ႔၏ အကအညၿဖင႔ျမနမာစးပြားေရး က႑တာဝနယမႈရေရးအေထာကအကျပဌာန (MCRB) ႏင ေအေအအာဂပနအက အညေပးေရးႏင ျပနလညထေထာငေရးအသငး (AAR Japan) တ႔ မ အတတကြ စစဥေရးသားထားျခငးျဖစၿပး၊ ျမနမာႏငငတြင Japan International Cooperation Agency (JICA) ၏ မတဖက အစအစဥ( Partnership Program) မ အစတအပငး တစခလညး ျဖစသည။
၂။ ျမနမာစးပြားေရးက႑ တာဝနယမႈရေရး အေထာကအကျပဌာန (MCRB) က ၂၀၁၃ ခႏစတြင Institute for Human Rights and Business (IHRB) ႏင ဒနးမတ ႏငင အေျခစက Danish Institute for Human Right (DIHR) တ႔က အျခားႏငငအစးရမား၏ အကအညျဖင ထေထာငချခငး ျဖစပါသည။ ရနကနၿမ႕တြင အေျခစကၿပး စးပြားေရး အဖြ႕အစညးမား၊ အရပဖက အဖြ႕အစညးႏင အစးရ အဖြ႕အစညး
မားအၾကား တာဝနယမႈရေသာ စးပြားေရး လပငနးမားဆငရာ ပညာ၊ ဗဟသတ ရရေစရနလညးေကာငး၊ အရည အေသြးျမငမားေစရန လညးေကာငး ၊ ႏစဦးႏစဖကအၾကား ေဆြးေႏြးညႇႏႈငးမႈမား ျဖစေပၚလာေစ ရန ႏင ျမနမာႏငင တြငတာဝနယမႈရေသာ စးပြားေရး လပငနးမား ေပၚထြနးလာေရးအတြက အမား၏ ယၾကညမႈက ရရေသာ သမာသမတကေသာ အဖြ႕အစညးတစရပ ျဖစေပၚလာေစရန လညးေကာငး ရည ႐ြယဖြ႕စညးခပါသည။ business disability international (bdi) ႏငလညး မဟာမတဖြ႔စညးထားပါ သည။ သတငးအခကအလက အျပညအစက www.myanmar-responsiblebusiness.org တြငဝငေရာက ဖတ႐ႈႈ႕ပါ။
၃။ေအေအအာ ဂပနအကအညေပးေရးႏင ျပနလညထေထာငေရးအသငး သည အျမတအစြနးက အဓက မထားေသာ ႏငငတကာအဖြ႕အစညးျဖစၿပး သေဘာတရားေရးရာ ဆကစပမႈမား မပါဝငဘ ၾကားေနေရး ႏင ဘကမလကမက အေျခခ၍ ကမာ ၻတစဝမးရ လသားမား၏ အကးအတြက ဖြ႕စညးထားေသာ အဖြ႕ အစညး ျဖစပါသည။ ၁၉၇၉ ခႏစတြင စတငတညေထာငခၿပး အေရးေပၚအက အညေပးေရး လပငနးမား၊ မသနစြမးသမားအား အကအညေပးေရးလပငနးမား၊ မငးႏင ပတသကေသာ ေဆာင႐ြကခကမား၊ ကနးမာေရးႏင လထအသပညာေပးေရး လပငနးမားက အေကာငအထညေဖၚ ေဆာင႐ြကလကရပါ သည။ ၂၀၀၀ ခႏစ မစတင၍ လမႈဝနထမး၊ ကယဆယေရးႏင ျပနလညေနရာခထားေရး ဝနႀကးဌာန လကေအာကရ လမႈဝနထမးဦးစးဌာနႏင ပးေပါငးကာ ေအေအအာဂပနသည ရနကနၿမ႕တြင မသနစြမး သမားအတြက သကေမြးလပငနး ပညာသငေကာငး တစေကာငးက ဖြငလစထားပါသည။ ၎သကေမြး လပငနးပညာ သငေကာငးတြင ဆသသငတနး၊ စကခပသငတနးႏင ကြနပတာသငတနးတ႔ရၿပး ျမနမာ ႏငင တစဝမးလးရမသနစြမးသေပါငး ၁၇၀၀ေကာအတြက အလပအကငအခြငအလမးမား ရရရနပပး ေပးခပါသည။
၄။ ျမနမာစးပြားေရး က႑တာဝနယမႈရေရးအေထာကအကျပဌာန (MCRB) ႏင ေအေအအာ ဂပနအက အညေပးေရးႏင ျပနလညထေထာငေရးအသငး (AAR Japan) တ႔မ မသနစြမးသမား အလပအကငအ ခြငအလမးျမငတငေပးရန ရညရြယခကျဖင ဒတယအႀကမေျမာက အလပ႐ေဆြးေႏြးပြက ၂၀၁၉ ခနစ ေဖေဖာဝါရလတြင ကငးပသြားမညျဖစပါသည။ ပထမအႀကမအလပ႐ေဆြးေႏြးပြက ၂၀၁၇ ခနစ ႏဝငဘာ လတြင ကငးပခပါသည။
သတငးအခကအလကမားအတြကဆကသြယရန ေဒၚႏငး၀တရည သေသသန ႏင ဆကသြယညနငးေရး မနေနဂာ(MCRB) [email protected] or 09450051946
