URZĄD KOMISJI NADZORU UBEZPIECZEŃ I FUNDUSZY EMERYTALNYCH

PROJEKT WYPŁACALNOŚĆ IIPROJEKT WYPŁACALNOŚĆ II

Iwona WoźniakDEPARTAMENT SYSTEMÓW INFORMACYJNYCH I STANDARDÓW

NADZORU

Warszawa, 27 kwietnia 2006

2

Plan Plan prezentacjiprezentacji

• Projekt Wypłacalność II – główne cele i założenia• Strony zaangażowane w projekt Wypłacalność II• Główne elementy nowego systemu wypłacalności (filar I)• Główne elementy nowego systemu wypłacalności (filar II i

III)• Ilościowe badania wpływu (QIS)

3

ProProjjeekkt t WypłacalnośćWypłacalność II – II – główne cele i główne cele i założeniazałożenia• Poprawa konkurencyjności europejskich ubezpieczycieli i

stworzenie gospodarczo efektywnego rynku ubezpieczeniowego.• Popieranie jednolitego europejskiego rynku usług finansowych.• Wyposażenie nadzorów w odpowiednie narzędzia do

kompleksowej oceny sytuacji zakładów ubezpieczeń pod względem wypłacalności ( the “overall solvency” ).

• Zachęcanie i motywowanie zakładów ubezpieczeń do szacowania i odpowiedniego zarządzania czynnikami ryzyka. Właściwa kontrola ryzyka.

• Rozróżnienie między kapitałem “docelowym” a kapitałem minimalnym

• Wycena aktywów i pasywów zgodna podejściem rynkowym.• Kompatybilność z podejściem i regułami przyjętymi w systemie

bankowym.• Efektywny nadzór nad grupami ubezpieczeniowymi i

konglomeratami finansowymi.• Struktura III filarów (podobnie, jak w NUK (Basel II) w bankowości)• Harmonizacja metod i standardów nadzorczych w całej Unii

Europejskiej.

4

Trzy filaryTrzy filary

Supervision

Pillar I

Minimum capital

requirements

Pillar II

Supervisory review process

Pillar III

Market discipline

5

Strony zaangażowane w projekt Strony zaangażowane w projekt WypłacalnośćWypłacalność II II• Parlament Europejski i Rada• Komisja Europejska• EIOPC• CEIOPS• Inne strony uczestniczące w społecznych konsultacjach, np.:

» Europejskie Stowarzyszenie Ubezpieczycieli (CEA),» Krajowe stowarzyszenia ubezpieczeczycieli (ABI, GDV), » Międzynarodowe i krajowe stowarzyszenia aktuariuszy(IAA,

GROUPE CONSULTATIF),» Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (IASB) » Chief Risk Officers Forum,» Ubezpieczyciele i reasekuratorzy: SwissRE, Munich Re,

LLOYD’s,» Konsultanci: Ernst&Young, KPMG, Watson Wayatt, Tillinghast

6

Komitet Europejskich Nadzorów Ubezpieczeniowych Komitet Europejskich Nadzorów Ubezpieczeniowych i Pracowniczych Funduszy Emerytalnychi Pracowniczych Funduszy Emerytalnych (CEIOPS) (CEIOPS)• CEIOPS ustanowiono na podstawie Decyzji Komisji Europejskiej

2004/6/EC z dnia 5 listopada 2003.• W skład CEIOPS wchodzą przedstawiciele kierownictw organów

nadzoru ubezpieczeń i pracowniczych funduszy emerytalnych krajów członków Unii Europejskiej i krajów członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Norwegii, Islandii i Lichtensteinu) oraz krajów kandydujących: Bułgarii i Rumunii. Stałym obserwatorem uczestniczącym w pracach CEIOPS jest Komisja Europejska.

• CEIOPS działa na Poziomie 3 procedury Lamfalussy’ego dla sektora ubezpieczeń i pracowniczych funduszy emerytalnych.» Proponowanie rozwiązań, które znajdą się w przygotowanej

przez Komisję Europejską dyrektywie ramowej i regulacjach dot. ubezpieczeń i funduszy emerytalnych („Poziom 2”),

» Stworzenie standardów nadzoru, rekomendacji i wskazówek w celu poprawy efektywności w zastosowaniu regulacji „Poziomu 2” i ułatwienie współpracy między nadzorami krajowymi („Poziom 3”),

» Uczestniczenie w pracach różnych europejskich instytucji w sprawach dotyczących ubezpieczeń i funduszy emerytalnych, w szczególności w pracach Komitetu Ekonomicznego i Finansowego (EFC) i Komitetu Usług Finansowych (FSC).

7

CEIOPS – CEIOPS – Grupy RoboczeGrupy Robocze

• 5 Grup eksperckich CEIOPS:» Wypłacalność II

– Filar I - (Przewodniczy: Paul Sharma, Wielka Brytania)– Filar II - (Przewodniczy : Petra Faber-Graw, Niemcy)– Filar III/ Rachunkowość - (Przewodniczy : Fausto Parente,

Włochy)– Grupa międzysektorowa - (Przewodniczy : Noël Guibert,

Francja)» Pośrednictwo Ubezpieczeniowe (Przewodniczy : Victor Rod,

Luksemburg)

• Komitety Stałe:» Komitet Stabilności Fiansowej (Przewodniczy : Klaas Knot,

Holandia)» Komitet Nadzoru Grup Ubezpieczeniowych (Przewodniczy :

Patrick Brady, Irlandia)» Komitet Pracowniczych Funduszy Emerytalnych

(Przewodniczy : Mihály Erdos, Węgry)

8

CEIOPS – CEIOPS – trzy fale zapytań Komisji trzy fale zapytań Komisji EuropejskiejEuropejskiej• Pierwsza Fala (odpowiedź CEIOPS do Komisji Europejskiej – czerwiec 2005)

» 1. Kontrola wewnętrzna; 2. Praktyka nadzorcza (ogólnie); 3. Praktyka nadzorcza (metody ilościowe); 4. Przejrzystość działań Organu Nadzoru; 5. Zasady zarządzania lokatami i 6. ALM - Zarządzanie aktywami i zobowiązaniami.

• Druga Fala (odpowiedź CEIOPS do Komisji Europejskiej – październik 2005)» 7. Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe w ubezpieczeniach na życie; 8.

Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe w ubezpieczeniach majątkowych; 9. Miary bezpieczeństwa; 10. Wymagany kapitał zabezpieczający wypłacalność: standardowa formuła; 11. Wymagany kapitał zabezpieczający wypłacalność: wewnętrzne modele ryzyka i ich weryfikacja; 12. Reasekuracja (i inne metody ograniczania ryzyka); 13. Badania ilościowe wpływu nowych regulacji na zakłady ubezpieczeń oraz zagadnienia związane z danymi; 14. Uprawnienia organów nadzoru; 15. Poziomy kontroli wypłacalności; 16. Kryteria „fit and proper”; 17. Badania Peer reviews (wzajemne wywiady/oceny) i 18. Zagadnienia związane z nadzorem nad grupami kapitałowymi

• Trzecia fala (odpowiedź CEIOPS do Komisji Europejskiej – prawdopodobnie koniec kwietnia 2006) » 19. Dopuszczalne instrumenty kapitałowe na pokrycie wymagań

kapitałowych; 20. Współpraca pomiędzy organami nadzoru; 21. Sprawozdawczość na potrzeby organu nadzoru oraz zakres informacji ujawnianych publicznie; 22. Procykliczność i 23. Małe przedsiębiorstwa.

9

CEIOPS – CEIOPS – trzy fale zapytań Komisji trzy fale zapytań Komisji EuropejskiejEuropejskiejOdpowiedzi CEIOPS na fale zapytań Komisji Europejskiej są

dostępne na:

www.ceiops.org

Pierwsza fala zapytań:http://www.ceiops.org/media/files/consultations/consultationpapers/CP4/

CP4(0503)answers.pdf

Druga fala zapytań:http://www.ceiops.org/media/files/consultations/consultationpapers/DOC07_05.pdf

Trzecia fala zapytań (projekt odpowiedzi):http://www.ceiops.org/media/files/consultations/consultationpapers/CP9/

cp_0506_CP9DA3wave.pdf

10

Główne elementy nowego systemu Główne elementy nowego systemu wypłacalności (filar I)wypłacalności (filar I)• Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe – dla celów

wypłacalności, przyjęcie zasady rynkowej wyceny zobowiązań ubezpieczeniowych.

• Aktywa wyceniane według wartości rynkowej. Nie jest jeszcze jasne czy zasady dotyczące inwestowania będą dotyczyły Filaru I (limity procentowe) czy będą przeniesione częściowo do Filaru II - ocena procesu zarządzania ryzykiem.

• Wymogi wypłacalności:» Wymagany kapitał zabezpieczający wypłacalność (SCR)

– poziom kapitału, który ma umożliwić zakładowi ubezpieczeń przyjęcie na siebie nieoczekiwanej dużej szkody w określonym horyzoncie czasu i zapewnić terminową wypłatę odszkodowań i świadczeń dla osób uprawnionych.

» Minimalny wymagany kapitał (MCR) – poziom kapitału poniżej którego prowadzenie dalszej działalności przez zakład ubezpieczeń stanowi zagrożenie dla ubezpieczonych. Spadek wartości kapitałów zakładu ubezpieczeń poniżej poziomu MCR wywoływać ma natychmiastową reakcję organu nadzoru.

• Dopuszczalne instrumenty kapitałowe na pokrycie wymagań kapitałowych.» Trzy poziomy kapitału w zależności od jakości i dostępności.

11

Główne elementy (...) -Główne elementy (...) - propozycje propozycje dotyczące rezerwdotyczące rezerw techniczno-techniczno-ubezpieczeniowychubezpieczeniowych• Wycena rezerw techniczno-ubezpieczeniowych - według

najlepszego oszacowania (oczekiwana wartość przyszłych przepływów pieniężnych zobowiązań) z uwzględnieniem dodatkowo marginesu bezpieczeństwa.

• Dla ubezpieczeń majątkowych kalkulacja wg najlepszego oszacowania dla rezerw szkodowych powinna uwzględniać dyskontowanie.

• Margines bezpieczeństwa równy wyższej z wartości:» Różnicy między kwantylem rzędu 75% rezerw i wartością

najlepszego oszacowania,» Połowy odchylenia standardowego możliwych wyników.» Alternatywne rozwiązanie – rynkowa wartość marginesu

(MVM)– Podstawą obliczeń koncepcja kosztu kapitału (Cost of

Capital).

12

Główne elementy (...) - Główne elementy (...) - wyznaczanie wyznaczanie wymagań wypłacalnościwymagań wypłacalności• Krok 1: Określenie instrumentów kapitałowych dopuszczalnych

na pokrycie wymagań kapitałowych.» Określenie rynkowej wartości aktywów i pasywów

• Krok 2: Identyfikacja czynników ryzyka, na które narażony jest zakład ubezpieczeń :» Ryzyko ubezpieczeniowe (underwriting risk)» Ryzyko rynkowe (market risk)» Ryzyko kredytowe (credit risk)» Ryzyko operacyjne (operational risk)

• Krok 3: Oszacowanie ryzyka działalności zakładu ubezpieczeń» Formuła standardowa» Model wewnętrzny

13

Główne elementy (...) – poziomy Główne elementy (...) – poziomy interwencjiinterwencji

Środki

własne

SCR

MCR

Poziomy interwencji nadzoru

Standardowa Formuła

Modele wewnętrzne

14

Główne elementy nowego systemu Główne elementy nowego systemu wypłacalności (filar II i III)wypłacalności (filar II i III)• Działania nadzoru w zależności od poziomu kapitału (tzw.

supervisory leadder)

• Ocena modeli wewnętrznych i ich akceptacja przez nadzór.

• Korekty wymaganego i dostępnego kapitału – możliwość nakładania przez nadzór dodatkowych wymagań kapitałowych lub żądanie przedsięwzięcia innych środków w celu redukcji ryzyka.

• Wiodący nadzór versus miejscowy nadzór.

• Harmonizacja standardów sprawozdawczych / implementacja IAS.

• Wzajemne przeglądy mające na celu ujednolicenie standardów nadzorczych, metod ilościowych i jakościowych oraz metodologii.

• Efektywna współpraca i wymiana informacji między nadzorami.

15

WypłacalnośćWypłacalność II – II – główne problemy do główne problemy do rozwiązaniarozwiązania• Standardowa formuła wymaganego kapitału zabezpieczającego

wypłacalność (SCR) i minimalnego wymaganego kapitału (MCR)

• Zagadnienia specyficzne dla grup ubezpieczeniowych:» „siła” wiodącego nadzoru» efekty dywersyfikacji i zarażenia w grupach kapitałowych» zatwierdzanie modeli wewnętrznych grup zakładów

16

Plan prac w projekcie WypłacalnośćPlan prac w projekcie Wypłacalność II II

• Kwiecień 2006 - CEIOPS musi przesłać Komisji odpowiedź na trzecią falę zapytań,

• Maj- Lipiec 2006 – QIS 2• 2006 – prace nad szczegółowymi zagadnieniami Wypłacalności II • Luty 2007 – projekt Dyrektywy Ramowej• Lipiec 2007 – przekazanie projektu Dyrektywy Ramowej do

Parlamentu Europejskiego i Rady (projekt przetłumaczony na języki UE).

• 2008 – przyjęcie Dyrektywy Ramowej • 2010 – wejście w życie systemu Wypłacalność II

17

Ilościowe badania wpływu (QIS)Ilościowe badania wpływu (QIS)

• Cel – oszacowanie konsekwencji ekonomicznych wdrożenia projektu Wypłacalność II, przygotowania zakładów ubezpieczeń do jego wdrożenia,

• Wstępne badanie rozpoznawcze » Kwiecień - Maj 2005» Metodologia określania wpływu określonych czynników

(zestawy testów stresu) na wartość aktywów i pasywów zakładu,

• QIS1 – Pierwsze badanie ilościowe» Październik-Grudzień 2005» Test rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w zakładach

ubezpieczeń na życie i zakładach ubezpieczeń majątkowych.

• QIS2 – Drugie badanie ilościowe» Maj-Lipiec 2006» Test formuły standardowej projektowanych wymogów

wypłacalności SCR i MCR

18

Założenia QIS1Założenia QIS1

• Przedmiot badania - rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe w zakładach ubezpieczeń na życie i zakładach ubezpieczeń majątkowych wg stanu na 31.12.2004.

• Cel badania - ustalenie poziomu ufności, z jakim tworzone są rezerwy techniczno – ubezpieczeniowe oraz analiza wpływu innych założonych poziomów ufności na wysokość rezerw.

• Dla każdego segmentu działalności rezerwy techniczno – ubezpieczeniowe miały być wyznaczone w każdy z następujących sposobów:» wartość według obecnie stosowanych metod (wartość

bieżąca);» wartość najlepszego oszacowania (best estimate);» wartość 75 percentyla rozkładu wysokości rezerw;» wartość 90 precentyla rozkładu wysokości rezerw.

19

Wyniki QIS1Wyniki QIS1• W całej Europie uczestniczyło 312 zakładów (w tym 150 na życie,

190 majątkowych, 4 reasekuratorów) z 19 państw; w Polsce wzięło udział 13 zakładów (4 na życie i 9 majątkowych);

• Ze względu na zastosowanie innowacyjnych podejść oraz ograniczenia czasowe badania, wyniki nie mogą być uznane za w pełni wiarygodne;

• Główne problemy – brak czasu, zasobów, doświadczenia oraz odpowiednich danych;

• Ubezpieczenia na życie - wartość rezerw wg najlepszego oszacowania oraz percentyli dla ubezpieczeń nie związanych z funduszami inwestycjnymi była dla większości zakładów niższa niż wartość bieżąca rezerw. Niska wartość marginesu bezpieczeństwa;

• Ubezpieczenia majątkowe – najlepsze oszacowanie wysokości rezerw oraz percentyle 75 i 90 generalnie niższe niż bieżąca wartość, choć w niektórych krajach, gdzie nie zastosowano dyskontowania wyniki były odwrotne. Niska wartość marginesu bezpieczeństwa;

• Najlepsze oszacowanie wartości rezerw zostało obliczone przez większość zakładów, percentyle – przez około 2/3 firm, pozostałe wymagane informacje zostały podane jedynie przez mniejszy odsetek zakładów.

20

Dziękuję za uwagę!

Departament Systemów Informacyjnych i Standardów NadzoruUKNUiFE