ARTIKELEN

Ruim baan voor de loopbaan!

Jessica Schmidt � Tineke Walstra

Abstract In april vond de aftrap plaats van de branche-

erkende opleiding EVV (Eerst Verantwoordelijke Ver-

zorgende). Doel van deze opleiding is het vergroten van

loopbaanmogelijkheden voor verzorgenden in de ouder-

enzorg. Verwacht wordt dat nog dit jaar minimaal 800

cursisten – verspreid over het gehele land – met deze

opleiding starten. In dit artikel gaan wij nader in op de

aanleiding, de totstandkoming en de inhoud van deze

nieuwe opleiding. Daarnaast beschrijven we wie de oplei-

ding verzorgende eerste resultaten en de betekenis hier-

van. Centraal staat de vraag: wat maakt deze opleiding

zo bijzonder?

Achtergrond

Sociale partners in de sector Verpleeg- en Verzorgings-

huizen1maakten zich zorgen over het verloop onder het

personeel in de ouderenzorg. Een van de belangrijkste

oorzaken daarvoor bleek het ontbreken van voldoende

doorgroeifuncties. Om die reden zijn stappen onderno-

men om betere doorgroeimogelijkheden te creeren.

Naar aanleiding van de uitkomsten van een onderzoek

in de praktijk hebben sociale partners besloten met mid-

delen van het Sectorfonds Zorg een door de branche

erkende vervolgopleiding te realiseren. De vraag was

alleen welke opleiding? Een nadere analyse van de ont-

plooiingsbehoeften en loopbaanwensen van medewerkers

wees in de richting van drie typen doorgroeifuncties:

verzorgende (met nadruk op zorginhoudelijke coordina-

tie), gespecialiseerd verzorgende en leidinggevende.

Voor de eerste van deze drie functies is nu een oplei-

ding ontwikkeld. Over een mogelijke invulling van de

andere twee doorgroeifuncties beraden sociale partners

zich nog.

Branche-erkende opleiding

Door de opkomst van ‘zorg op maat’ en vraaggestuurd

werken is er steeds meer behoefte aan zorgcoordinatie op

uitvoerend niveau. Het gaat daarbij om een uitbreiding

van het basis-takenpakket. Mede om die reden is de

branche-erkende opleiding Eerst Verantwoordelijk Ver-

zorgende (EVV) in het leven geroepen. De opleiding

biedt een loopbaanperspectief dat heel goed aansluit bij

de wensen uit de beroepspraktijk.

De functie van EVV bestaat al, maar wordt per instel-

ling verschillend ingevuld. Zo hoort praktijkbegeleiding

in de ene instelling bij de functie van EVV, bij de andere

instelling niet. Door opleidingsinstituten zijn verschil-

lende cursussen voor EVV ontwikkeld, die onderling

sterk varieren in inhoud, duur en kwaliteit. Het gevolg

is dat veel van deze cursussen voor medewerkers uitslui-

tend waarde hebben binnen de instelling waarvoor de

cursus als maatwerk is ontwikkeld. De werkgeversen

werknemersorganisaties in de ouderenzorg vonden het

echter van groot belang dat medewerkers goed toegerust

zijn voor de EVV-functie en dat de opleiding EVV prak-

tijken loopbaanwaarde heeft binnen het gehele veld van

verpleegen verzorgingshuizen. Vandaar dat zij beslotenJessica Schmidt, en, (*)Jessica Schmidt is consulent bij de StichtingArbeidsmarktbeleid Zorg en Welzijn.Tineke Walstra isprogrammamanager Opleiden bij de StichtingArbeidsmarktbeleid Zorg en Welzijn

1 (Arcares, ABVAKABO FNV, CNV Publieke Zaak, FHZ, Nu’91en De Unie Zorg en Welzijn)

Onderwijs en gezondheidszorg (2004) 28:25–28

DOI 10.1007/BF03071344

13

hebben om een opleiding EVV te laten ontwikkelen die in

de hele branche wordt erkend.

De praktijk als uitgangspunt

De uitdaging bij het vormgeven van deze opleiding was:

een goede aansluiting realisren op de beroepsen onder-

wijspraktijk. Met behulp van het Centrum voor Innova-

tie van Opleidingen (CINOP) zijn de beroepsen

kwalificatieprofielen ontwikkeld conform het format

van het COLO, de vereniging van kenniscentra beroeps-

onderwijs bedrijfsleven. In deze werkwijze staan de

begrippen kerncompetenties en kernopgaven centraal.

Onder kerncompetenties wordt verstaan het ver-

mogen van een individu om de kernopgaven van

een beroep op een adequate, procesen productge-

richte wijze aan te pakken. Kernopgaven worden

gezien als de centrale opgaven en problemen waar

een beroepsbeoefenaar regelmatig mee in aanra-

king komt en die kenmerkend zijn voor het beroep.

Centraal in de ontwikkeling van de opleiding stond

daarom de vraag: wat zijn de kernopgaven voor en

gewenste kerncompetenties van een EVV. Om dit helder

te krijgen en om een opleiding te ontwikkelen die binnen

de hele branche van waarde is, is het praktijkveld nauw

bij de ontwikkeling betrokken.

Gestart is met interviewen discussiebijeenkomstenmet

vertegenwoordigers uit het werkveld. Kernvragen waren:

wat houdt de functie EVV binnen uw organisatie in, wat

doet een EVV meer dan een ‘gewone’ verzorgende en

welke competenties hebben zij daarvoor nodig?

Het resultaat van deze interviewen discussiebijeenkom-

sten was een concept beroepscompetentieprofiel EVV.

Om te toetsen of dit resultaat representatief was voor

(de ontwikkelingen in) de praktijk is het concept beroeps-

competentieprofiel met managers, P&O-ers en EVV’n

van ruim 75 instellingen besproken. Het concept bleek

zeer goed aan te sluiten bij de beroepspraktijk en ver-

volgens is het profiel met vertegenwoordigers uit onder-

wijsinstellingen vertaald naar een kwalificatieprofiel. In

september 2003 zijn door het overlegorgaan van de werk-

gevers- en werknemersorganisaties, het Sociaal Overleg

Verpleeg- en Verzorgingshuizen, de volgende onderdelen

vastgesteld:

1. beroepsbeschrijving van de EVV;

2. kerntaken van de EVV;

3. beroepscompetenties met succescriteria;

4. overzichtsschema beroepscompetenties;

5. kwalificatieprofiel.

Deze criteria staan in de uitgave ‘Profiel Eerst Verant-

woordelijke Verzorgende’2. Dit profiel vormt de basis

voor de opleiding EVV.

Competenties en kwalificaties

De EVV heeft twee belangrijke kerntaken. Hij/zij is aan-

spreekpunt voor client, clientsysteem, collega’s en andere

disciplines. Daarnaast draagt de EVV in overleg met de

client zorg voor het welzijn van de client in het woon/

leefklimaat. Op basis van deze twee kerntaken zijn dertien

beroepscompetenties benoemd met de daarbijbehorende

succescriteria. Deze competenties hebben betrekking op

de vakinhoud van het beroep, op communicatieve en

sociale vaardigheden, op het bestuurlijk-organisatorisch

en strategische domein en op de ontwikkelingen in het

beroep (zie kader hiernaast).

Naar aanleiding hiervan is een kwalificatieprofiel ont-

wikkeld. Een kwalificatieprofiel biedt de mogelijkheid

om competenties op een andere manier te beschrijven

dan in het beroepscompetentieprofiel. Het kwalificatie-

profiel is van belang, omdat hierin het opleidingsniveau,

instroomeisen en opleidingsduur zijn weergegeven. In het

kwalificatieprofiel is vastgelegd dat EVV een specialisatie

is die volgt op de kwalificatie verzorgende (niveau 3). De

gemiddelde opleidingsduur in een duaal traject bedraagt

minimaal 30 tot maximaal 40 weken, waarvan 15 a 20

dagen besteed worden aan theorie. Hoe compact de

opleiding wordt aangeboden en hoeveel huiswerk er

wordt opgegeven, verschilt per opleidingsinstituut. Dit

geeft deze instituten de vrijheid om binnen de kaders en

eindtermen van EVV de opleiding zelf vorm te geven.

Elke EVV kan zijn of haar certificaat binnen acht tot tien

maanden behalen.

Beroepscompetenties EVV gericht op de volgende

resultaatgebieden:

1. Informatie verzamelen t.b.v. zorgplan

2. Zorgplan

3. Multidisciplinair overleg (MDO)

4. Coordineren zorg

5. Bewaken continuıteit uitvoering zorgplan

6. Communicatie en onderhandelen

7. Zorgdragen welzijn in woon/leefklimaat

8. Clientgerichtheid

9. Signaleren problemen en problemen oplossen

10. Doelstellingen/beleid instellingen

11. Rapportage

12. Loopbaanontwikkeling

13. Professionalisering

2 Het profiel is te downloaden op www.EVVopleiding.nl

26 Onderwijs en gezondheidszorg (2004) 28:25–28

13

Bij elk van de competenties zijn succescriteria

vastgesteld, waarbij het proces en het resultaat zijn

geformuleerd.

Opleidingsinstituten en de erkenningsregeling

Inmiddels is een kwalitatief goede op

leiding ontwikkeld. Maar welke garantie heeft een

werkgever dat een opleidingsinstituut ook inderdaad

kwalitatief goede EVV-ers aflevert? De branche Ver-

pleeg- en verzorgingshuizen heeft de kwaliteit van de

opleiding willen waarborgen door het verstrekken van

een erkenning aan opleidingsinstituten. Het officiele

diploma EVV garandeert dat de EVV beschikt over de

vastgestelde competenties, ongeacht waar de opleiding is

gevolgd en welke methodes tijdens de opleiding zijn

gebruikt. Met de erkenning is het opleidingsinstituut

bevoegd om de opleiding aan te bieden, examens daar-

voor af te nemen en het branche-erkende diploma uit te

reiken. De kwaliteit is dus gewaarborgd door eisen te

stellen aan de uitvoerders van de opleiding. De erken-

ningsregeling is te beschouwen als een instrument,

waarin criteria zijn opgenomen voor de beoordeling

van opleidingsorganisaties voor de geschiktheid. De

regeling wordt uitgevoerd door de OVDB, Kenniscen-

trum Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (KBB) voor de sec-

toren gezondheidszorg, dienstverlening, welzijn en sport.

Alleen opleidingsorganisaties die aan de criteria voldoen,

komen in aanmerking voor de erkenning. Een EVV-

opleiding kan in aanmerking komen voor ESF-subsidie.

Een van de criteria voor opleidingen om voor ESF-sub-

sidie in aanmerking te komen, is namelijk dat de oplei-

ding een crebo-registratienummer heeft, of branche-

erkend is.

Opleiding EVV slaat aan!

Op dit moment zijn 25-30 opleidingsinstituten, verspreid

over het land, bezig met de erkenningsprocedure. Dat

gaat de verwachtingen te boven, aangezien de aanvanke-

lijke inschatting vijftien opleidingsinstituten bedroeg.

Inmiddels zijn er meerdere opleidingsinstituten erkend.

Op de website vindt u een register met deze opleidings-

instituten. Voldoende aanbod van opleidingen garandeert

echter nog niet per definitie voldoende belangstelling. De

verwachting is echter dat dit jaar 800 cursisten met de

opleiding EVV starten en dat in 2005 circa 1000 a 1500

EVV’n het certificaat behalen. Mogelijk zelfs meer!

De branche-erkende opleiding EVV blijkt dus een

duidelijke meerwaarde te bieden voor medewerkers en

werkgevers in de ouderenzorg. Medewerkers vergroten

hun professionele competenties waardoor zij beter zijn

toegerust op de veranderende zorgen dienstverlening en

hun carriereperspectief vergroten.

‘Ik ben aangenomen als EVV. Het volgen van de

cursus hoorde bij de aanstelling. De cursus is leuk!

Je leert er veel nieuwe dingen, met name op het

gebied van communicatie. Ook kun je veel uitwis-

selen met vakgenoten. Ik heb tien jaar geen oplei-

ding gevolgd, ik vind het werken-leren best pittig.

Bij de start van de branche-erkende opleiding EVV

stel je je leerpunten vast. Door middel van een

assessmentlijst worden vragen als ‘waar sta je nu,

wat kun je al en waar moet aan worden gewerkt?’

beantwoord. Komende tijd ga ik met mijn leerpun-

ten aan de slag.’

Henna Lie Kim Chong,

EVV bij Florence, afdeling Revalidanten

Werkgevers op hun beurt weten nu welke competen-

ties zij kunnen verwachten van (nieuwe) medewerkers die

de branche-erkende opleiding EVV hebben gevolgd.

Daarnaast kunnen zij zittende medewerkers een kwalita-

tief hoge opleiding aanbieden met loopbaanwaarde.

Vanaf het moment dat het project van start ging, heeft

het veld een grote belangstelling aan de dag gelegd. Het

projectteam wordt veelvuldig benaderd door belangstel-

lenden en meerdere instellingen hebben de reeds geplande

EVV-scholing uitgesteld om de branche-erkende oplei-

ding EVV te kunnen aanbieden aan de medewerkers. De

conclusie is dan ook gerechtvaardigdMevr. J. Pannekoek,

CNV Publieke Zaak, Mevr. M. Meere, ABVA KABO

FNV Dhr. J. van der Spek, Arcares Mevr. A. Cremers,

Nu 91 dat de branche-erkende opleiding EVV in de prak-

tijk goed wordt benut en in een behoefte voorziet.

‘Bij Florence waren we al gestart met de zoge-

naamde huisopleiding EVV. Daar zagen we toch

wat haken en ogen aan. EVV werd per instelling en

per opleiding verschillend ingevuld, waardoor er

geen eenduidigheid was over de inhoud van de

functie. De branche-erkende opleiding EVV biedt

deze duidelijkheid wel. Er zijn duidelijke eisen en

bevoegdheden vastgesteld op basis van de beroeps-

praktijk. Kortom, het is duidelijk wat men van de

EVV kan en mag verwachten, waar mijn taak als

manager begint en wat het verschil is met een ver-

zorgende. De EVV is als het ware een spin in het

web en aanspreekpunt voor collega’s. De branche-

erkende opleiding tot EVV biedt mij een handvat

voor selectie van EVV-kandidaten. Je weet nu

welke competenties je in huis haalt.’

Anja van der Pouw,

afdelingsmanager bij Florence, Somatische afdeling

en Revalidanten

Onderwijs en gezondheidszorg (2004) 28:25–28 27

13

Informatie

1. www.evv-opleiding.nl

2. Inhoudelijke informatie project EVV: Jose Loof, pro-

jectleider: helpdesk@fondsenzw.nl o.v.v. EVV

3. Informatie Commissie Branche Erkende Opleidingen

Verpleegen Verzorgingshuizen Secretariaat SOV&V,

tel. (030) 273 97 62

Referenties

Den Boer, P.; Eggert, J., Carriere in de ouderenzorg. Doorstroom-mogelijkheden voor verzorgenden en verpleegkundigen in deouderenzorg, (2002).

Den Boer, P.; Eggert, J., Lerend doorgroeien in het werk. Branche-erkende opleiding Eerst Verantwoordelijk Verzorgende opkomst. Ouderenzorg, (2003), 05, pp.16-18.

Gaalen,I.; Geertsma, A.; van Bergen, N., Profiel Eerst Verant-woordelijk Verzorgende. Utrecht, het Sociaal Overleg Ver-pleegen Verzorgingshuizen (SOV&V) i.s.m het SectorfondsZorg, (2003).

28 Onderwijs en gezondheidszorg (2004) 28:25–28

13