SAMSUN TARİHİ VE KÜLTÜREL DEĞERLERİ

SAMSUN ATATÜRK ANITI

SAMSUNUN SAHİLDEN GÖRÜNÜŞÜ

• Yüzölçümü : 9.579 kilometrekare

• Nüfusu : 1.228.959

• İl Trafik Kodu : 55

• Verimli Çarşamba ve Bafra Ovaları ile bu ovalara hayat veren Yeşilırmak ve Kızılırmak, Samsun'un belirgin coğrafi karakteristik özellikleridir. Bu ovalarda yetiştirilen tarımsal ürünler, bölgemizin ticari ve sınai varlığının da asıl etkenleridir.

• İlimizin 957.888 ha. toprak büyüklüğünün % 46.87 si tarım alanı olup, bu alanlarda başta tütün, buğday, pirinç, şekerpancarı, mısır, fındık, ayçiçeği, meyve ve sebze olmak üzere, çok çeşitli ürün yetiştirilmektedir. İlin tarımsal durumu nedeniyle, tarıma dayalı sanayinin teşviki ve geliştirilmesi gereklidir.

• Organize Sanayi Bölgesi büyük ölçüde tamamlanmış olup, Kavak ve Bafra Organize Sanayi Bölgelerinin bitirilme çalışmaları devam etmektedir.

• Her geçen yıl çeşitli bölüm ve fakültelerin eklenmesi ile gelişen Ondokuz Mayıs Üniversitesinin şu anki öğrenci sayısı 30,000’dur. Üniversitemiz Samsun’un kültür odağı ve gurur kaynağıdır.

• Coğrafi konumu itibariyle bölgenin merkezi durumunda bulunan ilimizde hemen hemen tüm kuruluşları bölge müdürlükleri yer almaktadır.

• Karadeniz Bölgesinde yer alan Samsun, doğal tarihi ve kültürel zenginlikleri, deniz, kara, hava, demiryolu ulaşım olanakları ile bölgenin turizm potansiyeli en yüksek kentlerinden biridir. Anadolu'nun savunulmasını planlamak amacı ile Atatürk'ün 19 Mayıs, 1919'da gelmesi ile Samsun, Türk İstiklal Savaşı'nın başladığı yer olma özelliği ile önemini her zaman korumuştur

• Samsun’un,

Alaçam,Asarcık,Atakum,Ayvacık,Bafra,Çarşamba,Canik,Havza,Kavak,Ladik,19Mayıs,Salıpazarı,Tekkeköy,Terme,İlkadım,Vezirköprü,Yakakent olmak üzere 17 İlçesi vardır

KURTULUŞ YOLU

KURTULUŞ YOLU GÜNDÜZ

KURTULUŞ YOLU GECE

BÜYÜK CAMİİ Ulu Cami,Hamidiye Camii ,Valide Camii gibi çeşitli adları vardır.9 Eylül 1884'de Batumlu Hacı Ali tarafından yaptırılmış, Sultan Abdülaziz'in annesi tarafından onarımı yapılmıştır.Büyük avlu içinde yer alan cami,kesme taştan yapılmış çifte minarelidir.Merkezde bir ana,etrafında dört küçük kubbe bulunmaktadır.Ayrıca son cemaat yerinin üstünde iki kubbe daha mevcuttur.Kubbe kalem işleriyle ,ahşap minberi ise madalyon,yıldız motifleri ile bezemelidir. Kubbe kasnağını çevreleyen 16 tane yuvarlak kemerli pencere ve ana duvarlardaki yuvarlak kemerli büyük pencerelerle yeterli ışık sağlanmıştır.Ayrıca üç cephesinde rozet şeklinde ve vitraylı ışık penceresi dikkati çeker.Çifte minaresi tek şerefelidir.Samsun'un en büyük camisidir Büyük Camii

Kurşunlu Cami

KURŞUNLU CAMİİ Pazar Mahallesinde 100.Yıl Bulvarı üzerindedir.Molla Fahreddin tarafından 4 Haziran 1340 hicri yılında yapılmıştır.Kare planlı ,merkezi tek kubbeli yapıdır.Yapının beden duvarları düzgün kesme taştan inşa edilmiştir.Bina, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından aslına uygun olarak restore edilmiştir.

YALI CAMİİ Buğday Pazarı'ndadır.1312 yılında Sadık Bin Abdullah tarafından yaptırılmıştır.Merkezi tek kubbeli,bir sıra tuğla,bir sıra taş kullanılarak yapılmıştır.Kare planlı ana mekanın kuzeyine sonradan son cemaat yeri eklenmiştir.

PAZAR CAMİİ Pazar Mahallesi'nde Hazinedar Zade Süleyman Paşa vakif ve hayratıdır.14.yy.İlhanlı yapısıdır.Dikdörtgen planli ahşap çatı örtülüdür.1819 'da onarılmıştır.

KALE CAMİİ Kuyumcular Çarşısı'ndadır.1314 'de İlhanlı Valisi Emir Timurtaş Paşa adına yaptırılmıştır.Onarımlarla mescide dönüştürülmüştür

Yalı Cami

HACI HATUN CAMİİ Saathane Meydanı yakınındadır.İbrahim kızı Hacı Hatice Hatun tarafından 1694'de hayrat olarak yaptırılmıştır.Onarımlarla büyük değişikliğe uğrayan cami,kesme taştan ve tuğla hatıllıdır.Kare planlı , tek kubbeli yapının minaresi batıdadır.Bu cami içinde Hacı Hatun'un mezarı da bulunmaktadır

İSA BABA (ESE BABA) CAMİİ ve TÜRBESİ

Cedit Mahallesi'ndedir.15.yy.da yapılan ilk yapı özgün biçimi ile günümüze ulaşamamıştır.Kare planlı küçük bir mescit ve türbeden oluşan yapı 1895 'de onarılmış,1975-1976 'daki son onarımda ise cami ve türbeye dönüştürülmüştür.İsa Baba'nın , halkın deyimiyle Ese Baba'nin kimliği hakkında kesin bir bilgiye erişilememiştir.İsa Baba ; binlerce Anadolu evliyasından biri olup halk tarafından ziyaret edilmektedir.

Şeyh Seyyid Kudbettin Camii

ŞEYH SEYYİD KUDBETTİN CAMİİ ve TÜRBESİ Caminin yapıldığı tarih belli değildir.Şeyh Kudbettin tarafından yaptırılmıştır.Cami ile türbe bitişiktir.Dikdörtgen planlı cami,ahşap çatıyla örtülüdür.Önünde "L" biçiminde son cemaat yeri vardır.Caminin güneyindeki türbe kare planlı , beşik tonozludur. Şeyh Seyyid Kudbettin büyük İslam alimi ve mücahidlerindendir.Abdulkadir-i Geylani hazretlerinin torunu olup babasi Muhyiddin'dir.Eski tarihle 722 yılı Sefer ayının 15. günü(1322) ölmüş ve buraya gömülmüştür

Mezar taşının ön kısmında ; I. satırda Kur'an-i Kerim'in 11.suresi olan Hud suresinin 56.ayetinden bir parça vardir."İnni tevekkeltü alellahi"(Muhakkak ben Allah'a tevekkül ettim.) II.satırda "Külli şey'in halikun illa veche" (Allah'ın zatından başka her şey yok olacaktır.) III. ila V.satırlarında "Bu mezar şeyhlerin şeyhi tarikat ehillerinin kutbu,sünnetleri ihya, bi'datları mahveden kerametler menbaı Abdulkadir-i Geylani Oğlu Muhyiddin oğlu Kutbu'd-din'dir.Allah rahmet ve rıdvan ile esirgesin.722 sefer ayının evarıtı 15'i Cuma günü "yazılıdır.Mezar taşının diğer tarafında "Ayet-el Kürsi" vardir.

HANÇERLİ CAMİİ: Hançerli Mahallesi'nde bulunmaktadır.Depremde tamamen yıkılmış,sonradan yeniden yaptırılmıştır.Üzerinde kitabe bulunan minaresi Samsun'un en eski ve ilgi çekici minaresidir.

KILIÇDEDE CAMİİ ve TÜRBESİ: Kılıçdede Camii,Kılıçdede Mahallesi'nde eski caminin yıkılmasından sonra yapılmış yeni bir camidir. Türbe; caminin mihrap tarafındaki bahçede ağaçlar arasında üstü açık ,etrafı beton ve mozaikle çevrilmiş büyük bir mezardır.Kılıçdede'nin Şeyh Seyyid Kudbettin ve İsa Baba ile beraber geldikleri 1078 - 1116 tarihleri arasında Selçuklu savaşlarında bulundukları ve şehit oldukları söylenmektedir.Mezarın baş tarafında "Fatiha Kılıç Dede burada mefdundur."yazılıdır.Halk tarafından ziyaret edilen murat yerlerindendir.

ACEM TEKKESİ: Selahiye Mahallesi 100 Yıl Bulvarı üzerindedir.Bodrum üzerine tek katlı,tuğladan yapılmış,kareye yakın planlı bir yapıdır.Dar saçaklı ve piramit çatılıdır.

ŞEYH ZADİ TEKKESİ: Şehir eski mezarlığında bugünkü Seyyid Kudbettin Camii ve Türbesinin kuzeybatı yakasında bulunan bina tamamen yıkılmıştır.Tekke, Milli Mücadele döneminde bir süre cemiyet üssü olarak kullanılmıştır

İTALYAN KATOLİK KİLİSESİ:

Ulugazi Mahallesi'nde yer almaktadır.1846 yılında yapılmıştır.Bina kargir olarak iki katlı inşa edilmiştir.Kilisenin ön yüzü kolonlarla üç bölüm halinde düzenlenmiştir.En üstte üçgen alınlık yer almaktadır.Kilisenin üzeri beşik çatı ile örtülüdür.İçte örtü sistemi olarak tonoz kullanılmıştır.Tonozların üzeri çeşitli panolarla süslenmiştir.

AMİSOS TEPESİ

Samsun Amisos Tepesi Baruthana mevkiindedir. Amisos Tepesi; Samsuna batı yönünden girişinizde şehir merkezine girmeden, tam olarak Batıparkın karşısında bulunan tarihi özellikleri ve günümüzün modern görüntüsünü

ortak noktada yansıtabilen bir tepedir.

AMİSOS KAFE

KAPLICALAR

Samsun sadece çevre illerden değil Türkiye’nin hemen bütün illerinden ve aynı zamanda bölge ülkeleri ile birlikte Avrupa ülkelerinden de tedavi olmak amacıyla insanların tercih ettiği cazibe merkezlerinden birisi olma yolunda her geçen gün mesafe kat ediyor.

Samsun jeotermal, fiyat avantajı, yetişmiş sağlık personeli, özel sektörün gelişmişliği, sağlık hizmetlerinin kalitesi gibi tüm avantajları ile sağlık alanında Türkiyede liderliğe oynamaktadır. Samsun, termal turizm açısından da önemli merkezlere sahiptir.

Havza ve Lâdik Kaplıcaları 2000 yıldır bilinen sağlık merkezleridir. Havza 25 Mayıs Termal tesisleri Turizm Bakanlığınca termal Turizm Merkezi olarak ilan edilmiştir. Lâdik’teki Hamamayağı kaplıcası ise ülkemizdeki birinci derecede önemli ve öncelikli kaplıca merkezlerinden.

Radyoaktif özellik gösteren Lâdik kaplıca suları organizma üzerinde uyarıcı etki yapıyor. Bu nedenle bu suya "gençliksuyu" adı veriliyor. Havza ve Lâdik’teki kaplıca sularının başta romatizmal hastalıklar olmak üzere, kadın hastalıkları, sinirsel hastalıklar, eklem ve kireçlenme gibi hastalıkların tedavisinde olumlu etki yaptıkları tıbbi olarak kanıtlanmıştır.

ASLANAĞZI-KIZGÖZÜ KAPLICASI: İmaret mahallesindedir. Günümüzde işletmecileri tarafından "Vakıf Hamamı" adınınkullanılmasına karşın halk arasında "Sultan Mesud Hamamı", "Büyük Hamam","Aslanağzı-Kız Gözü" ya da "Sa'di Paşa Hamamı" olarak bilinir

KÜÇÜK HAMAM (Şifa Kaplıcası): 1429 yılında Amasya Emiri Mustafa bey tarafından yaptırılmıştır. Büyük hamama ilave olarak yaptırılıp birleşik hale getirilen küçük hamamda küçük bir kapıdan kare planlı soyunmalığa geçilir.

HAMAMAYAĞI KAPLICALARI: İlçenin en önemli turizm alanı olan Hamamayağı Kaplıcası suyu ve piknik alanları ve dinlenme tesisleri ile güzide bir mekândır. Lâdik’teki Hamamayağı kaplıcası ise ülkemizdeki birinci derecede önemli ve öncelikli kaplıca

merkezlerinden. Radyoaktif özellik gösteren Lâdik kaplıca suları organizma üzerinde uyarıcı etki yapıyor. Bu nedenle bu suya "gençlik suyu" adı veriliyor.

LÂDİK ILICASI: Lâdik’e bir buçuk saat mesafede (yaya) Hallez (Hıllaz) denilen köy, yüksek bir tepe üzerinde kurulmuş bağlı, bahçeli köydür. Bu köyün altından küçük bir nehir akar.

HAVZA TERMAL TURİZM: İmaret mahallesindedir. Günümüzde işletmecileri tarafından "Vakıf Hamamı" adının kullanılmasına karşın halk arasında "Sultan Mesud Hamamı", "Büyük Hamam","Aslanağzı-Kız Gözü" ya da "Sa'di Paşa Hamamı" olarak bilinir. Aslanağzı - Kız gözü kaplıcası ve küçük Hamama göre oldukça yeni sayılabilecek Maarif otel ve Hamamının ilk yapım tarihi 189l yılına dayanır.

TEKKEKÖY MAĞARALARI:

''Burada yerleşim insanlık tarihi kadar eskidir'' Samsun İli sınırları içerisinde yer almaktadır.Samsun'a uzaklığı 14 km Tekkeköy merkeze uzaklığı ise 1 km dir.

Paleolitik ve Kalkolitik dönem yerleşim yeridir.

Bölgede ilk yaşam izlerinin görüldüğü bu mağaralar doğal olarak oluşmuş küçük mağaraların oyulması ile genişletilerek oyulması ile ortaya çıkmıştır.

Tekkeköy mağaralarına girdiğiniz anda tarih kokan bir açık hava müzesine giriş yaptığınız hissine kapılırsınız.

Delikli kayalar,mağara geçiş yolları ve o çağda yaşayan madeni hiç tanımamış tüm ihtiyaçlarını taşlardan kayalardan,kemik ve ağaçlardan sağlamış olan insanların bıraktığı tarihi kalıntılar ilginç olduğu kadar ''tarihe yolculuktaki başlangıç noktasıdır'' Bu mağaralar ziyaretçilere tarih yaşatır tüm gizemi ile..

1941 yılında Prof. Dr. Kılıç KÖKTEN başkanlığında Tahsin ÖZGÜÇ ve Nimet ÖZGÜÇ ‘ten oluşan bir heyet tarafından yapılan kazılar bir ay sürmüş, sonuçta Paleolitik Çağ, Mezolitik Çağ ve Tunç Çağına ait buluntular ortaya çıkarılmıştır.

Çınarcık ve Fındıcak vadilerinin kesiştiği yerde bulunan ve her iki vadiye de hakim olan Delikli Kaya’nın geç dönem bir Frig Kalesi olduğu bilim adamlarınca incelenmesi neticesinde tespit edilmiştir. Bu mağaralarda yaşayan Paleolitik Çağ insanı madeni tanımamış, bütün aletlerini taş, ağaç ve kemikten yapmıştır. Geçimlerini avcılık ve toplayıcılıkla sağlamışlar, taştan yontmak sureti ile yaptıkları el baltaları, mızrak uçları, kesiciler, kazıyıcılar gibi çeşitli aletleri kullanmışlardır.

Kabaceviz Şelaleleri Samsun'a uzaklığı 32 km, Tekkeköy ilçe merkezine uzaklığı 22 km olan Kabaceviz Şelaleleri bölgenin görülmeye değer turizm alanlarındandır. Üç aşamalı şelaleler birleşiminden oluşan gezi, treking, dağcılık, piknik ve foto safari için çok uygun olan alan yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekmektedir. İkinci kademede yaklaşık 60 m. su düşümü olan şelale de ağustos ayı sonuna kadar su akışı bulunmaktadır. Bölgeyi ziyaret için en iyi dönem; Mayıs sonu - Ekim ayı başı olan süreçtir.