Risico’s van revictimisatie

Corine de Ruiter

Article 21 of the Directive

• Member States shall ensure that victims receive timely and individual assessment […] to identify specific protection needs and to determine whether and to what extent they would benefit from special measures in the course of criminal proceedings…

• Goal is to avoid repeat victimization or intimidation

Article 21 of the Directive

• The assessment should take into account:– Personal characteristics of the victim– Type and nature of the crime– Circumstance of the crime

Veel verschillende typen slachtoffers• Slachtoffers van:

– Terrorisme– Georganiseerde misdaad– Mensenhandel– Geweld in afhankelijkheidsrelaties– Seksueel geweld– Discriminatie– …..

Problemen:

• Risico’s van revictimisatie niet voor

alle typen slachtoffers gelijk• Stand van de wetenschap op het

terrein van factoren die revictimisatie beïnvloeden, verschilt per type slachtofferschap

Voorbeeld: relationeel geweld

• Relatief veel onderzoek naar factoren die revictimisatie beïnvloeden. Er is bewijs voor:– Ervaren dreiging door het slachtoffer– Gebruik van macht en controle door de

dader– Middelenmisbruik van het slachtoffer

• Gemengd bewijs voor: – PTSS van het slachtoffer– Het beschermende effect van sociale steun

Kuijpers, van der Knaap, & Lodewijks (2011).Trauma, Violence, & Abuse, 12, 198-219.

B-SAFER Deel 1: Relationeel geweld

1. Ernstig lichamelijk geweld/seksueel geweld2. Ernstige gewelddadige dreigementen,

gedachten of intenties3. Escalatie van lichamelijk/seksueel geweld

of dreigementen, gedachten of intenties4. Schending van voorwaarden/toezicht5. Negatieve opvattingen betreffende

relationeel geweld

B-SAFER Deel 2: Psychosociale aanpassing

6. Andere ernstige delicten7. Relatieproblemen8. Problemen met betrekking tot werk

en/of financiën9. Middelenmisbruik10.Psychische stoornis

B-SAFER Deel 3: Kwetsbaarheid-kenmerken slachtoffer

11.Extreme angst voor de dader12.Onvoldoende toegang tot hulpbronnen13.Onveilige leefsituatie14.Persoonlijke problemen15.Inconsistent gedrag en/of houding ten

opzichte van de dader

B-SAFER Procedure• Belangrijke, noodzakelijke informatiebronnen:

– Informatie over de verdachte (processen-verbaal)

– Justitiële documentatie (delictgegevens)– Informatie cq. verklaring van het slachtoffer– overig

• Score items 0 (geen aanwijzingen), 1 (mogelijk/ gedeeltelijke aanwijzingen) of 2 (duidelijke aanwijzingen)– In het afgelopen jaar– Verleden

B-SAFER Procedure (vervolg)

• Totaalscore van 0 tot 20 (excl. slachtoffer items)

• Geen (actuariële) optelsom van items, maar gestructureerd professioneel oordeel over recidive risico (laag-matig-hoog)– Onmiddellijk risico (binnen 2

maanden)– Lange termijn risico (> 2 maanden)

Voorbeeld: mensenhandel

• Zoekopdracht in literatuurdatabases PsycInfo, JSTOR en PubMed op zoektermen ‘revictimization’ & ‘human trafficking’ levert slechts 7 ‘hits’ op

• Voornamelijk United Nations en Amnesty International documenten

• 1 empirische studie: “Situating HIV risk in the lives of formerly trafficked female sex workers on the Mexico–US border” (Collins et al., 2012, AIDS Care, iFirst)

Voorbeeld: mensenhandel

• 1 empirische studie: “Situating HIV risk in the lives of formerly trafficked female sex workers on the Mexico–US border” (Collins et al., 2012, AIDS Care, September iFirst)

24 female sex workers, in-depth interviews and ethnographic field work

Bevindingen: vaak slachtoffer van geweld, psychisch lijden, middelenmisbruik, economisch kwetsbaar

De Directive vereist Risicotaxatie gericht op:• Personal characteristics of the victim• Type and nature of the crime• Circumstance of the crime

Maar wat gebeurt er na de risicotaxatie? Wie draagt zorg voor de preventie van revictimisatie?

Alleen taxeren, zonder gerichte aanpak: is dat ethisch?

Het slachtoffer in het strafproces

• Meer fundamentele discussie/bezinning nodig• Alleen dadergericht strafrecht biedt geen

oplossing voor deze maatschappelijke problemen (relationeel geweld, mensenhandel, etc.)

• ‘Problem-solving courts’: denk aan mental health courts, drug courts, domestic violence courts in de VS

• Deze rechtscolleges kunnen zich meer vanzelfsprekend specialiseren in de problematiek van slachtoffers