-
Wrth i 2009 dynnu tua’i therfyn,mae’r rhagolygon am 2010 a2011
yn argoeli bod yn gyfnoddiddorol – os nad cythryblus – i’rardal yn
sgil dau ddatblygiadnewydd arfaethedig. Bydddarllenwyr Papur Pawb
eisoes yngyfarwydd â’r datblygiad cyntaf,sef bwriad Cwmni
Airtricity igodi fferm wynt yn ardalNant-y-moch. Ar 22
Hydrefcyhoeddwyd y bydd y caisdatblygu hwn ymhlith y cyntafi’w roi
gerbron y ComisiwnCynllunio Strwythurol (IPC) panfydd hwnnw’n
dechrau ar eiwaith ar 1 Mawrth 2010.Sefydlwyd y Comisiwn newyddgan
Lywodraeth Llundain, ynfwriadol i gyflymu’r brosesgynllunio ar
brojectau mawr yrystyrir eu bod o bwys strategol i’rDeyrnas
Gyfunol. Ar waethafsicrwydd gan Gadeirydd yComisiwn, Sir Michael
Pitt, ybydd y Comisiwn ynymgynghori’n eang ac yngwrando ar farn
trigolion achynrychiolwyr lleol cyn gwneuddyfarniad, mae nifer
yngwrthwynebu’r ymyrraeth arbroses gynllunio sydd wedi bodyn ei lle
ers degawdau. Does dimamheuaeth y byddpenderfyniadau’r Comisiwn
yndod o dan y chwyddwydr ynystod blynyddoedd cyntaf eifodolaeth.
Peidiwch â synnu, felly,os daw’r enw Fferm WyntNant-y-moch mor
gyfarwydddrwy Ynysoedd Prydain â
Sizewell B yn ystod yblynyddoedd nesaf. Y cam nesafwrth i’r
cwmni baratoi caiscynllunio fydd trefnu taitharbrofol ‘llwyth
abnormal’ oddociau Abertawe i Fwlch Nantyr Arian a
ChoedPenrhyn-gerwyn ar 25 a 26Tachwedd. Mae’r cwmni’npwysleisio nad
ydynt eto wedipenderfynu ar y llwybr terfynol idrosglwyddo’r
twrbinau oddociau Abertawe, na chwaithleoliad y mannau mynediad
i’rsafle petai’r cais yn unllwyddiannus.
Hyd yn hyn, cafodd yr ailddatblygiad o bwysigrwydd lleol– sef
clustnodi pentref Tal-y-bontfel un o’r Canolfannau
Gwasanaethau Gwledig yngNghynllun Datblygu LleolCeredigion –
lawer llai o sylw na’rfferm wynt arfaethedig, er y
gallgoblygiadau’r datblygiad, er gwellneu er gwaeth, fod o bwys
mwypellgyrhaeddol i drigolion yrardal. Ond mae’n bur debyg ybydd
diddordeb y cyhoedd yn yCynllun yn gweddnewid panfydd Awdurdod
CynllunioCeredigion yn cyhoeddi nifer alleoliad y tai newydd yr
hoffenteu gweld yn cael eu codi ymmhentref Tal-y-bont a’r
pentreficyfagos yn y cyfnod hyd at 2022.
Eisoes mae Adran GynllunioCyngor Ceredigion yn asesuaddasrwydd
safleoedd posib argyfer datblygiad tai oddi mewn i
ffiniau pentref Tal-y-bont ond,gan nad yw’r broses eto’ngyflawn,
bydd yn rhaid aros tan ygwanwyn 2010 cyn y cawnwybod pa safleoedd y
mae’rCyngor Sir yn eu ffafrio. Eisoescodwyd 32 o dai newydd
yngnghanol pentref Tal-y-bont dros y7 mlynedd diwethaf, a
rhoddwydcaniatâd cynllunio i godi 10 tñychwanegol ers Medi 2007.
Ycwestiwn sylfaenol sy’n rhaid eiholi yw, ‘A oes tystiolaeth i
brofibod galw am godi rhagor o dai iddiwallu’r angen lleol?’ Bydd
cyflei’r cyhoedd ymateb iargymhellion dogfenymgynghorol y Cynllun
DatblyguLleol pan gyhoeddir honnorywbryd yn ystod gwanwyn
Stormydd ar y Gorwel?
tud 3/7
Pobl a Phethetud 5/9
Ysgoliontud 6
Ioan Gwyntud 12
Chwaraeon
PapurPawb
Pris: 50c
Tachwedd 2009 Rhif 353Gweler adroddiad ar tudalen 7
Ar 23 Hydref enillodd Robin a CarwynTomos, Pentrebach, wobr am
eu gwaithyn cynhyrchu ffilm fer animeiddiedig o’renw ‘Mwg, Myg,
Mog’. Cynhaliwydgweithdy ffilmiau yn y Tabernacl,Machynlleth, dan
ofal cwmni Film 15, ahwy hefyd oedd trefnwyr y
gystadleuaethflynyddol ar gyfer The Pink SnowballAward. Roedd y
gystadleuaeth yn unfrwd, gyda llawer o ffilmiau ardderchogyn
ymgiprys am yr anrhydedd. Y beirniaidoedd y gwleidydd Lembit Opik,
a
chyflwynwyd y wobr gan un o brifanimeiddwyr Aardman, y cwmni
agynhyrchodd ffilmiau Wallace and Gromit.Dangoswyd nifer o’r
ffilmiau, yn cynnwysun Robin a Carwyn, mewn dathliadarbennig yng
Nghaffi’r Plas, Machynlleth,nos Wener 6 Tachwedd.Llongyfarchiadau
mawr i’r ddau frawd
dawnus ar eu llwyddiant, ac edrychwnymlaen at weld eu henwau
mewngoleuadau neon uwchben y sinemâu yn ydyfodol!
Cyfarwyddwyr ffilm llwyddiannus
-
2
Golygydd Cyffredinol: Geraint Evans (01970) 832473Garnwen,
Tal-y-bont, Ceredigion. [email protected]
Tynnu lluniau: Cysyllter â golygyddion y mis.Teipyddes: Carys
Briddon
GOHEBYDDION LLEOLBont-goch: Richard Huws, Pantgwyn, Bont-goch
832566Parsel Henllys: Dilys Morgan, Alltgoch 832498Eglwysfach:
Wendy Fuller, Pandy, Ffwrnais (01654) 781312Taliesin: Mai Leeding,
Glannant, Taliesin 832672Tal-y-bont: Aileen Williams, Maesmeillion
832438
Kathleen Richards, Y Bryn 832201Tre’r Ddôl: Susan Lewis,
Maesgwyn, Tre’r Ddôl 832429
Janet Evans, Cefngweiriog (01654) 781260Maes y Deri: Eirlys
Jones, 91 Maes y Deri 832483
CYMDEITHAS PAPUR PAWBCadeirydd: Bleddyn Huws, Henllan,
Tal-y-bont 832448Is-gadeirydd: Geraint Pugh, Dôl Pistyll
832433Ysgrifennydd: Megan Mai, Gwynionydd, Tal-y-bont
832384Trysorydd: Gwyn Jenkins, Maes Gwyn, Tal-y-bont
832560Aelodaeth: Aileen Williams, Maesmeillion 832438Hysbysebion:
Wendy Fuller, Pandy, Ffwrnais (01654) 781312Plygu: Gwenllïan Parry
Jones, Lyn HammondsDosbarthwyr: Enid Gruffudd, Susan Lewis,
Gwenllian Parry-Jones,
Bleddyn Huws (Tanysgrifiadau)
Papur Pawb
Cyhoeddir gan Gymdeithas Papur Pawb gyda chymorth Cyngor
Celfyddydau Cymru - Bwrdd Gorllewin, a Bwrdd yr Iaith Gymraeg
Dyddiadur
Golygyddion y rhifyn hwn oedd Eleria Gwilym, gyda Ceri’n
dylunio.Golygyddion y rhifyn nesaf fydd
Medi (01970 832725;[email protected]),
Nic (832001) a Fran (832214, gydagElgan
([email protected])yn dylunio. Dylai’r deunydd fod
yn
llaw’r golygyddion erbyn 4 Rhagfyr abydd y papur ar werth ar
11 Rhagfyr.
Tachwedd15 Bethel 2 Gweinidog
Nasareth 2 Uno ym MethelRehoboth 2 Parch. AdrianWilliamsEglwys
Dewi Sant 11Cymun BendigaidEglwys St Pedr Bontgoch(Elerch) 2.30
CymunBendigaid
16 Merched y WawrTal-y-bont a’r Cylch JanetArmstrong,
Toko,Aberystwyth – AddurniadauNadolig
19 Sefydliad y MerchedTal-y-bont 2 Miss WendyFarrier – Bywyd tu
ôl i’rllwyfan
20 Merched y WawrTal-y-bont a’r Cylch CwisHwyl, Tyglyn
AeronCylch Meithrin Tal-y-bont6 Noson Goffi
22 Bethel 10 GweinidogRehoboth 3.30 BugailEglwys Dewi Sant
9.30Boreol Weddi
28 Neuadd Goffa Tal-y-bont 2Ffair Nadolig y Neuadd
29 Bethel 10 Mark MorganNasareth 10 Huw RoderickRehoboth 10
Parch. IfanMason DaviesEglwys Dewi Sant 2 CymunBendigaidEglwys St
Pedr Bontgoch(Elerch) 2.30 CyfarfodUnedig yn Eglwys DewiSant, Capel
Bangor
Rhagfyr4 Sioe Amaethyddol
Tal-y-bont – CinioBlynyddol
6 Bethel 10 GweinidogNasareth 10 Bugail(Cymun)Rehoboth 2
Bugail(Cymun)Eglwys Dewi Sant 2.30Cymun BendigaidEglwys St Pedr
Bontgoch(Elerch) 2.30 Hwyrol WeddiCymanfa Garolau Sioe’rCardis –
Bethel, Tal-y-bont,am 6
7 Pwyllgor Sioe Tal-y-bont 8Neuadd Goffa Tal-y-bont
13 Bethel 2 Parch. John TudnoWilliamsNasareth 10 Oedfa Nadoligy
Plant, Capel Y GarnRehoboth 10 Oedfa Nadoligy Plant, Capel Y
GarnEglwys Dewi Sant 2.30Gosber a Chymun
14 Cylch Meithrin Tal-y-bont6.30 Cyngerdd Nadolig
Llythyron
Os am gynnwys manylion amweithgareddau eich mudiad
neu’chsefydliad yn nyddiadur y mis, dylechanfon y manylion llawn at
AileenWilliams, Maesmeillion, Tal-y-bont (01970 832438) o leiaf
ddeng niwrnodcyn y rhifyn nesaf o Papur Pawb.
Indus TelevisionRiverside House
31 Heol y GadeirlanCaerdydd CF11 9HB
Annwyl OlygyddY flwyddyn nesaf, bydd BBCCymru yn cludo dau
deulumodern yn ôl i 1890 ar gyfercyfres deledu newydd
sbon,Snowdonia Farmhouse.
Bydd y gyfres, a gaiff eiffilmio a’i darlledu yn 2010,
ynail-greu amgylchiadau’r 19egganrif wrth i’r teuluoedd fywmewn
bythynnod cyfagos arlethrau Eryri. Cyfrifoldeb ymerched fydd trin y
tir, edrych ar
ôl yr anifeiliaid a rhedeg y cartref,tra bydd y dynion yn
gweithio yny chwarel lechi gyfagos.
Bydd y ffilmio’n digwydd ynystod Mawrth/Ebrill, ond mae’rbroses
o recriwtio’r teuluoedd yncychwyn nawr. Mae TeleduIndus, y cwmni
cynhyrchu a fu’ngyfrifol am y gyfres lwyddiannusac arloesol Coal
House, yngwahodd unrhyw deuluoeddsydd â diddordeb mewn cymrydrhan i
gysylltu â nhw.
Ffoniwch ni ar 03703 500700 neu ewch i’r
wefanwww.bbc.co.uk/cymru i gaelffurflen gais. Y dyddiad olaf
idderbyn ceisiadau yw dyddGwener Tachwedd 27, a bydd yteuluoedd ar
y rhestr fer yn caeleu hysbysu erbyn dydd GwenerRhagfyr 4.
Ceri Rowlands, Cynhyrchydd y Gyfres
CYLCH MEITHRINTAL-Y-BONT
NOSON GOFFINos Wener, 20 Tachwedd
6.00 o’r gloch yn y NeuaddGoffa
STONDINAU AMRYWIOL Croeso cynnes i bawb
CYMANFA GAROLAU A SWPER
Capel Bethel,Tal-y-bont
Nos Sul 6 Rhagfyr am 6 o’rgloch
Arweinydd: Mr Geraint ThomasArtistiaid: Sophie Rudge,
Aberystwyth,a disgyblion Ysgol Gynradd
Tal-y-bont.Pris tocyn (yn cynnwys swper):
£10YR ELW I SIOE’R CARDIS,
2010Am docynnau, cysylltwch â
Dilys Morgan01970 832498
Cyngor Cymuned Ceulanamaesmawr
Seremoni Cynnau’r Goleuadau Nadoliga Chanu Carolau yng
nghwmni
plant Ysgol Gymunedol Tal-y-bontMins Peis a diod i ddilynNeuadd
Goffa Tal-y-bont
Pnawn Iau 3 Rhagfyr am 4.30 o’r glochCroeso cynnes i bawb!
NEUADD GOFFATAL-Y-BONT
FFAIRNADOLIG
Dydd Sadwrn 28 Tachwedd2.00 o’r glochMynediad £1
(plant ysgol gynradd am ddim)
Am baned a rafflau,A chwmni a sgwrs,
Anrhegion, Teganau…Awn i’r Neuadd, wrth gwrs!
-
GenedigaethauLlongyfarchiadau calonog i TomCosson a Llio Mair
Rhys, Brynarian,Taliesin, ar enedigaeth eu mabcyntafanedig, Hopcyn
Rhys Cosson,ar 4 Hydref. Ddeuddydd ynddiweddarach, ar 6 Hydref,
ganedmerch (Hannah Mary Ann) iHayley a Matt Willis, sy’n byw
ynYstordy, Taliesin. Pob dymuniad dai’r ddau deulu.
Gwellhad buanPob dymuniad da i David Griffiths,68 Maes-y-deri,
Tal-y-bont, a fu’nderbyn triniaeth yn ysbyty Bronglaisyn ddiweddar,
a llongyfarchiadauiddo hefyd ar ddathlu ei ben-blwyddyn 18 oed.
Genedigaeth ãyrLlongyfarchiadau i Eleri a GwilymHuws, Pengwern,
Tal-y-bont, arddod yn nain a thaid unwaith ynrhagor. Ganed mab (Twm
Rhys) iOwain ac Eva Huw, Fronlas,Llandeilo, yn Ysbyty
Glangwili,Caerfyrddin, bnawn Mawrth 20Hydref. Pob dymuniad da i’r
teulubach.
CydymdeimladCydymdeimlwn yn ddiffuant iawn âtheulu Pen-y-graig,
Bont-goch, yndilyn eu profedigaeth ddiweddar.Ddydd Sul 18 Hydref,
yn YsbytyBronglais, bu farw Mr JohnEdwards, Annwylfan,
Pen-y-garn(gynt o Fferm Peithyll, Capel Dewi),tad Tegwen
Evans,tad-yng-nghyfraith Dewi Evans athad-cu Keith ac Aled. Anfonwn
eincofion cywiraf i’r teulu.
Cartref NewyddCroeso i Huw a Mair Rowlands, a’umerch Susan, sydd
wedi symud ynddiweddar o Gwarfelin i’w cartrefnewydd, sef Erglodd,
Taliesin.Gobeithio y byddant yn hapus iawnyn eu cartref newydd.
CydymdeimladCydymdeimlwn â Mrs GwynethEvans, Tyrrell Place,
Tal-y-bont, a’rteulu ar farwolaeth Mrs GlenysThomas, ei
chwaer-yng-nghyfraith,yn ddiweddar. Mae teyrnged i MrsThomas i’w
gweld yn y rhifyn hwn.
GenedigaethLlongyfarchiadau i Polly Williams aJoab Hustings,
Gwelfor, Ffwrnais, arenedigaeth eu mab, Felix Buster ynddiweddar.
Mae’n braf clywed ei fode allan o’r ‘incubator’ yn YsbytyTreforus
erbyn hyn, ac wedi caelmynd adre at Mam a Dad.
Llwyddiant Ruth JênAr ôl i Mrs Ann Jenkins, Llety’rBugail,
Tal-y-bont, ddarllen yrerthygl am furlun newydd Ruth Jêny tu allan
i Salon Leri yn y rhifyndiwethaf o Papur Pawb, cofiodd iddiweld
enghreifftiau trawiadol o waithRuth yn Sioe Llanelwedd
eleni.Sylwodd, am y tro cyntaf, ar blàc arwal yr Adran Llaethdy yn
NeuaddMorgannwg – plàc oedd yno er2004. Yn y Neuadd rhyfeddwydAnn
wrth weld lluniau o waith RuthJên yn addurno’r waliau – lluniau
addangosai bob agwedd o waithcynhyrchu llaeth, menyn a chaws.Yn ôl
Ann, ‘Maent yn wir ynardderchog, ac yn dangos y dalentaruthrol sydd
gan Ruth. Y tro nesafy byddwch yn Llanelwedd, galwch imewn – mae’r
lluniau’n werth eugweld.’
Roedd llun o Ruth ar glawrrhifyn 29 Hydref o Golwg, a’r tumewn
roedd llun ohoni hi a’istiwdio yn yr Hen Siop Sgidiau, ac
erthygl yn sôn am ei bywyd prysura’i gwaith. Ar wefan Golwg 360,
ceirhanes a lluniau Ruth yn trawsnewidhen gynhwysydd a ddefnyddir
ganyr ysgol a’r tîm pêl-droed lleol igadw offer, gan ei droi’n
ddarn ogelfyddyd.
Rydym yn ffodus iawn o gaelartist o galibr Ruth yn byw yn
einhardal, yn enwedig gan ei bod yncyfrannu at fywyd y
gymdeithasmewn cynifer o wahanol ffyrdd.
Croeso GartrefMae’n bleser croesawu Mrs EnidWilliams,
Frondirion, Taliesin,gartref ar ôl iddi dreulio ychydigwythnosau
yng NghartrefTregerddan.
DiolchDymuna Mai Leeding, Taliesin,ddiolch o galon i bawb am
ynegeseuon ffôn, y cardiau a’r blodaua dderbyniodd ar ôl cael
damwain arddechrau mis Medi.
CydymdeimladCydymdeimlwn yn fawr â GwilymFelix Roberts, 99
Maesyderi,Tal-y-bont, a’r teulu ar golli eigyfnither yn ddiweddar,
sef GladysEdwards, Llys y Brenin,Aberystwyth (gynt o
Benrhyn-coch).
Gwellhad BuanPob dymuniad da i Mrs Edna Evans,69 Maes-y-deri,
Tal-y-bont, syddwedi bod yn Ysbyty Bronglais ynddiweddar. Da deall
ei bod wedidychwelyd gartref erbyn hyn.
Cylch MeithrinCynhaliwyd Parti Calan Gaeafllwyddiannus iawn gan
y CylchMeithrin yn Neuadd GoffaTal-y-bont yn ddiweddar. Diolch
ynfawr i Helen Jones am feirniadu’rgystadleuaeth gwisg ffansi, ac
iAndrew Curran am noddi’r noson.
Concro’r CopaonLlongyfarchiadau i Ela Evans, YDderwen,
Tal-y-bont. a ZoëForster-Brown, Ffwrnais, ar lwyddo iddringo i gopa
tri o fynyddoedduchaf Cymru yn ddiweddar, sef yGlyder Fawr (999
metr), CarneddLlywelyn (1,064 metr) a’r Wyddfa(1,085 metr). Tipyn o
gamp, o gofiomai 10 oed oedd y ddwy ar y pryd.Roedden nhw wedi
mwynhau’rprofiad yn fawr iawn a thrwy euhymdrechion codwyd £1,500
at driachos da, sef Ambiwlans AwyrCymru, Tñ Hafan a BarnadosCymru.
Ym marn Ela, dringo i beny Glyder Fawr oedd y sialens fwyafanodd.
A’r profiad gorau? Wel, yfedmygaid o siocled poeth yn HafodEryri ar
ben Yr Wyddfa, gan wybodeu bod wedi cwblhau’r her! Erbynhyn, mae’r
ddwy’n awyddus i osodher newydd iddyn nhw’u hunain,ond dydyn nhw
ddim wedipenderfynu eto beth yn union fyddhwnnw. Yn y cyfamser,
gobeithio ycânt gyfle i ymlacio ychydig acedrych yn ôl gyda
balchder ar yr hyna gyflawnwyd ganddynt.
3
PriodasDdydd Sadwrn 31 Hydref, ym Mhlas Talgarth, Pennal,
priodwyd Ruth
Miriam Roberts, merch ieuengaf Eric a Liz Roberts, 12
Maes-y-deri,Tal-y-bont, â Mark Sainsbury. Mae’r ddau yn byw a
gweithio yng
Nghaerdydd, a dymunwn briodas hapus iawn iddynt.
Pobl aPhethe
-
4
Y cadeirydd, Simon Lloyd-Williams, yn cyflwyno Tarian Rhosgoch i
Dafydd Jones. Llun gan Dafydd Jenkins, Tanyrallt.
Swper y CynhaeafNos Fercher 21 Hydref, yng ngwaelod Neuadd Goffa
Tal-y-bont,cynhaliodd Capel Bethel Swper Cynhaeaf tuag at yr apêl i
godi arian ihelpu pobl a ddioddefodd yn erchyll yn ystod y
trychinebau addigwyddodd yn ddiweddar yn Ne Asia. Roedd y lle’n
llawn, gydaphobl o bob oed yn mwynhau clonc yng nghwmni’i gilydd, a
chriw oblant a phobl ifanc hefyd yn mwynhau swper a gwylio ffilm yn
yrystafell gefn. Ar ôl y bwyd blasus, wedi’i baratoi a’i weini gan
griw oferched ifanc dan ofal Medi James, cafwyd cwis hwyliog dan
ofal DrGeraint Evans. Rhoddwyd prawf ar ein gwybodaeth gyffredinol
acenynnwyd ambell ddadl boeth rhwng y cwisfeistr a rhai
o’rcystadleuwyr brwd! Talwyd y diolchiadau gan Gwilym Huws a’r
Parch.Richard Lewis, a chyhoeddodd y trysorydd, Ieuan Morgan, fod
£390wedi’i gasglu ar gyfer yr apêl.
Cymdeithas Defaid Mynydd CeredigionDydd Iau 5 Tachwedd oedd
dyddiad cychwyn arbrawf ãyn hyrddod yGymdeithas. Daeth 16 o aelodau
â 35 o ãyn hyrddod i FfaldPenpompren, Talybont, a bydd y rhain yn
cyd-bori ar borfa’n unig arfferm John Morgan, Home Farm Bronwylfa,
ger Wrecsam, tan ganolmis Ebrill. Cyflwynir Tarian Rhosgoch i’r oen
hwrdd mwyaf addawol,gyda’r aelodau sy’n cymryd rhan yn dyfarnu 3
phwynt i’r gorau, 2bwynt i’r ail ac un pwynt i’r trydydd. Roedd y
safon yn uchel, gyda’rbuddugol yn cael 25 pwynt a’r ail 20 pwynt.
Rhif tag y pencampwroedd 5902, wedi’i fridio gan Dafydd Jones,
Ceiro, Ponterwyd, a’r ailoedd 4639, wedi’i fridio gan Gymdeithas
C.A.M.P. Pwllpeiran.
Yn ôl Dafydd, cyfrinach ei lwyddiant oedd ‘Prynu hwrdd
oGlanrafon, Talybont, rai blynyddoedd yn ôl – hwnnw yw tad-cu
5902.Ef hefyd oedd tad yr hesben a enillodd y bencampwriaeth yn
Sioe FawrLlanelwedd yn 2008, am hwrdd yn bridio’n dda.’
Caiff yr ãyn eu pwyso ar ôl setlo i lawr, a hefyd ar ddiwedd y
prawf,gan swyddogion H.C.C. a dau neu dri o’r perchnogion. Bryd
hynnycewch ddarllen yr hanes yn llawn yn Papur Pawb.
Gareth Evans
Stondinwraig lwyddiannus aseren y teledu!Llongyfarchiadau i
Dilys Morgan, Alltgoch, Tal-y-bont, a enillodd wobram y stondin
orau yn Ffair Fwyd Aberystwyth ddydd Sadwrn 19 Medi.Cyflwynwyd
Tarian yr Ãyl, ynghyd â gwobr ariannol o £50, i Dilys amei
harddangosfa o gacennau a chyffeithiau cartref. Y beirniaid oedd
ycogydd adnabyddus Dudley Newberry, a’r Cynghorydd Trevor
Shaftoe,Maer Aberystwyth. Yn ddiweddar, braf hefyd oedd gweld Dilys
yncymryd rhan yn y rhaglen deledu ‘Byw yn yr Ardd’, lle bu’n dangos
suti wneud jam a chytni. Ar ei blog, mae Bethan Gwanas – un
ogyflwynwyr y gyfres – yn galw Dilys yn ‘frenhines y jams a’r
chytnis’, acar wefan S4C gellir gweld rysait Dilys am jam damson.
Da gweld llwyddiant Dilys yn ymestyn dros Gymru gyfan, a
phobdymuniad da iddi.
Ennill gwobr werth chweil!Bu dathlu mawr yn DolauGwyn,
Tre’r-ddôl, ynddiweddar pan glywodd FfionNelmes, disgybl yn
YsgolPenweddig, ei bod wedi ennillgwobr ardderchog amysgrifennu
stori am ei hoffdaith ar drên. Dewisodd Ffionsôn am y daith o
Aberystwythi Lundain, ac ymweliad yteulu ag un o amgueddfeydd
yddinas. Trefnwyd ygystadleuaeth gan y ‘Familyand Friends
Railcard’, acroedd Ffion yn un o ddeuddego blant dan 15 oed
drwyBrydain yn y rownd derfynol.Dewiswyd hi a dau blentynarall i
ennill y dair wobr gyntaf. Bydd yn derbyn camcordydd,tocynnau i
deulu o bedwar deithio ar y trên, a hyd at £1,000 i daluam
westy! Llongyfarchiadau mawr i Ffion ar ei champ; mae’r
teulu’ngobeithio defnyddio’r wobr i ymweld â Llundain yn ystod
gwyliau’rNadolig, a dymunwn wyliau hapus iawn iddynt.
-
5
Ysgol Gynradd Llangynfelyn
Age Concern -Ceredigion
CLWB CINIOTAL-Y-BONT
YDYCH CHI’NMWYNHAU
CYMDEITHASU,Cael hwyl, cadw’n iach,mwynhau bwyd blasus?YMUNWCH A
NI -
CLWB CINIO TAL-Y-BONT.
Traws-gwladCymerodd holl ddisgyblion CA2 ran yng nghystadleuaeth
traws-gwlady dalgylch yn ddiweddar. Bydd y canlynol yn mynd ymlaen
i gystadluyng nghystadleuaeth y Sir: Toby Ross; Jac Jones; Tobia
Heathfield aTeilo Courtier Lilley. Da iawn chi, a phob lwc.
Pêl-rwydCroesawyd plant o Ysgol Rhydypennau i’r ysgol yn
ddiweddar ichwarae pêl-rwyd. Cafwyd amser da iawn, a diolch i staff
YsgolRhydypennau am drefnu i’r plant ddod atom.
Sioe Sbri-di-riAeth disgyblion y Cyfnod Sylfaen i Ganolfan
Hamdden Plascrug i weldsioe Sbri-di-ri yn ystod yr hanner tymor
cyntaf. Bu’r plant yn canucaneuon cyfarwydd gyda Sali Mali a Gwenda
Owen.
RygbiAeth disgyblion Blynyddoedd 4, 5 a 6 i ãyl rygbi yng nghlwb
rygbiAberystwyth. Cafodd pawb lawer o hwyl yn ymarfer sgiliau
newydd ahefyd yn chwarae gêmau bach yn erbyn ysgolion eraill.
Taith i Fedd TaliesinAeth disgyblion Blynyddoedd 5 a 6 i Fedd
Taliesin yn ddiweddar felrhan o’u gwaith Cymraeg. Trefnwyd y trip
gan Mrs Dafis, einHathrawes Fro. Cyfarfuwyd â staff a phlant ysgol
Talybont yno adarllenwyd yr hanes iddynt gan Alun Elidir.
Diwrnod JapanAeth disgyblion Blynyddoedd4, 5 a 6 i
DdiwrnodRhyngwladol Japan ymMhenweddig yn ddiweddar.Dysgwyd llawer
am y wlad a cafodd y plant gyfle iwisgo dillad traddodiadol,gwneud
origami a blasubwydydd traddodiadol.
Cyngerdd JazzAeth disgyblion y CyfnodSylfaen a Blwyddyn 3 i
weldcyngerdd Jazz yngNghanolfan y Celfyddydau.Mwynhaodd pawb y
profiadyn fawr.
Trip i Gastell HenllysCafwyd diwrnod i’r brenin yng Nghastell
Henllys yn ddiweddar. Aethdisgyblion CA2 ar ymweliad i atgyfnerthu
ein gwaith Hanes ar yCeltiaid. Bu’r disgyblion yn gwneud llawer o
waith ymarferol gangynnwys gwneud bara, adeiladu wal a chreu
basgedi. Dysgwyd llaweram fywyd y Celtiaid yng Nghymru.
Gwasanaeth DiolchgarwchCafwyd prynhawn da iawn yn neuadd
Llanfach ar ddiwedd mis Hydrefyn cynnal ein Gwasanaeth
Diolchgarwch. Cymerodd yr hollddisgyblion ran mewn gwahanol ffurf,
trwy ganu, dawnsiotraddodiadol, chwarae offerynnau cerdd a hefyd
gymnasteg! Roedd yrhieni a ffrindiau’r ysgol wedi mwynhau yn fawr
iawn. Codwyd £52tuag at Ward Angharad yn Ysbyty Bronglais.
Jenny Dingle a phlant Blynyddoedd 5 a 6 ger Bedd Taliesin
Nina, Isabel, Anansie a Tobia yn ydiwrnod Siapan
Morgan, Isabel, Nina a Teilo yng Nghastell Henllys
-
Ioan GwynPleser pur oedd bod yn bresennol yn Neuadd Goffa
Tal-y-bont nos Lun2 Tachwedd ar gyfer perfformiad Cwmni Arad Goch
o’r sioe lwyfanTwm Siôn Cati. Braf hefyd oedd gweld pobl o bob oed
yn mwynhau’radloniant a gyflwynwyd gan griw o actorion ifanc
talentog. Wrth gwrs,roedd gan y gynulleidfa ddiddordeb mwy na’r
cyffredin mewn unohonynt, sef Ioan Gwyn, Maesgwyn, a chawsom ni
mo’n siomi. Ynystod yr awr y bu Ioan ar y llwyfan fe’i gwelsom yn
chwarae bump ogymeriadau gwahanol, sef gwas distadl y Sgweiar,
gwerthwr powlenniaflwyddiannus, ffarmwr cybyddlyd a blin, tafarnwr
twyllodrus, a siryfrhwysgfawr Shir Gâr. Bydd ei berfformiad
byrlymus a llawn ystumiaucorfforol o’r ‘fall guys’ hyn yn byw yn y
cof am amser hir ymhlith yrhen a’r ifanc oedd yn bresennol.
Yn ôl y nodiadau yn y rhaglen, roedd Ioan yn edrych ymlaen
ynfawr iawn at gael perfformio ar lwyfan y Neuadd Goffa am y tro
cyntafers ei gyfnod fel disgybl yn Ysgol Tal-y-bont. Pan holwyd ef
sut brofiadoedd perfformio ‘gartref’, cyfaddefodd iddo ddechrau
teimlo’n nerfusam unwaith, a hynny tua hanner awr cyn codi’r llen.
Ond doedd dimrhaid iddo boeni, oherwydd unwaith y cerddodd ar y
llwyfandiflannodd unrhyw nerfusrwydd wrth iddo ganolbwyntio ar y
sioe.Roedd yn help mawr hefyd nad oedd modd iddo weld wynebau
unigolyn y dorf, ond serch hynny fe glywodd besychiad gan ei fam
rywbrydyn ystod y noson! Roedd Ioan wedi mwynhau’r profiad o fod ar
lwyfany Neuadd unwaith eto ac roedd yn uchel ei ganmoliaeth o
ymatebcynulleidfa gymysg o ran oedran i sioe a luniwyd yn wreiddiol
iddiddanu plant ysgol.
Cwta dwy flynedd sydd ers i Ioan ddechrau ar ei yrfa fel
actorproffesiynol, a hynny ar hap a damwain. Astudiaethau Ffilm
oedd pwncei gwrs yng Ngholeg y Drindod, Caerfyrddin, ond wrth wneud
tipyn oactio yno mewn ffilm a gynhyrchwyd gan gyd-fyfyriwr, fe
sylwodd un oddarlithwyr adran ddrama’r Coleg fod gan Ioan ddawn
actio arbennig.O ganlyniad i’r anogaeth hon, a’r ffaith ei fod wedi
cael blas ar actio ynyr Ysgol a’r Ysgol Sul pan yn blentyn,
penderfynodd roi cynnig arddilyn gyrfa fel actiwr ar ôl graddio.
Mae’n derbyn iddo fod yn ffodusiawn o gael gwaith yn bur gyson yn
ystod y ddwy flynedd diwethaf, acar waetha’r profiad o fyw allan o
gês wrth fynd o theatr i theatr ledledCymru, a hynny am wythnosau
ar y tro, mae’n gwerthfawrogi’r profiadyn fawr.
Eglurodd Ioan fod angen cymaint, os nad mwy, o stamina i
lwyddofel actor ar daith nag i fod yn chwaraewr pêl-droed gan fod
rhaid wrthegni diddiwedd wrth berfformio, a hynny ambell waith
ddwywaithmewn diwrnod; hefyd, mae’n rhaid gosod y set a’r props bob
tro, a’utynnu i lawr ar ôl pob perfformiad cyn symud ymlaen i’r
lleoliad nesaf.Ychwanegodd mai’r hyn mae’n ei fwynhau fwyaf am ei
yrfa ar hyn obryd, ar wahân i gydweithio ag aelodau eraill Cwmni’r
Arad Goch, ywcael ei dalu am actio’r ffãl! Ond peidiwch â chael
eich twyllo gan y sylwysgafn hwn oherwydd, wrth sgwrsio gydag ef,
buan mae rhywun ynsynhwyro ei fod yn ãr ifanc meddylgar a
phenderfynol, ond yn un syddhefyd â’i draed yn solet ar y ddaear.
Edrychwn ymlaen at ddilyn ycamau nesaf yng ngyrfa Ioan yn y
dyfodol.
Cantores Ifanc DdawnusDiddorol iawn oedd darllen am ddawn canu
merch ifanc leol mewn cyfrolSaesneg yn dwyn y teitlOnce upon a time
in Goginan gan Ceiriog GwynneEvans, a gyhoeddwyd yn ystod yr haf
gan Wasg y Lolfa. Atgofion personolyr awdur o fywyd yr ardal yn
ystod ei blentyndod a’i lencyndod,1930–1950au, yw rhan ddifyraf y
llyfr, a chyflwynir portread byw o fywyddiwylliannol llewyrchus y
pentref yn y cyfnod hwnnw. Ymhlith y llu oweithgareddau
diwylliannol a ddisgrifir, mae cyngherddau Parti CanuIeuenctid
Goginan. Does dim amheuaeth gan yr awdur bod safon canuunawdwyr y
parti hwn yn rhagori ar fwyafrif yr artistiaid sydd i’w gwelda’u
clywed heddiw. Un unawdydd sy’n derbyn canmoliaeth uchel
iawnganddo, am burdeb ei llais a’i dawn dehongli, yw Tegwen Howells
ac maeganddo atgofion melys am ei pherfformiad fel sprite yn y sioe
gerdd YTrwbadãr. Er bod dros hanner can mlynedd ers y perfformiad
hwnnw,gall trigolion ardal Tal-y-bont dystio bod llais Tegwen
(Jones, Glasgoedbellach) yr un mor bersain heddiw ag erioed.
Nid Tegwen yw’r unig berson o ddiddordeb i ddarllenwyr Papur
Pawby cyfeirir ati yn y llyfr gan fod ynddo hanesion doniol hefyd
amberthnasau i awdur y llyfr, sef Arthur a Marie Moore, a fu am
raiblynyddoedd yn cadw’r Commerical Hotel yn Nhre’r-ddôl cyn newid
eienw i’r Wildfowler.Tybed a oes gan rai o’n darllenwyr atgofion
amdanynttra oeddynt yn y Commercial? Braf yw ategu sylw Suzy Ceulan
Hughes, TñMawr Ceulan, sy’n disgrifio’r llyfr mewn adolygiad ar
www.gwales.com,gwefan y Cyngor Llyfrau, fel un hynod ddiddorol sy’n
haeddu cael eiddarllen gan bobl ymhell y tu hwnt i ffiniau ardal
Goginan.
Glenys E Thomas (1926–2009)Ar ôl i Edward, tad Glenys, gael ei
ladd yn Chwarel Aberllefenni yn 32oed pan oedd hi’n wyth oed,
symudodd hi gyda’i mam, Marged Jane, aGwennie ei chwaer i Tñ’n
gornel, 20 Pencae, Taliesin, pan oeddwn i’nflwydd oed. Am inni
nabod ein gilydd ar hyd y daith, a’n bod ni wedimynychu’r Ysgol
Sul, cwrdd plant ac oedfa yn Rehoboth, roedd wedidweud droeon mai
fi oedd i wasanaethu yn ei hangladd. Braint imi oeddcael gwneud
hynny, a chyflwyno’r deyrnged hon i gofio am un o ferchedhardd ac
annwyl y pentre.
Roedd talcen ei chartref, yn ymyl siop y Temprans a thafarn y
RoyalOak, yn wal dda i gicio pêl ati, ac er y byddai’r fam yn ein
dwrdio ar dro,roeddem megis un teulu yn y dyddiau heulog rheiny. Ar
ôl imiddychwelyd i’r hen ardal, doedd dim yn well gan Glenys na hel
atgofionam Daliesin a’i phobol pan gyfarfyddem.
Bydd llawer yn cofio am Glenys yn ferch ifanc hawddgar yn
gweiniyn un o dai bwyta gorau Aberystwyth, sef Owen Teviotdale
(Laura Ashleyheddiw). Fe’i dyrchafwyd yn reolwraig ar gyfrif ei
gwaith effeithiol.Roedd pobol y wlad a ddeuai i’r bwyty ar ddiwrnod
marchnad, pobol ydre a chenedlaethau o fyfyrwyr, yn enwedig bois y
Coleg Diwinyddol, ynfalch o gael Glenys i weini arnyn nhw – gan
gynnwys fy nghyfaill ElwynPryse, a wasanaethodd gyda Wyn Morris a
minnau yn y cynhebrwng.
Roedd addoli’n bwysig i Glenys, ac wedi symud i waelod
pentreTal-y-bont cyrchodd i Nasareth lle’r oedd teulu Wyn hefyd yn
addoli.Priodwyd y ddau ar 14 Awst 1965 yn Salem/Morfa erbyn hyn,
gan yParchg. Griffith Jones, gweinidog Nasareth ar y pryd. Cymerodd
GlenysKaren, merch Gwennie ei chwaer, i’w magu ac y mae hithau’n
falch o’rfagwraeth dda a gafodd gan Glen a Wyn. Cartrefwyd yn
LovedenCottage, Commins Coch, a mynd i addoli i Gapel Dewi, ac wedi
cauhwnnw, i Saron, Llanbadarn a maes o law i Ebeneser, Penparcau,
yngngofalaeth Y Morfa.
Byddai Glenys yn falch o wybod bod nifer o’i chydweithwyr
a’ichwsmeriaid yn Teviotdale yn bresennol yn Y Morfa ddiwrnod
eihangladd ar 10fed Hydref, wrth inni ddiolch am ei llafur a’i
ffydd. Ogofio ei bod yn falch o gael cymryd rhan yn yr addoliad, yn
enwedig yngNghwrdd Gweddi Chwiorydd y Byd, a bod ei blwch casglu at
yGenhadaeth (CWM) bob amser yn llawn, mae’n addas cofio
geiriau’rMeistr: ‘Da, ferch dda a ffyddlon ... tyrd i ymuno yn
llawenydd dy feistr’.Bydd cofio am y bartneriaeth hyfryd ac am y
fam ofalus yn gymorth iWyn a Karen yn eu chwithdod.
W J Edwards
Teyrnged
6
-
7
Ãyr newyddLlongyfarchiadau i Brian a Beti WynDavies, Rhos,
Taliesin, ar enedigaethãyr bach newydd. Ganwyd JacobOwen Gwyn yn
Ysbyty Gwynedd,Bangor ar 16 Medi – mab arall iFfion ac Ifer, a
brawd i Iago Owen aBranwen. Pob lwc i’r teulu, syddhefyd wedi
bod yn brysur yn symudi’w cartref newydd yn Gorseddfa,Criccieth, yn
ystod mis Hydref.
Croeso i Dal-y-bontPleser yw croesawu Neil ac Isla, a’umab
Lewis, i’w cartref newydd, sef100 Maes-y-deri, Tal-y-bont.Gobeithio
y byddant yn hapus iawnyno.
Cyfarfod y Chwiorydd, RehobothCynhaliwyd cyfarfod cyntaf y
tymornewydd brynhawn Mawrth, Hydref13. Braf oedd cael croesawu
aelodnewydd i’n plith, sef Ann Jones oFachynlleth. Ein gwraig wadd
oeddBeryl Vaughan o Lanerfyl, cymeriadhoffus yn llawn bwrlwm ac
ynsiaradwraig benigamp. Ers llawerblwyddyn bellach mae’n
rhoitriniaeth ‘Detox’ a Carys Briddongafodd y pleser o ennill
triniaeth. Yngyntaf rhoddir eich traed mewn dãrcynnes gydag ychydig
o halen, wedyngosodir arau arbennig sy’n creu llif oelectronau
drwy’r corff am tuahanner awr i gael gwared â’rgwenwynau sydd yn y
corff.Pwysleisiodd Beryl ei bod ynhanfodol i bawb yfed digon o
ddãryn ddyddiol i gadw’n iach.
Mae’r arian a godir trwy’rgwahanol weithgareddau’n myndtuag at
‘Messiah MinistriesOrphanage’ yn Zambia. Erbynheddiw mae wedi codi
dros £50,000 ihelpu sefydlu cartrefi i blantamddifad ac Ysgolion
Cristionogol,beth bynnag fo eu crefydd. Yn 2000amcangyfrifwyd bod
tua 600,000 oblant bach yn amddifad yn y wladoherwydd HIV/AIDS.
Mae’n amlwgfod Beryl yn gwneud gwaith clodwiwiawn, ac mae pob
cyfraniad bach ynhelpu’r plant anffodus hyn. Talwyd ydiolchiadau
gan Eirlys, ac i ddiwedducafwyd paned o de wedi’i pharatoi
gan Eirlys, Daphne a Non.Sefydliad y Merched,
EglwysfachCynhaliwyd y cyfarfod blynyddol nosLun 2 Tachwedd, ac
etholwyd ycanlynol yn aelodau o’r pwyllgor am2009/10: Juliet Regan
(llywydd),Celia Groves (trysorydd), Jill Roberts(ysgrifenyddes),
Wendy Fuller(ysgrifenyddes y cofnodion), JudithPearson, Jacqui
Relph, Ann Ovens,Vic Bamford a Joanna Pettitt. Yndilyn y cyfarfod
ffurfiol bu’raelodau’n rhannu arferion daynghylch ailgylchu. Mae
pawb ynedrych ymlaen at ein Cinio Nadoligyn y Wildfowler ar 11
Rhagfyr.
Bethesda, TynantMae blwyddyn arall wedi hedfanheibio, gyda
gwanwyn hyfryd ac ynahaf ofnadwy o wlyb. Ni chynhaliwydgymaint o
oedfaon ag arfer eleni.
Gwnaed llawer o waith cynnal achadw ychwanegol, er
gwaetha’rtywydd. Diolch i’r saer coed, AlunHughes, am ei waith
bendigedig y tuallan i’r capel. Rydym fel aelodau’nhapus y bydd yr
adeilad bellach ynsych heb ddim tamprwydd yn dod imewn. Mae angen
gwneud llawermwy o waith y tu mewn, ond ar hyno bryd mae’r sach yn
wag;gobeithiwn y daw cymorth ariannol orywle, fel a gafwyd yn y
gorffennol.
Wedi haf gwlyb a diflas cafwydtro ar fyd, gyda phawb wrth eu
boddyn croesawu’r ‘Haf Bach Mihangel’,ac ar 11 Hydref daeth llawer
ohonomynghyd ar gyfer y CwrddDiolchgarwch. Traddodwyd
araithdymhorol ragorol gan Miss BetiGriffiths. Pleser bob amser
ywcroesawu Beti i Gwm Tynant, lle ymagwyd ei thad a llawer o’r
teulu.
Diolch i bawb am eu ffyddlondebeleni eto, ac edrychwn ymlaen at
gaeleich cwmni yn 2010. Pob bendith.
Elizabeth Royle Evans
Gwasanaeth DiolchgarwchCynhaliwyd cwrdd diolchgarwchaelodau Clwb
Ffermwyr IfancTal-y-bont a’r Cylch yn Eglwys SantPedr, Elerch, ar
18 Hydref. Hyfrydoedd gweld cynifer o bobl ifanc a’uteuluoedd yn
bresennol yn y
Pobl a Phethe
Merched y WawrNos Lun, Hydref 19 aeth aelodau’r gangen ar
ymweliad â fferm ycigydd adnabyddus, Rob Rattray, lle mae ganddo
sied fodern, bwrpasoli dorri, pacio a storio cig. Roeddem wedi cael
ein siarsio i wisgo digon oddillad cynnes gan fod y tymheredd yn
isel yno!
Yn ei ffordd hwyliog a hamddenol, dangosodd Rob i ni sut oedd
yntorri darnau yn yr hen ddull ac yn y dull modern. Clywsom
enwau`rgwahanol doriadau a darnau, ynghyd â chynghorion ar sut i’w
coginio.Yn barod i roi help llaw iddo roedd y plant – mae’n amlwg
nad oes raididdo boeni am ddyfodol y siop pan fydd yn barod i
ymddeol!
Ar ddiwedd y noson cafodd yr aelodau gyfle i brynu’r cig o
safon.Cyn troi am adre, fe’n gwahoddwyd gan Mrs Rattray i gegin y
teulu ibrofi’r selsig newydd, a greodd yn arbennig ar gyfer
EisteddfodGenedlaethol yr Urdd Ceredigion 2010, a llond bwrdd o
ddanteithioneraill. Diolchwyd i’r teulu am eu croeso cynnes.
Cynhelir ein cyfarfod nesaf, sef noson o grefftau’r Nadolig,
arDachwedd 16 ac mae croeso i aelodau newydd ymuno â ni.
-
Ar ddechrau’r cyfarfod a gynhaliwyd ar 26 Hydref estynnodd
yCadeirydd, y Cynghorydd Megan Mai, groeso i’r aelodau ac i
DigbyBevan, Hwylusydd Tai Gwledig Ceredigion. Rhoddodd ef
gyflwyniadcryno o’i rôl, gan egluro ei fod yn cynnig cyngor a
chymorthannibynnol i gymunedau gwledig i ddarparu tai fforddiadwy
fyddai’ncwrdd ag anghenion lleol. Esboniodd sut y gallai’r Cyngor
Bro, mewnpartneriaeth â’r Hwylusydd Tai Gwledig, chwarae rhan
allweddol yn ybroses o ddatblygu tai yn hytrach na bod ar gyrion
eithaf y drefnbresennol sydd, fel arfer, yn cael ei harwain gan
ddatblygwr preifat neugymdeithas dai. Amlinellodd y camau y
byddai’n rhaid i’r Cyngorymgymryd â nhw mewn partneriaeth â’r
Hwylusydd i ddiwallu’r angene.e. casglu tystiolaeth o’r galw am dai
lleol fforddiadwy, chwilio amsafleoedd addas i’w datblygu, cysylltu
â’r Awdurdod Cynllunio a chyrfferaill, prynu tir a dewis datblygwr.
Ar ddiwedd y cyflwyniad cafwydsesiwn frwd o holi ac ateb cyn cytuno
i drafod posibiliadau’r cynllunymhellach.
Cyflwynodd y Cynghorydd Rhian Evans adroddiad o
GynhadleddFlynyddol Un Llais Cymru ar y thema ‘Datblygu
Cymunedol’.Rhoddwyd lle canolog yn y Gynhadledd i gyflwyno’r Siartr
newydd, sefymgais i ffurfioli’r bartneriaeth rhwng y Cyngor Sir a
Chynghorau Bro aThref. Prif fyrdwn y trafodaethau a ddeilliodd o’r
cyflwyniadau oeddystyried arwyddocâd y pwyslais ar drosglwyddo
rhagor o gyfrifoldebdros gyflwyno rhai gwasanaethau o’r Cynghorau
Sir i’r Cynghorau Bro.
Adroddodd y Clerc am y cyfarfod safle parthed y System
Un-fforddo amgylch y Patshyn Glas a gynhaliwyd gyda
PheiriannyddCynorthwyol Rheoli Traffig, Cyngor Sir Ceredigion.
Cytunwyd bodangen gwneud rhai gwelliannau i’r arwyddion presennol
ac ychwaneguarwyddion pellach er mwyn tynnu sylw gyrwyr at y system
un-ffordd aweithredir o flaen y ddwy dafarn. Beth amser ar ôl y
cyfarfod safle,roedd y Cyngor wedi derbyn awgrymiadau adeiladol
pellach gan un odrigolion y pentref ar y mater, a chytunwyd i anfon
y sylwadau hynymlaen at y Cyngor Sir.
Cyflwynwyd adroddiad byr o’r cyfarfod ymgynghorol gydagArweinydd
a Phrif Weithredwr y Cyngor Sir a gynhaliwyd yn NeuaddRhydypennau
yn ddiweddar. Prif fyrdwn y cyfarfod hwn hefyd oedd ySiartr newydd,
a’r awgrym y dylid trosglwyddo mwy o gyfrifoldeb o’rCyngor Sir i
Gynghorau Bro a Thref.
Adroddwyd bod y Cyngor wedi derbyn llythyr gan Gyfarwyddwr
Priffyrdd, Eiddo a Gwaith, Cyngor Ceredigion mewn ymateb i
gonsyrny Cyngor nad oedd stad dai Dôl Pistyll eto wedi ei
mabwysiadu.Eglurwyd bod yr Awdurdod wedi ysgrifennu at y Datblygwr
ynglñn â’rgwaith yr oedd angen ei gwblhau, ond oherwydd
amgylchiadaupersonol roedd y datblygwr wedi gofyn am ragor o amser.
Cytunwyd igysylltu â’r Uwch Beiriannydd er mwyn cael rhagor o
wybodaeth pryd ygellir disgwyl i’r broses gael ei chwblhau.
Mae’r Cyngor wedi derbyn gwahoddiad pellach i fabwysiadu’r
ddaugiosg ffôn coch o fewn y gymuned (un ar bwys Cwmere ac un
ynBont-goch) am gost o £1 yr un. Yn ôl BT, dwy alwad a wnaed o
giosgCwmere yn ystod y 12 mis diwethaf, a phump o giosg Bont-goch.
MaeBT wedi dod i’r casgliad nad oes tystiolaeth bod galw am
barhau’rgwasanaeth. Os yw’r Cyngor am fabwysiadu’r ciosgs, yna bydd
raidcysylltu gydag Awdurdod Cynllunio Ceredigion am ganiatâd
iddatgysylltu’r ffonau. Trafodir y mater yng nghyfarfod mis
Tachwedd.
Derbyniwyd llythyr oddi wrth ddau deulu lleol yn cwyno am
yrOrsaf Bwmpio Carthffosiaeth yng ngwaelod pentref
Tal-y-bont.Nododd y llythyr (i) bod ymweliadau’r lorri wacáu â’r
orsaf ar gynnyddac yn aml yn gadael arogleuon annymunol ar ei hôl,
(ii) bod carthionwedi eu gweld yn afon Leri o bryd i’w gilydd.
Cytunwyd i gysylltu âDãr Cymru i holi a oes ganddynt gynlluniau ar
y gweill i wella’rsystem, gan gofio’r nifer fawr o dai a godwyd yn
y pentref dros yblynyddoedd diwethaf.
Derbyniwyd gohebiaeth yn holi a oes modd gwneud gwell defnyddo’r
Patshyn Glas, sy’n cael ei gydnabod gan drigolion y gymuned
feladnodd hynod werthfawr. Cytunwyd i ohirio trafodaeth ar y
pwncpwysig hwn am y tro, ond ei osod ar agenda cyfarfod mis
Ionawr.
Cyngor Cymuned Ceulanamaesmawr
Cynhaliwyd cyfarfod o’r Cyngor Cymuned yn Llanfach ar 14 Medi,a
thrafodwyd y materion canlynol:
Mae cyfrannu tuag at gost cyfarpar yng nghae chwarae’r ysgol
yndal dan ystyriaeth yn dilyn peth difrod i eiddo’r ysgol yn
ddiweddar.
Gobeithir y bydd yr arwyddion newydd i gyfyngu ar y
cyflymderdrwy’r pentrefi yn cael eu gosod yn fuan.
Hefyd mae rhai llinellau melyn i’w gosod yn Nhaliesin; bydd
hyn,gobeithio, yn lleddfu’r problemau mewn rhai mannau.
Derbyniwyd llu o gwynion ynglñn â baw cãn ar hyd
fforddNeuadd-yr-Ynys a gobeithir y bydd yr arwyddion newydd
acymweliadau gan y Warden Cãn yn datrys y broblem yn yr ardal.
Bydd y Cynllun Iaith Gymraeg sydd i’w gymeradwyo gan Fwrddyr
Iaith Gymraeg yn cael ei baratoi a’i ddychwelyd erbyn 4
Rhagfyr2009.
Mae Fferm Wynt Airtricity yn dal i gael ei thrafod a’i
hystyried.Derbyniwyd llythyr oddi wrth y Cyngor Sir i gadarnhau y
bydd y
goleuadau stryd yn yr ardal yn cael eu diffodd o hanner nos hyd
5 o’rgloch y bore yn fuan.
Gobeithir cael yr adroddiad diweddaraf ynglñn â llwybr
yrarfordir erbyn y cyfarfod nesaf.
Penderfynwyd gohebu â Llywodraeth Cynulliad Cymru ynglñn
âdyddiad cychwyn y gwelliannau arfaethedig i’r ffordd yng
Nglandyfi.Bu llawer o oedi yn ystod yr haf pan oedd lorïau, cychod
a bysiau yn
cwrdd â’i gilydd gan rwystro’r drafnidiaeth o bob
cyfeiriad.Trafodwyd y biniau ailgylchu wrth yr ysgol gan fod
deunydd a
ddylai gael ei gludo i’r domen yn cael ei adael wrth y biniau o
brydi’w gilydd. Ystyriwyd tybed pryd bydd y Cyngor Sir yn estyn
ycynllun bagiau ailgylchu a biniau bwyd i’r rhan yma o’r sir.
Cyngor Cymuned Llangynfelyn
8
-
9
Ysgol Gynradd Tal-y-bont
Dadorchuddio Croglen ArbennigAr nos Iau 22 Hydref, cynhaliwyd
noson goffi arbennig iawn yn YsgolGymunedol Tal-y-bont. Prif bwrpas
cynnal y noson oedd dadorchuddiocroglen (tapestry) newydd yn
seiliedig ar rai o brif nodweddion pentrefTal-y-bont. Roedd creu’r
groglen yn benllanw misoedd o gydweithiorhwng holl blant yr ysgol a
Cefyn Burgess, yr artist enwog o ardalBethesda. Bu’r plant wrthi am
wythnosau’n cynllunio a gwneud eurhannau unigol cyn i Cefyn roi’r
cyfan at ei gilydd i greu croglen liwgariawn. Gallwch adnabod nifer
o nodweddion daearyddol, hanesyddol aChristnogol y pentref yn hawdd
yng ngwaith y plant.
Roedd y noson goffi hefyd yn gyfle i ddweud diolch wrth nifer
ounigolion a sefydliadau am eu cymorth i’r ysgol. Cafwyd
nawddsylweddol gan Gronfa Leri i wireddu breuddwyd yr ysgol o greu
gwaithtecstiliau o safon fyddai’n para ar y muriau am flynyddoedd
lawer iddod. Derbyniwyd y diolch ar ran Ymddiriedolwyr Cronfa Leri
gan MrGwynfryn Evans, ac fe gafwyd anerchiad pwrpasol iawn
ganddo.
Rhoddwyd diolch hefyd i Mrs Valma Jones am ei rhodd hael
ogarthen o hen Ffatri Ceulan i fod yn gefndir i’r groglen. Mae’r
garthenyn ffordd weledol o gysylltu’r gorffennol gyda’r dyfodol,
gan greurhywbeth newydd cyffrous ar gyfer y dyfodol.
Hoffai’r ysgol ddiolch o galon i bawb am gefnogi’r noson ac os
nadoeddech yn gallu bod yn bresennol mae croeso i chi alw heibio i
weld ygroglen hynod liwgar.
Yr UrddAr noson Tân Gwyllt y dechreuodd gweithgareddau’r Urdd am
eleni.Daeth Meinir Wyn Edwards a Morgan Tomos atom ni i esbonio sut
ygwnaethon nhw eu rhannau gwahanol o’r llyfr Twm Siôn Cati
agyhoeddwyd yn ddiweddar gan Y Lolfa. Morgan oedd wedi gwneud
ylluniau a Meinir ysgrifennodd y stori. Diolch am noson ddifyr
iawn.
Traws-gwladLlongyfarchiadau mawr i’r holl blant fu’n cystadlu
ymmhencampwriaethau’r cylch yn ystod y mis. Llongyfarchiadau
arbennigi Ella a Celyn Evans, Keira Forster-Brown a Joshua Abbott
am ddod yny 10 cyntaf ac ennill yr hawl i gynrychioli’r ardal
ymmhencampwriaethau’r sir y flwyddyn nesaf.
Llongyfarchiadau hefyd i Ella a Celyn Evans, Joshua Abbott a
ZoëForster-Brown am gystadlu mor frwd mewn pencampwriaeth adrefnwyd
gan Gymdeithas Athletau Cymru. Bydd cyfle i gystadlu etomewn
pencampwriaeth arall yn Aberhonddu yn ystod mis Tachwedd.
Arian i’r YsgolHoffai’r ysgol ddiolch yn fawr iawn i Llinos
Jones a DavidJones-Hughes o Fanc Barclays am eu cymorth parod yn
trefnu barbeciwblynyddol yr ysgol. Cafwyd noson hynod lwyddiannus,
gydachyfraniadau plant Blwyddyn 6 yn ardderchog. Noddwyd y noson
felrhan o’r cynllun £ am £ y banc.
Taith i Fedd TaliesinAr ddechrau mis Tachwedd trefnwyd i blant
Tal-y-bont a Llangynfelyngerdded o’u hysgolion a chyfarfod ger Bedd
Taliesin i gael clywed ychwedl. Y storïwr oedd Alun Elidir, ac fe
adroddodd y stori’n hynodfyw a hwyliog i’r plant i gyd. Hoffem
ddiolch o galon i Alun am eigyflwyniad difyr ac i Mrs Myfanwy James
am ei chymorth – fe gafoddpawb amser gwych.
NofioBu Joshua Abbott a BethanBenham yn cystadlu
ymmhencampwriaethau nofio’r Urddyr wythnos ddiwethaf. Da iawn chiam
gynrychioli’r ysgol mor egnïol.
Arlunwraig o friMewn cystadleuaeth ‘Y Darlun Mawr’ adrefnwyd gan
Amgueddfa Ceredigion,enillodd Keira Forster-Brown y wobr gyntafi
ddisgyblion CA2. Thema’r gystadleuaethoedd ‘Pren’ ac roedd Keira
wedi tynnu lluno Arch Noa.
Noson o adloniantNos Wener 6 Tachwedd aeth nifer o ddisgyblion
B5 a 6 i gynnal nosono adloniant i Aelwyd yr Urdd Aberystwyth. Bu’r
plant yn ymarfer erswythnosau ac roedd pawb yn edrych ymlaen at
gael perfformio. Yncymryd rhan roedd y côr, grãp recorders, grãp
telynau, deuawd, triawdac unigolion. Cafwyd eitemau lleisiol,
offerynnol a llafar. Diolch i’rrhieni am fod mor barod i gludo’r
plant ac am eu cefnogi.
Plant Ysgol Tal-y-bont ger Bedd Taliesin
-
10
Yn gynnar fore Llun, 31 Mai 1847, gadawodd llong hwyliau enfawr
700tunnell o’r enw Tamerlane borthladd Aberystwyth am Quebec
yngNghanada. Ar ei bwrdd yr oedd tua 242 o ddynion,merched a phlant
o ogledd Ceredigion, y rhan fwyafo ardal Lledrod, Trisant, Mynydd
Bach, aPhont-rhyd-y-groes. Eu bwriad oedd teithio iQuebec gan
weithio eu ffordd i lawr y llynnoeddmawr i ogledd America i ardal
Oshkosh ynWisconsin er mwyn sefydlu bywyd newydd yno.
Hynodrwydd y fintai ar fwrdd y Tamerlane oeddeu bod i gyd yn
Gymry Cymraeg, i gyd o’r un ardalfwy neu lai, ac fel un teulu mawr.
Cymerodd y llongnaw wythnos i groesi’r Iwerydd ac o’r holl bobloedd
arni dim ond un fu farw ar y daith. Rhaid cofio bod newyn
tatwsIwerddon yn ei anterth ar y pryd, gyda’r holl afiechydon a
chlefydauheintus yn ymledu yn ei sgil. Plentyn dwyflwydd oed oedd
David ThomasDavies pan fentrodd ar y daith enbyd honno gyda’i
deulu, a bu’r fordaithyn brofiad mor frawychus iddo fel nad aeth yn
agos at gwch am weddill eifywyd. Cyrhaeddodd y TamerlaneQuebec yn
niwedd Gorffennaf a’r fintaihonno oedd sylfaenwyr y Sefydliad
Cymreig yn Oshkosh, yn Awst 1847.
Yn Hydref 1847 ymfudodd Hugh ac Elisabeth Jones,
Gwarcwm-bach,Llangynfelyn i Efrog Newydd gyda dau fab, Hugh a John,
a’u merchSusanna, gan adael Humphrey Jones, y mab arall, yn fachgen
pymtheg oedgyda’i fodryb Sophia yn yr Half Way Inn, Tre’r-ddôl. Yn
1852 symudodd eirieni i’r Sefydliad Cymreig yn Oshkosh. Roedd
Humphrey Jones â’i fryd arfynd i’r weinidogaeth gyda’r Wesleaid yng
Nghymru, ond fe’i gwrthodwydam nad oedd galw am weinidogion;
oherwydd hynny ymfudodd yntau atei deulu yn 1854. Ef fu’n gyfrifol
am sefydlu eglwys Wesleaidd Bethel,Oshkosh yn 1855 gyda chymorth
aelodau’r fintai oedd ar y Tamerlane ac efoedd ei gweinidog
cyntaf.
Yn 1856 cafwyd Diwygiad nerthol yno a Humphrey Jones yn un
o’r
rhai mwyaf blaenllaw. Bu wrthi’n pregethu’n ddi-baid am ddwy
flynedd yny sefydliadau Cymreig yn Wisconsin, Ohio, Pensylfania ac
Efrog Newyddcyn penderfynu dychwelyd i Gymru ym Mehefin 1858. Pan
ddaethHumphrey Jones yn amlwg fel Diwygiwr, roedd yn ddyn ifanc
cryf o gorffa meddwl, yn olygus a diymhongar a chanddo ddawn
llefaru cyfoethog aswynol.
Dychwelodd i Dre’r-ddôl o ganol gwres a chynnwrf diwygiad
mawrAmerica, ond roedd yn wynebu cyfnod isel iawn yn hanes crefydd
yngNghymru. Teithiodd o Lerpwl yn y goets fawr gan ddisgyn wrth
ddrws yrHalf Way Inn, ei hen gartref, a dechreuodd gyfres o
gyfarfodydd yn yr HenGapel, Tre’r-ddôl a arweiniodd at Ddiwygiad
Mawr 1859 y dethlir ei ganmlwyddiant a hanner eleni. Llwyddodd
Humphrey Jones i gael y Parch.Dafydd Morgan, Ysbyty Ystwyth i
gydweithio ag ef a chafwyd cyfarfodyddeithriadol o rymus yn yr
ardaloedd rhwng Ystumtuen aPhont-rhyd-y-groes.
Roedd Humphrey Jones yn ei elfen ynghanol perthnasau a
theuluoeddy fintai a ymfudodd i Oshkosh. Cymaint oedd dylanwad ac
effaith y ddauddiwygiwr fel y bu iddynt wagio tafarndai’n llawn o
feddwon oedd ynrhegi ac yn ymladd yn ofnadwy ar nos Sadwrn tâl yn
ardal y gweithfeyddmwyn, a hynny drwy rym eu gweddïau’n unig.
Rhedai pawb allan mewnbraw ac aeth hyd yn oed y tafarnwr i guddio
yn rhywle. O fewn ychydigddyddiau roedd y meddwon hyn wedi eu
derbyn yn aelodau eglwysig.
Ymledodd y Diwygiad drwy Gymru gyfan, ond roedd tair blynedd
ynei wres a’i gynnwrf wedi amharu ar iechyd Humphrey Jones.
Rhwngcyfnodau mewn ysbytai meddwl, enciliodd i Ddôlcletwr lle roedd
ei fodrybSophia yn byw hyd 1871 pan ddaeth ei frawd John draw o’r
America i’wgyrchu’n ôl yno at ei deulu. Bu’n glaf o gorff a meddwl
am flynyddoedd,ond yn raddol adferwyd ei iechyd a dychwelodd
drachefn i weinidogaethuar eglwys Bethel yn Oshkosh gyda’r Cymry a
ymfudodd o ogleddCeredigion ar y llong Tamerlane. Bu farw ar 8 Mai
1895 ac fe’i claddwydyn Brant, Wisconsin.
Hefin Llwyd
Humphrey Jones a’r Llong Tamerlane
Hen LunDyma lun o dîm pêl-droed Tal-y-bont yn y tymor 1923/24.
Os oes unrhyw un oddarllenwyr Papur Pawb yn medru llenwi’r bylchau
yn enw’r chwaraewyr sydd i’wgweld yn y llun, byddem yn falch o
glywed gennych. O’r chwith:Rhes ôl:Wil Morgan, Ceulan House; Johnny
Richards, Yr Office; ? ; John LlewelynEvans, Paris House; ? ;
Gwilym Davies, Tegfan; Wil Cyrls, Maldwyn House; ?.Rhes flaen: ?;
Maldwyn Hughes (mab Willie Hughes y painter); Wil Griffiths,
YFelin; Garfield Williams, Cwm Road; Gwyn James, Tanffordd.Llun
trwy garedigrwydd David James, Brynceulan.
-
11
Ble yn y byd?Sut i chwaraeBle yn nalgylch Papur Pawb mae’r llun
yma wedi cael ei dynnu?
Ateb
Enw
Cyfeiriad
Côd Post
Rhif Ffôn
Atebion: i Geraint Evans, Garnwen, Tal-y-bont erbyn 6
Tachwedd.
Gwobr: Tocyn Llyfr gwerth £10i’r ateb cywir cyntaf allan o’r
het.
Canlyniad BLE YN Y BYDBarbara Madden, 13 Maes y Deri – tocyn
llyfrau £10.00 ar y ffordd.Ateb cystadleuaeth mis Hydref: Salon
Leri.
Dofednod ffres o fferm leol.Archebwch ŵydd, twrci, hwyaden
neu gyw iâr erbyn y NadoligCysylltwch â Dilwyn, Marion,
Rhydian neu ElganTynant, Tal-y-bont 01970 832 257
Dofednod Cwmtynant
Cymdeithas Sioe Tal-y-bontGYRFA CHWISTDOFEDNOD
Neuadd Goffa Tal-y-bontNos Fercher 16 Rhagfyr
am 8 o’r glochCroeso cynnes i bawb
FFRINDIAU CARTREFTREGERDDAN
Cynhelir Cyfarfod Blynyddolyn y Cartref nos Fercher
25 Tachwedd am 7 o’r glochCroeso cynnes i bawb
CFfI Tal-y-bontErbyn hyn, rydym wedi cael sawl noson ddifyr yn y
Clwb FfermwyrIfanc. Buom yn Llanddewi Brefi i Chwaraeon y Sir, cael
noson yngnghwmni’r awdures Caryl Lewis, a mwynhau Helfa Drysor, pan
aethllawer ar goll! Bu cwpwl o gyfarfodydd hefyd, efo’r un mwyaf ar
gyfertrafod sefyllfa yr Arweinyddion, a chystadlaethau’r
Eisteddfod.
Cynhaliwyd ein gwasanaeth Cwrdd Diolchgarwch yn Eglwys SantPedr,
Elerch, dan ofal y Parch. John Livingstone, trwy garedigrwydd
yraelodau.
Cafwyd llwyddiant yn yr Eisteddfod Sir ar benwythnos olaf
Hydref,gydag Aled Llñr a Geraint Cerrigtaranau’n cipio’r wobr am
Stori a Sainar y nos Iau, ac Elen Steddfa’n dod i’r brig efo’r
unawd 16 ac iau. Yr unfu’r hanes ar y dydd Sadwrn wrth i lais
swynol Elen ennill y wobrgyntaf iddi am yr Alaw Werin. Yn ystod y
seremoni Gadeirio, daethclod i Mererid Cwmudw wrth iddi ddod yn ail
am y stori fer, ac yndrydydd am y Gadair. Ac yn olaf, daeth
llwyddiant i griw’r sgets! ByddElen, Aled, Geraint a’r criw yn
cynrychioli’r Sir yn Steddfod Cymru agynhelir yn Llandudno ddiwedd
Tachwedd. Bydd Geraint hefyd yncynrychioli’r Sir yn y Ffair Aeaf
drwy farnu da bîff.
Er gwaetha’r glaw, cynhaliwyd noson Tân Gwyllt a’r
Barbeciwblynyddol ar fferm Tynant drwy garedigrwydd Teulu Evans.
Braf oeddgweld aelodau a chyn-aelodau’n mwynhau’r goelcerth, a’r
byrgyrsblasus!
-
CHWARAEON
12
Ar y Brig... Dros Dro
Enillydd lwcus!Llongyfarchiadau i Garmon Nutting, Tyhen Henllys,
am ennillpedwar tocyn mewn cystadleuaeth ar raglen deledu Uned 5
iwylio’r gêm rygbi rhwng Cymru a Seland Newydd ddyddSadwrn 7
Tachwedd. Cafwyd diwrnod i’w gofio, er gwaetha’rsgôr ar ddiwedd y
gêm!
Pêl-droedwyr dawnusLlongyfarchiadau i Garmon Nutting, Tyhen
Henllys,Tal-y-bont, a Llion Jenkins, Dolwerdd, Ffwrnais, ar gael
eudewis yn aelodau o dîm pêl-droed Ysgolion Ceredigion dan 16 oed.
Pob hwyl i chi, fechgyn!
Pan dynnwyd y llun uchod o dîm pêl-droed Tal-y-bont ym
misHydref, roedd y tîm ar frig ail adran Cynghrair Aberystwyth
a’rCylch, ond erbyn mis Tachwedd, gyda’r gystadleuaeth ar y brig
morffyrnig, gwelwyd Tal-y-bont yn disgyn un safle. Ar y pryd,
roeddTal-y-bont wedi chwarae mwy o gêmau na sawl tîm arall, ac
mae’namlwg y bydd tipyn o frwydr o flaen y bechgyn i sicrhau
dyrchafiadi’r adran gyntaf.
Serch hynny, cafwyd sawl buddugoliaeth dda yn ystod yrwythnosau
diwethaf.
Curwyd Phoenix, tîm o fyfyrwyr y Brifysgol, o 3-1, gyda
RobbieSouthgate, Barry Southgate a Carl Jones yn rhwydo. Yna
cafwydbuddugoliaeth dda yn erbyn Llandudoch yn y gwpan. Fodd
bynnag,ar ddiwrnod olaf Hydref, collwyd yn erbyn trydydd tîm y
Colegmewn gêm gynghrair, a llithro o’r brig. Mae Tal-y-bont hefyd
allan oGwpan Emrys Morgan ar ôl colli 3-0 yn erbyn Llambed.
Marc Richards yn ymuno â’r ymosod yn y gêm yn erbyn Phoenix
Cymdeithas Sioe Tal-y-bont
CINIO BLYNYDDOLGwesty’r Marine, Aberystwyth, Nos Wener 4 Rhagfyr
2009
Gãr gwadd: Dai Jones, LlanilarCwrdd am 7 i fwyta am 7.30
Enwau i Janet (832293) erbyn 28 Tachwedd
