Ticaret Hukuku Cilt II

ŞİRKETLER HUKUKU

6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu ve 6098 sayılı yeni Türk Borçlar Kanunu'na göre hazırlanmış,

26.6.2012 tarih ve 6335 sayılı Kanun'la Türk Ticaret Kanunu'nda yapılan değişiklikler ilgili yerlere işlenmiştir

Tamer Bozkurt

XIII

İÇİNDEKİLER

İKİNCİ BASKI İÇİN ÖNSÖZ ................................................................... VII

BİRİNCİ BASKI İÇİN ÖNSÖZ ................................................................. IX

YAZAR HAKKINDA ................................................................................ XI

BİRİNCİ BÖLÜMGENEL OLARAK ŞİRKETLER HUKUKU ve BU

KONUDA YAPILAN AYIRIMLAR

§ 1 – Genel Olarak Şirketler Hukuku .................................................. 1

§ 2 – “Şirket”in Unsurları ................................................................... 2I. GENEL OLARAK ..........................................................................2II. UNSURLAR ..................................................................................3

A – Kişi ........................................................................................3B – Sözleşme ................................................................................3C – Sermaye .................................................................................4D – Ortak Amaç ...........................................................................6E – Ortak Amaç İçin Faal Katılım (Affectio Societatis) ...................6

§ 3 – Şirketler Hukuku Alanındaki Tasnifler ....................................... 6I. DÜZENLENDİĞİ YERE GÖRE .....................................................7II. TÜZEL KİŞİLİĞİN OLUP OLMAMASINA GÖRE ..............................7III. ORTAKLARIN ŞİRKET İÇİNDEKİ KONUMLARINA GÖRE ...............8

A – Genel Olarak ..........................................................................8B – Şahıs ve Sermaye Şirketleri (Karşılaştırmalı) ..........................8

1. Sorumluluk Bakımından ..................................................92. Yönetim Bakımından .......................................................93. Yeni Ortak Girmesi Bakımından .....................................104. İç İlişkiler Bakımından ...................................................105. Kâr ve Zarara Katılım-Oy Hakkı Bakımından ..................116. Getirilen Sermayenin Sorumluluğa Etkisi

Bakımından ..................................................................127. Denetim Hakkı ve Rekabet Yasağı Bakımından ...............128. Haklı Sebep Bakımından ...............................................12

Şirketler Hukuku

XIV

IV. SERMAYE YAPILARINA GÖRE....................................................13A – Esas = Muayyen = Sabit Sermayeli Şirketler .........................13B – Değişir Sermayeli Şirketler ...................................................14C – Basit Sermayeli Şirketler ......................................................15D – Kayıtlı Sermayeli Şirketler ....................................................15E – Şarta Bağlı (Şartlı) Sermaye ..................................................18

V. ŞİRKETİN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE OLAN BORCU NEDENİYLE ORTAKLARA BAŞVURULUPBAŞVURULAMAYACAĞINA ve BAŞVURULABİLECEKSE SORUMLULUĞUN DERECESİNE GÖRE ........................................................................................19A – Sınırlı - Sınırsız Sorumluluk .................................................19B – Doğrudan (I. Dereceden) – Dolaylı (2. Dereceden)

Sorumluluk .........................................................................20C – Adi - Müteselsil Sorumluluk .................................................20D – Sonuç ..................................................................................21

İKİNCİ BÖLÜMADİ ŞİRKET

§ 4 – Genel Olarak Adi Şirket ........................................................... 23

§ 5 – Adi Şirketin Özellikleri ............................................................ 24I. TÜZEL KİŞİLİĞİN OLMAMASI ve SONUÇLARI ............................24II. ORTAKLAR ve ORTAKLARIN TACİR SIFATI ................................25III. İŞLEVLERİ ................................................................................25IV. KONUSU ve AMACI ....................................................................25

§ 6 – Adi Şirketin Kuruluşu .............................................................. 25

§ 7 – Adi Şirketin İşleyişi ................................................................. 26I. İÇ İLİŞKİ ....................................................................................26

A – Sermaye Koyma Borcu .........................................................26B – Kâra Katılma - Zararı Paylaşma............................................27C – Şirketin Yönetimi .................................................................27

1. Genel Olarak Şirketin Yönetimi ile İdare Hak ve Yetkisinin Kazanılması ...................................................27

2. İdare Hak ve Yetkisinin Kullanımı ..................................273. Yönetim Yetkisinin Kapsamı (Olağan ve Olağanüstü

İşler) .............................................................................28

İçindekiler

XV

4. İdare Hak ve Yetkisinin Geri Alınması/Sınırlandırılması ............................................................29

D – Yöneticilerin Hak ve Yükümlülükleri ....................................29E – Rekabet Yasağı .....................................................................30F – Ortaklar Arasında Değişiklik (Girme, Çıkma, Çıkarılma) .......30

1. Yeni Ortak Girmesi ve Alt Katılım ...................................302. Çıkma ve Çıkarılma .......................................................31

a) Genel Olarak ...........................................................31b) Özel Durumlar .........................................................31

II. DIŞ İLİŞKİ ..................................................................................32A – Genel Olarak ........................................................................32B – Temsil .................................................................................33

1. Dolaylı Temsil ...............................................................332. Doğrudan Temsil ............................................................333. Yetkisiz Temsil ...............................................................33

C – Sorumluluk ve Malvarlığı Rejimi ...........................................331. Sorumluluk ....................................................................332. Malvarlığı Rejimi ............................................................34

III. SONA ERME ..............................................................................34A – Kendiliğinden Sona Erme (İnfisah) .......................................34B – İradî Sona Erme (Fesih) ........................................................35

1. Taraf İradesi İle .............................................................352. Mahkeme Kararı İle .......................................................36

IV. SONA ERMENİN SONUÇLARI ....................................................36A – Genel Olarak (Tasfiye) ..........................................................36B – Zamanaşımı .........................................................................37

ÜÇÜNCÜ BÖLÜMTİCARET ŞİRKETLERİ TİCARET ŞİRKETLERİ HAKKINDA UYGULANACAK GENEL HÜKÜMLER

§ 8 – Ticaret Şirketleri Hakkındaki Genel Hükümler ......................... 39I. GENEL OLARAK ........................................................................39II. TİCARET ŞİRKETLERİNİN ÖZELLİKLERİ ...................................39

A – Tüzel Kişilik ve Sonuçları .....................................................39B – Tacir Sıfatı ...........................................................................40C – Yeni TTK Ultra Vires İlkesini Kaldırmıştır .............................40

Şirketler Hukuku

XVI

III. TİCARET ŞİRKETLERİNDE ŞİRKET İLE ORTAKLAR ARASINDAKİ MUHTELİF İLİŞKİLER HAKKINDAKİ HÜKÜMLER ..41A – Katılma Payı .........................................................................41

1. Genel Olarak .................................................................412. Sermaye Taahhüdü ile İlgili Özellikler ve İstisnaî

Hükümler ......................................................................42a) Genel Olarak ............................................................42b) Taşınmazlarla İlgili Özel Düzenlemeler......................43c) Taşınırlar ve Diğer İktisadî Değerler (Marka-

Patent vs.) [Para ve Taşınmaz Dışındaki Değerler] .....45d) Nakit Sermaye ile İlgili Özellikler .............................46e) Alacak Haklarının Sermaye Olarak Getirilmesi ........47

3. Şirketin Sermaye Taahhüdü ile İlgili Sahip Olduğu Haklar............................................................................47a) Genel Olarak ...........................................................47b) Şirketin Tedbir Talebinde Bulunması .......................48

B – Faiz ve Ücret İsteme ............................................................50C – Ortakların Kişisel Alacaklıları ...............................................50D – Zamanaşımı .........................................................................52E – Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın Ticaret Şirketleri ile

İlgili Düzenleme ve Denetleme Yetkisi ..................................53

DÖRDÜNCÜ BÖLÜMŞirketler Topluluğu (Konzernler)

§ 9 – Şirketler Topluluğu ................................................................. 55I. GENEL OLARAK ........................................................................55II. ŞİRKETLER TOPLULUĞU TÜRLERİ ...........................................57

A – Genel Olarak .......................................................................571. Hâkim ve Bağlı Şirket İlişkisinin Kesin Olduğu

Hâller ............................................................................58a) Fiilî Şirketler Topluluğu ............................................58b) Sözleşmesel Şirketler Topluluğu (Hâkimiyet

Sözleşmeleri) ...........................................................592. Hâkim ve Bağlı Şirket İlişkisinin Karine Olarak Var

Olduğu Hâller ................................................................603. Dolaylı Hâkimiyet ...........................................................604. Karşılıklı İştirakler ve Karşılıklı İştirakten Doğan

Hâkim-Bağlı Şirket İlişkileri ...........................................61

İçindekiler

XVII

a) Genel Olarak ............................................................61b) Hakların Donması ...................................................61

B – Oy ve Pay Oranlarının Hesaplanması ...................................62III. BİLDİRİM-TESCİL ve İLÂN YÜKÜMLÜLÜKLERİ, RAPORLAR

ve BİLGİ ALMA HAKKI ..............................................................63A – Bildirim-Tescil ve İlân .........................................................63B – Bağlı ve Hâkim Şirketin Raporları ........................................64C – Bilgi Alma Hakkı .................................................................64

IV. SORUMLULUK ..........................................................................64A – Genel Olarak ........................................................................64

1. Bağlı Şirkete Yaptırılan Bazı İşlemler ..............................65a) Genel Olarak ve Denkleştirme ..................................65b) Bağlı Şirketin Pay Sahipleri ile Alacaklıların

Dava Hakkı .............................................................662. Bağlı Şirketin Yapısal Dönüşümlere Uğratılması,

Ona Önemli Bazı Kararlar Aldırılması ve Dava Hakları ..66B – Tam Hâkimiyet Hâlinde ........................................................68

1. Talimatlara Uyma...........................................................682. İstisna ...........................................................................683. Sorumsuzluk ................................................................684. Şirket Alacaklılarının Dava Hakkı ...................................69

V. DİĞER HÜKÜMLER ...................................................................69A – Özel Denetim .......................................................................69B – Azınlık Pay Sahiplerinin Payını Satın Alma Hakkı .................70C – Güvenden Doğan Sorumluluk .............................................70

BEŞİNCİ BÖLÜMKOLLEKTİF ŞİRKET

§ 10 – Kollektif Şirket ...................................................................... 73I. GENEL OLARAK ........................................................................73II. TANIM ve UNSURLAR ................................................................73

A – Tanım ..................................................................................73B – Unsurlar ..............................................................................73

III. KURULUŞU................................................................................74A – Genel Olarak ........................................................................74B – Kuruluş Aşamaları ...............................................................74

Şirketler Hukuku

XVIII

1. Şirket Sözleşmenin Hazırlanması ..................................74a) Şekil .......................................................................74b) Kollektif Şirket Sözleşmesinin İçeriği .......................75

2. Sözleşmenin Noter Onayından Geçirilmesi ......................753. Tescil ve İlân ..................................................................75

C – Eksiklikler ..........................................................................75IV. KURULUŞTAN ÖNCEKİ DÖNEME AİT SORUMLULUK ................76

A – Yazılı Sözleşmeden Önceki Safha..........................................76B – Yazılı Sözleşmenin Yapılmasından Sonraki Aşama ...............76C – Tescil ve İlândan Sonraki Aşama ..........................................76

§ 11 – Kollektif Şirketin İşleyişi ....................................................... 76I. KOLLEKTİF ŞİRKETTE İÇ İLİŞKİLER ..........................................76

A – Genel Olarak ........................................................................76B – Sermaye Koyma Borcu .........................................................77C – Kârı Paylaşım - Zarara Katılım Esasları ................................77D – İdare Hak ve Yetkisi .............................................................77

1. Kazanılması ve Kullanımı ...............................................772. Tek Kişinin Şirket Sözleşmesi ile İdareci Seçilmesi ..........783. Kısıtlanması ve/veya Geri Alınması ................................784. İdare İşlerinin Sınırı ve Kapsamı .....................................785. Rekabet Yasağı ...............................................................79

a) Genel Olarak ............................................................79b) Yaptırım ...................................................................80

6. Denetim .........................................................................80II. KOLLEKTİF ŞİRKETTE DIŞ İLİŞKİLER ve TEMSİL ......................81

A – Genel Olarak ........................................................................81B – Temsil Yetkisinin Kazanılması ve Kaybedilmesi ....................81C – Temsil Yetkisinin Kapsamı ve Sınırlandırılması ....................81

1. Kapsamı .........................................................................812. Sınırlandırılması: Sınırlandırmanın Sınırı: Birlikte

Temsil veya Şube İşleri ..................................................82III. ŞİRKET ve ORTAKLARIN SORUMLULUĞU .................................82

A – Kural: Şirketin Birinci Dereceden Sorumluluğu ....................82B – İstisna: Ortakların Sorumluluğu ve Koşulları .......................83C – Kollektif Şirket Ortaklarının İflâsı .........................................83

1. Genel Olarak ve Koşulları ...............................................83IV. ORTAKLAR ARASINDAKİ DEĞİŞİKLİKLER .................................84

A – Yeni Ortak Girmesi ..............................................................84

İçindekiler

XIX

B – Ortağın Ayrılması .................................................................84C – Ortağın Çıkarılması ..............................................................85D – Çıkma ve Çıkarılmanın Sonuçları ...................................

............................................................................................86V. SONA ERME ve TASFİYE ...........................................................86

A – Genel Olarak ........................................................................86B – Kendiliğinden Sona Erme (İnfisah) .......................................86C – İradî Sona Erme ...................................................................87

1. Ortakların İradesi ...........................................................872. Mahkeme Kararı İle ........................................................87

D – Şirketin Tasfiyesi .................................................................87

ALTINCI BÖLÜMKOMANDİT ŞİRKET

§ 12 – Genel Olarak Komandit Şirket ............................................... 91I. TANIM-UNSURLAR-KURULUŞ ...................................................91II. İÇ İLİŞKİLER ..............................................................................91III. DIŞ İLİŞKİLER ve SORUMLULUK ...............................................93IV. SONA ERME ..............................................................................94

YEDİNCİ BÖLÜMANONİM ŞİRKET

§ 13 – Genel Olarak Anonim Şirket ................................................... 95I. GENEL OLARAK ........................................................................95II. KAVRAM ve TANIM ....................................................................96III. UNSURLAR ................................................................................96

A – Unvan ..................................................................................96B – Sermayesi ve (Esas) Sermayenin Özellikleri: Muayyenlik

ve Paylara Bölünme .............................................................961. Belirli (Muayyen) Sermaye İlkesi ....................................962. Belirli Sermayenin Paylara Bölünmesi ............................98

a) Genel Olarak ...........................................................98C – Tüzel Kişilik .......................................................................102

Şirketler Hukuku

XX

D – Şirket Tüzel Kişiliğinin Borçlarından Tüm Malvarlığı İle Sınırsız Sorumluluğu .........................................................102

E – Ortakların (Şirkete Karşı) Sınırlı Sorumluluğu ...................103F – Şirketin Konusu .................................................................103G – Kurucu Sayısı ....................................................................103H – Sermaye Miktarı (Esas ve Kayıtlı Sermaye) .........................103

IV. ANONİM ŞİRKETLERE HÂKİM OLAN İLKELER .........................104A – Çoğunluk İlkesi ..................................................................104B – Sınırlı Sorumluluk ve Malvarlığının Korunması İlkesi .........104C – Devletin İlgilenmesi ve Denetlemesi İlkesi ...........................105D – Kamuyu Aydınlatma İlkesi .................................................105E – Kurumsal Yönetim İlkesi ....................................................105F – Eşit İşlem İlkesi ................................................................105G – Pay Sahiplerinin Şirkete Borçlanma Yasağı ........................106H – Serbest Pay Devri İlkesi ......................................................106I – Emredici Hükümler İlkesi .................................................107

§ 14 – Kuruluş ................................................................................ 108I. ANONİM ŞİRKETİN KURULUŞU ...............................................108

A – Genel Olarak ve Türleri ......................................................108B – Kurucular, Kurucuların Sayısı ve Nitelikleri .......................108C – Kuruluş İşlemleri ...............................................................109

1. Esas Sözleşme ve İçeriği ...............................................1092. Noter Onayı ve Ön-Anonim Şirket Aşaması ..................1123. Kurucular Beyanı .........................................................1134. Sermaye Taahhüdü ile İlgili Bazı Özellikler ...................113

a) Aynî Sermaye .........................................................113b) Nakdî Sermaye .......................................................114

5. İşlem Denetçisi Raporu ................................................1156. Kuruluş Belgeleri .........................................................1157. Gerekiyorsa Bakanlık İzni ............................................1158. Tescil ve İlân ile Tescilin Sonuçları ...............................116

II. HALKA ARZ TAAHHÜDÜ ..........................................................117III. KURULUŞTAKİ SAKATLIKLAR ve FESİH DAVASI .....................118IV. KURULUŞTAN ÖNCEKİ PAY TAAHHÜDÜNÜN DEVRİ ...............119V. KURULUŞTAN ÖNCEKİ İŞLEMLERDEN DOĞAN

SORUMLULUK ve MASRAFLAR ................................................119VI. KURULUŞTAN DOĞAN SORUMLULUK .....................................120

İçindekiler

XXI

VII. KURULUŞ FORMALİTELERİNİN ARKADAN DOLANILMASI ve KANUNA KARŞI HİLE .........................................................120A – Genel Olarak ......................................................................120B – Koşulları ............................................................................120C – Yaptırım ............................................................................121

SEKİZİNCİ BÖLÜMANONİM ŞİRKETTE İŞLEYİŞ ve ORGANLAR

§ 15 – Genel Olarak ........................................................................ 123

§ 16 – Yönetim Kurulu (YK) ............................................................ 124I. GENEL OLARAK ......................................................................124II. SEÇİM, ATAMA ve GÖREVİN SONA ERMESİ ............................125

A – Genel Olarak, Süre, Seçilme Koşulları ve Ehliyet ................1251. Genel Olarak ................................................................1252. Süre .............................................................................1263. Ehliyet ve Seçilme Koşulları .........................................126

B – Üyelik Sıfatının Kazanılma Yolları-Kural: Genel Kurul Seçimi (GK) ........................................................................1271. Ana Kural ...................................................................1272. İstisnalar .....................................................................127

C – Üyelik Sıfatının Kaybedilmesi ve Yapılması Gereken İşlemler ..............................................................................128

III. YÖNETİM KURULUNUN ÇALIŞMA ŞEKLİ, TOPLANMASI ve KARAR ALMASI ........................................................................129A – Genel Olarak .....................................................................129B – Toplantı ve Karar Yetersayısı ile Çalışma Esasları ...............130C – Yönetim Kurulu Kararlarının Sakatlığı ...............................131

IV. YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN GÖREV ve YETKİLERİ ..........133A – İdare Hak ve Yetkisi ...........................................................133

1. Genel Olarak ...............................................................1332. Yönetimin Devri ...........................................................133

a) Genel Olarak .........................................................133b) Devredilmez Yetkiler ..............................................134

B – Temsil Yetkisi .....................................................................1351. Genel Olarak ve Temsil Yetkisinin Kullanılması ............1352. Temsil Yetkisinin Kapsamı ve Sınırlandırılması ............136

Şirketler Hukuku

XXII

3. Temsil Yetkisinin Devredilmesi ve Murahhaslara Bırakılması ..................................................................137

4. Temsil Yetkisinin Kullanımının Sonuçları .....................137V. YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN HAK ve

YÜKÜMLÜLÜKLERİ .................................................................138A – Hakları (İdarî ve Malî Haklar) ............................................138B – Borçları ..............................................................................139

1. Özen ve Sadakat Borcu ................................................1392. Müzakereye Katılmama Yükümlülüğü ..........................1393. Sermayenin Kaybı ve Borca Batıklık Durumundaki

Yükümlülükler ............................................................1404. Şirket Paylarını Edinmeme Yükümlülüğü .....................1405. Ortaklıkla İşlem Yapma ve Şirkete Borçlanma Yasağı ...1406. Rekabet Yasağı .............................................................142

§ 17 – Müdürler .............................................................................. 143

§ 18 – Anonim Şirketlerde Denetim ................................................ 143I. GENEL OLARAK ......................................................................143II. HESAP DENETÇİSİ ..................................................................144

A – Genel Olarak ve Denetimin Konusu ....................................144B – Denetçi Olma Koşulları ve Denetçi Olmaya Engel

Durumlar ...........................................................................145C – Denetçinin Seçimi, Görevden Alınması, Denetçinin

Sözleşmeyi Feshi ................................................................1461. Seçimi .........................................................................146

a) Genel Kural: Genel Kurul ......................................146b) Mahkeme Tarafından Atama .................................147c) Denetçinin Denetim Sözleşmesini Feshetmesi-

Yönetim Kurulunun Geçici Olarak Denetçi Ataması .................................................................147

2. Görevden Alınması .......................................................148D – Denetçinin Görevleri, Hak ve Yükümlülükleri .....................149

1. İbraz Yükümü-Bilgi Alma ............................................1492. Denetim Raporu Verme ve Görüş Yazıları .....................149

a) Genel Olarak .........................................................149b) Mahkemeye Başvuru .............................................151

3. Tarafsızlık ve Sır Saklama Yükümü .............................1524. Sorumluluk .................................................................152

III. DİĞER DENETÇİLER ...............................................................152A – İşlem Denetçisi ..................................................................152

İçindekiler

XXIII

B – Özel Denetçi ......................................................................152

§ 19 – Genel Kurul (GK) .................................................................. 154I. GENEL OLARAK ......................................................................154II. GENEL KURULUN TOPLANMASI (Olağan ve Olağanüstü) .........156

A – Toplantıya Davete Yetkili Olanlar .......................................156B – Davetin Şekli ve İçeriği .......................................................159

1. Genel Olarak ................................................................1592. Şekil, İçerik ve Gündem ...............................................159

a) Şekil ve İçerik ........................................................159b) Gündeme Bağlılık İlkesi ve İstisnaları ....................159

3. Genel Kurula Katılmaya Yetkili Olan Pay Sahipleri .......160C – Davetsiz Genel Kurul ........................................................161D – Tek Ortaklık Anonim Şirketlerdeki Durum ile Elektronik

Ortamdaki Genel Kurullar .................................................161III. GENEL KURUL TOPLANTISININ YÜRÜTÜLMESİ .....................163

A – Toplantı Yeri ......................................................................163B – Toplantıya Katılım, Oy Hakkının Sahibi ve Hazır

Bulunanlar Listesinin Oluşturulması .................................1631. Genel Olarak ...............................................................1632. Hazır Bulunanlar Listesi ve Oy Hakkının Sahibi ...........163

C – Toplantı ve Karar Yetersayısı ..............................................1641. Basit Nisap (Oran) ........................................................1642. Ağırlaştırılmış Nisaplar (Oranlar) ..................................165

a) Halka Kapalı Anonim Şirketlerde ...........................165b) Payları Borsada İşlem Gören Halka Açık Anonim

Şirketler ................................................................168D – Genel Kurulda Görüşmelerin Yapılması, Sonuçlanması

ve Yapılması Gereken Usulî İşlemler ..................................170E – Kararların Etkisi ...............................................................170

IV. PAY SAHİPLERİNİN GENEL KURULDA KİŞİSEL HAKLARINI KULLANMASI ...........................................................................171A – Genel Olarak ve Sıfatın Kanıtlanması .................................171B – Oy Hakkı ...........................................................................172

1. Kazanılması ve Doğumu ...............................................1722. Kullanılması ................................................................173

a) Bizzat .....................................................................173b) Temsilci Aracılığıyla ................................................173

3. Oy Hakkından Yoksunluk Hâlleri .................................177C – Pay Sahibinin Bilgi Alma ve İnceleme Hakkı .......................177

Şirketler Hukuku

XXIV

D – Özel Denetim İsteme Hakkı ................................................178E – Genel Kurul Toplantısının Ertelenmesini İsteme Hakkı ......178

V. GENEL KURUL KARARLARININ HÜKÜMSÜZLÜĞÜ .................178A – Genel Olarak ......................................................................178B – Genel Kurul Kararlarının Sakatlık Nedenleri ......................179

1. Yokluk .........................................................................1792. Butlan .........................................................................1793. İptal Edilebilirlik ..........................................................180

C – İptal Davasının Tarafları ....................................................1811. Davacı Olabilecekler .....................................................181

a) Yönetim Kurulu ......................................................181b) Kararların Uygulanması Kişisel Sorumluluğunu

Doğuracak Yönetim Kurulu Üyeleri ........................181c) Pay Sahipleri ..........................................................181

2. Davalı ..........................................................................182D – İptal Davasının Dayanakları ...............................................182

1. Kanuna Aykırılık ..........................................................1822. Esas Sözleşmeye Aykırılık ............................................1833. Objektif İyiniyet Kurallarına Aykırılık ...........................183

E – Dava İle İlgili Usul .............................................................1831. Yetkili ve Görevli Mahkeme, Süre, Teminat ..................1832. Davaların Birleştirilmesi ve Diğer Usul Sorunları ..........184

F – Davanın Sonuçları .............................................................184

§ 20 – Anonim Ortaklıkta Pay Sahiplerine İlişkin Bazı Haklar ......... 187I. ÇOĞUNLUK HAKLARI ..............................................................187II. BİREYSEL HAKLAR..................................................................187III. AZINLIK HAKLARI ....................................................................187

A – Genel Olarak ......................................................................187B – TTK’daki Azınlık Hakları .....................................................187

1. Olumsuz Azınlık Hakları .............................................1872. Olumlu Azınlık Hakları .................................................188

C – SPKn’da Azınlık Hakları .....................................................190IV. MÜKTESEP (KAZANILMIŞ) HAKLAR .........................................192

İçindekiler

XXV

DOKUZUNCU BÖLÜMANONİM ŞİRKETTE PAY, PAY SAHİPLİĞİ VE

MENKUL KIYMETLER

§ 21 – Pay ..................................................................................... 193I. GENEL OLARAK PAY ...............................................................193II. PAY KAVRAMININ İFADE ETTİĞİ ANLAMLAR ...........................193

A – Belirli Sermayeyi Oluşturması Açısından ............................193B – Paydaşlık Mevkii ve Paydaşların Hak ve Yükümlülükleri

Açısından ...........................................................................194C – Pay Senedi ile İlişkisi Bakımından .....................................196

III. KAZANMA ve KAYBETME .........................................................197IV. ANONİM ŞİRKETLERİN KENDİ PAY/PAY SENETLERİNİ

KAZANIM-REHİN ile KENDİ PAYLARINI TAAHHÜT YASAĞI ......197A – Şirketin Kendi Paylarını Edinme veya Rehin Olarak

Kabul Etme Yasağı ve İstisnaları ........................................197B – Şirketin Kendi Payını Taahhüt Yasağı ................................199

V. PAY SAHİBİNİN HAK ve BORÇLARI ..........................................199A – Haklar ...............................................................................199

1. Kâr Payı ......................................................................1992. Tasfiye Payı ..................................................................2003. Oy Hakkı ......................................................................2004. Rüçhan (Öncelik) Hakkı ...............................................2015. Bilgi Alma ve İnceleme Hakkı .......................................203

a) Genel Olarak .........................................................203b) Bilgi Alma Hakkı ...................................................203c) İnceleme hakkı ......................................................204d) Her İki Hak ile İlgili Ortak Noktalar .......................204

B – Borçlar ..............................................................................2051. Sermaye Koyma ve Taahhüt Edilen Sermayeyi İfa

Borcu ...........................................................................205a) Sermaye Koyma Borcunun Sınırı ...........................205b) Sermaye Koyma Borcunun İfa Edilmemesi ve

Iskat (Şirketten İhraç) .............................................2072. Sadakat Borcu .............................................................208

§ 22 – Anonim Şirkette Menkul Kıymetler ...................................... 208I. GENEL OLARAK .....................................................................208II. PAY SENETLERİ .....................................................................209

A – Genel Olarak ve Türleri ......................................................209

Şirketler Hukuku

XXVI

1. Hâmiline Yazılı Pay Senetleri ........................................2102. Nama Yazılı Pay/Pay Senetleri ......................................210

B – Anonim Şirkette Pay Devri .................................................2111. Çıplak Payların Devri ...................................................2112. Senede Bağlanmış Payların Devri .................................212

a) Hâmiline Yazılı Pay Senetlerinin Devri ....................212b) Nama Yazılı Pay Senetlerinin Devri .........................212

C – Pay/Pay Senetleri Üzerindeki Diğer Hukukî İşlemler (Rehin ve İntifa Hakkı) ........................................................226

D – Pay Defteri ........................................................................227E – Pay Senetleri İle İlgili Değişik Olasılıklar (Payların

Dönüştürülmesi, Pay Senedinin Çıkarılma Zamanı ve Senetlerin Şekli) ................................................................228

F – İmtiyazlı Pay/Pay Senetleri ve İmtiyaz Sistemi ....................2281. Genel Olarak ...............................................................2282. İmtiyazlı Pay Sahipleri Özel Kurulu ..............................230

III. İLMÜHABERLER ......................................................................231IV. İNTİFA SENETLERİ ..................................................................231V. BORÇLANMA SENETLERİYLE ALMA VE DEĞİŞTİRME

HAKKINI İÇEREN MENKUL KIYMETLER ..................................232A – Genel Kurul Kararıyla ........................................................232B – Yönetim Kurulu Kararıyla ..................................................232C – Sınır .................................................................................232

ONUNCU BÖLÜMANONİM ŞİRKET ESAS SÖZLEŞMESİNİN

DEĞİŞTİRİLMESİ ile SERMAYE ARTIRIMI-AZALTIMI

§ 23 – Esas Sözleşmesinin Değiştirilmesi ve Sermaye Artırımı-Azaltılmı ................................................................................. 233I. GENEL OLARAK ......................................................................233II. SERMAYENİN ARTIRILMASI/AZALTILMASI .............................234

A – Sermayenin Artırılması ......................................................2341. Genel Olarak, Türleri ve Ortak İlkeler ..........................2342. Esas Sermaye Sisteminde.............................................2353. Kayıtlı Sermaye Sisteminde ..........................................2354. TTK’nın Getirdiği Yeni Bir Kurum: Şarta Bağlı

Sermaye Artırımı ..........................................................235

İçindekiler

XXVII

5. İç Kaynaklardan Sermaye Artırımı ................................237B – Sermayenin Azaltılması .....................................................238

1. Genel Olarak ve Koşullar ..............................................2382. Alacaklılara Çağrı ........................................................2393. Kararların Yerine Getirilmesi ........................................239

ON BİRİNCİ BÖLÜMANONİM ŞİRKETİN FİNANSAL TABLOLARI ve

YEDEK AKÇELER

§ 24 – Finansal Tablolar ve Yedek Akçeler ...................................... 241I. FİNANSAL TABLOLAR .............................................................241II. YEDEK AKÇE ..........................................................................241

A – Genel Olarak ......................................................................241B – Türleri ..............................................................................242

1. Kanunî Yedek Akçe ......................................................242a) Genel Kanunî Yedek Akçe.......................................242b) Özel Kanunî Yedek Akçe ........................................242

2. İhtiyarî Yedek Akçeler ..................................................242a) Genel İhtiyarî Yedek Akçe .......................................242b) Özel İhtiyarî Yedek Akçe (Yardım Sandıkları) ..........243c) Olağanüstü Yedek Akçe ve Kâr Payı ile Yedek

Akçe Arasındaki İlişki ............................................243

ON İKİNCİ BÖLÜMANONİM ŞİRKETLERDE HUKUKÎ SORUMLULUK

§ 25 – Anonim Şirketlerde Sorumluluk ........................................... 245I. GENEL OLARAK ......................................................................245II. SORUMLULUK NEDENLERİ .....................................................245

A – Genel Olarak ......................................................................245B – Belge ve Beyanlarda Kanuna Aykırılık ................................246C – Sermaye Hakkında Yanlış Beyanlar ve Ödeme

Yetersizliğinin Bilinmesi .....................................................246D – Ayınlara ve Devralınan İşletmelere Değer Biçmedeki

Yolsuzluklar .......................................................................247

Şirketler Hukuku

XXVIII

E – Halktan Para Toplama .......................................................247III. SORUMLU OLANLAR ...............................................................247

A – Kurucular, Yönetim Kurulu Üyeleri, Yöneticiler ve Tasfiye Memurlarının Sorumluluğu ....................................2471. Genel Olarak ...............................................................2472. Doğudan Zarar-Dolaylı Zarar Ayırımı ...........................249

a) Genel Olarak .........................................................249b) Doğrudan Zarar- Dolaylı Zarar ..............................250

B – Denetçinin Sorumluluğu ...................................................251IV. TESELSÜL ve BAŞVURU ..........................................................252V. SORUMLULUĞU ORTADAN KALDIRAN NEDENLER ve

DAVA İLE İLGİLİ USUL KURALLARI .........................................254A – Sorumluluğu Kaldıran Nedenler .........................................254

1. İbra .............................................................................2542. Zamanaşımı .................................................................256

B – Usul ...................................................................................256

ON ÜÇÜNCÜ BÖLÜMANONİM ŞİRKETİN SONA ERMESİ

§ 26 – Anonim Şirketin Son Bulması .............................................. 257I. GENEL OLARAK ......................................................................257II. SONA ERME NEDENLERİ ........................................................257

A – Genel Nedenler ...................................................................257B – Özel Nedenler ....................................................................257

1. Organların Eksikliği .....................................................2572. Haklı Nedenlerle Fesih .................................................258

III. TASFİYE .................................................................................258

ON DÖRDÜNCÜ BÖLÜMLİMİTED ŞİRKET

§ 27 – Genel Olarak Limited Şirket ................................................. 261I. GENEL OLARAK ......................................................................261II. TANIM ve UNSURLAR ..............................................................261

A – Tanım ................................................................................261

İçindekiler

XXIX

B – Unsurlar ...........................................................................262III. ŞİRKETİN KURULUŞU .............................................................264

A – Genel Olarak ......................................................................264B – Kuruluş Aşamaları .............................................................264

1. Yazılı Şirket Sözleşmesi ve Sözleşmenin İçeriği ............264a) Genel Olarak Zorunlu İçerik (yTTK m. 576) ............264b) Sözleşmede Öngörülmesi Durumunda Bağlayıcı

Olacak Kayıtlar ......................................................2652. Noter Onayı .................................................................2663. Kurucular Beyanı ........................................................2664. Sermaye Taahhüdü ile İlgili Bazı Özellikler ...................266

a) Genel Olarak ..........................................................266b) Aynî Sermaye .........................................................266c) Nakdî Sermaye .......................................................266

5. Bakanlık İzni ................................................................2676. Tescil ve İlân ...............................................................2677. Kuruluştaki Sakatlıklar ve Fesih ..................................267

C – Şirketin Kuruluşundan Önceki İşlemler ve Masraflar ........267

§ 28 – Limited Şirketin İşleyişi ve Organlar .................................... 268I. GENEL OLARAK ......................................................................268II. GENEL KURUL .......................................................................268

A – Genel Olarak ve Yetkileri ...................................................268B – Çağrı ve Toplantı İle İlgili Özel Düzenlemeler ......................269

1. Genel Olarak ................................................................2692. Genel Kurulda Yetersayılar ..........................................270

a) Genel Kural (Basit Çoğunluk) .................................270b) Ağırlaştırılmış Yetersayı (Önemli Kararlar) .............270

3. Genel Kurul Kararlarının Sakatlığı ...............................271III. MÜDÜR/MÜDÜRLER ..............................................................272

A – Genel Olarak ......................................................................272B – Müdür Sıfatını Kazanma, Birden Fazla Müdürün

Durumu .............................................................................2721. Genel Olarak ...............................................................2722. Birden Fazla Müdür Olması Durumu ...........................272

C – Müdürlerin Görevleri, Yetkileri ve Yükümlülükleri ..............2731. Genel Olarak ...............................................................2732. Özen ve Sadakat Borcu, Rekabet Yasağı ile Eşit

İşlem Yükümü ............................................................274

Şirketler Hukuku

XXX

3. Temsil Yetkisi (Kapsam, Sınırlandırma, Görevden Alma) ...........................................................................274

4. Diğer Görev ve Yetkiler ................................................275D – Sorumluluk .......................................................................275

IV. DENETÇİ .................................................................................275

§ 29 – Limited Şirkette Paydaşlık Sıfatı, Ortakların Hak, Borç ve Sorumlulukları ........................................................................ 275I. PAYLAR, PAY SAHİPLİĞİ ve PAY DEFTERİ ................................275

A – Genel Olarak .....................................................................275B – Kazanma ............................................................................276C – Pay Defteri ........................................................................276

II. PAY SAHİPLİĞİ KONUSUNDA DEĞİŞİK OLASILIKLAR ..............276A – Esas Sermaye Payının Geçiş Hâlleri ...................................276

1. Genel Olarak ................................................................2762. Esas Sermaye Payının Devri .........................................277

a) Hukukî İşlemle Devir ve Devir Sınırlamaları (Bağlam) ................................................................277

b) Yasal Geçiş Hâlleri .................................................278c) Tescil ....................................................................278

3. Birden Fazla Ortağa Ait Esas Sermaye Payı ..................279B – Paylar Üzerinde Rehin ve İntifa Hakkı ...............................279C – Esas Sermaye Payının İadesi ve Ortağın İbrası Yasağı ........279

III. ORTAKLIK SIFATININ KAYBEDİLMESİ .....................................280A – Pay Devri ...........................................................................280B – Çıkma ...............................................................................280C – Çıkarılma ...........................................................................280

1. Şirket Sözleşmesinde Öngörülen Nedenlerle ................2802. Mahkeme Kararı İle .....................................................281

IV. ORTAKLARIN HAK ve BORÇLARI .............................................281A – Haklar ..............................................................................281

1. Kâr Payı (ve Yedek Akçe ile İlişkisi) ..............................2812. Tasfiye Payı ve Yeni Payları Alma Hakkı ........................2823. Genel Kurula Katılma ve Oy Hakkı ...............................282

a) Genel Olarak .........................................................282b) Oy hakkından yoksunluk .......................................282

4. Bilgi Alma ve İnceleme Hakkı ......................................2835. İptal Davası Açma Hakkı ..............................................2836. Şirketin Feshini İsteme ...............................................283

İçindekiler

XXXI

7. Pay Devri, Çıkma Hakkı ...............................................283B – Borçlar ..............................................................................284

1. Sermaye Taahhüdünü Yerine Getirme .........................2842. Sır Saklama, Bağlılık Yükümü ve Rekabet Yasağı .........284

V. ORTAKLARIN SORUMLULUĞU ...............................................285A – Genel Olarak ......................................................................285B – İstisnalar ..........................................................................285

1. TTK’dan Kaynaklı Olanlar: Ek Ödeme Yükümlülüğü ve Yan Edim Yükümlülüğü ...........................................285a) Ek Ödeme Yükümlülüğü ........................................285b) Yan Edim Yükümlülüğü .........................................286c) Sonradan Öngörülme .............................................286

2. Vergi Mevzuatından Kaynaklı İstisna (Kamu Borçlarından Sorumluluk) ............................................287

VI. ŞİRKETİN KENDİ PAYLARINI EDİNMESİ .................................287

§ 30 – Limited Şirkette Sözleşme Değişiklikleri .............................. 288I. GENEL OLARAK ......................................................................288II. SERMAYE ARTIRIMI veya AZALTMA .......................................288

A – Sermaye Artırımı ve Rüçhan Hakkı ....................................288B – Sermaye Azaltımı ...............................................................288

§ 31 – Anonim Şirkete Yapılan Atıflar ............................................. 289

§ 32 – Limited Şirketin Sona Ermesi .............................................. 290I. SONA ERME NEDENLERİ ........................................................290II. SONA ERMENİN SONUÇLARI ..................................................290

§ 33 – Ticaret Şirketlerinde Yapısal Değişiklikler .......................... 291

§ 34 – Birleşme ............................................................................. 292I. GENEL OLARAK ......................................................................292II. İLKELER, BİRLEŞME TÜRLERİ ve GEÇERLİ BİRLEŞMELER ....293

A – Türleri ve İlkeler ................................................................293B – Geçerli Birleşmeler ............................................................294

1. Temel Kural ................................................................2942. İstisnaî Durumlar ........................................................295

III. BİRLEŞMEDE ORTAKLIK PAYLARI ve HAKLARININ KORUNMASI ............................................................................295A – Genel Olarak ve Paydaşlık Haklarının Devamlılığı İlkesi .....295

1. Genel Olarak ................................................................295

Şirketler Hukuku

XXXII

2. Devrolunan Şirket Ortaklarının Talep Hakları (yTTK m. 140/2-3-4) ..............................................................296

B – Paydaşlık Haklarının Devamlılığı İlkesinin İstisnaları .........2971. Devamlılık İlkesinin Gerçek İstisnası: Ayrılma Akçesi ..2972. İntifa Senedi Sahiplerinin Durumu ...............................299

IV. BİRLEŞME İŞLEMLERİ ve SÜRECİ ...........................................299A – Genel Olarak, Birleşme Sözleşmesi ve Sözleşmenin

İçeriği .................................................................................299B – Devralma Yoluyla Birleşmede Sermaye Artırımı, Bilânço

Hazırlanması, Birleşme Raporu ..........................................3001. Bilânço ........................................................................3002. Sermaye Artırımı ..........................................................3003. Birleşme Raporu ..........................................................301

C – Birleşme Raporu ve Sözleşmenin Denetlenmesi ..................301D – İnceleme Hakkı ve Malvarlığındaki Değişimler ....................301

1. İnceleme Hakkı ...........................................................3012. Malvarlığındaki Değişikliklerle İlgili Bilgiler ..................302

E – Birleşme Kararı .................................................................3031. Sermaye Şirketlerinde .................................................3032. Şahıs Şirketlerinde ......................................................3033. Ayrılma Akçesi ve Devrolunan Şirketin İşletme

Konusunda Değişiklik Durumu ....................................304F – Birleşmenin Kesinleşmesi ...................................................306

1. Tescil-İlân ....................................................................3062. Hukukî Sonuçlar ..........................................................306

V. ALACAKLILARIN, ÇALIŞANLARIN KORUNMASI ve ORTAKLARIN SORUMLULUĞU ................................................309A – Alacaklıların Korunması .....................................................309B – Ortakların Sorumluluğu, İş İlişkilerinin Geçmesi ...............309

VI. ÖZEL KOŞULLARA TÂBİ BİRLEŞMELER (SERMAYE ŞİRKETLERİNDE KOLAYLAŞTIRILMIŞ BİRLEŞMELER ) ...........311A – Genel Olarak ......................................................................311B – Olasılıklar ..........................................................................311

§ 35 – Bölünme .............................................................................. 313I. GENEL OLARAK, KAVRAM ve AMAÇLAR ..................................313II. İLKELER, BÖLÜNME TÜRLERİ ve GEÇERLİ BÖLÜNMELER .....313

A – Türleri ..............................................................................3131. Genel Olarak ...............................................................3132. Tam Bölünme- Kısmî Bölünme .....................................314

İçindekiler

XXXIII

3. Devralma Yoluyla Bölünme-Yeni Kuruluş Yoluyla Bölünme ......................................................................315

4. Simetrik Bölünme-Asimetrik Bölünme (Oranların Korunduğu-Oranların Korunmadığı Bölünme) ..............316

B – İlkeler ...............................................................................317C – Geçerli Bölünmeler ..........................................................317

III. BÖLÜNMENİN UYGULANMASINA İLİŞKİN HÜKÜMLER ............318A – Sermaye Azaltımı ..............................................................318B – Sermaye Artırımı ................................................................318C – Yeni Kuruluş ......................................................................319D – Ara Bilânço ........................................................................319

IV. BÖLÜNME İŞLEMLERİ ve SÜRECİ ...........................................319A – Genel Olarak, Bölünme Sözleşmesi- Bölünme Plânı ve

İçerik ................................................................................3191. Bölünme Sözleşmesi-Bölünme Plânı Ayırımı .................3192. Bölünme Sözleşmesi ve Plânının İçeriği ........................320

B – Bölünmenin Dışında Kalan Malvarlığı Değerleri (ve Borçlar) ..............................................................................320

C – Bölünme Raporu ve Denetleme ..........................................3211. Bölünme Raporu ..........................................................3212. Denetleme ...................................................................321

D – İnceleme Hakkı ve Malvarlığındaki Değişimler ....................3211. İnceleme Hakkı ...........................................................3212. Malvarlığındaki Değişikliklerle İlgili Bilgiler ..................322

E – Bölünme Kararı ................................................................3221. Genel Olarak ve Birleşmeden Farklılıklar .....................3222. Alacakların Güvence Altına Alınması ...........................3233. Nisaplar (Oranlar) ........................................................3234. Asimetrik Bölünmelerde ...............................................324

V. BÖLÜNMEYE KATILAN ŞİRKETLERLE ORTAKLARIN KİŞİSEL SORUMLULUĞU ve İŞ İLİŞKİLERİNİN GEÇMESİ ........324A – Bölünmeye Katılan Şirketlerin Sorumluluğu ......................324B – Ortakların Kişisel Sorumluluğu .........................................325C – İş İlişkilerinin Geçmesi ......................................................326

VI. BÖLÜNMENİN KESİNLEŞMESİ ................................................326

§ 36 – Tür Değiştirme .................................................................... 328I. GENEL OLARAK, KAVRAM ve AMAÇLAR ..................................328II. İLKELER ve GEÇERLİ TÜR DEĞİŞTİRME ŞEKİLLERİ ...............328

A – İlkeler ................................................................................328

Şirketler Hukuku

XXXIV

B – Geçerli Tür Değiştirme Şekilleri ........................................3291. Genel Olarak ................................................................3292. Kollektif ve Komandit Şirketle İlgili Özel Durum ...........3303. Ticarî İşletme ile Ticaret Şirketleri Arasındaki Tür

Değiştirme ..................................................................331III. ŞİRKET PAYLARI ve HAKLARININ KORUNMASI .......................331IV. TÜR DEĞİŞTİRMENİN UYGULANMASI ve SÜREÇ ....................332

A – Kuruluş ve Ara Bilânço ......................................................332B – Süreç .................................................................................332

1. Tür Değiştirme Plânı ve İçerik.......................................3322. Tür Değiştirme Raporu .................................................3333. Tür Değiştirme Plânı ve Raporunun Denetlenmesi ........3334. İnceleme Hakkı ...........................................................3335. Tür Değiştirme Kararı ve Tescil.....................................333

C – Alacaklılar ve Çalışanların Korunması ................................334

§ 37 – Birleşme, Bölünme ve Tür Değiştirme ile İlgili Ortak Hükümler ................................................................................ 335I. GENEL OLARAK ......................................................................335II. ORTAKLIK PAYLARI ve HAKLARININ İNCELENMESİ ................335III. BİRLEŞMENİN, BÖLÜNMENİN VE TÜR DEĞİŞTİRMENİN

İPTALİ VE EKSİKLİKLERİN SONUÇLARI ..................................336IV. SORUMLULUK .........................................................................336

ON BEŞİNCİ BÖLÜMTÜRK TİCARET KANUNU’NUN YÜRÜRLÜĞE

GİRMESİ ve DEĞİŞİK OLASILIKLAR

§ 38 – Yürürlük .............................................................................. 337I. GENEL OLARAK ......................................................................337II. İSTİSNAÎ DURUMLAR ..............................................................337

İçindekiler

XXXV

6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu ile 6098 sayılı yeni Türk Borçlar Kanunu’nun Şirketler Hukuku Alanında Yaptığı Belli Başlı Önemli Değişiklikler [26.6.2012 tarih ve 6335 sayılı

Kanun’la yapılan değişiklikler dâhil-Ana Hatlar]

I. ADİ ŞİRKETTE .........................................................................339II. TİCARET ŞİRKETLERİNDE.......................................................340

A – Genel Hükümler ................................................................340B – Birleşme-Bölünme-Tür Değiştirme .....................................341C – Şirketler Topluluğu ............................................................343D – Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın Denetim Yetkisi ...............343E – Kollektif-Adi Komandit Şirket .............................................343

1. Kollektif Şirket ............................................................3432. Komandit Şirket ...........................................................344

F – Anonim Şirket ....................................................................3441. Genel Hükümler- Kuruluş ............................................3442. Yönetim Kurulu ..........................................................3473. Denetim .......................................................................3494. Genel Kurul ................................................................3505. Pay Sahipliği Hakları ....................................................3516. Menkul Kıymetler ........................................................3527. Esas Sözleşme Değişiklikleri ve Sermaye Artırımı-

Azaltımı........................................................................3548. Finansal Tablolar-Yedek Akçeler .................................3549. Sorumluluk ..................................................................35410. Sona Erme ..................................................................355

G – Limited Şirket ...................................................................3551. Genel Olarak ................................................................3552. Organlar .....................................................................3573. Ortakların Hakları-Yükümlülükleri-Sorumlulukları ......357