Upload
others
View
6
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
PB Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 1
RapoRti i politikëS monetaRe pëR tRemujoRin
e paRë të vitit 2012
B a n k a e S h q i p ë r i s ë
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
2 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
2 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �
nëse përdorni të dhëna të këtij publikimi, jeni të lutur të citoni burimin.Botuar nga: Banka e Shqipërisë,Sheshi “avni Rustemi”, nr.24, tiranëtel.: + 355 4 2419301/2/3; +Faks: + 355 4 2419409/10/11e-mail: [email protected]
tirazhi: 850 kopjeShtypur në shtypshkronjën AdelPrint
www.bankofalbania.org
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
2 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
2 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �
p ë R m B a j t j a
OBjektivi 7
i. FjAlA e GuveRnAtORit 8
ii. Zhvillimet në ekOnOminë e jAShtme 11
ii.1 Rritja ekonomike dhe balancat makroekonomike 11ii.2 vendimet për normat e interesit dhe ecuria e tregjeve financiare 14ii.� Çmimi i naftës dhe i mallrave kryesore 15
iii. StABiliteti i Çmimeve dhe OBjektivi i BAnkëS Së ShqiPëRiSë 17
iii.1 ecuria e çmimeve të konsumit, përmbushja e objektivit dhe politika monetare 17iii.2 ecuria e inflacionit sipas kategorive 20iii.� Prirjet kryesore të inflacionit 22
iv. Zhvillimet mAkROekOnOmike dhe ndikimet në inFlAciOn 27
iv.1 Prodhimi i Brendshëm Bruto dhe ecuria e kërkesës Agregate 27iv.2 tregu i punës, pagat dhe kostot e punës 49iv.� inflacioni i importuar 52iv.4 Pritjet inflacioniste 54iv.5 vlerësim i presioneve inflacioniste në sektorin real të ekonomisë 54
v. Zhvillimet mOnetARe dhe tReGjet FinAnciARe 56
v.1 ecuria e treguesve monetarë 56v.2 Zhvillimet në tregjet financiare 66v.� vlerësimi i presioneve inflacioniste me natyrë financiare 75
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
4 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 5
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
4 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 5
h A P ë S i R A i n F O R m u e S e
P ë R m B A j t j A e t A B e l A v e
ii. Zhvillimet në ekonominë e jashtmetabelë 1. disa tregues kryesorë makroekonomikë. 11tabelë 2. disa prej treguesve makroekonomikë për vendet BRik. 1�tabelë �. disa prej treguesve ekonomikë për vendet e rajonit. 14
iii. Stabiliteti i çmimeve dhe objektivi i Bankës së Shqipërisëtabelë 4. kontributi vjetor i kategorive kryesore në inflacionin vjetor (në pikë përqindje). 21
iv. Zhvillimet makroekonomike dhe ndikimet në inflaciontabelë 5. treguesit kryesorë të bilancit të pagesave. 41tabelë 6. ecuria e punësimit (ndryshimet vjetore dhe tremujore të numrit mesatar të të
punësuarve). 49
v. Zhvillimet monetare dhe tregjet financiaretabelë 7. Reagimi i tregjeve ndaj sinjaleve të politikës monetare (në pikë përqindjeje). 68
hapësirë informuese 1. luhatshmëria e çmimeve dhe politika monetare. 25
hapësirë informuese 2. ecuria e qirave dhe e çmimeve të banesave në tiranë, gjatë tremujorit të parë të vitit 2012. �1
hapësirë informuese �. Zhvillimet kryesore në Bilancin e Pagesave. 41
hapësirë informuese 4. Përmbledhje e rezultateve nga vrojtimi i Aktivitetit kreditues për tremujorin e parë të vitit 2012. 61
hapësirë informuese 5. Çmimet e banesave dhe roli i kredisë në Shqipëri. 65
hapësirë informuese 6. Reagimi i normave të interesit ndaj ndryshimit të normës bazë të interesit. 68
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
4 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 5
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
4 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 5
P ë R m B A j t j A e G R A F i k ë v e
ii. Zhvillimet në ekonominë e jashtmeGrafik 1. ecuria e normave bazë të interesit. 14Grafik 2. ecuria e kursit të këmbimit dhe e disa treguesve financiarë në tregjet ndërkombëtare. 15Grafik �. ndryshimet vjetore të çmimit të naftës në tregun ndërkombëtar dhe të indeksit nominal të monedhave kryesore, të shprehura në dollarë amerikanë. 16Grafik 4. ecuria e indekseve të çmimeve sipas grup-mallrave kryesore dhe ndryshimet vjetore të tyre. 16
iii. Stabiliteti i çmimeve dhe objektivi i Bankës së ShqipërisëGrafik 5. inflacioni vjetor (në përqindje). 18Grafik 6. ecuria e indeksit të kushteve monetare (ikm). 19Grafik 7. inflacioni vjetor dhe tremujor (në përqindje). 20Grafik 8. kontributi i kategorive kryesore në inflacionin vjetor (në pikë përqindjeje). 21Grafik 9. inflacioni vjetor sipas kategorive të mallrave dhe shërbimeve (në përqindje).
22Grafik 10. inflacioni vjetor bazë dhe jobazë (grafiku majtas); kontributet respektive (grafiku djathtas). 2�Grafik 11. inflacioni vjetor sipas sektorëve (grafiku majtas); kontributet respektive (grafiku djathtas). 2�Grafik 12. ecuria e diferencialit ndërsektorial të inflacionit. 24Grafik 1�. inflacioni total dhe përbërësit e tij. 25
iv. Zhvillimet makroekonomike dhe ndikimi në inflacionGrafik 14. ecuria e PBB-së (ndryshime vjetore dhe tremujore, grafiku majtas); treguesi i tendencës ekonomike dhe norma e shfrytëzimit të kapaciteteve (grafiku djathtas). 28Grafik 15. Produkti i brendshëm bruto në ekonomi (ndryshime vjetore, në përqindje) dhe kontributet e sektorëve (në pikë përqindje) në ecurinë vjetore të tij. 29Grafik 16. treguesi i ndjesisë ekonomike (mesatarja afatgjatë = 100), treguesi i besimit në industri, në ndërtim dhe në shërbime (në balancë, të rregulluar për sezonalitet). 29Grafik 17. Sektori i industrisë. vlera e shtuar dhe kontributet e nëndegëve (grafiku majtas); indeksi i prodhimit, komponenti trend-cikël i tij dhe norma e shfrytëzimit të kapaciteteve (grafiku djathtas). �0Grafik 18. ecuria e treguesve kryesorë të bilancit energjetik, të dhëna mujore (grafiku majtas) dhe të dhëna kumulative 11-mujore (grafiku djathtas). �0Grafik 19. Sektori i ndërtimit. kontributi i sektorit në ecurinë vjetore të PBB-së (grafiku majtas); indeksi i prodhimit, komponenti trend-cikël i tij dhe norma e shfrytëzimit të kapaciteteve (grafiku djathtas). �1Grafik 20. ndryshimet vjetore të indeksit të çmimeve dhe të qirasë së banesave. �2Grafik 21. Sektori i bujqësisë, gjuetisë, pyjeve dhe peshkimit. vlera e shtuar dhe kontributet e nëndegëve (grafiku majtas); kontributi i sektorit në ecurinë vjetore të PBB-së (grafiku djathtas). �2Grafik 22. Sektori i shërbimeve. vlera e shtuar dhe kontributet e nëndegëve (grafiku majtas); kërkesa dhe norma e shfrytëzimit të kapaciteteve (grafiku djathtas). ��Grafik 2�. treguesit e tërthortë të konsumit privat. �5Grafik 24. treguesit e besimit konsumator (devijime nga m esatarja afatgjatë) dhe treguesit e tërthortë të financimit të konsumit. �6Grafik 25. treguesit sasiorë të investimeve private. �6Grafik 26. treguesit cilësorë të investimeve private. �7Grafik 27. ecuria vjetore e bilancit tregtar dhe e zërave kryesorë në terma realë. �8Grafik 28. Bilanci tregtar (ndryshime vjetore, në %). �8Grafik 29. kontributet sipas kategorive në importet totale, në pikë përqindje (grafiku majtas); orientimi i importeve, në milionë euro (grafiku djathtas). �9Grafik �0. kontributi sipas kategorive në eksportet totale, në pikë përqindjeje (grafiku majtas); orientimi i eksporteve, në milionë euro (grafiku djathtas). 40Grafik �1. kontributet sipas zërave në deficitin korrent (në pikë përqindje). 42
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
6 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 7
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
6 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 7
Grafik �2. llogaria kapitale dhe financiare (flukse neto, në milionë euro). 4�Grafik ��. Shpenzimet buxhetore kumulative (korrente e kapitale) ndaj PBB-së, në përqindje, (grafiku majtas) dhe ndryshimi vjetor i shpenzimeve buxhetore, në përqindje, me kontributet përkatëse të shpenzimeve korrente e kapitale, në pikë përqindje (grafiku djathtas), t1:2008-t1:2012. 44Grafik �4. ndryshimet vjetore në përqindje, të shpenzimeve tremujore sipas kategorive
kryesore (grafikët nga e majta në të djathtë: shpenzime totale, shpenzime korrente dhe shpenzime kapitale), t1:2007 - t1:2012. 45Grafik �5. të ardhurat sipas dy grupeve kryesore në raport ndaj PBB-së (grafiku majtas) dhe ndryshimi vjetor i të ardhurave totale me kontributet e dy kategorive kryesore, në pikë përqindje (grafiku djathtas), t1:2008 - t1:2012. 46Grafik �6. ndryshimet vjetore në përqindje të të ardhurave tremujore, sipas kategorive
kryesore (grafikët nga e majta në të djathtë: të ardhura totale, të ardhura tatimore dhe të ardhura nga tvSh-ja), t1:2007 - t1:2012. 46Grafik �7. deficiti buxhetor ndaj PBB-së (grafiku majtas) dhe deficiti primar në raport me PBB-në (grafiku djathtas), t1:200 8-t1:2012. 48Grafik �8. Borxhi publik i ndarë në borxh të brendshëm e të huaj, në miliardë lekë, (grafiku majtas) dhe në raport ndaj PBB-së (grafiku djathtas), t1:2008-t1:2012. 48Grafik �9. ecuria e treguesve të punësimit, të papunësisë dhe forcës së aftë për punë, ndryshime vjetore në përqindje, (grafiku majtas); ecuria e normës së papunësisë
në total dhe asaj afatgjatë (grafiku djathtas). 50Grafik 40. ecuria vjetore e pagës mesatare sipas sektorëve (grafiku majtas). ecuria e tremujore e pagës mesatare reale dhe vlerësimi i saj në ekonomi (grafiku djathtas). 50Grafik 41. treguesit e produktivitetit, të kostos së punës për njësi dhe të pagës mesatare reale (grafiku majtas); ndryshime vjetore (grafiku djathtas). 51Grafik 42. ndryshimi vjetor i iÇk-së dhe iÇP-së vendase. 52Grafik 4�. ecuria vjetore e indeksit “Presionet inflacioniste prej çmimeve të huaja” dhe inflacionit në vend (grafiku majtas), si dhe kontributet e çmimeve të huaja e të kursit të këmbimit (grafiku djathtas). 5�Grafik 44. ecuria e inflacionit vjetor të kategorisë “ushqime të përpunuara” dhe e inflacionit vjetor të çmimeve të huaja ushqimore. 5�Grafik 45. treguesi i masës së ankorimit të pritjeve të inflacionit nga agjentë të ndryshëm të ekonomisë. 54Grafik 46. norma e shfrytëzimit të kapaciteteve në ekonomi (devijim nga mesatarja, grafiku majtas) dhe vlerësimet për punësimin (devijime nga mesatarja, grafiku djathtas). 55
v. Zhvillimet monetare dhe tregjet financiareGrafik 47. Agregati m� dhe komponentët e kërkesës për para. 57Grafik 48. Agregatët monetarë dhe depozitat sipas monedhave (ndryshime vjetore, në %). 58Grafik 49. depozitat sipas strukturës kohore dhe agjentëve ekonomik (ndryshime vjetore, në %). 58Grafik 50. kredia për sektorin privat dhe PBB-ja. 59Grafik 51. Zhvillimet në kredinë për sektorin privat, sipas valutës (grafiku majtas) dhe klientit (grafiku djathtas). 60Grafik 52. Standardet e kredisë dhe kërkesa për kredi për bizneset (balanca neto). 61Grafik 5�. Standardet e kredisë dhe kërkesa për kredi për individët (balanca neto). 62Grafik 54. Zhvillimet në kredinë për biznese sipas qëllimit të përdorimit. 6�Grafik 55. Zhvillimet në kredinë për biznese sipas sektorëve të ekonomisë. 6�Grafik 56. Zhvillimet në kredinë për individë sipas qëllimit të përdorimit. 64Grafik 57. Çmimet e banesave dhe kredia hipotekare. 65Grafik 58. vëllimi i huamarrjes në tregun ndërbankar. 67Grafik 59. normat e interesit në tregun ndërbankar (grafiku majtas) dhe diferencat e tyre nga norma bazë (grafiku djathtas). 67Grafik 60. kurba e yield-eve në tregun primar. 69Grafik 61. Yield-et në tregun primar. 70Grafik 62. interesat për kredinë e re në lekë (grafiku majtas) dhe marzhet e ndërmjetësimit (grafiku djathtas). 71Grafik 6�. interesat për kredinë e re në euro (grafiku majtas) dhe marzhet e ndërmjetësimit (grafiku djathtas). 71Grafik 64. interesat për depozitat e reja në lekë (grafiku majtas) dhe në euro (grafiku
djathtas). 72Grafik 65. ndryshimet vjetore dhe tremujore të lekut në terma nominalë efektivë (neeR). 7�Grafik 66. ecuria ditore e raportit euro/lekë, usd/lekë dhe euro/usd, gjatë tremujorit të parë të vitit 2012. 7�Grafik 67. luhatshmëria e raportit usd/lekë dhe euro/lekë në terma tremujorë. 74Grafik 68. ecuria (indeks me bazë tetorin e vitit 2008) dhe luhatshmëria e raportit euro/lekë, në krahasim me monedhat e evropës lindore-qendrore dhe Ballkanit. 74Grafik 69. treguesit e parasë dhe inflacioni (në terma vjetorë). 75Grafik 70. Presionet në tregjet financiare. 76
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
6 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 7
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
6 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 7
Objektivi kryesor i Bankës së Shqipërisë është arritja dhe ruajtja e stabilitetit të çmimeve. nxitja e investimeve afatgjata, ruajtja e fuqisë blerëse të parasë, rritja e eficiencës së shpërndarjes së fondeve në ekonomi dhe mbështetja e stabilitetit financiar janë disa nga përfitimet e një mjedisi ekonomik të karakterizuar nga stabiliteti i çmimeve. ky stabilitet është kontributi më i madh që banka qendrore mund të japë në mbështetje të një rritjeje ekonomike të qëndrueshme dhe afatgjatë.
në përputhje me strategjinë e saj të miratuar në dokumentin e Politikës monetare për periudhën 2012-2014, Banka e Shqipërisë angazhohet në arritjen dhe ruajtjen e inflacionit vjetor në nivelin �.0%, me kufij tolerance +/- 1 pikë përqindje. Shpallja e objektivit sasior për inflacionin synon ankorimin e pritjeve të agjentëve ekonomikë dhe uljen e primeve të rrezikut.
në përmbushje të këtij qëllimi dhe për të forcuar transparencën e saj, Banka e Shqipërisë përgatit dhe publikon Raportin e Politikës monetare. ky Raport është instrumenti kryesor i komunikimit të politikës monetare me publikun. Ai paraqet një tablo gjithëpërfshirëse të zhvillimeve më të fundit makroekonomike dhe faktorëve që kanë ndikuar dhe priten të ndikojnë në ecurinë e çmimeve të konsumit në vend.
Raporti i Politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 u miratua në 25 prill 2012 nga këshilli mbikëqyrës i Bankës së Shqipërisë. Analiza ekonomike në këtë raport mbështetet mbi të dhënat më të fundit statistikore dhe cilësore në dispozicion, deri më 1� prill 2012.
oBjektivi
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
8 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 9
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
8 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 9
Gjatë tremujorit të parë të vitit 2012, ekonomia shqiptare ka vijuar të ruajë parametrat e stabilitetit makroekonomik edhe në kontekstin e vazhdimit të krizës globale. tregjet financiare ndërkombëtare janë karakterizuar nga prime të larta rreziku dhe, megjithë masat e marra në drejtim të zgjidhjes së krizës së borxhit publik në eurozonë, sinjalet për një vijueshmëri normale në afatin e shkurtër mungojnë. këto zhvillime, ashtu siç pritej, kanë dhënë një ndikim frenues në ekonominë tonë, të shprehur kryesisht në vazhdimin e rritjes ekonomike nën potencial.
inflacioni vjetor i çmimeve të konsumit u ngadalësua ndjeshëm në tremujorin e parë të vitit. në terma mesatarë, ai rezultoi 1.1% në këtë periudhë, duke rënë me 1.4 pikë përqindje kundrejt vlerës së shënuar në tremujorin paraardhës. Reduktimi i shpejtë i normave vjetore të inflacionit, i nisur që në tremujorin e tretë të vitit të kaluar, është shkaktuar kryesisht nga frenimi i rritjes së çmimeve të mallrave ushqimore në këtë periudhë, si dhe qëndrueshmëria e çmimeve të mallrave të tjerë të shportës së konsumit.
ecuria e deritanishme e çmimeve të konsumit ka reflektuar veprimin e
njëkohshëm të faktorëve të ofertës dhe kërkesës. nga kahu i ofertës, ngadalësimi i çmimeve të mallrave kryesorë në tregjet botërore dhe i inflacionit në vendet partnere, kombinuar me një ecuri të qëndrueshme të kursit të këmbimit, kanë përcjellë vlera të reduktuara të inflacionit të importuar në ekonominë tonë. njëkohësisht, kontributi i çmimeve të administruara ka qenë më i ulët. pritjet inflacioniste kanë qenë të ankoruara. Gjithashtu, presionet nga ana e kostove të prodhimit kanë qenë të përmbajtura. nga kahu i kërkesës, presionet mbeten të ulëta, të kushtëzuara nga vijimësia e hendekut negativ të prodhimit.
Reduktimi i vlerave faktike të inflacionit, zhvendosja e balancës së presioneve inflacioniste në kahun rënës dhe rritja e kërkesës agregate nën potencial, në kushtet e një politike fiskale të kontrolluar, krijuan hapësira për rritjen e mëtejshme të stimulit monetar në ekonomi, në tremujorin e parë të vitit. Banka e Shqipërisë uli dy herë normën bazë të interesit, duke e zbritur atë në nivelin më të ulët historik, prej 4.25%. një vendim i tillë, përveç se është në linjë me ruajtjen e stabilitetit të çmimeve në periudhën afat mesme, njëkohësisht ofron kushte të përshtatshme monetare për nxitjen e kërkesës së brendshme private.
Sipas të dhënave më të fundit të inStat-it, ekonomia shqiptare përshpejtoi normën e rritjes në tremujorin e katërt të vitit të kaluar, duke shënuar një rritje vjetore prej 3.8%. Rritja e aktivitetit ekonomik është mbështetur kryesisht nga rritja e prodhimit në sektorin e shërbimeve. vlera e shtuar e këtij sektori u rrit me 7.5% në terma vjetorë, me një kontribut të lartë të dhënë nga dega e tregtisë, transportit dhe shërbimet e tjera. Sektori i ndërtimit dhe ai i bujqësisë shënuan gjithashtu rritje vjetore pozitive por të ulëta, prej përkatësisht 1.2% dhe 1.9%. kontribut pozitiv
i. Fjala e GuveRnatoRit
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
8 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 9
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
8 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 9
në rritjen ekonomike kanë dhënë edhe dega e industrisë nxjerrëse dhe ajo e industrisë përpunuese, por ato nuk kanë arritur të balancojnë tkurrjen e ndjeshme të aktivitetit në degën e “energjisë elektrike, të ujit dhe të gazit”, çka ka rezultuar në një kontribut negativ të sektorit të industrisë në rritjen e prodhimit të brendshëm.
nga këndvështrimi i komponentëve të kërkesës agregate, rritja e aktivitetit ekonomik në vend edhe gjatë tremujorit të fundit të vitit të kaluar, ka vijuar të nxitet nga kërkesa e huaj. pavarësisht zhvillimeve jo të favorshme në ekonominë botërore, eksportet neto në terma realë kanë shfaqur një rritje më të lartë në këtë periudhë. krahas kërkesës së huaj, edhe kërkesa e sektorit publik ka dhënë një kontribut më të lartë në tremujorin e katërt të vitit të kaluar, në formën e shpenzimeve të rritura kapitale. ndërkohë, konsumi dhe investimet private, ndonëse kanë dhënë sinjale gjallërimi, vlerësohen të ngadalta edhe gjatë tremujorit të katërt të vitit 2011.
informacioni statistikor për ekonominë reale, në tremujorin e parë të vitit 2011, është i pjesshëm. nga të dhënat e tërthorta të disponueshme, kërkesa agregate ka mbartur normat pozitive të rritjes, por rritja e saj mbetet ndjeshëm nën potencialin e ekonomisë shqiptare. Faktorët makroekonomikë përcaktues të konsumit dhe investimeve private, si dhe politika e kujdesshme fiskale, mbështesin vlerësimin për rritje të përmbajtur të kërkesës së brendshme, në tremujorin e parë të vitit. ndërkohë, në mungesë të të dhënave mbi zhvillimet në sektorin e jashtëm të ekonomisë, të plota dhe në terma realë, vlerësimet tona sugjerojnë se kontributi i kërkesës së huaj në rritjen e aktivitetit ekonomik do të jetë nën nivelin e vitit të kaluar.
politika fiskale ka shfaqur një natyrë konsoliduese gjatë tremujorit të parë të vitit 2012, në linjë me objektivat e saj për të kontrolluar deficitin dhe borxhin publik. Sjellja e përmbajtur fiskale është reflektuar në një rritje minimale të shpenzimeve publike gjatë tremujorit të parë të vitit, me një normë vjetore prej 0.7%. në të njëjtën kohë, edhe të ardhurat fiskale kanë vijuar të rriten me ritme të ulëta, të cilat gjatë këtij tremujori shënuan 1.2%. Deficiti buxhetor rezultoi 11.5 miliardë lekë, ose rreth 2.5% më i ulët se në tremujorin e parë të vitit të kaluar.
Zhvillimet në tregtinë e jashtme në dy muajt e parë të vitit tregojnë për reduktim të shkëmbimeve tregtare në terma vjetorë. eksportet në vlerë në këta dy muaj u reduktuan me 20.5%, kundrejt të njëjtës periudhë të vitit të mëparshëm, duke reflektuar moderimin e kërkesës së huaj dhe zhvillimet në çmimet në tregjet botërore. ndërkohë, edhe importet kanë ngadalësuar ndjeshëm ritmin e rritjes së tyre, duke shënuar një rritje vjetore nominale prej 1.8%, gjatë kësaj periudhe. këto zhvillime janë reflektuar në thellimin e deficitit tregtar në dy muajt e parë të vitit, me një normë vjetore prej 21.9%. ky deficit përcaktohet më së shumti nga shkëmbimet tregtare të energjisë elektrike. Duke përjashtuar këtë efekt, importet e mallrave rezultojnë më të ulëta kundrejt një viti më parë, dhe deficiti tregtar rezulton i ulur me rreth 9.2% në terma vjetorë.
analiza e treguesve monetarë tregon për ekzistencën e presioneve të kontrolluara me natyrë monetare në ekonomi. Zgjerimi i ofertës monetare vlerësohet në linjë me kërkesën e agjentëve ekonomikë për para reale. Rritja vjetore e agregatit m3 shënoi 9.1% në muajin shkurt, duke mbetur e njëjtë me nivelet e fundit të vitit të kaluar. Zgjerimi i parasë në ekonomi është mbështetur më shumë nga komponenti
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
10 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 11
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
10 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 11
në valutë të huaj i saj, ndërkohë që kërkesa e brendshme për para është shfaqur më e ngadaltë. Sektori publik ka shfaqur një kërkesë më të ulët për financim, në përputhje edhe me zhvillimet fiskale të tremujorit të parë të vitit. ndërkohë, kërkesa e sektorit privat për para është rritur me norma të moderuara, sikurse tregohet nga rritja e ngadaltë e kredisë për sektorin privat, e cila iu rrit me 9.2% në fund të muajit shkurt. ngadalësimi i ritmeve të kreditimit ka reflektuar njëkohësisht një kërkesë të ulët të individëve dhe bizneseve për financim bankar dhe rritje të kujdesit të bankave në kredidhënie, të materializuar në kushte të shtrënguara të kreditimit. pavarësisht kësaj ecurie, faktorët përcaktues të kredidhënies nga ana e ofertës, ofrojnë kushte të përshtatshme për rritjen e mëtejshme të kredisë në të ardhmen. Sistemi bankar shqiptar mbetet i mirëkapitalizuar dhe likuid, i aftë të mbështesë kërkesën për financim të sektorit privat të ekonomisë.
tregjet financiare në tremujorin e parë të vitit 2012, kanë shfaqur ecuri të qetë, në reflektim të primeve relativisht të ulëta të rrezikut, të likuiditeti dhe të inflacionit. normat e interesit në tregun ndërbankar kanë ndjekur shpejt uljet që ka pësuar norma bazë gjatë këtij tremujori. tejçimi i sinjaleve lehtësuese të politikës monetare është vënë re edhe në tregun e depozitave, ndërkohë që në të ardhmen pritet që ato të transmetohen edhe në segmente të tjera të tregut, në përputhje me kohëvonesat e mekanizmit të transmisionit. në tregun primar, yield-et e letrave me vlerë të qeverisë kanë shfaqur rritje. ecuria e tyre ka reflektuar zhvillime në faktorët strukturorë të kërkesës dhe ofertës për to, pa sinjalizuar për prime të shtuara të rrezikut apo inflacionit.
Zhvillimet e faktuara, deri më tani, nuk kanë ndryshuar projeksionet tona bazë për zhvillimet ekonomike në të ardhmen. viti 2012 pritet të jetë nën ndikimin e zhvillimeve të pafavorshme në ekonominë botërore, të cilat do të kushtëzojnë edhe ekonominë vendase. kërkesa e huaj pritet të japë një kontribut më të ulët në vitin në vazhdim, e ndikuar nga ngadalësimi ekonomik në vendet partnere. ndërkohë, orientimi i politikës fiskale drejt konsolidimit të mëtejshëm të parametrave fiskale, kufizon hapësirat për një stimul të qenësishëm fiskal në mbështetje të rritjes së aktivitetit ekonomik. në këto kushte, ecuria e kërkesës së brendshme private mbetet përcaktuese për rritjen e kërkesës agregate në të ardhmen. në tërësi, analizat tona sugjerojnë një ecuri më të mirë të konsumit dhe shpenzimeve private në të ardhmen, të ndihmuara nga akumulimi i deritanishëm i pasurisë dhe nga stimuli lehtësues i politikës monetare.
Rritja e kërkesës nën potencialin e ekonomisë edhe në vitin në vazhdim do të vijojë të ushtrojë presione të dobëta inflacioniste nga kahu i kërkesës. në të njëjtën kohë, balanca e presioneve inflacioniste të prodhuara nga faktorë të ofertës vlerësohet e përmbajtur, në kushtet e reduktimit të inflacionit të importuar dhe pritjeve të ankoruara inflacioniste. Duke faktorizuar zhvillimet e deritanishme dhe pritjet për të ardhmen, projeksionet tona tregojnë se, me një probabilitet ndodhjeje 90%, inflacioni i çmimeve të konsumit do të luhatet në bandën 0.7%-2.8%, gjatë vitit 2012. verifikimi i këtij skenari bazë do të përcaktojë ruajtjen e natyrës stimuluese të politikës monetare në vitin në vazhdim. ndërkohë, Banka e Shqipërisë mbetet e vëmendshme ndaj zhvillimeve të ardhshme dhe e gatshme të përgjigjet në kohën dhe në masën e duhur, në funksion të përmbushjes së objektivit të saj për inflacionin.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
10 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 11
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
10 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 11
në muajt e parë të vitit 2012, në një kontekst kushtesh të përmirësuara në tregjet financiare, treguesit indirektë sinjalizojnë për një ecuri të mëtejshme pozitive të aktivitetit ekonomik botëror. megjithëse, rritja ekonomike në ekonomitë e zhvilluara rezulton e dobët, e ndikuar kryesisht nga kriza e borxhit në vendet e eurozonës dhe faktorët strukturorë, shtetet në zhvillim kanë shënuar ritme të larta rritjeje. inflacioni, në muajt e fundit, mbeti relativisht i ulët në ekonomitë e avancuara, ndërsa regjistroi një rënie modeste tek ato në zhvillim.
ii.1 RRitja ekonomike Dhe Balancat makRoekonomike
treguesit paraprakë dhe të tërthortë, si edhe sinjalet që burojnë nga shumë zona strategjike të ekonomisë botërore, dëshmojnë se në tremujorin e parë të vitit 2012 ekonomia botërore e ka përmirësuar performancën e saj. në një kontekst të karakterizuar nga lehtësimi i përgjithshëm i presioneve në tregjet globale financiare, shtohen sinjalet lidhur me vijimin e përmirësimit të ekonomisë globale. Gjithsesi, perspektiva afatgjatë e rritjes ekonomike është e kushtëzuar nga adresimi dhe zgjidhja e pengesave strukturore, të cilat mund të frenojnë ritmin e rritjes. në shumë nga ekonomitë e zhvilluara, konsolidimi fiskal dhe rregullimi i bilanceve në ekonomi është akoma në proces. inflacioni në nivel botëror është në rënie, i ndikuar pjesërisht edhe nga ndikimi më i vogël i rritjes së çmimit të produkteve energjetikë, si pasojë e efektit bazë.
tabelë 1. disa prej treguesve kryesorë makroekonomikë.
Shtetetndryshimi i pBB-së norma e papunësisë norma e inflacionit
t4-11/t3-11
t4-11/t4-10 Shkurt-11 mars-12/
Shkurt-12mars-12/ mars-11
ShBa 0.7 1.6 8.32 0.3 2.6eurozonë -0.3 0.7 10.8 0.1 2.7Gjermani -0.2 2.0 7.22 0.3 2.1Francë 0.2 1.4 10.0 0.8 2.3mbretëri e Bashkuar -0.2 0.8 8.11 0.73 3.43
japoni -0.6 -1.0 4.7 0.23 0.33
Burimi: Bqe, Fed dhe institutet statistikore përkatëse. 1 muaji dhjetor i vitit 2011.2 muaji mars i vitit 2012.� muaji shkurt i vitit 2012.
ii. Zhvillimet në ekonominë e jaShtme
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
12 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 1�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
12 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 1�
ekOnOmiA e euROZOnëStë dhënat e publikuara së fundmi nga eurostat, treguan se aktiviteti
ekonomik i eurozonës gjatë tremujorit të fundit të vitit 2011, është tkurrur me 0.3% në terma tremujorë, duke arritur të ruajë norma pozitive vetëm në krahasim me vitin e kaluar. performanca negative e ekonomisë së zonës euro u ndikua nga tkurrja e konsumit privat dhe e investimeve, ndërsa kontributi pozitiv erdhi nga eksportet neto. për sa i takon tremujorit të parë të këtij viti, treguesit paraprakë të konsumit dhe shitjeve flasin për një ecuri të tyre më të dobët se periudha e mëparshme. në anën tjetër, treguesit e besimit të konsumatorëve dhe bizneseve, si edhe tregtia e jashtme, kanë shfaqur shenja pozitive, të cilat së bashku me kushtet më të lehtësuara të financimit në tregjet financiare, mund të jenë faktorë për një përmirësim të pBB-së në periudhën e ardhme. adresimi dhe zgjidhja e arritur së fundmi nga organet përfaqësuese të eurozonës, për sa i takon përballjes dhe menaxhimit të tensioneve në tregjet e zonës euro të lidhura me borxhin sovran, kanë përmirësuar klimën e besimit të agjentëve ekonomikë. vlen të evidentohet se prekja e sektorit real nga kriza e borxhit, procesi i konsolidimit fiskal në sektorin financiar dhe jo-financiar, si dhe rritja e papunësisë, mbeten faktorët kryesorë përcaktues të rritjes ekonomike në zonën euro, për vitin 2012. presionet inflacioniste rezultuan të përmbajtura. inflacioni vjetor për muajin mars të vitit 2012 shënoi vlerën 2.6%, nga 2.7% që ishte gjatë tre muajve të fundit. norma e papunësisë për muajin shkurt vijoi të rritet, duke shënuar 10.8%, nga 10.7% që ishte një muaj më parë.
ekOnOmiA e ShBA-Sëvlerësimet më të fundit të ecurisë së aktivitetit ekonomik në ShBa treguan
se rritja ekonomike në tremujorin e fundit të vitit 2011, ka qenë 1.6% në nivel vjetor dhe 0.7% në nivel tremujor, krahasuar me nivelin 0.5% për tremujorin e tretë. ekonomia amerikane, pas një pjese të parë të vitit 2011 të karakterizuar nga ritme të ngadalta rritjeje, në tremujorët e fundit ka rifituar forcë, duke shënuar ecuri më pozitive. në këtë ecuri ka kontribuar pozitivisht rritja e shpenzimeve për konsum, ajo e investimeve private në sektorin e ndërtimit, si edhe inventarët, ndërkohë që eksportet neto dhe shpenzimet publike kontribuuan negativisht. të dhënat paraprake për tremujorin e parë të vitit 2012, sugjerojnë për një vijim të ecurisë pozitive të ekonomisë amerikane, të mbështetur tek rritja e konsumit dhe punësimit, si dhe në një klimë besimi të përmirësuar. norma e papunësisë në muajin mars shënoi 8.2%, nga 8.3% që ishte në muajin shkurt. inflacioni vjetor zbriti në 2.6% në muajin mars, duke reflektuar kryesisht zbutjen e presioneve inflacioniste tek çmimet e produkteve ushqimore dhe atyre energjetike. përmirësimi i tregut të punës, veçanërisht rritja e punësimit tek sektori privat jobujqësor, së bashku me gjallërimin e sektorit të ndërtimit, shihen si faktorë që do të mbështesin rritjen ekonomike gjatë vitit 2012.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
12 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 1�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
12 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 1�
ekOnOmitë e vendeve BRikaktiviteti ekonomik i vendeve BRik ka vijuar të rritet gjatë tremujorit të
fundit të vitit 2011 dhe gjatë muajve të parë të vitit 2012. në Brazil, rritja ekonomike ka ardhur si rrjedhojë e paketës fiskale stimuluese dhe e lehtësimit monetar. ndërkohë, forcimi i realit brazilian vijon të sjellë një fluks importesh të lira, duke shkaktuar zgjerim të deficitit tregtar gjatë periudhës në analizë. ekonomia ruse u ndikua nga rritja e prodhimit industrial dhe e të ardhurave nga lëndët e para energjetike, gjatë muajve të parë të vitit 2012. ndërkohë, ecuria rënëse në inflacionin vjetor të Rusisë pritet të ndryshojë gjatë muajve në vazhdim, si pasojë e rritjes së shpenzimeve qeveritare në kuadër të zgjedhjeve parlamentare të vitit 2012. në indi, ekonomia vijoi rritjen pozitive vjetore, ndonëse me terma më të moderuara për shkak të zgjerimit të deficitit tregtar dhe rritjes së borxhit të sektorit publik. ekonomia kineze shfaqi gjithashtu moderim në normën e rritjes së pBB-së gjatë tremujorit të parë të vitit 2012 (+8.1%), por iniciativa e qeverisë kineze për një sërë lehtësimesh fiskale pritet të sjellë një rritje në shpenzimet konsumatore, përgjatë vitit 2012.
tabelë 2. disa prej treguesve makroekonomikë për vendet BRik.
Shtetetndryshimi i pBB-së vjetore inflacioni vjetor
t4:2011 2011 20121 2011 mars-12Brazil 1.4 2.7 3.0 6.6 5.2Rusi 3.5 4.3 3.3 8.5 3.7indi 6.1 7.0 7.0 9.1 8.832
kinë 8.9 9.2 8.13 5.4 3.6Burimi: Fmn, Oecd, institutet statistikore përkatëse. 1Parashikime të Fmn, WeO janar 2012, 2shkurt 2012, �tremujori i parë i vitit 2012.
ekOnOmitë e RAjOnitaktiviteti ekonomik në vendet e rajonit ka shfaqur një panoramë mikse gjatë
tremujorit të katërt të vitit 2011. prirje rënëse të pBB-së janë regjistruar në itali, Greqi dhe kroaci. karakterizuar nga prime të larta rreziku për letrat e borxhit, ekonomia italiane është tkurrur si pasojë e rënies së prodhimit industrial e të investimeve, ndonëse eksportet neto kanë dhënë kontribut pozitiv. ndërkohë, ekonomia greke vazhdoi të tkurret me rreth 7.5%, gjatë tremujorit të fundit të vitit 2011. vlen të theksohet se norma e lartë e papunësisë (21%) dhe përmbushja e kërkesave të paketës së fundit fiskale, do të kenë ndikim në shpenzimet konsumatore dhe ato qeveritare gjatë vitit 2012. ekonomia turke u zgjerua me 5.2% gjatë tremujorit të fundit të vitit 2011, ku kontribut të qenësishëm prej 3.2 pikësh përqindjeje, kanë dhënë eksportet neto. ekonomita e Serbisë dhe ajo e iRjm-së, të cilat karakterizohen nga normat më të larta të papunësisë në rajon, kanë ngadalësuar normat pozitive të rritjes të ndikuara nga rënia e konsumit privat, gjatë tremujorit të fundit të vitit 2011. të dhënat mbi prodhimin industrial, të cilat shërbejnë si tregues të tërthortë për muajt e parë të vitit 2012, sinjalizojnë ngadalësim të aktivitetit ekonomik në vendet e rajonit, të ndikuar nga vështirësitë në kërkesën vendase dhe atë të huaj.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
14 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 15
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
14 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 15
tabelë �. disa prej treguesve ekonomikë për vendet e rajonit.
vendetndryshimi i pBB-së inflacioni vjetor norma e papunësisë
t4:11/t4:10 mars-12 janar-12itali -0.4 3.3 9.2Greqi -7.5 1.7 20.72
iShRj maqedoni 0.2 2.75 31.23
Serbi 0.8 4.9 24.02
kroaci -0.2 1.31 13.9turqi 5.2 10.43 9.3kosovë 5.34 1.71 :Shqipëri 3.8 1.0 13.29
Burimi: institutet statistikore përkatëse, Fmn, ecoFin, euroStat; 1shkurt 2012; 2dhjetor 2011;�nëntor 2011; 4 Parashikime të Fmn, WeO shtator 2011; : të dhëna të padisponueshme.
ii.2 venDimet pëR noRmat e inteReSit Dhe ecuRia e tReGjeve FinanciaRe
Bankat qendrore kryesore kanë lënë të pandryshuara normat e tyre bazë të interesit, duke përjashtuar vetëm Bankën Qendrore evropiane, e cila në fillim të muajit dhjetor vendosi uljen e normës bazë të interesit me 25 pikë bazë, duke e çuar atë në nivelin 1.00%. kështu, bankat kanë mbajtur të pandryshuara normat e tyre të interesit: Rezerva Federale në 0-0.25%, Banka e anglisë në 0.5% dhe Banka e japonisë në 0-0.1%.
normat e interesave në tregjet financiare, gjatë këtij tremujori, janë karakterizuar nga një ecuri rënëse. në një vështrim të detajuar, yield-et e kërkuara në tregjet e kapitaleve janë ulur, nën efektin e zhvillimeve pozitive që mori zgjidhja e krizës së borxhit sovran në zonën euro dhe arritja e disa marrëveshjeve politike të rëndësishme, në drejtimin e krijimit të rregullave dhe mjeteve për parandalimin e përballjen e situatave të tilla në të ardhmen. në anën tjetër, zbatimi nga ana e BQe-së i shumë veprimeve të tipit “jokonvencional” në politikën e saj monetare, si kryerja e dy operacioneve ofruese të likuiditetit me maturitet tre vjeçar, rritja e numrit të garancive të pranuara, si edhe ulja e koeficientit të rezervës së detyruar, krijuan një klimë pozitive tek agjentët financiarë, ulje të normave të interesit në tregun e parasë dhe në segmente të tjera përveç tij. edhe në tregjet financiare të ShBa-së yield-
et e obligacioneve u ulën gjatë kësaj periudhe, duke shënuar një rritje të lehtë vetëm në fundin e muajit mars. ecuria e tyre ka reflektuar kryesisht efektet e rritjes së besimit të investuesve, si dhe faktorizimin e pritjeve për një rritje ekonomike në ShBa më të lartë se zona euro. Rezultatet pozitive më lart se pritjet në shumë kategori biznesesh dhe faktorët e sipërpërmendur lidhur me zonën euro, janë reflektuar edhe tek treguesit e tregjeve kryesore të aksioneve në ShBa, evropë dhe japoni, duke regjistruar rritje gjatë këtyre muajve.
Burimi: BQE, FeD, Banka e Anglisë, Banka e Japonisë.
Grafik 1. Ecuria e normave bazë të interesit.
0
1
2
3
4
5
6
7
Jan-06
Gus-06
Mar-07
Nën-07
Qer-08
Shk-09
Sht-09
Maj-10
Dhj-10
Kor-11
Mar-12
BQEFed
Banka e JaponisëBanka e Anglisë
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
14 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 15
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
14 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 15
në tregun e parasë, normat e interesit euribor me afat 1-, 3- dhe 12-mujor janë ulur në këta tre muaj. në muajin mars, ato shënonin respektivisht 0.47%, 0.86% dhe 1.50%, duke regjistruar një ulje mesatare1 prej 0.18 pikësh përqindjeje. norma e interesit libor me afat 3-mujor për dollarin amerikan, u ul në 0.47% në këtë muaj, nga 0.57% që ishte në fund të vitit të kaluar. në tregjet valutore, euro ka fituar terren ndaj dollarit amerikan dhe ndaj monedhave të tjera kryesore (franga zvicerane, juan japonez) gjatë këtyre muajve, ndërsa në terma tremujorë, ajo është nënçmuar ndaj dollarit amerikan. Gjatë muajit mars, një euro u shkëmbye me 1.320 dollarë amerikanë, duke regjistruar një ulje të lehtë me 0.2% prej me muajin e kaluar. ndërkohë, krahasuar me tremujorin e mëparshëm, euro shënoi një nënçmim prej 2.77%.
ii.3 Çmimi i naFtëS Dhe i mallRave kRyeSoRë
tregu ndërkombëtar i naftës, i ndihmuar edhe nga mbiçmimi i dollarit amerikan kundrejt disa prej monedhave kryesore ndërkombëtare, është karakterizuar nga një ngadalësim i ritmit rritës të çmimit të këtij produkti për fuçi, gjatë tremujorit të parë të vitit 2012. krahasuar me tremujorin korrespondues të vitit paraardhës, ky çmim u rrit mesatarisht me 13.1%, duke u vlerësuar me 118.5 usd për fuçi. të dhënat më të fundit pozitive mbi ekonominë amerikane dhe atë kineze, si dhe zgjatja e tensioneve gjeopolitike në lindjen e mesme, favorizuan rritjen e çmimit të naftës edhe për muajt e parë të vitit të vitit 2012.
kërkesa botërore për naftë në tremujorin e parë, vazhdoi të mbështetet nga vende si india, kina, Rusia dhe japonia. nga të dhënat paraprake, rritja e ofertës nga uSa, Brazili, kina dhe Rusia u shoqërua me rritjen e kuotës së prodhimit në 35% për vendet e opec-ut.
1 ulja ka qenë respektivisht 0.16, 0.19 dhe 0.18 pikë përqindje.
Grafik 2. Ecuria e kursit të këmbimit dhe e disa treguesve financiarë në tregjet ndërkombëtare.
Burimi: BQE, Reuters.
Yield-et e obligacioneve qeveritare
1.50%
2.70%
3.90%
5.10%
Dhj-07
Qer-08
Dhj-08
Kor-09
Jan-10
Gus-10
Shk-11
Gus-11
Mar-12
Ob10-vj EU Ob 10-vj SHBA
Indekset kryesore të aksioneve
0
2500
5000
7500
Jan-06
Jan-07
Jan-08
Shk-09
Shk-10
Shk-11
Mar-12
0
3500
7000
10500
14000
17500
US S&P 500 (sh majtas)Eu Dow Jones-50 (sh majtas)
Jap Nikk 225 (sh djathtas)
0.600.801.001.201.401.601.802.002.20
Jan/07
Jan/08
Jan/09
Shk/10
Mar/11
Mar/12
0
55
110
165
Eur/UsdEur/Paund Eur/Sfranc
Euro/Jen
0.00
1.45
2.90
4.35
5.80
Jan-07
Nën-07
Sht-08
Gus-09
Qer-10
Maj-11
Mar-12
Euribor-3m Libor Usd-3m
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
16 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 17
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
16 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 17
edhe gjatë tremujorit të parë të vitit 2012, çmimet e mallrave kryesorë kanë vijuar të ndjekin prirjen e tyre rënëse, të nisur që prej muajit shtator të vitit 2011. indeksi i mallrave ka shënuar një rritje vjetore prej 2.6%, ndjeshëm më të ulët se ajo e shënuar në tremujorin paraardhës (11.1%). të njëjtën ecuri duket se ka ndjekur edhe indeksi i karburantit, i cili është rritur mesatarisht me 13.2% në terma vjetorë. Gjatë kësaj periudhe, indeksi i ushqimeve ka regjistruar një rënie me 8.9% në terma vjetorë, duke thelluar normat e shënuara gjatë tremujorit të katërt të vitit 2011. në muajin mars, këto tre indekse kanë shfaqur norma pozitive rritjeje, krahasuar me një muaj më parë, duke reflektuar si efektin e tensioneve gjeopolitike, ashtu edhe përmirësimin e të dhënave ekonomike për disa vende.
Burimi: FeD, EIA.
Grafik 3. Ndryshimet vjetore të çmimit të naftës në tregun ndërkombëtar dhe të Indeksit Nominal të Monedhave
Kryesore, të shprehura në dollarë amerikanë.
-60
-40
-20
0
20
40
60
80
100
T1_2007T2_2007T3_2007T4_2007T1_2008T2_2008T3_2008T4_2008T1_2009T2_2009T3_2009T4_2010T1_2010T2_2010T3_2010T4_2011T1_2011T2_2011T3_2011T4_2011T1_2012
-15
-5
5
15
25
Indeksi nominal i monedhave kryesore (BD)Çmimi i naftës në tregun ndërkombëtar (BM)
%%
Burimi: FMN.
Grafik 4. Ecuria e indekseve të çmimeve sipas grup-mallrave kryesore dhe ndryshimet vjetore të tyre.
-60.0%
-40.0%
-20.0%
0.0%
20.0%
40.0%
60.0%
2009T1
2009T2
2009T3
2009T4
2010T1
2010T2
2010T3
2010T4
2011T1
2011T2
2011T3
2011T4
2012T1
Indeksi i Mallrave (rr.v.,%)
Indeksi i Ushqimeve (rr.v.,%)Indeksi i Karburantit (rr.v.,%)
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
16 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 17
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
16 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 17
inflacioni mesatar i tremujorit të parë të vitit 2012 rezultoi 1.1%, duke shënuar një nga vlerat më të ulëta të dekadës së fundit. inflacioni i çmimeve të konsumit vijoi të shënojë një rënie të shpejtë gjatë kësaj periudhe, në përgjigje të ndikimit të fortë në rënie, të faktorëve të ofertës dhe të presioneve të ulëta të gjeneruara nga ekonomia e brendshme. në veçanti, çmimet e produkteve ushqimore, rritja e të cilave ka shkaktuar edhe pjesën më të madhe të luhatjeve të inflacionit gjatë vitit të fundit, u rritën dukshëm më ngadalë gjatë kësaj periudhe. Rënia e inflacionit u ndihmua edhe nga efekti i bazës së lartë krahasuese të çmimeve gjatë vitit të shkuar, efekt i cili, ndonëse me intensitet në rënie, pritet të jetë i pranishëm edhe gjatë tremujorit të ardhshëm. nga ana tjetër, presionet e brendshme inflacioniste paraqiten të ulëta dhe nën kontroll, siç dëshmohet edhe nga ecuria e inflacionit bazë dhe inflacionit të mallrave të patregtueshme.
në përgjigje të zhvillimeve të pritshme të inflacionit dhe të ekonomisë, këshilli mbikëqyrës i Bankës së Shqipërisë uli dy herë normën bazë të interesit gjatë tremujorit të parë të vitit 2012, duke e çuar atë në nivelin më të ulët historik, 4.25%. ky lehtësim i politikës monetare u morr në kushtet e reduktimit të presioneve inflacioniste. Ai synon të krijojë kushte monetare më të përshtatshme për respektimin e objektivit të inflacionit në afat të mesëm, duke nxitur njëkohësisht kërkesën e brendshme dhe aktivitetin ekonomik në këtë periudhë.
iii.1 ecuRia e Çmimeve të konSumit, pëRmBuShja e oBjektivit Dhe politika monetaRe
inflacioni vjetor në tremujorin e parë të vitit 2012 rezultoi 1.1%, duke qëndruar rreth 3 pikë përqindje më poshtë se niveli i tremujorit të parë të vitit të kaluar. Reduktimi i fortë i vlerave të inflacionit kulmoi në muajin shkurt të vitit 2012, duke shënuar vlerën më të ulët të inflacionit në dhjetëvjeçarin e fundit, në një nivel prej 0.6%. në muajin mars, inflacioni u rrit në 1%, por duke mbetur dukshëm nën objektivin prej 3% të Bankës së Shqipërisë për inflacionin.
në harkun kohor të katër tremujorëve të fundit, inflacioni vjetor u luhat në një interval të gjerë vlerash (1.1% - 4.1%)2. Reduktimi relativisht gradual i vlerave të inflacionit gjatë periudhës korrik-nëntor të vitit 2011, u zëvendësua nga një rënie e shpejtë e inflacionit, nga muaji dhjetor i vitit 2011 e në vijim.
2 luhatshmëria e lartë erdhi nga vlerat maksimale (4.5%) dhe minimale (0.6%), përkatësisht në muajt shkurt të viteve 2011 dhe 2012.
iii. StaBiliteti i Çmimeve Dhe oBjektivi i BankëS Së ShQipëRiSë
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
18 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 19
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
18 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 19
përtej efektit të pritur statistikor të bazës së lartë krahasuese, rënia e inflacionit u nxit edhe nga faktorë të tjerë, që në pjesën më të madhe kanë ndikuar ofertën në ekonomi. ndërsa një vit më parë një pjesë e faktorëve të ofertës me origjinë brenda dhe jashtë ekonomisë rritën ndjeshëm presionet inflacioniste, aktualisht faktorët e ofertës vlerësohet të kenë ndikuar në kahun lehtësues të tyre. më konkretisht: frenimi më i shpejtë i rritjes vjetore të çmimeve të ushqimeve bazë në tregun botëror ka lehtësuar presionet e importuara të inflacionit; të njëjtin rol ka luajtur qëndrueshmëria e monedhës vendase dhe vlerësimi i lehtë vjetor i saj gjatë 6 muajve të fundit; vlerësimet për një ofertë të shtuar të prodhimit bujqësor vendas kanë modifikuar efektet sezonale në favor të uljes së çmimeve përkatëse; tendenca rënëse e pritjeve inflacioniste të agjentëve ekonomikë vlerësohet të ketë reduktuar shkallën e materializimit të efekteve të veprimit të dytë; dhe, kontributi i rritjes së çmimeve të rregulluara dhe të atyre mbi të cilët aplikohen masa të drejtpërdrejta fiskale ka ndikuar minimalisht inflacionin vjetor.
nga ana e saj, megjithë shenjat për përmirësim në tremujorin e katërt të vitit 2011, kërkesa në ekonomi vijon të mos gjenerojë shfrytëzim të plotë të kapaciteteve, duke ushtruar kështu presione të përmbajtura inflacioniste. Rritja ekonomike ka qenë poshtë ritmeve të rritjes potenciale gjatë vitit 2011, ndërkohë që edhe të dhënat e tërthorta të tremujorit të parë të vitit 2012, sinjalizojnë për vazhdimin e këtij fenomeni. Gjithashtu, tendenca e pritjeve inflacioniste në horizontin njëvjeçar vijoi të rezultojë në rënie, duke u luhatur nga 2.7% në 2.5%, gjatë tremujorit të parë të vitit 2012.
Faktorë më strukturorë lidhen me: rritjen e konkurrencës në aktivitetin e tregtisë, pas hyrjes së njësive tregtare të sipërfaqeve shumë të mëdha, duke ndikuar në uljen e çmimeve të ushqimeve në veçanti, por edhe të mallrave të tjera të konsumit; si dhe me orientimin në rritje të konsumatorit shqiptar drejt konsumit të prodhimeve ushqimore vendase. kjo rritje e preferencës drejt mallrave vendase, mjaft të pranishëm edhe në njësitë e mëdha tregtare, ka ndikuar në tregtimin e mallrave me kosto më të moderuara prodhuese, e për
rrjedhojë, me çmime më të ulëta se ato të importit, kryesisht ushqimore.
Zhvillimet më të fundit në inflacion dhe ato në treguesit e tjerë të sektorit real të ekonomisë, të tregut dhe të kostove të punës, nuk përcjellin sinjale rreziku për ekzistencën e presioneve të qëndrueshme inflacioniste në ekonomi. Gjithashtu, efekti statistikor i bazës së lartë krahasuese do të jetë i pranishëm, por në dobësim, përgjatë gjysmës së parë të vitit 2012.
vlerësimet mbi kuadrin aktual dhe të pritshëm makroekonomik dhe makrofinanciar, kur presionet inflacioniste janë të ulëta, rritja ekonomike pritet të mbetet nën potencial dhe luhatshmëria e kursit të këmbimit mbetet e moderuar, orientuan Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
Grafik 5. Inflacioni vjetor, në përqindje.
0
2
4
2005T1
2005T2
2005T3
2005T4
2006T1
2006T2
2006T3
2006T4
2007T1
2007T2
2007T3
2007T4
2008T1
2008T2
2008T3
2008T4
2009T1
2009T2
2009T3
2009T4
2010T1
2010T2
2010T3
2010T4
2011T1
2011T2
2011T3
2011T4
2012T1
Inflacioni vjetor
Objektivi
Inflacioni mesatar
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
18 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 19
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
18 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 19
vendimmarrjen e politikës monetare të Bankës së Shqipërisë drejt lehtësimit të kushteve monetare në ekonomi. paralelisht me reduktimin e normës bazë, Banka e Shqipërisë ka injektuar likuiditet me anë të ankandeve të anasjellta të riblerjes me afat njëjavor dhe tremujor, me çmime të ndryshme dhe me shumë të përcaktuar. normat e interesit të riblerjes kanë rezultuar pranë normës bazë te interesit, me një luhatshmëri minimale, duke mos evidentuar presione për rritje të likuiditetit.
lehtësimi i kushteve monetare dhe përmirësimi i likuiditetit në sistemin bankar është reflektuar në segmentin afatshkurtër të tregut të parasë. normat e interesit të huadhënies në tregun ndërbankar kanë ndjekur reduktimet e normës bazë. nga ana tjetër, reflektimi i saj në interesat e depozitave dhe të kredive në lekë është shfaqur jo i plotë, për arsye të kohëvonesave të reagimit të mekanizmit të transmetimit monetar dhe të primeve ende të larta të rrezikut në tregjet financiare. veçanërisht, tregu i letrave me vlerë të qeverisë është nën presionin e një sjelljeje më hezituese të bankave, në përgjigje të zhvillimeve në tregun ndërkombëtar, të kërkesave të rritura për kapital rregullator, dhe të shtrëngimit të normave të kujdesit nga rregullatorët ndërkombëtarë. ky zhvillim është reflektuar në tendenca rritëse të normave të interesit të letrave me vlerë të qeverisë, duke ndikuar edhe interesat në kreditimin e sektorit privat, kur ato indeksohen me këto instrumente. në të njëjtën kohë, kreditimi i këtij sektori karakterizohet nga shtrëngim i standardeve si shprehje e pasigurisë për ecurinë ekonomike të vendit dhe në kontekstin e problemeve financiare dhe ekonomike në evropë. mesatarisht, normat e interesit të kredisë në lekë kanë rezultuar më të ulëta se një vit më parë, por reagimi i tyre ndaj lehtësimit të kushteve monetare është i dobët dhe i ngadaltë. indeksi i kushteve monetare në ekonomi, edhe këtë tremujor, ka vijuar prirjen rënëse që prej tremujorit të tretë të vitit 2011.
Grafik 6. Ecuria e indeksit të kushteve monetare (IKM)*
*Indeksi i Kushteve Monetare (IKM) ndërtohet duke marrë si komponentë ecurinë e normës bazë të interesit dhe atë të kursit nominal efektiv të këmbimit. Në këtë seri, një rritje e NEER nënkupton mbiçmim të kursit të këmbimit. Kjo, për të ruajtur kuptimin e IKM-së, ku një rritje e indeksit nënkupton shtrëngim të kushteve monetare dhe anasjelltas.
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
-8.0
-6.0
-4.0
-2.0
0.0
2.0
4.0
6.0
T1-07
T3-07
T1-08
T3-08
T1-09
T3-09
T1-10
T3-10
T1-11
T3-11
T1-12
Indeksi i Kushteve Monetare
4.75
5.50
6.25
T1-07
T1-08
T1-09
T1-10
T1-11
T1-12
Norma bazë
9095
100105110
T1-07
T1-08
T1-09
T1-10
T1-11
T1-12
Indeksi NEER
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
20 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 21
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
20 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 21
iii.2 ecuRia e inFlacionit SipaS kateGoRive
Çmimet e mallrave dhe shërbimeve janë karakterizuar më së shumti, nga një inflacion në rënie i disa prej kategorive kryesore, gjatë tre muajve të fundit. Çmimet e mallrave ushqimore, në mënyrë të veçantë të atyre të papërpunuar, si dhe çmimet e kategorisë “mallra me çmime të rregulluara” ishin përcaktuese në normën e ulët të inflacionit total. Rënia graduale e çmimeve të produkteve ushqimore, e ndikuar nga ecuria e çmimeve në tregjet botërore, ecuria e prodhimit të brendshëm bujqësor
dhe kursi i qëndrueshëm i këmbimit, shkaktoi ndryshimin e prirjes së normës vjetore të inflacionit. ndërkohë, në ndryshim nga kategoritë e tjera të shportës, inflacioni i kategorisë “mallra të konsumit joushqimor” ka pësuar përsëri rritje gjatë këtij tremujori, kryesisht në reflektim të rritjes së çmimit të naftës. kategoritë e tjera, me peshë më të vogël, kanë dhënë një kontribut të ulët në vlerën e inflacionit vjetor.
ushqimet, të cilat përbëjnë rreth 43% të shportës së iÇk-së, kontribuuan me vetëm 0.1 pikë përqindjeje në formimin e inflacionit total. një vit më parë ky kontribut rezultoi 2.8 pikë përqindjeje. ndryshimi i kahut të lëvizjes së çmimeve të këtyre mallrave, krahasuar me disa muaj më parë, ktheu tendencën e fortë rritëse të çmimeve që karakterizoi periudhën shkurt 2011 - korrik 2011.
Çmimet në kategorinë “ushqime të përpunuara” rezultuan të qëndrueshme, duke manifestuar një ecuri të ndryshme krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. inflacioni vjetor i kësaj kategorie një vit më parë shënoi vlerën 9.6%, ndërkohë që gjatë këtij viti kjo vlerë u reduktua në 2.9%. Si rrjedhim, edhe kontributi në inflacionin total, ra nga 2.2 pikë përqindjeje që ishte një vit më parë, në 0.7 pikë përqindjeje në tremujorin e parë të vitit 2012. Rënia e mëtejshme, u shkaktua nga vijimi i shuarjes së efektit së rritjes së çmimeve të drithërave në tregun botëror. në fund të këtij tremujori kontributi i këtij nëngrupi vlerësohet të ketë zbritur në 0.1 pikë përqindjeje, nga 1 pikë përqindjeje që ishte në muajin korrik të vitit 2011. ndërkohë, në tremujorin e parë të këtij viti u verifikua edhe shuarja e efektit të rritjes së çmimit të disa prej mallrave të akcizës, e aplikuar një vit më parë. ky efekt rezultoi 0.4 pikë përqindje. Faktor i rëndësishëm në sjelljen e inflacionit të kësaj kategorie ka qenë edhe qëndrueshmëria drejt mbiçmimit e kursit të këmbimit, çka ka lehtësuar presionet mbi çmimet e mallrave të importit.
kategoria “ushqime të papërpunuara”, është karakterizuar nga norma vjetore negative të inflacionit. kontributi i kësaj kategorie shënoi një vlerë prej -0.6 pikë përqindje, ndërkohë që një vit më parë ky kontribut shënonte vlerën +0.6 pikë përqindje. inflacioni i kësaj kategorie ndikohet kryesisht nga çmimet e frutave dhe perimeve, të cilat kanë regjistruar vlera në rritje në këtë tremujor, por pa u ngjitur në vlerat e larta të regjistruara në të njëjtën periudhë të një viti më parë.
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
Grafik 7.Inflacioni vjetor dhe tremujor (në përqindje).
0
0.5
1
1.5
2
2.5
3
3.5
4
4.5
5
2005T12005T22005T32005T42006T12006T22006T32006T42007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T42012T1
-2
-1
0
1
2
3
4
5
Normë tremujore (boshti djathtas)Normë vjetore (boshti majtas)
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
20 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 21
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
20 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 21
kategoria “mallra me çmime të rregulluara”, kontribuoi vetëm me 0.1 pikë përqindje në inflacionin total, si rezultat i rritjes së çmimit të ujit në disa rrethe te vendit në muajin shkurt (sidomos në qytetin e tiranës). kontributi i kësaj kategorie, e cila në të kaluarën jepte një kontribut pozitiv të qenësishëm në inflacion, u minimizua gjatë gjithë vitit 2011 dhe në muajt e parë të vitit 2012, për shkak të mosndryshimit të tarifave të energjisë elektrike, që prej rreth 2 vitesh.
Gjatë këtij tremujori, inflacioni i kategorisë “mallra të konsumit joushqimor” ka pësuar rritje, krahasuar me vlerat e një tremujori më parë. inflacioni vjetor i kësaj kategorie ka qenë 3.0%, një nga shifrat më të larta të shënuara në 5 vitet e fundit, duke gjeneruar një kontribut të konsiderueshëm në formimin e shifrës totale të inflacionit (0.6 pikë përqindje). inflacioni i kategorisë reflektoi jo vetëm rritjen e çmimit të naftës në tregun botëror edhe në atë vendas, por edhe aplikimin dyfazësh të shtimit të taksës së qarkullimit mbi karburantet. Brenda kësaj kategorie, rritje të ndjeshme pati dhe çmimi i sigurimit të automjeteve.
tabelë 4. kontributi vjetor i kategorive kryesore në inflacionin vjetor (në pikë përqindje).t4-09 t1-10 t2-10 t3-10 t4-10 t1-11 t2-11 t3-11 t4-11 t1-12
ushqime të përpunuara (pp) -0.1 0.3 0.6 1.1 1.4 2.2 2.5 2.2 1.6 0.7Bukë dhe drithëra (pp) -0.3 -0.2 -0.1 0.1 0.4 0.7 1.0 0.8 0.5 0.2alkool dhe duhan (pp) 0.2 0.1 0.2 0.2 0.2 0.5 0.4 0.4 0.4 0.1ushqime të papërpunuara (pp) 2.5 2.6 1.3 0.9 0.5 0.6 0.5 0.0 -0.1 -0.6Fruta (pp) 0.6 0.2 0.1 0.3 0.1 0.2 0.4 0.2 0.3 0.3perime (pp) 1.0 2.0 1.5 0.1 -0.7 0.1 -0.4 -0.6 -0.7 -1.2Shërbime (pp) 0.1 0.1 0.1 0.1 0.0 0.0 0.0 0.1 0.0 0.0Çmime të rregulluara (pp) 0.3 0.7 0.9 1.0 0.9 0.4 0.3 0.1 0.0 0.1lëndë djegëse dhe energji (pp) -0.1 0.4 0.4 0.4 0.4 0.2 0.3 0.2 0.1 0.0Strehim (pp) 0.2 0.1 0.1 0.1 0.1 0.2 0.3 0.3 0.3 0.3mallra konsumi joushqimor -0.1 0.3 0.4 0.3 0.2 0.6 0.5 0.4 0.6 0.6mallra konsumi afatgjatë (pp) 0.2 0.2 0.1 0.0 0.0 0.0 0.1 0.1 0.1 0.0indeksi i çmimeve të konsumit (v/v, %) 3.1 4.3 3.4 3.4 3.1 4.0 4.1 3.2 2.5 1.1
Burimi: inStAt dhe Banka e Shqipërisë.
kategoritë e tjera vazhdojnë të kenë një ndikim të ulët tek norma e inflacionit total, duke reflektuar në këtë mënyrë kërkesën e dobët konsumatore për këto mallra dhe shërbime.
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
Grafik 8. Kontributi i kategorive kryesore në inflacionin vjetor (në pikë përqindjeje).
-1.0
0.0
1.0
2.0
3.0
4.0
5.0
2006T12006T22006T32006T42007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T42012T1
Ushqime të përpunuara
Ushqime të papërpunuaraMallra konsumi joushqimor
Mallra konsumi afatgjatëStrehimShërbimeMallra me çmime të rregulluaraTotal
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
22 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 2�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
22 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 2�
iii.3 pRiRjet kRyeSoRe të inFlacionit
prirja e theksuar në rënie e inflacionit total, në tremujorin e parë të vitit 2012, u ndikua nga reduktimi i shpejtë i presioneve të jashtme inflacioniste dhe efekti i fortë në rënie, i faktorëve me ndikim afatshkurtër në inflacion. Gjithashtu, edhe inflacioni bazë vjetor3, si përbërësi me luhatshmëri më të ulët të inflacionit, u reduktua gjatë periudhës janar-mars 2012, por brenda një intervali të ngushtë vlerash. ai shënoi një nivel mesatar prej 1.8% për tremujorin e parë, ndërkohë që një vit më parë vlera e tij ishte 3%. Shuarja graduale e efektit të rritjes së çmimeve në nëngrupin “Bukë dhe drithëra”, e shoqëruar nga efekti i një baze të lartë krahasimi të vitit të kaluar, si dhe nga ecuria e qëndrueshme e kursit të këmbimit, lehtësuan presionet inflacioniste me natyrë të përhershme në ekonominë e vendit. inflacioni bazë kontribuoi me rreth 1.2 pikë përqindjeje në rritjen vjetore të iÇk-së, duke ndihmuar në mbajtjen e vlerave pozitive të ulëta të inflacionit total të këtij tremujori4.
vlera e ulët e inflacionit vjetor në tremujorin e parë të vitit 2012, u shkaktua nga një lëvizje mjaft e fortë rënëse e komponentit afatshkurtër, apo atij jobazë, të inflacionit. për periudhën në analizë ai rezultoi -0.6% në terma vjetore, duke shënuar minimumin historik të dhjetë viteve të fundit. Goditja më e lartë në kahun negativ u evidentua në muajin shkurt, ku inflacioni jobazë vjetor rezultoi -2.2%. kalimi i tij nga vlera pozitive në negative në harkun kohor të katër muajve të fundit, u shkaktua mbi të gjitha nga luhatshmëria e lartë në çmimet e perimeve, rënia e të cilave tejkaloi ndjeshëm efektin e pritur të bazës së lartë krahasuese (me më shumë se -4 pikë përqindjeje më poshtë). krahas zhvillimit të mësipërm, gjatë këtij tremujori, ndodhi shuarja e pritshme e efektit të rritjes së çmimeve të akcizave të një viti më parë, ndërsa rritja e
� mesatarja e dy matjeve, me përjashtim të përhershëm dhe me mesatare të reduktuar, që rezultuan 2% dhe 1.4%, përkatësisht.
4 një vit më parë kontributi i tij ishte rreth 2.1 pikë përqindjeje.
Grafik 9. Inflacioni vjetor sipas kategorive të mallrave dhe shërbimeve (në përqindje).
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
-.04.00.04.08.12.16
05 06 07 08 09 10 11
Ushqime të përpunuara
-.04.00.04.08.12.16
05 06 07 08 09 10 11
Ushqime të papërpunua
-.04.00.04.08.12.16
05 06 07 08 09 10 11
Mallra konsumi joushqimorë
-.04.00.04.08.12.16
05 06 07 08 09 10 11
Mallra konsumi afatgjatë
-.04.00.04.08.12.16
05 06 07 08 09 10 11
Strehim
-.04.00.04.08.12.16
05 06 07 08 09 10 11
Shërbime
-.04.00.04.08.12.16
05 06 07 08 09 10 11
Mallra me çmime të rregulluara
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
22 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 2�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
22 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 2�
çmimit të ujit, ndikoi më pak se sa pritej në rritjen e indeksit të çmimeve të rregulluara. efektet e lartpërmendura, rezultantja e të cilave përmblidhet në vlerat e inflacionit të përbërëses afatshkurtër, kontribuuan në reduktimin e inflacionit total vjetor, gjatë tremujorit të parë të vitit 2012, me rreth -0.1 pikë përqindjeje.
Forcimi në terma vjetorë i monedhës vendase gjatë periudhës tetor 2011 - mars 2012, ka lehtësuar presionet inflacioniste, veçanërisht ato me origjinë të huaj, krahas frenimit të rritjes vjetore të çmimeve të ushqimeve në tregjet e huaja. për rrjedhojë, ka rënë dukshëm kontributi i inflacionit të importuar në inflacionin total. inflacioni vjetor i sektorit të tregtueshëm të mallrave të shportës së iÇk-së ishte i ulët gjatë tremujorit të parë të vitit 2012 (0.4%),
Grafik 10. Inflacioni vjetor bazë dhe jobazë (grafiku majtas); kontributet respektive (grafiku djathtas).
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
-10123456789
10111213
2007T
12007
T2
2007T
32007
T4
2008T
12008
T2
2008T
32008
T4
2009T
12009
T2
2009T
32009
T4
2010T
12010
T2
2010T
32010
T4
2011T
12011
T2
2011T
32011
T4
2012T
1Inflacioni bazëInflacioni jobazëTotal
-1
1
2
3
4
5
2007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T42012T1
Kontribut inflacioni bazëKontribut inflacioni jobazë
Total
Grafik 11. Inflacioni vjetor sipas sektorëve (grafiku majtas); kontributet respektive (grafiku djathtas).
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
-1
0
1
2
3
4
5
2007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T3
Kontribut inflacioni neto i patregtueshëm
Kontribut inflacioni nga çmimet e rregulluaraKontribut inflacioni i tregtueshëm
Total
-2
0
2
4
6
8
10
12
14
-4
-2
0
2
4
6
8
10
12
14
2007T1
2007T2
2007T3
2007T4
2008T1
2008T2
2008T3
2008T4
2009T1
2009T2
2009T3
2009T4
2010T1
2010T2
2010T3
2010T4
2011T1
2011T2
2011T3
2011T4
2012T1
Inflacioni i tregtueshëmTotalInflacioni neto i patregtueshëmInflationi nga çmimet e rregulluara (bd)
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
24 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 25
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
24 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 25
duke qenë dukshëm nën mesataren historike të pesë viteve të fundit5. për pasojë, kontributi i tij në formimin e inflacionit total ishte minimal (0.25 pikë përqindje).
inflacioni i sektorit të patregtueshëm neto6, për tremujorin në analizë, rezultoi 2.5%, duke shfaqur një prirje në rënie gjatë muajve të tij. Si rezultat, kontributi i këtij sektori në formimin e inflacionit total rezultoi rreth 0.78 pikë përqindjeje, duke e kaluar pas rreth pesë vitesh atë të sektorit të tregtueshëm. pjesa e mbetur e inflacionit, pothuaj e papërfillshme, u krijua nga sektori i çmimeve të rregulluara të shportës, për efekt të rritjes së çmimit të faturave të ujit.
tendenca në rënie e inflacionit, e theksuar përgjatë muajve të tremujorit të parë të vitit 2012, u përcaktua nga reduktimi i shpejtë i presioneve inflacioniste me origjinë jashtë ekonomisë së vendit, ndërkohë që ndikimi i faktorëve të brendshëm dhe i kursit të këmbimit rezultoi relativisht i qëndrueshëm.
në pasqyrim të zhvillimeve të mësipërme, diferenciali i inflacionit ndërsektorial jo vetëm vijoi të ngushtohej, por ndryshoi edhe kahun nga lehtësisht pozitiv në tremujorin e fundit të vitit të kaluar, në negativ në tremujorin e parë të vitit 2012 (-2.1 pikë përqindje). një vit më parë ky tregues shënonte vlerën prej 2.8 pikë përqindjeje. Si një përafrues sasior dhe në kohë reale i inflacionit të importuar, vlerësohet se ky i fundit ka kontribuar në reduktimin e vlerave të inflacionit total me -0.53 pikë përqindjeje. ndërkohë që inflacioni i brendshëm, përfshirë atë të çmimeve të rregulluara, ka dhënë një kontribut pozitiv prej 1.6 pikë përqindjeje në formimin e inflacionit total vjetor të tremujorit të parë të vitit 20127, apo rreth 0.4 pikë përqindjeje më i lartë se sa ai i inflacionit bazë.
5 niveli i ulët i inflacionit të këtij sektori të shportës së iÇk-së, në tremujorin e parë, u ndikua nga vlera negative e tij në muajin shkurt të këtij viti (-0.�%). Shifra negative në seritë kohore të inflacionit të tregtueshëm dhe të kontributeve përkatëse nuk ishin ndeshur që nga mesi i vitit 2007. Për periudhën shkurt 2007 - mars 2012, inflacioni vjetor i sektorit të tregtueshëm të shportës së iÇk-së rezulton �%.
6 ky inflacion zhvishet nga efektet e çmimeve të rregulluara (fatura uji, energji elektrike dhe shërbime spitalore).
7 tremujori i parë i vitit 2011 rezultoi me kontribute respektive në 2.4 dhe 1.6 pikë përqindjeje.
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
Grafik 12. Ecuria e diferencialit ndërsektorial të inflacionit.
-4
-2
0
2
4
6
2007T1
2007T2
2007T3
2007T4
2008T1
2008T2
2008T3
2008T4
2009T1
2009T2
2009T3
2009T4
2010T1
2010T2
2010T3
2010T4
2011T1
2011T2
2011T3
2011T4
2012T1
Diferenciali ndërsektorialInflacioni i tregtueshëm Inflacioni neto i patregtueshëm
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
24 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 25
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
24 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 25
hapësirë informuese 1. luhatshmëria e çmimeve dhe politika monetare.
Bankat qendrore, duke patur si objektiv qendror strategjik stabilitetin e çmimeve dhe mbajtjen e normave të ulëta pozitive të inflacionit, në hartimin e politikës monetare duhet të marrin parasysh faktorë të cilët veprojnë në një horizont afatmesëm. Gjithashtu, kur ato marrin vendime dhe përdorin instrumentet e politikës monetare, në përgjithësi, nuk reagojnë ndaj faktorëve të përkohshëm, të cilët zakonisht shuhen brenda një harku kohor që nuk e kalon një vit kalendarik. në thelb të kësaj konsiderate qëndron ideja që një bankë qendrore, nuk mund të kontrollojë në terma afatshkurtër dhe nuk duhet të reagojë për çdo luhatje të çmimeve të konsumit. Bankat qendrore përgjigjen për atë pjesë të inflacionit që është produkt i veprimtarisë së faktorëve relativisht të qëndrueshëm, të cilët përcaktohen në mënyrë të vazhdueshme nga kërkesa, në dallim nga zhvillimet që kanë të bëjnë me rritjen e përkohshme të çmimeve, e që ndodhin si pasojë e veprimit të faktorëve të përkohshëm të ofertës apo vendimeve administrative.
Zhvillimet në normën e inflacionit, gjatë fillimvitit 2012, sinjalizojnë faktin që faktori kryesor në formimin e kësaj norme ka qenë luhatshmëria e lartë e çmimeve të mallrave ushqimore, me peshë të konsiderueshme në shportën e iÇk-së. Gjatë këtij tremujori, rënia e inflacionit total në nivele minimale vjetore është shkaktuar nga kontributi negativ i ushqimeve dhe nga vlerat e ulëta ose zero të kontributeve të përbërësve të tjerë të shportës. kështu, inflacioni tremujor shënoi vlerën 1.1%, gati �.0 pikë përqindje më e ulët se vlera e tremujorit të parë të vitit të kaluar, prej 4.0%. kjo vlerë u shkaktua më së shumti nga rënia e inflacionit të grupit “mallra ushqimore”. duke përjashtuar këtë grup, inflacioni për tremujorin e parë të vitit 2012 do të rezultonte pranë vlerës 2%. ndërkohë, një vit më parë inflacioni i zhveshur nga ai i ushqimeve, rezultoi afër 2% (kur inflacioni total ishte 4%). vërehet që në të dy normat e inflacionit të zhveshura nga çmimet e ushqimeve, inflacioni ka qenë i qëndrueshëm (rreth nivelit 2%).
ky vlerësim tregon se inflacioni nuk përbën shqetësim për politikën monetare vetëm në kushtet kur inflacioni total është shkaktuar nga goditje me efekt të përkohshëm nga faktorë të krahut të ofertës. Analiza në fjalë shpjegohet me faktin që pesha e madhe e ushqimeve në shportë*, prodhon një volatilitet relativisht të madh të inflacionit, për sa kohë çmimet e ushqimeve janë më të luhatshme, si në tregun e brendshëm ashtu edhe në atë ndërkombëtar. Politika jonë monetare ka synuar vazhdimisht që të mos reagojë ndaj goditjeve të ofertës, përveç rasteve kur ato çojnë në ç’ankorimin e pritjeve inflacioniste. në këtë kontekst, një shportë me çmime më pak të luhatshme do të ndihmonte politikën monetare në komunikimin e saj me publikun, pasi do të ulë “zhurmat” afatshkurtra në inflacion.
Ajo që e ka kushtëzuar vendimmarrjen e Bankës së Shqipërisë, në dy periudhat në analizë, ka qenë fakti që situata e presioneve inflacioniste nga kahu i kërkesës ka qenë e kundërt në dy tremujorët e parë të 2 viteve të fundit. një vit më parë, inflacioni shënonte vlera të larta, si rezultat i presioneve të shtuara inflacioniste kryesisht me origjinë të huaj; të ardhur nga rritja e çmimeve të lëndëve të para, të ushqimeve dhe të naftës në tregjet botërore; por e shoqëruar edhe me nënçmim të kursit të këmbimit dhe disa tendenca gjallëruese të kërkesës së brendshme. këto goditje inflacioniste shkaktuan rritjen e pritjeve inflacioniste dhe reagimin e Bankës së Shqipërisë, duke rritur normën bazë të interesit. në vitin në
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
Grafik 13. Inflacioni total dhe përbërësit e tij.
-4
-2
0
2
4
6
8
10
12
2007/12007/32007/52007/72007/92007/112008/12008/32008/52008/72008/92008/112009/12009/32009/52009/72009/92009/112010/12010/32010/52010/72010/92010/112011/12011/32011/52011/72011/92011/112012/012012/03
Inflacioni total (%)Inflacioni pa ushqimet
Inflacioni i ushqimeve
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
26 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 27
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
26 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 27
vazhdim, inflacioni u ul nën vlerën e poshtme të kufirit të tolerancës të objektivit të Bankës së Shqipërisë, për shkak të presioneve të ulëta inflacioniste, si nga kahu i kërkesës ashtu edhe nga ai i ofertës, dhe të tendencës rënëse të pritjeve inflacioniste të agjentëve ekonomikë, duke ulur shkallën e materializimit të efekteve të veprimit të dytë në ekonomi nga çmimet e konsumit. mbështetur në zhvillimet aktuale dhe në projeksionet e treguesve makroekonomikë, këshilli mbikëqyrës i Bankës së Shqipërisë vendosi të ulë 2 herë gjatë këtij viti normën bazë të interesit, deri në nivelin e saj më të ulët historik, duke e çuar atë në nivelin 4.25%. kjo lëvizje synoi të krijojë kushte më të përshtatshme monetare për respektimin e objektivit të inflacionit në një periudhë afatmesme, duke ndikuar në mënyrë më domethënëse në të ardhmen, në nxitjen e konsumit në kërkesën për para të sektorit privat dhe atij publik.
* Pesha e ushqimeve në shportën e inflacionit është relativisht e lartë (rreth 4�%), megjithëse rishikimet e saj e kanë ulur gjithnjë e më shumë peshën e kësaj kategorie.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
26 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 27
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
26 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 27
ekonomia shqiptare u rrit me �.8% në tremujorin e katërt të vitit 2011, duke rezultuar në një rritje vjetore prej �.1% për gjithë vitin. Pavarësisht kësaj rritjeje, kërkesa agregate ka qenë e pamjaftueshme për të vënë plotësisht në përdorim kapacitetet prodhuese të ekonomisë. norma e papunësisë regjistroi një rritje të lehtë në tremujorin e katërt. Rritja e ekonomisë nën potencial është materializuar në presione të dobëta për rritjen e pagave dhe të kostove të tjera të prodhimit. nga ana tjetër, presionet inflacioniste në rënie nga tregjet ndërkombëtare dhe qëndrueshmëria relative e monedhës vendase, janë përkthyer në norma të ulëta rritjeje të inflacionit të importuar. i kushtëzuar nga këto zhvillime, inflacioni ka thelluar prirjen rënëse gjatë tremujorit të parë të vitit 2012.
kushtet ekonomike aktuale dhe ato të pritshme, sugjerojnë se presionet inflacioniste nga kërkesa agregate do të mbeten të dobëta gjatë vitit në vazhdim. Pritjet e agjentëve ekonomikë për inflacionin vazhdojnë të qëndrojnë të ankoruara pranë objektivit të Bankës së Shqipërisë.
iv.1 pRoDhimi i BRenDShëm BRuto Dhe ecuRia e këRkeSëS aGReGate
ekonomia shqiptare, gjatë vitit 2011, ka vijuar prirjen ngadalësuese të vërejtur gjatë dy viteve të fundit. Sipas të dhënave paraprake të inStat-it8, rritja vjetore e prodhimit të brendshëm bruto vlerësohet në 3.1%. Rritja ekonomike ka vijuar të mbështetet nga kërkesa e huaj, ndonëse në një masë më të vogël në krahasim me vitin 2010. nga ana tjetër, kërkesa e brendshme ka qenë e përmbajtur dhe kontributi i saj në rritjen ekonomike ka rezultuar me intensitet të ndryshëm nëpër tremujorë, duke reflektuar kryesisht përqendrimin e stimulit fiskal.
aktiviteti ekonomik, pasi shënoi normën më të ulët të rritjes prej 1.1% në
tremujorin e dytë të vitit, u zgjerua në mënyrë progresive në tremujorin e tretë dhe të katërt, përkatësisht me rreth 2.8% dhe 3.8%. pavarësisht ngadalësimit të rritjes ekonomike jashtë, vëllimi i eksporteve neto9 përshpejtoi ritmin 8 Analiza e prodhimit sipas sektorëve mbulon zhvillimet në ekonomi deri në tremujorin e katërt të
vitit 2011, bazuar në publikimin më të fundit të inStAt, “Produkti i brendshëm bruto tremujor, publikimi i tremujorit të katërt për vitin 2011”, prill 2012. Sipas këtij publikimi, të dhënat për vitin 2009 janë jo përfundimtare, të dhënat për vitin 2010 janë paraprake dhe të dhënat për vitin 2011 janë flesh. Publikimi përfshin jo vetëm të dhënat e produktit të brendshëm bruto për tremujorin e katërt të vitit 2011, por edhe rishikim të serive për � tremujorët e parë të vitit 2011.
9 të dhënat për eksportet neto janë deflatuar me indeksin e vlerës njësi për kategorinë “mallra” dhe me inflacionin e çmimeve të shërbimeve për kategorinë “Shërbime”.
iv. Zhvillimet makRoekonomike Dhe nDikimet në inFlacion
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
28 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 29
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
28 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 29
e rritjes në tremujorin e katërt, duke dhënë një kontribut më të madh në rritjen e kërkesës agregate për këtë periudhë. nga ana tjetër, komponentët e kërkesës së brendshme shtuan dinamizmin në këtë tremujor, me rikuperimin e kërkesës konsumatore dhe kontributin e shtuar të sektorit publik në drejtim të investimeve. analiza sektoriale e ekonomisë tregon për një kontribut të lartë të sektorit të shërbimeve në rritjen ekonomike të tremujorit të katërt, ndërkohë që kontributi i sektorit të prodhimit ishte negativ.
të dhënat e tërthorta sasiore10 e cilësore, si dhe vlerësimet e parashikimet për zhvillimet në vend dhe në botë sugjerojnë se rritja ekonomike gjatë tremujorit të parë të vitit 2012, ka qenë e ngadaltë dhe në linjë me sjelljen e saj historike. Situata ekonomike jashtë, veçanërisht në eurozonë, krijon një ambient të jashtëm të pafavorshëm për rritjen e eksporteve shqiptare. pasiguritë për rritjen ekonomike, rritja e ngadaltë e të ardhurave, dhe standardet relativisht të shtrënguara të kreditimit, mund të ndikojnë negativisht konsumin dhe investimet. nga ana tjetër, sjellja e agjentit fiskal në përputhje me objektivat për deficitin buxhetor do të kufizojë stimulin fiskal dhe kërkesën e brendshme në afat të shkurtër. Zhvillimet e favorshme në tregjet financiare, të ndikuara nga politika monetare lehtësuese, pritet të reflektohen në kushte të përshtatshme për të mbështetur konsumin dhe investimin privat në ekonomi.
iv.1.1 ecuRia e pRoDhimit SipaS SektoRëve
prodhimi i brendshëm bruto u zgjerua me 3.8% në terma vjetorë në tremujorin e katërt të vitit 2011, duke përshpejtuar ritmin e rritjes të shënuar
10 Gjatë muajve të parë të vitit 2012, kredia për ekonominë ka vijuar ngadalësimin e nisur që në tremujorin e katërt të vitit 2011. Gjithashtu, të ardhurat nga tvSh-ja sugjerojnë për një aktivitet ekonomik të ulët gjatë tremujorit të parë të vitit. vlera e importeve në mallra ka njohur një rritje të ulët vjetore prej 1.85%, gjatë dy muajve të parë të vitit 2012.
Grafik 14. Ecuria e PBB-së (ndryshime vjetore dhe tremujore, grafiku majtas); treguesi i tendencës ekonomike dhe norma e shfrytëzimit të kapaciteteve (grafiku djathtas).
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
-4
-2
0
2
4
6
8
10
12
14
2007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T4
PBB vjetore (%) PBB tremujore (sa;%)
60%
65%
70%
75%
80%2006T32006T42007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T42012T1
60
70
80
90
100
110
120
Treguesi i ndjesisë ekonomike (bd)Norma e shfrytëzimit të kapaciteteve (bm)
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
28 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 29
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
28 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 29
një tremujor më parë11. në përmirësimin e rritjes vjetore të prodhimit të brendshëm bruto ka kontribuar në një masë më të madhe sektori i shërbimeve, me rreth 4.4 pikë përqindje. ecuria e aktiviteteve të bujqësisë, gjuetisë, pyjeve dhe peshkimit, ashtu si edhe ai i ndërtimit, rezultuan në një kontribut pozitiv për rritjen ekonomike prej rreth 0.4 pikësh përqindje. megjithatë, rënia vjetore e vlerës së shtuar nga dega “energji elektrike, ujë dhe gaz” u përkthye në kontribut negativ të sektorit industrial dhe si rrjedhojë, në një kontribut negativ prej 0.5 pikësh përqindje të sektorit prodhues në rritjen vjetore të pBB-së.
për sa i takon zhvillimeve në ekonominë vendase gjatë tremujorit të parë të vitit 2012, treguesit e besimit sinjalizojnë një ngadalësim të mundshëm të aktivitetit ekonomik. megjithëse niveli i treguesit të besimit në sektorin e shërbimeve shënoi rritje, vlerësimi i përgjithshëm për gjendjen e ekonomisë12 gjatë periudhës në analizë, drejtohet nga vlerësimet e tyre më negative lidhur me dinamikën e sektorit të industrisë dhe të ndërtimit.
vlera e shtuar nga aktivitetet industriale shënoi një tkurrje të fortë në tremujorin e katërt të vitit 2011. më konkretisht, sektori i industrisë gjeneroi një vlerë të shtuar rreth 7.8% më të ulët se një vit më parë, dhe 5.8% më të ulët, krahasuar me tremujorin e mëparshëm. përkeqësimi i sektorit të industrisë pasqyroi kryesisht rënien vjetore të vlerës së shtuar në ekonomi nga dega “energji elektrike, ujë dhe gaz”, e cila dha një kontribut negativ prej 13.0 pikësh përqindjeje në ecurinë vjetore të vlerës së shtuar të këtij sektori.
prodhimi i energjisë elektrike gjatë tremujorit të katërt të vitit 2011, shënoi një rënie me rreth 66.4% në terma vjetorë, kryesisht si pasojë e rënies së prodhimit në hidrocentralet e mëdha. në përgjithësi, viti 2011 është karakterizuar nga një rënie progresive e nivelit të prodhimit të energjisë elektrike. të dhënat më të fundit tregojnë se gjatë muajve janar-shkurt të vitit 2012, prodhimi i energjisë ra më tej me rreth 44.6%, në terma vjetorë. Bilanci total i shkëmbimit
11 ndërkohë, në një krahasim me bazë tremujore, PBB-ja në tremujorin e katërt të vitit 2011, vlerësohet lehtësisht më e lartë me rreth 0.1%, nga 2.4% që ishte në tremujorin e tretë të vitit 2011. ndryshimet tremujore të PBB-së dhe të vlerës së shtuar sipas degëve, janë llogaritur mbi seritë e rregulluara për sezonalitet, bazuar në publikimin më të fundit të inStAt “Produkti i brendshëm bruto tremujor, publikimi i tremujorit të katërt për vitin 2011”, prill 2012.
12 në tremujorin e parë të vitit 2012, niveli i treguesit të ndjesisë ekonomike regjistroi rënie me 2.5 pikë krahasuar me tremujorin e mëparshëm, ndërsa qëndron 19.2 pikë poshtë mesatare afatgjatë të tij.
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
Grafik 15. Produkti i brendshëm bruto në ekonomi (ndryshime vjetore, në %) dhe kontributet e sektorëve
(në pikë përqindje) në ecurinë vjetore të tij.
-5
-3
-1
1
3
5
7
9
11
13
2006T12006T22006T32006T42007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T4
Tregtia, hotele dhe restorante
Bujqësia, gjuetia, pyjet dhe peshkimi
IndustriaNdërtimi
TransportiPost-telekomunikacioni
Shërbime të tjeraPBB
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
Grafik 16. Treguesi i ndjesisë ekonomike (mesatarja afatgjatë = 100), treguesi i besimit në industri, në ndërtim dhe në shërbime (në balancë, të rregulluar për sezonalitet).
-30
-20
-10
0
10
20
30
2006T1
2006T3
2007T1
2007T3
2008T1
2008T3
2009T1
2009T3
2010T1
2010T3
2011T1
2011T3
2012T1
0
20
40
60
80
100
120
TBITBN
TBShTNE (b.d.)
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
�0 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �1
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
�0 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �1
të energjisë elektrike për fillimin e vitit rezultoi negativ, në rreth -934.1 GWh. në të njëjtën periudhë të një viti më parë, ky bilanc ishte rreth -110.5 GWh.
nga ana tjetër, dega e industrisë nxjerrëse dhe asaj përpunuese reflektuan norma pozitive rritëse të indeksit të prodhimit dhe të shifrës së afarizmit në vëllim, ndonëse shfaqën tendenca më të ngadalta zgjerimi të vlerës së shtuar. industria nxjerrëse regjistroi rritje vjetore të vlerës së shtuar me 38.2%, ndërsa industria përpunuese me 1.5%.
në tremujorin e parë të vitit 2012, rënia e treguesve cilësorë13 të gjeneruar nga vrojtimet sugjeron për zhvillime të mundshme jo pozitive të aktivitetit në sektorin e industrisë, krahasuar me tremujorin e mëparshëm.
1� Referuar treguesve të vrojtimeve, si: porositë, kërkesa e vlerësuar nga bizneset, gjendja financiare dhe norma e shfrytëzimit të kapaciteteve në sektorin e industrisë.
Grafik 17. Sektori i industrisë. Vlera e shtuar dhe kontributet e nëndegëve (grafiku majtas); indeksi i prodhimit, komponenti trend-cikël i tij dhe norma e shfrytëzimit të kapaciteteve
(grafiku djathtas).
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
Ndryshime vjetore (në %) dhe kontributet (në pikë përqindje)
-30
-20
-10
0
10
20
30
2006T12006T22006T32006T42007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T4
Industria nxjerrëse
Industria përpunuese
Energjia elektrike, ujë, gazIndustria totale
70
100
130
160
190
220
2007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T42012T1
0
20
40
60
80
100%
Indeksi i prodhimitKomponenti trend-cikël i indeksit të prodhimitNorma e shfrytëzimit të kapaciteteve (b.d.)
Grafik 18. Ecuria e treguesve kryesorë të bilancit energjetik, të dhëna mujore (grafiku majtas) dhe të dhëna kumulative 11-mujore (grafiku djathtas).
Burimi: KESH dhe llogaritje të ekspertëve.
-4000
-2000
0
2000
4000
6000
8000
10000
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
-60%
-40%
-20%
0%
20%
40%
60%
Prodhimi (GWh)Bilanci total i shkëmbimit (GWh)Prodhimi nd vjetore (%)
-800
-600
-400
-200
0
200
400
600
800
100002 '0804 '0806 '0808 '0810 '0812 '0802 '0904 '0906 '0908 '0910 '0912 '0902 '1004 '1006 '1008 '1010 '1012 '1002 '1104 '1106 '1108 '1110 '1112 '1102 '12
-100%
-50%
0%
50%
100%
150%
Prodhimi (GWh)Bilanci total i shkëmbimit (GWh)Prodhimi nd vjetore (%)
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
�0 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �1
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
�0 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �1
pas rënies së regjistruar në tremujorin e dytë dhe të tretë të vitit 2011, sektori i ndërtimit u shfaq lehtësisht më i përmirësuar në tremujorin e katërt. vlera e shtuar e këtij sektori në pBB u rrit me 1.2% në krahasim me bazë vjetore, ndërsa krahasuar me tremujorin e mëparshëm, u tkurr me rreth 2.6%. treguesi i numrit të miratuar të lejeve të ndërtimit, i cili përgjithësisht paraprin zhvillimet në sektorin e ndërtimit, shënoi rritje me 10%, në tremujorin e tretë të vitit 2011. Duke ju referuar të dhënave të këtij treguesi të disagreguara sipas llojit të ndërtimeve në vend, rritja e numrit të lejeve të miratuara i atribuohet kryesisht ndërtesave për qëllime banimi.
Grafik 19. Sektori i ndërtimit. Kontributi i sektorit në ecurinë vjetore të PBB-së (grafiku majtas); indeksi i prodhimit, komponenti trend-cikël i tij dhe norma e shfrytëzimit të kapaciteteve
(grafiku djathtas).
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
Ndryshimet vjetore (në %) dhe kontributi (në pikë përqindje)
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
10
12
2006T12006T22006T32006T42007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T4
PBB në terma reale Kontributi i ndërtimit
viti 2005 = 100
56
112
168
224
280
2007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T42012T1
0
25
50
75
100%
Indeksi i prodhimitKomponenti trend-cikël i indeksit të prodhimitNorma e shfrytëzimit të kapaciteteve (b.d.)
hapësirë informuese 2. ecuria e qirave dhe e çmimeve të banesave në tiranë, gjatë tremujorit të parë të vitit 2012.
indeksi i çmimeve të banesave për kryeqytetin ra me 0.8% në terma realë, në tremujorin e parë të vitit 2012*. ndryshimi vjetor i këtij indeksi në tremujorin e katërt të vitit 2011 ishte -�.8%. Zhvillimet e indeksit gjatë dy tremujorëve të fundit kanë rezultuar në një zvogëlim të lehtë të raportit të tij ndaj qirasë dhe ndaj pagës mesatare reale. në uljen e raportit të parë ka ndikuar edhe rritja reale vjetore e indeksit të qirasë gjatë dy tremujorëve të fundit.
ecuria e indeksit të çmimeve të banesave është diktuar nga kërkesa e dobët për blerje banese. Sipas informacionit të marrë nga vrojtimet e besimit, bizneset e ndërtimit kanë vlerësuar një kërkesë të dobët në ndërtim, gjatë tre viteve të fundit. Për rënie të kërkesës për blerje banese dëshmon edhe informacioni nga vrojtimi i aktivitetit kreditues pranë bankave. më konkretisht, kërkesa e individëve për të marrë një kredi për blerje banese ka ardhur në rënie, duke filluar nga tremujori i parë i vitit 2011. nga ana tjetër, grumbullimi i inventarëve në sektorin e ndërtimit, bazuar në informacionin e marrë nga vrojtimi i besimit në këtë sektor, sugjeron për një gatishmëri të ulët për rënie të mëtejshme të çmimeve të banesave.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
�2 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë ��
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
�2 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë ��
* indeksi i çmimeve të banesave ndërtohet bazuar në njoftimet e gazetës Çelësi, duke
filluar nga viti 1998, dhe përfshin informacion vetëm për qytetin e tiranës.
Grafik 20. Ndryshimet vjetore të indeksit të çmimeve dhe të qirasë së banesave.
Burimi: Banka e Shqipërisë.
-40
-30
-20
-10
0
10
20
30
40
T3-06
në %
T4-06T1-07T2-07T3-07T4-07T1-08T2-08T3-08T4-08T1-09T2-09T3-09T4-09T1-10T2-10T3-10T4-10T1-11T2-11T3-11T4-11T1-12
Indeksi i qirasë së banesaveIneksi çmimeve të banesave
0.6
1.1
1.6
2.1
T3-03T4-03T1-04T2-04T3-04T4-04T1-05T2-05T3-05T4-05T1-06T2-06T3-06T4-06T1-07T2-07T3-07T4-07T1-08T2-08T3-08T4-08T1-09T2-09T3-09T4-09T1-10T2-10T3-10T4-10T1-11T2-11T3-11T4-11T1-12
Raporti IÇB ndaj indeksit të qirasëRaporti IÇB ndaj indeksit të pagës mesatare
mesatare rrëshkitëse 4 tremujore
për sa i takon zhvillimeve në sektorin e ndërtimit në tremujorin e parë të vitit 2012, rënia e nivelit të treguesit të besimit, krahasuar me një tremujor më parë, sinjalizon për përkeqësim të mundshëm të këtij sektori14.
14 në rënie rezultojnë edhe porositë dhe norma e shfrytëzimit të kapaciteteve në sektorin e ndërtimit, ndërkohë që kërkesa e vlerësuar nga bizneset dhe gjendja financiare e tyre rezulton më e përmirësuar krahasuar me tremujorin e katërt të vitit 2011, sipas rezultateve të vrojtimeve.
Grafik 21. Sektori i bujqësisë, gjuetisë, pyjeve dhe peshkimit. Vlera e shtuar dhe kontributet e nëndegëve (grafiku majtas); kontributi i sektorit në ecurinë vjetore të PBB-së (grafiku djathtas).
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
Ndryshimet vjetore (në %) dhe kontributet (në pikë përqindje)
-2
0
2
4
6
8
10
12
14
2006T12006T22006T32006T42007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T4
Bujqësia, gjuetia dhe pyjetPeshkimi
Bujqësia, gjuetia, pyjet dhe peshkimi
Ndryshime vjetore (në %) dhe kontributi (në pikë përqindje)
-2
0
2
4
6
8
10
12
14
2006T12006T22006T32006T42007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T4
PBB në terma realeKontributi i bujqësisë, gjuetisë, pyjeve dhe peshkimit
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
�2 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë ��
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
�2 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë ��
vlera e shtuar në prodhimin vendas nga aktivitetet e bujqësisë, gjuetisë, pyjeve dhe peshkimit, ka ngadalësuar normat pozitive të rritjes gjatë vitit 2011. kështu, gjatë tremujorit të katërt të vitit 2011, vlera e shtuar u zgjerua me 1.9% në terma vjetorë ose rreth 1.8 pikë përqindje poshtë normës mesatare historike për periudhën t1:2005 – t3:2011. në terma tremujorë, vlera e shtuar nga këto aktivitete regjistroi rritje prej 0.9%, një normë e krahasueshme me mesataren historike.
në tremujorin e katërt të vitit 2011, sektori i shërbimeve gjeneroi një vlerë të shtuar 7.5% më të lartë krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë. kjo normë rritjeje është rreth 1.8 pikë përqindje më shumë se norma mesatare historike për periudhën t1:2005 – t3:2011. e krahasuar me një tremujor më parë, vlera e shtuar në pBB nga aktivitetet e shërbimeve gjithashtu shënoi rritje me 1.8%, ndonëse mbetet më e ulët se norma tremujore prej 2.7% e shënuar në tremujorin e tretë.
ecuria më e përshpejtuar e sektorit të shërbimeve në tremujorin e katërt të vitit 2011 i atribuohet kryesisht dinamikës së shfaqur nga dega e “tregtisë” dhe e “Shërbimeve të tjera” 15. më konkretisht, aktivitetet tregtare kontribuuan në rritjen vjetore të pBB-së tremujore me 1.8 pikë përqindje, ndërsa shërbimet e tjera me 1.3 pikë përqindje. në tremujorin në analizë, vlera e shtuar nga dega e tregtisë shënoi një rritje vjetore prej 9.7%, e ndikuar në një masë të madhe nga aktiviteti në tregtinë me shumicë16. ndërkohë, shërbimet e tjera dhanë një vlerë të shtuar në ekonomi rreth 5.4%, më të lartë krahasuar me të njëjtin tremujor të një viti më parë, një normë lehtësisht më e madhe kjo se mesatarja historike afatgjatë prej 5.2%. analiza e detajuar e degëve të përfshira në shërbimet e tjera, evidenton se kontributin më të lartë (5.7 pikë përqindje)
15 degët e përfshira tek “Shërbimet e tjera” janë: “ndërmjetësimi monetar dhe financiar”, “Pasuritë e paluajtshme, “dhënia me qira dhe aktivitete të lidhura me biznesin”, “Administrimi publik, mbrojtja, sigurimet shoqërore”, “Arsimi”, “Shëndetësia dhe veprimtari të tjera sociale” dhe “Aktivitete të tjera të shërbimeve kolektive, sociale dhe individuale”.
16 Shifra e afarizmit në vëllim për tregtinë me shumicë shënoi rritje vjetore me 10.4% në tremujorin e katërt të vitit 2011, një normë më e lartë kjo se mesatarja historike afatgjatë prej 7.5%.
Grafik 22. Sektori i shërbimeve. Vlera e shtuar dhe kontributet e nëndegëve (grafiku majtas); kërkesa dhe norma e shfrytëzimit të kapaciteteve (grafiku djathtas).
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
Ndryshimet vjetore (në %) dhe kontributet (në pikë përqindje)
-4
-2
0
2
4
6
8
10
12
14
2006T12006T22006T32006T42007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T4
Tregti Transporti Post-komunikacioni Shërbime të tjera
Hotele dhe restorante Shërbime total
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
25
30
2007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T42012T1
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
%
Kërkesa në balancë neto_në pikë përqindjeNorma e shfrytëzimit të kapaciteteve (b.d.)
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
�4 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �5
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
�4 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �5
në rritjen vjetore të vlerës së shtuar prej tyre e dhanë aktivitetet e lidhura me pasuritë e paluajtshme, me dhënien me qira dhe me shërbimet kundrejt bizneseve.
vlera e shtuar prej degës së transportit ngadalësoi ecurinë vjetore rritëse në 15.4%, por duke mbetur mbi normën historike të rritjes prej 8.5%. Zhvillimet pozitive në transportin ajror, në shërbimet ndihmëse në transport dhe në agjencitë e udhëtimit17, ka të ngjarë të kenë ndikuar performancën e degës në total. në tremujorin e katërt të vitit 2011, ritme pozitive rritjeje regjistroi edhe dega “postë dhe komunikacion”, pas një kontraktimi të shënuar që prej fundit të vitit 2009. më konkretisht, vlera e shtuar në prodhimin e brendshëm bruto prej aktiviteteve të postës dhe komunikacionit u rrit me 3.8% në terma vjetorë dhe me 3.3% në terma tremujorë.
të dhënat më të fundit cilësore nga vrojtimet e bizneseve sinjalizojnë përmirësim të aktivitetit në sektorin e shërbimeve, gjatë tremujorit të parë të vitit 2012.
iv.1.2 ecuRia e komponentëve të këRkeSëS aGReGate
kushtet e kërkesës agregate vlerësohen të jenë përmirësuar në tremujorin e fundit të vitit 2011, ashtu sikurse dëshmohet nga përshpejtimi i rritjes vjetore të prodhimit të brendshëm bruto. kërkesa e huaj ka shtuar kontributin në rritjen e kërkesës agregate të tremujorit të fundit. pavarësisht situatës ekonomike të pafavorshme jashtë, vëllimi i eksporteve të mallrave dhe shërbimeve forcoi normën vjetore të rritjes në tremujorin e katërt. nga ana tjetër, vëllimi i importeve u tkurr, duke rezultuar në një kontribut të rritur të eksporteve neto. Rritja ekonomike më dinamike e këtij tremujori është mbështetur dhe nga prirja gjallëruese e kërkesës së brendshme, e formuar më së shumti nga impulsi pozitiv i sektorit publik në drejtim të investimeve publike.
të dhënat e pjesshme për tremujorin e parë të vitit 2012, mbështesin vlerësimin për një rritje të ngadaltë ekonomike në këtë tremujor. përcaktuesit makroekonomikë të konsumit dhe të investimeve private (punësimi, pritjet për të ardhmen, niveli i besimit dhe kushtet e kreditimit) sugjerojnë për një rritje të përmbajtur të kërkesës së brendshme në këtë tremujor, në prani të një sjellje të kujdesshme të agjentit fiskal. megjithatë, kushtet monetare stimuluese dhe pasuria financiare e akumuluar në periudhat e mëparshme, janë burime të qëndrueshme që pritet të mbështesin rritjen e konsumit dhe të investimeve private përgjatë këtij viti. Dinamika e eksporteve pritet të ngadalësohet, e kushtëzuar nga ecuria e ardhshme e kërkesës së huaj.
konsumi privat vlerësohet të jetë rikuperuar disi gjatë tremujorit të katërt të vitit 2011 pas ecurisë së dobët të vënë re gjatë tre tremujorëve të parë të vitit. treguesit e tërthortë sasiorë dhe treguesit e vrojtimeve dëshmojnë për rritje të
17 transporti ajror, shërbimet ndihmëse në transport dhe agjencitë e udhëtimit realizuan një shifër afarizmi më të lartë, përkatësisht �0.1%, 9.1% dhe 18.1%, në një krahasim me bazë vjetore.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
�4 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �5
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
�4 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �5
nivelit të shpenzimeve të konsumatorëve në tremujorin e fundit të vitit 2011. ndryshimi real vjetor i importit të mallrave për konsum regjistroi rritje 7.6%, në ndryshim nga normat negative të shënuara gjatë tre tremujorëve të parë të vitit 2011. të njëjtën dinamikë paraqet edhe ndryshimi vjetor i indeksit të tregtisë me pakicë. pas tre tremujorësh rënieje vjetore, niveli i këtij indeksi u rrit me 0.2% në tremujorin e katërt të vitit 2011. megjithatë, ky ndryshim është poshtë mesatares historike prej 10.6% të ndryshimeve vjetore të tremujorëve të katërt. të dhëna të detajuara të indeksit të tregtisë me pakicë sugjerojnë se individët kanë ulur shpenzimet në mallra ushqimore dhe veshje, por kanë rritur ndjeshëm shpenzimet në mallra afatgjatë të qëndrueshëm. një prirje e tillë konfirmohet edhe nga të dhënat cilësore të vrojtimit të besimit konsumator. treguesi i blerjeve të mëdha nga treguesi i besimit konsumator shënoi një përmirësim të ndjeshëm në tremujorin e katërt të vitit 2011. Gjithashtu, bazuar në vrojtimin e besimit në degën e tregtisë, besimi në këtë degë është përmirësuar në tremujorin e katërt të vitit 2011.
konsumi privat ka vijuar të mbështetet nga e ardhura e disponueshme në tremujorin e fundit të vitit 2011. treguesi i të ardhurës së diponueshme shënoi normën vjetore të rritjes prej 2.5% në këtë tremujor, duke ndjekur prirjen ngadalësuese vërejtur pas tremujorit të dytë të vitit. megjithëse e ardhura nga paga regjistroi rritje në tremujorin e katërt, e deflatuar për rritjen e çmimeve, ajo rezulton me rënie. në rritjen e konsumit privat ka kontribuar pozitivisht rritja e flukseve hyrëse të remitancave nga jashtë. Gjithashtu, rritja e konsumit është mbështetur edhe në rritjen e kredisë konsumatore, gjatë tremujorit të katërt të vitit 2011. prirja për të kursyer, e cila vlerësohet të ketë ardhur në rritje gjatë tre tremujorëve të parë të vitit 2011, është ngadalësuar në tremujorin e katërt të vitit 2011.
Grafik 23. Treguesit e tërthortë të konsumit privat.
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
-25
-15
-5
5
15
25
35
2005T12005T22005T32005T42006T12006T22006T32006T42007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T42012T1
Indeksi i tregtisë me pakicë, v-m-v, në %Besimi në shërbime, balanca në p.p.
-40
-20
0
20
40
60
80
2008T1
2008T2
2008T3
2008T4
2009T1
2009T2
2009T3
2009T4
2010T1
2010T2
2010T3
2010T4
2011T1
2011T2
2011T3
2011T4
në %
Produkte ushqimore
Veshje, etj.Tregtia dhe riparim automjetesh
Indeksi i tregtisë me pakicë
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
�6 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �7
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
�6 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �7
informacioni i fundit nga treguesit që përafrojnë konsumin privat dhe nga vrojtimet sugjeron për shpenzime të dobëta konsumatore, në tremujorin e parë të vitit 2012. të dhëna nga tregtia e jashtme flasin për rritje të importeve në kategorinë e mallrave për konsum për dymujorin e parë të vitit 2012 (6% rritje vjetore). megjithatë, tregues të vrojtimeve sugjerojnë për ulje të blerjeve në shuma të mëdha, të ndikuara nga rënie e përgjithshme e besimit konsumator, si edhe nga ecuria e dobët e punësimit.
ambienti makroekonomik, gjatë vitit 2011, nuk ishte stimulues për investimet private. niveli i ulët i tyre i atribuohet kryesisht faktorëve të kërkesës. pasiguria e lartë për zhvillimet e ardhme ekonomike dhe norma e ulët e shfrytëzimit të kapaciteteve, kanë kushtëzuar bizneset në vendimet e tyre për të kryer investime të reja. Realizimi i investimeve publike në tremujorin e katërt, vlerësohet të ketë stimuluar pozitivisht edhe rritjen e investimeve private në ekonomi në këtë tremujor. për zhvillime pozitive të këtij komponenti në fund të vitit, dëshmojnë dhe treguesit e tjerë. pas rënies me rreth 13.2% në tremujorin e tretë të vitit,
Grafik 24. Treguesit e besimit konsumator (devijime nga mesatarja afatgjatë) dhe treguesit e tërthortë të financimit të konsumit.
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
-30
-20
-10
0
10
20
30
2006T12006T22006T32006T42007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T42012T1
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
Situata financiare_pritje
Situata ekonomike_pritje
Blerjet në shuma të mëdha
Prirja për të kursyer
Treguesi i besimit konsumator
-40
-30
-20
-10
0
10
20
30
T1 2007T2 2007T3 2007T4 2007T1 2008T2 2008T3 2008T4 2008T1 2009T2 2009T3 2009T4 2009T1 2010T2 2010T3 2010T4 2010T1 2011T2 2011T3 2011T4 2011
Remitanca, flukse hyrëse, vmvE ardhura e disponueshme reale, vmv
Grafik 25. Treguesit sasiorë të investimeve private.
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
-40
-20
0
20
40
60
2007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T4jan-
%
Importi i mallrave kapitale,v-m-v, nominaleImporti i mallrave kapitale,v-m-v, reale
-100
-50
0
50
100
150
200
250
2007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T4
%
Investimet e huaja direkte, vmv
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
�6 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �7
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
�6 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �7
importi i mallrave kapitalë, u rrit me 7.7% në tremujorin e katërt, në terma realë. Gjithashtu lejet e ndërtimit të miratuara gjithsej për ndërtime për banim dhe inxhinierike, të cilat zakonisht paraprijnë rritjen e investime në sektorin e ndërtimit me disa muaj vonesë, kanë shënuar rritje tremujore në tremujorin e tretë. e njëjta ecuri konfirmohet dhe nga rritja e flukseve hyrëse të investimeve të huaja direkte në tremujorin e katërt, me 25%.
treguesit cilësorë nga vrojtimet e besimit sinjalizojnë ecuri të ngadaltë të investimeve private në ekonomi, gjatë vitit 2011. Bazuar në vrojtimin e besimit të bizneseve të organizuar në tremujorin e katërt të vitit 2011, balancat për vlerësimin e nivelit të investimeve, gjatë gjashtë muajve të fundit, janë përkeqësuar në shërbime dhe ndërtim, në krahasim me periudhën më parë. ndërkohë, është regjistruar përmirësim i lehtë në balancën e investimeve në sektorin e industrisë.
kredia për qëllime investimi për segmentin e bizneseve është ngadalësuar në tremujorin e katërt, në reflektim të një kërkesë të ulët cilësore dhe të sjelljes së kujdesshme të bankave në drejtim të kreditimit. nga ana tjetër, të dhënat e vrojtimeve sugjerojnë për shtrëngim të standardeve të aplikuara dhe për përkeqësim të gjendjes financiare të vetë bizneseve.
Bazuar në të dhënat paraprake, investimet private vlerësohet të kenë ulur kontributin e tyre në kërkesën agregate, gjatë tremujorit të parë të vitit 2012. importi i mallrave kapitale ka rënë me 16.6%, në terma vjetorë, në periudhën janar-shkurt të vitit 2012. pasiguritë në lidhje me kushtet ekonomike të ardhshme dhe burimet e kufizuara të financimit (kredi dhe gjendja financiare e vetë bizneseve) do të kushtëzojnë ecurinë e investimeve private gjatë këtij viti.
Grafik 26. Treguesit cilësorë të investimeve private.
Burimi: Banka e Shqipërisë.
-10
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
2007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T42012T1
Norma e shfrytëzimit të kapaciteteve, devijim nga mesatarja
-40.0
-30.0
-20.0
-10.0
0.0
10.0
20.02002T32003T12003T32004T12004T32005T12005T32006T12006T32007T12007T32008T12008T32009T12009T32010T12010T32011T12011T4
Investime të reja, devijim nga mestarja
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
�8 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �9
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
�8 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �9
iv.1.3 këRkeSa e huaj Dhe tReGtia e jaShtme
ecuria e treguesve të sektorit të jashtëm të ekonomisë në terma realë pasqyron ngushtim të deficitit të eksporteve neto,18 gjatë tremujorit të katërt të vitit 2011, krahasuar me vitin e mëparshëm. ngushtimi i deficitit të eksporteve neto ka ardhur si pasojë e rënies së importit të mallrave e shërbimeve në terma realë, me rreth 2.5%, dhe e rritjes së eksporteve me rreth 9.6% në terma vjetorë. Balanca tregtare në terma reale është influencuar nga performanca e ngadalësuar deri në rënie e të gjithë përbërësve të këtij treguesi.
Zhvillimet në balancën e importit dhe eksportit të mallrave e shërbimeve në terma realë, vlerësohen të jenë materializuar në rritje të kontributit pozitiv të këtij komponenti, dhe si rezultat, në rritjen e kërkesës agregate përgjatë kësaj periudhe. në krahasim me një vit me parë, ky kontribut vlerësohet të jetë më i ulët, si pasojë e ngadalësimit të rritjes ekonomike në vend dhe jashtë.
tReGtiA e jAShtmeecuria e bilancit të tregtisë së jashtme, gjatë dy
muajve të parë të vitit 2012, rezultoi e kushtëzuar ndjeshëm nga flukset tregtare në energji elektrike. Si pasojë e vazhdimësisë së kushteve hidrike jo të favorshme në vend, nevoja për mbulimin e kërkesës së brendshme me energji elektrike çoi në importin e vazhdueshëm të saj. për pasojë, në terma kumulativë për dy muajt e parë të vitit 2012, deficiti tregtar u zgjerua me rreth 21.9%, krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë. Duke përjashtuar efektin e flukseve tregtare në energji elektrike, deficiti tregtar për dy muajt e parë, u ngushtua me rreth 9.2%, krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë.
Gjatë muajit shkurt të vitit 2012, bilanci i tregtisë së jashtme rezultoi me një zgjerim të deficitit tregtar me rreth 31.5% në terma nominalë vjetorë. Duke përjashtuar efektin e flukseve tregtare në energji elektrike, deficiti tregtar u ngushtua me rreth 7.6% në terma vjetorë. në ndarjen sipas 10 kategorive kryesore, evidentohet kontributi i qenësishëm i deficitit tregtar në kategorinë “lëndë djegëse minerale, vajra dhe dylle minerale” si përcaktues kryesor i zgjerimit të deficitit tregtar total. në anën
18 Për kalimin nga terma nominalë në terma realë të importeve dhe të eksporteve të mallrave, është përdorur indeksi i vlerës njësi, i përftuar nga të dhënat në vëllim të tregtisë së jashtme. ndërsa, për importet dhe eksportet e shërbimeve është përdorur indeksi i çmimeve të konsumit të kategorisë së shërbimeve, i llogaritur nga Banka e Shqipërisë.
Burimi: Drejtoria e Përgjithshme e Doganave, Banka e Shqipërisë dhe llogaritje të stafit.
Grafik 27. Ecuria vjetore e bilancit tregtar dhe e zërave kryesorë në terma realë.
-30%
-20%
-10%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
2006T2
2006T4
2007T2
2007T4
2008T2
2008T4
2009T2
2009T4
2010T2
2010T4
2011T2
2011T4
Importe Eksporte Eksporte neto
Burimi: Banka e Shqipërisë.
Grafik 28. Bilanci tregtar (ndryshime vjetore, në %).
-5.8%
21.9%
7.3%
-9.2%
-30%
-20%
-10%
0%
10%
20%
30%
40%2M
'06
2M '07
2M '08
2M '09
2M '10
2M '11
2M '12
Bilanci tregtarBilanci tregtar pa energjinë elektrike
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
�8 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �9
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
�8 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �9
tjetër, ngushtimi i deficitit të tregtisë në mallra në kategoritë “ushqime dhe kafshë të gjalla” dhe “makineri dhe pajisje”, kontribuoi në kahun ngushtues të deficitit tregtar total, gjatë muajit shkurt.
Gjatë muajit shkurt të vitit 2012, importet totale shënuan rënie me rreth 0.7% në terma vjetorë. ecuria e importeve vijon të kushtëzohet nga importi i energjisë elektrike. Duke përjashtuar këtë element, importet totale shënuan rënie me rreth 6.3% në terma vjetorë.
kontributin kryesor në rënien e importeve totale, gjatë muajit shkurt të këtij viti, e dha rënia e importit të mallrave të përfshira në kategoritë “mallra të përpunuara” dhe “ushqime dhe kafshë të gjalla”. kjo e fundit vlerësohet të jetë ndikuar ndjeshëm prej futjes në treg të prodhimeve vendase. importet e mallrave të përfshira në kategorinë “lëndë djegëse minerale, vajra dhe dylle minerale” vijuan të kontribuojnë pozitivisht në rritjen e importeve totale. Brenda kësaj kategorie, importi i naftës bruto dhe të përpunuar, si dhe ai i energjisë elektrike, përfaqësuan përkatësisht 12.8% dhe 7.4% të importeve totale. Sipas përdorimit përfundimtar në ekonomi, gjatë muajit shkurt, vërehet një rënie e importeve të mallrave të përfshira në kategoritë “mallra kapitale” dhe “mallra të ndërmjetme”, respektivisht me 13.1% dhe 3.2% në terma vjetorë. Rënia e importit të mallrave të përfshira në kategorinë “mallra kapitale” u shkaktua si pasojë e rënies së importeve të të mirave kapitale (përveç pajisjeve të transportit). Gjithashtu, vlen të përmendet edhe vijimësia e rritjes së importit të mjeteve të transportit për pasagjerë dhe atyre për përdorim industrial. importi i mallrave të përfshira në kategorinë “mallra për konsum”, gjatë muajit shkurt, shënoi rritje me rreth 11.6% në terma vjetorë.
Gjatë dy muajve të parë të vitit 2012, ecuria e eksporteve totale shënoi një kthim tendence, krahasuar me normat e rritjes të shënuara përgjatë vitit 2011. pas një rënie me rreth 8.7% në terma vjetorë gjatë muajit janar, në muajin shkurt ritmi i rënies së eksporteve totale u përshpejtua në rreth 29.3%, krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë.
Grafik 29. Kontributet sipas kategorive në importet totale, në pikë përqindje (grafiku majtas); orientimi i importeve, në milionë euro (grafiku djathtas).
Burimi: Banka e Shqipërisë.
-15%
-10%
-5%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
01 '11
02 '11
03 '11
04 '11
05 '11
06 '11
07 '11
08 '11
09 '11
10 '11
11 '11
12 '11
01 '12
02 '12
Lëndët djegëse, vajrat, dyllet minerale
Ushqime dhe kafshë të gjalla
Mallra të përpunuara
Makineri dhe pajisje
Mallra të tjera të përpunuara
Importe totale
0
20
40
60
80Ushqime dhe kafshë të gjalla
Lëndët djegëse minerale, vajrat, dyllet minerale
Mallra të përpunuaraMakineri dhe pajisje
Mallra të tjera të përpunuara`
02 '1002 '11
02 '12
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
40 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 41
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
40 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 41
kjo prirje e eksporteve, krahas ndikimit të bazës së lartë krahasuese të një viti më parë19, vijoi të ndikohet nga faktorë të tjerë të rëndësishëm, të lidhur me situatën ekonomiko-financiare të partnerëve tanë tregtarë, si edhe nga rënia në terma mesatarë vjetorë e çmimeve të metaleve bazë në tregjet ndërkombëtare20. në të njëjtin drejtim vlerësohet të kenë ndikuar edhe faktorë të tjerë të brendshëm si kushtet e vështira klimaterike me të cilat u përball vendi gjatë dy muajve të parë të vitit 2012, të cilat çuan në pamjaftueshmëri të prodhimit vendas të energjisë elektrike. ndikimi i kombinuar i faktorëve të lartpërmendur rezultoi në kontribut negativ të eksporteve të mallrave të përfshira në kategoritë “lëndë djegëse minerale, vajra dhe dylle minerale”, “lëndë të para, minerale” dhe “mallra të përpunuar” në eksportet totale për muajin shkurt të vitit 2012. Brenda kategorisë “lëndë djegëse minerale, vajra dhe dylle minerale”, kontribut të qenësishëm vijon të japë eksporti i naftës bruto, i cili përfaqësoi edhe 25.9% të eksporteve totale. kategoria e produkteve të eksportit me peshën më të madhe ndaj eksporteve totale ”mallra të tjerë të përpunuar”, ku përfshihen produktet me karakter ri-eksportues, vijoi të kontribuojë negativisht për të tretin muaj radhazi.
aktiviteti tregtar i vendit tonë, matur prej fluksit të shkëmbimeve tregtare,
pas ngadalësimit të ritmit të rritjes të shënuar në muajin e parë të vitit 2012, gjatë muajit shkurt, shënoi rënie me rreth 10.6% në terma vjetorë. Raporti i mbulimit të importeve nga eksportet rezultoi në 37.7%, në rënie me rreth 15.3 pikë përqindjeje në terma vjetorë. në analizën e orientimit gjeografik të tregtisë së jashtme, flukset tregtare të vendit vijojnë të jenë të përqendruara drejt vendeve të Be-së. pas një rënie të lehtë të shënuar në muajin janar, gjatë muajit shkurt të vitit 2012 ato shënuan rritje me rreth 3.1% në terma vjetorë. nga ana tjetër, në periudhën e marrë në konsideratë vihet re një rënie e ndjeshme e aktivitetit tregtar me vendet anëtare të ceFta-s me rreth 35.6% në terma vjetorë.19 Baza e lartë krahasuese e një viti më parë i dedikohet aktivitetit eksportues të qenësishëm të
energjisë elektrike.20 Bazuar në indeksin e çmimit të metaleve, publikuar me frekuencë mujore nga Fmn-ja. ky
indeks, gjatë muajit shkurt të vitit 2012, shënoi rënie me rreth 19.2% në terma vjetorë.
Grafik 30. Kontributi sipas kategorive në eksportet totale, në pikë përqindjeje (grafiku majtas). Orientimi i eksporteve, në milionë euro (grafiku djathtas).
Burimi: Banka e Shqipërisë.
-40%
-20%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
01 '11
02 '11
03 '11
04 '11
05 '11
06 '11
07 '11
08 '11
09 '11
10 '11
11 '11
12 '11
01 '12
02 '12
Lëndë të para, minerale
Lëndët djegëse, vajrat, dyllet minerale
Mallra të përpunuara
Mallra të tjera të përpunuara
Produkte kimike
Eksporte totale
0102030405060
Lëndë të para, minerale
Lëndët djegëse minerale,vajrat, dyllet minerale
Mallra të përpunuara
Mallra të tjera të përpunuara
02 '1002 '11
02 '12
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
40 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 41
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
40 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 41
hapësirë informuese �. Zhvillimet kryesore në Bilancin e Pagesavei.
Bilanci i përgjithshëm i pagesave, gjatë tremujorit të katërt të vitit 2011, rezultoi me rënie të mjeteve valutore me rreth 6.2 milionë euro. deficiti i llogarisë korrente gjatë tremujorit të fundit të vitit 2011, regjistroi vlerën �48.7 milionë euro, duke shënuar një ngushtim me rreth 2.1% krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë. deficiti korrent për tremujorin referues, u vlerësua në rreth 14.8% të PBB-së nominaleii, në rënie me rreth 0.9 pikë përqindjeje krahasuar me nivelin e këtij raporti në të njëjtën periudhë një vit më parë. Suficiti i llogarisë kapitale e financiare rezultoi rreth 255.8 milionë euro, në rënie me rreth �7.7% në terma vjetorë. Prurjet valutore në këtë llogari arritën të financojnë rreth 7�.4% të deficitit korrent të regjistruar në tremujorin të fundit të vitit 2011.
tabelë 5. treguesit kryesorë të bilancit të pagesave. t4 ‘10 t1 ‘11 t2 ‘11 t3 ‘11 t4 ‘11llogaria korrente (në milionë euro) -356.4 -220.9 -321.9 -253.9 -348.7yoy 14.70% -1.70% 62.80% 5.90% -2.10%/ pBB-së -15.70% -10.30% -13.10% -10.50% -14.80%Bilanci tregtar -584.9 -408.5 -581.4 -593.1 -658.6 eksporte, f.o.b. 305.9 370.6 330.8 344.1 360 importe, f.o.b. -890.7 -779.1 -912.2 -937.2 -1,018.60Bilanci i shërbimeve 25.7 -17 -6.2 116.7 41.2 kredi 432.5 312.3 376.8 629.8 428.5 Debi -406.9 -329.3 -383 -513.1 -387.3travel - neto 17.3 -43.5 -19.9 82.9 28.4Bilanci i të ardhurave -34.8 -3.6 5.6 4.3 17.9 kredi 72.8 47.5 58.6 66.6 58.9 Debi -107.6 -51 -52.9 -62.3 -41të ardhura nga ihD-neto -77 -15 -9.5 -21 -7.1transferta korrente 237.7 208.2 260.2 218.2 250.8 kredi 280.1 238 287.6 245.6 279.1 Debi -42.4 -29.8 -27.4 -27.5 -28.3Dërgesa nga emigrantët -neto 165.1 155 190.4 153.8 188.7llogaria kapitale dhe financiare (mil euro) 410.9 242.9 199.8 222.7 255.8
yoy 487.60% 149.10% 6.60% 26.30% -37.70%/ pBB-së 18.10% 11.30% 8.10% 9.20% 10.90%llogaria kapitale 30.2 19.1 31.5 6.5 27.8llogaria financiare 380.7 223.9 168.3 216.2 228a. Detyrime 375 164 287.3 408.2 381.9ihD 230.3 83.3 212.2 158.4 288.1inv. portofoli 303.3 0.2 5.2 5.2 5.4inv. të tjera -158.6 80.5 70 244.7 88.5B. mjete 5.6 59.9 -119 -192.1 -153.9ihD -2.2 -4.7 -1.7 -3.9 -19.8inv. portofoli -14.3 -6.6 -37.7 -54.5 0.4inv. të tjera 22.2 71.2 -79.6 -133.6 -134.5Gabime dhe harresa 71.3 -99.2 120.4 87.6 86.7mjetet e rezervës -125.9 77.1 1.7 -56.4 6.2
Burimi: Banka e Shqipërisë.
dinamika e llogarisë korrente, gjatë tremujorit në analizë, u kushtëzua ndjeshëm prej ecurisë së eksporteve neto dhe bilancit neto të të ardhurave. deficiti i eksporteve neto vijoi të zgjerohet me rreth 10.4% në terma vjetorë, duke kontribuar me 16.� pikë përqindjeje në kahun zgjerues të deficitit korrent të regjistruar në këtë periudhë. në anën tjetër, përmirësimi i pozicionit neto të llogarisë së të ardhurave dhe të transfertave neto arriti të kundërbalancojë efektin zgjerues të eksporteve neto, duke çuar në ngushtimin e deficitit korrent në periudhën e konsideruar.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
42 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 4�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
42 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 4�
Gjatë tremujorit të katërt të vitit 2011, bilanci neto i llogarisë së shërbimeve rezultoi me një suficit prej 41.2 milionë eurosh, duke qenë në rritje me rreth 60.5%, krahasuar me tremujorin korrespondues të vitit paraardhës. Përmirësimi në terma vjetorë i bilancit të kësaj llogarie u përcaktua nga rritja e prurjeve valutore neto në nënzërin e shërbimeve të udhëtimit, me rreth 6�.7% në terma vjetorë. kontribut pozitiv në rritje kanë shënuar dhe nënzërat e shërbimeve të tjera dhe ato të transportit. në analizën vjetore të bilancit të llogarisë së shërbimeve evidentohet ngushtimi i suficitit të kësaj llogarie me rreth 41.9% në terma vjetorë. Rënia e flukseve valutore në këtë llogari ishte më e ndjeshme gjatë tremujorit të dytë dhe të tretë të vitit 2011, periudhë e cila përkon dhe me sezonin turistik.
Bilanci neto i llogarisë së të ardhurave vijoi të regjistrojë suficit për të tretin tremujor radhazi. në tremujorin e katërt të vitit 2011, suficiti i kësaj llogari rezultoi rreth 17.9 milionë euro nga deficiti prej �4.9 milionë euro, i
regjistruar në të njëjtën periudhë të një viti më parë. Zhvillimet në këtë zë të llogarisë korrente u përcaktuan nga rënia e fluksit dalës të të ardhurave nga investimet, kryesisht atyre nga investimet e huaja direkte. në tremujorin e katërt të vitit 2011, flukset dalëse të të ardhurave nga investimet e huaja direkte neto ishin 11.6 milionë euro, nga 78.� milionë euro që kanë qenë në tremujorin e katërt të vitit 2010. ndonëse në një nivel më të ulët në terma vjetorë, të ardhurat nga kompensimi i punonjësve ndikuan pozitivisht llogarinë e të ardhurave totale. në terma kumulativë vjetorë, gjatë vitit 2011 u regjistrua një kthim tendence në bilancin e llogarisë së të ardhurave, nga deficit neto me rreth 90.1 milionë euro, në suficit me rreth 24.2 milionë euro. nisur nga situata e vështirë në vendet evropiane, sidomos në itali dhe Greqiiii, riinvestimi i fitimeve në vend mund të jetë vlerësuar më tërheqës sesa transferimi i tyre në vendet e origjinës.
Bilanci neto i llogarisë së transfertave korrente, në tremujorin e katërt të vitit 2011, rezultoi me një suficit prej 250.8 milionë euro, në rritje me rreth 5.5% në terma vjetorë. nënzëri kryesor i kësaj llogarie, transfertat prej emigrantëve neto, shënuan rritje me rreth 14.�% në terma vjetorë, gjatë tremujorit në analizë. Raporti i financimit të deficitit tregtar nga transfertat korrente shënoi vlerën 28.8% gjatë tremujorit të katërt, raport ky pothuajse i njëjtë me atë të shënuar në të njëjtën periudhë të një viti më parë. në terma kumulativë vjetorë, gjatë vitit 2011, suficiti i llogarisë së transfertave korrente shënoi rritje me rreth 1.6% në terma vjetorë. Përmirësimi i bilancit neto të kësaj llogarie u përcaktua nga rënia e theksuar e flukseve financiare dalëse të saj. Gjatë vitit 2011, flukset hyrëse të dërgesave të emigrantëve shënuan rënie me rreth 0.5% në terma vjetorë.
Flukset neto në llogarinë kapitale dhe financiare, regjistruan një bilanc pozitiv prej 255.8 milionë eurosh gjatë tremujorit të katërt të vitit 2011, duke financuar rreth 7�.4% të deficitit korrent të regjistruar gjatë kësaj periudhe. krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë, flukset kapitale dhe financiare shënuan rënie me rreth �7.7% dhe u vlerësuan në rreth 10.9%, në raport ndaj PBB-së nominale. Rënia në terma vjetorë e flukseve valutore në këtë llogari u përcaktua kryesisht nga rënia me rreth 40.1% në terma vjetorë e flukseve financiare. transaksionet financiare për tremujorin e katërt regjistruan vlerën 228.0 milionë euro, në rënie me rreth 40.1% në një krahasim me bazë vjetore. në raport ndaj PBB-së nominale, ato u vlerësuan në rreth 9.7%, raport ky
Burimi: Banka e Shqipërisë.
Grafik 31. Kontributet sipas zërave në deficitin korrent (në pikë përqindje).
-100 %
- 50%
0%
50%
100 %
150%
T1 '08
T2 '08
T3 '08
T4 '08
T1 '09
T2 '09
T3 '09
T4 '09
T1 '10
T2 '10
T3 '10
T4 '10
T1 '11
T2 '11
T3 '11
T4 '11
Transferta korrenteTë ardhura
ShërbimeMallra
Llogaria korrente
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
42 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 4�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
42 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 4�
rreth 7.1 pikë përqindje më i ulët krahasuar me një vit më parë. detyrimet financiare të rezidentëve ndaj jorezidentëve shënuan një rritje të lehtë me rreth 1.8% në terma vjetorë. moderimi i normës së rritjes së detyrimeve financiare i detyrohet pjesërisht bazës së lartë krahasuese të tremujorit të katërt të vitit 2010, periudhë në të cilën u realizua emetimi në tregjet ndërkombëtare i eurobond-it. në kahun e mjeteve vendase të investuara në ekonomitë jorezidente evidentohet roli i investimeve të tjera, veçanërisht nënzërat: hua, monedha dhe depozita.
Gjatë tremujorit të katërt të vitit 2011, investimet e huaja direkte neto (flukse hyrëse – dalëse) shënuan një vlerë prej 268.� milionë eurosh, në rritje me rreth 17.6%, krahasuar me të njëjtën periudhë një vit më parë. në masën më të madhe, dinamika e investimeve të huaja direkte u diktua prej flukseve hyrëse të tyre. në tremujorin e fundit të vitit 2011, flukset hyrëse të investimeve të huaja direkte rezultuan rreth 288.1 milionë euro, në rritje me rreth 25.1% në terma vjetorë. Bazuar në instrumentin e investimit, flukset hyrëse të ihd-ve në trajtën e letrave me vlerë të pasurisë dhe riinvestim të fitimeve regjistruan rritje me rreth 12.�% në terma vjetorë. Gjithashtu, ndryshe nga sa u regjistrua në nëntë muajt e parë të vitit 2011, gjatë tremujorit të fundit u regjistrua një hyrje kapitali në formën e kapitaleve të tjeraiv prej rreth 22.0 milionë euro. Për të dytin vit radhazi, roli i të ardhurave nga privatizimet vijon të jetë modest në rritjen e ihd-ve. në tremujorin e katërt, investimet e huaja direkte, duke përjashtuar të ardhurat nga privatizimet, regjistruan rritje me rreth 25.5% në terma vjetorë.
investimet e portofolit neto shënuan vlerën e 5.8 milionë euro, gjatë tremujorit të katërt të vitit 2011, duke pësuar një rënie të konsiderueshme nga periudha korresponduese e një viti më parë. Rënia në terma vjetorë në investimet e portofolit erdhi si pasojë e bazës së lartë krahasuese të një viti më parë, e cila u përcaktua prej emetimit në tregjet ndërkombëtare të eurobond-it. Gjithashtu, në ndryshim nga tremujorët e mëparshëm të vitit 2011, vihet re një rënie e ndjeshme në terma vjetorë në investimet e portofolit të rezidentëve në ekonomitë jorezidente.
Gjatë tremujorit të katërt të vitit 2011, ndikuar prej rritjes së mjeteve vendase të investuara në ekonomitë e huaja, llogaria e investimeve të tjera neto u mbyll me një bilanc negativ prej 46.1 milionë eurosh. krahasuar me të njëjtën periudhë një vit me parë, investimet e tjera neto shënuan rënie me rreth 66.2%. Rritja e fluksit të huamarrjes, si dhe rritja e monedhave dhe e depozitave të sistemit bankar të huaj në vend, çuan në rritjen e detyrimeve të ekonomisë vendase me rreth 88.5 milionë euro. ndryshim i ndjeshëm vihet re në krahasimin me tremujorin e katërt të vitit 2010, gjatë të cilit detyrimet e vendit tonë në terma të investimeve të tjera shënuan rënie me rreth 158.6 milionë euro. ky ndryshim vjen si pasojë e pagesave të borxhit (kryegjësë ose principalit), të cilat ulën detyrimet e vendit tonë me rreth 229.1 milionë euro. në anën e mjeteve, në tremujorin e katërt të vitit 2011, pretendimet e vendasve kundrejt jorezidentëve shënuan rritje me rreth 1�4.5 milionë euro. Rritja e mjeteve tona të investuara jashtë, erdhi si pasojë e rritjes së investimeve të sistemit bankar rezident në ekonomitë jorezidente dhe rritjes së huave për financimin e tregtisë.
Burimi: Banka e Shqipërisë.
Grafik 32. Llogaria kapitale dhe financiare (flukse neto, në milionë euro).
-200
0
200
400
600
800
1000
T1 '08
T2 '08
T3 '08
T4 '08
T1 '09
T2 '09
T3 '09
T4 '09
T1 '10
T2 '10
T3 '10
T4 '10
T1 '11
T2 '11
T3 '11
T4 '11
Investime portofoliIHD
Investime të tjeraLlogaria financiare
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
44 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 45
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
44 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 45
mjetet e rezervës valutore u pakësuan me rreth 28.6 milionë euro gjatë vitit 2011. në fund të muajit dhjetor të vitit 2011, stoku i rezervës valutore rezultoi rreth 1,912.0 milionë euro, nivel ky i mjaftueshëm për mbulimin e 4.4 muaj importesh të mallrave dhe të shërbimeve.
i të dhënat më të fundit të bilancit të pagesave i përkasin tremujorit të katërt të vitit 2011.
ii PBB – ja nominale e përdorur për periudhën 200� – 2010, është seria e publikuar nga inStAt. Për vitin 2011 janë përdorur projeksione të departamentit të Politikës monetare, Banka e Shqipërisë.
iii Bazuar në të dhënat e vitit 2010, rreth 67.�% e stokut të investimeve të huaja direkte përfaqësohet nga vendet e Be-së. Greqia dhe italia janë vendet me përqindjen më të lartë të investimeve në stokun total.
iv kapitale të tjera (ose transaksionet e borxhit ndërmjet kompanive) mbulojnë huamarrjen dhe huadhënien e fondeve, duke përfshirë letrat e borxhit dhe kreditë tregtare, ndërmjet investitorit direkt dhe ndërmarrjes së investimit direkt, si dhe ndërmjet dy ndërmarrjeve të investimit direkt që ndajnë të njëjtin investitor direkt.
iv.1.4 tReGueSit FiSkalë Dhe politika FiSkale21
politika fiskale ka shfaqur një prirje të lehtë konsoliduese gjatë tremujorit të parë të vitit 2012, e reflektuar në ngushtim të deficitit buxhetor në terma vjetorë. Sjellja e politikës fiskale parashikohet të vijojë e tillë dhe përgjatë tremujorëve të tjerë të vitit 2012, e kushtëzuar nga hapësirat fiskale të disponueshme22. në këto kushte, gjatë vitit 2012 sektori publik nuk pritet të japë kontribut të shtuar në rritjen e kërkesës agregate. Deficiti buxhetor i krijuar gjatë tremujorit të parë të vitit reflekton një rritje të ngadaltë si të shpenzimeve, ashtu edhe të të ardhurave buxhetore, gjatë kësaj periudhe kohore.
21 të dhënat për tremujorin e parë të vitit janë paraprake. 22 duke qenë se raporti i borxhit publik ndaj PBB-së është pranë limitit prej 60% të përcaktuar
në ligjin organik të buxhetit, nuk ka hapësira në dispozicion për një rritje të mundshme të deficitit buxhetor. Për këtë arsye deficiti buxhetor i planifikuar për vitin 2012, është rreth 10% më i ulët nga ai i rezultuar për vitin 2011.
Grafik 33. Shpenzimet buxhetore kumulative* (korrente e kapitale) ndaj PBB-së, në %, (grafiku majtas) dhe ndryshimi vjetor i shpenzimeve buxhetore, në %, me kontributet përkatëse të shpenzimeve korrente e kapitale, në pikë përqindje (grafiku djathtas), T1:2008-T1:2012.
*Kumulative brenda harkut të një viti buxhetor. P.sh, raporti i shpenzimeve për gjashtëmujorin është ndërtuar si shpenzime buxhetore për periudhën janar-qershor, ndaj PBB-së së vlerësuar për të njëjtën periudhë.
Burimi: Ministria e Financave, INSTAT dhe llogaritje të stafit të Bankës së Shqipërisë.
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
35.0
3M '08
6M '08
9M '08
12M '08
3M '09
6M '09
9M '09
12M '09
3M '10
6M '10
9M '10
12M '10
3M '11
6M '11
9M '11
12M '11
3M '12
Korrente Kapitale Shpenzime totale
Ndaj PBB, në %
-10.0
0.0
10.0
20.0
30.0
40.0
50.0
3M '08
6M '08
9M '08
12M '08
3M '09
6M '09
9M '09
12M '09
3M '10
6M '10
9M '10
12M '10
3M '11
6M '11
9M '11
12M '11
3M '12
-10.0
0.0
10.0
20.0
30.0
40.0
50.0
Kontribut sh.korrente, në pp (bd)Kontribut sh.kapitale, në pp (bd)Ndrysh.vjetor shpenzime
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
44 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 45
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
44 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 45
Shpenzimet buxhetore të realizuara gjatë tremujorit të parë të vitit 2012, shënuan një nivel prej 89.9 miliardë lekësh, i cili vlerësohet në rreth 29.1% të pBB-së. ky raport rezulton rreth 0.6 pikë përqindje nën nivelin e vlerësuar për të njëjtën periudhë një vit më parë, në sajë të shpenzimeve kapitale më të ulëta.
Shpenzimet totale të realizuara në tremujorin e parë të vitit 2012 shënuan një rritje të lehtë me rreth 0.7% në terma vjetorë nominalë. kjo rritje modeste i atribuohet kryesisht një niveli më të lartë shpenzimesh të realizuara në muajin mars, çka ka sjellë dhe ndryshimin e kahut të shpenzimeve në krahasim me dy muajt e parë të vitit23. megjithatë, duhet theksuar se prirja e shpenzimeve buxhetore përgjatë kësaj periudhe, reflekton pjesërisht edhe efektet bazë24.
Shpenzimet korrente (të cilat përbëhen nga shpenzimet për personelin, interesat, pushtetin lokal, sigurimet sociale, subvencionet, ndihmën ekonomike dhe shpenzimet operative e ato të mirëmbajtjes) janë rritur me rreth 3% në terma vjetorë nominalë. me përjashtim të shpenzimeve për pushtetin lokal dhe shpenzimeve për interesa, zërat e tjerë kanë kontribuar pozitivisht në rritjen e shpenzimeve korrente. megjithatë, prirja e shpenzimeve korrente është përcaktuar nga ecuria e shpenzimeve operative, si edhe atyre për sigurime sociale.
nga ana tjetër, shpenzimet kapitale janë tkurrur me rreth 17.6% nga i njëjti tremujor një vit më parë. pavarësisht peshës së ulët të këtij zëri në totalin e shpenzimeve (18%), si edhe volatiletit të lartë që karakterizon këtë kategori shpenzimesh, ecuria e tyre ka përcaktuar prirjen e shpenzimeve totale gjatë tre muajve të parë të vitit 2012. në të njëjtën kohë, ndonëse norma e ndryshimit të shpenzimeve kapitale, si edhe e atyre totale, gjatë tremujorit të parë të vitit, qëndron nën prirjen afatgjatë, sjellja e tyre është në të njëjtën linjë me natyrën e politikës fiskale të planifikuar për këtë vit buxhetor.
2� në muajt janar dhe shkurt shpenzimet buxhetore janë reduktuar në terma vjetorë.24 në tremujorin e parë të vitit 2011, shpenzimet totale u rritën me ritme mjaft të larta, rreth
16.8% në terma vjetorë, duke pasqyruar në të njëjtën kohë si rritjen e shpenzimeve korrente ashtu edhe të atyre kapitale.
Grafik 34. Ndryshimet vjetore në %, të shpenzimeve tremujore sipas kategorive kryesore (grafikët nga e majta në të djathtë: shpenzime totale, shpenzime korrente dhe shpenzime
kapitale), T1:2007 - T1:2012*.
*Trendi për ndryshimet vjetore të secilit prej zërave të treguesve fiskalë është ndërtuar sipas mënyrës së korrektimit me Tramo/ Seats.
Burimi: Ministria e Financave dhe llogaritje të stafit të Bankës së Shqipërisë.
-20.0
-10.0
0.0
10.0
20.0
30.0
40.0
50.0
60.0
T1 '07T2 '07T3 '07T4 '07T1 '08T2 '08T3 '08T4 '08T1 '09T2 '09T3 '09T4 '09T1 '10T2 '10T3 '10T4 '10T1 '11T2 '11T3 '11T4 '11T1 '12
Shpenzime totale 3-mujore, ndryshim vjetor në %Trend
-5.0
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
T1 '07T2 '07T3 '07T4 '07T1 '08T2 '08T3 '08T4 '08T1 '09T2 '09T3 '09T4 '09T1 '10T2 '10T3 '10T4 '10T1 '11T2 '11T3 '11T4 '11T1 '12
Shp.korrente 3-mujore, ndryshim vjetor në %Trend
-100.0
-50.0
0.0
50.0
100.0
150.0
200.0
250.0
300.0
350.0
T1 '07T2 '07T3 '07T4 '07T1 '08T2 '08T3 '08T4 '08T1 '09T2 '09T3 '09T4 '09T1 '10T2 '10T3 '10T4 '10T1 '11T2 '11T3 '11T4 '11T1 '12
Shp.kapitale 3-mujore, ndryshim vjetor në %Trend
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
46 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 47
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
46 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 47
të ardhurat buxhetore në tremujorin e parë të vitit 2012 rezultuan rreth 78.5 miliardë lekë, duke u vlerësuar në rreth 25.4% të pBB-së (ose rreth 0.4 pikë përqindje më të ulëta nga i njëjti tremujor një vit më parë). performanca e të ardhurave buxhetore gjatë këtij tremujori është e ngjashme me atë të vërejtur përgjatë vitit 2011, duke reflektuar ndër të tjera dhe një ecuri të ngadaltë të aktivitetit ekonomik në vend.
të ardhurat buxhetore në tre muajt e parë të vitit, kanë njohur një rritje nominale me rreth 1.2% në terma vjetorë. kategoria e të ardhurave jotatimore ka vijuar të japë një kontribut negativ në ndryshimin vjetor të totalit të të ardhurave edhe gjatë këtij tremujori25.
25 ecuria e të ardhurave jotatimore përgjatë vitit 2011, ka reflektuar efekte bazë, ndërkohë që në vitin 2012 tkurrja e të ardhurave jotatimore është shkaktuar nga zërat që lidhen me fitimet e institucioneve buxhetore dhe jobuxhetore (përfshirë dhe Bankën e Shqipërisë).
Grafik 35. Të ardhurat sipas dy grupeve kryesore në raport ndaj PBB-së (grafiku majtas) dhe ndryshimi vjetor i të ardhurave totale me kontributet e dy kategorive kryesore, në pikë
përqindje (grafiku djathtas), T1:2008 - T1:2012.
Burimi: Ministria e Financave, INSTAT dhe llogaritje të stafit të Bankës së Shqipërisë.
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
3M '08
6M '08
9M '08
12M '08
3M '09
6M '09
9M '09
12M '09
3M '10
6M '10
9M '10
12M '10
3M '11
6M '11
9M '11
12M '11
3M '12
Tatimore Jotatimore Të ardhura
Ndaj PBB, në %
-10.0
-5.0
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
3M '08
6M '08
9M '08
12M '08
3M '09
6M '09
9M '09
12M '09
3M '10
6M '10
9M '10
12M '10
3M '11
6M '11
9M '11
12M '11
3M '12
-10.0
-5.0
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
Kontribut tatimore, në pp (bd)Kontribut jotatimore, në pp (bd)Ndryshim vjetor të ardhura, në %
Grafik 36. Ndryshimet vjetore në % të të ardhurave tremujore, sipas kategorive kryesore (grafikët nga e majta në të djathtë: të ardhura totale, të ardhura tatimore
dhe të ardhura nga TVSh-ja), T1:2007 - T1:2012.
Burimi: Ministria e Financave dhe llogaritje të stafit të Bankës së Shqipërisë.
-10.0
-5.0
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
T1 '07T2 '07T3 '07T4 '07T1 '08T2 '08T3 '08T4 '08T1 '09T2 '09T3 '09T4 '09T1 '10T2 '10T3 '10T4 '10T1 '11T2 '11T3 '11T4 '11T1 '12
Të ardhura tatimore 3-mujore, ndryshim vjetor në %Trend
-10.0
-5.0
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
T1 '07T2 '07T3 '07T4 '07T1 '08T2 '08T3 '08T4 '08T1 '09T2 '09T3 '09T4 '09T1 '10T2 '10T3 '10T4 '10T1 '11T2 '11T3 '11T4 '11T1 '12
Të ardhura totale 3-mujore, ndryshim vjetor në %Trend
-5.0
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
T1 '07T2 '07T3 '07T4 '07T1 '08T2 '08T3 '08T4 '08T1 '09T2 '09T3 '09T4 '09T1 '10T2 '10T3 '10T4 '10T1 '11T2 '11T3 '11T4 '11T1 '12
TVSH 3-mujore, ndryshim vjetor në %Trend
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
46 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 47
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
46 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 47
të ardhurat me karakter tatimor (të cilat përfshijnë të ardhurat nga tatimet e doganat, të ardhurat nga sigurimet sociale, si edhe të ardhurat nga pushteti vendor), kanë arritur një nivel prej 72.2 miliardë lekësh për tremujorin e parë të vitit 2012. në terma nominalë, rezulton rreth 3.0% më i lartë nga e njëjta periudhë një vit më parë, por ky ritëm rritjeje mbetet nën mesataren afatgjatë.
të ardhurat nga tvSh-ja, si zëri me peshën më të lartë në totalin e të ardhurave (rreth 34% në t1:2012), janë rritur me ritme mjaft të ulëta (rreth 0.8%), në terma vjetorë nominalë. të dhënat e disponueshme26 tregojnë se ecuria e ngadaltë e të ardhurave nga tvSh-ja është kryesisht rrjedhojë e rënies së importeve në vlerë27, duke sinjalizuar në të njëjtën kohë, praninë e një konsumi të dobët përgjatë këtij tremujori.
Zërat tatimorë që janë të lidhur ngushtë me ecurinë e aktivitetit ekonomik në vend, (të ardhurat nga tvSh-ja, akcizat, tatim fitimi, tatimi mbi të ardhurat personale) janë rritur me ritme modeste, duke shënuar norma rritjeje nën mesataret e tyre afatgjata. Sjellja e të ardhurave sugjeron veprimin e stabilizatorëve automatikë në ekonomi.
Deficiti buxhetor i krijuar gjatë tremujorit të parë të vitit 2012, rezultoi rreth 11.5 miliardë lekë, duke u ngushtuar lehtësisht me rreth 2.5% në terma vjetorë. i vlerësuar në raport ndaj pBB-së, deficiti rezulton rreth 3.7%, ose rreth 0.2 pikë përqindje më i ulët nga e njëjta periudhë një vit më parë.
Financimi i deficitit buxhetor është bazuar kryesisht në emetimin e letrave me vlerë në tregun e brendshëm. Shtimi i huamarrjes së brendshme përgjatë tremujorit të parë ishte rreth 8.2 miliardë lekë. kjo shtesë e huamarrjes ka konsistuar kryesisht në rritje të portofolit të bonove të thesarit me maturitet 12-mujor. politika e huamarrjes së qeverisë, gjatë kësaj kohe, është diktuar përgjithësisht nga preferencat e aktorëve të tregut të letrave me vlerë, të cilët kanë zëvendësuar pjesërisht bono thesari 3 dhe 6 mujore, si edhe obligacione 2-vjeçare, me bono të maturitetit 12-mujor. nga ana tjetër, huamarrja e huaj (nëpërmjet projekteve) përbënte rreth 32% të totalit të huamarrjes për financimin e deficitit buxhetor të krijuar gjatë kësaj periudhe kohore28.
Suficiti korrent, i cili përafrohet nga diferenca e të ardhurave korrente29 me shpenzimet korrente, rezultoi rreth 4.1 miliardë lekë, ose rreth 1.3% e pBB-së së vlerësuar për tremujorin e parë të vitit. në terma vjetorë suficiti korrent është më i ulët, me rreth 1.2 pikë përqindjeje.
26 importet dhe eksportet, tvSh-ja nga tatimet dhe doganat, rimbursimet e tvSh-së për 2 muajt e parë të vitit, si edhe kursi i këmbimit për t1:2012.
27 importet në vlerë për 2-mujorin janë tkurrur me rreth 5% në terma vjetorë.28 Peshat e financimit të deficitit janë ndërtuar duke mos marrë në konsideratë likuiditetin e
qeverisë në gjendjen e llogarisë, i cili kalon me shenjë (-) në financimin e deficitit.29 klasifikimi i të ardhurave korrente është kryer sipas “Government Finance Statistics manual”,
1986, faqe 116, standard i cili aplikohet aktualisht për raportimin e të dhënave fiskale. të ardhurat korrente përfaqësojnë diferencën e të ardhurave totale me grantet, si edhe të ardhurat kapitale.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
48 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 49
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
48 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 49
Deficiti primar në fund të tremujorit të parë të vitit, u vlerësua në rreth 0.3% të pBB-së, duke qëndruar në nivel të njëjtë për tre tremujorë radhazi. nëse do të respektohet limiti i përcaktuar për deficitin e përgjithshëm buxhetor (prej 41.1 miliardë lekësh), si edhe nën supozimin që normat e interesit të paguara mbi borxhin publik dhe rritja ekonomike, të ndjekin trajektore të ngjashme me atë të vitit 2011, stoku i borxhit publik ndaj pBB-së pritet të shfaqë prirje rënëse deri në fund të vitit 2012.
për fundin e vitit 2011, stoku i borxhit publik ndaj pBB-së vlerësohet në rreth 58.1%30, me një rritje prej 0.6 pikësh përqindjeje nga raporti i rezultuar në fund të vitit 2010. Stoku i borxhit të brendshëm, i cili përfaqëson rreth 57% të borxhit publik, u vlerësua në rreth 33.1% të pBB-së, duke shënuar një �0 vlerësimet për PBB-në nominale në vitin 2011, bazohen në publikimin më të fundit të inStAt
për PBB-në sipas aktivitetit ekonomik, me çmime korrente (1996-2010). Për vitin 2011, PBB nominale është parashikuar duke u bazuar në rritjen reale dhe inflacionin vjetor sipas tremujorëve, të publikuara nga inStAt.
Grafik 37. Deficiti buxhetor ndaj PBB-së (grafiku majtas) dhe deficiti primar në raport me PBB-në (grafiku djathtas)*, T1:2008-T1:2012.
*Grafiku djathtas është ndërtuar duke marrë në konsideratë shumën rrëshqitëse të deficitit primar 3-mujor (duke përfshirë 4 tremujorë), në raport ndaj PBB-së kumulative për tremujorë.
Burimi: Ministria e Financave, INSTAT dhe llogaritje të stafit të Bankës së Shqipërisë.
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
3M '08
6M '08
9M '08
12M '08
3M '09
6M '09
9M '09
12M '09
3M '10
6M '10
9M '10
12M '10
3M '11
6M '11
9M '11
12M '11
3M '12
Deficiti buxhetor ndaj PBB-së, në %
-1.0
0.0
1.0
2.0
3.0
4.0
5.0
6.0
3M '08
6M '08
9M '08
12M '08
3M '09
6M '09
9M '09
12M '09
3M '10
6M '10
9M '10
12M '10
3M '11
6M '11
9M '11
12M '11
3M '12
Shuma rrëshqitëse e deficitit primar tremujor ndaj PBB-së, në %
Grafik 38. Borxhi publik i ndarë në borxh të brendshëm e të huaj, në miliardë lekë, (grafiku majtas) dhe në raport ndaj PBB-së (grafiku djathtas), T1:2008-T1:2012.
Burimi: Ministria e Financave, INSTAT dhe llogaritje të stafit të Bankës së Shqipërisë.
0.0
10.0
20.0
30.0
40.0
50.0
60.0
70.0
3M '08
6M '08
9M '08
12M '08
3M '09
6M '09
9M '09
12M '09
3M '10
6M '10
9M '10
12M '10
3M '11
6M '11
9M '11
12M '11
Borxhi i brendshëmBorxhi i jashtëmBorxhi publikLimiti
S tok, si % e PBB-së
0.0
100.0
200.0
300.0
400.0
500.0
600.0
700.0
800.0
900.0
3M '08
6M '08
9M '08
12M '08
3M '09
6M '09
9M '09
12M '09
3M '10
6M '10
9M '10
12M '10
3M '11
6M '11
9M '11
12M '11
Borxhi i brendshëmBorxhi i jashtëmBorxhi publik
Stok, në mld lekë
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
48 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 49
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
48 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 49
rritje me 0.3 pikë përqindje nga një vit më parë. ndërkohë, borxhi i huaj u vlerësua në rreth 24.9% të pBB-së, me një rritje prej 0.3 pikë përqindje nga një vit më parë.
iv.2 tReGu i punëS, paGat Dhe koStot e punëS
Forca e aftë për punë ka ardhur në rritje gjatë vitit 2011, por me norma më të ulëta rritjeje në pjesën e dytë të tij. norma e papunësisë shënoi një rritje të lehtë në tremujorin e katërt. Përgjatë dy viteve të fundit ajo ka qëndruar mbi nivelin 1�%, duke kushtëzuar kështu dinamikën e rritjes së pagës nominale në ekonomi. Rritja e ngadaltë e pagave ka lehtësuar presionet inflacioniste në terma të kërkesës dhe të kostove për njësi pune. Për tremujorin e parë të vitit 2012, bizneset vlerësojnë një rritje më të dobët të punësimit dhe të pagave.
tReGu i PunëStreguesit e tregut të punës kanë shfaqur shenja përmirësimi, gjatë tremujorit
të katërt të vitit 2011. të dhënat nga bilanci i forcave të punës tregojnë se forca e aftë për punë është rritur me 1.45%, në krahasim me një vit më parë. kjo ka ardhur si pasojë e rritjes së numrit të të punësuarve (me 1.7%), ndërkohë që numri i të papunëve ka mbetur thuajse i pandryshuar në periudhën në analizë (-0.06%), në një krahasim me bazë vjetore.
më konkretisht, numri i të punësuarve u rrit në sektorin privat jobujqësor me 6.7%, në krahasim me vitin e kaluar. në sektorin bujqësor31 ky tregues ka mbetur i pandryshuar për të dytin tremujor radhazi. nga ana tjetër, numri i të punësuarve në sektorin publik vazhdon rënien e nisur që në tremujorin e fundit të vitit 2010.
tabelë 6. ecuria e punësimit (ndryshimet vjetore dhe tremujore të numrit mesatar të të punësuarve).
ndryshime vjetore ndryshime vjetore ndryshime tremujore
2010 20112011 2011
t1 t2 t3 t4 t1 t2 t3 t4ekonomia në total 2.0 1.7 2.2 2.7 1.5 1.7 0.4 1.0 0.0 0.3Sektori privat jobujqësor 3.1 6.7 4.3 6.5 6.4 6.7 1.7 3.8 0.1 1.0Sektori privat bujqësor 2.1 0.0 2.1 2.1 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0Sektori shtetëror -0.2 -0.6 -0.5 -0.9 -1.0 -0.6 -0.4 -0.2 0.0 0.0
Burimi: inStAt dhe Banka e Shqipërisë.
norma e papunësisë gjatë vitit 2011, ka qenë e stabilizuar. në tremujorin e katërt ajo qëndroi në nivelin 13.3%, duke shënuar një rënie të lehtë në krahasim me një vit më parë (me 0.2 pikë përqindjeje). në krahasim me tremujorin e kaluar, norma e papunësisë shënoi një rritje të lehtë. Rritja e numrit të të papunëve në ekonomi gjatë tremujorit të katërt, rezultoi më e lartë se rritja e forcës së aftë për punë.
�1 numri mesatar i të punësuarve në sektorin privat bujqësor, nga tremujori i tretë i vitit 2008 deri në tremujorin e tretë të vitit 2009, është vlerësuar sipas Anketës së Forcës së Punës 2007; që nga tremujori i katërt i vitit 2009 deri në tremujorin e dytë të vitit 2010, vlerësohet sipas Anketës së Forcës së Punës 2008; dhe që nga tremujori i tretë i vitit 2010, është vlerësuar sipas Anketës së Forcës së Punës 2009.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
50 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 51
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
50 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 51
PAGAt dhe kOStOt e PunëSSipas të dhënave të fundit të statistikave afatshkurtra, indeksi i pagës
mesatare32 në ekonomi u rrit me 2.2% në tremujorin e katërt të vitit 2011, në terma vjetorë. e deflatuar me indeksin e çmimit të konsumit, paga reale shënoi rënie me 0.3% në krahasim me vitin e kaluar. ecuria e pagës në tremujorin e katërt u ndikua pozitivisht nga rritja e pagave në sektorin prodhues. nga ana tjetër, pagat në shërbime vijuan ngadalësimin e regjistruar që prej fundit të vitit 2010, duke shënuar tkurrje në tremujorin e katërt të vitit 2011. në këtë tremujor, paga mesatare nominale në sektorin shtetëror shënoi nivelin 48,000 lekë, ose 6.7% më e lartë në terma vjetorë, ndërsa pas deflatimit me inflacionin rezultoi e rritur me 4.2%.
�2 treguesi i pagës në ekonomi, referuar edhe nën termin “pagë mesatare”, llogaritet si raport i indeksit të fondit të pagave me indeksin e numrit të të punësuarve. Burimi: inStAt, publikimi “Statistikat afatshkurtra”, ku përjashtohet “Bujqësia”. Frekuenca e të dhënave është tremujore.
Grafik 39. Ecuria e treguesve të punësimit, të papunësisë dhe forcës së aftë për punë, ndryshime vjetore në %, (grafiku majtas); ecuria e normës së papunësisë në
total dhe asaj afatgjatë* (grafiku djathtas).
*Norma e papunësisë afatgjatë është llogaritur si raport i numrit mesatar të të papunëve afatgjatë (të papunë prej 1 e më shumë vitesh) me forcën e aftë për punë. Numri mesatar i të papunëve afatgjatë është mesatarja aritmetike e të papunëve afatgjatë për tre muajt përkatës të çdo tremujori. Burimi i të dhënave për papunësinë afatgjatë është Ministria e Punës, Çështjeve Sociale dhe Shanseve të Barabarta.
Burimi: INSTAT, MPÇSShB dhe Banka e Shqipërisë.
-8.0
-6.0
-4.0
-2.0
0.0
2.0
4.0
6.0
8.0
10.0
2005T12005T22005T32005T42006T12006T22006T32006T42007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T4
Të papunëPunësimi në sektorin privat jobujqësorForca e aftë për punë
6
8
10
12
14
16
2008T1
2008T2
2008T3
2008T4
2009T1
2009T2
2009T3
2009T4
2010T1
2010T2
2010T3
2010 T4
2011 T1
2011 T2
2011T3
2011T4
%
Norma e papunësisë afatgjatëNorma e papunësisë
Grafik 40. Ecuria vjetore e pagës mesatare sipas sektorëve (grafiku majtas); ecuria e tremujore e pagës mesatare reale dhe vlerësimi i saj në ekonomi (grafiku djathtas).
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
0
5
10
15
20
25
2007T2
2007T4
2008T2
2008T4
2009T2
2009T4
2010T2
2010T4
2011T2
2011T4
%
Paga mesatare në ekonomi, vmvPaga mesatare në sektorin shtetëror, vmv
-4
-2
0
2
4
6
8
10
12
14
2008T3
2008T4
2009T1
2009T2
2009T3
2009T4
2010T1
2010T2
2010T3
2010T4
2011T1
2011T2
2011T3
2011T4
2012T1
%
-10
-5
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Paga reale në ekonomi, tmt(bm)Vlerësim mbi pagat në ekonomi (bd)
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
50 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 51
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
50 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 51
të dhënat nga inStat, në përgjithësi, konfirmojnë sinjalizimet e marra nga rezultatet e vrojtimit të besimit të bizneseve në sektorin e ndërtimit, industrisë, shërbimeve dhe ekonomisë në total. për tremujorin e parë të vitit 2012, bizneset vlerësojnë rënie të pagave në industri dhe në ndërtim, si edhe rritje të tyre në shërbime. Sipas vrojtimit të besimit të bizneseve, niveli i pagave në ekonomi do të qëndrojë në të njëjtin nivel me tremujorin e fundit të vitit 2011.
në tremujorin e katërt të vitit 2011, treguesi i produktivitetit të punës (pp) në aktivitetin jobujqësor, vijoi të ndjekë dinamikë pozitive, duke shënuar një rritje vjetore prej 3.7%. për vitin 2011, produktiviteti i punës në bizneset jobujqësore rezultoi me një rritje mesatare vjetore prej afër 5%. ecuria e këtij treguesi është ndikuar nga ritmet më të larta dhe pozitive të vlerës së shtuar, kundrejt rënies mesatare të ritmeve të punësimit gjatë vitit 2011.
për të njëjtin tremujor, në reflektim të ritmeve pozitive të produktivitetit të punës dhe rënies vjetore të treguesit të pagës mesatare në terma reale, kostot e punës për njësi të prodhuar (kpnj) në ekonomi (përjashtuar degën e bujqësisë), vijuan të ndjekin ritme negative (-3.9%). për vitin 2011, ndryshimi mesatar vjetor i këtij treguesi rezultoi (-4.8%), kundrejt vlerës 6.8% të vitit 2010.
ecuria e këtyre treguesve, në tremujorin e katërt, por edhe gjatë gjithë vitit 2011, mbështet praninë e presioneve inflacioniste më të ulëta të gjeneruara nga tregu i punës, pagat dhe kostot e punës. për më tepër, prirjet e tyre sinjalizojnë një sjellje më racionale të bizneseve të aktivitetit jobujqësor, si ndaj shfrytëzimit të forcës së punës në përdorim ashtu edhe ndaj pagave, ndërsa deklarojnë se kanë punuar nën kapacitetet mesatare prodhuese, gjatë vitit 2011 dhe fillimit të vitit 2012.
Grafik 41. Treguesit e produktivitetit, të kostos së punës për njësi dhe të pagës mesatare reale (grafiku majtas); ndryshime vjetore (grafiku djathtas).
*Matjet u referohen treguesve të produktivitetit të punës dhe të kostos së punës për njësi të prodhuar të ekonomisë, përjashtuar bujqësinë. Në llogaritje janë përdorur të dhënat nga vlera e shtuar (sezonalisht e rregulluar - INSTAT, PBB, T4:2011), si edhe ato nga statistikat afatshkurtra për punësimin dhe për pagat (INSTAT, SASh, T4:2011). Këta tregues nuk përfshijnë bujqësinë, ndaj vlera e shtuar është konsideruar pa bujqësinë. Indeksi i pagës mesatare reale është përftuar pas deflatimit me atë të IÇK-së së rregulluar sezonalisht (T4:2011). Për efekt krahasimi, treguesit janë ribazuar me vlerën e secilit tregues, në tremujorin e parë të vitit 2003.
Burimi: Llogaritje të Bankës së Shqipërisë.
0.8
0.9
1
1.1
1.2
1.3
2003T12003T22003T32003T42004T12004T22004T32004T42005T12005T22005T32005T42006T12006T22006T32006T42007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T4
PP_ekonomi (pa bujq.)KPNj_ekonomi (pa bujq.)
Paga_mesatare_reale (pa bujq.)
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
25
2004T12004T22004T32004T42005T12005T22005T32005T42006T12006T22006T32006T42007T12007T22007T32007T42008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T4
v/v(-1)_PP_ekonomi (pa bujq.)v/v(-1)_KPNj_ekonomi (pa bujq.)v/v(-1)_Paga_mesatare_reale (pa bujq.)
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
52 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 5�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
52 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 5�
kOStOt e PROdhimittë dhënat nga indeksi i Çmimeve të prodhimit (iÇp) për tremujorin e katërt
të vitit 2011, sinjalizojnë rënien e mëtejshme të presioneve inflacioniste nga komponenti i kostove prodhuese në ekonomi. Dinamika e rritjeve vjetore të iÇp-së rezultoi në frenim, duke u luhatur nga 2.2% në muajin tetor, në 1.8% në muajin dhjetor të vitit 2011. ndërkohë, iÇp-ja e prodhimeve të destinuara për tregun vendas shënoi ritme më të ulëta rritjeje përgjatë tremujorit të fundit. në fund të vitit 2011, ndryshimi vjetor i këtij treguesi rezultoi 1.5%.
Rënia e presioneve nga krahu i kostove prodhuese, vlerësohet të jetë përçuar në sjelljen e inflacionit të tremujorit të parë të vitit 2012. një ndikim të rëndësishëm ka dhënë rënia vjetore e kostove prodhuese në industrinë ushqimore. Rënia vjetore e iÇp-së për prodhimet e tregtuara për tregun vendas të kësaj industrie, në tremujorin e fundit të vitit 2011, rezultoi (-1.4%). Sipas vlerësimeve empirike, ndikimi i kësaj rënieje është pasqyruar në frenimin e shpejtë të rritjes së çmimeve të kategorisë “ushqime të përpunuara”, prej fillimit të vitit 2012 e në vijim.
iv.3 inFlacioni i impoRtuaR
Dinamika afatshkurtër e inflacionit, krahas ecurisë së kostove të brendshme, ndikohet dhe nga presionet inflacioniste nga ekonomia e jashtme. për të vlerësuar kahun dhe madhësinë e ndikimit të tyre, përdoren treguesit e diferencialit të inflacionit ndërsektorial33 dhe ai i inflacionit të importuar34. mbështetur në këta tregues, vlerësohet se presionet e jashtme inflacioniste kanë ardhur në rënie që nga tremujori i tretë i vitit 2011, pas rritjes së tyre përgjatë një periudhe thuajse dy vjeçare, 2009:t1 – 2011:t2. kjo prirje rënëse është thelluar më tej në tremujorin e parë të vitit 2012, duke
�� Analizën e këtij treguesi mund ta gjeni në seksionin �.� të këtij raporti.�4 treguesi i inflacionit të importuar llogaritet si mesatare e ponderuar e indekseve të çmimeve
të konsumit të 21 shteteve, duke përdorur peshat e importit të tyre bazuar në të dhënat e tregtisë së jashtme dhe duke i shtuar vlerën e indeksit neeR për muajin përkatës.
Grafik 42. Ndryshimi vjetor i IÇK-së dhe IÇP-së vendase.
Burimi: INSTAT dhe Banka e Shqipërisë.
-4
-2
0
2
4
6
8
2008M04
2008M06
2008M08
2008M10
2008M12
2009M02
2009M04
2009M06
2009M08
2009M10
2009M12
2010M02
2010M04
2010M06
2010M08
2010M10
2010M12
2011M02
2011M04
2011M06
2011M08
2011M10
2011M12
2012M02
IÇP_vendas IÇK
-10
-5
0
5
10
15
202008M
042008M
062008M
082008M
102008M
122009M
022009M
042009M
062009M
082009M
102009M
122010M
022010M
042010M
062010M
082010M
102010M
122011M
022011M
042011M
062011M
082011M
102011M
122012M
02
IÇP_vendas_industri ushqimoreIÇK_ushqime të përpunuara
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
52 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 5�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
52 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 5�
lehtësuar reduktimin e inflacionit total në vend, gjatë këtij tremujori. treguesi i diferencialit të inflacionit ndërsektorial vlerëson një kontribut negativ të inflacionit të importuar me rreth 0.53 pikë përqindjeje në inflacionin total, në këtë periudhë. për sa i përket formimit të këtij faktori, analiza e treguesit të inflacionit të importuar tregon se reduktimi i inflacionit të importuar, për muajt janar-shkurt, ka ardhur si nga mbiçmimi i kursit të këmbimit, ashtu dhe nga rritja e ulët e çmimeve të konsumit në partnerët tanë tregtarë. Rritja mesatare vjetore e këtij indeksi për periudhën në analizë ka qenë 1.2%, duke u reduktuar me rreth 1.3 pikë përqindjeje në krahasim me normën e shënuar në tremujorin e fundit të vitit të kaluar. Rol të rëndësishëm në lehtësimin e presioneve inflacioniste me origjinë jashtë vendit, ka luajtur mbiçmimi i kursit nominal efektiv (neeR) me 0.8% për dymujorin janar-shkurt. përbërësi tjetër i këtij indeksi, ai i “Çmimeve të huaja”, pati kontributin kryesor në normat e rritjes, ritmet vjetore të të cilit shënuan +3.5% për muajin janar, dhe +0.58% për muajin shkurt, duke sinjalizuar një rënie të theksuar të normave, si pasojë e një baze më të lartë krahasuese të regjistruar për vitin 2011.
përsa i përket çmimeve të mallrave të importuar, të cilat zënë peshën më të madhe në shportën e mallrave të konsumit në vend, ecuria e çmimeve të ushqimeve ka ndikuar në prirjen rënëse të inflacionit total. indeksi i çmimeve të huaja ushqimore paraqiti një rritje mesatare vjetore për periudhën janar-shkurt, prej afërsisht 4.6%, nga 5.9% që shënoi një tremujor më parë. kjo dinamikë u reflektua dhe në ngadalësimin e normës vjetore të inflacionit të kategorisë “ushqime të përpunuara” në vend, në tremujorin e parë.
Grafik 43. Ecuria vjetore e indeksit “Presionet inflacioniste prej çmimeve të huaja” dhe e inflacionit në vend (grafiku majtas), si dhe kontributet e çmimeve të huaja e të kursit të
këmbimit (grafiku djathtas).
Burimi: Banka e Shqipërisë, INSTAT, FMN, OECD, EuroStat.
-4.0
-2.0
0.0
2.0
4.0
6.0
8.0
10.0
12.0
14.0
2008T12008T22008T32008T42009T12009T22009T32009T42010T12010T22010T32010T42011T12011T22011T32011T42012M
12012M
2
NEERNdryshime vjetore "Çmimet e huaja"Ndryshime vjetore të indeksit "Presionet Inflacioniste prej çmimeve të huaja"
%
0.0
2.0
4.0
6.0
8.0
10.0
12.0
14.0
M1:09
M3:09
M5:09
M7:09
M9:09
M11:09
M1:10
M3:10
M5:10
M7:10
M9:10
M11:10
M1:11
M3:11
M5:11
M7-11
M9-11
M11-11
M1-12
M3-12
Ndryshime vjetore të indeksit "Presionet Inflacioniste prej çmimeve të huaja"Inflacioni (AL)
%
Burimi: Banka e Shqipërisë, INSTAT, FMN, OECD, EuroStat.
Grafik 44. Ecuria e inflacionit vjetor të kategorisë “Ushqime të përpunuara” dhe e inflacionit vjetor të
çmimeve të huaja ushqimore.
-2
0
2
4
6
8
10
12
14
2008M01
2008M04
2008M07
2008M10
2009M01
2009M04
2009M07
2009M10
2010M01
2010M04
2010M07
2010M10
2011M01
2011M04
2011M07
2011M10
2012M01
Inflacioni i ushqimeve të përpunuara ( AL )Inflacioni i ushqimeve të përpunuara të huaja
%
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
54 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 55
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
54 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 55
iv.4 pRitjet inFlacioniSte35
pritjet inflacioniste u stabilizuan rreth niveleve mesatare afatgjata përkatëse, në tremujorin e fundit të vitit 2011, dhe vijojnë të jenë të vendosura brenda intervalit objektiv të Bankës së Shqipërisë, në tremujorin e parë të vitit 2012.
treguesi i ankorimit të pritjeve36 dëshmon për presione të ulëta në inflacion nga sjellja e pritjeve inflacioniste. ky tregues, për agjentët e ndryshëm të ekonomisë, paraqet lëvizje me kahe të kundërta, në tremujorin e parë të vitit 2012; ai shënon vlera negative për bizneset dhe agjentët financiarë, dhe pozitive për konsumatorët. megjithatë, madhësia e rritjes për konsumatorët është e vogël. Bizneset shënuan vlerën më të ulët të pritjeve inflacioniste në krahasim me agjentëve e tjerë të ekonomisë, në tremujorin e parë të vitit 2012. inflacioni i pritur prej tyre kishte regjistruar rritje një tremujor më parë. agjentët financiarë, pritjet e të cilëve kanë natyrë më të theksuar adaptive dhe shkallë më të lartë persistence, presin një normë të ardhshme inflacioni në rënie për të dytin tremujor rresht, në tremujorin e parë të vitit 2012.
iv.5 vleRëSim i pReSioneve inFlacioniSte në SektoRin Real të ekonomiSë
ekonomia shqiptare përshpejtoi ritmet e rritjes në tremujorin e katërt të vitit 2011, duke regjistruar normën vjetore prej 3.8%. Rritja ekonomike ka vijuar të mbështetet kryesisht nga kërkesa e huaj. Gjithashtu, ecuria më e përmirësuar e kërkesës së brendshme, në këtë tremujor, ka dhënë një kontribut të shtuar të këtij komponenti në rritjen ekonomike. në tërësi për vitin, rritja ekonomike rezultoi 3.1% në terma vjetorë, duke vijuar prirjen ngadalësuese të dy viteve të fundit. Zgjerimi i kërkesës agregate nuk ka qenë i mjaftueshëm për shfrytëzimin në potencial të kapaciteteve prodhuese të ekonomisë. norma e lartë e papunësisë dhe norma e ulët e shfrytëzimit të kapaciteteve në ekonomi, materializojnë presione të dobëta për rritjen e pagave dhe të kostove të tjera të faktorëve të prodhimit. nga ana tjetër, presionet inflacioniste nga ekonomia e jashtme kanë ardhur në rënie, të ndikuara dhe nga qëndrueshmëria relative e kursit të këmbimit. i kushtëzuar nga rritja e ulët e kostove në vend dhe e atyre jashtë, dhe në prani të pritjeve të ankoruara për inflacionin, ky i fundit përshpejtoi ritmet ngadalësuese në tremujorin e parë të vitit 2012. norma vjetore e inflacionit ishte 1.1% në terma mesatarë, për këtë tremujor.
�5 Banka e Shqipërisë i mat pritjet inflacioniste të agjentëve ekonomikë nëpërmjet vrojtimeve të besimit të bizneseve e të konsumatorëve dhe vrojtimit të pritjeve të agjentëve financiarë.
�6 ky tregues përdoret për të kuantifikuar ankorimin e pritjeve dhe është llogaritur duke zbritur nga niveli i serive të pritjeve mesataren afatgjatë ose objektivin numerik për inflacionin prej �%, dhe duke e pjestuar me devijimin standard përkatës.
Burimi: Vrojtimet e Besimit dhe Vrojtimi i Bankave, Banka e Shqipërisë.
Grafik 45. Treguesi i masës së ankorimit të pritjeve të inflacionit nga agjentë të ndryshëm të ekonomisë.
-3
-2
-1
0
1
2
3
T1-07T2-07T3-07
T4-07T1-08T2-08
T3-08T4-08T1-09
T2-09T3-09T4-09
T1-10T2-10T3-10
T4-10T1-11T2-11
T3-11T4-11T1-12
Bizneset Agjentët financiarë Konsumatorët
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
54 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 55
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
54 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 55
pavarësisht prirjes rritëse të ekonomisë gjatë dy tremujorëve të fundit të vitit të kaluar, të dhënat e pjesshme dhe ato cilësore për tremujorin e parë të vitit 2012 sinjalizojnë për një ecuri më të përmbajtur të saj në këtë periudhë. Shfrytëzimi i faktorëve të prodhimit vlerësohet të jetë ulur më tej në tremujorin e parë të vitit 2012. norma e shfrytëzimit të kapaciteteve për ekonominë ka rënë me 4.7 pikë përqindjeje, në krahasim me mesataren e saj historike në këtë tremujor. për sa i përket faktorit punë, kërkesa në këtë treg vlerësohet të jetë reduktuar në tremujorin e parë të këtij viti. në reflektim të kushteve të ekonomisë, rritja e kostove të brendshme do të jetë e kontrolluar, duke mos përcjellë presione të shtuara inflacioniste. pritjet për inflacionin qëndrojnë të ankoruara pranë objektivit të Bankës së Shqipërisë. nga ana tjetër, parashikimet për stabilizim të çmimeve të lëndëve të para në tregjet ndërkombëtare do të lehtësojnë presionet inflacioniste nga ekonomia e jashtme. kështu, presionet inflacioniste nga ekonomia reale vlerësohen të jenë të përmbajtura gjatë periudhës në vazhdim.
Grafik 46. Norma e shfrytëzimit të kapaciteteve në ekonomi (devijim nga mesatarja, grafiku majtas) dhe vlerësimet për punësimin (devijime nga mesatarja, grafiku djathtas).
Burimi: Banka e Shqipërisë dhe INSTAT.
-25
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
2008T1
2008T2
2008T3
2008T4
2009T1
2009T2
2009T3
2009T4
2010T12010T2
2010T3
2010T4
2011T1
2011T2
2011T3
2011T4
2012T1
EkonomiaIndustriaNdërtimiShërbimet
-10
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
2008T1
2008T22008T3
2008T42009T1
2009T22009T3
2009T42010T1
2010T22010T3
2010T42011T1
2011T22011T3
2011T42012T1
EkonomiaIndustriaNdërtimiShërbimet
devijim nga mesatarja
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
56 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 57
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
56 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 57
Zhvillimet në treguesit e parasë, pasqyrojnë një ecuri të përmbajtur të ekspansionit monetar, gjatë tremujorit të parë të vitit 2012. kontributin kryesor në zgjerimin e mjeteve monetare e ka dhënë komponenti valutor, i cili ka kompensuar rënien e kontributit të kreditit të brendshëm. ndërkohë, ngadalësimi i ritmeve të rritjes së komponentëve të kreditit të brendshëm ka reflektuar kërkesën e moderuar të sektorit privat dhe atij publik për mjete monetare, në këtë fillim viti. Aktiviteti kreditues në vend është shfaqur i dobët, në përgjigje të kërkesës së ulët për kredi nga agjentët ekonomik, si dhe të ofertës “përzgjedhëse” të bankave. këto të fundit po ndjekin politika më të kujdesshme kreditimi të diktuara nga bankat mëma jashtë, nga forcimi i kuadrit rregullator në vend, si dhe nga pasiguritë për të ardhmen. ndërkohë, sektori publik, i orientuar drejt konsolidimit fiskal, ka ngadalësuar kërkesën për financim në terma vjetorë, duke rezultuar në një kontribut më të ulët në ekspansionin monetar.
tregjet financiare janë karakterizuar nga likuiditet i bollshëm dhe janë të mirëkapitalizuara. Gjithsesi, orientimi i tyre drejt mënjanimit të rrezikut të kreditimit ka kushtëzuar transmetimin jo të plotë të sinjaleve lehtësuese të politikës monetare në ekonomi. megjithë përmirësimin e treguesve të likuiditetit, thellimi i ndërmjetësimit financiar është i kushtëzuar nga nivele të larta të kredive me probleme, si dhe nga një kërkesë e dobët për financim nga ana e bizneseve dhe individëve. kursi i këmbimit ka rezultuar në linjë me sjelljen e tij sezonale gjatë kësaj periudhe, dhe në ndjekje të zhvillimeve në tregjet ndërkombëtare. Oferta dhe kërkesa për valutë ka qenë përgjithësisht e balancuar.
në terma afatgjatë, ekspansioni i mjeteve monetare vlerësohet se është në përputhje me kërkesën e ekonomisë për para reale. ky tregues shfaqet pranë mesatares së dy viteve të fundit, duke ruajtur nivele më të ulëta se periudha para fillimit të krizës financiare globale. në tërësi, zhvillimet monetare dhe financiare sinjalizojnë për presione të përmbajtura mbi ecurinë e çmimeve të konsumit në vend, për periudhën afatmesme.
v.1 ecuRia e tReGueSve monetaRë
norma vjetore e ekspansionit monetar arriti në 9.1% në muajin shkurt, ose rreth 1 pikë përqindje më e lartë se në muajin janar të vitit 2012. megjithatë, zgjerimi vjetor i agregatit të gjerë të parasë në dy muajt e parë të vitit, mbetet pranë nivelit mesatar të ekspansionit monetar në vitet e fundit, duke qenë dukshëm më i ulët se rritja e demonstruar gjatë periudhës 2005 – 2008. në
v. Zhvillimet monetaRe Dhe tReGjet FinanciaRe
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
56 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 57
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
56 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 57
ndryshim nga fundviti që lamë pas, vihet re se komponenti valutor ka dhënë një kontribut më të lartë në zgjerimin monetar vjetor, duke kompensuar kështu rënien e kontributit të kërkesës për mjete monetare nga ekonomia vendase. Zhvillimet në sektorin e jashtëm të ekonomisë janë shoqëruar me shtimin e prurjeve valutore në sistem bankar krahasuar me një vit më parë, duke kontribuar me 6.5 pikë përqindje në rritjen e ofertës për para. ndërkohë, kërkesa për mjete monetare nga sektori privat dhe ai publik ka shfaqur ritme më të ulëta rritjeje, duke dhënë një kontribut më të pakët në zgjerimin e m3, në 4.4 pikë përqindje dhe 1.2 pikë përqindje37, përkatësisht. Rënia e kontributit vjetor të sektorit privat në zgjerimin monetar reflekton një kërkesë të ulët për para nga bizneset dhe individët, si dhe një sjellje të kujdesshme të bankave për të marrë përsipër rrezik. ndërkohë edhe sektori fiskal ka shfaqur një kërkesë të ulët për mjete monetare, i kushtëzuar nga rënia e shpenzimeve dhe orientimi për të mbajtur të balancuar pozicionin fiskal. në këto kushte, agregati m2 ka shfaqur ngadalësim të normave të rritjes në 6.6%, përkundrejt 7.4% që përbën nivelin më të lartë të shënuar në muajin nëntor.
Gjatë dy muajve të parë të vitit, paraja jashtë bankave ka ndjekur sjelljen sezonale, duke u tkurrur me 7.6 miliardë lekë, krahasuar me muajin dhjetor. në terma vjetorë, ajo është pothuajse në të njëjtin nivel me një vit më parë. Ritmet e moderuara të rritjes vjetore të parasë jashtë bankave, tregojnë jo vetëm forcimin e besimit të publikut në institucionet bankare në vend, por edhe kërkesë të ulët të individëve për para likuide. Raporti i parasë jashtë bankave ndaj agregatit m2 qëndroi pranë niveleve më të ulëta historike prej 29.1%. ndërkohë, agregati më likuid i parasë, m1, dhe baza monetare, shënuan rritje vjetore prej 1.4% dhe 3.9%, përkatësisht.
�7 diferenca e kontributeve me rritjen totale të agregatit m� shpjegohet me ecurinë e mjeteve të tjera neto të sistemit bankar.
Grafik 47. Agregati M3 dhe komponentët e kërkesës për para.
Burimi: Banka e Shqipërisë.
Kontributi mesatar në %
-0.1
-0.05
0
0.05
0.1
0.15
0.2
2003-2004
2005-2008
2009-2011
2012M2
Kredia për sektorin privatMjetet valutore netoPretendime neto ndaj qeverisë
Të tjera netoRritjen vjetore të M3
Ndryshime vjetore
0
0.05
0.1
0.15
0.2
0.25
0.3
0.35
0.4
0.45
2010M02
2010M06
2010M10
2011M02
2011M06
2011M10
2012M02
0
0.02
0.04
0.06
0.08
0.1
0.12
0.14
Kredia për sektorin privatPretendime neto ndaj qeverisë
Mjetet valutore netoM3 (BD)
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
58 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 59
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
58 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 59
Depozitat në muajin shkurt, ishin rreth 5 miliardë lekë më të larta se në fund të vitit 2011, të mbështetura kryesisht nga rritja e depozitave në lekë dhe nga rritja e depozitave të individëve. krahasuar me një vit më parë, depozitat në total ishin 11.1% më të larta. Depozitat në lekë në muajin shkurt u rritën me 3.4 miliardë lekë, krahasuar më muajin janar, duke mbajtur të pandryshuar normën vjetore të rritjes së tyre në 9.2%. ndërkohë, depozitat në valutë kanë ruajtur të njëjtin nivel me fundin e vitit 2011 dhe norma e rritjes vjetore të tyre u përmirësua në 13.2%, ose 0.6 pikë përqindje më e lartë se në muajin dhjetor. përmirësimi i ritmeve të rritjes vjetore në muajin shkurt, është ndikuar edhe nga tkurrja e depozitave në valutë një vit më parë.
Grafik 48. Agregatët monetarë dhe depozitat sipas monedhave (ndryshime vjetore, në %).
Burimi: Banka e Shqipërisë.
Ndryshime vjetore
-15%
-7%
1%
9%
17%
25%
33%
41%
49%
Shk-08
Qer-08
Tet-08
Shk-09
Qer-09
Tet-09
Shk-10
Qer-10
Tet-10
Shk-10
Qer-11
Tet-11
Shk-12
-0.01
0.01
0.03
0.05
0.07
0.09
0.11
0.13
0.15
PJB (BM)Baza monetare (BM)
M2 (BD)
Nryshimet vjetore
-8%
-3%
2%
7%
12%
17%
22%
27%
32%
37%
Shk-08
Qer-08
Tet-08
Shk-09
Qer-09
Tet-09
Shk-10
Qer-10
Tet-10
Shk-10
Qer-11
Tet-11
Shk-12
Deposita_LekDeposita_FXTotal deposita
Grafik 49. Depozitat sipas strukturës kohore dhe agjentëve ekonomikë (ndryshime vjetore, në %).
Burimi: Banka e Shqipërisë.
Ndryshimet vjetore
-0.22
-0.12
-0.02
0.08
0.18
0.28
0.38
Shk-08
Qer-08
Tet-08
Shk-09
Qer-09
Tet-09
Shk-10
Qer-10
Tet-10
Shk-11
Qer-11
Tet-11
Shk-12
Depozitat e individëveDepozitat e bizneseve
-8%
-3%
2%
7%
12%
17%
22%
27%
32%
37%
Shk-08
Qer-08
Tet-08
Shk-09
Qer-09
Tet-09
Shk-10
Qer-10
Tet-10
Shk-11
Qer-11
Tet-11
Shk-12
Depozita pa afat Depozita me afat
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
58 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 59
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
58 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 59
Depozitat e individëve kanë shfaqur norma rritjeje vjetore të qëndrueshme, duke konfirmuar preferencën e tyre për të kursyer dhe njëkohësisht, zhvendosjen e këtyre kursimeve drejt depozitave me afat. Raporti i depozitave me afat ndaj totalit shënoi nivele maksimale prej 82%, si pasojë e një rritje të qëndrueshme vjetore të tyre prej më shumë se 2 vjetësh. në muajin shkurt norma vjetore e depozitave me afat shënonte 13.7%, ose rreth 0.7 pikë përqindje më pak se në fund të vitit 2011. ndërkohë, depozitat e bizneseve kanë reflektuar ecurinë e aktivitetit ekonomik me një rritje të moderuar mujore. krahasuar me një vit më parë ato mbetën lehtësisht më të ulta, prej -1.3%.
kRediA PëR SektORin PRivAt�8
kredia për sektorin privat është shfaqur e ngadaltë në dy muajt e parë të vitit 2012, duke shënuar moderim të mëtejshëm të rritjes vjetore të saj. teprica e saj është rritur me rreth 0.64 miliardë lekë gjatë këtyre dy muajve, e ndikuar nga rritja e lehtë e kredisë për individë, ndërkohë që kredia për biznese ka mbetur thuajse e pandryshuar nga niveli i fundit të vitit të kaluar. Rritja vjetore e kredisë për sektorin privat vijoi të ngadalësohet, duke shënuar 9.9% dhe 9.2%, përkatësisht në muajt janar dhe shkurt, nga 10.4% që shënonte në muajin dhjetor të vitit të kaluar.
Rritja me ritme të moderuara e kredisë për sektorin privat ka qenë rezultante si e kërkesës, ashtu edhe e ofertës për kredi. Rritja nën potencial e aktivitetit ekonomik gjatë vitit të kaluar dhe pasiguritë e agjentëve ekonomikë për gjendjen e tyre financiare në të ardhmen, kanë përcaktuar një kërkesë të ulët për kredi. në të njëjtën kohë, po këta faktorë, të kombinuar edhe me pasigurinë për zhvillimet e pritshme në sistemin financiar në evropë nën një kuadër të ri rregullator, janë reflektuar në shtrëngimin e kushteve të kreditimit të sistemit bankar në vend. megjithatë, rritja vjetore e financimit të sektorit privat nga sistemi bankar, në ekonominë tonë, mbetet ndër më të lartat në rajon dhe kredia ka vijuar të japë një impuls të shtuar në mbështetje �8 Analiza e kredisë për sektorin privat bazohet mbi të dhënat monetare.
Grafik 50. Kredia për sektorin privat dhe PBB.
Burimi: Banka e Shqipërisë.Shënim: Rritja reale e kredisë është e pastruar nga efekti i kursit të këmbimit dhe inflacionit.
-0.1
0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
2/2005
2/2006
2/2007
2/2008
2/2009
2/2010
2/2011
2/2012
-2%
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
KSP nominale, bmKSP reale, bmShuma kumulative vjetore të PBB-së reale, (bd)
Rritje vjetore, %
%
0
0.05
0.1
0.15
0.2
0.25
0.3
0.35
0.4
0.45
0.5
2003/4
2004/4
2005/4
2006/4
2007/4
2008/4
2009/4
2010/4
2011/4
0.0
2.0
4.0
6.0
8.0
10.0
12.0
14.0
16.0
18.0
20.0
Ndryshimi vjetor i raportit Kredi/PBB (pp, djathtas)Kredi/PBB (%, majtas)
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
60 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 61
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
60 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 61
të aktivitetit ekonomik në vend. me përditësimin e të dhënave mbi rritjen ekonomike, raporti i kredisë për sektorin privat ndaj pBB-së vlerësohet në 39.5% në fund të vitit 2011. ndryshimi vjetor i tij rezultoi 1.4 pikë përqindje për këtë vit, nga 0.9 pikë përqindje që ishte në vitin 2010.
ngadalësimi i rritjes së kredisë për sektorin privat në muajt janar dhe shkurt, është shfaqur në të gjitha monedhat. por, ndikimi i kredisë në lekë ka qenë më i madh, si rrjedhojë e shlyerjeve të larta të kredisë për kapital qarkullues për biznese. në terma vjetorë, rritja e kredisë në lekë zbriti në 16.6% në muajin janar dhe në 16.0% në muajin shkurt, nga niveli prej 18.5% i regjistruar në muajin dhjetor të vitit të kaluar. ndërkohë, rritja vjetore e kredisë në valutë, pasi ruajti nivelin e muajit dhjetor prej 6.6% në muajin janar, u ngadalësua në 5.9% në muajin shkurt.
Grafik 51. Zhvillimet në kredinë për sektorin privat, sipas valutës (grafiku majtas) dhe klientit (grafiku djathtas).
Burimi: Banka e Shqipërisë.
-10%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
2/2008
2/2009
2/2010
2/2011
2/2012
LekëValutëValutë pa efektin e kursit të këmbimit
Rritje vjetore, %
efekti i kursit të këmbimit
-10%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
2/2008
2/2009
2/2010
2/2011
2/2012
Individë-korrigjuarIndividëBiznese-korrigjuarBiznese
Rritje vjetore, %
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
60 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 61
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
60 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 61
hapësirë informuese 4. Përmbledhje e rezultateve nga vrojtimi i Aktivitetit kreditues për tremujorin e parë të vitit 2012i.
Bazuar në rezultatet e vrojtimit të aktivitetit kreditues, standardet e kredisë janë shtrënguar më pak për bizneset, por kanë vijuar të shtrëngohen më tej për individët, gjatë tremujorit të parë të vitit 2012. Sipas madhësisë së bizneseve, aplikimi i standardeve të shtrënguara është zbatuar për ndërmarrjet e mëdha, ndërsa standardet për ndërmarrjet e vogla dhe të mesme nuk kanë ndryshuar nga një tremujor më parë. Sipas qëllimit për të cilën përdoret, bankat kanë shtrënguar njësoj standardet, si për kredinë e akorduar ndërmarrjeve të mëdha për kapital qarkullues ose për qëllim investimi, edhe kredinë e dhënë individëve për blerje banese apo për konsum.
Për bizneset, faktorët me kontributin kryesor për shtrëngimin e standardeve të kredisë, gjatë tremujorit të parë të vitit 2012, ishin: problemet specifike të sektorit ku zhvillon aktivitetin ndërmarrja, gjendja e huave me probleme në sistemin bankar dhe situata makroekonomike në vend. Politika shtrënguese e bankave gjatë tremujorit të parë të vitit 2012, është realizuar kryesisht nëpërmjet rritjes së kërkesës për kolateral dhe rritjes së komisioneve.
kërkesa e bizneseve është ulur ndjeshëm në tremujorin e parë të vitit 2012, sipas vlerësimit të ekspertëve të bankave. ky zhvillim nuk përkon me pritjet optimiste të bankave për kërkesën për kredi, të shprehura në vrojtimin e tremujorit të mëparshëm.
Për tremujorin e dytë të vitit 2012, ekspertët e bankave nuk presin që standardet e kredisë për bizneset të shtrëngohen më tej. Standardet pritet të mbeten të pandryshuara për kreditë dhënë sipas madhësisë së biznesit apo qëllimit të përdorimit. Pritjet për kërkesën e bizneseve për kredi, në tremujorin e dytë të vitit 2012, janë pozitive por lehtësisht më të ulëta krahasuar me pritjet për tremujorin e parë të 2012.
Përqindja neto e bankave që janë shprehur për shtrëngim të standardeve të kredisë për individë në tremujorin e parë të vitit 2012, shënoi, vlerën 9.6%. kjo përbën një përkeqësim krahasuar me tremujorin e katërt të viti 2011, gjatë të cilit standardet e kredisë mbetën të pandryshuara.
Grafik 52. Standardet e kredisë dhe kërkesa për kredi për bizneset (balanca neto).
Burimi: Vrojtimi i Aktivitetit Kreditues, Banka e Shqipërisë.
-90
-70
-50
-30
-10
10
30
Pritje
2007-II2008-I2008-IIT1-2009
T2-2009T3-2009
T4-2009T1-2010
T2-2010T3-2010
T4-2010
T1-2011
T2-2011
T1-2012
T2-2012
T3-2011T4-2011
2007-II2008-I2008-II
T1-2009
T2-2009T3-2009
T4-2009T1-2010
T2-2010T3-2010
T4-2010
T1-2011
T2-2011
T1-2012
T2-2012
T3-2011T4-2011
Aktuale
Standardet
shtrënguar
lehtësuar
-50
-30
-10
10
30
50
70
Pritje Aktuale
Kërkesa
rritur
ulur
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
62 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 6�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
62 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 6�
Faktorët që dhanë kontribut në kahun shtrëngues të standardeve të kredisë dhënë individëve, janë gjendja e kredive me probleme, gjendja financiare e individëve dhe zhvillimet në tregun e pasurive të paluajtshme. Politika shtrënguese e bankave u zbatua kryesisht nëpërmjet uljes së raportit të këstit të kredisë ndaj të ardhurave, uljes së madhësisë së kredisë dhe rritjes së kërkesës për kolateral.
Bazuar në opinionin e bankave, kërkesa e individëve për kredi ka vijuar prirjen rënëse në tremujorin e parë të vitit 2012. ky rezultat është dukshëm më pesimist në krahasim me pritjet e bankave nga vrojtimi i kaluar.
Bankat nuk presin ndryshime të ndjeshme të standardeve për kredinë dhënë individëve në tremujorin e dytë të vitit 2012 (balanca neto është 0). Pritjet për kërkesën e individëve për të marrë kredi në tremujorin e dytë të vitit 2012, janë optimiste, ndonëse poshtë nivelit të tremujorit të kaluar.
i vrojtimi i realizuar në muajin prill të vitit 2012, mbulon zhvillimet në aktivitetin kreditues të ndodhura gjatë tremujorit të parë të vitit 2012, si dhe pritjet e bankave për ndryshime të mundshme në aktivitetin kreditues, gjatë tremujorit të dytë të vitit 2012. Analiza e detajuar e rezultateve të vrojtimit të Aktivitetit kreditues për tremujorin e parë të vitit 2012, gjendet në adresën www.bankofalbania.org, seksioni i publikimeve.
Grafik 53. Standardet e kredisë dhe kërkesa për kredi për individët (balanca neto).
Burimi: Vrojtimi i Aktivitetit Kreditues, Banka e Shqipërisë.
-70
-50
-30
-10
10
30
2007-II2008-I
2008-IIT1-2009
T2-2009T3-2009
T4-2009T1-2010
T2-2010
T3-2010T4-2010
T1-2011T2-2011
T3-2011T4-2011
T1-2012T2-2012
Pritje Aktuale
-50
-30
-10
10
30
50
70
2007-II2008-I
2008-II
T1-2009T2-2009
T3-2009T4-2009
T1-2010
T2-2010T3-2010
T4-2010T1-2011
T2-2011T3-2011
T4-2011
T1-2012T2-2012
Pritje Aktuale
kredia për biznese, në dy muajt e parë të këtij viti, ka shfaqur një ecuri të dobët. edhe pse kredia e re ishte rreth 15% më e lartë se një vit më parë, shlyerjet e larta në kredinë për likuiditet dhe zgjerimi i ulët i kredisë për investime, janë reflektuar në një rritje të papërfillshme të stokut të kredisë për biznese, krahasuar me nivelin e muajit dhjetor. për rrjedhojë, rritja vjetore e saj është moderuar në këta dy muaj, duke qëndruar në nivelin 13.5% në muajin shkurt. efekti i riklasifikimit të portofolit të kredisë në muajin dhjetor39 të vitit të kaluar, ka rritur ndryshimet vjetore të kredisë për biznese në tre muajt e fundit, me rreth 1.8 pikë përqindje. pastruar nga ky efekt, rritja vjetore e kredisë për biznese rezulton edhe më e ngadalësuar, duke nisur që në
�9 në muajin dhjetor të vitit 2011, u risklasifikua sipas qëllimit të përdorimit, portofoli i kredisë së një nga bankave raportuese. Riklasifikimi çoi në reduktimin e stokut të kredisë hipotekare të individëve me 5.77 miliardë lekë dhe rritjen me po të njëjtën masë të stokut të kredisë për investime të bizneseve, gjatë muajit dhjetor.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
62 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 6�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
62 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 6�
muajin nëntor të vitit të kaluar. moderimi i rritjes së kredisë për biznese është i dukshëm në të dy portofolët e saj, sipas qëllimit të përdorimit. Rritja vjetore e kredisë për investime rezultoi 12.0% në muajin shkurt, ose 2 pikë përqindje më e ulët në krahasim me muajin dhjetor40. ndërkohë, kredia për financimin e kapitalit qarkullues shënoi një ndryshim vjetor prej 15.0% në muajin shkurt, duke rënë me 1.5 pikë përqindje, kundrejt fundit të vitit të kaluar.
të dhënat sektoriale të kredisë tregojnë për një rritje të financimit bankar për sektorin e tregtisë në dy muajt e parë të vitit, ndërkohë që bizneset e sektorëve të tjerë të ekonomisë kanë reduktuar detyrimet e tyre ndaj bankave gjatë kësaj periudhe. përtej luhatshmërisë mujore, ngadalësimi vjetor i kredisë për biznese është evident pothuaj në të gjithë sektorët e ekonomisë. përjashtim bën vetëm sektori i industrisë, kredia për bizneset e të cilit, ruan ritme të larta të rritjes vjetore, edhe pse ato janë reduktuar në dy muajt e fundit.
40 efekti i riklasifikimit të mësipërm në kredinë për investime është një rritje me rreth �.5 pikë përqindje e ndryshimeve vjetore të saj, në muajt dhjetor të vitit 2011 dhe janar e shkurt të vitit 2012.
Grafik 54. Zhvillimet në kredinë për biznese sipas qëllimit të përdorimit.
Burimi: Banka e Shqipërisë.Shënim: Ndryshimi mujor i kredisë për investime në muajin
dhjetor të vitit 2011, nuk përfshin rritjen si rrjedhojë e riklasifikimit.
-10%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
2/2008
8/2008
2/2009
8/2009
2/2010
8/2010
2/2011
8/2011
2/2012
Investime
Investime - e rregulluarLikuiditet
Ndryshime
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
10
12
14
16
2/2010
8/2010
2/2011
8/2011
2/2012
Likuiditet Investime
Ndryshime mujore, mld
Grafik 55. Zhvillimet në kredinë për biznese sipas sektorëve të ekonomisë.
Burimi: Banka e Shqipërisë.
0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
2/2008
2/2009
2/2010
2/2011
2/2012
Shërbime të tjeraTregti, hotele, restorante
IndustriaNdërtimi
Ndryshime vjetore, %
-9 -6 -3 0 3 6 9 12 15 18 21 24
T1-09
T2-09
T3-09
T4-09
T1-10
T2-10
T3-10
T4-10
T1-11
T2-11
T3-11
T4-11
2M-12
NdërtimiIndustria
Tregti, hotele, restoranteShërbime të tjera
Ndryshime mujore, mld
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
64 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 65
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
64 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 65
kredia për individë, pasi ruajti edhe në janar nivelin e dhjetorit, u zgjerua me 0.6 miliardë lekë në muajin shkurt. ndryshimi vjetor i saj në këta dy muaj, rezultoi përkatësisht -0.5% dhe -0.3%, nga -0.2% që shënonte në muajin dhjetor. efekti i riklasifikimit të portofolit të kredisë është materializuar në një reduktim të normave vjetore të rritjes së kredisë për individë, me rreth 4.0 pikë përqindjeje në tre muajt e fundit. Duke korrigjuar këtë efekt, rritja vjetore e kredisë për individë mbetet pozitive, por më e moderuar në krahasim me gjysmën e dytë të vitit të kaluar.
ngadalësimi i kredisë për individë, i nisur që në gjysmën e dytë të vitit të kaluar, është diktuar nga zhvillimet në kredinë hipotekare. kërkesa e individëve për blerje të pasurive të paluajtshme ka qenë e ulët, në reflektim të hezitimit të tyre për të kryer investime dhe për të ndërmarrë angazhime financiare afatgjata. pavarësisht rritjes së regjistruar në muajin shkurt, tkurrja e vazhdueshme e kredisë hipotekare në gjysmën e dytë të vitit të kaluar, ka përcaktuar një trend të fortë ngadalësimi të rritjes vjetore të saj. në fund të muajit shkurt, ndryshimi vjetor i kredisë hipotekare rezultoi -3.2%, nga -3.0% që shënonte në muajin dhjetor41. nga ana tjetër, kredia për financimin e konsumit ka ruajtur një ritëm të qëndrueshëm të rritjes vjetore, prej mesatarisht 11.0%, në dy muajt e parë të vitit.
41 efekti i riklasifikimit të mësipërm në kredinë hipotekare është një reduktim me rreth 5.2 pikë përqindje i ndryshimeve vjetore të saj në muajt dhjetor të vitit 2011 dhe janar e shkurt të vitit 2012. duke korrigjuar për këtë efekt, rritja vjetore e kredisë hipotekare rezulton pozitive, por e ngadalësuar.
Grafik 56. Zhvillimet në kredinë për individë sipas qëllimit të përdorimit.
Burimi: Banka e Shqipërisë.Shënim: Ndryshimi mujor i kredisë hipotekare, në muajin dhjetor
të vitit 2011, nuk përfshin reduktimin si rrjedhojë e riklasifikimit.
-10%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
2/2008
8/2008
2/2009
8/2009
2/2010
8/2010
2/2011
8/2011
2/2012
HipotekoreHipotekore - e rregulluar
Konsumatore
Ndryshime
-2
-1.5
-1
-0.5
0
0.5
1
1.5
2
2.5
2/2010
8/2010
2/2011
8/2011
2/2012
KonsumatoreHipotekore
Ndryshime mujore, mld
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
64 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 65
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
64 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 65
hapësirë informuese 5. Çmimet e banesave dhe roli i kredisë në Shqipërii.
në vitet e fundit, ekonomistët i kanë kushtuar vëmendje të veçantë dinamikës së çmimeve të pasurive të paluajtshme në ekonomi, për shkak të interferencës së tyre me shumë sektorë jetësore. në veçanti i është kushtuar vëmendje ndikimit që ka ecuria e çmimit të banesave për sektorin financiar. Çmimet e pasurive të paluajtshme kanë ndikim të rëndësishëm në portofolin e ndërmjetësve financiarë, të cilët kanë siguruar me pasuri të paluajtshme pjesën më të madhe të portofolit të kredive. Për këtë arsye, sjellja e çmimeve të banesave nuk ndikon vetëm dinamikën e ciklit të biznesit nëpërmjet efektit të drejtpërdrejtë që jep në shpenzimet agregate, por edhe performancën e sistemit financiar. Studimet për ndërvarësinë e kredisë hipotekare me çmimet e banesave, janë në fokusin e prioriteteve për shumë nga bankat qendrore, sepse kjo lidhje ka një ndikim të rëndësishëm në zhvillimet e treguesve monetarë dhe të kredisë. Rritja e vlerës së banesave, si pasojë e rritjes së çmimeve, do të çonte në rritjen e vlerës së kolateralit, duke mundësuar marrjen e një kredie më të lartë dhe për pasojë, do të ndikojë në rritjen e kërkesës për mallra e shërbime, duke ushtruar kështu presione inflacioniste në ekonomi.
në materialin studimor me titull “Çmimet e banesave në Shqipëri dhe roli i kredisë hipotekare” është analizuar ndikimi i kredisë hipotekare në çmimet e banesave për rastin e Shqipërisë. ndërlidhja midis këtyre dy treguesve shihet me interes në kuadër të zhvillimeve të rëndësishme që ka përjetuar si tregu i kredive, ashtu edhe ai i banesave në vitet e fundit. ky material synon që nëpërmjet vlerësimit empirik të analizojë rëndësinë që ka zgjerimi i kredisë në ecurinë e çmimit të banesave dhe anasjelltas.
Për të studiuar lidhjen midis kredisë dhe çmimit të banesave, për rastin e Shqipërisë, është përdorur procesi i vlerësimit me dy etapa, me metodën e vlerësimit dinamik të katrorëve më të vegjël (dOlS), të përdorur nga engle dhe Granger. Përzgjedhja e kësaj metode mendohet se i përshtatet më mirë qëllimit të këtij studimi, sepse merr parasysh varësinë e njëkohshme midis variablave, si dhe serinë e shkurtër të të dhënave. Sipas kësaj metode, lidhja afatgjatë vlerësohet si një sistem ekuacionesh të njëkohshëm ndërmjet kredisë dhe çmimit të banesave, e ngjashme me metodën e përdorur nga Fitzpatrick dhe mcquinn (2007):
Grafik 57. Çmimet e banesave dhe kredia hipotekare.
Burimi: Banka e Shqipërisë.
0.0%
2.0%
4.0%
6.0%
8.0%
10.0%
12.0%
14.0%
16.0%
18.0%
20.0%
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Në
%
(5)
20
45
70
95
120
145
170
195
220
245
270
295
Euro
Kredi hipotekare/ PBB (në %)Kredi hipotekare/ person (euro)
Ndryshime vjetore
-5.0%
0.0%
5.0%
10.0%
15.0%
20.0%
25.0%
30.0%
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
-15%
-5%
5%
15%
25%
35%
45%
55%
65%
75%
85%
ICB Kredia hipotekare
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
66 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 67
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
66 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 67
ekuacioni 1
ekuacioni 2
Rezultatet e këtij studimi mbështesin rolin statistikisht të rëndësishëm që luan rritja e portofolit të kredisë hipotekare në ecurinë e çmimeve të banesave dhe anasjelltas, në periudhën e studiuar për rastin e Shqipërisë. në periudhën afatgjatë, çmimi i banesave, krahas sasisë së kredisë, varet edhe nga të ardhurat për frymë dhe kosto e ndërtimit. Gjatë kësaj periudhe, një rritje e kredisë hipotekare me 1%, ndikon në një rritje të çmimeve të banesave me 2.�%. ndërkohë, një rritje e çmimeve të banesave me 1%, ndikon në një rritje të kredisë hipotekare me �%. në prani të një disekuilibri afatshkurtër, si kredia ashtu edhe çmimi i banesave axhustohen në muajt pasardhës, duke ndihmuar rikthimin në ekuilibër. megjithatë, ky axhustim është i ngadaltë dhe i dobët, si pasojë e ekzistencës së kostove friksionale në funksionimin e tregut të pasurive të paluajtshme.
lidhja afatgjatë statistikisht e rëndësishme, që shfaq ecuria midis këtyre dy treguesve, thekson rëndësinë që ka për ekonominë dhe për stabilitetin financiar në vend. Për vetë natyrën afatgjatë të ndërlidhjes midis këtyre dy variablave, seria aktuale (prej 12 vitesh) vlerësohet të jetë relativisht e shkurtër dhe është ende herët që të gjykojmë për një lidhje të stabilizuar midis çmimeve të banesave dhe kredisë hipotekare. Zhvillimet në tregun e pasurive të paluajtshme, vazhdojnë të kushtëzohen nga mangësitë ligjore dhe institucionale që ka në këtë treg, të tilla si problemet me të drejtat e pronësisë, regjistrimi i pronave, legalizimet etj. Zgjidhja e këtyre problemeve do t’i japë një impuls të ri zhvillimeve në tregun e banesave, si edhe do t’i krijonte më shumë hapësirë sistemit bankar për të zhvilluar dhe rritur kredinë hipotekare.
i Bazuar në materialin e diskutimit “Çmimet e banesave në Shqipëri dhe roli i kredisë”, me autorë e. Suljoti dhe G. hashorva, prezantuar në Seminarin v të kërkimeve në evropën jug-lindore, Banka e Shqipërisë, nëntor 2011.
v.2 Zhvillimet në tReGjet FinanciaRe
tReGu ndëRBAnkARtregu ndërbankar është karakterizuar nga një ecuri rënëse e normave të
interesit, në tremujorin e parë të vitit 2012. volumi i shkëmbyer midis bankave ka qëndruar në nivelet e tremujorit të kaluar, duke njohur rritje në muajin mars. Rënia e normave të interesit ka prekur të dyja maturitetet (1-ditor dhe 7-ditor) dhe është përqendruar kryesisht në dy muajt e fundit të këtij tremujori. Banka e Shqipërisë e ka ndryshuar dy herë normën e saj bazë gjatë kësaj periudhe, duke e ulur atë në të dyja rastet me nga 0.25 pikë përqindje. Reagimi i normave të interesit të tregut ndërbankar, ka qenë i shpejtë dhe në
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
66 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 67
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
66 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 67
linjë me këto ndryshime, ku gjatë muajit mars ato luhateshin mesatarisht në intervalin 3.80%-4.20% ose 0.30-0.80 pikë përqindje poshtë normës bazë42. vëllimi i transaksioneve të bankave në tregun ndërbankar ka ardhur duke u rritur gjatë këtyre muajve të fundit, duke reflektuar një rritje të përdorimit të këtij tregu për plotësimin e nevojave afatshkurtra për likuiditet si dhe rritje të ofertës nga ana e disa bankave. profili i transaksioneve gjatë këtij tremujori nuk ka ndryshuar, duke konfirmuar preferencën për shkëmbime me maturitet javor. megjithatë, ecuria e detajuar e volumit të tregtuar ka evidentuar zvogëlimin e transaksioneve javore dhe rritjen e shkëmbimeve ditore, duke bërë kështu që vëllimi total në terma mesatarë, të mos ndryshojë shumë nga vlerat e tremujorit të kaluar. ai shënoi 3.25 miliardë lekë, duke mbetur afërsisht i njëjtë me tremujorin paraardhës.
në nivel sistemi, Banka e Shqipërisë ka vijuar të furnizojë tregun me likuiditet, me anë të ankandeve të anasjellta të riblerjes të rregullta, me maturim 7-ditor. krahas tyre janë përdorur edhe marrëveshjet e anasjellta me maturim 3-mujor. likuiditeti i injektuar gjatë kësaj periudhe ka qenë mesatarisht 13.5 miliardë lekë, krahasuar me 12.5 miliardë lekë që ishte në tremujorin e kaluar. ecuria e normave të interesit në tregun ndërbankar, gjatë këtyre muajve, është karakterizuar nga një luhatshmëri më e lartë43, ndërkohë që diferencat e tyre me normën bazë janë rritur. luhatjet në normat e interesit vijojnë të vërehen kryesisht në intervale
42 ndryshimi i dytë i normës bazë u bë në datën 28 mars, ndaj në këtë krahasim kemi parasysh normën bazë prej 4.50% që ishte në fuqi deri në atë datë.
4� devijimi standard i normave të interesit ditor në tregun ndërbankar në tremujorin e parë të vitit 2012, kanë qenë 0.5052, nga 0.2892 që ishin në atë paraardhës, ndërkohë që diferencat me normën bazë për interesin ditor dhe javor kanë qenë respektivisht �6 dhe 2� pikë bazë, nga 18 dhe 10 pikë bazë që ishin një tremujor më parë.
Burimi: Banka e Shqipërisë.
Grafik 58. Vëllimi i huamarrjes në tregun ndërbankar.
0.2
1.3
2.4
3.5
4.6
Mar-09
Sht-09
Mar-10
Sht-10
Mar-11
Sht-11
Mar-12
mld
lekë
Volumi ditor Volumi javor
Grafik 59. Normat e interesit në tregun ndërbankar (grafiku majtas) dhe diferencat e tyre nga norma bazë (grafiku djathtas).
Burimi: Banka e Shqipërisë.
3
6
9
Gus-08
Maj-09
Jan-10
Tet-10
Qer-11
Mar-12
Norma ditore e interesitNorma javore e interesit
Norma bazë
(2.00)
(1.50)
(1.00)
(0.50)
0.00
0.50
1.00
01-10
06-10
11-10
04-11
09-11
03-12
(2.00)
(1.50)
(1.00)
(0.50)
0.00
0.50
1.00
Ditor7-ditor
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
68 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 69
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
68 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 69
të caktuara kohe që përkojnë me ditët e përmbushjes së rezervës së detyruar, por edhe për faktorë të pozicionimit në treg nga banka të veçanta. në terma mesatarë, norma e interesit 1-ditor në tregun ndërbankar, gjatë këtij tremujori, rezultoi 4.43%, nga 4.80% që ishte në tremujorin paraardhës, ndërsa norma e interesit 7-ditor ka zbritur në 4.62% ose 0.38 pikë përqindjeje më pak.
Zgjerimi i ofertës së likuiditetit në tregun ndërbankar, kryesisht gjatë muajit mars, ka ndodhur edhe si rrjedhojë e zgjedhjes së disa bankave për të drejtuar drejt tregut ndërbankar pjesë të fondeve të tyre të liruara nga aktiviteti në tregun e letrave me vlerë. mesatarisht, huamarrja në këtë muaj arriti në rreth 4.1 miliardë lekë, duke ndikuar edhe mesataren e tremujorit.
hapësirë informuese 6. Reagimi i normave të interesit ndaj ndryshimit të normës bazë të interesit.
muaji shtator i vitit 2011 shënon fillimin e ciklit të lehtësimit të politikës monetare të Bankës së Shqipërisë. Gjatë periudhës shtator 2011 - mars 2012, norma bazë e interesit është ulur me 1.00 pikë përqindjeje në katër lëvizje, duke zbritur në nivelin më të ulët historik prej 4.25%. Përkatësisht, ndryshimet janë bërë efektive më �0 shtator (-0.25 pikë përqindje), 1 dhjetor (-0.25 pikë përqindje), 26 janar (-0.25 pikë përqindje) dhe 29 mars (-0.25 pikë përqindje). në këtë kontekst, impulset monetare kanë synuar të krijojnë kushtet për respektimin e objektivit të inflacionit, për mbështetjen e aktivitetit ekonomik dhe nxitjen e kërkesës së brendshme.
Reagimi i tregjeve financiare ka qenë i ndryshëm në momente të ndryshme. tregu ndërbankar ka ndjekur pothuajse në kohë reale dhe me të njëjtën masë secilin nga reduktimet e normës bazë. në muajin mars, ky treg u karakterizua nga shtimi i likuiditetit dhe rritja e aktivitetit të shkëmbimeve, gjë që nxiti uljen e mëtejshme të normave të interesit.
tabelë 7. Reagimi i tregjeve ndaj sinjaleve të politikës monetare (në pikë përqindjeje).
ndryshime kumulative mars 2012-shtator 2011
Repotreg ndërbankar treg primar Depozita kredi
1-ditor 7-ditor 3-mujor 6-mujor 12-mujor 12-mujor mesatar i ponderuar 12-mujor mesatar i
ponderuar
(1.00) (1.35) (0.91) (0.26) (0.57) (0.34) (0.30) (0.51) (0.17) (0.29)Burimi: Banka e Shqipërisë.
në tregun primar, yield-et e bonove të thesarit fillimisht kanë reaguar ndaj lehtësimit të kushteve monetare. në muajin dhjetor, yield-i 12-mujor shënoi mesatarisht 6.91%, nga 7.68% që ishte në muajin shtator. ky reduktim i yield-eve reflektonte si ndryshimin e normës bazë (-0.50 pikë përqindje), ashtu dhe një kërkesë më të ulët për financimin e deficitit buxhetor në këtë periudhë. në tremujorin e parë të vitit 2012, prirja rënëse e yield-eve ndryshoi kah, ndonëse kushtet monetare vazhduan të lehtësohen. Yield-et u rritën për instrumentet e pothuajse të gjitha maturiteteve në tregun primar. në ecurinë e tyre ka ndikuar përqendrimi i kërkesës për financim të qeverisë në këtë periudhë, si dhe ngurrimi i disa bankave për të investuar në treg primar. këto të fundit janë kushtëzuar nga shtrëngimi i politikave investuese të grupeve për vendet e evropës juglindore dhe kërkesat për rritje të kapitalit nga autoritetet mbikëqyrëse evropiane. Rritja e primeve të rrezikut për investimet në letra me vlerë të qeverisë ka sjellë dhe zhvendosjen e kurbës së yield-eve, ndërkohë që vrojtimet e agjentëve financiarë nuk evidentojnë faktorizimin e pritjeve inflacioniste në përcaktimin e yield-eve.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
68 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 69
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
68 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 69
transmetimi i sinjaleve të politikës monetare në tregun e depozitave dhe të kredisë ka qenë i ngadaltë. deri në muajin janar, interesat për depozitat e reja në lekë janë ulur lehtë, me qëllim ruajtjen e pjesëve të tregut dhe tërheqjen e prurjeve që karakterizojnë fundin e vitit. norma mesatare e ponderuar e depozitave në muajin janar shënoi 4.92%, nga 5.07% që ishte në muajin shtator. Pas reduktimit të normës bazë në muajin janar dhe sinjalit se stimuli monetar do të vazhdonte, interesi për depozitat në lekë u reduktua ndjeshëm (-0.�6 pikë përqindje) në muajin shkurt, dhe të dhënat paraprake flasin për ulje të mëtejshme të tyre në muajt mars-prill.
ndonëse normat e interesit të kredisë në lekë në terma mesatarë rezultojnë më të ulëta se një vit më parë, reflektimi i lehtësimit të kushteve monetare në këtë treg është i ngadaltë. Për më tepër, kreditimi i sektorit privat vazhdon të karakterizohet nga shtrëngim i standardeve, duke faktorizuar pjesërisht dhe pasiguritë për ecurinë ekonomike të vendit dhe ato që lidhen me problemet financiare dhe ekonomike në evropë. në tremujorin e parë, prirja rritëse e yield-eve të bonove të thesarit, të cilat përdoren si referencë në përcaktimin e çmimit të kredisë, mund të ketë ndikuar negativisht në lehtësimin e çmimit të kredisë.
tReGu PRimARyield-et e letrave me vlerë të qeverisë kanë treguar prirje rritëse në
tremujorin e parë, për të gjitha maturitetet. yield-i 12 mujor, i cili përdoret dhe për parametrimin e interesave afatgjatë të kredidhënies, arriti në 7.33% në fund të muajit mars, nga vlera 7.11% e shënuar në fillim të muajit janar. ecuria e yield-eve është shoqëruar me përqendrimin e kërkesës së qeverisë për financim në tremujorin e parë, dhe pritjet për lehtësim në pjesën e dytë të vitit. Gjithashtu, në përgjigje të rregulloreve të reja të aeB-s44, disa banka kanë shtrënguar politikat për financimin e autoritetit fiskal dhe janë treguar hezituese në investime në tregun primar. ky efekt është kompensuar pjesërisht nga rritja e pjesëmarrjes së individëve në blerjen e bonove të thesarit, mbështetur dhe nga diferenca në rritje e kthimit nga ky instrument, krahasuar me atë nga depozita45. Raporti i mbulimit të kërkesës për financim në ankandet e bonove të thesarit vlerësohet 1.01 në tremujorin e parë, nga 1.31 që ishte në tremujorin e kaluar.
44 Autoriteti evropian i Bankave (european Banking Authority).45 në mungesë të zhvillimit të segmenteve të tjera të tregjeve financiare, mjetet kryesore të
investimit të kursimeve për individët mbeten depozitat dhe letrat me vlerë të qeverisë.
Burimi: Banka e Shqipërisë.
Grafik 60. Kurba e yield-eve në tregun primar.
4.50%
5.50%
6.50%
7.50%
8.50%
9.50%
10.50%
11.50%
3-m
6-m
12-m
24-m
60-m
Dhjetor 2011 Mars 2011 Mars 2012
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
70 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 71
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
70 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 71
primet e investimit në instrumente më afatgjata kanë rezultuar më të larta dhe janë shprehur në rritjen e yield-eve të obligacioneve. yield-i 2-vjeçar arriti në 8.80% në muajin janar, nga 8.44% në muajin dhjetor, kryesisht si pasojë e maturimit të portofolit dhe mosplotësimit të shumës së shpallur për financim. me rritjen e likuiditetit dhe të konkurencës në ankand, ky tregues zbriti në 8.56% në muajin mars. marzhi i kërkuar mbi normën referencë për obligacionin 5-vjeçar me çmim variabël, arriti në 2.08 pikë përqindjeje- vlera më e lartë në tre vitet e fundit- ndonëse likuiditeti i ofruar ishte pozitiv, duke mos ushtruar presione mbi yield-et. ecuria e treguesve të obligacioneve kushtëzohet dhe nga konfigurimi i këtij segmenti, i cili është pak konkurencial dhe likuid.
Rritja e yield-eve ka sjellë edhe zgjerimin e diferencave midis maturiteteve dhe me interesat në segmente të tjera të tregut financiar. nisur nga të dhënat e vrojtimeve të agjentëve financiarë, duket se kjo prirje nuk dëshmon presione të pritjeve inflacioniste.
nORmAt e inteReSit PëR kReditë dhe dePOZitAt e RejA në periudhën janar-shkurt 2012, normat e interesit për kreditë e reja në
lekë kanë qenë të qëndrueshme dhe mesatarisht më të ulëta se në tremujorin e kaluar. interesi mesatar i ponderuar për kredinë në lekë rezulton 11.35% në muajt janar-shkurt, nga 11.47% që ishte në tremujorin e katërt të vitit 2011. megjithatë, përcaktimi i çmimit të kredisë ka faktorizuar rritjen e masave prudenciale nga bankat46. kjo është shprehur dhe në rritjen e marzhit të ndërmjetësimit në dy muajt e parë të vitit të 2012, i cili ka reflektuar përcjelljen më të shpejtë të lehtësimit të politikës monetare në normat e depozitave. ndërkohë, një sinjal i tillë pritet të tejçohet edhe në normat e interesit të kredisë, në përputhje me kohëvonesat e mekanizmit të transmisionit.
46 hapësirë informuese 5: “Përmbledhje e rezultateve nga vrojtimi i Aktivitetit kreditues për tremujorin e parë të vitit 2012”.
Grafik 61. Yield-et në tregun primar.
Burimi: Banka e Shqipërisë.
0.02
0.03
0.04
0.05
0.06
0.07
0.08
0.09
0.1
2007-01
2007-06
2007-12
2008-06
2008-12
2009-05
2009-11
2010-05
2010-10
2011-04
2011-10
BTh 3mBTh 6m BTh 12m
Repo 7d
6
7
8
9
10
11
12
01-09
07-09
01-10
07-10
01-11
07-11
01-12
2-vjeçare3-vjeçare5-vjeçare
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
70 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 71
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
70 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 71
prirje rënëse kanë evidentuar interesat afatgjata të kredive të akorduara kryesisht për pasuri të paluajtshme për individët. interesat afatshkurtra të kredive të akorduara për plotësimin e nevojave me likuiditet për bizneset, kanë rezultuar pothuajse në të njëjtat nivele. krahas kujdesit të shtuar nga bankat, në përcaktimin e interesit të kredisë në lekë duket të ketë ndikuar dhe prirja rritëse e yield-eve të bonove të thesarit, me të cilat ato parametrohen.
interesi mesatar i ponderuar për kredinë e re në euro është ulur në 7.11% në muajt janar-shkurt të vitit 2012, nga 7.32% që ishte në tremujorin e katërt të vitit të kaluar. ecuria e interesave është në të njëjtin kah me ecurinë e normave euribor në tregjet ndërkombëtare, të cilat janë ulur ndjeshëm në dy muajt e fundit. megjithatë, marzhet e aplikuara mbi këto norma referencë janë ende të larta, krahasuar me periudhën përpara krizës financiare, duke reflektuar shtrëngimin e standardeve të kreditimit. Gjithashtu, ruajtja e niveleve relativisht të larta të depozitave në euro ka kushtëzuar në një masë dhe përcaktimin e normave të kredisë në këtë monedhë.
8.0
10.0
12.0
14.0
16.0
2008-01
2008-07
2009-01
2009-07
2010-01
2010-07
2011-01
2011-07
2012-01
Interesi mesatar i ponderuarInteresi 12m
Interesi >5 vjet
2.0
4.0
6.0
8.0
10.0
12.0
2008-01
2008-07
2009-01
2009-07
2010-01
2010-07
2011-01
2011-07
2012-01
Diferencë interesi mesatar kredi - depozita 12mDiferencë interesi mesatar kredi-bth 12m
Grafik 62. Interesat për kredinë e re në lekë (grafiku majtas) dhe marzhet e ndërmjetësimit (grafiku djathtas).
Burimi: Banka e Shqipërisë.
Grafik 63. Interesat për kredinë e re në euro (grafiku majtas) dhe marzhet e ndërmjetësimit (grafiku djathtas).
Burimi: Banka e Shqipërisë.
4.0
5.0
6.0
7.0
8.0
9.0
10.0
2008-01
2008-07
2009-01
2009-07
2010-01
2010-07
2011-01
2011-07
2012-01
Interesi mesatar i ponderuar kredi euroInteresi kredi >5 vjetInteresi kredi <1 vit
0.0
1.0
2.0
3.0
4.0
5.0
6.0
7.0
8.0
9.0
10.0
2008-01
2008-07
2009-01
2009-07
2010-01
2010-07
2011-01
2011-07
2012-01
Diferenca interes mesatar euro-euribor 12mDiferenca interes mesatar kredi euro-depozita 12m
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
72 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 7�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
72 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 7�
me fillimin e ciklit të lehtësimit të kushteve monetare në ekonomi prej muajit shtator të vitit 2011, interesat për depozitat e reja në lekë kanë treguar prirje rënëse. në muajin shkurt të vitit 2012, interesi mesatar i tyre shënon 4.56%, nga 5.07% që ishte në muajin shtator të vitit 2011. Deri në muajin janar, interesat e depozitave në lekë janë reduktuar me marzhe të vogla dhe nivelet relativisht të larta të tyre kanë qenë faktor mbështetës për tërheqjen e depozitave.
pas rritjes së lehtë sezonale të interesave në euro në fund të vitit 2011, muaji shkurt i këtij viti ka shënuar ulje të tyre në 2.40%, nga 2.52% në muajin dhjetor. për të ruajtur pozicionet konkurrenciale dhe likuiditetin në euro, interesat për depozitat në këtë monedhë mbeten relativisht të larta. ndonëse diferenca midis interesit të depozitave në lekë dhe atyre në euro ka nisur të ulet, ajo rezulton më lart sesa nivelet përpara krizës, duke mbështetur qëndrueshmërinë e monedhës vendase.
kuRSi i këmBimitkursi nominal efektiv i këmbimit ka vijuar prirjen mbiçmuese, ndonëse në
ritme më të moderuara, në tremujorin e parë të vitit 2012. Ritmet vjetore të ndryshimit të indeksit neeR47 janë vlerësuar mesatarisht -0.6% në terma vjetorë dhe 0.1% në terma tremujorë.
Dinamika e indeksit neeR ka reflektuar luhatjet e raportit kërkesë/ofertë në tregun vendas, duke përcjellë një efekt më të zbutur sezonal48, që karakterizon tremujorin e parë të vitit 2012. Rënia e importeve për dy muajt e parë të vitit ka dhënë kontributin e saj në zbehjen e presioneve nënçmuese në tregun valutor 47 neeR – kursi nominal efektiv i këmbimit llogaritet kundrejt monedhave të pesë partnerëve
tregtarë kryesor, të cilët janë italia, Greqia, Gjermania, turqia dhe kina. një rritje e neeR do të thotë nënçmimi i lekut.
48 kursi i këmbimit përgjithësisht nënçmohet gjatë tremujorit të parë të vitit, si pasojë e kërkesës së lartë për valutë nga kompanitë e huaja, të cilat riatdhesojnë fitimet me mbylljen e vitit kontabël.
Grafik 64. Interesat për depozitat e reja në lekë (grafiku majtas) dhe në euro (grafiku djathtas).
Burimi: Banka e Shqipërisë.
lekë
4
5
6
7
8
2008-01
2008-07
2009-01
2009-07
2010-01
2010-07
2011-01
2011-07
2012-01
Depozite 12mRepo
Mesatare e ponderuar
euro
0
1
2
3
4
5
6
7
2008-01
2008-07
2009-01
2009-07
2010-01
2010-07
2011-01
2011-07
2012-01
Depozite 12mNorma baze BQEMesatare e ponderuar
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
72 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 7�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
72 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 7�
të këmbimit, duke e mbajtur valutën vendase relativisht të qëndrueshme për periudhën në analizë. në muajt e fundit, trajektorja vlerësuese e dollarit amerikan ndaj monedhave të huaja në tregjet ndërkombëtare shihet si një tjetër faktor që ka ndikuar ecurinë mbiçmuese të indeksit neeR.
Zhvillimet e lartpërmendura konfirmohen edhe nga indeksi i presioneve të tregut valutor, i cili shfaqet i qëndrueshëm në tremujorin e parë, duke reflektuar një stabilizim rreth nivelit 0.05 devijime standarde nga mesatarja e tij historike.
panorama e zhvillimeve individuale të monedhave kryesore të shportës në tregun e shkëmbimeve valutore për tremujorin e pare të vitit 2012, pasqyron një nënçmim të monedhës vendase kundrejt dollarit (3.9%) dhe mbiçmim të lehtë kundrejt euros (0.2%), krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. nga ana tjetër, në terma tremujorë, leku reflekton dobësim të pozitave të tij ndaj dollarit amerikan, duke u nënçmuar mesatarisht me 2.2%, dhe një forcim ndaj euros, duke u mbiçmuar me 0.4%.
Grafik 65. Ndryshimet vjetore dhe tremujore të lekut në terma nominalë efektivë (NEER).
Burimi: Banka e Shqipërisë.
Ndryshime tremujore NEER
-3%
-2%
-1%
0%
1%
2%
3%
4%
5%
T1_2008T2_2008T3_2008T4_2008T1_2009T2_2009T3_2009T4_2010T1_2010T2_2010T3_2010T4_2011T1_2011T2_2011T3_2011T4_2011T1_2012
Ndryshime vjetore NEER
-4%
-2%
0%
2%
4%
6%
8%
10%
T1_2008T2_2008T3_2008T4_2008T1_2009T2_2009T3_2009T4_2010T1_2010T2_2010T3_2010T4_2011T1_2011T2_2011T3_2011T4_2011T1_2012
Grafik 66. Ecuria ditore e raportit euro/lekë, usd/lekë dhe euro/usd, gjatë tremujorit të parë të vitit 2012.
Burimi: Banka e Shqipërisë.
135.0
138.0
141.0
144.0
11/1/2011
11/11/201111/21/201112/1/2011
12/11/201112/21/2011
12/31/20111/10/2012
1/20/20121/30/20122/9/2012
2/19/20122/29/2012
3/10/20123/20/20123/30/2012
4/9/2012
94.0
97.0
100.0
103.0
106.0
109.0
112.0
Euro/ALL (majtas) Usd/ALL (djathtas)
Euro/USD
1.20
1.25
1.30
1.35
1.40
1.45
1.50
1.55
1/3/2011
3/7/2011
5/9/2011
7/11/2011
9/12/2011
11/14/2011
1/16/2012
3/19/2012
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
74 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 75
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
74 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 75
nisur nga mungesa e një zgjidhjeje lidhur me krizën në eurozonë, periudha janar-mars u karakterizua nga një nënçmim i mëtejshëm i monedhës evropiane ndaj dollarit amerikan. Dinamika e kursit euro/usd duket të jetë përcjellë edhe në tregun e shkëmbimit vendas, ku kursi euro/lekë ka ndjekur shpesh kahe të njëjta me ato të regjistruara nga raporti euro/usd. luhatshmëria e euros ndaj lekut për tremujorin në analizë, mbetet në nivele të ngjashme me ato të shënuara për vitet 2010 dhe 2011. Dinamika e raportit usd/lekë, gjatë periudhës së analizuar, paraqitet në linjë me ecurinë e dollarit amerikan në tregjet ndërkombëtare. Bazuar në treguesin e luhatshmërisë, zhvillimet e raportit në fjalë rezultojnë ndër më të ulëtat për katër vitet e fundit.
Grafik 67. Luhatshmëria e raportit usd/lekë dhe euro/lekë në terma tremujorë.
Burimi: Banka e Shqipërisë.
0.0
1.0
2.0
3.0
4.0
5.0
T1_06T2_06T3_06T4_06T1_07T2_07T3_07T4_07T1_08T2_08T3_08T4_08T1_09T2_09T3_09T4_09T1_10T2_10T3_10T4_10T1_11T2_11T3_11T4_11T1_12
50
70
90
110
130
150
Luhatshmëria
USD / Lekë
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
T1_06T2_06T3_06T4_06T1_07T2_07T3_07T4_07T1_08T2_08T3_08T4_08T1_09T2_09T3_09T4_09T1_10T2_10T3_10T4_10T1_11T2_11T3_11T4_11T1_12
100
110
120
130
140
150
Luhatshmëria Eur / Lekë
Grafik 68. Ecuria (indeks me bazë tetorin e vitit 2008) dhe luhatshmëria e raportit euro/lekë, në krahasim me monedhat e Evropës Lindore-Qendrore dhe Ballkanit*.
*Luhatshmëria e raporteve euro/monedhë vendase është matur si devijim standard 30-ditor. Pikat kulminante të luhatshmërisë në çdo periudhë, përfaqësojnë devijimin standard maksimal dhe minimal, të cilat kanë shënuar raportet e përfshira. Vendet e përfshira janë: Polonia, Republika Çeke, Hungaria, Rumania, Turqia dhe Serbia.
Burimi: Llogaritje të Bankës së Shqipërisë.
90.0
100.0
110.0
120.0
130.0
140.0
150.0
Dhj-08
Shk-09Pri-09Q
er-09G
us-09Tet-09D
hj-09Shk-10Pri-10Q
er-10G
us-10Tet-10D
hj-10Shk-11Pri -11Q
er-11G
us-11Tet-11D
jh-11Shk-12
Evropa Lindore-Qendrore dhe vendet e BallkanitShqipëria
0
2
4
6
12/1/2010
1/15/2011
3/1/2011
4/15/2011
5/30/2011
7/14/2011
8/28/2011
10/12/2011
11/26/2011
1/10/2012
2/24/2012
4/9/2012
Evropa Lindore-Qendrore dhe vendet e BallkanitShqipëria
.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
74 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 75
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
74 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 75
në kontekstin rajonal, ecuria e lekut në raport me euron paraqitet ndjeshëm më e qëndrueshme nga ajo e monedhave të vendeve të evropës Qendrore-lindore dhe Ballkanit. Dinamika e raportit euro/lekë shfaqet e qetë pothuajse në të gjithë tremujorin e parë. paraqitja grafike e treguesit të luhatshmërisë, në rastin e monedhës shqiptare, paraqitet nën kufirin e poshtëm të intervalit të krijuar nga vendet e rajonit.
v.3 vleRëSimi i pReSioneve inFlacioniSte me natyRë FinanciaRe
në dy muajt e parë të vitit 2012, ekspansioni i mjeteve monetare është pranë nivelit mesatar të vitit 2011 prej 7%. krediti i brendshëm ka shfaqur një rritje të moderuar, të ndikuar edhe nga ecuria nënpotencial e aktivitetit ekonomik në vend. në terma mesatarë, ekspansioni monetar për 12-muajt e fundit vlerësohet se qëndron nën mesataren historike. për një periudhë afatmesme, vlerësohet se oferta monetare në ekonomi ka balancuar kërkesën për para reale.
tregjet financiare, në tremujorin e parë të vitit 2012, tregojnë për një sjellje të qetë, të karakterizuar nga likuiditet i mirë, nga një qëndrueshmëri e çmimit të monedhës vendase ndaj monedhave të huaja kryesore, si dhe nga një ecuri në rënie e kostove të fondeve. ndërkohë, në kahun e investimeve të fondeve vihet re se transmetimi i sinjaleve stimuluese të politikës monetare është kushtëzuar nga aktiviteti kreditues. kërkesa e dobët për financim nga agjentët ekonomik është shoqëruar edhe me hezitimin e bankave për të kryer një rol më aktiv të ndërmjetësimit financiar, në kushtet e kufizimeve të diktuara nga politikat e grupit për investimet në vendet e evropës juglindore. të ndikuar nga këto të fundit, vihet re se edhe në tregun primar të letrave me vlerë, sinjalet lehtësuese të këtij fillimviti nuk janë tejçuar plotësisht. ndërkohë, treguesi i përafruar i pritjeve inflacioniste, i faktorizuar nga agjentët financiar në çmimet e produkteve, vijon të qëndrojë pranë nivelit potencial.
Grafik 69. Treguesit e parasë dhe inflacioni (në terma vjetorë).
Burimi: Banka e Shqipërisë.
Ndryshim vjetor
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
18%
2007M02
2007M06
2007M10
2008M02
2008M06
2008M10
2009M02
2009M06
2009M10
2010M02
2010M06
2010M10
2011M02
2011M06
2011M10
2012M02
0
0.01
0.02
0.03
0.04
0.05
0.06
M3 real (BM) Inflacioni (-9)(BD)
Ndryshim vjetor (deflatuar për CPI)
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
200
6M
12
200
7M
03
200
7M
06
200
7M
09
200
7M
12
200
8M
03
200
8M
06
200
8M
09
200
8M
12
200
9M
03
200
9M
06
200
9M
09
200
9M
12
201
0M
03
201
0M
06
201
0M
09
201
0M
12
201
1M
03
201
1M
06
201
1M
09
201
1M
12
Krediti i brendshëm M3
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
76 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 77
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
76 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 77
në tërësi, zhvillimet në treguesit financiarë të parasë, konfirmojnë se pritjet inflacioniste të agjentëve ekonomikë janë të mirëankoruara pranë objektivit të bankës qendrore. ndërkohë, ato nuk tregojnë për presione të shtuara në çmimet e konsumit në vend, për një periudhë afatmesme. Gjithashtu, këta tregues sinjalizojnë për një stabilitet të konsoliduar të sistemit bankar, i cili i shërben dhe përforcon kushtet makroekonomike për përmbushjen e objektivit kryesor të inflacionit.
Grafik 70. Presionet në tregjet financiare.
Burimi: Banka e Shqipërisë.
0.5
1
1.5
2
2.5
3
3.5
2004M02
2004M07
2004M12
2005M05
2005M10
2006M03
2006M08
2007M01
2007M06
2007M11
2008M04
2008M09
2009M02
2009M07
2009M12
2010M5
2010M10
2011M3
2011M8
2012M1
Diferenca e yielde-ve 12/3MTrendi (HP)
Indeksi i presioneve ne tregun valutor
-0.30
-0.20
-0.10
0.00
0.10
0.20
0.30
01-0605-0609-0601-0705-0709-0701-0805-0809-0801-0905-0909-0901-1005-1009-1001-1105-1109-1101-12
EMPEMP ± 2.5σ
Mesatare historikeLinear (Series3)
+ 0.19
- 0.11
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
76 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 77
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
76 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 77
PëRmBAjtjA nR/ nO cOntentStregues kryesore makorekonomikë main macroeconomic indicators
Zhvillimet monetare dhe normat e interesit 1 monetary developments and interest ratesProdhimi i brendshëm bruto�, indekset e çmimeve
dhe tregu i punës2
Gross domestic product�, price indexes and labor market
Bilanci i pagesave, rezerva dhe kursi i këmbimit � Balance of payments, reserves and exchange rateBilanci fiskal, stoku i borxhit të brendshëm dhe
borxhi i jashtëm4
Fiscal balance, domestic debt stock and external debt
1 Sektori financiar Financial Sector 1Bilanci sektorial i Bankës së Shqipërisë 1-1 Sectoral balance sheet of Bank of Albania
Paraqitja monetare e Bankës së Shqipërisë 1-2 monetary survey of Bank of AlbaniaBilanci sektorial i bankave paradepozituese / mjetet 1-�a Sectoral Balance Sheet of deposit money Banks / Assets
Bilanci sektorial i bankave paradepozituese / detyrimet 1-�b Sectoral Balance Sheet of deposit money Banks / liabilities
Paraqitja monetare e bankave paradepozituese 1-4 monetary survey of deposit money banksBilanci sektorial i shoqërive të kursim-kreditit 1-5 Sectoral Balance Sheet of Saving and loans AssociationsParaqitja e korporatave të tjera depozituese 1-6 Other depository corporations Survey
Paraqitja monetare e korporatave depozituese 1-7 depository corporations SurveyAgregatët monetarë dhe përbërësit e tyre 1-8a monetary aggregates and their components
kundërpartitë e agregatëve monetarë 1-8b counterparts of monetary Aggregates
depozitat në lekë sipas sektorit 1-9 lek denominated deposits by sectordepozitat në valutë sipas sektorit 1-10 Foreign currency denominated deposits by sector
kredia për ekonominë sipas sektorit 1-11 credit to economy by Sector
kredia sipas aktivitetit ekonomik 1-12 credit by economic Activitykredia sipas qëllimit të përdorimit dhe monedhës për
bizneset 1-1� Business loans by purpose and currency
kredia sipas qëllimit të përdorimit dhe monedhës për individët 1-14 household loans by purpose and currency
kredia sipas rrethit 1-15 loans by districtnormat e interesit interest Rates
normat bazë të interesit të Bankës së Shqipërisë 1-16 Bank of Albania key interest rates normat e interesit për depozitat e reja sipas monedhave 1-17 currency breakdown of interest rate on new depositsnormat e interesit për kreditë e reja sipas monedhave 1-18 currency breakdown of interest rate on new loans
normat e interesit për bonot e thesarit sipas afatit 1-19 maturity breakdown of treausury bills yields
Sistemi i pagesave Payment systemSistemi i pagesave ndërbankare 1-20 interbanking payment system
Shpërndarja rajonale e terminaleve të Atm dhe POS 1-21 Atm & POS terminal regional allocation numri i llogarive të klientëve në banka 1-22 number of customers accounts with banks
2 Sektori i jashtëm external sector 2Bilanci i pagesave 2-1 Balance of Payment
kursi i këmbimit të lekut kundrejt monedhave kryesore 2-2 exchange Rateeksporti i mallrave sipas partnerëve 2-� export by countries importi i mallrave sipas partnerëve 2-4 import by countries
eksporti i mallrave sipas Sitc 2-5 export by product groupimporti i mallrave sipas Sitc 2-6 import by product group
Borxhi i jashtëm 2-7 external debt
� Sektori fiskal Government Finance Sector � treguesit fiskalë sipas buxhetit të konsoliduar �-1 Fiscal indicators regarding consolidated budget
Stoku i borxhit të brendshëm sipas instrumenteve �-2 domestic debt stock by instruments
4 Sektori real Real Sector 4Prodhimi i brendshëm bruto sipas aktivitetit ekonomik 4-1 Gross domestic product by economic activitiesindeksi i çmimeve të prodhimit dhe indeksi i kushtimit
në ndërtim 4.2a Producer price index and construction cost index
ndryshimet vjetore të indeksit të çmimeve të prodhimit dhe të indeksit të kushtimit në ndërtim 4-2b Annual change of producer price index and construction
cost indexindeksi i çmimeve të konsumit 4-� consumer price index
Punësimi, papunësia dhe pagat 4-4 employment, unemployment and wages
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
78 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 79
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
78 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 79
1. Z
hvi
llim
et m
On
etAR
e d
he
nO
RmAt
e in
teRe
Sit
.
d
evel
OPm
entS
An
d in
teRe
St R
AteS
1n
ë m
iliA
Rdë
lekë
, PëR
veÇ
RAS
teve
ku
R Sh
ënO
het
nd
RYSh
e, F
un
d P
eRiu
dh
e
in
Bil
liO
nS
All,
un
leSS
Oth
eRW
iSe
ind
icAt
ed, e
nd
OF
PeRi
Od
mO
net
ARY
agre
gatë
t mon
etar
ë/
mon
etar
y ag
greg
ates
Dep
ozita
t1 / D
epos
its1
kred
ia2 /
cre
dit2
nor
mat
e in
tere
sit 1
2m /
1
2m in
tere
st ra
tes
(%)
mar
rëve
shje
ribl
erje
je n
jëja
vore
4 W
eekl
y re
purc
hase
agr
eem
ent 4
m1
m2
m3
Dep
ozita
3 /
Dep
osits
3 kr
edi3 /
loa
ns3
Bono
thes
ari/
t. B
ills
12
34
56
78
9
2007
242
.7
506
.1
757
.6
602
.7
293
.9
5.67
11.7
38.
266.
25
2008
282
.9
555
.0
815
.7
619
.9
396
.3
6.93
11.7
58.
566.
25
2009
284
.5
578
.2
871
.5
662
.4
440
.4
6.78
12.4
69.
145.
25
2010
275
.4
604
.5
980
.3
785
.2
483
.1
6.40
11.2
97.
095.
00
2011
276
.9
647
.0
1,0
70.1
8
75.2
5
41.9
5.
8711
.17
6.95
4.75
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë.
So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.
2. P
ROd
him
i i B
Ren
dSh
ëm B
RutO
� , in
dek
Set
e Ç
mim
eve
dh
e tR
eGu
i Pu
nëS
G
ROSS
dO
meS
tic
PRO
du
ct� ,
PRi
ce
ind
exeS
An
d l
ABO
R m
ARke
t
pBB/
GD
p pB
B pë
r ban
or /
GD
p pe
r cap
itan
drys
him
et v
jeto
re të
inde
ksev
e (%
) / y
early
in
dex
chan
ge (%
)tr
egu
i pun
ës7 /
lab
or m
arke
t7
pBB
(mili
ardë
lekë
)/
GD
p (b
illio
ns a
ll)
Rritj
a re
ale
vjet
ore
e pB
B m
e çm
ime
kons
tant
e (%
)/ a
nnua
l rea
l gro
wth
of
GD
p at
con
stan
t pr
ices
(%)
në
mijë
lekë
/ in
thou
sand
al
ln
ë u
SD/
in u
SDn
ë eu
R/ in
eu
RiÇ
k6 /
cpi
6
(12/
2007
=10
0)iÇ
p /
ppi
(200
5=10
0)n
ivel
i i p
unës
imit/
em
ploy
-m
ent r
ate
(%)
Shka
lla e
pap
unës
isë/
u
nem
ploy
men
t rat
e (%
)
12
34
56
78
9
2007
967.
75.
930
6.1
3,38
5.0
2,47
6.0
3.1
4.1
44.7
13.2
2008
1,08
9.3
7.5
342.
34,
080.
52,
787.
72.
24.
445
.812
.5
2009
1,15
1.0
3.3
360.
33,
793.
72,
728.
53.
70.
441
.913
.6
2010
1,24
2.4
3.9
388.
03,
733.
62,
816.
03.
40.
242
.313
.5
2011
w
1.7
13.3
Burim
i: in
StAt
.
Sou
rce:
inSt
At.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
78 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 79
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
78 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 79
�. B
ilAn
ci i
PAG
eSAv
e, R
eZeR
vA d
he
kuRS
i i k
ëmBi
mit
BA
lAn
ce
OF
PAYm
entS
, ReS
eRve
S An
d e
xch
AnG
e RA
te �
.n
ë m
iliO
në
euRO
, PëR
veÇ
RAS
teve
ku
R Sh
ënO
het
nd
RYSh
e in
mil
liO
nS
euR,
un
leSS
Oth
eRW
iSe
ind
icAt
ed
Bi
lanc
i i ll
ogar
isë
kor-
rent
e/ c
urre
nt a
ccou
nt
in
vest
imet
e h
uaja
D
irekt
e/ F
orei
gn d
irect
in
vest
men
ts
Reze
rvat
val
utor
e (s
tok)
/ Re
serv
es (s
tock
)
Reze
rvat
në
mua
j im
porte
/ Re
serv
es in
m
onth
s of
impo
rt
kurs
i i k
ëmbi
mit/
exc
hang
e ra
te
nga
të c
ilat:
Bila
nci
tregt
ar/
of w
hich
:tra
de
bala
nce
(3+
4)
n
ga të
cila
t: Re
mita
ncat
/ o
f whi
ch: R
emitt
ance
sm
esat
are
e pe
riudh
ës/
perio
d av
erag
e
eksp
orti/
exp
ort
impo
rti/
impo
rtal
l /
euR
all
/ u
SD
12
34
56
78
910
2007
-824
.2
-2,1
04.0
78
6.3
-2,8
90.4
95
1.7
463.
7 1,
459.
8 4.
112
3.6
90.4
2008
-1,3
81.2
-2,4
31.5
91
7.5
-3,3
48.9
83
3.3
609.
81,
675.
4 4.
012
2.8
83.9
2009
-1,3
29.8
-2,3
03.7
75
0.7
-3,0
54.4
78
1.3
688.
71,
646.
2 4.
213
2.1
95.0
2010
-1,0
18.6
-2,0
82.7
1,
171.
5 -3
,254
.2
689.
8 78
8.5
1,90
4.1
4.8
137.
810
3.9
2011
-1,1
45.4
-2,2
41.6
1,
405.
5 -3
,647
.1
687.
9 71
1.8
1,91
2.1
4.4
140.
310
0.9
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë.
Sou
rce:
Ban
k of
Alb
ania
.
4. B
ilAn
ci F
iSkA
l, S
tOku
i BO
Rxh
it t
ë BR
end
Shëm
dh
e BO
Rxh
i i j
ASh
tëm
F
iSc
Al B
AlAn
ce,
dO
meS
tic
deB
t St
Oc
k An
d e
xteR
nAl
deB
t 4.
në
mil
iARd
ë le
kë
in
Bil
liO
nS
All
të
ard
hura
/ Re
venu
e
Shpe
nzim
e/ e
xpen
ditu
re
Def
iciti
/ D
efic
it
St
oku
i bor
xhit
të q
ever
isë
qend
rore
/ c
entra
l gov
ernm
ent d
ebt s
tock
nga
të c
ilat:
të a
rdhu
ra
tatim
ore/
of w
hich
: tax
re
venu
e
Shpe
nzim
e ka
pita
le/
cap
ital e
xpen
ditu
reFi
nanc
im i
bren
dshë
m/
Dom
estic
fina
ncin
gFi
nanc
im i
jash
tëm
/ Fo
reig
n fin
anci
ng
Stok
u i b
orxh
it të
br
ends
hëm
/ D
omes
tic
debt
sto
ckSt
oku
i bor
xhit
të ja
shtë
m /
ext
erna
l deb
t sto
ck
12
34
56
78
9
2007
251.
622
8.2
285.
757
.0-3
4.1
28.8
5.3
369.
514
7.5
2008
291.
226
4.4
351.
593
.8-6
0.3
24.4
35.8
400.
519
5.4
2009
299.
027
0.8
379.
995
.9-8
0.9
70.7
10.2
415.
026
7.5
2010
324.
728
8.6
362.
867
.5-3
8.0
27.8
10.2
407.
430
8.0
2011
43
8.6
334.
0Bu
rimi:
min
istri
a e
Fina
ncav
e, s
ipas
pub
likim
eve
“Sta
tistik
at fi
skal
e të
qev
eris
ë” d
he t
regu
esit
e bo
rxhi
t”.
S
ourc
e: m
inis
try o
f Fin
ance
, acc
ordi
ng to
“Fi
scal
Sta
tistic
s of
Gov
ernm
ent”
and
“d
ebt i
ndic
ator
s” p
ublic
atio
ns.
1) P
ërfs
hihe
n ve
tëm
llog
aritë
dhe
dep
ozita
t që
janë
pje
së e
par
asë
së g
jerë
. 1)
dep
osits
incl
uded
in b
road
mon
ey.
2) P
ërfa
qëso
n kr
edin
ë pë
r eko
nom
inë.
2)
cre
dit t
o ec
onom
y.�)
nor
ma
mes
atar
e e
pond
erua
r vje
tore
e d
epoz
itave
dhe
kre
dive
të re
ja 1
2- m
ujor
e në
lekë
për
sis
tem
in b
anka
r. �
) the
ann
ual w
eigh
ted
aver
age
rate
of t
he 1
2 m
onth
s ne
w d
epos
its a
nd lo
ans
in A
ll fo
r the
ban
king
sys
tem
.4)
të
dhën
at i
refe
rohe
n no
rmës
në
fund
të p
eriu
dhës
. 4)
end
of p
erio
d da
ta.
5) P
BB 2
009
jo p
ërfu
ndim
tare
, PBB
201
0 pa
rapr
ake.
5)
Gd
P 20
09 s
emi f
inal
, Gd
P 20
10 p
relim
inar
y.6)
ndr
yshi
mi i
mua
jit d
hjet
or të
viti
t n m
e dh
jeto
rin e
viti
t n-1
. 6)
var
iatio
n of
dec
embe
r ind
ex o
f yea
r n w
ith d
ecem
ber i
ndex
of y
ear n
-1.
7) t
ë dh
ënat
sip
as in
form
acio
nit n
ë ta
bela
t vje
tore
“të
pun
ësua
r gjit
hsej
sip
as s
ekto
rëve
, niv
eli i
pun
ësim
it” d
he “
Shka
lla e
pap
unës
isë”
. të
dhën
a ad
min
istra
tive.
7
) dat
a as
of “
tota
l em
ploy
men
t by
sect
or, e
mpl
oym
ent r
ate”
and
“u
nem
ploy
men
t rat
e” y
early
ta
bles
. Adm
inis
trativ
e da
ta.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
80 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 81
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
80 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 81
1. S
ektO
Ri F
inAn
ciA
R
Fin
Anc
iAl
Sec
tOR
1.1-
1 Bi
lAn
ci S
ektO
RiAl
i BA
nkë
S Së
Sh
qiP
ëRiS
ë
Se
ctO
RAl
BAlA
nc
e Sh
eet
OF
BAn
k O
F Al
BAn
iA 1
-1n
ë m
iliO
në
lekë
, Fu
nd
PeR
iud
he
in
mil
liO
nS
All,
en
d O
F Pe
RiO
d
to
tali
i mje
teve
/ to
tal a
sset
s (2
+3+
4+5+
8+12
+13
+14
)
mba
jtjet
e
SDR/
SD
R ho
ldin
gs
arka
në
valu
të/
Fore
ign
cur-
renc
y
Dep
ozita
/ D
epos
its
letra
t me
vler
ë të
ndr
yshm
e ng
a ak
sion
et /
Se
curit
ies
othe
r th
an s
hare
s (6
+7)
hua
të/
loan
s (9
+10
+11
)
Der
ivat
et fi
nan-
ciar
e/ F
inan
cial
de
rivat
ives
llog
ari t
ë ar
këtu
eshm
e/
Rece
ivab
le
acco
unts
mje
te jo
finan
ciar
e/
non
finan
cial
ass
ets
jore
zide
ntë/
n
onre
side
nts
Qev
eria
qen
dror
e/
cen
tral G
over
n-m
ent
Qev
eria
qen
-dr
ore/
cen
tral
Gov
ernm
ent
korp
orat
a të
tje
ra d
epoz
-itu
ese/
oth
er
depo
sito
ry
corp
orat
ions
Sekt
orë
të tj
erë
rezi
dent
ë/
oth
er re
side
nt
sect
ors
12
34
56
78
910
1112
1314
2009
/ 1
2 3
59,5
52.4
7
,546
.1
705
.8
54,
391.
6 2
43,1
42.8
1
65,8
53.4
7
7,28
9.4
33,
885.
2 _
3
2,37
1.7
1,5
13.5
1
0.7
13,
279.
2 6
,590
.9
2010
/ 1
2 3
68,0
31.5
8
,126
.9
647
.0
41,
705.
7 2
80,3
00.9
2
15,9
01.8
6
4,39
9.2
14,
302.
2 _
1
2,53
4.8
1,7
67.3
8
1.4
10,
748.
3 1
2,11
9.1
2011
/ 1
2 3
84,5
81.3
8
,226
.5
59.
8 4
0,28
6.0
284
,209
.6
219
,718
.8
64,
490.
8 2
7,38
8.1
_
25,
485.
4 1
,902
.8
35.
3 1
1,29
5.9
13,
080.
0 20
11 /
10
381
,104
.4
8,1
54.3
8
8.9
36,
804.
8 2
86,9
12.7
2
22,4
90.3
6
4,42
2.4
25,
473.
5 _
2
3,59
1.5
1,8
82.0
1
8.9
10,
481.
3 1
3,17
0.0
11 3
79,9
01.3
8
,241
.5
92.
0 3
4,95
9.6
287
,162
.9
222
,548
.5
64,
614.
4 2
4,97
6.4
_
23,
086.
5 1
,889
.8
29.
3 1
1,08
3.9
13,
355.
7
12 3
84,5
81.3
8
,226
.5
59.
8 4
0,28
6.0
284
,209
.6
219
,718
.8
64,
490.
8 2
7,38
8.1
_
25,
485.
4 1
,902
.8
35.
3 1
1,29
5.9
13,
080.
0
2012
/ 0
1 3
84,3
80.7
8
,010
.4
70.
3 3
7,55
2.3
285
,949
.5
221
,694
.7
64,
254.
8 2
6,00
4.3
_
24,
081.
3 1
,923
.0
22.
4 1
3,23
0.1
13,
541.
5
02 3
83,5
89.6
7
,751
.3
59.
8 4
3,26
9.5
280
,854
.1
216
,680
.1
64,
174.
0 2
4,43
3.2
_
22,
514.
3 1
,918
.9
17.
8 1
3,52
1.5
13,
682.
4
03 3
76,9
94.1
7
,653
.9
64.
3 3
5,91
8.1
288
,161
.7
224
,103
.2
64,
058.
4 2
1,25
6.5
_
19,
334.
2 1
,922
.3
17.
2 1
0,55
8.9
13,
363.
5
Det
yrim
et to
tale
/ to
tal
liabi
litie
s (2
+3+
4+10
+14
+15
+16
)
para
ja n
ë qa
rkul
lim/
cur
renc
y in
ci
rcul
atio
n
Dep
ozita
të
përfs
hira
në
para
në e
gj
erë/
Dep
osits
in
clud
ed in
br
oad
mon
ey
Dep
ozita
të p
apër
fshira
në
par
anë
e gj
erë/
D
epos
its e
xclu
ded
from
bro
ad m
oney
(5
+6+
7+8+
9)
hua
të /
loa
ns
(11+
12+
13)
llog
ari t
ë pa
gues
hme/
o
ther
ac-
coun
ts p
ayab
le
alok
imi i
SD
R/ S
DR
allo
ca-
tion
aksi
one
dhe
inst
rum
ente
të
tjer
ë të
ka
pita
lit/
Shar
es a
nd
othe
r equ
ity
jore
zide
ntët
/ n
onre
side
nts
Qev
eria
qe
ndro
re/
cen
tral
Gov
ern-
men
t
korp
orat
a të
tje
ra d
epoz
-itu
ese/
oth
er
depo
sitor
y co
rpor
atio
ns
korp
orat
a të
tje
ra jo
finan
-ci
are/
oth
er
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
Sek
torë
të
tjerë
rezi
dent
ë/
oth
er re
side
nt
sect
ors
jore
zide
ntët
/ n
onre
side
nts
Qev
eria
qe
ndro
re/
cen
tral
Gov
ern-
men
t
korp
orat
a të
tjer
a de
-po
zitu
ese/
o
ther
de
posi
tory
co
rpor
a-tio
ns
12
34
56
78
910
1112
1314
1516
2009
/ 1
2 3
59,5
52.4
216,
767.
6 0
.6
87,
660.
4 7
,981
.6
10,
897.
5 6
8,07
1.5
17.
0 6
92.9
1
,269
.2
1,2
69.2
_
_
6
,903
.5
6,9
54.1
3
9,99
7.0
2010
/ 1
2 3
68,0
31.5
202,
386.
7 2
56.8
9
8,84
1.8
8,4
40.3
8
,966
.2
80,
810.
0 1
4.9
610
.4
5,9
20.6
5
,920
.6
_
_
939
.4
7,4
39.5
5
2,24
6.7
2011
/ 1
2 3
84,5
81.3
20
2,90
6.6
102.
810
8,01
6.5
8,31
8.7
10,4
65.6
88,5
70.2
20.5
641.
54,
852.
04,
852.
0 _
_
1,
064.
37,
647.
159
,992
.0
2011
/ 1
0 3
81,1
04.4
19
5,82
0.3
655.
611
4,75
6.0
8,31
6.2
19,0
94.9
85,8
82.3
20.1
1,44
2.6
4,87
6.9
4,87
6.9
_
_
933.
67,
516.
356
,545
.6
11 3
79,9
01.3
19
7,20
2.2
470.
311
0,20
5.0
8,31
7.1
14,9
01.1
85,8
44.8
20.5
1,12
1.5
4,90
0.3
4,90
0.3
_
_
946.
77,
600.
258
,576
.6
12 3
84,5
81.3
20
2,90
6.6
102.
810
8,01
6.5
8,31
8.7
10,4
65.6
88,5
70.2
20.5
641.
54,
852.
04,
852.
0 _
_
1,
064.
37,
647.
159
,992
.0
2012
/ 0
1 3
84,3
80.7
19
7,61
3.4
490.
811
2,25
0.6
9,60
3.7
13,4
46.9
87,6
44.9
20.8
1,53
4.3
4,68
9.5
4,68
9.5
_
_
997.
27,
571.
660
,767
.6
02 3
83,5
89.6
19
6,42
7.3
53.4
113,
115.
19,
597.
811
,178
.291
,032
.921
.11,
285.
14,
498.
14,
498.
1 _
_
1,
000.
37,
520.
760
,974
.7
03 3
76,9
94.1
19
5,45
0.5
16.0
110,
474.
89,
579.
012
,104
.987
,919
.221
.984
9.8
4,38
6.5
4,38
6.5
_
_
2,53
8.6
7,55
2.3
56,5
75.4
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
80 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 81
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
80 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 81
1-2
PARA
qit
jA m
On
etAR
e e
BAn
këS
Së S
hq
iPëR
iSë
mO
net
ARY
SuRv
eY O
F BA
nk
OF
AlBA
niA
1-2
në
mil
iOn
ë le
kë, F
un
d P
eRiu
dh
e
in m
illi
On
S Al
l, e
nd
OF
PeRi
Od
mje
te v
alut
ore
neto
/ n
et
fore
ign
asse
ts
(2-3
)
mje
tet e
bre
ndsh
me
/ D
omes
tic a
sset
s (5
+8+
9+10
+11
+12
)
pret
endi
me
neto
nd
aj q
ever
isë
qend
rore
/ n
et
clai
ms
on c
entra
l G
over
nmen
t (6-
7)
pret
endi
me
ndaj
ko
rpor
atav
e të
tjer
a de
pozi
tues
e/ c
laim
s on
oth
er d
epos
itory
co
rpor
atio
ns
pret
endi
me
ndaj
ko
rpor
atav
e të
tje
ra fi
nanc
iare
/ c
laim
s on
oth
er
finan
cial
cor
pora
-tio
ns
pret
endi
me
ndaj
ko
rpor
atav
e jo
finan
ciar
e pu
b-lik
e /
cla
ims
on
publ
ic n
onfin
anci
al
corp
orat
ions
pret
endi
me
ndaj
ko
rpor
at-
ave
të tj
era
jofin
anci
are/
c
laim
s on
oth
er
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
pret
endi
me
ndaj
se
ktor
ëve
të tj
erë
rezi
dent
ë/ c
laim
s on
oth
er re
side
nt
sect
ors
pret
endi
me
ndaj
jo
rezi
dent
ëve/
c
laim
s on
non
resi
-de
nts
min
us: D
etyr
ime
ndaj
jore
zide
ntëv
e/
less
: lia
bilit
ies
to
nonr
esid
ents
pre
tend
ime
ndaj
qe
veris
ë që
ndro
re/
cla
ims
on c
entra
l G
over
nmen
t
min
us: D
etyr
ime
ndaj
qev
eris
ë qe
ndro
re/
less
:li
abili
ties
to c
entra
l G
over
nmen
t
12
34
56
78
910
1112
2009
/ 1
221
4,46
6.8
236,
223.
321
,756
.610
5,26
3.2
71,3
69.8
82,2
89.4
10,9
19.7
32,3
72.6
__
_1,
520.
9
2010
/ 1
225
2,82
7.8
274,
628.
221
,800
.372
,244
.357
,937
.166
,928
.88,
991.
712
,535
.6_
__
1,77
1.7
2011
/ 1
225
5,65
7.9
276,
475.
720
,817
.884
,492
.357
,098
.167
,590
.810
,492
.825
,485
.8_
__
1,90
8.5
2011
/ 1
025
4,97
4.7
275,
684.
220
,709
.473
,082
.147
,603
.366
,722
.419
,119
.223
,591
.9_
__
1,88
7.0
1125
3,28
7.2
274,
104.
920
,817
.777
,475
.752
,493
.367
,414
.414
,921
.123
,086
.9_
__
1,89
5.5
1225
5,65
7.9
276,
475.
720
,817
.884
,492
.357
,098
.167
,590
.810
,492
.825
,485
.8_
__
1,90
8.5
2012
/ 0
125
5,40
2.2
277,
267.
121
,864
.880
,068
.854
,058
.467
,524
.813
,466
.424
,081
.7_
__
1,92
8.6
0225
6,07
0.1
277,
686.
721
,616
.680
,984
.256
,545
.467
,744
.011
,198
.722
,514
.7_
__
1,92
4.1
0325
5,83
7.6
277,
671.
121
,833
.572
,595
.851
,334
.064
,658
.413
,324
.519
,334
.6_
__
1,92
7.2
B
aza
mon
etar
e/ m
onet
ary
base
(1
4+15
+16
)
Dep
ozita
të p
apër
fshi
ra n
ë pa
ranë
e
gjer
ë/ D
epos
its e
xclu
ded
from
bro
ad
mon
ey
hua
të/
loan
s ll
ogar
i të
pagu
eshm
e/ o
ther
ac
coun
ts p
ayab
le
të
tjera
net
o/
oth
er it
ems
net
aks
ione
dhe
inst
rum
ente
të tj
erë
të
kapi
talit
/ Sh
ares
and
oth
er e
quity
p
araj
a në
qa
rkul
lim/
cur
renc
y in
circ
ulat
ion
Det
yrim
e nd
aj
korp
orat
ave
të tj
era
depo
zitu
ese/
lia
bilit
ies
to o
ther
dep
osito
ry
corp
orat
ions
Dep
ozita
të
përfs
hira
në
para
në
e gj
erë/
Dep
osits
in
clud
ed in
bro
ad
mon
ey
13 1
4 1
5 1
6 17
18
19
20
21
2009
/ 1
228
4,83
9.7
216,
767.
668
,071
.50.
670
9.9
_72
0.6
-6,5
37.2
39,9
97.0
2010
/ 1
228
3,45
3.5
202,
386.
780
,810
.025
6.8
625.
3_
797.
9-1
2,05
1.3
52,2
46.7
2011
/ 1
228
9,80
9.5
202,
906.
686
,800
.210
2.8
2,43
2.0
_90
1.1
-12,
984.
459
,992
.0
2011
/ 1
028
1,34
5.8
195,
820.
384
,869
.965
5.6
2,47
5.1
_85
8.6
-13,
168.
256
,545
.6
1128
2,46
4.9
197,
202.
284
,792
.547
0.3
2,19
4.3
_87
0.0
-13,
342.
858
,576
.6
1228
9,80
9.5
202,
906.
686
,800
.210
2.8
2,43
2.0
_90
1.1
-12,
984.
459
,992
.0
2012
/ 0
128
4,00
1.4
197,
613.
485
,897
.249
0.8
3,30
2.7
_90
6.1
-13,
506.
960
,767
.6
0228
5,77
2.0
196,
427.
389
,291
.353
.43,
047.
8_
920.
9-1
3,66
1.1
60,9
74.7
0328
2,33
3.6
195,
450.
586
,867
.216
.01,
923.
7_
937.
2-1
3,33
6.5
56,5
75.4
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë.
So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
82 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 8�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
82 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 8�
1-�A
Bil
Anc
i Sek
tORi
Al i
BAn
kAve
PAR
AdeP
OZi
tueS
e/ m
jete
t
Se
ctO
RAl
BAlA
nc
e Sh
eet
OF
deP
OSi
t m
On
eY B
AnkS
/ AS
SetS
1-�
An
ë m
iliO
në
lekë
, Fu
nd
PeR
iud
he
in
mil
liO
nS
All,
en
d O
F Pe
RiO
d
to
tali
i mje
teve
/ to
tal a
sset
s (2
+3+
4+8+
11+
21+
24+
25)
arka
në
lekë
/ n
atio
nal c
ur-
renc
y
arka
në
valu
të/
Fore
ign
curr
ency
D
epoz
ita/
Dep
osits
(5+
6+7)
l
etra
me
vler
ë të
ndr
yshm
e ng
a ak
sion
et/
Secu
ritie
s ot
hers
th
an s
hare
s (9
+10
)
jore
zide
ntët
/ n
onre
side
nts
Bank
a qe
n-dr
ore/
cen
tral
Bank
Bank
at p
arad
epoz
itues
e/
Dep
osit
mon
ey b
anks
j
orez
iden
tët/
n
onre
side
nts
Qev
eria
qen
dror
e/c
entra
l Gov
ernm
ent
12
34
56
78
910
2009
/ 1
2 8
98,7
90.5
7
,707
.7
12,
931.
0 1
19,1
16.3
4
3,33
5.1
68,
007.
2 7
,774
.0
279
,459
.0
14,
179.
6 2
65,2
79.4
2010
/ 1
2 1
,012
,069
.6
7,2
97.8
1
1,34
3.3
155
,910
.2
65,
042.
6 8
0,93
9.8
9,9
27.8
3
13,0
94.4
2
5,12
9.5
287
,964
.9
2011
/ 1
2 1
,154
,584
.7
7,9
61.6
1
1,36
5.7
184
,302
.3
88,
470.
2 8
9,12
2.7
6,7
09.4
3
44,4
20.6
3
5,88
6.7
308
,533
.8
2011
/ 1
0 1
,135
,574
.3
9,1
86.3
1
1,67
1.0
177
,774
.0
86,
429.
3 8
6,04
2.8
5,3
01.9
3
48,8
56.7
3
5,51
4.3
313
,342
.5
11 1
,138
,990
.4
9,9
25.8
1
1,49
6.1
178
,218
.4
86,
417.
3 8
6,97
0.5
4,8
30.7
3
45,7
39.5
3
4,08
2.4
311
,657
.1
12 1
,154
,584
.7
7,9
61.6
1
1,36
5.7
184
,302
.3
88,
470.
2 8
9,12
2.7
6,7
09.4
3
44,4
20.6
3
5,88
6.7
308
,533
.8
2012
/ 0
1 1
,147
,921
.6
9,3
83.1
1
0,55
1.6
174
,055
.8
81,
100.
3 8
8,25
6.6
4,6
98.9
3
46,2
45.1
3
5,08
6.3
311
,158
.8
02 1
,156
,110
.9
9,0
53.1
1
0,15
6.9
183
,660
.2
86,
954.
8 9
1,64
6.1
5,0
59.2
3
46,3
64.4
3
4,46
9.2
311
,895
.2
03 1
,178
,603
.5
9,8
01.3
1
0,32
2.9
187
,997
.6
90,
732.
9 8
8,95
2.1
8,3
12.6
3
55,4
44.1
4
2,06
8.0
313
,376
.1
hua
të/
loan
s (1
2+13
+14
+15
+16
+17
+18
+1
9+20
)
ak
sion
e dh
e in
stru
men
te
të tj
erë
të
kapi
talit
/
Shar
es a
nd
othe
r equ
ity
(22+
23)
Der
ivat
et
finan
ciar
e/
Fina
ncia
l de
rivat
ives
llog
ari t
ë ar
këtu
eshm
e/
oth
er a
ccou
nts
rece
ivab
le
mje
te jo
fi-na
ncia
re/
non
finan
-ci
al a
sset
s jo
rezi
dent
ët/
non
resi
dent
s
Bank
a qe
ndro
re/
cen
tral
Bank
Bank
at p
arad
e-po
zitu
ese/
D
epos
it m
oney
ba
nks
korp
orat
a të
tje
ra fi
nan-
ciar
e/ o
ther
fin
anci
al
corp
orat
ions
Qev
eria
qe
ndro
re/
cen
tral
Gov
ernm
ent
Qev
eria
lo
kale
/ l
ocal
go
vern
men
t
korp
orat
a jo
fi-na
ncia
re p
ub-
like
/ pu
blic
no
nfin
anci
al
corp
orat
ions
korp
orat
a të
tje
ra jo
finan
-ci
are/
oth
er
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
Sek
torë
të
tjerë
rezi
dent
ë/
oth
er re
side
nt
sect
ors
jore
zide
ntët
/ n
onre
side
nts
Rezi
dent
ë/
Resi
dent
s
1112
1314
1516
1718
1920
2122
2324
2526
2009
/ 1
2 4
56,9
05.6
1
4,32
5.7
_
220
.0
6,0
32.3
7
,775
.9
_
12,
056.
3 2
75,4
79.8
1
41,0
15.7
2
,222
.2
1,9
14.9
3
07.3
_
5
,829
.5
14,
619.
3
2010
/ 1
2 5
01,5
56.9
2
0,22
8.0
_
966
.8
8,7
04.5
3
,475
.1
85.
0 9
,373
.8
315
,879
.1
142
,844
.6
2,5
02.2
2
,200
.3
301
.9
_
5,4
98.5
1
4,86
6.4
2011
/ 1
2 5
79,9
34.2
4
1,79
6.5
_
1,2
60.4
9
,841
.9
1,4
00.3
1
47.2
1
8,67
8.4
364
,374
.0
142
,435
.5
2,5
25.1
2
,223
.2
301
.9
_
6,9
15.4
1
7,15
9.8
2011
/ 1
0 5
61,8
69.7
3
2,54
8.2
_
1,1
55.9
9
,870
.1
3,5
64.4
1
05.9
1
4,38
2.4
351
,217
.9
149
,024
.9
2,6
52.7
2
,350
.8
301
.9
643
.8
6,1
57.3
1
6,76
2.8
11 5
67,7
40.9
3
6,90
5.1
_
550
.2
9,7
76.0
3
,497
.0
112
.6
15,
195.
6 3
53,3
82.7
1
48,3
21.8
2
,479
.7
2,1
77.8
3
01.9
6
95.8
6
,222
.4
16,
471.
7
12 5
79,9
34.2
4
1,79
6.5
_
1,2
60.4
9
,841
.9
1,4
00.3
1
47.2
1
8,67
8.4
364
,374
.0
142
,435
.5
2,5
25.1
2
,223
.2
301
.9
_
6,9
15.4
1
7,15
9.8
2012
/ 0
1 5
79,3
06.8
4
1,86
2.5
_
2,2
28.2
9
,995
.2
1,4
04.1
1
44.6
1
8,60
4.7
362
,673
.9
142
,393
.6
4,2
98.8
3
,996
.9
301
.9
_
6,9
35.8
1
7,14
4.7
02 5
78,3
55.4
3
7,45
0.7
_
3,3
81.4
1
0,11
7.0
1,4
01.7
1
44.6
1
8,70
3.8
364
,173
.6
142
,982
.7
4,5
30.4
4
,228
.5
301
.9
_
6,8
60.9
1
7,12
9.6
03 5
85,7
54.2
3
5,81
7.9
_
4,9
41.5
1
0,62
1.4
1,4
07.5
1
47.7
1
8,72
3.9
370
,787
.4
143
,307
.0
4,5
60.2
4
,258
.3
301
.9
_
7,1
20.8
1
7,60
2.5
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
82 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 8�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
82 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 8�
1-�B
Bil
Anc
i Sek
tORi
Al i
BAn
kAve
PAR
AdeP
OZi
tueS
e/ d
etYR
imet
Sec
tORA
l BA
lAn
ce
Shee
t O
F d
ePO
Sit
mO
neY
BAn
kS/
liAB
ilit
ieS
1-�B
në
mil
iOn
ë le
kë, F
un
d P
eRiu
dh
e
in m
illi
On
S Al
l, e
nd
OF
PeRi
Od
Det
yrim
et to
tale
/
tota
l lia
bilit
ies
(2+
8+17
+18
+26
+27
)
Dep
ozita
të
përfs
hira
në
para
në e
gje
rë/
tran
sfer
-ab
le d
epos
its
(3+
4+5+
6+7)
Dep
ozita
të p
apër
fshi
ra n
ë pa
ranë
e g
jerë
/ D
epos
its n
ot
incl
uded
in b
road
mon
ey
(9+
10+
11+
12+
13+
14+
15+
16)
korp
orat
a të
tje
ra fi
nan-
ciar
e/ o
ther
fin
anci
al
corp
orat
ions
Qev
eria
lo
kale
/ lo
cal G
ov-
ernm
ents
korp
orat
a jo
finan
ciar
e pu
blik
e /
publ
ic
nonf
inan
cial
co
rpor
a-tio
ns
korp
orat
a të
tje
ra jo
finan
ciare
/ o
ther n
onfin
ancia
l co
rpor
atio
ns
Sekt
orë
të tj
erë
rezi
dent
ë/
oth
er
resi
dent
se
ctor
s
jore
zi-
dent
ët/
non
resi
-de
nts
Bank
a qe
n-dr
ore/
c
entra
l Ba
nk
korp
orat
a të
tje
ra d
epoz
-itu
ese/
oth
er
depo
sito
ry
corp
orat
ions
Qev
eria
qe
ndro
re/
cen
tral
Gov
ern-
men
t
korp
orat
a të
tje
ra fi
nan-
ciar
e/ o
ther
fin
anci
al
corp
ora-
tions
korp
orat
a jo
finan
ciar
e pu
blik
e /
publ
ic n
on-
finan
cial
co
rpor
a-tio
ns
korp
orat
a të
tjer
a jo
finan
ci-
are/
oth
er
nonf
inan
-ci
al c
orpo
-ra
tions
Sekt
orë
të
tjerë
rezi
-de
ntë/
oth
er
resi
dent
se
ctor
s
12
34
56
78
910
1112
1314
1516
2009
/12
898
,790
.5
660
,885
.7
5,1
33.6
7
99.4
1
7,94
5.0
70,
360.
5 5
66,6
47.2
3
6,94
9.0
15
,509
.2
113
.4
1,8
05.2
2
,294
.3
0.4
2
34.3
5
,466
.5
11,
525.
7
2010
/12
1,0
12,0
69.6
7
83,2
08.8
8
,637
.2
1,4
96.1
1
8,76
0.4
88,
204.
6 6
66,1
10.6
4
4,30
2.9
14
,003
.0
475
.0
4,4
73.9
4
,638
.1
61.
2 2
58.0
6
,754
.3
13,
639.
6
2011
/12
1,1
54,5
84.7
8
73,2
28.0
7
,875
.2
1,5
47.5
1
5,15
4.6
86,
392.
3 7
62,2
58.4
5
7,28
2.9
22
,100
.6
894
.9
5,8
17.2
3
,045
.8
59.
8 2
01.8
8
,424
.5
16,
738.
2
2011
/10
1,1
35,5
74.3
8
64,2
55.8
7
,235
.7
1,8
92.3
1
8,47
6.1
86,
692.
6 7
49,9
59.2
5
5,48
0.3
18
,861
.4
860
.1
4,8
04.6
4
,639
.4
61.
5 2
16.0
8
,591
.2
17,
446.
1
11 1
,138
,990
.4
867
,532
.0
7,4
02.8
1
,680
.9
17,
159.
1 8
7,00
6.6
754
,282
.6
55,
309.
2
21,6
89.7
1,47
9.7
3,0
07.1
4
,028
.6
61.
8 2
09.3
7
,590
.7
17,
242.
2
12 1
,154
,584
.7
873
,228
.0
7,8
75.2
1
,547
.5
15,
154.
6 8
6,39
2.3
762
,258
.4
57,
282.
9
22,1
00.6
8
94.9
5
,817
.2
3,0
45.8
5
9.8
201
.8
8,4
24.5
1
6,73
8.2
2012
/01
1,1
47,9
21.6
8
70,6
19.6
7
,465
.4
1,5
87.5
1
6,14
4.7
77,
775.
8 7
67,6
46.2
5
4,61
2.3
21
,262
.8
856
.1
3,6
92.2
3
,976
.7
60.
1 2
05.9
7
,302
.5
17,
256.
0
02 1
,156
,110
.9
877
,840
.2
8,2
11.2
1
,408
.4
15,
087.
2 7
6,26
1.9
776
,871
.4
55,
737.
4
20,6
30.6
9
98.2
6
,137
.5
3,7
00.9
6
0.5
221
.5
6,9
29.4
1
7,05
8.7
03 1
,178
,603
.5
882
,710
.6
8,5
68.5
1
,715
.8
16,
066.
8 7
4,15
4.8
782
,204
.7
69,
749.
3
26,6
25.2
2,35
6.3
9,3
81.0
4
,349
.7
63.
6 2
07.6
8
,661
.5
18,
104.
5
letra
t me
vler
ë pë
rveç
ak
sion
eve/
Se-
curit
ies
othe
r th
an s
hare
s
hua
të/
loan
s (1
9+20
+21
+22
+23
+24
+25
)
llo
gari
të
pagu
eshm
e/
oth
er a
ccou
nts
paya
ble
aksi
one
dhe
inst
rum
ente
të tj
erë
të k
apita
lit/
Shar
es a
nd o
ther
eq
uity
jore
zide
ntët
/ n
onre
side
nts
Bank
a qe
ndro
re/
cen
tral B
ank
korp
orat
a të
tje
ra d
epoz
-itu
ese/
oth
er
depo
sito
ry c
or-
pora
tions
Qev
eria
qen
-dr
ore/
cen
tral
Gov
ernm
ent
korp
orat
a të
tje
ra fi
nanc
iare
/ o
ther
fina
ncia
l co
rpor
atio
ns
korp
orat
a të
tje
ra jo
finan
-ci
are/
oth
er
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
Sek
torë
të
tjerë
rezi
dent
ë/
oth
er re
side
nt
sect
ors
Der
ivat
et fi
nan-
ciar
e/ F
inan
cial
de
rivat
ives
1718
1920
2122
2324
2526
2728
2009
/ 1
2 _
8
3,98
7.5
42,
785.
1 3
2,37
7.0
8,6
06.3
2
18.1
1
.0
1.0
_
_
2
7,65
4.3
89,
314.
0
2010
/ 1
2 _
4
9,25
4.2
28,
680.
5 1
2,53
6.9
7,7
61.7
2
74.0
1
.0
1.0
_
_
3
7,70
1.7
97,
602.
0
2011
/ 1
2 _
5
9,49
2.0
27,
467.
9 2
5,48
8.8
5,3
14.2
4
32.9
2
.6
_
785
.6
_
62,
929.
6 1
01,6
52.3
2011
/ 1
0 _
5
8,36
0.6
29,
148.
9 2
3,59
4.9
5,2
11.5
4
02.4
2
.9
_
_
_
58,
146.
8 9
9,33
0.7
11 _
5
8,05
3.5
28,
894.
3 2
3,08
9.8
5,6
40.4
4
26.3
2
.8
_
_
_
59,
896.
9 9
8,19
8.8
12 _
5
9,49
2.0
27,
467.
9 2
5,48
8.8
5,3
14.2
4
32.9
2
.6
_
785
.6
_
62,
929.
6 1
01,6
52.3
2012
/ 0
1 _
5
9,89
7.0
27,
847.
3 2
4,08
4.6
6,7
09.2
4
33.1
2
.6
_
820
.2
_
62,
598.
8 1
00,1
94.0
02 _
5
6,48
4.2
26,
838.
9 2
2,51
7.2
5,7
95.2
5
06.2
2
.5
_
824
.2
_
63,
794.
7 1
02,2
54.4
03*
_
54,
098.
0 2
6,70
3.6
19,
339.
1 6
,734
.5
485
.4
2.4
_
8
33.0
1
55.2
6
8,84
9.1
103
,041
.2
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.*n
ë të
dhë
nat e
kre
disë
për
mua
jin m
ars 2
012
ësht
ë bë
rë ri
klasif
ikim
i i kr
edisë
nga
kre
di p
ër jo
rezid
entë
t në
kred
i për
kor
porta
ta të
tjera
jofin
ancia
re.
*in
the
data
of l
oans
for m
arch
201
2 ha
s be
en a
recl
assif
icat
ion
from
loan
s gi
ven
to n
onre
siden
ts to
loan
s gi
ven
to o
ther
non
finan
cial
co
rpor
atio
ns.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
84 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 85
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
84 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 85
1-4
PARA
qit
jA m
On
etAR
e e
BAn
kAve
PAR
AdeP
OZi
tueS
e
mO
net
ARY
SuRv
eY O
F d
ePO
Sit
mO
neY
BAn
kS 1
-4n
ë m
iliO
në
lekë
, Fu
nd
PeR
iud
he
in m
illi
On
S Al
l, e
nd
OF
PeRi
Od
mje
tet v
alu -
tore
net
o/
net
fore
ign
asse
ts (2
-3)
mje
tet e
bre
ndsh
me/
D
omes
tic a
sset
s (5
+6+
9+10
+11
+12
+13
)
pre
tend
ime
ndaj
jo
rezi
dent
ëve/
c
laim
s on
non
-re
side
nts
min
us:
Det
yrim
e nd
aj
jore
zide
ntëv
e/
less
: lia
bilit
ies
to n
onre
side
nts
pre
tend
ime
ndaj
ba
nkës
qen
-dr
ore/
cla
ims
on
cen
tral B
ank
pre
tend
imet
ne
to n
daj q
e-ve
risë
qend
rore
/
net
cla
ims
on
cen
tral G
over
n-m
ent (
7-8)
p
rete
ndim
e nd
aj
korp
orat
ave
të
tjera
fina
ncia
re/
cla
ims
on o
ther
fin
anci
al c
orpo
ra-
tions
pre
tend
imet
nda
j qe
veris
ë lo
kale
/
cla
ims
on lo
cal
gove
rnm
ents
pre
tend
imet
nda
j ko
rpor
atav
e jo
fi-na
ncia
re p
ublik
e/
cla
ims
on p
ublic
no
nfin
anci
al
corp
orat
ions
pre
tend
imet
nd
aj k
orpo
-ra
tave
të tj
era
jofin
anci
are/
c
laim
s on
oth
er
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
pre
tend
ime
ndaj
sek
torë
ve
të tj
erë
rezi
dent
ë/
cla
ims
on
othe
r res
iden
t se
ctor
s
pre
tend
imet
nd
aj q
ever
isë
qend
rore
/ c
laim
s on
cen
tral
Gov
ernm
ent
min
us: D
etyr
ime
ndaj
qev
eris
ë qe
ndro
re/
less
: li
abili
ties
to c
en-
tral G
over
nmen
t
12
34
56
78
910
1112
13
2009
/ 1
229
,973
.286
,686
.356
,713
.178
0,22
1.5
75,7
14.9
269,
922.
627
3,05
5.2
3,13
2.6
6,03
2.3
_12
,056
.327
5,47
9.8
141,
015.
7
2010
/ 1
286
,578
.512
3,94
3.6
37,3
65.1
850,
582.
688
,237
.628
5,45
8.0
291,
440.
05,
982.
08,
704.
585
.09,
373.
831
5,87
9.1
142,
844.
6
2011
/ 1
213
3,42
2.5
179,
742.
446
,319
.893
7,10
6.5
97,0
84.3
304,
545.
230
9,93
4.2
5,38
9.0
9,84
1.9
147.
218
,678
.436
4,37
4.0
142,
435.
5
2011
/ 1
012
4,25
6.2
169,
157.
544
,901
.293
0,03
6.7
95,2
29.1
310,
206.
431
6,90
6.8
6,70
0.4
9,87
0.1
105.
914
,382
.435
1,21
7.9
149,
024.
9
1112
4,99
5.8
171,
774.
546
,778
.893
2,29
8.8
96,8
96.3
308,
613.
931
5,15
4.1
6,54
0.1
9,77
6.0
112.
615
,195
.635
3,38
2.7
148,
321.
8
1213
3,42
2.5
179,
742.
446
,319
.893
7,10
6.5
97,0
84.3
304,
545.
230
9,93
4.2
5,38
9.0
9,84
1.9
147.
218
,678
.436
4,37
4.0
142,
435.
5
2012
/ 0
112
6,16
0.8
172,
597.
646
,436
.893
8,03
7.0
97,6
39.6
306,
585.
431
2,56
2.9
5,97
7.5
9,99
5.2
144.
618
,604
.736
2,67
3.9
142,
393.
6
0212
7,75
9.3
173,
260.
245
,500
.994
3,78
2.0
100,
699.
230
6,96
1.2
313,
296.
96,
335.
810
,117
.014
4.6
18,7
03.8
364,
173.
614
2,98
2.7
03*
131,
032.
818
3,20
0.0
52,1
67.2
949,
079.
398
,753
.430
6,73
8.6
314,
783.
58,
045.
010
,621
.414
7.7
18,7
23.9
370,
787.
414
3,30
7.0
Det
yrim
e nd
aj b
ankë
s qe
ndro
re/
lia
bilit
ies
to c
entra
l Ban
k
Dep
ozita
të p
ërfs
hira
në
para
në e
gj
erë/
Dep
osits
incl
uded
in b
road
m
oney
(16+
17)
D
epoz
ita të
pa
për
fshi
ra n
ë pa
ranë
e g
jerë
/ D
epos
its n
ot
incl
uded
in b
road
m
oney
hua
të/
loan
s
aksi
one
dhe
inst
rum
ente
të tj
erë
të k
apita
lit/
Shar
es
and
othe
r equ
ity
Det
yrim
e të
tjer
a ne
to/
oth
er n
et
liabi
litie
s
axh
ustim
i i k
onso
lidim
it/
con
solid
atio
n ad
just
men
t D
epoz
ita të
tran
sfer
-ue
shm
e /
tran
sfer
-ab
le d
epos
its
Dep
ozita
të tj
era
/ o
ther
dep
osits
nga
të c
ilat:
Reze
rva
rivle
rësi
mi/
o
f whi
ch: v
alua
-tio
n ad
just
men
t
1415
1617
1819
2021
2223
2009
/ 1
232
,490
.466
0,88
5.7
115,
884.
754
5,00
1.0
17,2
26.9
1.0
89,3
14.0
-1,0
11.4
8,16
6.5
2,11
0.2
2010
/ 1
213
,011
.978
3,20
8.8
129,
777.
765
3,43
1.1
20,7
12.9
1.0
97,6
02.0
-93.
221
,585
.21,
039.
1
2011
/ 1
226
,383
.787
3,22
8.0
130,
169.
474
3,05
8.6
25,4
24.4
788.
210
1,65
2.3
-177
.940
,192
.92,
859.
6
2011
/ 1
024
,455
.086
4,25
5.8
131,
952.
273
2,30
3.6
26,3
14.7
2.9
99,3
30.7
-1,4
87.1
36,6
77.4
3,25
6.5
1124
,569
.586
7,53
2.0
131,
061.
873
6,47
0.2
25,1
04.0
2.8
98,1
98.8
-2,1
58.8
38,9
22.8
2,96
4.7
1226
,383
.787
3,22
8.0
130,
169.
474
3,05
8.6
25,4
24.4
788.
210
1,65
2.3
-177
.940
,192
.92,
859.
6
2012
/ 0
124
,940
.787
0,61
9.6
123,
764.
274
6,85
5.4
24,8
24.5
822.
810
0,19
4.0
-1,2
66.0
39,6
23.9
3,17
2.4
0223
,515
.487
7,84
0.2
122,
973.
275
4,86
7.0
24,2
70.1
826.
710
2,25
4.4
-501
.739
,644
.33,
190.
3
0321
,695
.488
2,71
0.6
125,
509.
175
7,20
1.5
27,0
37.2
835.
410
3,04
1.2
-32.
242
,232
.82,
559.
5Bu
rimi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
*në
të d
hëna
t e k
redi
së p
ër m
uajin
mar
s 20
12 ë
shtë
bër
ë rik
lasi
fikim
i i k
redi
së n
ga k
redi
për
jore
zide
ntët
në
kred
i për
kor
porta
ta të
tjer
a jo
finan
ciar
e.
*in
the
data
of l
oans
for m
arch
201
2 ha
s be
en a
recl
assi
ficat
ion
from
loan
s gi
ven
to n
onre
side
nts
to lo
ans
give
n to
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
84 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 85
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
84 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 85
othe
r non
finan
cial
cor
pora
tions
.
1-5
BilA
nc
i Sek
tORi
Al i
ShO
qëR
ive
të k
uRS
im-k
Red
itit
Sec
tORA
l BA
lAn
ce
Shee
t O
F SA
vin
GS
And
lO
An A
SSO
ciA
tiO
nS
1-5
në
mil
iOn
ë le
kë, F
un
d P
eRiu
dh
e
in m
illi
On
S Al
l, e
nd
OF
PeRi
Od
to
tali
i mje
teve
/ to
tal a
sset
s (2
+3+
4+7+
8+11
+12
)
mon
edha
dhe
kar
të-
mon
edha
në
lekë
/ n
otes
and
coi
ns in
na
tiona
l cur
renc
y
mon
edha
dhe
kar
të-
mon
edha
në
valu
të/
not
es a
nd c
oins
in
fore
ign
curr
ency
Dep
ozita
/ D
epos
its
(5+
6)
letra
me
vler
ë/
Secu
ritie
s
hua
të/
loan
s (9
+10
)
mje
te të
tjer
a/
oth
er fi
nanc
ial
asse
ts
mje
te jo
finan
ciar
e/
non
finan
cial
ass
ets
Bank
at p
arad
e-po
zitu
ese/
Dep
osit
mon
ey b
anks
korp
orat
at e
tjer
a fin
anci
are/
oth
er
finan
cial
cor
pora
-tio
ns
Sekt
orë
të tj
erë
rezi
dent
ë/ o
ther
re
side
nt s
ecto
rs
korp
orat
at e
tje
ra jo
finan
-ci
are
/ o
ther
no
nfin
anci
al
corp
orat
ions
12
34
56
78
910
1112
2009
/ iv
4,9
09.4
1
6.2
2.7
4
65.8
2
20.1
2
45.6
_
4
,299
.8
4,2
99.8
_
1
12.4
1
2.5
2010
/ iv
5,2
43.2
3
0.0
3.0
5
87.4
2
68.4
3
19.0
_
4
,475
.3
4,4
75.3
_
1
32.9
1
4.7
2011
/ iv
5,3
79.6
2
1.7
1.9
6
36.7
3
45.0
2
91.8
1
9.7
4,5
20.0
4
,520
.0
_
164
.5
15.
0
2011
/ i
5,2
16.2
2
9.9
3.0
6
11.8
3
13.9
2
97.9
_
4
,417
.8
4,4
17.8
_
1
40.6
1
3.1
ii 5
,259
.9
33.
8 3
.3
678
.9
320
.3
358
.6
_
4,3
84.4
4
,384
.4
_
143
.8
15.
6
iii
5,2
88.7
4
2.0
2.5
6
94.9
3
12.8
3
82.1
_
4
,379
.3
4,3
79.3
_
1
54.1
1
5.9
iv 5
,379
.6
21.
7 1
.9
636
.7
345
.0
291
.8
19.
7 4
,520
.0
4,5
20.0
_
1
64.5
1
5.0
Det
yrim
et to
tale
/
tota
l lia
bilit
ies
(2+
5+8+
12+
13)
Dep
ozita
të p
ërfs
hira
në
par
anë
e gj
erë/
D
epos
its in
clud
ed in
br
oad
mon
ey (3
+4)
Dep
ozita
të p
apër
fshi
-ra
në
para
në e
gje
rë/
Dep
osits
exc
lude
d fro
m
broa
d m
oney
(6+
7)
hua
të/
loan
s (9
+10
+11
)
Det
yrim
e të
tjer
a/
oth
er li
abili
ties
aksi
one
dhe
inst
rum
ente
të tj
erë
të k
apita
lit/
Shar
es
and
othe
r equ
ity
Sekt
orë
të tj
erë
rezi
dent
ë/ o
ther
re
side
nt s
ecto
rs
korp
orat
at e
tje
ra jo
finan
-ci
are/
oth
er
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
Sekt
orë
të tj
erë
rezi
dent
ë/ o
ther
re
side
nt s
ecto
rs
korp
orat
at e
tje
ra jo
finan
-ci
are/
oth
er
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
korp
orat
at e
tjer
a fin
anci
are/
oth
er
finan
cial
cor
pora
-tio
ns
Bank
at p
arad
e-po
zitu
ese/
Dep
osit
mon
ey b
anks
Qev
eria
qen
-dr
ore/
cen
tral
Gov
ernm
ent
12
34
56
78
910
1112
13
2009
/ iv
4,9
09.4
1
,539
.4
1,5
39.4
_
0
.2
0.2
_
2
,545
.8
2,5
45.8
_
_
1
22.1
7
01.9
2010
/ iv
5,2
43.2
1
,759
.4
1,7
59.4
_
1
6.9
16.
9 _
2
,569
.3
2,5
69.3
_
_
1
25.5
7
72.0
2011
/ iv
5,3
79.6
1
,895
.6
1,8
95.6
_
2
0.0
20.
0 _
2
,525
.7
2,5
25.7
_
_
1
28.6
8
09.8
2011
/ i
5,2
16.2
1
,788
.6
1,7
88.6
_
1
7.9
17.
9 _
2
,516
.1
2,5
16.1
_
_
1
04.0
7
89.8
ii 5
,259
.9
1,8
35.3
1
,835
.3
_
18.
5 1
8.5
_
2,5
03.6
2
,496
.6
7.0
_
9
9.6
802
.9
iii
5,2
88.7
1
,873
.9
1,8
73.9
_
1
8.6
18.
6 _
2
,475
.2
2,4
75.2
_
_
1
05.1
8
15.8
iv 5
,379
.6
1,8
95.6
1
,895
.6
_
20.
0 2
0.0
_
2,5
25.7
2
,525
.7
_
_
128
.6
809
.8
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
86 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 87
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
86 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 87
1-6
PARA
qit
jA m
On
etAR
e e
kORP
ORA
tAve
të
tjeR
A d
ePO
Zitu
eSe
m
On
etAR
Y Su
RveY
OF
Oth
eR d
ePO
SitO
RY c
ORP
ORA
tiO
nS
1-6
në
mil
iOn
ë le
kë, F
un
d P
eRiu
dh
e
in m
illi
On
S Al
l, e
nd
OF
PeRi
Od
mje
tet v
alu -
tore
net
o/ n
et
fore
ign
asse
ts
(2-3
)
mje
tet e
bre
ndsh
me/
D
omes
tic a
sset
s (5
+6+
9+10
+11
+12
+13
)
p
rete
ndim
e nd
aj
jore
zide
ntëv
e/
cla
ims
on
nonr
esid
ents
m
inus
: Det
yrim
e nd
aj jo
rezi
dent
ëve/
le
ss: l
iabi
litie
s to
no
nres
iden
ts
pre
tend
ime
ndaj
ba
nkës
qen
dror
e/
cla
ims
on c
entra
l Ba
nk
pre
tend
imet
net
o nd
aj q
ever
isë
qend
rore
/ n
et
clai
ms
on c
entra
l G
over
nmen
t (7-
8)
p
rete
ndim
e nd
aj k
orpo
-ra
tave
të tj
era
finan
ciar
e/
cla
ims
on
othe
r fin
anci
al
corp
orat
ions
pre
tend
imet
nda
j qe
veris
ë lo
kale
/ c
laim
s on
loca
l go
vern
men
t
pre
tend
imet
nd
aj k
orpo
rat-
ave
jofin
anci
-ar
e pu
blik
e/
cla
ims
on p
ublic
no
nfin
anci
al
corp
orat
ions
pre
tend
imet
nda
j ko
rpor
atav
e të
tje
ra jo
finan
ciar
e/
cla
ims
on o
ther
no
nfin
anci
al
corp
orat
ions
pre
tend
ime
ndaj
sek
-to
rëve
të tj
erë
rezi
dent
ë/
cla
ims
on
othe
r res
iden
t se
ctor
s
pre
tend
imet
nd
aj q
ever
isë
qend
rore
/ c
laim
s on
c
entra
l Gov
-er
nmen
t
min
us: D
etyr
ime
ndaj
qev
eris
ë qe
ndro
re/
less
: li
abili
ties
to c
entra
l G
over
nmen
t
12
34
56
78
910
1112
13
2009
/ 1
229
,976
.086
,689
.156
,713
.178
4,78
3.2
75,7
31.1
269,
922.
627
3,05
5.2
3,13
2.6
6,27
7.9
_12
,056
.327
5,47
9.8
145,
315.
6
2010
/ 1
286
,581
.412
3,94
6.5
37,3
65.1
855,
406.
888
,267
.528
5,45
8.0
291,
440.
05,
982.
09,
023.
585
.09,
373.
831
5,87
9.1
147,
320.
0
2011
/ 1
213
3,42
4.5
179,
744.
346
,319
.894
1,95
9.7
97,1
06.0
304,
565.
030
9,95
3.9
5,38
9.0
10,1
33.6
147.
218
,678
.436
4,37
4.0
146,
955.
5
2011
/ 1
012
4,25
8.8
169,
160.
044
,901
.293
4,84
0.2
95,2
71.1
310,
206.
431
6,90
6.8
6,70
0.4
10,2
52.2
105.
914
,382
.435
1,21
7.9
153,
404.
3
1112
4,99
8.3
171,
777.
046
,778
.893
7,10
2.3
96,9
38.3
308,
613.
931
5,15
4.1
6,54
0.1
10,1
58.1
112.
615
,195
.635
3,38
2.7
152,
701.
1
1213
3,42
4.5
179,
744.
346
,319
.894
1,95
9.7
97,1
06.0
304,
565.
030
9,95
3.9
5,38
9.0
10,1
33.6
147.
218
,678
.436
4,37
4.0
146,
955.
5
2012
/ 0
112
6,16
2.7
172,
599.
546
,436
.894
2,89
0.2
97,6
61.3
306,
605.
231
2,58
2.7
5,97
7.5
10,2
86.9
144.
618
,604
.736
2,67
3.9
146,
913.
6
0212
7,76
1.2
173,
262.
145
,500
.994
8,63
5.2
100,
720.
930
6,98
0.9
313,
316.
76,
335.
810
,408
.714
4.6
18,7
03.8
364,
173.
614
7,50
2.7
03*
131,
034.
718
3,20
1.9
52,1
67.2
953,
932.
698
,775
.130
6,75
8.3
314,
803.
38,
045.
010
,913
.214
7.7
18,7
23.9
370,
787.
414
7,82
7.0
Det
yrim
e nd
aj
bank
ës q
endr
ore/
li
abili
ties
to c
entra
l Ba
nk
Dep
ozita
të p
ërfs
hira
në
para
në e
gje
rë/
Dep
osits
incl
uded
in b
road
mon
ey
(16+
17)
D
epoz
ita të
pa
përfs
hira
në
para
në
e gj
erë/
Dep
osits
no
t inc
lude
d in
br
oad
mon
ey
hua
të/
loan
s
aksi
one
dhe
inst
rum
ente
të
tjerë
të k
apita
lit/
Shar
es a
nd o
ther
eq
uity
D
etyr
ime
të tj
era
neto
/ o
ther
net
lia
bilit
ies
axh
ustim
i i k
onso
lidim
it/
con
solid
atio
n ad
just
men
t D
epoz
ita të
tran
sfer
uesh
me/
tr
ansf
erab
le d
epos
its
Dep
ozita
të tj
era/
o
ther
dep
osits
nga
të c
ilat:
Reze
rva
rivle
resi
mi/
o
f whi
ch: v
alua
-tio
n ad
just
men
t
1415
1617
1819
2021
2223
2009
/ 1
232
,490
.466
2,42
5.2
115,
884.
754
6,54
0.5
17,2
27.1
2,54
6.8
90,0
15.9
-1,0
11.4
8,16
3.6
1,89
0.1
2010
/ 1
213
,011
.978
4,96
8.2
129,
777.
765
5,19
0.5
20,7
29.9
2,57
0.4
98,3
74.1
-93.
221
,563
.177
0.7
2011
/ 1
226
,383
.787
5,12
3.5
130,
169.
474
4,95
4.2
25,4
44.4
3,31
3.9
102,
462.
0-1
77.9
40,1
42.0
2,51
4.7
2011
/ 1
024
,455
.086
6,12
9.8
131,
952.
273
4,17
7.6
26,3
33.3
2,47
8.1
100,
146.
5-1
,487
.136
,612
.62,
943.
7
1124
,569
.586
9,40
6.0
131,
061.
873
8,34
4.2
25,1
22.6
2,47
8.0
99,0
14.6
-2,1
58.8
38,8
58.0
2,65
1.9
1226
,383
.787
5,12
3.5
130,
169.
474
4,95
4.2
25,4
44.4
3,31
3.9
102,
462.
0-1
77.9
40,1
42.0
2,51
4.7
2012
/ 0
124
,940
.787
2,51
5.1
123,
764.
274
8,75
1.0
24,8
44.5
3,34
8.5
101,
003.
7-1
,266
.039
,573
.02,
827.
5
0223
,515
.487
9,73
5.7
122,
973.
275
6,76
2.5
24,2
90.1
3,35
2.4
103,
064.
1-5
01.7
39,5
93.4
2,84
5.3
0321
,695
.488
4,60
6.1
125,
509.
175
9,09
7.1
27,0
57.2
3,36
1.1
103,
851.
0-3
2.2
42,1
81.9
2,21
4.6
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.*n
ë të
dhë
nat e
kre
disë
për
mua
jin m
ars
2012
ësh
të b
ërë
rikla
sifik
im i
kred
isë
nga
kred
i për
jore
zide
ntët
në
kred
i për
kor
porta
ta të
tjer
a jo
finan
ciar
e.*i
n th
e da
ta o
f loa
ns fo
r mar
ch 2
012
has
been
a re
clas
sific
atio
n fro
m lo
ans
give
n to
non
resi
dent
s to
loan
s gi
ven
to o
ther
non
finan
cial
cor
pora
tions
.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
86 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 87
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
86 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 87
1-7
PARA
qit
jA m
On
etAR
e e
kORP
ORA
tAve
deP
OZi
tueS
e
m
On
etAR
Y Su
RveY
OF
deP
OSi
tORY
cO
RPO
RAti
On
S 1-
7n
ë m
iliO
në
lekë
, Fu
nd
PeR
iud
he
in
mil
liO
nS
All,
en
d O
F Pe
RiO
d
mje
tet v
alu -
tore
net
o/ n
et
fore
ign
asse
ts
(2-3
)
mje
tet e
br
ends
hme/
D
omes
tic a
sset
s (5
+8)
pre
tend
ime
ndaj
jore
zi-
dent
ëve/
cla
ims
on n
onre
side
nts
min
us: D
etyr
ime
ndaj
jore
zi-
dent
ëve/
les
s:
liab
ilitie
s to
no
nres
iden
ts
pre
tend
ime
ndaj
sek
-to
rëve
të tj
erë/
cla
ims
on o
ther
sec
tors
(9
+10
+11
+12
+13
)
pret
endi
met
net
o nd
aj q
ever
isë
qend
rore
/ n
et
clai
ms
on c
entra
l G
over
nmen
t (6
-7)
pret
endi
met
nda
j qe
veris
ë qe
ndro
re/
cla
ims
on c
entra
l G
over
nmen
t
min
us: D
etyr
ime
ndaj
qev
eris
ë qe
ndro
re/
less
: li
abili
ties
to c
en-
tral G
over
nmen
t
pre
tend
ime
ndaj
ko
rpor
atav
e të
tje
ra fi
nanc
iare
/ c
laim
s on
oth
er
finan
cial
cor
pora
-tio
ns
pre
tend
imet
nd
aj q
ever
isë
loka
le/
cla
ims
on lo
cal g
over
n-m
ent
pre
tend
imet
nda
j ko
rpor
atav
e jo
fi-na
ncia
re p
ublik
e/
cla
ims
on p
ublic
no
nfin
anci
al
corp
orat
ions
pre
tend
imet
nda
j ko
rpor
atav
e të
tje
ra jo
finan
ciar
e/
cla
ims
on o
ther
no
nfin
anci
al c
or-
pora
tions
pre
tend
ime
ndaj
se
ktor
ëve
të tj
erë
rezi
dent
ë/ c
laim
s on
oth
er re
side
nt
sect
ors
12
34
56
78
910
1112
13
2009
/ 1
224
4,44
2.7
322,
912.
478
,469
.778
1,94
2.8
341,
292.
435
5,34
4.6
14,0
52.3
440,
650.
46,
277.
9_
12,0
56.3
275,
479.
814
6,83
6.4
2010
/ 1
233
9,40
9.2
398,
574.
759
,165
.582
6,84
8.0
343,
395.
135
8,36
8.8
14,9
73.7
483,
453.
09,
023.
585
.09,
373.
831
5,87
9.1
149,
091.
6
2011
/ 1
238
9,08
2.3
456,
220.
067
,137
.690
3,86
0.2
361,
663.
037
7,54
4.7
15,8
81.7
542,
197.
210
,133
.614
7.2
18,6
78.4
364,
374.
014
8,86
4.0
2011
/ 1
037
9,23
3.5
444,
844.
165
,610
.788
9,05
9.3
357,
809.
738
3,62
9.2
25,8
19.5
531,
249.
610
,252
.210
5.9
14,3
82.4
351,
217.
915
5,29
1.2
1137
8,28
5.5
445,
881.
967
,596
.489
4,55
2.8
361,
107.
238
2,56
8.5
21,4
61.2
533,
445.
610
,158
.111
2.6
15,1
95.6
353,
382.
715
4,59
6.6
1238
9,08
2.3
456,
220.
067
,137
.690
3,86
0.2
361,
663.
037
7,54
4.7
15,8
81.7
542,
197.
210
,133
.614
7.2
18,6
78.4
364,
374.
014
8,86
4.0
2012
/ 0
138
1,56
5.0
449,
866.
668
,301
.690
1,21
6.0
360,
663.
638
0,10
7.5
19,4
43.9
540,
552.
410
,286
.914
4.6
18,6
04.7
362,
673.
914
8,84
2.3
0238
3,83
1.3
450,
948.
867
,117
.590
6,38
3.8
363,
526.
338
1,06
0.7
17,5
34.4
542,
857.
510
,408
.714
4.6
18,7
03.8
364,
173.
614
9,42
6.8
03*
386,
872.
346
0,87
3.0
74,0
00.7
908,
418.
735
8,09
2.3
379,
461.
721
,369
.555
0,32
6.4
10,9
13.2
147.
718
,723
.937
0,78
7.4
149,
754.
2
Det
yrim
et e
pa
rasë
së
gjer
ë/
Broa
d m
oney
li-
abili
ties
(15+
16)
p
araj
a ja
shtë
ko
rpor
atav
e de
pozi
tues
e/
mon
ey o
utsi
de
depo
sito
ry
corp
orat
ions
Dep
ozita
të p
ërfs
hira
në
par
anë
e gj
erë/
D
epos
its in
clud
ed in
br
oad
mon
ey (1
7+18
)
D
epoz
ita të
pa
për
fshi
ra
në p
aran
ë e
gjer
ë/ D
epos
-its
exc
lude
d fro
m b
road
m
oney
hua
të/
loan
s ll
ogar
i të
pagu
eshm
e/ o
ther
ac
coun
ts p
ayab
le
ak
sion
e dh
e in
stru
men
te të
tjer
ë të
kap
italit
/ Sh
ares
an
d ot
her e
quity
Det
yrim
e të
tjer
a ne
to/
oth
er li
abili
ties
net
axh
ustim
i i k
onso
lidim
it/
con
solid
atio
n ad
just
men
t D
epoz
ita të
tra
nsfe
rues
hme/
tr
ansf
erab
le
depo
sits
Dep
ozita
të
tjera
/ o
ther
de
posi
ts
nga
te c
ilat:
reze
rva
rivle
resi
mi/
o
f whi
ch: v
alua
tion
adju
stm
ent
1415
1617
1819
2021
2223
2425
2009
/ 1
287
1,46
9.5
209,
043.
866
2,42
5.7
115,
885.
354
6,54
0.5
17,9
37.0
2,54
6.8
720.
613
0,01
3.0
3,29
4.8
3,51
6.5
182.
2
2010
/ 1
298
0,28
3.9
195,
059.
078
5,22
5.0
130,
026.
965
5,19
8.1
21,3
55.2
2,57
0.4
797.
915
0,62
0.8
17,0
85.2
10,2
82.6
346.
5
2011
/ 1
21,
070,
149.
519
4,92
3.2
875,
226.
313
0,27
0.2
744,
956.
126
,106
.43,
313.
990
1.1
162,
454.
024
,572
.829
,672
.234
5.4
2011
/ 1
01,
053,
377.
418
6,59
2.0
866,
785.
413
1,95
1.0
734,
834.
427
,796
.02,
478.
185
8.6
156,
692.
220
,769
.226
,388
.070
2.6
111,
057,
110.
618
7,23
4.3
869,
876.
313
1,53
2.1
738,
344.
226
,264
.62,
478.
087
0.0
157,
591.
221
,568
.528
,167
.135
6.9
121,
070,
149.
519
4,92
3.2
875,
226.
313
0,27
0.2
744,
956.
126
,106
.43,
313.
990
1.1
162,
454.
024
,572
.829
,672
.234
5.4
2012
/ 0
11,
061,
214.
518
8,20
8.6
873,
005.
912
3,76
2.3
749,
243.
626
,399
.53,
348.
590
6.1
161,
771.
423
,076
.628
,893
.624
7.3
021,
067,
141.
618
7,35
2.5
879,
789.
112
2,97
2.1
756,
817.
025
,596
.33,
352.
492
0.9
164,
038.
823
,195
.128
,777
.638
7.5
031,
070,
249.
618
5,62
7.5
884,
622.
112
5,50
7.8
759,
114.
327
,928
.93,
361.
193
7.2
160,
426.
423
,125
.031
,059
.91,
327.
9Bu
rimi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
*në
të d
hëna
t e k
redi
së p
ër m
uajin
mar
s 20
12 ë
shtë
bër
ë rik
lasi
fikim
i i k
redi
së n
ga k
redi
për
jore
zide
ntët
në
kred
i për
kor
porta
ta të
tjer
a jo
finan
ciar
e.
*in
the
data
of l
oans
for m
arch
201
2 ha
s be
en a
recl
assi
ficat
ion
from
loan
s gi
ven
to n
onre
side
nts
to lo
ans
give
n to
oth
er n
onfin
anci
al c
orpo
ratio
ns.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
88 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 89
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
88 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 89
1-8A AGReGAtët mOnetARë dhe PëRBëRëSit e tYRe mOnetARY AGGReGAteS And theiR cOmPOnentS 1-8A
m3 (2+7)
m2 (3+6)
Depozitat në valutë/ Deposits in foreign
currencym1 (4+5)
Depozitat me afat në lekë/ time deposits in
national currency
paraja jashtë korpo-ratave depozituese/ currency outside
depository corpora-tions
Depozitat pa afat në lekë/ current ac-counts and non-term deposits in national
currency
1 2 3 4 5 6 7
Gjendja në fund të periudhës (në milionë lekë)/ Stock at end of period (in millions all)
2009 / 12 871,469.5 578,181.5 284,505.5 209,043.7 75,461.8 293,675.9 293,288.0
2010 / 12 980,283.9 604,517.3 275,427.3 195,059.0 80,368.4 329,090.0 375,766.6
2011 / 12 1,070,149.6 647,003.3 276,898.1 194,923.2 81,974.9 370,105.2 423,146.2
2011 / 10 1,053,377.3 631,260.9 267,189.3 186,592.0 80,597.3 364,071.6 422,116.5
11 1,057,110.6 637,089.8 269,123.6 187,234.3 81,889.3 367,966.2 420,020.8
12 1,070,149.6 647,003.3 276,898.1 194,923.2 81,974.9 370,105.2 423,146.2
2012 / 01 1,061,214.5 641,761.1 265,229.6 188,208.6 77,020.9 376,531.6 419,453.4
02 1,067,141.6 644,320.9 265,885.8 187,352.5 78,533.3 378,435.1 422,820.7
03 1,070,249.6 645,619.3 264,655.9 185,627.5 79,028.4 380,963.4 424,630.3
ndryshimi vjetor në përqindje/ annual percentage changes
2009 / 12 6.8 4.2 0.6 6.8 -13.3 7.9 12.5
2010 / 12 12.5 4.6 -3.2 -6.7 6.5 12.1 28.1
2011 / 12 9.2 7.0 0.5 -0.1 2.0 12.5 12.6
2011 / 10 10.6 6.7 -1.0 -2.3 2.2 13.1 17.1
11 10.0 7.4 0.8 -1.1 5.7 12.7 14.1
12 9.2 7.0 0.5 -0.1 2.0 12.5 12.6
2012 / 01 8.1 6.7 0.7 0.9 0.2 11.4 10.4
02 9.1 6.6 1.4 0.8 2.7 10.6 13.2
03 8.8 6.0 0.3 0.0 1.0 10.2 13.5Burimi: Banka e Shqipërisë Source: Bank of Albania.
1-8B kundëRPARtitë e AGReGAtëve mOnetARë cOunteRPARtS OF mOnetARY AGGReGAteS 1-8B
mjetet valutore neto/ net Foreign
assets mjetet e brendshme/ Domestic
assets (3+4)
të tjera neto/ other items net
pretendimet ndaj qeverisë qendrore neto/ net claims on central
Government
pretendime ndaj sektorëve të tjerë*/ claims on other sectors*
1 2 3 4 5
Gjendja në fund të periudhës (milionë lekë)/ Stock at end of period (in millions all)
2009 / 12 244,442.7 781,942.8 341,292.4 440,650.4 3,516.5
2010 / 12 339,409.2 826,848.0 343,395.1 483,453.0 10,282.6
2011 / 12 389,082.3 903,860.2 361,663.0 542,197.2 29,672.2
2011 / 10 379,233.5 889,059.3 357,809.7 531,249.6 26,388.0
11 378,285.5 894,552.8 361,107.2 533,445.6 28,167.1
12 389,082.3 903,860.2 361,663.0 542,197.2 29,672.2
2012 / 01 381,565.0 901,216.0 360,663.6 540,552.4 28,893.6
02 383,831.3 906,383.8 363,526.3 542,857.5 28,777.6
03 386,872.3 908,418.7 358,092.3 550,326.4 31,059.9
ndryshimi vjetor në përqindje/ annual percentage changes
mjetet e brendshme/ Domestic assets (3+4)
mjetet valutore neto/ net foreign assets pretendimet ndaj qeverisë qendrore neto/ net claims on central Govern-
ment
pretendime ndaj sektorëve të tjerë*/ claims on other sectors*
1 2 3 4
2009 / 12 18.3 8.8 6.0 11.1
2010 / 12 38.9 5.7 0.6 9.7
2011 / 12 14.6 9.3 5.3 12.2
2011 / 10 17.6 9.9 3.2 14.8
11 12.5 10.2 7.7 12.0
12 14.6 9.3 5.3 12.2
2012 / 01 14.1 8.8 4.8 11.7
02 19.8 7.7 3.3 11.0
03 22.4 6.9 1.3 10.9 Burimi: Banka e Shqipërisë Source: Bank of Albania.1) Përfshin kredinë për ekonominë dhe pretendime të tjera ndaj sektorëve mbajtës së parasë së gjerë. 1) include credit to economy and other claims on broad money holding sectors.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
88 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 89
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
88 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 89
1-9
deP
OZi
tAt
në
lekë
SiP
AS S
ektO
Rit¹
den
Om
inAt
ed d
ePO
SitS
BY
Sec
tOR1
1-9
në
mil
iOn
ë le
kë, F
un
d P
eRiu
dh
e
in m
illi
On
S Al
l, e
nd
OF
PeRi
Od
tota
li i
depo
zita
ve/
tota
l dep
osits
(2
+8)
llo
gari
rrje
dhes
e dh
e de
pozi
ta p
a af
at/
cur
rent
ac
coun
t and
si
ght d
epos
its
(3+
4+5+
6+7)
Dep
ozita
t me
afat
/ ti
me
depo
sits
(9
+10
+11
+12
+13
)
Qev
eria
lo
kale
/ lo
cal
gove
rnm
ent
korp
orat
at jo
fi-na
ncia
re p
ublik
e/
publ
ic n
onfin
an-
cial
cor
pora
tions
kor
po-
rata
të tj
era
finan
ciar
e/
oth
er fi
nanc
ial
corp
orat
ions
kor
pora
ta të
tje
ra jo
finan
ciar
e/
oth
er n
onfin
anci
al
corp
orat
ions
Sekt
orë
të tj
erë
rezi
dent
ë/ o
ther
re
side
nt s
ecto
rs
Qev
eria
loka
le/
loca
l gov
ernm
ent
korp
orat
at jo
fi-na
ncia
re p
ublik
e/
publ
ic n
onfin
an-
cial
cor
pora
tions
kor
pora
ta të
tje
ra fi
nanc
iare
/ o
ther
fina
ncia
l co
rpor
atio
ns
korp
orat
a të
tjer
a jo
finan
ciar
e/
oth
er n
onfin
an-
cial
cor
pora
tions
Sekt
orë
të tj
erë
rezi
dent
ë/ o
ther
re
side
nt s
ecto
rs
1
2 3
4
5
6
7
8
9
1011
1213
2009
/ 1
2 3
69,1
37.7
7
5,46
1.8
478
.1
7,7
95.6
6
75.3
2
0,87
9.3
45,
633.
5 2
93,6
75.9
8
.4
3,3
78.4
7
86.6
9
,898
.3
279
,604
.3
2010
/ 1
2 4
09,4
58.4
8
0,36
8.4
948
.1
7,1
34.0
9
20.6
2
2,50
5.0
48,
860.
8 3
29,0
90.0
5
5.1
3,0
54.3
1
,773
.4
8,3
16.8
3
15,8
90.5
2011
/ 1
2 4
52,0
80.1
8
1,97
4.9
1,1
57.4
7
,303
.5
532
.5
20,
681.
5 5
2,30
0.1
370
,105
.2
109
.6
2,6
08.9
1
,423
.5
11,
292.
5 3
54,6
70.8
2011
/ 1
0 4
44,6
68.9
8
0,59
7.3
1,2
69.3
8
,318
.3
504
.9
21,
063.
0 4
9,44
1.8
364
,071
.6
109
.0
3,5
50.1
2
,094
.0
9,5
24.0
3
48,7
94.5
11 4
49,8
55.5
8
1,88
9.3
1,2
59.2
8
,146
.9
999
.9
21,
211.
7 5
0,27
1.5
367
,966
.2
109
.2
3,2
51.3
1
,547
.3
10,
636.
9 3
52,4
21.5
12 4
52,0
80.1
8
1,97
4.9
1,1
57.4
7
,303
.5
532
.5
20,
681.
5 5
2,30
0.1
370
,105
.2
109
.6
2,6
08.9
1
,423
.5
11,
292.
5 3
54,6
70.8
2012
/ 0
1 4
53,5
52.5
7
7,02
0.9
1,3
47.8
7
,232
.6
384
.6
19,
122.
8 4
8,93
3.1
376
,531
.6
29.
1 3
,584
.2
2,0
27.0
1
0,37
6.9
360
,514
.3
02 4
56,9
68.4
7
8,53
3.3
1,2
07.9
7
,265
.9
407
.2
19,
710.
7 4
9,94
1.7
378
,435
.1
30.
8 2
,477
.3
2,2
77.2
1
0,24
1.1
363
,408
.8
03 4
59,9
91.8
7
9,02
8.4
1,4
32.5
7
,689
.7
529
.9
19,
130.
9 5
0,24
5.4
380
,963
.4
31.
5 2
,673
.1
2,5
60.8
9
,649
.5
366
,048
.5
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.1)
Për
fshi
hen
vetë
m ll
ogar
itë d
he d
epoz
itat q
ë ja
në p
jesë
e p
aras
ë së
gje
rë.
1) d
epos
its in
clud
ed in
bro
ad m
oney
.
1-10
deP
OZi
tAt
në
vAlu
të S
iPAS
Sek
tORi
t¹
FO
ReiG
n c
uRR
enc
Y d
enO
min
Ated
deP
OSi
tS B
Y Se
ctO
R1 1
-10
në
mil
iOn
ë le
kë, F
un
d P
eRiu
dh
e
in m
illi
On
S Al
l, e
nd
OF
PeRi
Od
tota
li i
depo
zita
ve/
tota
l dep
osits
(1
5+21
)
l
loga
ri rr
jedh
ëse
dhe
depo
zita
pa
afat
/ c
urre
nt a
ccou
nt
and
sigh
t dep
osits
(1
6+17
+18
+19
+20
)
Dep
ozita
t me
afat
/
tim
e de
posi
ts
(22+
23+
24+
25+
26)
Qev
eria
loka
le/
loca
l gov
ern-
men
t
korp
orat
at jo
fi-na
ncia
re p
ublik
e/
publ
ic n
onfin
an-
cial
cor
pora
tions
kor
pora
ta të
tje
ra fi
nanc
iare
/ o
ther
fina
ncia
l co
rpor
atio
ns
korp
orat
a të
tjer
a jo
finan
ciar
e/
oth
er n
onfin
an-
cial
cor
pora
tions
Sek
torë
të
tjerë
rezi
dent
ë/
oth
er re
side
nt
sect
ors
Qev
eria
loka
le/
loca
l gov
ernm
ent
korp
orat
at jo
fi-na
ncia
re p
ublik
e/
publ
ic n
onfin
anci
al
corp
orat
ions
kor
po-
rata
të tj
era
finan
ciar
e/
oth
er fi
nanc
ial
corp
orat
ions
korp
orat
a të
tjer
a jo
finan
ciar
e/
oth
er n
onfin
an-
cial
cor
pora
tions
Sekt
orë
të tj
erë
rezi
dent
ë/
oth
er
resi
dent
se
ctor
s
14
15
16
17
18
19
20
21
2223
2425
26
2009
/ 1
2 2
93,2
88.0
7
5,42
2.6
153
.7
2,7
71.9
4
26.8
2
5,62
7.3
46,
443.
0 2
17,8
65.3
1
59.3
3
,999
.1
3,2
46.0
1
3,95
5.6
196
,505
.4
2010
/ 1
2 3
75,7
66.6
8
7,47
1.8
256
.0
4,1
02.0
9
71.9
2
9,54
7.6
52,
594.
2 2
88,2
94.8
2
37.0
4
,470
.0
5,2
29.1
2
7,83
5.3
250
,523
.5
2011
/ 1
2 4
23,1
46.2
8
6,75
3.0
263
.1
2,0
91.5
9
71.8
2
8,21
7.3
55,
209.
4 3
36,3
93.2
1
7.4
3,1
50.8
5
,050
.5
26,
201.
1 3
01,9
73.4
2011
/ 1
0 4
22,1
16.5
8
9,32
8.7
390
.7
2,7
32.1
4
58.7
2
9,76
6.7
55,
980.
5 3
32,7
87.8
1
23.4
3
,875
.6
4,8
35.0
2
6,33
8.8
297
,615
.1
11 4
20,0
20.8
8
7,32
5.3
295
.7
2,7
55.6
2
74.8
2
9,30
4.9
54,
694.
3 3
32,6
95.5
1
6.8
3,0
05.3
5
,048
.0
25,
853.
0 2
98,7
72.3
12 4
23,1
46.2
8
6,75
3.0
263
.1
2,0
91.5
9
71.8
2
8,21
7.3
55,
209.
4 3
36,3
93.2
1
7.4
3,1
50.8
5
,050
.5
26,
201.
1 3
01,9
73.4
2012
/ 0
1 4
19,4
53.4
8
4,35
8.6
193
.8
2,4
39.7
3
62.7
2
7,59
4.2
53,
768.
1 3
35,0
94.8
1
6.8
2,8
88.1
5
,183
.8
20,
681.
9 3
06,3
24.3
02 4
22,8
20.7
8
2,46
2.9
154
.4
2,4
05.6
2
27.0
2
5,34
7.8
54,
328.
1 3
40,3
57.8
1
5.4
2,9
38.4
5
,354
.4
20,
962.
4 3
11,0
87.2
03 4
24,6
30.3
8
3,61
2.2
248
.9
2,7
19.8
3
03.2
2
5,85
5.3
54,
485.
0 3
41,0
18.1
2
.9
2,9
84.2
5
,192
.0
19,
519.
0 3
13,3
20.0
Bu
rimi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
1) P
ërfs
hihe
n ve
tëm
llog
aritë
dhe
dep
ozita
t që
janë
pje
së e
par
asë
së g
jerë
.
1)
dep
osits
incl
uded
in b
road
mon
ey.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
90 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 91
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
90 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 91
1-11
kRe
diA
PëR
ekO
nO
min
ë Si
PAS
Sekt
ORi
t
cRe
dit
tO
ec
On
Om
Y BY
Sec
tOR
1-11
në
mil
iOn
ë le
kë, F
un
d P
eRiu
dh
e
in m
illi
On
S Al
l, e
nd
OF
PeRi
Od
tota
li i k
redi
së/
tota
l cre
dit
(2+
8)
kred
ia n
ë le
kë/
cre
dit i
n na
tiona
l cur
renc
y (3
+4+
5+6+
7)
kred
ia n
ë va
lutë
/ c
red -
it in
fore
ign
curr
ency
(9
+10
+11
+12
+13
)
Qev
eria
loka
le/
loca
l gov
ernm
ent
korp
orat
at
jofin
anci
are
publ
ike/
pub
lic
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
korp
orat
a të
tje
ra jo
finan
-ci
are/
oth
er
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
korp
orat
a të
tje
ra fi
nanc
iare
/ o
ther
fina
ncia
l co
rpor
atio
ns
Sekt
orë
të tj
erë
rezi
dent
ë/ o
ther
re
side
nt s
ecto
rs
Qev
eria
lo
kale
/ lo
cal
gove
rnm
ent
korp
orat
at
jofin
anci
are
publ
ike/
pub
lic
nonf
inan
cial
co
rpor
atio
ns
korp
orat
a të
tjer
a jo
finan
ciar
e/
oth
er n
onfin
an-
cial
cor
pora
tions
korp
orat
a të
tjer
a fin
anci
are/
oth
er
finan
cial
cor
pora
-tio
ns
Sekt
orë
të tj
erë
rezi
dent
ë/ o
ther
re
side
nt s
ecto
rs
12
34
56
78
910
1112
13
2009
/ 1
2 4
40,3
97.4
1
40,4
79.9
_
6
,323
.5
70,
353.
3 8
16.3
6
2,98
6.8
299
,917
.5
_
5,7
32.8
2
05,1
26.5
5
,216
.0
83,
842.
3
2010
/ 1
2 4
83,1
29.7
1
57,1
97.3
8
5.0
5,0
22.9
8
3,23
4.9
2,9
57.0
6
5,89
7.5
325
,932
.4
_
4,3
51.0
2
32,6
44.2
5
,747
.5
83,
189.
8
2011
/ 1
2 5
41,8
99.8
1
88,7
79.1
1
47.2
8
,446
.2
108
,321
.7
3,3
64.2
6
8,49
9.9
353
,120
.7
_
10,
232.
3 2
56,0
52.2
6
,477
.7
80,
358.
5
2011
/ 1
0 5
30,8
62.5
1
77,8
49.0
1
05.9
4
,744
.6
98,
123.
7 3
,240
.4
71,
634.
5 3
53,0
13.5
_
9
,637
.8
253
,094
.3
6,6
29.7
8
3,65
1.8
11 5
33,0
57.8
1
81,3
26.7
1
12.6
5
,026
.7
100
,698
.9
3,3
27.6
7
2,16
1.0
351
,731
.1
_
10,
168.
9 2
52,6
83.8
6
,448
.4
82,
429.
9
12 5
41,8
99.8
1
88,7
79.1
1
47.2
8
,446
.2
108
,321
.7
3,3
64.2
6
8,49
9.9
353
,120
.7
_
10,
232.
3 2
56,0
52.2
6
,477
.7
80,
358.
5
2012
/ 0
1 5
40,2
55.0
1
87,0
57.7
1
44.6
8
,430
.7
106
,505
.9
3,3
63.6
6
8,61
2.9
353
,197
.3
_
10,
174.
0 2
56,1
68.0
6
,631
.6
80,
223.
7
02 5
42,5
60.5
1
88,1
50.6
1
44.6
8
,433
.4
107
,457
.0
3,5
00.4
6
8,61
5.2
354
,410
.0
_
10,
270.
4 2
56,7
16.6
6
,616
.6
80,
806.
4
03*
550
,029
.7
192
,145
.8
147
.7
8,4
19.6
1
10,8
27.6
3
,945
.9
68,
805.
1 3
57,8
84.0
_
1
0,30
4.4
259
,959
.9
6,6
75.5
8
0,94
4.2
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.1)
kre
dia
dhën
ë ng
a ko
rpor
atat
dep
ozitu
ese
(Ban
ka q
endr
ore,
ban
kat p
arad
epoz
itues
e dh
e sh
oqër
itë e
kur
sim
-kre
ditit
). 1)
cre
dit g
rant
ed b
y de
posi
tory
cor
pora
tions
(cen
tral B
ank,
dep
osit
mon
ey b
anks
and
sav
ings
and
loan
ass
ocia
tions
).*n
ë të
dhë
nat e
kre
disë
për
mua
jin m
ars
2012
ësh
të b
ërë
rikla
sifik
imi i
kre
disë
nga
kre
di p
ër jo
rezi
dent
ët n
ë kr
edi p
ër k
orpo
rtata
të tj
era
jofin
anci
are.
*in
the
data
of l
oans
for m
arch
201
2 ha
s be
en a
recl
assi
ficat
ion
from
loan
s gi
ven
to n
onre
side
nts
to lo
ans
give
n to
oth
er n
onfin
anci
al c
orpo
ratio
ns.
1-12
kRe
diA
SiP
AS A
ktiv
itet
it e
kOn
Om
ik¹
lOAn
S BY
ec
On
Om
ic A
cti
vitY
1 1-
12n
ë m
iliO
në
lekë
, Fu
nd
PeR
iud
he
in
mil
liO
nS
All,
en
d O
F Pe
RiO
d
tota
li i k
redi
së
për b
izne
set/
to
tal l
oans
to
bus
ines
s (2
+3+
4+5+
6+7+
8+9+
10+
11+
12+
13+
14+
15+
16+
17)
Bujq
ësia
, gju
etia
dh
e si
lvik
ultu
ra/
agric
ultu
re, h
unt-
ing
and
fore
stry
pesh
kim
i/
Fish
ing
indu
stria
nx
jerr
ëse/
m
inin
g an
d qu
arry
ing
indu
stria
pë
rpun
uese
/ m
anuf
actu
r-in
g
prod
him
i, sh
përn
darja
e
ener
gjis
ë el
ektri
ke, e
ga
zit d
he e
uj
it/ e
lect
ricity
, ga
s an
d w
ater
su
pply
ndë
rtim
i/
con
stru
c-tio
n
treg
tia, r
ipar
imi
i aut
omje
teve
dh
e ar
tikuj
ve
shtë
piak
ë/ t
rade
, re
pair
of m
otor
ve
hicl
es a
nd
pers
onal
and
ho
useh
old
good
s
hot
elet
dhe
re
stor
ante
t/
hot
els
and
rest
aura
nts
tran
spor
ti,
mag
azin
imi
dhe
tele
ko-
mun
ikac
ioni
/ tr
ansp
ort,
stor
age
and
tele
com
mun
i-ca
tions
ndë
rmje
tësim
m
onet
ar d
he
finan
ciar
/ Fi
nanc
ial
inte
rmed
ia-
tion
pasu
ritë
e pa
tund
-sh
me,
dh
ënia
me
qira
, etj.
/
Real
est
ate,
re
ntin
g, e
tc.
adm
inis
trim
i pu
blik
/ pu
blic
ad
min
istra
-tio
n
arsi
mi/
ed
uca-
tion
Shën
-de
ti dh
e ve
prim
tarit
ë so
cial
e/
hea
lth
and
soci
al
wor
k
Shër
bim
e ko
lekt
ive,
so
cial
e dh
e in
divi
dual
e/
oth
er c
om-
mun
ity, s
ocia
l an
d pe
rson
al
serv
ice
activ
i-tie
s
të tj
era/
o
ther
12
34
56
78
910
1112
1314
1516
17
2009
/ 1
229
1,21
4.3
3,06
0.1
569.
56,
727.
842
,215
.822
,392
.159
,332
.598
,050
.913
,800
.87,
391.
19,
055.
72,
374.
742
3.1
3,28
0.5
3,26
1.5
13,5
75.4
5,70
2.9
2010
/ 1
233
0,38
8.1
3,98
2.6
903.
86,
736.
747
,196
.623
,563
.265
,787
.311
3,99
6.3
14,1
18.4
10,9
10.9
10,6
31.7
2,43
7.6
797.
13,
687.
14,
797.
312
,117
.98,
723.
4
2011
/ 1
238
9,42
5.7
5,58
6.3
1,03
6.4
6,57
2.6
57,8
53.6
37,0
73.3
70,8
75.5
129,
075.
915
,876
.411
,060
.511
,404
.72,
672.
01,
660.
44,
496.
74,
675.
216
,811
.312
,695
.1
2011
/ 1
037
0,87
4.3
4,90
4.9
1,00
1.6
7,12
8.0
55,2
78.1
31,2
33.2
68,3
50.1
126,
564.
915
,301
.910
,535
.310
,334
.42,
789.
91,
688.
84,
121.
04,
788.
415
,565
.011
,289
.0
1137
3,53
4.3
5,25
3.6
985.
57,
365.
455
,618
.731
,485
.467
,792
.912
7,58
3.2
15,0
05.9
11,0
21.9
11,1
58.4
2,76
2.0
1,66
3.4
4,06
6.5
4,79
7.9
15,6
20.6
11,3
53.1
1238
9,42
5.7
5,58
6.3
1,03
6.4
6,57
2.6
57,8
53.6
37,0
73.3
70,8
75.5
129,
075.
915
,876
.411
,060
.511
,404
.72,
672.
01,
660.
44,
496.
74,
675.
216
,811
.312
,695
.1
2012
/ 0
138
7,40
1.1
5,42
1.6
1,01
9.5
6,30
2.7
59,7
91.3
32,7
46.1
68,8
30.4
134,
900.
315
,919
.810
,566
.711
,693
.72,
877.
41,
658.
64,
446.
24,
575.
516
,948
.39,
703.
2
0238
8,83
0.8
5,57
6.0
1,04
1.0
6,10
6.4
59,5
99.4
33,1
22.9
69,6
92.2
134,
042.
616
,691
.411
,192
.611
,843
.82,
780.
41,
719.
34,
532.
94,
750.
516
,515
.49,
623.
9
03*
396,
705.
65,
567.
01,
070.
47,
268.
659
,651
.733
,482
.270
,199
.413
5,96
1.5
16,5
81.6
11,2
79.7
12,4
87.4
2,75
5.0
1,72
3.1
4,61
5.8
4,68
3.2
17,0
95.5
12,2
83.7
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.1)
të
dhën
at e
kre
disë
nuk
për
fshi
jnë
inte
resa
t e p
ërllo
garit
ura.
1) d
ata
on lo
ans
do n
ot in
clud
e ac
crue
d in
tere
sts.
*në
të d
hëna
t e k
redi
së p
ër m
uajin
mar
s 20
12 ë
shtë
bër
ë rik
lasi
fikim
i i k
redi
së n
ga k
redi
për
jore
zide
ntët
në
kred
i për
biz
nese
t.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
90 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 91
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
90 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 91
*in the data of loans for march 2012 has been a reclassification from loans given to nonresidents to loans given to businesses.
1-1� kRediA SiPAS qëllimit të PëRdORimit dhe mOnedhëS PëR BiZneSet¹në miliOnë lekë, Fund PeRiudhe
BuSineSS lOAnS BY PuRPOSe And cuRRencY1 1-1�in milliOnS All, end OF PeRiOd
kredia për bizne-
set/ Business loans (2+7+12+17)
në lekë / in all
(3+4+5+6)
overdraft/ overdraft kapital qarkullues/ Working capital
Blerje pajisjesh/ machineries and ap-
pliances
pasuri të paluajtshme/ Real estate
1 2 3 4 5 6
2009 / 12 291,214.3 76,734.3 30,976.5 17,237.7 18,494.7 10,025.4
2010 / 12 330,388.1 89,529.3 33,349.8 21,738.1 21,121.2 13,320.3
2011 / 12 389,425.7 118,862.4 37,883.4 33,938.2 26,536.0 20,504.8
2011 / 10 370,874.3 104,790.9 36,622.7 25,884.3 24,471.9 17,812.1
11 373,534.3 107,514.8 36,760.4 28,541.5 24,281.2 17,931.6
12 389,425.7 118,862.4 37,883.4 33,938.2 26,536.0 20,504.8
2012 / 01 387,401.1 116,880.7 36,960.8 32,780.3 26,294.7 20,845.0
02 388,830.8 117,748.0 37,196.9 33,018.5 26,263.4 21,269.3
03* 396,705.6 121,958.9 37,712.2 36,755.5 26,153.6 21,337.7
në dollarë amerikanë / in uSD (8+9+10+11)
overdraft/ overdraft kapital qarkullues/ Working capital
Blerje pajisjesh/ machin-eries and appliances
pasuri të paluajtshme/ Real estate
7 8 9 10 11
2009 / 12 26,832.1 12,115.4 5,787.9 4,493.4 4,435.4
2010 / 12 31,186.8 12,966.4 6,116.6 6,474.7 5,629.1
2011 / 12 36,138.2 17,403.7 5,354.5 7,070.4 6,309.6
2011 / 10 34,430.2 17,351.7 5,116.6 5,923.2 6,038.8
11 34,975.0 17,098.8 5,295.2 6,349.6 6,231.4
12 36,138.2 17,403.7 5,354.5 7,070.4 6,309.6
2012 / 01 36,377.3 16,611.9 5,795.4 7,526.8 6,443.2
02 34,683.8 13,790.7 5,841.0 8,714.9 6,337.3
03 36,888.0 14,538.7 6,410.2 9,423.4 6,515.6
kredia në monedha të
tjera/ in other currenciesnë euro / in euR (13+14+15+16) overdraft/ overdraft kapital qarkullues/
Working capitalBlerje pajisjesh/ machin-
eries and appliances pasuri të paluajtshme/
Real estate
12 13 14 15 16 17
2009 / 12 186,942.0 53,528.5 26,575.6 53,511.5 53,326.4 705.8
2010 / 12 209,347.5 61,989.3 27,174.5 60,072.5 60,111.2 324.5
2011 / 12 234,203.0 68,305.4 31,695.8 65,354.7 68,847.0 222.1
2011 / 10 231,414.4 66,289.0 31,150.9 64,744.5 69,230.0 238.8
11 230,817.1 67,704.3 31,280.8 63,420.0 68,412.0 227.5
12 234,203.0 68,305.4 31,695.8 65,354.7 68,847.0 222.1
2012 / 01 233,923.2 69,299.3 30,191.2 65,820.9 68,611.8 219.9
02 236,184.5 70,312.3 30,221.5 65,504.7 70,146.1 214.4
03 237,650.7 71,270.4 29,884.2 66,587.3 69,908.8 207.9 Burimi: Banka e Shqipërisë Source: Bank of Albania.1) të dhënat e kredisë nuk përfshijnë interesat e përllogaritura. 1) data on loans do not include accrued interests.*në të dhënat e kredisë për muajin mars 2012 është bërë riklasifikimi i kredisë nga kredi për jorezidentët në kredi për bizneset.
*in the data of loans for march 2012 has been a reclassification from loans given to nonresidents to loans given to businesses.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
92 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 9�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
92 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 9�
1-14 kRediA SiPAS qëllimit të PëRdORimit dhe mOnedhëS PëR individët¹ në miliOnë lekë, Fund PeRiudhe
hOuSehOld lOAnS BY PuRPOSe And cuRRencY1 1-14 in milliOnS All, end OF PeRiOd
kredia për individët/ household
loans (2+8+14+20)
në lekë / in all (3+4+5+6+7)
overdraft/ overdraftmallra jo të
qëndrueshme/ nondurable goods
mallra të qëndrueshme/ Durable goods
pasuri të paluajt-shme/ Real estate
ushtrim aktiviteti/ Business activity
1 2 3 4 5 6 7
2009 / 12 139,779.6 56,239.5 3,859.5 14,338.2 5,228.1 25,591.3 7,222.4
2010 / 12 142,176.0 59,411.9 4,468.4 14,403.5 5,434.0 27,782.7 7,323.3
2011 / 12 141,618.3 61,524.9 5,271.1 16,128.1 5,489.7 30,285.5 4,350.5
2011 / 10 148,057.1 64,675.6 5,335.5 15,812.3 5,465.4 30,654.9 7,407.4
11 147,427.9 65,259.5 5,470.5 15,923.3 5,469.5 30,866.8 7,529.4
12 141,618.3 61,524.9 5,271.1 16,128.1 5,489.7 30,285.5 4,350.5
2012 / 01 141,265.3 61,544.9 5,259.1 16,074.3 5,413.3 30,435.8 4,362.3
02 141,728.2 61,565.4 5,210.5 15,957.0 5,400.1 30,676.6 4,321.3
03 142,004.9 61,743.7 5,355.0 15,785.0 5,415.9 30,891.9 4,295.9
në dollarë amerikanë / in uSD
(9+10+11+12+13)
overdraft/ overdraft mallra jo të qëndrueshme/ nondurable goods
mallra të qën-drueshme/ Durable
goods
pasuri të paluajt-shme/ Real estate
ushtrim aktiviteti/ Business activity
8 9 10 11 12 13
2009 / 12 2,330.8 243.0 40.1 104.5 1,846.1 97.1
2010 / 12 2,254.3 236.8 20.6 135.1 1,756.7 105.1
2011 / 12 2,253.4 251.0 35.5 93.3 1,606.5 267.2
2011 / 10 1,993.2 173.1 35.4 101.2 1,550.3 133.1
11 2,089.9 197.5 36.5 750.3 966.4 139.2
12 2,253.4 251.0 35.5 93.3 1,606.5 267.2
2012 / 01 2,165.0 210.1 42.2 78.4 1,573.8 260.6
02 2,118.6 226.6 39.1 76.7 1,521.3 255.0
03 2,074.8 227.9 40.2 87.3 1,502.6 216.8
në euro / in euR
(15+16+17+18+19)
kredia në
monedha të tjera / in other currencies overdraft/ overdraft mallra jo të qëndrueshme/
nondurable goods
mallra të qën-drueshme/ Durable
goods
pasuri të paluajt-shme/ Real estate
ushtrim aktiviteti/ Business activity
14 15 16 17 18 19 20
2009 / 12 80,748.3 2,029.4 1,666.4 2,899.4 70,031.3 4,121.9 461.0
2010 / 12 80,001.6 1,559.4 1,732.9 2,415.5 70,107.7 4,186.0 508.3
2011 / 12 77,355.1 1,624.0 1,687.8 2,912.2 68,167.1 2,964.0 484.9
2011 / 10 80,883.9 1,724.8 1,694.3 2,810.7 70,334.3 4,319.8 504.5
11 79,591.7 1,743.7 1,610.1 2,815.8 69,194.5 4,227.7 486.8
12 77,355.1 1,624.0 1,687.8 2,912.2 68,167.1 2,964.0 484.9
2012 / 01 77,070.4 1,727.2 1,675.9 2,862.9 67,847.2 2,957.3 485.0
02 77,559.3 1,754.4 1,710.0 2,877.1 68,238.1 2,979.7 484.8
03 77,703.8 1,783.8 1,744.0 3,134.2 68,085.9 2,955.9 482.6Burimi: Banka e Shqipërisë Source: Bank of Albania.1) të dhënat e kredisë nuk përfshijnë interesat e përllogaritura. 1) data on loans do not include accrued interests.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
92 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 9�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
92 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 9�
1-15
kRe
diA
SiP
AS R
Reth
it*
lOAn
S BY
diS
tRic
t* 1
-15
në
mil
iOn
ë le
kë, F
un
d P
eRiu
dh
e
in m
illi
On
S Al
l, e
nd
OF
PeRi
Od
to
tali
i kre
disë
/ to
tal l
oans
(2
+3+
4+5+
6+7+
8+9+
10 )
t
iranë
/ ti
rana
D
urrë
s/ D
urrë
s e
lbas
an/
elba
san
Shk
odër
/ Sh
kodr
a k
orçë
/ ko
rca
vlo
rë/
vlor
a F
ier/
Fie
r l
ezhë
/ le
zha
të
tjera
/ o
ther
1
2
3
4
5
6
7
8
9
1
0
2009
/ iv
430
,993
.8
296
,368
.6
33,
631.
9 1
3,74
0.3
10,
995.
7 8
,421
.8
15,
726.
9 1
2,85
9.3
9,3
63.0
2
9,88
6.2
2010
/ iv
472
,564
.0
330
,634
.1
37,
138.
3 1
2,92
1.5
12,
024.
4 8
,083
.6
16,
490.
2 1
4,18
7.2
8,9
09.6
3
2,17
5.2
2011
/ iv
531
,044
.0
374
,940
.9
41,
383.
8 1
5,26
6.5
13,
128.
9 8
,649
.4
16,
477.
1 1
5,77
9.5
10,
257.
8 3
5,16
0.0
2011
/ ii
499
,204
.9
348
,552
.7
39,
149.
5 1
4,76
5.2
12,
935.
4 8
,332
.4
17,
041.
3 1
4,43
1.7
9,5
24.1
3
4,47
2.6
iii
516
,808
.3
364
,810
.3
39,
654.
2 1
5,17
0.7
12,
954.
4 8
,431
.9
16,
788.
7 1
4,82
8.3
9,7
39.3
3
4,43
0.5
iv
531
,044
.0
374
,940
.9
41,
383.
8 1
5,26
6.5
13,
128.
9 8
,649
.4
16,
477.
1 1
5,77
9.5
10,
257.
8 3
5,16
0.0
2012
/ i
538
,710
.5
383
,738
.6
40,
801.
6 1
5,27
9.7
13,
051.
5 8
,680
.3
16,
607.
8 1
5,42
4.7
10,
323.
8 3
4,80
2.5
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.*
të d
hëna
t e k
redi
së n
uk p
ërfs
hijn
ë in
tere
sat e
për
lloga
ritur
a.
*
dat
a on
loan
s do
not
incl
ude
accr
ued
inte
rest
s.
1-16
nO
RmAt
BAZ
ë të
inte
ReSi
t të
BAn
këS
Së S
hq
iPëR
iSë,
*
BA
nk
OF
AlBA
niA
keY
inte
ReSt
RAt
eS*
1-16
në
PëRq
ind
je
in
PeR
cen
tAG
e
D
epoz
ita n
jëdi
tore
/ o
vern
ight
dep
osit
mar
rëve
shje
ribl
erje
je n
jëja
vore
/ W
eekl
y re
purc
hase
agr
eem
ent
kred
ia n
jëdi
tore
/ o
vern
ight
cre
dit
kred
ia l
omba
rd/
lom
bard
cre
dit
vler
a/ l
evel
ndr
yshi
mi/
cha
nge
vler
a/ l
evel
ndr
yshi
mi/
cha
nge
vler
a/ l
evel
ndr
yshi
mi/
cha
nge
vler
a/ l
evel
ndr
yshi
mi/
cha
nge
12
34
56
78
2004
29/
04
3.25
_6.
25_
8.75
_12
.25
_
12/
053.
00-0
.25
6.00
-0.2
58.
50-0
.25
12.0
0-0
.25
24/
062.
75-0
.25
5.75
-0.2
58.
25-0
.25
11.7
5-0
.25
28/
07
2.50
-0.2
55.
50-0
.25
8.00
-0.2
511
.50
-0.2
5
04/
112.
25-0
.25
5.25
-0.2
57.
75-0
.25
11.2
5-0
.25
2005
31/
032.
00-0
.25
5.00
-0.2
57.
50-0
.25
11.0
0-0
.25
27/
073.
251.
255.
00_
6.75
-0.7
511
.00
_
2006
12/
073.
500.
255.
250.
257.
000.
2511
.25
0.25
30/
113.
750.
255.
500.
257.
250.
2511
.50
0.25
2007
28/
064.
000.
255.
750.
257.
500.
2511
.75
0.25
27/
094.
250.
256.
000.
257.
750.
2512
.00
0.25
30/
114.
500.
256.
250.
258.
000.
2512
.25
0.25
2008
24/
12
4.50
_6.
25_
7.00
-1.0
012
.25
_
2009
28/
014.
50_
6.25
_7.
00_
12.2
5_
29/
014.
00-0
.50
5.75
-0.5
06.
50-0
.50
11.7
5-0
.50
28/
103.
50-0
.50
5.25
-0.5
06.
00-0
.50
11.2
5-0
.50
2010
29/
073.
25-0
.25
5.00
-0.2
55.
75-0
.25
11.0
0-0
.25
2011
03/
013.
25_
5.00
_6.
751.
0011
.00
_
24/
033.
500.
255.
250.
257.
000.
2511
.25
0.25
30/
093.
25-0
.25
5.00
-0.2
56.
75-0
.25
11.0
0-0
.25
01/
123.
00-0
.25
4.75
-0.2
56.
50-0
.25
10.7
5-0
.25
2012
26/
012.
75-0
.25
4.50
-0.2
56.
25-0
.25
10.5
0-0
.25
29/
032.
50-0
.25
4.25
-0.2
56.
00-0
.25
10.2
5-0
.25
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.*t
abel
a pa
raqe
t ndr
yshi
min
e n
orm
ave
bazë
të in
tere
sit s
ipas
ven
dim
it të
pol
itikë
s m
onet
are.
*t
able
pre
sent
s th
e ch
ange
of k
ey in
tere
st ra
tes
acco
rdin
g to
the
mon
etar
y po
licy
deci
sion
s fo
r int
eres
t rat
es.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
94 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 95
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
94 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 95
1-17 nORmAt e inteReSit PëR dePOZitAt e RejA SiPAS mOnedhëS*, në PëRqindje
cuRRencY BReAkdOWn OF inteReSt RAteS On neW dePOSitS* 1-17 in PeRcentAGe
në lekë/ in all
llogari rrjedhëse/ current accounts
1 mujore/ 1 months
3 mujore/ 3 months
6 mujore/ 6 months
12 mujore/ 12 months
24 mujore/ 24 months
2009 0.28 4.56 5.05 5.74 6.78 7.232010 0.30 4.55 4.64 5.38 6.40 7.042011 0.22 4.39 4.22 4.87 5.87 6.592011/10 0.06 4.47 4.23 4.89 5.89 6.4711 0.06 4.51 4.14 4.84 5.85 6.5312 0.05 4.50 4.06 4.77 5.82 6.512012/01 0.05 3.99 4.16 4.76 5.80 6.4602 0.05 3.80 3.98 4.61 5.62 6.6303 0.05 3.74 3.84 4.59 5.68 6.67 në dollarë amerikanë/ in uSD2009 0.08 1.17 1.60 1.77 2.38 2.322010 0.09 1.15 1.19 1.39 2.04 2.342011 0.09 0.84 1.07 1.59 2.14 1.962011/10 0.04 0.69 0.98 2.39 1.98 1.9911 0.04 0.69 1.02 2.52 3.29 1.9712 0.03 0.88 1.57 1.71 2.41 2.192012/01 0.04 1.13 1.16 1.67 2.47 2.2902 0.03 1.10 1.18 1.75 2.60 2.4603 0.04 0.93 1.69 1.68 2.45 2.20 në euro/ in euR2009 0.14 2.09 3.48 3.96 4.23 4.912010 0.15 1.87 2.52 3.00 3.57 4.222011 0.11 2.04 2.09 2.45 3.11 3.852011/10 0.03 2.22 1.97 2.37 3.11 3.7611 0.03 2.13 2.19 2.51 3.17 4.1812 0.03 1.90 2.31 2.38 3.29 3.722012/01 0.02 1.71 2.13 2.41 3.30 3.7202 0.03 1.76 2.11 2.49 3.14 4.5903 0.03 1.94 2.12 2.56 3.29 3.64
Burimi: Banka e Shqipërisë Source: Bank of Albania.*normat vjetore përfaqësojnë normat mesatare të ponderuara vjetore, ndërsa normat mujore përfaqësojnë normat mesatare të ponderuara mujore.
*Yearly data presents the annual weighted average rate, while the monthly data presents the monthly weighted average rate.
1-18 nORmAt e inteReSit PëR kReditë e RejA SiPAS mOnedhëS* në PëRqindje
cuRRencY BReAkdOWn OF inteReSt RAteS On neW lOAnS* 1-18 in PeRcentAGe
në lekë/ in all
Deri në 6 muaj/ up to 6 months 6 muaj - 1 vit/ 6 months - 1 year 1-3 vjet/ 1-3 years 3 - 5 vjet/ 3 - 5 years mbi 5 vjet/ over 5 years2009 12.54 12.46 15.75 15.11 14.062010 13.17 11.29 15.68 14.16 12.052011 12.28 11.17 13.43 12.79 10.732011/10 10.89 11.17 12.16 12.61 10.8711 11.39 11.94 14.17 14.57 11.1512 10.51 10.25 14.63 11.29 10.822012/01 11.14 10.72 13.25 13.91 10.5502 9.91 11.53 14.12 13.54 10.3403 12.68 11.87 14.21 12.68 10.27 në dollarë amerikanë / in uSD 2009 7.32 7.22 7.15 7.15 6.962010 7.44 6.68 6.72 7.06 8.012011 8.85 6.57 7.15 4.52 6.912011/10 8.14 6.88 7.68 9.31 3.5011 9.44 6.51 7.68 6.68 7.5612 6.81 7.05 7.31 6.41 7.112012/01 9.24 7.59 6.99 6.46 5.2402 8.07 6.69 7.00 7.00 _03 4.31 7.92 6.70 7.32 10.00 në euro/ in euR2009 8.32 7.64 8.19 8.07 7.602010 7.20 7.14 8.02 7.87 7.412011 7.51 7.18 7.76 7.45 7.562011/10 8.52 6.34 8.61 7.95 7.4011 8.12 6.84 7.00 7.73 7.1612 7.83 7.16 8.12 7.26 7.352012/01 7.47 6.85 7.32 8.01 7.8502 5.84 7.47 7.25 7.70 6.8703 7.26 7.56 7.38 8.10 7.59
Burimi: Banka e Shqipërisë Source: Bank of Albania.*normat vjetore përfaqësojnë normat mesatare të ponderuara vjetore, ndërsa normat mujore përfaqësojnë normat mesatare të ponderuara mujore.
*Yearly data presents the annual weighted average rate, while the monthly data presents the monthly weighted average rate.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
94 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 95
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
94 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 95
1-19 nORmAt e inteReSit PëR BOnOt e theSARit SiPAS AFAtit*, në PëRqindje
mAtuRitY BReAkdOWn OF tReAuSuRY BillS YieldS* 1-19 in PeRcentAGe
normat e interesit për bonot e thesarit/
maturity breakdown of treausury bill yields
3 mujor/ 3 months 6 mujor/ 6 months 12 mujor/ 12 months
2007 / 12 6.32 7.41 8.26
2008 / 12 6.27 7.45 8.56
2009 / 03 6.08 7.61 9.07
04 6.31 7.68 9.13
05 6.28 7.67 9.15
06 6.37 7.67 9.23
07 6.31 7.67 9.26
08 6.31 7.67 9.28
09 6.34 7.70 9.33
10 6.36 7.73 9.42
11 6.32 7.65 9.30
12 6.30 7.52 9.14
2010 / 01 _ 7.48 8.99
02 6.27 7.46 8.88
03 6.22 7.39 8.65
04 6.04 7.30 8.44
05 5.90 7.15 8.02
06 5.86 7.12 7.91
07 5.86 7.11 7.94
08 5.74 7.03 7.86
09 5.59 6.98 7.75
10 _ 6.80 7.71
11 5.51 6.70 7.55
12 5.29 6.41 7.09
2011 / 01 _ 6.32 6.83
02 5.21 6.38 6.95
03 5.35 6.72 7.27
04 _ 6.84 7.41
05 5.47 6.82 7.36
06 5.65 6.80 7.54
07 _ 6.82 7.69
08 5.61 6.78 7.68
09 5.62 6.77 7.68
10 _ 6.49 7.50
11 5.49 6.44 7.40
12 5.31 6.23 6.95
2012 / 01 _ 6.23 7.07
02 5.08 6.10 7.11
03 5.29 6.20 7.33 Burimi: Banka e Shqipërisë Source: Bank of Albania.*Përfaqësojnë normat mesatare të ponderuara të periudhës. * Weighted average interest rates.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
96 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 97
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
96 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 97
1-20 SiStemi i PAGeSAve ndëRBAnkARe inteRBAnk PAYment SYStem 1-20
volumi i transaksioneve/ volume of transactions vlera e transaksioneve (në milionë lekë)/ value of transactions (in milions all)
aipS aech aipS aech
1 2 3 4
totali i periudhës/ total of period
2009 55,701 102,304 4,718,394 15,457
2010 80,356 332,777 4,436,661 43,976
2011 75,269
388,208
4,085,059 64,098
Flukse mujore/ monthly flows
2011/ 10 5,970 33,649 309,535 5,741
11 6,035 34,997 339,451 5,804
12 7,386 44,670 400,725 7,945
2012/ 01 5,901 25,540 349,582 4,492
02 5,906 28,364 386,833 4,868
03 6,287 27,781 453,526 5,121
1-21 ShPëRndARjA RAjOnAle e teRminAleve Atm dhe POS,Fund PeRiudhe
numBeR OF Atm & POS teRminAlS BY ReGiOn 1-21
end OF PeRiOd
Shpërndarja rajonale e atm/ number of atm by regions
total (2+3+4+5+6+7)
tirana Shkodra korça Gjirokastra elbasani lushnja
1 2 3 4 5 6 7
2009 741 396 84 48 67 40 106
2010 771 407 95 53 68 39 109
2011 805 443 84 63 53 41 121
Shpërndarja rajonale e terminaleve poS/ number of poS terminals by regions
2009 4370 3209 190 205 232 199 335
2010 4903 3834 133 238 244 116 338
2011 5126 4011 155 241 186 119 414
1-22 numRi i llOGARive të klientëve në BAnkA, numBeR OF cuStOmeRS AccOuntS With BAnkS 1-22Fund PeRiudhe end OF PeRiOd
llogaritë totale/ total accounts (2+5)
llogari rezidente/ Resident accounts
llogari jorezidente / non resident accounts
(6+7)
individë/ individuals (3+4) kompani/ companies individë/ individuals kompani/ companies
1 2 3 4 5 6 7
2009 2,086,143 2,074,715 1,918,907 155,808 11,428 10,799 629
2010 2,446,495 2,432,998 2,257,079 175,919 13,497 12,618 879
2011 2,634,971 2,603,654 2,445,922 157,732 31,317 27,495 3,822 Burimi: Banka e Shqipërisë Source: Bank of Albania.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
96 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 97
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
96 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 97
2. S
ektO
Ri i
jASh
tëm
ex
teRn
Al S
ectO
R 2.
2-1
BilA
nc
i i P
AGeS
Ave
BAlA
nc
e O
F PA
Ymen
tS 2
-1
në
mil
iOn
ë eu
RO
in m
illi
On
S eu
R
llog
aria
kor
rent
e/
cur
rent
acc
ount
(2
+5+
6+7+
8+9+
10)
Bila
nci t
regt
ar/
mal
lrat
/ tr
ade
bala
nce
(3+
4)
Sh
ërbi
met
/ Se
rvic
estë
ard
hura
t/ in
com
etr
ansf
erta
priv
ate/
pr
ivat
e tra
nsfe
rstr
ansf
erta
sht
etër
ore/
o
ffici
al tr
ansf
ers
eksp
orti
i mal
lrave
(fo
b) /
expo
rt of
goo
ds
(fob)
impo
rti i
mal
lrave
(fo
b)/
impo
rt of
goo
ds
(fob)
kred
i/ c
redi
tD
ebi/
Deb
itkr
edi/
cre
dit
Deb
i/ D
ebit
12
34
56
78
910
2009
-1,3
29.8
-2,3
03.7
750.
7-3
,054
.41,
771.
4-1
,597
.526
9.4
-407
.391
0.8
27.1
2010
-1,0
18.6
-2,0
82.7
1,17
1.5
-3,2
54.2
1,75
0.7
-1,5
18.9
286.
3-3
76.4
877.
145
.3
2011
-1,1
45.4
-2,2
41.6
1,40
5.5
-3,6
47.1
1,74
7.4
-1,6
12.8
231.
5-2
07.3
916.
420
.9
2011
/ i
-220
.9-4
08.5
370.
6-7
79.1
312.
3-3
29.3
47.5
-51.
120
6.9
1.4
ii-3
21.9
-581
.433
0.8
-912
.237
6.8
-383
.058
.6-5
3.0
253.
76.
5
iii
-253
.9-5
93.1
344.
1-9
37.2
629.
8-5
13.1
66.6
-62.
321
1.9
6.2
iv-3
48.7
-658
.636
0.0
-1,0
18.6
428.
5-3
87.3
58.9
-41.
024
4.0
6.8
ll
ogar
ia k
apita
le /
c
apita
l acc
ount
llog
aria
fina
ncia
re/
Fina
ncia
l acc
ount
(1
3+14
+15
+16
)
G
abim
e dh
e ha
rres
a/ n
et e
rror
s an
d om
issi
ons
Bila
nci i
për
gjith
shëm
/ o
vera
ll ba
lanc
e (1
+11
+12
+17
)
Reze
rvat
/ Re
serv
e as
sets
ndr
yshi
mi t
otal
në
reze
rva/
tot
al
chan
ge in
rese
rves
as
sets
nga
të c
ilat:
Rivl
erës
im/
of w
hich
: Re
valu
atio
n
inve
stim
et e
hua
ja
dire
kte
(net
o)/
For
eign
dire
ct in
vest
-m
ent,
net
inve
stim
e po
rtofo
li (n
eto)
/ po
rtfol
io in
vest
-m
ent,
net
kapi
tale
të tj
era*
(n
eto)
/ o
ther
ca
pita
l, ne
t*
përd
orim
kre
dish
dhe
hu
ash
nga
Fmn
/ u
se
of fu
nd c
redi
t and
lo
ans
1112
1314
1516
1718
1920
21
2009
84.9
937.
368
8.7
12.7
243.
3-7
.427
8.5
-29.
229
.2-3
1.5
-2.3
2010
85.5
786.
678
8.5
232.
1-2
24.9
-9.2
325.
417
9.0
-179
.025
4.6
75.7
2011
84.9
836.
371
1.8
-82.
521
5.8
-8.7
195.
6-2
8.6
28.6
8.1
36.7
2011
/ i
19.1
223.
978
.6-6
.515
5.8
-4.1
-99.
2-7
7.1
77.1
-116
.7-3
9.6
ii31
.516
8.3
210.
5-3
2.5
-9.2
-0.4
120.
4-1
.71.
7-1
5.9
-14.
3
iii
6.5
216.
215
4.4
-49.
311
4.8
-3.7
87.7
56.4
-56.
412
2.4
66.0
iv27
.822
8.0
268.
35.
8-4
5.6
-0.5
86.7
-6.2
6.2
18.3
24.5
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.*
nuk
për
fshi
hen
përd
orim
e hu
ash
dhe
kred
ish
nga
Fmn
.
* ex
clud
ing
use
of F
und
cre
dit a
nd l
oans
.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
98 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 99
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
98 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 99
2-2
kuRS
i i k
ëmBi
mit
të
leku
t ku
nd
Rejt
mO
ned
hAv
e kR
YeSO
Re,
exc
hAn
Ge
RAte
2-2
lekë
PëR
një
Si t
ë m
On
edh
ëS S
ë h
uAj
lek
PeR
un
it O
F FO
ReiG
n c
uRR
enc
ieS
mon
edha
t kr
yeso
re/
mai
n fo
reig
n cu
rren
cies
mes
atar
ja e
per
iudh
ës/
aver
age
of p
erio
dFu
ndi i
per
iudh
ës/
end
of p
erio
d
Dol
lari
amer
ikan
/ u
S do
llar (
uSD
)
mon
edha
evr
opia
ne/
euro
pean
cur
renc
y (e
uR)
poun
d-i b
ritan
ik/
Briti
sh p
ound
ste
rling
(G
Bp)
Fran
ga z
vice
rane
/ Sw
iss
Fran
c (c
hF)
jeni
japo
nez/
ja
pane
se y
en (p
er
100)
(jpy
)
Dol
lari
kana
dez/
c
anad
ian
dolla
r (c
aD)
Dol
lari
amer
ikan
/ u
S D
olla
r (u
SD)
mon
edha
evr
o-pi
ane/
eur
opea
n cu
rren
cy (e
uR)
poun
d-i b
ritan
ik/
Briti
sh p
ound
st
erlin
g (G
Bp)
Fran
ga z
vice
rane
/ Sw
iss
franc
(ch
F)
jeni
japo
nez/
ja
pane
se y
en
(per
100
) (jp
y)
Dol
lari
kana
dez/
c
anad
ian
dolla
r (c
aD)
12
34
56
78
910
1112
2009
94.9
813
2.06
148.
2987
.50
101.
6083
.41
95.8
113
7.96
154.
6493
.04
103.
7291
.34
2010
103.
9413
7.79
160.
5399
.87
118.
6610
0.94
104.
0013
8.77
161.
4611
0.98
127.
9010
4.29
2011
100.
9014
0.33
161.
7211
3.98
126.
6810
2.04
107.
5413
8.93
165.
9211
4.46
138.
8010
5.36
2011
/ 1
010
2.76
140.
8116
1.82
114.
5813
4.13
100.
6410
1.24
141.
7516
2.13
116.
2712
9.97
101.
5011
103.
8214
0.97
164.
2411
4.49
134.
0310
1.25
105.
2313
9.74
163.
6611
3.87
134.
6910
1.88
1210
5.08
138.
3016
3.94
112.
7813
5.03
102.
7210
7.54
138.
9316
5.92
114.
4613
8.80
105.
3620
12 /
01
107.
1013
8.32
166.
1511
4.27
139.
2110
5.78
105.
3013
8.93
166.
0311
5.27
137.
8910
5.44
0210
5.32
139.
3516
6.43
115.
5113
4.31
105.
6310
4.12
140.
0816
6.04
116.
3712
9.36
105.
2003
105.
9714
0.03
167.
7311
6.14
128.
7110
6.64
105.
2014
0.38
168.
4611
6.59
128.
1610
5.66
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.
2-�
ekSP
ORt
i i m
AllR
Ave
SiPA
S PA
Rtn
eRëv
e,
exPO
Rt B
Y c
Ou
ntR
ieS
2-�
në
mil
iOn
ë eu
RO
in m
illi
On
S eu
R
t
otal
i / t
otal
(2
+11
+18
+26
)
vend
et e
Be-
së -
15
e 1:
to
tal /
eur
opea
n u
nion
-
15 m
embe
r cou
ntrie
s (3
+4+
5+6+
7+8+
9+10
)
ve
ndet
e B
e-së
-anë
tarë
të
rinj
2 / e
urop
ean
uni
on
- ne
w m
embe
rshi
p co
untri
es
(11+
12+
13+
14+
15+
16+
17)
angl
i/
uni
ted
king
-do
m
aust
ri/
aust
riaFr
ancë
/ Fr
ance
Gre
qi/
Gre
ece
Gje
rman
i/
Ger
man
yita
li/
italy
Span
jë/
Spai
n
të
tjera
/ o
ther
s
Bullg
ari/
Bu
lgar
iah
unga
ri/
hun
gary
polo
ni/
pola
ndRu
man
i/
Rom
ania
Sllo
veni
/ Sl
oven
iatë
tjer
a/
oth
ers
12
34
56
78
910
1112
1314
1516
17
2009
750.
657
6.2
0.9
9.8
7.0
56.4
25.0
459.
68.
39.
310
.14.
70.
60.
23.
30.
31.
120
101,
171.
577
3.9
1.8
12.1
10.3
62.5
32.8
595.
540
.218
.747
.011
.90.
40.
20.
610
.623
.320
111,
405.
595
4.6
1.2
16.7
8.8
71.1
40.9
747.
449
.818
.864
.417
.50.
70.
51.
91.
542
.220
11 /
10
121.
480
.10.
10.
70.
65.
43.
560
.47.
71.
65.
31.
40.
10.
00.
30.
03.
611
119.
289
.70.
00.
60.
76.
92.
670
.86.
61.
52.
31.
50.
00.
00.
00.
10.
612
119.
585
.70.
00.
90.
56.
22.
671
.40.
53.
56.
11.
30.
10.
00.
50.
14.
220
12 /
01
97.2
77.9
0.1
1.9
0.6
5.2
2.5
64.2
0.7
2.6
5.1
1.5
0.0
0.1
0.1
0.0
3.3
0210
1.4
86.7
0.1
0.9
0.6
6.5
2.1
58.0
17.7
1.0
2.1
1.7
0.0
0.0
0.1
0.0
0.2
0312
7.1
94.9
0.3
1.6
0.8
7.2
3.0
64.4
15.6
1.8
2.5
2.0
0.0
0.0
0.1
0.0
0.3
vend
et e
Bal
lka -
nit/
Bal
kan
cou
ntrie
s (1
9+20
+21
+22
+23
+24
+25
)
ve
nde
të tj
era
/ o
ther
cou
ntrie
s (2
7+28
+29
+30
+31
+32
+33
)
Bo
snjë
her
ce-
govi
në/
Bosn
ia
and
her
zego
win
a
koso
vë/
koso
vokr
oaci
/ c
roat
iam
al i
Zi/
mon
tene
gro
iRj
maq
edon
i /m
aced
onia
Fy
Rom
Serb
i/
Serb
iatu
rqi/
tu
rkey
Braz
il/
Braz
ilki
në/
chi
naRu
si/
Russ
iaSh
Ba/
uSa
ukr
ainë
/ u
krai
neZv
icër
/ Sw
it-ze
rland
të tj
era/
o
ther
s
1819
2021
2223
2425
2627
2829
3031
3233
2009
100.
10.
853
.80.
910
.423
.96.
14.
364
.20.
837
.00.
16.
4_
9.2
10.7
2010
191.
92.
372
.81.
811
.019
.614
.270
.115
8.8
2.0
64.4
0.0
17.2
0.0
48.6
26.5
2011
282.
21.
710
4.6
2.2
12.0
29.5
25.7
106.
510
4.5
1.4
35.2
6.1
13.9
0.2
37.6
15.7
2011
/ 1
029
.70.
212
.40.
31.
03.
31.
510
.96.
30.
13.
7_
1.0
_0.
70.
811
23.2
0.1
10.4
0.3
0.8
2.5
1.2
7.9
4.0
0.1
1.5
_1.
2_
0.7
0.3
1223
.20.
08.
60.
10.
72.
11.
410
.24.
50.
11.
30.
01.
50.
20.
50.
920
12 /
01
11.3
0.1
5.5
0.2
0.6
0.7
0.1
4.2
2.8
0.1
1.0
_0.
40.
00.
11.
202
8.7
0.1
3.3
0.3
0.6
0.4
0.2
3.8
3.9
_1.
90.
00.
3_
0.5
1.1
0316
.00.
28.
00.
21.
01.
51.
23.
813
.70.
12.
60.
01.
10.
00.
89.
1
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
98 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 99
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
98 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 99
2-4
imPO
Rti i
mAl
lRAv
e Si
PAS
PARt
neR
ëve,
im
PORt
BY
cO
un
tRie
S 2-
4n
ë m
iliO
në
euRO
in
mil
liO
nS
euR
t
otal
i / t
otal
(2
+11
+18
+26
)
vend
et e
Be-
së -
15
e 1:
to
tal /
eur
opea
n u
nion
-
15 m
embe
r cou
ntrie
s (3
+4+
5+6+
7+8+
9+10
)
ve
ndet
e B
e-së
- a
nëta
rë
të ri
nj 2 /
eur
opea
n u
nion
-
new
mem
bers
hip
coun
tries
(1
1+12
+13
+14
+15
+16
+17
)
angl
i/
uni
ted
king
-do
m
aust
ri/
aust
riaFr
ancë
/ Fr
ance
Gre
qi/
Gre
ece
Gje
r-m
ani/
G
erm
any
itali/
ital
ySp
anjë
/ Sp
ain
të tj
era/
o
ther
sBu
llgar
i/
Bulg
aria
hun
gari/
h
unga
rypo
loni
/ po
land
Rum
ani/
Ro
ma-
nia
Sllo
veni
/ Sl
oven
iatë
tjer
a/
oth
ers
12
34
56
78
910
1112
1314
1516
17
2009
3,2
48.8
1
,849
.4
39.
6 4
0.3
67.
6 5
04.9
2
09.4
8
50.1
5
1.7
85.
9 2
38.5
6
1.3
27.
5 3
8.6
26.
2 2
9.5
55.
4
2010
3,4
74.1
1
,965
.1
50.
4 5
7.1
74.
0 4
58.5
1
89.3
9
87.3
5
2.6
95.
9 2
84.7
6
3.1
31.
5 4
7.9
43.
4 3
7.7
61.
0
2011
3,9
05.3
2
,223
.7
43.
1 7
0.9
93.
1 4
11.8
2
22.7
1
,200
.7
82.
1 9
9.4
274
.6
49.
3 3
6.5
47.
0 3
9.9
29.
7 7
2.2
2011
/ 1
033
9.5
194
.8
5.0
5
.6
5.0
2
9.5
26.
0 1
09.0
7
.9
6.8
23.
0 5
.1
1.8
4
.2
3.4
1
.8
6.7
1134
9.5
203
.7
3.2
6
.7
9.9
3
5.6
24.
6 1
11.3
4
.5
8.0
22.
4 4
.3
2.2
4
.2
3.5
2
.1
6.1
1240
3.2
233
.3
4.5
5
.8
4.4
4
1.7
27.
9 1
33.3
6
.1
9.5
29.
4 4
.3
6.4
5
.2
4.2
3
.2
6.1
2012
/ 0
126
9.2
135
.1
3.4
3
.3
2.3
3
2.9
16.
8 6
6.3
4.1
6.
2 1
7.6
2.5
1
.6
3.4
2
.3
1.9
5.
9
0226
8.7
153
.9
3.0
3
.6
6.3
2
9.4
15.
4 8
7.8
3.2
5.
3 1
8.2
4.2
0
.6
4.7
3
.4
2.4
3.
1
0331
6.5
178
.5
4.8
3
.9
9.0
3
6.8
20.
0 9
5.2
2.9
6.
0 2
4.1
5.0
2
.4
3.9
4
.7
3.3
4.
7
vend
et e
Bal
lka -
nit/
Bal
kan
cou
ntrie
s (1
9+20
+21
+22
+23
+24
+25
)
ve
nde
të tj
era
/ o
ther
cou
ntrie
s (2
7+28
+29
+30
+31
+32
+33
)
Bosn
jë h
erce
-go
vinë
/ Bo
snia
an
d h
erze
gow
ina
koso
vë/
koso
vokr
oaci
/ c
roat
ia
mal
i Zi
/ m
onte
ne-
gro
iRj
maq
edon
i /m
aced
onia
Fy
Rom
Serb
i/
Serb
iatu
rqi/
tur
key
Braz
il/
Braz
ilki
në/
chi
naRu
si/
Russ
iaSh
Ba/
uSa
ukr
ainë
/ u
krai
ne
Zvic
ër/
Switz
er-
land
të tj
era/
o
ther
s
1819
2021
2223
2425
2627
2829
3031
3233
2009
423
.5
7.8
2
2.6
32.
2 5
.9
59.
8 8
6.6
208
.6
737
.4
35.
0 2
35.9
8
7.0
46.
3 5
3.4
73.
5 2
06.4
2010
512
.8
27.
6 2
7.9
68.
3 8
.0
55.
9 1
28.8
1
96.3
7
11.5
3
0.9
216
.2
80.
8 5
3.0
33.
1 5
4.7
242
.7
2011
557
.4
38.
7 3
6.8
52.
0 1
0.2
63.
5 1
40.5
2
15.6
8
44.7
3
1.4
247
.8
77.
6 5
3.5
47.
4 1
00.8
3
09.0
2011
/ 1
0 4
9.9
3.2
2
.9
5.2
0
.4
6.3
1
1.4
20.
6 7
1.8
3.7
2
1.9
7.3
3
.7
1.7
6
.0
27.
6
11 4
3.9
2.5
2
.1
6.6
0
.5
5.0
7
.0
20.
2 7
9.4
3.0
2
4.6
6.2
3
.7
2.6
1
0.4
28.
9
12 5
4.8
3.1
2
.4
4.5
0
.6
5.8
1
2.4
26.
0 8
5.8
2.6
2
4.8
6.6
5
.6
4.5
1
7.3
24.
4
2012
/ 0
1 5
5.4
1.7
1
.9
2.8
0
.3
3.3
3
1.2
14.
2 6
1.1
4.9
1
5.9
4.6
5
.8
3.2
4
.4
22.
2
02 3
3.7
0.8
1
.4
2.8
0
.2
3.6
1
1.4
13.
5 6
2.9
3.7
1
8.1
1.5
2
.7
0.3
1
2.0
24.
5
03 4
7.9
2.7
2
.5
9.0
0
.4
4.1
8
.2
21.
0 6
6.0
4.4
1
8.4
2.6
3
.3
3.1
1
7.3
16.
9 Bu
rimi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
100 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 101
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
100 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 101
2-5
ekSP
ORt
i i m
AllR
Ave
SiPA
S Si
tc,
exPO
Rt B
Y c
Om
mO
dit
Y G
ROu
PS 2
-5n
ë m
iliO
në
euRO
in
mil
liO
nS
euR
tota
li/
tot
al
(2+
3+4+
5+6+
7+8+
9+10
+11
)
ush
qim
e dh
e ka
fshë
të
gjal
la/
Food
and
live
an
imal
s
pije
dhe
duh
an/
Beve
rage
s &
to
bacc
o
mat
eria
le të
pap
ërpu
nu-
ara/
Raw
mat
eria
ls,
min
eral
s
lënd
ë dj
egës
e/ F
uels
an
d lu
bric
ants
yndy
rna
bim
ore
dhe
shta
zore
/ an
imal
&
vege
tabl
e oi
ls
& fa
ts
prod
ukte
kim
ike/
c
hem
ical
sm
allra
të p
ërpu
nuar
a /
man
ufac
ture
s
mak
iner
i dh
e pa
jisje
/
mac
hine
ry a
nd
equi
pmen
t
mal
lra të
tjer
ë të
për
punu
ara
/ m
isce
llane
ous
man
ufac
ture
s
mal
lra të
pak
-la
sifik
uara
dik
u tje
tër/
oth
er &
un
clas
sifie
d
12
34
56
78
910
11
2009
750.
736
.03.
481
.290
.80.
312
.613
6.6
34.8
355.
6_
2010
1,17
1.5
42.4
4.5
135.
621
0.9
0.8
11.2
288.
049
.242
8.8
_
2011
1,40
5.5
48.0
4.1
147.
729
7.6
1.7
18.8
354.
156
.447
7.1
_
2011
/10
121.
4 5
.4
0.1
1
5.5
23.
4 0
.2
1.7
3
0.9
4.8
3
9.3
_
1111
9.2
5.7
0
.1
12.
0 2
9.8
0.1
1
.3
25.
9 6
.6
37.
7 _
12 1
19.5
5
.1
0.1
9
.0
29.
0 0
.1
6.6
2
7.2
6.7
3
5.8
_
2012
/01
97.
2 4
.0
0.3
8
.2
22.
3 0
.1
0.8
1
9.3
5.3
3
6.9
_
02 1
01.4
4
.0
0.3
5
.5
26.
3 0
.2
0.9
1
9.3
5.2
3
9.7
_
03 1
27.1
4
.6
0.3
1
1.8
35.
5 0
.1
1.2
2
5.2
5.6
4
2.8
_Bu
rimi:
Bank
a e
Shqi
përis
ë
Sour
ce: B
ank
of A
lban
ia.
2-6
imPO
Rti i
mAl
lRAv
e Si
PAS
Sitc
,
imPO
Rt B
Y c
Om
mO
dit
Y G
ROu
PS 2
-6n
ë m
iliO
në
euRO
in
mil
liO
nS
euR
tota
li/
tot
al
(2+
3+4+
5+6+
7+8+
9+10
+11
)
ush
qim
e dh
e ka
fshë
të
gja
lla/
Food
and
liv
e an
imal
s
pije
dhe
duh
an/
Beve
rage
s &
to
bacc
o
mat
eria
le të
pap
ër-
punu
ara/
Raw
mat
eri-
als,
min
eral
s
lënd
ë dj
egës
e/
Fuel
s an
d lu
bric
ants
yndy
rna
bim
ore
dhe
shta
zore
/
anim
al &
veg
-et
able
oils
& fa
ts
prod
ukte
kim
ike/
c
hem
ical
sm
allra
të p
ërpu
nuar
a /
man
ufac
ture
s
mak
iner
i dhe
pa-
jisje
/m
achi
nery
an
d eq
uipm
ent
mal
lra të
tjer
ë të
pë
rpun
uara
/ m
isce
l-la
neou
s m
anuf
actu
res
mal
lra të
pak
-la
sifik
uara
dik
u tje
tër/
oth
er &
un
clas
sifie
d
12
34
56
78
910
11
2009
3,2
48.8
3
95.1
1
23.8
9
5.7
382
.6
39.
2 3
62.5
8
11.9
7
41.9
2
96.0
_
2010
3,4
74.1
4
41.7
1
43.3
6
3.3
479
.2
41.
2 3
87.3
9
13.5
6
73.5
3
31.0
_
2011
3,9
05.3
4
73.7
1
27.9
5
5.9
683
.4
49.
3 4
12.1
9
68.8
7
84.5
3
49.6
0.
2
2011
/10
339
.5
37.
8 1
0.6
5.1
6
1.3
3.4
3
6.7
76.
1 7
6.1
32.
3 0.
0
11 3
49.5
3
9.3
9.6
4
.4
56.
9 3
.6
39.
2 7
9.1
76.
4 4
0.9
0.0
12 4
03.2
4
2.2
14.
0 4
.5
93.
3 4
.5
47.
4 7
5.2
89.
4 3
2.7
0.0
2012
/01
269
.2
35.
6 7
.6
3.2
6
7.2
4.8
2
6.8
50.
9 5
1.1
22.
0 0.
0
02 2
68.7
3
5.8
12.
2 2
.5
57.
5 2
.6
30.
1 5
3.1
50.
5 2
4.3
0.0
03 3
16.5
4
1.9
10.
1 4
.5
63.
6 3
.6
33.
7 7
2.2
60.
2 2
6.7
0.1
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.im
porte
t jan
ë në
vle
rën
c.i.f
.
im
ports
are
val
ued
in c
.i.f.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
100 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 101
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
100 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 101
2-7
BORx
hi i
jAS
htë
m
e
xteR
nAl
deB
t 2-
7n
ë m
iliO
në
euRO
in
mil
liO
nS
euR
Borx
hi i
jash
tëm
br
uto/
Gro
ss
exte
rnal
deb
t (2
+5+
8+11
+14
)
Qev
eria
e p
ërgj
ith-
shm
e/ G
ener
al
Gov
ernm
ent (
3+4)
au
torit
eti m
onet
ar/
mon
etar
y au
thor
ities
(6
+7)
Ba
nkat
/ Ba
nks
(9+
10)
Se
ktor
ë të
tjer
ë/
oth
er s
ecto
rs
(12+
13)
in
vest
ime
dire
kte:
hua
nd
ërm
jet k
ompa
nive
/ D
irect
inve
stm
ent:
inte
r-co
mpa
ny le
ndin
gaf
atsh
kurtë
r/
Shor
t-ter
maf
atgj
atë/
lo
ng-te
rmaf
atsh
kurtë
r/
Shor
t-ter
maf
atgj
atë/
lo
ng-te
rmaf
atsh
kurtë
r/
Shor
t-ter
maf
atgj
atë/
lo
ng-te
rmaf
atsh
kurtë
r/
Shor
t-ter
maf
atgj
atë/
lo
ng-te
rm
12
34
56
78
910
1112
1314
2009
3,56
7.5
1,64
5.4
_1,
645.
410
9.0
_10
9.0
479.
437
2.1
107.
370
1.7
100.
660
1.1
632.
1
2010
3,91
9.1
1,93
0.3
_1,
930.
310
5.9
_10
5.9
461.
329
3.0
168.
376
5.9
118.
364
7.7
655.
7
2011
4,53
4.0
2,10
1.2
_2,
101.
298
.5_
98.5
726.
453
2.4
194.
089
6.0
129.
776
6.4
711.
8
2011
/ i
3,99
3.4
1,91
7.8
_1,
917.
898
.4_
98.4
534.
833
0.7
204.
178
1.6
122.
965
8.7
660.
8
ii4,
058.
31,
947.
5_
1,94
7.5
97.1
_97
.155
6.3
352.
520
3.9
794.
312
1.9
672.
466
3.1
iii
4,40
1.8
2,05
9.2
_2,
059.
297
.7_
97.7
688.
148
2.6
205.
487
7.2
129.
674
7.5
679.
6
iv4,
534.
02,
101.
2_
2,10
1.2
98.5
_98
.572
6.4
532.
419
4.0
896.
012
9.7
766.
471
1.8
Burim
i: Ba
nka
e Sh
qipë
risë
So
urce
: Ban
k of
Alb
ania
.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
102 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 10�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
102 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 10�
�. S
ektO
Ri F
iSkA
l
Fi
ScAl
Sec
tOR
�.�-
1 tR
eGu
eSit
FiS
kAlë
SiP
AS B
uxh
etit
të
kOn
SOli
du
AR
Fi
ScAl
ind
icAt
ORS
ReG
ARd
inG
cO
nSO
lid
Ated
Bu
dG
et �
-1n
ë m
iliO
në
lekë
, Fu
nd
PeR
iud
he,
të
dh
ënA
PRO
GRe
Sive
in
mil
liO
nS
All,
en
d O
F Pe
RiO
d, P
ROG
ReSS
ive
dAt
A
tot
ali i
të
ardh
urav
e/ t
otal
re
venu
e (2
+3+
4)
to
tali
i shp
enzi
-m
eve/
tot
al e
xpen
-di
ture
(6+
7+8)
Def
iciti
/ D
efic
it
Fina
ncim
i i d
efic
itit/
Def
icit
finan
cing
të
ardh
ura
nga
ndih
mat
/ G
rant
stë
ard
hura
tati-
mor
e/ t
ax re
venu
e
të a
rdhu
ra jo
ta
timor
e/ n
on ta
x re
venu
e
Shpe
nzim
et k
or-
rent
e/ c
urre
nt
expe
nditu
re
Shpe
nzim
e ka
pita
le/
cap
ital e
xpen
ditu
reSh
penz
ime
të tj
era/
o
ther
exp
endi
ture
s
Fina
ncim
i i b
rend
-sh
ëm/
Dom
estic
fin
anci
ng
Fina
ncim
i i h
uaj /
Fo
reig
n fin
anci
ng
12
34
56
78
910
11
2008
291,
238
4,22
826
4,42
122
,588
351,
492
250,
298
93,7
837,
410
-60,
254
24,4
1735
,837
2009
298,
981
4,43
027
0,83
023
,720
379,
863
283,
897
95,8
8185
-80,
883
70,7
0110
,182
2010
324,
721
4,60
528
8,56
431
,552
362,
752
300,
878
67,4
92-5
,618
-38,
031
27,8
1910
,212
2011
/ 0
923
9,51
82,
077
219,
988
17,4
5327
1,14
822
3,88
547
,263
_-3
1,63
020
,631
10,9
99
1026
7,78
92,
292
246,
610
18,8
8729
9,50
724
6,68
052
,827
_-3
1,71
817
,396
14,3
22
1129
5,67
72,
601
272,
394
20,6
8233
3,95
127
5,03
558
,916
_-3
8,27
421
,990
16,2
84
2012
/ 0
125
,807
421
23,0
792,
307
24,1
8622
,354
1,83
2_
1,62
1-2
,224
603
0249
,453
601
44,9
553,
897
56,6
0249
,489
7,11
3_
-7,1
495,
109
2,04
0
0378
,457
764
72,2
195,
474
89,9
4673
,588
16,3
58_
-11,
489
5,83
35,
656
Burim
i: m
inis
tria
e Fi
nanc
ave,
sip
as p
ublik
imev
e “S
tatis
tikat
fisk
ale
të q
ever
isë”
dhe
“tr
egue
sit f
iska
lë s
ipas
bux
hetit
të k
onso
lidua
r. So
urce
: min
istry
of F
inan
ce, a
ccor
ding
to “
Fisc
al S
tatis
tics
of G
over
nmen
t” a
nd “
Fisc
al in
dica
tors
rega
rdin
g co
nsol
idat
ed b
udge
t” p
ublic
atio
n.të
dhë
nat p
ër 2
011,
201
2 si
pas
publ
ikim
it “t
regu
esit
fiska
lë s
ipas
bux
hetit
të k
onso
lidua
r”.
2011
, 201
2 da
ta re
fer t
o “F
isca
l ind
icat
ors
rega
rdin
g co
nsol
idat
ed b
udge
t” p
ublic
atio
n.1)
2011
, 201
2 të
dhë
na p
arap
rake
. Për
ditë
sim
i i fu
ndit
në 1
0.05
.201
2.
1) 2
011,
201
2 da
ta a
re p
relim
inar
y. l
ates
t upd
ate
on 1
0.05
.201
2.
�-2
StO
ku i
BORx
hit
të
BRen
dSh
ëm S
iPAS
inSt
Rum
ente
ve
dO
meS
tic
deB
t St
Oc
k BY
inSt
Rum
entS
�-2
në
mil
iOn
ë le
kë, F
un
d P
eRiu
dh
e, t
ë d
hën
A PR
OG
ReSi
ve
in m
illi
On
S Al
l, e
nd
OF
PeRi
Od
, PRO
GRe
SSiv
e d
AtA
Stok
u i b
orxh
it të
bre
nd-
shëm
/ D
omes
tic d
ebt s
tock
(2
+3+
4+5+
6+7+
8)
Bono
thes
ari /
tre
asur
y bi
llso
blig
acio
ne d
y vj
eçar
e/ 2
ye
ars
bond
so
blig
acio
ne tr
e vj
eçar
e/ 3
ye
ars
bond
so
blig
acio
ne p
esë
vjeç
are/
5
year
s bo
nds
obl
igac
ione
sht
atë
vjeç
are/
7
year
s bo
nds
Rivl
erës
imi i
val
utës
/ Fo
reig
n ex
chan
ge re
s. e
valu
atio
ntë
tjer
a1 / o
ther
1
12
34
56
78
2009
415,
028
237,
469
65,2
4715
,600
60,3
1512
,000
18,8
705,
527
2010
407,
372
231,
436
70,9
5715
,613
71,8
1512
,000
_5,
551
2011
438,
582
241,
385
75,1
4119
,387
82,0
1212
,000
_8,
657
2011
/ ii
436,
358
247,
393
73,5
0017
,637
80,1
7212
,000
_5,
656
iii
437,
652
242,
451
76,3
0019
,387
81,8
7712
,000
_5,
638
iv43
8,58
224
1,38
575
,141
19,3
8782
,012
12,0
00_
8,65
7
2012
/ i
446,
886
250,
781
70,3
9620
,514
84,4
8012
,000
_8,
715
Burim
i: m
inis
tria
e Fi
nanc
ave
sipa
s pu
blik
imit
“Sta
tistik
at fi
skal
e të
qev
eris
ë”.
Sour
ce: m
inis
try o
f Fin
ance
, acc
ordi
ng to
“Fi
scal
Sta
tistic
s of
Gov
ernm
ent”
pub
licat
ion.
1) P
ërfs
hin
“kre
di d
irekt
e” d
he “
Borx
hi i
gara
ntua
r”.
1) c
ompr
ises
“d
irect
cre
dit”
and
“Pu
blic
ly g
uara
ntee
d de
bt”.
Pë
rditë
sim
i i fu
ndit
në 2
1.05
.201
2.
late
st u
pdat
e on
21.
05.2
012.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
102 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 10�
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
102 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 10�
4. S
ektO
Ri R
eAl
Re
Al S
ectO
R 4.
4-1
PRO
dh
imi i
BRe
nd
Shëm
BRu
tO S
iPAS
Akt
ivit
etit
ekO
nO
mik
GRO
SS d
Om
eSti
c P
ROd
uc
t BY
ec
On
Om
ic A
cti
viti
eS 4
-119
96 –
201
0, m
e Ç
mim
e kO
RRen
te, n
ë m
iliO
në
lekë
19
96-2
010
At c
uRR
ent
PRic
eS ,
in m
illi
On
S Al
l
prod
him
i i b
rend
shëm
br
uto
(sip
as a
ktiv
itetit
ek
onom
ik)/
Gro
ss
dom
estic
pro
duct
(by
econ
omic
act
ivity
) (2
+8-
9)
Rr
itja
real
e vj
etor
e e
pBB
me
çmim
e ko
nsta
nte
krah
asua
r me
vitin
e
mëp
arsh
ëm/
annu
al
real
gro
wth
of G
Dp
at
cons
tant
pric
es c
ompa
red
to p
revi
ous
year
(%)
vler
a e
shtu
ar
brut
o, m
e çm
imet
ba
zë/
Gro
ss v
alue
ad
ded
at b
asic
pric
es
(3+
4+5+
6 -7
)
ta
ksa
mbi
pr
oduk
tet/
tax
on
prod
ucts
(-) S
ubve
ncio
net
mbi
pro
dukt
et/
(-) S
ubsi
dies
on
prod
ucts
Bujq
ësia
, gju
etia
dhe
py
jet/
agr
icul
ture
, hu
ntin
g an
d fo
rest
ryin
dust
ri/ in
dust
ryn
dërti
m/
con
stru
ctio
nSh
ërbi
me/
Ser
vice
s
(-) S
hërb
ime
të n
dërm
jetm
e fin
anci
-ar
e të
mat
ura
indi
rekt
/ (-
) Fin
anci
al
inte
rmed
iatio
n se
rvic
es in
dire
ctly
m
easu
red
12
34
56
78
910
n
ë m
ilion
ë le
kë/
in m
illio
n al
l(%
)
1996
346
,403
.2
324
,861
.4
121
,756
.8
32,
834.
9 1
7,01
1.3
161
,316
.7
8,0
58.3
2
3,16
3.9
1,6
22.0
9.
1
1997
346
,197
.8
319
,587
.7
104
,505
.7
28,
973.
5 2
0,17
1.6
177
,085
.0
11,
148.
1 2
8,02
0.1
1,4
10.0
-1
0.8
1998
409
,208
.8
363
,514
.7
110
,781
.9
28,
321.
6 1
9,33
4.6
225
,807
.8
20,
731.
2 4
8,05
9.1
2,3
65.0
9.
0
1999
471
,578
.5
424
,066
.7
114
,997
.3
32,
319.
7 2
6,94
2.5
271
,231
.7
21,
424.
5 4
9,57
7.8
2,0
66.0
13
.5
2000
523
,043
.4
463
,971
.1
122
,908
.1
37,
528.
7 3
9,97
9.4
282
,062
.8
18,
507.
9 6
3,93
5.8
4,8
63.5
6.
7
2001
583
,368
.6
523
,612
.8
128
,039
.3
39,
448.
8 5
6,45
0.2
317
,569
.8
17,
895.
3 6
7,16
5.8
7,4
10.0
7.
9
2002
622
,710
.8
554
,994
.0
134
,508
.0
39,
592.
3 6
9,16
4.7
330
,980
.7
19,
251.
7 7
3,71
0.8
5,9
94.1
4.
2
2003
694
,097
.2
612
,397
.9
149
,012
.9
54,
927.
4 8
7,04
6.7
342
,259
.9
20,
849.
0 8
6,71
4.3
5,0
15.0
5.
8
2004
751
,021
.6
660
,904
.6
151
,562
.1
68,
028.
9 9
4,43
1.9
365
,610
.7
18,
729.
0 9
4,95
1.0
4,8
34.0
5.
7
2005
814
,796
.7
714
,127
.7
151
,640
.2
78,
318.
6 1
01,7
59.5
4
05,9
17.4
2
3,50
8.0
104
,158
.0
3,4
89.0
5.
7
2006
882
,208
.8
764
,738
.5
154
,648
.1
88,
207.
3 1
13,7
23.7
4
38,6
05.7
3
0,44
6.2
121
,188
.3
3,7
18.0
5.
4
2007
967
,670
.4
833
,959
.9
165
,747
.9
81,
692.
9 1
29,5
85.4
4
95,6
14.7
3
8,68
1.0
136
,789
.2
3,0
78.8
5.
9
2008
1,0
89,2
93.1
9
32,9
25.0
1
82,1
18.2
9
5,22
9.5
145
,450
.6
551
,029
.0
40,
902.
2 1
58,7
12.1
2
,344
.0
7.5
2009
1) 1
,151
,019
.6
988
,112
.5
193
,730
.1
102
,588
.7
146
,014
.7
589
,122
.9
43,
343.
9 1
64,7
17.4
1
,810
.3
3.3
2010
2) 1
,242
,418
.0
1,0
67,6
76.2
2
26,2
86.7
1
26,2
16.4
1
19,5
72.7
6
42,5
15.3
4
6,91
4.9
176
,520
.2
1,7
78.4
3.
9
Burim
i: in
StAt
.
Sou
rce:
inSt
At.
1) t
ë dh
ënat
e v
itit 2
009
janë
jo p
ërfu
ndim
tare
.
1)
200
9 Se
mi f
inal
dat
a.2)
të
dhën
at e
viti
t 201
0 ja
në p
arap
rake
.
2) 2
010
prel
imin
ary
data
.*
të d
hëna
t jan
ë si
pas
tabe
lave
në
faqe
n e
web
-it të
inSt
At n
ë da
tën
22.0
2.20
12.
* d
ata
as o
f in
StAt
web
pag
e ta
bles
on
22.0
2.20
12.
llog
aritë
kom
beta
re/
tabe
lat:
nat
iona
l acc
ount
s/ ta
bles
- tre
gues
kry
esor
ë m
akro
ekon
omik
ë
mai
n m
acro
econ
omic
indi
cato
rs-P
rodh
imi i
bre
ndsh
ëm b
ruto
sip
as a
ktiv
itetit
eko
nom
ik (m
e çm
ime
korr
ente
) G
ross
dom
estic
pro
duct
by
econ
omic
act
iviti
es (a
t cur
rent
pric
es)
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
104 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 105
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
104 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 105
4-2A
ind
ekSi
i Ç
mim
eve
të P
ROd
him
it d
he
ind
ekSi
i ku
Shti
mit
në
nd
ëRti
m
PRO
du
ceR
PRi
ce
ind
ex A
nd
cO
nSt
Ruc
tiO
n c
OSt
ind
ex 4
-2A
ind
ekS
1
in
dex
1
iÇ
p in
deks
i tot
al1
/ pp
i tot
al
inde
x 1
2005
=10
0
inde
kset
e ç
mim
eve
të p
rodh
imit
duke
për
jash
tuar
ndë
rtim
in/
pro
duce
r pric
e in
dex,
exc
ludi
ng c
onst
ruct
ion
inde
ksi i
kus
htim
it në
ndë
rtim
2 /
con
stru
ctio
n co
st
inde
x2 i /
201
1=10
0in
dust
ria n
xjer
rëse
/ m
inin
g an
d qu
arry
ing
indu
stry
indu
stria
për
punu
ese/
man
ufac
-tu
ring
indu
stry
prod
him
i, sh
përn
darja
e e
nerg
jisë
elek
trike
, e g
azit
dhe
e uj
it/ e
lect
ricity
, gas
and
wat
er s
uppl
y
12
34
5
2008
108.
812
1.1
113.
991
.6_
2009
109.
212
4.3
114.
192
.1_
2010
109.
513
3.8
118.
276
.8_
2011
/ i
111.
813
9.8
121.
377
.010
0.0
ii11
2.4
140.
512
2.3
77.0
99.8
iii
112.
214
0.1
122.
077
.010
0.2
iv11
3.0
138.
512
3.7
77.0
100.
5
4-2B
nd
RYSh
imet
vje
tORe
të
ind
ekSi
t të
Çm
imev
e të
PRO
dh
imit
dh
e të
ind
ekSi
t të
ku
Shti
mit
në
nd
ëRti
m A
nn
uAl
n
ë Pë
Rqin
dje
2
ch
AnG
e O
F PR
Od
uc
eR P
Ric
e in
dex
An
d c
On
StRu
cti
On
cO
St in
dex
4-2
B
in
PeR
cen
tAG
e 2
iÇ
p in
deks
i tot
al3 /
ppi t
otal
inde
x 3
2005
=10
0 n
drys
him
i vje
tor i
inde
ksit
e çm
imev
e të
pro
dhim
it du
ke p
ërja
shtu
ar n
dërti
min
/ an
nual
cha
nge
of p
rodu
cer p
rice
inde
x, e
xclu
ding
con
stru
ctio
n n
drys
him
i tre
muj
or i
inde
ksit
të k
usht
imit
në
ndër
tim4 /
Q
uate
rly c
hang
e of
con
stru
ctio
n co
st in
dex
4 i
/ 20
11=
100
indu
stria
nxj
errë
se/
min
ing
and
quar
ryin
g in
dust
ryin
dust
ria p
ërpu
nues
e/
man
ufac
turin
g in
dust
rypr
odhi
mi,
shpë
rnda
rja e
ene
rgjis
ë el
ektri
ke, e
ga
zit d
he e
ujit
/ el
ectri
city
, gas
and
wat
er s
uppl
y
12
34
5
2008
4.4
6.1
5.3
0.5
_
2009
0.4
2.6
0.2
0.6
_
2010
0.2
7.7
3.6
-16.
5_
2011
/ i
3.1
4.9
3.6
0.8
0.2
ii3.
34.
24.
40.
2-0
.2
iii
2.2
6.5
2.6
_0.
4
iv2.
12.
13.
3_
0.3
Burim
i: in
StAt
.
Sou
rce:
inSt
At.
1) t
ë dh
ënat
vje
tore
të iÇ
P pë
rfaqë
sojn
ë in
deks
e m
esat
are
vjet
ore.
2) n
drys
him
i për
të d
hëna
t vje
tore
për
faqë
son
ndry
shim
in e
çm
imit
të in
deks
eve
mes
atar
e vj
etor
e, n
dërs
a nd
rysh
imi p
ër të
dhë
nat t
rem
ujor
e të
inde
ksit
mat
ndr
yshi
min
e ç
mim
it të
trem
ujor
it ko
rren
t me
trem
ujor
in e
një
jtë të
viti
t të
mëp
arsh
ëm.
�) d
uke
fillu
ar n
ga t
1 20
11, i
nSt
At d
o të
llog
aris
ë ik
n m
e sh
portë
n e
re të
mat
eria
leve
dhe
shp
enzi
mev
e dh
e m
e pe
riudh
ë ba
zë t
1 20
11=
100.
inde
kset
e m
ëpar
ëshm
e ja
në ri
lloga
ritur
me
bazë
n e
re.
4) n
drys
him
i tre
muj
or m
at n
drys
him
in e
inde
ksit
të ç
mim
eve
të tr
emuj
orit
korr
ent m
e tre
muj
orin
e m
ëpar
shëm
.
1) P
Pi A
nnua
l dat
a re
pres
ent y
early
ave
rage
inde
xes.
2) S
tarti
ng fr
om q
1 20
11, i
nSt
At c
alcu
late
s c
ci r
efer
ring
to th
e ne
w b
aske
t of m
ater
ials
and
exp
endi
ture
s, w
ith b
ase
perio
d q
1 20
11=
100.
Pre
viou
s in
dice
s ar
e re
calc
ulat
ed w
ith th
e ne
w b
ase.
�) A
nnua
l dat
a ch
ange
in %
repr
esen
ts p
rice
chan
ges
of a
nnua
l ave
rage
inde
xes
whi
le c
hang
e fo
r qua
rterly
dat
a m
easu
res
the
pric
e ch
ange
s of
the
curr
ent q
uarte
r with
the
sam
e qu
arte
r of t
he p
revi
ous
year
.4)
qua
terly
cha
nge
mea
sure
s th
e pr
ice
chan
ges
of th
e cu
rren
t qua
rter w
ith th
e pr
evio
us o
ne.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
104 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 105
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
104 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 105
4-�
ind
ekSi
i Ç
mim
eve
të k
On
Sum
it
c
On
Sum
eR P
Ric
e in
dex
4-�
iÇk
1 to
tali
dhje
tor
2007
=10
0 /
cpi
1 to
tal
Dec
embe
r 20
07=
100
ush
qim
e dh
e pi
je jo
-alk
oo-
like/
Foo
d an
d no
n-al
coho
lic
beve
rage
s
pije
alk
oolik
e dh
e du
han/
alc
ohol
ic
beve
rage
s an
d to
bacc
o
vesh
je d
he
këpu
cë/
clo
thin
g an
d fo
otw
ear
Qira
, ujë
lënd
ë dj
egës
e dh
e en
ergj
i/ R
ent,
wat
er, f
uel a
nd
pow
er
mob
ilim
, pa
jisje
sht
ëpie
dh
e m
irëm
bajtj
e e
shtë
pisë
/ Fu
rnitu
re
hous
ehol
d an
d m
aint
enan
ce
Shën
deti/
med
i-ca
l car
etr
ansp
orti/
tr
ansp
ort
kom
unik
imi/
c
omm
unic
atio
n
argë
tim d
he k
ul-
turë
/ Re
crea
tion
and
cultu
re
Shër
bim
i ars
i-m
or/
educ
a-tio
n se
rvic
e
hot
ele,
kaf
ene
dhe
rest
oran
te/
hot
els,
cof
-fe
e-ho
use
and
rest
aura
nts
mal
lra d
he s
hërb
ime
të
ndry
shm
e/ G
oods
and
var
ious
se
rvic
es
12
34
56
78
910
1112
13
2009
103.
4210
5.87
104.
1794
.57
105.
1310
0.48
104.
0910
2.51
80.8
011
0.75
102.
6410
2.95
101.
24
2010
107.
1111
1.37
109.
8993
.16
108.
9310
0.97
111.
2610
7.29
81.1
111
0.92
105.
7010
4.31
102.
90
2011
110.
7811
6.25
122.
8491
.37
111.
9410
1.87
119.
9011
3.66
81.3
011
2.09
105.
8310
5.64
103.
23
2011
/ 1
011
0.24
114.
3812
3.16
90.6
211
2.22
102.
1712
1.77
114.
7281
.26
112.
9910
6.87
105.
9610
2.34
1111
0.30
114.
3112
3.51
90.6
811
2.21
102.
2712
1.78
115.
3381
.26
112.
9710
6.93
106.
4210
2.45
1211
1.39
116.
9212
4.16
90.7
311
2.27
102.
3712
1.70
115.
3981
.23
112.
7910
6.93
106.
6810
2.70
2012
/ 0
111
2.18
118.
5312
4.14
90.6
811
2.35
102.
6812
1.86
116.
8581
.23
112.
8910
6.99
106.
8810
2.87
0211
3.66
121.
1312
4.39
90.2
311
2.88
102.
6912
2.26
117.
8081
.23
112.
9510
7.01
106.
9010
9.12
0311
4.07
121.
7312
4.61
90.1
611
3.12
102.
7912
2.29
119.
2381
.21
113.
4910
7.03
107.
0810
9.42
n
drys
him
et v
jeto
re të
inde
ksit
të ç
mim
eve
të k
onsu
mit
sipa
s gr
upev
e kr
yeso
re 2/
(në
%) /
yea
r on
year
con
sum
er p
rice
inde
x, m
ain
grou
ps (i
n %
)
infla
cion
i m
esat
ar v
je-
tor3 /
ann
ual
aver
age
in-
flatio
n 3
iÇk
to-
tali
dhje
tor
2007
=10
0/
cpi
tota
l D
ecem
ber
2007
=10
0
ush
qim
e dh
e pi
je jo
alko
olik
e/
Food
and
no
n-al
coho
lic
beve
rage
s
pije
alk
oolik
e dh
e du
han/
al
coho
lic b
ever
-ag
es a
nd
toba
cco
vesh
je d
he k
ë-pu
cë/
clo
thin
g an
d fo
otw
ear
Qira
, ujë
lënd
ë dj
egës
e dh
e en
ergj
i/ R
ent,
wat
er, f
uel a
nd
pow
er
mob
ilim
, pa
jisje
sht
ëpie
dh
e m
irëm
bajtj
e e
shtë
pisë
/ Fu
r-ni
ture
hou
seho
ld
and
mai
nten
ance
Shën
deti/
m
edic
al c
are
tran
spor
ti/
tran
spor
tko
mun
ikim
i/ c
om-
mun
icat
ion
argë
tim d
he k
ul-
turë
/ Re
crea
tion
and
cultu
re
Shër
bim
i ars
i-m
or/
educ
atio
n se
rvic
e
hot
ele,
kaf
ene
dhe
rest
oran
te/
hot
els,
cof
-fe
e-ho
use
and
rest
aura
nts
mal
lra d
he
shër
bim
e të
ndr
y-sh
me/
Goo
ds
and
vario
us
serv
ices
12
34
56
78
910
1112
1314
2009
3.73
6.78
4.10
-1.0
70.
860.
728.
564.
270.
351.
024.
731.
320.
202.
28
2010
3.37
4.55
6.46
-2.3
04.
730.
256.
553.
290.
630.
11-0
.49
1.38
1.78
3.56
2011
1.68
1.22
9.46
-2.3
51.
301.
254.
085.
81-0
.36
1.19
1.53
1.55
-0.4
23.
45
2011
/ 1
03.
033.
9210
.52
-2.2
02.
401.
274.
146.
59-0
.33
1.41
1.49
1.02
-0.7
23.
58
112.
903.
5510
.98
-2.2
92.
101.
284.
157.
11-0
.33
1.32
1.53
1.41
-0.6
23.
59
121.
681.
229.
46-2
.35
1.30
1.25
4.08
5.81
-0.3
61.
191.
531.
55-0
.42
3.45
2012
/ 0
11.
551.
443.
45-2
.17
1.23
1.41
4.21
5.43
-0.2
71.
541.
471.
49-0
.56
3.31
020.
58-1
.19
1.45
-2.3
01.
251.
213.
215.
67-0
.19
1.16
1.50
1.38
5.82
2.99
031.
040.
021.
54-2
.08
0.83
1.17
2.79
5.34
-0.1
51.
331.
491.
605.
922.
71Bu
rimi:
inSt
At.
S
ourc
e: in
StAt
.1)
të d
hëna
t vje
tore
të in
deks
it të
Çm
imev
e të
kon
sum
it ja
në in
deks
e m
esat
are
vjet
ore
të ç
mim
eve
të k
onsu
mit
sipa
s gr
upev
e kr
yeso
re, n
dërs
a të
dhë
nat m
ujor
e pa
sqyr
ojnë
inde
ksin
e ç
mim
eve
të k
onsu
mit.
2)të
dhë
nat v
jeto
re m
atin
var
iaci
onin
e in
deks
eve
të m
uajit
dhj
etor
të v
itit n
me
inde
ksin
e m
uajit
dhj
etor
të v
itit n
-1, n
dërs
a të
dhë
nat m
ujor
e m
atin
ndr
yshi
met
vje
tore
të in
deks
eve,
në
përq
indj
e.�)
esh
të m
esat
arja
arit
met
ike
e in
flaci
onev
e vj
etor
e të
dym
bëdh
jetë
mua
jve
të fu
ndit
(llog
aritj
e e
B.Sh
).
1) t
he c
onsu
mer
Pric
e in
dex
year
ly d
ata
(for t
his
and
cons
ecut
ive
year
s), r
epre
sent
yea
rly a
vera
ge c
onsu
mer
pric
e in
dexe
s by
mai
n gr
oups
, whi
le m
onth
ly d
ata
repr
esen
t con
sum
er p
rice
inde
x.
2) Y
early
dat
a m
easu
re th
e va
riatio
n of
dec
embe
r ind
ex o
f yea
r n w
ith d
ecem
ber i
ndex
of y
ear n
-1 w
hile
, mon
thly
dat
a m
easu
re y
early
inde
x ch
ange
s in
per
cent
age.
�) A
rithm
etic
ave
rage
of a
nnua
l inf
latio
n of
late
st tw
elve
mon
ths
(cal
cula
tion
of B
oA).
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
106 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 107
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
106 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 107
4-4
Pun
ëSim
i, PA
Pun
ëSiA
dh
e PA
GAt
em
PlO
Ymen
t, u
nem
PlO
Ymen
t An
d W
AGeS
4-4
në
mij
ë, O
Se n
ë RA
St t
ë ku
nd
ëRt,
Sik
uRS
e Pë
RcAk
tOh
et
in t
hO
uSA
nd
S, u
nle
SS O
theR
WiS
e in
dic
Ated
F
orca
e p
unës
/ la
bor f
orce
(2
+6)
pa
gat (
në l
ekë)
/ W
ages
(in
all)
të p
unës
uar,
prej
të c
ilëve
/
tota
l em
ploy
men
t, of
whi
ch
(3+
4+5)
pa
punë
sia
e re
gjis
truar
/ Re
gist
ered
u
nem
ploy
men
tpa
ga m
esat
are
muj
ore
në s
ek-
torin
sht
etër
or/
aver
age
mon
thly
w
age
in s
tate
sec
tor
paga
min
imal
e e
mira
tuar
/ m
ini-
mum
mon
thly
wag
e ap
prov
ed
në
sekt
orin
sht
etër
or/
in p
ublic
sec
tor
në
sekt
orin
priv
at jo
bujq
ë-so
r/ in
non
agr
icul
tura
l pr
ivat
e se
ctor
në
sekt
orin
priv
at b
ujqë
sor/
in
agric
ultu
ral p
rivat
e se
ctor
të p
apun
ë të
regj
istru
ar /
Reg
is-
tere
d un
empl
oym
ent
12
34
56
78
2009
1,04
189
916
623
749
614
240
,874
18,0
00
2010
1,05
991
716
624
450
714
343
,625
19,0
00
2011
1,07
092
816
525
650
714
246
,665
20,0
00
2011
/ i
1,06
392
016
524
850
714
345
,500
19,0
00
ii1,
072
930
165
258
507
142
45,5
0019
,000
iii
1,07
293
016
525
850
714
247
,660
20,0
00
iv1,
075
932
165
261
507
143
48,0
0020
,000
Burim
i: in
StAt
.
Sou
rce:
inSt
At.
1) t
ë dh
ënat
vje
tore
janë
adm
inis
trativ
e si
pas
info
rmac
ioni
t të
publ
ikua
r në
faqe
n e
web
-it të
inSt
At: t
regu
esit
Soci
alë/
tabe
lat “
Punë
sim
i” d
he “
Paga
t”. t
ë dh
ënat
vje
tore
mbi
pun
ësim
in d
he p
apun
ësin
ë ja
në m
esat
are
vjet
ore.
të d
hëna
t tre
muj
ore
janë
sip
as ta
belë
s “B
ilanc
i i F
orca
ve të
Pun
ës”
publ
ikua
r në
faqe
n e
web
-it të
inSt
At. P
ërdi
tësi
mi i
fund
it në
10.
05.2
012.
1) Y
early
dat
a ar
e ad
min
istra
tive
and
acco
rdin
g to
the
info
rmat
ion
on in
StAt
web
pag
e: S
ocia
l ind
icat
ors/
tabl
es “
empl
oym
ent”
and
“W
ages
”. Y
early
dat
a on
em
ploy
men
t and
une
mpl
oym
ent a
re y
early
ave
rage
s.q
uarte
rly d
ata
are
as “
labo
r For
ce B
alan
ce”
tabl
e, p
ublis
hed
on in
StAt
web
pag
e. l
ates
t upd
ate
on 1
0.05
.201
2.
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
106 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 107
Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012 Raporti i politikës monetare për tremujorin e parë të vitit 2012
106 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 107