Doğu Akdeniz’de Türkiye ve Kıbrıslı Türklerin de faydalanabileceği sanal bir Hub, gerçek barışı sağlayabilir mi?

MAKALE

Micha’el Tanchum

Devamı Sayfa 9 - 10 - 11>>

BURAYA

TIKLAYINIZ

Türkiye’de uluslararası doğrudan yatırımlar 13 milyar USD’ye yükseldi

Devamı Sayfa 2>>

BURAYA

TIKLAYINIZ

Elektrik piyasasında 2019’da tahsil edilebilecek işlem bedelleri belirlendi

Devamı Sayfa 5>>

BURAYA

TIKLAYINIZ

Gözler doğalgaz ve elektrikte 1 Temmuz tarifelerinde(Enerji IQ – 27.6.2019) Enerji piyasasında gözler, üçüncü çeyrek dönem için açıklanacak doğalgaz ve elektrik tarifelerine çevrildi. BOTAŞ tarafından sübvanse edilen doğalgaz fiyatları ve EÜAŞ’ın müdahalesiyle oluşan elektrik fiyatları, piyasa için tarifeleri kritik hale getiriyor. Enerji IQ’nun Ankara kaynaklarından edindiği bilgilere göre elektrik tarifelerinde 1 Temmuz 2019 tarihinden geçerli olacak şekilde artışa gidilme olasılığı çok yüksek görülüyor. Konuya yakın kaynaklar, zam oranının %10 veya üzerinde olabileceğine dikkat çekiyor. Tarifelere ilişkin kararın EPDK’nın bugünkü haftalık Kurul toplantısında

karara bağlanması bekleniyor.

VİOP’ta Temmuz vadeli baz yük elektrik fiyatının 312 TL/MWh ile haziran ayı fiyatının %40 üzerinde seyretmesi de elektrikte tarife artışının göstergesi olarak sektör kaynaklarınca ifade ediliyor.

1 Temmuz’dan itibaren geçerli olacak doğalgaz tarifeleri ise bu aşamada belirsizliğini koruyor. Ancak, Ankara’nın elektrik ve doğalgazda eş zamanlı bir tarife artışından sakınma yönündeki davranış biçimi dikkat alındığında, doğalgaz fiyatlarının dördüncü çeyrek dönem öncesi arttırılması daha olası görünüyor.

Gazprom Turkey Enerji A.Ş’de sermaye artırımı yapıldı(Enerji IQ – 27.6.2019) Şubat 2017 tarihinde kurulan Gazprom Turkey Enerji A.Ş’nin sermayesi, şirketin 11 Haziran 2019 tarihli genel kurul toplantısında alınan karar ile 50,000 TL’den 680,000 TL’ye çıkartıldı. 20 Haziran tarihinde İstanbul Ticaret Sicili Müdürlüğü tarafından onaylanan sermaye artırımı, Ticaret Sicil Gazetesi’nin 26 Haziran tarihli sayısında yayımlandı.

Hisseleri %100 oranında bir başka Gazprom iştiraki olan Gazprom Schweiz AG’ye (Gazprom İsviçre) ait olan Gazprom Turkey Enerji A.Ş’nin yeni sermayesi, EPDK’nın doğalgaz ithalat,

ihracat ve toplat satış lisansı alabilmek için belirlediği asgari sermaye sınırının halen altında bulunuyor.

Şirketin yönetim kurulunda görev

yapan isimlerin tamamına yakının, daha Nord Stream-1 projesinde görev almış olması dikkat çekiyor.

Gazprom Export ile doğalgaz ithalat lisansı sahibi şirketler arasında sene başından bu yana yaşanan sorunlar ve aleyhteki tahkim kararının süreci getirdiği nokta, Gazprom’un Türkiye piyasasındaki adımlarını kritik hale getiriyor.

20 - 26 Haziran döneminde Gün Öncesi Piyasası’nda oluşan elektrik fiyatlarının ortalaması 260.96 TL/MWh olarak belirlendi. Pik saatlerin ortalaması 270.82 TL/MWh iken, pik dışı saatlerin ortalaması ise 251.11 TL/MWh seviyesinde gerçekleşti.

Dönemin en yüksek saatlik PTF değeri, 26 Haziran 2019 Çarşamba günü saat 14:00’de 316.72 TL/MWh olarak gerçekleşti.

Devamı Sayfa 12- 16>>

Enerji Piyasası Raporu repo

rt

Sayı: 2019-25 / 342 Yıl: 627 Haziran 2019

3

4

6

Gökçeköy regülatörü ve HES projesinin hazırlık çalışmaları devam ediyor

Ahi Suluova biyogaz santrali projesinde kapasite artışı yapılacak

Yurt dışı üretici fiyat endeksi Mayıs’ta bir önceki yıla göre %25.10 arttı

Gündem

Haftalık piyasa analizi

BURAYA

TIKLAYINIZ

2 www.ceenenerji.com.tr

HABERLER

(Enerji IQ – 14.6.2019) Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü (UNCTAD) tarafından hazırlanan 2019 Dünya Yatırım Raporu açıklandı. Rapora göre küresel uluslararası doğrudan yatırımların (UDY) %13 düşüşle 1.3 trilyon dolara gerilediği 2018’de; Türkiye %13 artışla 13 milyar dolarlık UDY çekti. %13’lük artış, küresel UDY sıralamasında Türkiye’yi dört basamak yükselişle 21. sıraya yerleştirdi. Türkiye, gelişmekte olan ülkeler sıralamasında ise iki basamak yükseliş ile 10. sırada yer aldı.

Türkiye’nin 2018’de küresel UDY akışından aldığı pay % 1 olurken, gelişmekte olan ülkeler içinde aldığı pay %2, gelişmekte olan Asya içinde aldığı pay %3, Batı Asya bölgesindeki payı ise %44 oldu. Türkiye, Batı Asya’da en fazla UDY çeken ülke olma özelliği taşıdı. Türkiye, aynı zamanda 2018 yılı içinde 8 adet ikili yatırım ve serbest ticaret anlaşması imzalayarak, geçtiğimiz sene dünyada en fazla ikili anlaşma tamamlayan ülke olarak da ön plana çıktı.

‘Yatırım destinasyonu özelliğimizi koruyoruz’

Raporu değerlendiren Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED) Başkanı Ayşem Sargın, Türkiye’nin büyük ve dinamik iç pazarı, genç nüfusu, gelişmiş girişimcilik becerileri, küresel değişikliklere uyum becerisi ve bölgesel pazarlara kolay erişim imkânı sağlayan stratejik

konumu ile uluslararası doğrudan yatırımcılar için önemli bir yatırım destinasyonu olma özelliğini koruduğunu belirtti.

Sargın şunları söyledi: “Ülkemizin dünyanın en büyük ekonomileri arasına girme hedefine ulaşması için, küresel ölçekte uluslararası doğrudan yatırımlardan aldığı % 1’lik payı arttırması gereklidir. Bugünün her zamankinden zorlu küresel rekabet koşullarında Türkiye’nin hedeflenen ölçüde yatırım çekebilmesi için, bir yandan mevcut yatırımlar için doğru yatırım ortamını oluşturmalı ve korumalı, diğer yandan uzun vadeli kalkınma hedeflerine yönelik olarak geleceğin dünyasında da Türkiye’yi cazip kılacak nitelikteki yatırımları çekmek üzere uygun zemini hazırlamalıyız.”

Özel ekonomi bölgelerinde 6. sırada

Bu yıl özel ekonomi bölgelerine odaklanan raporda, Türkiye’nin, özellikle Ar-Ge ve yüksek teknoloji alanlarında daha fazla yatırım çekmek için 2000’li yıllarda geliştirdiği Teknoloji Geliştirme Bölgeleri modeli ile, araştırma, yazılım geliştirme ve diğer inovasyon aktivitelerine sağlanan teşviklere yöneldiği vurgulandı. Türkiye, dünyada en fazla özel ekonomi bölgesi olan ülkeler sıralamasında 6. sırada, gelişen Asya’da ise 4. sırada yer aldı.

Türkiye’de uluslararası doğrudan yatırımlar 13 milyar USD’ye yükseldiBirleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü’nün (UNCTAD) 2019 Dünya Yatırım Raporu’na göre Türkiye, küresel uluslararası doğrudan yatırım (UDY) sıralamasında dört basamak yükselişle 21. sıraya yerleşti. Küresel uluslararası doğrudan yatırımlar (UDY) 2018’de %13 düşüşle 1.3 trilyon dolara gerilerken, Türkiye’de ise %13 artış ile 13 milyar dolara yükseldi. Türkiye’nin 2018 yılında küresel UDY akışından aldığı pay %1 oranında gerçekleşti.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı verilerine göre geçtiğimiz Ocak ve Şubat aylarında, uluslararası doğrudan sermaye giriş tutarı artış gösterirken, enerji sektöründe gerçekleşen

uluslararası doğrudan yatırımlarda azalış oldu. 2018 yılı Ocak ve Şubat aylarına baktığımızda toplam 613 milyon USD olan uluslararası doğrudan sermaye girişinin 28 milyon USD’si

enerji sektöründen gelmişti. Fakat geçtiğimiz Ocak ve Şubat aylarında 923 milyon USD olan uluslararası doğrudan sermaye girişinin 2 milyon USD’si enerji sektöründen geldi.

Enerji sektöründeki uluslararası sermaye girişi durağan seyrediyor

Bölgesel olarak yatırım akışlarına bakıldığında, gelişmiş ülkelere gelen UDY miktarı % 27 düşüş ve 557 milyar dolar ile 2004 yılından bu yana en düşük seviyede gerçekleşti. Avrupa’ya gelen yatırımlar 200 milyar dolar seviyesinde kalırken, ABD’ye gelen

yatırımlar % 9’luk azalma ile 252 milyar dolar oldu. Rapora göre, bu düşüşün en önemli sebepleri arasında, yatırımların ana ülkelerine geri dönmeleri ve Brexit nedeni ile Birleşik Krallık’a gelen yatırımlardaki önemli düşüş oldu. Gelişmiş ülkelerdeki

yatırımların azalması ile gelişmekte olan ülkelerin küresel yatırım akışından aldığı pay da % 46’dan % 54’e yükseldi. Gelişmekte olan Asya ve Afrika kıtası 2017 senesine göre daha yüksek UDY girişi kaydederken, Latin Amerika ve Karayip’lerde yatırımlar düştü.

Gelişmiş ülkelere yatırım %27 düştü

3 www.ceenenerji.com.tr

HABERLER

Ordu’da kurulacak Akkuş RES projesinin ÇED süreci başladı

(Enerji IQ – 21.6.2019) Ordu’nun Akkuş ilçesi sınırları içerisinde kurulacak Akkuş RES projesinin ÇED süreci başladı.

HNS Enerji Üretim A.Ş tarafından kurulacak Akkuş RES, 10 MW kurulu güce sahip olacak. Proje kapsamında kurulacak 9 türbinden biri 3.5 MW, biri

0.9 MW, yedisi ise 0.8 MW kurulu güce sahip olması planlanıyor.

Akkuş RES projesi için EPDK tarafından 2012 yılında 49 yıl süreli üretim lisansı verilmişti. Proje kapsamında saha değişikliği sebebiyle tadil başvurusunda bulunulmuş olup, EPDK’dan talep edilen

saha değişikliği geçtiğimiz Mayıs ayında Kurul Kararı ile onaylanmıştı.

ÇED tanıtım dosyasında proje bedeli 25 milyon TL olarak belirtildi.

İzmir merkezli şirketin yönetim kurulu başkanlığı görevini İsmet Kuşgöz yapıyor.

Ordu’da HNS Enerji tarafından kurulacak 10 MW kurulu güce sahip Akkuş RES projesinin ÇED süreci başladı.

Transatlantic Exploration Kırklareli’nde doğalgaz arama faaliyeti gerçekleştirmeyi planlıyor

(Enerji IQ – 24.6.2019) Transatlantic Exploration Mediterranean International Pty. Ltd. Ankara Şubesi tarafından doğalgaz arama faaliyeti gerçekleştirilmesi planlanıyor. Söz konusu projenin ÇED süreci başladı.

Saha, Kırklareli’nin Lüleburgaz ilçesinde 10,744 hektar ruhsat alanı

içerisinde kalıyor.

ÇED tanıtım dosyasında proje bedeli 250,000 TL olarak belirtildi.

Toptan satış lisansı sahibi Transatlantic Exploration Mediterranean International Pty. Ltd. şirketinin 2018 yılı aylık doğalgaz üretim miktarları (Milyon m3):

Şirk

et A

dı

Oca

k

Şuba

t

Mar

t

Nis

an

May

ıs

Haz

iran

Tem

muz

Ağu

stos

Eylü

l

Ekim

Kası

m

Ara

lık

Gene

l Top

lam

TRANSATLANTIC EXPLORATION 0 0,01 0 0 0 0 0 0 0 0 0,01 0,03 0,05

Transatlantic Exploration Mediterranean International Pty. Ltd. Ankara Şubesi tarafından Kırklareli’nde planladığı doğalgaz arama faaliyeti gerçekleştirilmesine ilişkin projenin ÇED süreci başladı.

Gökçeköy regülatörü ve HES projesinin hazırlık çalışmaları devam ediyor(Enerji IQ – 21.6.2019) Elhes Elektrik Üretim Ltd. Şti. tarafından kurulacak Gökçeköy regülatörü ve HES projesi için 18 Temmuz 2019 tarihinde İDK toplantısı gerçekleştirilecek.

6 MW kurulu güce sahip olacak Gökçeköy regülatörü ve HES projesi, Erzincan’ın Kemaliye ilçesi ile Tunceli’nin

Çemişgezek ilçesi sınırları içerisinde Rabat çayı üzerinde yer alıyor.

ÇED raporunda proje bedeli 18,530,224 TL olarak açıklandı.

Ankara merkezli 17.2 milyon TL sermayeli şirket, Açık İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti’ye ait.

Elhes Elektrik tarafından Erzincan ve Tunceli sınırları içerisindeki Rabat çayı üzerinde kurulacak Gökçeköy regülatörü ve HES projesi (6 MW) için 18 Temmuz’da İDK toplantısı gerçekleştirilecek.

Gönen Deri İhtisas ve Karma O.S.B’de biyogaz santrali kurulacak(Enerji IQ – 25.6.2019) MUTLULAR Gönen Enerji San. ve Tic. Ltd. Şti’ye ait biyogaz enerji üretim santrali projesi için ÇED gerekli değildir kararı verildi.

Projenin kapsamında, 401.4 ton/gün tarımsal atık kullanılması ve 10.54 MWe kurulu güce sahip elektrik üretim santralinin kurulması planlanıyor.

Proje, Balıkesir’in, Gönen ilçesi, Gönen Deri İhtisas ve Karma O.S.B’de 25.352 m2 alanda kurulacak.

Proje kapsamında tesiste kullanılacak atıklar sızdırmasız ve kapalı kamyonlar ile getirilecek olup, taşıma aşamasında herhangi bir sızıntı ve koku oluşması engellenecek. Tesise gelen kamyonların tekerleklerine yapılarak taşınabilecek atıkların temizlenmesi için kamyonların tesise giriş ve çıkışlarında tekerlek yıkama ünitesinden geçirilecek.

Tanıtım dosyasında proje bedeli 23,000,000 TL olarak belirtildi.

MUTLULAR Gönen Enerji tarafından Gönen Deri İhtisas ve Karma O.S.B’de kurulacak 10.54 MW kurulu güce sahip olacak biyogaz enerji üretim santrali projesi için ÇED gerekli değildir kararı verildi.

4 www.ceenenerji.com.tr

HABERLER

Ahi Suluova biyogaz santrali projesinde kapasite artışı yapılacak(Enerji IQ – 20.6.2019) Ahi Suluova Biyogaz Enerji Üretimi San. Ve Tic. A.Ş. tarafından Ahi Suluova biyogaz tesisi projesinde yapılması planlanan kapasite artışı ve organik-organomineral katı ve sıvı gübre üretim tesisi projesinin ÇED süreci başladı.

Planlanan proje kapsamında, biyogaz tesisine gelecek olan organik içerikli atıkların anaerobik ortamda, biyolojik olarak parçalanması sağlanacak. Organik içerikli atıkların biyolojik olarak parçalanması esnasında açığa çıkacak olan biyogaz ise kojenerasyon ünitesinde

elektrik ve ısı enerjisi üretimi için kullanılacak.

Kurulacak kojenerasyon sistemi toplam gücü ise 14,51 MWm olacak şekilde dizayn edilecek.

Ahi Suluova biyogaz tesisi projesi içi 2017 yılında ÇED olumlu kararı verilmişti. Bahse konu ÇED kararı kapsamında proje alanında inşaat çalışmaları devam ediyor. ÇED olumlu kararı alınan iki parsel Suluova Besi OSB kararı ile tevhit edilerek birleştirilmişti. Bu kapsamda yaklaşık 35,076 m2 olan parsel alanı 64,872 m2’ye

genişlemişti. Genişleyen bu alanda katı gübre üretim tesisi, sıvı gübre üretim tesisi, idari bina-motor binası ve beş adet çürütücü yer alacak.

Proje kapsamında oluşacak ayrıca 1,700 ton/gün kapasiteli bir adet sıvı gübre üretim tesisi yer alacak. Proje kapsamında ayrıca, 190 ton/gün organik gübre ya da 468 ton/gün organomineral gübre üretim kapasiteli katı gübre üretim tesisi yer alacak.

ÇED başvuru dosyasında proje bedeli 77,233,798 TL olarak belirtildi.

Burak-1 biyokütle elektrik santrali ilave yakıt projesine ÇED gerekli değil kararı verildi

(Enerji IQ – 24.6.2019) Deba Enerji Üretim San. ve Tic. A.Ş tarafından Sakarya’nın Kaynarca ilçesinde projelendirilen Burak-1 biyokütle elektrik santrali ilave yakıt projesi için ÇED gerekli değildir kararı verildi.

Proje kapsamında Sakarya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nden alınan ÇED gerekli değildir kararı kapsamında hazırlanan proje tanıtım dosyasında iki ünite olarak planlanan tesisin kurulu gücü 32.6 MWe olarak belirtilmiş olup, elektrik üretim lisansı 15.25 MWe kurulu güce göre verilmişti. Bu kapsamda tesis 15.25 MWe kurulu güce göre inşa edilmeye başlanmıştı.

Deba Enerji, 15.25 MW kurulu güce sahip olacak Burak 1 biyokütle elektrik santrali projesi için geçtiğimiz yıl Eylül ayında üretim lisansı almıştı. Projeye, 2017 yılı Ekim ayında ise 54,814,200 TL yatırım teşviki verilmişti.

Proje kapsamında ÇED gerekli değildir kararı kapsamında hazırlanan proje tanıtım dosyasında, hammadde olarak tarım ve orman atıklarının kullanılacağı belirtilmişti. Ancak, söz konusu atıklar mevsimsel olarak ortaya çıkmakta ve bu atıkların oluşmadığı dönemlerde, tesisteki üretimin devamlılığı sağlanması için bölgedeki tavuk yetiştirme tesislerinden kaynaklı tavuk altlıklarının

da tesiste hammadde olarak kullanılması planlandı. Tesisin planlanan teknik ve fiziki yapısı tavuk altıklarının hammadde olarak kullanılmasına uygun olarak dizayn edildi.

Tesis alanında inşaat faaliyetleri, gerekli izinlerin alınmasının ardından başlanmış olup, güncel durumda inşaat faaliyetleri devam ediyor. Bu kapsamda güncel durumda tesis içi yolların yapımı devam etmekte, kurulumu yapılan ünitelerde (kazan, türbin, besleme sistemi vb) test çalışmaları yapılıyor.

ÇED nihai tanıtım dosyasında proje bedeli 856,000 TL olarak açıklandı.

Sakarya’da Deba Enerji Üretim San. ve Tic. A.Ş tarafından projelendirilen Burak-1 biyokütle elektrik santrali ilave yakıt projesi için ÇED gerekli değildir kararı verildi.

Akfen Yenilenebilir Enerji RES ve GES projelerine EMEA Finance’dan iki ödül aldı (Enerji IQ – 19.6.2019) 2020 yılına kadar Türkiye’de sadece yerli ve yenilenebilir kaynaklardan oluşan 1,000 MW elektrik üretim santrali kapasitesine ulaşmayı hedefleyen Akfen Yenilenebilir Enerji’nin toplam 530 milyon dolar yatırım değeri bulunan dört rüzgâr ve dokuz güneş santrali projesi iki ödül aldı.

Akfen Yenilenebilir Enerji, EMEA Finance tarafından düzenlenen EMEA Project Finance Awards 2018 (EMEA Finance Proje Finansman Ödülleri 2018) kapsamında Orta ve Doğu Avrupa’nın “En İyi RES Proje Finansmanı” ve

Avrupa, Ortadoğu ve Afrika’nın “En İyi Yenilenebilir Enerji Proje Finansmanı” dallarında iki ödül aldı.

Orta ve Doğu Avrupa’nın “En İyi RES Proje Finansmanı” ödülünü alan Akfen Yenilenebilir Enerji, bu ödülü Çanakkale ve Denizli’de yer alan toplam 275 MW gücündeki dört RES projesi için yerli ve yabancı önde gelen bankalarla Ağustos 2018’de imza attığı 260 milyon dolarlık uzun vadeli proje finansmanı ile kazandı.

Akfen Yenilenebilir Enerji Konya, Amasya, Tokat, Van ve Malatya’da

kurulumuna başlanan dokuz GES için Ağustos 2018’de yeli ve yabancı bankalarla imzaladığı 103 milyon dolarlık uzun vadeli proje finansmanı ile EMEA Finance Project Finance Awards 2018 kapsamında Avrupa, Ortadoğu ve Afrika’nın “En İyi Yenilenebilir Enerji Proje Finansmanı” ödülünü aldı.

GES kredisini EBRD ile Türkiye İş Bankası üstlenirken, RES kredisi ise Vakıfbank, Garanti Bankası, Yapı Kredi Bankası ve Türk İş Bankası’nın garantörlüğünde Almanya merkezli KfW IPEX-Bank ve EBRD tarafından sağlandı.

5 www.ceenenerji.com.tr

HABERLER

Çatı ve cephe GES’lerin işlem bedelleri revize edildi

Elektrik piyasasında 2019’da tahsil edilebilecek işlem bedelleri belirlendi

(Enerji IQ – 26.6.2019) EPDK’nın 20 Haziran 2019 tarihli toplantısında, elektrik piyasasında lisanssız elektrik üretim yönetmeliği kapsamında 10 kW ve altı çatı ve cephe uygulamalı güneş enerjisine dayalı elektrik üretim tesisleri için elektrik dağıtım şirketleri tarafından yapılacak proje onay ve kabul işlemleri hakkında 2019 yılı için bedeller belirlendi.

Karara göre söz konusu bedeller, gelir farkı düzeltme bileşeni işlemleri kapsamı dışında tutulacak.

Son olarak, EPDK tarafından elektrik dağıtım şirketleri tarafından ilgili başvuru sahiplerine tahakkuk ettirilen bedellerin elektrik dağıtım şirketleri düzenleyici hesap planında 602 Diğer Gelirler hesabında ayrı bir alt başlıkta kayıt edilmesine karar verildi.

2018 yılı kararına göre çatı ve cephe uygulamalı 10 kW ve altı üretim tesislerinin proje onay işlemleri için herhangi bir bedel alınmıyordu. Bu tesislerin kabul işlemleri için ise 50 TL hizmet satış bedeli alınıyordu.2019 yılı için belirlenen bedeller:

2019 yılı için tahsil edilebilecek işlem bedelleri aşağıdaki şekilde:

İşlem İşlem Bedeli10 kW ve altı çatı ve cephe uygulamalı güneş enerjisine dayalı üretim tesisleri için proje onayı 120 TL

10 kW ve altı çatı ve cephe uygulamalı güneş enerjisine dayalı üretim tesisleri için proje kabulü 159 TL

(Enerji IQ – 26.6.2019) EPDK’nın 20 Haziran 2019 tarihli toplantısında, elektrik piyasasında lisanssız elektrik üretim yönetmeliğinin 36’ncı maddesinin ikinci fıkrasının (c) bendi gereğince 2019 yılı için tahsil edilebilecek işlem bedelleri belirlendi.

Elektrik piyasasında lisanssız elektrik üretim yönetmeliğinin 36’ncı maddesinin ikinci fıkrasının (c) bendi:

İlgili şebeke işletmecisi ve görevli tedarik şirketlerine yapılacak başvurular ile sonuçlandırılan taleplere ilişkin işlem bedeli, her yıl 31 Aralık tarihine kadar ilgili şebeke işletmecisi ve görevli tedarik şirketi için ayrı ayrı olacak şekilde Kurul tarafından belirlenir. Üretim tesislerinin ilgili mevzuat gereği ödemekle yükümlü oldukları bedeller saklıdır. Üretim tesisinin işletmede olduğu yıla ilişkin yıllık işletim bedeli; üretim tesisinin işletmede olduğu ay sayısı dikkate alınarak, işletmede olduğu her takvim yılının Temmuz ve Aralık ayları son işgünü mesai bitimine kadar ilgili şebeke işletmecisi ve görevli tedarik şirketine ödenir.

İşlem İşlem BedeliPay Devri 0 TLDiğer İşlemler 500 TL

Güneş enerjisinde 10 kW altı çatı ve cephe uygulamaları için elektrik dağıtım şirketleri tarafından yapılacak onay işlemi 120 TL, kabul işlemi ise 159 TL olacak.

İlgili şebeke işletmecisi ve görevli tedarik şirketlerine yapılacak başvurular ile sonuçlandırılan taleplerde, pay devri için ücret alınmayacak, diğer işlemler için ise 500 TL ödenecek.

Başkent EDAŞ 1 milyar TL’ye kadar finansman bonosu/tahvil ihraç edecek(Enerji IQ – 26.6.2019) Başkent Elektrik Dağıtım A.Ş, 1 milyar TL’yi aşmayacak şekilde finansman bonosu ve/veya tahvil ihraç edilmesi için Sermaye Piyasası Kurulu Başkanlığı’na 26 Haziran’da başvuru yaptığını açıkladı.

Yapılan açıklamaya göre şirketin

finansman ihtiyacının karşılanması amacıyla, yurtiçinde, Türk Lirası cinsinden, toplam 1 milyar TL’yi aşmayacak şekilde, halka arz edilmeksizin nitelikli yatırımcılara satılmak üzere veya tahsisli satış yoluyla finansman bonosu ve/veya tahvil ihraç edilmesi için SPK’ya başvuruldu.

Başkent Elektrik Dağıtım A.Ş, şirketin finansman ihtiyacının karşılanması amacıyla, nitelikli yatırımcılara, 1 milyar TL’yi aşmayacak şekilde finansman bonosu ve/veya tahvil ihraç edilmesi için SPK’ya başvurdu.

Üçpınar RES’in kalan 18 türbinin de geçici kabulü yapıldı(Enerji IQ – 18.6.2019) Akfen Holding iştiraklerinden Akfen Yenilenebilir Enerji A.Ş.’nin bağlı ortaklığı olan Derbent Enerji Üretim Paz. İth. ve İhr. A.Ş.’nin 112.2 MW kurulu güce sahip Üçpınar RES projesinin 61 MW kurulu güce sahip kalan 18 türbininin Enerji Bakanlığı tarafından 18 Haziran’da geçici kabulü yapıldı.

Santralde, 19 Haziran 2019 tarihinden itibaren ticari enerji üretimine başlandı.

Çanakkale’de bulunan Üçpınar RES projesinin 51 MW kurulu güce sahip ilk 15 türbininin geçici kabulü geçtiğimiz Mayıs ayında yapılmış ve santralde enerji üretimine başlanmıştı.

Akfen Yenilenebilir Enerji A.Ş tarafından yapılan açıklamaya göre18 Haziran 2019 tarihi itibarıyla, bağlı ortaklıkları vasıtasıyla faaliyet gösterdiği yenilenebilir enerji santrallerinde toplam 467 MW kurulu güç kapasitesine ulaştı.

Akfen Yenilenebilir Enerji A.Ş.’nin bağlı ortaklığı olan Derbent Enerji Üretim Paz. İth. ve İhr. A.Ş.’nin 112.2 MW kurulu güce sahip Üçpınar RES projesinin 61 MW kurulu güce sahip 18 türbininin Enerji Bakanlığı tarafından geçici kabulü yapıldı. 51 MW kurulu güce sahip ilk 15 türbininin geçici kabulü geçtiğimiz Mayıs ayında yapılmıştı.

6 www.ceenenerji.com.tr

HABERLER

(Enerji IQ - 20.6.2019) Türkiye İstatistik Kurumu, Mayıs ayına ilişkin Yurt Dışı Üretici Fiyat Endeksi verilerini yayımladı.

Buna göre Türkiye’de üretimi yapılarak yurt dışına ihraç edilen malların üretici fiyatlarındaki değişimi ölçen yurt dışı üretici fiyat endeksi, 2019 yılı Mayıs ayında bir önceki aya göre %4.19, bir önceki yılın Aralık ayına göre %13.09, bir önceki yılın aynı ayına göre %30.66 ve on iki aylık ortalamalara göre %40.39 artış gösterdi.

Sanayinin iki sektörünün bir önceki aya göre değişimleri, madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %4.95, imalat sanayi sektöründe ise %4.17 artış olarak gerçekleşti. Enerji sektörünün bir önceki aya göre değişiminde %2.99, bir önceki yılın aynı ayına göre değişiminde ise %25.10 artış oldu.

Aylık en fazla artış diğer madencilik ve taşocakçılığı ürünlerinde gerçekleşti. TUİK verilerine göre bir önceki aya göre en fazla artış, %6.50 ile diğer madencilik ve taşocakçılığı ürünleri, %6.13 ile kimyasallar

ve kimyasal ürünler, %5.58 ile diğer ulaşım araçları sektöründe gerçekleşti.

Ana sanayi grupları sınıflamasına göre 2019 yılı Mayıs ayında en fazla aylık ve en fazla yıllık artış ara mallarında gerçekleşti.

Yurt dışı üretici fiyat endeksi Mayıs’ta bir önceki yıla göre %25.10 arttıTürkiye’de üretimi yapılarak yurt dışına ihraç edilen malların üretici fiyatlarındaki değişimi ölçen yurt dışı üretici fiyat endeksi, enerji sektöründe, Mayıs ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre %25.10 artış gösterdi.

Yurt dışı üretici fiyat endeksi ve değişim oranları, Mayıs 2019:

Doğan Holding’in dolaylı iştiraki Boyabat Elektrik Üretim’in banka kredileri yeniden yapılandırıldı(Enerji IQ – 24.6.2019) Doğan Holding bağlı ortaklığı Doğan Enerji Yatırımları Sanayi ve Ticaret A.Ş ve Doğan Enerji’nin sermayesinde %33 oranında paya sahip olduğu iş ortaklığı konumundaki Boyabat Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş’nin de içinde olduğu tüm ilgili taraflar ve bankalar arasında, Boyabat’ın mevcut banka kredilerinin yeniden yapılandırılması konusunda mutabık kalındı. Yapılan açıklamaya göre kredi tadil sözleşmesi ve ilgili diğer belgelerin imzaları 24 Haziran itibariyle tamamlandı.

Refinansman iki yılı ana para

ödemesiz, iki yıldan sonra Boyabat’taki fazla nakdin çekilmesi mekanizması dahilinde yıllık 2 milyon dolar ana para ödemeli ve toplam 7 yıl vadeli olarak belirlendi.

Sözleşme’nin imzalandığı tarihi takip eden 11 iş günü içerisinde, Doğan Holding mevcut krediler için tahakkuk etmiş ancak Boyabat tarafından henüz ödenmemiş kredi faizleri ile ilgili olarak garantör sıfatıyla kendi payına düşen toplam 8,650,072 USD ve 2,482,125 EUR tutarındaki ödemeyi nakden ve defaten yapacak. Söz konusu ödenecek bu tutara, ortaklardan birinin payına ait olup

da ödenemeyen ve Doğan Enerji’nin payına isabet eden 2,854,523 USD ve 819,101 EUR’da dahil olarak açıklandı.

Sözleşme, söz konusu ödemeler garantörler Doğan Holding ve Doğuş Grubu tarafından ayrı ayrı yapıldığında yürürlüğe girecek. Diğer taraftan, Doğan Holding’in en son kamuya açıklanan 31 Mart 2019 tarihli konsolide finansal tablolarında, mevcut kredi ödemeleri ile ilgili olarak 18,406,000 USD (103,595,000 TL) tutarında finansal yükümlülük bulunmakta olup, mezkur Sözleşme’nin imzalanmış olması neticesinde bu finansal yükümlülük de ortadan kalkacak.

Cumhurbaşkanlığı kararıyla iki atama oldu(Enerji IQ – 27.6.2019) Cumhurbaşkanlığı kararı ile iki atama gerçekleştirilirken, bir kişi görevden alındı.

Karara göre Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Güneydoğu Anadolu (Diyarbakır) Bölge Müdürü

Ekrem Tosun görevden alındı.

TPAO Genel Müdürlüğü Yönetim Kurulu Üyeliğine ise Edip Müyesseroğlu yeniden atandı.

Son olarak, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğüne I. Hukuk Müşavirliğine Selami Korkmaz atandı.

MTA Diyarbakır Bölge Müdürü Ekrem Tosun görevden alınırken, TPAO Genel Müdürlüğü Yönetim Kurulu Üyeliğine Edip Müyesseroğlu yeniden atandı. Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğüne I. Hukuk Müşavirliğine ise Selami Korkmaz atandı.

7 www.ceenenerji.com.tr

Analizde, kömür tüketiminin gelecek 20 yılda sabit kalma olasılığının yüksek olduğu, ancak petrol tüketiminin %10, doğalgaz tüketiminin ise %45 oranında artacağı tahminine yer verildi.

KPMG Türkiye Enerji ve Doğal Kaynaklar Sektör Lideri Ümit Bilirgen; petrol açısından düşünüldüğünde, binek

araç kullanımının 2020 ortalarında zirve yaprak artış hızının yavaşlayacağı öngörüsüne karşılık, taşımacılık ve ulaşım ihtiyaçlarının artmaya devam edeceğini belirtti. Bilirgen, yakıt verimliliğindeki iyileştirmelerin, elektrikli araç pazarındaki büyümenin beraberinde getirdiği potansiyel yakıt tasarrufundan daha öte bir etki yaratacağını kaydetti.

Analizde, petrol kullanımındaki artışın petrokimyasallardan kaynaklanacağı ve petrol kullanımının günlük 3.5 milyon varilden fazla bir artış göstereceği öngörüsünde bulunuldu. Doğalgaz tüketiminin gelecek 10 yılda kömürü geçeceği ve dünya çapında

ikinci yakıt kaynağı olacağı belirtildi. Çin ve gelişmekte olan ülkelerden gelen talep artışıyla birlikte LNG ticaretinin 2040’a kadar ikiye katlanması bekleniyor.

Analizde, karbon emisyonlarını azaltma baskılarına karşın, arz

güvenliğine ilişkin zorluklar ve yenilenebilir enerji kaynaklarının mevcut enerji şebekesine entegrasyonunun yaratacağı sorunlar nedeniyle, petrol ve gazın tüm dünya için vazgeçilmez enerji kaynakları olmaya devam edeceği vurgulandı.

Doğalgaz tüketimi artacak

LNG ticareti ikiye katlanacak

(Enerji IQ – 21.6.2019) KPMG, her ay küresel piyasalardaki hareketler, makroekonomik koşullar, jeopolitik gelişmeler ve teknolojik yenilikleri ele alarak hazırladığı petrol ve gaz analizinin yeni sayısında, dünyada artan yenilenebilir enerji trendinin enerji sektörüne olası etkilerini inceledi.

Uluslararası Enerji Kurumu’nun (IEA) geçtiğimiz aylarda yayınladığı son ‘Dünya

Enerji Görünümü’ çalışmasının sonuçları ışığında, küresel enerji talebinde 2040 yılına kadar %30’luk bir artış olacağını hatırlatan KPMG, Asya başta olmak üzere gelişmekte olan ülkelerdeki enerji talebinde görülen artışla birlikte, yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelimin dikkat çekici şekilde artacağını vurguladı.

Analizde; rüzgar ve güneş gibi yenilenebilir enerji kaynaklarının

maliyetlerinde gözle görülür bir düşüş yaşandığının, ayrıca çevresel endişelerle yenilenebilir enerjiye dönmek isteyen müşterilerin sayısında da artış olduğunun altı çizildi. IEA, bu gelişmeler ışığında yenilenebilir enerji kaynaklarının, toplam enerji karması içindeki payının 2040 yılında üçte bir düzeyinden üçte iki seviyesine çıkacağını öngörse de, petrol ve gaz taleplerinin artış göstermesi bekleniyor.

(Enerji IQ – 27.6.2019) Qatargas şirketi Türkiye’nin Marmara LNG terminaline tek seferde en büyük kapasiteli sevkiyat olan ilk LNG sevkiyatını gerçekleştirdiğini açıkladı. Ticaret Bakanlığı tarafından verilen bilgiye göre sevkiyatta kullanılan Al Sheehaniya adlı gemi Marmara terminaline süper soğuk LNG taşıyan ilk Q Flex gemi oldu.

Qatargas CEO’su Şeyh Khalid bin Khalifa al-Thani, Marmara LNG terminalinin kullanımı sayesinde

dünyadaki en büyük LNG taşıyıcısı gemileri Türkiye’de yeni bir LNG terminaline daha gönderme imkanı bulduklarını açıkladı. İlaveten, 14 yeni LNG tesisi ve 77 milyon ton üretim kapasitesi ile Qtargas şirketinin artan doğalgaz ihtiyacını karşılayacak güvenilir bir üretici konuma geldiğini; ayrıca Q Flex ve Q Max gemileri açısından da ölçek ekonomisini karşılar durumda olduğunu belirtti.

Marmara LNG terminali bir devlet

şirketi olan Botaş’a ait olup aslen normal ölçekteki LNG taşıyıcı vasıtaları için tasarlanmıştı. Ancak söz konusu tesis yakın zamanda bazı yenilemelerden geçirilerek Q Flex ve Q Max gemileri için uygun hale getirilmişti.

AL Sheehaniye 210,000 m3 kapasiteye sahip bir Q Flex gemi olup bu gemiye 30 Mayıs tarihinde Marmara LNG terminaline gönderilmek üzere Ras Laffan tesislerinde 207,000 m3 LNG yüklenmişti.

Petrol tüketimi %10, doğalgaz tüketimi %45 oranında artacak

Qatargas LNG kargosunu Marmara terminaline teslim etti

KPMG’nin yayınladığı son petrol ve gaz analizinde, yenilenebilir enerjiye yönelik artan talep ve çevresel endişelere karşın, petrol ve doğalgazın 2040’a kadar tüm dünya için vazgeçilmez enerji kaynakları olmayı sürdüreceği öngörüsünde bulunuldu.

Qatargas tek seferde en büyük LNG kargosunu Türkiye’nin Marmara terminaline teslim etti. Gemi Marmara terminaline süper soğuk LNG taşıyan ilk Q Flex gemi oldu.

HABERLER

8 www.ceenenerji.com.tr

HABERLER

Rosneft Aero, 2020’ye kadar THY uçaklarına yakıt ikmali yapacak

(Enerji IQ – 26.6.2019) Rosneft’in iştiraki Rosneft Aero, 2020 yılına kadar Türk Hava Yolları’na ait uçaklara Rusya’daki havalimanlarında yakıt ikmali yapılmasına yönelik ihaleyi kazandı.

Rosneft’ten yapılan açıklamada, “Rosneft’in yakıt ikmali işletmecisi Rosneft Aero şirketi, 2020 yılına kadar Rusya’daki havalimanlarında Türkiye’nin en büyük havayolu şirketi olan Türk Hava Yolları’nın uçaklarına yakıt ikmaline yönelik ihaleyi kazandı” ifadeleri kullanıldı.

Açıklamaya göre, anlaşma çerçevesinde yakıt ikmal işlemleri Moskova’daki Vunokovo, Yekaterinburg’daki Koltsovo, Samara’daki Kurumoç ve Rostov-na-Donu’daki Platov havalimanlarında gerçekleştirilecek. Türk Hava Yolları uçaklarına toplamda 34,500 ton yakıt sağlanacak.

Rosneft Aero ile Türk Hava Yolları arasındaki işbirliği 2012’de başladığı belirtilen açıklamada yakın zamanda şirketlerin iki taraf için de fayda getirecek

koşullarda faaliyet alanını geliştirmek istediği belirtildi.

Geçtiğimiz Nisan ayında, Tüpraş, İGA İstanbul Havalimanı Akaryakıt Hizmetleri A.Ş. tarafından düzenlenen ihale sonucunda, İstanbul Havalimanı’na beş yıl süreyle yıllık 1.8 milyon ton jet yakıtı satacağı açıklanmıştı. SOCAR Türkiye de söz konusu ihale neticesinde beş yıl boyunca uçakların yıllık jet yakıtı ihtiyacının 700 bin tonunu karşılayacak.

JCR Eurasia Rating, Maspo Enerji’nin finansal yapısını derecelendirdi

(Enerji IQ – 25.6.2019) JCR Eurasia Rating, Maspo Enerji San. ve Tic. A.Ş’nin finansal yapısını ve “Yatırımlarının Gelecek Dönem Nakit Akımlarını” yatırım yapılabilir kategorisinde değerlendirerek, Uzun Vadeli Ulusal Notu’nu ‘BBB- (Trk)’, Kısa Vadeli Ulusal Notu’nu ‘A-3 (Trk)’, Uzun Vadeli Ulusal Notuna ilişkin görünümünü ise ‘Pozitif’ olarak belirledi.

Uzun Vadeli Uluslararası Yabancı ve Yerel Para Notları ile bu notlara ilişkin görünümler ise ülke tavanı olan ‘BBB-/Negatif’ seviyesinde sınırlandırıldı.

JCR Eurasia Rating, ortaklarından

herhangi bir destek sağlanıp sağlanamayacağına bakılmaksızın, Ala-2’nin zamanında faaliyete geçmesi ve her iki santralin (Ala-1 ve Ala-2) düzenli olarak YEKDEM’den faydalanması koşuluyla üstlendiği yükümlülükleri yönetebilecek yeterli gelir yaratma kapasitesine, yönetim deneyimine ve altyapıya sahip olduğu kanaatine ulaşıldı. Bu kapsamda, JCR Eurasia Rating notasyonu içerisinde, Maspo Enerji’nin Ortaklardan Bağımsız Notu, özkaynaklarındaki açık dengesi de dikkate alınarak, ılımlı düzeyi işaret eden (BC) olarak oluştu.

Gürmen Grup bünyesindeki şirket,

2011 yılında MTA’nın Manisa-Alaşehir’deki 126.5 km2’lik jeotermal alanın ihalesini kazanmış, minimum 140 MW elektrik üretim kapasitesine sahip bu alanın kullanım haklarını Nisan 2041’e kadar elde etmişti. Şirketin 10 MW kurulu güce sahip ilk enerji santrali (Ala-1) Haziran 2017’de faaliyete geçmiş, inşaat aşamasının sonlarına yaklaşılan 34 MW kurulu güce sahip ikinci santralin (Ala-2) Eylül 2019 da faaliyete geçmesi öngörülüyor. Ayrıca şirket sondaj yeri belirlenmiş ve sismik araştırmaları tamamlanmış, finansal kapama evresinde olan, her biri 50 MW kurulu güce sahip iki santral yatırımı daha öngörüyor.

JCR Eurasia Rating, Gürmen Grup şirketlerinden Maspo Enerji San. ve Tic. A.Ş’nin finansal yapısını ve “Yatırımlarının Gelecek Dönem Nakit Akımlarını” yatırım yapılabilir kategorisinde değerlendirdi.

Rosneft’in iştiraki Rosneft Aero, 2020 yılına kadar THY’ye ait uçaklara Rusya’daki havalimanlarında yakıt ikmali yapılmasına yönelik ihaleyi kazandı.

(Enerji IQ – 25.6.2019) İçtaş Sürdürülebilir Enerji Yatırımları A.Ş.’nin ihraç edeceği primli paylarının Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (European Bank for Reconstrucnon and Development) tarafından devir alınması için Rekabet Kurumu’na başvuruda bulunuldu.

Söz konusu İşlem kapsamında

EBRD, birden fazla kez yapılacak sermaye artırımlarında ihraç edilecek payları edinerek İçtaş Sürdürülebilir Enerji Yatırımları A.Ş.’de azami %32.258064516129’a kadar pay sahibi olacak.

EBRD tarafından şirkete temin edilecek kaynaklar İçtaş Sürdürülebilir

Enerji’nin %100 iştiraki olan ICRE’nin Kadıncık 1 HES ve Kadıncık 2 HES’in özelleştirilmesine ilişkin kısmi ödemelerin Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na yapılması ile yenilebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik üretimi yapan tesislerin veya lisansların satın alınması veya geliştirilmesinin kısmı finansmanı amacıyla kullanılacak.

EBRD İçtaş Sürdürülebilir Enerji’ye %31 hisseyle ortak olacakİçtaş Sürdürülebilir Enerji Yatırımları A.Ş.’nin ihraç edeceği primli paylarının EBRD tarafından devir alınması için Rekabet Kurumu’na başvuruda bulunuldu.

9 www.ceenenerji.com.tr

MAKALE

MICHA’EL TANCHUM@michaeltanchum

Doğu Akdeniz’de Türkiye ve Kıbrıslı Türklerin de faydalanabileceği sanal bir

Hub, gerçek barışı sağlayabilir mi?

Doğu Akdeniz, açık denizlerdeki doğalgaz üzerinden tehlikeli bir dönemece girmeye hazır gibi görünüyor. Türkiye, 3 Mayıs 2019’da Kıbrıs’ın güney kıyısının açıklarında, Yunanistan’ın hamiliğindeki uluslararası tanınan Güney Kıbrıs devletinin iddia ettiği münhasır ekonomik bölgede sondaj çalışmalarını başlatacağını açıkladı. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Frederica Mogherini, bu açıklamanın ertesi günü Ankara’ya sert bir uyarı gönderdi. “Türkiye’yi acilen itidalli davranmaya, Kıbrıs’ın münhasır ekonomik bölgelerindeki egemenlik haklarına saygı göstermeye; Avrupa Birliği’nin Kıbrıs ile bütünlük içerisinde hemen karşılık vereceği adımlardan sakınmaya çağırıyoruz.”

Ankara, etnik olarak bölünmüş adanın kuzey yarısında yaşayan ve adadaki doğalgaz kaynaklarına ortak olmasına karşın, bunun geliştirme süreçlerinin dışında bırakılan Kıbrıslı Türklerin yasal haklarını koruduğunu iddia ediyor. 12 Mayıs’ta Türkiye, Kıbrıs açıklarına ikinci bir sondaj gemisi göndereceğini açıklayarak tartışmalı hamlesini iki katına çıkardı. Dört gün sonra Fransa, Fransız donanmasının daha büyük savaş gemilerini barındıracak yeni bir limanın inşa edildiği Kıbrıs’taki Mari deniz üssündeki savaş gemilerine hizmet vermek için Kıbrıs ile bir anlaşma imzaladı. Fransa, İtalya’nın enerji devi ENI ile ortaklaşa olarak Kıbrıs kıyılarında doğalgaz operasyonları yürüten Total’in de merkezi konumunda aynı zamanda.

Türkiye’nin sınırları zorlaması, Türkiye ve komşuları arasında daha geniş bir bölgedeki güç savaşlarının ana fay hatlarından biri olan Kıbrıs konusunda uluslararası bir hassasiyet

oluşturdu. Ancak, Türkiye’nin bu agresif adımları, Mısır, Yunanistan, Kıbrıs ve İsrail’in oluşturduğu ortak cepheden gelen daha büyük bir provokasyona verilen tepkilerdi. Bölgenin doğalgaz üreticilerinin güvenlik nedeniyle bir araya geldiği bu büyük ortak cephe, Türkiye’yi Doğu Akdeniz doğalgazının pazarlanma sürecinin dışında bırakacak bölgesel bir enerji mimarisi oluşturmaya çalışıyor büyük bir mutabakatla.

Daha önce Şubat 2018’de Ankara, sınırlı bir deniz harekâtı yoluyla Mısır’a, Kıbrıs’a ve AB’ye bir mesaj vermeye çalıştı. Kahire ve Lefkoşa, bölgedeki doğalgaz için Türkiye üzerinden geçebilecek boru hattı güzergahı seçeneklerini devre dışı bırakmak amacıyla, Mısır’daki Sıvılaştırılmış Doğal Gaz (LNG) tesislerini kullanarak Avrupa Birliği pazarına ihraç etmek üzere görüşmeler yürütüyordu. 2015 yılında Kıbrıs karasularının bitişiğindeki dev Zohr sahasında doğalgaz keşfini açıklayan ENI, 8 Şubat 2018 tarihinde yine Kıbrıs’a yakın Calypso sahasında önemli miktarda gaz bulduğunu duyurdu. 23 Şubat tarihinde Türk donanması, ENI’nin Kıbrıs sularında aynı lisans sahasındaki planlı bir sondaj bölgesine girişini engelledi ve firmayı sondaj gemisini bölgeden çekmeye zorladı.

Türkiye’nin bu hamlesi, Ankara’nın arzu ettiği sonucun aksi yönünde etki göstererek, Lefkoşa’yı Kıbrıs doğalgazının Mısır’ın LNG tesisleri üzerinden ihracı konusunda Kahire’ye daha da yaklaşarak anlaşma yapmaya itti. Bir zamanlar İsrail-Türkiye denizaltı doğalgaz boru hattı projesini gündemine alan İsrail, Güney Kıbrıs’ın öncü olduğu bu adımı takip etti ve doğalgazının LNG olarak ihracı için Mısır

Doğu Akdeniz’in doğalgazını geliştirmek ve pazarlamak için en etkili ticari yaklaşım, bölgesel işbirliğinde en geniş paydaş çıkarlarını oluşturan yaklaşımdır. Sanal bir ticaret merkezi, Doğu Akdeniz’e gerçek bir barışı getirebilir.

10 www.ceenenerji.com.tr

MAKALE

ile anlaşma imzaladı.

Doğu Akdeniz havzasında Yunanistan, Kıbrıs, Türkiye, Mısır, Lübnan, İsrail ve Gazze Şeridi arasındaki ihtilaflar ve rekabet, taraflardan herhangi birinin provokasyonu ileri taşıması halinde, daha büyük ve açık bir anlaşmazlığın fitilini ateşleyebilir. Bölgenin enerji mimarisinin mevcut yörüngesi, zaman ayarlı jeopolitik bir bomba oluşturdu. Ancak bu kriz, bütün tarafların bölgenin doğalgaz zenginliğinden faydalanmasını sağlanarak önlenebilir.

Sanal bir Enerji Ticaret Borsası (Hub) Bölgeye Gerçek Barışı

Getirebilir

Bölgedeki bütün devletler arasında yapıcı bir işbirliği, Doğu Akdeniz doğalgazının -bu doğalgazdan üretilecek elektrik de dahil olacak şekilde-, ortak bölgesel emtialar olarak Kıbrıs adasının ortasında Lefkoşa’daki tarafsız bölgede kurularak bölgedeki diğer ana ticaret merkezlerine bağlanacak, tarafların paydaşı olacağı sanal bir enerji ticaret merkezi ile teşvik edilebilir. Bu ticaret merkezi, kalıcı bir uzlaşmanın öncesinde dahi Güney Kıbrıs ve Kuzey Kıbrıs’ın Doğu Akdeniz enerji kaynakları üzerinde işbirliği yapmasına olanak sağlayabilir. Bu çözüm aynı zamanda Doğu Akdeniz’in bütün ülkeleri arasında bölgesel barış inşası için daha geniş fırsatlar sunabilir. Sanal bir enerji ticaret borsası, Gazze’deki durumun iyileştirilmesi, İsrail-Filistin işbirliğinin desteklenmesi ve İsrail ile Lübnan arasındaki deniz sınırı anlaşmazlığının çözülmesine yardımcı olmak için benzersiz yapıcı olanaklara sahip.

Ticari Olarak En Uygun Yaklaşım

Bölgedeki doğalgaz tedarikinin birleştirilmesi, her ülkenin doğalgazını daha iyi fiyatla pazarlama olanağını sağlayabilir. Aksi takdirde küçük üreticiler, sahalarını geliştirebilmek ve ihraç edebilmek amacıyla yatırımcıları piyasa fiyatının altında tekliflerle çekmeye çalışacak. Doğu Akdeniz gazının en azından bir kısmının arzın talebi karşılayabileceği bölgesel

bir emtia olarak ele alınması, hem tedarikçi hem de tüketici ülkeler için en iyi fiyatları getirecektir.

Çok başarılı işleyen İngiltere merkezli Ulusal Dengeleme Noktası (NBP) gibi bir sanal doğalgaz ticaret merkezi, trans-bölgesel bir alanı temsil edecek ticaret platformu olabilir. Çünkü sanal merkezdeki tüm gazlar, bölgedeki tüm giriş ve çıkış noktalarını gerçek fiziki konumlarından bağımsız olarak alınıp bu hub’da satılabilir. Fiziksel orijini söz konusu olmadan enerjinin işlem göreceği böyle bir sanal ticaret merkezi, bölgedeki bir fiziki ticaret merkezinden çok daha büyük derinlik ve likidite yaratır. Sanal ticaret merkezi, esnekliği ve ticaret kolaylığını artırarak, Doğu Akdeniz’deki küçük üreticilerin sahalarını geliştirmek için çok ihtiyaç duydukları yatırım akışının gerçekleşmesini de teşvik edecektir. Sanal ticaret merkezi, işlem gören doğalgazın hacmini önemli ölçüde arttırarak, bu platformun bölgedeki tüm ülkelere daha fazla refah getirmesine yönelik büyük bir ekonomik sinerji yaratır.

Böyle bir sanal ticaret merkezi, bölgedeki gaz piyasalarına şeffaflık getirir ve böylece yolsuzlukları da azaltır. Bu şeffaflık, Kıbrıs’ın iki bölgeli bir şekilde yeniden birleştirilmesine yönelik herhangi bir plan için gerekli bileşen olan bir doğalgaz geliri paylaşım anlaşmasını da kolaylaştıracaktır.

Sanal ticaret borsasını Kıbrıs’ın Lefkoşa’daki tarafsız bölgesine konumlandırmak, yeniden birleşme anlaşmasının uygulamaya geçmesini beklemek zorunda da değildir. Lefkoşa’daki tarafsız bölgede yer alacak ofisler ve bilgisayar sunucuları, Kuzey ve Güney Kıbrıslılar tarafından ortaklaşa bir güven oluşturma mekanizması olarak birlikte yönetilebilir. Faaliyete geçtikten sonra, her iki taraf da Kıbrıs’ın doğalgaz arama ve üretimini geliştirmek için işbirliğini sürdürme ve genişletme konusunda paydaş olacaktır. Bir AB üyesi olarak Kıbrıs’ın ticaret ve sözleşme hukuku, Mısır’ın veya Türkiye’nin aksine, AB standartlarına uyum avantajına da sahiptir.

Sanal ticaret merkezindeki elektronik ticaretin en azından bir kısmı, Türkiye’de EPİAŞ tarafından yönetilen enerji borsası üzerinden gerçekleştirilebilir. Doğu Akdeniz bölgesinde benzerlerinin önde gelen kuruluşlarından EPİAŞ, Türkiye enerji piyasasını serbestleştirilmesinde ön plandadır ve elektrik piyasası piyasasının işletilmesinde; şeffaf ve güvenilir piyasa koşullarının oluşturulması ve tüm piyasa katılımcıları için eşit erişim sağlanması konusunda mükemmel bir geçmişe sahiptir. EPİAŞ, yakın zamanda Türkiye’nin gaz piyasası için de aynı şeyi yapmaya başladı. Sanal ticaret merkezinin bölümleri, EPİAŞ’a ek olarak Alexandria, Kahire, Atina, Tel Aviv ve başka yerlerdeki bölgesel borsalarla da bağlanabilir.

Benzer şekilde, LNG kargoları jeopolitik engelleri aşarak Doğu Akdeniz genelindeki mevcut tesislerden en verimli şekilde yararlanarak bölgesel ticareti gerçekleşebilir. Örneğin, Mısır iki büyük doğalgaz sıvılaştırma tesisine sahip olmasına rağmen, yeterli depolama tesislerinden yoksun. Türkiye ise LNG ve elektrikte arz fazlasına sahip ama doğalgaz depolama tesislerinden daha az faydalanabiliyor. Piyasa, Türkiye’yi bölgesel pazarlama ve tedarik mekanizmalarına dahil ederek, en etkin şekilde çalışacak ve jeopolitik karşıtlıkların yerine paydaş işbirliğini koyabilecektir.

Nasıl işler?

Sanal ticaret merkezi, Türkiye veya başka bir ülke tarafından mevcut veya planlanan herhangi bir projenin yerine geçmeyi amaçlamayacak; en etkin fiyatlandırmanın yapılabileceği platform olarak hizmet ederek ve bölgesel bir referans fiyatı oluşturarak bu tür projelerin etkinliğini artıracaktır. Sanal enerji ticaret borsası, tüm taraflara eşit hizmet veren tarafsız bir kuruluş olacaktır. Enerji kontratlarındaki uygulamalarda olduğu gibi tahkim, İsviçre yasaları, Birleşik Krallık yasaları veya Stockholm’deki Uluslararası Ticaret Mahkemesi’nin yetkisi altında olabilir.

11 www.ceenenerji.com.tr

MAKALE

İşletmenini hisseleri, piyasa katılımcılarına ve hatta bölgenin başlıca ticaret borsalarına bile açık olabilir. Bu modelin başarısı, Türkiye’nin enerji borsasını yöneten EPİAŞ’ta özel sektör piyasa katılımcılarının toplamda yüzde 40, İstanbul Menkul Kıymetler Borsasının (BİST) yüzde 30 ve geri kalan yüzde 30 hissesinin ise Türkiye devletine ait iletim şirketi TEİAŞ’a ait olması ile kanıtlanmıştır.

Olası mülkiyet yapısı, hisselerin dört büyük Doğu Akdeniz enerji aktörünün borsalarına paylaştırılması ve birleşme anlaşması gerçekleştirildikten sonra Kıbrıs’ın da bu yapıya dahil edilmesi şeklinde olabilir. Örneğin, Türkiye, Yunanistan, Mısır ve İsrail’deki borsalara yüzde 15 oranında bir hisse verilebilir. Kıbrıs’taki borsaya ise ancak bir birleşme anlaşması üzerinde uzlaşılıp uygulamaya konulduktan sonra verilmek üzere yüzde 15 pay ayrılır ve rezervde tutulur. Geri kalan yüzde 25 hisse ise Turcas ve Zorlu gibi özel piyasa oyuncularına ve belki de BOTAŞ gibi devlet oyuncularına açık olabilir.

Barışın Geniş Kazanımları ve Temiz Enerji Dönüşümü:

Gazze’den Yenilenebilire

Sanal ticaret borsasının barışa katkıları, Kıbrıs sorununun ötesinde bölgedeki diğer ihtilafların çözümüne

de katkı sağlayabilir. Sanal bir ticaret merkezindeki ticaret olanakları, ülkelerin birbirleriyle fiziki etkileşimi olmayacağından, İsrail ve Mısır’ın çıkarlarını tatmin etmeye dayalı olmayacak şekilde Gazze’nin doğalgaz sahalarını geliştirmesini ve pazarlamasını sağlayabilir. Doğalgaz ihracatından elde edilecek gelirler, sanal ticaret merkezinin uygulayacağı şeffaflıkla Gazze sakinlerinin yaşam koşullarının iyileştirilmesine katkı sağlar.

Benzer şekilde, bölgesel pazarlama ve sanal ticaret merkezi, İsrail ve Lübnan’ın deniz sınırı konusundaki anlaşmazlıklarını çözebilecekleri bir mekanizma sağlayabilir. İleride, Suriye’nin açık deniz doğalgaz sahaları da benzer araçlarla geliştirilebilir, çünkü sanal merkez Suriye’nin keşif ve üretim için gerekli özel yatırımcıları çekmesine yardımcı olabilir. Suriye’nin offshore doğalgaz geliri, ülkenin iç savaş sonrası yeniden yapılanmasını finanse etmeye yardımcı olabilir.

Sanal ticaret merkezinde, birbirlerine çok bağlı olmaları nedeniyle doğalgaz ve elektrik ticareti birlikte yapılabilir. Bazı durumlarda, doğalgaz tedarik eden bir ülkenin veya bir grup tedarikçi ülkenin yerel olarak doğalgazdan elektrik üretmesi ve daha sonra bu elektriği iletim hatları ile AB elektrik piyasasına iletmesi ticari olarak daha uygun olabilir. Bu

yaklaşımın öne çıkan örneklerinden biri, İsrail, Kıbrıs, Girit ve anakara Yunanistan’ın şebekelerini 2.000 MW taşıma kapasitesine sahip bir denizaltı kablosuyla birbirine bağlayan EuroAsia Interconnektor hattıdır. Bu yaklaşım geçtiğimiz günlerde, EuroAfrica Interconnector hattı oluşturmak üzere Mısır ve Kıbrıs’ın 22 Mayıs 2019 tarihli çerçeve anlaşması ile desteklendi.

Sanal ticaret merkezi, AB ile Orta Doğu arasında elektrik ticaretini teşvik ederek, aynı zamanda Orta Doğu ve Kuzey Afrika’da güneş ve diğer yenilenebilir kaynaklardan üretilecek elektrik üretimini destekler ve geniş bir coğrafyaya pazarlanabilmesi için köprü işlevi görebilir.

Son olarak, sanal ticaret merkezi bölgedeki şirketlerin ve Doğu Akdeniz enerjisine yoğun bir şekilde dahil olan Rusya ve AB üyesi ülkelerin, LNG, teknolojik hizmetler ve finansal araçlar alanlarında işbirliği için fırsatlar da sunabilir. Bu durum, Avrupa Birliği ve Rusya’nın enerji ilişkilerinde yeni bir ton belirlemelerine de olanak sağlar.

Doğu Akdeniz’in doğalgazını geliştirmek ve pazarlamak için en etkili ticari yaklaşım, bölgesel işbirliğinde en geniş paydaş çıkarlarını oluşturan yaklaşımdır. Sanal bir ticaret merkezi, Doğu Akdeniz’e gerçek bir barışı getirebilir.

Not: Bu makale, eser sahibinin izni ile İngilizce orijinalinden Türkçe’ye çevrilmiştir. Makalenin orijinaline bu linkten erişebilirsiniz.

Dr. Micha’el Tanchum

Dr. Micha’el Tanchum, Hebrew Üniversitesi Truman Araştırma Enstitüsü (Barış İlerlemeleri) öğretim görevlisi ve Başkent Üniversitesi’nde Stratejik Araştırmalar Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde (Başkent-SAM) Merkezi’nde “non-resident affiliated scholar”olarak görev yapmaktadır.

Doğu Akdeniz’de, Hazar Havzasında ve Kızıldeniz Körfezi’ndeki Aden Koridorunda jeopolitik, enerji, denizcilik/donanma konularında araştırma ve stratejik analizler yürütmektedir. Öncelikle Türkiye, Kıbrıs, Mısır, İran, Suudi Arabistan ile birlikte Rusya ve Çin’e odaklanan Dr. Tanchum, yeni gelişen enerji ve ticari bağlantı kalıplarının Avrasya’nın güvenlik mimarileri üzerindeki stratejik etkilerini değerlendirmektedir.

Makaleleri The New York Times, Foreign Affairs, Foreign Policy ve bazı on-line politik yayınlarda yayımlandı. Turkish Policy Quarterly, Hürriyet Daily News ve The Jerusalem Post yayınlarına düzenli olarak katkıda bulunuyor.

Doktorasını Harvard Üniversitesi’nde tamamlayan Dr. Tanchum, Olin Institute for Strategic Studies ve buraya bağlı Weatherhead Center for International Affairs merkezinde de araştırmalar yaptı.

12 www.ceenenerji.com.tr

ANALİZ

powered by

www.aplusenerji.com.tr

20 - 26 Haziran döneminde Gün Öncesi Piyasası’nda oluşan elektrik fiyatlarının ortalaması 260.96 TL/MWh olarak belirlendi. Pik saatlerin ortalaması 270.82 TL/MWh iken, pik dışı saatlerin ortalaması ise 251.11 TL/

MWh seviyesinde gerçekleşti.Dönemin en yüksek saatlik PTF değeri, 26 Haziran

2019 Çarşamba günü saat 14:00’de 316.72 TL/MWh olarak gerçekleşti.

Gün Öncesi Piyasası - Piyasa Takas Fiyatı (PTF) (TL/MWh)Tarih

20/06/19 21/06/19 22/06/19 23/06/19 24/06/19 25/06/19 26/06/19Saat

0 259.99 294.14 300.07 195.12 299.02 302.24 301.51

1 294.14 300.66 292.17 260.01 300.79 302.15 301.62

2 293.11 300.03 200.01 175.01 299.01 287.01 280.00

3 253.97 254.65 199.67 139.99 297.99 295.99 298.00

4 200.01 215.12 173.00 172.99 250.00 189.28 280.00

5 172.00 171.98 169.99 172.99 119.99 100.00 120.00

6 172.99 171.98 165.83 150.00 150.00 90.00 89.99

7 300.35 275.10 173.00 69.18 297.99 275.01 243.99

8 301.50 303.02 173.00 50.01 305.01 302.42 302.31

9 289.97 300.00 275.11 45.00 304.99 301.07 304.46

10 289.97 275.11 300.00 147.17 304.47 304.21 306.08

11 300.81 302.25 302.47 245.46 312.03 306.12 312.82

12 249.49 245.46 273.99 100.01 304.09 300.01 302.82

13 275.11 220.00 275.11 172.99 308.53 305.00 307.93

14 300.89 304.99 300.04 199.99 313.61 309.56 316.72

15 300.58 303.29 275.11 200.01 312.40 308.46 316.68

16 294.15 279.99 274.75 160.01 306.86 303.53 314.29

17 294.14 275.10 275.10 180.00 304.90 304.68 311.22

18 245.45 219.89 275.10 195.12 301.15 280.00 303.20

19 197.00 197.01 275.10 263.05 275.11 275.01 298.00

20 300.76 302.06 301.76 303.77 305.14 308.08 313.06

21 301.10 304.80 303.12 303.78 304.99 308.74 312.94

22 300.08 300.72 300.01 302.26 300.00 305.21 307.63

23 280.00 293.11 285.85 285.85 265.01 280.00 302.42

ORTALAMA 269.48 267.10 255.81 187.07 285.13 276.82 285.32

PİK SAATLER ORTALAMA1 278.26 268.84 272.91 163.24 304.43 300.01 308.04

PİK DIŞI SAATLER ORTALAMA2 260.71 265.36 238.71 210.91 265.83 253.64 262.60

Haftalık piyasa analizi(Elif Koyuncuoğlu / APLUS ENERJİ)

1Pik Saatler: 08:00 – 20:002Pik Dışı Saatler: 20:00 – 08:00

13 www.ceenenerji.com.tr

ANALİZ

powered by

www.aplusenerji.com.tr

20 – 26 Haziran dönemi, bir önceki dönem ile kıyaslandığında, ortalama PTF değerinin 231.14 TL/MWh’den 260.96 TL/MWh’e yükseldiği görüldü.

20 - 26 Haziran döneminde, en yüksek günlük ortalama PTF değeri 26 Haziran 2019 Çarşamba günü 285.32 TL/MWh olarak belirlendi. Bu değer bir önceki dönemin (13 - 19 Haziran) en yüksek günlük ortalama PTF değerine göre %8.06 oranında daha yüksek gerçekleşti.

PTF (TL/MWh)Dönem

20 - 26 Haziran 13 - 19 Haziran

Ortalama 260.96 231.14

Maksimum 316.72 311.85

Minimum 45.00 10.00

20 - 26 Haziran ve 13 - 19 Haziran Dönemi Ortalama PTF Değerleri (TL/MWh)

Perşembe Cuma Cumartesi Pazar Pazartesi Salı Çarşamba

20 - 26 Haziran20/06/19 21/06/19 22/06/19 23/06/19 24/06/19 25/06/19 26/06/19

269.48 267.10 255.81 187.07 285.13 276.82 285.32

13 - 19 Haziran13/06/19 14/06/19 15/06/19 16/06/19 17/06/19 18/06/19 19/06/19

263.21 252.36 223.14 147.96 221.50 245.76 264.03

14 www.ceenenerji.com.tr

ANALİZ

(Diğer termik: Fuel-oil, nafta, motorin, LPG, biyokütle, atık ısı tipi santralleri kapsar.)

powered by

www.aplusenerji.com.tr

Saatlik Talep Miktarı (MWh)

Tarih20/06/2019 21/06/2019 22/06/2019 23/06/2019 24/06/2019 25/06/2019 26/06/2019

Saat

0 32,514 32,961 32,970 32,258 31,500 34,872 36,014

1 31,186 31,331 31,459 30,673 29,707 33,040 34,157

2 30,006 29,946 30,103 29,140 28,475 31,613 32,700

3 29,185 29,283 29,289 28,229 27,796 30,788 31,860

4 28,829 28,946 28,795 27,696 27,335 30,422 31,251

5 27,923 27,901 27,774 26,487 26,481 29,427 30,228

6 27,775 27,667 27,379 25,737 26,693 29,485 30,245

7 29,398 28,969 28,180 25,596 28,641 31,168 32,051

8 34,155 33,851 31,660 26,231 34,320 36,156 36,955

9 36,423 36,348 33,904 27,718 37,383 39,093 39,946

10 37,126 37,250 35,205 28,934 38,530 39,887 41,069

11 37,702 38,278 36,256 29,844 39,574 40,741 41,698

12 36,471 36,749 35,595 30,242 38,609 39,752 40,585

13 37,410 36,260 36,230 30,912 39,786 40,854 41,463

14 38,439 38,786 36,374 31,225 40,990 42,145 42,774

15 38,252 38,831 36,215 31,356 41,168 42,317 42,895

16 38,343 38,463 36,015 31,567 41,194 42,567 43,236

17 37,893 38,071 36,041 32,289 40,813 42,069 42,694

Kaynaklara Göre Günlük Üretim Değerleri (MWh)Tarih

20/06/2019 21/06/2019 22/06/2019 23/06/2019 24/06/2019 25/06/2019 26/06/2019Kaynak

Doğalgaz + LNG 123,523 127,614 100,054 64,132 156,687 138,292 140,430

Hidrolik Barajlı 228,995 226,295 227,291 238,738 244,201 249,281 253,835

Hidrolik Akarsu 81,800 78,532 75,770 75,747 74,332 69,589 64,754

Yerli Kömür 146,736 146,544 141,260 126,382 133,594 142,899 140,140

İthal Kömür 167,401 166,431 159,485 147,071 172,158 173,578 173,266

Rüzgar 41,905 47,080 64,518 41,540 32,752 85,047 105,400

Güneş 445 554 521 586 629 614 595

Jeotermal 20,500 19,958 19,524 19,264 19,167 19,097 18,646

Diğer Termik 15,124 14,527 15,020 14,651 14,900 15,093 14,738

15 www.ceenenerji.com.tr

ANALİZ

powered by

www.aplusenerji.com.tr

20 - 26 Haziran döneminde, en yüksek günlük elektrik talebi 26 Haziran Çarşamba günü 915,670 MWh olarak belirlendi. Bu değer bir önceki dönemin (13 - 19 Haziran) en yüksek günlük elektrik talebine göre, %9.45 daha yüksek gerçekleşti.

18 36,910 36,989 35,847 33,147 39,481 40,801 41,266

19 36,571 36,660 35,774 33,644 38,880 40,285 40,640

20 37,398 37,565 36,624 34,773 39,450 40,833 41,358

21 37,587 37,567 36,856 35,222 39,809 41,195 41,547

22 36,524 36,562 35,645 34,443 38,601 40,084 40,416

23 34,877 35,002 34,159 33,129 36,839 38,328 38,624

16 www.ceenenerji.com.tr

ANALİZ / İSTATİSTİK

powered by

www.aplusenerji.com.tr

20 - 26 Haziran ve 13 - 19 Haziran Dönemi Günlük Elektrik Talebi (MWh)

Perşembe Cuma Cumartesi Pazar Pazartesi Salı Çarşamba

20 - 26 Haziran20/06/19 21/06/19 22/06/19 23/06/19 24/06/19 25/06/19 26/06/19

828,897 830,236 804,349 730,492 852,054 897,922 915,670

13 - 19 Haziran13/06/19 14/06/19 15/06/19 16/06/19 17/06/19 18/06/19 19/06/19

824,119 818,463 782,096 703,855 813,967 836,634 831,775

20 - 26 Haziran tarihleri arasında VİOP’ta (Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası) yer alan elektrik vadeli işlem sözleşmeleri işlem hacmi toplam 37,218,528 TL olarak kaydedilmiştir.

Yayıncı: CEEN Enerji Bilgi Servisleri, Danışmanlık, Organizasyon ve Tic. Ltd. Şti.

Adres: Göztepe Mah. Korkut Sk. No: 40-B/2A Göksu Evleri Beykoz 3481 İstanbul / Türkiye

Telefon: +90 216 510 1240

Abonelik: sales@ceenenerji.com.tr

Web: www.ceenenerji.com.tr

Yayın Yönetmeni ve Genel Müdür:

Emre Ertürk / emre.erturk@ceenenerji.com.tr

Haber Müdürü: Müge Birden / muge.birden@ceenenerji.com.tr

Grafik Tasarım: Filiz Alkan

Enerji IQ Haftalık Piyasa Raporu, baskı yapılmadan her hafta sadece elektronik ortamda yayımlanarak abonelerine e-mail ile iletilir. CEEN Enerji Bilgi Servisleri, Danısmanlık, Organizasyon ve Tic. Ltd. Sti, Enerji IQ Haftalık Piyasa Raporu’nda yer alan haber, veri ve yorumlara dayanılarak alınan ticari kararlardan sorumlu tutulamaz.Enerji IQ Haftalık Piyasa Raporları, sadece Kurumsal Abonelik Sözleşmesi kapsamındaki tüzel ve gerçek kişi abonelerine iletilir. Raporların, Abonelik Sözleşmelerinde tanımlananların haricinde, üçüncü taraflarla paylaşılması, kopyalanması, dağıtılması yasal değildir. Haberler, kaynak gösterilerek kullanılabilir.Enerji IQ Raporları için yeni lisans alma veya gönderim listelerinde güncelleme taleplerinizi sales@ceenenerji.com.tr adresine iletebilirsiniz.Enerji IQ Haftalık Piyasa Raporları, doğrudan veya dolaylı herhangi bir reklam amacı taşıyan haber veya görsel içermez.

25. HAFTA TÜRKİYE ENERJİ İSTATİSTİKLERİ25. Hafta (16 - 23 Haziran) Türkiye enerji piyasası haftalık tüketim verileri

Akaryakıt Tablosu

25. Hafta (17 - 23 Haziran) Türkiye enerji piyasası tüketim karşılaştırması

Not: Doğalgaz, Linyit, Taş Kömürü tüketimlerine Elektrik Üretimi için kullanılan kaynaklar dahildir.Doğalgaz (1 m3=10.64 kWh)Çevrim Faktörü (Ref:IEA)

* Hesaplama tüm elektrik santrallerini kapsamamaktadır.