H1 Printmedia in Europa

Europa:

West-Europa

Oost-Europa: tot 1989 communistisch (geen persvrijheid, geen privé-initiatief) vanaf 1989: privé-initiatieven (meeste bedrijven zijn buitenlandse bedrijven)

1 Is de aandeelhoudersstructuur van de dagbladpers geëuropeaniseerd?

Dagbladpers is hoofdzakelijk een nationale aangelegenheid (weinig geëuropeaniseerd) enkele uitzonderingen:

Steeds meer kranten worden verkocht aan buitenlandse ondernemingen omdat o.a. de nationale markten verzadigt zijn en fusie wettelijk verboden worden.- Vb.n buitenland: Mecom, RCS, The Independent News and Media,

News Corporation- Belgische ondernemingen actief in het buitenland: De Persgroep:

“Het Parool” (Nederlandse avondkrant), Rossel: “La Voix du Nord” (Franse regionale krant)

Krantenbedrijven met minderheidsparticipatie in een buitenlandse krant (bv.: de uitgevers van “El Pais” en “La Stampa” in “Le Monde”, de uitgevers van “La Repubblica” en “La Libre Belgique” in “Libération)

1.1 Situatie in Nederland

Betaalde kranten:- De Telegraaf: meest verkocht, veel fait divers- De Volkskrant: kwaliteitskrant, goede fotografie, links- AD- NRC Handelsblad: kwaliteitskrant- Trouw- NRC Next: jongere versie van NRC Handelsblad op de

internetgeneratie (hoger opgeleiden). De inhoud wordt voor 60% overgenomen uit het NRC Handelsblad, maar het wordt niet rechtstreeks overgenomen (het moet duidelijk zijn). Het is een kwaliteitskrant die achtergrondinformatie wil bieden. De krant heeft een aantrekkelijke lay-out (foto’s, grafieken, …) en wordt gedrukt op dikker papier. De journalisten hebben een blog waarop ze de keuzes van hun artikels verantwoorden. De krant is op korte tijd heel erg populair geworden en de meeste lezers lazen voordien geen krant.

Persgroepen ( allemaal zware financiële problemen):- Telegraaf Media Groep: grootste

- Wegener- PCM Uitgevers: in handen van de Persgroep- Het Parool: in handen van de Persgroep- AD: onderhandelt met de Persgroep- Media Groep Limburg

Gratis bladen ( moeilijkheden: distributiekosten prijs papier ):- Metro- Spits!- De Pers

De Persgroep breidt uit naar Nederland ( verschillende redenen)

Avondkranten

Duidelijk verschil tussen landelijke en regionale bladen

Meer abonnementen

Nederlanders lezen meer

Toestand in Nederland voor de financiële crisis

Ontlezing

reclame-inkomsten

Concurrentie gratis bladen

1.2 Situatie in Frankrijk

De situatie in Frankrijk is, al van voor de crisis, nog slechter dan de situatie in Nederland.

Nationale kranten:- La Croix: katholiek- L’Echo: economische krant, doet het erg goed- L’Equipe: sportkrant- Le Figaro: kwaliteitskrant, rechts, mediabijlage)- France Soir- L’Humanité: communistisch- Libération: kwaliteitskrant, voorbeeld DM- Le Monde: kwaliteitskrant, zware financiële problemen- Le Parisien Aujourd’hui en France: luchtig, populair, doet het

zeer goed

Regionale kranten:- Ouest France: meest verkochte krant

- La Voix du Nord: voor 60% in handen van de Belgische uitgever Rossel. Het is zowel de naam van een magazine als van een uitgeverij (activiteiten: regionale kranten en TV, huis-aan-huisbladen, regionale weekbladen)

Gratis kranten:- 20 Minutes- Metro- Réseau Ville Plus- Direct Soir

2 Is de aandeelhoudersstructuur van de periodieke pers geëuropeaniseerd?

Er zijn een aantal grote Europese groepen die vele magazines publiceren, in verschillende landen (bv.: Axel Springer, Sanoma, Mondadori, Roularta, …)

Wat brengen ze op de Belgische markt?

- Via een dochtermaatschappij (bv.: Sanoma Sanoma Magazines Belgium)

- Via een joint venture (=samenwerking met een Belgische uitgeverij)- Via een buitenlandse uitgeverij (importbladen) (bv.: een succesvol

Nederlands magazine ook verkopen in Vlaanderen)

Er zijn ook een aantal kleinere buitenlandse uitgeverijen die publicaties op de Belgische markt brengen.

Sommige Belgische persgroepen zijn actief in het buitenland:

1. Roularta:- Hoofdzetel: Roeselare- Vooral in Frankrijk werken via overnames (bv.: L’Express

(algemeen informatief), L’Expansion (financieel economisch))- Nichebladen (cultuur, muziek, film, …) (bv.: Duitsland: “Lentz”,

Spanje: “Plus es más“)- Succesformule : A Nous stad (bv.: A nous Paris) een soort

Stepmagazine.- ± 33 magazines in Frankrijk- Citymagazine “Steps” bestaat in Nederland onder de naam “Stijl”

2. Concentra:- Aantal pogingen om Nederlandse kranten over te nemen

(Limburg) mislukt- 2007: overname enkele huis-aan-huisbladen- Aandelen in TV Limburg Nederland

Tekst: Europa ligt in het buitenland

± 60% van onze wetgeving bestaat uit omzettingen van Europese richtlijnen, toch horen we zo weinig over Europa in de media- De EU is te ingewikkeld (institutioneel klauwen)- Te weinig EU-specialisten op redacties journalisten moeten

multifunctioneel zijn (geen specialisatie) = goedkoper

Evolutie in media:- Meest sectoren internationaliseren, media regionaliseren - Buitenlandse correspondenten worden teruggeroepen (te duur)- Steeds minder buitenlands nieuws (aangekocht van persbureaus)

Journalisten moeten over Europa berichten daarvoor internationaal samenwerken ze kunnen wegen op de berichtgeving kosten en winst delen.

Nu: probleem van timing: als wij over een richtlijn horen licht het debat al lang achter ons (België is erg traag in het omzetten van richtlijnen) mensen krijgen het gevoel dat alles boven hun hoofd beslist wordt.

Toekomst: we moeten streven naar een diepgaande kwaliteitsjournalistiek die tijdig duiding geeft over de Europese evoluties we kunnen wegen op de besluitvorming niet langer het gevoel dat alles boven hun hoofd beslist wordt.

3 Is er een Europees lezerspubliek?

Enkele Engelstalige magazines slagen erin een Europees lezerspubliek te bereiken worden gelezen door beleidsmakers.

Kranten Tijdschriften

Wall Street Journal

Financial Times

The Guardian (links)

The International Herald

Tribune

Le Monde (nadeel: Frans)

The Economist

Time Magazine

Newsweek

The Economist :- Oplage : 1,3 miljoen- Economisch en kritisch denken- Niet partijgebonden- Kritisch blad- Algemeen informatietijdschrift (niet alleen economie)- Geen namen onder de artikels ze profileren zich als een team

The Wall Street Journal:- Gekocht door News Corporation (Rupert Murdoch pro-Bush

moeit zich met de redactie) slecht onthaald.- 700 journalisten: scheiding tussen de nieuwsredactie (veel

geprezen) en de opinieredactie (40 journalisten, heel conservatief)- Vroeger: enkel pentekeningen, geen foto’s (nu: wel foto’s maar nog

veel tekeningen)

The International Herald Tribune: gericht op een internationaal publiek.

4 Zijn er Europese concepten?

Tijdschriften (inhoud is universeel): Elle, Marie-Claire, Burda, FHM, Men’s Health, Maxim

Kranten: heel plaatsgebonden moeilijk om een succesconcept te exporteren uitzondering: Metro (van het Zweedse Modern Times Media) in België is Metro in handen van Concentra (51%) en Rossel (49%)

H2 Algemene situatie van de gedrukte media

1 Jaaroverzichten

2000

Goed jaar voor de pers :- nieuwe magazine- reclame-inkomsten- goede verkoop

Lancering mannenbladen (bv.: Che, Menzo, Maxim, …)

1e Gratis dagblad in België (Metro)

2001

Tegenvaller:- papierprijzen- tegenvallende reclame-inkomsten- dure en weinig renderende internetactiviteiten- zware kostenstructuur

herstructureringen

2002

50 000 dagbladen minder verkocht dan in 2001 (enkel De Morgen nog goed)

Wallonië: krantenverkoop half miljoen

Tijdschriften: erg rustig, behalve bij De Vrije Pers (Think Media) zware problemen

2003

Goed jaar op lezers- en advertentiemarkt (vooral voor de kranten)

Opkomst glamourbladen (bv.: Glam*it, Touché)

Bloei gratis magazines (bv.: Steps City (Antwerpen en Gent), Zone 02/ 03/ 09) gratis lifestyle magazines (bv. : Move-on, Mochi, Voxer)

Opmerkelijke kranteninitiatieven (bv.: Het NB op zondag)

Succes lifestylebladen bij kranten (bv.: La Libre Essentielle Homme bij LLB, Catchy bij Het NB/ de Gentenaar en Het Volk)

Restyling van De Tijd

Toenemende succes krantensites

2004

Hervonden vertrouwen magazinepers:- reclame-inkomsten- verspreiding- nieuwe initiatieven (bv.: Glossy (Cascade) redactie neemt enkele

internationale artikels over)

Tweewekelijks TV-bladen (bv.: TV7 (Sanoma), TV 2 weken (Magnet))

Enorm succes citymagazines (bv.: zone/magazine, Steps City, Pas-uit, Keskispas)

Grote evolutie krantenmarkt (eind 2003/ heel 2004)- herpositionering- lancering zondagkrant- formaatwijzigingen- regiewijzigingen- inhoudelijke wijzigingen bijlagenpolitiek: sterke weekendkrant,

televisiebijlagen (bv.: Télékila bij Vers l’Avenir), lifestylebijlagen (bv.: Plazza bij Het NB/ Het Volk)

2005

Lifestylebijlagen (bv.: GVA Magazine bij GVA, R Libre bij LLB)

Stopzetting lanceringen 2004 (TV7, TV2weken, Touché)

Vrouwenbladen:- pocketformaten heel hanteerbaar jonge lezeressen lokken- korte, ludieke teksten

Kranten: verspreiding internetsites en weblogs beantwoorden steeds meer aan de informatiebehoefte opmars Metro

2006

Opvallende stopzettingen (bv.: Deng, Uw Vermogen)

Nieuwe magazines: - Gentlemen (mannenblad, Roularta)- Body Talk (gezondheid/ therapie/ psychologie, Roularta)

Kranten:- krantenverkoop (- 1,32% 2005) enkel DS: vooruitgang

- Concentra en Corelio: nadruk op regionieuws

Crossmediaal werken: blad = merk (concept, kernwaarden) complete levenswereld waar ook andere producten in kunnen worden ondergebracht (bv.: print – internet – evenementen – TV – radio)

2007

Nieuwe magazines:- Milo (45-plussers, Sanoma)- Feliz (45-plussers, Cascade) (tweemaandelijks)- Psyche & brein (zelfontplooiing, Cascade) (tweemaandelijks)- Pasc@l (actieve 50-plussers, Cascade)

Lancering nichemagazines:- Moneytalk (personal finance, Roularta)- Windows Vista Magazine (Minoc Business Press)- Chief (computergames, Think Media Magazine)

Nieuwe trend bij kranten: integrated newsroom

2008

Sanoma en Proximus: mobiele magazines voor vrouwen (sinds juli) schoonheidstips, modeadvies, … via gsm

Lancering personalitymagazines (bv.: Goedele)

2 Het commerciële aspect van de printmedia

Het traditionele businessmodel van de printmedia is achterhaald:

1. Lezersmarkt: losse verkoop abonnementen

2. Advertentiemarkt thema/ merkenreclame rubriekadvertenties/ classifieds: zoekertjes, immo,

tweedehandsverkoop jobadvertenties: job@ (Corelio), Vacature (De Persgroep,

Concentra, Mediafin)

3. Allerlei: plusproducten SMS-/belspelletjes necrologie (doodsberichten)

1 en 2 zijn de belangrijkste bronnen van inkomsten. Vroeger was de verhouding tussen beide ± 50/50, nu zien we in Amerika een verhouding van 20/80 ( meer schulden, beursgenoteerd)

nieuw businessmodel: 100% advertentiemarkt gevaar: economische recessie invloed adverteerders

Rubrieksadvertenties

Toekomst = internetreclame (bv.: NY Times: krant = betalen, internet = gratis)- 12% van de inkomsten van de site- lezer van de krant (22€/ 1000 lezers) brengt meer op dan een lezer

van een magazine (10€/ 1000 lezers)

Probleem: online reclame op krantensites wordt vaak geconsulteerd, maar er is sterke concurrentie van Yahoo, MSN en Google News (verzamelt nieuws en verwijst door naar andere nieuwssites en Google gaat lopen met de inkomsten)

Lezersmarkt: valt weg als bron van inkomsten (de consument wil gratis nieuws). De kranten hebben wel meer lezers dan ooit (print site)

Bijkomende problemen: vroeger hadden journalisten het monopolie om nieuws te verspreiden, nu is er veel concurrentie van blogs en sociale netwerksites (bv.: Facebook, Twitter)

Conclusie: krantenondernemingen hebben de controle verloren op het vlak van:

1. verspreiding van het nieuws

2. betalend maken van nieuws

3. reclamewerving

Oplossing: reageren!

Zie p.11–12

3 Betaalde verspreiding van de kranten in het buitenland

3.1 Waar koopt men het meeste kranten in de vroegere EU?

Er is een groot verschil tussen Noord- en Zuid-Europese landen: in het Noorden (Finland, Zweden, …) worden meer gelezen dan in het Zuiden (Spanje, Portugal, …):

1. Finland 6. Nederland 11. België

2. Zweden 7. Duitsland 12. Spanje

3. GB 8. Denemarken 13. Italië

4. Oostenrijk 9. Ierland 14. Portugal

5. Luxemburg 10. Frankrijk 15. Griekenland

3.2 De 10 grootste betalende kranten ter wereld

De grootste 4 zijn allemaal Japanse kranten, daarna volgt een Duitse, Britse, Japanse, Amerikaanse en Chinese krant ( zie p.16)

3.2 De 5 grootste gratis kranten

1. Metro (GB)2. Leggo (Italië)3. 20 Minutos (Spanje)4. Qué (Spanje)5. ADN (Spanje)

3.3 De 5 grootste krantenmarkten

1. China2. India3. Japan4. VS5. Duitsland ( heeft geen gratis kranten zoals Metro)

4 Toekomst van de printmedia

Situatie volgens enkele specialisten:

4.1 Ignacio Ramonet

Ignacio Ramonet is naast hoofdredacteur van Le Monde Diplomatique ook een man met een grote autoriteit linkse globalist.

Verontrustende evolutie:

1. Plusproducten: CD/ DVD/ boek/ … tegen betaling extra bij een krant of een tijdschrift (bv.: La Repubblica (Italië) maakte 50 miljoen euro winst dankzij plusproducten)

Doel: verkoop doen stijgen, imago versterken lezershouding

Lezer/ koper: goedkoper gidsfunctie krant/ tijdschrift

Nu: moeheid hoogtepunt van de plusproducten is voorbij

2. Gebrek aan geloofwaardigheid: 1989: massagraf van Timisoara (bleek getrukeerd te zijn) daarna zijn er nog incidenten geweest waarbij zaken werden verzwegen en/ of getrukeerd (bv.: tijdens de Golfoorlog) de media verliezen steeds meer aan geloofwaardigheid (bv.: Frankrijk: la fille de RER (hakenkruizen op een Joodse vrouw), L’Affaire Outreau (incestzaak in een dorp) bleken verzonnen te zijn)

4.2 Gavin O’Reilly ( achterhaald)

Gavin O’Reilly is de topman van Independent News & Media PLC (Ierse onderneming met wereldwijd 165 kranten uitgeeft)

1. Wereldwijd is er bij de kranten een groei van de verspreiding met 4,75% (betalend en niet-betalend)

2. De mediaconsumptie is de laatste jaren toegenomen en kranten en tijdschriften blijven constant.

3. De advertentie-inkomsten van de kranten zullen in de loop van de jaren blijven stijgen, ondanks de concurrentie van andere media.

4. Kranten zijn het “mass-market medium of the future”: kranten worden het medium om in de toekomst de massa te bereiken. Nu is dat het televisielandschap, maar dat raakt zo versnipperd dat het niet langer de massa bereikt. Ook het internet is geen universeel medium penetratiegraad: 80% (typische internetgebruiker is een jonge man)

4.3 Pieter Broertjes

Pieter Broertjes is de hoofdredacteur van de Volkskrant zijn bevindingen werden grotendeels bevestigd door het World Editors Forum (juni 2007)

1. De jongere generatie leest steeds minder (kranten) en ze hebben ook geen interesse meer in het nieuws.

Een recent onderzoek ondersteunt deze opvatting: het lezerspubliek van krantensites hebben een steeds ouder lezerspubliek jongeren kennen de namen van de kranten niet meer. Ze houden niet langer vast aan sterke merken (bv.: Elle vroeger marktleider, nu: Au Féminin recente vrouwensite nu marktleider)

2. Opkomst civic journalism.

3. Scheidingslijn tussen televisie, radio, internet en gedrukte media valt weg krantenpapier raakt wel uit de mode (duur, verspreiding kost veel achterhaald nieuws) e-papier neemt de rol van de klassieke krant over.

5 Teksten

Zie cursus p.23 – 37

H3 De activiteiten van de Belgische mediabedrijven in het binnenland

1 Overzicht Vlaamse krantengroepen

De Persgroep Corelio Concentra

Aandeelhouders

familie Van Thillo Synvest: familie Leysen Thomas Leysen is de gedelegeerd bestuurder van Corelio ( voorzitter Umicore)

familie Baert

Kranten

De Persgroep PublishingHet Laatste NieuwsDe Nieuwe GazetDe Morgen

MediafinL’EchoDe Tijd

NV VUMHet NieuwsbladDe Standaard

Les éditions de l’AvenirVers l’Avenir…

Concentra MediaNV De VlijtGazet van Antwerpen

NV CUMHet Belang van Limburg

Mass Transit MediaMetro

TijdschriftenDe Persgroep PublishingDag Allemaal/ ExpressJoepieTV Familie/ BlikGenietenGoed Gevoel

Minoc Business PressClickx MagazinePC MagazineSmart Business StrategiesWindows Vista Magazine

Ackroyd PublicationsThe BulletinWhat’s on?NewcomerBrussels Insider

Concentra MediaAmbiance culinaireCyclo sprint (voor leden wielerbond)Koopjeskrant/ J’annonce

Antwerp Insider

Gratis regionale pers

Zone Magazines Passe Partout VLPasse Partout

DSDWStreekkrant/ weekkrantJet MagazineDe Zondag

TV

VMMaVTM2BeJim TVATV

ROB TV TV OostATVTVL

RadioVMMaQ Music4 FM

Nostalgie Nostalgie

Regie

Via FredPersgroep AdvertisingRTVM

ScriptaCorelio ConnectRTVMPasse PartoutBe WebVar

ScriptaConcnetra Media RegieRTVMBe Web

TV Productiehuizen

NV De VijverWoestijnvis (band VRT)

Havana

1.1 Gratis regionale pers

huis-aan-huisbladen, zondagskranten, citymagazines

Marktaandeel: 5% (2007) 4,4% (2008) voorspelling: toename wegens economische crisis (bij hoogconjunctuur doen de gratis bladen het veel minder goed)

Duopolie ( 2 grote groepen die de markt beheren):

1. First Media (gemeenschappelijke regie)

Moedermaatschappij

Dochtermaatschappij

Producten

Vla

andere

n

Roularta (80%), Concentra (20%)

dekking in Vlaanderen: 60%

DSDW huis-aan-huisbladen: De Streekkrant/ De Weekkrant

zondagskranten: De Zondag

citymagazines: Steps City

Wallo

nië

Rossel

dekking in Wallonië: 67%

Editions Urbaines huis-aan-huisbladen: Vlan

zondagskranten: 7 Dimanche

citymagazines: Steps City Fr

2. Passe Partout

Moedermaatschappij

Dochtermaatschappij

Producten

Corelio

dekking in Vlaanderen: 40,3%dekking in Vlaanderen: 56%

Groep Passe PartoutGroupe

huis-aan-huisbladen: Passe Partout

citymagazines: Pas-uit/ Keskispas

Belangrijke outsiders:

1. Jet Magazine: huis-aan-huisblad (Concentra)

2. Zone Magazines: citymagazines (De Persgroep) Antwerpen (Zone03), Gent (Zone09) en Brussel (Zone02)

2 Overzicht Franstalige krantengroepen

Groupe Rossel IPM Corelio

Aandeelhouders familie Hurbain familie le Hodey familie Leysen

Kranten

Rossel & Cie s.a.Le Soir

Sud Presse s.a.Le Meuse (Luik) La Capitale (Brussel) Nord Eclair (Noord-Frankrijk) La Nouvelle Gazette (Charleroi) La Province (Bergen)

Mass Transit MediaMetro

MediafinL’EchoDe Tijd

Grenz Echo agGrenz Echo

s.a. d’Information et de Productions Multimédia (IPM)La Libre BelgiqueLa Dernière Heure (le DH) (zeer klein formaat de beste Waalse sportkrant)

Les éditions de l’AvenirVers l’Avenir (Namen) L’Avenir du Luxembourg (Luxemburg) Courrier de l’Escaut (Doornik) Le Jour (Luik/ Verviers) Le Courrier (Waals-Brabant)

TijdschriftenLe Soir MagazineChien et ChatMa Santé

Paris Match Le journal des enfants (lagere school)Coup d’œil (middelbare school)

Gratis persEditions UrbainesVlan

City Magazine Passe Partout Passe Partout

TVAudiopresse s.a.RTL TVI

Audiopresse s.a. Audiopresse s.a.

RadioRadio HBel RTLRadio Contact

Nostalgie Belgique

Internet/ multimediaPressbankingVlan.be

Pressbanking Pressbanking

Ticketverkoop Netevents

Consumentenmagazines

S.N. Brussels Airlines

3 Overzicht tijdschriften

Sanoma Magazines Belgium

Roularta Think Media

AandeelhoudersDochtermaatschappij van het Finse Sanoma WSOY

familie De Nolf/Claeys verschillende aandeelhouders (zie media-actua 20/04)

TijdschriftenZie cursus 1e jaar

Nieuwe initiatieven: Goedele

Zie cursus 1e jaar

vaktijdschriften medische, technische, ITC sector

Think Media MagazinesP MagazineChéMenzoChief

Nieuwe Initiatieven: Money Talk

Motoren/ toerismeMoto/ loisirsMotorwereldModelspoormagazine (Ned/Fr)Spoorwegjournaal (Ned/Fr)

Gratis regionale pers

DSDWDe Streekkrant/ De WeekkrantDe ZondagSteps Citymagazine

Affiches Think Media Outdoor

Consumentenmagazines

SqillsEnergiekKom op tegen Kanker

Roularta Custom MediaSensa MagazineDe Leeuw/ Le Lion

BoekenOvername uitgeverij Van In

Roularta Books30 boeken per jaar

AV activiteiten

4FMQ MusicFocus TVWTVVTM2 BeJim TVKanaal Z/ Canal Z

ProductiehuizenJok Foe Eye-d

Regie

MedialogueBeweb

Roularta MediaRVTMBewebFirst Media

IP

InternetVlan.beMediargus

Clint.be

3.1 Affiches

Media-investeringen: 7,7% (2007) 8% (2008) voorspelling: groei in 2009 door de economische crisis.

Goedkoopste medium: 1,9€ /1000 contacten

Marktleiders:- Clear Channel (Amerikaans): N: 44%, Z: 53,3%- JC Decaux (Frans): N: 44%, Z: 43%

Outsiders :- Think Media Outdoor : heeft ervoor gezorgd dat Think Media niet

failliet ging (bv.: reclame P Magazine)- Belgram Posters

Producten :

Clear Channel JC Decaux Think Media Outdoor

Adshel

Malls (Carrefour)

Grote formaten : Marc

O’Ferrall (MOF)

Stations/ Metro

Bushokjes

Grote formaten:

Prestige

Luchthavens (bv.: Zaventem)

Cyclocity

Wave (535 borden)

3.2 Costummedia/ relatiemedia/ loyaltymedia

Producten: customer magazines, sponsored magazines, consumer magazines publicaties gemaakt in opdracht van een bedrijf met redactionele teksten over het eigen bedrijf in combinatie met entertainment aantrekkelijke lay-out, goede fotografie, vlot geschreven, interessante artikels (geen band met het eigen bedrijf) (bv.: “energie” van Electrabel)

Voordelen (volgens Nederlands en Brits onderzoek):- omzetverhoging met 8%- verhoging merkimago met 9%- verhoging merktrouw met 32%- lezers besteden ± 25 minuten aan het lezen van een custommagzine

Conclusie: het is een strategische communicatiemiddel dat zijn plaats opeist in de marketing. Men voorspelt een grote groei van dit soort magazines.

Situatie GB: - 2007: costummedia is meer dan 800 miljoen pond waard- 2010: meer dan 1 miljard pond

In België groeit de sector met meer dan 10% per jaar 2/3 van de bedrijven heeft een customermagazine dus er is ruimte voor groei.

4 Overzicht De Tijd, L’Echo, De Lloyd/ Le Lloyd

Mediafin S.A. Lloyd anversois

Aandeelhouders Rossel De Persgroep Deutsche Verkehrsverlag

KrantenDe TijdL’Echo

De LloydLe Lloyd

TijdschriftenDe BeleggerL’investisseur

Jaarboek (scheepsvaart)

Regie Trustmedia

Internet/ multimedia

Tijd Beursmedia

4.1 De Tijd/ L’Echo

De enige overlevenden van 7 beurskranten

Ze werken erg nauw samen ( nieuws komt binnen en wordt doorgestuurd naar beide redacties) (dit merk je o.a. aan hun bijlagen op de taal na identiek) ze zitten in hetzelfde gebouw (Tour en Taxis in Brussel)

4.2 De Lloyd/ Le Lloyd

Oude publicatie (19e eeuw) over scheepvaart en de Antwerpse haven oorspronkelijk enkel in het Frans.

Vanaf 1979 ook in het Nederlands.

Tweetalige publicatie (Fr/Eng en Ned/Eng) wordt niet geschreven door journalisten, maar door vertalers/tolken kunnen de artikels perfect vertalen in de verschillende talen.

Nu: uitgebreider niet meer enkel over de Antwerpse haven/ scheepvaart, maar internationaler.

Lange tijd verscheen er 5x/week een papieren versie van de krant nu: 3x/week een papieren versie dagelijks een online nieuwsbrief.

H4 Journalistiek, reclame, communicatie: de onderlinge afhankelijkheid

1 Wat zegt de grondwet?

Art 19: vrijheid van meningsuiting

Art 25: censuurmaatregelen: er kan geen censuur worden ingevoerd in de drukpers wanneer de schrijver bekend is en zijn woonplaats in België heeft, kan de uitgever, de drukker of de verspreider niet vervolgd worden (getrapte verantwoordelijkheid)

2 Commerciële invloeden vanuit de reclamewereld en vanuit de eigen onderneming

Peter Vandermeersch (overkoepelend hoofdredacteur van de Corelio-kranten): “Mijn eerste taak op maandagmorgen is het bekijken, evalueren en analyseren van de cim-cijfers van de voorbije week. Daarna bekijken we welke inhoudelijke aanpassingen we moeten maken om de verkoop te doen stijgen” de inhoud van de krant wordt beïnvloed door het commerciële aspect.

Volgens Vandermeersch is er een fundamentele crisis vroeger bracht DS heel afgelijnd nieuws: politiek, economie en cultuur nu is er geen scheiding meer tussen nieuws en geen nieuws hierin spelen verkoopsargumenten mee (journalistiek business) (bv.: K3 op de voorpagina van DS)

2.1 Invloed van de adverteerders

Een adverteerder (bedrijf) weigert nog te adverteren in een bepaalde publicatie (bv.: BvL publiceerde een artikel over het naziverleden van de oprichter van Mediamarkt Mediamarkt trekt zijn advertenties is groot financieel verlies voor de krant)

Inhoudelijke beïnvloeding: de reclamewereld werkt thematisch en rond een bepaalde doelgroep:- °publicaties voor een specifieke doelgroep (bv.: 50-plussers)- creatie rubrieken die aanzetten tot consumptie (bv.: toerisme, beste

koop, …)- voorkeur voor soft nieuws (bv.: geen oorlogsjournalistiek)

Beïnvloeding van de lay-out: media passen hun lay-out aan aan de verwachtingen van de adverteerder adverteerder past zijn advertentie aan aan de lay-out van de publicatie geloofwaardigheid en efficiëntie.

Embedded content: commerciële inhoud in de redactionele inhoud (met inspraak van de redactie)

Conclusie (Nick Davies in zijn boek “Flath earth news”): de invloed van de adverteerders is minimaal (slechts 5 à 10%)

2.2 Invloed van de eigenaars

Mediabedrijven zijn beursgenoteerd

Mediabedrijven behoren tot een industriële groep:

Vb. n : - Lagardère: Hachette Filipachi, Paris Match EADS (airbus)- Bouyges : TF1 GSM-operator en immobiliën- Dassault: Le Figaro Dassault Aviations- Rotschild: La Libération bank- Balloré: gratis krant transport

steunen Sarkozy (en hopen dat hij politieke beslissingen zal nemen die gunstig zijn voor hun bedrijf)

Visie van Nick Davies:- ze komen minder tussenbeiden dan hun voorgangers (19e 1e helft

20e eeuw)- ze gebruiken de media om politici gunstig te stellen zodat die

politieke beslissingen zullen nemen ten gunste van hun bedrijf.- de zakelijke belangen van de eigenaars worden niet bekritiseerd- zakenvrienden worden niet bekritiseerd als daardoor de eigen

belangen geschaad kunnen worden

Conclusie (Nick Davies): de invloed van de eigenaars in minimaal.

2.3 De invloed van de Communicatie

Nick Davies: er is maar 1 grote en verschrikkelijke invloed op de journalistiek nl. de beïnvloeding via communicatie PR

De invloed van de communicatie is het gevolg van:- professionalisering van de communicatie (betere opleidingen

verwerven journalistieke vaardigheden)- institutioneel of passieve journalistiek (journalisten nemen info over,

doe minder werk zelf zie onderzoek hieronder)

Vb. n invloed communicatie/ PR:

Pluggen van een product: een nieuw product wordt voorgesteld via PR-acties (bv.: persconferenties, bezoek aan de redactie, …)

Reizen: reisbureaus, toeristenbureaus, … betalen de reizen van journalisten.

Betaald communicatie: strenge contracten (met zware geldboetes) om zaken te mogen publiceren (bv.: interview dEUS in Le Soir)

Cultuur: journalisten worden gedegradeerd tot promotiejongens van de grote artiesten.

Onderzoek van Nick Davies en de universiteit van Cardiff

Opdracht: zoek de oorsprong van het nieuws gedurende 2 weken in 4 Britse kwaliteitskranten en 1 populaire krant enkel het binnenlands nieuws.

Resultaat:- 60% van het binnenlands nieuws komt van persagentschappen/ PR-

bureaus- 20% van het nieuws bevat elementen die duidelijk overgenomen zijn

van persagentschappen/ PR-bureaus- 8% van het nieuws: oorsprong onbekend- 12% van het nieuws komt van de journalisten zelf journalistiek

werk

Opmerkingen:- wat met de tabloids?- geen analyse van cultuur, sport en financieel economische nieuws

hier is de PR-invloed erg groot.

Conclusie: newspapers have turned into copyfactories.

3 Teksten

Zie cursus p. 62 – 71

H5 Mediaconcentratie

Concentratie het samensmelten van 2 of meer industriële of commerciële eenheden om zo een grotere ( financieel sterkere) entiteit te doen ontstaan. Dit komt voor op alle niveaus en in alle sectoren van de economie.

1 Vormen van concentratie

Horizontale concentratie: ondernemingen van eenzelfde productieniveau smelten samen meer technische uitrusting en arbeidskrachten verkrijgen (bv.: fusie van 2 uitgeverijen, 2 kranten (bv.: Het Volk en Het Nieuwsblad in de jaren ’90), 2 zenders, …)

Verticale concentratie: fusie van 2 totaal verschillende ondernemingen voor de productie van 1 welbepaald eindproduct (bv.: Jok Foe (productiehuis van Goedele Liekens) en Sanoma “Goedele”)

Diagonale concentratie: ondernemingen uit totaal verschillende factoren vormen een concern (bv.: media en industrie)

Crossmediaal: krant TV site … (bv.: Corelio, Sanoma, De Persgroep, …)

2 Verschillende aspecten van mediaconcentratie

Economisch aspect: marktaandeel van de betaalde verspreiding optellen niet te groot? (monopolie)

Inhoudelijk aspect: aanbod moet voldoende gevarieerd zijn nog genoeg inhoudelijke diversiteit?

Cultureel aspect: culturele eigenheid behouden (vaak een probleem bij buitenlandse overnamens)

3 Voor- en nadelen van mediaconcentratie

3.1 Voordelen

Concernvorm heeft media gered die alleen onvoldoende kracht hadden om te overleven (bv.: De Morgen)

3.2 Nadelen

Pluriformiteit ( inhoudelijke verscheidenheid) kan worden aangetast.

Gevaar voor te grote machtsconcentratie (bv.: dominantie van Concentra in de provincie Antwerpen ATV GVA in Nederland zou dit niet kunnen)

Risico eenzijdige informatie (bv.: De Persgroep redacties van de verschillende kranten (DM, DT, HLN) wisselen nieuws uit)

4 Gevolgen mediaconcentratie in België

Dagbladen: 3 groepen houden elkaar in evenwicht ( goede verhouding, maar die moet wel zo blijven)

Tijdschriften: de 4 grootste mediagroepen controleren 91% van de tijdschriftenmarkt, slecht 9% is in handen van andere uitgevers VRM ongerust.

5 Is er nood aan een specifieke wetgeving over mediaconcentratie?

Buitenland: overal een mediawet (bv.: Nederland: verbod om een radio en een krant te hebben in dezelfde regio)

België: beslissingen voor de “Raad voor Mededinging” afhankelijk van de minister van Economische zaken.

Europa: geen Europese regelgeving op het vlak van media.

6 Voorbeelden

6.1 Berlusconi

1. Economische macht: heel veel bedrijven (bv.: banken, verzekeringen, AC Milaan, …)

2. Politieke macht: 1994: 6 maanden, 2001 – 2006, 2008: opnieuw verkozen vroeger “Forca Italia”, nu “Il Popolo della Liberta” ( het volk van de vrijheid)

3. Media macht: Mondadori (tijdschriften), Mediaset 3 commerciële zenders (Reteguatto, Canale 5, Italia 1), Endemol, Telecinco ( Tv-station in Spanje), Publitalia

1 en 3 zitten in Fininvest ( de holding van de familie Berlusconi)

Waarom is hij zo succesvol?

Goede communicator

De Amerikaanse droom: Berlusconi is de verwezenlijking van de Amerikaanse droom die zijn Tv-stations promoten. De cultuur die zijn zenders promoten is opgebouwd rond het idee van persoonlijke rijkdom

en materieel welzijn deze cultuur heeft zijn politieke carrière mogelijk gemaakt.

Verwijten aan Berlusconi

Belangenvermenging: hij laat wetten stemmen in functie van zijn economische- en mediabelangen (bv.: mediawet op maat van Berlusconi)

Juridische problemen: hij laat wetten aanpassen om niet veroordeeld te worden en om zijn problemen op te lossen.

Band met de maffia: geld van onbekende afkomst maffia?

Invloed op de media (voornl. op televisie):- indirecte invloed: RAI ( openbare zender Italië) (bv.: journalisten die

kritiek uiten op Berlusconi worden ontslagen)- directe invloed (bv.: bepaalde items op zijn eigen Tv-stations)

6.2 Clear Channel (verticale concentratie)

Activiteiten VS (Texas):

1250 Amerikaanse radiostations ( 1/3 van het Amerikaanse luisterpubliek)

36 Tv-stations

± 700 000 affiches

Ticketverkoop ( marktleider)

Festivals/ concertzalen

Managementbureau voor artiesten, journalisten en sportlui

Concertpromotor

Productie van shows (bv.: Mamma Mia!)

Activiteiten België:

Clear Channel/ Adshel ( marktleider affiches)

Ticketverkoop

Festivals/ concertzalen

Managementbureau (45 Belgische artiesten waaronder Arno)LiveNation

Concertpromotor

Verwijten VS:

Belangenconflicten: muziek van de artiesten van Clear Channel op de zenders van Clear Channel.

Eenheidsworst: alle radiozenders van Clear Channel draaien dezelfde soort muziek.

Geen oog voor lokale cultuur, moeilijke genres en aparte genres.

De nadruk ligt op winst maken. Censuur (bv.: Dixie Chicks: hebben zich negatief geuit over Bush Clear

Channel steunt Bush saboteren Dixie Chicks: muziek wordt niet meer gespeeld op de zenders Clear Channel, ze worden niet meer geprogrammeerd in de zalen en op festivals van Clear Channel, …)

Verwijten België:

Bijna alle internationale artiesten komen naar ons land via Clear Channel bijna een monopolie bijna alle festivals die niet met Clear Channel werken komen in de problemen (bv.: Beachrock)

Beginnende artiesten tekenen eerst bij kleine bureaus en stappen daarna vaak over naar Clear Channel.

H6 Overheidssteun

1 Steunmaatregelen in Vlaanderen

1. Onrechtstreekse steunmaatregelen: het product zo goedkoop mogelijk houden en de kosten voor de uitgever beperken federaal geregeld (bv.: goedkope posttarieven, BTW 0 tarief ( geen BTW op kranten en tijdschriften), gratis gebruik van het openbaar vervoer voor journalisten, …)

2. Rechtstreekse steunmaatregelen (° naar aanleiding van het failliet van DS in de jaren ’90):

Alle media: boodschappen van algemeen nut (2007: 93 miljoen euro)

Kranten en tijdschriften: projecten ≠ subsidies, projecten om kwaliteitsvolle journalistiek te bevorderen (jury geldprijs)

Kranten: KIK (Krant In de Klas) doel: leesbevordering van de kranten bij de jeugd.

1 en 2 gaan samen over heel erg veel geld. Zonder overheidssteun zouden er geen kranten meer bestaan (overheid investeert ± 3 miljoen euro)

2 Steunmaatregelen in Wallonië

1. Onrechtstreekse steunmaatregelen: zie Vlaanderen (want federaal geregeld)

2. Rechtstreekse steunmaatregelen:

Directe steun gestort door de Franstalige Gemeenschap ze moeten wel aan een aantal voorwaarden voldoen voor ze geld kunnen krijgen (bv.: redactiestatuut, geen schijnzelfstandigheid, …)

Audiopresse

Krant in de klas