16
Συν Θεω ST Ο IX Ε I Α Χ Γ Η S Τ Η 2 πολιτείας Seu PRIMORD1A RE1PUBLI- C iE Β Ο Ν Ex Oratione Ifocratis ad Nicoclem In Regia Academiaupialienfi, Cum confenfa fcnerand# Facultatis Pbilofopbica, PR^SIDE MÄRTINO BRUNNERO Grxcx Lingvx Profeflfore, RESPONDENTE MARTINO BLOCHIO, S. R. M.tis alumno Publica difputationc ventilanda Die 22. lunij 1164. in Auditorio Gußaviano* U Ρ S A L I Μ Excudit. HiNmcvi Cvmo S.R.M.& Acid. Vpial.Bibliop.

PRIMORD1A RE1PUBLI-1189213/FULLTEXT01.pdfΣυν Θεω STΟ IXΕ I Α ΧΓ Η SΤΗ 2 πολιτείας Seu PRIMORD1A RE1PUBLI- CiE ΒΟΝ ExOrationeIfocratisadNicoclem InRegiaAcademiaupialienfi,

  • Upload
    others

  • View
    10

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: PRIMORD1A RE1PUBLI-1189213/FULLTEXT01.pdfΣυν Θεω STΟ IXΕ I Α ΧΓ Η SΤΗ 2 πολιτείας Seu PRIMORD1A RE1PUBLI- CiE ΒΟΝ ExOrationeIfocratisadNicoclem InRegiaAcademiaupialienfi,

Συν Θεω

ST Ο IX Ε I Α Χ Γ Η S Τ Η 2

πολιτείαςSeu

PRIMORD1A RE1PUBLI-C iE Β Ο Ν

Ex Oratione Ifocratis ad NicoclemIn Regia Academiaupialienfi,

Cum confenfa fcnerand# FacultatisPbilofopbica,

PR^SIDE

MÄRTINO BRUNNEROGrxcx Lingvx Profeflfore,RESPONDENTE

MARTINO BLOCHIO,S. R. M.tis alumno

Publica difputationc ventilandaDie 22. lunij 1164. in Auditorio Gußaviano*

U Ρ S A L I Μ

Excudit. HiNmcvi Cvmo S.R.M.&Acid. Vpial.Bibliop.

Page 2: PRIMORD1A RE1PUBLI-1189213/FULLTEXT01.pdfΣυν Θεω STΟ IXΕ I Α ΧΓ Η SΤΗ 2 πολιτείας Seu PRIMORD1A RE1PUBLI- CiE ΒΟΝ ExOrationeIfocratisadNicoclem InRegiaAcademiaupialienfi,
Page 3: PRIMORD1A RE1PUBLI-1189213/FULLTEXT01.pdfΣυν Θεω STΟ IXΕ I Α ΧΓ Η SΤΗ 2 πολιτείας Seu PRIMORD1A RE1PUBLI- CiE ΒΟΝ ExOrationeIfocratisadNicoclem InRegiaAcademiaupialienfi,

Prcefatio.

Ε a efl hujus temporis brevitas, ut ntn multa 5 ea negotio¬rum fejhnatio,ut non fatts meåitatefcribere hceat. f$uddii optime norunt> quipropius vident, quantumjam apuå

nosferveant variéfe exercentium, eorumque, qui fic (e exer-centibus velprcejunt vel injerviunt,fiudia. Per qua fit, ut ca¬pto quafi in arena confilio unaire cupientihus interdum verten-da fit vehficatio, (βfiriptioprofrxior vel mittenda in compen-dium velalid breviore permutanda. Vdebit idfipero, adhujustxcufationemfcriptiji quanåo in eodeprebendetfjßdeprehendetbaud dubie ) eruditus Ledor de nobili argumento multa ξβple-uius ζβ accuratius dici debmjje.

Ifocrates orationc fccunda adNicoclcm Rcgem.

"λ/ί ίλετω m % ναλη&χς, ηκντας vnia Μχαζ/τμι-mc άυτοίς οίρχ,&ν, ytvucntw, ort κ των ολιγαρχιών ^ τ άλ¬

λων νηλιτπων, αυτή πλαςον^ςόνον βιαμίνΧπν, cunvte ctv αζ/ςαTs irÄqQtfzl· ^i^c/motrooci. Καλώς Je $ν\μαγωγνι<τ&ς, £αν μήτεtv οχλον vßpifjHV ιας , μήτε υβζ/ζόμίνον Τΰζχορας' α?λα<ΤΚ67Γ%τ, 'όντως όι βίλΖςνι μ&ι τας τιμάς tfrXtnv , οι J' αΤλοι μη£1νuJtKvjB-^irovTsq. ΤαυΙμ $ ςνιχίϊα ψξωτα ^ μίγιαζggWJf ™λι-τήας ecft.

Interpretatur Wolfius.T)opulus curα tibifit, ξβ omnia in eo pofita ejjeputatojit is im-

perio tuo delecletur* Notum enim efi ξβ oligarchias (ß ce¬tera imperia eo diuturniora ejje, quo diligentius populum colue-rint. Sic autem benl· imperabis, fi neque vulgi petulantialocum dederts, neque aliospopulo infultare pafsus fueris: fedprovideris ut ξβ honores optimo cuique mandentur, ξβ caterinullü znjuriiis afficiantur. Heec enim elementa prima (3 ma¬ximafunt reipublicG bene confiituta.

A 2. Thclisl.

Page 4: PRIMORD1A RE1PUBLI-1189213/FULLTEXT01.pdfΣυν Θεω STΟ IXΕ I Α ΧΓ Η SΤΗ 2 πολιτείας Seu PRIMORD1A RE1PUBLI- CiE ΒΟΝ ExOrationeIfocratisadNicoclem InRegiaAcademiaupialienfi,

Thefis I.niignis eft hic Iiocratis, qui non minus prudentis vi*ri quam facundi nomcn mcruic, locus de elemtntis be-

.ne (onfiitutcereipubhcce> in quibus primasimperantiuntcuras occupari, & ad quar tanquam ad iutnma capitacas revocan decet. Qux uti multa profe&o & magnacomple&uncur, il per partes cas: ita iummatim tra-#ando haud paulo brevius abfolvi poilunt.

I I.Equideminliberalioreregnofinis unus re&é impe-

raimbus proprius,idémquc illis inter fc communis ple-yumque eilJaluspopuli & iplius quoque multitudinis, quåpublicis illi aulpiciis querere,firmare & confervarc de-Dcnc. Quem finem ctiam Noftcr primo locore&é in animo habuit. Μελετά, inquit ad Regem Ni-coclem,crc< %πλ$χς. Populus vel multicudo tibi curtefit·Minus eacurse plerumquc eil Regi, qui herih in iuosutitur imperio. Ab eo tamen quod frequentius, pras-ilantius & hominibus amabilius eft, Homcrus Regesicepius appellavit ποιμένας λαων,paßorespopulorum<(d) Pa-ilor cnim, quatenus paflor eft,curat & fovet, non ma-Äat. Necfemel Xenophon bonos Reges a bonis Pa-tribus nihil differre affirmavit. (b) Et nominatirnLllyiremlaudatHomerus,at hunciterü adducam,quodπατήρ, ως ηπιί§Ρ η tv, mitts bonusque erat ut pater«r. Et ultrahane popull & totius rcipublicac falutem, nihil quodqus&racaut optet auguftius populi Rc&or vel populusipfe habet.

a, Iliad, «. 263,^.145.έ. Örat, de Agef. j28.Mcm. I« j.c.Odyflf. C. 47,2j4.

Iii.Äcque hic quidem finis eil, ad quem in genert indi-

gita-

Page 5: PRIMORD1A RE1PUBLI-1189213/FULLTEXT01.pdfΣυν Θεω STΟ IXΕ I Α ΧΓ Η SΤΗ 2 πολιτείας Seu PRIMORD1A RE1PUBLI- CiE ΒΟΝ ExOrationeIfocratisadNicoclem InRegiaAcademiaupialienfi,

- * ■.Μ

>:ti■ -Λ;

^statum itidcm media defignat Orator gencralia,eaquepartim afferentia id,quod ad finem propoiltum idoneum& utile eft,· partim removentia id quod obeft Sc nocet.'Prioris generis eft cultuspopuli & bemgna trablatio. Hocenmi illud cft , quod dicit: &&wzunie ποιχ κίχα&ο·μίνας*υτο~ς άρχ&ν* Nemo eft, credo, qui dubitet illud äujoig'Ulis,ufitata enallage didum efle pro ώπάζ//?, feilicet νλη-0«, multitudini. Et eft in talibus exemplis obvia magis•της evaMaytjf ratio ,quia prarcedit nomen , utloqnimur,colledivum; quod ii minus forma , poteftate tarnenplura fignificat. Quin & in aliis, qua? ilc non iunt, i-dem accidit. Quomodo agud iElianum eft (α) αακι-daifjLcnci κολάζχα-ιν ν7τίξ %μα^κ,ία (liceat verba taueipedantia, miflis cateris, ilc connedere ) Αγνώμονας»ivat Μλίυονιχς ctvrüi ( pro αυ]ον) κ ίΡίταςας ων 'ixéivoi 7Γ£ρτ\*~eri. Confer Sc c. 18. prope finem. Nec operx eft pre-tium in re nota exempla multa congerere. Invcnictqui volet apud alios paffim plura,&in facris apudGIaiLGram.Sacr. 1.4. trad.2,. de enall, obf. 18.

«4 Var. hift. m. 10.

IV.Τω πλφα αίχα^/τμίνως αρχπν, Qepd7iiveiv τ· π7\·φ(& Sc

$ημαγωγ&ν,νίpopulogratum eß imperare,populum colere, ar~te captum quafi ducere,fignificationcm hoc loco habent a-iiquantum diverfara ab ea, quam in aliis materiis fre-quentcr obtinent. Nifi quod primum illud plus habe¬re videatur, cur perinde fermé fignificare polPt Princi-pem pnncipatu iuo gratum Sc amabilcm civibus, atqueeum , qui in Democratiå obnoxium populo ,acceptumtarnen gerit magiftratum. De cztero plcrumque isUtpamvsiv re 7τλ$(&> populum colere dicitur, qui eum ut fu-periorem veneratur, demeretur obiequiis Sc blanditiis«apit; feu hoc ex inftituto reipublicac agat, feu ex inge#

A 3 iio

Page 6: PRIMORD1A RE1PUBLI-1189213/FULLTEXT01.pdfΣυν Θεω STΟ IXΕ I Α ΧΓ Η SΤΗ 2 πολιτείας Seu PRIMORD1A RE1PUBLI- CiE ΒΟΝ ExOrationeIfocratisadNicoclem InRegiaAcademiaupialienfi,

r»to tantum proprio. Quomodo TMcoL·, quaii po-pulicolce,cognomentumapud Romanos invenit Cof.Valerus, (a) cum lata lege de provocatione adveriusroagiftratum ad populum^non tancum rcgni ie non cu-piduin , fed populärem etiam eife oftenderet. Dema¬gogi autem quam fuerint populari ftatui peculiari qua-damrationepenéproprii, nihil attinet, allatis exem-plis oftenderc. Vide Arift. (b) Sc alios. Neque ramenautilhe perpetusc, aut a genio lingvse abhorrentes funchx, quas hie locus poilulat,vocum iignificationes.

a. Liv· 1· ζ· c. 9. b. Pol. 4. c. 4.V.

Monucrunt jam anteacruditi per το <ζτλη9·(& in histalibus locis, non fingulos quibus imperatur, ied uni-verfos intelligi. Nam ob diveriitatem ingeniorum,ftu-diorum, votorum, vix ac ne vix quidem neri poteft utomnibus aliquis unus placeat. Nec cnim Jovi fuo ,

quemfalfo Deorum hominumque Regem Maximumcredebant,id tribuere iuilinueruntgentes, ut vel iere-nusvelpluens omnibus placeret. Jam & multitudomalorum in omni prarfertim majore iocictate tanta eft,ut quod utrinquc in ter bonos & malos difpliceat Se of-fendat, nuoquam deilt. Nec poffibile cft Regi, quan-tumcunque diligcnti & induftrio, videlicct homini ta¬rnen , in pnmis in adulto imperio, ieoriim omnes omni-no iibi fubjedos eorumquedefideria noiTe. tantum ab-eft,ut his omnibus ie attemperare poisit aut debcaf.Satis ergo illi erit, univeriis omnibusque fubditorum,utloquimur, gcneribus, &illis, qui in his funt cor-datiores,placuiiTe.

VI.Rationemcur amabili imperio operam dare impe-

rantes debeanc, ab optabili cffeäu pctit. quod nimi-rum

Page 7: PRIMORD1A RE1PUBLI-1189213/FULLTEXT01.pdfΣυν Θεω STΟ IXΕ I Α ΧΓ Η SΤΗ 2 πολιτείας Seu PRIMORD1A RE1PUBLI- CiE ΒΟΝ ExOrationeIfocratisadNicoclem InRegiaAcademiaupialienfi,

rum ca impefandi ratio impcria diuturna rcddat. Ni-mirum ivtfya & robur corporis ad longiorcm vitam pluffpei habcnt: valctudinanum aliquem longsevum eiTe,rarius & praeter ipem fcrmc accidit. Ubi ita alicnatiiunt animi, utomnia malé cohsereant, vix procul ab-clTe internus poteft. Et videtur Oratordiuturnitatishic feciiTc mentionem, quod ea reipublicjc vix contin-gat, nid illa & incolumitate iua gaudeat, cum aliquaplerumque potentia. In his autem fummam votorumponcrc impcrantcs folent.

VII.Diuturnitatem vcro commemorat in Oligarchiis &

aliis imperiorumformis ,cum in regnis non minus adhane rem appofité oftenderc potuiilet. Credo quiaadRegem feribens amplificarc rem voluit,petita etiam abillis iimilitudinc, quorum inftituta iuis deteriora illchabuit. Quibus tamen ad diuturnitatem ifta in modoimperandi popularitas multum profuit. Etid innucrevidetur vocula ^, in iftis οη^τ ίλ^ξχιων, See. PerOhgarchiam intelligit non illud paueorum imperium,quod in vitio eil, tyrannidi in monarchiarefpondcns,ut loquitur Ariftotcles,(<*)fed id quod hodic ufitatius A-riftocratiam dieimus. quomodo & Herodotus & Plu-tarchus de Monarch, aliique voce iftä paffim ufi funt-Et ex recentioribus prolixé hanc rem omnem expofuitArnifscus-C^ Πολιτεία vi vocis quameunq; reip. formamnotare poteft, & vulgo notat-quo icnfu & nofterinilluftri loco Panatbenaici fui feribit τπχ,σ-ου» πολιτεία*ψυχψ πζλζως άναι. Quamvis reip.formam civitatis animameß°e. Interdum fpeciali notione idem eil quod Dc-mocratia.ut apud Ariftotelem (0<5c Demoflhencm (J)Λττιςον Tcui ττολιτάαις η τνρανΜ· Tyrannis infidaeßpolitiisl

Page 8: PRIMORD1A RE1PUBLI-1189213/FULLTEXT01.pdfΣυν Θεω STΟ IXΕ I Α ΧΓ Η SΤΗ 2 πολιτείας Seu PRIMORD1A RE1PUBLI- CiE ΒΟΝ ExOrationeIfocratisadNicoclem InRegiaAcademiaupialienfi,

iive ftatui popnlari. πολιταίον iημ,ΰτικψ quafi per z&rfumfytTfAtbv dixic Aphthonius in progymnalmatibus ; uc extanto iimilium iocorum numero hxc pauca actuiiiTciuificiat. Et hac iignificatione nihil prohibet quo mi¬nus hoc loco voccm capiamus , ηιίϊ quod ea eciam ia-tius fignificet, & iignificationem illam generalem non-nihil adjuvarc forte videri poiTet addita vox etMow.De quo tarnen vix eil cur quisquam operoié contendat„

a. pol* c. 5.4. pol.c.5. b. lib. 1. c. 7. c. I. j. pol. $. d. Olynth. 1.t. Encom. Thucy <i.

VIII.Facilc autem intelligitur fvaderi hic lenitatcm impc-rii,icd non remotam a juftitia.Nam hac negleda auram

captarepopulärem, imperium pcrderc eft, nonim-perare ; coque nec cum gratia & applaufu imperare. Te

fummijuris flriBå nimit obfervationem magishic diifvaderi aliquis dicerct. Omnium autem maxi-mé diilvadetur injuria & violentia. Ahoqui elegansprorfus eft juftitix & dementia: in impcrantibus com-paratio. IX.

Sequitur altcrum mediorum genus, quod in remo-Vendis noxiis occupatum dixi. lmperantium propri¬um opus eft focietatcs civiles condere, coniervarc,roborare. Has cum evertat injuria, rede hoc altcrummedium uno communi nec inepto υβριως, five injuriaprohibendx vocabulo noftcr comprehcndit. Ita enimcolligiturex verbis ύβζ/ζ&ν& ύβριζόptvov τν&βραν. Simul& idmanifeftum evadic, ad duo capita revocare orato-remomnem quxinmultitudine obfervari poteft inju-riam; quxquidcm publico, quoad fummamrei, (Itno-xia. V el enim facit injuriasmultitudo vcl patitur. U-trumque ne fiat, au t ii fiat, nc non in tempore vindice-iur,providendum imperantieft.

X. So*

\

Page 9: PRIMORD1A RE1PUBLI-1189213/FULLTEXT01.pdfΣυν Θεω STΟ IXΕ I Α ΧΓ Η SΤΗ 2 πολιτείας Seu PRIMORD1A RE1PUBLI- CiE ΒΟΝ ExOrationeIfocratisadNicoclem InRegiaAcademiaupialienfi,

χ.Soletqnidem imperii afperitas animos vulgi inter-

«Hurn efferarc, ita ut ab inferenda per tumultum vel pe-tulantiam injuria le nonabftincat. Videtur tamcn O-rator vocabulis ύβζ/ζ&ν Uv magis reipiccre ad id quodbreviore via ad ingens illud malum, lniokntiam multi-tudinis ducit, natam ex nimia imperii lenitate, prx-fcrtim quando promifeuam illa concedit iicentiam vo-luptatum. Hxc enim eft quxinprimis januam aperitpetulantix vulgi $ qux dcinccps quidquid in rcpublicahoneftatis nomine δί utilitatis inconcuiTum ftare de-bebat, torrentis ricu profternit· Ncc ullum facile ali¬ud gravius malum accidercrcipublicx poteft.

XI·Cujus rci non proeul fünf cåufx, quas alibi explica-

tas huc tranicribcrc nihil attinct. Id tantum hoc lo-co prxtercundum non fuit,quod inter caulas malorum,quibus mala propc omnia diritatc fuperat infania popu-laris liccntix, pene prima δί noccntiflima iit mobilitasvulgi, Proficifcitur cnimilla amultitudinis δί pluri-bus δί gravioribus vitiis, qur in ea, quantum fieri po¬teft , emendanda, & dc extero folicité cavenda funt,nc quando in ncrvum forte crumpant·

XII.Rcvocantur auteni vitia illa,qux mobilitatis in vulgo

prxcipux funt caufx, ad fontes duos, infciciam mentisδί pravitatem cupiditatum. Nam ut proprix funt ho-mini facultatcs,intelledus Sc voIutas,ita qux in his funtmala, homines maximé affligunf,Et quiamutata voce,οχλον hic dicit Orator,vix dubium quin vocabulo in de-teriorem partcm accepto, jam non cordatiores, fed fx-cem imå rudis vulgiintclligat.H^c auté quam maximé

B igno-

Page 10: PRIMORD1A RE1PUBLI-1189213/FULLTEXT01.pdfΣυν Θεω STΟ IXΕ I Α ΧΓ Η SΤΗ 2 πολιτείας Seu PRIMORD1A RE1PUBLI- CiE ΒΟΝ ExOrationeIfocratisadNicoclem InRegiaAcademiaupialienfi,

ignorantialaborat & imperitia,paru intelligit quidé reluailt vcl fecus;nccconiiderat falutem iuam paci reipu-p\icx innexam eile. Neque hunc iolum in juaicio men-tis pernicioium fruéfum neglcfta melior inftitutio ha¬bet 5 Ted & indomiti affe&us motus omnis capaces funt.Edcnt autem minus, ii impcrantibus omnibus magucordi eiiet Feriarum infticutionem, de qua pratclareXenophon (a) aut aliam aliquam bonam imitari.Nuncut in agro incuitojnfelix illud viciorum lolium IatifTimédomitiatur. lnvidia plebem ixpe in furorem agit, ubiabeil majoris potcnciae & pcenas metus. Et impotentiafui plerumq; iaborat animus,ii quando emeriit.qui antefemper iuccubuit. Odia multicudini fxpe (ine caula,&modo: ex adverfo coecus erga malos amor, & exitialeetiam per fcelera obfequium. Qux quia non poifuntnon fvpe in contrarium vertere ( nihil enim diuturnumcui nonfubefiratio ait Hiftoricus(£)indc illa vulgi mobili-tas,& ex mobjlitate plus quam funefta mala.Avariciamplebis irritant largitiones potentiorum, exftimulat pau-pertas: unde corrumpi facillimé muneribus,& in omnépartem duci impellique poteft:; prxfertim fi odns mate-riam dedic aliorum, contra quos itur, etiam fallo exi-ftimataopprellio & crudelitas. Quseomnia non pof-iunt non in fervenribus jam animis ftudium res novan-di ingens excitare, adeo ut quemvis potius alium quamprxientem rerum ilatum amet. Vetcrem itaque alionovo mutatum it; quod plerumque non felicius fuc-cedit,quåm filiabus Felix iropuliuMedeac confiliu rcco-quendi patris, ut ex lene patremjuvenem haberent.Ita.& plebs, malis ufa coniultonbus, rerumpubiicam ma¬trem , cum tramformare fe proiitetur , in irufta di-Icerpit.

λ, Lib. i. paed, b, CyjkJ.^S, 14·

Page 11: PRIMORD1A RE1PUBLI-1189213/FULLTEXT01.pdfΣυν Θεω STΟ IXΕ I Α ΧΓ Η SΤΗ 2 πολιτείας Seu PRIMORD1A RE1PUBLI- CiE ΒΟΝ ExOrationeIfocratisadNicoclem InRegiaAcademiaupialienfi,

XIII.Hare & id genus aliagraviora vida a primis annis cu~

rabit colli, qui motus multicudinis cavere volet. Quodfitolli nonpolfunt( & vix poifuntjnifi quis Herculeoaufujam a tot fcculis apud plerosque negleftam in-ftitutionem vulgi juftam redueat ) ialtem videaf,ne irritentur, aut ruptis repagulis ruant,proruantque o-mnia. aut fi caput forte efferent, monflra ifta in ipiaherbaoppnmendiartcsrationesquene procul habeat.Et illas quidem, quatenus publice eas fcire fas eft, quiaaliquo modo obviae plerarq; plerisq; non nimium impe-Iritis funt, opera: forte non erit pretium hic exponere.certe ultra modum id eft hujus inträ hane brevitatemneccflario coafta: fcriptionis.

XIV.Alterum in prohibenda injuria fuit, nc eam mulritu-

do patiatur, autfaltem nc patiatur inulta.Poilet cnimnon iine caufa fa&um vidcri, quodcumverbo uno di-ccrc poterat Ifocrates.deberc Regcmpjre τϊνοχλον ύ-βζ/ζην im , pjrs ύβξίζιβαι, non permittere, ut populus velfaciat injuriam vel patiatur, dixerit tamen poileriorcloco,/uqre ύβ^/ζό/ιενον vSicpuv tiec injurias patientem negli-gtre. quaii non tam quid jure fieri debeat, quam quid inufu vitar,& ut nunc fiint res mortalium, fieri poffit, re-fpiceret. Efficit enim ipfa multitudinis, ut fic loquar,multitudo & vilitas, ut fingulos facilius invadere po-tentiores, quam ab injuria prorfus omni tucri imperan-tespofilnc. Scilicct qui imperium tenent hominesi'int, nec ubique aut omni tempore omnibus adefTe,necvidere de antevertcre omnia, quando fic opus eil, pof-funt. Supereft ergo, utprave faäis parata fit pana:

B 2 quae

Page 12: PRIMORD1A RE1PUBLI-1189213/FULLTEXT01.pdfΣυν Θεω STΟ IXΕ I Α ΧΓ Η SΤΗ 2 πολιτείας Seu PRIMORD1A RE1PUBLI- CiE ΒΟΝ ExOrationeIfocratisadNicoclem InRegiaAcademiaupialienfi,

qu* ipfa ftatim efficiet, ut ad injuriam minus proni fintalii. Quamquam Sc ab initio ante omncm injuriam,quantum fieri poteft, danda fit opera, ut ne unquam in»juris locus eile poilit.

XV.Sed quidquid de hoc fit, permagni intereft ad quie-

tcm ÖC diuturnitatem impcrii,id agere,ut injuriis,quamfieri poteil nunimé opportuna fit multitudo, Ad quamrem opus eft fapienter latis de pietatc& juiiitia legibus,legumquc accurata cuftodia Sc cxccutionc, fine qua le-ges ludibria verius quam pracfidia vitar lunt. In quibusut religio facilé primas tenet, ita ejus colendae rationes,

3nas, ubi vcra eft, optime ipfa tradit, diligentcr cufto-ire, Sc pro fui modo oificii urgerc imperantcs debent.Quod quanto fit reåius, tanto minus intcrhomines in-jurix locus eile poteft: quod idem ctiam dc juftitiar cul-tu rede dicitur. Hare enim ita eft inter elementacivi¬lis locietatis ut ne quidemlatrocinia.quaradverfuma-lios meram excrcent injuftitiam, poflint confiftcrc, niilinter ie latrones ialtcm aliquas obiervent juftitiae regu-las. (β) Multum quoque ad prohibendam injuriam Siad amabilc imperium facit, fi exemplis vitac per juftiti-am Sc comitatem oftendet princcps/eialutis populi cu*pidumeife fi abftineat ab immani täte exa&ionum:fi non facile immutet aut minuat , multoquc minuspopulo prorfus eripiat ea, pcrquacilli antea benéfuit.Aut ubi vetcra neccflario mutanda funt, fi ca opportu¬ne compcnfet notabili aliqua commoditatc nova. Siannonx profpiciat, fi omni, qua potcft, ratione alia for-tunis Sc (ecuritati tenuiorum confulat. Sic fict ut SCilli injuria: minus obnoxii, Sc princcps multitudini a-

sna-

Page 13: PRIMORD1A RE1PUBLI-1189213/FULLTEXT01.pdfΣυν Θεω STΟ IXΕ I Α ΧΓ Η SΤΗ 2 πολιτείας Seu PRIMORD1A RE1PUBLI- CiE ΒΟΝ ExOrationeIfocratisadNicoclem InRegiaAcademiaupialienfi,

mabilisfit magis, ubi eam prior amavit ipfe, in quomutuo ainore maximum imperii roburfltum eft»

(rf) Cic. 1. 2. off.XVI.

Ncquccnimprudcntiorcs aufcultarc fuftincnt vociillius, qui oder int, dixit, dum metuant. (a)Metus cnim,cuinon ineft modus nec iubeft cequitas ,pefsimus diuturnita-tis cufios (b) itmper fuit, icmpcr crit, quidquid icntiant& faciant, quibus in regnandi artibus male iubtilis Do-öor Hctrulcus nimium placct. (c) Civium cnim amoromni munimento validius cft praefidium, ncc faciié ali¬ud invcniet princeps in quo fuas & imperii fpes reéhusreponac.

a. Jvct. in, Cal. I.Cic. 1. 2. off. t, Machiav: Priftc. c,17,XVII.

Sed hicrepetendum ramen, quod ante dixi, multi-tudinem imperitia laborantcm plerumque parum intel-ligere, quid ncccfiitas rcipubl. & converiio temporumrcquirar. Suas quidem illa cupiditates egregie novit;illis itrenuc vcbficatur, latpe etiam adverium cas ialutispublicar partes, quibus nefcit vcl non credit iatis fortu-nas fingulorum contincri. Quandoigitur ea neccffi<-tas cft temporum, ut iervari populo conivcta commo-da omnia non poflint, ii tum error & impatientia vulgi,a<ftis altius radicibus ad querelas & murmur,&ampliusctiam crefcent: imperantes, ii cordati crunt, famamclcmcnti.r aucupandum non putabunt cum public* reiderrimento. Sed ii citra incommodum n;ajus ficripot-crit.crrorcm illi ob oculos ftatuenr,& corrigent vcrbis.Quod ii minus fucccdat, & res in eorum lit manu, atq;ita poftulct rcipublica: ialus, indulgcntiam tempera-buntfeveritatc, iatiusquc ducent ftrenuum imitari gu-bernacorcm, quiutintempeftatcnavem fervet, ctiam

B ι cum

Page 14: PRIMORD1A RE1PUBLI-1189213/FULLTEXT01.pdfΣυν Θεω STΟ IXΕ I Α ΧΓ Η SΤΗ 2 πολιτείας Seu PRIMORD1A RE1PUBLI- CiE ΒΟΝ ExOrationeIfocratisadNicoclem InRegiaAcademiaupialienfi,

cum ingratiis eorutn, quos vehit, aliquam mcrcium ja-duram facic, curiumque redum tcnct: atquc itaportütutumlcgens inconfuitas aliorum ahunde vociferatio-ncs operc ipio refutat. ^qvum enim, imo interdumneceile eil, deilderiis commodisque tingulorum potiusaliquid decedere , quam iummam rerum turbari,& lan-ditatem labefadari imperii, tine qua Reipublica nuliaialvaeile poreil.

XIIX.Reditjam Orator per antitheiin ad Genna ίive pofiti-

va illa , faltcm cx parte, per qua: paratur favor populi,& ad partes non nihil dcfcendit.Vult Regem id operamda-re, ut virtuti fua dignitas, innocentia: fccuritas con-ilet, Quibus duabus rebus rede complcditur primain hacquidem parte civilis prudentix, Sc fecundum c-am rede conilitutx rcipublicx elementa. Quid enimtimplicius,quid ilmplicitcr magis neceilarium,quam idfartum tedumeife, iine quo nulla confiilcrc focictaspoteil l ut iuum cuique jus falvum maneat, quo ie, fu-os, vitam Sc bona iua omnia tueatur f item ut meritisnon defint prxmia , nec fomenta virtutibus , quarum u-ium focictas civilis neceiTario requirit. Et cum juilitiavitxhumanx bafis Sc fundamcntumfit,ejus utriusq; u-fnm,altcrius in diilributionc honorum (quando honor,autres,honoris materia,ex diftributione magis,quam cxmerito alieujus fadi venit) alteriusin bonorum xqua-litate fervanda, inter hxc elementa Nicocli redecommendat. De neceflitatc fuum cuiq; jus fervandijam modo didum eil. Honorum collatio,iicut in Übe¬rall imperio intermitti vix ac ne vix quidem poteil, itaSc intramodum excrccnda cd, nc imperantes ex cli-entibus Sc bencficiariis tandem graves tibi Sc imperio

gmii-

Page 15: PRIMORD1A RE1PUBLI-1189213/FULLTEXT01.pdfΣυν Θεω STΟ IXΕ I Α ΧΓ Η SΤΗ 2 πολιτείας Seu PRIMORD1A RE1PUBLI- CiE ΒΟΝ ExOrationeIfocratisadNicoclem InRegiaAcademiaupialienfi,

scmulos habcant. Quodvcnufto admirabilis ardficiicommcncojin nobili illa Argcnide (a) Scriptor antiquiscomparandus J. Bardajusiadus fub cxcmplo coniidc-randumdedit. i. 3. &<·.

XiX.

Atquc ita hoe loco tradit Orator rcåc fc habcntis ci¬vitatis hue elemenca ; icu dodrinam fcu rem i-piam, qux docetur , reipicias. Simih enim, ni faiior,vocabuli icniu Juvenalis

Sunt qucedam vttiorum elementa - - -dixitj quxfcilicct cdificunt, qui vicia ut artes difcercparant: in quibus etiam per partes quafi & gradus vitialpia coniiftunt. Fundamenta & primordia interpreta-tatur hoc vocabulum,hoc ipio in loco,magnus lllc in hisliteris Budstus.Et Ariftoteles^^™ νόιωτματαχ,&ον (£ wt-ρας της αΤλαγης, numum fundamtntumpermutationis appel-lavit. Utroquemodo lenfus propofito oratoris con·*gruus non admodum diihculter crui poteft 3 neque cnim hjec nimium longé invicem diftant. Ex his au-tem icu elemenns, leu fundamentis, qua: prinium inomni republica adeffe oportet, 11t iocietas formamprae-flantia naturse hominis dignam accipiat > per varias de-inceps progreisiones ad particularia itur, ut cujiisquerei fertindoles, & diveria hsec gencralia explicandi ra¬tio.* Quarquoniam plurium ctiam voiuminum menfu-xam implere apta eft , talia roolientibus, aut ad mini¬mum tempore utentibus ad ejusmodi conatus commo-do, reäius relinqoitur.

0* i. Vol. 6.

QuxiL

Page 16: PRIMORD1A RE1PUBLI-1189213/FULLTEXT01.pdfΣυν Θεω STΟ IXΕ I Α ΧΓ Η SΤΗ 2 πολιτείας Seu PRIMORD1A RE1PUBLI- CiE ΒΟΝ ExOrationeIfocratisadNicoclem InRegiaAcademiaupialienfi,

Qii^eiliones.I.

pofsibilefit inuniverfum omnibus & fingulit imperare cumgrd»tu? N»

An quu nunquAm fdtis prohibentur injur'u9bond cum confci·entugeri non pefsit Magifiratus f N«

An tyrintio quam Rege dignius fit neminem ad honores eve*here ? A.An fimpliciter licedt civ i, ex ed civitate in qud fibi pdrum beneejfe putdttincenfultis & inritis imperdntibusidifcedere l -N.