-
8/7/2019 SERT HAVA SEYR ve FIRTINA TEDBRLER
1/3
SERT HAVA SEYR ve FIRTINA TEDBRLER
Sert havann getirdii zorluklar genelde, rzgarn iddetinden ok
ekibin tecrbesine, teknenin
durumuna, deniz ve dalga koullar ile gidilecek rotaya baldr. Ak
denizde 6 Bofor bir havada
rzgara kar, orsa seyreden 8 metre bir tekne ciddi zorlanrken;
tam tersi rotada rzgar arkasna
alm 45 feet bir yelkenli keyif seyahati yapyor olabilir.
Tekneyi hazrlaynz.
1-Vanalar kontrol ediniz, -motor vanas hari-gereksiz olanlar
kapatnz.
Yan yatan yelkenlilerde, lavabolara ve tuvaletlere geri basan su
sebebiyle tamalar grlebilir.
2-Heleri kapatnz
3-Dolap kapaklarn ve ekmeceleri kapatnz. Kilitleyiniz.
4-Salonda, mutfakta ve harita masasndaki her eyi yerlerine
kaldrnz ve sabitleyiniz
5-Teknenin iini ve yaam mekann kuru tutunuz.
6-Mmknse sintineyi nceden temizleyiniz. Kt koku deniz tutmasnn
ilk nedenidir
7-Pis su tankn boaltnz.
8-Mazot tanknz dolu tutunuz
9-Gr mesafesi azalmsa, kstl gr iin gerekli nlemleri alnz
(AyrBkz: Sis ve kstl gr)
10-Yelkenleri nceden kltnz. (AyrBkz: Sert Hava Ayarlar)
Birok tecrbeli denizci, ar deniz koullarnda camadan vurmaktansa,
yelkenleri nceden
gerekirse limandan kmadan kltmeyi tercih eder.
11-Varsa frtna yelkenlerini donatnz ve kullannz. (Resim-170)
12-zellikle k seferlerinde varsa serpinti kr ok yararldr. Ancak
frtna iddetinde esen
rzgardabimini ayn yarar gstermez, almas, yrtlmas sz konusu
olabilir. Gerekirse
kapatlmaldr.13-Botu gverteye ters kapak ediniz. yice
balaynz.
Mrettebat hazrlaynz
1-Seyri iyi planlaynz ve ekibi bilgilendiriniz. Mrettebat en ok,
gerektiinden ya da beklenilenden
uzun sren seyirlerden yorulur.
2-Bir grev dalm yapnz. Eer otopilotun tutamayaca kadar sert bir
hava sz konusuysa,
dmenin kaptandan baka birisinde olmas avantajdr.
Ar deniz koullarnda en iyi dmenci, ya gen bile olsa bir
centerboard tekne dmencisidir!
3-Kyafetleri nceden giyiniz. Bir kez slandktan sonra kyafetler
artk koruyucu olmazlar
4-Gvertede ok hareket eden kiiler, sentetik kolay kuruyan
ilikler-orta tabaka ve stte Gore-Tex
gibi su geirmez ama hava alabilen kyafetler tercih
etmelidirler.
5-Dalgal denizde ba stnde veya gvertede olacaklar ve alacaklarn
mutlaka emniyet kemeri
takmalar gerekir.
Kokpitten ba stne her zaman rzgarst (yani yksek) taraftan
geilir.
8-Serpintiden korunmamnn baarl yntemlerinden birisi de kayak gzl
kullanmaktr. zellikle
kenarlar silikon-lastikli olanlar ok baarldr.
-
8/7/2019 SERT HAVA SEYR ve FIRTINA TEDBRLER
2/3
6-Ancak dmenci gibi devaml rzgara maruz kalan ama ok hareket
etmeyenler ise, orta tabakaya
Wind-Shield gibi rzgar geirmeyen rnler kullanmaldrlar.
(Resim-171)
7-Ekipte deniz tutan varsa nceden belirleyiniz ve seyre kmadan
ilalar en az yarm saat nce
kullannz.
8-Eer seyir birka saatten uzun srecekse, scak baz iecekleri (ay,
kahve gibi) nceden hazrlayp
termosa koymak ve bekletmek ok yararldr. Dalgal bir denizde
mutfaa girip, sallanan bir ocakta
ay kaynatmak zevkli bir ura deildir!
Seyir Taktikleri
1-Meteorolojik siteler gnmzde, yakn dnem 3 gne ynelik
tahminlerinde byk isabet
kaydetmektedirler. Hem grsel meteorolojinin hem de tahminlerin
ncen biliniyor olmas ve
planlamann buna gre yaplmas byk nem tar.
Tekneyi ve mrettebat gerektiinden uzun sre ypratacak sert
havalardan kan!
2-Akdenizde, sert esen rzgarn deniz kaldrmas faktre baldr.
Bunlardan ilki rzgarn
iddeti, ikincisi ne kadar zamandr estii ncs ise rzgarst denizin
bykldr.
rnein bir lodos frtnasndaIstanbulun gney sahilleri yani Marmara
sahilleri ciddi etkilenirken,
Karadeniz kylar st limandr
Mmknse saak alt seyrediniz
3-Ancak zellikle bizim gibi sularda genellikle sert rzgarlar ve
civarnalar karaya yakn, zellikle de
yksek da yamalarnda oluur. Ak denize ktka rzgarn iddeti
azalr.
Ak denizde selamet vardr
4-Ancak bizim sularda, evrensel yelkencilik ve denizcilik
camiasnda byk kabul gren heave-to
veya orsa alabanda elenmek gibi manevralara ok sk ihtiya
duyulmaz. (Resim-172). zellikle
Egede adalarn ve koylarn birbirine ok yakn olmas sebebiyle her
zaman snlacak alternatif bir
liman bulunur.5-4 derece alt havalarda seyrediliyorsa, gvertenin
buz tutmas olasdr. Deniz suyu ile gverteyi
ykayarak, ierdii tuz sayesinde buz tutmasna engel olunur.
Hava sertletike tekne ve arma zorlanr. Bunu engellemenin yolu
rzgarn yelken zerinde geirdii
sreyi azaltmaktr. Bu amala hafif havadakinin tersine tor
azaltlr. Yelkenlerin mmkn olduunca
dz bir formda olmas salanr. Ana yelken arabas rzgar altna
kaydrlr. Bu ekilde skotann
bounun alnmasyla bumba orta hatta gelmeyecek ancak yelken azami
derecede aaya doru
ekilmi olacaktr. Bumbann orta hatta olmas teknenin daha ok yan
yatmasna, baylmasna sebep
olur. Pupa palangasnn bounun alnmas toru azaltan bir dier
ayarlamadr. Bumba, orta blmde
aaya doru ekilir. Genova arabas arkaya ekilerek genova ile ana
yelken arasndaki aklk
arttrlr ve burada rzgarn taklmamas salanr. Rzgar iddetini
arttrmasyla tekne iyice yan
yatmaya balayacaktr.
Fin keel su kesimi olan teknelerde 25r, salma omurga gibi ar
deplasmanl teknelerde 30r, hareketli
salmal hafif yar teknelerinde 15rden fazla yatmas durumunda
hidrodinamik performans azalr.
Buna engel olmak iin yelkenler kltlr yani camadan vurulur.
Klasik tipte mandarla diree ekilen donanmlarda, yelken bumbaya
yakn olan tarafndan aaya
-
8/7/2019 SERT HAVA SEYR ve FIRTINA TEDBRLER
3/3
doru kltlr. Mandar laka edilerek, orsa yakasndaki matafyon bumba
zerindeki kancaya
tespit edilir. Bu matafyon ile ayn seviyede, yelkenin boylu
boyunca bir sra kk matafyon daha
vardr. Bunlardan en arkadaki, gngrmez yakasndakinden bir halat
geer, bu ipin bounu almakla
yelken arkadan aa iner. Mandar laka edilir. Orsa yakas da aa
indirilir. Bu iki yaka bumba
seviyesine sabitlendikten sonra, arada kalan matafyonlardan geen
serbest iplerde yelkenin
kvrmlarn bumbann etrafna tespit ederler.
Baz donanmlarda bunu tek bir halat ile kokpitten yapmak mmkn
olabilir.
Birinci camadan dzeyinde yelken yzeyi 1/3 orannda azalmtr. kinci
camadan neredeyse
yelkenin yars kadardr.
zellikle roller olan ana yelkenlerde camadan vurmak daha
kolaydr. Kokpite gelen roller iplerinden
birisi yelkeni aarken, dieri kapatr. Roller sistemlerde camadan
vururken, iskotann bolanmas
gerekir.
Selametle...
Mehmet EREM
Sn. Mehmet EREMinwww.teknekolik.com adl sitede yer alan
yazsndanderlenmitir. lgili yaznn
linki:http://www.teknekolik.com/viewtopic.php?f=64&t=199
