ÖĞRENME ALANI: OKUMA KAZANIM: Okuduğu Metni ......Konuşturma sanatı: Kişileştirilen varlıkların insan gibi konuşturulması sanatıdır. Örnek: Güneş sevecen bir dost gibi

TÜRKÇE İLKÖĞRETİM 6 36

ÖĞRENME ALANI: OKUMA KAZANIM: Okuduğu Metni Anlama ve Çözümleme – 3 ÖRNEK SORULAR VE ÇÖZÜMLERİ 1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde neden-sonuç anlamı yoktur?

A) Sınıfın camları açık kaldığı için içerisi soğumuş. B) Yağmur yağmadığı için kuraklık oldu. C) Bu gömleği babam için aldım. D) Kitapları okumadığından arkadaşı ona kızdı.

Çözüm: Neden-sonuç anlamı olan cümlelerin özelliklerini sıralayalım: • İki cümleden oluşur. Birinci bölüm neden, ikinci bölüm sonuçtur. • İki cümlenin arasında neden sonuç bağlantısı “için” edatı veya “-den, -dan” eki ile sağlanır. • Neden bölümü gerçekleştiği için sonuç zorunluluktan ortaya çıkar. Ağladığı için gözleri kızardı. Yağmur yağdığı için her yer ıslandı. Neden Sonuç Neden Sonuç Seçenekleri inceleyelim: A’da Sınıfın camları açık kaldığı için içerisi soğumuş. B’de Yağmur yağmadığı için kuraklık oldu. D’de Kitapları okumadığından arkadaşı ona kızdı. C’de ise neden-sonuç anlamı yoktur. Buradaki için edatı cümleye özgülük katmak içindir. Eylemin kişi veya kişilere yönelik yapılmasına özgüleme denir. 2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde amaç-sonuç anlamı yoktur?

A) Sınavı kazanmak için çok çalışıyor. B) Kedi kuşu yakalamak için ileri atıldı. C) Annesini görmek için Ankara’ya gitti. D) Yollar kapalı olduğu için geç kaldık.

Çözüm: Amaç-sonuç cümleleri biçimsel olarak aynı neden-sonuç cümlelerine benzer. İki bölümden oluşur. İkisinin arasındaki anlam ilişkisini için /-den,-dan eki sağlar. Aralarındaki fark şudur: Neden sonuç cümlesinde sonuç, neden bölümündeki eylem gerçekleştiği için zorunluluktan gerçekleşir. Amaç cümlelerinde ise amaç bölümü sonucun gerçekleşmesi için istenerek gerçekleşir. Aralarındaki ayırımı yapmak için iki cümle arasındaki için veya –den, -dan eki yerine “amacıyla” sözcüğünü getirmeliyiz. Cümle anlamlı ise amaç-sonuç cümlesidir. Şimdi örnekle gösterelim: İstediği olmadığı için ağlıyor. İstediği olmadığı amacıyla ağlıyor. → Anlamsız olduğu için neden-sonuç cümlesidir. Okula gitmek için yola çıktı. Okula gitmek amacıyla yola çıktı. Bu cümlede anlam sağlandığı için bu cümle amaç sonuç anlamlı cümledir.

İLKÖĞRETİM 6 TÜRKÇE 37

Seçenekleri inceleyelim. A’da sınavı kazanmak için (amacıyla) çok çalıştı. B’de Kedi kuşu yakalamak için (amacıyla) ileri atıldı. C’de Annesini görmek için (amacıyla) Ankara’ya gitti. Bu cümleler amacıyla anlamı verdiği için amaç cümlesidir. D’de Yollar kapalı olduğu için (amacıyla) geç kaldık. Amacıyla anlamı vermediği için neden-sonuç cümlesidir. 3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yargı gerekçesiyle birlikte verilmiştir?

A) Havalar böyle giderse tatile gideriz. B) Erken gitti; çünkü ders çalışması gerekiyordu. C) Dişlerini göstermek için doktora gitti. D) Alışveriş yapmak için buraya geldi.

Çözüm: Neden sonuç cümlelerinde neden bölümü önce sonuç bölümü sonra gelir. Neden Sonuç Ancak bu durum tersine çevrilirse yani sonuç başa neden sona alınırsa açıklama cümlesi elde edilir. Bu durumda eylem gerekçesiyle (sebebiyle) verilmiş olur. Kitabını kaybettiği için ödevini yapamadı. Neden Sonuç Ödevini yapamadı çünkü kitabını kaybetti. Eylem Gerekçesi Seçenekleri inceleyelim. A’daki cümlede neden veya amaç anlamı yoktur. C ve D’deki cümlelerde amaç anlamı vardır. Dişlerini göstermek amacıyla doktora gitti. Alışveriş yapmak amacıyla buraya geldi. B’de ise “Erken gitti; çünkü ders çalışması gerekiyordu.” Eylem Gerekçe Bu cümleyi ters çevirince neden cümlesi olur. Ders çalışması gerektiği için erken gitti. neden sonuç

TÜRKÇE İLKÖĞRETİM 6

38

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisi sebep bildirmektedir? A) Seni görmekten sıkıldım. B) Beni özlediğinden buraya gelmiş. C) Tiyatroya gitmekten hoşlanırım. D) Gözlerinden okunuyor, beni seviyorsun.

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde amaç

anlamı vardır? A) Seni görebilmek için buraya geldim. B) Çok çalıştığı için tatili hak etti. C) Sana değer verdiğim için yanındayım. D) Yeterince çalışmadığı için başaramadı.

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde neden –

sonuç ilişkisi vardır?

A) Bahçe demirleri yeni boyandı. B) En güzel pastayı annem yapar. C) Otobüs bozulduğu için geç kalmış. D) Yarın gelirsen ders çalışırız.

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “amaç”

ilgisi yoktur?

A) Söylediğin kitabı bulmak için çarşıya çıktım.

B) Annemi görmek için Ankara’ya gideceğim.

C) Ödevimi yapmak için eve erken gitmeliyim.

D) Ona yalan söylediğim için bana kızdı. 5. “………. okula gideceğim.” cümlesini

aşağıdakilerden hangisiyle tamamlarsak cümle neden – sonuç anlamı taşır?

A) Kendimi geliştirmek için B) Onu görmek için C) Başka şansım olmadığı için D) Yeni şeyler öğrenmek için

6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde neden

– sonuç anlamı yoktur? A) Düzensiz beslendiği için kilo aldı. B) Yeterince okumadığı için kendini

geliştiremedi. C) Söylediklerini uygulamak için

çabalıyorum. D) Onu dinlemediğim için çok üzüldüm.

7. (I) Orhan Veli Kanık şiire yeni bir soluk getirdi. (II) Alışılmadık bir şiir düzeni getirdiği için yeni bir çığır açtı edebiyatta. (III) Şiirin yerleşik kurallarını değiştirmek için çalıştı. (IV) Çok çalıştığı için de başardı.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin

hangisinde amaç – sonuç anlamı vardır? A) IV B) III C) II D) I

8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “neden”

anlamı vardır?

A) Trafik kurallarına uymadığından kaza yaptı.

B) Beni görmek istediğinden buraya geldi. C) Bana bunları söylemenden sıkıldım. D) Bunları anlamadığından bahsetme artık.

9. (I) Antalya’yı daha önce görmediğim için

çok heyecanlıydım. (II) Sabah erkenden yola çıkacaktık. (III) Antalya’yı bir an önce görmek için sabırsızlanıyordum, uyumak istedim. (IV) Heyecandan bir türlü uyuyamıyordum.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin

hangisinde neden – sonuç anlamı yoktur?

A) I B) II C) III D) IV

10. Seni hep önemsedim ……. özelsin.

Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilse sebep anlamı verilmiş olur? A) çünkü B) ama

C) fakat D) oysa

11. Onu desteklemek ……… Yukarıdaki cümleye aşağıdakilerden

hangisi getirilse cümle amaç anlamı taşır? A) bizim işimiz değil. B) umurunda değildi. C) için yanına gitti. D) en çok istediği şeydi.

O

K

U

L İ

S

T İ

K

TÜRKÇE İLKÖĞRETİM 6

39

12. I. İstediği hediyeyi almadım, benimle konuşmuyor

II. Oraya gitmedin, sana kırıldı. III. Annemi aramadım, nasıl unuturum? IV. Yasalara uymadı, ceza aldı. Anlam bütünlüğü düşünüldüğünde yukarıdaki cümlelerin hangisinde neden – sonuç ilgisi yoktur? A) I B) II C) III D) IV

13. I. İnsanlara güveni kalmadığı için yalnız.

II. Kimseyi tanımadığı için canı sıkılıyor. III. Ahmet Bey, babamı görmek için buraya

gelecekmiş. IV. Ali Bey kurallara uymadığı için ceza

almış.

Yukarıdaki cümlelerden hangisi bildirdiği anlam yönünden ötekilerden farklıdır? A) IV B) III C) II D) I

14. I. Şarkılardan fal tuttum senin için. II. Derde düştüm seni üzdüğüm için. III. Şarkılar yazdım ona olan sevgim için. IV. Şair oldum aşkın için.

Yukarıdaki cümlelerden hangisi ötekilerden farklı bir anlam taşımaktadır? A) I B) II C) III D) IV

15. Şiir yazmak ……… Yukarıdaki cümle aşağıdakilerden

hangisiyle tamamlanırsa amaç anlamı taşır? A) emek ister B) ustalık ister C) herkesin harcı değildir D) için çalışıyor

16. Aşağıdaki cümlelerin hangisi anlam özelliğine göre diğerlerinden farklıdır? A) Gülmek için yaratılmış gözlerde yaş

olmaz. B) İngilizce bilmediği için turistlerle

konuşamaz. C) Uyuyakaldığı için geç kalmış. D) Cüzdanını evde unuttuğu için hesabı

ödeyemedi.

17. (I) Küçük çocuk annesinin söylediklerini almak için bakkala gitti. (II) Cebinden listeyi çıkardı. (III) Listedekiler hazırlanırken bir çikolata açıp yedi, sonra elini cebine attı. (IV) Parayı evde unuttuğu için ödeme yapamadı ve eve hiçbir şey almadan eve dönmek zorunda kaldı.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden

hangisi, amaç anlamı taşımaktadır? A) IV B) III C) II D) I

18. (I) Hayat bir bilmece dersin, çözemediğin için. (II) Hayat bir karmaşadır dersin, onu anlamadığın için. (III) Çalışırsın yine de hayatı kazanmak için. (IV) Sonra, iyi bir hayat yaşadım çabaladığım için dersin.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden

hangisi, anlam ilişkisi yönünden diğerlerinden farklıdır? A) I B) II C) III D) IV

19. Aşağıdaki cümlelerin hangisi anlam ilişkisi yönünden diğerlerinden farklıdır? A) Anneannemle görüşmek için memlekete

gittim. B) Kitap okumak için köşesine çekildi. C) Biletleri evde unuttuğu için eve geri gitti. D) Buradan kaçmak için plan yapıyor.

20. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde neden – sonuç ilgisi vardır?

A) Evin iyi bir bakımdan geçmesi lazım. B) Bütün kıyafetleri eskimiş. C) Kardeşim yarın buraya geliyor. D) Yemek yapamadı diye pizza ısmarladı.

O

K

U

L İ

S

T İ

K


ÖĞRENME ALANI: OKUMA KAZANIM: Okuduğu Metni Anlama ve Çözümleme – 4 ÖRNEK SORULAR VE ÇÖZÜMLERİ 1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde benzetme yoktur?

A) Kömür gözlerle bana bakıyordu. B) Kuş gibi özgürdü yıllardan sonra. C) Sarı saçlarımı çok beğeniyordu. D) Arı gibi çalışkan insanları severdi.

Çözüm: Yanıt: “C” dir. Benzetme: sözün anlamını güçlendirmek için aralarında benzerlik bulunan iki şeyden zayıf olanı güçlü olana benzetme sanatıdır. Tüm bir benzetme dört unsurdan oluşur. Buna göre D seçeneğini inceleyelim: Arı gibi çalışkan insanlar kendisine benzetme benzetme benzeyen benzetilen edatı yönü Bazı benzetmelerde dört unsurun bulunması şart değildir. Sadece kendisine benzetilen ve benzeyenle de benzetme yapabiliriz. Böyle benzetmeleri araya “gibi” sözcüğünü getirerek kontrol edebiliriz. A seçeneğine bakalım: Kömür göz kendisine benzeyen benzetilen B seçeneğine baktığımızda ise unsurun kullanıldığı bir benzetme görmekteyiz: Kuş gibi özgürdü kendisine benzetme benzetme benzetilen edatı yönü Benzeyen kişi (O), burada gizlenmiş; ama benzetmenin diğer unsurları olduğu için buna da benzetme diyebiliriz. C seçeneğinde ise, yukarıdaki tanımlara uygun bir kullanıma rastlamamaktayız. “Sarı saç” sözünü “sarı gibi saç” biçimine getiremeyeceğimiz için bu bir benzetme değildir. Saç sözcüğü sarı sözcüğü tarafından sadece nitelendirilmiştir. Bu nedenle benzetme yapılmayan şık “C” dir.

Tam bir benzetmedir

Kömür (gibi) göz biçiminde okuduğumuzda anlamda bozulma olmadığa göre bu bir benzetmedir.


2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kişileştirme yapılmamıştır?

A) Bulutlar bugün bir hüzünle gülümsüyor. B) Yıldızlar gökyüzünde pırıl pırıl, içimde bir mutluluk C) Irmakların o neşeli şarkısı bizi kendimizden geçiriyordu. D) Sen bu yoldan geçerken en güzel çiçekler bile saygıyla eğilir.

Çözüm: Kişileştirme: İnsandışı varlıkların (bütün cansız varlıklar, hayvan bitkiler) insana özgü davranışlar göstermesi sanatıdır. Örnek:”Düşünür ağaçlar aylarca gecelerce baharı” Bu cümlede ağaçların baharı düşündüğü ifade edilmiştir. Düşünmek insana özgü bir davranıştır. Ağaç insan dışı varlık olduğundan ağaca uygun söylendiğinden kişileştirme yapılmıştır. Bu bilgiler doğrultusunda sorumuzu inceleyelim. A’da, bulutların gülümsemesi, C’de ırmakların şarkı söylemesi, D’de çiçeklerin saygıyla eğilmesi kişileştirme sanatına örnektir. Bu eylemler insana özgüdür. B seçeneğinde kişileştirme sanatı yoktur. 3. I. Şarkılar vardır, insanın içindekini söyler. II. Minik yavru kuş, ben uçamam derecesine bakıyor. III. İçimdeki acı bitmez, sularım bitse de, der yağmur. IV. Mor menekşe seni özler, bekler. Yukarıdaki cümlelerin hangisinde konuşturma sanatına yer verilmiştir?

A) I B) II C) III D) IV Çözüm: Konuşturma sanatı: Kişileştirilen varlıkların insan gibi konuşturulması sanatıdır. Örnek: Güneş sevecen bir dost gibi elini uzatıp “Hüznü bırak gecelerde.” der Bu örnekte olduğu gibi güneş, insan gibi konuşturulmuştur. Konuşturma sanatın olduğu her yerde kişileştirme vardır; ancak kişileştirmenin olduğu her yerde konuşturma sanatı yoktur. Şimdi sorumuzu inceleyelim. I, II ve IV. cümlelerde kişileştirme sanatı vardır. III. cümlede ise “yağmur” sözcüğünde hem kişileştirme hem konuşturma sanatı vardır.


4. Bir şeyi olduğundan büyük ya da küçük gösterme sanatına “abartma” denir. Yukarıdaki tanıma göre aşağıdakilerden hangisinde abartma yapılmamıştır?

A) Bir ah çeksem dağı taşı eritir. B) Karıncalar kadar devler sardı ortalığı. C) Ölü püskürtmede yerler. D) Sen gittin diye çok ağladım.

Çözüm: Sorudaki tanımda belirtildiği gibi abartma, bir şeyin olduğundan küçük ya da büyük gösterilmesiyle yapılan sanattır. Buna göre seçenekleri inceleyelim: A seçeneğinde “Bir ah çeksem dağı taşı eritir.” sözüyle sıkıntının büyüklüğü anlatılmak istenmiştir. Ah çekmenin dağı taşı eritmesi abartılı bir söylemdir. B seçeneğinde “Karıncalar kadar devler.” sözünde devler karıncalar kadar küçükmüş gibi gösterilmiştir. Bir şeyi olduğundan küçük gösterme yapıldığı için burada “abartma” vardır diyebiliriz. C seçeneğinde “yerlerin ölü püskürtmesi” gerçeğin abartılarak söylediğini gösterir. Bu nedenle bu seçenekte de abartma yapılmıştır. D seçeneğinde “çok ağlamak” olabilecek bir durumdur. Miktar, gerçek dışına çıkmadan verilmiştir. Bu seçenekte abartma yoktur. 5. Aşağıdaki atasözlerinden hangisinde mecazlı söyleyiş yoktur?

A) Ağaca çıkan keçinin, dala bakan oğlağı olur. B) Ağaç yaprağıyla gürler. C) Ateş olmayan yerden duman çıkmaz D) Yol yürütmekle, borç ödemekle tükenir.

Çözüm: Atasözleri, deyimler ve cümlelerde anlatılmak istenenler gerçek veya mecaz anlamla ifade edilebilir. Gerçek anlamlı ifadelerde söylenmek istenen, sözcüklerin gerçek anlamına bağlı olarak anlatılır. Mecaz anlamlı söyleyişte sözcükler gerçek anlamından sıyrılıp mecaz anlama gelecek biçimde kullanılır. Örneğin: “Dili dolaşmak” deyimdir. Gerçek anlamda söyleyeceklerini şaşırmak, söylememek anlamlı verirken “dolaşmak” sözcüğü mecaz anlamda kullanılmıştır. “Dolaşmak” bir nesnenin karışması çözülemez hale gelmesi anlamı verir; ancak “Dili dolaşmak” dediğimizde bambaşka soyut bir anlam ifade eder. Bu mecazlı söyleyiştir. Sorumuzu incelersek. A’da çocukların ailesindeki fertlerden etkilenmesi anlatılmak istenmiş; B’de birlik ve beraberliğin önemi; C’de bir konunun gerçekliği yoksa o konu ile ilgili haberlerin çıkmayacağı anlatılmıştır. Bu ifadeler, görüldüğü gibi mecaz anlamlı sözcüklerle ifade edilmiştir. D’de ise anlatımda mecazlı sözcük kullanılmamıştır. Atasözü gerçek anlamdır.


1. Gülle kurşun yağmur gibi yağarken Atladı hendeği geçti Genç Osman

Dizelerde görülen söz sanatları hangi seçenekte doğru verilmiştir?

A) abartma–konuşturma B) benzetme–abartma C) kişileştirme–konuşturma D) benzetme–kişileştirme

2. Aşağıdaki dizelerin hangisinde abartma

sanatı vardır? A) Bu kadar güzellik sende varken Beyaz gerdanına bir ben gerek B) Bir ah çeksem dağı taşı eritir Gözüm yaşı değirmeni yürütür C) Kurban olam kurban olam Beşikte yatan kuzuya D) İşkence yaptıkça bana gülerdi Benim sadık yârim kara topraktır

3. Hepsi bir hikâyeden bahseder satır satır Duvarda dizilen resim çerçeveleri Dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından

hangisi kullanılmıştır?

A) Benzetme B) Konuşturma

C) Kişileştirme D) Abartma

4. Köyler ufka dizilen tozlanmış birer resim İçim buruk, içim hüzün dolu Dizelerde yapılan benzetmenin

benzetileni ve benzeyeni hangi seçenekte doğru verilmiştir?

A) ufuk–resim B) köyler–resim C) tozlanmak–burukluk D) resim–hüzün

5. Akıp gözümün yaşı döndü sele Sen yoksun.

Dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangileri vardır? A) Abartma – benzetme B) Konuşturma – benzetme C) Benzetme – kişileştirme D) Kişileştirme – abartma

6. Gökler ağladı halime Nerde o güzel yüzlü, dediler İçime kar gibi hüzün yağdı o an Dizelerde aşağıdaki söz sanatlarının

hangisi yoktur?

A) Kişileştirme B) Konuşturma

C) Abartma D) Benzetme 7. Deli gönül gezer gezer gelirsin Arı gibi her çiçekten alırsın Nerde bir güzel göresen orda kalırsın Ben senin derdinin çekemem gönül Yukarıdaki dizelerde “arı” ya benzetilen

aşağıdakilerden hangisidir? A) deli gönül B) güzel

C) insan D) dert

8. Seni düşünürüm dalgalar ”sus” diye

fısıldarken Sen benden habersiz yaşarken Dizilerde aşağıdaki söz sanatlarından

hangileri kullanılmıştır?

A) Abartma–benzetme B) Benzetme–konuşturma C) Konuşturma–abartma D) Kişileştirme–konuşturma

O

K

U

L İ

S

T İ

K


9. Aşağıdaki dizelerin hangisinde benzetme sanatı yoktur?

A) Bir hayalet gibi dünya güzeli Girdiğinden beri rüyalarıma B) İstemezdik çocuklar kadar neşeli olmayı Bu hüzün denizinin ortasında C) Akıyor yaşlar yanaklarıma Sonra ta kalbime D) Geldim işte mevsim gibi kapına Aç yüreğini bana

10. Bin atlı akınlarda çocuklar gibi şendik Bin atlı o gün dev gibi bir orduyu yendik Dizelerde aşağıdaki söz sanatlarının

hangisi vardır?

A) Benzetme–kişileştirme B) Abartma– konuşturma C) Benzetme–konuşturma D) Abartma–benzetme

11. Gülerken ağladık, ağlarken güldük Cennet gibiydi yaşadığımız yerler Üzüldüğümüzde sel oldu göz yaşlarımız Güldüğümüzde bulutlar da güldü bizimle

Yukarıdaki şiirde aşağıdaki sanatlardan hangisi yoktur? A) Benzetme B) Abartma

C) Kişileştirme D) Konuşturma 12. Çiçekler ağladı sen giderken, Rüzgâr durmadan esti, Bulutlar sıkıntı çekti, Ağaçlar boyunlarını büktü hasretten. Aşağıdakilerden hangisi yukarıdaki

dizelerde kişileştirilen varlıklardan biri değildir? A) Çiçekler B) Rüzgâr

C) Bulutlar D) Ağaçlar

13. Altın kalpli insanların yaşadığı şehirlerde, hayat festival gibidir. Daha kolay olur yaşam o zaman. Her zaman güler yüzünüz. İçiniz hiç acımaz.

Yukarıdaki parçada kaç tane benzetme

vardır?

A) 4 B) 3 C) 2 D) 1 14. Hayvanlar âleminde toplantı vardı. Kral

aslan çok öfkeliydi. “Hepiniz susun, konuşmamız gereken ciddi sorunlarımız var.” diye bağırdı diğerlerine. Derken toplantı başladı.

Yukarıdaki parçada aşağıdaki söz

sanatlarından hangileri ağırlıklı olarak kullanılmıştır?

A) Kişileştirme–konuşturma B) Benzetme–abartma C) Kişileştirme–abartma D) Konuşturma–abartma

15. Uzun bir gecenin tam ortasındayım, Yüreğim de karanlık gece misali. Hayat sanki bir deniz, Boğuluyorum içinde. Dertlerim okyanuslar kadar derin Yukarıdaki dizelerden kaç benzetme

yapılmıştır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

16. Ben sana mecburum bilemezsin, Adını mıh gibi aklımda tutuyorum. İçimi seninle ısıtıyorum. Yukarıdaki dizelerde hangi söz sanatı

yapılmıştır?

A) Abartma B) Kişileştirme

C) Konuşturma D) Benzetme

O

K

U

L İ

S

T İ

K


17. Akıp gidiyor hayat, Sonu olmayan ırmaklar gibi, Bu yolda taşlar var, Taşlar ki öfkeli ve kızgın, Taşlar ki hayatın tüm engelleri... Yukarıdaki şiirde altı çizili bölümde

yapılan sanatlı söyleyiş aşağıdakilerin hangisinde vardır? A) Çiçekler küstü bize, kopardığımız için

onları. B) Sevgi kadar önemli bir duyguyu

harcamayın C) Dağları, taşları eritmiş Ferhat aşkı için. D) İnadına yaşamalısın, sıkıntıya, derde

inat. 18. Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde

konuşturma vardır?

A) Bebek gibiydi yüzü, öyle masum, öyle sevimli...

B) Durun, dedi ağaç kardeş; kesmeyin beni.

C) Yıldızlar darılmış bize, parlamıyor. D) Gökyüzü ağrıyor işte!

19. Dur, diye bağırdı üzerine bastığım taş. Daha ileri gitme, dedi hemen bir adım ilerdeki çiçek. Bir sincap da kızgın kızgın bakıyordu. Dinle onları, dedi ağaç; hemen dur orda, ezme çiçekleri.

Yukarıdaki parçada aşağıda

verilenlerden hangisinde konuşturma yapılmamıştır?

A) Taş B) Çiçek

C) Ağaç D) Sincap

20. Bir adımda dağın tepesinde çıkmış dedem. Elleriyle tutmuş gökteki yıldızları. Almış, atmış yıldızların ışıklarını, İnsanların yüzünü aydınlatmış masallarıyla. Yukarıdaki dizelerde aşağıdakilerden

hangisi vardır?

A) Kişileştirme B) Konuşturma

C) Abartma D) Benzetme

O

K

U

L İ

S

T İ

K


ÖĞRENME ALANI: OKUMA KAZANIM: Okuduğu Metni Anlama ve Çözümleme – 5 ÖRNEK SORULAR VE ÇÖZÜMLERİ 1. Şu gördüğün yaylalar Şu dağlar, şu ovalar Cennet kokan havalar Benim memleketimin Bu şiirde aşağıdakilerden hangisi yoktur?

A) Tema B) Dize C) Dörtlük D) Paragraf Çözüm: ŞİİR: Duygu, düşünce, hayal ya da eylemlerin etkili ve güzel bir söyleyişle, dizeler halinde meydana getirilmesidir. DİZE(MISRA): Şiiri oluşturan her satıra denir. BEYİT: İki dizeden oluşan şiir bölümlerine denir. Divan edebiyatı nazım birimidir. DÖRTLÜK: Dört dizeden oluşan nazım birimidir. KITA: Anlam bütünlüğü sağlayan ikiden çok dizeye denir. TEMA: Bir şiirde sanatçının işlediği konuyu ele alış tarzı, değerlendirişi gibi farklı bakış açıları nedeniyle oluşan ana düşüncedir. MANZUME: Nazımla ortaya konulan uzun yazılardır. BENT: Manzum yazılarda dörtten fazla dizeden oluşan ve anlam bütünlüğü taşıyan parçaların her birine denir. NAZIM BİRİMİ: Dize, beyit, dörtlük, bent gibi belli sayılarda dizelerden oluşan bölümlerdir. Seçenekleri inceleyelim: Şiir 7’li hece ölçüsüyle yazılmıştır. Her satırı dizedir. Dört dizeden oluştuğu için dörtlüktür. Memleketin olumlu özelliği şiirin temasıdır. Paragraf düzyazıda (nesirde) bulunur. Şiirde bulunmaz. Yanıt, D’dir. 2. Aşağıdaki dizelerden hangisinde redif kullanılmıştır?

A) Dolaşsam ben de deniz deniz Ve bir sabah vakti kimsesiz.

B) Bülbül ne gezersin Çukurova’da? Eşin gelir bulmaz seni yuvada. C) Ne yaramaz bir çocuk Gözleri boncuk boncuk. D) Bülbüller hep dala konar, öter Sen de o güzel sesi çıkar. Çözüm: REDİF: Dize sonlarındaki yazılış, okunuş, anlam ve görevleri aynı olan sözcük ya da eklerin tekrarına redif denir. Redif uyaktan sonra gelir. Birden çıktı yoluma Geldi girdi koluma “uma”lar rediftir. Uyaklar rediften önceki sözcüklerde aranır. Şiirde redif olmayabilir.


Seçenekleri inceleyelim: A’da deniz Kimsesiz C’de çocuk boncuk D’de öter çıkar B’de Çukurova’da (da)lar redif, (va)lar tam uyaktır yuva da Yanıt, B’dir 3. Gönlünü bana veren Yoluma güller seren Sıkıntımı gideren O yâr unutulur mu? Yukarıdaki dörtlüğün uyak türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yarım B) Tam C) Zengin D) Tunç Çözüm: Uyak (Kafiye): Dize sonlarındaki yazılış ve okunuşları aynı, anlam ve görevleri bakımından farklı ses

benzerlikleridir. Bu benzerlik eklerin ya da sözcüklerin tekrarıyla oluşur. Uyak halk şiirinde ve klasik şiirde çok kullanılır. Uyak Türleri: a) Yarım Uyak: Dize sonlarındaki tek ses benzerliğidir. ……….. bak ış ……….. çak ış b) Tam Uyak: Dize sonlarındaki iki ses benzerliğidir. ………… uzat ………… arat c) Zengin Uyak: İkiden fazla ses benzerliğine dayanan uyaktır. ………… başak ………… kuşak d) Tunç Uyak: Uyağı oluşturan sözcüklerden birinin diğerinin içinde geçmesidir. ………… zamanla ………… anla e) Cinaslı Uyak: Yazılışları aynı anlamları farklı sözlerle yapılan uyaktır. Niçin kondun a bülbül Kapımdaki asmaya 1. asma üzüm asmasıdır Ben yârimden ayrılmam 2. asma eylemsidir. Götürseler asmaya.

tam uyak (redif yok)

Zengin uyak (redif yok)

yarım uyak (redif yok)

(ış)lar redif, (k)lar yarım uyak

(at) tam uyak

(şak) zengin uyak


Seçenekleri inceleyelim: ………… veren ………… ser - en (er) iki ses benzerliği olduğu için tam uyaktır. (en)ler rediftir. ………… gider - en Yanıt, B’dir 4. Ne hasta bekler sabahı Ne kanlı şehidi mezar Ne de şeytan bir günahı Seni beklediğim kadar Bu dörtlüğün uyak örgüsü aşağıdakilerin hangisidir? A) Düz uyak B) Çapraz uyak C) Sarma uyak D) Mani tipi uyak Çözüm: UYAK DÜZENİ (Uyak Örgüsü): Bir şiirin dizeleri arasındaki uyakların, dizelerin son seslerine göre harfle gösterilmesidir. Uyak düzenleri şunlardır: 1. Düz Uyak: İki dizenin ya da dört dizenin kendi arasında oluşturduğu uyaktır. aa/ bb/ cc/ … ya da aaaa/ bbbb/ ……… ya da aaab/ cccb/ dddb/ …… 2. Çapraz Uyak: Bir dörtlüğün birinci dizesiyle üçüncü dizesi; ikinci dizesiyle dördüncü dizesinin uyaklı olmasıdır. abab/ cdcd/ efef/…. ……. perde a ……. gelinmez b ……. nerde a ……. bilinmez b 3. Sarma Uyak: Dörtlüğün birinci dizesiyle dördüncü, ikinci dizesiyle üçüncü dizesinin uyaklı olmasıdır. abba/ cddc/ effe/…. ……. geleli a ……. güzel b ……. özel b ……. bileli a 4. Mani Tipi Uyak: aaba Nerde o ela gözler a Bu gönül seni özler a Ayrıldık ayrılalı b Almadım senden haber a Seçenekleri inceleyelim: ……. sabahı a ……. mezar b ……. günahı a Çapraz uyak kullanılmıştır. ……. kadar b Yanıt, B dir.


1. Bütün sevgileri atıp içimden Varlığımı yalnız ona verdim ben El verir ki bir gün bana derinden Ta derinden bir gün bana “gel” desin Yukarıdaki şirin uyak şeması,

aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) Düz uyak B) Sarmal uyak

C) Çapraz uyak D) Zengin uyak 2. Tepsilerde vişne kiraz Şerbet içtim kandım biraz Dedim gayri durmak olmaz Ünvan atılsın ismime Yukarıdaki şiirle ilgili aşağıdakilerden

hangisi yanlıştır? A) Tam uyak kullanılmıştır. B) Redif kullanılmıştır. C) aaab – düz uyak kullanılmıştır. D) Şair unvan istemektedir.

3. Herkesi kalbimizle sevelim Öfkeyi içimizden kovalım Bu dünya kimseye kalmaz Üzüntüleri hayatımızdan savalım Yukarıdaki dörtlük için aşağıdakilerden

hangisi doğrudur?

A) tam uyak + redif var B) zengin uyak + redif var C) yarım uyak + redif var D) yarım uyak + redif yok

4. Bu emel gurbetin yoktur ucu Daima yollar uzar, kalp üzülür Ömrü oldukça yürür her yolcu Varmadan bir hedefe bir yerde ölür Yukarıdaki şiir için aşağıdakilerden

hangisi doğru değildir?

A) 1. ve 3. dizeler kendi içinde uyaklıdır. B) abab çapraz uyak düzeni vardır. C) 2. ve 4. dizelerde yarım uyak vardır. D) 1. ve 3. dizelerde zengin uyak vardır.

5. Mehlika Sultan’a âşık yedi genç, Seneler geçti, henüz gelmediler Mehlika Sultan’a âşık yedi genç Oradan gelmeyecekmiş dediler! Yukarıdaki şiirin uyak düzeni nedir?

A) Düz uyak B) Sarmal uyak

C) Çapraz uyak D) Tunç uyak 6. Bu tümsek, koparken büyük zelzele, Son vatan parçası geçerken ele, Mehmed’in düşmanı boğuldu sele, Mübarek kanını akıttığı yerdir. Yukarıdaki şiir için aşağıdakilerden

hangisi söylenemez? A) 1., 2,. 3. dizeler arasında uyak vardır. B) aaab düz uyak düzeninde yazılmıştır. C) Tam uyak kullanılmıştır. D) Tunç uyak kullanılmıştır.

7. Düşün ki, parçalanan kan, kemik, etin. Yaptığı bu tümsek, amansız çetin, Bu savaşın sonunda, bütün milletin, Bağımsızlık zevkini tattığı yerdir. Yukarıdaki şiirin uyak çeşidi nedir?

A) Tam uyak B) Yarım uyak

C) Cinaslı uyak D) Tunç uyak

8. Doğan aylar gibi doğar bilinir. Kırmızılar giyer çıkar salınır. Ah ettikçe kara bağrım delinir. Sayılmaz benlerin benden ziyade Yukarıdaki şiirin uyak düzeni ve uyak

çeşidi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yarım uyak – aaab düz uyak düzeni B) tam uyak – abab çapraz uyak düzeni C) zengin uyak - abba sarmal uyak düzeni D) tunç uyak – aaab düz uyak düzeni

O

K

U

L İ

S

T İ

K


9. Kuleden Ses geliyor kuleden O kaş, o göz değil mi Beni sana kul eden Yukarıdaki şiirin uyak çeşidi nedir?

A) Tam uyak B) Zengin uyak C) Tunç uyak D) Cinaslı uyak

10. En son Bektaş Ağa çöktü diz üstü, Titrek elleriyle gererken yayı Her yandan bir merak sardı alayı Ok uçtu, hedefin kalbine düştü

Yukarıdaki şiirin 1. ve 4. dizelerindeki uyak çeşidi nedir? A) Tam uyak B) Yarım uyak C) Zengin uyak D) Tunç uyak

11. Gönül bir güzeli sevmiş ayrılmaz Dolanır peşinde çoban misâli Hiç kimse bu derdin dermanını bilmez Azmış yaralı perişan hâli Yukarıdaki şiir için aşağıdakilerden

hangisi söylenemez? A) 1. ve 3. dizeler kendi arasında uyaklıdır. B) 2. ve 4. dizeler kendi arasında uyaklıdır. C) 2. ve 4. dizelerde yarım uyak vardır. D) 1. ve 3. dizelerde yarım uyak vardır.

12. Deli gönül gezer gezer gelirsin Arı gibi her çiçekten alırsın Nerde güzel görsen orada kalırsın Ben senin derdini çekemem gönül Yukarıdaki şiirin uyak düzeni

aşağıdakilerden hangisidir? A) Çapraz uyak B) Cinaslı uyak

C) Düz uyak D) Sarmal uyak

13. Aşağıdaki dizelerin hangisinde redif

yoktur? A) Seni her zaman seven sadece bendim Beni hiç önemsemeyen ise sadece

sendin B) Görmedim senin gibi bir güzeli Görmedim İstanbul gibi bir şehri C) Kalem böyle çalınmıştır yazıma Yazım kışa uymaz, kışım yazıma D) Her kahkahanın içinde gözyaşı vardır Her mutlulukta hüzünler vardır.

14. Kısmetindir gezdiren yer yer seni Arşa çıkan akıbet yer yer seni

Yukarıdaki dizeler için aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) Tunç uyak vardır. B) Redif kullanılmıştır. C) Zengin uyak kullanılmıştır. D) Cinaslı uyak vardır.

O

K

U

L İ

S

T İ

K


15. Durma rüzgâr ki dertliyim, es es Kimi sarhoş diyor kimiyse deli Bir acım var ki anlamaz herkes Gençliğimmiş bu mihnetin bedeli

Yukarıdaki şiir için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) abab çapraz uyak düzeni vardır. B) 1. ve 3. dizeler kendi arasında uyaklıdır. C) Cinaslı uyak kullanılmıştır. D) Tunç uyak kullanılmıştır.

16. Hepsi bir hikâyeden bahseder satır satır Duvarlarda dizilen resim çerçeveleri Konsol üstünde çölün uydurma develeri İnce boyunlarını gökyüzüne uzatır Yukarıdaki şiir için aşağıdakilerden

hangisinin söylenmesi yanlış olur?

A) 1. ve 4. dizelerde redif vardır. B) abba sarmal uyak düzeni kullanılmıştır. C) 2. ve 3. dizelerde zengin uyak vardır. D) “-leri” sesleri rediftir.

17. Gökyüzünde İsa ile Tur dağında Musa ile Elindeki asa ile Çağırayım mevlam seni

Yukarıdaki şiir için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Redif vardır. B) aaab düz uyak düzeni vardır. C) Tam uyak vardır. D) Zengin uyak vardır.

18. Aşağıdaki dizelerin hangisinde redif yoktur? A) Ela gözlü dilber, seni kandan sakınırım Kandan değil ah güzel, candan

sakınırım B) Huzûri biçmez mi ki ne eker Bazen zehir çıktı bildiğim şeker C) Düştüm ateşlere durmaz yanarım İçip aşkın dolusundan kanarım D) O yana bu yana bakma Beni ateşlere yakma

19. Aşağıdaki dizelerin hangisinde redif kullanılmıştır? A) Kalbimse bu hengâmede kuşlar gibi

ürkek Kalbim heyecandan dedi: “Artık dönelim

çek.” B) Neymiş sana heykel, ne demekmiş sana

türbe Arkanda kalan tertemiz ismin yetişir be! C) Ne şair yaş döker ne aşık ağlar Tarihe karıştı eski sevdalar D) Hasretinle her dem bağrım deliktir Kül oldu vücudumun her yanı yanıktır.

20. Al ateş

Yanaklar vişne rengi Dudakların al ateş Yandı gönül kül oldu Getir kürek al ateş Yukarıdaki şiirin, uyak çeşidi aşağıdakilerden hangisidir? A) Tam uyak B) Tunç uyak C) Cinaslı uyak D) Zengin uyak

O

K

U

L İ

S

T İ

K


ÖĞRENME ALANI: OKUMA KAZANIM: Görsel İletileri Algılama ÖRNEK SORULAR VE ÇÖZÜMLERİ 1.

Yukarıda verilen şemanın bir resim olduğunu düşünecek olursak, aşağıdakilerden hangisi bu resimle ilgili olamaz?

A) Okul B) Ev C) Öğretmen D) Öğrenci

Çözüm: Yukarıdaki şemada bir sınıfla ilgili unsurlar verilmiştir. Buna göre seçenekleri incelersek: Okul, öğretmen ve öğrenci seçeneklerinin bulunduğu A, C, D şıkları sınıfla ilgili unsurlardır. B seçeneğindeki ev ise sınıfla ilgili değildir. Bu nedenle yanıt “B” dir. 2. I. Dağ II. Deniz III. Gökyüzü IV. Ağaçlar V. Okula giden çocuklar

Bir manzarayı anlatmak istediğimizde, düşüncelerimizi desteklemek için kullanacağımız resimde yukarıdaki numaralanmış unsurlardan hangisini kullanamayız? A) II B) III C) IV D) V

Çözüm: Bir manzara anlatılırken doğadaki unsurları, bizim ilgimizi çeken yönleriyle ifade etmeliyiz. Buna göre seçeneklerimizi incelersek: Dağ, deniz, gökyüzü ve ağaçlar doğaya ait unsurlardır. Okula giden çocuklar ise okulla ve eğitimle ilgilidir. Bu nedenle manzara anlatımında bunu kullanamayız. Sorumuzun doğru yanıtı”D”dir. – Resim, fotoğraf, afişler, harita ve çizelgeler “görsel iletiler” i oluşturur. – Okuduğumuz bir metinle ilgili herhangi bir görsel ileti kullanılmışsa bunun okuduğumuz metinle mutlaka ilgili olması gerekir. – Okuduğumuz metinde bazı kısaltmalar kullanılabilir. Bu kısaltmaların açılımlarını bilmeliyiz.

tahta

tebeşir

sıra masa


ÖĞRENME ALANI: OKUMA KAZANIM: Okuduğu Metni Değerlendirme ÖRNEK SORULAR VE ÇÖZÜMLERİ 1. I. Zaten konular güncelse yazı o gün de okunur, bugün de. II. Değişmeyen sorunları işledikleri için günümüzde de ilgiyle okunabilir. III. Nesnel gerçeklik değişmedikçe bu yazılar da güncelliğini korur. IV. Dosyadaki yazılar yıllar önce üç büyük kentimizde yayımlanan gazetelerden seçtiğim güncel yazılardan birkaçı

Numaralı cümlelerden anlamlı ve kurallı cümle oluşturulduğunda sıralama nasıl olmalıdır?

A) I – III – IV – II B) IV – II – I – III C) IV – III – II – I D) III – II – I – IV

Çözüm: Bu paragrafı anlamlı ve kurallı sıraladığımızda bir yazının güncelliğini anlattığı için sıralama B seçeneğindeki gibi olmalıdır. 2. ( I ) Televizyonu açar açmaz, haber programı var mı diye bakarım. ( II ) Gün boyunca neler yaşanmış,

gelişmeler var mı, yok mu bilmek isterim. ( III ) Toplum içinde yaşıyoruz; sosyal bir varlık olmak için gündemi takip etmek gerekir. ( IV ) Eskisi gibi gerçek haberler sunmuyor gazeteler. ( V ) Çok satma endişesi basını, bu tür yalan veya abartılı haberler yayımlamaya zorluyor. Paragraf ikiye bölünmek istense ikinci paragraf hangi cümle ile başlar?

A) II B) III C) IV D) V

Çözüm: Bir paragrafta tek konu olur. Eğer paragrafta birden fazla konu varsa, paragrafın konusunun değiştiği yerde paragraf ikiye bölünmelidir. Bir paragrafta iki konu varsa “yazar neden bahsediyor?” sorusuna yanıt alamayız. Yukarıdaki paragrafın soru kurgusu bizden konusu iki tane olan bu paragrafı ikiye bölmemizi istemektedir. Bu bölme işi konunun değiştiği yerden olmalıdır. Şimdi soruyu inceleyelim: I,II ve III. cümlelerde, gündemi izlemenin sosyal bir varlık olmanın önemi işlenmiştir. IV ve V. cümlelerde basının gerçekle ilgisi olmayan haberler yapmasından bahsedilmektedir. Konu IV. cümlede değiştiği için paragraf buradan bölünmelidir. 3. Koyun verdi, kuzu verdi, süt verdi

Yemek verdi, ekmek verdi, et verdi Kazma ile dövmeyince kıt verdi. Benim sadık yârim, kara topraktır. Dörtlükte işlenen tema nedir?

A) Umutsuzluk içinde yaşamak B) Toprağın verimini artırmak C) İnsanın nankörlüğünün zararları D) Toprak sevgisi

Çözüm: Düz yazıda iletilmek istenen mesaja ana düşünce denir. Bir şiirde ise şairin iletmek istediği mesaj temadır. Her paragrafın ana düşüncesi olduğu gibi her şiirin de teması vardır. Şairin o şiiri hangi duygularla yazdığını ne anlatmak istediğini anlatan, bir bakıma şiirin ana düşüncesi de temadır. Şimdi örnek soruda verilen dörtlüğü inceleyelim: Parçada şair, toprağın insanların yaptığı tüm haksızlıklara rağmen insanlara cömert davrandığını ve insana karşı verici olduğunu anlatmıştır. Şair toprak sevgisiyle doludur bu nedenle en uygun seçenek D’ de dir.


1. (I)Salih Ağa, köyün en zengin adamlarından biridir. (II)Kışın en soğuk günlerinde bile çorap giydiğini hatırlamıyorum. (III)Oysaki insanın ayağını sıcak tutması gerekir. (IV)Ökçesi basık bir ayakkabının içinde kara ve çatlak topukları dışarıdadır. (V)Kişiliğinin bütün anlatımı bu ayaklarda toplanmıştır. Numaralanmış cümlelerden hangisi anlatımın akışını bozmaktadır?

A) II B) III C) IV D) V 2. (I) Anı, yaşanmış ve kişide iz bırakmış bazı

durum ve olayların anlatımıdır. (II) Otobiyografide ise kişi kendi hayatını yine kendisi anlatır. (III) Biyografi, bir kişinin hayatının başkası tarafından anlatılmasıdır. (IV) Anı ve otobiyografi arasındaki en önemli fark da konunun genişliğinden kaynaklanır. (V) Birinde tek bir olay anlatılırken diğerlerinde bir yaşamın ele alınabilecek tüm detayları verilir. Yukarıda numaralanmış tümcelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır? A) I B) II C) III D) IV

3. (I) Şiir yazmak için en uygun zaman, gece ayak seslerinin çekildiği saatlerdir. (II) Bu derin sessizlik insana neler çağrıştırmaz ki… (III) Aklınıza gelebilecek her şeyi… (IV) Şiir yazma yöntemi ve biçimi, şaire göre değişir.(V)Kimisi içinden gelenleri olduğu gibi kâğıda döker. (VI)Kimisi de önce konuyu belirler, sonra sözcükleri satırlara döker.

Yukarıdaki parça iki paragrafa bölünmek

istenirse ikinci paragraf hangi cümle ile başlar?

A) III B) IV C) V D) VI

4. (I)“Yaban” Türk köylüsünün içinde

bulunduğu ilkel koşulları tüm çıplaklığıyla gözler önüne seriyor. (II)Türk köylüsüyle İstanbul aydınının arasındaki derin uçurumu yürekler acısı biçimde ortaya koyuyor. (III)Zaten eserin birçok baskısı yapıldı. (IV)Bu açıdan Yaban, önemli bir toplumsal sorun olan köy ve köylü sorununa parmak basıyor. (V)Edebiyatımızda gerçekçi köy romanı olarak haklı bir yer kazanıyor.

Yukarıdaki parçada numaralandırılmış

cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır?

A) II B) III C) IV D) V

O

K

U

L İ

S

T İ

K


5. (I) Hayır, siz beş on milyonla bir kitabın, bir iki milyonla bir derginin gerçek değerini vermiş olmuyorsunuz. (II) Zaten hiçbir kitabın, yazının para ile ölçülecek bir değeri yoktur. (III) İyi kitap yazılması için, iyi dergi çıkması için fenalarının da bulunması lazımdır. (IV) Verdiğimiz para bir katılım bedelidir. (V) Kitabın yazılmasını, derginin çıkmasını mümkün kılmak isteyenlerin arasına karışıyorsunuz sadece.

Yukarıdaki parçadaki cümlelerden

hangisi düşünce akışını bozmaktadır?

A) II B) III C) IV D) V 6. (I) Şimdi pek çok yayınevi şiir kitabı

çıkarmaya yöneldi.(II) Şiir kitaplarının satışındaki bu artış bence farklı biçimlerde yorumlanabilir.(III) Kitap satışları son zamanlarda çok düşmüş. (IV) Şehir hayatı, güvensizlik, karamsarlık... Buna benzer pek çok duygu, insanları; hislerine yöneltiyor bence.

Numaralı cümlelerin hangisinde

anlatımın akışı bozulmuştur?

A) I B) II C) III D) IV 7. Yaşamımın elli yılını çalışmaya verdim, yine

de istediğim noktaya gelemedim.(I) Bunca emek sonucu bu nasıl olmaz, diyebilirsiniz. (II) İnsan kendini sürekli yenilemelidir, ufkunu açık tutmalıdır. (III) Olmadı işte, ben kendimi yeterli görmedim, hep çalıştım,yetinmedim yaptıklarımla.(IV) Ömrüm yettiğince de çalışmaya devam edeceğim.

Numaralı cümlelerden hangisi parçanın

anlatımının akışını bozmaktadır? A) I B) II C) III D) IV

8. (I) Gerçek şiir bir doğa yemişine benzer.(II) Duyar duymaz kulakta ses, ruhlarda iz, insanın içinde titreşim yaratır.(III) Şiir bir müziktir; gergin gövdeleri rahatlatır, ruhu dinlendirir.(IV) Şiir yazmak çok güç bir iş olsa da herkes bunu yapar..

Numaralı cümlelerden hangisi çıkarılırsa parçada anlam bütünlüğü sağlanmış olunur? A) I B) II C) III D) IV

9. I. Sevdiğinizi dile getirmek istiyorsanız,

II. Kâğıdı, kalemi alın elinize ne geçiyorsa içinizden yazın.

III. Bu konuda ne yazık ki elde bir şey gelmez

IV. Ama bunu bir türlü başaramıyorsanız

Numaralı cümlelerden konu bütünlüğü olan bir paragraf oluşturulursa cümlelerden hangisi dışta kalır? A) I B) II C) III D) IV

10. (I) Tiyatro, insanı eğlendirirken eğitir de

aynı zamanda.(II) Farkına bile varmazsınız bunun; oyunu izledikten sonra yaşama dair bir pencere açılmıştır artık dünyanızda.(III) En güzeli de bu işte, yorulmadan, üzülme-den, kayıp almayarak öğrenmek. (IV) Kim istemez ki böyle eğitimi?

Numaralı cümlelerin hangisinden sonra

“Keşke tüm eğitim sistemi bu biçimde olsa” cümlesi getirildiğinde parçanın anlatımında bütünlük sağlanır?


O

K

U

L İ

S

T İ

K


11. (I) Karikatür, çarpıcı ve değişik bir anlatım türüdür. (II) Roman ve hikâyeden farklı biçimde geniş kitlelere seslenebiliyor.(III) Biz okumak yerine izlemeyi, tercih eden bir toplumuz.(IV) Tembellik, insanları durağanlığa adım adım yaklaştırır.

Numaralı cümlelerin hangisi anlatımın

akışını bozmaktadır?

A) I B) II C) III D) IV 12. I. Ben de yaşamın boyunca iyiyi, güzeli aradım.

II. İçimdeki öğrenme isteği hiç bitmedi. III. Güzellik, iyilik kavramları, insanların

yaşamı sevmesini sağlar. IV. İnsan, iyiliği ve güzelliği tanırsa, ararsa

mutlu olur. Yukarıdaki cümlelerden bir paragraf

oluşturmak istense numaralı cümlelerden hangisi dışta kalır? A) I B) II C) III D) IV

13. (I) Yunus Emre, evrensel konuları işleyen,

bunları yalın bir anlatımla sunan bir sanatçıdır.(II) Dünyaca tanınmış olmasının altında insan sevgisini esas alması yatar.(III) Bunları herkesin anlayacağı bir biçimde dile getirmesi ise çok okunmasını sağlar.(IV) Anadolu’nun değişik yerlerinde yaşadığı rivayetleri vardır.




14. (I) Milyonlarca insana kucak açmış İstanbul.(II) Her insanın belleğinde ayrı bir iz bırakmıştır.(III) Kalabalık bir kent olduğundan yaşam zordur burada. (IV) Kiminde özlem, kiminde aşk, kiminde hüzün... uyandırır.



A) I B) II C) III D) IV 15. I. Masaya birkaç adım yaklaştı.

II. Ben işimi yapıyordum, kimseyi görecek halim yoktu.

III. İçeri giren yaşlı, üstü başı dökük bir amcaydı.

IV. Gözlerinden ve yüzünden çok acı çektiği belliydi.

Numaralı cümlelerden paragraf

oluşturulmak istense hangi cümle dışarıda kalır?


O

K

U

L İ

S

T İ

K


Mutluluk Yeni güne merhaba de Umutla aç odanın canımı İçine dolsun temiz hava Mutlu olmaya bak bu dünyada Kimi zaman bulut kadar beyaz Kimi zaman yaprak kadar yeşil Kimi zaman kelebek kadar özgürdür yaşam Sen payına düşeni al mutlu olmak için Üzme, üzülme; kırma, kırılma Sev, sevil; say, sayıl Bak gör ne çok artacak mutluluk Avuçlarına dolacak berrak su gibi Mutluluk (Aşağıdaki üç soruyu yukarıdaki şiire göre yanıtlayınız.) 1. Şair, bu şiirle kime seslenmiştir?

A) Çocuklara B) İnsanlara

C) Yaşlılara D) Annelere 2. Aşağıdakilerden hangisi mutlu olmanın

yollarından biri değildir? A) Kimseyi üzmemek ve üzülmemek B) Canı ne istiyorsa kimseye aldırmadan

onu yapmak C) Sevmek, saymak; sevilmek, sayılmak D) Yeni bir güne mutlu başlamak

3. Şiirde “mutluluk” neye benzetilmektedir?

A) Bulutun beyazlığına, yaprağın yeşilliğine B) Kelebeğin özgürlüğüne C) Kanat çırpan bir kuşa D) Avuçlara dolan berrak suya

4. Gözlerin bir başka bakıyor bu sabah İçime çekiyorum mis gibi havayı

Senin dudaklarından dinliyorum en güzel şarkıyı

İçime çekiyorum hayatı seninle Yukarıdaki dizelerde aşağıdakilerden

hangisi yoktur?

A) Görme B) İşitme

C) Koklama D) Dokunma

5. Ey hayat, al beni içine Yaşıyorum tüm kara zamanlara inat Seviyorum güneşi, ayı Seviyorum doğan güneşi, ayın ışığını Seviyorum aydınlığını, karanlığını Yukarıdaki şiir için aşağıdakilerden

hangisi söylenemez?

A) Yaşama sevinci işlenmiştir. B) Hayatın sevildiği anlatılır. C) Umut vardır. D) Çaresizlik anlatılmıştır.

6. Dostluk mecaz oldu gerçek hani? Binlerce dosttan bir doğrusu bulunmaz Birçok insan içten vefasızdır. Dıştan gerçek dost görünse de bil bunu Yukarıdaki şiirde, şairin yakındığı durum

nedir? A) İnsanların iki yüzlülüğü B) Zamanın çabuk geçtiği C) Hayatın zor olduğu D) Geçinmenin zor olduğu

O

K

U

L İ

S

T İ

K


7. Erkekler kurtlar gibi hep birlikte uluyorlar, Yakalarını yırtıyor ve çığlık atıyorlar, Islık çalar gibi sesler çıkarıyor ve feryat

ediyor, Ağlamaktan gözleri yaşlarla örtülüyor. Yukarıdaki şiir aşağıdakilerden hangisini

anlatmaktadır? A) Gurbette kalanlar için duyulan üzüntüyü B) Ayrılan sevgili için duyulan üzüntü C) Anneden ayrılmanın verdiği üzüntüyü D) Ölen bir kişi için üzüntüyü

8. Köroğlum düşer mi yine şanından Çoğunu ayırır er meydanından Kır at köpüğünden düşman kanından Çizme dolup herkes ıslanmalıdır Yukarıdaki şiirin teması nedir?

A) Sevgi B) Dostluk

C) Kahramanlık D) Güzellik

9. Gönül gurbet ele gitme Ya gelir ya gelinmez Her dilbere gönül verme Ya sevilir ya sevilmez Yukarıdaki şiirde şair kime

seslenmektedir?

A) Gönlüne B) Dostlarına

C) Gençlere D) Sevgilisine 10. Bülbül ne yatarsın yaz bahar olur Çağrışıp ölmenin zamanı geldi Selviler yeşerdi, çiçekler doldu Cana can katmanın zamanı geldi

Yukarıdaki şiirde şair, bülbülün ötmeye başlamasını niçin istemektedir? A) Canı sıkıldığı için B) Kış geldiği için C) Bahar geldiği için D) Yalnız olduğu için

11. Şu dağlar olmasaydı Çiçeği solmasaydı Ölüm Allah’ın emri

Ayrılık olmasaydı Yukarıdaki şiirde asıl vurgulanan duygu aşağıdakilerden hangisidir

A) Dağların verdiği acı B) Ayrılığın verdiği acı C) Yalnızlığın verdiği acı D) Yoksulluğun verdiği acı

12. Ağladım gülenim yok, Gözyaşım silenim yok, İşte sen gidiyorsun Gel gitme kalanım yok Yukarıdaki şiirde aşağıdaki duygulardan

hangisi vardır? A) Sevinç B) Hüzün

C) Acıma D) Kararlılık

13. Ne büyüleyiciymişsin özgürlüğün güzel yüzü Bak senin aşkının esiri olduk Vatan sevgisiyle yanan herkes Senin güzelliğine bağlandı kaldı Yukarıdaki şiirde şair, kime

seslenmektedir?

A) Gençlere B) Vatana

C) Askerlere D) Özgürlüğe

O

K

U

L İ

S

T İ

K


14. Ne vakit bir yaşamak düşünsem Bu kurtlar sofrasında belki zor Ayıpsız fakat ellerimizi kirletmeden Ne vakit bir yaşamak düşünsem Sus deyip kendime, oturuyorum.

Yukarıdaki şiirde “kurtlar sofrası” sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Yemek masası B) Eğlence ortamı C) Ölüm D) Dünya

15. Korkacak bir şeyim yok, hesap tamam. Sıram geldi mi, hatta güleceğim Kendimi hazırladım, biliyorum Önce sevdiklerim, sonra ben gideceğim Yukarıdaki şiirde şair, “gideceğim”

diyerek neyi ifade etmektedir? A) Tatili B) Ölümü C) Yeni bir hayatı D) Uzak diyarları

16. Eyvah, ne yer ne yâr kaldı Gönlüm ağlamaklı kaldı Şimdi buradaydı gitti elimden Ondan bana sadece anılar kaldı. Yukarıdaki şiirde şair kimin gidişinden

üzüntü duymaktadır? A) Sevgilisinin B) Annesinin

C) Arkadaşlarının D) Akrabalarının

17. Tabiatla haşır neşir Kırlarda geçen ikindi vakti Sakin, dinlenmiş, rahat Bir gün daha bitti Yukarıdaki şiirde şair, nasıl bir ruh hali

içindedir? A) Kaygılı B) Üzüntülü

C) Hüzünlü D) Huzurlu

18. Zamansız açan gül solar da gider Ne ederse insan kendine eder Acele davranan başıyla öder Vaktinden evvela ötme demişler Yukarıdaki şiirde verilen öğüt,

aşağıdakilerden hangisidir? A) Her canlı bir gün yok olacaktır. B) Her şey zamanında yapılmalıdır. C) Herkes önce kendini düşünmelidir. D) Herkes istediklerini elde etmek için acele

etmelidir.

19. Kalbim yine üzgün seni andım da derinden Geçtim yine dün eski hazan bahçelerinden Üzgün ve kırılmış gibi en ince yerinden Geçtim yine dün eski hazan bahçelerinden Yukarıdaki şiirde ağır basan duygu

aşağıdakilerden hangisidir? A) Kaygı B) Pişmanlık

C) Pişmanlık D) Özlem

20. Yeşil pencereden bir gül at bana, Işıklarla dolsun kalbimin içi, Geldim işte mevsim gibi kapına Gözlerimde bulut, saçlarımda çiğ Yukarıdaki şiirde aşağıdaki unsurlardan

hangisi yoktur? A) Gül B) Işık

C) Sevgili D) Mevsim

O

K

U

L İ

S

T İ

K

Documents

ÖĞRENME ALANI: OKUMA KAZANIM: Okuduğu Metni ......Konuşturma sanatı: Kişileştirilen varlıkların insan gibi konuşturulması sanatıdır. Örnek: Güneş sevecen bir dost gibi