Upload
others
View
6
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
PASQYRA E LËNDËS
1. LETËR NGA DREJTORI I PËRGJITHSHËM EKZEKUTIV 4
2. GRUPI BANKAR I PIREUT 5
3. QEVERISJA E KORPORATËS 6
4. VËSHTRIM I PËRGJITHSHËM EKONOMIK 7
5. TREGUESIT KRYESORË TË TIRANA BANK 9
A. AKTIVITETI I BANKINGUT ME PAKICË
B. NDËRMARRJET E VOGLA DHE TË MESME (NVM)
C. DIVIZIONI I BANKINGUT TË KORPORATAVE
D. DIVIZIONI I THESARIT
E. TEKNOLOGJIA INFORMATIVE DHE ORGANIZIMI
F. ADMINISTRIMI I RREZIKUT
G. DEPARTAMENTI E PËRPUTHSHMËRISË RREGULLATIVE
H. TRANSFERIMI I FONDEVE
6. PËRGJEGJËSIA SOCIALE E KORPORATËS 26
A. VEPRIMTARI SOCIALE
B. EDUKIM
C. KULTURË
7. BURIMET NJERËZORE 32
8. PASQYRAT FINANCIARE RAPORTI I AUDITUESIT TË PAVARUR 36
A. PËRMBAJTJA E PASQYRAVE FINANCIARE
B. RAPORTI I AUDITORIT TË PAVARUR
C. PASQYRA E TË ARDHURAVE
D. BILANCI
E. PASQYARA E NDRYSHIMEVE TË KAPITALIT
F. RRJEDHJA E PARASË
G. SHËNIME PËR PASQYRAT FINANCIARE
9. KOMITETET E TIRANA BANK 102
6
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
LETËR NGA DREJTORI I PËRGJITHSHËM EKZEKUTIV1Tirana Bank ka treguar vazhdimisht një përkushtim ndaj performancës, duke ofruar një nivel
të kënaqshëm shërbimi ndaj klientelës sonë të respektuar.
Kapitali i zgjeruar dhe pozicioni i fortë i likuiditetit mbeten në themel të përmirësimit të
vazhdueshëm të treguesve financiarë si dhe të bilancit të qëndrueshëm të Bankës.
Duke marrë në konsideratë performancën në aspekte të ndryshme të Bankës, dëshiroj që të
shpreh mirënjohjen time drejtuar:
• Aksionerëve tanë, për besimin në investimin e kryer si dhe për mbështetjen e madhe që japin
vazhdimisht me qëllim përmirësimin e pozicionit të Bankës dhe qëndrueshmërisë së saj në
tregun vendas.
• Klientelës sonë të nderuar të shtrirë në të gjithë vendin, për besnikërinë e tyre dhe
bashkëpunimin me Bankën tonë.
• Stafit të mrekullueshëm dhe drejtuesve të Bankës në të gjitha nivelet, për përkushtimin
dhe punën e tyre, për ndjeshmërinë e treguar ndër vite në drejtim të arritjes së objektivave, si
dhe për përpjekjet e mëdha të kryera në drejtim të përmirësimit të rezultateve financiare dhe
vijimësinë e biznesit të Bankës.
Në industrinë financiare vendase Banka jonë kategorizohet si një institucion i rëndësishëm,
gëzon emër të mirë midis bankave të tjera si dhe vlerësohet si një “markë” vendase, e aftë që
të përballet me sukses me zhvillime të rëndësishme strategjike.
Dritan Mustafa - Drejtor i Përgjithshëm Ekzekutiv
7
GRUPI BANKAR I PIREUT2PROFILI I KORPORATËS, KUSH JEMI
Me qendër në Athinë dhe me rreth 13.3 mijë punonjës,
Grupi i Piraeus Bank ofron një gamë të gjerë produktesh
dhe shërbimesh financiare për afro 5.2 milionë klientë.
Më 31 dhjetor 2017, totali i aktiveve të grupit arriti
në € 61.6 miliardë, kreditë neto në € 41.6 miliardë,
ndërsa depozitat e klientëve në € 40.9 miliardë.
Grupi i Piraeus Bank Dhjetor 2017
Aktive €61.6mld
Kredi neto €41.6mld
Depozita €40.9mld
Degë 620
Punonjës 13.3 m
Klientë 5.2 mln
ZHVILLIMI YNË
Piraeus Bank u themelua në vitin 1916, dhe që prej
themelimit ajo është rritur me shpejtësi në përmasa dhe
aktivitete, duke përfaqësuar sot Bankën kryesore në Greqi
dhe duke zotëruar 30% të tregut të kredive dhe depozitave.
Së bashku me rritjen e saj organike gjatë viteve 1990 -
2000, Piraeus Bank ka bërë një seri lëvizjesh strategjike, me
qëllim vendosjen e qëndrueshme në tregun e brendshëm.
Në vitin 1998, Banka bleu veprimtaritë e Chase Manhattan
në Greqi, mori në kontroll interesat e Macedonia-Thrace
Bank dhe mori në pronësi bankën e specializuar, Credit
Lyonnais Hellas. Në fillim të vitit 1999, bleu Xiosbank dhe
veprimtaritë e National Westminster Bank Plc në Greqi.
Në qershor të vitit 2000, Piraeus Bank mori në pronësi dy
bankat e saj tregtare në Greqi (Macedonia-Thrace Bank
dhe Xiosbank). Në vitin 2002, Piraeus Bank bleu Hellenic
Industrial Development Bank (ETBA bank), e cila u mor në
pronësi në dhjetor të vitit 2003.
Në vitin 2012, Piraeus Bank siguroi pjesën e «shëndoshë»
të Agricultural Bank (aktiveve dhe pasiveve të zgjedhura)
dhe GENIKI Bank, një ish-degë e Societe Generale. Në
mars të vitit 2013, bleu operacionet bankare greke të
Bank of Cyprus, Cyprus Popular Bank dhe Hellenic Bank.
Në qershor të vitit 2013, Piraeus Bank mori në pronësi
Millennium Bank Greece, degë e BCP-së. Në prill të vitit
2015, Piraeus Bank mori në pronësi aktivet e shëndosha
të Panellinia Bank. Këto transaksione përbëjnë hapa të
rëndësishëm në drejtim të ristrukturimit të sistemit bankar
grek, gjatë të cilit Piraeus Bank ka marrë pjesë, që në fillim,
si një shtyllë thelbësore.
Viti 2017 ishte vit kritik për Piraeus Bank. Nga pikëpamja
financiare, ky ishte viti që sinjalizoi stabilizimin e
performancës financiare të Bankës. Përmirësimi i likuiditetit
dhe cilësisë së aktiveve u përshpejtua dhe i u evidentua në
raportet financiare. Në nivel institucional, viti u karakterizua
me finalizimin e ndryshimeve në Bordin e Drejtorëve, duke
përfshirë anëtarë me ekspertizë financiare ndërkombëtare
dhe forcimin e qeverisjes së saj të korporatës, në përputhje
me praktikat më të mira ndërkombëtare dhe rregullat
rregullatore. Në të njëjtën kohë, Piraeus Bank rifreskoi
drejtuesit e lartë, duke forcuar ekipin drejtues ekzekutiv.
Viti 2017 u mbyll me marrjen e detyrës nga Drejtorin ynë
i ri Ekzekutiv, Z. Christos Megalou, që mori detyrën në
prill të vitit 2017. Kufizimi institucional i Bankës mundëson
forcimin e mëtejshëm dhe vazhdimësinë e pandërprerë
operacionale në dobi të aksionarëve, klientëve dhe
punonjësve tanë.
Tani zotërojmë njohuritë e nevojshme, përvojën dhe
vendosmërinë për t’u përballur me sfidat e sotme dhe për të
siguruar që Banka të jetë e pozicionuar mirë në përmbushje
të kërkesave të qeverisjes operacionale dhe të korporatës,
të cilat rrjedhin nga praktikat më të mira ndërkombëtare, si
dhe nga rekomandimet e ECB-së.
Në fund të tetorit 2017, Piraeus Bank ndërmori një emetim
5-vjeçar të obligacioneve të mbuluara prej 500 milionë
Euro. Çështja u vendos kryesisht privatisht në Bankën
Evropiane të Investimeve dhe në Bankën Evropiane për
Rindërtim dhe Zhvillim. Është emetimi i parë i obligacioneve
të Bankën Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim që u
vendos me investitorë.
Kapitali i përgjithshëm i Grupit arriti në 9.5 miliardë euro
në fund të dhjetorit 2017, ndërsa kapitali rregullator i CET-
1 arriti 7.5 miliardë euro. Raporti Common Equity Tier-1 i
SNRF9, më 1 janar 2018 arriti në 15.4%, duke ruajtur kështu
bazën e tij të fortë të kapitalit.
8
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
QEVERISJA E KORPORATËS
ORGANET E MENAXHIMIT TË LARTË
Organi më i lar të i Tirana Bank është Asambleja
e Përgjithshme e Aksionerëve, e cila zgjedh Bordin
e Drejtorëve të Bankës për mbikëqyerjen dhe marrjen e
vendimeve.
Nenet e Shoqatës së Bankës përcaktojnë mënyrën e
funksionimit të organeve të Bankës dhe menaxhimin
e saj. Ky dokument shpreh qartë përbërjen e Bordit të
Drejtorëve, si dhe detyrimet/funksionet e anëtarëve të tij,
sipas Ligjit “Për tregtarët dhe shoqëritë tregtare” Nr. 9901
datë 14.04.2008 dhe Ligjit “Për bankat në Republikën e
Shqipërisë “ Nr. 9662 datë 18.12.2006.
BORDI I DREJTORËVE
Bordi i Drejtorëve përbëhet nga një numër tek, jo më pak se
pesë (5) dhe jo më shumë se nëntë (9), anëtarësh ekzekutiv
dhe joekzekutivë. Anëtarët ekzekutiv janë të angazhuar në
çështjet e përditshme të menaxhimit të bankës; anëtarëve
jo-ekzekutiv do t’u besohet promovimin i çështjeve të
korporatës. Numri i përgjithshëm i anëtarëve ekzekutiv nuk
përbën shumicën e numrit të përgjithshëm të anëtarëve
të Bordit. Shumica e anëtarëve të Bordit duhet të jenë të
pavarur. Kapaciteti i anëtarëve të Bordit, dmth ekzekutivë
ose jo-ekzekutivë përcaktohet nga Bordi i Drejtorëve.
Nëse një anëtar zgjidhet përkohësisht nga Bordi, deri në
mbledhjen e ardhshme të Asamblesë së Përgjithshme për
të zëvendësuar një anëtar të dorëhequr, të vdekur ose një
anëtar që ka humbur pavarësinë, ky anëtar i përkohshëm
duhet të jetë i pavarur.
BORDI I DREJTORËVE
Constantinos Loizides Kryetar
Bedri Çollaku N/Kryetar
Dritan Mustafa Anëtar
Agkop Mardikian Anëtar
Christos Bougiouklis Anëtar
KOMITETI EKZEKUTIV
Dritan Mustafa - Kryetar Drejtor i Përgjithshëm Ekzekutiv
Konstantinos Tsigaras Drejtues Financiar
Eralda Tafaj Gurga Drejtuese e Operacioneve
Elona Gjipali Drejtore e Divizionit të
Rekuperimit Bankar
Manjola Capo Drejtore e Divizionit të Kredisë
Eranda Shehu Drejtuese e Retail-it
Grigorios Michailidis Drejtues i Biznesit
3
9
VËSHTRIM I PËRGJITHSHËMEKONOMIK
së pritej të nxisin aktivitetin e varur kryesisht nga përgjigja
e investimeve ndaj zvogëlimit të tatimit mbi të ardhurat
e korporatave. Rritja e PBB-së në SHBA vlerësohet të
përshpejtohet me 2.7%.
Gjithashtu, në Evropë rritja u forcua dhe situata u
përmirësua ndjeshëm. Eurozona pa një përshpejtim të
rritjes ekonomike në vitin 2017 prej rreth 2.4%, nga 1.8%
në vitin 2016. Nga ana tjetër, ekonomia e Mbretërisë se
Bashkuar për vitin 2017 ra në 1.7% nga 1.9% në vitin 2016.
Rritja e PBB-së për Eurozonën dhe Mbretërinë e Bashkuar
vlerësohet të jetë ulur në 2.2% dhe 1.5% përkatësisht, në
2018.
Ekonomia e Kinës ka sfiduar pritshmëritë për një ulje të
dukshëm në vitin 2017, duke u rritur me 6.8% në vitin 2017,
nga 6.7% në vitin 2016, për shkak të një përmirësimi të
kërkesës botërore për mallrat e saj, shpenzimeve shtetërore
të qëndrueshme të infrastrukturës dhe fitimeve më të larta
të korporatave.
Rritja botërore pritet të jete e qëndrueshme në 3.9% për
vitin 2018. Rritja e investimeve, rimëkëmbja në tregtinë
botërore dhe punësimi më i lartë po ndihmojnë për ta bërë
rikuperimin gjithnjë e më të tërësor.
EKONOMIA BOTËRORE
Ekonomia botërore ka vazhduar me rimëkëmbjen edhe
gjatë vitit 2017, duke u rritur në rreth 3.7%, krahasuar me
3.2% në vitin 2016. (Të dhënat e FMN-së) Rimëkëmbja
e ekonomisë botërore po kontribuon në një rivlerësim të
perspektivave të politikës monetare në një sërë vendesh,
ku Bankat Qendrore me të mëdha, duke përfshirë Rezervën
Federale të SHBA-së, Bankën Qendrore Evropiane dhe
Bankën e Anglisë, sinjalizuan fundin e politikës monetare
tejet të lehtë, megjithëse politika monetare vazhdoi të
ishte shumë ndihmuese. Inflacioni, i shkaktuar kryesisht
nga rritja e çmimeve të naftës dhe lëndëve të para, u rrit
pothuajse kudo, duke hequr tërësisht frikën e deflacionit,
që u vu re gjatë viteve 2015-2016.
Ekonomia amerikane, më e madhja në botë, u rrit me 2.3%
në vitin 2017, një përshpejtim krahasuar me 1.5% në vitin
2016. Rritja ekonomike është e qëndrueshme, besimi i
konsumatorit ka arritur nivelin më të lartë që prej vitit 2000,
shkalla e papunësisë arriti nivelin më të ulët në 17 vjet dhe
vendet e punës shtoheshin çdo muaj për më shumë se
shtatë vjet. Rezerva Federale (Banka Qendrore Amerikanë)
e rriti tre herë normën e interesit baze gjatë vitit 2017. Këto
lëvizje e çuan normën bazë nga 0.75% në 1.5%.
Për vitin 2018, ndryshimet në politiken tatimore të SHBA-
EKONOMIA SHQIPTARE
Ekonomia shqiptare vlerësohet se është rritur me 3.84% në
vitin 2017 nga 3.36% në vitin 2016. Ritmi i rritjes vlerësohet
të jetë më i lartë në gjysmën e parë të vitit, i nxitur kryesisht
nga sektori i ndërtimit, i ndikuar shumë nga investimet e
huaja direkte. Megjithatë, në gjysmën e dytë të vitit, rritja
ekonomike u ngadalësua për shkak të uljes së investimeve
dhe kontributit negativ të tregtisë së jashtme. Rritja
ekonomike në gjysmën e dytë të vitit u mbështet kryesisht
nga zgjerimi i konsumit privat.
Inflacioni qëndroi poshtë objektivit të Bankës Qendrore,
duke arritur mesatarisht në 2.0% për vitin 2017, nga 1.3% në
vitin 2016. Politika monetare e ndjekur nga Banka Qendrore
ka qenë ndihmuese gjatë gjithë vitit, duke luajtur një rol të
rëndësishëm në mbajtjen e prirjes rritëse të ekonomisë dhe
krijimit të presionit të brendshëm mbi inflacionin.
Në vitin 2017, Moody›s dhe S & P vlerësuan borxhin
sovran të Shqipërisë, duke e i dhënë notat B1
dhe B + / B, me një perspektivë të qëndrueshme.
Perspektiva e qëndrueshme ndaj këtyre vlerësimeve
pasqyron përpjekjet e konsolidimit fiskal të vendit.
PBB-ja reale pritet të ndjekë një trajektore rritjeje në vitin
2018, bazuar në një parashikim pozitiv për kërkesën e
brendshme, rritjen e interesit evropian për mallrat dhe
shërbimet shqiptare dhe përmirësimin e kushteve bankare.
4
10
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
SEKTORI BANKAR Zhvillimet pozitive në ekonominë reale
dhe në sektorin bankar kanë kontribuar
në forcimin e qëndrueshmërisë
financiare. Treguesit e sektorit bankar
të aftësisë paguese, likuiditetit dhe
rezervave për rreziqe specifike kanë
qëndruar brenda nivelit rregullator.
Raporti i kredive me probleme ndaj
totalit të kredive ra në 13.2% në
dhjetor, duke reflektuar përmirësimin
e aktivitetit ekonomik, efektet e
masave për reduktimin e këtij raporti
dhe përpjekjet e vazhdueshme të
bankave dhe shoqërive për të pastruar
dhe ristrukturuar bilancet e tyre.
Portofoli i kredisë për sektorin
privat shënoi rritje mesatare vjetore
prej 5.0% në tremujorin e katërt,
duke përjashtuar efektin e kursit të
këmbimit. Rritja mbështetet kryesisht
nga zgjerimi i kredisë në monedhën
vendase.
Normat e interesit për depozitat
dhe kreditë në monedhën
vendase mbeten pranë nivelit më
të ulët historik, në përputhje me
politikën ndihmuese monetare
të ndjekur nga Banka Qendrore.
Depozitat gjithsej u rritën me 4.1%
në vitin 2017, të nxitura nga rritja e
depozitave në valutë të huaj.
Në lidhje me monedhën vendase, ka
pasur një zhvendosje nga depozitat
bankare drejt instrumenteve
alternative që ofrojnë të ardhura më
të larta, siç janë letrat me vlerë të
Qeverisë Shqiptare. Performanca e
depozitave për sa i përket strukturës
tregon zhvendosjen nga depozitat më
pak se 2 vjet maturim, në mbi 2 vjet
maturim. Megjithatë, depozitat në
valutë tregojnë ndryshime në strukturë,
duke u zhvendosur drejt depozitave pa
afat për shkak të ambientit të ulët të
normave të interesit.
11
TREGUESIT KRYESORË TË TIRANA BANK
Sasitë në mijë lekë
Tirana Bank Dhjetor 2017 Aktive 77.843.781
Kredi Neto 24.037.231
Depozita 60.957.146
Raporti EBA CT1 21.25 %
Degë 39Punonjës 439
Klientë
Raporti Kredi/Depozita 45.05 %
Raporti Kosto/Të ardhura 86.80 %
5
13
A. AKTIVITETI I BANKINGUT ME PAKICË
Krijimi dhe zbatimi i forcës shitëse të dedikuar sektorit të individëve, nëpërmjet ndryshimeve thelbësore të
strukturës së degës
Tashme struktura e degës është plotësuar me pozicionin
e Përgjegjësit të Marrëdhënieve me Klientët Individë, që
përqendrohet në aktivitetin e kredidhënies, duke materializuar
ndryshimin rrënjësor në aktivitetin e saj, fokusi i të cilit tashme
është shitja dhe jo shërbimet.
Krijimi/funksionimi i njësisë së mbështetjes në kredidhënie
Kjo njësi kontribuon drejtpërdrejt në identifikimin dhe
përmirësimin e problematikave gjatë procesit të kredidhënies,
përmirësimin e forcës shitëse në drejtim të aftësimit në procesin
e kredidhënies, nëpërmjet një procesi të vazhdueshëm
mbështetjeje dhe monitorimi deri në organizimin e trajnimeve në
grup ose individuale.
Vendosja e synimeve personale dhe indeksit të
performances në nivel dege dhe qarku
Degët zyrtarisht materializuan treguesit e performances dhe
synimet personale në funksion të arritjes së buxheteve përkatëse.
Rishikimi i politikës së kredidhënies për klientët individë
E rishikuar për herë të fundit në vitin 2012, përditësimi i
politikës përben një hap cilësor dhe shumë të rëndësishëm,
duke përfaruar termat dhe kriteret e kreditimit me zhvillimet
e tregut dhe të konkurrencës. Përpos kësaj, rishikimi i saj
iu shërben më mirë kërkesave të klientëlës dhe mbështet
strategjinë e bankingut me pakicë për vitin 2017. Politika
për herë të parë lejon financimin e veprimtarisë freelancer
në varësi të strukturës së bankingut me pakicë dhe paraqet
ndryshime pozitive në drejtim të rritjes së kufirit të financimit,
moshës së klientëve, afatit të kredisë, qëndrueshmërisë në
punësim, shumëllojshmërisë e kolateraleve, etj.
Operacionet bankare për klientët individë dhe jo vetëm
kryhen nga banka nëpërmjet rrjetit të degëve, sikurse dhe
kanaleve të shërbimeve dixhitale, (platforma winbank).
Klientëve individë të Bankës ju ofrohet një gamë e gjerë
produktesh në depozita, kredi, investime në letrat me vlerë të
Qeverisë Shqiptare, dhe shërbimet bankare përkatëse që lidhen
me pagesat.
Zhvillimi i mëtejshëm në shërbimet bankare dixhitale ka qenë
fokus; përmirësimi i rutinës ditore të klientëve tanë, duke iu dhëne
mundësi të aksesojnë llogaritë e tyre pranë Bankës sonë 24/7,
në mënyrë të thjeshtë dhe transparente falë platformës winbank,
rrjetit të ATM-ve, dhe POS.
Strategjia e bankingut me pakicë për vitin 2017 synoi rritjen
e klientëve aktive (transaksionale), dhe në veçanti rritjen e
kredidhënies, stabilitetit në depozita, dhe menaxhimit/ruajtjes
së portofolit të kredisë.
Me qëllim përmbushjen me sukses të strategjisë dhe buxheteve
përkatëse, modeli i biznesit të strukturës se bankingut me pakicë u
përditësua me një serë ndryshimesh të rëndësishme që lidhen me
vetë strukturën, standardet dhe proceset përkatëse.
Struktura e rrjetit të degëve u bashkua me divizionin e bankingut me pakicë nën drejtimin e Drejtueses se
Bankingut me Pakicë
Duke krijuar në këtë mënyrë një strukture të qëndrueshme,
ku në mënyrë të harmonizuar kombinohen përvoja, njohuritë
rreth konkurrencës dhe tregut, që në mënyrë të përgjegjshme
dhe proaktive mbështesin klientin individ.
Riorganizimi i Divizioni të Bankingut me Pakicë
Divizioni i Bankingut me Pakicë u riorganizua në funksion të
filozofisë së segmentimit, duke krijuar mundësinë e rritjes së
bazës së klientëlës me pakicë, jo vetëm me fokus individin,
por edhe bizneset e vogla.
14
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
DEPOZITAT PËR KLIENTËT INDIVIDË
Balancat e depozitave të individëve kanë pësuar rënie edhe
përgjatë vitit 2017, në përputhje me strategjinë e Bankingut
me Pakicë, ndonëse duke ruajtur një nivel të lartë likuiditeti
mbi nivelin e normave të likuiditetit të kërkuar nga Banka
Qendrore e Shqipërisë.
Rënia me e madhe në portofolin e depozitave me afat
është shënuar për monedhën vendase, (LEK), ku një pjese
e konsiderueshme e këtyre balancave u investuan në
instrumente alternative që ofrojnë norma interesi më të larta,
veçanërisht letrat me vlerë të qeverisë shqiptare me afat
maturimi mbi 2 vjet. Megjithëse normat e interesit të bonove
të thesarit në tregun primar kanë shënuar rritje përgjatë vitit
2017, ky fakt nuk u reflektua në normat e interesit të ofruara
nga Banka jonë.
Rënia e balancave në depozitat në monedhën e huaj kanë
qenë më e ulët, duke qenë se tregu është tashme i njëhsuar
me normat e interesit të ofruara, ndërkohë që mundësitë që
ofrohen për të investuar në instrumente alternative janë të
kufizuara.
Gjithsesi, gjatë vitit 2017, janë promovuar oferta dhe plane
veprimi që synojnë qëndrueshmërinë/rritjen e depozitave në
monedhën vendase përkundrejt atyre në monedhë të huaj.
Ofrimi nga Banka i normave të ulëta të interesit për
depozitat me afat ka ndikuar te zgjedhja e klientëve për
të mos investuar në këto produkte. Kjo ecuri ka çuar në
ndryshimin e strukturës së portofolit të depozitave ku
balancat po zhvendosen nga produktet e depozitave me
afat drejt llogarive rrjedhëse dhe atyre të kursimeve.
2016 2017
15
KREDIDHËNIA PËR KLIENTËT INDIVIDË
Viti 2017 ka qenë një vit dinamik për veprimtarinë e
Kredidhënies për individët në Tirana Bank, që u mbyll me
realizimin e synimit vjetor në disbursime të reja në masën
106%. Bazuar kryesisht në kërkesat dhe pritshmeritë e
klientelës sonë, si dhe zhvillimet pozitive në sektorin bankar
u rishikuan dhe u përmirësuan të gjitha karakteristikat dhe
kushtet e produkteve të kredive për individë.
Sipas udhëzimeve të Bankës Qendrore për nxitje të
kredidhënies në monedhën vendase, forca shitëse ka
luajtur një rol të rëndësishëm këshillues dhe orientues për
klientët e saj që kërkonin financim në monedhën EUR.
Gjatë vitit 2017, vetëm 18% e disbursimeve për kreditë
hipotekare ishin në monedhën EUR. Kjo dukuri ka ndikuar
në ndryshimin e strukturës së portofolit të kredive nga viti
në vit, ku balancat në LEK po arrijnë 50% të këtij portofoli.
Promovimi i kredive konsumatore dhe hipotekare kanë
qenë në fokus për vitin 2017, ndaj kemi qenë të pranishëm
me tre fushata të rëndësishme promocionale, dy prej të
cilave iu kushtuam kredive hipotekare dhe një kredive
konsumatore.
Krahas arritjes së rezultateve të larta në vëllimin e
disbursimeve, u investua edhe në menaxhimin e
kujdesshëm të portofolit ekzistues, me synim ruajtjen e
balancave performuese dhe transformimit të kredive të
këqija në kredi performuese.
Balancat e portofolit performues u rritën me 11%, në
krahasim me vitin e kaluar, ndërsa ato të kredive me
probleme u ulen ndjeshëm, me 40% me tepër se buxheti i
parashikuar për vitin 2017, duke e çuar nivelin e kredive me
probleme në vlerë historike prej 11.8%.
2016 2017
Objektivat kryesore për kredidhënien ndaj individëve janë:
• Rritje e portofolit performues për individët;
• Monitorimi dhe menaxhimi i vazhdueshëm i portofolit
joperformues, duke punuar fort në rikuperimin e tij;
• Njohja më e mirë e klientelës sonë ekzistuese,
si pagamarrës dhe standardë;
• Krijimi dhe zhvillimi i mundësive të reja për të përthithur
klientë të rinj;
16
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
winbank
Në përputhje me zhvillimet e tregut, Banka vazhdon
t’i përkushtohet novacionit, duke synuar zhvillimin e
mëtejshëm të platformës elektronike të bankingut,
(winbank). Gjatë vitit 2017 platforma e winbank është
pasuruar me shërbime të reja, si:
- Pagesat utilitare (OSSHE, UKT) dhe për të gjithë operatorët
e telefonisë celulare dhe fikse
- Pagesat Tatim-Taksa (TVSH, Tatim i mbajtur në Burim,
Sigurime Shoqërore)
- Çelja e depozitës elektronike me afat “E-deposit”
- Aplikim për Kredi / Kartë Krediti
Platforma elektronike winbank ofron mundësinë e kryerjes
së shërbimeve bankare në internet, kontroll të llogarive në
24 orë në ditë dhe 7 ditë në javë
Numri i përdoruesve për të gjitha shërbimet elektronike
bankare të Bankës është në rritje, duke ndikuar pozitivisht
në numrin dhe vlerën e transaksioneve të kryera online.
Gjatë vitit 2017 numri mesatar mujor i përdoruesve aktivë u
rrit me 37.41%, ndërkohë që numri i veprimeve në winbank
u rrit me 39.72%.
BANKOMATËT (ATM)
Në të gjithë rrjetin e saj, Banka zotëron 70 bankomatë (38
në degë dhe 32 në mjedise të tjera). Rrjeti i bankomatëve
është i certifikuar për sa i takon kapacitetit për të lexuar
“EMV Chip” për kartat VISA, duke u ofruar mbajtësve të
kartave siguri të niveleve më të larta gjatë transaksioneve.
Krahas tërheqjes së parave, klientët tanë kanë mundësi të
ndryshojnë kodet PIN të kartave të tyre si dhe të marrin një
minipasqyrë të llogarisë.
Qëllimi kryesor për vitin 2017 ka qenë rritja e cilësisë dhe
disponueshmërisë së të gjithë rrjetit të bankomatëve tanë,
në mënyrë që të rrisim shërbimin për klientët. Besojmë se ja
kemi arritur qëllimit tonë, duke ruajtur një standard të lartë
të disponueshmërisë prej 95%, në të gjitha bankomatët
tona gjatë gjithë vitit.
PIKAT E SHITJES ME KARTË (POS)
Rrjeti ynë i pikave të shitjes me kartë është i pranishëm në
më shumë se 30 qytete, duke e ofruar këtë shërbim në më
shumë se 30 kategori të ndryshme subjektesh tregtare, si:
hotele, agjenci turistike, dyqane, restorante, pika karburanti,
supërmarkete dhe qendrat më të mëdha tregtare në vend.
Shërbimi i POS ju ofron mbajtësve të kartave VISA (debiti
dhe krediti) të kryejnë blerje në pikat e shitjes me kartë dhe
të bëjnë tërheqje paradhënie në degët tona. Gjatë vitit 2017,
u përqendruar në përmirësimin e shërbimit të POS si dhe
rritjen e volumit të pagesave në këto terminale.
QENDRA E THIRRJEVE (CALL CENTER)
Call Center ofron në mënyrë të pandërprerë shërbim dhe
asistencë për klientët nëpërmjet telefonatave hyrëse 24 orë
në ditë, 7 ditë në javë dhe 365 ditë në vit (24/7/365). Aktiviteti
i Call Center përqendrohet në dy drejtime kryesore:
shërbimi i klientëve nëpërmjet telefonatave hyrëse, duke
ofruar informacion për produktet dhe shërbimet e bankës
sipas nevojave të çdo klienti dhe monitorimi i veprimeve
me karta, ku nëse gjykohet e nevojshme, kontaktojnë me
kartëmbajtësin dhe konfirmojnë autorësinë e veprimeve,
duke ndihmuar kështu në parandalimin e rasteve të
mashtrimit.
KARTAT
Kartat kanë pasur një ecuri të qëndrueshme, duke ruajtur njëkohësisht edhe pozitën e tyre në treg. Ndër prioritetet kryesore
gjatë vitit 2017 ka qenë aktivizimi i portofolit dhe nxitja e përdorimit të kartave, duke i inkurajuar klientët të kryejnë sa më
shumë transaksione me karta në blerjet e tyre të përditshme, sidomos brenda vendit.
Treguesit shënojnë një rritje të konsiderueshme kryesisht gjatë 3-4 viteve të fundit, duke shtuar mesatarisht çdo vit rreth
36% numrin e veprimeve dhe 28% nivelin e volumit të blerjeve me kartë në pikat e shitjes (POS), e duke sjellë edhe rritjen e
rentabilitetit të biznesit të kartave.
Tirana Bank vijon të jetë në avantazh konkurrues në treg me Kartën e Debitit “Në Çast”, si e vetmja bankë që ofron këtë kartë
në moment në të gjitha degët e saj.
Gjithashtu, gjatë 2017 në vijimësi ë risive më të fundit teknologjike, është prezantuar me sukses për herë të parë në treg
Karta e Debitit VISA Pa Kontakt, e pajisur me elementë shtesë sigurie, duke ju ofruar klientëve më shumë lehtësi në kryerjen
e pagesave më të shpejta në çdo pikë shitjeje.
Tirana Bank kujdeset gjithmonë për sigurinë e kartave, ndaj edhe gjatë vitit 2017 ka qëndruar vigjilente ndaj mbrojtjes së të
dhënave të klientëve të saj duke garantuar edhe më shumë siguri.
17
B. NDËRMARRJET E VOGLA DHE TË MESME (NVM)
Gjatë këtij viti, objektivi kryesor i Bankës ka qenë rritja e
nivelit të kredive për ndërmarrjet e vogla dhe të mesme,
si një mjet për t’i dhënë shtysë biznesit të vogël dhe të
mesëm, e rrjedhimisht për të optimizuar të ardhurat e
Bankës nga ky segment i klientelës. Për këtë qëllim, Tirana
Bank është përqendruar në marrëdhëniet bankë - klient,
duke ndërmarrë një numër iniciativash në përpjekje për të
përcaktuar qartë perceptimin e Tirana Bank si një bankë
për ndërmarrjet dhe sipërmarrësit, që i vlerëson ata me
dëshirë dhe guxim për të bërë biznes. Disbursimet e reja
totale për vitin 2017 arritën në 10.00 milionë Euro, kundrejt
5 milionë Euro në vitin 2016, ndërsa numri i klientëve për
Departamentin e NVM-ve u rrit me 25%.
Kjo marrëdhënie e afërt bankë-klient, ndihmon bankën të
ndjekë dhe të identifikojë më me lehtësi shoqëritë të cilat
hasin vështirësi në shlyerjen e detyrimeve të kredisë, dhe
për rrjedhojë të gjejnë shpejt një alternativë për të përshtatur
fluksin e parave të biznesit me plane të reja pagesash, duke
zbutur rrezikun me të cilin u përballën këto shoqëri.
Vëmendje e veçantë i është kushtuar portofolit të kredive
performuese, jo vetëm për përmbushjen e nevojave shtesë
për financim të klientëve ekzistues, por edhe rinegocimin
e termave të kredisë në përputhje me politikat monetare
të Bankës së Shqipërisë dhe konkurrencës që gjeneron
industria bankare në vend. Kjo është arritur pavarësisht
mjedisit të ashpër dhe konkurrues të tregut, i karakterizuar
nga presione të vazhdueshme. Gatishmëria jonë e fortë
për të dhënë hua, pasqyron të kuptuarit tonë të partneritet
afatgjatë të biznesit, që është me interes të përbashkët për
të dyja palët.
Qëllimi ynë vazhdon të jetë mbështetja e atyre bizneseve
që stimulojnë përdorimin e burimeve të brendshme dhe
krijimin e vendeve të reja të punës, duke kontribuar në
zhvillimin dhe reduktimin e importeve në vend.
C. DIVIZIONI I BANKINGUT TË KORPORATAVE
Tirana Bank vazhdon të ruaj me zell marrëdhëniet me
klientët e besuar të korporatave, duke ofruar zgjidhje të
përshtatshme dhe efikase për secilin problem në sajë të
qasjes gjithëpërfshirëse të shërbimit dhe të kuptuarit të
klientëve të saj.
Viti 2017 ka qenë një vit i vazhdimit të riaktivizimit dhe
rivlerësimit të klientëve tanë të korporatave për Linjat e
Biznesit. Banka ka vazhduar t›i kushtojë vëmendje forcimit
të marrëdhënieve me klientët ekzistues të korporatave,
duke i mbështetur ata me financime të reja, duke ofruar
shërbime të reja konkurruese dhe duke pasuruar
marrëdhëniet në të gjitha aspektet. Nga ana tjetër, Shërbimi
Bankar për Biznesin e Madh i ka dhënë një rëndësi të
madhe zgjerimit të bazës së klientëve të korporatave, duke
mbështetur financiarisht klientët e rinj të korporatave. Jemi
përqendruar jo vetëm në rritjen e portofolit të kredisë, por
edhe në diversifikimin e investimeve tona në sektorë të
ndryshëm të ekonomisë së tregut. Mbështetur nga një staf
me përvojë dhe fryma e punës në ekip, Shërbimi Bankar për
Biznesin e Madh përmbushi një pjesë të konsiderueshme
të objektivave ambicioze të Bankës në këtë sektor.
Kombinimi i dëshmuar i këshilltarëve të korporatave të
konsumatorëve dhe specialistëve të produkteve i mundëson
Tirana Bank të veprojë si një partner i besueshëm dhe i
besuar për klientët e saj. Shuma totale e disbursimeve
të reja për vitin 2017 arriti në 15.3 milionë euro, duke
qenë në përputhje me strategjinë e Bankës dhe shifrat e
buxhetuara për klientët e korporatave, ndërkohë që numri i
klientëve për Divizionin e Korporatave u rrit me 28%. Banka
e zgjeroi bazën e saj të konsumatorëve me klientë të rinj
të korporatave, që përfaqësojnë kompani udhëheqëse në
sektorët e tyre përkatës.
Përveç kushteve konkurruese dhe tërheqëse të financimit,
qëllimi ynë është të sigurojmë mbështetje të plotë për
klientët tanë në të gjitha segmentet dhe ciklet e biznesit
të tyre, duke përmirësuar vazhdimisht cilësinë e shërbimit
dhe ofertën tonë të produkteve dhe shërbimeve me
përfitime të reja, që veprojnë sipas kushteve të kërkuar në
treg. Falë bashkëpunimit tonë të suksesshëm afatgjatë me
institucionet financiare vendore dhe ndërkombëtare, në
vitin 2017 kemi vendosur kushte më tërheqëse financimi
për klientët tanë, duke rezultuar në linja të reja kredie. Totali
i Bankingut të Biznesit në fund të vitit 2017 arriti në 65.80
milionë euro.
18
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
D. DIVIZIONI I THESARIT
Një nga funksionet kryesore të Divizionit të Thesarit
është kontrolli dhe menaxhimi i tepricës së likuiditetit
dhe garantimi se të gjitha linjat e biznesit të Bankës kanë
akses në likuiditetin që mund t’i nevojitet për veprimtarinë
e biznesit të tyre. Në këtë mënyrë, ky divizion siguron që
banka të mbetet financiarisht e sigurt, e qëndrueshme
dhe e aftë për të funksionuar në mënyrë eficiente. Nder
funksionet e tjera, mund të përmendim maksimizimin e
fitimeve në një nivel të caktuar, ruajtjen nga rreziku që vjen
nga luhatja e normave të interesit dhe kurseve të këmbimit
valutor.
Viti 2017 është karakterizuar nga një nivel i ulët i interesave
në përputhje me politikën monetare ndihmuese të ndjekur
nga Banka Qendrore. Divizioni i Thesarit ka marrë pjesë
aktivisht në menaxhimin e balancave të depozitave, duke
synuar stabilitet në fonde dhe mbajtjen në nivel të ulët
koston e tyre.
Si kontribues kryesor në ALCO dhe qendra kryesore e
vendosjes së çmimeve për veprimtarinë e bankës, ne
monitorojmë dhe analizojmë vazhdimisht ekonomitë e
mëdha botërore, prirjet makroekonomike, indekset e
treguesit e politikave monetare të Bankës së Shqipërisë
dhe vlerësojmë ndikimet që mund të kenë në ekonominë
tonë dhe në veçanti ne sektorin bankar.
Veprimtaritë e Divizionit të Thesarit përqendrohen
në ofrimin e produkteve financiare dhe investuese të
përshtatura sipas kërkesave të klientëve, si dhe shërbimet
e konsulencës në lidhje me produktet që ofrohen.
Ndërmjetësimi në tregjet e letrave me vlerë ka vazhduar,
duke i shtuar vlerë veprimtarive të Bankës dhe përmirësimit
të mëtejshëm të marrëdhënieve të klientëve me Bankën.
Veprimtaritë e thesarit kanë vazhduar të japin përfitime
të konsiderueshme për Bankën dhe më 31 dhjetor 2017,
transaksionet e thesarit përfaqësonin 66% të totalit të
aktiveve të Bankës.
Divizioni i Thesarit dhe Tregjeve Financiare është një faktor
i rëndësishëm në tregun e këmbimeve valutore dhe tregjet
financiare, si rezultat i veprimtarisë së tij tregtare dhe të
shitjes. Operacionet e këmbimeve valutore kanë vazhduar
të jenë me përfitim për Bankën, duke reflektuar këmbime
dhe shitje të kujdesshme.
Të gjitha veprimtaritë e thesarit janë kryer në përputhje me
politikat e Bankës dhe me kërkesat rregullatore.
Falë punës efikase, rezultatet tona financiare përmbushen
objektivat për vitin 2017.
E. TEKNOLOGJIA E INFORMACIONIT DHE ORGANIZIMI
Në kontekstin e harmonizimit të strategjisë së IT & Organizimit me Strategjinë e Biznesit të Bankës dhe në përputhje me
kërkesat rregullatore, Njësitë e Teknologjisë së Informacionit dhe Organizimit janë përqendruar në projektet dhe veprimtaritë
e mëposhtme:
• Përmirësimin e besueshmërisë dhe cilësisë së operacioneve të IT-së në Bankë me anë të përdorimit të teknologjisë më të fundit.
• Detyrimet institucionale në përputhje me ndryshimet rregullatore.
• Rishikimin dhe përditësimin e procedurave dhe operacioneve.
• Përmirësimin dhe integrimin e mëtejshëm të sistemeve të informacionit.
• Zbutjen e Rreziqeve të infrastrukturës së sistemeve të IT-së.
ZHVILLIMI & PËRMIRËSIMI I SISTEMEVE IT
Shtytësit e zhvillimit dhe përmirësimit për sistemet e informacionit për vitin 2017 kanë qenë optimizimi dhe rritja e
besueshmërisë së zgjidhjeve lidhur me infrastrukturën e IT-së, procedurave dhe sistemeve që bëhen vazhdimisht të
nevojshme nga ndryshimet në biznes, si edhe nga mjedisi ekonomik dhe teknologjik, me qëllim kryesor arritjen e ekonomive
të shkallës, sigurisë së nivelit të lartë, funksionalitetit, menaxhimit të integruar nga përdoruesi fundor dhe përfundimisht
rritjes së konkurrencës së Bankës.
19
KALIMI TE KARTAT E DEBITIT VISA ME ÇIP & PA KONTAKT
Gjatë vitit 2017, Banka përmirësoi sistemet e menaxhimit
të kartave të debitit dhe sistemeve të ngjashme, për të
projektuar karta të reja debiti VISA. Kartat e reja do të
pajisen me një çip dhe me veçori pa kontakt. Këto dy veçori
të reja do të rrisin ndjeshëm sigurinë për transaksionet dhe
do të mundësojnë transaksione tejet të përshpejtuara për
shuma të vogla.
Përmirësimet dhe ndryshimet e sistemeve u zbatuan në
sistemin bankar duke iu përmbajtur kërkesave rregullatore.
Sipas udhëzimeve të reja rregullatore, Banka ka nevojë që
të kryejë disa zhvillime dhe ndryshime në sistemin kundër
Pastrimit të Parave, Regjistrit të Kredisë dhe sistemit
të sigurimit të depozitave. Përpos kësaj, në përputhje
me kërkesën e Agjencisë Shqiptare për Sigurimin e
Depozitave dhe me qëllim përmirësimin e operacioneve
me dokumente, Banka ka zbatuar një sistem të menaxhimit
të dokumenteve. Sistemi në fjalë do të mbulojë kërkesën
rregullatore, por do t’i vijë në ndihmë edhe Bankës, duke
qenë se do të lehtësojë informacionin dokumentar të
ruajtur në format elektronik.
Përmirësimet në sistemin bankar për të lehtësuar kërkesat
e Biznesit të Bankës
Sipas nevojave të biznesit dhe ndryshimeve teknologjike
në vitin 2017, Banka ka kryer disa përmirësimeve si
“Përditësimi dhe centralizimi e Aplikacionit të Listës së
Pagesave”, “Përditësimi i platformës së Aplikacionit in-
House”, “Përditësimi i sistemit të kredive individuale”,
“Përditësimi i sistemit të Burimeve Njerëzore”, etj.
INFRASTRUKTURA OPERACIONALE & TEKNOLOGJIKE
Në përmbushje, nga njëra anë, të synimit për përmirësimin
e vazhdueshëm të infrastrukturës teknologjike të
disponueshme dhe efikase të Bankës, dhe nga ana tjetër,
të menaxhimit të efektshëm dhe të sigurt të operacioneve
të saj, janë bërë një sërë ndërhyrjesh, nga të cilat më të
rëndësishmet janë:
Përditësimi i infrastrukturës së Sistemeve Core Wintel dhe
përmirësimi i vendndodhjes së rikuperimit nga katastrofat
dhe zgjidhjes.
Fushëveprimi kryesor i këtij projekti ishte përditësimi
i Sistemeve Core Wintel të Bankës në vendndodhjen
Parësore dhe në atë të Katastrofave sipas 1. Fuqisë së
përpunimit, 2. Vëllimeve të ruajtjes dhe shpejtësisë, 3
Zgjidhjes së sinkronizimit dhe minimizimit të kohës për
rikuperim.
NDËRHYRJET ORGANIZATIVE & MBËSHTETJA QENDRORE
Gjatë vitit të fundit, Departamenti i Organizimit është
përqendruar në përmirësimin e procedurave bazë në
lidhje me sistemet operacionale të Bankës. Vëmendje të
veçantë i është kushtuar edhe identifikimit dhe rregullimit
të problemeve të sistemit Bankar gjatë viteve të kaluara.
20
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
F. MENAXHIMI I RREZIKUT
Bordi i Drejtorëve dhe drejtuesit e lartë i njohin rreziqet ndaj të cilave ekspozohet banka që rrjedhin nga
operacionet e saj. Në kushtet aktuale ekonomike, financiare dhe të mjedisit të tregut, Banka përqendrohet
në efektshmërinë e praktikave të saj të menaxhimit të rrezikut, duke synuar zbutjen e rreziqeve, e për
rrjedhojë maksimizimin e kthimit për aksionarët.
Praktika efikase e menaxhimit të rrezikut konsiderohet vendimtare për Bankën, me qëllim arritjen e
objektivave të saj strategjike dhe garantimin në mënyrë të vazhdueshme të cilësisë së kthimit të aksionarëve.
Misioni i funksionit të Departamentit të Menaxhimit të Rrezikut është si më poshtë:
“Të krijojë vlerë të shtuar për aksionarët, duke përdorur praktikat më të mira të menaxhimit të rrezikut, me qëllim optimizimin e profilit të rrezikut-kthimit të Bankës, ndërkohë që siguron
përputhshmërinë me kërkesat rregullatore.”
Banka i kushton vëmendje të veçantë monitorimit dhe menaxhimit të efektshëm të rreziqeve, me qëllim
ruajtjen e qëndrueshmërisë, shëndetit financiar dhe vijueshmërisë së operacioneve të saj.
BD-ja është përgjegjëse për zhvillimin dhe mbikëqyrjen e zbatimit të kuadrit të Menaxhimit të Rrezikut.
Kuadri i menaxhimit të rrezikut sigurohet edhe nga një numër i madh komitetesh të posaçme. Nga
pikëpamja administrative, Departamenti i Menaxhimit të Rrezikut është i e pavarur nga njësitë e tjera të
Bankës. Banka ka krijuar procese të detajuara dhe mekanizma të përshtatshme të kontrollit të rrezikut për
identifikimin/menaxhimin/monitorimin/raportimin e rrezikut. Kjo siguron pavarësinë ndërmjet ndërmarrjes
së rrezikut, menaxhimit të rrezikut dhe funksionet e kontrollit.
Struktura organizative ekzistuese siguron ndarjen e përgjegjësisë dhe synon parandalimin e rasteve që
mund të shkaktojnë konflikt interesi.
Banka duhet të ketë burime të mjaftueshme likuiditeti dhe kapitali, për të ruajtur qëndrueshmërinë dhe
vijimësinë e nivelit të rentabilitetit të saj. Ajo synon të ruajë një kulturë të pavarur të menaxhimit të rrezikut
dhe të përfshijë drejtuesit më të lartë të Bankës.
Banka synon të ruajë kulturën e përmirësimit të vazhdueshëm të proceseve, politikave, modeleve dhe
mjeteve për matjen dhe monitorimin e ekspozimeve ndaj rrezikut.
Përmes Strategjisë së Rrezikut dhe Kapitalit, synohen parimet e kuadrit të menaxhimit të integruar të
rrezikut për përmbushjen e objektivave strategjike dhe të biznesit të Bankës, siç përcaktohet nga BD-ja,
pa sfiduar aftësinë e ndërmarrjes së rrezikut.
Kuadri i Menaxhimit të Rrezikut vlerësohet dhe përmirësohet vazhdimisht duke marrë parasysh dinamikat
aktuale të ekonomisë dhe tregut, kërkesat rregullatore dhe praktikat më të mira ndërkombëtare.
Efektshmëria e saj vlerësohet nëpërmjet:
• Vlerësimit paralel të rezultateve/profilit të Bankës kundrejt tolerancës ndaj rrezikut dhe objektivave
të biznesit;
• Monitorimit të KRI-ve, të përcaktuara sipas llojit të rrezikut.
Departamenti i Menaxhimit të Rrezikut përbëhet nga linjat/njësitë e mëposhtme:
• Njësia e menaxhimit të rrezikut të kredisë
• Njësia e rrezikut të tregut, likuiditetit dhe atij operacional
• Njësia e menaxhimit të kapitalit
• Njësia e sigurisë së informacionit
Departamenti i nënshtrohet kontrollit të pavarur nga Kontrolli i Brendshëm për sa i përket mjaftueshmërisë
dhe efektshmërisë së proceseve të përdorura për menaxhimin e rrezikut.
21
Qëllimi i Kuadrit Qeverisjes së Menaxhimit të Rrezikut është promovimi i menaxhimit të efektshëm dhe të
kujdesshëm i të gjitha rreziqeve, duke siguruar ndarjen e përshtatshëm të përgjegjësive dhe llogaridhënies
sipas burimit të rrezikut, me synim lidhjen e procesit të marrjes përsipër të rrezikut me tolerancën e Bankës
ndaj rrezikut. Komunikimi i vazhdueshëm i informacionit të rrezikut të Bankës është thelbësor, duke u
përqendruar në ruajtjen e ndërgjegjësimit ndaj rrezikut në të gjitha nivelet, dhe në veçanti, në nivelet e BD-
së dhe drejtuesve të lartë.
Lidhur me zbatimin e parimeve të miratuara, kuadri i qeverisjes së menaxhimit të rrezikut ndahet në dy
dimensione kryesore. Dimensioni i parë i qeverisjes i klasifikon operacionet e menaxhimit të rrezikut
në katër linja mbrojtjeje, ndërkohë që dimensioni i dytë trajton nivelet e hierarkisë në të cilat zhvillohen
veprimtaritë e lartpërmendura.
Dimensioni i parë i qeverisjes përbehet nga
katër linja mbrojtjeje, të përcaktuara si më poshtë:
• Linja e parë e mbrojtjes përbehet nga njësi që
janë më pranë origjinës së rrezikut.
• Linja e dytë e mbrojtjes është përgjegjëse për
menaxhimin e rrezikut potencial, duke qenë se
përfshihet në veprimtari të menaxhimit të rrezikut
që ndodhin përpara ndërmarrjes së rrezikut
(pikëzimi i kredisë, vlerësimi i produkteve të reja).
• Linja e tretë e mbrojtjes është përgjegjëse
njëkohësisht për monitorimin dhe kontrollin
paraprak (p.sh. nëpërmjet pjesëmarrjes në
vlerësimin e produkteve) dhe pas ndodhjes së
veprimtarive që mund të mbartin rrezik.
• Linja e katërt e mbrojtjes është përgjegjëse
për rishikimin e pavarur dhe tërësor të kuadrit të
menaxhimit të rrezikut në Bankë. Linja e katërt
kontrollon përshtatshmërinë dhe efikasitetin e
mekanizmit të kontrollit lidhur me menaxhimin e
rrezikut në tre linjat e para të mbrojtjes.
Dimensioni i dytë i qeverisjes përbëhet nga 3
nivele: niveli strategjik, taktik dhe operacional.
• Niveli strategjik – përfshin funksionin e
menaxhimit të rrezikut që realizohet në nivelin e
Bordit të Drejtorëve.
• Niveli taktik – përfshin funksionin e menaxhimit
të rrezikut që realizohet në nivele të larta hierarkike
nga individë dhe komitete të posaçme.
• Niveli operacional – përfshin funksionin e
menaxhimit të rrezikut që realizohet në njësitë
përkatëse në Bankë.
Përgjatë vitit 2017, Tirana Bank ka vijuar t’i kushtojë
vëmendje të veçantë rreziqeve ndaj të cilave është
i ekspozuar sistemi bankar. Në këtë drejtim, ajo
ka përforcuar më tej strukturën organizative dhe
funksionet e kontrollit, me qëllimin përmirësimin e
praktikave të menaxhimit të rrezikut, por pa cenuar
operacionet e saj të biznesit. Fokusi kryesor ka
vijuar të jetë përmirësimi i cilësisë së aktiveve,
veçanërisht rikuperimi i portofolit me probleme.
22
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
RREZIKU I KREDISË
Rreziku i kredisë është burimi më i rëndësishëm i rrezikut për Bankën, dhe
rrjedhimisht monitorimi dhe menaxhimi i tij i efektshëm është ndër prioritetet e
drejtuesve. Zbatimi i politikës së kredisë që përcakton parimet e menaxhimit të
rrezikut të kredisë siguron që rreziku i kredisë të trajtohet në mënyrë të njëtrajtshme
dhe efikase dhe që praktikat e rrezikut të kredisë të jenë në përputhje me metodat
dhe proceset e vlerësimit për miratimin, ristrukturimin dhe monitorimin e kredisë,
që janë të unifikuar me ato të Grupit.
• Banka synon të kontrollojë rrezikun e kredisë nëpërmjet kritereve të qarta të
kredisë që detyrimisht përfshijnë opsionin e ripagimit (zgjidhja e parë), sigurimit
të kolateralit (zgjidhja e dytë) dhe vlerësimit të klientëve. Procesi mbështetet nga
përdorimi i sistemeve të brendshme të vlerësimit të aftësisë së klasifikimit të
performancës dhe sistemeve të matjes së rrezikut të kredisë dhe përllogaritjes së
kërkesave të kapitalit.
• Banka përqendrohet në reduktimin e nivelit të borxhit në sektorë me performancë
të dobët dhe ribalancimin e portofolave të tij kundrejt sektorëve kyç me mundësi
të mira rritjeje.
• Banka synon reduktimin e borxheve përmes identifikimit të rrezikut të kredisë,
monitorimit të vazhdueshëm dhe masave parandaluese.
• Banka synon menaxhimin efikas të niveleve NPL/NPE aktuale, përmes
Divizionit të Rikuperimit Bankar duke ulur përqindjen e formimit të NPL/NPE dhe
përfundimisht duke reduktuar nivelin absolut të NPL/NPE-ve.
• Banka funksionon brenda kufijve të miratuar të kredisë, të përcaktuara nga
Grupi që përditësohen rregullisht, dhe mbulon të gjitha veprimtaritë e Bankës
për të zbutur rrezikun e kredisë. Të gjitha vendimet për kredidhënien merren në
përputhje me Manualin e Politikave të Kredisë & Praktikave të Piraeus Bank.
• Grupi synon monitorimin e drejtpërdrejtë dhe të centralizuar të të gjitha
ekspozimeve të rrezikut të kredisë në nivelin e portofolit të borxhit dhe nivelin e
huamarrësve të lidhur.
• Banka ka tolerancë minimale për rrezikun e huamarrjes FX, që sigurohet nëpërmjet
zbatimit të deklaratave të përshtatshme të politikave të kredisë. Përgjithësisht,
huamarrja në monedhën e huaj kryhet, vetëm kur vihet re zhvlerësimi.
23
RREZIKU I LIKUIDITETIT
Rreziku i likuiditetit nënkupton rrezikun e pamundësisë për të përmbushur detyrimet
financiare kur ato duhet të likuidohen. Banka e konsideron rrezikun e likuiditetit si
një ndër llojet më të rëndësishme të rrezikut që mund të ndikojë në kapacitetin e
Bankës për financimin e operacioneve tregtare dhe për përmbushjen e detyrimeve
financiare.
Menaxhimi i rrezikut të likuiditetit përbën objektivin kyç të Bankës dhe përfshin
një sërë veprimtarish, duke filluar nga monitorimi i afërt i pozicionit të likuiditetit në
menaxhimin e burimeve financuese dhe përdorimin e fondeve në atë mënyrë që nuk
cenon aftësinë e Bankës për t’i përmbushur detyrimet e saj.
Banka ka miratuar praktikat më të mira dhe udhëzimet rregullatore/mbikëqyrëse në
identifikimin e pozicionit të likuiditetit të Bankës dhe efekteve të mundshme nga
ndryshime të pafavorshme që vijnë nga maturimi (dhe nga mosrinovimi) i burimeve
financuese, si edhe uljes së mundshme të vlerës së aktiveve likuide.
Ajo kryen monitorimin nga afër të kostos së likuiditetit dhe ka siguruar përputhshmërinë
me kuadrin rregullator të rrezikut të likuiditetit, ndërkohë mban dhe rishikon rregullisht
metodologjitë, politikat, procedurat dhe sistemet për të menaxhuar efektshëm
rrezikun e likuiditetit.
Banka ka mbajtur nën monitorim të kujdesshëm nivelet e likuiditetit, duke siguruar
qëndrimin e tyre sipër minimumeve rregullatore.
Depozitat e klientëve vlerësohen si të mirëdiversifikuara, duke pasur 90% të
depozitave nga klientë individë, ndërsa ulja e depozitave në baza vjetore është
vlerësuar në afro 3%. Përgjatë viteve të kaluara, në treg është vënë re një prirje e
qartë e kalimit nga depozitat me afat në ato të kursimeve. Depozitat në monedhën
vendase kanë shënuar ulje më të madhe se ato në monedhë të huaj, ndryshim që
është ndjeshëm i ndikuar nga konkurrenca e Letrave me Vlerë të Qeverisë, duke
marrë parasysh mjedisin shumë të ulët të normave të interesit. Treguesit kyç të
likuiditetit mbetën sipër kufijve minimale rregullatore dhe dëshmojnë për likuiditet të
mjaftueshëm.
Dhjetor 2017 Kufiri Dhjetor 2016
Kreditë/Depozitat 45% Nuk ka 49%
Kreditë neto/Depozitat 33% Nuk ka 32%
Aktivet likuide/Detyrimet afatshkurtra – Totali 47% 30% (kufiri rregullator) 47%
Aktivet likuide/Detyrimet afatshkurtra – Totali FCY 54% 25% (kufiri rregullator) 54%
Aktivet likuide/Detyrimet afatshkurtra – Totali LCY 40% 25% (kufiri rregullator) 40%
24
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
RREZIKU I TREGUT
Rreziku i tregut kuptohet si rreziku i humbjeve të shkaktuara nga ndryshime të
pavaforshme në nivelin ose në luhatshmërinë e normave të interesit, normave të
kursit të këmbimit, çmimeve të kapitalit dhe çmimeve të mallrave të luksit.
Banka vendos dhe i përditëson metodat e duhura të matjes, për monitorimin dhe
kontrollin e rrezikut të tregut, duke përfshirë rrezikun e normës së interesit në
librin e Bankës. Përgjatë vitit 2017, ekspozimi ndaj rrezikut të tregut vijoi të ishte
i kufizuar.
Tirana Bank zbaton politikën e rrezikut të normave të interesit dhe miraton teknika
të vlerësimit të rrezikut në varësi të Analizës së Hendekut të Normës së Interesit.
Ajo vlerëson rrezikun e normës së interesit nëpërmjet matjes “Të Ardhurat në
Rrezik” (Earnings-at-Risk), që shpreh ndikimin negativ në normën e interesit për
një periudhë specifike, të shkaktuar nga një ndryshimin i normave të interesit në
të gjitha maturimet dhe monedhat.
Krahas këtyre, ajo vlerëson rrezikun e normave të interesit nëpërmjet ndryshimit të
pritshëm të Vlerës Aktuale Neto të Aktive dhe Detyrimeve, si rrjedhojë e normave
të interesit me 1 pikë bazë.
Dhjetor 2017 Kufiri Dhjetor 2016
Pozicioni i hapur neto FX/Kapital rregullator 5,6% 20% (kufiri rregullator) 3,5%
Ekspozim ndaj IRR-së në librin e Bankës 7,5% 20% (kufiri rregullator) 5,7%
Ekspozimi ndaj IRR-së në bilanc (PV01) 4.400 EUR12.000 EUR (kufiri i
brendshëm)8.590 EUR
Të ardhurat në rrezik 1.694 KEUR2.000 KEUR (kufiri i
brendshëm)1.578 KEUR
25
RREZIKU OPERACIONAL
Rreziku operacional ka marrë një vëmendje të veçantë, nëpërmjet rishikimit të
operacioneve të Bankës, me synim identifikimin e përmirësimeve të mundshme për
reduktimin e humbjeve operacionale dhe ndikimeve negative (ato reputacionale,
rregullatore, etj).
Monitorimi i kujdesshëm i humbjeve operacionale, treguesve kyç të rrezikut dhe realizimi
vjetor i ushtrimit të vetëvlerësimit, kane vijuar të jenë elementet kryesore të kuadrit të
menaxhimit të rrezikut operacional, ndërkohë që, Banka ka zbatuar me sukses platformën
e Kontrollit të Përhershëm.
Tirana Bank dëshiron të shmangë ngjarjet/humbjet e rrezikut operacional, që janë
rrjedhojë e papërshtatshmërisë dhe paefektshmërisë së sistemit të brendshëm të
kontrollit, ose rrjedhojë e mospërputhshmërisë me parimet dhe objektivat e këtij sistemi.
Ajo dëshiron të shmangë tërësisht humbjet e gjeneruara nga mashtrimet
e brendshme dhe të shmangë tërësisht ngjarjet që kanë efekte negative
reputacionale të lidhura me imazhin e korporatës.
MJAFTUESHMËRIA E KAPITALIT
Banka e njeh rëndësinë e ruajtjes së një baze të qëndrueshme të kapitalit kundrejt
rreziqeve të marra përsipër. Ajo ka ruajtur një bazë të shëndosh kapitali, të aftë
për të mbështetur biznesin e Bankës/planin(et) strategjike dhe për të mbrojtur
kapacitetin që të vazhdojë të kryejë operacione pa pengesa.
Kërkesat për kapital vlerësohen kundrejt të gjitha llojeve materiale të rreziqeve
që ndërmerr Banka në përputhje të plotë me të gjitha kërkesat rregullatore dhe
mbikëqyrëse.
Norma e Mjaftueshmërisë së Kapitalit e ka tejkaluar kufirin minimal rregullator,
për vitin e mbyllur më dhjetor 2017 në vlerën prej 21.25% kundrejt nivelit minimal
rregullator prej 15%, duke siguruar si rrjedhojë besueshmëri të depozituesve dhe
mbrojtje të mjaftueshme ndaj sfidave të paraqitura nga kushtet aktuale ekonomike.
Dhjetor 2017 Kufiri Dhjetor 2016
Norma e mjaftueshmërisë së kapitalit 21,25% 15% (kufiri rregullator) 17,89%
Kapital rregullator (në milion €) 61,8 57,8
RWA (në milion €) 291 323
Prej të cilave:
Rreziku i kredisë 229 222
Rreziku i tregut 0 1,9
Rreziku operacional 37 40
Të tjera 24 59
Banka synon ruajtjen e infrastrukturës, politikave, proceseve dhe metodologjive, për të mbështetur dhe përmbushur
nevojat e përputhshmërisë mbikëqyrëse dhe rregullatore për menaxhimin e kapitalit.
26
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
SIGURIA E INFORMACIONIT
Kuadri i Menaxhimit të Rrezikut, që synon zbutjen e rreziqeve nga TIK-u dhe
atyre kibernetike, është zhvilluar dhe dokumentuar nga Njësia e Sigurisë së
Informacionit. Është zhvilluar një Program për Ndërgjegjësimin ndaj Sigurisë
Kibernetike për të gjithë stafin, duke synuar përmirësimin e kulturës së rrezikut në
lidhje me Sigurinë Kibernetike dhe rreziqet e lidhura me IT-në.
Banka ka krijuar një kuadër politikash dhe procedurash për zbutjen e rreziqeve,
që lindin nga përdorimi i modeleve të vlerësimit të rrezikut, nëpërmjet proceseve
të rishikimit, sfidave, trajnimeve dhe proceseve të validimit.
Sigurisë së informacionit i është kushtuar vëmendje e veçantë gjatë gjithë vitit,
dhe siguria është shtuar falë një numër projektesh. Rëndësi maksimali i jepet
ndërgjegjësimit të vazhdueshëm ndaj kësaj çështje.
G. DEPARTAMENTI I PËRPUTHSHMËRISË RREGULLATORE
Roli i Departamentit të Përputhshmërisë është respektimi i rregulloreve bankare
dhe financiare siç janë dispozitat ligjore dhe rregullatore, standardet profesionale
dhe etike, procedurat e Grupit, si edhe mbrojtja e interesave të klientëve dhe
reputacionit të Grupit.
Roli i Departamentit të Përputhshmërisë së Tirana Bank është përcaktimi dhe
zbatimi i rregullave për parandalimin e rrezikut të mospërputhshmërisë, duke
përfshirë rreziqet e lidhura me pastrimin e parave dhe financimin e terrorizmit,
shkeljen e embargove, konfliktet e interesit dhe mbrojtjen e të dhënave personale
të klientëve dhe punonjësve. Të gjitha këto nisma mundësojnë uljen e rrezikut
reputacional.
Departamenti i Përputhshmërisë siguron edhe sistemet e efektshme për
përmbushjen e përputhshmërisë. Për këtë qëllim, funksioni i përputhshmërisë
është të:
Këshillojë stafin operativ, duke dhënë mendimin e tij për transaksione, kur
nevojiten këshilla;
• Jetë pjesë e procesit të marketingut të produkteve, nga faza e projektimit në
fazën e shpërndarjes dhe njoftimeve për çështje të përputhshmërisë;
• Sigurojë së bashku me Burimet Ligjore dhe Njerëzore që të identifikohen
konfliktet e interesit në përputhje me politikat e Grupit për konfliktin e interesave
si edhe me kuadrin ligjor të vendit;
• Sigurojë trajnimin e punonjësve për çështje të përputhshmërisë;
• Sigurojë që mbrojtja e klientit të jetë efikase në çdo fazë në lidhje me
marrëdhënien ndërmjet Bankës dhe klientëve të saj, nga dhënia e informacionit
parakontraktual, ofrimi i këshillave të mëvonshme dhe gjatë kohëzgjatjes e deri te
zgjidhja përfundimtare e kontratës.
27
Në përmbushje të përputhshmërisë brenda Tirana Bank, funksioni i
përputhshmërisë përdor mjetet dhe burimet e mëposhtme:
• Përfshirjen e standardeve të përputhshmërisë në procedurat e Bankës;
• Raportimin periodik të veprimtarive të rrezikut dhe përputhshmërisë, duke
mundësuar zbatimin e sistemeve të përputhshmërisë brenda Grupit;
• Mjetet e softuerit AML, që përfshin profilin e klientit dhe mjetet e monitorimit
të llogarisë për detektimin e transaksioneve të pazakonta ose të dyshimta dhe
mjetet e monitorimit të transfertave ndërkombëtare të fondeve për zbatimin e
ngrirjes së aseteve dhe embargove;
Kemi përditësuar sistemin tonë për të përmirësuar cilësinë e të dhënave që ne
mbledhim për njohjen e klientit (KYC), si në fillim ashtu edhe gjatë marrëdhënies
së biznesit. Kontrollet e identifikimit të klientit përbëjnë filtrin e parë në fillim të çdo
marrëdhënieje. Kjo varet nga njohuritë për klientët tanë dhe pronarët përfitues. Ne
kryejmë mbikëqyrje të përshtatshme gjatë gjithë kohëzgjatjes së marrëdhënies,
në varësi të rrezikut. Punonjësit e Bankës ndihmohen në këtë drejtim nga softuer
AML për profilin e klientëve dhe transaksionet e pazakonta.
Sipas vlerësimit të rrezikut dhe ndryshimeve rregullatore, ne vazhdimisht forcojmë
sistemin e përgjithshëm AML/CFT.
H. TRANSFERIMI I FONDEVE
Viti 2017 ishte një vit tjetër i suksesshëm për operacionet e transferimit të fondeve
në Tirana Bank. Përpjekjet tona për të vendosur standarde të larta lidhur me
cilësinë gjatë procesimit të pagesave tregtare janë njohur nga partnerët tanë
të vlerësuar nga Deutsche Bank, që i dha çmimin “Gold Euro STP Excellence”
Tirana Bank në vitin 2016.
Ky çmim vjen si mirënjohje e procesimit jashtëzakonisht të drejtpërdrejtë në
pagesat ndërkombëtare në vijim të vlerësimit të cilësisë dhe saktësisë së
mesazheve për pagesat SWIFT, të kryer nga Deutsche Bank.
Ne dëshirojmë që klientët tanë të ndihen të sigurt gjatë transferimit të parave,
qoftë të te dashuritë e tyre ose te partnerët e besuar të biznesit, duke iu ofruar
një larmi produktesh në përputhje me nevojat e tyre, dhe duke përmirësuar
vazhdimisht çështjet teknike dhe të sigurisë për ruajtjen e normave pa gabime
lidhur me remitancat. Jemi të gatshëm që të ofrojmë eksperiencën më të mirë të
shërbimit për klientët, nëpërmjet mbajtjes së cilësisë, por njëkohësisht mirëpresin
novacionin në një mjedis vazhdimisht të ndryshueshëm.
28
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
PËRGJEGJËSIA SOCIALEE KORPORATËSA. VEPRIMTARITË SOCIALE
Tirana Bank vazhdon mbështetjen e saj për fëmijët e fshatit SOS
Çdo fëmijë ka nevojë për një familje e cila kujdeset për të dhe i fal dashuri. Për këtë
arsye, Tirana Bank mbështet Familjet SOS të cilat ofrojnë kujdes të qëndrueshëm
dhe të sigurt si dhe dashuri në një mjedis familjar për fëmijët që kanë humbur
prindërit e tyre ose nuk mund të jetojnë me familjen e tyre biologjike.
Duke treguar angazhimin e palëkundur për çështjet sociale dhe ndihmën tonë në
zgjidhjen e problemeve aktuale shoqërore, Tirana Bank vazhdon angazhimin e
saj në “adoptimin“ e tre fëmijëve të fshatit SOS. Sponsorizimi i jetesës së këtyre
fëmijëve është një formë afatgjatë bashkëpunimi që mundëson mbështetje të
vazhdueshme nga shoqëria jonë për një kujdes të personalizuar, dhe promovim
për zhvillimin, edukimin, kujdesin shëndetësore, aktivitete sociale, sportive dhe
argëtuese për këta fëmijë.
Dhuro një Çantë!
Nën sloganin “Niseni vitin mbarë vogëlushë!”, Tirana Bank mbështeti me shumë
kënaqësi nismën “Dhuro një çantë”, nga organizata “Fundjavë Ndryshe”.
500 vajza dhe 500 djem nga familje me mundësi ekonomike të kufizuara në të
gjithë Shqipërinë, morën dhuratë një çantë nga Tirana Bank.
Këto çanta u shpërndanë nga “Fundjavë Ndryshe” me pjesëmarrjen e stafit të
Tirana Bank në disa qytete e fshatra të vendit, me urimin tonë për një vit të mbarë
e të suksesshëm shkollor për të gjithë fëmijët!
6
29
PËRGJEGJËSIA SOCIALEE KORPORATËS
Festimi i 1 Qershorit me fëmijët e DSA Albania.
Me rastin e kësaj feste, fëmijët e Fondacionit “Down
Syndrome Albania” sollën në skenën teatrale pjesën “Një
vonesë e vogël”, bazuar në filmin me të njëjtin titull, aq të
njohur dhe të dashur për të gjithë.
Kjo ditë përkon edhe me 3-vjetorin e “Qendrës së Arritjeve
dhe Zhvillimit të Fondacionit “Down Syndrome Albania””.
Tirana Bank me shumë kënaqësi mbështeti edhe këtë vit
Fondacionin për organizimin e kësaj feste të bukur.
Dhurimi i Gjakut
Që prej vitit 2009, stafi i Tirana Bank ka krijuar traditën e
bukur të dhurimit të gjakut, një veprimtari kaq e rëndësishme
për jetët e qindra njerëzve. Njësoj si vitet e kaluara, dhurimi
i gjakut nuk bëhet vetëm në ambientet e Zyrave Qendrore
të Bankës, por në të gjithë degët ku Tirana Bank operon.
Këtë vit dhurimin ia dedikuam familjes Troka, në Adë të
Fierit, me dy fëmijë që vuanin nga talasemia.
Me anë të komunikimit të vazhdueshëm, Tirana Bank synoi
të rrisë ndërgjegjësimin duke ftuar anëtarët e familjes,
klientët dhe partnerët për të marrë pjesë në këtë akt human.
Kjo nismë, që tashmë është kthyer në një traditë në Tirana
Bank, tregon anën njerëzore të biznesit dhe për më tepër,
duke u bërë një shembull i rëndësishëm për institucionet
e tjera duke synuar nxitjen e të gjithë shoqërisë ndaj këtij
akti human.
Shqipëria punon tokën - Konsumo Shqip
Dhoma e Tregtisë dhe Industrisë Tiranë, në bashkëpunim
me Ministrinë e Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural, organizoi
në Tiranë më 29 Nëntor 2017, në Sheshin «Nënë Tereza»,
aktivitetin për promovimin e sektorit bujqësor me
iniciativën «Shqipëria punon tokën - Konsumo shqip «.
Tirana Bank mbështeti me shumë kënaqësi këtë aktivitet
të rëndësishëm.
Qëllimi i këtij aktiviteti ishte prezantimi dhe promovimi i
zhvillimit të sektorit bujqësor, si edhe promovimi i prodhimit
vendas.
Në panair ishin rreth 500 ekspozitorë të ndarë në këto
kategori kryesore: Të rinjtë sipërmarrës në bujqësi,
Agroindustri, Verëra, alkool, Agroturizëm, Fruta-perime,
Blegtori, Produkte shtëpie – tradicionale, Banka, fonde
garancie në bujqësi etj.
30
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
Tirana Bank feston me fëmijët e pavionit të Onkologji dhe Hemofili.
Tirana Bank solli një buzëqeshje më shumë në fytyrat e
fëmijëve që kurohen pranë pavionit Onkologjik në Spitalin
e Pediatrisë në Tiranë.
Një festë e ngrohtë me muzikë dhe personazhet më të
dashur të fëmijëve si Miushi Miki, Spiderman, Arushi
Pooh dhe Princesha Aurora, ka gjallëruar korridoret e këtij
pavioni.
Vetë stafi i Bankës përgjatë një viti, nëpërmjet një
numër llogarie të vënë në dispozicion të tij, ka mundur
të mbledhë, nëpërmjet donacioneve personale, fonde
për realizimin e kësaj feste si dhe blerjen e dhuratave me
rastin e Festave të Fundvitit.
Falë kësaj iniciative janë mundur të blihen dhurata për
fëmijët e shtruar dhe që kurohen në këtë pavion, nga 1
deri 14 vjeç. Fëmijët kanë gëzuar e festuar duke recituar
e kënduar e duke përzgjedhur vetë dhuratat, duke na
kujtuar edhe njëherë se nëpërmjet gjesteve të vogla dhe
humane mund të dhurojmë një buzëqeshje më shumë për
të gjithë ata që kanë nevojë.
Stafi i Tirana Bank nuk ka reshtur me gjestet fisnike në
drejtim të shtresave në nevojë, dhe këtë herë kjo iniciativë
u organizua nën moton: Fatin nuk e ndryshojmë dot, por
mund të bëjmë dikë të lumtur duke ia ndryshuar ditën.
Tirana Bank Përkujdeset!
Tirana Bank dhuron Pemën e Vitit të Ri
Është bukur të dhurosh për shtresat në nevojë dhe aq
më tepër në këtë pjesë të veçantë të vitit. Stafi i Tirana
Bank u organizua për një nga projektet më të bukura të
fundvitit: “Bredhi ynë”!
Një nismë që zbukuroi dhe lumturoi shumë njerëz, për të
cilët fati deshtë mos të festonin në shtëpitë e tyre!
Tirana Bank dhuroi pemën e Vitit të Ri me zbukurime
dhe stafi i saj përgatiti personalisht dhurata me shumë
dashuri.
Tirana Bank Përkujdeset!
31
B. EDUKIMI
Ekspozita “Edukimi Financiar përmes Artit”
Tirana Bank mbështeti çeljen e ekspozitës “Edukimi financiar përmes artit”, në
kuadrin e projektit “Java e Parasë”, organizuar nga Shoqata Shqiptare e Bankave.
Më shumë se 30 fëmijë të shkollave 9- vjeçare të Tiranës dhe Durrësit, nën
kujdesin e Piktorit Kosta Zhongo, shfaqën vizatime e piktura lidhur me koncepte
ekonomike. Këto piktura do të jenë pjesë e një fjalori ekonomik, ku në përmbajte
të tij do të jetë shpjegimi i koncepteve të ndryshme ekonomike.
Rruga drejt suksesit
Pas suksesit që pati vitin e kaluar, “Rruga drejt suksesit” u rikthye në datën 9
nëntor në Pallatin e Kongreseve, prezantuar nga Vasil Naçi. Më shumë se 2000
persona, mes tyre dhe BusinessMag, patën mundësinë për të mësuar, për
t’u motivuar dhe për t’u zgjuar nga monotonia e përditshmërisë në atë trajnim
ndryshe nga ata që jemi mësuar të shohim, duke na sjellë në mend folësit më të
njohur ndërkombëtarë në Shqipërinë tonë të vogël.
Tirana Bank mbështeti si sponsor “Silver” këtë aktivitet ku njerëz nga fusha të
ndryshme u bënë bashkë për të ndjekur nga afër këtë seminar, ku përveç pjesës
së prezantimit pati dhe ushtrime të ndryshme, ku gjithsecili mund të reflektonte
për rrugën që duhet të ndiqte drejt suksesit.
32
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
Festimi i Ditës Kombëtare të Greqisë
Më 24 Mars, Ambasada Greke në Tiranë organizoi një pritje
në Hotel Plaza për festimin e 196-vjetorit të pavarësisë së
saj nga Perandoria Osmane.
Tirana Bank ishte sponsor i përgjithshëm i këtij organizimi
të rëndësishëm. Në këtë pritje ishin të pranishëm anëtarë
të trupit diplomatik të akredituar në Tiranë, politikanë,
deputetë, drejtues të institucioneve kushtetuese, të
pavarura, sipërmarrës, etj.
Në fjalën e rastit, ambasadorja greke në Tiranë Eleni
Sourani, vlerësoi rëndësinë e kësaj dite për historinë e
Greqisë, por edhe ndikimin që pati në vendet e tjera të
Ballkanit. Gjithashtu, Znj. Sourani vlerësoi miqësinë midis
dy popujve tanë.
C. KULTURA
Dita e Verës në Përmet
Për të dytin vit radhazi, Convivium Slow Food Përmet dhe
Bashkia e Përmetit organizuan “Ditën e Verës” në këtë
qytet. Data 14 Mars ishte një festë e vërtetë, në të cilën
vizitorë e turistë të shumtë patën mundësinë të zbulojnë
vlerat dhe traditat që kjo trevë e mrekullueshme ruan dhe
tejçon nga njëri brez në tjetrin. Tirana Bank, me shumë
kënaqësi mbështeti organizimin e kësaj feste, duke
ndihmuar në shpalosjen e gatimeve tipike përmetare në një
publik të gjerë.
Veprimtari kulturore dy-ditore, në nder të kompozitorin grek Mikis Theodorakis
Tirana Bank sponsorizoi Kishën Ortodokse Autoqefale
të Shqipërisë në organizimin e veprimtarisë kulturore dy-
ditore, më 17 dhe 18 nëntor 2017 në Tiranë, për të nderuar
Mikis Theodorakis, kompozitorin e njohur grek.
Veprimtaritë e përfshira në projekt ishin:
• Poetët e dashur nga Mikis», organizuar në katedralen e
Kishës Ortodokse në Tiranë.
• Koncert nga «Orkestra Popullore - Mikis Theodorakis»
në auditorin e Qendrës Kulturore të Katedrales së Kishës
Ortodokse.
U organizua edhe një ekspozitë me objekte personale të
Mikis, e organizuar në sallën e Qendrës Kulturore.
Dita e Mësuesit në Lezhë
Më 7 Mars ne nderojmë të gjithë mësuesit për punën e
kontributin e madh që kanë dhënë e do të vazhdojnë të
japin në edukimin e brezave të rinj.
Drejtoria Arsimore Rajonale Lezhë organizoi me
mbështetjen e Tirana Bank festën e 7 Marsit në mjediset e
Pallatit të Kulturës së qytetit, ku të pranishëm ishin mësues
dhe nxënës nga i gjithë rrethi i Lezhës.
Tirana Bank feston “Ditën e Liqenit” dhe hapjen
e sezonit turistik në Pogradec.
Çelja e sezonit turistik është një nga eventet gjithëpërfshirëse
të Bashkisë Pogradec. Është kthyer në traditë kremtimi
i këtij eventi që ndërthur kulturën, turizmin, kulinarin,
biznesin vendas e shumë sektorë të tjerë. Ky vit, solli edhe
më pranë tre qytete në “Ditën e Liqenit”; Ohrin, Strugën
dhe Pogradecin, për të hapur së bashku sezonin turistik
veror. Tirana Bank, ishte pjesë mbështetëse në organizimin
e këtij projekti, i cili ftoi turistët vendas e të huaj për të
vizituar asetet kulturore e historike që bart qyteti i bukur i
Pogradecit.
33
Tirana Bank mbështet Federatën Shqiptare të Badmintonit
Nga data 3 deri më 7 korrik në qytetin e Korçës, Federata
Shqiptare e Badmintonit zhvilloi një kamp trajnimi me
ekipet e Bullgarisë, Serbisë, Maqedonisë, Greqisë dhe
Shqipërisë.
Për të dytin vit radhazi, duke parë entuziazmin dhe
përgatitjen e lartë fizike e teknike të lojtarëve shqiptarë,
Tirana Bank mbështeti këtë turne, për të mundësuar sado
pak në stërvitjen e lojtarëve të rinj shqiptarë, si edhe në
përhapjen sa më të gjerë të këtij sporti të veçantë në
vendin tonë. Në fund, kampi i trajnimit u mbyll me turneun
memorial “Miqtë e IDAs”. Në këtë aktivitet ishte i pranishëm
edhe presidenti i Federatës Ballkanike, Z. Kassabian.
Aktiviteti ishte një festë sportive për qytetin e Korçës me
pjesëmarrjen e shumë të rinjve.
Maratona e Këngës
Tirana Bank ishte sponsori kryesor në koncertin “Maratona
e Këngës”, organizuar në qendër të Shkodrës më 17 gusht
në bashkëpunim me Bashkinë e qytetit. Ky spektakël, është
një festë e madhe muzikore që tërheq audiencën e gjithë
qytetit në shesh, për të ndjekur artistët më të mëdhenj të
muzikës shqiptare brenda dhe jashtë vendit.
Me të njëjtin format ishim të pranishëm edhe në qytetin e
Përmetit me datë 24 gusht 2017. Festa e madhe muzikore
e organizuar në qendër të qytetit, përfshiu në atmosferën e
saj një numër të madh spektatorësh.
Prodhimi i axhendave 2018, projekti “Viti i Skënderbeut”
Ministria e Diasporës, një ministri e re në qeverinë
shqiptare, në vijim të festave kombëtare të muajit nëntor
dhe duke pasur parasysh që viti 2018 do të jetë “Viti i
Skënderbeut”, u përfshi në projektin e madh qeveritar duke
prodhuar postera, axhenda e kalendarë me simbolet tona
kombëtare. Për të mbështetur këtë projekt të rëndësishëm,
Tirana Bank sponsorizoi prodhimin e 1,350 Axhendave!
Ministria në muajin nëntor organizoi shumë aktivitete dhe
materialet iu dhuruan personaliteteve të rëndësishme,
trupave diplomatike, etj.
34
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
BURIMET NJERËZOREMENAXHIMI I BURIMEVE NJERËZORE
Kapitali njerëzor për Tirana Bank është faktori kyç në përmbushjen e synimeve
dhe objektivave strategjike të Bankës. Filozofia e Bankës është punësimi i stafit
kompetent sipas nevojave të biznesit dhe krijimit të lidhjeve të forta me punonjësit.
Virtytet kryesore të punonjësve tanë përfshijnë integritetin moral, frymën e ekipit,
aftësitë profesionale, besimin, përkushtimin dhe pranimin e shumëllojshmërisë.
Më poshtë do të gjeni disa pika të përzgjedhura lidhur me fuqinë punëtore:
Në fund të vitit 2017, numri i punonjësve ishte: 439
Shpërndarja sipas gjinisë së drejtuesve
Shpërndarja sipas brezit
Mosha mesatare e punonjësve është 38 vjeç.
Shtrirja mesatare e shërbimit është 7.7 vjet.
7
35
REKRUTIMI
Procesi ynë i rekrutimit synon përzgjedhjen
e stafit më të kualifikuar, me përvojë dhe me
integrimit të lartë, gjë që arrihet nëpërmjet
një sërë mjetesh standarde që përfshin
ushtrimin e simulimit në punë, testet e
kompetencës dhe intervista të strukturuara
nga një panel intervistimi.
Në veçanti, gjatë vitit 2017 nevojat tona për
staf u plotësuan nga punonjësit e rinj (55
punësime të reja), ndërsa kandidatët tanë
të brendshëm, falë performancës së tyre
të mirë dhe zhvillimit personal, përbëjnë
potencialin tonë kryesor për mbulimin e
vendeve të lira të punës. Në këtë drejtim,
promovojmë stafin tonë të brendshëm
duke ofruar mundësi zhvillimi të karrierës
me qëllim edhe shpërblimin e stafit tonë.
Mosha mesatare e punonjësve është 38 vjeç.
Shtrirja mesatare e shërbimit është 7.7 vjet.
PRAKTIKA PROFESIONALE
Gjatë 2017, Tirana Bank u bë pjesë e programit të zhvillimit të praktikës profesionale që ofron rritje profesionale dhe mundësi
të të nxënit për studentët e universitetit në vend, por edhe nga universitete jashtë vendit. Kemi hartuar një program pune që
iu përshtatet nevojave dhe studimeve të praktikantit, krahas dhënies së mundësisë për t’u punësuar si staf në të ardhmen,
nëse është e mundur.
TRAJNIMET & ZHVILLIMI I PUNONJËSVE
Tirana Bank vazhdimisht investon në zhvillimin dhe përmirësimin e kompetencave dhe aftësive të punonjësve të saj, duke
krijuar një mjedis të të nxënit dhe zhvillimit, me qëllim arritjen e potencialit të plotë të punonjësve të saj. Programet e trajnimit
dhe zhvillimit përbëjnë investime kyçe për njerëzit tanë dhe për biznesin tonë.
Gjatë vitit 2017, Tirana Bank ofroi trajnime për drejtuesit e lartë rreth lidershipit strategjik, që u përshtatën sipas nevojave
të punonjësve të Bankës. Objektivi i trajnimit ishte përmirësimi i kapaciteteve të lidhershipit të Bankës dhe zhvillimit të
mëtejshëm të kulturës së lidershipit efikas të përbashkët brenda Bankës.
Më poshtë do të gjeni të dhëna mbi trajnimet:
Trajnimet me orë punë ndahen sipas gjinisë: total 9367
TË DREJTAT E NJERIUT
Tirana Bank i ka kushtuar gjithmonë rëndësi të madhe mbrojtjes së të drejtave
të njeriut në punë. Të gjitha politikat e bankës sonë, procedurat dhe praktikat e
menaxhimit të burimeve njerëzore, janë të rregulluara kundrejt respektimit të të
drejtave të njeriut, duke siguruar mundësi të barabarta dhe një mjedis pune që
pranon dhe përfshin shumëllojshmërinë.
Gjatë vitit 2017, të gjithë punonjësit e Bankës morën pjesë në një seminar me temë
“Të drejtat e njeriut dhe mundësi të barabarta në punë”, nëpërmjet platformës
e-learning.
FILOZOFIA E KOMUNIKIMIT TË BURIMEVE NJERËZORE
Tirana Bank e njeh rëndësinë jetike të komunikimit të brendshëm, prandaj ajo
promovon komunikimin e dyanshëm ndërmjet drejtuesve dhe punonjësve. Ajo
krijon një ndjesi sigurie, dinjiteti dhe bashkëpunimi, ul tensione të mundshme dhe
përmbush shpërndarjen e gjerë dhe më efikase të njohurive dhe informacionit të
dobishëm për zhvillimin e produkteve dhe shërbimeve të reja në të gjitha nivelet.
NJË MJEDIS I SIGURT PUNE
Tirana Bank vepron në përputhje me rregulloret ligjore për sa i përket shëndetit
dhe sigurisë së punonjësve.
Duke respektuar plotësisht detyrimet e saj ligjore dhe duke treguar ndjeshmëri
të veçantë ndaj shëndetit fizik të punonjësve, Banka kujdeset për të siguruar një
vend pune bashkëkohor, të shëndetshëm dhe të sigurt.
Tirana Bank i vë theks të veçantë mirëqenies së punonjësve të saj. Krahas
kërkesave ligjore, Banka ofron një plan sigurimi shëndetësor privat për të gjithë
punonjësit e saj, që mbulohet plotësisht nga Banka, dhe është plani privat më i
lartë i sigurimit shëndetësor për punonjës në krahasim me sektorin bankar në
Shqipëri.
Gjithashtu, Tirana Bank ofron trajnime në baza vjetore, që lidhen me parandalimin
e zjarrit dhe sigurinë, si dhe me ndihmën e shpejtë, të cilat zhvillojnë tek punonjësit
aftësi të tilla si: operacionet e shpëtimit, dhënia e ndihmës së parë, udhëzues
evakuimi, përmes veprimeve konkrete, etj.
SHPËRBLIMI I BURIMEVE NJERËZORE
Tirana Bank iu ofron punonjësve të saj (të rinj dhe të vjetër) një paketë shpërblimi
konkurruese për të tërhequr në ekipin e saj punonjës të motivuar dhe për të
mbajtur punonjësit më të vjetër.
Është hartuar politika e shpërblimit që është pjesë përbërëse e qeverisjes së
korporatës së bankës, që synon frenimin e marrjes përsipër të rreziqeve të mëdha
dhe forcimin e vazhdueshëm të vlerave dhe interesit afatgjatë të Bankës.
Politika e shpërblimit është në përputhje me strategjinë e biznesit të Bankës
dhe mbështet kulturën e saj të nxitjes së performancës, që lidhet me qëllimet e
organizatës dhe palëve të interesit, punonjësve, drejtuesve dhe aksionarëve.
Procedurat e shpërblimit janë të përcaktuar qartë, të regjistruara duke respektuar
transparencë të brendshme.
Politikat e shpërblimit bazohen në parimet e mëposhtme:
• Maksimizimi i performancës
• Tërheqja dhe mbajtja e talenteve
• Harmonizimi i shpërblimit me përfitueshmërinë, rrezikun, mjaftueshmërinë
e kapitalit dhe rritjen e qëndrueshme
• Pajtueshmëria me kuadrin rregullator
• Transparenca e brendshme
• Shkurajimi i marrjes përsipër të rrezikut të tepruar
Në vitin 2017, Tirana Bank hartoi një skemë icentivash (sipas performancës) për të
nxitur shitjet. Kjo skemë i nxit punonjësit që të jenë të përqendruar në shitjet dhe
në arritjen e rezultateve të larta.
PËRMBAJTJA OPINIONI I AUDITUESIT TË PAVARUR
PASQYRA E FITIMIT OSE HUMBJES DHE TË ARDHURAVE GJITHËPËRFSHIRËSE 38
PASQYRA E POZICIONIT FINANCIAR 39
PASQYRA E NDRYSHIMEVE NË KAPITAL 40
PASQYRA E FLUKSEVE MONETARE 41
1. INFORMACION MBI SHOQËRINË 42
2. PËRMBLEDHJE E POLITIKAVE TË RËNDËSISHME KONTABËL 43
3. MANAXHIMI I RREZIKUT FINANCIAR 54
4. VLERËSIME DHE GJYKIME TË RËNDËSISHME KONTABËL 72
5. MIRATIMI I STANDARDEVE TË REJA OSE TË RISHIKUARA DHE INTERPRETIMEVE 73
6. TË ARDHURA NGA INTERESI 82
7. SHPENZIME INTERESI 82
8. TË ARDHURA NETO NGA TARIFA DHE KOMISIONE 82
9. SHPENZIME PERSONELI 83
10. SHPENZIME TË TJERA OPERACIONALE 83
11. SHPENZIMET E TATIMIT MBI TË ARDHURAT 83
12. ARKA DHE LLOGARI ME BANKËN QENDRORE 86
13. HUA DHE PARADHËNIE PËR KLIENTET 89
14. INVESTIME TË VLEFSHME PËR SHITJE 91
15. AKTIVE AFATGJATË MATERIALE TË INVESTUARA 92
16. AKTIVE AFATGJATA JOMATERIALE 93
17. AKTIVE AFATGJATA MATERIALE 94
18. AKTIVE TË TJERA 95
19. DETYRIME NDAJ BANKAVE 95
20. DETYRIME NDAJ KLIENTËVE 95
21. DETYRIME TË TJERA 96
22. PROVIGJIONE 96
23. KAPITALI I PAGUAR DHE PRIMI I AKSIONEVE 97
24. REZERVA TË TJERA 97
25. DIVIDENDË 98
26. MJETE MONETARE DHE EKUIVALENTËT E TYRE 98
27. PALË TË LIDHURA 98
28. PARAQITJA E INSTRUMENTEVE FINANCIARE SIPAS KATEGORIVE TË MATJES 100
29. ANGAZHIME DHE DETYRIME TË KUSHTËZUARA 101
30. NGJARJE PAS DATËS SË RAPORTIMIT 101
PASQYRAT FINANCIARE - RAPORTI I AUDITUESIT TË PAVARUR
40
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
Shënime 2017 2016
Të ardhura nga interesi 6 1,884,387 2,215,787
Shpenzime interesi 7 (198,854) (364,736)
Të ardhura neto nga interesi 1,685,533 1,851,051
Provigjione për zhvlerësimin e huave dhe paradhënieve 13 (130,578) (758,768)
Të ardhura/ (Shpenzime) neto nga interesi pas provigjionit për
zhvlerësimin e huave 1,554,955 1,092,283
Të ardhura nga tarifa dhe komisione 8 423,747 418,819
Shpenzime për tarifa dhe komisione 8 (20,227) (16,651)
Të ardhura neto nga tarifa dhe komisione 403,520 402,168
Humbje nga kursi i këmbimit (254,313) (159,437)
Të ardhura të tjera operative 190,676 94,471
Shpenzime personeli 9 (632,536) (534,837)
Shpenzime të tjera operative 10 (939,964) (942,290)
Fitim / (humbje) të parealizuara nga rivlerësimi i aktiveve (118,836) (194,886)
Rimarrje /(Shpenzime) të tjera për provigjione 60,991 (68,298)
Zhvlerësimi dhe amortizimi (185,621) (212,972)
Totali shpenzimeve operative (1,879,603) (2,018,249)
Fitimi/(Humbja) para tatim fitimit 78,872 (523,798)
Shpenzimi i tatim fitimit (tatim i shtyre) 11 (9,493) 3,393
Fitim/(Humbja) e vitit 69,379 (520,405)
Të ardhura të tjera / (shpenzime), neto nga tatimi:
Zerat që mund të riklasifikohen më vonë në fitim ose humbje:
-Fitimi neto i vlerës së drejtë në aktivet financiare të vlefshme
për shitje (117,979) 113,648
- Tatimi i shtyrë në lidhje me përfitimin në vlerën e drejtë i regjistruar
direkt në të ardhura të tjera gjithëpërfshirëse 17,697 (17,424)
Të ardhura të tjera / (shpenzime) gjithëpërfshirëse për vitin (100,282) 96,224
Totali i të ardhurave përmbledhëse për vitin (30,903) (424,181)
Dritan Mustafa Konstantinos Tsigaras Tedi Zëri
Drejtor i Përgjithshëm Ekzekutiv Drejtues Financiar Drejtor i Departamentit të Financës
Shënimet shoqëruese në faqet 11 deri në 80 janë pjesë përbërëse e këtyre pasqyrave financiare.
41
Dritan Mustafa Konstantinos Tsigaras Tedi Zëri
Drejtor i Përgjithshëm Ekzekutiv Drejtues Financiar Drejtor i Departamentit të Financës
Shënimet shoqëruese në faqet 11 deri në 80 janë pjesë përbërëse e këtyre pasqyrave financiare.
Pasqyrat financiare u miratuan nga Bordi i Drejtorëve më 25 maj 2018 dhe nënshkruan në emër të tyre nga:
Shënime 31 dhjetor 2017 31 dhjetor 2016
AKTIVE
Arka dhe llogari me Bankën Qendrore 12 6,914,728 7,128,006
Hua dhe paradhënie për bankat 12 26,544,252 22,408,310
Hua dhe paradhënie për klientët 13 24,037,231 25,273,650
Investime të vlefshme për shitje 14 15,343,098 21,447,552
Tatim fitimi i arkëtueshëm 11 275,818 300,914
Aktive afatgjata materiale të investuara 15 117,464 109,864
Aktive afatgjata materiale inventar 15 2,921,930 2,746,982
Aktive afatgjata jomateriale 16 242,035 293,286
Aktive afatgjata materiale 17 498,064 545,496
Tatimi i shtyrë aktiv 11 33,004 24,800
Aktive të tjera 18 857,275 1,085,894
TOTALI I AKTIVEVE 77,784,899 81,364,754
DETYRIME DHE KAPITALI
Detyrime ndaj bankave 19 1,252,282 2,286,163
Detyrime ndaj klientëve 20 60,957,146 63,585,400
Detyrime të tjera 21 758,515 515,875
Provigjione 22 312,521 441,978
TOTALI I DETYRIMEVE 63,280,464 66,829,416
Kapitali
Kapitali i paguar 23 14,754,741 14,754,741
Primi i aksioneve 23 1,735,494 1,735,494
Rezerva të tjera 24 1,700,011 1,800,293
Fitimi i pashpërndarë (3,685,811) (3,755,190)
TOTALI I KAPITALIT 14,504,435 14,535,338
TOTALI I DETYRIMEVE DHE I KAPITALIT 77,784,899 81,364,754
42
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
Kapitali i paguarPrimi i aksion-
eveRezerva të tjera
Fitimi i pash-
përndarëTotali i kapitalit
Më 1 janar 2016 14,754,741 1,735,494 1,704,370 (3,234,785) 14,959,820
Fitimi neto per periudhen kontabel - - - (520,405) (520,405)
Ndryshimi në fitimin e pashpërndarë - - 95,923 - 95,923
Më 31 dhjetor 2016 14,754,741 1,735,494 1,800,293 (3,755,190) 14,535,338
Fitimi neto periudhen kontabel - - - 69,379 69,379
Ndryshimi në fitimin e pashpërndarë - - (100,282) - (100,282)
Më 31 dhjetor 2017 14,754,741 1,735,494 1,700,011 (3,685,811) 14,504,435
Dritan Mustafa Konstantinos Tsigaras Tedi Zëri
Drejtor i Përgjithshëm Ekzekutiv Drejtues Financiar Drejtor i Departamentit të Financës
Shënimet shoqëruese në faqet 11 deri në 80 janë pjesë përbërëse e këtyre pasqyrave financiare.
43
Shënime 2017 2016
FLUKSE MONETARE NGA VEPRIMTARITË
E SHFRYTËZIMIT
Humbja para tatimit 78,872 (523,798)
Rregullime për:
Zhvlerësim dhe amortizim 16, 17 185,621
Ndryshime në provigjionin e huave 13 130,578
Të ardhurat neto nga interesi (1,685,533)
Zëra të tjerë jomonetarë (214,539) 262,687
(1,386,165) (1,165,568)
Rritje në rezervën e detyrueshme me Bankën Qendrore 361,227 536,951
Rritje / (rënie) në hua dhe paradhënie për klientët 1,030,410 2,194,070
Rritje/ renie në aktive të tjera 160,322 (389,333)
(Rënie) /Rritje në detyrime ndaj bankave (1,033,881) 261,533
(Rënie) / rritje në detyrime ndaj klientëve (2,597,005) (328,416)
(Rritje) / rritje aktive afatgjata materiale inventar (301,384) 407,699
Rrirje / (rënie) në detyrime të tjera 242,640 159,183
Interes i arkëtuar 1,959,818 1,645,448
Interes i paguar (230,103) (197,903)
Tatim fitimi i paguar 25,096 -
Paraja neto (përdorur)/e gjeneruar nga aktivitetet
operative (1,769,025) 3,123,664
FLUKSE MONETARE NGA AKTIVITETET INVESTUESE
Blerje e aktiveve afatgjata material 17 (57,307) (52,006)
Blerje e aktiveve afatgjata jomateriale 16 (29,631) (66,605)
Blerje e investimeve të vlefshme për shitje 14 (7,499,004) (8,572,805)
Hyrje nga investimet e vlefshme për shitje 14 13,638,858 7,691,275
Paraja neto e përdorur në aktivitetet investuese 6,052,916 (1,000,141)
FLUKSE MONETARE NGA AKTIVITETI FINANCUES
Rritje në kapitalin aksionar - -
Paraja neto (përdorur) / nga aktivitetet financiare - -
Rritje/(Renie) neto në mjete monetare dhe ekuivalentët e tyre 4,283,891 2,123,523
Mjete monetare dhe ekuivalentët e tyre më 1 janar 23,953,064 21,829,541
Mjete monetare dhe ekuivalentët e tyre më 31 dhjetor 26 28,236,955 23,953,064
Shënimet shoqëruese në faqet 11 deri në 80 janë pjesë përbërëse e këtyre pasqyrave financiare.
Dritan Mustafa Konstantinos Tsigaras Tedi Zëri
Drejtor i Përgjithshëm Ekzekutiv Drejtues Financiar Drejtor i Departamentit të Financës
44
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
Tirana Bank Sh.A. është institucion
bankar që vepron në përputhje me
dispozitat e Ligjit 9901, date 14 Prill
2008 “Për tregtarët dhe shoqëritë
tregtare” dhe Ligjit 9662, datë
18 Dhjetor 2006 “Për Bankat në
Republiken e Shqipërisë” i amenduar,
Ligji 10481, datë 17 Nëntor 2011, si
edhe me ligje të tjera të ngjashme.
Bazuar në artikullin 4 të Statutit të
Bankës, objektivi i Bankës është të
veprojë, në favor të saj apo të paleve
të treta, çfarëdo dhe çdo operacion të
pranuar apo të deleguar Bankës sipas
legjislacionit përkatës. Tirana Bank
Sh.A. është krijuar dhe themeluar në
Shqiperi si dhe operon në Shqipëri.
Tirana Bank Sh.A. është shoqëri e
zotëruar nga Piraeus Bank S.A. me
98.83 % të kapitalit.
Banka ka 39 degë (2016 : 39) në
Republikën e Shqipërisë dhe nuk
kryen aktivitet jashtë saj. Numri total
i punonjësve të Bankës është 439
(2016: 432)
Pasqyrat financiare për vitin e
përfunduar më 31 dhjetor 2017 janë
autorizuar për t’u lëshuar nga Bordi
Drejtues më 25 maj 2018. Miratimi i
pasqyrave financiare nga aksionarët
do të mbahet në Mbledhjen e
Përgjithshme Vjetore të Aksionarëve.
Aktiviteti kryesor
Aktiviteti kryesor i biznesit të Bankës
janë veprimtaritë bankare tregtare
dhe individuale në Republikën e
Shqipërisë. Banka kryen veprimtarinë
e saj në sajë të një licence të plotë
të lëshuar nga Banka Qendrore e
Republikës së Shqipërisë (Banka e
Shqipërisë ose BSH) që prej vitit 1996.
1.
39
439
Degënë Republikën e Shqipërisë
Numri i punonjësvetë Bankës
Informacion mbi shoqërinë
45
Përmbledhje e politikave të rëndësishme kontabël2.
a) Pozicioni i Grupit
Rrjeti i degëve të Grupit Piraeus në fund të Dhjetorit 2017
arriti në 753 njësi, nga të cilat 620 operojnë në Greqi dhe
113 operojnë në 5 vende të tjera Rrjeti i degëve në Greqi
u reduktua gjatë 2017 me 40 njësi ndërkohë që rrjeti
ndërkombëtar u reduktua me 128 njësi (bazuar kjo edhe në
planin e racionalizimit). Në të njëjtën kohë, Grupi numëron
gjithsej 15.115 punonjës, nga të cilët 13.253 janë punësuar
në Greqi (për vitin 2016: 18,075 dhe 14,492 përkatësisht).
Ekspozimet e Grupit jashtë Greqisë me 31 Dhjetor 2017
përbëjnë 6% të totalit të aktiveve, 17.7 % të rrjetit të degëve
dhe 12.3 % të totalit të punonjësve.
Viti 2017 ishte një pikë kyçe për Bankën e Pireut. Nga
një këndvështrim financiar, ky vit theksoi performancës
financiare të bankës veçanërisht në pjesën e dytë të vitit kur
edhe kushtet e tregut e lejonin një gjë të tillë. Përmirësimi në
treguesit e likuiditetit dhe në cilësinë e aseteve u përshpejtua
dhe kjo gjë vihet re edhe në treguesit financiare.
Në nivelin institucional, viti 2017 u karakterizua nga
ndryshimet në Bordin Drejtues të Bankës, në linjë me
praktikat më të mira ndërkombëtare dhe ligjeve rregullative
vendase, të cilat u finalizuan me emërimin e Drejtuesit të ri
(CEO) të Grupit në Prill 2017. Mirëstrukturimi institucional i
bankës lejon forcimin e mëtejshëm të saj si dhe vazhdimësinë
operative të saj në favor të aksionerëve, klientëve dhe
punonjësve të saj.
b) Pozicioni i Bankës
Në kushtet aktuale, qëllimi kryesor i Bankës ka qënë
likuiditeti dhe mjaftueshmëria e kapitalit. Ashtu siç
përmëndet në shënimet 20 dhe 21, burimi kryesor i fondeve
të Bankës përbëhet nga depozitat e mbledhura brenda vendit
nga korporatat dhe individët.
Raporti i mjaftueshmërisë së kapitalit të Bankës (siç
përshkruhet nga BSH) më 31 dhjetor 2017 është 21.25%
(2016: 17,89%) dhe është më e lartë se minimumi i përcaktuar
specifikisht për Bankën nga Banka Qendrore prej 15%. Për më
tepër, raporti i likuiditetit të Bankës më 31 dhjetor 2017 ishte
46.7% (2016: 47%), e cila është në përputhje me nenin 71 të
Rregullores së Bankës së Shqipërisë për likuiditetin, të datës
14 tetor 2009.
Banka është në përputhje me kërkesat rregullative dhe nuk ka
tejkaluar vlerën e përcaktuar me Ligj.
Rrjedhimisht, supozimi i vijimësisë është aplikuar në përgatitjen
e pasqyrave financiare. Drejtimi i ka përgatitur këto pasqyra
financiare mbi një bazë vijimësie, e cila supozon se Banka
do të vazhdojë të operojë në të ardhmen e parashikueshme.
Për të vlerësuar arsyeshmërinë e këtij supozimi, Drejtimi
rishikon parashikimet e flukseve hyrëse të mjeteve monetare të
ardhshme dhe mbështetjen e dhënë nga aksionarët.
Duke u bazuar në planet aktuale financiare, situatën aktuale
të Bankës dhe në mbështetjen e bankës mëmë, Drejtimi është
i bindur që Banka do të jetë e aftë të vazhdojë aktivitetin në
vijimësi në një të ardhme të parashikueshme, dhe për këtë
arsye ky parim përdoret për përgatitjen e këtyre pasqyrave
financiare.
Politikat kryesore kontabël të përdorura në përgatitjen e
këtyre pasqyrave financiare janë paraqitur më poshtë.
Politikat kryesore kontabël të zbatuara në përgatitjen e këtyre pasqyrave financiare janë paraqitur më poshtë. Këto politika
janë aplikuar në mënyrë konsistente në të gjitha vitet e paraqitur, nëse nuk shprehet ndryshe.
2.1 DEKLARATA E PËRPUTHSHMËRISË Pasqyrat financiare të Tirana Bank sh.a. janë përgatitur në përputhje me Standardet Ndërkombëtare të Raportimit Financiar
(SNRF) dhe interpretimet e KIRFN-së. Politikat e kontabilitetit të miratuara janë konsistente me ato të vitit të mëparshëm
financiar.
2.2 BAZAT E PËRGATITJES Pasqyrat financiare janë përgatitur mbi bazën e kostos historike, përveç aktiveve financiare te mbajtura per shitje dhe
aktiveve financiare qe maten me vleren e drejte. Te dhenat aktuale dhe ato krahasuese jane shprehur ne mije Leke Shqiptare
(“LEK”), pervec se kur permendet qe jane paraqitur ndryshe.
46
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
2.3 TRANSAKSIONET E KËMBIMIT NË MONEDHËN E HUAJPasqyrat financiare janë
paraqitur në Lek Shqiptar, që
është monedha funksionale dhe
prezantimi i Bankës.
Transaksionet dhe balancat
Transaksionet në monedha të
huaja përkthehen në monedhën
përkatëse funksionale të
operacionit në kursin e këmbimit
në vend në datën e transaksionit.
Aktivet dhe detyrimet monetare
të shprehura në monedha të
huaja në datën e raportimit janë
ri-konvertuar në monedhën
funksionale me kursin e
këmbimit në vend në atë datë.
Fitimi ose humbja në valutë në
zërat monetarë është diferenca
midis kostos së amortizuar
në monedhën funksionale në
fillim të periudhës, e rregulluar
me interes efektiv dhe pagesa
gjatë periudhës dhe koston e
amortizuar në monedhë të huaj të
përkthyer me kursin e këmbimit
në vend ne fund të periudhës.
Aktivet dhe detyrimet jo-monetare
të shprehura në monedhë të huaj,
të cilat janë të shprehura me
kosto historike, janë konvertuar në
kursin mbizotërues të këmbimit në
datën e transaksionit. Aktivet dhe
detyrimet jo-monetare të shprehura
në monedha të huaja të cilat maten
me vlerën e drejtë, rikthehen në
monedhën funksionale në kursin
e këmbimit të çastit në datën e
përcaktimit të vlerës së drejtë.
Diferencat në valutë të huaj që
rrjedhin nga përkthimi njihen në
përgjithësi në fitim ose humbje,
përveç dallimeve në valutë të
huaj që rrjedhin nga përkthimi
i instrumentave të kapitalit të
disponueshëm për shitje, të cilat
njihen në OCI.
Normat e aplikueshme të këmbimit (lekë në njësi të monedhës së huaj) për
monedhat kryesore më 31 dhjetor 2017 dhe 2016 ishin si më poshtë:
2017 2016
USD 111.10 128.17
EUR 132.95 135.23
2.4 INSTRUMENTAT FINANCIARE – NJOHJA FILLESTARE DHE MATJA E MËPASSHME
a) Data e njohjes
Blerjet apo shitjet e aktiveve financiare që kërkojnë dhënien e aktiveve brenda
afatit kohor të përcaktuar në përgjithësi nga rregullore apo konventa në treg,
njihen në datën e tregtimit, domethënë në datën në të cilën Banka angazhohet të
blejë apo të shesv aktivin.
b) Njohja fillestare e instrumentave financiare
Klasifikimi i instrumentave financiare në njohjen fillestare varet nga qëllimi
për të cilin u blenë instrumentat financiare dhe karakteristikat e tyre. Të gjithë
instrumentat financiare njihen fillimisht me vlerë të drejtë dhe në rast të aktiveve
dhe detyrimeve financiare që nuk mbahen me vlerë të drejtë në fitim ose humbje,
plus kosto transaksioni. Vlera e drejtë në njohjen fillestare evidentohet nga çmimi
i transaksionit. Një fitim ose humbje në njohjen fillestare njihet vetëm nëse ka
diferencë midis vlerës së drejtë dhe çmimit të transaksionit, gjë e cila është e
dukshme nga transaksione të tjera në treg për të njëjtin instrument financiar ose
nga një metodë vlerësimi, të dhënat e të cilës përfshijnë vetëm informacion nga
tregje të dukshme.
c) Aktive financiare të mbajtura deri në maturim
Aktive financiare të mbajtura deri në maturim janë ato instrumente të cilat
përmbajnë pagesa fikse ose të përcaktuara dhe kanë maturitet të përcaktuar dhe
për të cilat banka ka synimin dhe aftësinë për t’i mbajtur deri në maturim. Nëse
banka do të shiste një shumë të rëndësishme investimesh të mbajtura deri në
maturim, e gjithë kategoria duhet të klasifikohej si e vlefshme për shitje.
Aktivet financiare të mbajtura deri në maturim maten më pas me kosto të
amortizuar duke përdorur metodën e normës efektive të interesit, duke zbritur
provigjionin e zhvlerësimit. Kosto e amortizuar llogaritet duke marrë parasysh çdo
zbritje ose prim në blerje si edhe komisione të cilat janë pjesë përbërëse e normës
efektive të interesit. Amortizimi njihet në llogarinë “të ardhura interesi” në fitim ose
humbje. Humbjet që rezultojnë nga zhvlerësimi i këtyre investimeve njihen në fitim
ose humbje si humbje nga zhvlerësimi i instrumenteve financiare, nëse ka.
d) Hua dhe të arkëtueshme
Huatë dhe të arkëtueshmet përfshijnë hua për bankat dhe hua dhe paradhënie
për klientët, të cilat janë aktive financiare me pagesa fikse ose të përcaktueshme
dhe me maturitet të përcaktuar që nuk janë të kuotuara në një treg aktiv. Ato nuk
krijohen me synimin e rishitjes së menjëhershme dhe nuk klasifikohen si aktive
financiare të mbajtura për tregtim, investime financiare të vlefshme për shitje ose
aktive financiare të mbajtura me vlerë të drejtë përmes fitimit ose humbjes. Pas
njohjes fillestare, shumat e këtyre kredive njihen më pas me kosto të amortizuar
47
duke përdorur metodën e normës efektive të interesit, duke
zbritur provigjionin për zhvlerësim. Kosto e amortizuar
llogaritet duke marrë parasysh çdo zbritje ose prim në
blerje si edhe komisione të cilat janë pjesë përbërëse e
normës efektive të interesit. Amortizimi njihet në llogarinë
“Të ardhura nga interesi” në fitim ose humbje. Humbjet që
rezultojnë nga zhvlerësimi i këtyre instrumenteve njihen në
fitim ose humbje si humbje nga zhvlerësimi i huave dhe
paradhënieve.
e) Aktive financiare të mbajtura me vlerën e drejtë përmes fitimit ose humbjes
Kjo kategori përfshin bono thesari të Qeverisë Shqiptare.
Aktivet financiare të mbajtura me vlerë të drejtë përmes
fitimit ose humbjes janë aktive financiare të cilat
manaxhohen dhe vlerësohen për performancë bazuar në
vlerën e drejtë, në përputhje me politikën e bankës për
manaxhimin e riskut. Aktivet financiare të mbajtura me vlerë
të drejtë përmes fitimit ose humbjes mbahen me vlerën e
drejtë. Të gjithë elementët e tjerë të ndryshimeve në vlerën
e drejtë dhe fitimeve ose humbjeve nga ç’rregjistrimi njihen
në fitim ose humbje si të ardhura të tjera në periudhën kur
ato ndodhin.
f) Aktive financiare të vlefshme për shitje
Ky klasifikim përfshin letra me vlerë investimi të cilat Banka
synon t’i mbajë për një periudhë të pacaktuar kohe dhe të
cilat mund të shiten si përgjigje ndaj një nevoje likuiditeti
apo ndryshimesh në normat e interesit, kurset e këmbimit
apo çmimeve të aksioneve.
Letrat me vlerë të investimit të vlefshme për shitje mbahen
me vlerë të drejtë. Të ardhurat nga interesi nga instrumentet
e vlefshëm për shitje llogariten duke përdorur metodën
e interesit efektiv dhe njihen në fitim ose humbje të vitit.
Dividendët nga instrumentet e kapitalit të vlefshëm për
shitje njihen në fitim ose humbje në vitin kur përcaktohet e
drejta e bankës për të marrë pagesat dhe është e mundur
që dividendët do të arkëtohen. Të gjithë elementët e tjerë
të ndryshimeve në vlerën e drejtë njihen në të ardhura të
tjera gjithpërfshirëse derisa investimi çregjistrohet apo
zhvlerësohet, kohë në të cilën fitimi ose humbja e akumuluar
riklasifikohet nga të ardhura të tjera gjithpërfshirëse në fitim
ose humbje të vitit.
Vlera e drejtë e aktiveve financiare monetare të vlefshme
për shitje shprehet në monedhë të huaj dhe përkthehet
me normën spot që mbizotëron në fund të periudhës
raportuese. Fitimet dhe humbjet nga kursi i këmbimit që
janë njohur në fitim ose humbje janë përcaktuar bazuar
në koston e amortizuar të aktiveve monetare. Fitimet dhe
humbjet e tjera nga kursi i këmbimit njihen në të ardhura të
tjera gjithëpërfshirëse.
Më 31 dhjetor 2017 dhe 2016 Banka klasifikon aktivet e saj
financiare si investime të mbajtura deri ne maturim, investime
te vlefshme për shitje dhe hua dhe të arkëtueshme. Banka
nuk ka klasifikuar ndonjë aktiv financiar të mbajtur me
vlerën e drejtë përmes fitimit ose humbjes gjatë periudhës
raportuese.
g) Detyrime financiare
Pas matjes fillestare, borxhi dhe huamarrjet e tjera maten
me kosto të amortizuar duke përdorur metodën e normës
efektive të interesit. Nuk ka detyrime financiare të matura
me vlerë të drejtë përmes fitimit ose humbjes. Çdo
diferencë midis arkëtimeve minus kostot e transaksionit
dhe vlerës së riparimit njihet si shpenzim interesi në fitim
ose humbje. Kosto e amortizuar llogaritet duke marrë
parasysh çdo zbritje ose prim në emetim dhe kosto që janë
pjesë integrale e normës efektive të interesit.
h) Kompensimi i instrumentave financiare
Aktivet dhe detyrimet financiare kompensohen dhe shuma
neto paraqitet në pasqyrën e pozicionit financiar kur
ekziston një e drejtë ligjore për të netuar shumat e njohura
dhe ekziston synimi për shlyerje në baza kompensimi, ose
për të realizuar aktivin apo shlyer detyrimin njëkohësisht.
i) Çregjistrimi
Aktivet financiare çregjistrohen kur përfundojnë së
ekzistuari të drejtat kontraktuale për të marrë flukse
monetare nga aktivi, ose kur aktivi dhe të gjithë risqet
dhe shpërblimet e pronësisë së tij janë transferuar (që
domethënë, nëse të gjitha risqet dhe shpërblimet nuk
janë transferuar tërësisht, banka teston kontrollin për t’u
siguruar që përfshirja e vazhdueshme në bazë të të drejtave
të mbetura nuk parandalon çregjistrimin). Detyrimet
financiare çregjistrohen kur ato ripaguhen ose anullohen.
48
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
2.5 MARRËVESHJET E RIBLERJES DHE MARRËVESHJET E ANASJELLTA TË RIBLERJES
një datë të ardhshme të specifikuar, marrëveshjet e anasjella
të riblerjes (‘Reverse REPO’), regjistrohen si detyrime ndaj
bankave të tjera ose hua dhe paradhënie për klientë, sipas
rastit. Pagesat përkatëse të kryera, duke përfshirë interesin
e përllogaritur, njihen në pasqyrën e pozicionit financiar si
detyrime ndaj bankave. Diferenca midis çmimit të blerjes
dhe atij të rishitjes trajtohet si e ardhur nga interesi dhe
maturohet përgjatë jetës së marrëveshjes duke përdorur
metodën e normës efektive të interesit.
2.6 PËRCAKTIMI I VLERËS SË DREJTË
publikuara dhe modele të tjera të përshtatshme. Metoda të
vlerësimit si modelet e flukseve monetare të skontuara ose
modele të bazuar në transaksione duarlirë ose konsiderata
në të dhënat finaciare të investuesve përdoren për matjen
e vlerës së drejtë të strumenteve financiare për të cilët
informacioni i jashtëm për përcaktimin e çmimit nuk është i
disponueshëm.
Metodat e vlerës së drejtë analizohen në nivele hierarkike
siç vijon: (i) metodat e nivelit të parë janë ato që përdorin
çmime të kuotuara në tregje aktive për aktive ose detyrime
identike; (ii) metoda të nivelit të dytë përbëjnë teknika
vlerësimi që përdorin të gjitha të dhënat e observueshme
për aktivin ose detyrimin, në mënyrë direkte (si çmimet)
ose indirekte (që derivojnë nga çmimet), dhe (iii) metoda të
nivelit të tretë janë vlerësime që nuk bazohen vetëm në të
dhënat e observueshme të tregut (metoda kërkon të dhëna
të rëndësishme të pa observueshme).
Letrat me vlerë të shitura përmes marrëveshjeve për t’i
riblerë në një datë të ardhshme të specifikuar (“REPO”) nuk
ç’regjistrohen nga pasqyra e pozicionit financiar. Arkëtimet
përkatëse, duke përfshirë interesin e përllogaritur, njihen në
pasqyrën e pozicionit financiar si detyrime ndaj bankave, duke
pasqyruar thelbin ekonomik të kredisë bankare. Diferenca
midis çmimit të shitjes dhe të riblerjes trajtohet si shpenzim
interesi dhe maturohet përgjatë jetës së marrëveshjes duke
përdorur metodën e normës efektive të interesit. Ndërkohë
letrat me vlerë të blera përmes marrëveshjeve për rishitje në
Për instrumentat financiare që tregtohen në tregje aktive,
përcaktimi i vlerës së drejtë të aktiveve dhe detyrimeve
financiare bazohet në çmimet e tregut ose kuotimet e çmimit
nga ndërmjetësit. Një instrument financiar konsiderohet si i
kuotuar në treg aktiv nëse çmimet e kuotuara janë të gatshme
dhe rregullisht të publikuara në bursë nga ndërmjetës, grupe
industrish, shërbime çmimesh dhe agjenci rregullatore, dhe
këto çmime përfaqësojnë transaksione të rregullta të vërteta
që kryhen me vlera të drejta. Nëse kriteret e mësipërme nuk
përmbushen, tregu konsiderohet si jo-aktiv. Treguesit që
tregu nuk është aktiv janë kur ka hapësirë të madhe midis
ofertës dhe kërkesës, ose kur ka pak transaksione kohët e
fundit, një rënie të konsiderueshme në mesataren e vëllimit
të tregëtimit ditor të të gjitha aksioneve në shqyrtim në vend
gjatë 5 viteve të fundit, etj.
Për të gjitha ato instrumente financiare që nuk janë të
listuara në treg aktiv, vlera e drejtë përcaktohet duke
përdorur metoda të përshtatshme vlerësimi. Metoda të tilla
përfshijnë teknika të llogaritjes së vlerës aktuale, krahasimin
me instrumenta të ngjashëm për të cilat ekzistojnë çmime të
49
2.7 ZHVLERËSIMI I AKTIVEVE FINANCIARE
Banka vlerëson nëse ka tregues objektiv zhvlerësimi në lidhje me një aktiv financiar ose një grup
aktivesh financiare në çdo datë raportimi.
Një aktiv financiar ose një grup aktivesh financiare supozohet se janë të zhvlerësuara nëse, dhe vetëm
nëse, ekziston evidencë objektive zhvlerësimi si rezultat i një apo disa ngjarjeve që kanë ndodhur
pas njohjes fillestare të aktivit (një ‘ngjarje humbjeje’) dhe që ngjarja (ose ngjarjet) ka një ndikim në
vlerësimin e flukseve të ardhshme monetare nga aktivi financiar ose grupi i aktiveve financiare që mund
të maten me besueshmëri. Evidenca e zhvlerësimit mund të përfshijë tregues që huadhënësi ose një
grup huadhënësish po kalojnë vështirësi serioze financiare, paaftësi paguese ose vonesa në pagimin
e interesave ose të principalit, mundësia që mund të kalojnë në likuidim ose riorganizim tjetër financiar
dhe kur të dhëna të dukshme tregojnë se ka një rënie të matshme në vlerësimet e flukseve të ardhshme
monetare, si ndryshimet në vonesa apo kushtet ekonomike që lidhen drejtpërdrejtë me paaftësinë
paguese.
a) Hua dhe paradhënie për bankat dhe klientët
Për shumat e huave dhe paradhënieve për bankat dhe klientët të mbajtura me kosto të amortizuar, banka
vlerëson fillimisht nëse ekziston evidencë zhvlerësimi për aktive financiare të cilat janë individualisht të
rëndësishme, ose kolektivisht për aktive financiare që nuk janë individualisht të rëndësishëm. Nëse
banka përcakton se nuk ka evidencë objektive zhvlerësimi për aktivet e vlerësuara individualisht, të
rëndësishëm ose jo, ajo e përfshin aktivin në një grup aktivesh financiare me karakteristika të ngjashme
të rrezikut të kredisë dhe vlerëson në mënyrë kolektive zhvlerësimin për to. Aktivet që vlerësohen
individualisht për zhvlerësim dhe për të cilat ka ndodhur një humbje zhvlerësimi, ose vazhdon të njihet,
nuk përfshihen në vlerësimin kolektiv për zhvlerësim.
Nëse ekziston evidencë objektive që ka ndodhur një humbje zhvlerësimi, shuma e humbjes matet
si diferencë midis vlerës kontabël të aktivit dhe vlerës aktuale të vlerësimit të flukseve monetare të
ardhshme (duke përjashtuar humbjet e pritshme të huasë të cilat nuk kanë ndodhur ende). Vlera e
mbetur e aktivit reduktohet me përdorimin e llogarisë së provigjionit dhe kjo shumë njihet në fitim ose
humbje.
Huatë, së bashku me provigjionin përkatës, ç’regjistrohen kur nuk parashikohen rimarrje të ardhshme
reale dhe i gjithë kolaterali është realizuar ose i është transferuar bankës. Nëse, në një vit të mëpasshëm,
shuma e vlerësuar e humbjes së zhvlerësimit rritet si pasojë e një ngjarjeje të ndodhur pas njohjes së
zhvlerësimit, humbja e zhvlerësimit e njohur më parë rritet ose zvogëlohet në llogarinë e provigjionit.
Kur rimerret një çregjistrim i mëparshëm, rimarrja kreditohet në llogarinë provigjione për zhvlerësim të
huave dhe paradhënieve. Vlera aktuale e vlerësimeve të flukseve të ardhshme monetare skontohet me
normën fillestare efektive të interesit të aktivit financiare. Nëse një kredi ka një interes të ndryshueshëm,
norma e skontimit për matjen e humbjeve të zhvlerësimit është norma aktuale e interesit. Përllogaritja
e vlerësimit të flukseve të ardhshme të një aktivi financiar me kolateral pasqyron flukset monetare që
mund të rezultojnë nga marrja e kolateralit minus kostot e marrjes dhe shitjes së tij, qoftë marrja e
mundshme ose jo. Me qëllim vlerësimin kolektiv të zhvlerësimit, aktivet financiare grupohen në bazë të
sistemit të brendshëm të bankës për rrezikun e kredisë, i cili merr parasysh karakteristikat e rrezikut të
kredisë, të llojit të aktivit, industrisë, llojit të kolateralit, ditë-vonesat dhe faktorë të tjerë të përshtatshëm.
Flukset e ardhshme monetare nga një grup aktivesh financiare vlerësohen kolektivisht për zhvlerësim
duke u bazuar në eksperiencën historike të humbjeve të aktiveve me karakteristika rreziku të ngjashme
me ato në grup. Eksperienca historike e humbjeve rregullohet në bazë të të dhënave të dukshme
për të pasqyruar ndikimet e kushteve që nuk ndikuan vitet në të cilat bazohet eksperienca historike
e humbjeve, për të përjashtuar ndikimet e kushteve në periudhën historike të cilat nuk ekzistojnë
aktualisht. Vlerësimet e ndryshimeve në flukset e ardhshme monetare pasqyrojnë dhe janë konsistente
me ndryshimet në të dhënat e dukshme nga viti në vit (ndryshime të tilla si normat e papunësisë, çmimet
e pasurive, gjendja e pagesave apo faktor të tjerë tregues të humbjeve në grup, dhe shtrirja e tyre).
Metodologjia dhe supozimet e përdorura për vlerësimin e flukseve të ardhshme monetare rishikohen
rregullisht për të zvogëluar çdo diferencë ndërmjet vlerësimit të humbjes dhe eksperiencës faktike.
50
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
b) Aktive financiare të mbajtura deri në maturim
Banka vlerëson individualisht evidencën objektive të zhvlerësimit në rastin
e investimeve të mbajtura deri në maturim. Nëse ka evidencë objektive që
ka ndodhur një humbje zhvlerësimi, shuma e humbjes matet si diferencë
midis vlerës së mbetur të aktivit dhe vlerës aktuale të vlerësimeve të flukseve
të ardhshme monetare. Vlera e mbetur e aktivit reduktohet dhe shuma e
humbjes njihet në fitim ose humbje. Nëse në vitet e mëpasshme shuma e
vlerësuar e humbjes nga zhvlerësimi zvogëlohet si pasojë e një ngjarjeje
të ndodhur pas njohjes së zhvlerësimit, çdo shumë e debituar më parë
kreditohet në llogarinë “Humbje nga zhvlerësimi i aktiveve financiare”.
c) Aktive financiare të vlefshme për shitje
Banka vlerëson nëse ekziston evidencë objektive që një aktiv financiar apo
grup aktivesh financiare janë zhvlerësuar në çdo datë raportimi. Në rastin
e investimeve të borxhit të klasifikuara si të vlefshme për shitje, një rënie e
rëndësishme dhe e zgjatur në vlerën e drejtë të instrumentit nën koston e tij
merret parasysh në përcaktimin e zhvlerësimit ose jo të aktivit.
Humbjet nga zhvlerësimi janë njohur në fitim ose humbje në periudhën kur ato
ndodhin, si rezultat i një apo më shumë ngjarjeve (“ngjarje që sjell humbje”)
që kanë ndodhur pas njohjes fillestare të investimeve financiare të vlefshme
për shtije. Humbja nga zhvlerësimi e akumuluar – e matur si diferencë midis
kostos së blerjes dhe vlerës së drejtë aktuale, minus çdo humbje zhvlerësimi
e njohur më parë në fitim ose humbje – çregjistrohet nga të ardhura të tjera
gjithëpërfshirëse dhe njihet në fitim ose humbje. Humbjet nga zhvlerësimi
mbi instrumentat e kapitalit nuk rimerren dhe çdo fitim i mëpasshëm njihet në
të ardhura të tjera gjithëpërfshirëse. Nëse në periudhat e mëpasshme, vlera e
drejtë e një instrumenti borxhi të klasifikuar si i disponueshëm për shitje rritet,
dhe rritja mund të lidhet objektivisht me një ngjarje të ndodhur, pasi humbja
e zhvlerësimit është njohur në fitim ose humbje, humbja e zhvlerësimit do të
rimerret nëpërmjet fitimit ose humbjes.
d) Kontrata të ristrikturuara
Kur është e mundur, banka mundohet të ristrukturojë një hua në vend që të
marrë kolateralin. Kjo mund të përfshijë shtyrjen e marrëveshjeve të ripagesës
dhe një marrëveshje të re për kushtet e kredisë. Me ri-negocimin e kushteve,
kredia nuk konsiderohet më në vonesë. Drejtimi rishikon vazhdimisht kreditë
e ristrukturuara për t’u siguruar që të gjitha kriteret përmbushen dhe pagesat
e ardhshme kanë mundësi të kryhen. Kreditë vazhdojnë të jenë subjekt i një
vlerësimi individual apo kolektiv për zhvlerësim, të llogaritur duke përdorur
normën efektive fillestare të interesit të kredisë.
51
2.8 QIRAJA
Përcaktimi nëse një marrëveshje është ose përmban një
qira bazohet në thelbin e marrëveshjes, e cila kërkon
një vlerësim nëse përmbushja e marrëveshjes është në
varësi të përdorimit të aktivit apo aktiveve specifike dhe
marrëveshja transferon një të drejtë për të përdorur aktivin.
(i) Banka si qiramarrës
Qiratë financiare, të cilat i transferojnë bankës në thelb
të gjitha risqet dhe përfitimet e lidhura me pronësinë e
objektit të qirasë, kapitalizohen me fillimin e afatit të qirasë
me vlerën e drejtë të pasurisë së marrë me qira ose, kur
është më e vogël, me vlerën e drejtë të pagesave minimale
të qirasë dhe përfshihen në llogarinë “Aktive afatgjata
materiale”, me detyrimin përkatës ndaj qiradhënësit të
përfshirë në “Detyrime të tjera”. Pagesat e qirasë ndahen
midis shpenzimit financiar dhe detyrimit të qirasë për të
arritur një normë konstante interesi mbi gjendjen e mbetur të
detyrimit. Shpenzimet financiare regjistrohen drejtpërdrejtë
kundrejt të ardhurave si shpenzime interesi. Banka nuk
kishte marrëveshje të rëndësishme qiraje financiare gjatë
periudhës së raportimit.
Aktivet e kapitalizuara të qirasë amortizohen përgjatë
kohës më të shkurtër midis jetës së dobishme të vlerësuar
të aktivit dhe afatit të qirasë, nëse nuk ka siguri të
arsyeshme që banka do të marrë pronësinë e objektit në
fund të afatit të qirasë. Detyrimet e pagesave të qirasë
së zakonshme kontabilizohen në mënyrë lineare përgjatë
afatit të qirasë dhe njihen si shpenzime të tjera operative.
Kur një qira e zakonshme përfundon para se afati i qirasë
të ketë përfunduar, çdo pagesë e kërkuar nga qiradhënësi
si penalitet njihet si shpenzim në periudhën kur përfundimi
ka ndodhur.
(ii) Banka si qiradhënës
Kur banka është qiradhënës në një qira, e cila ne thelb nuk
transferon të gjitha risqet dhe përfitimet e pronësisë nga
banka tek qiramarrësi, totali i pagesave të qirasë njihet në
fitim ose humbje të vitit (të ardhura nga qiraja – shënimi 2.8,
c) në mënyrë lineare përgjatë afatit të qirasë.
2.9 NJOHJA E TË ARDHURAVE
Të ardhurat njihen në masën që është e mundur që përfitimet
ekonomike mund të maten në mënyrë të besueshme.
Kriteret specifike në vijim duhet të përmbushen që të
ardhurat të njihen.
a) Të ardhura dhe shpenzime nga interesi
Të ardhurat nga interesi përfshijnë kupona të fituar nga
investimet me të ardhura të pandryshueshme, zbritjen e
maturuar dhe primin nga bonot e thesarit dhe të ardhura
interesi nga hua dhe paradhënie. Për të gjithë instrumentat
financiare të matur me kosto të amortizuar dhe instrumentat
financiare të klasifikuar si të vlefshme për shitje që mbartin
interes, e ardhura ose shpenzimi nga interesat regjistrohet
me normën efektive të interesit, e cila është norma që
barazon vlerën aktuale të pagesave ose arkëtimeve
monetare të ardhshme përgjatë jetës së instrumentit
financiar, ose një periudhë më të shkurtër, sipas rastit, me
vlerën e mbetur neto të aktivit ose detyrimit financiar.
Përllogaritja merr parasysh të gjitha kushtet kontraktuale
të instrumentit financiar (për shembull, mundësitë e
parapagimit) dhe përfshin çdo tarifë ose kosto rritëse që
lidhet direkt me instrumentin dhe janë pjesë përbërëse
e normës efektive të interesit, por përjashton humbjet e
ardhshme të kredisë. Vlera e mbetur e aktivit ose detyrimit
financiar rregullohet nëse banka rishikon vlerësimet e saj
të pagesave dhe arkëtimeve. Vlera e mbetur e rregulluar
llogaritet duke u bazuar në normën efektive fillestare të
interesit dhe ndryshimi në vlerën e mbetur regjistrohet si e
ardhur ose shpenzim interesi. Kur vlera e regjistruar e aktivit
financiar ose e një grupi aktivesh të ngjashme financiare
është reduktuar si pasojë e një humbjeje zhvlerësimi, të
ardhurat nga interesi vazhdojnë të njihen duke përdorur
normën efektive të interesit që përdoret kundrejt vlerës së
re të mbetur.
Të ardhura nga tarifa dhe komisione
Banka fiton tarifa dhe komisione nga një gamë e ndryshme
shërbimesh që ajo u ofron klientëve të saj. Të ardhura nga
tarifat mund të ndahen në dy kategoritë e mëposhtme:
Të ardhura nga tarifat për shërbime që ofrohen përgjatë një periudhe të caktuar kohe
Tarifat e fituara për kryerjen e shërbimeve përgjatë një
periudhe kohe maturohen përgjatë asaj periudhe. Këto
tarifa përfshijnë të ardhura nga komisionet dhe manaxhimin
e aktiveve, tarifa për mirëbesim dhe për manaxhim dhe
këshillime të tjera. Tarifat për angazhimet e kredisë, për
kredi që do të përdoren, dhe tarifa për kredi të tjera shtyhen
(së bashku me kostot rritëse) dhe njihen si rregullim i
normës efektive të interesit kundrejt kredisë.
52
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
Të ardhura nga tarifat për shërbime transaksioni
Tarifat që rezultojnë nga negocimi ose pjesëmarrja në negocimin e transaksioneve
për një palë të tretë – si marrëveshja e blerjes së aksioneve apo letrave të tjera
me vlerë ose blerja apo shitja e bizneseve – njihen në përfundim të transaksionit
përkatës. Tarifat ose pjesët përbërëse të tarifave që lidhen me një performancë të
caktuar njihen pas përmbushjes së kritereve përkatëse.
b) Të ardhura nga qiraja
Të ardhurat nga qiraja kontabilizohen në mënyrë lineare përgjatë afatit të qirasë,
dhe regjistrohen në fitim ose humbje si të ardhura të tjera operative. Banka nuk
kishte pasuri investimi të rëndësishme në fund të vitit dhe gjatë periudhës së
raportimit.
2.10 MJETET MONETARE DHE EKUIVALENTËT E TYRE
Mjetet monetare dhe ekuivalentët e tyre përfshijnë gjendjet e parasë dhe depozitat
në të parë me një maturitet fillestar tre mujor ose më pak. Për pasqyrën e flukseve
monetare, mjetet monetare dhe ekuivalentët e tyre përbëhen nga arka, llogaritë
rrjedhëse me Bankën Qendrore dhe llogaritë në të parë me bankat e tjera dhe me
maturitet fillestar tre mujor ose më pak. Rezerva e detyruar me Bankën Qendrore
nuk është e disponueshme për veprimtarinë e përditshme të bankës dhe nuk
përfshihet si përbërës i mjeteve monetare për pasqyrën e flukseve monetare.
Mjetet monetare mbahen me kosto të amortizuar. Më shumë detaje për mjetet
monetare gjenden në shënimin 26.
2.11 AKTIVE AFATGJATA MATERIALE
Aktivet afatgjata materiale mbahen me kosto, duke përjashtuar kostot e
shërbimeve të përditshme, minus amortizimin dhe zhvlerësimin e akumular.
Amortizimi llogaritet duke përdorur mënyrën lineare për të zvogëluar koston e
aktiveve afatgjata materiale në vlerën e tyre të rikuperueshme përgjatë jetës së
tyre të dobishme të vlerësuar. Toka nuk amortizohet.
Jetët e dobishme të vlerësuara janë si në vijim:
Ndërtesa: deri në 20 vite
Mobilje dhe paisje të tjera: 5 vite
Automjete: 5 vite
Paisje kompjuterike: 4 vite
Përmirësime të ambienteve të marra me qira: më e shkurtra midis jetës së
dobishme dhe afatit të qirasë
Vlera e rikuperueshme e aktivit dhe jetët e dobishme rishikohen dhe rregullohen,
nëse është e nevojshme, në çdo datë raportimi.
Një zë i aktiveve afatgjata materiale çregjistrohet kur aktivi shitet ose kur nuk priten
më përfitime të ardhshme ekonomike nga përdorimi apo shitja e tij. Çdo fitim ose
humbje nga çregjistrimi i aktivit (llogaritur si diferencë midis arkëtimeve neto nga
shitja dhe vlerës së mbetur të aktivit) njihet si të ardhura të tjera operative ose
shpenzime të tjera operative në fitim ose humbje të vitit kur aktivi çregjistrohet.
53
2.12 AKTIVE AFATGJATA JOMATERIALE
Aktive afatgjata jomateriale të blera veçmas
Aktivet afatgjata jomateriale me jetë të dobishme të fundme
që janë blerë veçmas mbahen me kosto minus amortizimin
e akumuluar dhe humbjet e akumuluara nga rënia në
vlerë. Shpenzimi i amortizimit njihet mbi një bazë lineare
përgjatë jetës së dobishme. Jeta e dobishme dhe metoda e
amortizimit rishikohen në fund të çdo periudhe raportuese,
me efektin e ndonjë ndryshimi në vlerësim që njihet në
bazë prospektive. Aktivet afatgjata jomateriale me jetë të
dobishme të pafundme që janë blerë veçmas mbahen me
kosto, minus humbje të akumuluara nga zhvlerësimi.
Aktive afatgjata jomateriale të krijuara brenda shoqërisë –
shpenzime për kërkim dhe zhvillim
Shpenzimet për aktivitetet kërkimore njihen si shpenzime
në periudhën kur ato ndodhin.
Një aktiv afatgjatë jomaterial i krijuar brenda shoqërisë që
rrjedh nga zhvillimi (ose nga faza e zhvillimit të një projekti
të brendshëm) njihet nëse, dhe vetëm nëse, vërtetohen të
gjitha zërat e mëposhtëm:
• fizibiliteti teknik i përfundimit të aktivit jomaterial në
mënyrë që të jetë në dispozicion për përdorim ose shitje;
• qëllimi për të përfunduar aktivin jomaterial dhe ta përdorë
ose shesë atë;
• aftësia për të përdorur ose shitur aktivin jomaterial;
• se si aktivi jomaterial do të gjenerojë përfitime
ekonomike të mundshme në të ardhmen;
• disponueshmëria e burimeve të përshtatshme teknike,
financiare dhe të tjera për të përfunduar zhvillimin dhe për të
• përdorur ose shitur aktivin jomaterial; dhe
• aftësia për të matur me besueshmëri shpenzimet që i
përkasin aktivit jomaterial gjatë zhvillimit të tij.
Shuma e njohur fillimisht për aktivet jomateriale të krijuara
brenda shoqërisë është shuma e shpenzimeve të ndodhura
nga data kur aktivi jomaterial plotëson për herë të parë
kriteret e njohjes të listuara më sipër. Kur nuk njihet asnjë
aktiv jomaterial i krijuar brenda shoqërisë, shpenzimi i
zhvillimit njihet në fitim ose humbje në periudhën në të cilën
ndodh.
Pas njohjes fillestare, aktivet jomateriale të krijuara brenda
shoqërisë raportohen me kosto historike minus amortizimin
dhe humbjet e akumuluara nga rënia në vlerë, në të njëjtën
bazë si aktive jomateriale që janë të blera veçmas.
Aktivet afatgjata jomateriale përfshijnë programet e Bankës
me një jetë të dobishme prej pesë vitesh.
2.13 AKTIVE AFATGJATA MATERIALE TË INVESTUARA
Aktivet afatgjata materiale të investuara janë prona të
mbajtura për të fituar të ardhura nga qiraja dhe / ose
për vlerësimin e kapitalit (duke përfshirë pronat në
ndërtim për qëllime të tilla). Aktivet afatgjata materiale të
investuara njihen fillimisht me kosto, duke përfshirë kostot
e transaksionit. Pas njohjes fillestare, këto aktive maten
me vlerën e drejtë. Të gjitha interesat e Bankës mbi prona
të mbajtura nën qiranë operative për të fituar të ardhura
nga qiraja ose për qëllime vlerësimi kapitali njihen si aktive
afatgjata materiale të investuara dhe të maten duke përdorur
modelin e vlerës së drejtë. Fitimet dhe humbjet që rrjedhin nga
ndryshimet në vlerën e drejtë të aktiveve afatgjata materiale të
investuara përfshihen në fitim ose humbje në periudhën në të
cilën ato lindin.
Një aktiv afatgjatë material i investuar ç’regjistrohet me
nxjerrjen jashtë përdorimit ose kur aktivi i investuar tërhiqet
përgjithmonë nga përdorimi dhe kur nuk priten përfitime të
ardhshme ekonomike. Çdo fitim ose humbje që rrjedh nga
ç’regjistrimi i aktivit material të investuar (llogaritur si diferencë
midis të ardhurave neto nga shitja dhe vlerës kontabël
neto) përfshihet në fitim ose humbje në periudhën kur aktivi
çregjistrohet.
Aktivet afatgjata materiale të investuara përfshijnë kolaterale
të marra nga proceset ligjore, si toka, ndërtesa dhe ambiente
biznesi, të cilat nuk përdoren nga Banka në veprimtarinë e saj
kryesore.
54
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
2.14 ZHVLERËSIMI I AKTIVEVE JOFINANCIARE
Banka vlerëson në çdo datë raportimi ose më shpesh, nëse
ka ngjarje ose ndryshime rrethanash që tregojnë se vlera e
mbetur mund të jetë e zhvlerësuar, nëse ka tregues që një
aktiv jofinanciar mund të jetë i zhvlerësuar. Kur ka tregues të
tillë, ose kur është i nevojshëm testimi vjetor për zhvlerësim
të aktivit, banka vlerëson shumën e rikuperueshme të
aktivit. Kur vlera e mbetur e aktivit (ose njësisë gjeneruese
të parasë) tejkalon vlerën e rikuperueshme, aktivi (ose
njësia gjeneruese e parasë) konsiderohet i zhvlerësuar dhe
çregjistrohet deri në shumën e rikuperueshme.
Për aktivet me përjashtim të emrit të mirë, në çdo datë
raportimi, kryhet një vlerësim për të parë nëse ka tregues që
humbjet e zhvlerësimeve të njohura më parë mund të mos
ekzistojnë më ose mund të jenë zvogëluar. Nëse ekzistojnë
tregues të tillë, vlerësohet shuma e rikuperueshme. Një
humbje zhvlerësimi e njohur më parë rimerret vetëm nëse
ka pasur ndryshime në vlerësimet e kryera për të përcaktuar
shumën e rikuperueshme të aktivit, që nga njohja e fundit
e humbjes së zhvlerësimit. Në këtë rast, vlera e mbetur e
aktivit rritet deri në shumën e rikuperueshme deri në masën
që rritja në vlerën e mbetur të aktivit, përveç emrit të mirë që
i takon rimarrjes së humbjes nga zhvlerësimi, nuk tejkalon
vlerën e mbetur që do të vendosej (neto nga amortizimi
dhe zhvlerësimi) nëse nuk do të ishte njohur humbje nga
zhvlerësimi në vitet e mëparëshme.
2.15 KONTRATA TË GARANCISË FINANCIARE
Kontratat e garancisë financiare kërkojnë që emetuesi të
kryejë pagesa specifike për të rimbursuar mbajtësin për
humbje që ai ndesh si pasojë e dështimit të një huamarrësi
të caktuar në datën e detyrimit, në përputhje me kushtet e
instrumentit të borxhit.
Këto garanci financiare u jepen bankave, institucioneve
financiare dhe organizatave të tjera për llogari të
klientëve për të siguruar kredi, paradhënie dhe produkte
të tjera bankare. Garancitë financiare njihen fillimisht me
vlerë të drejtë në datën kur garancia jepet. Pas njohjes
fillestare, detyrimet e bankës në sajë të këtyre garancive
maten me vlerën më të madhe midis matjes fillestare,
minus amortizimin e llogaritur për të njohur në fitim ose
humbje tarifat e fituara në mënyrë lineare përgjatë jetës
së garancisë dhe vlerësimit më të mirë të shpenzimit të
kërkuar për të shlyer çdo detyrim të garancisë financiare në
datën e raportimit. Këto vlerësime përcaktohen në bazë të
eksperiencës me transaksione të ngjashme dhe historikut
të humbjeve, të mbështetur nga gjykimi i drejtimit. Çdo rritje
në detyrim nga garancitë regjistrohet në fitim ose humbje
si shpenzime të tjera operative. Garancitë dhe angazhimet
financiare për të dhënë kredi, njihen fillimisht me vlerën e
drejtë, e cila evidentohet normalisht nga shuma e tarifave të
marra. Kjo shumë amortizohet në mënyrë lineare përgjatë
jetës së angazhimit.
2.16 PENSIONE DHE PËRFITIME TË TJERA PAS PUNËSIMIT
Banka paguan kontribute në planet e pensioneve të
punonjësve të saj sipas kërkesave të legjislacionit vendas
për sigurimet shoqërore. Detyrimet për pensione të Bankës,
lidhen vetëm me plane me kontribut të përcaktuar. Planet
me kontribut të përcaktuar, të bazuar mbi pagat, bëhen me
institucionin e administruar nga Shteti (Instituti i Sigurimeve
Shoqërore) përgjegjës për pagesën e pensioneve. Banka
nuk ka detyrime të mëtejshme pas pagesës së kontributit.
Kontributet përbëjnë kosto neto periodike për vitin në
të cilin ato lindin dhe njihen si shpenzime personeli në
pasqyrën e të ardhurave gjithëpërfshirëse.
2.17 PROVIGJIONE
Provigjionet njihen kur banka ka një detyrim aktual (ligjor
apo konstruktiv) si rezultat i ngjarjeve të kaluara dhe ka
shumë mundësi që të ekzistojë një dalje burimesh që
kërkohet për të shlyer detyrimin; dhe shuma mund të matet
me besueshmëri.
Kur ka një numër detyrimesh të ngjashme, mundësia e
daljes së burimeve për shlyerje përcaktohet duke marrë
në konsideratë kategorinë e detyrimit si të ishte një. Një
provigjion njihet edhe nëse mundësia e daljes së burimeve
në lidhje me çdo zë të përfshirë në të njëjtën kategori
detyrimesh mund të jetë e vogël.
Provigjionet maten me vlerën aktuale të shpenzimeve që
do të kërkohen për të shlyer detyrimin duke përdorur një
normë para tatimit që reflekton vlerësimet aktuale të tregut
në lidhje me vlerën në kohë të parasë dhe risqet specifike
të lidhura me detyrimin. Rritja në provigjion me kalimin e
kohës njihet si shpenzim interesi.
55
2.18 TATIMI MBI FITIMIN
Tatimi mbi fitimin paraqitet në pasqyrat financiare në përputhje me legjislacionin
shqiptar në fuqi, në datën e raportimit. Shpenzimi i tatim fitimit përfshin tatimin aktual
dhe tatimin e shtyrë dhe njihet në pasqyrën e të ardhurave gjithëpërfshirëse nëse
nuk është njohur në të ardhura të tjera gjithëpërfshirëse kur lidhet me transaksione
që njihen gjithashtu, në të njëjtën apo në një tjetër periudhë, në të ardhura
gjithëpërfshirëse.
Tatimi aktual
Aktivet dhe detyrimet aktuale tatimore për vitin në vazhdim dhe vitet e mëparëshme
maten me shumën që pritet të merret apo t’u paguhet autoriteteve tatimore. Normat
tatimore dhe ligjet tatimore që përdoren për përllogaritjen e shumës janë ato që janë
në fuqi në datën e raportimit. (2017: 15 %, 2016: 15%).
Tatimi i shtyrë
Tatimi i shtyrë llogaritet kundrejt diferencave të përkohshme midis bazave tatimore
të aktiveve dhe detyrimeve dhe vlerave kontabël për raportim financiar në datën e
raportimit. Detyrimet e shtyra tatimore njihen për të gjitha diferencat e përkohshme,
përveç rasteve kur detyrimi i shtyrë tatimor rezulton nga njohja fillestare e emrit të
mirë ose e një aktivi apo detyrimi në një transaksion që nuk është kombinim biznesi
dhe, në kohën e transaksionit, nuk ndikon as fitim kontabël dhe as fitimin ose
humbjen e tatueshme.
Aktivet e shtyra tatimore njihen për të gjitha diferencat e përkohshme tatimore,
kreditimet tatimore të papërdorura dhe humbjet tatimore të bartura, deri në masën
që fitime të ardhshme të mundshme, kundrejt të cilave diferencat e përkohshme
të zbritshme dhe kreditimet dhe humbjet tatimore të bartura mund të përdoren,
do të jenë të disponueshme, përveç rasteve kur aktivi tatimor i shtyrë që lidhet
me diferencat e përkohshme të zbritshme rezulton nga njohja fillestare e një aktivi
apo detyrimi në një transaksion që nuk është kombinim biznesi, dhe në kohën e
transaksionit, nuk ndikon fitimin kontabël apo fitim ose humbjen e tatueshme.
Vlera kontabël e aktiveve tatimore të shtyra rishikohet në çdo datë raportimi dhe
zvogëlohet deri në masën që nuk është më e mundur që fitimi i tatueshëm do të jetë
në dispozicion për të lejuar të gjithë ose një pjesë të aktivit tatimor të shtyrë që të
shfrytëzohet.
Asetet e panjohura tatimore të shtyra rishikohen në çdo datë raportimi dhe njihen në
atë masë që është bërë e mundur që fitimi i tatueshëm i ardhshëm do të lejojë aktivet
tatimore të shtyra që do të mbulohen.
Aktivet dhe detyrimet e shtyra tatimore maten me normat e tatimit që pritet të
aplikohen në vitin kur aktivi realizohet ose shlyhet pasivi, bazuar në normat tatimore
(dhe legjislacionin tatimor) që janë në fuqi ose që konsiderohet si i miratuar në datën
e raportimit .
Aktivet tatimore të shtyra dhe pasivet tatimore të shtyra kompensohen nëse ekziston
një e drejtë e ligjshme që të kompensojë aktivet tatimore aktuale kundrejt pasiveve
tatimore aktuale dhe tatimet e shtyra lidhen me të njëjtën njësi ekonomike dhe të
njëjtin organ tatimor.
Dividendët nga aksionet e zakonshme njihen si detyrim dhe zbriten nga kapitali kur
ato miratohen nga aksionerët e Bankës. Dividendët e ndërmjetëm janë zbritur nga
kapitali kur deklarohen dhe nuk është më në diskrecionin e Bankës.
Dividendët për vitin që janë miratuar pas datës së raportimit janë paraqitur si një
ngjarje pas datës së raportimit.
56
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
Manaxhimi i rrezikut financiar3.
Aktivitetet e bankës e ekspozojnë atë
me rreziqe të ndryshme financiare dhe
këto aktivitete përfshijnë analizën,
vlerësimin, pranimin dhe menaxhimin
e një shkalle të caktuar risku apo
kombinimi risqesh. Pranimi i riskut
është i rëndësishëm në biznesin
financiar, dhe risqet operacionale
janë një rrjedhojë e pashmangshme e
të qenurit në biznes. Synimi i bankës
është të arrijë një balancë midis
riskut dhe kthimit dhe të minimizojë
ndikimet e mundshme negative në
performancën financiare të bankës.
Politikat e bankës për manaxhimin e
rrezikut janë hartuar për të identifikuar
rreziqet, për të përcaktuar kufijtë dhe
kontrolle të përshtatshme rreziku dhe për
të monitoruar rreziqet dhe përputhjen
me kufijtë nëpërmjet sistemeve të
besueshme dhe të përditësuara të
informacionit.
Banka rishikon rregullisht politikat e saj
të manaxhimit të rrezikut dhe sistemet
për të pasqyruar ndryshimet në tregje,
produkte dhe praktikat e reja më të mira.
Manaxhimi i rrezikut kryhet nga një
departament risku në Bankë dhe
nga politika të miratuara nga Bordi
i Drejtorëve. Bordi ofron parime
të shkruara për manaxhimin e
përgjithshëm të rrezikut si dhe politika
të shkruara në lidhje me fusha specifike
si rreziku i kredisë, rreziku i kursit të
këmbimit, rreziku i normës së interesit
dhe rreziku i likuiditetit.
Për më tepër, auditimi i brendshëm
është përgjegjës për rishikimin e pavarur
të manaxhimit të rrezikut dhe ambientit
të kontrollit.
Llojet më të rëndësishme të rrezikut
janë rreziku i kredisë, rreziku i
likuiditetit, rreziku i tregut dhe rreziqe
të tjera operacionale. Rreziku i tregut
përfshin rrezikun e monedhës, të
normës së interesit dhe të çmimeve të
tjera.
3.1 RREZIKU I KREDISË
Banka ekspozohet ndaj rrezikut të kredisë, i cili është rreziku që një palë tjetër
të shkaktojë humbje financiare ndaj bankës duke dështuar përmbushjen e
detyrimeve ndaj bankës. Rreziku i kredisë është rreziku më i rëndësishëm për
biznesin e bankës; për këtë arsye manaxhimi drejton me kujdes ekspozimin
ndaj rrezikut të kredisë. Ekspozimet e kredisë rezultojnë kryesisht nga
aktivitetet kredidhënëse që kryesohen nga kreditë dhe paradhëniet, dhe
aktivitetet e investimit që sjellin letra me vlerë të borxhit dhe letra të tjera me
vlerë në portofolin e aktiveve të bankës. Edhe në instrumentet financiare jashtë
bilancit ekziston rrezik kredie. Manaxhimi dhe kontrolli i rrezikut të kredisë
janë centralizuar në skuadrën e manaxhimit të rrezikut në departamentin e
rrezikut si në nivel lokal ashtu edhe në nivel grupi (Piraeus Bank SA) dhe i
raportohen Bordit të Drejtorëve.
Objektivat kryesorë të manaxhimit të rrezikut të kredisë janë:
• Përcaktimi i politikave të centralizuara harmonizuar me Politikat e
Grupit dhe në përputhje me kërkesat e Bankës Qendrore;
• Monitorimi i portofolit të Bankës;
• Manaxhimi aktiv i rrezikut për të identifikuar dhe analizuar herët atë;
• Krijimi i funksioneve të manaxhimit të rrezikut të pavarur nga vija
tregtare e biznesit;
• Integrimi i funksionit të manaxhimit të rrezikut në procesin e
organizimit të biznesit;
• Raportimi për rrezikun përmes organizatës.
Komiteti i Manaxhimit të Rrezikut të Kredisë është përgjegjës për:
Zhvillimin e sistemeve dhe infrastrukturës së manaxhimit të rrezikut të
kredisë: analiza e rezultateve dhe raportimi tek drejtimi;
Përgatitjen e Bankës për implementimin e Bazel II;
Marrëdhëniet me Bankën e Shqipërisë (Banka Qendrore), Piraeus Bank dhe/
ose autoritete të tjera në lidhje me efektivitetin e Manaxhimit të Rrezikut të
Kredisë.
Komiteti i auditimit dhe departamenti i auditimit të brendshëm ndjekin
përputhshmërinë me politikat dhe proçedurat.
57
3.1.1 MATJA E RREZIKUT TË KREDISË
Proçedurat e përshkruara më poshtë lidhen me matjen e rrezikut të kredisë me qëllim
operacional si dhe me raportimin sipas rregullores të Bankës së Shqipërisë. Humbjet e
zhvlerësimit të huave dhe paradhënieve për raportim financiar përcaktohen duke ndjekur
proçedurat e përshkruara në shënimin 3.1.3.
a) Hua dhe paradhënie
Në matjen e rrezikut të kredisë së huave dhe paradhënieve për klientët dhe bankat në nivel
palësh, banka pasqyron tre përbërës (i) ‘mundësinë e dështimit’ nga klienti apo palë të
tjera për përmbushjen e detyrimeve; (ii) ekspozimet aktuale ndaj palës tjetër dhe zhvillimet
e mundshme të ardhshme, nga të cilat banka ‘ekspozohet ndaj dështimit’; dhe (iii) normën
e mundshme të rimarrjes nga detyrimet e dështuara (‘dështimi i kaluar në humbje’).
Banka vlerëson mundësinë e dështimit të palëve individuale duke përdorur pajisje të
brendshme të renditjes për kategori të ndryshme palësh. Ato janë krijuar nga vetë banka
dhe kombinojnë analiza statistikore me gjykimin e oficerit të kredisë të cilat konfirmohen
me të dhëna të jashtme të disponueshme, kur është e nevojshme. Klientët e bankës
segmentohen në 5 kategori. Shkalla e renditjes së bankës në vijim pasqyron gamën
e mundësive të dështimit të përcaktuar për çdo kategori. Kjo do të thotë që në parim,
ekspozimet mund të lëvizin ndërmjet kategorive me ndryshimin e vlerësimit të mundësive
të tyre për dështim. Pajisja e renditjes rishikohet dhe përditësohet sipas nevojës. Banka
verifikon rregullisht performancën e renditjes dhe fuqinë e tyre parashikuese në lidhje me
dështimet.
Shkalla e renditjes së brendshme të Bankës
Renditja e Bankës Përshkrimi
A Investim
B Standard
C Monitorim i veçantë
D Nënstandard
E Të dyshimtë dhe të humbur
Kriteri për klasifikimin e aktiveve financiare në grupet A, B, C, D dhe E janë si vijon:
Aktivet financiare klasifikohen në Grupin A nëse ato u janë dhënë debitorëve të cilët
vlerësohen në renditje investimi nga vlerësues të jashtëm, për shembull Moody’s, S&P,
Fitch, pavarësisht renditjes së brendshme. Banka nuk ka klient të tillë më 31 dhjetor 2017
dhe 2016.
Aktivet financiare klasifikohen në Grupin B nëse janë kundrejt:
Bankës së Shqipërisë dhe Qeverisë Shqiptare;
debitorë të cilët nuk kanë mundësi dështimi dhe që ripaguajnë detyrimet e tyre brenda
maturitetit ose me vonesë deri në 30 ditë; dhe ekspozimet e siguruara duke vendosur
kolateral të renditur si kolateral i klasit të parë.
Aktivet financiare klasifikohen në Grupin C nëse janë kundrejt debitorëve:
flukset monetare të të cilëve vlerësohen si të përshtatshme për të përmbushur detyrimet,
pavarësisht pozicionit financiar aktual i cili vlerësohet i dobët, pa shenja të përkeqësimit të
mëtejshëm në të ardhmen; dhe të cilët shlyejnë detyrimet e tyre me vonesa deri në 30 ditë
dhe me raste nga 31 deri 90 ditë.
58
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
Aktivet financiare klasifikohen në Grupin D nëse janë kundrejt debitorëve:
• për të cilët vlerësohet se flukset monetare nuk do të jenë të mjaftueshme për
ripagesa të rregullta të detyrimeve të matura;
• të cilët shlyejnë detyrimet e tyre me vonesa deri 90 ditë, me raste nga 91 deri
180 ditë;
• të cilët janë dukshëm me mungesë kapitalizimi;
• të cilët nuk kanë burime të mjaftueshme kapitali afatgjatë për të financuar
investimet afatgjata; dhe
• prej të cilëve banka nuk pret të marrë informacion aktual të kënaqshëm apo
dokumentim të përshtatshëm në lidhje me ripagesat e detyrimeve.
Aktivet financiare klasifikohen në Grupin E nëse janë kundrejt debitorëve:
• për të cilët ekziston një mundësi e lartë humbjeje të një pjese të aktivit financiar;
• të cilët shlyejnë detyrimet e tyre me vonesë më shumë se 90 deri 180 ditë, me
raste nga 181 deri 360 ditë;
• të cilët kanë paaftësi paguese;
• për të cilët ka filluar një lëvizje për nisje të procesit të likuidimit ose deklarimit të
falimentimit e cila është në proçes gjyqësor;
• të cilët janë në proçes reformimi ose likuidimi;
• të cilët kanë deklaruar falimentim;
• prej të cilëve nuk priten ripagesa; dhe
me baza ligjore të diskutueshme.
(ii) Ekspozimi në dështim bazohet mbi shumat që banka pret të arkëtojë në kohën
e dështimit. Për shembull, për një kredi është vlera nominale. Për një angazhim,
banka përfshin shumën e tërhequr plus shumat e mëtejshme që mund të tërhiqen
deri në kohën e dështimit, nëse ndodh.
Humbjet nga dështimi apo madhësia e humbjes paraqet pritshmërinë e bankës
për shtrirjen e humbjes kundrejt një ankese nëse ndodh dështimi. Kjo shprehet
si përqindje humbjeje për njësi ekspozimi dhe ndryshon sipas llojit të palës tjetër,
llojit dhe vjetërsisë së ankesës dhe disponueshmërisë së kolateralit dhe mjeteve
të tjera zbutëse të kredisë.
Letrat me vlerë të borxhit dhe të tjera
Për instrumente borxhi dhe të tjera, departamenti i riskut përdor renditje që varen
nga emetuesi, Qeveria Shqiptare. Investimet në këto letra me vlerë dhe bono
thesari shikohen si një mënyrë për të fituar cilësi dhe për të mbajtur në të njëjtë
kohë një burim të disponueshëm për të përmbushur kërkesat për fonde.
Investimet lejohen vetëm për instrumenta likuide me renditje të lartë kredie. Duke
qenë se këto instrumente kanë renditje të lartë kredie, banka nuk pret që palët
do të dështojnë të përmbushin detyrimet e tyre. Ekspozimi maksimal kundrejt
rrezikut të kredisë përfaqësohet nga shuma e çdo aktivi financiar në bilanc.
59
3.1.2 KONTROLLI I KUFIRIT TË RREZIKUT DHE POLITIKAT E SHMANGIES
Banka manaxhon, kufizon dhe kontrollon përqendrimet e rrezikut të kredisë kudo
që ato identifikohen – në veçanti, për palë individuale dhe grupe dhe për industri
dhe vende.
Banka strukturon nivelet e rrezikut të kredisë që ajo ndërmerr duke vendosur
kufizime mbi shumat e pranuara të rrezikut në lidhje me një huamarrës dhe në
lidhje me segmentimet gjeografike dhe industriale. Këto rreziqe monitorohen rast
pas rasti dhe janë subjekt i një rishikimi vjetor dhe më të shpeshtë kur është e
nevojshme. Kufijtë në lidhje me nivelet e rrezikut të kredisë sipas produkteve dhe
sektorëve të industrisë miratohen nga Bordi i Drejtorëve.
Ekspozimi ndaj rrezikut të kredisë manaxhohet përmes analizës së rregullt
të aftësisë së huamarrësit dhe huamarrësve të mundshëm për të përmbushur
detyrimet e tyre për ripagesat e interesit dhe principalit dhe duke ndryshuar
kufijtë e kreditimit kur është e nevojshme.
Disa masa specifike për kontroll dhe shmangie paraqiten në vijim.
a) Kolaterali
Banka zbaton një sërë politikash dhe praktikash për të zvogëluar riskun e kredisë.
Më tradicionale mes tyre është marrja e siguruesve për paradhëniet si praktikë e
zakonshme.
Banka zbaton udhëzime mbi pranueshmërinë e kategorive specifike të kolateralit
ose shmangie të rrezikut të kredisë. Llojet kryesore të kolateralit për huatë dhe
paradhëniet janë:
• Paraja, garanci bankare dhe e kompanive të klasit të parë;
• Hipotekë mbi pasuritë rezidenciale;
• Peng mbi aktivet e biznesit si ndërtesa, inventarë, llogari të arkëtueshme; dhe
• Peng mbi instrumente financiare si instrumente borxhi dhe kapitali.
Huatë korporatave dhe individëve përgjithësisht janë të siguruara; paradhëniet
dhe kartat e kreditit për individët janë të siguruara me depozita dhe kolateral
në rastin e klientëve kredie deri në shumën e plotë të principalit, interesave
dhe shpenzimeve të tjera. Për më tepër, në mënyrë që të minimizohet humbja
e kredisë, banka kërkon kolateral shtesë nga palët sapo vihen re tregues për
zhvlerësim për huatë dhe paradhëniet individuale përkatëse.
Instrumentet e borxhit, bonot e thesarit dhe instrumente të ngjashëm janë
përgjithësisht të pasiguruar.
60
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
b) Kushtëzime të lidhura me huanë
Qëllimi kryesorë i këtyre instrumenteve është sigurimi i fondeve për klientin sipas kërkesave. Letrat e garancisë dhe ato
pezull të kredisë kanë të njëjtin rrezik kredie si huatë dhe sigurohen me po atë kolateral si huatë. Letrat dokumentare dhe
tregtare të kredisë, të cilat janë angazhime të shkruara të bankës për llogari të klientit, ku një palë e tretë autorizohet të
tërheqë shuma të specifikuara në bankë, kolateralizohen me dërgesën përkatëse të të mirave dhe mbartin kështu më pak
risk sesa një hua e drejtpërdrejtë.
Angazhimet për të zgjeruar huanë paraqesin pjesë të papërdorur të autorizimit për të zgjeruar kredinë në formë huaje,
garancie, letra kredie. Në lidhje me rrezikun e kredisë mbi angazhimet për të zgjeruar kredinë, banka është e ekspozuar ndaj
humbjes së shumës së barabartë me angazhimin e papërdorur.
Megjithatë, shuma e mundshme e humbjes është më e vogël se angazhimet e papërdorura, meqenëse shumë angazhime
për zgjerim kredie janë të kushtëzuara në sajë të ruajtjes së standardeve specifike të kreditimit nga klientët. Banka monitoron
afatin deri në maturim të angazhimit të kredisë duke qenë se angazhimet me afat më të gjatë kanë një shkallë më të lartë
rreziku krahasuar me angazhimet afatshkurtra.
3.1.3 POLITIKAT E ZHVLERËSIMIT DHE PROVIGJIONIMIT
Sistemi i brendshëm i renditjes i përshkruar në shënimin 3.1.1 fokusohet më tepër në lidhjen e cilësisë me kredinë nga
pikëpamja e kreditimit dhe aktiviteteve investuese.
Ndryshe nga këto, provigjionet njihen vetëm për qëllime të raportimit financiar për humbje që janë ndeshur në datën e
raportimit duke u bazuar në evidencën objektive të zhvlerësimit (shënimi 2.7).
Provigjioni i zhvlerësimit i paraqitur në bilanc në fund të vitit përftohet nga secila prej kategorive të brendshme të renditjes.
Megjithatë, shumica e provigjionit vjen nga dy renditjet e fundit. Tabela në vijim tregon përqindjen e zërave në bilancin e
bankës në lidhje me huatë dhe paradhëniet dhe provigjionin përkatës për secilën kategori:
Renditja e Bankës
2017 2016
Hua dhe paradhënie
(%)
Niveli i
provigjionit (%)
Hua
dhe paradhënie (%)
Niveli
i provigjionit (%)
Investim - - - -
Standard 64.89 0.64 53.05 1.30
Monitorim i veçantë 8.75 9.37 9.28 10.15
Nënstandard 2.08 20.26 3.25 22.94
Të dyshimtë dhe të humbur 24.29 43.35 34.42 44.23
Totali 100.00 12.18 100.00 17.60
61
Pajisja e brendshme e renditjes ndihmon drejtimin të përcaktojë nëse ekziston evidencë objektive për zhvlerësim sipas SNK
39, duke u bazuar në kriteret në vijim të vendosura nga banka:
• Vonesa në pagesat kontraktuale të principalit ose interesit;
• Vështirësi në flukse monetare për huamarrësin (raporti i kapitalit, përqindja e të ardhurave neto ndaj shitjeve);
• Shkelje e kushteve të kredisë;
• Fillimi i proçedurave të falimentimit;
• Përkeqësim i pozicionit konkurrues të huamarrësit; dhe
• Përkeqësim i vlerës së kolateralit.
Politika e bankës kërkon që rishikimi i aktiveve individuale financiare që janë individualisht të rëndësishme të kryhet të paktën
një herë në vit, ose më rregullisht kur kërkohet nga rrethana specifike. Provigjionet e zhvlerësimit ndaj llogarive të vlerësuara
individualisht, përcaktohen rast pas rasti nga një vlerësim i humbjeve të ndodhura në datën e raportimit dhe aplikohen
ndaj të gjitha llogarive të rëndësishme individualisht. Vlerësimi vendos theksin tek kolaterali i vendosur (duke përfshirë
rikonfirmimin e ligjshmërisë) dhe arkëtimet e parashikuara për llogarinë individuale.
Provigjionet e vlerësuara kolektivisht për zhvlerësim kryhen për: (i) portofole me aktive homogjene të cilat nuk janë
identifikuar si të rëndësishme individualisht; dhe (ii) humbje të cilat kanë ndodhur por nuk janë identifikuar ende, duke
përdorur eksperiencën e disponueshme historike dhe gjykimin profesional.
3.1.4 EKSPOZIMI MAKSIMAL NDAJ RREZIKUT TË KREDISË PA MARRË PARASYSH KOLATERALIN DHE SIGURI TË TJERA TË KREDISË
Ekspozimi maksimal
2017 2016
Ekspozimet e rrezikut të kredisë lidhur me aktivet në bilanc janë si më poshtë:
Arka dhe llogaritë me Bankën Qendrore 5,222,274 5,583,251
Hua dhe paradhënie për bankat 26,544,252 22,408,522
Hua dhe paradhënie për klientët:
Hua për individë:
− Konsumatore/overdraft 1,854,145 1,594,628
− Karta krediti 134,162 135,686
− Hipoteka 5,989,826 5,731,887
7,978,133 7,462,201
Hua për korporata:
− Klientë të mëdhenj 2,134,042 1,993,133
− Sipërmarrje të vogla dhe të mesme (SME) 13,925,056 15,818,316
16,059,098 17,811,449
Totali i huave dhe paradhënieve për klientët 24,037,231 25,273,650
Aktive financiare të vlefshme për shitje 15,333,682 21,447,552
Aktive financiare të mbajtura deri në maturim - -
Ekspozimet e rrezikut të kredisë lidhur me aktivet jashtë bilanci janë si më poshtë:
Letër garanci 329,461 370,609
Letër krediti 21,242 -
Angazhime kredie 4,794,011 7,931,132
Më 31 dhjetor 76,282,153 83,014,716
Tabela më sipër paraqet skenarin më negativ të ekspozimit të riskut të rrezikut për Bankën më 31 dhjetor 2017 dhe 2016,
pa marrë parasysh kolateralët e regjistruar apo siguruesit e tjerë të kredisë. Për aktivet në bilanc, ekspozimet e mësipërme
bazohen në vlerën e mbetur të raportuar në bilanc.
62
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
Drejtimi është i sigurtë tek aftësia e tij për të vazhduar të kontrollojë dhe mbështesë ekspozimin minimal ndaj rrezikut të
kredisë të Bankës që rezulton nga portofoli i saj i kredive dhe paradhënieve dhe instrumentet e borxhit si në vijim:
• 73,64 % e portofolit të kredive dhe paradhënieve kategorizohet në dy gradat kryesore të sistemit të brendshëm të renditjes
(2016: 62,33%);
• Kreditë për SME, të cilat përfaqësojnë grupin më të madh në portofol, janë të mbrojtura me kolateral;
• 51,98% e portofolit të kredive dhe paradhënieve konsiderohen pa ditëvonesa dhe të pazhvlerësuara (2016: 43,65%); dhe
• Banka ka filluar zbatimin e një procesi më të vështirë përzgjedhje për dhënien e huave dhe paradhënieve.
3.1.5 HUA DHE PARADHËNIE
Huatë dhe paradhëniet përmblidhen si më poshtë:
31 dhjetor 2017 31 dhjetor 2016
Hua dhe
paradhënie për
klientët
Hua dhe
paradhënie për
bankat
Hua dhe
paradhënie për
klientët
Hua dhe
paradhënie për
bankat
Pa ditëvonesa dhe zhvlerësim 14,228,527 26,544,252 13,388,710 22,408,310
Me ditëvonesa por jo të zhvlerësuara 5,698,629 - 5,338,148 -
Të zhvlerësuara individualisht 7,444,629 - 11,944,854 -
Bruto 27,371,785 26,544,252 30,671,712 22,408,310
Minus: provigjion për zhvlerësim (3,334,554) - (5,398,062) -
Neto 24,037,231 26,544,252 25,273,650 22,408,310
Informacion i mëtejshëm për provigjionet e zhvlerësimit për huatë dhe paradhëniet për bankat dhe klientët paraqitet në
shënimin 12 dhe 13.
a) Hua dhe paradhënie pa ditëvonesa dhe zhvlerësim
Cilësia e kredisë së portofolit të huave dhe paradhënieve të cilat nuk janë në vonesë dhe as të zhvlerësuara vlerësohet në
bazë të sistemit të brendshëm të renditjes së bankës.
31 dhjetor 2017
Hua dhe paradhënie për klientët
Individë Korporata Totali i huave dhe
paradhënieve për
klientët
Hua dhe
paradhënie për
bankat
Konsumatore/
Overdrafte Karta krediti Hipoteka
Klientë të
mëdhenj SME
1,390,534 116,201 3,494,560 1,567,418 7,659,814 14,228,527 22,408,310
31 dhjetor 2016
Hua dhe paradhënie për klientët
Individë Korporata Totali i huave dhe
paradhënieve për
klientët
Hua dhe
paradhënie për
bankat
Konsumatore/
Overdrafte Karta krediti Hipoteka
Klientë të
mëdhenj SME
1,138,763 106,006 3,175,530 1,882,091 7,086,320 13,388,710 22,408,310
Huatë dhe paradhëniet në kategoritë nënstandarde dhe të dyshimta, u konsideruan të pa zhvlerësuara pas marrjes në
konsideratë të rikuperueshmërisë së kolateralit për klientët në produktet hipotekë dhe kredi konsumatore.
63
Hua dhe paradhënie me ditë vonesa por jo të zhvlerësuara
Shuma bruto e huave dhe paradhënieve që janë me vonesë por jo të zhvlerësuara është:
Hua dhe paradhënie për klientët
31 dhjetor 2017 Individë
Konsumatorë/
Overdraft Hipoteka Karta krediti Totali
Ditëvonesa deri në 90 ditë 402,596 2,052,697 26,002 2,481,295
Ditëvonesa 91-180 ditë - 99,524 - 99,524
Ditëvonesa 181-360 ditë - 17,947 - 17,947
Ditëvonesa mbi 360 ditë - 67,198 - 67,198
Totali 402,596 2,237,366 26,002 2,665,964
Vlera e drejtë e kolateralit 313,852 2,209,786 1,918 2,525,556
31 dhjetor 2017 Korporata dhe SME
Ditëvonesa deri në 90 ditë 2,309,925
Ditëvonesa 91-180 ditë 60,407
Ditëvonesa 181-360 ditë 53,110
Ditëvonesa mbi 360 ditë 609,224
Totali 3,032,666
Vlera e drejtë e kolateralit 2,988,402
Totali i huave dhe paradhënieve me ditëvonesa
por jo të zhvlerësuara më 31 dhjetor 2016 5,698,630
31 dhjetor 2016 Individë
Konsumatorë/
Overdraft Hipoteka Karta krediti Totali
Ditëvonesa deri në 90 ditë 370,761 2,020,703 29,666 2,421,130
Ditëvonesa 91-180 ditë - 76,831 - 76,831
Ditëvonesa 181-360 ditë - 23,007 - 23,007
Ditëvonesa mbi 360 ditë - 29,211 - 29,211
Totali 370,761 2,149,752 29,666 2,550,179
Vlera e drejtë e kolateralit 302,830 2,117,409 - 2,420,239
31 dhjetor 2016 Korporata dhe SME
Ditëvonesa deri në 90 ditë 1,918,739
Ditëvonesa 91-180 ditë 144,778
Ditëvonesa 181-360 ditë 190,526
Ditëvonesa mbi 360 ditë 533,926
Totali 2,787,969
Vlera e drejtë e kolateralit 2,651,493
Totali i huave dhe paradhenieve me ditëvonesa
por jo të zhvlerësuara më 31 dhjetor 2016 5,338,148
64
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
(i) Hua dhe paradhënie për bankat
Nuk ka hua dhe paradhënie për bankat me ditëvonesa por jo të zhvlerësuara deri më 31 dhjetor 2017 (2016: zero).
b) Hua dhe paradhënie të zhvlerësuara individualisht
Hua dhe paradhënie për klientët
Detajimi i shumës bruto të huave dhe paradhënieve të zhvlerësuara individualisht sipas kategorisë së bashku me vlerën e
drejtë të kolateralëve përkatës të regjistruar si siguri për bankën janë si në vijim:
Konsumatorë
dhe karta krediti Hipoteka Korporata dhe SME Totali
31 dhjetor 2017
Hua të zhvlerësuara individualisht 1,205 95,777 6,715,518 6,812,500
Vlera e drejtë e kolateralit - 76,452 6,302,233 6,378,685
31 dhjetor 2016
Hua të zhvlerësuara individualisht 1,134 189,193 10,551,949 10,742,276
Vlera e drejtë e kolateralit 1,134 111,608 9,933,870 10,046,612
Detajimi i shumës bruto të huave dhe paradhënieve të zhvlerësuara në mënyrë kolektive sipas kategorisë së bashku me
vlerën e drejtë të kolateralëve përkatës të regjistruar si siguri për bankën janë si në vijim:
Konsumatorë
dhe karta krediti Hipoteka Korporata dhe SME Totali
31 dhjetor 2017
Hua të zhvlerësuara kolektivisht 243,423 363,849 24,857 632,129
Vlera e drejtë e kolateralit 101,229 351,065 12,086 464,380
31 dhjetor 2016
Hua të zhvlerësuara kolektivisht 341,088 708,778 152,712 1,202,578
Vlera e drejtë e kolateralit 185,866 675,207 91,871 952,944
Vlera e drejtë e shpalosur e kolateralit përcaktohet nga vlerësuesit lokalë të çertifikuar dhe përfaqëson vlerën e realizuar
nga pronarët ligjorë të aktiveve. Menaxhmenti i konsideron kreditë e mbuluara me kolateral për kreditë e korporatave si
të zhvlerësuara, sepse përvoja tregon se një pjesë e konsiderueshme e kolateralit në kreditë e korporatave nuk mund të
zbatohet për shkak të vështirësive administrative dhe ligjore të tilla si ulja e vlerës së kolateralit në ankandet e administruara
nga zyra e përmbarimit, Të domosdoshme për të zbatuar kolateralet. Rezerva e zhvlerësimit pasqyron probabilitetin që
menaxhmenti nuk do të jetë në gjendje të zbatojë të drejtat e tij dhe të riposedojë kolateralin në kreditë e dështuara.
Pavarësisht vështirësive në zbatimin e riposedimit të kolateralit, menaxhmenti i Bankës do të ndjekë me forcë borxhet e
mbetura me të gjitha mjetet e mundshme në dispozicion të tyre.
Nuk ka hua dhe paradhënie individuale të zhvlerësuara për bankat më 31 dhjetor 2017 dhe 2016.3.1.7
65
3.1.7 ARKA DHE LLOGARITË ME BANKËN QENDRORE
Më 31 dhjetor 2017 dhe 2016, shumat me Bankën Qendrore dhe me bankat
korrespondente nuk ishin në vonesë dhe nuk ishin të zhvlerësuara
3.1.8 INSTRUMENTAT E BORXHIT, BONOT E THESARIT DHE INSTRUMENTA TË TJERË
Investimet e mbajtura deri në maturim dhe ato me vlerë të drejtë përmes fitimit ose
humbjes përbëhen nga bono thesari dhe obligacione. Emëtuesi i këtyre instrumenteve
është Qeveria Shqiptare. Shërbimi i vlerësimit të Standard & Poor’s ka vendosur
renditjen ‘BB/B’ për monedha të huaj dhe ‘BB+/B’ për monedha vendase për këto
instrumenta të Shqipërisë. Më 31 dhjetor 2017 dhe 2016 këto investime nuk ishin në
vonesë dhe nuk ishin të zhvlerësuara.
3.1.9 PËRQËNDRIMI I RREZIKUT TË AKTIVEVE FIANCIARE EKPOZUAR ME RREZIKUN E KREDISË
Sektorët gjeografik
Huatë dhe paradhëniet për bankat janë vendosur me banka të vendeve anëtare të
OECD. Të gjithë aktivet e tjera financiare janë vendosur në Shqipëri me përjashtim të
aksioneve të VISA të cilat i përkasin VISA Corporation.
Sektorët e industrisë
Analiza e ekspozimit kryesor të Bankës në hua dhe paradhënie për klientët sipas
industrisë paraqitet në shënimin 13.
3.2 RREZIKU I TREGUT
Rreziku i tregut është rreziku që ndryshimet në çmimet e tregut, si normat e interesit,
çmimet e kapitalit, kurset e këmbimit dhe normat e kredisë (që nuk lidhen me
ndryshimet në gjendjen kreditore të detyruesit/emetuesit) do të ndikojnë të ardhurat
e bankës ose vlerën e pjesëmarrjeve të saj në instrumentet financiare. Objektivi i
manaxhimit të rrezikut të tregut është manaxhimi dhe kontrolli i ekspozimeve të
rrezikut brenda parametrave të pranueshëm, duke optimizuar kthimin e rrezikut.
Çështjet e rrezikut të tregut ndiqen vazhdimisht dhe rregullisht nga Komiteti i
Manaxhimit të Aktiveve dhe Detyrimeve (ALCO).
3.2.1 RREZIKU I KURSIT TË KËMBIMIT
Banka ekspozohet kundrejt rrezikut të monedhës përmes transaksioneve në monedhë
të huaj. Banka sigurohet që ekspozimi neto të ruhet në një nivel të pranueshëm duke
blerë dhe shitur monedhë të huaj me kursin aktual kur kjo është e nevojshme për të
rregulluar çrregullimet e përkohshme.
Manaxhimi vendos limite ndaj nivelit të ekspozimit sipas monedhës, të cilat
monitorohen çdo ditë.
66
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
Përqëndrimet e rrezikut të kursit të këmbimit – instrumenta financiarë brenda dhe jashtë bilancit:
Më 31 dhjetor 2017 EUR USDMonedha
të tjeraLEK Totali
Aktive
Arka dhe llogari me Bankën Qendrore 3,202,924 411,662 18,214 3,281,928 6,914,728
Hua dhe paradhenie për bankat 24,738,436 1,276,316 64,625 464,874 26,544,252
Hua dhe paradhenie për klientët 13,527,180 1,063,069 17,802 9,429,181 24,037,231
Investime të vlefshme për shitje 2,998,893 - - 12,344,205 15,343,098
Investime të mbajtura deri në maturim - - - - -
Totali i aktiveve financiare 44,467,433 2,751,047 100,641 25,520,188 72,839,309
Detyrime
Detyrime ndaj bankave 135,922 - 15,954 1,100,405 1,252,282
Detyrime ndaj klientëve 25,956,351 2,539,180 528,443 31,933,173 60,957,146
Totali i detyrimeve financiare 26,092,273 2,539,180 544,397 33,033,578 62,209,428
Pozicioni në monedhë neto në bilanc 18,375,160 211,867 (443,756)
(7,513,390) 10,629,881
Zërat jashtë bilancit 4,704,308 116,848 479,840 271,545 5,572,540
Ndjeshmëria nëse kurset
e këmbimit rriten me 5%(8,098) (49) 999 (7,148)
Ndjeshmëria nëse kurset
e këmbimit zvogëlohen me 5%8,098 49 (999) 7,148
Banka menaxhon ekspozimin e saj në monedhë të huaj duke marrë parasysh që kapitali i saj së bashku me primin janë të
emërtuar në Euro.
Ndjeshmëria e paraqitur në tabelën e mësipërme llogarit rritjen / (rënien) e fitimit para tatimit nëse në datën e raportimit,
kursi i këmbimit të Lekut rritet / (bie) me 5% në lidhje me monedhën e huaj respektive, duke i mbajtur të gjitha variablat e
tjera konstante.
Më 31 dhjetor 2016 EUR USD
Monedha
të tjera LEK Totali
Aktive
Arka dhe llogari me Bankën Qendrore 3,303,747 430,288 19,579 3,374,392 7,128,006
Hua dhe paradhenie për bankat 21,211,939 877,447 118,924 200,000 22,408,310
Hua dhe paradhenie për klientët 14,160,930 1,853,344 21,157 9,238,218 25,273,650
Investime të vlefshme për shitje 8,611,330 195,211 - 12,641,010 21,447,552
Investime të mbajtura deri në maturim - - - - -
Totali i aktiveve financiare 47,287,946 3,356,290 159,660 25,453,620 76,257,518
Detyrime
Detyrime ndaj bankave 1,363,068 - 23,955 899,140 2,286,163
Detyrime ndaj klientëve 26,961,802 2,609,159 586,866 33,427,573 63,585,400
Totali i detyrimeve financiare 28,324,870 2,609,159 610,821 34,326,713 65,871,563
Pozicioni në monedhë neto në bilanc 18,963,076 747,131 (451,161) (8,873,093) 10,385,955
Zërat jashtë bilancit 7,952,830 58,497 - 740,248 8,751,575
Ndjeshmëria nëse kurset e këmbimit
rriten me 5% 12,856 1,227 670 14,753
Ndjeshmëria nëse kurset e këmbimit
zvogëlohen me 5% (12,856) (1,227) (670) (14,753)
67
3.2.2 RREZIKU I NORMËS SË INTERESIT
Veprimtaria e Bankës është subjekt i rrezikut të ndryshimit
të normave të interesit deri në masën që aktivet që fitojnë
interes (duke përfshirë investimet) dhe detyrimet që mbartin
interes maturojnë ose ndryshojnë normat në kohë ose shuma
të ndryshme. Në rastin e aktiveve dhe detyrimeve me normë
të ndryshueshme, banka ekspozohet edhe ndaj rrezikut
të interesit bazë, e cila është diferenca në karakteristikat e
riçmimit të indekseve të ndryshme të përdorura, si norma e
kursimit, LIBOR dhe llojet e ndryshme të interesit.
Aktivitetet e manaxhimit të rrezikut synojnë të optimizojnë të
ardhurat neto nga interesi, deri në masën që nivelet në normat
e tregut të interesit janë konsistente me strategjinë e biznesit
të bankës.
Aktivitetet e manaxhimit të rrezikut aktiv-detyrim drejtohen
në kontekst të ndjeshmërisë së bankës ndaj ndryshimeve në
normat e interesit.
Në zvogëlimin e ambienteve të normave të interesit, marzhet
e fituara do të zvogëlohen kur normat e interesit për detyrimet
do të zvogëlohen me përqindje më të ulët kur krahasohen me
normat e interesit për aktivet. Megjithatë, ndikimi real do të
varet nga faktorë të ndryshëm, duke përfshirë ekonominë,
ambientin dhe nivelin e inflacionit.
Banka mundohet të zvogëlojë riskun e normës së interesit
duke monitoruar datat e riçmimit të aktiveve dhe detyrimeve
të veta. Për më tepër, Banka ka të drejta kontraktuale për
të rishikuar çdo tre muaj normat e interesit në pjesën më të
madhe të portofolit të kredisë.
Tabela në vijim paraqet datat e riçmimit të normave të interesit
për aktivet dhe detyrimet e bankës. Aktivet dhe detyrimet me
norma të ndryshueshme janë raportuar në bazë të datës së
ardhshme të ndryshimit të normës. Aktivet dhe detyrimet me
normë fikse janë raportuar në bazë të datave të ripagesave të
skeduluara të principalit:
Më 31 dhjetor 2017
Deri në 1
muaj1-3 muaj 3-12 muaj Mbi një vit
Nuk mbartin
interesTotali
Aktive
Arka dhe llogari me Bankën Qendrore 5,222,274 - - - 1,692,454 6,914,728
Hua dhe paradhenie për bankat 26,544,252 - - - - 26,544,252
Hua dhe paradhenie për klientët 5,039,065 4,123,027 14,779,866 95,273 - 24,037,231
Investime të vlefshme për shitje 401,898 4,173,070 3,028,658 7,739,472 - 15,343,098
Investime të mbajtura deri në maturim - - - - - -
Totali i aktiveve financiare 37,207,489 8,296,097 17,808,524 7,834,745 1,692,454 72,839,309
Detyrime
Detyrime ndaj bankave 1,252,282 - - - - 1,252,282
Detyrime ndaj klientëve 27,559,640 6,534,067 23,074,425 3,695,710 93,304 60,957,146
Totali i detyrimeve financiare 28,811,922 6,534,067 23,074,425 3,695,710 93,304 62,209,428
-
Hendeku i ndjeshmërisë së interesit 8,395,567 1,762,030 (5,265,901) 4,139,035 1,599,150 10,629,881
Tabela në vijim përfshin periudhën krahasuese:
Më 31 dhjetor 2016
Deri në 1
muaj 1-3 muaj 3-12 muaj Mbi një vit
Nuk mbartin
interes Totali
Aktive
Arka dhe llogari me Bankën Qendrore 5,583,463 - - - 1,544,543 7,128,006
Hua dhe paradhenie për bankat 22,408,310 - - - - 22,408,310
Hua dhe paradhenie për klientët 6,405,384 5,857,480 12,733,731 277,055 - 25,273,650
Investime të vlefshme për shitje 23,283 8,535,336 5,322,420 7,566,513 - 21,447,552
Investime të mbajtura deri në maturim - - - - - -
Totali i aktiveve financiare 34,420,440 14,392,816 18,056,151 7,843,568 1,544,543 76,257,518
Detyrime
Detyrime ndaj bankave 2,286,163 - - - - 2,286,163
Detyrime ndaj klientëve 25,653,076 7,448,555 26,789,302 3,589,111 105,356 63,585,400
Totali i detyrimeve financiare 27,939,239 7,448,555 26,789,302 3,589,111 105,356 65,871,563
-
Hendeku i ndjeshmërisë së interesit 6,481,201 6,944,261 (8,733,152) 4,254,457 1,439,187 10,385,955
68
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
Si rrjedhojë e specifikave të tregut Shqiptar, një volum i madh i depozitave të klienteve kanë një maturitet më pak se 1 muaj.
Megjithatë, efekti potencial negativ në një skenar të përkeqësuar është ulur ndjeshëm si rrjedhojë e normave të ulëta që
aplikohen nga banka për llogaritë rrjedhese të klienteve.
Analiza e ndjeshmërisë së normës së interesit është përcaktuar duke u bazuar në ekspozimin e normës së interesit në datën
e raportimit. Më 31 dhjetor 2017, nëse normat e interesit do të ndryshonin me 100 pikë bazë më shumë / (më pak) duke
mbajtur të pandryshuara të gjithë faktorët e tjerë, fitimi i bankës para tatimit për periudhën 12 mujore të mbyllur më 31 dhjetor
2017 do të rritej / (zvogëlohej) përkatësisht me rreth 89,468 mijë Lek (2016: 103,036 mijë Lek).
Analiza e ndjeshmërisë së normës së interesit sipas monedhave paraqitet si më poshtë.
Më 31 dhjetor 2017 EUR USD
Monedha
të tjera LEK Total
Totali i aktiveve financiare që bartin interes 43,683,400 2,590,698 82,427 24,780,664 71,137,189
Totali i detyrimeve financiare që bartin interes 26,022,893 2,536,819 544,348 33,012,063 62,116,123
Hendeku i ndjeshmërisë së interesit 17,660,507 53,879 (461,921) (8,231,399) 9,021,066
Ndjeshmëria kur normat e interesit rriten 100 pb 176,605 539 (4,619) (82,314) 90,211
Ndjeshmëria kur normat e interesit zvogëlohen 100 pb (176,605) (539) 4,619 82,314 (90,211)
Më 31 dhjetor 2016 EUR USD
Monedha
të tjera LEK Total
Totali i aktiveve financiare që bartin interes 46,546,507 3,155,150 140,081 24,871,237 74,712,975
Totali i detyrimeve financiare që bartin interes 28,245,196 2,606,417 610,820 34,303,775 65,766,208
Hendeku i ndjeshmërisë së interesit 18,301,311 548,732 (470,739) (9,432,537) 8,946,767
Ndjeshmëria kur normat e interesit rriten 100 pb 183,013 5,487 (4,707) (94,325) 89,468
Ndjeshmëria kur normat e interesit zvogëlohen 100 pb (183,013) (5,487) 4,707 94,325 (89,468)
3.3 RREZIKU I LIKUIDITETIT
Risku i likuiditetit është rreziku që banka nuk është në
gjendje të përmbushë detyrimet e saj për pagesa që lidhen
me detyrimet e saj financiare kur ato mbushin afatin e tyre
dhe që banka nuk është në gjendje të zëvendësojë fondet
e tërhequra me fonde të reja. Pasoja mund të jetë dështim
për të përmbushur detyrimet për të ripaguar depozituesit
dhe për të përmbushur angazhimet e kredisë.
Banka zbaton një politikë të manaxhimit të rrezikut të
likuiditetit që prej vitit 2003. Kjo politikë rregullohet për të
zbatuar praktikat ndërkombëtare dhe ambientet rregullatore
dhe përshtatet me aktivitetet specifike të Piraeus Bank.
Politika përcakton përkufizimet kryesore të vlerësimit dhe
metodave të përcaktimit të rrezikut të likuiditetit, përcakton
rolet dhe përgjegjësitë e njësive dhe stafit të përfshirë dhe
përcakton udhëzimet për manaxhimin e krizave të likuiditetit.
Politika është e fokusuar në nevojat e pritshme për likuiditet
të cilat mund të shfaqen në bazë javore apo mujore, bazuar
në skenarët hipotetikë të krizave të likuiditetit.
Për më tepër, politika përcakton një plan rezervë që do të
përdoret në rastin e një krize likuiditeti. Një krizë e tillë mund
të ndodhë për shkak të një ngjarjeje të veçantë të Tirana
Bank ose një ngjarjeje gjithëpërfshirëse të tregut. Nxitësit
dhe sinjalet paralajmëruese shërbejnë si tregues se kur
plani duhet të vihet në veprim. Ky plan emergjence është
kryesisht i bazuar në financimin shtesë që do të marrë nga
mëma sipas kërkesës.
Tirana Bank llogarit dhe monitoron raportet e likuiditetit,
raportin “aktivet likuide / totali i detyrimeve” dhe raportin
“aktivet neto afatshkurtra/totali i detyrimeve”, pasi ato
janë përcaktuar në udhëzimet e Bankës së Shqipërisë, të
cilat i referohen kuadrit kontrollues të mjaftueshmërisë së
likuiditetit të bankave, nga Banka e Shqipërisë (shënimi
2.1.b).
Nivelet e këtyre raporteve të veçanta komunikohen në baza
ditore në njësitë përgjegjëse të biznesit, dhe komentet, si
dhe vlerësimet përkatëse, janë të përfshira në paketën e
raportimit për anëtarët e ALCO.
ALCO ka përgjegjësi: për të hartuar strategjinë e bankës në
zhvillimin e aktiveve dhe detyrimeve, në varësi të të dhënave
cilësore dhe sasiore të organizimit dhe zhvillimit të mjedisit
të biznesit, për të siguruar konkurrencën dhe efektivitet të
lartë të organizatës, ruajtjen e rrezikut të supozuar brenda
kufijve të vendosur, për të menaxhuar aktivet dhe detyrimet
duke aplikuar në të njëjtën kohë një politikë të çmimeve të
produkteve dhe shërbimeve.
69
3.3.1 PROCESI I MANAXHIMIT TË RREZIKUT TË LIKUIDITETIT
Tabela e mëposhtme analizon aktivet dhe detyrimet
në periudhat kohore përkatëse bazuar në periudhën e
mbetur në datën e raportimit deri në datën kontraktuale
të maturimit. Aktivet dhe detyrimet në valutë të huaj janë
konvertuar në Lekë, duke përdorur normat e kursit të
këmbimit të fundit të vitit.
Supozimet e bëra janë që pagesat e planifikuara për bankën
respektohen plotësisht dhe në kohën e duhur dhe për më
tepër, të gjitha pagesat kontraktuale kryhen plotësisht –
për shembull: depozituesit do të tërheqin paratë e tyre në
vend që t’i rivendosin në bankë në datën e maturimit. Ato
aktive dhe detyrime që faktikisht nuk kanë maturitete (për
shembull llogari të hapura, llogari rrjedhëse, llogari kursimi)
përfshihen në grupin kohor më pak se një muaj.
Më 31 dhjetor 2017
Deri në
1 muaj 1-3 muaj 3-12 muaj 1 -5 vite Mbi 5 vite Total
Aktive likuide
Arka dhe llogari me Bankën Qendrore 6,914,728 - - - - 6,914,728
Hua dhe paradhenie për bankat 26,544,252 - - - - 26,544,252
Hua dhe paradhenie për klientët 2,258,372 1,504,051 6,907,618 10,020,735 3,346,455 24,037,231
Investime të vlefshme për shitje 401,898 4,173,070 3,019,242 7,739,472 - 15,333,682
Investime të mbajtura deri në maturim - - - - - -
Totali i aktiveve financiare 36,119,250 5,677,121 9,926,860 17,760,207 3,346,455 72,829,893
Detyrime likuide
Detyrime ndaj bankave 1,252,282 - - - - 1,252,282
Detyrime ndaj klientëve 27,640,865 6,488,424 22,961,144 3,532,965 333,748 60,957,146
Totali i detyrimeve financiare 28,893,147 6,488,424 22,961,144 3,532,965 333,748 62,209,428
Hendeku neto i likuiditetit 7,226,103 (811,303) (13,034,284) 14,227,242 3,012,707 10,620,465
Të gjitha llogaritë rrjedhëse të klientëve përfshihen në
detyrime me maturim më pak se një muaj. Llogaritë rrjedhëse
përfaqësojnë gjendje që kanë një historik dhe një devijim
nga shuma që matet nga Banka dhe hendeku është shumë
më pak se sa ai negativ i paraqitur në grupin më pak se një
muaj. Çdo çështje që vjen si pasojë e mospërputhjes së
likuiditetit menaxhohet me aktivitetin ndërbankar (huamarrje,
huadhënie) brenda linjave të miratuara të kredisë.
Banka ka një linjë krediti me Piraeus Bank SA e cila përfshin
një shumë prej 175 milionë euro që mund të tërhiqet nga
banka në tregun e parasë (me maturitet 3 muaj nëse
përdoret). Ajo ka negociuar edhe një limit të kredisë prej 10
milionë euro që mund të përdoret për huadhënie tregtare
me afat maturimi deri në 12 muaj, e cila mund të rrisë në 3
vjet nëse 6 milion euro prej gjithsej 10 milionë euro është
përdorur për të kredidhënies hipotekore.
Tabela e mëposhtme përmban shifrat e periudhës
Më 31 dhjetor 2016
Deri në 1
muaj 1-3 muaj 3-12 muaj 1 -5 vite Mbi 5 vite Totali
Aktive likuide
Arka dhe llogari me Bankën Qendrore 7,128,006 - - - - 7,128,006
Hua dhe paradhenie për bankat 22,408,310 - - - - 22,408,310
Hua dhe paradhenie për klientët 4,824,167 2,632,214 4,528,335 5,998,911 7,290,023 25,273,650
Investime të vlefshme për shitje 23,283 8,535,336 5,322,420 7,566,513 - 21,447,552
Investime të mbajtura deri në maturim - - - - - -
Totali i aktiveve financiare 34,383,766 11,167,550 9,850,755 13,565,424 7,290,023 76,257,518
Detyrime likuide
Detyrime ndaj bankave 2,286,163 - - - - 2,286,163
Detyrime ndaj klientëve 25,758,431 7,448,555 26,789,302 3,589,112 - 63,585,400
Totali i detyrimeve financiare 28,044,594 7,448,555 26,789,302 3,589,112 - 65,871,563
Hendeku neto i likuiditetit 6,339,173 3,718,995 (16,938,548) 9,976,312 7,290,023 10,385,955
70
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
Hua dhe paradhënie për bankat
Huatë dhe paradhëniet për bankat përfshijnë vendosje
ndërbankare. Vlera e drejtë e vendosjeve me normë të
pandryshueshme dhe depozitat njëditore është e barabartë
me vlerën e tyre kontabël. Llogaritja e vlerës së drejtë e
depozitave me norma të pandryshueshme interesi bazohet
në flukset monetare të skontuara duke përdorur normat
e interesit që mbizotërojnë në treg për borxhet me risk
kreditimi dhe maturitet të mbetur të ngjashëm. Në lidhje
me depozitat në institucionet e kredisë, këto janë depozita
afatshkurtra, për të cilat interesi që bartin nuk ndryshon
shumë nga normat e interesit të tregut më 31 dhjetor.
Zëra jashtë bilancit
Më 31 dhjetor 2017 Deri në 1 muaj 1-3 muaj 3-12 muaj 1-5 vite Mbi 5 vite Totali
Angazhime kredie 4,468,798 27,342 247,667 14,821 35,383 4,794,011
Letër garanci 40,244 12,896 276,321 - - 329,461
Letër kredie - 21,242 - - - 21,242
Totali 4,509,042 61,480 523,988 14,821 35,383 5,144,714
Më 31 dhjetor 2016
Angazhime kredie 7,586,107 3,132 287,714 10,366 43,813 7,931,132
Letër garanci 16,536 46,529 307,544 - - 370,609
Letër kredie - - - - - -
Totali 7,602,643 49,661 595,258 10,366 43,813 8,301,741
Letër kreditë dhe letër garancitë e dhëna për klientët
angazhojnë bankën të kryejë pagesa në favor të tyre të cilat
janë të kushtëzuara në sajë të dështimit të klientit të veprojë
sipas kushteve të kontratës.
Angazhimet për të zgjatur kreditë përfaqësojnë detyrimet
kontraktuale për të bërë kredi të ripërtëritshme. Angazhimet
në përgjithësi kanë datat e skadimit të përcaktuara, ose
dispozita të tjera të përfundimit.
Rrjeti i degëve të Tirana Bank përfshin 39 (2016: 39)
ndërtesa të marra me qira me marrëveshje të qirasë
operative. Politika e bankës është të lidhë kontrata afatgjata
nga 10 deri 20 vjet. Kontratat rinovohen sipas negocimeve
midis dy palëve që duhet të bien dakord me kushtet e reja
të kontratës.
3.4 VLERA E DREJTË E AKTIVEVE DHE DETYRIMEVE FINANCIARE
Instrumenta financiare që nuk maten me vlerën e drejtë
Tabela e mëposhtme përmbledh vlerat kontabël dhe vlerat e drejta të atyre aktiveve dhe detyrimeve financiare që nuk janë
paraqitur në pasqyrat financiare të bankës me vlerën e tyre të drejtë.
Vlera kontabël neto Vlera e drejtë
2017 2016 2017 2016Aktive financiare
Hua dhe paradhenie për bankat 26,544,252 22,408,310 26,544,252 22,408,310
Hua dhe paradhenie për klientët 24,037,231 25,273,650 23,200,582 24,979,927
Detyrime financiare
Detyrime ndaj klientëve 60,957,146 63,585,400 60,992,112 63,664,489
Detyrime ndaj bankave 2,286,163 2,286,163 2,286,163 2,286,163
Hua dhe paradhënie për klientët
Huatë dhe paradhëniet nuk përfshijnë zhvlerësimin.
Portofoli i kredisë i bankës ka një vlerë të drejtë të llogaritur
më të vogël se vlera kontabël për shkak të normave të
interesit më të larta mbizotëruese në treg në fund të 2017,
si rezultat i krizës globale financiare. Pjesa më e madhe
e portofolit të kredive është subjekt çmimi brenda një viti.
Vlera e drejtë e kredive dhe paradhënieve për klientët
është fluksi i pritur i skontuar me normat aktuale të tregut.
Normat aktuale të tregut janë normat e interesit që do të
aplikoheshin në këtë moment (në fund të vitit).
71
Aktive financiare të mbajtura deri në maturim
Vlera e drejtë e investimeve financiare të mbajtura deri në
maturim përcaktohet duke përdorur çmimet e kuotuara për
instrumente të ngjashme si norma të skontimit të flukseve
të ardhshme të parasë në datën e raportimit.
Detyrime për bankat dhe klientët, depozita të tjera dhe
huamarrje të tjera
Vlera e drejtë e përllogaritur e depozitave me maturitet
të padeklaruar, e cila përfshin depozitat pa interes, është
shuma e pagueshme kur kërkohet.
Vlera e drejtë e përllogaritur e depozitave me norma interesi
të pandryshueshme dhe huamarrje të tjera të pakuotuara
në një treg aktiv bazohet në flukset e skontuara të parasë
duke përdorur norma interesi për borxh të ri me maturitet
të mbetur të ngjashëm. Vlera kontabël ndryshon nga vlera
e drejtë sepse normat e interesit janë më të larta se normat
e tregut më 31 dhjetor 2017, sepse në fund të vitit bankat
ofrojnë norma më të larta interesi duke konkurruar për të
tërhequr depozitat.
Detyrimet për bankat i referohet kredive të marra nga
mëma me një afat maturimi prej një muaj nga data e bilancit
dhe për këtë arsye vlera e tyre e drejtë konsiderohet të jetë
e përafërt me vlerën kontabël.
31 dhjetor 2017
Niveli 1 Niveli 2 Niveli 3 Totali
AKTIVE FINANCIARE
Hua dhe paradhenie për bankat - 26,544,252 - 26,544,252
Hua dhe paradhenie për klientët - - 23,200,582 23,200,582
Aktive financiare të mbajtura deri në maturim - - - -
Aktive financiare të vlefshme për shitje - 15,333,682 - 15,333,682
DETYRIME FINANCIARE
Detyrime ndaj klienteve - - 60,992,112 60,992,112
Detyrime ndaj bankave - - 1,252,282 1,252,282
31 dhjetor 2016
Niveli 1 Niveli 2 Niveli 3 Totali
AKTIVE FINANCIARE
Hua dhe paradhenie për bankat - 22,408,310 - 22,408,310
Hua dhe paradhenie për klientët - - 24,979,927 24,979,927
Aktive financiare të mbajtura deri në maturim - - - -
Aktive financiare të vlefshme për shitje 5,828,976 15,618,576 - 21,447,552
DETYRIME FINANCIARE -
Detyrime ndaj klienteve - - 63,664,489 63,664,489
Detyrime ndaj bankave - - 2,286,163 2,286,163
Instrumenta financiare të matura me vlerën e drejtë
Matja e vlerës së drejtë analizohet sipas nivelit në hierarkinë
e vlerës së drejtë si më poshtë:
(i) Niveli 1 - çmimet e kuotuara (të parregulluara) në tregjet
aktive për aktivet ose detyrimet identike;
(ii) Niveli 2 – teknika vlerësimi me të gjithë materialet e tjera
të verifikueshme për aktivin ose detyrimin, drejtpërdrejtë
(çmimi) ose tërthorazi (e përftuar nga çmimi); dhe
(iii) Niveli 3 – vlerësime jo të observueshme nga të dhënat
e tregut.
Manaxhimi përdor gjykime në kategorizimin e instrumentave
financiare duke përdorur hierarkinë e vlerës së drejtë. Nëse
metoda e matjes përdo të dhëna që kërkojnë gjykime të
rëndësishme, ajo metodë është e nivelit 3. Rëndësia e një
të dhëne shikohet në tërësi për matjen e vlerës se drejtë.
Matjet e përsëritura të vlerës së drejtë janë ato që lejohen
ose kërkohen nga standartet e kontabilitetit në pasqyrën
e pozicionit financiar në fund të çdo periudhe raportuese.
Vlerat e drejta të analizuara sipas nivelit të hierarkisë dhe
vlerat e përsërituar të aktiveve jo të vlerësuar me vlerën e
tyre të drejte paraqiten në tabelën që vijon:
72
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
3.5 MANAXHIMI I KAPITALIT
Objektivat e Bankës për manaxhimin e kapitalit, e cila
është një koncept më i gjerë sesa “kapitali” në bilanc, janë:
të jetë në përputhje me kërkesat e kapitalit të vendosura
nga Banka e Shqipërisë; të ruajë aftësinë e bankës për të
vazhduar në vijimësi në mënyrë që të mund të vazhdojë të
sigurojë kthim për aksionarët dhe përfitime për grupet e
tjera të interesit, dhe të ruajë një bazë të kapitalit të fortë
për të mbështetur zhvillimin e biznesit të saj.
Mjaftueshmëria e kapitalit dhe përdorimi i kapitalit rregullator
janë të monitoruara çdo ditë nga drejtuesit e bankës, duke
përdorur teknika të bazuara në udhëzimet e zhvilluara nga
Komiteti i Bazelit dhe Direktivat e Komunitetit Evropian,
ashtu siç janë implementuar nga Banka e Shqipërisë, për
qëllime të mbikëqyrjes. Informacioni i kërkuar dërgohet në
Bankën e Shqipërisë çdo tre muaj.
Banka e Shqipërisë kërkon që çdo bankë ose grup bankar:
(a) të mbajë nivelin minimal të kapitalit rregullator prej
1 miliardë Lekë dhe (b) të mbajë një raport të totalit të
kapitalit rregullator përmbi aktivet e ponderuara me risk
(‘raporti Bazel’) në ose mbi minimumin e pranuar në nivel
ndërkombëtar prej 12% (2016: 12%). Banka e Shqipërisë
ka kërkuar specifikisht që Tirana Bank të ketë normën
e mjaftueshme të kapitalit minimalisht 15%, për shkak
të pasigurive të krizës financiare në Greqi dhe ndikimit
potencial të saj në Shqipëri.
Kapitali rregullator i Bankës, ashtu siç menaxhohet nga
Departamenti i Riskut të Bankës, është i ndarë në dy nivele:
Kapitali bazë: kapitali aksionar (duke i zbritur vlerat kontabël
të aksioneve të thesarit), fitimi i mbartur dhe rezervat e
krijuara si përpjesëtim i fitimit të mbartur; dhe
Kapitali shtesë: borxhi i varur që kualifikohet si kapital,
provigjionet e zhvlerësimeve kolektive dhe fitimet e
parealizuara nga vlerësimi i drejtë i instrumenteve të
kapitalit dhe borxhit të mbajtura si të disponueshme për
shitje.
Aktivet e ponderuara me risk maten sipas një hierarkie prej
katër ponderimesh risku të klasifikuara sipas natyrës – dhe
duke pasqyruar një vlerësim të risqeve përkatës të kredisë,
tregut dhe risqeve të tjera – çdo aktiv dhe palë e tretë, duke
marrë parasysh kolateralët apo garancitë e përshtatshme.
Një trajtim i ngjashëm përdoret për ekspozimin jashtë
bilancit me disa rregullime për të pasqyruar natyrën e
kushtëzuar të humbjeve të mundshme.
Tabela në vijim përmbledh përbërësit e kapitalit rregullator
dhe raportet e bankës për vitet e mbyllur më 31 dhjetor
2017 dhe 2016. Banka ka qenë në përputhje me të gjitha
kërkesat e jashtme në lidhje me kapitalin ndaj të cilave ka
qënë subjekt në vitin 2017.
2017 2016
Kapitali bazë
Kapital i nënshkruar 16,490,344 16,490,344
Rezerva 1,374,250 1,374,250
Diferenca rivlerësimi për raportim të statutorit (181,922) 97,756
Totali i kapitalit bazë 17,682,672 17,962,350
Kapitali shtesë
Detyrime të varura - -
Rezerva rivlerësimi - -
Totali i kapitalit shtesë - -
Zbritje nga kapitali rregullator (9,462,534) (10,097,085)
Totali i kapitalit rregullator 8,220,138 7,865,265
Aktive të ponderuara me rrezik
Në bilanc 37,968,803 42,958,307
Jashtë bilancit 713,203 731,302
Totali i aktiveve të ponderuara me rrezik 38,682,006 43,689,609
Raporti i mjaftueshmërisë së kapitalit 21.25% 17.89%
73
Vlerësime dhe gjykime të rëndësishme kontabël 4.Raporti i mjaftueshmërisë së kapitalit llogaritet duke u bazuar në informacionin
financiar të përgatitur sipas rregullores së Bankës së Shqipërisë, të shpjeguar
më sipër. Banka kryen vlerësime dhe supozime që ndikojnë shumat e raportuara
të aktiveve dhe detyrimeve brenda vitit të ardhshëm financiar. Vlerësimet dhe
gjykimet vlerësohen vazhdimisht dhe bazohen në eksperiencën historike dhe
faktorë të tjerë, duke përfshirë pritshmëritë për ngjarje të ardhshme që mendohet
se janë të arsyeshme në rrethanat aktuale.
Humbje nga zhvlerësimi i huave dhe paradhënieve
Banka rishikon portofolin e saj të kredisë për të vlerësuar zhvlerësimin të paktën çdo
tre muaj. Në përcaktimin nëse një humbje zhvlerësimi duhet të regjistrohet ose jo
në fitim ose humbje, banka kryen gjykime nëse ekzistojnë të dhëna të dukshme që
tregojnë se ka një rënie të matshme në vlerësimin e flukseve të ardhshme të parasë
nga një portofol kredish para se rënia të identifikohet me një kredi individuale në po
atë portofol. Kjo evidencë mund të përfshijë të dhëna të dukshme që tregojnë se
ka pasur një ndryshim të pafavorshëm në gjendjen e pagesave të kredimarrësve
në një bankë, ose kushte kombëtare ose lokale ekonomike që lidhen drejtpërdrejtë
me dështim të aktiveve në një bankë. Menaxhimi përdor vlerësime të bazuara
në eksperiencën historike të humbjeve për aktivet me karakteristika të ngjashme
të riskut të kredisë dhe të evidencës objektive të zhvlerësimit në portofol kur
projektohen flukset e ardhshme të parasë.
Metodologjia dhe supozimet e përdorura për të vlerësuar si shumën ashtu
edhe kohën e flukseve të ardhshme rishikohen rregullisht për të reduktuar çdo
diferencë që ekziston midis vlerësimeve të humbjeve dhe eksperiencës faktike
të humbjes. Në masën që vlera aktuale neto e flukseve të ardhshme ndryshon
me -/+5%, provigjioni i bankës do të përllogaritej 206,343 mijë Lekë më i lartë
ose 205,507 mijë Lekë më i ulët (2016: 338,000 mijë Lekë më i lartë ose 338,000
mijë Lekë më i ulët).
74
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
Pozicion tatimor i pasigurtë
Pozicionet tatimore të pasigurta të Bankës rivlerësohen
nga Drejtimi në fund të çdo periudhe raportuese. Detyrimet
për pozicionin e tatim fitimit përcaktohen nga Drejtimi
si më i ngjashmi që mund të jetë në mënyrë që të mos
rezultojë në detyrime tatimore të tjera që mund të ngrihen
nëse pozicioni do të vihej në dyshim nga organet tatimore.
Vlerësimi bazohet në interpretime të ligjeve tatimore që
janë në fuqi ose konsiderohen në fuqi në fund të periudhës
raportuese, dhe të çdo vendim gjykate të njohur ose
rregulloreje. Detyrimet nga gjoba, interesa dhe taksa të tjera
përveç atyre mbi të ardhurat njihen në bazë të gjykimeve
të menaxhimit mbi shpenzimin e nevojshëm për të mbyllur
detyrimin në fund të çdo periudhë raportuese.
Përcaktimi i vlerës së drejtë
Informationi mbi vlerën e drejtë të aktiveve dhe detyrimeve
financiare që është përcaktuar nga gjykime dhe nuk është
bazuar në të dhëna të observueshme në treg, paraqitet në
shënimin 3.4.
75
5. Miratimi i Standardeve të Reja ose të Rishikuara dhe Interpretimeve
(a) Standardet dhe Interpretimet efektive në periudhën aktuale
Ndryshimet e mëposhtme në standardet ekzistuese dhe interpretimi i ri i lëshuar nga
Bordi i Standardeve Ndërkombëtare të Kontabilitetit (“BSNK”), janë në fuqi për periudhën
raportuese:
• Ndryshime në SNK 7 “ Pasqyra e Levizjes së Parasë”- Iniciativa e informacioneve
shpjeguese (efektive per periudhat vjetore duke filluar në ose pas datës 1 Janar 2017),
• Ndryshime në SNK 12 “Tatimi mbi të Ardhurat” – Njohja e aktiveve tatimore të shtyra
për humbjet e parealizuara ( efektive per periudhat vjetore duke filluar në ose pas datës 1
Janar 2017),
• Ndryshime në SNRF 12 si pasojë e “Përmirësimeve të SNRF-ve ( cikli 2014-2016)”
rezultuar nga projekti i përmirësimit vjetor të SNRF ( SNRF 1, SNRF 2, dhe SNK 28)
kryesisht me një pikëpamje per të eliminuar mospërputhjet dhe per të qartësuar formulimin
(ndryshimet mbi SNRF 12 do të jenë të aplikueshme per periudhat vjetore duke filluar në ose
pas datës 1 Janar 2017).
Adaptimi i këtyre ndryshimeve tek standartet ekzistuese nuk ka çuar në ndryshime për sa i
përket politikave kontabël të Bankës.
(b) Standardet dhe Interpretimet në fjalë ende të pa miratuara
Në datën e autorizimit të këtyre pasqyrave financiare, standardet, përmirësimet dhe
interpretimet e mëposhtme ishin publikuar por akoma nuk ishin në fuqi:
SNRF 9 Instrumentet Financiare - Në Korrik 2014, BSNK (Bordi i Standardeve
Ndërkombëtare të Kontabilitetit) lëshoi versionin përfundimtar të SNRF 9 Instrumentet
Financiare. SNRF 9 është efektive për periudhat vjetore që fillojnë më ose pas 1 Janarit
2018, me lejimin e adoptimit të hershëm. Ai zëvendëson SNK 39 Instrumentet Financiare:
Njohja dhe Matja.
Në Tetor 2017, BSNK lëshoi Karakteristikat e Parapagimit me Kompensim Negativ
(Ndryshime në SNRF 9). Ndryshimet janë efektive për periudhat vjetore që fillojnë më ose
pas 1 Janarit 2019, me lejimin e adoptimit të hershëm.
Banka do të zbatojë SNRF 9 të nxjerrë në Korrik 2014 fillimisht më 1 Janar 2018 dhe do të
ndryshojë SNRF 9 më 1 Janar 2019. Banka ka përfunduar vlerësimin e ndikimit të tranzicionit
në SNRF 9. Duke përfshirë ndikimin e tranzicionit në standardin e ri, fondi i provigjoneve
totale nuk e tejkalon nivelin e këtij fondi për qëllime rregullative.
Klasifikimi - Asetet financiare
SNRF 9 përmban një metodë të re klasifikimi dhe matjeje për aktivet financiare që pasqyron
modelin e biznesit, në të cilin menaxhohen asetet dhe karakteristikat e tyre të fluksit të
mjeteve monetare.
SNRF 9 përfshin tre kategori kryesore klasifikimi për aktivet financiare: të matura me koston
e amortizuar, FVOCI (Vlera e Drejtë nëpërmjet të Ardhurave të Tjera Përmbledhëse) dhe
FVTPL (Vlera e Drejtë nëpërmjet Fitimit ose Humbjes). Ajo eliminon kategoritë ekzistuese
të SNK 39 të mbajtura deri në maturim, huatë dhe llogaritë e arkëtueshme që janë në
dispozicion për shitje.
76
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
Një aktiv financiar matet me koston e amortizuar nëse plotëson të dyja kushtet e mëposhtme dhe nuk
është përcaktuar si në FVTPL:
• ai është mbajtur në kuadër të një modeli biznesi, qëllimi i të cilit është mbajtja e aktiveve për mbledhjen
e flukseve monetare kontraktuale; dhe
• kushtet kontraktuale të tij krijojnë në datat e specifikuara flukset e mjeteve monetare të cilat janë
Vetëm Pagesa e Principalit dhe Interesit (SPPI) për shumën e principalit të papaguar.
Një aktiv financiar matet në FVOCI vetëm nëse plotëson të dyja këto kushte dhe nuk është përcaktuar
si në FVTPL:
• ai është mbajtur në kuadër të një modeli biznesi, objektivi i të cilit arrihet duke mbledhur të dyja flukset
monetare kontraktuale dhe shitjen e aktiveve financiare; dhe
• kushtet kontraktuale të tij krijojnë në datat e specifikuara flukset e mjeteve monetare që janë Vetëm
Pagesa e Principalit dhe Interesit për shumën e principalit të papaguar.
Të gjitha aktivet financiare që nuk klasifikohen si të matura me koston e amortizuar ose FVOCI siç
përshkruhen më lart, maten në FVTPL. Përveç kësaj, në njohjen fillestare, Banka mund të përcaktojë
në mënyrë të pakthyeshme një aktiv financiar që plotëson kërkesat e tjera që duhet të maten me koston
e amortizuar ose në FVOCI si në FVTPL nëse kjo e eliminimin ose zvogëlon ndjeshëm një mospërputhje
kontabël që do të lindte ndryshe.
Një aktiv financiar klasifikohet në një nga këto kategori në njohjen fillestare.
Sipas SNRF 9, derivatët e përfshirë në kontratat ku bartësi është një aktiv financiar në fushën e SNRF
9 nuk janë të ndarë. Në vend të kësaj, vlerësohet për klasifikim instrumenti financiar hibrid si një i tërë.
Vlerësimi i modelit të biznesit
Banka ka finalizuar modelin e saj të biznesit, si dhe testimin e SPPI dhe ka arritur në përfundimin si më
poshtë:
Bono të qeverisë dhe portofoli i bonove të thesarit
Për produktet e thesarit të Bankës (bonot dhe bonot e thesarit), modeli i biznesit i identifikuar është:
“Mbajtja për të mbledhur dhe shitur” që kërkon matjen me vlerën e drejtë nëpërmjet të ardhurave të
tjera përmbledhëse (FVTOCI).
Sipas SNRF 9 (4.1.2A), një aktiv financiar do të matet me vlerën e drejtë nëpërmjet të ardhurave të tjera
përmbledhëse nëse plotësohen të dyja kushtet e mëposhtme:
• aktivi financiar mbahet brenda një modeli biznesi, objektivi i të cilit arrihet si nga mbledhja e flukseve
monetare kontraktuale dhe shitja e aktiveve financiare dhe
• kushtet kontraktuale të aktivit financiar fillojnë në datat e specifikuara për flukset e mjeteve monetare,
të cilat janë vetëm pagesa e principalit dhe interesit për shumën e principalit të papaguar.
Tirana Bank nuk mban portofol të letrave me vlerë për qëllime tregtare, pra, me qëllim të blerjes/shitjes
aktive në varësi të vlerës së drejtë të aktiveve.
Huatë dhe paradhëniet për klientët
Për kreditë dhe paradhëniet e Bankës ndaj portofolit të klientëve, modeli i biznesit i identifikuar është
modeli i biznesit “Mbaj për të mbledhur” dhe prandaj kreditë e klasifikuara në këtë model biznesi do të
maten me koston e amortizuar. Çdo kredi që nuk do të kalojë testin SPPI do të matet me vlerën e drejtë
përmes PL (Fitimit dhe Humbjes).
Sipas SNRF 9 (4.1.2), një aktiv financiar duhet të matet me koston e amortizuar nëse plotësohen të dyja
kushtet e mëposhtme:
• aktivi financiar mbahet brenda një modeli biznesi, objektivi i të cilit është mbajtja e mjeteve financiare
për mbledhjen e flukseve monetare kontraktuale dhe
• kushtet kontraktuale të aktivit financiar fillojnë në datat e përcaktuara për flukset e mjeteve monetare
të cilat janë vetëm pagesa e principalit dhe interesit për shumën e principalit të papaguar.
Modeli i biznesit të Bankës është të krijojë kredi dhe të mbledhë flukset e tyre kontraktuale të parasë.
Çdo shitje e aktiveve financiare në këtë model biznesi kryhet për shkak të përkeqësimit të kredive dhe
për zvogëlimin e NPE (Ekspozimet Jo-Performuese) dhe NPL (Kreditë me Probleme) dhe në asnjë rast
nuk pasqyron qëllimin fillestar të aktivitetit kreditues.
77
SNK SNRF 9
Portofoli Matja Modeli i biznesit MatjaNdikimi në kapitalin
total
Huatë dhe paradhëniet për klientët Kostoja e amortizuar Mbaj për të mbledhur Kostoja e amortizuar
Asnjë ndikim në
hartën fillestare, por
objekt i testit SPPI
AFS (bonot dhe bonot e thesarit) FVTOCIMbaj për të mbledhur
dhe shiturFVTOCI
Asnjë ndikim në
hartën fillestare, por
objekt i testit SPPI
Vlerësimi nëse flukset monetare kontraktuale janë vetëm pagesa e principalit dhe interesit
Për qëllimet e këtij vlerësimi, “principal” përcaktohet si vlera
e drejtë e aktivit financiar në njohjen fillestare. “Interesi”
përcaktohet si një shpërblim për vlerën kohore të parasë,
për riskun e kredisë që lidhet me shumën e principalit të
papaguar gjatë një periudhe të caktuar kohore dhe për
rreziqet dhe kostot e tjera bazë të kreditimit (p.sh. risku
i likuiditetit dhe kostot administrative), edhe si një marzh
fitimi.
Gjatë vlerësimit nëse flukset monetare kontraktuale janë
vetëm pagesa e principalit dhe interesit, Banka do të marrë
parasysh kushtet kontraktuale të instrumentit. Kjo do të
përfshijë vlerësimin nëse aktivi financiar përmban një term
kontraktual që mund të ndryshojë kohën ose shumën e
flukseve të mjeteve monetare kontraktuale në mënyrë që
të mos plotësojë këtë kusht. Gjatë kryerjes së vlerësimit,
Banka merr parasysh:
• ngjarje të kushtëzuara që do të ndryshonin shumën dhe
kohën e flukseve të mjeteve monetare;
• karakteristikat e kapitalit të marrë hua;
• parapagimi dhe afatet e shtyrjes;
• kushtet që kufizojnë pretendimet e Bankës për flukset e
mjeteve monetare nga aktivet e specifikuara - p.sh.
rregullimet e asetit pa rekurs; dhe
• karakteristika që modifikojnë rëndësinë për vlerën kohore
të parasë - p.sh. rivendosjen periodike të normave të
interesit.
Normat e interesit për kreditë me pakicë të kryera nga
Banka janë të bazuara në normat fikse standarde të cilat
janë vendosur në diskrecionin e Bankës. Në këto raste,
Banka vlerëson nëse SFR është në përputhje me normat
e tregut dhe i siguron Bankës kthime të mjaftueshme për
të mbuluar:
• vlerën kohore të parave,
• riskun e kredisë që lidhet me shumën e principalit të
papaguar gjatë një periudhe të caktuar kohe, dhe
• risqe të tjera bazë të huasë dhe kostot, si dhe një marzh
fitimi.
Të gjitha kreditë me pakicë të Bankave përmbajnë
karakteristika të parapagimit. Një tipar i parapagimit është
në përputhje me kriterin e SPPI nëse shuma e parapagimit
përfaqëson kryesisht shuma të papaguara të principalit dhe
interesit mbi shumën e papaguar të principalit, që mund
të përfshijë kompensim të arsyeshëm për përfundimin e
parakohshëm të kontratës.
Vlerësimi i ndikimit
Banka ka vlerësuar se adoptimi i SNRF 9 më 1 Janar
2018 nuk do të sjellë ndryshime në matjen e saj aktuale të
aktiveve financiare sipas SNK 39. Klasifikimi i aktiveve të
saj financiare të mbajtura më 1 Janar 2018 do të ndryshojë
si më poshtë.
• Huatë dhe paradhëniet për bankat dhe klientët që
klasifikohen si kredi, të arkëtueshme dhe të matura me
koston e amortizuar sipas SNK 39, do të maten me koston
e amortizuar sipas SNRF 9.
• Letrat me vlerë të investimit të borxhit që klasifikohen si
të disponueshme për shitje sipas SNK 39 do të maten në
FVTOCI sipas SNRF 9, pasi këto asete plotësojnë kushtet
e SPPI dhe modeli i tanishëm i biznesit të Bankës është të
mbajë këto asete me qëllim mbledhjen e flukseve monetare
kontraktuale si dhe t’i shes ato.
Zhvlerësimi - Aktivet financiare, angazhimet e huasë dhe kontratat e garancisë financiare
SNRF 9 zëvendëson modelin e “humbjeve të ndodhura” në
SNK 39 me një model të “Humbjes së Pritshme të Kredisë”
(“ECL”) që shikon përpara. Kjo do të kërkojë gjykim të
konsiderueshëm mbi atë se si ndryshimet në faktorët
ekonomikë ndikojnë tek ECL-të, të cilat përcaktohen në
bazë të probabilitetit.
Përveç kredive dhe llogarive të arkëtueshme, modeli i ri i
zhvlerësimit zbatohet edhe për instrumentet financiare në
vijim që nuk maten në FVTPL:
• asetet financiare që janë instrumente borxhi; dhe
• angazhimet e huave dhe kontratat e garancisë financiare
të lëshuara (më parë, zhvlerësimi është matur sipas
SNK 37 Provizionet, Detyrimet Kontingjente dhe Asetet
Kontigjente).
78
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
SNRF 9 kërkon që të njihet një kompensim humbje në një
shumë të barabartë me ECL-të 12-mujore ose ECL-të e
përjetshme në varësi të vlerësimit të riskut të mospagimit.
ECL-të e përjetshme janë ECL-të që rezultojnë nga të gjitha
rastet e mundshme të mospagimit gjatë jetës së pritshme
të një instrumenti financiar, ndërsa ECL-të 12-mujore janë
pjesë e ECL-ve që rezultojnë nga rastet e mospagimit
që janë të mundshme brenda 12 muajve pas datës së
raportimit.
Banka do të njohë kompensimet e humbjeve në një shumë
të barabartë me ECL-të e përjetshme, përveçse në rastet
e mëposhtme, për të cilat shuma e njohur do të jetë ECL
12-mujore:
• letrat me vlerë të investimit të borxhit që përcaktohen të
kenë risk të ulët të kredisë në datën e raportimit. Banka
e konsideron një letër me vlerë borxhi të ketë risk të ulët
kredie kur vlerësimi i riskut të saj të kredisë është ekuivalent
me përkufizimin e kuptimit global të “klasës së investimit”;
dhe
• huatë dhe letrat me vlerë të investimit të borxhit për të
cilat risku i kredisë nuk është rritur ndjeshëm që nga njohja
fillestare.
Kërkesat për zhvlerësim të SNRF 9 janë komplekse dhe
kërkojnë gjykime, vlerësime dhe supozime të menaxhimit,
veçanërisht në fushat e mëposhtme, të cilat diskutohen në
detaje më poshtë:
• vlerësimi nëse risku i kredisë i një instrumenti është rritur
ndjeshëm që nga njohja fillestare; dhe
• përfshirja e informacionit të parashikuar në matjen e ECL-
ve.
Matja e ECL-ve
ECL-të janë një vlerësim i ponderuar me probabilitet i
humbjeve të kredive dhe do të maten si më poshtë:
• aktivet financiare që nuk janë të zhvlerësuara nga kreditë
në datën e raportimit: vlera aktuale e të gjitha mangësive
në të holla - dmth. diferenca midis flukseve të mjeteve
monetare që i detyrohen njësisë ekonomike në përputhje
me kontratën dhe flukset e mjeteve monetare që Banka
pret të marrë;
• aktivet financiare që janë të zhvlerësuara nga kreditë në
datën e raportimit: diferenca midis vlerës kontabël bruto
dhe vlerës aktuale të flukseve monetare të ardhshme të
vlerësuara;
79
• angazhimet e huasë të patërhequra: vlera aktuale e diferencës ndërmjet flukseve të mjeteve monetare
kontraktuale që i nënshtrohen Bankës nëse angazhimi dhe flukset e mjeteve monetare që Banka pret të
marrë janë tërhequr; dhe
• kontratat e garancisë financiare: vlera aktuale e pagesave të pritshme për të rimbursuar mbajtësin minus
shumat që Banka pret të mbulojë.
Aktivet financiare që janë të zhvlerësuara nga kredia janë përcaktuar nga SNRF 9 në mënyrë të ngjashme
me aktivet financiare që janë zhvlerësuar sipas SNK 39.
Përkufizimi i mospagimit
Sipas SNRF 9, Banka do të konsiderojë një aktiv financiar të jetë i papaguar kur:
huamarrësi nuk ka gjasa të paguajë detyrimet e tij të kredisë në Bankë në tërësi, pa pasur nevojë nga ana
e Bankës për veprime të tilla si realizimi i letrës me vlerë (nëse ka ndonjë të tillë); ose
huamarrësi ka më shumë se 90 ditë pa i paguar një detyrim material kredie Bankës.
Ky përkufizim është kryesisht në përputhje me përkufizimin e përdorur për qëllime rregullative për huatë e
klasifikuara si nën standard, të dyshimta ose të humbura.
Identifikimi i karakteristikave të mëposhtme rezulton në mospagim.
• Ditët e kaluara të pagesës (DPD). Ekspozimet më shumë se 90 ditë me vonesë në datën e raportimit
(duke përdorur efektin e tërheqjes prej 20% - në nivelin e debitorit).
• Vështirësia për të paguar (UTP)
• Aktivi i zhvlerësuar i kredisë siç përcaktohet në kërkesat e SNRF 9
• Ekspozimet jo të Kryera nga Shmangiet (FNPE)
• Ekspozimet e Kryera nga Shmangiet (FPE) gjatë periudhës së provës (24 muaj pas periudhës së kurimit)
për të cilat shtyhen masat shtesë të qëndrueshmërisë ose kanë më shumë se 90 ditë vonesë.
Hyrjet në vlerësimin qoftë të një instrumenti financiar janë me vonesë dhe rëndësia e tyre mund të
ndryshojë me kalimin e kohës për të pasqyruar ndryshimet në rrethanat.
Nivelet e riskut të kredisë
Banka cakton çdo ekspozim biznesi në një nivel risku kredie bazuar në kërkesat e përcaktuara nga rregullorja
e Menaxhimit të Riskut të Kredisë duke përdorur faktorë cilësorë dhe sasiorë që janë tregues të riskut të
mospagimit. Krahas klasave të riskut të prezantuara për qëllime rregullatore, Banka identifikon dhe monitoron
veçmas huatë standarde të paguara me vonesë, nga huatë standarde jo të paguara me vonesë.
Çdo ekspozim i biznesit ndahet në një klasë të riskut të kredisë në njohjen fillestare bazuar në informacionin
në dispozicion për huamarrësin. Ekspozimet i nënshtrohen monitorimit të vazhdueshëm, të cilat mund të
rezultojnë në një ekspozim të zhvendosur në një klasë të riskut të kredisë.
Përcaktimi nëse risku i kredisë është rritur ndjeshëm
Sipas SNRF 9, kur përcaktohet nëse risku i kredisë (dmth. risku i mospagimit) të një instrumenti financiar është
rritur dukshëm që nga njohja fillestare, Banka do të marrë parasysh informacione të arsyeshme dhe ku mund
të mbështetet që janë relevante dhe të disponueshme pa kostot dhe përpjekjet e panevojshme, duke përfshirë
informacionin cilësor dhe sasior dhe analizën bazuar në përvojën historike të Bankës, vlerësimin e ekspertëve
të kredive dhe informacionin e ardhshëm.
Banka vlerëson si kriteret sasiore ashtu edhe cilësore në mënyrë që të vlerësojë nëse ka ndodhur një rritje
e ndjeshme e riskut të kredisë.
Elementi sasior llogaritet në bazë të ndryshimit në PD-të e jetës duke krahasuar:
PD e jetës së mbetur në datën e raportimit; me
PD e jetës së mbetur që u vlerësua në bazë të fakteve dhe rrethanave në kohën e njohjes fillestare të
ekspozimit
Banka përcakton kriteret për rritjen sasiore relative në PD, të cilat tregojnë një rritje të ndjeshme të riskut
të kredisë.
Banka ka vendosur tre lloje treguesish: a) primar, b) sekondar dhe c) i ndaluar për të demonstruar prioritetin
e treguesve të përdorur për të vlerësuar nëse ka ndodhur rritje e ndjeshme e riskut të kredisë. Pavarësisht
prioritetit të tyre, të gjithë kriteret kanë të njëjtën peshë në procesin e vlerësimit për rritje të ndjeshme të
riskut të kredisë.
80
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
Treguesit primarë ose sekondar mund
të ndryshojnë për secilin portofol,
ndërsa treguesi i ndaluar është i
pranishëm në kushtet e mëposhtme:
Instrumentet të cilat kanë kaluar më
shumë se 30 ditë
Të gjitha kreditë që shfaqin rritje të
konsiderueshme në riskun e kredisë
klasifikohen në Fazën 2.
Banka do të monitorojë efektivitetin
e kritereve të përdorura për të
identifikuar rritje të ndjeshme të riskut
të kredisë, nëpërmjet rishikimeve të
rregullta për të konfirmuar se:
kriteret janë në gjendje të identifikojnë
rritje të ndjeshme në riskun e kredisë
para se një ekspozim të jetë në
mospagim;
koha mesatare midis identifikimit të
një rritjeje të konsiderueshme të riskut
të kredisë dhe mospagimit duket e
arsyeshme; dhe
Ekspozimet në përgjithësi nuk
transferohen drejtpërdrejt nga matjet
e ECL-ve 12-mujore te kredia e
zhvlerësuar.
Mjetet financiare të modifikuara
Kushtet kontraktuale të një huaje
mund të ndryshohen për një numër
arsyesh, duke përfshirë ndryshimin
e kushteve të tregut, mbajtjen e
klientëve dhe faktorë të tjerë që nuk
lidhen me një përkeqësim aktual ose
potencial të kredisë të klientit. Një
kredi ekzistuese, kushtet e të cilës
janë modifikuar, mund të çregjistrohet
dhe kredia e rinegociuar të njihet si një
kredi e re me vlerë të drejtë.
Sipas SNRF 9, kur kushtet e një aktivi
financiar modifikohen dhe modifikimi
nuk rezulton në çregjistrim, Banka
do të shqyrtojë nëse risku i kredisë
së aktivit është rritur ndjeshëm duke
analizuar faktorët sasiorë dhe cilësorë
që ndikojnë në rrezikun e mospagimit.
Banka rinegocion huatë për klientët
në vështirësi financiare (të referuara si
“aktivitete të qëndrueshmërisë”) për
të rritur mundësitë e grumbullimit dhe
për të minimizuar riskun e mospagimit.
Sipas politikës së qëndrueshmërisë
së Bankës, qëndrueshmëria e huasë
jepet në baza selektive nëse debitori
momentalisht është në mospagim
të borxhit të tij ose nëse ekziston një
rrezik i lartë i mospagimit, ka dëshmi
se debitori ka bërë të gjitha përpjekjet
e arsyeshme për të paguar sipas
kushteve të kontratës fillestare dhe
debitori pritet të jetë në gjendje të
përmbushë kushtet e rishikuara.
Kushtet e rishikuara zakonisht
përfshijnë zgjatjen e maturitetit,
ndryshimin e kohës së pagesave të
interesit dhe ndryshimin e kushteve
të marrëveshjeve të huasë. Të dyja
kreditë si me pakicë dhe kredia e
biznesit janë subjekt i politikës së
qëndrueshmërisë.
Në përgjithësi, qëndrueshmëria është
një tregues cilësor i vonesës dhe
zhvlerësimit të kredisë dhe pritjet
e qëndrueshmërisë janë relevante
për të vlerësuar nëse ka një rritje të
konsiderueshme të kredisë.
Sipas qëndrueshmërisë, një klient
duhet të tregojë sjellje të mirë të
pagesave të vazhdueshme gjatë
njëzetekatër muajve përpara se
ekspozimi të matet në një shumë të
barabartë me ECL-të 12-mujore.
Hyrjet(Inputet) në matjen e ECL-ve
Hyrjet kryesore në matjen e ECL-
ve kanë të ngjarë të jenë struktura
afatgjata të variablave në vijim:
PD;
humbja e ardhur nga mospagimi
(LGD); dhe
ekspozimi ndaj mospagimit (EAD).
Këto parametra rrjedhin nga modelet
statistikore të zhvilluara nga brenda
dhe të dhëna të tjera historike që
përdorin modelet rregullatore. Ato
janë të përshtatura për të pasqyruar
informacionin e ardhshëm siç
përshkruhet më poshtë.
Nivelet e riskut të kredisë do të jenë
një kontribut primar në përcaktimin
e strukturës afatgjatë të PD për
ekspozimet. Banka do të përdorë
modele statistikore për të analizuar të
81
dhënat e mbledhura dhe për të gjeneruar vlerësime të PD së mbetur të ekspozimeve
dhe se si këto pritet të ndryshojnë si pasojë e kalimit të kohës.
Kjo analizë do të përfshijë identifikimin dhe kalibrimin e marrëdhënieve midis
ndryshimeve në normat e mospagimit dhe ndryshimeve në faktorët kryesorë
makroekonomikë, si dhe analizën e thellë të ndikimit të disa faktorëve të tjerë (p.sh.
përvoja e qëndrueshmërisë) në riskun e mospagimit. Për shumicën e ekspozimeve,
treguesit kryesorë makroekonomikë ka të ngjarë të përfshijnë rritjen e PBB-së, normat e
interesit dhe papunësinë. Qasja e Bankës për përfshirjen e informacioneve të ardhshme
në këtë vlerësim është diskutuar më poshtë.
LGD (Humbja e Ardhur nga Mospagimi) është madhësia e humbjes së mundshme nëse
ka një mospagim. Banka do të vlerësojë parametrat e LGD-së bazuar në historinë e
normave të rimëkëmbjes së kërkesave ndaj palëve të papaguara. Modelet LGD do
të marrin në konsideratë strukturën, kolateralin, vjetërsinë e kërkesës dhe kostot e
rimëkëmbjes të çdo kolaterali që është pjesë përbërëse e aktivit financiar. Për kreditë e
siguruara nga prona me pakicë, raportet e kredisë për vlerën (LTV) ka gjasa të jenë një
parametër kyç në përcaktimin e LGD.
EAD (Ekspozimi ndaj Mospagimit) përfaqëson ekspozimin e pritur në rast të një
mospagimi. Banka do të nxjerr EAD nga ekspozimi aktual ndaj palës tjetër dhe
ndryshimet e mundshme në shumën aktuale të lejuar sipas kontratës, përfshirë
amortizimin dhe parapagimet. EAD i një aktivi financiar do të jetë vlera kontabël bruto
në mospagim. Për angazhimet e huadhënies dhe garancitë financiare, EAD do të marrë
parasysh shumën e tërhequr, si dhe shumat potenciale të ardhshme që mund të nxirren
ose paguhen sipas kontratës, të cilat do të vlerësohen bazuar në vrojtimet historike dhe
parashikimet e ardhshme.
Banka do të matë ECL-të duke marrë në konsideratë riskun e vonesës për periudhën
maksimale kontraktuale (duke përfshirë opsionet e zgjerimit të huamarrësit) mbi të cilat
ai është i ekspozuar ndaj riskut të kredisë, edhe nëse për qëllime të administrimit të
riskut, Banka merr parasysh një periudhë më të gjatë. Periudha maksimale kontraktuale
zgjat deri në datën në të cilën Banka ka të drejtë të kërkojë kthimin e një paradhënie ose të
ndërpresë një angazhim ose garanci kredie.
Për overdraftet me pakicë dhe objektet e kartës së kreditit dhe disa struktura rrotulluese të
korporatave që përfshijnë si një hua dhe një përbërës të angazhimit të patërhequr, Banka
mund të matë ECL-të për një periudhë më të gjatë se periudha maksimale kontraktuale,
nëse aftësia kontraktuale e Bankës për të kërkuar ripagimin dhe anulimin e angazhimit
të patërhequr nuk kufizon ekspozimin e Bankës ndaj humbjeve të kredisë në periudhën e
njoftimit kontraktual. Këto objekte nuk kanë një afat të caktuar ose strukturë të ripagimit
dhe menaxhohen në baza kolektive. Banka mund t’i anulojë ato me efekt të menjëhershëm,
por kjo e drejtë kontraktuale nuk zbatohet në menaxhimin normal të përditshëm, por vetëm
kur Banka vihet në dijeni për një rritje të riskut të kredisë në nivel të objektit. Megjithatë, kjo
periudhë do të vlerësohet duke marrë parasysh veprimet e menaxhimit të riskut të kredisë
që Banka pret të ndërmarrë dhe që shërbejnë për të zbutur ECL-të. Këto përfshijnë një ulje
të limiteve dhe anulimin e objektit.
Kur modelimi i një parametri kryhet në baza kolektive, instrumentet financiare do të
grupohen në bazë të karakteristikave të përbashkëta të riskut që përfshijnë:
• llojin e instrumentit; dhe
• klasifikimin e riskut të kredisë.
Grupimet do t”i nënshtrohen rishikimit të rregullt për të siguruar që ekspozimet brenda
një grupi të caktuar të mbeten në mënyrë të përshtatshme homogjene.
Për investimet në letrat me vlerë të borxhit, në lidhje me të cilat Banka ka të dhëna të
kufizuara historike, informacionet e jashtme referuese të publikuara nga agjencitë e
njohura të vlerësimit të jashtëm të kredive si Moody’s do të përdoren për të plotësuar të
dhënat në dispozicion brenda vendit.
82
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
Informacionet e ardhshme
Sipas SNRF 9, Banka do të inkorporojë informacione të
ardhshme në të dyja vlerësimet e saj nëse risku i kredisë i
një instrumenti është rritur ndjeshëm që nga njohja fillestare
dhe matjen e ECL-ve. Banka do të formulojë një pikëpamje
“duke u bazuar sipas rastit” për drejtimin e ardhshëm të
variablave përkatës ekonomikë dhe një gamë përfaqësuese
të skenarëve të tjerë të mundshëm të parashikimit bazuar
në këshillat e Komitetit të Riskut të Bankës dhe ekspertëve
ekonomikë dhe shqyrtimin e një sërë informacionesh të
jashtme aktuale dhe parashikuese.
Ky proces do të përfshijë zhvillimin e dy ose më shumë
skenarëve ekonomikë shtesë duke marrë parasysh
probabilitetet relative të secilit rezultat. Informacioni
i jashtëm mund të përfshijë të dhëna ekonomike dhe
parashikime të publikuara nga organet qeveritare dhe
autoritetet monetare në vendet ku vepron Banka, organizata
ndërkombëtare si Organizata për Bashkëpunim dhe
Zhvillim Ekonomik dhe Fondi Monetar Ndërkombëtar dhe
sektori privat i përzgjedhur dhe parashikuesit akademikë.
Rasti bazë do të paraqesë një rezultat më të mundshëm dhe
do të përafrohet me informacionin e përdorur nga Banka
për qëllime të tjera, siç është planifikimi strategjik dhe
buxhetimi. Skenarët e tjerë do të përfaqësojnë rezultate më
optimiste dhe më pesimiste. Banka gjithashtu do të kryejë
në mënyrë periodike testimin e stresit të goditjeve më
ekstreme për të kalibruar përcaktimin e këtyre skenarëve
të tjerë përfaqësues.
Banka ka identifikuar dhe dokumentuar nxitësit kryesorë të
riskut të kredisë dhe humbjet e kredisë për secilin portofol
të instrumenteve financiare dhe duke përdorur një analizë
të të dhënave historike, ka vlerësuar marrëdhëniet ndërmjet
variablave makroekonomikë dhe riskut të kredisë dhe
humbjeve të kredisë. Këto drejtues kryesorë përfshijnë IÇK
(CPI – Indeksi i Çmimeve të Konsumit), normat e papunësisë
dhe parashikimet e PBB-së. Marrëdhëniet e parashikuara
midis treguesve kryesorë dhe normave të mospagimit dhe
humbjeve në portofole të ndryshme të aktiveve financiare
janë zhvilluar bazuar në analizimin e të dhënave historike
gjatë 5 viteve të fundit.
Vlerësimi i ndikimit
Ndikimi më i rëndësishëm në pasqyrat financiare të
Bankës nga zbatimi i SNRF 9 rezulton nga kërkesat e reja
të zhvlerësimit. Humbjet nga zhvlerësimi janë rritur dhe
mund të bëhen më të paqëndrueshme për instrumentet
financiare në kuadër të modelit të SNRF 9 të zhvlerësimit.
Banka ka vlerësuar se, me miratimin e SNRF 9 më 1 Janar
2018, kompensimet nga humbjet (para tatimit) pritet të
rriten, por nuk tejkalojnë dispozitat e njohura për qëllime
rregullative.
Tranzicioni
Ndryshimet në politikat kontabël që rrjedhin nga miratimi
i SNRF 9 përgjithësisht do të zbatohen në mënyrë
retrospektive, përveç siç përshkruhet më poshtë.
Banka do të përfitojë nga përjashtimi duke e lejuar atë
të mos rishikojë informacionin krahasues për periudhat
e mëparshme në lidhje me ndryshimet në klasifikim dhe
matje (duke përfshirë zhvlerësimin).
Diferencat në vlerën kontabël të aktiveve financiare dhe
pasiveve financiare që rrjedhin nga miratimi i SNRF 9 do të
njihen në fitimet dhe rezervat e pashpërndara më 1 Janar
2018. Përcaktimi i modelit të biznesit brenda të cilit është
mbajtur një aktiv financiar është bërë në bazë të fakteve
dhe rrethanave që ekzistojnë në datën e aplikimit fillestar
SNRF 15 “Të ardhurat nga kontratat me klientët” dhe
ndryshime të mëtejshme (efektiv më ose pas datës 1 Janar
2018),
SNRF 16 “Qiratë” (efektiv për periudhat vjetore që fillojnë
më ose pas datës 1 Janar 2019),
SNRF 17 “Kontratat e Sigurimit” (efektive për periudhat
vjetore që fillojnë më ose pas 1 janarit 2021),
Ndryshimet në SNRF 2 “Pagesat bazuar në Aksione”,
- Klasifikimi dhe Matja e transaksioneve të pagesave me
bazë aksionet (efektiv më ose pas datës 1 Janar 2018),
Ndryshimet në SNRF 4 “Kontratat e sigurimit” - Aplikimi
i SNRF 9 “Instrumentat financiarë” me SNRF 4 “Kontratat
e sigurimit” (në fuqi për periudhat vjetore që fillojnë më
ose pas 1 janarit 2018, ose kur SNRF 9 “Instrumentat
financiarë”, është aplikuar për herë të parë),
Ndryshimet në SNRF 9 “Instrumentat Financiarë” –
Veçoritë e Parapagimit me Kompensim Negativ (efektiv më
ose pas datës 1 Janar 2019),
Ndryshimet në SNRF 10 “Pasqyrat Financiare të Konsoliduara” dhe SNK 28 “Investimet në pjesëmarrje
dhe sipërmarrjet e përbashkëta” - Shitja apo Kontributi i
aseteve mes një Investitori dhe bashkëpunëtorëve të tij, ose
sipërmarrje të përbashkëta dhe ndryshimeve të mëtejshme
(data efektive e shtyrë për kohë të pacaktuar derisa projekti
kërkimor mbi metodën e kapitalit neto të jetë përfunduar),
83
Ndryshimet në SNK 28 “Investimet në pjesëmarrje
dhe sipërmarrjet e përbashkëta”- interesa afatgjatë në
Pjesëmarrje dhe Ndërmarrje të Përbashkëta (efektiv më
ose pas datës 1 Janar 2019),
Ndryshimet në SNK 40 “Aktivet Materiale Afatgjata të
Investuara” - Transferimet e aktiveve materiale afatgjata te
investuara (efektive më ose pas 1 janarit 2018),
Ndryshime në SNRF 1 dhe SNK 28 si pasojë e
“Përmirësimeve të SNRF-ve ( cikli 2014-2016)” rezultuar
nga projekti i përmirësimit vjetor të SNRF ( SNRF 1, SNRF
12, dhe SNK 28) kryesisht me një pikëpamje për të eliminuar
mospërputhjet dhe për të qartësuar formulimin (ndryshimet
mbi SNRF 1 dhe SNK 28 do të jenë të aplikueshme për
periudhat vjetore duke filluar në ose pas datës 1 Janar
2018).
Ndryshimet në standardet e ndryshme “Përmirësimet
në SNRF-të (cikli 2015-2017)” që rezultojnë nga
përmirësimi i përvitshëm të projektit të SNRF (SNRF 3,
SNRF 11, SNK 12 dhe SNK 28) kryesisht me qëllimin që
të shmangin mospërputhjet dhe të qartësojnë formulimin
(efektiv në periudhat vjetore që fillojnë më ose pas datës 1
janar 2019),
KIRFN 22 “Transaksionet valutë dhe Konsiderata për
avancat” (efektive për periudhat vjetore që fillojnë më ose
pas 1 janarit 2018).
KIRFN 23 “Pasiguria mbi Trajtimin e Tatimit mbi të
Ardhurat” efektive për periudhat vjetore që fillojnë më ose
pas 1 janarit 2018).
Banka ka zgjedhur të mos adoptoje këto standarde të reja
dhe ndryshime në standardet ekzistuese përpara datës kur
hyjnë në fuqi. Me perjashtim te impaktit te SNRF 9, i cili do
te vlerësohet nga Banka gjate vitit 2018, Banka parashikon
që adoptimi i standardeve te tjera, ndryshimet dhe
interpretimet nuk do të kenë ndikim material në pasqyrat
financiare të Bankës në periudhën e zbatimit fillestar.
84
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
Të ardhura nga interesi 6.
7.
8.
2017 2016
Depozita me bankat duke përfshirë Bankën Qendrore 36,087 14,941
Të ardhurat nga interesi nga investime të vlefshme për shitje 577,564 654,250
Të ardhura nga interesi nga investime të mbajtura deri në maturim - -
Interesa mbi huatë dhe paradhënie klientëve 1,270,736 1,546,596
Totali 1,884,387 2,215,787
Shpenzime interesi
2017 2016
Detyrime ndaj bankave 14,053 9,514
Detyrime ndaj klientëve 184,801 355,222
Totali 198,854 364,736
Të ardhura neto nga tarifa dhe komisione 2017 2016
Kembimet valutore 27 25
Leter kredite 6,930 7,874
Transferta monetare 72,202 66,404
Komisione hua dhe Visa Card 75,526 83,222
Import/Eksporte 12,618 13,326
Komisione për shërbimet 256,444 247,968
Të ardhura totale nga tarifa dhe komisione 423,747 418,819
Të tjera shpenzime financiare (5,183) (3,919)
Banka korrespondente (15,044) (12,732)
Shpenzime totale për tarifa dhe komisione (20,227) (16,651)
Të ardhura neto nga tarifa dhe komisione 403,520 402,168
85
Të ardhura nga interesi Shpenzime personeli9.
10.
11.
Shpenzime interesi
2017 2016
Paga dhe shpërblime 545,658 452,665
Kontributet e sigurimeve shoqërore dhe shëndetësore 68,218 62,794
Shpenzime të tjera personeli 18,660 19,378
Totali 632,536 534,837
Shpenzime të tjera operacionale2017 2016
Shpenzime qiraje të pagueshme sipas qerave operacionale 169,665 169,277
Sigurimi i depozitave me ASD-ne 216,813 218,223
Shpenzime telekomunikacioni 116,340 111,184
Reklama dhe marketing 36,546 44,376
Shpenzime mirëmbajtje dhe sigurimi 116,665 98,143
Shpenzime nënshkrimi - 77,212
Energji, ujë dhe avull 40,462 42,400
Paisje zyre-inventar i imet 13,570 19,130
Shpenzime Udhëtimi 16,945 11,101
Shpenzime të tjera sigurimi 21,401 22,063
Shërbime të jashtme nga të tretët 39,288 10,709
Të tjera 152,269 118,472
Totali shpenzime të tjera operacionale 939,964 942,290
Shpenzimet e tatimit mbi të ardhurat
Komponentët e shpenzimeve të tatimit mbi të ardhurat për vitet e mbyllura më 31 dhjetor 2017 dhe 2016 janë:
2017 2016
Taksa aktuale
Shpenzimet tatimore aktuale - -
Tatimi i shtyrë
Lidhur me lindjen dhe ndryshimin e diferencave
të përkohshme (9,493) 3,393
Përfitimi / (shpenzimet) e tatimit në të ardhura
raportohet në fitim ose humbje (9,493) 3,393
86
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
Rakordimi midis shpenzimeve tatimore dhe fitimit kontabël shumëzuar me normën e tatimit vendas në Shqipëri për vitet e
mbyllura më 31 Dhjetor 2017 dhe 2016 është si vijon:
2017 2016
Fitimi / (humbja) e kontabilitetit para tatimit 78,872 (523,798)
Pagesa tatimore teorike (kredi) me normë statutore (2017:
15%, 2016: 15%) 11,831 (78,570)
Efekti tatimor i diferencave të përhershme: 154,139 316,939
- Fitimi i cili është i liruar nga taksat (21,127) (1,913)
- Shpenzime jo të zbritshme 175,266 318,852
Humbja tatimore e mbartur e panjohur përpara (165,970) (238,369)
Shpenzimet tatimore aktuale -
Tatimi i shtyrë
Rivlerësimi i kolateralit të riposeduar (4,783) 17,838
Artikuj të tjerë tatimorë të shtyrë (4,710) (14,445)
Të ardhurat e shtyra tatimore të ngarkuara në fitim dhe
humbje (9,493) 3,393
Letrat me vlerë të vlefshme për shitje 17,697 (17,424)
Shpenzimet e shtyra tatimore të ngarkuara në të ardhura
të tjera përmbledhëse 17,697 (17,424)
Banka nuk ka njohur aktivet e tatimit të shtyrë potencial në lidhje me humbjen tatimore të papërdorur të mbartur nga një
shumë prej 39,534 mijë Lek (2016: 209,988 mijë Lekë). Humbja tatimore që bartet më herët skadon si vijon:
2017 2016
Humbja e humbjeve tatimore që mbaron deri në fund të:
- 31 Dhjetor 2016 - -
- 31 Dhjetor 2017 - -
- 31 Dhjetor 2018 44,018 209,988
Humbja totale e taksave bart përpara 44,018 209,988
Norma efektive e tatimit mbi të ardhurat për vitin 2017 është zero (2010: zero). Sipas legjislacionit tatimor shqiptar, autoritetet
tatimore kanë të drejtë të shqyrtojnë deklaratat tatimore për 5 vjet pas dorëzimit të kthimit.
Tatimi i arkëtueshëm mbi të ardhurat e korporatave
2017 2016
1 Janar 300,914 300,914
Parapagimet gjatë vitit - -
Shpenzimet e tatimit mbi fitimin - -
Pagesa të tjera (25,096)
31 dhjetor 275,818 300,914
87
Tatimi i shtyrë në bilanc dhe ndryshimet e regjistruara në shpenzimet
e tatimit mbi të ardhurat janë si më poshtë:
2017 2016
Tatimi i
shtyrë i
aktiveve
Tatimi i
shtyrë I
detyrimeve
Të ardhurat
Aktivet
financiare
në
dispozicion
për shitje
Të ardhurat
Aktivet
financiare
në
dispozicion
për shitje
Tatimi i
shtyrë
Tatimi i
shtyrë
Të ardhurat
Aktivet
financiare
në
dispozicion
për shitje
Të ardhurat
Aktivet
financiare
në
dispozicion
për shitje
Deklaratat Rezervat Asetet Detyrimet Deklaratat Rezervat
(Dr)/Cr (Dr)/Cr (Dr)/Cr (Dr)/Cr
Rivlerësimi i
kolateralit të
riposeduar
28,830 - (4,783) - 33,616 17,838 -
Letrat me
vlerë të
vlefshme për
shitje
- (55,736) - 17,697 - (73,436) (17,424)
Artikuj të
tjerë tatimorë
të shtyrë
59,910 - (4,710)- 64,620
- (14,445)
Total 88,740 (55,736) (9,493) 17,697 98,236 (73,436) 3,393 (17,424)
Asetet
tatimore të
shtyra, neto
33,004 24,800
88
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
12.Arka dhe llogari me Bankën Qendrore
2017 2016
Arka
Kartëmonedha dhe monedha në Lekë 730,107 582,595
Kartëmonedha dhe monedha në monedhë të huaj 962,348 961,948
Totali i arkës 1,692,455 1,544,543
Llogari me Bankën Qendrore
Llogari rrjedhëse
Në Lekë - -
Në monedhë të huaj 248 211
248 211
Rezerva e detyrueshme
Në Lekë 2,548,021 2,787,597
Në monedhë të huaj 2,671,800 2,793,213
5,219,821 5,580,810
Interes i përllogaritur 2,204 2,442
Totali i llogarive me Bankën Qendrore 5,222,273 5,583,463
Totali i arkës dhe i llogarive me Bankën Qendrore 6,914,728 7,128,006
Rezervat e detyrueshme me Bankën Qendrore nuk janë për përdorim të përditshëm nga Tirana Bank dhe përfaqësojnë një
depozitë rezerve minimale, e cila kërkohet nga Banka e Shqipërisë. Këto rezerva llogariten sa 10% e shumës mesatare të
depozitave të muajit për të cilat Banka u detyrohet klientëve, dhe janë si në Lekë ashtu edhe në monedhë të huaj (USD dhe
Euro)
Arka dhe llogaritë me Bankën Qendrore, pa përfshirë paranë në arkë, përfshihet në analizën e ekspozimit maksimal ndaj
rrezikut të kredisë (shënimi 3.1.4)
89
Hua dhe paradhënie për bankat
Llogaritë rrjedhëse
Nostro dhe llogaritë me bankat 9,101,484 5,738,168
Paraja në transit në bankat korresponduese 132,950 -
Totali i llogarive rrjedhëse 9,234,434 5,738,168
Depozitat me Afat me bankat
Depozita me afat me bankat – Rezident - 200,000
Depozita me afat me bankat – Jo rezident 17,301,830 8,487,353
Interes i përllogaritur 7,988 4,673
Totali i depozitave me afat me bankat 17,309,818 8,692,026
Letra me vlere te blera sipas mareveshjes se Riblerjes - 7,978,116
Totali arka dhe llogarive me Bankat 26,544,252 22,408,310
Normat e interesit për rezervat e detyrueshme gjatë vitit 2017 dhe 2016 janë luhatur si më poshtë:
2017
Monedha Minimumi Maksimumi Metoda e llogaritjes
LEK 0,875% 0,875% 70% e kthimit të marrëveshjeve të riblerjes
USD 0% 0% -
EUR -0,40% -0,40% -
2016
Monedha Minimumi Maksimumi Metoda e llogaritjes
LEK 0,875% 1,1225% 70% e kthimit të marrëveshjeve të riblerjes
USD 0% 0% -
EUR -0,40% -0,40% -
Llogaritë rrjedhëse me Bankën Qendrore nuk mbartin interes.
Normat e interesit për llogaritë e tjera rrjedhëse janë të ndryshueshme.
Llogaritë rrjedhëse (Nostro dhe në të parë) detajohen si më poshtë:
S&P
LT/ST 2017 2016
Llogari rrjedhëse me bankat
Raiffeisen Bank International AG BBB+ 1,905,547 63,285
Deutche Bank AG AA- 7,223,308 5,226,078
Deutsche Bank Trust Bank Americas A+ 72,178 420,220
Piraeus Bank SA CCC+ 33,401 27,011
Banco Popolare BBB- - 1,574
Totali 9,234,434 5,738,168
Arka dhe llogari me Bankën Qendrore
90
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
Huatë dhe paradhëniet për bankat detajohen në tabelën në vijim:
31 dhjetor 2017
S&P
LT/ST Monedha
Në monedhë
origjinale Në Lekë ‘000
Piraeus Bank CCC+ EUR 72,000,000 9,598,990
BBVA BBB+ EUR 45,500,000 6,049,225
BBVA BBB+ GBP 3,100,000 464,845
San Paolo di Torino BBB USD 10,700,000 1,188,770
Interesi i përllogaritur 7,988
Totali 17,309,818
31 dhjetor 2016
S&P
LT/ST Monedha
Në monedhë
origjinale Në Lekë ‘000
Piraeus Bank CCC+ EUR 41,000,000 5,544,430
BBVA BBB+ EUR 18,500,000 2,501,755
BBVA BBB GBP 2,800,000 441,168
Banka Kombetare Tregtare B+ ALL 200,000,000 200,000
Interesi i përllogaritur 4,673
Totali 8,692,026
91
Hua dhe paradhënie për klientet
2017 2016
Hua për korporata 2,143,580 2,015,884
Hua për SME 16,769,334 20,337,725
Totali huave për korporata
dhe SME 18,912,914 22,353,609
Hua konsumatore 1,718,225 1,504,799
Hipoteka 6,188,792 6,227,023
Overdraft 243,382 277,141
Karta krediti 212,295 202,108
Komisione huaje të shtyra (86,015) (150,591)
Interesi i përllogaritur 182,192 257,623
Hua dhe paradhenie bruto 27,371,785 30,671,712
Minus: Provigjione për humbje
nga zhvleresimi (3,334,554) (5,398,062)
Totali 24,037,231 25,273,650
Afatshkurtër 12,441,512 11,984,716
Afatgjatë 11,595,719 13,288,934
Tabela në vijim tregon analizën e huave bruto (pa marrë në
konsideratë komisionet e huave të shtyra dhe interesin e
akumuluar) për korporatat dhe SME-të.
2017 2016
Prodhuese 4,833,733 4,485,055
Energjitike 907,735 1,128,148
Tregtare 6,169,832 7,829,705
Ndërtimi 2,965,201 4,236,413
Industri të tjera 4,036,413 4,674,288
Totali i huave bruto 18,912,914 22,353,609
Normat e interesit për kreditë dhe overdrafteve janë të
luhatshëm si më poshtë:
Monedha Norma e interesit Penaliteti i normave
të interesit
2017
LEK 12 muaj TRIBOR
+ (1.6-8)%
5.0% -10 %
USD 12 muaj LIBOR
+ (6.0)%
5.0%
EUR 12 muaj EURIBOR
+ (3.7-5)%
5.0%
2016
LEK 12 muaj TRIBOR
+ (1.5 - 8)%
3.0%
USD 12 months LIBOR
+ (2.5 – 7.0)%
3.0%
EUR 12 muaj EURIBOR
+ (2.5 - 9)%
3.0%
13.
92
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
Lëvizja në provigjionin për humbje nga huatë dhe paradhëniet për klientët është si vijon:
2017 2016
Më 1 janar 5,398,062 8,207,043
Pakësime (Fshirje) (2,225,842) (3,522,568)
Provigjioni i vitit 130,578 758,768
Efekt nga kursi këmbimit (72,831) (72,018)
Të tjera (pagesa nga WO) 104,587 26,837
Më 31 dhjetor 3,334,554 5,398,062
Provigjione individuale 2,736,323 4,196,332
Provigjione kolektive 598,231 1,201,730
3,334,554 5,398,062
Lëvizjet në provigjionin për humbje sipas kategorive të huave gjatë vitit 2017 është si vijon:
Korporata dhe
SMEKonsumatore Hipoteka
Karta krediti
dhe overdrafteTotali
Më 1 janar 2017 4,658,899 189,263 484,287 65,613 5,398,062
Pakësime (Fshirje) (2,015,494) (54,861) (142,380) (13,107) (2,225,842)
Provigjioni i vitit 285,201 (26,832) (152,938) 25,147 130,578
Efekt nga kursi kembimit (65,202) (689) (6,940) - (72,831)
Të tjera (pagesa nga WO) 80,012 6,854 17,719 104,585
Me 31 dhjetor 2017 2,943,416 113,735 199,748 77,653 3,334,552
Lëvizjet në provigjionin për humbje sipas kategorive të kredive gjatë vitit 2016 është si vijon:
Korporata dhe
SMEKonsumatore Hipoteka
Karta krediti
dhe overdrafteTotali
Më 1 janar 2016 6,979,190 385,703 738,108 104,042 8,207,043
Pakësime (Fshirje) (3,035,055) (180,220) (237,093) (70,200) (3,522,568)
Provigjioni i vitit 752,741 (14,537) (11,207) 31,771 758,768
Efekt nga kursi kembimit (62,921) (2,556) (6,541) - (72,018)
Te tjera (pagesa nga WO) 24,945 872 1020 - 26,837
Me 31 dhjetor 2016 4,658,900 189,262 484,287 65,613 5,398,062
93
Investime të vlefshme për shitje
2017 2016
Aksione të Visa-s - 195,211
Obligacione qeveritare 10,805,926 16,207,807
Bono thesari qeveritare 4,537,172 5,044,534
Totali 15,343,098 21,447,552
Aksione në Visa Inc 2017 2016
Më 1 janar 195,211 190,417
Fitim nga ndryshimi i vlerës së drejtë - 4,794
Shitje (195,211)
Më 31 dhjetor - 195,211
Aksionet e mbajtura nga Banka në Visa Inc janë dhuruar nga Visa në formën e një shpërblimi për bashkëpunim të qëndrueshëm
afatgjatë me Bankën. Aksionet janë dhënë në bazë të performancës kundrejt objektivave të të ardhurave dhe shpenzimeve për
marketingun. Nuk është njohur asnjë zhvlerësim në investimet financiare të vlefshme për shitje më 31 dhjetor 2017 (2016: zero).
Obligacione qeveritare 2017 2016
Më 1 janar 16,207,807 13,681,390
Blerje 2,972,213 3,498,163
Maturime (8,399,113) (1,135,552)
(Humbje) / fitim nga ndryshimi i vlerës
së drejtë25,019 163,806
Më 31 dhjetor 10,805,926 16,207,807
Instrumentat e Qeverisë Shqiptarë në monedhë të huaj vlerësohen si “B+” dhe “B+” në monedhë vendase
nga “Standard and Poor’s”. Nuk ka shuma të prapambetura më 31 dhjetor 2017 (2016: zero).
Bono thesari qeveritare 2017 2016
Më 1 janar 5,044,534 6,555,722
Blerje 4,526,791 5,074,642
Maturime (5,044,534) (6,555,723)
(Humbje) / fitim nga ndryshimi i vlerës
së drejtë10,381 (30,107)
Më 31 dhjetor 4,537,172 5,044,534
14.
94
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
Aktive afatgjatë materiale të investuaraAktivet afatgjata materiale të investuara përfshijnë kolaterale të marra nga Banka për
shlyerjen e huave të papaguara. Banka i mban këto aktive për qëllime vlerësimi kapitali.
Asnjë prej aktiveve nuk është dhënë me qira në vitet 2017 dhe 2016. Gjithashtu, nuk
janë kryer as riparime dhe punime mirëmbajtjeje për këto aktive në vitet 2017 dhe
2016.
31 dhjetor 2017 31 dhjetor 2016
Aktive afatgjata materiale të investuara 117,464 109,864
Aktive afatgjata materiale Inventar 2,921,930 2,746,982
Lëvizjet në aktivet afatgjata materiale të investuara për vitin e mbyllur më 31 dhjetor
2017 dhe 2016 janë si më poshtë:
31 dhjetor 2017 31 dhjetor 2016
Më 1 janar 109,864 2,314,308
Shtesat gjate vitit - 1,145,123
Shitjet - (407,699)
Fitim/(humbja) nga rivlerësimi 7,600 (194,886)
Transferim ne Inventar - (2,746,982)
Me 31 dhjetor 117,464 109,864
Fitimi / (humbja) e parealizuar mbi
rivlerësimin e pronës përfshirë në fitim
ose humbje
7,600 (194,886)
15.1 MATJA E VLERËS SË DREJTË NË AKTIVET E INVESTUARA TË BANKËS.
Vlera e drejtë e investimeve afatgjata jomateriale të Bankës më 31 dhjetor 2017 dhe
2016 është arritur në bazë të një vlerësimi të kryer në datat respektive nga disa
vlerësues të pavarur, përfshirë zyrat administruese jo të lidhura me Bankën. Të gjithë
vlerësuesit janë të regjistruar dhe çertifikuar në përputhje me Ligjet Shqiptare. Ata
kanë kualifikimet e përshtatshme dhe eksperiencën e fundit në vlerësimin e aktiveve
në vendndodhjet e përshtatshme. Vlera e drejtë u llogarit në bazë të metodës së
krahasimit me trëgun, e cila reflekton çmimet e fundit të transaksioneve për aktive të
ngjashme.
Nuk ka patur ndryshime në metodën e vlerësimit gjatë vitit. Në matjen e vlerës së
drejtë të aktiveve, përdorimi më i lartë dhe më i mirë i aktiveve është përdorimi i tyre
aktual. Nuk ka patur aktive afatgjata materiale të investuara të klasifikuara në Nivelin
1 apo Nivelin 3, dhe as transferta mes niveleve 1, 2 dhe 3 gjatë vitit.
Detajet mbi aktivet afatgjata materiale të Grupit dhe informacioni mbi hierarkinë e
vlerës së drejtë më 31 dhjetor 2017 dhe 2016 janë si më poshtë:
15.
95
Aktive afatgjatë materiale të investuara
31 dhjetor 2017 31 dhjetor 2016
Tiranë 981,333 805,418
Durrës 855,835 882,596
Elbasan 84,930 99,223
Kavajë 179,558 179,558
Të tjera 937,738 890,051
Totali 3,039,394 2,856,846
Aktive afatgjata jomateriale Kosto Programe
16.Më 1 janar 2016 1,281,154
Shtesa 66,605
Më 31 dhjetor 2016 1,347,759
Më 1 janar 2017 1,347,759
Shtesa 29,631
Më 31 dhjetor 2017 1,377,390
Amortizim i akumuluar
Më 1 janar 2016 (946,684)
Amortizimi i vitit (107,789)
Më 31 dhjetor 2016 (1,054,473)
Më 1 janar 2017 (1,054,473)
Amortizimi i vitit (80,882)
Më 31 dhjetor 2017 (1,135,355)
Vlera kontabël neto
Më 31 dhjetor 2016 293,286
Më 31 dhjetor 2017 242,035
96
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
Aktive afatgjata materiale
Toka dhe
ndërtesa Automjete
Mobilie dhe pajisje
elektronike
Përmirësime të
ambienteve të
marra me qira Totali
Kosto:
Më 1 janar 2016 709,450 96,922 1,494,487 905,052 3,205,911
Shtesa 34 482 49,787 1,705 52,008
Pakësime - - (3,809) - (3,809)
Më 31 dhjetor 2016 709,484 97,404 1,540,465 906,757 3,254,110
Më 1 janar 2017 709,484 97,404 1,540,465 906,757 3,254,110
Shtesa 4,034 510 35,403 17,362 57,309
Pakësime - - (879) - (879)
Më 31 dhjetor 2017 713,518 97,914 1,574,989 924,119 3,310,540
Amortizim i akumuluar:
Më 1 janar 2016 (305,642) (96,253) (1,429,203) (776,142) (2,607,240)
Amortizimi i vitit (33,840) (833) (32,945) (37,565) (105,183)
Pakësime - - 3,809 - 3,809
Më 31 dhjetor 2016 (339,482) (97,086) (1,458,339) (813,709) (2,708,616)
Më 1 janar 2017 (339,482) (97,086) (1,458,339) (813,709) (2,708,616)
Amortizimi i vitit (33,892) (670) (35,820) (34,357) (104,739)
Pakësime - - 879 - 879
Më 31 dhjetor 2017 (373,374) (97,756) (1,493,280) (848,066) 2,812,476
Vlera kontabël neto
Më 31 dhjetor 2016 370,002 318 82,126 93,050 545,496
Më 31 dhjetor 2017 340,144 158 81,709 76,053 498,064
17.
97
18.
20.
19.Aktive të tjera
Aktive të tjera financiare31 dhjetor
2017
31 dhjetor
2016
Debitorë të tjerë 173,386 285,895
Karta Visa të arkëtueshme - -
Llogari të tjera të arkëtueshme nga
klientë72,177 64,276
Totali i aktiveve të tjera financiare 245,563 350,171
Paradhënie 629 792
Inventarë 28,319 32,316
Shpenzime të parapaguara 166,856 73,848
Aktive të tjera 415,908 628,767
Totali i aktiveve të tjera 857,275 1,085,894
Aktivet e tjera përfshijnë kryesisht llogaritë pezull në
shumën 361,432 mijë lekë (2016: 541,736 mijë lekë).
Detyrime ndaj Bankave
Llogari rrjedhëse
31 dhjetor
2017
31 dhjetor
2016
Rezidente 202,459 65,050
Jorezidente 502 295
202,961 65,345
Hua
Rezidente 1,033,097 2,196,853
Jorezidente 15,952 23,950
1,049,049 2,220,803
Interes i përllogaritur 272 15
Totali 1,252,282 2,286,163
Detyrime ndaj klientëve
31 dhjetor 2017 31 dhjetor 2016
Korporata
Llogari rrjedhëse 5,531,394 5,582,909
Depozita me afat 541,351 709,165
Depozita të tjera 831,665 545,716
Totali 6,904,410 6,837,790
Individë
Llogari rrjedhëse / kursimi 18,242,028 15,223,530
Depozita me afat 35,347,365 40,999,619
Depozita të tjera 252,768 270,585
Totali 53,842,161 56,493,734
Interes i përllogaritur 117,271 148,520
Çeqe të pagueshme dhe transferta 93,304 105,356
Totali 60,957,146 63,585,400
98
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
Detyrime të tjera21.
22.
31 dhjetor 2017 31 dhjetor 2016
Shpenzime te perllogaritura 187,831 168,698
Detyrime te tjera financiare 545,956 317,845
733,787 486,543
Tatime të tjera për t’u paguar 14,493 -
Sigurime shoqërore për t’u paguar 10,234 29,332
Totali 758,514 515,875
Shpenzimet e përllogaritura përfshijnë
shpenzime për shërbime bazë,
shpenzime telefoni dhe shpërblime
që lidhen me vitin aktual por që do të
paguhen vitin në vazhdim.
Provigjione
2017 2016
Më 1 janar 441,978 383,392
Pakësime (156,112) (9,712)
Provigjioni i vitit 26,825 68,298
Te tjera (170) -
Më 31 dhjetor 312,521 441,978
Shuma përbën provigjione për cështje
ligjore që lidhen me detyrimet nga
autoritetet tatimore në shumën 250
milionë lekë (2016: 337 milionë lekë)
dhe cështje ligjore me palët e treta
në shumën 63 milionë lekë (2016: 104
milionë lekë).
99
Rezerva të tjera
Rezervat ligjore janë përcaktuar sipas Rregullores së Bankës së Shqipërisë “Mbi
minimumin e kapitalit fillestar për aktivitete të lejuara të Bankave dhe degëve të
licensuara të bankave të huaja”, nr.51, datë 22 Prill 1999. Bankat dhe degët e
licensuara të bankave të huaja duhet të krijojnë rezerva që varjojnë nga 1,25%
deri në 2% të riskut total të aktiveve duke zbritur 1/5 e fitimit pas tatimit përpara
pageses së dividentëve.
Rezerva ligjore sipas Ligjit për Shoqëritë Tregtare, kërkon krijimin e rezervës duke
marrë 5% të fitimit neto të Bankës pasi janë zbritur humbjet e viteve të kaluara.
Kjo procedurë nuk është e detyrueshme në rast se rezervat kanë vlerë sa 1/10 e
kapitalit të Bankës.
23.
24.
Kapitali i paguar dhe primi i aksioneve
31 dhjetor 2017 31 dhjetor 2016
Kapitali i nenshkruar,emetuar
dhe paguar plotesisht 14,754,741 14,754,741
Primet e aksioneve 1,735,494 1,735,494
Diferenca te rivleresimit - -
Rezerva statutore 260,623 260,623
Rezerva ligjore 1,113,627 1,113,627
Rezerva te tjera (Letra me vlere) 325,761 426,043
Totali 18,190,246 18,290,528
Tabela në vijim tregon strukturën e aksionerëve të bankës më 31 dhjetor 2017 dhe 2016.
Emri i aksionarit
Numri i aksioneve
në 2017
Përqindja më 31
dhjetor 2017
Numri i aksioneve
në 2016
Përqindja më 31
dhjetor 2016
Piraeus Bank S.A Greece496,098 98,83 496,098 98,83
Mr. Tzivelis Ioannis5,877 1.17 5,877 1,17
Totali501,975 100,00 501,975 100,00
Më 31 Dhjetor 2017 dhe 2016, aksionet e autorizuara dhe të lëshuara nga Kapitali i Bankës përbehen nga 501,975 aksione
me vlerë nominale 216,24 EUR për aksion.
100
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
Dividendë25.
26.
27.
Asambleja e Përgjithshme e Aksionarëve ka vendosur që të mos shpërndajë dividendë nga fitimi i pashpërndarë më 31
dhjetor 2017. Nuk është marrë ende një vendim për fitimet e pashpërndara më 31 Dhjetor 2017.
Palë të lidhura
Mjete monetare dheekuivalentët e tyre
Me qëllim të pasqyrës së flukseve monetare, mjetet monetare dhe ekuivalentët e tyre përbëhen si në vijim:
Shënime 31 dhjetor 2017 31 dhjetor 2016
Arka 8 1,692,454 1,544,543
Llogari me Bankën Qendrore 8 248 211
Llogari rrjedhëse me bankat 8 9,234,434 5,738,168
Marreveshje Riblerjeje 8 - 7,978,116
Hua dhe paradhënie për bankat 8 17,309,818 8,692,026
Totali 28,236,954 23,953,064
Gjatë aktivitetit të biznesit bankar, Banka kryen transaksione të ndryshme me palët e lidhura. Palët e lidhura përfshijnë (a) Piraeus
Bank S.A Greqi për llogari rrjedhëse, vendosje ndërbankare dhe huamarrje, (b) Tirana Leasing (degë e kompanisë mëmë) për hua
dhe depozita.
Kompania mëmë e drejtpërdrejtë dhe përfundimtare e bankës është Piraeus Bank SA (Greqi).
31 dhjetor 2017 31 dhjetor 2016
Piraeus Bank SA Greqi
Llogari rrjedhëse 33,401 17,029
Vendosje ndërbankare 9,607,219 5,549,188
Letra me vlere te blera sipas marreveshjes
se Riblerjes- 7,978,116
Detyrime ndaj bankave (502) (295)
Hua të marra (15,954) (23,950)
Totali 9,624,164 13,520,088
101
31 dhjetor 2017 31 dhjetor 2016
Tirana Leasing (degë e Piraeus Bank SA)
Hua të dhëna - -
Detyrime (433,351) (450,504)
Totali (433,351) (450,504)
31 dhjetor 2017 31 dhjetor 2016
Piraeus Real Estate Tirana shpk
Hua të dhëna - -
Detyrime (2,448) (3,491)
Totali (2,448) (3,491)
31 dhjetor 2017 31 dhjetor 2016
Cielo Consultancy shpk
Hua të dhëna - -
Detyrime ndaj (51,852) (79,966)
Totali (51,852) (79,966)
31 dhjetor 2017 31 dhjetor 2016
Edificio Enterprise shpk
Hua të dhëna - -
Detyrime (4) (9)
Totali (4) (9)
31 dhjetor 2017 31 dhjetor 2016
Tierra Projects shpk
Hua të dhëna - -
Detyrime (9) (15)
Totali (9) (15)
31 dhjetor 2017 31 dhjetor 2016
Drejtorët e bankës
Hua të dhëna 26,055 22,489
Detyrime (10,735) (9,269)
Totali 15,320 13,220
2017 2016
Të ardhura dhe shpenzime
Piraeus Bank S.A. Greqi
Të ardhura nga interesi 33,587 22,294
Shpenzime interesi (293) (680)
Të ardhura nga tarifa dhe komisione 16 -
Shpenzime për tarifa dhe komisione (19) (65)
33,291 21,549
Tirana Leasing
Të ardhura nga interesi - -
- -
Mjete monetare dheekuivalentët e tyre
102
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
Paraqitja e instrumenteve financiare sipas kategorive të matjes28.
Tabela e mëposhtme tregon rakordimin e klasave të aktiveve financiare me kategoritë e matjes më 31 dhjetor 2017:
2017Hua dhe të
arkëtueshme
Të vlefshme për
shitje
Të mbajtura deri në
maturimTotali
Arka dhe llogari me Bankën Qendrore 6,914,728 - - 6,914,728
Hua dhe paradhënie për bankat 26,544,252 - - 26,544,252
Investime të mbajtura deri në maturim - - - -
Investime të vlefshme për shitje - 15,343,098 - 15,343,098
Hua dhe paradhënie për klientët 24,037,231 - - 24,037,231
Totali i aktiveve financiare 72,839,309
Aktive të tjera 313,860
Totali i aktivit 73,153,169
2016
Hua dhe të
arkëtueshme
Të vlefshme për
shitje
Të mbajtura deri në
maturimTotali
Arka dhe llogari me Bankën Qendrore 7,128,006 - - 7,128,006
Hua dhe paradhënie për bankat 22,408,310 - - 22,408,310
Investime të mbajtura deri në maturim - - - -
Investime të vlefshme për shitje - 21,447,552 - 21,447,552
Hua dhe paradhënie për klientët 25,273,650 - - 25,273,650
Totali i aktiveve financiare 76,257,518
Aktive të tjera 350,171
Totali i aktivit 76,607,689
Më 31 dhjetor 2017 dhe 2016, ndryshimet në vlerën e drejtë të letrave me vlerë tregtare shkojnë në fitim ose humbje të
periudhës, investimet e vlefshme për shitje maten me vlerë të drejtë dhe ndryshimet në vlerën e drejtë njihen në pasqyrën e
të ardhurave gjithëpërfshirëse. Huatë dhe të arkëtueshme dhe investimet e mbajtura deri në maturim mbahen me kosto të
amortizuar.
Më 31 dhjetor 2017 dhe 31 dhjetor 2016, të gjitha detyrimet financiare të Bankës janë mbajtur me kosto të amortizuar.
103
Angazhime dhe detyrime të kushtëzuara29.
30.
Detyrimet e kushtëzuara dhe angazhimet përfshijnë garanci të zgjatura për klientët dhe të marra nga Banka Piraeus.
Llogaritë më 31 dhjetor 2017 dhe 2016 janë si më poshtë:
31 dhjetor 2017 31 dhjetor 2016
Të dhëna
Angazhime kredie 4,794,011 7,931,132
Letër garanci329,461 370,609
Letër kredi 21,242 -
Të marra
Garanci të marra 2,643,806 4,473,125
ÇËSHJE GJYQËSORE
Çështjet gjyqësore janë të zakonshme në industrinë bankare si rrjedhojë e vetë natyrës së biznesit.
Banka ka rregulla dhe politika formale për të administruar çështjet ligjore. Pas konsultimit me profesionistë dhe vlerësimit të
shumës së humbur, Banka bën rregullime duke marrë parasysh efektet negative që këto çështje ligjore mund të kenë mbi
pozicionin e saj financiar.
ANGAZHIME QIRAJE
Banka merr me qira zyra në Tiranë, Durrës, Korçë, Vlorë, Lezhë, Elbasan, Gjirokastër, Fushë Krujë, Shkodër, Lushnjë,
Pogradec, Berat, Sarandë, Fier etj. Këto qira janë të anullueshme me njoftim tre-mujor.
Angazhimet e qirasë klasifikohen si më poshtë:
31 dhjetor 2017 31 dhjetor 2016
Deri në 1 vit 125,327 140,556
Nga 1 deri në 5 vjet 261,927 301,862
Më shumë se 5 vjet 40,573 7,415
Totali 427,827 449,833
Ngjarje pas datës së raportimit
Nuk ka ngjarje të tjera pas datës së raportimit që do të kërkonin rregullime ose shënime shpjeguese shtesë në pasqyrat
financiare.
104
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
KOMITETET E TIRANA BANK
KOMITETET E KREDISË
A) Komiteti i Kredisë për Biznesin e Madh
1. Drejtori i Përgjithshëm Ekzekutiv – Kryetar
2. Drejtori i Divizionit të Kredisë
3. Drejtori i Biznesit i Komanduar
4. Drejtori i Divizionit të Korporatave i Komanduar
5. Drejtori i Departamentit të Menaxhimit të Riskut
6. Drejtor i Departamentit të Biznesit, Divizioni i
Kredisë
B) Komiteti i Kredisë për NVM-të
1. Drejtori i Përgjithshëm Ekzekutiv – Kryetar
2. Drejtori i Divizionit të Kredisë
3. Drejtuesi i Biznesit i Komanduar
4. Drejtori i Depapartamentit të NVM-ve
5. Drejtori i Departamentit të Menaxhimit të Riskut
6. Drejtor i Departamentit të Biznesit, Divizioni i
Kredisë
9
KOMITETET E REKUPERIMIT BANKAR
A) Komiteti i Rekuperimit Bankar (RBU)
1. Drejtori i Përgjithshëm Ekzekutiv – Kryetar
2. Drejtori i Divizionit të Kredisë
3. Drejtori i Divizionit të Rekuperimit Bankar
4. Drejtuesi Financiar
5. Drejtori i Departamentit të Menaxhimit të Riskut
6. Drejtori i Departamentit Ligjor
7. Drejtor i Departamentit të Biznesit, Divizioni i
Kredisë
B) Nën - Komiteti i Rekuperimit Bankar (RBU)
1. Drejtori i Divizionit të Kredisë – Kryetar
2. Drejtori i Divizionit të Rekuperimit Bankar
3. Drejtori i Departamentit Retail, Divizioni i Kredisë
4. Drejtori i Departamentit të Rekuperimit Retail i
Komanduar
KOMITETI I KLASIFIKIMIT DHE PROVIGJONIMIT
1. Drejtori i Përgjithshëm Ekzekutiv – Kryetar
2. Drejtori i Divizionit të Kredisë
3. Drejtuesi i Retail-it
4. Drejtuesi i Biznesit
5. Drejtori i Divizionit të Rekuperimit Bankar
6. Drejtori i Departamentit të Menaxhimit të Riskut
7. Këshilltari për Zhvillimin e Biznesit (pa të drejtë
vote)
KOMITETI I PËRGJEGJËSISË SË ASETEVE (ALCO)
1. Drejtori i Përgjithshëm Ekzekutiv – Kryetar
2. Drejtuesi Financiar
3. Drejtuesi i Operacioneve
4. Drejtuesi i Retail-it
5. Drejtuesi i Biznesit
6. Drejtori i Thesarit dhe Tregjeve Financiare
7. Drejtori i Divizionit të Kredisë
8. Drejtori i Departamentit të Menaxhimit të Riskut
9. Këshilltari për Zhvillimin e Biznesit (pa të drejtë
vote)
KOMITETI DISIPLINOR
1. Drejtori i Përgjithshëm Ekzekutiv – Kryetar
2. Drejtuesi i Operacioneve
3. Drejtori i Divizionit/Departamentit që i përket
punonjësi
4. Drejtori i Departamentit Ligjor
5. Drejtori i Burimeve Njerëzore
105
KOMITETI I RISKUT OPERATIV TË BRENDSHËM
1. Drejtori i Përgjithshëm Ekzekutiv – Kryetar
2. Drejtuesi i Operacioneve
3. Drejtuesi i Retail-it
4. Drejtori i Departamentit të Menaxhimit të Riskut
5. Drejtori i Departamentit të Kontrollit të
Brendshëm
6. Drejtori i Departamentit të Përputhshmërisë
10. Këshilltari për Zhvillimin e Biznesit (pa të drejtë
vote)
KOMITETI I SPONSORIZIMEVE
1. Drejtori i Përgjithshëm Ekzekutiv – Kryetar
2. Drejtuesi Financiar
3. Drejtuesi i Operacioneve
4. Drejtuesi i Retail-it
5. Drejtori i Departamentit të Marketingut dhe PR
6. Këshilltari për Zhvillimin e Biznesit (pa të drejtë
vote)
KOMITETI I DREJTIMIT TË INFORMACIONIT
1. Drejtori i Përgjithshëm Ekzekutiv – Kryetar
2. Bankingu Ndërkombëtar, PB Grup
3. Sistemet Informative të Grupit – Bankingu
Qendror, PB Grup
4. Operacionet Informative të Grupit, PB Grup
5. Organizimi Ndërkombëtar, PB Grup
6. Drejtuesi Financiar
7. Drejtuesi i Operacioneve
8. Drejtori i Departamentit të Menaxhimit të Riskut
9. Drejtori i Informacionit dhe Organizimit
KOMITETI I PROKURIMEVE
1. Drejtori i Departamentit të Menaxhimit të Riskut
2. Këshilltari për Zhvillimin e Biznesit
3. Drejtori i Departamentit Ligjor
4. Drejtor i Departamentit të Kontrollit Financiar
5. Drejtori i Shërbimeve Mbështetëse
KOMITETI I MENAXHIMIT TË RISKUT TË MASHTRIMEVE
1. Drejtori i Përgjithshëm Ekzekutiv – Kryetar
2. Drejtori i Departamentit të Menaxhimit të Riskut –
Nën Kryetar
3. Drejtori i Departamentit të Përputhshmërisë –
Anëtar i Përhershëm
4. Drejtori i Departamentit të Burimeve Njerëzore –
Anëtar i Përhershëm
5. Drejtori i Njësisë së Riskut Operacional dhe të
Tregut - Sekretar i Komitetit
Anëtarë të ftuar:
- Kontrolli i Brendshëm
- COO
- Ligjori
- Drejtuesi i Njësisë së Sigurisë së Informacionit
- Drejtuesi i Njësisë Përkatëse
KOMITETI DREJTUES I ESMS
1. Zyrtari i Shtetit ESMS si Kryetar
2. Drejtuesi i Operacioneve
3. Drejtuesi i Biznesit
4. Drejtori i Divizionit të Kredisë
5. Drejtori i Divizionit të Rekuperimit Bankar
106
TIRANA BANK RAPORTI VJETOR 2017
KOMITETI I AUDITIMIT
Komiteti i Auditimit ndihmon Bordin e Drejtorëve në ushtrimin e detyrave të kontrollit të
brendshëm. Anëtarët e Komitetit të Auditimit emërohen nga Asambleja e Përgjithshme
e Aksionarëve. Kompetencat kryesore të Komitetit të Auditimit, si dhe mënyra e
funksionimit të tyre, rregullohen me dispozitat e ligjit nr.9662 / 18.12.2006 “Për bankat
në Republikën e Shqipërisë”.
KOMITETI I MENAXHIMIT TË RISKUT TË BORDIT
Komiteti i Menaxhimit të Riskut të Bordit emërohet nga Bordi i Drejtorëve të Bankës
dhe përbëhet nga anëtarë me njohuri dhe përvojë adekuate në fushën e menaxhimit
të riskut. Komiteti përbëhet nga një numër tek anëtarësh (të paktën tre anëtarë)
me të drejtë vote dhe sekretari ekzekutiv pa të drejtë vote. Drejtori i Departamentit
të Menaxhimit të Riskut emërohet Sekretar Ekzekutiv i Komitetit të Menaxhimit të
Riskut të Bordit, i cili është përgjegjës për mbledhjen e materialeve dhe informacionit
që është i dobishëm ose i nevojshëm për punën e Komitetit. Ai gjithashtu përgatit
çështjet që do të diskutohen në Komitet.