Rusnaci u svece 29

У септембре ме приявели до “Банки келийох” же сом кандидат за трансплант косцового шпику и о 6 мешаци уж

нашли донора.. Я мала давателя хтори ше у 90% поклапал зомну, а то нє100%. Но, я пристала и на 90% донора бо ми хорота напредовала.

Кед ми нашли давателя вец зме зоз жецом Ричардом пошли до Калґарию на розгварку зоз дохтором хтори ми описал цо ме шицко чека, яки пошлїдки, реакциї, ма о шицким ме информовали там. А, ґу тому, сцели буц сиґурни же я то наисце сцем зробиц. Була найвекша жима, фебруар бул, и ми путовали на авиону. Гварела сом же приставам на операцию пресадзованя косцового шпику. Познєйше сом подписала и папери у вязи зоз тим.

Заказали нам початок за 1. марец, того дня ми мали почац препатрунки и процес на концу хторого би ми косцов шпик бул пресадзени. Сама операция ми була заказана за 22. марец. Тидзень пред тим, 14. марца, мала сом ше явиц до больнїци у Калґарию. Но, случело ше же сом у медзичаше була хора, гарло ме почало болїц. Обавала сом ше же нє прездравим до 14. марца та сом питала даяки

антибиотики . Яй, кед вони чули же я хора, людзе божи, так ше успаничели а то прето бо я мала пойсц на такволане “Unit

57” (Оддзелєнє 57) и там ме мали поводзиц, поуказовац и пояшнїц способ живота у тим оддзелєню, а там НЇХТО хто го-лєм кус хори, аж анї тот цо лєм

Рок XI, Чис. 1 Януар — Април /2012/January – April Vol. 11, No. 1

ПАТРЕЛИ ЗМЕ НА ТВ

К ед слово о ТВ емисийох хтори зме мали нагоду патриц медзи

двома числами новинкох “Руснаци у швеце” вец з тей нагоди спомнєме ТВ пренос преслави националного швета Руснацох у Сербиї зоз Дюрдьова, два емисиї “Широкого плану” як и пренос Фестивала нових композицийох у народним духу “Ружова заградка”.

ХХII “РУЖОВА ЗАГРАДКА”

У ярнїх мешацох, по традициї, най-баржей ше чека отримованє Фестивала но-вей рускей народней шпиванки “Ружова за-градка”. Окреме прето же тот фестивал, насампредз радийски, остатнїх рокох по-сцигнул єден солидни уровень хтори ше, на рижни способи отримує и нєпреривно ошвижує. На прикладу того фестивала мож видзиц цо значи нєпреривни прилїв нових идейох и “швижей креви” односно нових, младих музичних творительох и виводзачох. За фестивалски вечар були вибрани 15 нови композициї медзитим, пре хороту єдней шпивачки, єдна композиция нє виведзена. По вислуханих 14 нових творох мож повесц же общи упечаток бул позитивни. “Ружова заградка” шири, значи, якушик позитивну енерґию и трима добри, аж би ше могло повесц солидни уровень квалитета. Векшина композицийох задово-лєла цалком шицки жадани критериї, Вельки тамбурови оркестер РТВ Войво-дини и шпиваче були солидно увежбани и вец мож обчековац лєм хвильки за уживанє. По зводзеню гласох Фахового

Прeдлужeнє на 10 боку Прeдлужeнє на 2 боку

СПОВЕДЗ ОЛҐИ МУЧЕНСКИ З ЕДМОНТОНУ,

ОДВАЖНЕЙ ЖЕНИ, ХТОРА ПРЕШЛА

НЄОПИСУЮЦИ МУКИ ЖЕ БИ ВИРАТОВАЛА СВОЙ ЖИВОТ

ХТОРОМУ ЗАГРОЖЕЛА ЛЕУКЕМИЯ (2)

КАНАДА

ЕКСКЛУЗИВНЕ

ВОЙВОДИНА

Олґа у кругу своєй фамелиї у Едмонтону,

Крачун 2011. року

Бок 2 РУСНАЦИ У ШВEЦE

У другей половки юлия мешаца у Петровцох зме мали нагоду присуствовац дистрибуциї

документарного филма „Воєни репортер“ автора академского професора Силвестера Колбаса. Филм провадзи цек аґресиї на Горватску 1991. року, хтора пременєла живот шицким єй жительом. Вон нє виглєдованє историйней правди, алє презентация власних правдох видзених през обєктив. Хаснуюци знїмки, хтори направел под час Оцовщинскей войни як знїматель Горватскей телевизиї, автор зоз першого лїца приповеда власну приповедку. Война ше случує по местох дзе вон вирастал и шнїл якишик иншаки сни, алє реалносц цалком иншака. Як воєни репортер дожил и видзел подїї и слички, хтори ше му ище вше, после скоро 20 рокох, зявюю пред очми. Найкратше поведзене була то штрельба, детонациї, цмота, плач и шмерц...

И так после шицких видзених страхотох войни и страданьох требало прейсц досц часу же би ми патраче „пришли ґу себе“ и прегварели даскельо слова зоз автором. Без огляду же роками жиє у Заґребу на свойо мацеринске, руске нє забул. Було му мило кед зме виражели дзеку шеднуц з нїм бешедовац. Йому ше нє понагляло, а и нам. Дзечнє зме слухали рижни дожица професора Колбаса. Тераз нє тоти цо були вязани за воєни збуваня, алє цошка цалком инше. През прешли роки знїмал барз вельо, овиковичел велї интересантни подїї, дожица, приємни, алє було и гевтих других. Под час нашей розгварки вименяли зме дарунки и на нашо приємнє нєсподзиванє професор Силвестер Колбас нам подаровал кнїжку „Двацец днї на Тибету“, хтору видал вєдно зоз Дубравку Манола. Док нам придавал спомнуту кнїжку помали, чисто по руски гварел:

–Кнїжку цо сом вам подаровал видали ми двойо: панї Дубравка Манола и я зоз помоцу Городского уряду за образованє, културу и спорт у Заґребу. У нєй обявени 108 фотоґрафиї, хтори сом познїмал з нагоди 20 дньового пребуваня на Тибету 2006. року. “

Тоти слова у мнє порушали чувства и цикавенє за тоту часц швета, часц швета хтору барз мало познаме. Професорови сом предложел же би було интересантне наших читательох упознац зоз тим, за нас, новим шветом. Вон добрей дзеки прилапел мойо предкладанє и започал приповеданє здогадуюци ше велїх детальох, хтори нам помогню же би зме цо лєпше упознали живот, обичаї и

роботу тих людзох. –Моя пайташка Дубравка Манола–Дутка досц

нєобична особа. Скорей 10 роки зоз екипу на чолє зоз Дарком Берляк нащивела Тибет. Була одушевена, алє нє на тельо же би ше єй такой по врацаню нє почали роїц думки у глави. Видзело ше єй же тота драга, голєм у нєй, нє оправдала очекованя. Попачело ше єй, алє нє и екипа зоз хтору там пребувала, та прето почала глєдац нове дружтво за нове путешествиє. Нє було то лєгко. Презнавала ше, глєдала особи, хтори маю искуства, бо то нє таке як одпутовац на морйо, до Австриї лєбо Нємецкей. Чувствовал сом же ше панї Дубравки на одредзени способ и понагля, нє знам чом, алє кед ме нащивела на кратко ми виприповедала свойо плани, цо значело же на тото путешествиє поволала и мнє як уж досц искусного знїмателя. У екипи нас будзе шесцеро: Дубравка Манола, инж. електротехнїки (теди коло 50 роки), Таня Якир, ґрафична редакторка (теди 50 роки), Весна Яницки (30 роки), Йорди Парамон, Каталонєц з Барцелони (30 роки), физичаре заняти у Институту „Рудєр Бошкович“, Лана Поцрня, занята у єдней електронскей фирми (30 роки) и я (теди 50 роки). Значи було то 2006. року. Дубравка задумала тото путешествиє орґанизовац сама зоз помоцу Весни и Лани, хтори вельо путовали–були у Южней Америки, Непалу, вельо ходзели по брегох.

Кед зме ше ш и ц к и ш е с ц е р о одлучели на таку далєку драгу нашли зме туристичну аґенцию, к о т р а п р е д а в а л а авионски карти до Непалу. Наша остатня „авионска станїца“ требал буц город Катхманду. Мали зме лєциц прейґ Бечу и Делхия у Индиї до Катхмандуа. Знали зме же до Тибету з н е п а л с к о г о б о к у орґанизую домашнї туристични орґанизациї. З нїма ше мож догвариц

ДВАЦЕЦДНЬОВЕ ПРЕБУВАНЄ НА ТИБЕТУ

Пише:

Дюра Лїкар

Миклошевци Горватска

♦ Тибет уж вецей роки прицагує вельке число туристох,

виглєдовачох и историчарох зоз цалого швета. Професор

Силвестер Колбас нам подаровал кнїжку „Двацец днї на

Тибету“ а то у мнє пребудзело интересованє за тоту часц

швета, часц швета хтору барз мало познаме. Професорови

сом предложел же би наших читательох упознал зоз тоту

екпедицию.

ГОРВАТСКА

Силвестер КОЛБАС

Дубравка Манола



дзе ше жада пойсц, вец вони порихтаю итинерер (маршута путованя), найду людзох, водительох, вожачох, шицку потребну опрему и друге цо треба. Тоту догварку зме кончели зоз Заґребу. Прешло досц часу, можебуц и нє тельо кельо ше нам видзело.“

Скорей як ше рушели на тото далєке путованє Силвестерови ше у думкох роєли вшелїяки слички. Досц того о Тибету ше учело у школи, велї податки ше може найсц на интернету, лєбо на телевизиї, медзитим бул прешвечени же правдиве дожице почувствує аж кед зоз власну ногу крочи на найвисшу ровнїну на швеце. Коло того и панї Дубравка шицких членох експедициї спозорйовала же путованє до такого нєпознатого краю вимага нє лєм пририхтац облєчиво, алє потребне физичне, психичне, а тиж и материялне пририхтованє.

Конєчно сцигол час и за одход. Наш собешеднїк

гвари же бул дакус возбудзени. Нє так то єдноставно. Шеднуц до авиона, вожиц ше, вожиц дзешка на конєц лєбо на верх швета. Стретнуц ше зоз людзми иншакого менталитету, иншакей култури, зоз иншаким ґеоґрафским положеньом, климу, зоз роботу тамтейших жительох. Знал же то за ньго будзе єдно вельке и значне животне искуство. И так, кед уж напущели домашнє нєбо думки му були раз на єдним, раз на другим краю швета, алє ше вше дзешка становяли у Заґребу коло Сави на Яруну, чи на прекрасних поглядох спрам Медведници. Хто зна кельо би вон длуго у думкох путовал по швеце кед би го нє претаргли весели гласи його сопутнїкох, насампредз Лани и Весни, хтори уж даскельо раз „обишли швет“. Знал же за нїх тото путешествиє мож поровнац зоз на приклад кед дахто путує на гайзибану од Вуковару по Заґреб. Цалком обичне и нормалне. Франта за франту и час преходзел, а у авиону, ша Боже мой, як у єдним вельким ресторану...

Силвестер знал цо му будзе задача док сцигню на плановане место. Знал же зоз опрему, хтору ма на розполаганю, годзен роботу окончиц на обще задовольство, алє заш лєм себе поставял питаня. Чи то будзе праве тото цо ше од нього глєда?

–Зоз панї Дубравку скорей путованя сом вецей раз бешедовал. План знїманя зме вецей раз розрабяли и бул сом у цалосци прешвечени же тото нашо путешествиє нє ма пустоловни характер, алє же основни циль бул принєсц цо вецей податки у форми сликох прейґ хторих ше годно вельо того дознац о шицких аспектох живота тамтейших жительох, природи... Путованє од Заґребу прейґ Бечу по Делхи (Индия) тирвало длуго, алє нам швидко прешло, драгом нас провадзела музика, розвага, дакус зме и дримали, а вец досц вистати сцигли зме до Катхмандуа, городу хтори нам бул остатня авионска станїца. “ Кед ше авион спущел на жем и кед ше отворели дзвери Силвестер почувствовал цошка нєобичне. На самим початку себе нє могол потолковац. Попатрел на своїх

Тибет широка бреговита реґия на югу Хималайского масиву у централней Азиї, политично припада НР Кини, а официйна му назва Автономне подруче Тибет. Пресцера ше на поверхносци од коло 2,5 милиони километри квадратни, а просекова надморйова висина виноши коло 4,5 тисячи метери. На тим подручу жиє коло 14 милиони людзох од чого 4,5 милиони автохтоних Тибетанцох и 7,5 милиони Китайцох. Официйни язики–тибетански и китайски. Доминантна релиґия–ламаизам наволана по вождови Далай Лами. Екомомия Тибета заснована на польопривреди, там дзе то можлїве, а пре нєвигодну климу урожаї барз нїзки. У Тибету ше находза богати находзиска злата, стрибла, цинка и иншого. У остатнїм чаше приходзи до велького розвою туризма дзекуюци богатому културному нашлїдству и природним красотом.

Старобивателє зоз хторима ше Силвестер

часто стретал–Тибетанци

Пред єдним од вецейчислених манастирох у Лхаси–

перши з лїва Силвестер Колбас

сопутнїкох. И вони були дакус нєсподзивани. –Злєцели зме на жем–здогадує ше Силвестер, хтора

була на 3700 метери надморйовей висини. Там воздух ридки, нє мож ше надихац и перше цо ми пришло на розум було тото же „як тоти старобивателє ту „дихаю“? Чи на уста, чи на нос? Нєпреривно сом чувствовал же ми плюца празни. Медзи нами шицкима пановала якашик нєлагода, алє кед ґу нам пришол „домашнї“ цо бул за нас задлужени (тот цо нас водзел) и кед нам дакус потолковал шицки зме ше змирели. Гварел нам же тото зявенє цалком нормалне и же за даскельо днї забудземе на першодньово почежкосци. Тиж нам гварел же єст случаї же ше дзепоєдни туристи похоря, достаню висинску хороту. Док зме ше пририхтовали за тото путешествиє у Заґребу зме дознали же на Тибету вше жимно, алє кед зме злєцели було релативно цепло. Пошедали зме до превозки и рушели. Циль нам бул город Лхаси од аеродрома оддалєни даяки 80 километри. Драгом ше оглядам на шицки боку. Озда сом анї раз нє клїпнул и так занєшени нє обачел сом же вожач поотверал шицки облаки. Накеди зме сцигли до Лхаси почувствовал сом ище векшу терху и чежину при диханю. Оштри воздух ме „пререзал“ и сцигло ме цошка нєобчековане.“’

- Гварели сце нам же подруче кадзи сце преходзели досц празне и пусте, поведло би ше же цивилизация подобна нашей, европскей, на тоту часц ище нє крочела без огляду же ше и Тибет находзи часово патрене на початку 21. сторочя. Чи и попри шицкого єст даяки пременки вязани за, на приклад, польопривреду?

–Без огляду же зме ше находзели на велькей надморйовей висини збачел сом же, вшадзи дзе то було можлїве, менши и дакус векши поверхносци були култивирани, алє то нє значи же так по цалим Тибету. Релєф барз розлични, желєнїдла даґдзе вообще нєт. Кед слово о польопривреди можем повесц же є на барз нїзким, примитивним уровню. О даякей механизациї на тих подручох вообще ше нє може бешедовац. Поверхносци жителє ору зоз древенима плугами, хтори цагаю єден лєбо два воли. Видзел сом узрети ярец, хтори жителє кошели зоз шерпами, а дознал сом же у нїзших

подручох жителє пестую и кромплї. Їх ше жем у одношеню на нашу барз розликує и там класичного черножему нєт. У велькей мири жем жовта, блядочервена и писковита. У городох и векших населєньох дзекуюци Китаю наука барз напредовала, подобнє як и у нас, алє на каждим ше крочаю мож стретац зоз традицийнима звичаями.“

У кнїжки „20 днї на Тибету“, хтору Силвестер видал вєдно зоз Дубравку (у нєй обявени 108 фотоґрафиї и кратки дньовнїк активносцох того путешествия) находзиме медзи иншим же ше дньово, ноцни и ранши температури барз розликую. Вчас рано зна буц коло 7–8 ступнї. Вец до вчасних пополадньових годзинох температура нарошнє и до 25 ступнї, же би ше вец през ноц поступнє спущовала по наведзени минимум. Под час жими температура спаднє и спод –10 ступнї, a даґдзе и нїжей. Карактеристични факт же ту дую моцни витри скоро през цали рок и зоз шицких напрямох. Єст подруча дзе дижджу спаднє барз вельо, а даґдзе през рок скоро нїч. Там панує вична суша як на приклад у африцкей Сахари и других пустиньох.

О историї Тибету ше у наших школох барз мало учи и його прешлосц по 10. сторочє новей ери була преткана зоз рижнима леґендами хтори приповедани и записовани на розлични способи...

- Тераз кед зме ше голєм з часци упознали зоз Тибетом повеце нам хтори бул основни циль вашей експедициї?

–Прешлосц Тибету барз богата и цали його розвой вязани за релиґию–будизам. Дзекуюци праве тому факту Тибет уж вецей роки прицагує вельке число туристох, виглєдовачох и историчарох зоз цалого швета. През тот длугоки период вибудовани велї карактеристични святи здания–храми, хтори осликую розличносци тей часци швета. Окреме вони упечатлїви у Лхаси дзе вибудована и кральова палата познєйше позната як Потала. Мойо сопутнїци, дакус им завидзим, шицко могли видзиц зоз „простим оком“, а я док знїмал, чи на камеру чи зоз фотоапаратом, лєм през обєктив. Цалком розлични дожица, алє сом знал же док ше врациме дому шицки тоти слики и документарни филм будзем вецей раз препатрац з надпомнуцом же нам преход Дролма Ла на паломнїцтву коло святей гори Каилас на своїх 5630 метери бул найвисша точка над морйом. Значи, намира нам була нащивиц найсвятши места тибетского будизма, окреме озеро Манасаровар и гору Каилас, єдно з найсвятших местох у Азиї вообще, єднак святе будистом, хиндуистом и дїнистом, а коло того зоз фотоапаратом и камеру овиковичиц нашо путешествиє. Задумки и жаданя нам ше витворели. Задовольни сом, аж и одушени.“

Спомли сце камеру, слики, документарни филм. После врацаня зоз Тибету сце орґанизовали презентацию вашей 20 дньовей роботи. О чим ше роби?

–Мал сом даскельо вистави 108 сликох зоз нашого путешествия, а вец вєдно зоз мою сотруднїцу Дубравку зме видали кнїжку „20 днї на Тибету“. То кнїжка скорей шицкого погляд фотоґрафа и знїмателя без даяких обсяжнєйших коментарох. Уводни текст Дубравки


Процесия коло храму

Манола читателя уводзи на дискретни способ до тематики, хтора го обчекує у главней часци кнїжки.

З оглядом же сом зоз собу мал и камеру можем повесц же ми при самим концу пририхтованє документарного филму, хтори би требал тирвац коло 70 минути. Може и вецей, алє увидзиме–закончел наш собешеднїк Силвестер.

Нам нє преостало нїч вецей окрем виповедзених подзековних словох же нам Силвестер оможлївел, голєм прейґ сликох, уживац у велїчезним Монт Евересту лєбо Каиласу, почувствовац будистичне поняце пражнїни, слики беганя и виграваня дзивих коньох як кед би трепецели у безконєчней писковитей позадини.


Силвестер

Колбас народзени 1 9 5 6 . р о к у у Петровцох, а у Винковцох жил од 1961. року дзе закончел штредню технїцку школу. С и н , н а ш о г о познатого писателя Йозафата Колбаса як дзеветнац рочни леґинчок и зоз закончену штредню школу уписал ше на студий филмского знїманя на Академиї драмскей уметносци у Заґребу, дзе 1982. року и дипломовал. Свою кариєру започал як шлєбодни автор фотоґрафиї за рижни ча-сописи и кнїжки , та , документацийни, рекламни и бавени филмски и видео проєкти. Такой по законченю постал як позарядови член Дружтва филмских робот-нїкох Горватскей.

Жадни нових роботох и одвичательносцох зоз дзепоєднима колеґами 1984. Року снує Филмску роботну

заєднїцу „Делта филм и видео“, а рок познєйше достава роботу на ТВ Заґреб. Як знїматель робел за вецей програми: информативни, политични , образовни , дзецински, науково, доку-ментарни, забавни и драмски. Сотрудзовал зоз велїма режисерами дзе здобува розлични а за знїмателя хасновити искуствия. Знїмал

ТВ драми, документарни емисиї, направел на стотки ТВ репортажи. Цеком 1991. Року обвисцовал явносц як знїматель зоз вецей подручох хтори були залапени з войну, а найвецей у Восточней Славониї. Року 1989. достал награду як найлєпши дебитант на Фестивалу филмскей камери у Битоли за бавени филм „Диплома за шмерц“.

Дня 2. новембра 1995. року отримал на Академиї д р а м с к е й у м е т н о с ц и препод аванє на т ему „Знїматель на гранїци филмскей и електронскей фотоґрафиї“. Идуцого 1996. року бул вибрани за доцента на Академиї дзе ше и запошлєл. Преподава тоти предмети: „Филмске и телевизийне знїманє“, „Фарба и шветло“, „Камера у документарним филму“ и друге. За позарядового професора на спомнутей Академиї вибрани є 2001., а за порядного 2006. року дзе роби и нєшка.

Силвестер за камеру и (у другим

планє) його асистент Йорди


кущичко кихнє нє шме войсц бо там шицки пациєнти зоз барз нїзким уровньом имунитета. Такой опоминаю же хора особа може привесц пациєнтох до ситуациї опасней за їх живот. И такой ме положели до єдней хижи, до изолациї, и шицки дохторе и персонал приходзели ґу мнє. Я нє шмела анї случайно висц зоз тей хижи. Ту ми ознова зробели биопсию косцового шпику. Анализовали фалаток мойого шпику и потим ми гварели же моя хорота напредовала.

Я, у медзичаше, уж достала леукемию! Указало ше же тоти инекциї цо сом их 6 мешаци

доставала нє зопарли процес, а 100 инекциї, боляци на страх, сом достала.

14. марца сом ше похорела, достала сом таке як ґрипу, а и супруг Владо почал кихац та ме Марча одведла до нїх, знова до изолациї.Кед зме рушали до Калґарию лєм зме позберали посцелїну и тото цо було найнужнєйше за живот. Штернастого марца ме Марча однєсла на авту до Калґарию, до квартелю хтори зме достали на хаснованє.

- Як сце достали тот квартель на розполаганє? - Написали зме молбу же би нам тот квартель бул

дати без плаценя даякого надополнєня. Владо у пензиї, я на хорованю, приманя нам огранїчени а таки квартель кошта $1400 мешачно. А у нїм требало бивац три и пол мешаца.

- Гей, лєм квартель би нас коштал $5000 – уключел ше Владо до пояшньованя. – Хто ту нє ма добре здравствене осиґуранє тот настрадал. Цали тот поступок пресадзованя косцового шпику, през хтори Олґа прешла, кошта $120.000.

ВАЖНЕ АНАЛИЗОВАЦ СВОЮ КРЕВ

Владо у розгварки дотхнул єдну барз важну ґарадичу у процесу контроли власного здравя:

- Сущносц у тим: крев треба давац на анализу голєм двараз до рока. Анї єден дохтор ци то нє будзе предкладац як рутину, значи ТИ мушиш питац упут. То Канада. Ту ци ше дохтор опита, з ошмихом, же “як Вам можем помогнуц?” Га придзе ми да го вдерим постред чола - га у нас (у Сербиї) дохтор, без питаня, такой мерал прицисок и температуру, а ту “ How I can help you!” Сам маш питац упут. Крев, такповесц у 90% случайох, пове чи з тобу шицко у порядку чи нє. Часто крев такой да аж

и информацию же цо з тобу нє у порядку. Олґа подкрипела шицко у вязи потреби

анализованя креви зоз тима словами: - Мой дохтор, наприклад, сам себе нашол у своєй

креви же ма рак простати. Мнє з креви утвердза чи мам CMV вирус чи нє. Крев и урин кажди 6 мешаци превер-йовац. Прицисок, а и цукер, чловек може мерац сам. Мо-жеш думац, я нїґда нє мала повишени цукер у креви а тераз кед сом була у Калґарию лїки ми дзвигли и цукер и прицисок, а сом и инзулин мушела доставац. Мала сом 13% цукру у креви а оптимум 6-7. Ма ишло ми аж до 17%.

- Цали живот, одкеди ю знам, Олґа ма прицисок 90/60. Єй горнї прицисок нїзши од мойого долнього. Тераз, у Калґарию, моя Олґа ме “прешишала”… - бул Владов коментар того.

-Спомла сом скорей же Канада и Австралия сотрудзую на планє лїченя леукемиї. Пред транс-плантацию ми понукли же би и я участвовала у тим. Но, гварели ми такой же будзем мац у больнїци исти трет-ман, чи подпишем же участвуєм у тим виглєдованю чи нє.А я ришела же, голєм най будуци ґенерациї нє маю таки проблеми, подпишем. 15 ампули креви ми вибераю за тото виглєдованє. Виняли ми крев и пред операцию и 7 днї по трансплантациї. Но, теди сом мала ище тоту централну линию по саму аорту и теди ми винїмали крев директно, без болю. Кед сом ишла дому та ми тоти цивки вицагли, отвор зашили и питали ше ми чи сцем цивки за памятку. Та яка памятка, нош цивки най их нє видзим

СПОВЕДЗ ОЛҐИ МУЧЕНСКИ З ЕДМОНТОНУ, ОДВАЖНЕЙ ЖЕНИ, ХТОРА

ПРЕШЛА НЄОПИСУЮЦИ МУКИ ЖЕ БИ ВИРАТОВАЛА СВОЙ ЖИВОТ ХТОРОМУ

ЗАГРОЖЕЛА ЛЕУКЕМИЯ (2)

Влада и я зоз нашима унуками у нашим обисцу,

октобер 2011

Пишe: Гавриїл

КОЛЄСАР

Кичeнeр, Канада

КАНАДА


вецей! Кед сом пришла дому та сом о 7 днї пошла ту у Едмонтону до мойого фамилийного дохтора же би ми виняли цверни. Дохтор опатрел и потим шестра виняла цверни. Дохтор рушел вонка а я му у тей хвильки гварела:

- Пан дохтор, дзекуєм Вам же сце обрацели увагу на мою кревову слику. Виратовали сце ми живот!

А вон ше так цешел, лєм ше ошмихнул и вишол вонка з ординациї.

- То правда! Да вон нє обрацел увагу на мою кревову слику и да нє гварел “Цо досц, то досц!” я би так шицко цагала рок, або кус вецей, завиши же з яким би ше темпом леукемия розвивала, алє вироятно кед бим о рок робела анализу креви – уж би було за шицко позно!

Кед сом доставала инекциї у Едмонтону видзела сом вшелїяких пациєнтох. Єст таких цо су уж нє добри кандидати за пресадзованє косцового шпику бо мали леукемию роками и борели ше зоз ню, им леукемия була уж у барз проґресивней фази, уж було позно за шицко. Я була щешлїва у тим же ми хорота утвердзена ище на початку, мнє дохторка у Калґарию гварела же я добри кандидат за трансплантацию. И то було мойо щесце!

- Чи то значи же ше цалком реално мож наздавац доброму розвою ситуациї, без даяких окремних компликацийох?

- Наздавам ше же, цо ше креви дотика, же нє будзе нїяки компликациї. Будзе гевти провадзаци ком-пликациї хтори тераз мам. Цо ше креви дотика (вони то наволую “counts”) кеди ґод робим анализу креви вони ми гваря же “каунт ци добри”, Значи, число шицких состойкох у креви ми на добрим уровню, у добрих гранїцох.

Озда сом мала и ту щесце же сом достала барз доброго дохтора. То дохтор Шодри. Вон, як ше гвари, “марка” за тоту больнїцу, о нїм шицки приповедали лєм найлєпше. И, после шицкого, кед сом го стретла та сом му щиро гварела:

- Дзекуєм Вам за шицко тото цо сце зробели за мнє да я прежиєм и да ше виборим зоз мою хороту.

А вон указал з пальцом на мнє:

-Ти, ти була тота цо ши себе виратовала живот! Бо, вон видзел же я там нє була лєм же бим

мявчала, же бим нєпреривно лєжала у посцелї, вон добре видзел же як ше я борим зоз тим моїм злом. Єст там вше-лїяких людзох, йойча нарату, у штред ноци ше надзераю же “Help! Help!” (“Помоц!”), шицкого там було. Мнє даєдни гварели же нє шицки пациєнти таки як я. Чи будзе оперовани чи нє то сам пациєнт одлучує. Но, єст людзох цо им вира нє допущує же би прияли трансплант, цудзе цело. Єст людзох цо ше так боя же, єдноставно, нє сцу вжац ризик и одбию операцию. Я була, тиж, у добрей физичней кондициї, дохторка ми гварела же нє може вериц же ми 61 рок, як сом добре випатрала.

ДОНОРСТВО У НЄМЕЦКЕЙ ТРАДИЦИЯ

- У контактох зоз нашима познатима там у Сер-биї вони нам гуторя же потераз, док сом нє мала транс-плантацию, вони нє обачовали у тамтейших новинох койцо на тоту тему а тераз, гваря, одкеди я мала тот про-блеми, же часто кед отворя новини та наиду на написи о тим як ше збера за дакого пенєжи за операцию пресадзо-ваня косцового шпику даґдзе у иножемстве Пред пар днями ме наволал Владимир Рац ту з Едмонтону та ми гварел же у новинох пречитал же там збераю 120.000 еври за єдного хлапца же би пошол до Австриї на пресадзованє косцового шпику. Е, тераз, опатри тото:

- Я нє зберала нїяку помоц, анї ми нє були потребни було яки вельки пенєжи бо шицок тот трошок пошол на Здравствене осиґуранє ту у Канади, озда то були 120.000 долари, за лїки сом нїч нє плацела окрем тераз, нєдавно, $358 за тоти драги лїки, бо ми фонд признал 2/3 а я мала плациц 1/3 оц цени. То єдине цо сом плацела у тим цалим процесу вилїченя. Квартель ми дали на хаснованє задармо (а, иншак, кирия за за таки квартель виноши $1400). Значи, материялно ме шицко тото нїч нє коштало, коштало ме на другим боку а то стреси, страх, нервованє, вельки физични болї дзекеди, обаванє… Людзе хтори у подобней ситуациї у Сербиї, и нє лєм у Сербиї, нєпреривно примушени зберац средства

Влада и я зоз унуком Захарийом у обисцу дзивки

Марчи. Була то наша перша нащива и дарованє унука

Кресцини малого Захария у церкви. Олґа за тоту нагоду

набавела перику


же би, даяк, ратовали свой живот…вони нєпреривно глєдаю и давательох, нє можу аж анї давательох шпику найсц лєгко.А мнє, наприклад, вони нашли давателя, я нє глєдала давателя. Тоти заходни жеми повязани, европски жеми та Америка, Канада и Австралия маю базу податкох о давательох и оталь вибераю. Єст надосц донорох и у Канади, а приповеда ше же Нємци, як давателє, наймасовнєйши. У Нємецкей донорство то уж, випатра, традиция и людзе просто поносни кед можу дац материял за трансплантацию. То, напевно, и рефлекс високого уровня свидомосци.

Мнє гварела єдна дохторка хтора гематолоґ-специялиста же мам щесце же сом cockney, же сом така “як кед бим була з Лондону” односно, ширше, же сом била, била жена бо, гварела ми, били людзе даваю часци свойого орґанизма а гевти други, як ше гвари, офарбени, нє явяю ше и вец нєт анї материялу за пресадзованє. На-шо дзеци тераз подписали же буду давателє. Гварели ми: “Ти, мамо, достала од нєпознатого та и ми даме дакому.” Вони обидвойо понукли же би ми дали свой шпик, и Влада такой понукнул, медзитим, муж нє може и дзеци нє можу дац, таки правила. Може лєм брат або шестра алє шпик мойого брата нє бул одвитуюци за мнє. Вон, вироятно, од єдного родителя вжал крев а я од другого.

- Сцем повесц кус вецей о тим цо уж споминане – уключел ше Владо до розгварки - а то же випадло як барз добре же Олґа була ту, у Канади, дзе добре орґанизованє здравство, дзе ше зна шора, дзе кажда особа (а я то аж тераз видзел, так з боку, понеже сом цали час бул зоз Олґу) зна свою роботу. Шицко орґанизоване, шицко порихтане, пациєнт ше нє ма нї зоз чим мучиц. Як годзинка шицко функционує. А тото оддзєлєнє под назву “Unit 57”то специялне оддзелєнє дзе шицки людзе, алє шицки, меркую на це и водза старосц о це. А вец, читам на интернету же людзе у Новим Садзе, дзепоєдни, цалу ноц стоя пред СУП-ом же би були рано медзи першима кед ше отвори и же би поднєсли вимогу за пасош або за даяки други документ. А ту пойдзеш паньски, шеднєш и о 8 або 10 минути це преволаю и покончиш. Кажда особа зна свою роботу и, цо найважнєйше, тота особа нє забушава и тоту свою роботу нє одроби “з лїву руку”.

- Анї єдна медицинска шестра – уключела ше Олґа – нє пошла дому на 7 годзин вечар кед єй виходзи змена. Анї єдна! А нашо би уж, вироятно, стали облєчени и зоз торбичку у рукох 5 або 15 минути скорей 7. А ту, вельораз сом видзела, 7 и 20 а шестра ище дацо докончує цо мала по розпорядку покончиц.

- Ту роботна дисциплина на високим уровню – додал Владо – и то звичайни чловек зоз старого краю нє може похопиц. Я тримам же покус траґичне же нашо млади Руснаци уж прияли тот способ живота и справованя зоз старого краю. Нашо дїдове и прадїдове мали дотики зоз Швабами та ше мали на кого упатриц и мали од кого научиц дацо цо було сучаснєйше, и научели ше роботней дисциплини, буц вредни. А тераз чуєм же надосц наших младих людзох сцека од роботи, лєм куриц, пиво у рук…

- На надпомнєм або здогаднєм, першираз косцов шпик меняни кед 1959. року у Винчи при Беоґрадзе були озарйовани науковци. Шпик, у случаю радиоактивного озарйованя, перши препада. Факти у тим шицким то же ше то, значи, роби, же то вельо кошта, же треба мац обучени медицински кадер за тото и же треба мац квалитетних давательох материялу.

Значи, як сом первей гварел, поента у тим же добре же Олґа була ту, же єй така интервенция поробена у єдней орґанизованей держави дзе ма право на здравствене осиґуранє, значи, ма карточку того здравственого осиґураня.

ЗА БОРБУ ТРЕБА ЗНАЦ ЦО ВЕЦЕЙ О ХОРОТИ

Наступну розгварку зме мали 16. октобра 2011. року. Олґа ше зявела на Скайповим екранчку и перше цо ше могло такой замерковац то же єй, од остатнього нашого стретнуца, обачлїво наросли власи. Указал сом єй на тот факт.

- Га, гей, мам нови власи…алє, вецей єст шиви як чарни. Нє мала сом тельо шиви власи пред трансплантом, а тераз их, випатра, будзе надосц. Власи ше знаю преме-нїц, и фарба власох а и їх структура. Дахто мал прости власи пред операцию а после операциї ма канджурки, габасти власи. Нови нохци сом уж скорей достала. Гварели ми же ше и моя кревова ґрупа може пременїц, завиши од донора односно од того же яку вон мал кревову ґрупу. Я нє достала крев од донора, я достала праву ”фабрику креви” од нього и мой кревов систем ше, спрам шицкого, прилагодзи на його ”фабрику креви”. Лєм, ище сом на стероидох, пиєм стероиди и од нїх сом така надута, як напумпована. Стероиди ме чуваю, односно помагаю у борби “старе цело процив нового цела” и муши ше их брац.

И з тей нагоди Олґа з благу гордосцу повторела: ‘ - Перша сом Рускиня хтора мала трансплант у Канади…

- Олґо, чи допущуєш же би ше тото публиковало, обявело у новинкох?

- То нє тайна! То треба людзе же би знали же би

Влада и я на нашей тераси, потим як сом сцигла дому

зоз шпиталю, октобер 2011

ше и вони борели за живот кед их таке знайдзе. А за бобру треба и знанє. Бо, знай, нїхто ци нє поможе кед себе ти сам, насампредз, нє помогнєш. Людзе коло тебе , значи дохторе и други, видза чи ти борец чи нє. Вше споминам гевту медицинску шестру у Калґарию хтора ми гварела “Олґо, я це обожуєм бо ши tough lady и бо-риш ше за свой живот!” А я єй одвитовала: I did not come here to lose, I came to win this battle! (Я ту нє пришла страциц, я пришла же бим победзела у тей борби!). А подобне ми гварела и директорка школи дзе сом робела кед ме пришла нащивиц у Калґарию. Гварела одприлики так: Олґо, нє могла сом скорей анї подумац же ти така тварда lady (панї), же ше будзеш так бориц за свой живот!

Без борби нєт нїч, бориц ше мушиш нєпреривно. Аж и кед сом ше врацела зоз Калґария до Едмонтону та нє могло без новей борби – була сом нови 16 днї у больнїци ту у Едмонтону бо сом мала одредзену реакцию и вец ше ми шицки проблеми хтори сом мала у Калґарию у благшей форми збули и ту у Едмонтону.

- Олґо, лєжала ши на оддзелєню у больнїци у Калґарию дзе панує специялни третман. Можеш нам повесц вецей о тим?

- Була сом у Foothills Hospital а то, уствари, комплекс больнїцох. Калґари ше пресцера на 1200 метери надморскей висини, на вецей брещкох (hills). На таких брещкох ше находзи и тота больнїца. То комплекс дас зоз 10-15 будинкох, шицки маю 7-8 поверхи, повязани су зоз тунелами хтори ше хаснує вжиме. Часто сом мушела у Калґарию знїмац плюца и абдомен. А кед ми заказали знїманє пополадню вец ме на кочику дриля-ли по под’жемних конкох попод больнїци, я тоти конки наволовала “катакомби”, до бєзконєчносци, аж дзешка там дзе було Оддзелєнє за першу помоц. Попод шицки больнїци ме дриляли, нє було лєм конца-края тому путованю. Бо, то больнїцки комплекс на поверхносци жеми таке дас 1 км х 1 км а больнїцки будинки под жему повязани зоз конками, зоз тунелами хтори таки широки же би ше комотно могло авто гонїц по нїх А конки, комплет, облїпени зоз блїщацима керамичнима плочицами од жеми по повалу.

Я була конкретно у Tom Baker Cancer Centre на оддзелєню за пациєнтох хторим пресадзени косцов шпик, а то оддзелєнє 57, такволане Unit 57. Значи, на тим оддзелєню лєжа пациєнти хторим ше меня косцов шпик. А то пациєнти хтори маю такволани нулти имуни-тет, односно, вони НЄ МАЮ имунитет. Прето ше кажде рано сцера, чисци шицко: од клянки на уходзе, цали мур, моя посцель, слики на мурох, радио апарат, по клозет, шицко ше сцера и дезинфикує. Шицки хижи за паци-єнтох з єдну посцелю, значи за лєм єдного пациєнта, пациєнти оддвоєни єден од другого же би ше нє похорели єден од другого у случаю було якей евентуалней хороти. Понеже пациєнтом имунитет барз нїзки ту ше водзи барз велька бриґа о гиґиєни. Прето ше каждого рана шицко чисци у хижи, од А до Ш як ше гвари, цо ґод лєм єст у хижи ма буц посцеране и

дезинфиковане. Шицко тото ше роби и пополадню. Мури ше сцераю вонконцом. Тото цо мож заменїц, як цо посцелїна, то меняю а мури клянки и подобне ше муши сцерац.

Хто нє здрави, дакус кашлє або цо, тот нє ма право войсц до больнїци. Апелує ше “кед вам стало до вашого наймилшого ґу кому сце пришли – вец НЄ УХОДЗЦЕ!”. А то, источасно, бриґа и о других пациєнтох хтори у истим стану.

- У Unit 57 на каждим крочаю можеце найсц рукавици, маски, при каждих дзверох хтори водза ґу пациєнтови стоя рукавици, маски и жовти мантили – превжал Владо пояшньованє. - Я кажди дзень ходзел ґу Олґи. Сцигнєм пред єй дзвери, берем маску, рукавици, облєкам жовти мантил и уходзим. Войдзем ґу нєй, шедзиме, приповедаме кед, а Олґа ми гвари же забула повесц да єй зоз квартелю дзе сом бивал принєшем тото и тото. А то лєм 5 минути оталь. Га добре, принєшем ци такой.. Виходзим зоз хижи, щицко тото зоблєкам зоз себе, руцам до шмеца маску и рукавици а мантил до шкатули дзе ше збера ствари за райбанє. О 5 минути ше врацам ґу Олґи и ознова берем чисти рукавици, маску, чисти жовти мантил. Лєм таки можем войсц до хижи. Войдзем до хижи, нє заврем дзвери за собу, аларм такой почина же дзвери нє заварти. Дзвери ше муши заврец. Войдзеш до хижи, уж после першого метера єст якешик чудне шветло. Гваря, и то єдна файта дезинсекциї односно дезинфекциї.

- Я мала таке щесце чи нєщесце же сом у орґанизме мала вирус цали час. И пошла сом зоз нїм до Калґария и там сом го нєпреривно мала. И питала сом ше дохторки же, реку, прецо ме тоти вируси так любя?А вона ми пояшнєла же я “нє виновата” за шицко же ми,


Ту ме першираз пущели зоз хижи у шпитaлю же бим

2 годзини пошла до квартелю дзе були Влада и син

Иван. Лєдво сом сцигла до квартелю, чежко ми було

ходзиц а сцела сом нєсподзивац Владу и Ивана та сом

рушела сама. Дохторе пущаю пациєнтох (кед оценя же

пациєнт то може) после двох мешацох до квартелю же

би ше розбило шпитaльску монотонию

уствари, мойо лїки, комплетни третман ми прави вируси. А вони вец мали дакус векши страх одомнє та ме изоловали до специялней хижи хтора мала тот аларм цо Владо описал, аларм зоз кодом. Кед зме нє заварли за 30 секунди воно такой пискало та вец прибегла и шестра бо кед хтошка ма вирус на тим оддзелєню спрам нього такой звекшани надпатрунок, з нїм таке як позарядови стан.

- Зявенє вируса там то за векшину людзох, хтори там лєжа, часто смертельна кара – додал Владо.

- Я мала щесца же ми вирус нїґда нє пошол на плюца. Знїмали ми плюца часто и вони ми вше були чисти. У цалим тим процесу вилїченя мойо плюца ме вицаговали. Я нєпреривно мала вирус, та сом после операциї достала тот CMV вирус. О тим сом уж споминала. CMV вирус идзе або на мозоґ, або на плюца або на ґастро тракт. Мнє пошол на ґастро тракт. Прето я мам ище вше озбильни проблеми зоз лїґаньом, алє нє лєм зоз лїґаньом у самих устох, алє и зоз гарлом, єдняком, по жалудок. Мам таке як мали вредзики, вонконцом по черева. Добре же ми нє пошол на мозоґ бо бим була дакус “буйка”!

- Яй, чежко мнє! И так ми чежко з тобу а задумай да ци пошло на мозоґ - нашалєл ше Владо.

Цали процес того лїченя, значи, пресадзованя косцового шпику, вообще нє лєгки. Я знала шицко скорей як цо сом пошла же цо ме чека бо ми послата скрипта о тим цо ме шицко чека, да пречитам о шицким цо ме чека, бо вони це о шицким информую скорей як принєшеш свою власну конєчну одлуку. То, буквално, груба кнїжка зоз описами, пояшнєнями и упутствами. Шицко було ту: цо ме будзе чекац, яки ми буду лїки давац, яка будзе реакция, цо ми ше пременї - же ми одпадню нохци, же ми поопадаю власи…

Ту ше Владо зоз шмихом знова уключел: - Най ту виприповедам єдну зафрканцию: пошол

адвокат до гарешту та бешедує зоз челєднїком цо го будзе бранїц. Та му, як поцешенє, после шицкого гварел “Нє бой ше – нає.ал ши!”. Та так и моя Олґа достала кнїжку же би пречитала же “нє бой ше – надерляла ши!”

- Вони ми послали кнїжку да пречитам скорей як цо формуєм одлуку же чи ше складам зоз трансплантацию и чи подпишем папери, нормално, шицко ше муши подписац, за шицко цо ґод ми робели мушела ше подписац согласносц. Сцем ту повесц же шицко то у кнїжки так, написане як припада, и ти шицко знаш, ти свидоми того же цо це будзе чекац, и я направела одлуку же зробим трансплантацию бо без ризика нє маш успиху, док нє ризикуєш нє можеш очековац анї награду. Велї нє достали тоту награду, велїм ше трансплантация нє удала… Но, я можем повесц, ево – най дуркнєм до древа -

же ше мнє шицко удало, и же сом щешлїва же ше то удало. Сцем повесц же кнїжка то єдно, а цалком друге то тото цо це знайдзе. Ти нє можеш задумац як то шицко тото випатра док тото нє почувствуєш на своєй скори. А було вшелїяк… Там писало же ме чекаю озбильни даяреї, па поврацаня. Цалу ноц сом, вер ми, така хора шедзела на вц шольки, аж сом и задримала там.. а як сом поврацала, га я у живоце нїґда, анї приблїжно, ТАК нє поврацала цо сом у больнїци поврацала после трансплан-тациї. Сам трансплант, як трансплант, нє чежки, нє проблематични, нє боляци. Алє, шицко тото пред трансплантацию, тоти гемотерапиї хтори сом мала, а мала сом 9 чежки гемотерапиї, и мала сом 32 минути радияциї у єдним дню, пред трансплантацию, знаш ти цо то?!?! Дзень пред саму трансплантацию мала сом радияцию. Радияцию ше роби же би ше знїщело шицки евентуални преостати вируси у целу и шицко друге цо

гемотерапия нє знїщела а шицко то з цильом же би ше имунитет зведол на НУЛУ, бо кед же би остала и єдна моя келия хтора у систему имунитета то би такой приводзело до борби нового и старого цела. Пририхтованє за радияцию випатрало так: дзень пред заказану радяцию мала сом стретнуце зоз раиолоґом. Вон ми обяшнєл цо ми буду робиц, яки добри боки того алє и яки пошлїдки буду з того шицкого. Нормално, я нє була у ситуациї же бим виберала та сом дала согласносц а то сом мушела и з подписованьом паперох потвердзиц. Того дня ми вжали меру кельо сом висока и широка же би за ютредзень, кед будзе радияция, мали шицко порихтане. Тоти мойо мери вжали же би направели ладичку до хторей я лєгнєм и вец ме затрепу зоз мещками одприлики 20 цм зоз 15 цм велькима хтори наполнєти з чимшик цо сподабало на ґел або вазелин. Поприкривали ме вшадзи, од горе, з бокох, вшадзи, лєм ми глава викуковала з того. Так упаковану у тей ладички одґурали ме на колєскох до просториї дзе ше роби радияция и так ме зарйовали з першого боку по длужини 8 минути, вец обрацели ладичку на други бок по длужини и знова 8 минути радияциї. То шицко пращало як у даяким горор филме. Одґурли ме потим вонка з тей хижи и ошлєбодзели од тих мещкох. А пополадню ше тото шицко повторело так же сом у тим дню достала 32 минути зарйованя.

Ютредзень после радияциї сом мала трансплантацию и у тим периодзе, кед ми преношели нови косцови шпик шицко було у порядку. Цо ше самого транспланта дотика то нє таки компликовани процес (як гевто шицко пред тим и потим). Єдноставно, давательов косцов шпик ше уруцує до мойого цела як трансфузия креви и тот косцов шпик, потим, сам находзи свойо место у моїм целу ( цо будзе червене, цо будзе биле кревово

РУСНАЦИ У ШВEЦE Бок 14

Швето Танксґивинґ у нашим

обисцу у октобре 2011. року.

Теди сом першираз пририхтовала дакус векши

полудзенок

заренко, а цо буду плочочки). Тот феномен анї сами дохторе ище нє можу пояшнїц же яки то процес у хторим цело ТАК перфектно орґанизує шицко тото. Алє потим, ютредзень, я була така хора же то страх… нє знала сом цо зоз собу робиц, одкадз почац – чи од глави, чи од бруха, чи од ногох. Почало ше теди шицко шоровац: диярея, поврацанє, ма шицко ме знашло и чловек на хвильку аж подума же чи то нє конєц…

* Зоз Олґу и Владом зме скайповали и у першей половки децембра прешлого року. Пред розгварку Олґа мала єден зоз порядних препатрункох. - Гварела сом дохторки же нє мам ту з єдних лїкох лєм даскельо пилули та най ми випише рецепт. И спомла сом єй же ми гварели у Калґарию же тоти лїки мушим пиц два роки. А дохторка ми на то гварела: “Да ши престала пиц тоти лїки достала би ши осипки!” А кед би я тераз достала осипки, у тей моєй ситуациї, я би була страшно хора и прето же ми имунитет слаби алє и прето же кед одроснуте достанє дзецинску хороту та вец то зна буц барз-барз хори! Пожалєла ше Олґа и на ище єден константни проблем хтори ю провадзи: - Мам проблем з очми. То вироятно пошлїдок од радияциї и хемотерапиї – барз ми висушени очи. Нашли ми, тиж, на лївим боку очкодованє у оку. Я гварела дохторови же “я думала же мойо проблеми остали у Калґарию!” а вон ми гварел: “Олґо, твойо проблеми аж тераз наставаю! И то потирва и рок, и два.” Випатра же ми сцигую “рахунки за наплацованє”. Зоз радияцию и хемотерапию ше знїщую мутантни келиї алє, источасно, знїщує ше и здрави келиї у орґанизме. Так чловек плаци цену, алє то цена же би чловек прежил, остал живи. Кед нєт вибору вец чловек муши пристац и на таку цену. Ґу тому, я и далєй на стероидох та сом прето така

подута, випатрам як досц затита. Ище вше мам у себе моцни процес борби старого и нового цела а стероиди ублагую тоту борбу, нє даю же би нове цело було одруцене. Стероиди ми беру и моц з ногох – вше сом вистата у ногох, таке мам чувство. О тим ми и дохтор гуторел так же знам за тот ефект. Ґу тому, стероиди омегчую косци та мушим брац 3 раз на дзень калциюм. Иншак, контролую ми крев поряднє, контролую ми и уровень лїка сайклоспорин у креви поряднє. Гварела я дохтором же шицко будзем пиц, и горки лїки, и шмердзаци чечноси, ма шицко – лєм лєм най ше ми канцер нє враци!А найчежше би ми було да ше ми канцер знова враци и да мушим ознова шицко тото робиц, през шицко ище раз прейсц. Час барз швидко лєци, то страшно як лєци.. и ми швидко стареєме та ше, випатра, и швидко одпитуєме зоз того швета. Дакеди подумам на родичох, мой оцец, а и Владов оцец, помарли кед мали 69 роки. А ми уж блїзко при тих рокох! Но, най нам Бог да да пожиєме, и кельо уж пожиєме, алє най то будзе у добрим здравю и най нє будземе нїкому на терхи. Вчера сом патрела емисию пошвецену Стивови Джобсови (Стив Джобс умар пар днї пред тоту нашу роз-гварку у децембру- надпомнуце редактора). У єдней хвильки Стив, уж барз слаби и вимучени од хороти, гва-рел до камери: Life is very fragile! (Живот барз крегки). А я себе у истей хвильки подумала: Стиве , маш ти право, живот барз крегки… я то на моєй скори почувствовала, я була барз блїзко при концу та тераз на шицко тото, и на сам живот, иншак патрим и ценїм го. Я нє достала лутрию – я достала нєпреценююце богатство бо ше ми живот врацел назад! А Стив бул чежки 2 и пол милиярди долари, так оценєна вредносц його компаниї, а нє могол себе купиц живот, нє могол предлужиц живот бо було позно. Мнє на час хорота одкрита и так ми ше живот могло врациц назад! Аж тераз видзим же кельо сом научела о себе и о моїм орґанизме док сом була у Калґарию. Кед мам порядни контроли я уж тераз, як ше гвари, “на своїм терену” односно розумим вельо, вельо вецей як цо то було на початку тей моєй одисеї. Вельо того уж за мну и тераз потребне лєм огромне количество сцерпеня бо я, гоч да як сцем, нє можем нїч швидше зробиц од того як Мац Природа диктує. Тераз, кед сцигню резултати анализи креви та ме волаю дому, нє мушим исц до больнїци, и даваю ми инструкциї цо мам далєй робиц, хтори лїки змоцнїц, хтори евентуално брац менєй итд. Алє, цо интересантне, волаю ме и так, нєобовязно (вельораз сом подумала же да сом там, у Сербиї, чи би ме волали як цо ту волаю) же як сом, як ше чувствуєм, чи мам даяки проблеми, чи ми треба рецепт и подобне. А волаю искусни медицински шестри хтори по гласу препознаваю даєдни деталї гоч пациєнт, дакеди, пробує дацо прикриц. Теди, кед сом була барз хора а вона ме наволала – такой ми гварела же чувствує же сом барз хора, же нєдобре зомну…

(Предлужує ше)


ПРЕШОЛ РОК ОД ТРАНСПЛАНТАЦИЇ

Пред самим заключеньом того числа сцигнул од Олґи таки имейл: Жадам ци ше похвалїц же на идуци пияток будзе

рок як сом мала трансплант. З тей нагоди будзе друженє

у нашим обисцу. З оглядом же нє можем нараз вельо

рихтац за велїх людзох подобне друженє будзе и на

нєдзелю. То велька ствар же сом преґурала уж єден рок.

Пондзелок сом була у больнїци на преверйованю.

Дохтор задовольни зоз креву и гварел ми най почнєм зоз

приманьом вакцинох. Ти знаш же мойо шицки вакцини

“висцерани” зоз радияцию и тераз починам ознова зоз

процесом вакцинованя. Перша вакцина ми заказана за 28.

марец.

Идуцого пондзелку идзем до специялней

лабораториї же би ми виняли крев и потим з тей моєй

креви буду правиц капки за очи бо ище вше мам вельки

бриґи зоз очми.

Вельо поздрави, Олґа

И далєй з радосцу можеме обявйовац

вистки и податки о нових бебох ту у Сиверней Америки хторим обид-войо або голєм єден родитель нашого, руского походзеня. З тей нагоди обидва беби зоз ЗАД.

ANTONIA ALEJANDRA

IRINA MALDONADO

У фамелиї Танї (родз. Папуґа) и Гектора Малдонадо у варошу Селебрейшн на Флориди (Celebration, Florida) 12. новембра 2011. року вчас рано, на 6:21, народзела ше Антониа Алегандра

Ирина Малдонадо.

Антониа на родзеню була длугока 51 цм а чежка 2.950 кґ.

Антонийова баба Еуфемия Папуґа, хтора жиє у Торонту,

нєодлуга по родзеню Антониї одпутовала видзиц свою унуку та нам принєсла податки и даскельо фотоґрафиї шумней Антониї.

MELINA DIPALMAMELINA DIPALMAMELINA DIPALMA

У доме Терезки (родз. Тиркайла) и Джеймия ДиПалми у варошу Копел у Тексасу (ЗАД) збуло ше и треце щесце: народзела ше им дзивочка Мелина. О тим нам щешлїва мама Терезка написала вецей у єдним имейлу:

Мелина ше народзела 15. децембра 2011. року. Мала на родзеню 4.530 ґр а була длугока 55 цм. Барз сом ше зрадовала кед сом конєчно достала дзивчатко. Тераз Джейми и я маме тройо дзеци: Мижо ма 7 роки, Джозеф ма 4 роки а Мелина ма лєм даскельо мешаци.

Я и далєй робим як учителька у Стреднєй школи, преподавам математику, а мой супруг Джейми меня кариєру и планує водзиц свой старецки дом. Ище ма два испити.

Мойо родичи, мац и оцец, ту зоз нами и останю ту до юния мешаца. Добре же су ту бо су нам од велькей помоци. Дїдо вожи Мижа до школи, у шлєбодним чаше го учи бавиц шах и роби зоз нїм ґимнастични вежби кажди дзень. Баба нам вари, пораї обисце и помага ми коло беби. Родичи ше учленєли до сениорского клубу дзе су досц активни. Оцец интензивно бави столни тенис, уж бул и на даяких локалних змаганьох, а мац кажди дзень ходзи на хасновити вежби зоз йоґи и подобних. Вчера,

наприклад, посадзели 8 овоцово древка у нашей загради. Попри шицкого сцигую ходзиц и на ученє анґлийского язика два раз до тижня и вше им лєпше идзе познаванє язика.


БЕЗ БОРБИ НЄТ НЇЧ, БОРИЦ ШЕ МУШИШ

1

ДАЛЄКА ДРАГА, АЛЄ БУЛО ЦО ВИДЗИЦ

5

RUTHENI-РУСИНИ-РУСНАЦИ—

страцени у прекладу

8

“ПОЛНОЛЇТНИ” БАЛ

16

Писнї у емиґрацийно - родолюбивим духу

20

У тим чишлє:

НОВОНАРОДЗЕНИ БЕБИ У КАНАДИ И ЗАД


Пробовали зме на пар заводи у фебруару и марцу ступиц до контакту зоз Емилию

Макаї хтора од початку того школского року у Киченеру робела зоз дзецми як учителька алє анї на єден имейл, єй особнє и єй родичом, нє сцигнул одвит.

Ш кола у Норт Бателфорду роби и далєй соботу або внєдзелю од 3 по 5 годзин пополадню, уж у

зависносци од розпорядку учителькох. Попри порядних годзинох водзели зме дзеци до биоскопу, до городскей читальнї кед ше там отримовали даяки змисти хтори були интересантни за нашо дзеци, потим зме предавали и куповали стари бависка и кнїжки. Каждей годзини повторюєме по руски днї у тижню, мешаци и роки, нашо родзени днї, чишлїме и то так же бавиме “Бинґо” та дзеци, у бависку, хасную нашо числа, а трудзиме ше научиц и даяку писньочку лєбо шпиванку по руски. На остатнєй годзини то була шпиванка “Любичица” та прето школяре на фотки тримаю папери зоз текстом и сличку любичици хтору сами вифарбели. На наступних годзинох будземе фарбиц писанки и приповедац о Паски понеже нам Велька ноц на прагу.

Вельо поздрави од школярох и учителькох зоз Рускей школи у Норт Бателфорду шицким читачом новинкох “Руснаци у швеце”.

Учительки Любица Павлович и Весна Фа

НОРТ БАТЕЛФОРД


М узични фолклор каждого народа, та так и нашого руского, богати, розкошни,

рижнородни по змисту а у хторим основну и найважнєйшу улогу маю елементи як цо то ритем, мелодия и текст.

Перши фаховци зоз обласци музики хтори ше заинтересовали за нашо руски народни писнї и зазберовали их по Бачкей, Сриму и Славониї були зоз Горватскей Франьо Кухач и мелоґраф Винко Жґанец хтори и обробйовал вецейгласно нашо писнї. (Зборнїк: Писнї Югославянских Руснацох, Заґреб 1946.рок (116 писнї)).

Познєйше паноцец Онуфрий Тимко позберал и видал збирку зоз насловом ,,Наша писня” (три кнїжки 315 писнї) друковани у Р.Керестуре. Автор кнїжкох видвоює же 92 популарни писнї познатих авторох а остаток - 223 народни. Познєйше тому зборнїку придодана и штварта часц наших народних писньох и танцох и даскельо дзецински. У своєй збирки О. Тимко их класификовал и о каждей написал призначку одкаль єй походзенє як и други значни характеристики.

На цалей жемовей кулї збуваю ше пресельованя та так и у нашей держави Сербиї, пре рижни животни обставини и други дружтвени процеси. Наш народ, Руснаци, тиж бул подложни тому и пре рижни нєзадовольства, першенствено пре вше слабши економско - материялни статус, дзепоєдни ше одлучели пойсц до далєких, цудзих, богатших жемох, там остац, робиц и злєпшац еґзистенцию своєй фамелиї. Таки одходи ше случовали у найвекшей мири на початку прешлого вику (найчастейше до Америки и Арґентини), потим 70 рокох одходза до европских державох (Нємецка, Француска, Австрия, Шведска и др.) и Австралиї як и у новших часох 90 рокох (ту характеристичне висельованє до Канади алє и до других державох). Руснаци ше масовнєйше виселюю праве 90. рокох кед ше почала розпадовац держава Югославия и кед починали нови политични и дружтвени рушаня а з нїма почала и обща криза на

наших просторох у смислу вше векшого охудобйованя и вше слабших условийох за роботу и живот.

Як уж поведзене нашо людзе одходза найчастейше до Канади и найвецей з нїх одходза зоз валалох (поготову зоз Керестура) алє одходза и зоз городох (Н.Сад, Вербас, Кула). Шицких их цагали исти мотиви - пойсц до далєких державох а тиж их векшину трапели подобни бриґи кед ше виселєли зоз свойого краю. Така им була а и тераз є - судьба и доля. ХАРАКТЕРИСТИКИ ЕМИҐРАЦИЙНО-

РОДОЛЮБИВИХ ПИСНЬОХ

Однєсли людзе зоз собу духовносц нашого народу: обичаї, здобути звикнуца пестовани од малючка, та нашу традицийну народну културу як и церковну. Вельо того вироятнє здобуло трансформацию у нових крайох алє основне а поготову нашу руску шпиванку - писню верим же нє забули и же ю буду вше чувац на нових просторох дзе тераз еґзистую.

Праве тоти нашо писнї у емиґрацийно - родолюбивим духу (и печалбарски) бим сцела дотхнуц.

Историйно а и етномузиколоґийно патраци могли би зме облапиц два файти таких народних писньох хтора состойна часц нашого народного фолклору.

Етномузиколоґийно треба наглашиц же писнї емиґрацийно - печалбарского типа спадаю до нєкалендарских и же су по своєй музичней конструкциї (вяза мелодиї и словох) лирски.

1.) то писнї найчастейше витворени у

цудзини. То час пред другу шветову войну. Таки писнї нєт вельо а Руснаци их шпивали у цудзини пренєшени су тадзи до краю и им ше нє знаю авторе. За тоти писнї хтори теди настали могло би ше повесц же су праве - печалбарски (печалба – робота у швеце, звонка места

пребуваня; печалбар – чловек хтори на роботи у швеце,

З МУЗИЧНЕЙ СТУДЗЕНКИ

Пише: Ирина Олеяр

професор музики Руски Керестур


чловек хтори пошол за хлєбом до швета), бо ше ошпивує у писньох заробок, почежкосци на роботи у фабрикох, родокопох и жаданє врациц ше назад дому, до свойого краю. Писнї ше и нєшка шпиваю у обидвох дестинацийох, у старим краю а предпоставям же з даяких нагодох друженя зашпива ше и там у швеце). У тих писньох окрем описох на роботи, мож обачиц - дожиц носталґични нїтки за своїм крайом, за домом хтори барз оддалєни, душевни розпуки за своїма наймилшима - родичами, а поготову супругу зоз их чадами (дзецми), плач и жаль над чежку судьбу.

Даскельо таки писнї хтори ше находза у збирки Онуфрия Тимкa – Наша писня (,,Америцки мен”, ,,На штред Америки”, ,,Поме хлапци”, ,,У Пицбурґу”, ,,Пошол мой милєнки”, ,,Червена курочка”) и други.

Треба спомнуц же ше и у штвартей часци кнїжки находза писнї такого типу лєм су нє на тельо по характеру печалбарски. Їх краши виразни емиґрацийно - родолюбиви мотив. У 4. часци кнїжки ше находза писнї як цо то барз позната ,,Бачко моя, Бачко” слова Г.Костельника. Шицким нам познате о чим тота писня висловює и шпива и вона, по моїм думаню, спада до таких емиґрацийно -родолюбивих (Ґ.Костельник длуго пребувал и жил у Львове, дзе ю можебуц и написал ); ,,Бачко ровна, Бачко мила” хтора описує одход воякох и хлопох хтори були зарабени и одведзени до Нємецкей у 2. шветовей войни. Тиж ше даскельо нашли дзе ше описую памятки и жалї за Карпатами як цо то писня ,,Гей, Карпати, гори нашо” - (описовани жаль за Карпатами) та ,,Велька глава капустова” итд. Записал их О.Тимко и тоти писнї о Карпатох сцигли зоз приселєньом лєбо их ту принєс познєйше даєден диякон - учитель. Вони вироятно ище старши од гевтих ,,америцких”, правих печалбарских, лєм их О.Тимко познєйше пренашол и записал.

2.) писнї витворени - компоновани з новших

часох и за хтори ше знаю авторе, преважно припознати и успишни аматере Владислав Надьмитьо, Владимир Дудаш, Юлин Бучко, Любомир Загорянски як и фаховци Мирон Сивч, Юлиян Рамач а на тексти Дюри Латяка, Агнети Бучко - Папгаргаї, Амалиї Хромиш, Мирослави Даждиу, Митра Надь, Мариї Р.Сеґеди, Серафини Макаї, Теофила Сабадоша и других.

Таки писнї як и шицки други з иншаку тематику компоновани у народним алє и у ткв. забавним духу за нашо Руски фестивали хтори ше отримую у Руским Керестуре ,,Червена ружа” и Новим Садзе ,,Ружова заградка”.

Значне повесц же векшина новонастатих писньох витворени у старих крайох значи у Войводини, у Сербиї, и написали их композиторе хтори ту и нєшка жию.

Авторе музики як и авторе текстох очиглядно сочувствую зоз нашима людзми хтори одходза, емотивно дзеля и розумя зоз нїма их судьбу, думки,

поцерпаня, бриґу, а поготову ше можу лєгко психолоґийно ужиц до их носталґичносци после их одходу - (висельованя) и теди, то им импулс за творенє, виражованє своїх нукашнїх креативних поривох и творенє писньох такого типу . Зоз такима лиричнима, патетичнима нїтками и характеристиками емиґрацийно - родолюбивим (печалбарским) духу, маме накомпоновано уж вецей як 30. писнї. Розуми ше, нє мож за кажду писню, у хторей постої даєден поетски мотив (слово) хтори нагадує далєкосц, одход, селєнє, здогадованє, памятки, повесц же є абсолутно емиґрацийного (печалбарского) типу. Насампредз и прето же велї авторе, поготов авторе текстох, творели лєбо написали и теди кед були (лєбо ше нашли у таким положеню, лєбо ше лєм пробовали положиц до емпатиї) дочасово одвоєни од свойого краю, милей, родичох, пре войскo, пре школованє у городу лєбо иножемстве и подобне а и у таким стану млади особи - поетове хтори пишу - пишу з таким поетским виразом.Так же би, у тим контексту, требало добре вианализовац тексти, лєбо ше консултовац зоз автором писнї у тих случайох дзе постої можлївосц двойного толкованя. Треба спомнуц вредного автора писньох Владислава Надьмитю хтори ше одселєл до Канади а творел писнї ище док жил у Сербиї. И надалєй, гоч є у цудзини, нє престал компоновац. Думам же вон у своїм опусу, поготову у узретших рокох, ма найвецей витворени писнї такого типу. Треба надпомнуц же у тих новших писньох В.Надьмитьо компонує и на свой власни текст. У його шпиванкох ше чувствую праве тоти моцни емоциї з носталґичну нїтку характеристични за чловека хтори давно пошол зоз краю алє нє забува на ньго и каждодньово жиє зоз нїм у памяткох. МУЗИЧНИ ХАРАКТЕРИСТИКИ

ТОГО ТИПУ ПИСНЬОХ

Першенствено треба припознац же припадаю

нашому народному скарбу. Ноша прикмети нашей рускей мелодики и маю нашу основу мелодийней структури. Углавним су поступного мелодийного руху, дакеди зоз мелодийним лоґичним скоком хтори даваю розвитши, интензитет писнї поготову кед ше таки музични елементи зявюю у рефрену.

Обсяг писньох у зависносци стила композитора алє почим то и типичне за нашо писнї, мож повесц же обсяг мелодиї досц розвити, розвой мелодийней линиї идзе од 5, 6 - 8 - та и 10 тони.

Шпиванком розвита и богата мелодия а єй поетски слова симболую лирску природу писньох и ностaлґични звук хтори опиюм за чула и чувства.Прето су написани найчастейше у молским (мол)тоналитету. На поверх у писнї виплївує тото сентименталне Я, односно глїбоки емоциї автора хтори ,,наганяю” на


креативне суптилне творенє. Нє ридко слухач тоти шпиванки доживює як

барз емотивни, зоз найглїбшима чувствами и же су (векшина) жалосни. Алє слухачом су мили и облюбени.

Написани су за єдногласне шпиванє даскельо єст двогласни и подaєдна вецейгласна.

Цо ше музичней форми писньох дотика вона нєпретенциозна, углавним су строфично писани по

шеми строфа + пришпив (рефрен), зоз ясну симетрию музичних фразох цо и характеристичне вообще за нашо писнї у народним духу.

У каждим случаю тоти писнї збогацую наш Руски народни скарб хтори остава нашим поколєньом. Треба наглашиц же шицки шпиванки (писнї) записани и друковани у Сербиї у двох публикацийох: Андрей Даждиу ,,Ружова заградка”

1990 - 2007 и ,,Червена ружа” 1962 - 2011” 1.том.

Музика и тeкст: Владислав Надьмитьо

Ружова заградка 1992. СИНОВО ПИСМО Знова ше чує вечарши дзвон З далєка мац сина чека Даремни слизи, дармо воланя Син ше нє явя з далєка. Преходза ноци и єшень ту Смуток родичи смуткую А син далєко, ноци вше чежши Од нього вистку нє чую. Рефрен Напиш нам, сину, писмо Обрадуй мацер стару Кед бизме могли чуц твою писню И гевту стару ґитару. Єшень преходзи пред нами Крачун А ти мой сину у швеце Уж нєт радосци у нашим доме Бо нє ту найкрасше квеце. Вечарши дзвони уж смутно дзвоня Приноша чежку годзину А вше лєм єдна думка пред нами О, врац ше, мили нам сину. Текст: М. Роман Ружова заградка 1993 НА ОКРАЇСКУ На окраїску родного валала Хижочка стара пуста остала Нїхто у маю траву нє коши Квитки з баґренох витор розноши.

Рефрен

А раз ше враца троме синове Лєм док им шерцо цошка розпове Же щесца нїґда вельо нє було Кед ше на свойо власне забуло. Ту устарена мац ми самує Пошвидко и ю витор оддує Пошли синове жадни радосцох Даремно чека наймилших госцох. Музика и тeкст: Владислав Надьмитьо

Ружова заградка 1993 НЄ СПОМНЇ НАС Мнє витор тот нє трима ту, У старим краю Та пойдзем глєдац тот мили глас Бо нам ту мира нє даю. За тебе швет предлужи жиц У старим краю Зоз другим найдзеш ту спокой и сон Та жийце вец як у раю. Рефрен

А знай же щесце то живот зоз милим, За нас то прешли час та идз вец з нїм Глєдац любови сон у старим краю Лєм нїґда, нїґда ти нє спомнї нас. Тeкст: М. Ковач Ружова заградка 1993 ШИВИ ГОЛУБ Чи квет даяки, гоч и найменши Розквитнє, мамо, на вашим столє Чи дахто голєм о вас подума Же одкадз ранци на вашим чолє.


Чи дахто спомнє дзень тот далєки Хторого сце ме на швет родзели Чи и ви часто як я думаце На днї дзецинства давни, весели. Я од вас, мамо, пошла далєко До жеми цудзей, цудзого краю А чежко, мамо, тим у цудзини Цо доми стари поохабяю. Та най гоч думка дом мой нащиви Мой дом старенки у старим краю Бо думки, мамо, голуби шиви Цо дом свой стари нє охабяю. Тeкст: Амалия Хромиш Ружова заградка 1994 СЕЛЇДБИ Швита, Руснак збера Биду свою и худобу Та ю кладзе вон до коч На шмерц здабе нє подобу. Конь регочи, шкрипя кочи Стари Руснак баюс сука Слиза ше по твари шлизка Треше му ше хлопска рука. Рефрен

Нє идзе ше Руснакови Буду плакац за нїм поля Буду плакац за нїм рики Вон охабя их навики Вон охабя их навики, виков вики Нє идзе ше Руснакови Буду плакац за нїм поля Алє озда така доля Така судьба Руснакова Така судьба Руснакова, Божа воля Оставайце мили збогом Збогом сушед и родзино Збогом гроби, збогом доме Збогом квеце мацерино Ей, Руснаку, сину мой Индзей будзеш мац свой дом Ходз ми збогом, дзеци чувай На нас старих нє забувай.

Во имя оца и сина и духа святого Чувай обичай, язик и виру оца свойого Бо драга длугока, сину, Руснака чека Лєм нє зрадз себе, нє Руснака, нє чловека. Тeкст: Дю. Латяк Ружова заградка 1994 МИЛИ ДОМЕ У далєким краю слухам цудзи дзвони Споза польох горох прицагуєм дом Його шиву стреху и орґонох пах Рефрен

О чи ше то дараз збудзе Шерцо ме вше цага Душа ше намага До це до це мили доме мой Ту я на роботи робим з краю сам Думам я на тебе бо лєм тебе мам Твою шиву стреху и орґонох пах. Ище кус заробим оправиц це дам Обрадуєм мацер бо ю єдну мам За щешлїви живот надїю єй дам. Тeкст: М. С. Горняк Ружова заградка 1994 ПИСМО МАЦЕРИ Глас твой мила мамо Чуєм зоз далєка Знам же шерцо твойо Писмо мойо чека. Рефрен

Напишем ци мамо Слова цепли мили Най ци так запахню Яґод ружи били Сцем най ше радуєш Тераз у старосци Бо твой живот чежки Бул ци у младосци Сциха так помали Живот твой най чече Най ми длуго жиєш Рана най нє пече.

А писемко мойо Твоя будзе радосц Слова од серденька Напишем ци надосц. тeкст: Дюра Латяк Ружова заградка 1995 МИЛЕЙ ДАЛЄКО Длуго я жил у цудзини Паметам швету цудзому Шерцо ме мойо цагало Врациц ше врациц ше дому. Рефрен

О врацел дому ше я Радовац родному краю А думки мойо ми заш Ноцами шветом блукаю. Тераз я дома самуєм Цудзина шерцо ми вжала Бо у нєй там за горами Моя наймилша остала. Мила далєко остала А я ту дома самуєм Врациц ше мнє обецала Длуго ю уж обчекуєм. Тeкст: Мирослава Даждиу Ружова заградка 1997 ЗАКОЛЇСАЛ ВИТОР ЖИМНИ Заколїсал витор жимни ровни поля Я одходзим до цудзини така доля Край далєки дом ми постал нєлюбени Яґод слизи цо у очох висушени. Витру, брату ти лєм шпивай мою писню О младосци, о радосци, о пипиню О тих часох як ластовки цо прелєтли Цо зоз ока искри щесца ми однєсли. Яґод клаше цо го витор лєгко згина Яґод квет цо ґу слунечку ше випина Мойо думки знова дому ше врацаю Мойо думки вше на младосц споминаю.

Лєм у оку мацеровим слизи блїсли И по твари скрито сциха ше пошлїсли То пацерки цо их ношим я на шерцу То благослов и молитва мацерина. Тeкст: Я. Арва Ружова заградка 1997 ОДХОДЗИМ Понад стрехи наших домох Пишно рошню дуби стари Їх цинї аж до нєба Воздзвигую дзвони давни. Рефрен

Идзем родичи, родзино Идзем до швета цудзого Будзем язик чувац вирно И любиц чловека руского Нє забудзем наш обичай Нє забудзем на шпиванку И у доме цеплим милим Мацерину колїсанку. Нє плачце тельо родичи Зармуцице шерцо мойо Слиза рану нє вилїчи Благословце дзецко свойо. Тeкст: Мирослава Даждиу Ружова заградка 2000 ЯРНЇ ДИЖДЖ Заблїсла любов тей ноци ярнєй Твой мирни ошмих то бул мой швет А вец це вжали нови швитаня И шицко спрело, спрело як квет. Рефрен

Ярнї диждж скриє ми слизи Бо нє було любови досц Ярнї диждж скриє ми слизи Боль у шерцу будземи госц. Там дзе идзеш сцигнї щешлїво Пред тобу драги пред тобу швет Мойо мено нє споминай Бо за мнє вецей любови нєт.

Бок 24

(Предлужи

ше у идуцим

чишлє

)

РУСНАЦИ У ШВEЦE

2

5

9

8

7 6

4

3

1

Documents

Rusnaci u svece 29