INSTITUTI KOSOVAR PR KRKIME DHE ZHVILLIME T POLITIKAVE
Seria e krkimeve politikeSTUDIMI #4
Prishtin, Shtator 2004
QEVERISJA DHE ADMINISTRATALOKALE N KOSOV
INSTITUTI KOSOVAR PR KRKIME DHE ZHVILLIME T POLITIKAVE
Seria e krkimeve politikeSTUDIMI #4
Prishtin, Shtator 2004
QEVERISJA DHE ADMINISTRATALOKALE N KOSOV
Qev
eris
ja d
he
adm
inis
trat
a lo
kale
n
Ko
sov
Xxxx xx xxxxxxx xxxx xxx
INSTITUTI KOSOVAR PR KRKIME DHE ZHVILLIME T POLITIKAVE
Ky projekt sht prkrahuar nga Fondacioni Friedrich Ebert, Gjermani, Olof PalmeInternational Center, Suedi dhe Rockefeller Brothers' Fund, SHBA
Ky hulumtim sht prpiluar nga:Era Gjurgjeala, hulumtuese, dhe Leon Malazogu, drejtor i hulumtimeve
Copyright 2004 KIPRED. T gjitha t drejtat e riprodhimit jan t rezervuara. Asnjpjes e ktij botimi nuk lejohet t riprodhohet, t ruhet n sisteme riprtritse ose ttransmetohet n fardo form apo mjet, elektronik, mekanik, fotokopjues, regjistruesetj. pa lejen paraprake me shkrim t botuesit.Luteni t kontaktoni: [email protected] ose n +381 38 555 887.
Botuar nga
KIPRED (Instituti Kosovar pr Krkime dhe Zhvillime t Politikave)Kodra e Diellit, Rruga 3, Lam. 39Prishtin, Kosov (UNMIK)Telefoni dhe faksi: +381 38 555 [email protected]
Seri
a e
krk
imev
e p
olit
ike
STU
DIM
I #4
INSTITUTI KOSOVAR PR KRKIME DHE ZHVILLIME T POLITIKAVE
Qeverisja dhe administratalokale n Kosov
Analiz
Trajtimi n shtyp iqeverisjes dhe administrats
lokale n Kosov Analiz
Debatet publikepr decentralizimin
Raport
faqe 1
faqe 67
faqe 95
Qev
eris
ja d
he
adm
inis
trat
a lo
kale
n
Ko
sov
Xxxx xx xxxxxxx xxxx xxx
INSTITUTI KOSOVAR PR KRKIME DHE ZHVILLIME T POLITIKAVE
Prmbajtja
Lista e shkurtesave
Qeverisja dhe administrata lokale n Kosov: Analiz
Prmbledhje
1. Hyrje 1.1. Debati pr reformn e qeverisjes lokale n Kosov1.2. Synimi i raportit 1.3. Rezultatet kryesore1.4. Metodologjia
2. Karakteristikat e prgjithshme gjeografike dhe demografike 3. Analiz e qeverisjes dhe administrats lokale n Kosov
3.1. Komunitetet e pakicave etnike3.1.1. Madhsia e komunave 3.1.2. Prfaqsimi politik lokal i komuniteteve etnike 3.1.3. Sigurimi i barazis pr komunitetet etnike
3.2. Politika e qeverisjes lokale 3.2.1. Ndrtimi i qeveris dhe mungesa e opozits n kuvendet komunale 3.2.2. Politizimi i ekzekutivit 3.2.3. Reformimi i ekzekutivit 3.2.4. Ndikimi i qendrave partiake3.2.5. Satisfaksioni me komunn dhe besimi tek ajo
3.3. Financat komunale 3.3.1. Situata aktuale e komunave 3.3.2. Marrdhnjet i komunave me institucionet qendrore t qeverisjes 3.3.3. Problemet me praktikat e kontabilitetit
3.4. Administrata komunale 3.4.1. Organizimi i tanishm i administrats komunale 3.4.2. Marrdhniet e komuns me institucionet qeveritare qendrore3.4.3. Efikasiteti i dobt i administrats 3.4.4. Prmirsimi i efikasitetit t administrats3.4.5. Mungesa e specialistve teknik
3.5. Praktikat pozitive 4. Prfundimet5. Rekomandimet
Shtojca A: Sistemi aktual i qeverisjes dhe administrats lokale n Kosov 1. Korniza ligjore
1.1. Kompetencat komunale 1.2. Institucionet komunale
2. Strukturat nnkomunale
Shtojca B: Argumentet lidhur me menaxhimin e ndrmarrjeve dhe pronaveshoqrore
Shtojca C: Lista e personave t takuar gjat hulumtimit n terren
Bibliografia
Shnime
vii
1
1
334567999131518181921232425252931343437383940404243
4949495051
53
55
60
62
Seri
a e
krk
imev
e p
olit
ike
STU
DIM
I #4
Xxxx xx xxxxxxx xxxx xxx
INSTITUTI KOSOVAR PR KRKIME DHE ZHVILLIME T POLITIKAVE
Trajtimi n shtyp i qeverisjes dhe administrats lokalen Kosov : Analiza
Prmbledhje
1. Hyrje2. Metodologjia 3. Analiza
3.1. Llojet e artikujve 3.2. Llojet e burimeve 3.3. Komunat e mbuluara m s shumti n media 3.4. shtjet e mbuluara m s shumti n media
3.4.1. Frkimet politike 3.4.2. Zgjedhja e strukturave ekzekutive dhe problemet ndrpartiake 3.4.3. Decentralizimi3.4.4. Infrastruktura dhe projektet tjera zhvillimore 3.4.5. shtjet tjera
3.5. shtjet tjera me rndsi pr qeverisjen lokale 3.5.1. Bashksit e minoriteteve dhe marrdhniet ndretnike 3.5.2. Demokracia3.5.3. shtjet gjinore, arsimi dhe prkujdesja shndetsore si shtje t
qeverisjes lokale 3.6. shtjet e shqyrtuara n analiza dhe artikuj redaktorial 3.7. Niveli i animit gjat raportimit
3.7.1. Analiz sasiore3.7.2. Analiza cilsore: analiza e gjuhs s prdorur
3.8. Niveli i baraspeshimit gjat raportimin 3.9. Niveli i informatave t dhna nga artikujt pr qeverisjen lokale
3.9.1. Analiz sasiore3.9.2. Analiz cilsore: studime t rastit
4. Prfundimet
Shnime
Debatet publike pr decentralizimin: Raport
Prmbledhje ekzekutive
1. Hyrje2. Rndsia e debatimit pr decentralizim 3. Prioritetet e shoqris dhe statusi final 4. Decentralizimi kundrejt reforms s qeverisjes lokale dhe implikimet pr mar-rdhniet ndretnike 5. Problemet aktuale6. Rndsia e propozimit t CoEDMK-s 7. Roli i institucioneve lokale dhe ndrkombtare 8. Roli i shoqris civile 9. Shqyrtimi i tri modeleve t decentralizimit 10. Problemet organizative dhe rekomandimet pr projekte t ngjashme n tardhmen 11. Prfundimet
Shnime
Qev
eris
ja d
he
adm
inis
trat
a lo
kale
n
Ko
sov
Xxxx xx xxxxxxx xxxx xxx
INSTITUTI KOSOVAR PR KRKIME DHE ZHVILLIME T POLITIKAVE
67
67
69697070727375757778798080808183
838484858687878890
92
95
95
98100101102
103104105106107108
109
111
Lista e shkurtesave
AAK Aleanca pr Ardhmrin e Kosovs AKK Asociacioni i Komunave t KosovsAKM Agjencia Kosovare e Mirbesimit CDF Fondi Zhvillimor KomunitarCoEDMK Misioni i Kshillit t Evrops pr Decentralizim n KosovESK Enti Statistikor i Kosovs KShE Kryeshefi i ekzekutivit LDK Lidhja Demokratike e Kosovs MAShT Ministria e Arsimit, Shkencs dhe Teknologjis MEF Ministria e Ekonomis dhe FinancaveMShMS Ministria e Shndetsis dhe Mirqenies Sociale MShP Ministria e Shrbimeve Publike NSh Ndrmarrje shoqrore OMIK Organizata pr Siguri dhe Bashkpunim n Evrop,
Misioni n KosovPDK Partia Demokratike e Kosovs PSHDK Partia Shqiptare Demokristiane PSSP Prfaqsuesi Special i Sekretarit t Prgjithshm t
Kombeve t Bashkuara SHPK Shrbimi Policor i Kosovs UNDP Programi Zhvillimor i Kombeve t Bashkuara UNMIK Misioni i Kombeve t Bashkuara n KosovZLK Zyra lokale e komunitetit
Seri
a e
krk
imev
e p
olit
ike
STU
DIM
I #4
Xxxx xx xxxxxxx xxxx xxx
INSTITUTI KOSOVAR PR KRKIME DHE ZHVILLIME T POLITIKAVE vii
Qev
eris
ja d
he
adm
inis
trat
a lo
kale
n
Ko
sov
Xxxx xx xxxxxxx xxxx xxx
INSTITUTI KOSOVAR PR KRKIME DHE ZHVILLIME T POLITIKAVE
Qeverisja dhe administrata lokale n Kosov
Analiz
Prmbledhje
Reforma e qeverisjes lokale u shndrrua n shtje t rndsishme n tetor t vitit 2002,kur Prfaqsuesi i athershm Special i Sekretarit t Prgjithshm t Kombeve tBashkuara, Michael Steiner, premtoi se do ti decentralizonte strukturat e qeverisjeslokale, me shpres se kjo do ta inkurajonte bashksin serbe q t dilte n zgjedhjetlokale. Prkundr faktit se kjo sht nj shtje q ka rndsi qensore pr qytetarinkosovar n prgjithsi, n Kosov decentralizimi sht nj tem q n mnyr integralesht e lidhur me politikn ndrmjet komuniteteve, madje edhe m shum q ngashprthimi i dhuns ndretnike n mars 2004.
Prderisa duhet pranuar se reforma e qeverisjes lokale sht nj shtje q qensishtndikon n interesat e bashksive etnike, hulumtuesit e KIPRED-it jan t mendimit sedebati pr decentralizimin nuk duhet ngushtuar aq shum sa q ti injoroj interesat egrupeve t tjera sociale dhe ekonomike dhe t qytetarve n prgjithsi. Andaj, prveanalizs s vetqeverisjes lokale n raport me bashksit etnike, ky raport po ashtu ikonsideron disa shtje m t gjera t qeverisjes, t administrats dhe t financavekomunale.
Hulumtimi i KIPRED-it tregon se ndarja territoriale e komunave t tashme, nprgjithsi, nuk do ta prmirsoj autonomin lokale t shumics s bashksive etnike,sepse ata q tani jan kryesisht t prqendruar n komuna ku jan numerikisht n shu-mic, apo jan t shprndar ashtu q nuk mund t formojn nj njsi kompakte terri-toriale. Andaj, n vend se ta konsiderojm decentralizimin si rrugzgjidhje pr t gjithaproblemet e minoriteteve etnike, duhet prqendruar n zhvillimin e mekanizmave q eforcojn zrin e komuniteteve brenda sistemit komunal ekzistues. Mekanizmat q ofro-jn siguri shtes pr komunitetet n nivelin lokal duhet t mirpriten, mirpo ato duhett zhvillohen s bashku me masat e tjera t ofruara n nivel qendror.
Nj msim tjetr nga hulumtimi yn sht se efikasiteti i qeverive dhe administratavelokale sht qensisht i ndikuar nga dinamikat politike n nivelin lokal, q prfshijnrivalitetet ndrmjet dhe brenda partive, si dhe raportet me organizatat partiake nnivelin qendror. Sipas hulumtimit ton, n komunat ku ka mosmarrveshje politike,burimi kryesor i konflikeve ndrmjet palve t ndryshme sht zakonisht shtja e kon-
Seri
a e
krk
imev
e p
olit
ike
STU
DIM
I #4
INSTITUTI KOSOVAR PR KRKIME DHE ZHVILLIME T POLITIKAVE 1
trollit t posteve ekzekutive n administratn komunale. Konfliketet e tilla politike evshtirsojn funksionimin
