Shpjegimi i katër parimeve - perlatmuslimane.comperlatmuslimane.com/wp-content/uploads/2016/10/Shpjegimi-i-katër... · ”Rrruga tek Allahu përmes pendimit është e hapur vetëm

Shpjegimi i katër parimeve

1 www.PerlatMuslimane.com


Autor:

Imam Muhammed bin Abdil-Vehab

Shpjegues i librit:

Imam Salih bin Feuzan el-Feuzan

Fusnotat:

Shejkh Khalid bin Kasim er-Raddadi

Përgatiti:



Parathënia e librit

Hamdi dhe lavdërimi i takon Allahut, salavatet dhe selamet e Allahut

qofshin mbi profetin tonë Muhammed, familjen e tij dhe shokët e tij.

Ky është një shpjegim i librit të Shejkh-ul-Islamit dhe ripërtëritësit

Muhammed bin Abdil-Vehabit (rahimehullah) i quajtur ”el -Kaua’id el-

Arba’ah”. E kam shpjeguar atë, duke parë se askush tjetër nuk e ka bërë

këtë më parë dhe prandaj dëshirova që ta shpjegojë atë në përputhje me

kapacitetin dhe aftësinë time.

Allahu më faltë për mangësitë e mia në të.



Autori (Allahu e mëshiroftë) ka thënë:

E lus Allahun, Bujarin, Zotin e arshit madhështorë, që të mbrojë ty

në këtë jetë, si dhe në jetën e përtejme, të bekojë kudo që të jesh

dhe që të bëjë falënderues ndaj të mirave, të durueshëm kur

vihesh në sprovë dhe të kërkosh falje kur mëkaton – dhe këto tri

çështje janë çelësi i lumturisë.

Ky pra është libri, ”el-Kaua’id el -Arba’ah” [Katër parimet] i shkruar

nga Shejkh-ul-Islam Muhammed bin Abdil-Vehabi (rahimehullah).

Ky është një libër i ndarë, por që zakonisht shtypet së bashku me librin

”Thalathat-ul-Usul” për shkak se ka nevojë që jetë i pranishëm tek

nxënësit e dijes.

”Kauaid” është shumësi i fjalës ”Kaida” që do të thotë: ”një bazë nga

e cila degëzohen shumë çështje ose degëzime”.

Këto katër parime të cilat Shejkhu (rahimehullah) i ka përmendur, kanë

për temë dijen rreth teuhidit [monoteizmit] dhe shirkut [politeizmit dhe

idhujtarisë].

Cila është baza e teuhidit? Cila është baza e shirkut? Shumë njerëz i

marrin këto çështje gabim. Ata domethënien e teuhidit e kuptojnë gabim

dhe e pyesin se çka është ai. Në mënyrë të ngjashme, domethënien e

shirkut e kuptojnë gabim. Secili i interpreton këto dy çështje sipas epshit

të tij.

Megjithatë, është e detyrueshme për ne që bazat tona t’ia referojmë

Kuranit dhe Sunnetit, në mënyrë që themeli të jetë i saktë, i shëndoshë i

nxjerrë nga libri i Allahut dhe nga Sunneti i të dërguarit të Tij (salAllahu

alejhi ue selem). Kjo vlenë veçanërisht në këto dy çështje të mëdha;

teuhidin dhe shirkun.

Shejkhu (rahimehullah) nuk i ka sjell këto parime nga vetja e tij ose nga

koka e tij, siç veprojnë shumë prej të devijuarve. Ai i ka sjellë këto parime

nga libri i Allahut dhe nga Sunneti dhe jeta e të dërguarit të Allahut

(salAllahu alejhi ue selem.



Nëse ti i di këto baza dhe i kupton, atëherë më tutje do ta keshë të lehtë

për ta njohur teuhidin, për të cilin Allahu dërgoi të dërguarit e Tij dhe

shpalli librat e Tij. Gjithashtu, do ta njohësh shirkun për të cilin

paralajmëroi Allahu dhe sqaroi rrezikun dhe dëmin e tij në këtë jetë dhe

në tjetrën. Kjo është shumë e rëndësishme.

Kjo është më e rëndësishme për ty sesa që t’i njohësh dispozitat lidhur me

namazin, zekatin dhe llojet e tjera të adhurimit dhe çështjet fetare. Kjo

çështje është e para dhe themelore, as namazi, as zekati, as haxhi, ose

ndonjë lloj tjetër i adhurimit nuk është i saktë nëse ajo nuk është e bazuar

në akiden (besimin) e duhur, e cila është që sinqerisht ta adhurosh vetëm

Allahun (Azza ue Xhel). Autori (rahimehullah) i fillon këto katër baza me

një parathënie madhështore, e ceka lutjen për atë që kërkon dije dhe ai i

kushton vëmendje kësaj kur ai thotë:

E lus Allahun, Bujarin, Zotin e arshit madhështorë, që të mbrojë ty në

këtë jetë, si dhe në jetën e përtejme, të bekojë kudo që të jesh dhe që të

bëjë falënderues ndaj të mirave, të durueshëm kur vihesh në sprovë dhe

të kërkosh falje kur mëkaton – dhe këto tri çështje janë çelësi i lumturisë.

Në këtë parathënie të gjerë Shejkhu (rahimehullah) lutet për çdo nxënës

që e mëson fenë e tij për të arritur të vërtetën dhe të shpëtojë nga

devijimi dhe shirku, sepse një person i tillë është meritor që Allahu të

kujdeset për të në këtë jetë edhe në jetën e përtjeme. Ai për të cilin

Allahu do të kujdeset në këtë jetë dhe në jetën e përtejme, nuk do të

preket nga të këqijat në këtë jetë ose në jetën e përtejme. Ai (Te ala) ka

thënë:

ههمءامنهوا ٱلذينولى ٱلله نيهخرجه تم ـ وا وٱلذينٱلن ورإلىٱلظ لهم ههمهكفره أولياؤه

غهوته ـ ٱلط

”Allahu është mbrojtës i atyre që besuan, i nxjerr ata prej

errësirave në dritë. E kufarët e kanë të keqën kujdestarë.” 1

1 2:257



Nëse Allahu të mbronë ty, Ai do të të nxjerr nga errësira, e cila është

errësira e idhujtarisë, mosbesimit, e dyshimit dhe devijimit dhe do të

shpie në dritën e besimit, në dijen e cila sjell dobi dhe në vepra të drejta:

فرينوأنءامنهوا ٱلذينلىموٱللبأنذٲلك ـ لههممولىلٱلك

”Këtë ngase Allahu është mbrojtës i atyre që besuan, kurse për

jobesimtarët nuk ka mbrojtje.” 2

Nëse Allahu kujdeset për ty me mbrojtjen e Tij, suksesin e Tij dhe

udhëzimin në këtë jetë dhe në jetën e përtejme, ti kurrë nuk do të

përjetosh asnjë fatkeqësi pas këtij fati. Në këtë jetë, Ai kujdeset për ty me

udhëzim, sukses dhe përmirësim sipas metodologjisë së shëndoshë. Në

jetën e përtejme, Ai do të kujdeset për ty duke të futur në xhenetin e Tij,

në të cilën ti do të qëndroshë përgjithmonë. Aty nuk ka as frikë, as

sëmundje, as fatkeqësi, as pleqëri dhe as gjëra të këqija. Në këtë mënyrë,

Allahu kujdeset për robërit e Tij besimtarë në këtë jetë, ashtu edhe në

jetën e përtejme.

Shejkhu tha: ”… të bekojë kudo që të jesh…”

Qëllimi kryesor është që Allahu të bekojë kudo që të jesh. Allahu bekon

jetën tuaj, jetesën tuaj, dijen tënde, veprat tuaja dhe pasardhësit e tu.

Kudo që të jesh dhe kudo që të shkosh, bekimi të shoqëron. Kjo është një

mirësi e madhe dhe begati prej Allahut (Subhanehu ue Te ala).

Shejkhu tha: ”… dhe që të bëjë falënderues ndaj të mirave …”

Ndryshe nga ai që është mosfalënderues kur atij i ipen mirësitë. Shumë

njerëz nuk falëndërojnë për mirësitë që u vijnë. Në vend të kësaj ata janë

mohues dhe e shpenzojnë atë në mëkate ndaj Allahut (Azze ue Xhel). Kjo

është një qartësi për fatkeqësinë e tyre. Ndërsa lidhur me atë që është

falënderues, Allahu atij i jep edhe më shumë:

ملزيدنكهشڪرتهملٮنرب كهمتأذنوإذ

”Dhe nëse tregoheni mirënjohës, Unë do tu japë edhe më shumë.”3

2 47:11

3 14:7



Allahu u jep atyre që janë falënderues edhe më shumë nga mirësitë e Tij.

Prandaj nëse dëshiron të kesh akoma më shumë nga mirësitë, ti duhet ta

falënderosh Allahun (Azze ue Xhel), dhe nëse nuk e dëshiron këtë, duhet

ti mohosh ato.

Shejkhu tha: ”… të durueshëm kur vihesh në sprovë …”

Allahu (Xhela ue Ala) i vë robërit e Tij në sprovë. Ai i sprovon ata me

fatkeqësi, me të këqija dhe armiq në mesin e jobesimtarëve dhe

hipokritëve. Në këtë kontekst, ata kanë nevojë për durim, shpresë dhe

shpresë për mëshirën e Allahut. Ata duhet të qëndrojnë të fortë në fenë e

tyre dhe as të tronditen nga sprovat e as të dorëzohen para tyre. Ata

duhet të qëndrojnë të fortë në fenë e tyre dhe të vazhdojnë me

vështirësitë që ata përjetojnë në atë rrugë. Atyre nuk u lejohet të jenë si

ai që shqetësohet, zemërohet dhe heqë dorë nga shpresa e Allahut (Azze

ue Xhel) kur sprovohet. Kjo është shkak që sprovat dhe fatkeqësitë të

vien njëra pas tjetrës.

Profeti (salAllahu alejhi ue selem) ka thënë:

”Nëse Allahu e do një popull, e sprovonë atë. Ai që kënaqet, e arrin

kënaqësinë, dhe ai që zemërohet, e godet zemërimi.” 4

”Profetët janë njerëzit që sprovohen më së shumti. Pastaj ata që

vijnë pas tyre, pastaj ata që vinë pas tyre .” 5

Të dërguarit janë sprovuar sikurse janë sprovuar të sinqertit, dëshmorët

dhe robërit besimtarë të Allahut.

4 Transmetuar nga Tirmidhi (4/601) dhe Ibn Maxheh (4031) nga Enes bin Malik (radijAllahu anhu). Tirmidhi

tha: ”Ky hadith është i huaj.” Pos kësaj ky hadith është transmetuar nga Ahmedi (5/428) nga Mahmud bin Labid (radijAllahu anhu). 5 Tirmidhi (4/601-602), Ibn Maxheh (4023), Ahmedi (1/172, 173, 174, 180 och 185), Darimi (2/320), Ibn

Hibani (7/131), Hakim (1/41) dhe Bejhaki (3/372). Tirmidhi tha: ”Ky hadith është i mirë dhe autentik.”



Allahu (Te ala) ka thënë:

حرف علىٱلليعبهدهمنٱلناسومن

”Ka gjithashtu në mesin e njerëzve që e adhurojnë Allahun me

pavendosmëri …”

نياخسروجههۦعلىٱنقلبفتنة أصابتههوإنبهۦٱطمأنخير ۥأصابههفإن ٱلد

سرانهههوذٲلكوٱلخرة بينهٱلخه ٱلمه

”Nëse e godet ndonjë e mirë ai qetësohet me të, po nëse e godet

ndonjë e pakëndshme, ai kthehet në fytyrën e vet të vërtetë (të

mëparshme), ai e ka humbur këtë dhe jetën tjetër e ky është ai

dështimi i qartë.” 6

Kjo jetë nuk mund të jetë gjithmonë lumturi, luksoze, ëmbëlsi, gëzim dhe

fitore. Ajo thjesht nuk mund të jetë gjithmonë në këtë mënyrë. Kjo është

diçka që Allahu i le robërit e Tij që të përjetojnë. Çfarë sprova dhe teste

përjetuan sahabët, të cilët janë njerëzit më të mirë të umetit?


ٱلناسبيننهداولههاٱليامهوتلك

”Ne, i lëmë njerëzit të goditen me njërën pas tjetrës, të përjetojnë

ditë të tilla.” 7

Shejkhu tha: ”… dhe të kërkosh falje kur mëkaton – dhe këto tri

çështje janë çelësi i lumturisë.”

6 22:11

7 3:140



Prandaj robi duhet ta zbus shpirtin e tij duke e ditur se ai nuk është i

vetmi i cili sprovohet. Këtë e kanë provuar miqt e ngushtë të Allahut

tashmë. Prandaj njeriu duhet të zbus shpirtin e tij, të jetë i qëndrueshëm

dhe të pres zgjidhjen e Allahut (Te ala) – dhe fitorja përfundimtare u

takon njerëzve të devotshëm.

Një person i cili mëkaton dhe nuk kërkon falje, pos kësaj mëkaton edhe

më shumë është me të vërtetë fatkeqë – Allahu na ruajtë. Por çdo herë

kur një rob besimtarë mëkaton, ai nxitohet në pendim:

حشة فعلهوا إذاوٱلذين ـ وا أوف وا أنفهسہهمظلمه وا ٱللذكره يغفرهومنلذهنهوبهمفٱستغفره

ٱللهإلٱلذ نهوب

”Dhe ata, që kur bëjnë vepra të turpshme ose i bëjnë dëm vetes, e

kujtojnë Allahun – dhe kërkojnë falje për mëkatet e tyre. E kush

falë mëkatet përveç Allahut?” 8

لة ٱلس وءيعملهونللذينٱللعلىٱلتوبةهإنما ـ هوبهونثهمبجه ٮكقريب منيت ـ ل هو يتهوبهفأ

عليہمٱلله

”Rrruga tek Allahu përmes pendimit është e hapur vetëm për ata

që bëjnë ndonjë të keqe nga papjekuria, e shpejt pendohen.”9

Çdo njëri i cili bën mëkat ndaj Allahut është injorant në kuptimin e

papjekurisë, mendjes dhe njerëzimit të mangët. Mund të ketë dije dhe

njëkohësisht të jetë i paditur në aspektin e mungesës së vështrimit dhe

jostabilitetit në çështje të ndryshme: ”… Dhe pastaj shpejt pendohet.”

Kjo do të thotë se çdo herë kur ata mëkatojnë, kërkojnë falje. Askush nuk

është pa mëkate, por hamdi dhe lavdërimi i takon Allahut i Cili i ka lënë

dyert e pendimit të hapura. Prandaj robi që mëkaton është i detyruar të

nxitojë në pendim. Nëse personi në këtë rast as nuk kërkon falje e as nuk

pendohet, kjo nënkupton fatkeqësinë. Ky person rrezikon të heqë dorë

nga shpresa në mëshirën e Allahut, dhe se shejtani i vie atij dhe i thotë:

”Nuk ka pendim për ty.”

8 3:135

9 4:17



Këto tri çështje janë çelësi i lumturisë; të jesh mirënjohës ndaj të mirave,

të duroshë në qoftë se sprovohesh dhe të kërkosh falje nëse mëkaton. Ai

që pastaj privohet prej këtyre, ose disa prej tyre, është i pakënaqur.



Hanefije (teuhid)

Dije – Allahu të udhëzoftë drejt bindjes ndaj Tij – se hanifijeh, feja e

Ibrahimit (alejhi selam), është që ta adhurosh sinqerisht vetëm Allahun.

Ai (Te ala) ka thënë:

نسٱلجنخلقتهوما ليعبهدهونإلوٱل

”Xhindët dhe njerëzit i kam krijuar vetëm që të Më adhurojnë.” 10

”Dije – Allahu të udhëzoftë drejt bindjes ndaj Tij …”

Kjo është një lutje nga Shejkhu (rahimehullah) dhe në këtë mënyrë

mësuesi duhet të lutet për nxënësin e tij.

T’i bindesh Allahut do të thotë që t’i nënshtrohesh urdhërave të Tij dhe që

ti shmangesh ndalesave të Tij.”

”… se hanifijeh, feja e Ibrahimit… ”Allahu (Xhela ue Ala) e urdhëroi

profetin e Tij (salAllahu alejhi ue selem) që të pasoj fenë e Ibrahimit

(alejhi-selam).


ثهم اإبرٲهيمملةٱتبعأنإليكأوحينا شرڪينمنكانوماحنيف ٱلمه

”Pastaj ty të kemi porositur: “Paso fenë e Ibrahimit – (hanif) të

prirur kah e mira!” Ai nuk ka qenë prej idhujtarëve.” 11

10 51:56

11 16:123



Hanifijeh është monoteizmi, feja e Ibrahimit (alejhis-salatu ues-selam).

”Hanif” është ai që i kthehet Allahut dhe ia kthen shpinën çdo gjëje tjetër.

Pra, ky është kuptimi i fjalës ”hanif”; ai që i kthehet Allahut me zemrën e

tij, veprat e tij dhe me qëllimet e tij. Të gjitha këto duhet ti kushtohen

vetëm Allahut. Nga ana tjetër, duhet t’ua kthesh shpinën çdo gjëje tjetër

pos Allahut. Allahu na ka urdhëruar që të pasojmë fenë e Ibrahimit

(alejhi-selam):

ينفىعليكهمجعلوماٱجتبٮكهمههو لةحرج منٱلد إبرٲهيمأبيكهمم

”Ai, ju ka zgjedhë dhe nuk ju ka bërë juve në fe kurrfarë

vështirësie – në fenë e pastër, ashtu si (ka qenë), në fenë e babës

suaj, Ibrahimit.” 12

Feja e Ibrahimit është që sinqerisht të adhurohet vetëm Allahu. Kjo është

hanifijeh. Ai nuk tha që vetëm ta adhurosh Allahun, por ta adhurosh me

sinqeritet. Kjo do të thotë që të qëndroshë larg nga shirku, sepse adhurimi

i ndotur me shirkun anulohet dhe nuk konsiderohet adhurim derisa ai të

jetë i pastër nga shirku i madh dhe i vogël. Ai (Te ala) ka thënë:

وا وما خلصينٱللليعبهدهوا إلأهمره ينلههمه نفاءٱلد حه

”E duke qenë se ata nuk ishin të urdhëruar me tjetër, pos që ta

adhuronin Allahun me një adhurim të sinqertë ndaj Tij.” 13

”Hanif” është pra ai që sinqerisht i kthehet Allahut (Azze ue Xhel). Me

këtë adhurim Allahu i ka urdhëruar të gjithë njerëzit.

12 22:78

13 98:5



Ai (Te ala ka) thënë:



Kuptimi i adhurimit është që të adhurosh vetëm Allahun dhe askë tjetër.

Urtësia e krijimit është pikërisht për të adhuruar vetëm Allahun (Azze ue

Xhel). Disa pra i janë nështruar kësaj e disa të tjerë nuk e kanë bërë këtë.

Pra, kjo është urtësia prapa krijimit. Pra ai që pastaj adhuron dikë pos

Allahut, e kundërshton qëllimin e krijimit, në të njëjtën mënyrë sikurse ai

e kundërshton edhe sheriatin.

Ibrahimi (alejhi-selam) është babai i profetëve që e pasuan atë. Të gjithë

ata vijnë nga pasardhësit e tij. Për këtë arsye, Ai (Xhela ue Ala) tha:

قۥلههووهبنا ـ يتهفىوجعلناويعقهوبإسح بٱلن بهوةذهر ـ ههوٱلكت ـ فىۥأجرههوءاتين

نيا ٱلد

”Dhe Ne ia dhuruam atij Is’hakun dhe Jakubin, e në pasardhësit e

tij shpallëm profecinë dhe librin e shenjtë (librat e shpallur).” 15

Të gjithë nipërit e Ibrahimit (alejhi-selatu ue-selam) janë izraelitë pos

Muhammedit salAllahu alejhi ue selem i cili është nga pasardhësit të

Isma’ilit (alejhi-selam). Prandaj, të gjithë profetët janë nga Ibrahimi

(alejhis-salatu ues-selam) si një nderim ndaj tij. Allahu bëri që ai të jetë

imam për njerëzit, do të thotë një shembull:

اللناسجاعلكإن ىقال إمام

”Ai i tha: ”Unë po të bëj ty prijës (imam) të njerëzimit!” 16

14 51:56

15 29:27

16 2:124



كانإبرٲهيمإناأهمة قانت الل حنيف

”Vërtet, Ibrahimi ka qenë shëmbëlltyrë e të mirave, adhurues i

Allahut,”17

Ky është një shembull që sipas tij duhet përmirësuar veten. Me këtë

Allahu i ka urdhëruar të gjithë njerëzit. Ai (Te ala) ka thënë:



Ashtu si të gjithë profetët e tjerë, Ibrahimi nxiti që të adhurohet Allahu

(Azze ue Xhel). Të gjithë profetët u bën thirrje njerëzve që ta adhurojnë

vetëm Allahun dhe askë tjetër.


ل فىبعثناولقد غهوتوٱجتنبهوا للٱٱعبهدهوا أنرسهول أهمة ڪه ـ ٱلط

”Ne dërguam në çdo popull të dërguar që t’u thonë: ”Adhuroni

vetëm Allahun, e largojuni djajve (adhurimit të tyre)!”19

Lidhur me sheriatet të cilat përbëhen nga urdhëresat, ndalesat, të

lejuarën dhe të ndaluarën, ato dallojnë tek umetet paraprake në përputhje

me nevojat dhe kërkesat e tyre. Allahu e ligjëson një ligj dhe pastaj për ta

abroguar atë me një të tillë më vonë. I tillë ishte rasti deri sa erdhi ligji

islamik dhe anuloi të gjitha legjislacionet e mëparshme.

17 16:120

18 51:56

19 16:36



Ky legjislacion do të vlej deri në ditën e gjykimit. Por sa i përket bazës së

fesë së profetëve, e që është teuhidi, ai mbetet, nuk shfuqizohet. Feja e

tyre është një dhe ajo është Islami, që do të thotë të adhurohet sinqerisht

vetëm Allahu. Ligjet mund të jenë të ndryshme dhe të shfuqizohen, por

teuhidi dhe besimi është i njëjtë që nga Ademi (alejhi-selam) deri te

profeti i fundit. Të gjithë ata thërritën në teuhid dhe që adhurimi ti

përkushtohet vetëm Allahut. Të adhurohet Allahu do të thotë të

respektohen obligimet e Tij legjislative. E nëse ky legjislacion shfuqizohet,

adhurimi bëhet duke vepruar sipas asaj që ka shfuqizuar dhe ajo që është

shfuqizuar nuk do të konsiderohet si një adhurim ndaj Allahut.



Teuhidi

Kur ti e din se Allahu të ka krijuar që ta adhuroshë Atë, duhet ta dish se

adhurimi nuk quhet adhurim, pa Teuhid. Poashtu falja e namazit nuk

quhet falje e namazit pa abdes. Nëse shirku përzihet me adhurim,

adhurimi anulohët sikurse anulohet abdesi në qoftë se përzihet me

papastërti.

Do të thotë nëse e din ajetin:



Ti je një në mesin e njerëzve, dhe ky ajet vlen edhe për ty. Ti e di se

Allahu nuk të ka krijuar kotë, që ti të hash e të pish, apo të jetosh këtë

jetë dhe i lumtur të bredhësh. Ai nuk të ka krijuar për këtë. Ai të ka

krijuar për ta adhuruar Atë. Këto gjëra Allahu t’i ka nënshtruar ty, që ti të

marrësh ndihmë prej tyre për ta adhuruar Atë, sepse ti nuk mundesh të

jetoshë pa to. Përveç kësaj, ti nuk mundesh ta adhuroshë Allahun pa këto

gjëra. Allahu ti ka nënshtruar ty, kështu që ti ta adhurosh Atë, e jo që ti të

ngazëllohesh për to, dhe të bredhësh i gëzuar, të mëkatosh, të kryesh

vepra të këqija dhe të hash dhe pish atë që ti dëshiron. Në këtë mënyrë

jetojnë kafshët. Njeriu pra është krijuar nga Allahu (Xhela ue Ala) për një

qëllim të madh dhe një urtësi të madhe, pra për adhurim.

20 51:56





”Xhindët dhe njerëzit i kam krijuar vetëm që të Më adhurojnë.”21

Allahu nuk të ka krijuar ty që ta furnizoshë Atë apo që të mbledhësh

pasuri për Të. Kjo është mu ajo që bëjnë njerëzit me njëri-tjetrin kur ata

punësojnë punëtorë për t’ua mbledhur atyre furnizim. Për këtë Allahu nuk

ka nevojë. Allahu nuk ka nevojë për krijesat.


نمنہهمأهريدهما زق م ونأنأهريدهومار يهطعمه

”Unë nuk kërkoj prej tyre ndonjë furnizim e as s’dëshiroj të më

ushqejnë ata.” 22

Allahu (Xhela ue Ala) i ushqen krijesat dhe Vet nuk ndien uri. Ai nuk ka

nevojë për ushqim. Ai (Xhela ue Ala) është i Vetëmjaftueshëm dhe nuk ka

nevojë për adhurimin tënd. Sundimi i Allahut nuk pakësohet nëse ti bën

kufër. Megjithatë, ti je ai që ka nevojë për Të. Ti je ai i cili ka nevojë për

adhurim. I përket mëshirës së Tij që Ai të urdhëroi që ta adhurosh Atë.

Para së gjithash kjo është për të mirën tënde. Nëse ti e adhuron Atë, Ai

(Subhanehu ue Te ala) do të nderojë me shpërblim dhe kompensim.

Adhurimi është pikërisht shkaku që Allahu të nderoi ty në këtë jetë dhe në

jetën e përtejme. Prandaj, kush është ai që përfiton nga adhurimi? Ai që

përfiton nga adhurimi nuk është askush tjetër pos vetë robi. Sa për

Allahun (Xhela ue Ala), Ai nuk ka nevojë për krijiesat e Tij.

”… ti duhet ta dish se adhurimi nuk quhet adhurim, pa teuhid. Në të

njëjtën mënyrë sikurse falja e namazit nuk quhet falje e namazit pa

abdes. ”

21 51:56

22 51:57



Pasi e ke mësuar se Allahu të krijoi që ta adhurosh Atë, duhet ta dish

gjithashtu se adhurimi me të cilin kënaqet Allahu (Subhanehu ue Te ala)

është i saktë vetëm nëse ai arrin dy kushte. Dhe në qoftë se njëri prej

tyre dështon, çdo gjë shkon huq.

Kushti i parë: Që vepra siqnerisht ti përkushtohet Allahut dhe të jetë e

zbrazët nga të gjitha llojet e shirkut. Nëse shirku do të përzihej me të,

shirku e anulon atë. Për shembull, abdesi anulohet nëse ai përziehet me

papastërti. Në mënyrë të ngjashme anulohet adhurimin yt nëse ti e

adhuronë Allahun dhe pastaj bjen në shirk.

Kushti i dytë: Të pasuerit të dërguarin (salAllahu alejhi ue selem). Të

gjitha adhurimet të cilat nuk i ka ligjësuar i dërguari (salAllahu alejhi ue

selem) janë të kota dhe të refuzuara, gjithashtu risitë. Prandaj, ai

(salAllahu alejhi ue selem) tha:

”Ai që kryen një vepër që nuk është në përputhje me çështjen

(fenë) tonë, ajo i refuzohet.” 23

Në një tjetër formulim thuhet:

”Ai që shpik diçka të re në çështjën (fenë) tonë, ajo i refuzohet.” 24

Adhurimi pra duhet të jetë në përputhje me atë që erdhi i dërguari

(salAllahu alejhi ue selem), e jo me atë që njerëzit mendojnë se është e

mirë dhe çfarë është në përputhje me synimet dhe qëllimet e tyre.

Përderisa ajo nuk mbështetet nga asnjë dëshmi nga sheriati, veprimi

është një risi që nuk i sjell dobi praktikuesit të tij. Në fakt, ai i bën dëm,

sepse kjo është mosbindje, edhe nëse ai pretendon se po i afrohet Allahut

(Azze ue Xhel) me të.

23 Muslimi (1718) nga Aisha (radijAllahu anha).

24 Bukhari (2697) dhe Muslimi (1718) nga Aisha (radijaAllahu anha).



Adhurimi duhet pra ti përmbushë këto dy kushte që të jetë i saktë dhe që

ti bëjë dobi praktikuesit të tij; sinqeriteti dhe përputhja me Sunnetin e të

dërguarit (salAllahu alejhi ue selem). Nëse ajo do të përzihej me shirk, ajo

anulohet, dhe në qoftë ajo do të përzihej me një risi të shpikur, ajo

anulohet gjithashtu. Nuk ka dobi me adhurimin nëse ai nuk i plotëson këto

dy kushte, për shkak se ka të bëjë me diçka që Allahu (Azze ue Xhel) nuk

e ka ligjësuar – dhe Allahu e pranon vetëm atë që Ai ka urdhëruar në

librin e Tij dhe mes të dërguarit të Tij (salAllahu alejhi ue selem).

Askush tjetër përveç të dërguarit (salAllahu alejhi ue selem) nuk është

urdhëruar që të pasohet. Të gjithë të tjerët pasohen vetëm nëse ata e

pasojnë dhe i binden të dërguarit (salAllahu alejhi ue selem). Ndërsa, ata

nuk duhet të pasohen nëse nuk e pasojnë të dërguarin (salAllahu alejhi ue

selem):

أي ہا ـ لىٱلرسهولوأطيعهوا ٱللأطيعهوا ءامنهوا ٱلذيني منكهمٱلمروأهو

”O ju që besuat, bindjuni Allahut, respektoni të dërguarin dhe

përgjegjësit nga ju.”25

Atyre të cilëve i janë dhënë institucionet dhe përgjegjësia janë pushtetarët

dhe dijetarët. Është e detyrueshme bindja ndaj tyre në qoftë se ata i

binden Allahut. Megjithatë, nuk është e lejuar bindja ndaj tyre ose pasimi i

tyre në gjëra që kundërshtojnë Allahun. Asnjë krijesë tjetër përveç të

dërguarit të Allahut (salAllahu alejhi ue selem) nuk zoton një bindje

individuale. Të gjithë të tjerëve iu bindemi vetëm nëse ata ndjekin dhe i

binden të dërguarit (salAllahu alejhi ue selem). Ky është adhurimi i saktë.

25 4:59



Shirku

Kur ti e di se adhurimi do të shkojë huq dhe vepra do të anulohet në qoftë

se përzihet me shirk, dhe se praktikuesi i tij mbetet në zjarr përgjithmonë,

atëherë e kupton se kjo çështje është detyrimi më i rëndësishëm për ty që

ta dish. Shpresojmë se Allahu do të çlirojë nga kjo rrjetë, e që është të

adhurosh dikë tjetër pos Allahut. Allahu (Te ala) ka thënë:

يشاءهلمنذٲلكدهونماويغفرهبهۦيهشركأنيغفرهلٱللإن

”Është e vërtetë se Allahu nuk falë (mëkatin) t’i bëhet Atij shok, e

pos këtij (mëkati), të tjerat i falë atij që dëshiron.” 26

Kjo dihet përmes dijes së katër parimeve të cilat Allahu (Te ala) i ka

përmendur në librin e Tij:

Pasi ta dish se çka është teuhidi, që do të thotë adhurohet vetëm Allahu,

ti gjithashtu duhet ta dish se çka është shirku. Ai që nuk ka dijeni për një

gjë si pasojë do të bjerë në të. Ti duhet të kesh njohuri lidhur me llojet e

ndryshme të shirkut për t’iu shmangur atyre, sepse Allahu ka

paralajmëruar ndaj shirkut dhe ka thënë:

يشاءهلمنذٲلكدهونماويغفرهبهۦيهشركأنيغفرهلٱللإن

”S’ka dyshim se Allahu nuk falë (mëkatin) t’i përshkruhet Atij shok

(idhujtarinë), e përpos këtij (mëkati) i falë kujt do.”27

26 4:116

27 4:48



Ky është shirku, rreziku i të cilit do të thotë përjashtim nga xheneti:

ٱلنارهومأوٮههٱلجنةعليهٱللهحرمفقدبٱلليهشركمن

”Allahu ia ka ndaluar (ia ka bërë haram) atij xhenetin dhe vendi i

tij është zjarri.” 28

Pos kësaj ajo ndalon faljen:

اٱفترىفقدبٱلليهشركومن اإثم عظيم

”S’ka dyshim se Allahu nuk falë (mëkatin) t’i përshkruhet Atij shok

(idhujtarinë).” 29

Pra, ky është një rrezik i jashtëzakonshëm, për të cilin duhet të kesh dije,

para çdo rreziku tjetër, sepse rreth shirkut kanë devijuar mendjet dhe

konceptet. Le ta dimë pra çka është shirk sipas Kuranit dhe Sunnetit.

Allahu nuk ka paralajmëruar ndaj diçkaje pa e sqaruar atë, sikurse nuk i

ka obilguar njerëzit me diçka pa ua qartësuar atë njerëzve. Ai nuk e ndaloi

shirkun duke e lënë në mënyrë të përgjithshme, por Ai në fakt e sqaroi

gjerësisht në Kuranin madhështorë, dhe kështu bëri i dërguari (salAllahu

alejhi ue selem) në Sunnet, në një mënyrë të qartë dhe të mjaftueshme.

Për ta ditur se çka është shirku, ne duhet t’i referohemi Kuranit dhe

Sunnetit dhe jo mendimit të një personi.

28 5:72

29 4:48



Parimi i parë

Parimi i parë është që ta dish se jobesimtarët, të cilët i dërguari i Allahut

(salAllahu alejhi ue selem) i luftoi, pranonin se Allahu (Te ala) është

Krijuesi i cili mban krijesat. Por kjo nuk i futi ata në Islam. Argument për

këtë janë fjalët e Tij (Te ala):

قهكهممنقهل نيرزه رٱلسمعيملكهأمنوٱلرضٱلسماءم ـ ٱلحىيهخرجهومنوٱلبص

ٱللهفسيقهولهونٱلمريهدب رهومنٱلحى منٱلمي تويهخرجهٱلمي تمن

Thuaj: ”Kush ju furnizon me ushqim nga qielli e toka, kush e ka në

dorë të dëgjuarit e të pamët (tuaj), kush e nxjerr të gjallin nga i

vdekuri e kush e nxjerr të vdekurin nga i gjalli, kush rregullon çdo

çështje?” Ata do të thonë: ”Allahu”. 30

Pohimi i mosbesimtarëve

Parimi i parë është që ta dish se mosbesimtarët që i luftoi i dërguari i

Allahut (salAllahu alejhi ue selem) pohonin se Allahu është i vetëm në

veprimet e Tij. Megjithatë, ata nuk hynë në Islam dhe ata nuk i siguruan

as jetët e tyre e as pasurinë e tyre. Kjo nënkupton se teuhidi nuk është i

tëri nëse pohon vetëm teuhidin Rububije, se Allahu është i vetëm në

veprimet e Tij, në të njëjtën mënyrë sikurse shirku nuk është vetëm për

të besuar se Allahu nuk është i vetëm në veprimet e Tij. Në fakt këtë lloj

shirku e kanë vetëm një numër i veçuar i njerëzve të devijuar. Të gjitha

umetet pohojnë se Allahu është i vetëm në veprimet e Tij. Që Allahu është

i vetëm në veprimet e Tij do të thotë se Ai është Krijuesi dhe Furnizuesi

që jep vdekjen, jetën dhe mbikqyrë krijesat.

30 10:31



Asnjë njeri nuk ka pohuar kurrë se dikush krijon, furnizon, jep vdekjen

ose jetën, karshi Allahut (Te ala). Idhujtarët besonin se Allahun ishte

Krijuesi dhe Furnizuesi që jep vdekjen, jetën dhe kontrollon rendin e

krijimit:

وٲتخلقمنسألتههمولٮن ـ ٱللهليقهولهنوٱلرضٱلسم

”Nëse ti i pyet ata: Kush krijoi qiejt e tokën? Me siguri do të thonë:

”Allahu!” 31

وٲترب منقهل ـ سيقهولهونٱلعظيمٱلعرشورب ٱلسبعٱلسم تتقهونأفلقهللل

”Thuaj: ”Kush është Zoti i shtatë qiejve dhe Zot i Arshit të madh?”

Ata do të thonë: ”Allahu!” 32

Lexoni në fund të sures ”el-Mu’minun” për të parë se si idhujtarët pohuan

se Allahu është i vetëm në veprimet e Tij. E njëjta gjë është edhe në

surën ”Junus”:

قهكهممنقهل نيرزه رٱلسمعيملكهأمنوٱلرضٱلسماءم ـ ٱلحىيهخرجهومنوٱلبص

ٱللهفسيقهولهونٱلمريهدب رهومنٱلحى منٱلمي تويهخرجهٱلمي تمن

Thuaj: ”Kush ju furnizon me ushqim nga qielli e toka, kush e ka në

dorë të dëgjuarit e të pamët (tuaj), kush e nxjerr të gjallin nga i

vdekuri e kush e nxjerr të vdekurin nga i gjalli, kush rregullon çdo

çështje?” Ata do të thonë: ”Allahu”. 33

Pa mëdyshje ata e pohuan këtë.

31 31:25

32 23:86-87

33 10:31



Teuhidi pra nuk është vetëm teuhidi Rububije, se Allahu është i vetëm në

veprimet e Tij, gjë të cilën e pohojnë filozofët dhe shkencëtarët në

besimet e tyre. Ata besojnë se teuhidi është për të pohuar se Allahu është

Krijuesi dhe Furnizuesi që jep vdekje dhe jep jetë. Si shtesë, ata thonë:

”Ai është i vetmi në qenien e Tij, i vetmi me cilësitë e Tij dhe Ai

nuk i ngjan askujt me veprimet e Tij dhe Ai nuk ka ndihmëtar.”

Ky pra është teuhidi Rububije, besimi se Allahu është i vetëm në veprimet

e Tij. Nuk ka libër të shkruar nga filozofët fetarë, vetëm se ju do të gjeni

se ata vetëm merren me këtë temë dhe asgjë tjetër. Ky nuk është lloji i

teuhidit me të cilin Allahu i dërgoi të dërguarit. Vetëm pohimi i tij nuk i

sjell dobi personit në fjalë. Ky lloj i teuhidi u pohua edhe nga idhujtarët,

por megjithtë ata as nuk e braktisën mosbesimin e as nuk hynë në Islam.

Ky është një gabim tepër i madh. Ata që besojnë në këtë mënyrë nuk

besojnë më tepër se Ebu Xhehli dhe Ebu Lehebi.

Disa intelektualë modernë pohojnë vetëm llojin e teuhidit që thotë se

Allahu është i vetëm në veprimet e Tij, dhe ata nuk i kushtojnë as

vëmendjen më të vogël teuhidit Uluhije, që thotë se vetëm Allahu ka të

drejtë të adhurohet. Ky është pra një keqkuptim i teuhidit.

Lidhur me shirkun, ata e përcaktojnë atë si më poshtë:

”Të besosh se dikush tjetër krijon dhe dhuron furnizim karshi

Allahut.”

Këtë e ka besuar edhe Ebu Xhehli dhe Ebu Lehebi. Ata nuk thanë se

dikush tjetër krijon ose të dhuron furnizim karshi Allahut. Në fakt, ata

pohuan se Allahu është Krijuesi dhe Furnizuesi që jep vdekje dhe jep jetë.



Parimi i dytë

Parimi i dytë është se ata thonë:

أل ينهلل إلنعبهدهههمماأولياءدهونهۦمنٱتخذهوا وٱلذينٱلخالصهٱلد بهونا ٱللإلىليهقر

لفى ميحكهمهٱللإنزه ذب ههومنيهدىلٱللإنيختلفهونفيهههممافىبينهه ـ ك ڪفار

”Vini re! Adhurim i sinqertë është vetëm ai për Allahun! Ndërsa ata

që në vend të Tij adhurojnë miq të tjerë (duke thënë): Ne nuk i

adhurojmë ata për tjetër, vetëm që të na afrojnë sa më afër

Allahut, s’ka dyshim se Allahu do të gjykojë mes tyre për atë që

ata ishin në kundërshtim. E, është e vërtetë se Allahu nuk udhëzon

në rrugë të drejtë atë që është gënjeshtar, jobesimtar.” 34

Ndërmjetësimit

Idhujtarët të cilët Allahu i ka quajtur ”idhujtarë” dhe i ka dënuar me

qëndrim të përjetshëm në zjarr, kurrë nuk kanë bërë shirk (idhujtari) në

teuhidin Rububije, nuk vendosur ndihmës karshi veprimeve të Allahut, por

ata bënë shirk në teuhidin Uluhije, në adhurim. Ata nuk thonë se idhujt e

tyre krijojnë, furnizojnë, dëmtojnë dhe kontrollojnë rendin e krijesave

karshi Allahut. Roli i vetëm që ata kanë është se ata janë ndërmjetësues.

34 39:3




ههملماٱللدهونمنويعبهدهون موليضهر لءويقهولهونينفعههه ؤه ـ ناه ؤه ـ ٱللعندشهفع

”Ata pos Allahut adhurojnë atë që nuk u sjell dëm as dobi, e thonë:

”Këta janë ndërmjetësuesit tanë te Allahu!”35

Ata pranojnë se idhujt nuk janë në gjendje të sjellin dobi apo dëm, dhe se

ata janë vetëm ndërmjetës të cilët informojnë Allahun për nevojat e tyre.

Ata u therrin kurban atyre dhe zotohen në emrat e tyre. Ata nuk besojnë

se ata krijojnë, furnizojnë, sjellin dobi apo dëmtojnë. E vetmja gjë që ata

bëjnë është se ata ndërmjetësojnë tek Allahu – dhe kjo është feja e

idhujtarëve.

Tani në qoftë se debaton me një adhurues të varreve, ai do të thotë të

njëjtën gjë:

”Unë e di se ky njeri i mirë as nuk sjell dobi e as dëm, por ai është

njeri i mirë, ndërsa unë vetëm dua që ai të ndërmjetësojë për mua

tek Allahu.”

Ka ndërmjetësim të vërtetë dhe të pavërtetë. Lloji i vërtetë dhe i saktë i

ndërmjetësimit është ai që plotëson kushtet e mëposhtme:

1. Që ai të ndodhë me lejen e Allahut.

2. Personi për të cilin ndërmjetësohet të jetë prej pasuesve të teuhidit,

domethënë pasues i teuhidit por mëkatarë.

35 10:18



Nëse njëri prej këtyre dy kushteve nuk plotësohet, ndërmjetësimi është i

pavlefshëm. Ai (Te ala) ka thënë:

بإذنهۦإلۥعندههيشفعهٱلذىذامن

”Kush mund të ndërmjetësojë tek Ai, pos me lejen e Tij?” 36

ٱرتضىلمنإليشفعهونول

”Ata nuk munden të ndërmjetësojnë pos për atë me të cilin është i

kënaqur Ai.”37

Këta për të cilët ndërmjetësohet janë pikërisht pasues të teuhidit por që

kanë mëkate. Ndërsa lidhur me mosbesimtarët dhe idhujtarët, ata nuk do

të përfitojnë nga ndërmjetësimi i ndërmjetësuesve:

لمينما ـ يهطاعهشفيع ولحميم منللظ

”Mëkatarët nuk do të kenë një mik të dashur dhe gjitha

ndërmjetësimet do të shkojnë huq.” 38

Këta kanë dëgjuar për ndërmjetësimin por pa e kuptuar domethënien e

tij. Si pasojë ata filluan të kërkojnë ndërmjetësimin e të vdekurve pa lejën

e Allahut (Azze ue Xhel). Ata gjithashtu kërkuan ndërmjetësim nga

idhujtarët të cilët vetë nuk përfitojnë nga ndërmjetësimi i

ndërmjetësuesve. Këta njerëz janë injorantë lidhur me kuptimin e

ndërmjetësimit të saktë si dhe të kotë. Prandaj, ndërmjetësimi ka kushte,

dhe nuk është në mënyrë të përgjithshme

36 2:255

37 21:28

38 40:18



Argumenti për ndërmjetësimin janë fjalët e Allahut (Te ala):

ههملماٱللدهونمنويعبهدهون موليضهر لءويقهولهونينفعههه ؤه ـ ناه ؤه ـ ٱللعندشهفع

”Ata pos Allahut adhurojnë çdo gjë që nuk bën as dobi, e thonë:

”Këta janë ndërmjetësuesit tanë te Allahu!” 39

Ka dy lloje të ndërmjetësimit; Ndërmjetësimi i mohuar dhe ndërmjetësimi

i pohuar. Lloji i mohuar i ndërmjetësimit është ai që kërkohet nga dikush

tjetër përveç Allahut në atë që vetëm Allahu mund ta bëjë. Argument për

këtë janë fjalët e Tij (Te ala):

أي ها ـ كهممماأنفقهوا ءامنهوا ٱلذيني ـ نرزقن ولفيهبيع ليوم يأتىأنقبلم لة ولخه

عة ـ ونشف فره ـ ونههمهوٱلك لمه ـ ٱلظ

”O ju që keni besuar, para se të vijë një ditë kur nuk do të ketë as

shitblerje, as miqësi, e as ndërmjetësim, jepni nga ajo me çka Ne u

furnizuam juve. Pabesimtarët janë mizorë.” 40

Ka dy lloje të ndërmjetësimit.

Njërin lloj Allahu (Xhela ue Ala) e ka mohuar, e ky është ndërmjetësimi pa

lejën e Tij (Subhanehu ue Te ala). Askush nuk mund të ndërmjetësojë tek

Allahu pa lejen e Tij. Kur krijesa më i mirë dhe i dërguari i fundit

Muhammedi (salAllahu alejhi ue selem) ndërmjetëson për njerëzit në ditën

e gjykimit, ai do të bjerë në sexhde para Zotit të vet, duke iu lutur Atij,

duke e bërë hamd Atë dhe duke e madhëruar Atë, derisa ti thuhet atij:

”Ngrite kokën. Flit dhe do të dëgjohesh, ndërmjetëso dhe do të

pranohet ndërmjetësimi.”41

39 10:18

40 2:254



Prandaj, ai do të ndërmjetësoj vetëm pasi që ti ipet leje.

Lloji i dytë është ndërmjetësimi i pohuar, dhe ai është për ata që e

adhurojnë vetëm Allahun. Idhujtarët nuk përfitojnë nga ky ndërmjetësim.

Ai që pren kurban për varre dhe zotohet në emrat e tyre është idhujtar i

cili nuk do të përfitojë nga ndërmjetësimi.

Si përmbledhje, lloji i ndërmjetësimit i cili refuzohet është ai që kërkohet

pa lejen e Allahut ose nëse kërkohet të bëhet ndërmjetësim për një

idhujtar. Ndërsa lidhur me llojin e pohuar të ndërmjetësimit, ai ndodhë

vetëm pasi që Allahu të jep leje për të dhe është vetëm për ata që e

adhurojnë vetëm Allahun.

41 Transmetuar nga Bukhari (7510) dhe Muslimi (193) nga Enes bin Maliku (radijAllahu anhu).



Parimi i tretë

Parimi i tretë është se profeti (salAllahu alejhi ue selem) erdhi tek një

popull që adhuronin në mënyra të ndryshme. Disa adhuronin engjëjt, të

tjerët adhuronin profetët dhe njerëzit e mirë, disa njerëz adhuronin gurët

dhe pemët, dhe disa adhuronin diellin dhe hënën. I dërguari i Allahut

(salAllahu alejhi ue selem) luftoi kundër tyre dhe i konsideroi të gjithë të

barabartë. Argument për këtë janë fjalët e Tij (Te ala):

تلهو ـ تكهونلحتىههموقينهويكهونفتنة ٱلد لل

”Luftoni ata (idhujtarët) derisa të zhduket idhujtaria dhe derisa të

aplikohet feja vetëm për Allahun.”42

Profeti u dërgua tek idhujtarët.

Parimi i tretë është se profeti (salAllahu alejhi ue selem) u dërgua tek një

populli idhujtarë. Disa adhuronin engjëjt, disa adhuronin diellin dhe

hënën, të tjerë adhuronin idhujt, gurët dhe pemët, dhe disa njerëz

adhuronin njerëzit e mirë.

Ajo e neveritshmja e idhujtarisë është se pasuesit e saj nuk janë të

bashkuar në një gjë të caktuar, ndryshe nga monoteistët të cilët e

adhurojnë vetëm Allahun (Subhanehu ue Te ala):

42 2:193



صٮحبى ـ جني قهونءأرباب ٱلس تفر دهونهۦمنتعبهدهونماٱلقهارهٱلوٲحدهٱللهأمخير م

وهاأسماء إل مأنتهمسميتهمه ڪه وءاباؤه

”O ju dy shokët e mi të burgut, a është më mirë të adhurohen zota

të ndryshëm ose Allahu, i vetmi ngadhënjimtar? Ata që ju

adhuroni përveç Allahut, nuk janë tjetër vetëm se emra që i

pagëzuat ju dhe prindërit tuaj.” 43

Prej gënjeshtrave të dhujtarëve është se ata adhurojnë në mënyra të

ndryshme, pa ndonjë rregull unifikues. Kjo është për shkak se ata nuk

pasojnë një bazament. Në vend të kësaj, ata pasojnë në epshet e tyre dhe

pohimet e njerëzve të devijuar, e cila i bën ata që të ndahen në shumë

grupe:

وا ٱلذينينفعهلٱلفتحيومقهل نهههمكفره ـ ونههمولإيم يهنظره

Thuaju: “Ditën e gjykimit nuk do t’u bëjë dobi mohuesve besimi i

tyre e as që do t’u jepet afat”.44

Ai që e adhuron vetëm Allahun është si një rob i cili ka vetëm një pronar

në praninë e të cilit ai jeton. Ai i di qëllimet e tij dhe dëshirat dhe jeton në

harmoni me të. Nga ana tjetër, idhujtarët janë si një rob i cili është në

pronësi të disa pronarëve dhe nuk e di kë ta kënaq. Secili prej tyre

dëshiron diçka, secili kërkon diçka, secili do diçka, secili dëshiron që ai të

shkojë tek ai. Për këtë arsye, Ai (Subhaneh) ka thënë:

”Allahu solli një shembull: Një njeri (rob) në posedimin e të cilit

ishin ortakë pa marrëveshje mes vete …”

43 12:39-40

44 32:29



Do të thotë se disa njerëz e posedojnë atë, pa e ditur ai së kujt së pari t’ia

plotësojë dëshirat:

”… Dhe një njeri (rob) që është thjesht në posedimin e një

njeriu…”

Ky njeri e ka një pronar me të cilin jeton në harmoni. Në këtë mënyrë,

Allahu e krahason një idhujtarë dhe një që e adhuronë vetëm Allahun.

Idhujtarët adhurojnë siç thashë në mënyra të ndryshme. Megjithatë,

profeti (salAllahu alejhi ue selem) luftoi kundër tyre të gjithve pa bërë

asnjë dallim midis tyre. Ai luftoi kundër idhujtarëve, jehudëve, të

krishterëve, adhuruësve të zjarrit, adhuruesve të engjëjve dhe

adhuruësve të njerëzve të mirë, pa bërë dallimin mes tyre.

Këtu kemi një kundërshtim ndaj atyre që thonë:

”Adhurimi i statujës nuk është si adhurimi i një njeriu të mirë ose

një engjëlli, për shkak se të parët adhurojnë shkëmbinj të pa jetë

dhe pemë. Sa për atë që e adhuron një njeri të mirë, i cili është i

afërt me Allahun, ai nuk konsiderohet si një statujë.”

Me këtë ata duan të thonë se ata që adhurojnë varret ndryshojnë nga ai

që adhuron statuja, dhe se ata mendojnë se ai as nuk del nga besimi apo

kryen idhujtari, dhe si pasojë nuk është e lejuar për ta luftuar një person

të tillë.



Ne themi: I dërguari (salAllahu alejhi ue selem) nuk bëri dallim në mes

tyre, por i konsideroi të gjithë të jenë idhujtarë. Ai e bëri të lejuar vrasjen

e tyre dhe lejoi që t’u merret pasuria atyre pa bërë dallimin mes tyre. Ai

luftoi kundër atyre që e adhuronin Mesiun (alejhi-selam), edhe pse Mesiu

(alejhi-selam) është i dërguari i Allahut. Ai gjithashtu luftoi kundër

jehudëve të cilët e adhurojnë Uzejrin (alejhi-selam), i cili është një nga

profetët e tyre (dhe profeti ynë) dhe njerëzit e mirë. I dërguari i Allahut

(salAllahu alejhi ue selem) luftoi kundër tyre pa bërë dallimin mes tyre.

Nuk ka asnjë dallim në shirk nëse e adhuron një njeri të mirë apo një

statujë, një gur apo një pemë, sepse shirku është që ti kushtohet

adhurimi tjetërkujt pos Allahut. Prandaj, Allahu (Te ala) thotë:

ابهۦتهشركهوا ولٱللوٱعبهدهوا شيـ

”Adhurojeni Allahun e mos i shoqëroni Atij asnjë send.” 45

Fjala ”asnjë send” është ndalesë e përgjithshme dhe përfshinë çdo gjë që

adhurohet karshi Allahut (Azze ue Xhel), sikurse engjëjt, të dërguarit,

njerëzit e mirë, shkëmbinjtë dhe pemët. ”Argument për këtë janë fjalët e

Tij (Te ala):

تلهوههم ـ تكهونلحتىوقينهويكهونفتنة ٱلد لل

”Luftoni ata (idhujtarët) derisa të zhduket idhujtaria dhe derisa të

aplikohet feja vetëm për Allahun.”46

Domethënë dëshmi se duhet luftuar kundër idhujtarëve pa bërë dallim

mes tyre për shkak të adhurimit të tyre të ndryshëm janë fjalët e Tij (Te

ala): ”Luftoni ata…”

Kjo është e përgjithshme dhe vlenë për të gjithë idhujtarët pa përjashtim.

Pastaj Ai (Te ala) thotë: ”… derisa të zhduket idhujtaria …”

45 (4:36) 46 2:193



Qëllimi është se nuk duhet të ketë fare shirk. Fjalia është e përgjithshme

dhe përfshinë të gjitha llojet e shirkut, pavarësisht nëse bëhet shirk me

njerëzit e mirë, eulijatë, gurët, pemët, diellin apo hënën.

”… derisa të aplikohet feja vetëm për Allahun.”

Do të thotë i gjithë adhurimi duhet t’i kushtohet vetëm Allahut. Prandaj,

nuk ka dallim nëse shirku bëhet me njerëzit e mirë, eulijatë, shkëmbinjtë,

pemët, shejtanët apo diçka tjetër.



Argument për diellin dhe hënën janë fjalët e Tij (Te ala):

تهومن ـ دهوا لوٱلقمرهوٱلشمسهوٱلنهارهٱليلهءاي دهوا للقمرولللشمستسجه وٱسجه لل

نتهمإنخلقههنٱلذى تعبهدهونإياههڪه

”Nga faktet e madhështisë së Tij janë nata, dita, dielli e hëna. Mos

i bëni sexhde as diellit, as hënës! Sexhde bëni vetëm Allahut, i cili i

krijoi ato, nëse adhuroni vetëm Atë!”47

Argumentet e Allahut

Kjo tregon se ka njerëz që i bëjnë sexhde diellit dhe hënës. Prandaj ka

ndaluar i dërguari (salAllahu alejhi ue selem) faljen e namazit gjatë kohës

kur dielli lind dhe perëndon, si shkak sigurie48, sepse ka njerëz që i bëjnë

sexhde diellit kur ai lind dhe perendon. Prandaj ne jemi ndaluar nga

namazi gjatë këtyre kohëve edhe nëse ne i falemi vetëm Allahut. Pasiqë

falja e namazit gjatë këtyre kohëve i ngjason veprimit të idhujtarëve, kjo

u ndalua për të mbyllur të gjitha rrugët që shpien në shirk. I dërguari

(salAllahu alejhi ue selem) në këtë mënyrë e ka ndaluar këtë në të njëjtën

mënyrë sikurs ai ka ndaluar çdo gjë që shpie në Shirk49.

47 41:37 48 Abdullah ibn Umer i (radijAllahu anhu transmeton) se i dërguari i Allahut (salAllahu alejhi ue selem) ka thënë:

”Askush nga ju mos ta falë namazin kur dielli është duke lindur ose duke perenduar.” (Al -Bukhârî (585) dhe Muslimi (828)). 49 Shih ”Fet´h-ul-Mexhid li Sherh Kitab-it-Teuhid (2/835 -839)



Argumenti për engjëjt janë fjalët e Tij (Te ala):

ركهمأنتتخذهوا ٱوليأمه ـ نٱوكةٮلمل ـ أرباب النبي

”Dhe as që ju urdhëron Ai që t’i adhuroni engjëjt, as profetët për

zota.” 50

Argument për profetët janë fjalët e Tij (Te ala): ”Dhe Allahu do të thotë:

عيسىللهٱوإذقال ـ هينمندهونتخذهونىٱمريمءأنتقهلتللناسبنٱي ـ ىإل للٱوأهم

لىأنأقهولماليسلىبحق نكمايكهونه ـ قهلتهههقالسهبح تعلمهۥفقدعلمتههۥإنكهنته

مهأعلمهمافىنفسكفىنفسىولام ـ لغهيهوبٱإنكأنتعل

”Dhe kur Allahu tha: ”O Isa, bir i Merjemes, a ti njerëzve u the:

”Më besoni mua dhe nënën time dy zota pos Allahut!?” (Isai) Tha:

”Larg asaj të mete je Ti (o Zoti im). Nuk më takon mua ta them atë

që s’është e vërtetë. Ta kisha thënë unë atë, ti do ta dije. Ti e di

ç’ka ka në mua, e unë nuk di çka ka në Ty. Ti je më i dijshmi i të

fshehtave!”51

Vlera e engjëjve dhe profetëve

Fjalët e tij ”Dëshmia për engjëjt …” tregon se ka nga ata që adhurojnë

engjëjt dhe profetët, dhe se kjo është shirk. Sot adhuruesit e varreve

thonë:

”Ai që adhuron engjëjt, profetët dhe njerëzit e mirë nuk është

mosbesimtarë.”

50 3:80 51 5:116



”Dëshmi për profetët …” është një argument se adhurimi i kushtuar

profetëve është shirk sikurse adhurimi i kushtuar statujave.

Këtu refuzohen këta adhurues të varreve që bëjnë dallime në mes të

këtyre dy çështjeve, duke thënë:

”Shirk është vetëm adhurimi i statujave.”

Ata nuk e konsiderojnë të barabartë atë që e adhuronë një statujë me atë

që adhuron një njeri të mirë apo një eulija. Ata e refuzojnë këtë barazi

dhe pohojnë se shirku është i kufizuar në atë që adhuron vetëm statujat.

Ky është një gabim i qartë nga dy këndvështrime:

1. Allahu (Xhela ue Ala) i refuzon të gjithë idhujtarët në Kuran dhe

urdhëron që të gjithë të luftohen.

2. Profeti (salAllahu alejhi ue selem) nuk bëri dallim në mes të atyre që

adhurojnë statuja, engjëj dhe njerëz të mirë.



Dëshmi për njerëzit e mirë janë fjalët e Tij (Te ala):

ـ ل يدعهولذينٱكٮأهو ونرحمتههلوسيلةٱنيبتغهونإلىرب همه ويرجه ۥأي ہهمأقربه

ويخافهونعذابهه

”Të tillët (zotat) që këta po lusin (pos Zotit), vetë ata (zotat e

tyre) kërkojnë afrimin (te Zoti i vërtetë), shpresojnë në mëshirën

e Tij dhe i frikësohen dënimit të Tij.”52

Njerëz të mirë

Këtu përmendën dëshmi se ka njerëz që adhurojnë njerëz të mirë:

ونرحمتهه ويرجه أي ہهمأقربه

”Vetë ata (zotat e tyre) kërkojnë afrimin (te Zoti i vërtetë),

shpresojnë në mëshirën e Tij.” 53

Ky ajet është shpallur për ata që e adhurojnë Mesiun, nënën e tij dhe

Uzejrin. Prandaj Allahu (Subhaneh) njoftoi se Mesiu, nëna e tij Merjemja

dhe Uzejri të gjithë janë robër të Allahut. Ata përpiqen për t’iu afruar

Allahut, shpresojnë në mëshirën e Tij dhe i frikësohen dënimit të Tij.

Sepse ata vetë janë robër të cilët janë në nevojë për Allahun, e adhurojnë

Atë dhe përpiqen që ti afrohen Atij nëpërmjet bindjes:

52 17:57 53 17:57






Do të thotë që ti afrohen Allahut (Subhanah) me anë të bindjes dhe

adhurimit ndaj Tij. Kjo do të thotë se ata janë vetëm nevojtarë dhe robë

të varfër që i luten Allahut, shpresojnë mëshirën e Tij dhe i frikësohen

dënimit të Tij, dhe prandaj nuk e meritojnë të adhurohen karshi Allahut

(Azze ue Xhel).

Një mendim tjetër thotë se ajeti është shpallur lidhur me një grup të

idhujtarëve të cilët e kishin zakon që të adhuronin një grup prej xhinëve.

Pastaj këta xhinë e pranuan Islamin pa e ditur këtë adhuruesit e tyre. Ata

filluan me përulësi të kërkojnë afrim tek Allahu, duke shpresuar mëshirën

e Tij dhe duke iu frikësuar dënimit të Tij. Pra, edhe ata janë gjithashtu

nevojtarëve dhe robër të varfërve që nuk e meritojnë adhurimin.

Cilido të ishte qëllimi me këtë ajet fisnik, ky dëshmon se nuk është e

lejuar për të adhuruar njerëzit e mirë. Pavarësisht nëse ata janë profetë,

njerëz të sinqertë, eulija apo njerëz të mirë. Nuk është e lejuar për ti

adhuruar ata, sepse ata të gjithë janë robër të varfër të Allahut, të cilët

janë në nevojë për Të. Atëherë si mund të adhurohen karshi Allahut

(Xhela ue Ala)?

Mjet do të thotë bindje dhe afërsi. Në aspektin gjuhësorë do të thotë

”diçka e cila shpie tek qëllimi”. Ajo që shpie në kënaqësinë dhe dashurinë

e Allahut është një mjet drejt Tij. Prandaj, a ky është mjeti i përshkruar i

cili përmendet në fjalët e Tij (Te ala):

ونتهفلمڪهلعل حه

”Që të gjeni shpëtim.” 55

54 17:57 55 5:35



Sa për të devijuarit dhe njerëzit mendjelehtë, ata thonë:

”Mjeti është që ti të vendosësh mes teje dhe Allahut një

ndërmjetës prej njerëzve eulija, njerëzve të mirë, ose të vdekurve,

të cilët të afrojnë tek Allahu.”

بهوناإلىۦمندهونهتخذهوا ٱذينلٱو للٱأولياءمانعبهدهههمإلليهقر

”Ne nuk i adhurojmë ata për tjetër, vetëm që të na afrojnë sa më

afër Allahut.” 56

Kjo është se si këta njerëz mendjelehtë e interpretojnë fjalën ”mjet”. Ata

besojnë se ti duhet të kesh një ndërmjetës mes teje dhe Allahut, i cili të

prezenton ty tek Allahu, ia tregon nevojat tuaja Atij dhe i tregon për ty.

Është sikurse Allahu (Xhela ue Ala) Vetë nuk e di, apo se Ai është koprrac

dhe jep vetëm pasi dikush ka ndërhyrë tek Ai – largë është Allahu (Xhela

ue Ala) nga ajo që ata thonë! Ata ngatërrojnë njerëzit dhe thonë se Allahu

(Xhela ue Ala) thotë:




Ata thonë se kjo dëshmon se është e ligjësuar për të marrë

ndërmjetësues nga krijesat që ndërmjetësojnë tek Allahut, sepse Allahu i

lavdëron ata që e bëjnë këtë. Pastaj vie ajeti vijues:

56 39:3 57 17:57



أي ها ـ فىسبيلهلوسيلةٱإليهبتغهوا ٱوللٱتقهوا ٱءامنهوا لذينٱي هدهوا ـ مڪهلعلۦوج

ون تهفلحه

”O ju që besuat! Kini frikë Allahun dhe kërkoni afrim te Ai, luftoni

në rrugën e Tij që të gjeni shpëtim.” 58

Këtu, ata thonë:

”Allahu na ka urdhëruar që të kërkojmë një mjet për tek Ai, dhe ky

mjet është një ndërmjetësues.”

Kështu ata shtrembërojnë fjalët nga vendndodhja e tyre origjinale.

Mjeti i ligjësuar në Kuran dhe Sunnet është bindja që të afron tek Allahu,

duke bërë teuesul përmes emrave dhe cilësive të Tij (Subhanehu ue Te

ala). Ky është mjeti i ligjësuar.

Lidhur me bërjën teuesul tek Allahu me anë të krijesave, kjo konsiderohet

si një mjet i ndaluar dhe mjet i idhujtarëve, idhujtarët e aplikuan këtë në

kohët e më hershme:

ناعندللٱويعبهدهونمندهون ؤه ـ لءشهفع ؤه ـ مويقهولهونه ههمولينفعههه للٱماليضهر

”Ata pos Allahut adhurojnë çdo gjë që nuk bën as dobi, e thonë:

”Këta janë ndërmjetësuesit tanë te Allahu!”59

58 5:35 59 10:18



بهوناإلىۦمندهونهتخذهوا ٱلذينٱو إنللٱأولياءمانعبهدهههمإلليهقر لفى يحكهمهللٱزه

مفىماههمفيهيختلفهون للٱنإبينهه ذب ـ فار ڪليهدىمنههوك

”Ndërsa ata që në vend të Tij adhurojnë miq të tjerë (duke thënë):

Ne nuk i adhurojmë ata për tjetër, vetëm që të na afrojnë sa më

afër Allahut, s’ka dyshim se Allahu do të gjykojë mes tyre për atë

që ata ishin në kundërshtim. E, është e vërtetë se Allahu nuk

udhëzon në rrugë të drejtë atë që është rrenës, jobesimtar.” 60

Ky është shirku i idhujtarëve të më hershëm dhe të më vonshëm. Edhe

pse ata e quajnë atë ”mjet” ky nuk është asgjë tjetër përveçse shirk i

qartë, dhe jo ai mjet të cilin e ka ligjësuar Allahu (Subhanehu ue Te ala).

Allahu kurrë nuk e ka lejuar shirkun të jetë një mjet për tek Ai. Në vend të

kësaj, shirku është ai që largon nga Allahu (Subhanehu ue Te ala):

لمينمنأنصار لنارهٱههٮومأولجنةٱعليهللهٱفقدحرمللٱمنيهشركب ـ وماللظ

”Allahu ia ka ndaluar (ia ka bërë haram) atij xhenetin dhe vendi i

tij është zjarri. Për mizorët nuk ka ndihmës.” 61

Atëherë si mund të besohet se shirku është një mjet për tek Allahu? Larg

asaj që thonë ata është Allahu!

Qëllimi i ajetit është se ky dëshmon se ka idhujtarë që adhurojnë njerëz të

mirë. Allahu e ka bërë të qartë këtë, dhe se ata që i adhurojnë janë vetëm

robër nevojtarë dhe se ata:


”… vetë ata (zotat e tyre) kërkojnë afrimin (te Zoti i vërtetë)…” 62

60 39:3 61 5:72 62 17:57



Kjo është që ata kërkojnë një afrim me ndihmën e bindjes:

ونرحمتهه ويرجه

”… shpresojnë në mëshirën e Tij …” 63

Do të thotë se ata garojnë me njëri-tjetrin për hir të Allahut (Xhela ue Ala)

përmes adhurimit, sepse ata janë në nevojë për Allahun:

ونرحمتهه ويخافهونعذابههۥويرجه

”… shpresojnë në mëshirën e Tij dhe i frikësohen dënimit të Tij…” 64

Personi gjendja e të cilit është e tillë, nuk është me vend që të jetë hyjni,

të cilit i luten dhe e adhurojnë karshi Allahut (Azze ue Xhel).

63 17:57 64 17:57



Dëshmi për gurët dhe pemët janë fjalët e Tij (Te ala):

تٱأفرءيتهمه ـ لعهزىٱولل

”E ju, a keni menduar për Latin dhe Uzanë dhe për të tretin?” 65

Adhurimi i gurëve dhe pemëve

Ky ajet dëshmon se ka idhujtarë që adhurojnë gurët dhe drurët.

” E ju, a keni menduar për…” është një pyetje refuzuese, që do të

thotë: ”më tregoni mua”, me anë të një pyetje qortuese dhe

poshtëruese.”

”El-Lat …” ishte një statujë në -Taif që ishte një gur i gdhendur, një

tempull që ishte i barabartë me Kaben. Ajo ishte rrethuar nga një oborr

me roje të sigurisë. Ata e kishin zakon që ta adhuronin atë karshi Allahut

(Azze ue Xhel). Lati i përkiste fisit Thekif dhe aleatëve të tyre në mesin e

fiseve të ndryshme që e kishin zakon të mburreshin në lidhje me të. El-Lat

kishte qenë një njeri i mirë i cili e kishte zakon që t’u përkatiste qull

pelegrinëve. Kur ai vdiq, ata ndërtuan një tempull mbi varrin e tij, të cilin

e mbuluan me perde. Si pasojë, ata filluan ta adhurojnë atë karshi Allahut

(Azze ue Xhel).”

”El-Uzza … ” ishin disa pemë në një luginë të palmave në mes Mekës

dhe Ta’ifit. Rreth tyre ishte një ndërtesë me perde me roje rreth. Në të

kishte shejtanë të cilët u flisnin njerëzve. Njerëzit injorantë mendonin se

ishin pemët dhe tempulli të cilët flisnin me ta. Në vend të kësaj, ishin

shejtanët që flisnin me ta për ti larguar ata nga rruga e Allahut. Kjo

statujë u përkiste Kurejshëve, banorëve të Mekës dhe fshatrave të afërta.

65 53:19



”Menat …” ishte një gur i madh që ndodhej në afërsi të malit Kudejd në

mes Mekës dhe Medinës. Ai i përkiste fisit Khuza’ah, el-Eus dhe El-

Khazraxh. Nga aty e kishin zakon të hynin në ihram, kur ata ishin rrugës

për në haxh dhe e adhuronin atë karshi Allahut.

Këta tre idhuj ishin më të mëdhenjtë tek arabët.

Allahu (Te ala) thotë:


”E ju, a keni menduar për Latin dhe Uzanë dhe të tretin?” 66

A kanë sjellur dobi ata? A keni përfituar prej tyre? A ju kanë ndihmuar?

Mos e kishin zakon të krijonin, të dhuronin furnizim, të japin jetë dhe

vdekje? Çfarë keni gjetur në ta? Ky është një qortim që vë mendjen për

t’u kthyer në kuptimin e saj të shëndoshë. Këto krijesa nuk janë gjë tjetër

veçse gur dhe pemë që as nuk sjellin dobi apo dëm.

Kur Allahu e solli Islamin dhe i dërguari i Allahut (salAllahu alejhi ue

selem) e pushtoi Mekën, ai e dërgoi el-Mugirah bin Shu’beh bin dhe Ebu

Sufjan bin Harbin tek el-Lati në Taif dhe i urdhëroi ata që ta shkatërrojnë

atë. Po ashtu, ai e dërgoi Halid bin Uelidin tek el-Uzza dhe ai e shkatërroi

atë, preu pemët dhe vrau gruan shejtane e cila fliste me njerëzit për ti

devijuar ata – dhe hamdi dhe lavdërimi i takon Allahut. Përveç kësaj, ai e

dërgoi Ali ibn Ebi Talibin tek Menati i cili e shkatërroi dhe e asgjësoi atë67.

Nëse këta idhuj nuk janë në gjendje për të shpëtuar veten e tyre, atëherë

si munden të shpëtojnë vendasit e tyre dhe shërbëtorët e tyre?


”E ju, a keni menduar për Latin dhe Uzanë dhe të tretin?” 68

66 53:19 67 Shih ”Zad-ul-Me´ad“ (4/413 -415) 68 53:19



Ku mbetën ata? A kanë sjellur dobi? Ata mbrojtën veten e tyre ndaj

ushtarëve të Allahut dhe trupave monoteiste?

Pra, kjo është dëshmi se ka njerëz që adhurojnë pemët dhe gurët. Këto tri

statuja ishin statujat më të mëdha dhe megjithatë, Allahu shkatërroi

ekzistencën e tyre. Ata as nuk mbrojtën veten e tyre e as nuk u sollën

dobi popullatës lokale. I dërguari i Allahut (salAllahu allejhi ue selem)

luftoi kundër tyre pa u penguar nga statujat e tyre. Kjo është ajo që

Shejkhu (rahimehullah) përmendi për të argumentuar se gurët dhe pemët

adhurohen.

I madh është Allahu në lavdinë e Tij! Si munden njerëzit e mençur të

adhurojnë pemët e pajetë dhe shkëmbinj që as nuk kanë mendje, as

lëvizje e as jetë. Ku është mendja e njeriut? Allahu është larg asaj që

thonë ata.



Ebu Uakid radijAllahu anhu ka thënë: ”Ne u nisëm për në Hunejn së

bashku me profetin (salAllahu alejhi ue selem), ndërsa sapo kishim

braktisur mosbesimin. Idhujtarët kishin një pemë kedri me emrin ”Dhat

Enuat” të cilën e kishin zakon të madhëronin dhe varrnin armët e tyre në

të. Papritmas ne kaluam pranë një peme kedri dhe ne thamë: ”O i

dërguari i Allahut, le të kemi një Dhat Enuat pasi ata kanë një Dhat Enuat.

I dërguari i Allahut (salAllahu alejhi ue selem tha): ”Subhan Allah! Kjo

është pikërisht ajo që njerëzit e Musait i thanë atij: ”Le të kemi një zot,

ashtu sikurse ata e kanë.” Betohem në Atë, në dorën e të Cilit është

shpirti im; ju do të pasoni traditat e paraardhësve tuaj.” 69

Injoranca rreth teuhidit

Ebu Uakid el-Lejthi (radijAllahu anhu) ishte një nga ata që u bë musliman

në vitin e çlirimit të Mekes, tetë vjet pas hixhretit.

”Enuat” është shumësi i ”naut”, që do të thotë varje. Ata e kishin zakon

që të varnin armët e tyre në pemë për të kërkuar bekimin e tij. Këtë e

thanë disa sahabi që sapo ishin bërë muslimanë dhe prandaj nuk e

kuptuan teuhidin si duhet.

”… le të kemi një Dhat Enuat pasi ata kanë një Dhat Enuat …” Kjo është

sprova në të cilën bie si shkak i pasimit i verbër dhe imitimit. Kjo është

një nga sprovat më të mëdha. Në këtë fazë, u befasua profeti (salAllahu

alejhi ue selem) lidhur me këtë dhe tha:

”Allahu Ekber! Allahu Ekbar! Allahu Ekber! ”

Kur Profeti (salAllahu alejhi ue selem) befasohej apo zemërohej për diçka,

ai ose thoshte në mënyrë të përsëritur duke ”Allahu Ekber” ose ”Subhan

Allah”.

69 Tirmidhi (2180), Ahmedi (5/218), Ibn Ebi Asim (76) dhe Ibn Hibani (6702). Autentik sipas Ibn Haxherit në

”el-Isabah” (4/216).



”… ju do të pasoni traditat e paraardhësve tuaj.”

Do të thotë rrugët’ të cilat i pasonin njerëzit dhe to të merrni njëri-tjetrin

si shëmbëlltyrë. Kjo që ju shtyu të thoni këtë nuk ishte asgjë tjetër se sa

pasimi i paraardhësve dhe ngjasimi me idhujtarët.

”Kjo është pikërisht ajo që njerëzit e Musait alejhi-selam i thanë atij: ”Le

të kemi një zot sikurse ata e kanë një zot.”

”Beni israilët i kaluam përtej detit, e ata u takuan me një popull që

adhuronte do statuja të tyre, dhe thanë: ”O Musa,

وسى مه ـ ي جعلٱقالهوا مءالهة اكمالهه ه ـ تجهلهونلناإل قالإنكهمقوم

”na e bën edhe neve një zot (statujë) si zotët që i kanë ata (ai

popull)”. Ai (Musai) tha: ”Ju jeni popull që nuk di.” 70

Ai i refuzoi ata dhe tha:

طل ـ ماههمفيهوب تبر لءمه ؤه ـ إنه

”Vërtet, ai popull (që po adhuron idhuj) është i shkatërruar.” 71

Do të thotë kot :

”dhe çdo që ata kanë vepruar do të humbet.” 7:138

70 7:138 71 7:139



Sepse veprimi është shirk:

اوههوفضلمڪهأبغيللٱقالأغير ه ـ لمينٱعلىمڪهإل ـ لع

”Musai tha: ”Mos deshët, pos Allahut, të kërkoj për ju zot tjetër,

kurse Ai ju vlerësoi mbi njerëzit e tjerë?” 72

Musai (alejhis-salatu ues-selam) i refuzoi ata në të njëjtën mënyrë sikurse

Profeti ynë Muhammedi (salAllahu alejhi ue selem) i refuzoi këta njerëz.

Ndërsa nuk bëri shirk asnjëri prej popujve. Izraeliët nuk bënë shirk kur

thanë këtë, sepse ata nuk vepruan. E njëjta gjë vlenë edhe me sahabët;

edhe ata kishin rënë në shirk në qoftë se ata kishin marrë një Dhat Anuat.

Por Allahu i mbrojti ata. Kur profeti i tyre i ndaloi ata nga kjo, ata u

shmangën. Ata e thanë këtë nga injoranca, jo qëllimshëm. Pasi ata e

kishin mësuar se veprimi është shirk, ata u ndaluan dhe nuk bënë asgjë.

Qëllimi i ajetit është se ka njerëz që adhurojnë pemët. Idhujtarët morrën

Dhat Anuatin, dhe gjithashtu u përpoqën këta sahabi për shkak të dijës së

tyre të vogël të ngjasojnë idhujtarët, por Allahu i mbrojti ata me të

dërguarin e Tij (salAllahu alejhi ue selem).

Qëllimi është se disa njerëz kërkojnë bekimin e pemëve dhe i shenjtërojnë

ato. Ti shenjtëroshë ata do të thotë që të qëndroshë pranë tyre një kohë

të gjatë për t’iu afruar atyre. Shenjtërimi pra është të qëndruarit në një

vend.

72 7:140



Prandaj kjo sqaron disa çështje të mëdha:

E para: Rreziku për të qenë injorant lidhur me teuhidin. Ai që është

injorant lidhur me teuhidin e ka të lehtë që me padashje të bie në shirk.

Prandaj është e detyrueshme për të mësuar teuhidin dhe të kundërtën e

tij, që është shirku, në mënyrë që njeriu të jetë i përqëndruar në dituri

dhe në të kuptuar. Kjo vlenë veçanërisht nëse e sheh dikë duke bërë shirk

dhe e konsideron veprim të jetë saktë nga injoranca. Kjo çështje nxjerr në

pah, pra rrezikun e injorancës, veçanërisht në qoftë se çështja ka të bëjë

me çështjet e besimit.

E dyta: Në hadithin theksohet rreziku nga ngjasimi i kufarëve i

idhujtarëve. Ky ngjasim mund të shpie gjithashtu në shirk. Profeti

(salAllahu alejhi ue selem) ka thënë:

”Ai që i ngjason një populli i përket atyre.”73

Pra nuk lejohet ngjasimi i idhujtarëve.

E treta: Është shirk për të kërkuar bekimin nga shkëmbinjt, pemët dhe

ndërtesat, edhe në qoftë se e emërton veprimin me një emër tjetër. Të

kërkuarit bekimin nga diçka tjetër pos Allahut, në mesin e shkëmbinjve,

pemëve, varreve dhe vendeve të shenjta është shirk.

73 Ebu Davud (4031) dhe Ahmedi (2/50) nga Abdullah bin Umeri (radijAllahu anhuma). Shejkh-ul-Islam Ibnu

Tejmijeh ka thënë: ”Zinxhiri i transmetimit është i mirë.” (Iktidha’ es-Sirat el-Mustakim (1/236-239)). Hafidh el-Iraki ka thënë: ”Zinxhiri është autentik.” (Takhrixh-ul-Ihja (2/65)). Hafidh Ibn Haxheri ka thënë: ”Zinxhiri është autentik” (Fet´h-ul-Bari (6/98)).



Parimi i katërt

Sot idhujtarët bëjnë shirk më të rëndë sesa në kohën e lashtë. Ata në

kohën e lashtë e kishin zakon të bënin shirk (idhujtari) në kohë

mirëqenieje, ndërsa ishin të sinqertë në adhurim ndaj Allahut në kohë të

vështira. Por idhujtarët e sotëm bëjnë shirk gjatë gjithë kohës,

pavarësisht nëse bëhet fjalë për kohë të lehta apo të vështira.

Shirku i sotëm

Parimi i katërt dhe i fundit është se idhujtarët bëjnë shirk më të rëndë

sesa ata të cilëve iu dërgua i dërguari i Allahut (salAllahu alejhi ue selem).

Arsyeja është e qartë, sepse Allahu (Xhela ue Ala) tregon se idhujtarët e

lashtë e kishin zakon që sinqerisht ta adhuronin Allahun, nëse ata

goditeshin nga ndonjë vështirësi. Ata nuk i luteshin askujt tjetër pos

Allahut (Azze ue Xhel) sepse ata e dinin se vetëm Allahu mund ta shpëtojë

personin nga vështirësitë.


ر ٱوإذامسكهمه أعرضتهملبر ٱإلىكهمٮفلمانجضلمنتدعهونإلإياههلبحرٱفىلض

نهٱوكان ـ نس ال كفهور

”E kur ju kap juve paniku (frika) në det, i humbni (nga kujtesa)

ata që i lutni, u mbetet vetëm Ai (Allahu), mirëpo pasi që Ai t’ju

shpëtojë e të arrini në tokë, ia ktheni shpinën. Ashtu, njeriu është

përbuzës.” 74

74 17:67



ك ا لظ للٱوإذاغشيہهمموج خلصينلههللٱدعوه ينٱمه لد

”E kur i mbulon ata ndonjë valë si reja, i drejtohen Allahut

sinqerisht me besim vetëm ndaj Tij.” 75

Do të thotë iu lutën vetëm Atij.

ينٱلهه مٮفلمانجلد إذاههميهشركهونلبر ٱإلىهه

”e kur i shpëton ata (dhe dalin) në tokë, qe, po ata të njëjtit i lusin

idhujt!”76

Vërtetë idhujtarët e lashtë bënin shirk dhe adhuronin statujat,

shkëmbinjtë dhe pemët kur ishin në rehati. Ndërsa, nëse ata hasnin në

vështirësi dhe e shihnin vdekjen duke afruar, ata i luteshin vetëm Allahut

(Subhanehu ue Te ala), dhe i harronin statujat, pemët, gurët dhe të gjitha

krijesat e tjera. Atëherë si mund të adhurohet dikush tjetër pos Allahut në

kohë rehatie, kur vetëm Allahu (Xhela ue Ala) mund të shpëtojë nga

vështirësitë?

”Ne do t’ju shpëtojnë nga detet. Nëse hasni në diçka ju vetëm thërrisni

emrat tanë dhe ne ju shpëtojmë.”

Është transmetuar nga teologët e sekteve të Sufive. Nëse dëshironi, ju

gjithmonë mund të lexoni ”Tabakat esh-Sha’rani”. Në të ekzistojnë gjëra

që të japin puprriza kur lexon në lidhje me mrekullitë e njerëzve eulija;

ata i shpëtojnë njerëzit nga stuhitë dhe nxerrin duart e tyre nga deti dhe e

mbartin tërë anijën deri sa ta lëshojnë atë në tokë, pa ju lagur mangët e

tyre. Këto janë vetëm disa nga gënjeshtrat dhe mitet e tyre. Pasiqë shirku

i tyre ndodh gjatë gjithë kohës, ata konsiderohen më të këqinj se

idhujtarët e lashtë.

75 31:32 76 29:65



Pos kësaj Shejkhu ka thënë në librin ”Keshf-ush-Shubuhat”:

”Njerëzit e lashtë e kishin zakon që të adhuronin të mirët në mesin e

engjëjve, profetëve dhe besimtarëve dhe njerëzve të devotshëm, ndërsa

këta (Sufitë) adhurojnë njerëzit më të këqinj të cilët ata vetë e pranojnë.

Ata të cilët i quajnë zotërinj dhe ndihmës nuk e falin namazin, nuk

agjërojnë dhe nuk largohen nga kurvëria, homoseksualizmi apo ndonjë

mëkat tjetër. Ata nuk e konsiderojnë veten të jenë më përgjegjës për atë

që bëjnë. Hallalli dhe harami nuk vlen më për ta, por vetëm për njerëzit e

pa ditur. Ata e pranojnë vetë se zotërinjt e tyre nuk e falin namazin, nuk

agjërojnë dhe nuk u shmangen mëkateve. Megjithatë, ata i adhurojnë ata

të cilët i përkasin njerëzve më mëkatarë. Shembuj të tyre janë el-

Hallaxhi, Ibn Arabi, es-Rifa’i, al-Bedeui dhe të tjerët.”



Dëshmia për këtë janë fjalët e Allahut (Te ala):

ا لفهلكٱفىبهوا ڪفإذار خلصينلههللٱدعوه ينٱمه مٮفلمانجلد إذاههملبر ٱإلىهه

يهشركهون

”Kur hipin ata në anije i luten sinqerisht Allahut, e kur i shpëton

ata (dhe dalin) në tokë, qe, po ata të njëjtit i lusin idhujt!”77

Për shirkun e sotëm

Shejkhu përmendi argumente se idhujtarët e mëvonshëm bëjnë shirk më

të rëndë dhe më të keq se ata të lashtit, sepse të lashtët e kishin zakon

që ta adhuronin Allahun me sinqeritet kur hasnin në vështirësi, ndryshe

nga kohët e rehatshme.


ا لفهلكٱفىبهوا ڪفإذار خلصينللٱدعوه مه

”Kur hipin ata në anije i luten sinqerisht Allahut.” 78

Bekimet dhe paqja e Allahut qoftë mbi profetin tonë Muhammed, familjen

e tij dhe të gjithë shokët e tij.

77 29:65 78 29:65

Documents

Shpjegimi i katër parimeve - perlatmuslimane.comperlatmuslimane.com/wp-content/uploads/2016/10/Shpjegimi-i-katër... · ”Rrruga tek Allahu përmes pendimit është e hapur vetëm