Rola ekspertów w procesie identyfikacji wartości dodanej na obszarach objętych wdrażaniem LSR

1

Rola ekspertów w procesie identyfikacji wartości dodanej na obszarach objętych

wdrażaniem LSRdr Jacek Puchała – Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie”Projekt opracowany przez Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013

- Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Projekt zatytułowany:Budowanie systemu wsparcia eksperckiego i doradczego dla lokalnych grup działania (LGD) we wdrażaniu lokalnych strategii rozwoju - cztery seminaria regionalne i jedno seminarium krajowe

Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Krakowie

Kraków 2012

2

Rysunek 1. LEADER to współpraca trzech sektorów

Publiczny

PrywatnySpołeczny

3

Znaczenie LEADERA "LEADER" stał się czwartym filarem podtrzymującym rozwój

obszarów wiejskich (rysunek 1).

Rysunek 2. Wizualizacja miejsca programu Leader w podtrzymaniu zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich

Źródło: opracował Jacek Puchała.

3

4

Lokalna Grupa Działania po obecnym okresie programowania

• Osoby znające lepiej swój teren funkcjonowania,

• Osoby z wizją obszaru działania,• Osoby zorientowane w prawidłowościach

(może lepiej) praktycznej realizacji zadań z wykorzystaniem środków Unii Europejskiej.

5

Pod pojęciem „wartość dodana” należy rozumieć:

• przyrost wartości - zasobów fizycznych (ruchomości i

nieruchomości) - kapitału ludzkiego (wiedzy i umiejętności) - kapitału społecznego (zdolności do

współpracy).

6

Ograniczenia percepcji

• Zasoby fizyczne są najłatwiej identyfikowalne (np. prace remontowo budowlane – wartość, liczba)

• Zasoby wiedzy i umiejętności są już trudniej dostrzegalne (nie chodzi tu tylko o wysokość kosztów kursu/szkolenia ale o rzeczywisty jego wpływ na dalsze losy osoby szkolonej)

7

Ograniczenia percepcji

• Największe trudności wiążą się z identyfikacją kapitału społecznego,

• Dostrzegane są najbardziej jaskrawe skutki jego obecności (stowarzyszenia, akcje społeczne, współpraca gospodarcza),

• Długotrwałość procesu budowania kapitału społecznego powoduje, że dostrzec jest go najtrudniej.

8

Kapitał społeczny jako element wartości dodanej

• Kapitał społeczny tworzony jest w oparciu o zasoby fizyczne i zasoby ludzkie (stąd znaczenie tworzenia miejsc i wydarzeń – sale, święta lokalne)

• Kapitał społeczny pomiędzy osobami należącymi do różnych sektorów – kapitał najbardziej pożądany z punktu widzenia trójsektorowosci.

9

Kapitał społeczny jako element wartości dodanej

• Zbyt silne więzi kapitału społecznego wiążącego wewnątrz np. grupy społecznej mogą powodować wykluczanie osób nie należących do grupy – kapitał społeczny może przyjmować wartość ujemną

10

Lokalne Grupy Działania

• Nie zawsze są jednak w stanie zidentyfikować całościowo wartość dodaną wynikającą ze swojego funkcjonowania,

• Stąd pojawiają się pytania do doradców/ekspertów o pomoc w identyfikacji możliwości wykorzystania powstałego potencjału infrastrukturalnego i społecznego w przyszłości.

11

Wartość dodana współpracy

• Grono osób znających teren stworzyło jego plan rozwoju,

• Zrealizowano szereg działań promujących możliwość włączenia się do realizacji planu rozwoju (Lokalnej Strategii Rozwoju),

• Przeprowadzono szereg działań aktywizujących mieszkańców obszaru,

• Wzajemne poznanie swoich słabych i mocnych stron i samokształcenie.

12

Wartość dodana współpracy

• Za każdym ze zrealizowanych projektów, które przeszły przez ręce pracowników biura i Rady LGD kryje się inna opowieść.

• Beneficjenci zyskali wiedzę, że środki unijne nie są „do wzięcia od zaraz” – najpierw trzeba środki finansowe mieć i to najlepiej swoje.

13

Zakup maszyn i urządzeń, środka transportu, założenie działalności gospodarczej związanej

ze sprzątaniem budynków

Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej

14




15




16

Doradca w zakresie identyfikacji wartości dodanej w LGD pomaga

• Spojrzeć z innego punktu widzenia, zewnętrznego obserwatora na efekty współpracy,

• Podpowiedzieć nowe możliwości rozwoju organizacji/obszaru funkcjonowania łącząc dotychczasowe dokonania LGD ze swoją wiedzą,

17

Doradca pomaga dostrzec

• Obecną konfigurację podstawowych elementów układanki rozwoju lokalnego,

• Tematyczny zakres wykorzystania potencjału infrastrukturalnego i społecznego,

18

Doradca jako ekspert rozwoju lokalnego

• Możliwości wyboru kierunków rozwoju nie mamy zbyt wiele

• Funkcje, które możemy rozwijać na obszarach wiejskich można zamknąć w czterech podstawowych: rolnicza, mieszkaniowa, usługowa i przemysłowa.

• Te funkcje oznaczmy jako „klocki” o różnych kolorach i spróbujmy je ułożyć tak aby odpowiadały one obecnej konfiguracji lokalnej.

19

Rysunek 3. Schemat przekształceń funkcjonalnych gmin

rolnicza mieszkaniowa usługowa przemysłowaFunkcja:

Funkcje towarzyszące: transportowa, łącznościowa.

Funkcje towarzyszące: turystyczna, wypoczynkowa, rekreacyjna, uzdrowiskowa.

Źródło: opracowanie własne na podstawie „Strategie rozwoju funkcji pozarolniczych województwa małopolskiego” D. Sochackiej i innych [1999] s. 413.

20

Określenie wartości dodanej w zakresie:

• Rozwoju/podtrzymania funkcji rolniczej (funkcje te nie powinny całkowicie zaniknąć),

• Rozwoju funkcji mieszkaniowej,• Rozwoju funkcji usługowej,• Rozwoju funkcji przemysłowej.

21

Wskazywany przez doradcę tematyczny zakres wykorzystania potencjału

• Wynikać powinien z wiedzy eksperckiej (znajomości teorii i praktyki rozwoju lokalnego)

• Doradca nie tylko wskazuje na przyrost wartości dodanej ale także potrafi podpowiedzieć wspieranie jakich funkcji przyniesie relatywnie większy efekt dodany

• Dla przykładu: doradca podpowiada działania z zakresu sprzedaży bezpośredniej i marketing artykułów rolnych na małą skalę – ostateczna decyzja zawsze w rękach LGD.

22

Doradca pomaga dostrzec szansę

• Po wyborze zakresu tematycznego należy się zastanowić nad bardziej szczegółowymi pytaniami.

• Dla przykładu ważne jest pytanie o to w jaki sposób utrzymać dostępność powstałej infrastruktury i kto ma to robić oraz jak może w tym pomóc LGD?

23

Rysunek 2. Lokalna Grupa Działania może łączyć różne inicjatywy

w spójną całość - doradca pobudza kreatywność

Źródło: opracowanie własne.

24

Doradcy źródłem inspiracji, np. jak wykorzystać sale wiejskie?

• Można prowadzić w nich szkolenia, spotkania tematyczne grup zainteresowań,

• Mogą one być i już są miejscem, gdzie udostępniany jest Internet dla mieszkańców wsi,

• Można pomyśleć o sfinansowaniu w ramach nowego okresu odnawialnych źródeł energii przy każdym z tych miejsc – promocja proekologicznej aktywności mieszkańców (dobre przykłady)

25

Doradcy poznają przykłady rozwiązania konkretnego problemu np. czas wolny

starszych osób

• Uruchomienie uniwersytetu trzeciego wieku, którego zajęcia odbywają się w każdej lokalizacji (sali wiejskiej) po kolei,

• Gry, hobby, grupy zainteresowań osób starszych,

• Lokalne miejsce wymiany myśli i wiedzy.

26

Doradcy mogą pokazywać możliwości – LGD podejmuje decyzje

• Dla przykładu: organizowanie imprez integracyjnych dla firm (w tym czasie dzieci pod specjalistyczną opieką – wyjazdy rodzinne)

• Ten i inne pomysły wynikać powinny z uwarunkowań lokalnych obszaru.

• Nikt tych uwarunkowań nie zna lepiej niż ich mieszkańcy i poprzez kontakt z terenem samo LGD.

27

Podsumowanie

• Doradcy są w stanie ocenić wartość pomysłów projektowych z perspektywy pracy z różnymi Lokalnymi Grupami Działania.

• Praca z Grupą wnosi wartość poznawczą dla eksperta, który – co tu dużo mówić – uczy się też od osób pracujących w LGD.

• Być może to jest największa wartością dodaną, że zaczęliśmy się bardziej przyglądać rozwojowi danego miejsca i dobre praktyki przenosić w inne im podobne.

28

Dziękuję za uwagę

Documents

Rola ekspertów w procesie identyfikacji wartości dodanej na obszarach objętych wdrażaniem LSR