seminer-2009-1 KALDIRMA MAKİNALARI EĞİTİM

7/28/2019 seminer-2009-1 KALDIRMA MAKNALARI ETM

1/54

KALDIRMA MAKNALARI

ETM

HAZIRLAYANLAR

Y. Do. Dr. smail GERDEMEL


2/54

KALDIRMA MAKNALARI

KALDIRMA MAKNALARI ETM PROGRAMI

A - Kaldrma Makinalarn Snflandrmas ve Seimi

B - Kaldrma Makinalarnda Kullanlan Elemanlar ve Hesap Esaslar

- Halatlar

- Zincirler

- Makaralar

- Tamburlar

- Yk tutma elemanlar

- Frenler ve zcler

- Tekerlek ve raylar,

- elik yap

- Kumanda sistemleri

C - Kaldrma Makinalarn Tasarm malat ve letmeye Alma Testleri D - Kaldrma Makinalarnda Uygulanan Peryodik Bakm ve Peryodik Kontroller

E - Kaldrma Makinalarnda Uygulanan Standartlar

F - Kaldrma Makinarnn Hatal Kullanm Sonucu Oluan Kazalar

Soru- Yant.


3/54

Kaldrma MakinalarnSnflandrmas

1.1. Krenlerin Snflandrlmas Kprl krenler

Portal krenler (takl kren)

Konsol krenler

Dner stunlu krenler

Sabit stunlu krenler

Derrick krenleri

Yap krenleri (kuleli inaat kreni) Mobil kren

Rayl mobil krenler

Raysz mobil krenler (patenli ve lastik tekerlekli)

Yzer krenler (dubal krenler)

Kablolu krenler

Kombine krenler (ykleme kprs)

zel krenler Lokomotif krenleri

Dkmhane krenleri

Dvme krenleri

ngot krenleri


4/54


Kprl krenler


5/54


Portal krenler (takl kren)


6/54


Konsol krenler - Dner stunlu krenler


7/54


Konsol krenler Sabit stunlu krenler


8/54


Konsol krenler Derrick krenleri


9/54


Yap krenleri (kuleli inaat kreni)


10/54


Mobil kren Rayl mobil krenler


11/54


Mobil kren Raysz mobil krenler (patenli ve lastik

tekerlekli)


12/54


Yzer krenler (dubal krenler)


13/54


Kablolu krenler
http://www.akerstroms.se/files/pressbilder/cable%20crane%20at%20dam.jpg


14/54


Kombine krenler (ykleme kprs)


15/54


zel krenler Lokomotif krenleri
http://nevadanorthernrailway.net/images/Steam%20Crane/P1010021.jpg


16/54


zel krenler Dkmhane krenleri

Dvme krenleri

ngot krenleri


17/54


zel krenler


18/54

Kaldrma Makinalarn Seimi Kaldrma makinalar yapm, konstrksiyonla uraanmhendisler iin ok ynl ve ilgin bir alma alandr. Bu

alann nde gelen zellii genel makina yapm, elik inaatve elektroteknik gibi farkl disiplinlerin bir arada uygulamayeri bulmalar ve ayrca proje ve yap ekillerinin ok eitliolmasdr.

Genellikle vin ve krenlerin projelendirilmesi veekillendirilmesinin sevk idaresi kren konstrktrnngrevidir. Bu bakmdan bir kren konstrktr, ihtiyalardikkate alabilmesi ve olanaklardan yararlanabilmesineyetecek kadar dier bilim dallarndan da bilgi sahibiolmaldr. Kren konstrktr, belirli kurallara dayanmayp daprojesini daima deien lokal artlara uydurmak ve ayrcamnferit bir halden hangi amalarla yararlanabileceini tesbitetmek zorunda kald zaman, bu ihtiya kendini daha okhissettirir.


19/54

Kaldrma Makinalarn Seimi Kk kaldrma makinalar ve az grlen birkanormal konstrksiyon bir tarafa braklrsa, kaldrma

makinalar yapmnda bugn mnferit imalathakimdir.

Allm olan yrr ve dner krenler bile, kaldrma

yk, aklk, alma hz, kaldrma ykseklii veiletme ekline (rnein para mal veya kepeliiletme) gre ok deiik tiplerde karmza kabilir.

Kren boluu snrl olan bir hol veya bir rhtmdakiyer veya iletme durumlar gibi lokal artlar, ok defa

normal yap ekillerinden ayrlan zelkonstrksiyonlar gerektirir. Buna ek olarak oksaydaki zel kren eitleri gelir:


20/54

Kaldrma Makinalarn Seimi Daima tek ve her defasnda maksada en iyi uyacak ekildeyaplan byk tekisler olarak sayacamz ykleme kprleri,

yzer (dubal) krenler ve byk krenler. Bunlardan baka tersana krenleri, dok krenleri, zel

demiryolu krenleri, doldurma, kskal, blok syrma vedkmhane krenleri gibi istihsal krenlerinin pek ok eidi vedaha biroklar.

Bu sebepten dolay bir ok krenler her defasnda yenidenporjelenir ve izilir.

Daha bir ok makina rnlerinrinde olduu gibi krenyapmnda da konstrksiyon brosu tarafndan gelitirilen

belirli tiplerin sipari miktarna gre az veya ok sayda seriimalat yaplacak ekilde konstrksiyonla imalat sahalarnbirbirinden ayrmak mmkn deildir.


21/54

Kaldrma Makinalarn Seimi Gerekten kren yapmnda bir ok durumkonstrksiyon siparile ok yakndan ilgilidir ve bir

dereceye kadar imalatn bir parasn tekil eder,ayrca teslim sreleri de snrl tutulmaktadr.

Bunun sonucu olarak projeler byk lde

zorlamaktadr. Benzer rneklerden yararlanlmad ve yeni

projelerin zmnde yeni konstrktif abalaragirilmek zorunluluunda kalnd hallerde bu zorlukdaha da artmaktadr.

Bylece kren konstrktrnn ok defa n denemeyetabi tutulmadan iletmeye alnan ve pratikte baar ilealmas beklenen yeni konstrksiyonlar ksazamanda ortaya koymas gerekir.


22/54

Kaldrma Makinalarn Seimi Her konstrksiyon devinde, problemin doru birekilde ortaya konuu uygun bir zmn ilk artdr. Deerlilii durumdan duruma deien ve ou zaman

isteklere kar den pek ok saydaki grler daimadikkate alnmaldr.

Bu isteklerin tercih srasn tespit etme ve bylecebunu takip eden konstrktif almalarn esaslarnortaya koyma esasen zmn nemli bir ksmdemektir.

Bir krenin almasn dorudan doruya etkileyen

konstrktif istekler n planda tutulmaldr. nk, sonunda ulalacak pratik baar bir

konstrksiyon iin kesin yarg demektir.


23/54

Kaldrma Makinalarn Seimi Bu bakmdan iletme emniyeti, yeterli mr kolay bakm veyalama, anan paralar kolaylkla deitirebilme vb. Her bir krende bulunmas gereken isteklerdir. letme zorlatka bu istekler daha da byk nem kazanr. Bundan sonra kren iletmesinde ekonomik istekler ortaya

kar. Bunlarn balcalar; i kapasitesinin ykseklii az enerji ve

ya sarfiyat, dk bakm ve tamir masraflar, dkpersonel ve satn alma masraflar.

uras muhakkak ki, btn isteklerin ayn an karlanmasmmkn deildir, nk bir kren tesisinin kapasitesi arttoranda o tesis daha ok pahalanmaktadr.

Ancak bu iliki hi bir zaman deimez diye bir kural yokturve bu ilikiyi ortadan kaldrmak bir lde konstrktrnbecerisine baldr.


24/54

Kaldrma Makinalarn Seimi

Dier grler yannda mmkn olduu kadar ekonomik imal etmesorununu da dnmek gerekir. Az malzeme ve iilik sorunu, atlye ve antiyede montaj kolayl

ve ambalaj ve nakliye imkanlar bu sorunlar arasndadr. Kaldrma makinalar imalatndan da ekonomik ekilde palanlamada

en etkin are standantlatrmaktr. Standartlatrma, deiik kerenler ayn paralar (tekerlekler, halat

makaral, kavramalar, yataklar, fren kasnaklar, dili kutular vb.)kullanma imkan verir ve bu ekilde para saysnn artmas sonucubir elemann imali ucuzlam olur.

Doru olarak yaplm bir malzeme standard konstrktr elinde,birletirilmesiyle eitli ekiller yapabilen yap talar gibidir.

Standartlatrma bazen konstrktr hareket kabiliyetini snrladiin kullansz olarak nitelendirilse de, sonuta konstrksiyonukolaylatrd unutulmamaldr.

Bugn bile standartlatrmann imkanlarndan tam olarakyararlanlmamaktadr.


25/54

Kaldrma Makinalarn Seimi Tek paralardan balayarak btn yap eleman gruplarnakadar (rnein, keren tahrik mekanizmas) standartlatrmay

geniletmek mmkndr. Bylece gerektii hallerde bu gruplar kendi aralarnda

birletirip kren montaj salanmakta ve bunun sonucu kolaymontaj ve ucuzluk elde edilebilmektedir.

Dier taraftan, ok ynl kullanabilmeyi salayabilmekamacyla kren yapm standartazisoyunu daima yeteri kadarelastik olmaldr.

zellikle byk yap tesisleri eklinde karmza kan bykkrenlerin projelenmesinde d form ve estetik nemlidir.

Genelde bu durumlar fazla sorun olmaz. Ancak bir konstrksiyonun olgunluu iin nemli unsurlar

olarak grlebilir. Bu sorunlar ne kadar amaca uygun olarak zlrse dtan

grn etkisi o kadar ak, sade ve gzel olur.


26/54


Son olarak konstrksiyon teknii zerinde unlar sylemek mmkndr;grev ve etken rlerin nem sras aklandktan ve ama tespit edildiktensonra taslaklar yardmyla en iyi zm yolu bulunur.

Bu arada konstrktr hakknda u unutulmamaldr ki, daima mmkn olanpek ok zmn ancak bir ka tanesi iyidir.

eitli zmlerin karlatrlmalarndan ve ortaya konulan isteklereuyumasndan dolay ortaya bir biim kmaktadr.

Ancak bunun zerine proje adm hesapla kontrol edilir. Bu esnada balang tespit edilen dzenin ksmen ve bazen da tamamen

deitirilmesi lzumlu veya zorunlu olabilir. Burada nemli olan husus, konstrktrn bu alma esnasnda balangta

verilen grevi ve ana grleri gzden uzak tutmamasdr. Genellikle konstrktr, phesiz mevcut olan benzer konstrksiyonlardan,

standartazisyonunu salad yap elemanlarndan ve kendi tecrbe vebilgisinden yararlanr.

Hereyden nemli bir mesele, konstrktrn kritik ve n yargsz temelgre sahip olmasdr.


27/54


Krenlerin elik konstrksiyonlar iin geerli llendirme esaslarDIN 15018de verildii halde, keren konstrktr mekanik ksmlariin gerilmelerin seiminde hareket serbestliine sahiptir.

Bu noktada aadaki genel grler kazanmaktadr. Kaldrma makinalar ok defa yer deitiren makinalardr. Bu bakmdan, genellikle mmkn olduu kadar hafif yaplmaldr. Ancak temel konstrktif grlerin nem srasna gre rnein tat

ve zellikle uak yapmnda olduu gibi hafif yap istei birinciplanda genel bir istek deildir.

Buna verilen nemde mnferit kren paralarnda ve deiik krentiplerinde ok farkldr.

rnein, yryen bir dner, ykn devirme momentine kar,stabilite emniyeti salayabilmek iin belirli bir arla sahip olmakzorundadr.

Devirme momenti oluturan elemanlar (rnein ok ve okunucundaki makara takm) mmkn mertebe hafif yaplabilirse kreninarl azaltlabilir.


28/54

Kaldrma Makinalarn Seimi Ancak, kerenin stabilite emniyetini salayan paralardan hafifyap esaslarn uygulayarak mmkn olan byk arlklar

kartp, sonra bunlar gerekli olan stabilite emniyetini balasteklinde tekrar ilave etmenin bir anlam yoktur.

Bu bakmdan hafif yap ilk planda, dier konstrksiyon vebunun arlklar zerinde bir etkisinin bulunduu yerlerde

uygulanmaldr. rnein, bir dner kerenin ok veya zellikle de ucunda

tasarruf edilen arlk, kart arlktan yani ykten tam kat tasarruf salar.

zellikle, byk aklkl kprlerde kren arabasnda

yaplacak arlk tasarruflarnn benzer lde nemkazanacaklar aktr. nk burada kren arabas arl kpr konstrksiyonun

kendi arln ve daha da nemli olan kpr yrtmemekanizmas ile kren yollarnn arlklarn etkiler.


29/54


Kepeler ve dier istif kaplarnda arlk tasarrufu daha oknemlidir, nk bu tip yk tutma dzenlerinin arlklarnnazaltlmas gerekli olan kaldrma kuvvetinin azalmasnsalamaktadr.

Bu gibi yerlerde gerekten hakl olarak kullanlabilen yapekilleri ve malzeme (rnein alminyum) krenin dier

paralarnda ekonomik olmayabilir. nemli olan ey, byk rnek sarfiyatnn veya yksek

masraflarn toplam arln uygun ekilde etkilenmesidolaysyla dengelenmesidir.

Krenin dier paralarnda da fazla arlktan kanmak

gerekir. Ancak ekonomik snr daha dardr. rnein dkm dili kutusu yerine bundan daha pahal olan

kaynak konstrksiyon kullanlmas uygun deildir.


30/54


Buna karlk, eer motorlar ve dier yap elemanlarn dzeni iinbelirli bir dili kutusu bykl ngrlmemise, daha kalitemalzeme kullanarak dili arklar imal etmek ekonamik bir ekildemmkn olabilmektedir.

Uzun millerde kaliteli malzeme sz konusu olmaz, nk bu gibidurumlarda sadece deformasyon nemlidir.

Genellikle kren yapmnda orta mukavemetli malzemeler kullanr. Bu snrlamalara ramen, kren yapmcs konstrksiyonunu

arlktan tasarruf salayacak ynde biimlendirmede pek okimkana sahiptir.

Tahrik mekanizmas ve yap elemanlarn becerikli bir ekilde

tertiplemekle kren konstrktr bu ynde en byk baaryaulaabilir.

Ayrca nemli olan ekil deitirme ve srekli mukavemetzerindeki bugnk bilgilere dayanak mnferit elemanlarn doruolarak ekillendirilmesi de nemli bir husustur.


31/54


Daima ekil verme kertik ve benzer faktrlerin tesirlerin en azcidar kalnl ve mil ap kadar neme sahip olduunukonstrktr gizden uzak tutmamaldr.

Uygun olmayan bir ekillendirmenin sonucu olarak ortayakan byk boyutlar ve arlklar yerine, uygun ekil vermeve boyutlar kk tutmakla da kren konstrktr ayn

emniyet ve salamlkta konstrksiyonlar yapabilir. Boyutlarn tespitinde emniyetli gerilmelerin seiminde

iletme artlar en ince ayrntlarna kadar incelenmeli vekontrol edilmelidir.

Daha ncede ifade edildii gibi, iletme artlar zellikle kren

yapmanda byk farkllklar gsterir. Bu farkllk yalnzca kren tiplerinde deil, bir krenin farkl

tahrik mekanizmalarnda da ortaya kar. Buna uygun olarak gerilmeler iin de ok farkl deerler

kullanlr.


32/54


Tam hesaplanan yklenmenin ne kadar oluaca,hangi lde ar yklenmelerin beklendii, pozitifveya negatif ivmelenme veya darbeler sonucundahangi ek kuvvetlerin ortaya kaca, kullanma sklvb. gibi hususlar daima kontrol edilmelidir.

Dier bir taraftan her bir yap elemannn nemderecesi ve bir kopma veya krlmann ortayakaraca sonular dikkatle tahmin edilmelidir vellendirme de gz nne alnmaldr.

Sonuta, hesaplama sonularnn gvenilir olup

olmadna dikkat edilmelidir. Hesap metotlar ne kadar yaklak ve gvensiz olursa,

emniyet gerilmeleri o kadar dk alnmaldr.


33/54


KREN SEMNDE SSTEME ETKYEN YKLER VEKATSAYILAR Gezer ve portal krenlerin hesabnda DIN 15018e gre esaslar

gzeltilir. Tayc sistemlerin hesaplanmasnda, bir krenin iletmesi esnasnda

meydana gelen zorlamalar gz nnde bulundurulmaldr. Bu zorlamalar aadaki belirtilen yklerin sonucunda ortaya kar. a)Duru halindeki krenin tayc sisteminin (en uygunsuz ykleme

halindeki ) esas ykler, Dey hareketten meydana gelen ykler,

Yatay hareketten meydana gelen ykler, Hava artlarndan iklim etkisi ile meydana gelen ykler olarak

gruplandrabiliriz.


34/54


Esas (ana) ykler: Bir krene etkiyen ana ykler tayc sistem

elemanlarnn kendi zati arlndan gelen yklerve iletme yk (hareketten doan) yklerdir.

Tayc sistem elemanlarnn kendi arlklarndan

gelen ykler iin, (DIN 15018 Tablo-2) de yrtmehzlarna ve hareket yollarnn dzgnszlkdurumlarna gre (ubuk kuvvetleri, eilmemomentleri ve kesme kuvvetleri ile arplan) zatiarlk katsaylarolarak verilmitir.

Sabit ykn bir ksm uniform yayl yk olarak kabuledilirler, dier ksm (makinist sepeti, kar arlk vb)mnferit yk olarak tesir eder.


35/54


Dey hareketlerden gelen ykler: Bu ykler, iletme yknn (kaldrlan

yknn) az veya ok sarsntl olmasndanve kaldrma hareketinin ivmeli bir hareket

oluundan ortaya kan ilave yklerdir. Bu nedenle (DIN 15018, Tablo-3) de yk

kaldrma hzlarna gre yk kaldrmakatsaylar olarak verilmitir.

letme yknn bytlmesi iinkullanlan bu katsays ile ubukkuvvetleri, kesme kuvvetleri ve eilmemomentleri arplr.


36/54


Yatay hareketlerden gelen ykler Hareket eden ksmlarn hareketinden

veya frenlenmesinden meydana gelen

ivmeli hareketlerin (atalet kuvvetlerinin),eitli tayc sistem elemanlar zerinegelen ilave yan yklerdir.


37/54


Hava artlarndan meydana gelen yklemeler Hava artlarndan meydana gelen yklemeler,

rzgar, kar ve scaklk deiimleri nedeniylemeydana gelirler. Rzgar :

Rzgarn btn ynlerden esmesi hallerinde dahiyatay olarak etki yapt kabul edilir.

Rzgarn etkisi krenin yap ekline baldr. Bir tayc sistem elemann zerine den

rzgarn etkisi bir kuvvettir. Bunun rzgar ynndeki bileeni:

qAcp


38/54


P : Rzgar kuvvetinin bilekesi (daN) c : Aerodinamik bir katsays, (Bu katsay tayc

sistem elemanlarn ekline baldr.) c katsaylar: Kafes kirilerde c=1,6 ; Dolu gvdeli veya kutu kirilerde c= 1,2 ile 1,6 ;

Boru kafes kirilerde ve daire kesitli elemanlardac=0,7 ile

A : Rzgar ynne dik dzlemdeki tac sistem

yzeylerinin izdm (m2

) q: Dinamik basn(daN/m2) q= (Vrz)

2 /16 (daN / m2)

Vrz: (m / s) rzgar hzdr.


39/54


Kar: Gezer krenlerde, ykleme kprleri ve dner

krenlerin hesaplanmasnda kar ykleri hesab katlmaz Scaklk deiimi: Scaklk deiimlerinden yalnz zel hallerde dikkate

alnr. rnein, kiri sistem elemanlarnn serbest olarak

uzamalarnn mmkn olmad yerlerde dikkate

alnabilir. Bu gibi hallerde ak havada alacak tesislerde

scaklk deiimlerinin snr (-20 C ile +45) dr.


40/54


4.1. Ykleme durumu gruplar ve genel gerilme deerleri Krenlerin hesaplanmasnda ilk adm ykleme durumuna gre

grubun seilmesidir. Seilen ykleme durumu gruplarna gre eilme gerilmesi

hesaplar yaplr.

Ykleme durumu iki gruba ayrlr. Bunlar da H ve Hzykleme durumlardr. Ykleme durumu H H ykleme durumunda, btn esas (ana) kuvvetlerin ayn

anda en uygunsuz konumda etkiledii kabul edilir. Bu grup yklemede ana kuvvetler:


41/54


Elemanlarn kendi (zati) arlklarndan doan statikykler. (Statik yk kavramndan, iddetleri ve tatbiknoktalar deimeyen kuvvetler anlalr, rneinkprnn kendi arl gibi)

Hareketli yk (dinamik yk) kavramndan, iletme

(birmakinannalmas) srasnda iddetleri ve /veya tatbik noktal deiebilen kuvvetler anlalr.letme srasnda meydana gelen ktle (atalet)kuvvetleri de bu gruba girer. (Durdurma hareketisrasndan ortaya kan fren kuvvetleri hari)

zel hallerde gz nne alnan scaklkdeimelerinden doan gerilmeler de; yklemedurumu H grubuna girer.


42/54


Ykleme durumu Hz Hz ykleme durumunda ise ana kuvvetler ile ilave

kuvvetlerin ayn anda en uygunsuz artlarda etkilediikabul edilir. Ksacas (Hz=H + ilave kuvvetlerdir.)

lave kuvvetler Krenlerin hesaplanmasnda Hz grubunda yer alan bu

kuvvetler; rzgar yk, durdurma hareketinden doanfren kuvveti, yatay yanal kuvvetler dir.

Rzgar yk : Krendeki rzgar yk, bunun toplam

formuna bal olarak, yzeylerinden her birine dikeytesir ettii kabul olunan basnlarn toplamndanibarettir. Rzgar yk, rzgarn hzna, kiriin formunave rzgar etki yzeyinin byklne baldr.


43/54


Fren kuvvet : Yrme dorultusunda ray styzeyi yksekliinde etki eden en byk frenkuvveti, srtnme katsays = 1/7 alndnda,frenlenen btn tekerlekleri ykn 1/7sine eitalnmaldr.

Yatay yan kuvvetler : Kprlerde, iki kpr yolunda

her birinden, hareket dorultusuna dikey olarak etkieden yatay dier bir kuvvet vardr. Bu yataykuvvetin iddeti, ykl arabann en uygunsuz

durumundan, kpr yolu tarafnda hasl olantekerlek yklerinin 1/10 oranna eit alnmaldr. Buyatay yan kuvvete, araba hareketindeki frenkuvvetleri dahildir.


44/54


4.2. Genel emniyet gerilme deerleri DIN 15018 de ykleme durumlar (H

ve Hz) gruplarna gre genel emniyet

gerilme deerleri verilmitir. Aadakitabloda ok kullanlan St 37 ve St 52-3malzemelerinin gerilme emniyet

deerleri gsterilmitir.


45/54


Tablo-1 Gerilme emniyet deerleri

Malzeme DIN YklemeDurumu

ekme emniyetgerilmesiem N/mm

2

Basma emniyetgerilmesiem N/mm

2

Kayma emniyetgerilmesiem N/mm

2

St 37 DIN 17100 H 160 140 92

St 37 DIN 17100 Hz 180 160 104

St 52-3 DIN 17100 H 240 210 138

St 52-3 DIN 17100 Hz 270 240 156


46/54


4.3. Tayc elemanlarn ykdurumuna gre eilme gerilmeleri Eilme gerilmesi, H yk durumuna:

Eilme gerilemesi, Hz yk durumunagre;

dir.

H

T K

z

AT

y

M M

W

M

W

Hz HR y

y

M MW


47/54


Bu denklemden de grld gibi Hz yk durumundaeilme gerilmeleri: Hz= H+ (rzgar ve yan ilaveyklerden gelen eilme gerilmelerin toplamdr.)

MR : rzgar kuvvetlerinden ve MY : yan ilave yklerindengelen eilme momentleridir.

4.4. Kren Hesabndaki Katsaylar

Zati arlk katsays Krenlerin tayc elemanlarnn yrme yollar zerinde

hareketleri srasnda, seyir hzlarna (m / dak.) vehareket yollarnn przlk durumlarna gre; kendizati arlklar sebebiyle ortaya kan kuvvet vemomentlerin Zati arlk katsays ile arplmasgerekir (Tablo-2)


48/54


Tablo-2 Zati arlk katsays Hareket hz v [m/dak] Zati arlk

Hareket yollar raylar katsays

Dzgn olmayan veya przl Dzgn veyakaynakl(ilenmi)

60 a kadar 90 a kadar 1.1

61 - 200 91- 300 1.2

200 den fazla - 1.2


49/54


Yk kaldrma katsays Bu ykler, yukarda akland gibi, iletme

yknn (kaldrlan yknn ) az veya oksarsntl olmasndan ve kaldrma hareketinin

ivmeli bir hareket oluundan ortaya kanilave yklerdir. Bu nedenle DIN 15018 denTablo-3 de yk kaldrma hzlarna (Vk) vekaldrma snflar (H1, H2, H3 ve H4) greyk kaldrma katsaylar olarak verilmitir(ekil-8). letme yknn bytlmesi iinkullanlan bu katsay ile ubuk kuvvetleri,kesme kuvvetleri veya eilme momentleriarplr.


50/54


Tablo-3 Yk kaldrma katsays Kaldrma Kaldrma hzlar Vk[m/dak]

Snf 90 m/dak kadar 90 m/dak st

H1 1.1+0.0022 Vk 1.3

H2 1.2+0.0044 Vk 1.6

H3 1.3+0.0066 Vk 1.9

H4 1.4+0.0088 Vk 2.2


51/54


ekil-8 Yk kaldrma katsaylar


52/54


Yk kaldrma katsays seiminde bahsi geenkaldrma snflar, relatifalma sresi, yklemedurumu ve tekrarna gre 4 grupta Tablo-4deverilmitir.

Tablo-4 Krenlerin gruplandrlmas ve kaldrmasnflarGruplar Relatifiletme sresi Relatif yk Yktekrar

1 Kk Kk Normal

2BykKkKk

KkBykKk

NormalNormalKuvvetli

3 BykBykKk

KkBykKk

NormalKuvvetliKuvvetli

4 Byk Byk Kuvvetli


53/54


Yaygn olarak kullanlan baz krenlerin Tablo-4 deverilen grup numarasna gre kaldrma snflaraada Tablo-5de verilmitir.

Tablo-5 eitli krenlerve kaldrma snflar

No Kren eiti KaldrmaSnf1 Kk motorlu kaldrmamakinalar ve el krenlerl H1

2 Elektrik santral krenleri H1 ve H2

3 Lokomotifkaldrma krenleri H2

4 Hafif ykkaldran atlye ve ambar krenleri H2 ve H3

5 Arykkaldran atlye ve ambar krenleri H2

6 Montaj krenleri H1 ve H3

7 Dkmhane krenleri H2 ve H3

8 Perinli krenler H2 ve H3

9 Tersane krenleri H2

10 Aryk krenleri H1 ve H2


54/54

Kaldrma Makinalarn Seimi11 Dner krenler, takl krenler, yzer krenler -kancal H2

12 Dner krenler, takl krenler, yzer krenler -kepeli H2 ve H3

13 Ykleme kprleri, kablo krenler - kancal H2

14 Ykleme kprleri, kablo krenler - kepeli H2 ve H3

15 Kiper (klbter, baskler) kprleri H3

16 Yer st ve yeraltyapmilerindeki kuleli krenler H1 ve H2

Maden istihal tesisatnda kullanlan zel krenler

17 Hafif krenler, montaj krenleri, vals deitirme krenleri H1 ve H3

18 Doldurma makinalar H3 ve H4

19 elik profil tama krenleri (kskal) H2 ve H4

20 Kokil ve blok krenleri H2 ve H3

21 Kartrclarve dkm krenleri H3

22 Yeraltfrn krenleri H3 ve H4

23 Stipper krenleri H4

24 ahmerdan krenleri H2 ve H4

Documents

seminer-2009-1 KALDIRMA MAKİNALARI EĞİTİM