Raport końcowy - socjologia.uni.lodz.plsocjologia.uni.lodz.pl/pliki/34-raport_koncowy_sudess.pdf · Z kolei najważniejsze wnioski wynikające z przeprowadzonych badań ankietowych

Zrównoważony rozwój, zrównoważone społeczeństwo – opracowanie i wdrożenie innowacyjnego programu kształcenia w zakresie nowoczesnych metod pomiaru, ewaluacji i prognozowania jakości życia

Katedra Socjologii Ogo lnej, Instytut Socjologii Uniwersytet Ło dzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny Rozwo j Polskich Uczelni. Fundusz Stypendialny i Szkoleniowy ul. Rewolucji 1905 r. nr 41, 90-214 Ło dz , www.eksoc.uni.lodz.pl/is

Projekt jest finansowany ze środków

norweskich i środków krajowych

Raport końcowy





Raport kon cowy został opracowany w ramach projektu Zrównoważony rozwój,

zrównoważone społeczeństwo – opracowanie i wdrożenie innowacyjnego programu

kształcenia w zakresie nowoczesnych metod pomiaru, ewaluacji i prognozowania jakości

życia finansowanego ze s rodko w norweskich i s rodko w krajowych.

Zespół projektowy:

prof. dr hab. Ewa Rokicka (koordynator projektu)

dr Marta Petelewicz

dr Tomasz Drabowicz

dr Wojciech Woz niak

mgr Bartłomiej Przybylski

mgr Marcin Gon da

mgr Mariusz Kowalczyk

mgr Beata Gambrych

mgr Maciej Tomczak

Doktoranci Katedry Socjologii Ogólnej:

mgr Magdalena Dys ko

mgr Lucyna Motylewicz

mgr Małgorzata Pietras-Mrozicka

mgr Marcin Ograbek





Spis treści

Wprowadzenie ........................................................................................................................................................................................... 4

Zarządzanie i administrowanie projektem.................................................................................................................................... 6

Analiza potrzeb absolwento w szko ł s rednich w zakresie kształcenia związanego z rozwojem zro wnowaz onym i jakos cią z ycia ....................................................................................................................................................... 7

Organizacja seminarium przygotowawczego ............................................................................................................................ 10

Opracowanie siatki zajęc modułu specjalizacyjnego ............................................................................................................. 20

Przygotowanie i obsługa strony internetowej modułu specjalizacyjnego ................................................................... 23

Opracowanie strategii promocyjnej .............................................................................................................................................. 24

Przygotowanie konspekto w zajęc .................................................................................................................................................. 27

Szkolenie pracowniko w z zakresu geometrycznej analizy danych.................................................................................. 28

Konsultowanie przygotowanych materiało w ............................................................................................................................ 30

Przygotowanie materiało w pomocniczych do poszczego lnych zajęc ............................................................................. 34

Testowanie i ewaluacja wybranych zajęc .................................................................................................................................... 35

Wizyta studyjna w Uniwersytecie w Bergen ............................................................................................................................. 43

Przygotowanie podręcznika dla studento w dotyczącego kwestii teoretycznych związanych z rozwojem zro wnowaz onym i jakos cią z ycia .................................................................................................................................................... 45

Przygotowanie podręcznika dla studento w dotyczącego pomiaru i analizy jakos ci z ycia ................................... 47

Przygotowanie i organizacja studenckich warsztato w terenowych Jakość życia i rozwój zrównoważony – diagnoza, strategia, wdrożenie ...................................................................................................................................................... 48

Szkolenie zewnętrzne w zakresie analiz strukturalnych ..................................................................................................... 50

Organizacja studyjnych wizyt terenowych w miejscach związanych z działalnos cią partnero w w konteks cie rozwoju zro wnowaz onego ................................................................................................................................................................. 51

Przygotowanie oferty i indywidualnych plano w praktyk dla studento w modułu specjalizacyjnego .............. 53

Organizacja międzynarodowej konferencji naukowo-dydaktycznej .............................................................................. 57

Przygotowanie narzędzia i schematu cyklicznej ewaluacji zajęc oraz warsztato w ................................................. 60

Organizacja seminarium podsumowującego............................................................................................................................. 61

Zakon czenie .............................................................................................................................................................................................. 62

Aneks ........................................................................................................................................................................................................... 66





Wprowadzenie

Projekt Zrównoważony rozwój, zrównoważone społeczeństwo – opracowanie

i wdrożenie innowacyjnego programu kształcenia w zakresie nowoczesnych metod pomiaru,

ewaluacji i prognozowania jakości życia był przedsięwzięciem edukacyjno-badawczym

wdrażanym od 1 stycznia 2015 roku. Głównym celem projektu było zwrócenie uwagi

naukowców, studentów i opinii publicznej (lokalnej i regionalnej) na potrzebę kształcenia

w zakresie związków rozwoju gospodarczego i kształtu polityki społecznej na poziomie miasta,

województwa i kraju z zagadnieniami ochrony środowiska. Kluczowym rezultatem

przedsięwzięcia jest stworzenie nowego modułu specjalizacyjnego, wypełniającego lukę

w systemie edukacji, propagującego idee zrównoważonego rozwoju w kontekście jakości życia

(Quality of life). Nowy moduł specjalizacyjny bazuje na innowacyjnych metodach

dydaktycznych wykorzystujących nowoczesne metody nauczania. Ma na celu przekazanie

studentom kompleksowej wiedzy oraz kształtowanie umiejętności zastosowania jej w praktyce.

Nastawienie na praktyczne zastosowania zdobytej w trakcie przygotowania i realizacji modułu

wiedzy zostało zagwarantowane w efekcie nawiązania partnerstwa z instytucjami

pozaakademickimi, których działalność jest mocno związana z problematyką zrównoważonego

rozwoju: dwiema dużymi prywatnymi firmami produkcyjnymi , organizacją pozarządową i

lokalną instytucją samorządową. Projekt zakończył się 31 maja 2016 roku.

Liderem projektu była Katedra Socjologii Ogólnej Uniwersytetu Łódzkiego. Partnerami

przedsięwzięcia byli:

Atlas sp. z o.o.;

Biuro Planowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego w Łodzi

reprezentowane przez Regionalne Obserwatorium Terytorialne Województwa

Łódzkiego;

Zakłady Chemiczne Organika SA;

Centrum Zrównoważonego Rozwoju.





Projekt Zrównoważony rozwój, zrównoważone społeczeństwo – opracowanie

i wdrożenie innowacyjnego programu kształcenia w zakresie nowoczesnych metod pomiaru,

ewaluacji i prognozowania jakości życia był finansowany ze środków norweskich

oraz środków krajowych.

Ostatnie merytoryczne zadanie realizowane w maju 2016 roku w ramach projektu

Zrównoważony rozwój, zrównoważone społeczeństwo – opracowanie i wdrożenie

innowacyjnego programu kształcenia w zakresie nowoczesnych metod pomiaru, ewaluacji

i prognozowania jakości życia dotyczyło podsumowania wszystkich przeprowadzonych prac

wdrożeniowych. Zgodnie z harmonogramem opracowane wnioski zostały zebrane w postaci

raportu.

Raport podsumowuje wszystkie przeprowadzone działania, zarówno organizacyjno-

technicznych, jak i merytoryczne. Ze względu na fakt, iż w ramach wdrażania przedsięwzięcia

przygotowano szereg odrębnych materiałów – raportów, sprawozdań, prezentacji czy publikacji

– opracowanie w przeważającej części nie powiela wcześniejszych treści, lecz jedynie

podsumowuje wykonane prace, odsyłając do właściwych źródeł (upublicznionych na stronie

internetowej projektu).





Zarządzanie i administrowanie projektem

Zarządzanie i administrowanie projektem Zrównoważony rozwój, zrównoważone

społeczeństwo – opracowanie i wdrożenie innowacyjnego programu kształcenia w zakresie

nowoczesnych metod pomiaru, ewaluacji i prognozowania jakości życia było prowadzone przez

Zespół Koordynujący, w skład którego weszli: 1) koordynator projektu, prof. dr hab. Ewa

Rokicka; 2) zastępca koordynatora projektu, mgr Maciej Tomczak, oraz trzech pracowników

zaangażowanych do obsługi administracyjnej projektu: 3) sekretarka Katedry Socjologii

Ogólnej UŁ, mgr Beata Gambrych, 4) pracownik naukowy Wydziału Ekonomiczno-

Socjologicznego UŁ, mgr Marcin Gońda i 5) pracownik Biura ds. Rozliczeń UŁ, mgr Mariusz

Kowalczyk1. Spotkania Zespołu Koordynującego odbywały się w ramach cotygodniowych – z

wyłączeniem przerw świątecznych i wakacyjnych – zebrań całego Zespołu Projektowego.

Jednocześnie, w zakresie działań i czynności projektowych odnoszących się do

Partnerów, funkcjonował Zarząd Partnerski, składający się z: 1) koordynatora projektu,

prof. dr hab. Ewa Rokicka; 2) zastępcy koordynatora projektu, mgr. Maciej Tomczak,

3) przedstawiciela firmy Atlas, dr. Jacka Michalaka, 4) przedstawicielki Biura Planowania

Przestrzennego Województwa Łódzkiego (Regionalnego Obserwatorium Terytorialnego

Województwa Łódzkiego), mgr Joanny Dytrych, 5) przedstawicielki Zakładów Chemicznych

Organiki, mgr Agnieszki Augustynowicz i 6) przedstawiciela Centrum Zrównoważonego

Rozwoju, mgr. inż. Zbigniewa Tynenskiego.

1 Zatrudnienie mgr. Marcina Gońdy oraz mgr. Mariusza Kowalczyka nastąpiło w efekcie przeprowadzenia zapytań

ofertowych.





Analiza potrzeb absolwentów szkół średnich w zakresie kształcenia

związanego z rozwojem zrównoważonym i jakością życia

Pierwsze merytoryczne zadanie realizowane od stycznia do marca 2015 roku w ramach

projektu Zrównoważony rozwój, zrównoważone społeczeństwo – opracowanie i wdrożenie

innowacyjnego programu kształcenia w zakresie nowoczesnych metod pomiaru, ewaluacji i

prognozowania jakości życia dotyczyło analiz potrzeb absolwentów szkół średnich w zakresie

kształcenia związanego z rozwojem zrównoważonym i jakością życia. W związku z tym Zespół

Projektowy przeprowadził analizę danych zastanych w wyżej wymienionym zakresie, między

innymi: krajowych programów nauczania, dokumentów programowych czy wyników badań.

Jednocześnie wśród studentów socjologii Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego

Uniwersytetu Łódzkiego zrealizowano badania ankietowe, dotyczące, z jednej strony, wiedzy

na temat zrównoważonego rozwoju, a z drugiej strony oczekiwań i sugestii względem procesu

kształcenia, które mogłyby znaleźć zastosowanie w ramach nowego modułu specjalizacyjnego.

Zgodnie z harmonogramem projektu Zrównoważony rozwój, zrównoważone


nowoczesnych metod pomiaru, ewaluacji i prognozowania jakości życia wnioski

z przeprowadzonych analiz danych zastanych oraz wyników ankiet zostały wraz

z adekwatnymi rekomendacjami zebrane w postaci raportu pt. Raport i rekomendacje

dotyczące analizy potrzeb absolwentów szkół średnich w zakresie kształcenia związanego

z rozwojem zrównoważonym i jakością życia.

Analiza danych zastanych – między innymi, krajowych programów nauczania,

dokumentów programowych czy wyników badań – w zakresie kształcenia związanego

z rozwojem zrównoważonym i jakością życia, pozwala stwierdzić, iż o ile na poziomie

ustawodawstwa oraz deklaracji zrównoważony rozwój jest uznawany za fundamentalnie

istotny i niezbędny dla zabezpieczenia środowiska naturalnego przed dalszą degradacją

czy utrzymania poziomu życia i dobrostanu ludności, o tyle na poziomie kształcenia (na

poziomie podstawowym, gimnazjalnym i ponadgimnazjalnym) występują istotne braki.





Realizowane programy nauczania pozostają w zdecydowanej większości ograniczone

do wybranych zagadnień, a tym samym nie poruszają problematyki w sposób zróżnicowany i

wieloaspektowy, a przede wszystkim, interdyscyplinarny. Niewątpliwie jest to konsekwencja

tradycyjnego podejścia do zakresu tematycznego zajęć szkolnych, skupionych wyłącznie na

danym zakresie problemowym. Co więcej, wyniki badań empirycznych pokazują, że system

edukacji okazuje się niewydolny. Przekazywana wiedza na temat zrównoważonego rozwoju

jest słabo przyswojona. Ponadto nie utrwalanie jej na kolejnych poziomach edukacji prowadzi

do regresu nabytego wcześniej zasobu wiadomości.

Z kolei najważniejsze wnioski wynikające z przeprowadzonych badań ankietowych

ze studentami socjologii I stopnia , które należy wziąć pod uwagę przy projektowaniu modułu

specjalizacyjnego, przedstawiają się następująco:

na podstawie udzielonych odpowiedzi, stwierdzić można iż poziom wiedzy odnośnie

zrównoważonego rozwoju jest niski. Ankietowani mieli problem z odpowiedziami

zarówno na pytania otwarte, jak i zamknięte. Pojęcie to łączą głównie ze społecznymi

aspektami zrównoważonego rozwoju, co prawdopodobnie związane jest z profilem

studiów oraz specyfiką problematyki poruszanej na zajęciach;

studenci szczególnie cenią aktywne formy zajęć, dające możliwość połączenia wiedzy

teoretycznej z praktyką oraz rozwojem osobistych kompetencji. Należy odnieść się

i bazować na zaletach zajęć wskazywanych przez studentów takich jak: poszerzanie

wiedzy, rozwój osobisty, a starać się unikać powtarzalności treści, przeteoretyzowania

i monotonii na zajęciach;

warta podkreślenia jest potrzeba kontaktu z praktykami i chęć zdobywania kompetencji

w oparciu o działania i rozwiązywanie realnych problemów. Realizacja tych postulatów

powinna zostać zapewniona w ramach modułu specjalizacyjnego;

specjalizacja oraz możliwość odbycia praktyk zawodowych w trakcie studiów uważne

są przez studentów za istotny element ścieżki kariery.





Pełna wersja raportu pt. Raport i rekomendacje dotyczące analizy potrzeb absolwentów

szkół średnich w zakresie kształcenia związanego z rozwojem zrównoważonym i jakością życia,

prezentacja wyników przeprowadzonych badań oraz analiz w zakresie edukacji

zrównoważonej, są dostępne na stronie internetowej przedsięwzięcia.





Organizacja seminarium przygotowawczego

W piątek 27 marca 2015 roku na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym Uniwersytetu

Łódzkiego odbyło się seminarium przygotowawcze (wraz z panelem eksperckim)

zorganizowane w ramach projektu Zrównoważony rozwój, zrównoważone społeczeństwo –

opracowanie i wdrożenie innowacyjnego programu kształcenia w zakresie nowoczesnych metod

pomiaru, ewaluacji i prognozowania jakości życia. Celem spotkania Zespołu Projektowego z

Partnerami przedsięwzięcia było przedstawienie wyników dotychczas przeprowadzonych

działań i czynności, to znaczy:

wniosków z analiz danych zastanych (między innymi, programów nauczania

czy dokumentów programowych);

wniosków z badań ankietowych przeprowadzonych wśród studentów socjologii

Uniwersytetu Łódzkiego;

wstępnej charakterystyki modułu specjalizacyjnego.

Jednocześnie, Partnerzy projektu – w ramach panelu ekspertów – zostali poproszeni

o przygotowanie prezentacji dotyczącej możliwości oddziaływania reprezentowanych

podmiotów na jakość życia i środowisko.

W seminarium uczestniczyli:

ze strony Lidera projektu

Katedry Socjologii Ogólnej, Instytut

Socjologii Uniwersytetu Łódzkiego:

ze strony Partnerów projektu:

prof. dr hab. Ewa Rokicka

(koordynator projektu)

dr Tomasz Drabowicz

dr Marta Petelewicz

dr Wojciech Woźniak

dr Jacek Michalak (Atlas sp. z o.o.)

Joanna Dytrych (Biuro Planowania

Przestrzennego Województwa Łódzkiego

w Łodzi – Regionalne Obserwatorium

Terytorialne Województwa Łódzkiego)

Anna Szymańska (Biuro Planowania







mgr Maciej Tomczak

mgr Beata Gambrych

mgr Magdalena Dyśko

mgr Marcin Ograbek



Agnieszka Augustynowicz (Zakłady Chemiczne

Organika SA)

Zbigniew Tynenski (Centrum Zrównoważonego

Rozwoju)

Zgodnie z harmonogramem projektu wnioski z seminarium przygotowawczego wraz

z rekomendacjami zostały zebrane w postaci raportu pt. Raport dotyczący przygotowania

i organizacji seminarium przygotowawczego. Rekomendacje z panelu ekspertów.

Seminarium przygotowawcze rozpoczęło się o godzinie 1000. Koordynator projektu,

prof. dr hab. Ewa Rokicka, przywitała wszystkich zebranych, dziękując przedstawicielom

Partnerów przedsięwzięcia za przybycie. Profesor Rokicka przypomniała uczestnikom,

że głównym celem projektu jest poprawa jakości kształcenia poprzez wdrożenie nowego

modułu specjalizacyjnego na kierunku socjologia. Jednocześnie odniosła się do kwestii źródeł

finansowania projektu, to znaczy uzyskania środków z Funduszu Stypendialnego

i Szkoleniowego w ramach Rozwoju Polskich Uczelni. Po krótkim wprowadzeniu profesor

Rokicka, rozpoczynając część seminarium zatytułowaną „Zrównoważony rozwój, jakość życia

i środowisko w systemie kształcenia”, poprosiła dr Martę Petelewicz o przedstawienie

pierwszej prezentacji.

Wystąpienie dr Petelewicz dotyczyło wyników badań empirycznych (ankietowych)

przeprowadzonych wśród absolwentów szkół średnich – studentów socjologii I i II stopnia

Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego. Wiedza respondentów na

temat zrównoważonego rozwoju oraz oczekiwania w stosunku do procesu dydaktycznego

stanowić będą punkt wyjścia do opracowania właściwego programu modułu specjalizacyjnego.





Po wystąpieniu dr Petelewicz profesor Rokicka zwróciła uwagę Partnerów,

że o ile w ramach wdrażanego projektu oferta nowych zajęć będzie skierowana jedynie do

studentów socjologii, o tyle w przyszłości przewidywane jest udostępnienie modułu

dla wszystkich osób kształcących się na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym, a nawet

Uniwersytecie Łódzkim. Następnie koordynator projektu poprosiła dr Wojciecha Woźniaka

oraz mgr Bartłomieja Przybylskiego o przedstawienie drugiej prezentacji.

Wystąpienie dr. Woźniaka oraz mgr. Przybylskiego koncentrowało się na omówieniu

wyników analiz danych zastanych, to znaczy: wytycznych wynikających z kluczowych

dokumentów krajowych i międzynarodowych, programach nauczania czy różnego rodzaju

dokumentach programowych. Prezentacja dotyczyła nie tylko teoretycznych założeń,

stanowiących konsekwencję obowiązujących norm prawnych, lecz również podejmowała

zagadnienie realnych działań i czynności, realizowanych (lub nie) przez różne podmioty.

Następnie profesor Rokicka poprosiła dr. Tomasza Drabowicza o przedstawienie

kolejnej prezentacji, która dotyczyła ramowej charakterystyki modułu specjalizacyjnego.

Wystąpienie dr. Drabowicza podzielone było na trzy części, skupione kolejno na:

(1) przedstawieniu ogólnych informacji o module (wynikających z założeń zawartych

we wniosku), (2) źródłach inspiracji dla poszczególnych zaplanowanych wstępnie zajęć

(programach studiów dotyczących zrównoważonego rozwoju, realizowanych na innych

zagranicznych uczelniach) oraz (3) przygotowanej, właściwej charakterystyce modułu

specjalizacyjnego (wskazaniu potencjalnych tematów i zagadnień).

Po wszystkich wystąpieniach profesor Rokicka zaprosiła uczestników seminarium do

dyskusji i komentarzy na temat zaprezentowanych wystąpień.

Jako pierwszy głos zabrał dr Jacek Michalak, pytając o kwestie organizacyjne związane

z utworzeniem nowego modułu specjalizacyjnego – jego usytuowanie w istniejącej strukturze

studiów. Po wyjaśnieniach udzielonych przez dr. Woźniaka, Jacek Michalak odniósł się do

problemów wynikających z dyrektyw oraz prawodawstwa Unii Europejskiej, które powinny

znaleźć zastosowanie w zajęciach modułowych (między innymi, obowiązków raportowania

społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstwa – CSR i sprawozdawczości zintegrowanej).

Następnie Zbigniew Tynenski skomentował przeprowadzone badania empiryczne,





zauważając, że wyniki pozostają mocno uzależnione od charakterystyki samych studentów

Uniwersytetu Łódzkiego. Jego zdaniem realizacja analogicznych badań wśród, na przykład,

studentów Politechniki Łódzkiej przyniosłyby inne rezultaty. Niemniej jednak, uznał, że wiedza

wynikająca z udzielonych odpowiedzi jest cenna. Natomiast komentując przedstawioną

propozycję modułu specjalizacyjnego, stwierdził, że kluczową kwestią jest zwrócenie uwagi

potencjalnych kandydatów na praktyczne wykorzystanie i zastosowanie różnego rodzaju zasad

wynikających z założeń zrównoważonego rozwoju.

W tym momencie dr Jacek Michalak dodał, że z perspektywy dużego pracodawcy,

pewne działania i czynności w zakresie zrównoważonego rozwoju czy społecznej

odpowiedzialności biznesu, zachodzą niejako automatycznie. Jest to przede wszystkim

konsekwencja obowiązujących norm prawnych. W związku z tym absolwent nie musi

mieć szczególnie rozbudowanej wiedzy teoretycznej w wyżej wymienionym zakresie

(na przykład o obowiązującym prawie), lecz powinien posiadać (nabyć podczas studiów)

umiejętność spojrzenia na kwestie środowiskowe i społeczne z innego punktu widzenia

(niż konkretny przedsiębiorca).

Zdaniem Zbigniewa Tynenskiego jest to istotne, ale nie mniej ważne jest

perspektywiczne i względnie globalne spojrzenie na zachodzące przeobrażenia społeczne,

ekonomiczne czy technologiczne. Tym samym, jego zdaniem, ważne są kompetencje w

zakresie długofalowego przewidywania konsekwencji aktywności funkcjonujących

podmiotów.

Z takim spojrzeniem nie zgodzili się dr Jacek Michalak i Agnieszka Augustynowicz,

uznając, że współcześnie większą wartość ma wąska specjalizacja, ograniczająca się jedynie do

pewnych wybranych aspektów konkretnej działalności. Agnieszka Augustynowicz dodała, że z

jej wiedzy i doświadczenia kwestia zrównoważonego rozwoju jest w pewnym (podstawowym)

stopniu wdrażana i jednocześnie propagowana już na poziomie przedszkola czy szkoły

podstawowej, choć nie pozostaje tak nazwana.





Dr Jacek Michalak zauważył, że realizacja zaproponowanego moduł specjalizacyjnego

jest przyszłościowa, ponieważ w nieodległej perspektywie wiele organizacji prywatnych

i państwowych będzie musiało zmierzyć się z nowymi normami prawnymi wynikającymi

z ustawodawstwa Unii Europejskiej. Tym samym, jego zdaniem, konieczne będą osoby

posiadające umiejętność przełożenia wiedzy teoretycznej (szeroko pojętej) na praktyczne

działania.

W tym momencie profesor Ewa Rokicka zauważyła, że z toczącej się dyskusji wyłania

się jednak pewien potencjalny problem nieprzekładalności perspektywy teoretycznej na

praktyczne funkcjonowanie czy zastosowanie w rzeczywistości społecznej.

Zdaniem Anny Szymańskiej współczesne podejście do zrównoważonego rozwoju nie

ogranicza się do aspektów środowiskowych czy kulturowych, lecz także szerszego planowania

przestrzennego. W opinii Anny Szymańskiej istotną cechą absolwenta nowego modułu

specjalizacyjnego będzie wspomniana wcześniej umiejętność innego spojrzenia na

problematykę funkcjonowania różnych organizacji. Odnosząc się natomiast konkretnie do

modułu specjalizacyjnego, Anna Szymańska wyraziła wątpliwości na temat programu SPAD,

służącego do przeprowadzania geometrycznej analizy danych. Jej zdaniem w administracji

publicznej stosuje się innego rodzaju programy komputerowe do wielowymiarowej analizy

statystycznej (SPSS), a tym samym zdobyta przez studentów wiedza nie znajdzie praktycznego

zastosowania.

Koordynator projektu Ewa Rokicka odpowiadając, stwierdziła, że obsługa powszechnie

stosowanych programów komputerowych wchodzi w zakres podstawy programowej kierunku

socjologia. Natomiast wprowadzenie nowego programu jest niejako spojrzeniem w przyszłość.

Doktor Drabowicz oraz doktor Woźniak dodali, że geometryczna analiza danych jest coraz

popularniejsza na zagranicznych uczelniach oraz w międzynarodowych korporacjach. Tym

samym zdobycie umiejętności posługiwania się nowym programem będzie miało charakter

cennej wartości dodanej. Ponadto można oczekiwać, że w najbliższej przyszłości program

SPAD znajdzie w Polsce szersze zastosowanie.





Po wymianie ostatnich uwag pierwsza część seminarium dobiegła końca.

Po przerwie kawowej przystąpiono do dalszych merytorycznych prac. Druga część

seminarium przygotowawczego, zatytułowana „panel ekspercki”, skupiona była

na prezentacjach Partnerów projektu, dotyczących (1) praktycznych aspektów funkcjonowania

poszczególnych podmiotów w realnym środowisku społeczno-gospodarczym, oraz (2) ich

zapotrzebowania na specjalistów, stażystów i pracowników,

i (3) profili kompetencyjnych potencjalnych kandydatów.

Jako pierwszy głos zabrał dr Jacek Michalak, przedstawiając prezentację zatytułowaną

„Społeczna odpowiedzialność i zrównoważony rozwój Grupy Atlas”. Dr Jacek Michalak

stwierdził, że Grupa Atlas przez wiele lat w dużym stopniu realizowała różnego rodzaju

założenia odnoszące się do zrównoważonego rozwoju. Natomiast w pierwszej dekadzie

XXI wieku Grupa zdecydowała się na usystematyzowanie swoich działań, których jednym

ze skutków było uzyskanie adekwatnych certyfikatów.

Następnie głos zabrała Anna Szymańska, która omówiła kwestie funkcjonowania

Regionalne Obserwatorium Terytorialne Województwa Łódzkiego w strukturach Biura

Planowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego w Łodzi. Stanowiło to punkt wyjścia do

przedstawienia zagadnienia zrównoważonego rozwoju w codziennej działalności administracji

publicznej (między innymi, przygotowaniu i wdrożeniu planu zagospodarowania

przestrzennego województwa łódzkiego czy strategii rozwoju regionu).

Jako trzecia głos zabrała Agnieszka Augustynowicz, prezentująca wybrane aspekty

związane ze zrównoważonym rozwojem grupy kapitałowej Organika SA. O ile różnego rodzaju

działania i czynności były podejmowane przez Organikę co najmniej od początku lat 90. XX

wieku, o tyle strukturalizowanie wiedzy i doświadczenia w tym zakresie nastąpiło w ostatnich

latach (podobnie, jak miało to miejsce w przypadku Grupy Atlas).

Jako ostatni głos zabrał Zbigniew Tynenski, opisując najpierw historię powstania,

a następnie dotychczas podejmowane prace przez fundację Centrum Zrównoważonego

Rozwoju. Organizacja w swym funkcjonowania stara się postawić nie tylko na propagowanie,

lecz także na praktyczne wdrażanie różnego rodzaju kwestii wywodzących się z zasad

zrównoważonego rozwoju.





Po wystąpieniach Partnerów profesor Rokicka ponownie zaprosiła wszystkich

uczestników do dyskusji i wymiany uwag.

Zbigniew Tynenski w odniesieniu do prezentacji Anny Szymańskiej zauważył, że jego

zdaniem władze wojewódzkie powinny większą uwagę poświęcić kwestii rozwoju

logistycznego województwa, w tym zwłaszcza transportu lotniczego.

Anna Szymańska odpowiedziała, że w tym zakresie sytuacja regionu, a nawet całej

Polski nie wygląda najlepiej. Lotniska budowane w najbliższym sąsiedztwie naszego kraju,

zwłaszcza w okolicach Berlina, będą jej zdaniem zaspokajały potrzeby ludności, a tym samym

wpłyną negatywnie na plany budowy dużego krajowego lotniska.

Zbigniew Tynenski dodał, że jego zdaniem w Polsce, w pobliżu skrzyżowania autostrad

A1 oraz A2 potrzebne jest lotnisko typu towarowo-przeładunkowego.

Profesor Rokicka komentując wystąpienie Anny Szymańskiej, zauważyła, że wyraźnie

zarysowuje się problem praktycznego przełożenia pewnych strategii (organizacyjnych) na

realne funkcjonowanie społeczności. Jej zdaniem istnieją również braki w badaniach

uwzględniających zróżnicowania lokalne (miast czy gmin województwa).

Anna Szymańska odpowiedziała, że jest to konsekwencja zakresu obowiązków

Regionalnego Obserwatorium Terytorialnego Województwa Łódzkiego. Prowadzone prace

w zakresie planowania ograniczone są do całego regionu (województwa), a nie poziomu

lokalnego. Stopień szczegółowości uzyskiwanych danych nie jest na tyle duży, aby możliwe

było uwzględnienie pewnych indywidualnych aspektów lokalnych.

W tym momencie Wojciech Woźniak skierował pytanie do Anny Szymańskiej,

dotyczące koordynacji prac czy szerszej współpracy poszczególnych szesnastu obserwatoriów

terytorialnych, funkcjonujących na terenie kraju.

Anna Szymańska odpowiedziała, że istnieje krajowe obserwatorium terytorialne,

odpowiedzialne za gromadzenie danych na poziomie ogólnopolskim. W momencie

prowadzenia badań w skali kraju, poszczególne regionalne obserwatoria odpowiedzialne

są za ich wykonanie na poziomie regionalnym. Niemniej jednak każdy z ośrodków

regionalnych monitoruje sytuację danego województwa uwzględniając nierzadko własne





specyficzne wskaźniki. Prowadzi to w konsekwencji do sytuacji pewnego zróżnicowania

dostępnych danych, a tym samym ich częściowej nieprzekładalności.

W tym momencie dr Jacek Michalak wyraził swoje zdziwienie, że w badaniach

zaprezentowanych przez Regionalne Obserwatorium Terytorialne Województwa Łódzkiego

wiedza podmiotów gospodarczych o zrównoważonym rozwoju jest raczej nikła. Sytuacja,

w której część przedsiębiorców nie dysponowała wiedzą na ten temat, jest dla niego

zaskakująca, ale jednocześnie potwierdza potrzebę uruchomienia modułu specjalizacyjnego.

Joanna Dytrych, odpowiedzialna za badania prowadzone przez Regionalne

Obserwatorium Terytorialne Województwa Łódzkiego, potwierdziła, że pojęcie

zrównoważonego rozwoju nie jest bliskie przedsiębiorcom. W badaniach niemal każdorazowo

konieczne było wyjaśnianie (charakterystyka) wyżej wymienionego pojęcia.

Profesor Rokicka skierowała pytanie do Jacka Michalaka oraz Agnieszki

Augustynowicz dotyczące oferty składanej wobec klienta, w tym zwłaszcza charakteru

wytwarzanych produktów.

Dr Jacek Michalak odpowiedział, że w tym zakresie podejmowane są różnego rodzaju

działania, wynikające w dużym stopniu, choć nie wyłącznie, z obowiązujących norm prawnych.

Niemniej jednak firmy starają się o propagowanie pozytywnego przekazu na swój temat

zarówno w zakresie czynności podejmowanych w ramach swojej działalności, jak

i w zakresie przygotowanego produktu.

Następnie profesor Rokicka poprosiła mgr. Macieja Tomczaka o przedstawienie

ostatniej prezentacji.

Wystąpienie mgr. Tomczaka dotyczyło kolejnych etapów wdrażania projektu,

uwzględniających zarówno prace zaplanowane do wykonania przez zespół projektowy,

jak i zadania wyznaczone dla Partnerów.

Po ostatniej wymianie zdań, koordynator projektu, prof. dr hab. Ewa Rokicka, jeszcze raz

dziękując wszystkim zebranym za przybycie oraz dyskusję, a także wyrażając nadzieję dalszej

owocnej współpracy, zakończyła seminarium.





Seminarium przygotowawcze wraz z panelem ekspertów i przeprowadzona dyskusja,

przełożyły się na opracowanie następujących kluczowych wniosków i rekomendacji:

Pierwszy z kursów modułu specjalizacyjnego „Wprowadzenie do zrównoważonego

rozwoju” powinien dostarczyć studentom kluczowych informacji na temat możliwości

zastosowania zdobytej wiedzy w praktyce. Tym samym, o ile istotne jest wyjaśnienie

znaczenia zrównoważonego rozwoju jako takiego, o tyle nie mniej ważne jest zwrócenie

uwagi na jego znaczenie w kontekście współczesnej rzeczywistości społecznej, a także

przenikania z innymi aspektami życia;

Trzeci kurs modułu specjalizacyjnego „Miejskie i regionalne planowanie” powinien

zostać rozbudowany o dodatkowe zagadnienia, wynikające i związane

ze zrównoważonym rozwojem. Zakres poruszanych tematów nie powinien ograniczać

się wyłącznie do ochrony przyrody i krajobrazu, budownictwa mieszkaniowego i jego

bilansu energetycznego czy systemu transportowego;

Czwarty kurs modułu specjalizacyjnego „Społeczna odpowiedzialność biznesu (CSR)

– społeczne i ekologiczne aspekty prowadzenia działalności gospodarczej” powinien

zostać bardziej wyeksponowany. We współczesnej gospodarce świadome

oddziaływanie przedsiębiorstw na środowisko lokalne i regionalne, podejmowanie czy

wspieranie różnego rodzaju inicjatyw, ale też wielowymiarowa współpraca w zakresie

produkcji i konsumpcji wytwarzanych dóbr, stanowi kluczowy element prowadzenia

działalności rynkowej;

Rozważając zagadnienia poszczególnych kursów modułu specjalizacyjnego należy

– w miarę możliwości – zwracać uwagę na trzy główne aspekty: społeczne,

środowiskowe oraz gospodarcze;

Sugerowaną formą kształcenia jest stworzenie warunków do jak najszerszej,

samodzielnej pracy. Wydaje się, że najbardziej skuteczną i pożądaną metodą

zdobywania wiedzy jest przejście od postawionych problemów do teorii, która wskazuje

na właściwie rozwiązania;





Ogólnie program modułu specjalizacyjnego powinien być w większym stopniu

skupiony na praktycznych aspektach zastosowania wiedzy i przełożenia umiejętności

na konkretne działania i czynności. Oznacza to przede wszystkim:

skoncentrowanie uwagi na kluczowych wskaźnikach, umożliwiających śledzenie

postępów w rozwoju instytucji;

weryfikacji różnego rodzaju danych twardych i miękkich;

ćwiczenia w zakresie przygotowywania raportów.

W konsekwencji absolwenci modułu specjalizacyjnego powinni charakteryzować się

kwalifikacjami pozwalającymi im na przygotowanie i przeprowadzenie wielowymiarowych

analiz, wykorzystujących zróżnicowane mierniki.

Co więcej, absolwent modułu specjalizacyjnego powinien być zdolny do opisu

działalności określonego podmiotu (przedsiębiorstwa czy organizacji) z innej

perspektywy niż czynione jest to w ramach tejże instytucji. Szerzej rzecz ujmując,

chodzi o wykształcenie umiejętności przekładania założeń teorii i języka naukowego na

język zadań praktycznych.

Pełna wersja raportu pt. Zrównoważony rozwój, zrównoważone społeczeństwo

– opracowanie i wdrożenie innowacyjnego programu kształcenia w zakresie nowoczesnych

metod pomiaru, ewaluacji i prognozowania jakości życia, jest dostępna na stronie internetowej

przedsięwzięcia.





Opracowanie siatki zajęć modułu specjalizacyjnego

Zgodnie z harmonogramem projektu, po przeprowadzeniu analizy potrzeb absolwentów

szkół średnich w zakresie kształcenia związanego z rozwojem zrównoważonym i jakością życia

oraz zapoznaniu się z potrzebami pracodawców, przedstawionymi w trakcie seminarium

przygotowawczego, Zespół Projektowy przystąpił do opracowania siatki zajęć nowego modułu

specjalizacyjnego. Przedstawiona poniżej siatka stanowi ostateczny efekt wszystkich prac i

konsultacji, zarówno o charakterze wewnętrznym (prowadzonych na uczelni), jak i

zewnętrznych (prowadzonych z Partnerami projektu).

Dokument Opis przedmiotów modułu SuDeSS zawierający siatkę zajęć oraz opisy

poszczególnych przedmiotów (przedstawiający: wymagania, efekty kształcenia, treści

kształcenia, kontrolę efektów kształcenia i literaturę) wraz z liczbą godzin i przypisanymi

punktami ECTS, są dostępne na stronie internetowej przedsięwzięcia.





Siatka modułu specjalizacyjnego: ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ W PRAKTYCE –POMIAR, EWALUACJA I ZARZĄDZANIE

Kierunek i typ studiów: Socjologia, studia stacjonarne I stopnia

Lp Nazwa przedmiotu

Liczba godzin

Forma zal.

zal. lub E

Punkty

ECTS

Semestr

Ogółem wykł

Inne rodzaje zajęć2

1 2 3 4 5 6

Ćw aud Konw Lab.infor

1. Wprowadzenie do praktyki zrównoważonego rozwoju 30 15 15 E+zal 4 30

2. Społeczne aspekty zrównoważonego rozwoju 30 15 15 E+zal 4 30

3. Metody badań jakości życia i zrównoważonego

rozwoju

30 10 20 Zal. 4 30

4. Umiejętności komunikacyjne 45 5 20 20 Zal. 3 45

5. Miejskie i regionalne planowanie 30 15 15 Zal. 4 30

6. Społeczna odpowiedzialność biznesu 30 15 15 Zal. 3 30

2 Uczelniana nomenklatura posługuje się następującymi rodzajami zajęć dydaktycznych: wykłady, seminaria, ćwiczenia audytoryjne, laboratoria informatyczne i konwersatoria. Podział ten

odwołuje się do tradycyjnych metod nauczania. W nauczaniu przedmiotów modułowych dydaktycy posługują się szerszym spektrum metod, wykorzystują metody tradycyjne, aktywizujące oraz

mieszane. Przyporządkowanie przedmiotów do rodzajów zajęć ma zatem często umowny charakter.





7. Wieloraka analiza korespondencji i analiza skupień 45 45 Zal. 4 45

8. Praktyki studenckie 60 Zal. 4 30 30

9. Studia przypadków zrównoważonego rozwoju 45 10 35 Zal. 4 45

10. Seminarium licencjackie 60 Zal. 8 30 30

Razem liczba godzin 405 60 65 85 45 42 135 135 105 30





Przygotowanie i obsługa strony internetowej modułu specjalizacyjnego

Zgodnie z harmonogramem projektu Zrównoważony rozwój, zrównoważone


nowoczesnych metod pomiaru, ewaluacji i prognozowania jakości życia w 2015 roku została

uruchomiona strona internetowa modułu specjalizacyjnego, zapewniająca komunikację

pomiędzy wykładowcami (Zespołem Projektowym) a studentami. Najważniejszą jednak rolą

strony internetowej było zapewnienie informacji o bieżących wydarzenia w ramach

przedsięwzięcia oraz upublicznienie produktów (raportów i materiałów) przygotowanych

podczas prac nad modułem specjalizacyjnym.

Zawartość strony internetowej

Zakładki poziome:

1. Projekt – ogólny opis przedsięwzięcia (w tym wstępny opis modułu)

2. Dla kogo – opis Katedry Socjologii Ogólnej UŁ oraz charakterystyka studentów (który

rok itd.)

3. Publikacje – m. in. podręczniki, rekomendacje

4. Partnerzy – charakterystyka wszystkich partnerów

5. Kontakt – dane teleadresowe, ale także możliwość zadawania pytań

Jednocześnie, na stronie głównej wyświetla się ogólna informacja na temat projektu



i prognozowania jakości życia oraz aktualności, sprawozdające postępy prac w cyklu co

najmniej miesięcznym.

Ze względu na zmiany organizacyjne w Instytucie Socjologii UŁ oraz Katedrze

Socjologii Ogólnej, treści zamieszczone na pierwotnej stronie internetowej

(socjolgia.uni.lodz.pl) zostaną w przyszłości przeniesione pod inny adres

(zrownowazonyrozwoj.uni.lodz.pl).





Opracowanie strategii promocyjnej

Celem strategii promocyjnej jest rozpowszechnienie wśród studentów dokonujących

wyboru modułu specjalizacyjnego informacji odnośnie projektu Zrównoważony rozwój,

zrównoważone społeczeństwo – opracowanie i wdrożenie innowacyjnego programu kształcenia

w zakresie nowoczesnych metod pomiaru, ewaluacji i prognozowania jakości życia.

1. Identyfikacja grupy docelowej:

Najważniejszą grupą docelową kampanii promocyjnej są studenci II roku socjologii

(studia stacjonarne, I stopnień), którzy mogą wybrać opracowany program, jako moduł

wybieralny realizowany w trakcie III roku.

Szerszą kategorią odbiorców jest środowisko akademickie: Instytut Socjologii, Wydział

Ekonomiczno-Socjologiczny, naukowcy zajmujący się tematem zrównoważonego rozwoju

spoza łódzkiego ośrodka.

2. Cele promocji:

Dotarcie do studentów II roku i przekonanie do wyboru opracowanego programu

jako modułu specjalizacyjnego

Dotarcie z informacją o realizowanym programie zajęć dotyczących zrównoważonego

rozwoju do szerszej grupy studentów socjologii (również z I roku)

Przekazanie informacji o aktywności członków Katedry Socjologii Ogólnej związanej

z tematyką rozwoju zrównoważonego.

Rozbudowa sieci kontaktów z innymi ośrodkami akademickimi zajmującymi

się tematyką zrównoważonego rozwoju.





3. Koncepcja komunikacji – proponowane działania:

Grupa docelowa: studenci/cel: rekrutacja

Kanały internetowe:

strona projektu – należy rozwinąć informacje zawarte na stronie, umieścić

program specjalizacji, ofertę (wyjazdy, praktyki,), uwypuklić możliwość kontaktu

pomiędzy praktykami a studentami, wypowiedzi partnerów, sylwetka absolwenta

mailing – przygotować informator rozsyłany na maila dla studentów II roku,

zawierający informacje o programie, wyjazdach, ofercie praktyk, przekazujący

zwięźle największe korzyści/ szanse z wyboru specjalizacji.

informacja na stronie Wydziału i w newsletterze Uniwersytetu Łódzkiego

plakat w gablocie, na drzwiach

spotkanie informacyjne ze studentami II roku, na którym przedstawione zostanie

charakterystyka modułu: zajęcia, przekazywane treści, a także podkreślone mocne

strony: duża ilość zajęć praktycznych, w tym obsługa innowacyjnego oprogramowania

SPAD, możliwość kontaktu z praktykami, aktywne formy prowadzenia zajęć etc.

przekazanie informacji innymi kanałami np. poprzez zaangażowanie innych studentów.

Studenci III roku wzięli udział w zajęciach testujących przygotowywany program. W

związku z bardzo pozytywną oceną zajęć i warsztatów testujących program przez

studentów trzeciego roku, istnieje możliwość włączenia studentów w działania

promocyjne. Zarówno w fazie koncepcyjnej – przygotowania informatora, jak

rozpowszechniania informacji kanałami nieformalnymi.

Grupa docelowa: środowisko akademickie/cel: promocja Katedry Socjologii Ogólnej UŁ,

budowanie relacji, budowanie powiązania Katedry z tematyką

Kanały internetowe:

Strona projektu





Kontakty bezpośrednie:

Udział w konferencjach i seminariach

Organizacja konferencji dydaktycznej

Wyjazd studyjny

Organizacja sesji tematycznej na Ogólnopolskim Zjeździe Socjologicznym

Założenie strategiczne:

Specjalizacja jako odpowiedź na potrzeby rynku pracy

Innowacyjne formy uczenia – ukierunkowanie na praktykę

Możliwość bezpośredniego kontaktu z ekspertami i praktykami

Aktualna tematyka (Eko, zielone, zrównoważone)

Innowacyjne metody statystyczne (unikalny program komputerowy, rzadkie

umiejętności, szerokie zastosowanie)

Raportowanie społeczne – nowe regulacje

Biznes – administracja publiczna – instytucje trzeciego sektora

Najważniejsze działania w ramach promocji programu dydaktycznego to opracowanie

informatora dla studentów II roku oraz organizacja spotkania. Zarówno spotkanie i rozesłanie

informatora powinny odbyć się w okresie miesiąca – dwóch tygodni poprzedzających

rozpoczęcie rekrutacji na poszczególne moduły.





Przygotowanie konspektów zajęć

Kolejnym etapem realizacji projektu Zrównoważony rozwój, zrównoważone


nowoczesnych metod pomiaru, ewaluacji i prognozowania jakości życia, było przygotowanie

szczegółowych konspektów zajęć. Opracowane informacje uwzględniają zagadnienia, które

powinny zostać poruszone w ramach wszystkich przedmiotów modułu specjalizacyjnego.

Dokument Konspekty zajęć modułu SuDeSS (tematy, cele, kwestie kluczowe, pytania

problemowe, pytania sprawdzające, formy pracy studentów, literatura obligatoryjna

i dodatkowa) jest dostępny na stronie internetowej przedsięwzięcia.





Szkolenie pracowników z zakresu geometrycznej analizy danych

W ostatnim tygodniu września 2015 roku (21.09-25.09) na Wydziale Ekonomiczno-

Socjologicznym Uniwersytetu Łódzkiego miało miejsce szkolenie z zakresu geometrycznej

analizy danych (analizy korespondencji i wielowymiarowej analizy korespondencji)

zorganizowane w ramach projektu Zrównoważony rozwój, zrównoważone społeczeństwo


metod pomiaru, ewaluacji i prognozowania jakości życia. W szkoleniu uczestniczyli:




zaproszone osoby:



dr Tomasz Drabowicz

dr Marta Petelewicz



mgr Maciej Tomczak

mgr Małgorzata Pietras-

Mrozicka

mgr Magdalena Dyśko

mgr Marcin Ograbek

dr Magdalena Rek-Woźniak (Katedra

Socjologii Stosowanej i Pracy Socjalnej,

Instytut Socjologii UŁ)

dr Mariusz Sokołowicz (Katedra

Gospodarki Regionalnej i Środowiska,

Instytut Gospodarki Przestrzennej UŁ)

dr Tomasz Warczok (Katedra Socjologii

Kultury, Instytut Filozofii i Socjologii

Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w

Krakowie)

mgr Maren Toft (doktorantka w Department

of Sociology and Human Geography,

Faculty of Social Sciences, University of

Oslo, Norwegia)

Prowadzącym szkolenie był profesor Johannes Hjellbrekke z Department of Sociology,

Faculty of Social Sciences, University of Bergen (Norwegia).Prof. Hjellbrekke jest





uznanym ekspertem w zakresie badań nad ruchliwością i stratyfikacją społeczną, badań nad

elitami oraz zastosowaniem (wielowymiarowej) analizy korespondencji w badaniach

socjologicznych. Poprzednie edycje szkolenia z zakresu geometrycznej analizy danych

prowadził m.in. na London School of Economics (2015), University of California w Berkley

(2008) i Manchester University (2004, 2009 i 2010).





Konsultowanie przygotowanych materiałów

Po zapoznaniu się z przesłanymi dokumentami przygotowanymi w ramach projektu



i prognozowania jakości życia, to jest Opisem przedmiotów modułu SuDeSS oraz Konspektami

zajęć modułu SuDeSS, partnerzy projektu zgłosili następujące uwagi:

Zaprezentowany, w przesłanych dokumentach, moduł specjalizacyjny zakłada

wyposażenie studentów w wiedzę i umiejętności przydatne w praktyce jednostek

administracji samorządowej. Dużą zaletą modułu specjalizacyjnego jest zawarcie

kursów kształcących praktycznie w metodach analiz wielowymiarowych, przydatnych

w analizach regionalnych.

W obu przesłanych dokumentach inny jest układ przedmiotów. W przeciwieństwie do

„Konspektów zajęć modułu SuDeSS”, „Opisy przedmiotów SuDeSS” nie są

uporządkowane chronologicznie.

Nie określono rodzaju prowadzonych zajęć w przypadku przedmiotu „Metody badań

jakości życia i zrównoważonego rozwoju”.

Wątpliwości budzi kurs „Umiejętności komunikacyjne”, który jedynie w pośredni

sposób jest powiązany z tematyką modułu, nie poszerzając wiedzy a wpływając na

rozwój osobisty studentów. Zaproponowana tematyka może okazać się mało

interesująca, biorąc pod uwagę inne składowe tego modułu, znacznie bardziej

zaawansowane merytorycznie i wymagające dużej wiedzy, choćby z zakresu metod

analizy jakościowej.

W kontekście prowadzonych analiz w jednostkach samorządu terytorialnego na

szczeblu regionalnym, bardzo istotna jest kwestia monitorowania i ewaluacji procesów

rozwojowych. Stąd niezwykle oczekiwana od absolwentów studiów wyższych jest

umiejętność doboru wskaźników oraz zestawienia ich w spójny system monitorowania

sytuacji społeczno-gospodarczej. Sugeruje się zatem rozbudowanie tej tematyki w

ramach niniejszego modułu specjalizacyjnego.





W dokumencie „Opisy przedmiotów SuDeSS” w opisie kursu „Wieloraka analiza

korespondencji i analiza skupień z wykorzystaniem programu SPAD”, wbrew tytułowi

mowa tylko o wielorakiej analizie korespondencji. Brak konsekwencji w nazewnictwie

metody analizy korespondencji, która określana jest jako wieloraka lub

wielowymiarowa. Nazwy są synonimiczne, jednak w data mining częściej wskazuje się

na analizy wielowymiarowe np. wielowymiarową analizę porównawczą.

Kurs „Wieloraka analiza korespondencji i analiza skupień z wykorzystaniem programu

SPAD”, jest wymagający pod względem merytorycznym. Wobec powyższego,

wskazane byłoby wprowadzenie studentów w tematykę analiz eksploracyjnych,

opartych o analizy wielowymiarowe, porządkowanie liniowe i nieliniowe.

W przypadku zakresu tematycznego przedmiotu „Miejskie i regionalne planowanie”

należy zwrócić uwagę na problemy związane nie tylko z urbanizacją, ale również

z pozostałymi fazami rozwoju miast (suburbanizację, dezurbanizację i reurbanizację)

np. depopulację, starzenie się ludności, gentryfikację, rewitalizację. Warto rozważyć

dodanie zajęć skoncentrowanych na tematyce rewitalizacji i problemach z nią

związanych. Jest to jeden z głównych tematów w dyskusji nad problemami rozwoju

miast w kontekście „kontrrewolucji urbanistycznej” i hasła powrotu do centrum

– istotnego wyzwania w planowaniu miejscowym.

Ponadto, opis kursu „Miejskie i regionalne planowanie” jest niejednoznaczny

pojęciowo. Należy rozróżnić proces planowania na planowanie przestrzenne

i strategiczne. Dodatkowo należy oddzielić planowanie miejscowe (również miejskie)

od regionalnego. Przykład: Plan Zagospodarowania Przestrzennego Gminy, jest

prawem miejscowym, w przeciwieństwie do Planu Zagospodarowania Przestrzennego

Województwa. Planowanie regionalne, jest planowaniem ogólnym, natomiast

planowanie miejskie jest planowaniem miejscowym.

Planowanie strategicznie, to nie tylko strategie rozwoju, ale także strategie branżowe,

które powinny być ze sobą integrowane. Efektem kursu powinna być wiedza studentów

na temat planów oraz strategii obowiązujących na różnych szczeblach

administracyjnych.





w części „Wprowadzenie do zrównoważonego rozwoju”, zasady Agendy 21 stanowiące

podstawy prawne UE i wielu krajów sygnatariuszy Agendy, powinny (naszym zdaniem)

być wyeksponowane. Zasady te w pewnym sensie dookreślają, co to jest zrównoważony

rozwój, pozwalają zrozumieć bezpośrednio sens i zakres (lokalny i globalny) lepiej, niż

mało precyzyjne logicznie i zakresowo różne definicje.

2. W całym materiale daje się odczuć brak symetrii w odniesieniu do ładów. Wyraźne

preferencje ma ład (obszar) „społeczeństwo”, co w kontekście założeń i podmiotu

(Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Katedra Socjologii Ogólnej, Instytut

Socjologii) jest zrozumiałe. Natomiast skupienie się ładu „gospodarka” głównie na

podmiocie gospodarczym, zubaża tę część programu nauczania o aspekty zasobowe

i ich wykorzystywanie, które mają inne „umocowania” logiczne, formalne, prawne,

etc., dotyczy to zasobów mineralnych, energetycznych, rolnych, leśnych, ich

racjonalnego pozyskiwania, przetwarzania, dystrybucji, handlu itp.

W Konspekcie słabo zauważalny jest obszar (ład) „środowisko”, występujący nie jako

obszar samodzielny i generator rozwoju, ale jako tło innych zagadnień. Pewno na to za

późno (wykonana została przez Autorów Konspektu olbrzymia praca) żeby zmieniać

układ logiczny wykładów wg obszarów o jednakowej wadze – polityka i administracja,

gospodarka, ład przestrzenny, społeczeństwo, środowisko i końcowo spinać w całość.

Poza tym kierunek studiów na tym Wydziale tłumaczy dość marginalne (w naszej

subiektywnej ocenie) potraktowanie obszaru „środowisko”.

W Konspekcie pominięte są zagadnienia polityki globalnej i polityki państwa polskiego,

w odniesieniu do zasad Agendy 21 i do obecnej sytuacji w UE i Polsce. Nie chodzi o

upolitycznienie wykładów, lecz o uświadomienie wagi politycznych decyzji,

wzajemnych relacji między polityką a społeczeństwem, skutków tych relacji i decyzji

politycznych. Może warto wskazać także na różne formy i narzędzia społeczno-

polityczne dialogu i rozwiązywania konfliktów między „władzą” a społeczeństwem,

w doświadczeniach Polski, a zwłaszcza innych krajów o wyższym poziomie demokracji

(bezpośredniej) jak np. Szwajcaria.





Konspekt w zakresie możliwości praktycznego wykorzystania, obejmuje materiał

edukacyjny o charakterze ogólnym, do poziomu zdefiniowania (badania, analizy,

umiejętność doboru wskaźników, itp.) stanu istniejącego. W naszym odczuciu student

nie tylko powinien zdefiniować „jak jest”, ale spróbować zaproponować „jak powinno

być”, co należy w tej sytuacji zrobić. Zmieni to charakter studiów ze statycznych

(wykuwanie na blachę) na dynamiczne, pobudzające do twórczego myślenia. Student

powinien otrzymać wiedzę o instrumentach i narzędziach rozwoju – prawnych,

finansowych, organizacyjnych i innowacyjnych (systemowe, produktowe,

technologiczne). W oparciu o wiedzę teoretyczną (jak w Konspekcie) powinien np. na

wybranym lub wskazanym problemie spróbować go zdefiniować i rozwiązać,

wskazując optymalne narzędzia, a następnie określić efekty i rezultaty. Ten sposób

praktycznego budowania „zrównoważonego rozwoju” jest bliski formule Studiów

Wykonalności dla przedsięwzięć, Strategii, Programów i Planów samorządowych

i sektorowych.

Możliwe, że ta część Konspektu w zamyśle Autorów, jest przewidziana w praktykach.

Praktyka taka w Biurze Planowania Przestrzennego, które w swojej bieżącej pracy

obejmuje wszystkie łady, byłaby „strzałem w dziesiątkę”. W Centrum

Zrównoważonego Rozwoju, kilkunastu studentów w różnym czasie i z różnych uczelni

miało praktyki lub zdobywało materiały do swoich prac dyplomowych. Działalność

bieżąca CZR zobligowana jest realizacją aktualnych projektów innowacyjnych, jednak

widzimy możliwość, w oparciu o projekty bieżące i zrealizowane, przeszkolenia

studentów w ramach praktyk w kierunkach praktycznego wykorzystania wiedzy o

zrównoważonym rozwoju. Wydaje się, że aspekt przygotowania studenta do

praktycznego wykorzystania studiów, powinien być uwidoczniony w treści Konspektu.





Przygotowanie materiałów pomocniczych do poszczególnych zajęć

Uzupełnieniem przygotowanych dokumentów pt. Opis przedmiotów modułu SuDeSS

oraz pt. Konspekty zajęć modułu SuDeSS, a tym samym problematyki nowego modułu

specjalizacyjnego, stały się materiały pomocnicze, które będą stanowić wsparcie dla studentów

korzystających z dostępnej oferty kształcenia.

Pakiet edukacyjny obejmuje zróżnicowane materiały, od tradycyjnych drukowanych

czy dostępnych w formie elektronicznej, poprzez różnego rodzaju bazy danych i wskaźników

statystycznych, na opracowaniach multimedialnych i filmowych kończąc. Fakt, że są one

udostępnione dla wszystkich odbiorców, powoduje że studenci będą mogli korzystać z nich

w sposób swobodny i nieograniczony.

Pełna wersja pakietu edukacyjnego do zajęć jest dostępna na stronie internetowej

przedsięwzięcia.





Testowanie i ewaluacja wybranych zajęć

Studia przypadków zrównoważonego rozwoju oraz Społeczna odpowiedzialność biznesu

(CSR) – społeczne i ekologiczne aspekty prowadzenia działalności gospodarczej Hospitacje

instytucji

W ramach zajęć Hospitacje Instytucji – Instytucje sektora prywatnego i publicznego

a rozwój zrównoważony i społeczna odpowiedzialność biznesu realizowanych dla studentów

socjologii (13 osób – wykorzystany limit miejsc) III roku, studia stacjonarne I stopnia

realizowane były aktywne formy zajęć proponowane do realizacji w ramach

przygotowywanego modułu. Studenci mieli możliwość bezpośredniego kontaktu z praktykami

działającymi w różnych obszarach: instytucjach pozarządowych, administracji publicznej oraz

w biznesie. Zorganizowane zostały cztery wyjazdy studyjne: Kopalnia Piasku Grudzeń – Las

należąca do spółki Atlas, zakład produkcyjny spółki Atlas w Zgierzu, Zakłady Chemiczne

Organika oraz siedziba organizacji pozarządowej Centrum Rozwoju Zrównoważonego. Zostało

również zorganizowane spotkanie z przedstawicielką Regionalnego Obserwatorium

Terytorialnego działającego w ramach Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi. W każdej z

odwiedzanych instytucji studenci mieli możliwość wysłuchania krótkiej prezentacji za strony

partnerów, a także zadawania pytań. Równie istotna była możliwość obserwacji pracy

pracowników na różnych stanowiskach.

Testowaniu podlegało wiele aspektów zajęć, zarówno aspekty organizacyjne, jak

i merytoryczne.

Podstawowe zalety:

Bezpośredni kontakt z praktykami

Możliwość obserwacji specyfiki pracy w różnych zakładach, na różnych stanowiskach

Możliwość zadawania pytań

Możliwość omówienia kwestii analizowanych na zajęcia z punktu widzenia

praktycznego, przedyskutowania sposobów ich realizacji np. zaleceń związanych

ze zrównoważonym rozwojem, czy społeczną odpowiedzialnością biznesu





Zwiększenia zaangażowania studentów oraz ich motywacji do aktywnego udziału w

zajęciach

Ryzyka:

Trudność dopasowania harmonogramu prowadzonych zajęć do możliwości organizacji

spotkań ze strony instytucji

Organizacja wyjazdów wiąże się z koniecznością pokrycia kosztów transportu

Ograniczona możliwość wpływu na wybór przedstawicieli instytucji spotykających się

ze studentami (pod kątem ich kompetencji związanych z wygłaszaniem prezentacji,

prelekcji czy dyskusji ze studentami), jak i doboru tematu do dyskusji (mimo

wcześniejszych ustaleń)

W dłuższym okresie – podtrzymanie zainteresowania ze strony instytucji zewnętrznych

do organizacji spotkań ze studentami

Rekomendacje:

Budowa sieci organizacji współpracujących z Katedrą, które umożliwią realizację

spotkań ze studentami

Pozyskiwanie funduszy na wyjazdy studyjne zarówno wewnętrznie (w ramach

Wydziału), jak i zewnętrznie

Planowanie zajęć w blokach trzygodzinnych umożliwiających realizację wizyt, bądź

spotkanie z ekspertem

Układanie programu wizyt studyjnych z wyprzedzeniem, co umożliwi przygotowanie

teoretyczne studentów do rozmów z praktykami i aktywnej obserwacji w ramach zajęć

tradycyjnych

Testowanie i ewaluacja zajęć

Metody badań jakości życia i zrównoważonego rozwoju

Elementy planowanych zajęć testowane były w ramach zajęć: Badania jakości życia.

Od diagnozy do zmiany społecznej. Zajęcia te realizowane były ze studentami I roku, II stopnia

socjologii stacjonarnej (19 osób).





Część zajęć realizowana była w formie konwersatoryjnej, druga koncentrowała się na

dostępnych bazach danych związanych z tematyką jakości życia oraz obsługą interaktywnych

narzędzi do wizualizacji danych i wykorzystaniem wizualizacji przy tworzeniu raportów.

Zrealizowany został następujący plan zajęć:

Część konwersatoryjna

1. Wprowadzenie – historia badań jakości życia, problemy definicyjne, funkcje, kwestie

aksjologiczne

2. Jakość życia – kwestie teoretyczne – koncepcja E. Allardta, sfery jakości życia,

operacjonalizacja pojęcia

3. Wskaźniki społeczne (za szczególnym uwzględnieniem wskaźników jakości życia). Badania

jakości życia w Polsce – Diagnoza społeczna, GUS

4. Badania jakości życia wyróżnionych kategorii- dzieci, osoby starsze, osoby niepełnosprawne

5. Community studies – jakość życia w mieście i regionie

6. Happiness studies (badania nad szczęściem)

7. Syntetyczne wskaźniki jakości życia, rankingi

8. Prezentacja projektów

Część warsztatowa

I część – zapoznanie z bazami danych i interaktywnymi technikami wizualizacji danych

1. EUROFOUND

2. EUROSTAT

3. GAP MINDER / OECD

4. DIAGNOZA SPOŁECZNA/GUS

5. ESS/EVS

6. Opracowanie danych

7. Opracowanie danych, przygotowanie prezentacji





Podstawowe zalety:

Połączenie wiedzy teoretycznej z jej zastosowaniami, zarówno w postaci realizacji

badań empirycznych, jak i tworzenia raportów

Budowanie umiejętności wyszukiwania i obsługi baz danych zawierających informacje

odnośnie jakości życia, zrównoważonego rozwoju oraz innych kwestii społeczno-

ekonomicznych

Praktyczne zastosowania przekazywanej wiedzy

Poprzez aktywną formę zajęć – warsztaty komputerowe udało się uzyskać wysoki

poziom zaangażowania studentów

W związku z tym, że studenci realizowali w ramach warsztatów komputerowych

zadania indywidualne możliwe było rozwiązywanie problemów z obsługą baz danych

„na bieżąco”, co pozwoliło na zwiększenie efektywności kształcenia

Studenci wykonywali zadanie w małych grupach wymagające wykorzystania

umiejętności, które zdobyli na zajęciach, co pozwoliło na wspólne doskonalenie oraz

zwiększyło kompetencje pracy w grupach

Studenci zwiększyli umiejętności krytycznego spojrzenia na dane oraz wskaźniki,

zyskali świadomość podstawowych błędów popełnianych w raportach i prezentacjach

danych opartych na wskaźnikach społecznych.

Ryzyka:

Większość dostępnych baz danych i narzędzi wizualizacji jest dostępna w języku

angielskim, kompetencje studentów w posługiwaniu się tym językiem są zróżnicowane

Efektywne wykorzystanie baz danych i przygotowywanie raportów/prezentacji

opartych na wskaźnikach społecznych wymaga co najmniej podstawowej wiedzy

teoretycznej w tym zakresie

Nierówne tempo pracy w realizacji zadań indywidualnych na warsztatach

komputerowych

Nierówne obciążenie pracą w realizacji zadań grupowych





Rekomendacje:

Realizacja kursu powinna być poprzedzona zajęciami wyposażającymi studentów

w podstawową wiedzę ze statystyki oraz teoretyczne aspekty zrównoważonego rozwoju

i jakości życia

Realizacja zajęć w mniejszych grupach (do 20 osób)

Ułożenie zajęć w schemat trzygodzinnych bloków – wprowadzenie do technicznej

obsługi bazy i narzędzia, a następnie praca z danymi i samodzielne przygotowanie

wizualizacji

Udostępnienie studentom materiałów w języku polskim umożliwiające obsługę baz

danych i narzędzi bez znajomości języka angielskiego na wysokim poziomie (będzie to

element podręcznika)

Utrzymanie znacznej liczby zadań indywidualnych, zwiększenie liczby zadań

grupowych.

Studia przypadków zrównoważonego rozwoju oraz Problemy ekologiczne i ich rozwiązywanie.

Socjolog jako animator zmiany

W ramach studenckich warsztatów terenowych Jakość życia i rozwój zrównoważony

– diagnoza, strategia, wdrożenie testowane były case studies oraz warsztatowe formy pracy. W

warsztatach wzięło udział 14 studentów (12 studentów III roku socjologii stacjonarnej I stopnia,

2 studentki I roku socjologii II stopnia). W ramach aktywności podjętych w trakcie warsztatów

można wyróżnić trzy podstawowe formy pracy: pracę grupową przygotowaną przed

warsztatami i zaprezentowaną w formie prezentacji, grupowe rozwiązywanie case studies

przygotowanych przez przedstawicieli partnerów oraz zaprezentowanie wyników na sesji z

udziałem przedstawicieli partnerów jako osób oceniających, gra symulacyjna. Zadania

obejmowały trzy obszary tematyczne, były one obecne w trakcie wszystkich form pracy:

raportowanie finansowe i certyfikacja firm w obszarze CSR, komunikacja z otoczeniem

instytucji, strategie jednostek terytorialnych i ich monitorowanie. Studenci podzieleni na trzy

grupy, przed wyjazdem na warsztaty mieli za zadanie przygotować prezentacje teoretyczne

dotyczące wyżej wymienionych zagadnień. Pierwsze zadanie miało na celu z jednej strony

przygotowanie merytoryczne z drugiej zaś zapoznanie studentów z formą pracy – uczenia się





od siebie.

Charakterystyka pracy w poszczególnych etapach:

Prezentacje, przygotowane przed warsztatami:

Odniesienie do wizyt studyjnych

Samodzielne zdobywanie informacji

Przygotowanie prezentacji – uczenie się od siebie

Wystąpienie przed nauczycielami i kolegami

Rozwiązywanie case study:

Praca w małych grupach (4 – 5 studentów + opiekun naukowy /przedstawiciel

partnera)

Współpraca , zaangażowanie

Bezpośredni kontakt z partnerami i pracownikami naukowymi

Realne zadania

Zastosowanie wiedzy w praktyce

Prezentacja efektów pracy warsztatowej:

o Przygotowanie pod presją czasu

o Konieczność selekcji informacji

o Konfrontacja z odbiorcą zadania

o Odpowiedź na informację zwrotną

Podstawowe zalety:

Zwiększenie motywacji studentów

Kontakt bezpośredni pomiędzy studentami oraz pracownikami naukowymi i

przedstawicielami partnerów

Oddziaływanie, zaangażowanie całej grupy, szczególnie na zajęciach warsztatowych i

w ramach gry symulacyjnej





Praca na realnych zadaniach, co zwiększało zaangażowanie studentów oraz poczucie

możliwości wykorzystania wiedzy teoretycznej w praktyce

Zrozumienie mechanizmów, zależności i znaczenia różnych zjawisk

Możliwość pokazania realnych ograniczeń

Rozwijanie różnych typów umiejętności

Konfrontacja z oceną praktyków

Ryzyka:

Formuła uczenia się od siebie wymaga rzetelnego przygotowania ze strony studentów

Pozyskanie od instytucji zewnętrznych interesujących case studies możliwych do

wykorzystania w praktyce dydaktycznej

Podtrzymanie / rozwój współpracy z partnerami zewnętrznymi

Konieczność pozyskania środków na organizację warsztatów poza uczelnią (istnieje

również możliwość przeprowadzenia analogicznych zajęć w nieco zmienionej formule

stacjonarnie)

Nierównomierne zaangażowanie studentów w rozwiązywanie zadań grupowych

Rekomendacje:

Utworzenie zbioru case studies, które będą wykorzystywane w praktyce dydaktycznej

Współpraca z partnerami projektu oraz pozyskanie nowych instytucji zainteresowanych

współpracą w ramach warsztatów

Organizacja zajęć w blokach kilkugodzinnych

Ograniczenie liczebności grup studenckich





Społeczne aspekty zrównoważonego rozwoju (ćwiczenia konwersatoryjne, 30 godzin)

W semestrze wiosennym roku akademickiego 2015-2016 przetestowano program zajęć

z przedmiotu Społeczne aspekty zrównoważonego rozwoju (ćwiczenia konwersatoryjne w

wymiarze 30-stu godzin). Przedmiot pod tym tytułem zaoferowano w ramach modułu

wybranego przez studentów 1 roku studiów stacjonarnych II stopnia socjologii. Zajęcia

prowadzone były dla 11 studentów. W programie zajęć znalazły się tematy dotyczące

problematyki zarządzania wspólnymi zasobami (E. Ostrom), dylematu więźnia, tragedii

wspólnych zasobów (G. Hardin), logiki działania zbiorowego (M. Olson), historycznych

(Wyspy Wielkanocne, cywilizacja Majów) i współczesnych (Chiny i Australia) przykładów

rozwoju niezrównoważonego (J. Diamond), roli prywatnych przedsiębiorstw w zapewnieniu

podstaw zrównoważonego rozwoju (J. Diamond), koncepcji ubóstwa jako niedostatku

możliwości i jej związku z wyzwaniami związanymi z zapewnieniem zrównoważonego

rozwoju (A. Sen), oraz narastania nierówności majątkowych i roli państwa opiekuńczego

w XXI wieku (T. Piketty). W ramach zajęć studenci przygotowywali prezentacje z wybranych

przez siebie tematów. Dyskusjom i ocenie grupy podlegały nie tylko kwestie merytoryczne

wystąpień, ale również sposób prezentacji przygotowanego materiału – co przyczyniało się do

poprawy umiejętności miękkich związanych ze skuteczną komunikacją interpersonalną.

Ewaluacja przedmiotu odbędzie się w czerwcu 2016 r.

Ponadto w semestrze zimowym roku akademickiego 2015/16 odbyły się zajęcia

w języku angielskim w ramach kursu Human Ecology and Sustainable Development,

adresowane do studentów zagranicznych studiujących na Uniwersytecie Łódzkim w ramach

programu Erasmus. W ramach przedmiotu zrealizowano wybrane tematy z zakresu

opracowywanego przedmiotu Społeczne aspekty zrównoważonego rozwoju i wykorzystano

literaturę zgromadzoną w projekcie. Ze względu na różny poziom wiedzy na temat

zrównoważonego rozwoju u uczestników kursu (7 osób z Hiszpanii, Turcji, Rumunii i Włoch),

testowane były tutaj tylko wybrane zagadnienia wchodzące w skład kursu.





Wizyta studyjna w Uniwersytecie w Bergen

W dniach 25-29 kwietnia 2016 roku, dwoje pracowników Katedry Socjologii Ogólnej

(dr Marta Petelewicz i dr Wojciech Woźniak) odbyło zaplanowaną w projekcie Zrównoważony

rozwój, zrównoważone społeczeństwo – opracowanie i wdrożenie innowacyjnego programu

kształcenia w zakresie nowoczesnych metod pomiaru, ewaluacji i prognozowania jakości życia

wizytę studyjną w Bergen. Gospodarzem wizyty była Katedra Socjologii Uniwersytetu w

Bergen oraz profesor Johannes Hjelbrekke, który we wcześniejszej fazie realizacji projektu

prowadził szkolenie z wielowymiarowej analizy korespondencji przy wykorzystaniu

oprogramowania SPAD oraz koncepcji teoretycznych Pierre’a Bourdieu

– jednego z klasyków francuskiej socjologii drugiej połowy XX stulecia.

Podczas wizyty studyjnej pracownicy Katedry mieli okazję wziąć udział w seminarium

zespołu socjologów pracujących w Bergen, gdzie zaprezentowali dorobek Katedry z

uwzględnieniem projektów badawczych związanych z problematyką jakości życia,

zrównoważonego rozwoju i nierówności społecznych, a także wygłosili związane z tą tematyką

referaty naukowe i wzięli udział w dyskusji. Zapoznali się również z programami

dydaktycznymi realizowanymi w ramach zajęć na studiach socjologicznych w bergeńskiej

uczelni oraz z praktycznymi problemami funkcjonowania uczelni.

Ponadto, w czasie warsztatów konwersatoryjnych z profesorem Hjelbrekke omówiono

perspektywy stosowania wielowymiarowej analizy korespondencji i programu SPAD tak

w zastosowaniach badawczych, jak i podczas dydaktyki realizowanej w ramach utworzonego

podczas projektu modułu dydaktycznego dla studentów socjologii Uniwersytetu Łódzkiego.

Omówiono także możliwości przyszłej współpracy w realizacji wspólnych

przedsięwzięć badawczych oraz edukacyjnych. Perspektywy współpracy badawczej są otwarte,

profesor Hjelbrekke zgodził się być doradcą w przygotowywanym przez zespół Katedry

Socjologii Ogólnej projekcie badawczym, który zostanie zgłoszony do konkursu w jednej z

krajowych agencji grantowych. Profesor Hjelbrekke pomógł również nawiązać kontakty z

socjologami z Uniwersytetu w Oslo, którzy również będą uczestniczyć we wspomnianej

inicjatywie badawczej. Perspektywy stałej instytucjonalnej współpracy





z Uniwersytetem w Bergen są utrudnione ze względu na fakt, że profesor Hjelbrekke najbliższe

lata spędzi w Paryżu, gdzie będzie kierował Francusko-Norweskim Centrum Uniwersyteckim.

Dr Petelewicz i dr Woźniak wzięli udział również w wykładzie profesora Clausa Offe,

światowej sławy socjologa zajmującego się problematyką ruchów społecznych oraz rozwoju

i przyszłości Unii Europejskiej, wizytującego Uniwersytet w Bergen.





Przygotowanie podręcznika dla studentów dotyczącego kwestii

teoretycznych związanych z rozwojem zrównoważonym i jakością życia

Podręcznik zatytułowany W kierunku zrównoważonego rozwoju. Koncepcje,

interpretacje, konteksty. autorstwa Ewy Rokickiej i Wojciecha Woźniaka poświęcony jest

analizie teorii i praktyki zrównoważonego rozwoju. Publikacji przyświecają trzy cele. Pierwszy

polega na omówieniu charakteru i zakresu "ekologizacji" teorii rozwoju. Służy temu

prezentacja genezy i ewolucji koncepcji zrównoważonego rozwoju oraz krytyka jej artykulacji,

pokazująca, że ideologia zrównoważonego rozwoju jest eklektyczna i często niejasna. Drugi

cel to próba zarysowania związku między teorią a praktyką, czemu służy omawianie charakteru

i skali degradacji środowiska i wpływu, jaki na środowisko ma rozwój światowej gospodarki

eksploatujący surowce Ziemi w sposób zagrażający środowisku. Pokazany jest tu proces

instytucjonalizacji idei zrównoważonego rozwoju poprzez tworzenie rozmaitych ciał – na

poziomie lokalnym, narodowym i ponadnarodowym, których zadaniem ma być kontrola

procesów gospodarczych z punktu widzenia dbałości o zrównoważony rozwój. Trzeci cel to

pokazanie koncepcji zrównoważonego rozwoju jako celu polityki, w tym polityki gospodarczej

oraz ośrodka skupienia walki politycznej na różnych poziomach zarządzania. Rozwój

zrównoważony nie dotyczy wyłącznie jakości środowiska, jest ważnym przedmiotem analiz w

ekonomii politycznej Omówione tu są różne wątki, m.in. dotyczące społecznych nierówności

oraz politycznej rywalizacji o władzę w kontekście promowania lub zwalczania idei

zrównoważonego rozwoju.

Książka składa się z ośmiu rozdziałów i posłowia.

Rozdział 1. Wyzwania zrównoważonego rozwoju

Rozdział 2. Źródła zrównoważonego rozwoju

Rozdział 3. Ewolucja koncepcji. Zobowiązania i traktaty dotyczące zrównoważonego

rozwoju. (Kluczowe dokumenty, kluczowe wydarzenia).

Rozdział 4. Definiowanie zrównoważonego rozwoju i charakterystyka głównego nurtu

Rozdział 5. Rozwój zrównoważony głównego nurtu a podejścia radykalne





Rozdział 6. Zrównoważony rozwój – aspekt gospodarczy

Rozdział 7. Zrównoważony rozwój jako wyzwanie polityczne

Rozdział 8. Zrównoważony rozwój- aspekt środowiskowy

Posłowie

Podręcznik liczy 224 strony. Jest dostępny na licencji Creative Commons BY-NC-SA

3.0 na stronie internetowej projektu.





Przygotowanie podręcznika dla studentów dotyczącego pomiaru

i analizy jakości życia

Podręcznik metodologiczny: Jakość życia lokalnie i globalnie. Pomiar i wizualizacja

autorstwa Tomasza Drabowicza oraz Marty Petelewicz przeznaczony jest dla szerokiego grona

czytelników, szczególnie dla studentów kierunków społecznych. Zawiera teoretyczne

wprowadzenie w tematykę badań jakości życia. W części praktycznej obejmuje badania jakości

życia na poziomie globalnym i lokalnym. Prezentuje podejście do analiz jakości życia instytucji

międzynarodowych: ONZ, OECD i Eurostatu oraz bogato ilustrowane informacje dotyczące

obsługi udostępnianych przez nie baz danych, eksploratorów danych oraz narzędzi

wizualizacji. Druga część poświęcona jest zaprezentowaniu innowacyjnego sposobu analizy

danych dotyczących jakości życia – analizie wielowymiarowej z wykorzystaniem

oprogramowania Spad. Analizy zostały zaprezentowane na przykładzie badań jakości życia

w Łodzi. W obu częściach zaprezentowane jest „krok po kroku” jak przeprowadzić analizę

i wizualizację danych.

Książka składa się z sześciu rozdziałów:

1. Jakość życia wprowadzenie

2. Wskaźnik Rozwoju Społecznego HDI

3. Jakość życia w statystyce europejskiej

4. Jakość życia w badaniach OECD

5. Jakość życia w badaniach na poziomie lokalnym – badania łódzkie

6. Analiza danych z wykorzystaniem oprogramowania Spad

Podręcznik liczy 186 stron. Jest dostępny na licencji Cerative Commons na stronie

internetowej projektu.





Przygotowanie i organizacja studenckich warsztatów terenowych

Jakość życia i rozwój zrównoważony – diagnoza, strategia, wdrożenie

Studenckie warsztaty terenowe Jakość życia i rozwój zrównoważony – diagnoza,

strategia, wdrożenie miały na celu testowanie materiałów opracowanych w ramach

przygotowania nowego modułu specjalizacyjnego oraz zastosowanie aktywizujących,

zespołowych metod dydaktycznych. Nie mniej ważnym aspektem warsztatów był bezpośredni

kontakt pomiędzy studentami a przedstawicielami instytucji partnerskich.

O ile uczestnicy mieli okazję wcześniej spotkać się z Partnerami projektu w trakcie studyjnych

wizyt terenowych, o tyle w momencie warsztatów studenci wykorzystali dotychczas zdobytą

wiedzę i umiejętności w rozwiązywaniu praktycznych zadań.

Studenckie warsztaty terenowe Jakość życia i rozwój zrównoważony – diagnoza,

strategia, wdrożenie zostały zorganizowane w Ośrodku Szkoleniowo-Wypoczynkowym

„Inwest” w Smardzewicach w dniach 27-29 stycznia 2016 r.

Studenckie warsztaty terenowe zostały podzielone na trzy części. W trakcie pierwszej

studenci mieli zaprezentować informacje w zakresie następujących zagadnień:

Certyfikacja i normalizacja oraz raportowanie pozafinansowe zgodnie

z obowiązującymi standardami

Konsultacje społeczne – komunikowanie

Strategie rozwoju jednostek terytorialnych

Studenci wyszukiwali niezbędne informacje oraz przygotowywali krótkie wystąpienia

i prezentacje przed przyjazdem na warsztaty pod kierunkiem dr Marty Petelewicz.

Było to swoiste wprowadzenie do właściwych zagadnień przewidzianych na

warsztatach terenowych, przypominające i zarazem powtarzające wiadomości zdobyte

wcześniej w trakcie studyjnych wizyt terenowych.





W trakcie drugiej części studenckich warsztatów terenowych uczestnicy zostali

podzieleni na małe grupy (liczące od pięciu do sześciu osób) i wraz z członkami Zespołu

Projektowego mieli za zadanie rozwiązywanie zagadnień problemowych przygotowanych

przez Partnerów projektu:

w przypadku Grupy Atlas – studenci mieli przygotować projekt ankiety przeznaczonej

do badania satysfakcji klientów;

w przypadku Zakładów Chemicznych Organika – studenci mieli przygotować projekt

zasad komunikowania z otoczeniem firmy w sytuacji kryzysowej;

w przypadku Biura Planowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego w Łodzi

(Regionalnego Obserwatorium Terytorialnego Województwa Łódzkiego) – studenci

mieli opracować zasady monitorowania wskaźników ze strategii województwa

niedostępnych w statystyce publicznej.

Efekty prac były przedstawiane w postaci krótkiej prezentacji demonstrowanej przed

wszystkimi uczestnikami studenckich warsztatów terenowych, po której miał miejsce

komentarz przedstawiciela instytucji partnerskiej oraz dyskusja.

Ostatnia część studenckich warsztatów terenowych była z kolei poświęcona na

ćwiczenie współpracy grupowej wśród studentów i prowadzenia komunikacji (negocjacji).

Pełna wersja sprawozdania z studyjnych wizyt terenowych pt. Rekomendacje

z warsztatów i wizyt terenowych, jest dostępna na stronie internetowej przedsięwzięcia.





Szkolenie zewnętrzne w zakresie analiz strukturalnych

W środę 20 stycznia oraz w czwartek 21 stycznia 2016 roku na Wydziale Ekonomiczno-

Socjologicznym Uniwersytetu Łódzkiego odbyło się szkolenie z zakresu analiz strukturalnych

(IBM SPSS AMOS) zorganizowane w ramach projektu Zrównoważony rozwój, zrównoważone


nowoczesnych metod pomiaru, ewaluacji i prognozowania jakości życia. W szkoleniu

uczestniczyli:




ze strony Katedry Metod i Technik Badań

Społecznych, Instytut Socjologii

Uniwersytetu Łódzkiego:



dr Tomasz Drabowicz

dr Marta Petelewicz



mgr Maciej Tomczak

dr Aneta Krzewińska

dr Wojciech Jabłoński

dr Katarzyna Grzeszkiewicz-

Radulska

Prowadzącą szkolenie była dr Jolanta Perek-Białas z Zakładu Socjologii Gospodarki

i Edukacji, Instytutu Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz z Instytutu Statystyki

i Demografii Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Jej zainteresowania naukowe

koncentrują się na problematyce aktywności osób starszych, starzenia się społeczeństw

i społeczno-ekonomicznych konsekwencji tego procesu oraz na analizie zachowań

ekonomicznych gospodarstw domowych (oszczędzanie, dochody, wydatki). Dr Perek-Białas

posiada bogate doświadczenie dydaktyczne (zajęcia uniwersyteckie i szkolenia) dotyczące

wykorzystania metod statystycznych w analizach zjawisk społeczno-ekonomicznych oraz

statystycznej analizy danych zastanych.





Organizacja studyjnych wizyt terenowych w miejscach związanych

z działalnością partnerów w kontekście rozwoju zrównoważonego

Istotnym aspektem projektu Zrównoważony rozwój, zrównoważone społeczeństwo


metod pomiaru, ewaluacji i prognozowania jakości życia jest jego aplikacyjny charakter.

Oznacza to nie tylko położenie nacisku na możliwość praktycznego zastosowania wszystkich

opracowanych i przygotowanych materiałów, lecz także skorzystanie z nawiązanej współpracy

z instytucjami partnerskimi.

Studenci w ramach zajęć Instytucje sektora prywatnego i publicznego a rozwój

zrównoważony i społeczna odpowiedzialność biznesu realizowali studyjne wizyty terenowe

w miejscach związanych z działalnością parterów w kontekście rozwoju zrównoważonego:

w Centrum Zrównoważonego Rozwoju – 17 listopada 2015 r. (w miejscu planowanej

realizacji projektu „Rogóźno”);

w Grupie Atlas sp. z o.o. – 26 listopada 2015 r. (w Kopalni Piasku Kwarcowego

Grudzeń Las Sp. z o.o.) oraz 3 grudnia 2015 r. (w Wytwórni Klejów i Zapraw

Budowlanych w Zgierzu);

w Zakładach Chemicznych Organiki – 15 grudnia 2015 r. (w Organika-Car Łódź oraz

Zakładach Chemicznych Organika).

Dodatkowo, na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym (10 grudnia 2015 r.)

przedstawicielka Biura Planowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego (Regionalnego

Obserwatorium Terytorialnego) zaprezentowała schemat organizacyjny i wykonywane zadania.

Studyjne wizyty terenowe zrealizowano w okresie listopad-grudzień 2015 r. Należy

zauważyć, iż pierwotnie wizyty były zaplanowane na okres marzec-maj 2016 r. Zmiana

w harmonogramie przedsięwzięcia podyktowana była koniecznością dostosowania prac

Zespołu Projektowego do planu zajęć realizowanego na Wydziale Ekonomiczno-

Socjologicznym UŁ w roku akademickim 2015/2016. Zajęcia ze studentami, którzy mieli wziąć

udział w wizytach studyjnych zostały przesunięte, niezależnie od Zespołu Projektowego, z

semestru letniego na semestr zimowy.





Jednocześnie, w miejsce jednego trzydniowego wyjazdu do zakładów Grupy Atlas sp. z

o.o., zorganizowano dwie jednodniowe wizyty. Z kolei w momencie opracowania wniosku o

dofinansowanie wydawało się niemożliwe zorganizowanie wizyty w Zakładach Chemicznych

Organiki, która ostatecznie miała jednak miejsce.

W ramach prowadzenia monitoringu i ewaluacji działań podejmowanych w projekcie

po zakończeniu każdej wizyty terenowej uczestnicy – studenci biorący udział w zajęciach

Instytucje sektora prywatnego i publicznego a rozwój zrównoważony i społeczna

odpowiedzialność biznesu – zostali poproszeni o wypełnienie ankiety ewaluacyjnej.

Niezależnie od rodzaju, czasu i miejsca, wszyscy studenci ocenili pozytywnie

możliwość udziału w studyjnych wizytach terenowych w miejscach związanych z działalnością

partnerów w kontekście rozwoju zrównoważonego. Powyższe opinie dotyczyły zarówno

aspektów organizacyjnych, jak i merytorycznych. W konsekwencji uczestnicy byli zadowoleni

z partycypacji w jednym z przejawów wdrażania projektu, uznając iż ten przyczynił się do

zwiększenia ich wiedzy.

Pełna wersja sprawozdania z studyjnych wizyt terenowych pt. Rekomendacje

z warsztatów i wizyt terenowych, jest dostępna na stronie internetowej przedsięwzięcia.





Przygotowanie oferty i indywidualnych planów praktyk dla studentów

modułu specjalizacyjnego

Kluczowym zadaniem nowego modułu specjalizacyjnego, opracowanego w ramach

projekt Zrównoważony rozwój, zrównoważone społeczeństwo – opracowanie i wdrożenie


i prognozowania jakości życia, jest nabycie przez studentów wiedzy i umiejętności,

pozwalających na podjęcie zatrudnienia w urzędach, organizacjach i przedsiębiorstwach,

zajmujących się szeroko pojmowaną problematyką zrównoważonego rozwoju. Uzupełnieniem

wszystkich zajęć teoretycznych będą praktyki, umożliwiające zdobycie doświadczenia w

rzeczywistym miejscu pracy.

Program praktyk dla studentów modułu specjalizacyjnego został opracowany na

podstawie wszystkich przeprowadzonych analiz materiałów i danych odnoszących się do

procesu kształcenia oraz wniosków z dyskusji i oczekiwań przedstawionych zarówno przez

studentów uczestniczących w wyjazdach studyjnych i studenckich warsztatach terenowych

Jakość życia i rozwój zrównoważony – diagnoza, strategia, wdrożenie, jak i partnerów projektu.

Program praktyk dla studentów modułu specjalizacyjnego

ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ W PRAKTYCE – POMIAR, EWALUACJA

I ZARZĄDZANIE

Student ma możliwość pogłębić swoją wiedzę, umiejętności i kompetencje społeczne

zdobyte podczas modułu specjalizacyjnego Zrównoważony rozwój w praktyce. Pomiar,

ewaluacja i zarządzanie o doświadczenia i naukę związaną z realizacją praktyk. Efekty

kształcenia osiągane w ten sposób są istotne z punktu widzenia pełnienia w przyszłości

określonych funkcji w podmiotach gospodarczych, instytucjach publicznych lub organizacjach,

zwłaszcza zajmujących się problematyką zrównoważonego rozwoju. Celem praktyk jest także

wzmacnianie efektów kształcenia poprzez praktyczne zastosowanie i weryfikację wiedzy

zdobytej przez studentów w trakcie zajęć modułowych.





Należy zauważyć, iż nawiązane podczas realizacji projektu Zrównoważony rozwój,

zrównoważone społeczeństwo – opracowanie i wdrożenie innowacyjnego programu kształcenia

w zakresie nowoczesnych metod pomiaru, ewaluacji i prognozowania jakości życia relacje z

podmiotami zewnętrznymi obejmują instytucje działające w trzech obszarach o różnej,

specyficznej charakterystyce funkcjonowania: sektorze pozarządowym, biznesie prywatnym i

publicznej jednostce samorządowej. Wszystkie są cennymi partnerami oraz potencjalnie

obiecującymi miejscami odbywania praktyk dla studentów socjologii i ewentualnego

przyszłego zatrudnienia absolwentów.

Efekty kształcenia uzyskiwane poprzez studencką praktykę:

Wiedza: W wyniku przeprowadzonych praktyk student powinien poznać specyfikę form

organizacyjnych podmiotu (instytucji/organizacji), w którym będą miały miejsce praktyki.

Ponadto student powinien wykazać się znajomością funkcji spełnianych przez podmiot

(instytucję/organizację), w którym będzie praktykować. Student powinien również wykazać się

znajomością podstawowych problemów wynikających z konfrontacji statutowych

i normatywnie określonych funkcji podmiotu (instytucji/organizacji), w których będzie

praktykować z rzeczywistością praktyki społecznej. Student powinien poznać wzajemne

oddziaływanie i wpływ między podmiotem (instytucją/organizacją) realizacji praktyk

a środowiskiem społecznym w kontekście zrównoważonego rozwoju.

Umiejętności: W wyniku przeprowadzonych praktyk student powinien umieć posługiwać

się kluczowymi pojęciami i terminami z zakresu działalności podmiotu (instytucji/organizacji),

w którym będą realizowane praktyki. Student powinien posiadać również umiejętność analizy

problemów, których rozwiązywaniem zajmuje się dany podmiot (instytucja/organizacja) pod

kątem możliwości aplikacji określonych rozwiązań praktycznych zgodnych z obowiązującym

stanem prawnym. Ponadto student powinien posiadać umiejętność warsztatowego

przygotowania rozwiązania określonych problemów zawodowych, charakterystycznych dla

podmiotu (instytucji/organizacji), w którym odbywa praktyki. Rozpiętość tych umiejętności

związana jest ze specyfiką obszaru zawodowego.





Postawy/Kompetencje: W wyniku przeprowadzonych praktyk student zwiększy swoją wiedzę

na temat stosowania zasad zrównoważonego rozwoju w praktyce zawodowej. Student powinien

zapoznać się z realnym stosowaniem zasad społecznej odpowiedzialności biznesu w praktyce

rynkowej. Student będzie rozumiał wpływu koncepcji zrównoważonego rozwoju na politykę i

procesy podejmowania decyzji. Jednocześnie student powinien bardziej świadomie poruszać

się po rynku pracy. Student powinien wkraczać na rynek pracy bogatszy o kompetencje

charakterystyczne dla poszczególnych pól zawodowych oraz doświadczenie konfrontacji

wiedzy akademickiej z praktyką społecznego działania. Praktyki powinny ułatwić aktywne i

refleksyjne uczestnictwo w kształtowaniu przestrzeni zawodowego ładu instytucjonalnego –

pozwolić na aplikację wiedzy zdobytej na module specjalizacyjnym Zrównoważony rozwój w

praktyce – pomiar, ewaluacja i zarządzanie do zawodowej rzeczywistości.

Program praktyk dla studentów modułu specjalizacyjnego

Szczegółowy program praktyk powinien uwzględniać indywidualne uzgodnienia między

podmiotem (instytucją/organizacją) realizacji praktyk, uczelnią a studentem-praktykantem.

Plany praktyk będą się różnić w zależności od sektora, w jakim prowadzi działalność podmiot

(instytucja/organizacja) realizacji praktyk.

1. Zapoznanie studenta z regulaminem wewnętrznym podmiotu przyjmującego na praktykę,

przepisami o dyscyplinie pracy, bhp i ppoż.;

2. Zapoznanie studentów z wymiarami społecznej odpowiedzialności biznesu podmiotu

przyjmującego na praktykę, tj.:

a. strukturą organizacyjną podmiotu, obiegiem dokumentów, ich klasyfikacją

i zasadami przechowywania oraz archiwizowania;

b. z kulturą organizacyjną podmiotu przyjmującego na praktykę;

c. z działalnością społeczną i gospodarczą podmiotu przyjmującego na praktykę;

3. Identyfikacja przez studenta specyfiki otoczenia podmiotu przyjmującego na praktykę

(zwłaszcza społecznego);





4. Identyfikacja procesów planowania działań w podmiocie przyjmującym na praktykę;

5. Identyfikacja narzędzi w zakresie gospodarowania zasobami materialnymi

i niematerialnymi w podmiocie przyjmującym na praktykę w kontekście

zrównoważonego rozwoju;

6. Identyfikacja zarządzania zasobami informacyjnymi i finansowymi oraz organizacji

procesów decyzyjnych w podmiocie przyjmującym na praktykę;

7. Praktyczne uczestnictwo w działaniach operacyjnych podmiotu przyjmującego na

praktykę;

8. Zapoznanie studenta z metodami oceny funkcjonowania podmiotu przyjmującego na

praktykę.





Organizacja międzynarodowej konferencji naukowo-dydaktycznej

We wtorek 15 marca 2016 roku na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym

Uniwersytetu Łódzkiego odbyła się międzynarodowa konferencja naukowo-dydaktyczna

pt. Zrównoważony rozwój, zrównoważone społeczeństwo. Wyzwania edukacyjne (Sustainable

development, sustainable society. Educational challenges). Głównym celem spotkania było

zaprezentowanie efektów wdrażania projektu Zrównoważony rozwój, zrównoważone


nowoczesnych metod pomiaru, ewaluacji i prognozowania jakości życia, zarówno przez

przedstawicieli Zespołu Projektowego, Partnerów, jak i uczestników – studentów zajęć

Instytucje sektora prywatnego i publicznego a rozwój zrównoważony i społeczna

odpowiedzialność biznesu, biorących udział w wyjazdach studyjnych i studenckich warsztatach

terenowych Jakość życia i rozwój zrównoważony – diagnoza, strategia, wdrożenie.

Ze względu na udział w konferencji zewnętrznych ekspertów – profesora Dietera

Eissela z Uniwersytetu im. Justusa Liebiga w Giessen (Niemcy), oraz profesor Liisy Haikio,

dyrektor Programme in Comparative Social Policy and Welfare z Uniwersytetu w Tampere

(Finlandia) – wszyscy uczestnicy mieli okazję zapoznać się z podejściem do problematyki

zrównoważonego rozwoju z różnych perspektyw.

Z kolei ostatni panel konferencji umożliwił wymianę doświadczeń między

przedstawicielami trzech projektów realizowanych na Wydziale Ekonomiczno-

Socjologicznych, które są wdrażane przy wsparciu środków norweskich.

Program konferencji:

Otwarcie konferencji (9.30-9.45) Moderator: Ewa Rokicka

Sesja plenarna: Institutionalization of sustainable development

(sesja w języku angielskim) (9.45-12.00)

1. Dieter Eissel, Uniwersytet im. Justusa Liebiga w Giessen, Niemcy

Green cities. How to gain sustainability at the local level





2. Liisa Haikio, Uniwersytet w Tampere, Finlandia

Institutionalization of Sustainable Development in Decision-Making and Everyday

Life Practices

3. Bartłomiej K. Przybylski, Uniwersytet Łódzki

Łódź City Centre Revival Programme in the framework of sustainability

4. Wojciech Woźniak, Uniwersytet Łódzki

Sustainable development as a task for educational system

Przerwa na lunch (12.00-13.00)

Panel I: Projekt „Zrównoważony rozwój, zrównoważone społeczeństwo”.

Doświadczenia pracodawców, dydaktyków i studentów (13.00-14.30)

1. Maciej Tomczak, Uniwersytet Łódzki

Prezentacja założeń i realizacji projektu

2. Marta Petelewicz, Uniwersytet Łódzki

Rozwój zrównoważony w praktyce dydaktycznej

3. Wystąpienie przedstawiciela/ki studentów socjologii, III rok, uczestników projektu

Dyskusja panelowa z udziałem Partnerów i uczestników projektu:

Agnieszka Augustynowicz, Zakłady Chemiczne Organika

Joanna Dytrych, Biuro Planowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego w Łodzi,

Regionalne Obserwatorium Terytorialne

Jacek Michalak, Grupa Atlas

Zbigniew Tynenski, Centrum Zrównoważonego Rozwoju

Marta Petelewicz, Katedra Socjologii Ogólnej, Instytut Socjologii

Przedstawiciel/ka studentów socjologii, studia II stopnia

Moderator: Maciej Tomczak

Przerwa na kawę (14.30-15.00)





Panel II: Szkolnictwo wyższe a kształcenie dla potrzeb zrównoważonego rozwoju. Wyzwania

rynku pracy, doświadczenia z realizacji projektów edukacyjnych i perspektywy

współpracy (15.00-16.00)

Prezentacja projektów dydaktycznych związanych ze zrównoważonym rozwojem i

dyskusja panelowa z udziałem pracowników Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego:

Ewa Rokicka, Katedra Socjologii Ogólnej

Aleksandra Nowakowska, Instytut Gospodarki Przestrzennej

Jakub Kronenberg, Katedra Wymiany Międzynarodowej

Tomasz Dorożyński, Katedra Wymiany Międzynarodowej

Moderator: Tomasz Drabowicz





Przygotowanie narzędzia i schematu cyklicznej ewaluacji zajęć

oraz warsztatów

Celem ewaluacji zajęć nowego modułu specjalizacyjnego opracowanego w ramach

projektu Zrównoważony rozwój, zrównoważone społeczeństwo – opracowanie i wdrożenie


i prognozowania jakości życia, było przygotowanie narzędzi i schematu cyklicznej oceny zajęć

oraz warsztatów. Zgodnie z poczynionymi założeniami, dokonywanie analizy każdego cyklu

dydaktycznego, pozwoli na wprowadzanie zmian zgodnie z bieżącymi oczekiwaniami

studentów, a tym samym lepsze dostosowanie oferty i treści kształcenia do potrzeb grup

docelowych.

Na potrzeby ewaluacji opracowano wzory trzech narzędzi – początkowej, bieżącej

i końcowej ankiety ewaluacyjnej. Pierwszy kwestionariusz będzie wypełniany przez studentów

przed przystąpieniem do zajęć (w momencie rozpoczęcia partycypacji w nowym module

specjalizacyjnym). Z kolei ostatni, w momencie zakończenia korzystania z oferty. Odpowiedzi

udzielone przed udziałem i po udziale, pozwolą na porównanie oczekiwań i osiągniętych

wymiernych rezultatów oraz korzyści w ujęciu całego nowego modułu specjalizacyjnego.

Natomiast ankiety bieżące będą wypełniane przez studentów po zakończeniu danego

cyklu zajęć i przyczynią się do oceny konkretnego przedmiotu.

Badania będą prowadzone metodą ankiety audytoryjnej, rozdawanej wszystkim

studentom, uczestnikom zajęć nowego modułu specjalizacyjnego, do samodzielnego

wypełniania.





Organizacja seminarium podsumowującego

Ostatnim działaniem przewidzianym w harmonogramie projektu Zrównoważony

rozwój, zrównoważone społeczeństwo – opracowanie i wdrożenie innowacyjnego programu

kształcenia w zakresie nowoczesnych metod pomiaru, ewaluacji i prognozowania jakości życia,

była organizacja i przeprowadzenie seminarium podsumowującego. Celem tego działania było

poddanie ostatecznej ocenie wszystkich zrealizowanych czynności i osiągniętych rezultatów.

Pośrednio, przedmiotem wymiany uwag między przedstawicielami Zespołu Projektowego a

Partnerami był kwestia dalszej współpracy.

W prowadzonych konsultacjach uczestniczyli:


Katedry Socjologii Ogólnej Instytut


ze strony Partnerów projektu:



dr Tomasz Drabowicz

dr Marta Petelewicz



mgr Maciej Tomczak

dr Jacek Michalak (Atlas sp. z o.o.)

Anna Szymańska (Biuro Planowania




Agnieszka Augustynowicz (Zakłady Chemiczne

Organika SA)

Zbigniew Tynenski (Centrum Zrównoważonego

Rozwoju)

Ze względu na główne zajęcia oraz obowiązki zawodowe, zarówno przedstawicieli

Zespołu Projektowego, jak i Partnerów, seminarium podsumowujące przyjęło kształt

konsultacji prowadzonych drogą elektroniczną.





Zakończenie

Realizacja projektu Zrównoważony rozwój, zrównoważone społeczeństwo


metod pomiaru, ewaluacji i prognozowania jakości życia została pomyślnie zakończona.

W trakcie okresu wdrożeniowego – od stycznia 2015 roku do końca maja 2016 roku

– wypracowano wszystkie założone rezultaty, a tym samym przygotowano:

szczegółową analizę potrzeb dydaktycznych studentów socjologii w zakresie ich

świadomości ekologicznej oraz wdrażania innowacyjnych metod dydaktycznych

korzystających z interdyscyplinarnych doświadczeń z wykorzystaniem metod

wspieranych komputerowo (zob. Raport i rekomendacje dotyczące analizy potrzeb

absolwentów szkół średnich w zakresie kształcenia związanego z rozwojem

zrównoważonym i jakością życia);

analizę zapotrzebowania na specjalistów z dziedziny Quality of life (zob. Raport

dotyczący przygotowania i organizacji seminarium przygotowawczego. Rekomendacje

z panelu ekspertów);

program modułu (w tym siatkę zajęć) przygotowany we współpracy z sektorem

prywatnym i instytucjami nieakademickimi z uwzględnieniem zagadnień jakości życia

w kontekście zrównoważonego rozwoju, wraz z sylabusami przedmiotów (zob. Moduł

specjalizacyjny Zrównoważony rozwój w praktyce. Pomiar, ewaluacja i zarządzanie);

stronę internetowa projektu, zawierającą multimedialne materiały dydaktyczne

oraz bazę publikacji;

program promocji modułu, promujący moduł i towarzyszące mu idee wśród

absolwentów szkół średnich i studentów oraz promujący partnerstwa pomiędzy

uczelniami, środowiskami biznesu i instytucjami nieakademickimi w zakresie poprawy

jakości życia społeczeństw (zob. Program promocji modułu);

pakiety edukacyjne do zajęć, zawierające materiały pomocnicze i ćwiczeniowe

(zob. Pakiety edukacyjne do zajęć);





raport z ewaluacji i testowania elementów programu modułu (zob. Raport z ewaluacji i

testowania elementów programu modułu);

podręcznik dla studentów, dotyczący teoretycznych aspektów jakości życia i rozwoju

zrównoważonego (zob. W kierunku zrównoważonego rozwoju. Koncepcje,

interpretacje, konteksty);

podręcznik dla studentów, dotyczący pomiaru i analizy jakości życia z wykorzystaniem

metod wspieranych komputerowo (zob. Jakość życia – globalnie i lokalnie. Pomiar i

wizualizacja);

rekomendacje z warsztatów i wizyt terenowych dla procesu dydaktycznego

z uwzględnieniem rekomendacji (zob. Rekomendacje z warsztatów i wizyt terenowych);

plan i program praktyk dla studentów modułu w podmiotach nieakademickich

i biznesowych (zob. Program praktyk dla studentów Modułu specjalizacyjnego

Zrównoważony rozwój w praktyce. Pomiar, ewaluacja i zarządzanie);

plan ewaluacji i monitoringu postępów studentów i efektywności kształcenia

projektowanego modułu (zob. Plan ewaluacji Modułu specjalizacyjnego

Zrównoważony rozwój w praktyce. Pomiar, ewaluacja i zarządzanie).

Jednocześnie 15 marca 2016 roku na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym

Uniwersytetu Łódzkiego zorganizowano międzynarodową konferencję naukowo-dydaktyczną

pt. Zrównoważony rozwój, zrównoważone społeczeństwo. Wyzwania edukacyjne (Sustainable

development, sustainable society. Educational challenges).

Warto zauważyć, iż poza wszystkimi wskazanymi powyżej działaniami i czynnościami,

stanowiącymi założone efekty projektu, można również umówić o innych rezultatach,

będących wartością dodaną przedsięwzięcia.

W takim ujęciu najważniejszym wynikiem jest nawiązanie wzajemnej współpracy

z Partnerami projektu, zarówno przedstawicielami instytucji samorządowych, jak i zwłaszcza

sektora biznesu. Wymiana wiedzy była cennym doświadczeniem, poszerzającym nie tylko

zawartość i problematykę poruszaną w ramach nowego modułu specjalizacyjnego,





lecz również bieżącej pracy dydaktyczno-naukowej pracowników Katedry Socjologii

Ogólnej UŁ. Poczynione wstępne deklaracje pozwalają przypuszczać, że nawiązana

współpraca będzie kontynuowana; niekoniecznie w sformalizowanym charakterze.

Innego rodzaju cennym doświadczeniem była możliwość udziału w studenckich

warsztatach terenowych Jakość życia i rozwój zrównoważony – diagnoza, strategia, wdrożenie.

Dla zdecydowanej większości członków Zespołu Projektowego była to pierwsza okazja, w

ramach prowadzonych zajęć, do współpracy ze studentami poza zapleczem stricte

akademickim. Problematyka warsztatów i wynikający z nich plan, przekładał się na

dynamicznych charakter nawiązanych relacji, a tym samym osiągnięcie większej efektywności.

Warto również zauważyć, iż wybrane zajęcia nowego modułu specjalizacyjnego będą

w przyszłym roku akademickim prowadzone dla studentów socjologii. Poniżej zaprezentowano

przeformułowaną i przygotowaną do realizacji siatkę zajęć.





Siatka modułu specjalizacyjnego: ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ W PRAKTYCE –POMIAR, EWALUACJA I ZARZĄDZANIE

Kierunek i typ studiów: Socjologia, studia stacjonarne I stopnia





Aneks

Raport i rekomendacje dotyczące analizy potrzeb absolwentów szkół średnich

w zakresie kształcenia związanego z rozwojem zrównoważonym i jakością życia

www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/3-wyniki_badania_ankietowego.pptx

www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/7-raport-i-rekomendacje-dotyczace-potrzeb-

absolwentow-szkol-srednich.pdf

Raport dotyczący przygotowania i organizacji seminarium przygotowawczego.

Rekomendacje z panelu ekspertów

www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/4-wyniki_analizy_danych.pptx

www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/5-prezentacja.pptx

www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/6-wstepna_charakterystyka_modulu.pptx

www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/8-raport-i-rekomendacje-dotyczace-przygotowania-i-

organizacji-seminarium-przygotowawczego.pdf

Moduł specjalizacyjny Zrównoważony rozwój w praktyce. Pomiar, ewaluacja

i zarządzanie

www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/11-modul-specjalizacyjny-siatka-zajec-i-sylabusy.pdf

www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/12-modul-specjalizacyjny-konspekty-zajec.pdf

Program promocji modułu

www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/20-program-promocji-modulu.pdf

Pakiety edukacyjne do zajęć

www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/21-pakiety-edukacyjne-do-zajec.pdf

Raport z ewaluacji i testowania elementów programu modułu

www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/26-raport-z-ewaluacji-i-testowania-elementow-

programu-modulu.pdf

http://www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/3-wyniki_badania_ankietowego.pptx

http://www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/7-raport-i-rekomendacje-dotyczace-potrzeb-absolwentow-szkol-srednich.pdf

http://www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/7-raport-i-rekomendacje-dotyczace-potrzeb-absolwentow-szkol-srednich.pdf

http://www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/4-wyniki_analizy_danych.pptx

http://www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/5-prezentacja.pptx

http://www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/6-wstepna_charakterystyka_modulu.pptx

http://www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/8-raport-i-rekomendacje-dotyczace-przygotowania-i-organizacji-seminarium-przygotowawczego.pdf

http://www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/8-raport-i-rekomendacje-dotyczace-przygotowania-i-organizacji-seminarium-przygotowawczego.pdf

http://www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/11-modul-specjalizacyjny-siatka-zajec-i-sylabusy.pdf

http://www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/12-modul-specjalizacyjny-konspekty-zajec.pdf

http://www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/20-program-promocji-modulu.pdf

http://www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/21-pakiety-edukacyjne-do-zajec.pdf

http://www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/26-raport-z-ewaluacji-i-testowania-elementow-programu-modulu.pdf

http://www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/26-raport-z-ewaluacji-i-testowania-elementow-programu-modulu.pdf





W kierunku zrównoważonego rozwoju. Koncepcje, interpretacje, konteksty

www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/29-w_kierunku_zrownowazonego_rozwoju.pdf

Jakość życia – globalnie i lokalnie. Pomiar i wizualizacja

www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/30-jakosc_zycia_globalnie_i_lokalnie.pdf

Rekomendacje z warsztatów i wizyt terenowych

www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/22-rekomendacje-z-warsztatow-i-wizyt-

terenowych.pdf

Program praktyk dla studentów Modułu specjalizacyjnego Zrównoważony rozwój

w praktyce. Pomiar, ewaluacja i zarządzanie

www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/28-program-praktyk-dla-studentow-modulu-

specjalizacyjnego.pdf

Plan ewaluacji Modułu specjalizacyjnego Zrównoważony rozwój w praktyce. Pomiar,

ewaluacja i zarządzanie

www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/27-plan-ewaluacji.pdf

Konferencja naukowo-dydaktyczna pt. Zrównoważony rozwój, zrównoważone

społeczeństwo. Wyzwania edukacyjne (Sustainable development, sustainable society.

Educational challenges).

www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/23-prezentacja-zalozen-i-realizacji-projektu.pptx

www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/24-sustainable-development-as-a-task-for-

educational-system.pptx

www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/25-lodz-city-centre-revival-programme-in-the-

framework-of-sustainable-development.pptx

http://www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/29-w_kierunku_zrownowazonego_rozwoju.pdf

http://www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/30-jakosc_zycia_globalnie_i_lokalnie.pdf

http://www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/22-rekomendacje-z-warsztatow-i-wizyt-terenowych.pdf

http://www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/22-rekomendacje-z-warsztatow-i-wizyt-terenowych.pdf

http://www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/28-program-praktyk-dla-studentow-modulu-specjalizacyjnego.pdf

http://www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/28-program-praktyk-dla-studentow-modulu-specjalizacyjnego.pdf

http://www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/27-plan-ewaluacji.pdf

http://www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/23-prezentacja-zalozen-i-realizacji-projektu.pptx

http://www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/24-sustainable-development-as-a-task-for-educational-system.pptx

http://www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/24-sustainable-development-as-a-task-for-educational-system.pptx

http://www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/25-lodz-city-centre-revival-programme-in-the-framework-of-sustainable-development.pptx

http://www.socjologia.uni.lodz.pl/pliki/25-lodz-city-centre-revival-programme-in-the-framework-of-sustainable-development.pptx

Documents

Raport końcowy - socjologia.uni.lodz.plsocjologia.uni.lodz.pl/pliki/34-raport_koncowy_sudess.pdf · Z kolei najważniejsze wnioski wynikające z przeprowadzonych badań ankietowych