SEMPTOM GÜNLÜĞÜ TUTMAK ÇOCUKLARDA ASTIM KONTROLÜNÜ

İYİLEŞTİRİR Mİ?

Hasibe Şahbaz, Arzu Bakırtaş, Mustafa Arga, İpek Türktaş, M.Sadık Demirsoy

Gazi Üniversitesi Tıp FakültesiÇocuk Allerji ve Astım Bilim Dalı

GİRİŞ

Son yıllarda, ulusal ve uluslar arası astım tanı

ve tedavi rehberleri uzun dönem izlemde hastalığın

kontrolünün değerlendirilmesi ve tedavinin buna

göre düzenlenmesini önermektedir

ASTIM KONTROL

PARAMETRELERİ

Gündüz ve gece semptomları

Kurtarıcı ilaç gereksinimi

Aktivite kısıtlaması

Solunum fonksiyonları

Son bir yılda atak sayısı

Astım kontrol testleriyle (AKT)

Hastaların rutin izleminde;

1. Astım kontrol testleri

ve/veya

2. Semptom günlükleri

ve

3. SFT ile değerlendirilmektedir

ASTIM KONTROLÜ

Semptom günlüğünde hasta şikayetli

gündüz ve gecelerini günlüğün ön ve arka

yüzüne ayrı ayrı işaretler, şikayetlerini

kendine göre puanlandırır ve kaç defa

bronkodilatör ilaç kullanması gerektiğini

kaydeder

SEMPTOM GÜNLÜKLERİ

Semptom günlüğü örneği1: hafif 2: orta 3: ağır

Tarih Öksürük Hırıltı Balgam Nefes darlığı

Aktivite kısıtlaması

İlaçdozu

SEMPTOM GÜNLÜKLERİ

Semptom günlükleri, yazılı hareket planlarını uygulamayı

kolaylaştırmaktadır

Astımlı çocuk olgularda semptoma dayalı hareket planları,

PEF metreye dayalı olanlara göre daha çok tercih

edilmekte ve daha etkin kullanılmaktadır J ACI 2008; 8:177-188

Ancak tüm süreğen hastalıklarda olduğu gibi astımlı

hastaların semptom günlüğü tutma alışkanlıkları da

zaman içinde azalmaktadır

Semptom günlüğü

Hareket planı

GÜTF Çocuk Allerji ve Astım BD

Üst üste 2-3 gün semptom günlüğünde

orta şiddette şikayet ve/veya günde 4

bronkodilatör ihtiyacı varsa astım kontrolü

bozulmuştur. Hareket planını uygulayınız

ve/veya doktorunuzla temasa geçiniz

Semptom günlüğü tutan astımlı çocuklarda

hastalığın kontrolü, tutmayanlara göre daha

iyidir

ARAŞTIRMA HİPOTEZİ

AMAÇ

Astımlı çocuklarda semptom günlüğü

tutmanın astım kontrolüne etkisini araştırmak

YÖNTEMÇalışmaya dahil olma kriterleri

• Gazi Üniv. Çocuk Allerji ve Astım Plk. kayıtlı

• 7-16 yaş arası

• En az 2 yıldır astım tanısı ile izlemde

• Son 1 yılda en az 2 defa kontrole gelen

• SFT yapabilen

• İnhalasyon tekniği kontrol edilmiş olgular

YÖNTEM

Çalışmaya alınmama kriterleri

• Yeni astım tanısı almış olmak

• Son 1 yıl izleme hiç gelmemek

• Astım dışı başka bir süreğen hastalığı olmak • SFT’ye koopere olamamak

• 7 yaşından küçük olmak

YÖNTEM

BİRİNCİL ÇALIŞMA PARAMETRESİ:

Son 1 yılda sistemik (oral/IM/IV) steroid

kullanımı gereken astım atak sayısı

YÖNTEM

İKİNCİL ÇALIŞMA PARAMETRELERİ:

Acile başvuru gerektiren atak sayısı Hastaneye yatış gerektiren atak sayısı Astım kontrol test puanı SFT (% FEV1)

YÖNTEM

Rutin allerji polikliniği kontrolleri sırasında:

Semptom günlükleri istendi Astım kontrol testi uygulandı SFT (FEV1) ölçümü yapıldı Allerji dosya kayıtları, acil poliklinik, hastanekayıtları ve sağlık karneleri (ICD kod: J45) çalışma parametrelerine yönelik son bir yıl için incelendi

Astım Kontrol Testi (AKT) (12 yaş)1. Son 4 haftada astımınız sizin işte, okulda veya evde yapmak

istediklerinizi ne kadar etkiledi?

2. Son 4 hafta süresince, ne kadar sıklıkla nefes darlığı hissettiniz?

3. Son 4 hafta süresince, astım şikayetleriniz kaç kez gece uyandırdı veya sabah sizi normal kalkış saatinizden önce uyandırdı?

4. Son 4 hafta süresince rahatlatıcı inhaler cihazınızı veya Salbutamol türü nebulizer cihazınızı kaç kez kullandınız?

5. Son 4 haftadaki astım kontrolünüzü nasıl değerlendirirsiniz?

PuanPuan

Hasta Toplam PuanıHasta Toplam Puanı

Tamamen Çoğunlukla Bazen Nadiren Hiçbir zaman

Günde bir

kezden fazlaGünde bir

kezHaftada 3-6

kezHaftada 1

veya 2 kezHiçbir zaman

Haftada en az 4 gece

Haftada 2-3 gece

Haftada bir kez

Bir veya iki kez

Hiçbir zaman

Günde 3 kez veya daha sık

Günde 1 veya 2 kez

Haftada 2 veya 3 kez

Haftada 1 kez veya daha az

Hiçbir zaman

Hiç kontrol altında değil

Zayıf düzeyde Bir dereceye

kadar

İyi düzeyde

Tamamen kontrol altında

J ACI 2004;113(1):59-65

J Allergy Clin Immunol 2004;113(1):59-65J Allergy Clin Immunol 2004;113(1):59-65J Allergy Clin Immunol 2004;113(1):59-65J Allergy Clin Immunol 2004;113(1):59-65

Çocukluk Çağı Astım Kontrol Testi (4-11 yaş)Çocuğun kendisi dolduracak1. Bugün astımınız nasıl?2. Koşu, egzersiz veya spor yaptığınız zaman astımınız ne kadar size sorun oluyor?3. Astımdan dolayı öksürüyor musunuz?4. Astımdan dolayı gece uykudan uyandınız mı?

Çocuğun bakımını üstlenen kişi dolduracak1. Çocuğunuz son 4 hafta içerisinde gündüzleri kaç gün astım belirtileri oldu?2. Çocuğunuz son 4 hafta içerisinde astımdan dolayı kaç gün gündüzleri hışıltısı oldu? 3. Çocuğunuz son 4 hafta içerisinde kaç gün astımdan dolayı gece uyandı?

J ACI 2007;119:817-25

BULGULARNisan-Kasım 2009

n=5139 başvuru

Çalışma grubu

n=340

Çalışma kriterlerine uygunluk

n=438

İnhalasyon tekniği uygun olmayan

n=36

Hareket planı ve semptom günlüğü eğitimi almayan

n=62

BULGULAR

Günlük tutan Günlük tutmayan

N (%) 89 (26.2) 251 (73.8)

Yaş, yıl 10.33±2.88 10.79±3.01

Erkek cinsiyet, n(%) 48 (53.9) 146 (41.8)

Astım şik.başlama yaşı, yıl 4.37±3.20 4.82±3.41

Astım tanı yaşı, yıl 6.11±2.85 6.31±3.34

Pasif sigara mazuriyeti, n(%) 23 (25.8) 75 (29.9)

Atopi, n(%) 53 (59.6) 145 (57.8)

Hastaların Demografik Özellikleri

Devamlı değişkenler ortalama±SD şeklinde gösterilmiştir

BULGULAR

Günlük tutan Günlük tutmayan

Sistemik kortikosteroid gerektiren atak sayısı 1.62±1.26 1.31±0.69

Hastaneye yatış gerektiren atak sayısı 1.00±0.00 1.50±0.83

Acile başvuru gerektiren atak sayısı 2.00±1.60 1.51±0.81

FEV1,% 102.22±14.29 101.33±16.24

AKT puanı 22.70±3.52 22.52±3.58

Günlük tutma durumuna göre çalışma parametrelerinin tek yönlü analizi

Devamlı değişkenler ortalama±SD şeklinde gösterilmiştir

BULGULAR

Günlük tutan, n (%)

Günlük tutmayan, n (%)

6-11 yaş Kontrolsüz 12 (19.4) 25 (16.8)

Kontrollü 50 (80.6) 124 (83.2)

12 yaş Kontrolsüz 3 (11.1) 19 (18,6)

Kısmi kontrollü 15 (55.6) 47 (46,1)

Kontrollü 9 (33.3) 36 (35.3)

Günlük tutma durumu ve yaşlara göre AKT sonuçları

BULGULAR

Günlük tutan Günlük tutmayan

Düzenli antiinflamatuvar tedavi kullanımı, n(%) 72 (80.9)* 146 (58.2)

Ortalama günlük ICS dozu, g/gün 297±120** 253±120

Komorbid hastalık, n (%) 26 (29.2)** 115 (81.6)

Günlük tutma durumuna göre astım kontrolünü etkileyen faktörler

Devamlı değişkenler ortalama±SD şeklinde gösterilmiştir

* P<0.001

** P<0.05

BULGULAR

Odds oranı Regresyon katsayısı

%95 güven

aralığıp

Sistemik kortikosteroid gerektiren atak sayısı 0.98 0.56 – 2.51 0.95

Hastaneye yatış gerektiren atak sayısı 0.41 0.14 – 1.62 0.14

Acile başvuru gerektiren atak sayısı 0.98 0.65 – 2.21 0.95FEV1,%

1.33 -5.18 – 2.85 0.50AKT puanı

0.33 -1.32 – 0.47 0.45

Semptom günlüğünün astım kontrol parametrelerine etkisi

Çok yönlü lojistik ve lineer regresyon analiz sonuçları

SONUÇ

Astımlı çocuklarda

düzenli semptom günlüğü tutmanın,

hastalık kontrolüne iyileştirici etkisi

yoktur