Shpjegimi i Tre Parimeve - Abdullah en-Nexhmi

7/25/2019 Shpjegimi i Tre Parimeve - Abdullah en-Nexhmi

1/48

Shpjegimi i Tre Parimeve

Abdullah En Nexhmi

Msimi i par

Lvdata dhe shptimi i Allahut qoft mbi krijesn m t mir t Allahut, mbi familjene tij, shokt e tij dhe tabiint, si dhe mbi at q i pason ata n mirsi deri n Ditn eGjykimit.

E m pas:

Vllezr t nderuar, fillojm msimin ton n kt libr t mrekullueshm, dhe aisht libri Tre Parimeti Imamit Muxheddid (riprtritsit),Muhamed ibn Abdul-Uehhabit Rahimullah .

Muhamed ibn Abdul-Uehhab sht Muhamed ibn Abdul-Uehhab ibn Sulejman Et-Temimi. Ai u lind n qytetin Ujejneh, q ndodhet n veri t Rijadit, n vitin 1115 dhevdiq n vitin 1206.

Ai e msoi Kuranin Fisnik n vitin e dhjet t moshs s tij, dhe shkoi t krkontedije n shum vende. Ai u rrit n nj shtpi me dije, babai i tij ishte gjykats n atvend, ndrsa gjyshi i tij, Shejkh Sulejmani, ishte Mufti dhe pik referimi pr dijetart,gjithashtu xhaxhallart e tij ishin dijetar.

Kshtu q, ai u rrit n nj shtpi t dijes, dhe u edukua nga babai i tij, Abdul-Uehhabsi dhe nga xhaxhallart e tij qysh n vegjli. Kshtu, ai msoi Kuranin dhe u dallua

n dije q kur ishte i vogl. Babai i tij u mahnit me zgjuarsin dhe modestin e tij.

Ai (Muhamed ibn Abdul-Uehhab)u prpoq n thirrjen pr veimin e Allahut tGjithfuqishm e t Lartsuar n adhurim. Dhe Imami Muhamed ibn Suud Rahimullah i tha atij: Ju prgzoj pr ndihm dhe prkrahje(q do tiu

japim).Ndrsa Shejkh Muhamed ibn Abdul-Uehhab i tha:Ndrsa un t prgzojpr triumf dhe pushtet, kjo sht feja e Allahut, kush e ndihmon at, atherAllahu do ta ndihmoj at.


2/48

Kjo broshur, broshura Tre Parimetsht nj broshur e rndsishme. Dijetartjan kujdesur pr t si dhe pr msimin prmendsh t saj, pr shkak se ajo kaprmbledhur argumente nga Kurani dhe Suneti n pohimin e bazave t Teuhidit. Prkt arsye, Shejkh Abdul-Aziz ibn Baz Rahimullah ka thn: Kjo sht njbroshur e rndsishme n Akide.

Imami, Muhamed ibn Abdul-Uehhab Rahimullah ua diktonte nxnsve dhenjerzve t zakonshm kto parime me qllim q ata ti msonin dhe timemorizonin. Ajo sht nj broshur q dijetart i kan dhn rndsi shpjegimit,sqarimit dhe memorizimit t saj. Ajo sht prej broshurave me t ciln fillojnnxnsit e dijes krkimin, ata q jan fillestar n krkimin e dijes, ata e fillojn mekt.

Nxnsi i dijes e fillon (krkimin e dijes)me shtjet e vogla t dijes para shtjevet mdha. Pr kt arsye, i Lartsuari thot:

Porse, bhuni Rab-banijin (robr t ditur t fes s Zotit q i zbatojn porosite Tij), sepse ua keni msuar Librin t tjerve dhe e msoni edhe vet.Al-Imran,

79

Disa selef kan thn Rab-banisht ai q fillon me shtjet e vogla t dijes parashtjeve t mdha.

Imami Rahimullah e filloi kt broshur me (fjaln)Bismilah:

Bismil-lahir-Rrahmanir-Rrahim

(Me emrin e Allahut, t Gjithmshirshmit, Mshiruesit).

Fjala Bismilah,fjala Ismthuhet se sht marr nga fjala sumu-u,qdomethn Lartsi.Gjithashtu, thuhet se sht marr nga fjala simaqdomethn Shenj.

Bismil-lahir-Rrahmanir-Rrahim (Me emrin e Allahut, t Gjithmshirshmit,Mshiruesit).Fjala Allah sht emr i prvem i Zotit t Patmeta e iLartsuar q do t thot: i Adhuruari me dashuri dhe madhrim.

Allahu i Lartsuar e ka kt emr, nuk quhet askush tjetr prve Tij m kt emr.Madje edhe mendjemdhenjt dhe pabesimtart sikurse sht Firauni, nuk e kaemrtuar veten me kt emr, ai nuk ka thn: Un jam Allahu,porse kathn: Un jam zoti juaj m i lart.Ai nuk guxoi q ta quante veten e tij meemrin Allah.


3/48

Allahu sht ai q meriton Uluhijen, e q sht adhurimi. Fjala Bismilah,parafjala (bi)dhe fjala e varur (ismi)jan t varura nga nj fjal e fshir, dhennkuptimi i saj sht: I krkoj ndihm Allahutose E filloj librin tim me Bismil-lahir-Rrahmanir-Rrahim(Me emrin e Allahut, t Gjithmshirshmit, Mshiruesit).

Err-Rrahmani Err-Rrahim (t Gjithmshirshmit, Mshiruesit)jan dy emra qrrjedhin nga fjalaErr-Rrahmeh (Mshir).Dhe dallimi mes tyre sht se emri Err-Rrahman (i Gjithmshirshmi)sht i veant pr Allahun e Lartsuar , n aspektine fjals. Kshtu q, nuk lejohet t emrtohet me t dikush tjetr prve Tij, nuklejohet q t emrtohet dikush prej njerzve me emrin Err-Rrahman. Porse ai sht iprgjithshm nga ana kuptimore, i prgjithshm nga ana kuptimore. Kshtu q, Allahui Lartsuar sht Err-Rrahman (i Gjithmshirshmi)pr t gjitha krijesat, madjeedhe pr kafsht, dhe kjo sht mshira e prgjithshme.

Ndrsa, Err-Rrahim (Mshiruesi)sht emr i veant pr Allahun nga anakuptimore. Kshtu q, Ai i Lartsuari sht Mshirues ndaj besimtarve. Ashtu

sikurse ka thn i Gjithfuqishmi, i Lartsuari:

E Ai ndaj besimtarve sht i Mshirshm.El-Ahzab, 43

Mirpo ai sht i prgjithshm nga aspekti e fjals. Kshtu q, t cilsohesh me tsht e sakt. Sikur t thuash:Filani sht mshirues.Allahu i Lartsuar ka thnpr Pejgamberin e Tij sal-lAllahu alejhi ve selem :

Tashm juve ju ka ardhur nj i Drguar nga gjiri juaj. Atij i vjen rnd prvuajtjet tuaja, ai sht i kujdesshm pr juve dhe sht i but e i mshirshm me

besimtart.Et-Teubeh: 128.

Imami Rahimullah s pari e filloi kt broshur me Bismilah (Me emrin eAllahut)duke marr si shmblltyr Librin Fisnik (Kuranin), ngase t filluaritme Bismilahgjendet n suret e Kuranit, me prjashtim t suresBeraa(Et-Teubeh).Pastaj, Bismileja (Bismil-lahir-Rrahmanir-Rrahim)sht nj pjes e ajetit,

ashtu sikurse sht n fjaln e Allahut t Lartsuar:

Me t vrtet ajo (letra) sht nga Sulejmani dhe sht me: Me emrin e Allahut,t Gjithmshirshmit, Mshiruesit (Bismil-lahi Err-Rrahmani Err-Rrahim).En-

Neml: 30.


4/48

shtja e dyt:

Duke marr si shembull Pejgamberin sal-lAllahu alejhi ve selem n shkresat dheletrat e ndrsjella t tija q u drgonte mbretrve. Kshtu q, ai e fillonteme Bismil-lahir-Rrahmanir-Rrahim.

shtja e tret:

Pr t arritur bereqetin (begatin). Ashtu sikurse ka ardhur n hadithin se Pejgamberisal-lAllahu alejhi ve selem :

do shtje q ka pesh dhe q nuk fillohet n t me Bismil-lahir-Rrahmanir-Rrahim, ather ajo sht e mangt.

Ndrsa n nj transmetim tjetr thuhet: Ajo sht pafrytshme,ndrsa, n njtransmetim tjetr thuhet sht me t meta,d.m.th me bereqet (begati)t

mangt.

Kt hadith e kan shpallur t dobt disa dijetar, sikurse Imam Albani. Ndrsa, disadijetar t tjer e kan vlersuar si t mir, sikurse Shejkh Abdul-Aziz ibn Baz Rahimullah . Kshtu q, fillimi me Bismil-lahir-Rrahmanir-Rrahimn krye tlibrave ka bereqet (begati)dhe mirsi t madhe. Pr kt arsye, Shejkhu jon, ShejkhSalih El-Feuzan Allahu i dhnt sukses thot: Ata t cilt nuk i fillojn librat dhebroshurat e tyre me Bismil-lahir-Rrahmanir-Rrahime kan ln sunetinPejgamberik dhe marrjen pr shembull t Librit t Allahut t Gjithfuqishm e iLartsuar dhe ndoshta pr kt shkak librat dhe broshurat e tyre nuk kan bereqetdhe as nuk kan dobi. Sepse ato (librat dhe broshurat)nse nuk kan Bismil-lahir-

Rrahmanir-Rrahim, ather ato jan t privuara nga dobia, t privuara nga dobia.

Prse Imami Riprtrits Rahimullah u kufizua tek besmeleja (Bismil-lahir-Rrahmanir-Rrahim)dhe nuk ka vendosur parathnie t gjat? sht thn se Imami Rahimullah u kufizua tek besmeleja (Bismil-lahir-Rrahmanir-Rrahim)sepse ajosht nga lavdrimet dhe prkujtimet m t mira, sepse ajo sht nga lavdrimet dheprkujtimet m t mira.

Shpresojm q t mjaftohemi me kt, lvdata dhe shptimi i Allahut qoft mbiPejgamberin ton, Muhamedin, mbi familjen dhe t gjith shokt e tij.

Msimi i dyt

Lvdata dhe shptimi i Allahut qoft mbi Pejgamberin besnik, mbi familjen e tij,shokt e tij dhe tabiint, si dhe mbi at q i pason ata me mirsi deri n Ditn eGjykimit.


5/48

E m pas:

Vllezrit e mi t nderuar, vazhdojm msimin ton n shpjegimin e librit TreParimett Imamit, Muxheditit (riprtritsit)Muhamed ibn Abdul-Uehhabit Rahimullah .

U ndalm te fjala e tij Rahimullah :

Dije Allahu t mshiroft, se obligohet pr ne msimi i katr shtjeve:

E para sht: Dija, dhe ajo sht njohja e Allahut, njohja e Pejgamberit t Tij dhenjohja e fes Islame me argumente.

Fjala e autorit, e Imamit Rahimullah : Dije.(Fjala)Dijesht fjal nxitsedhe n t ka shenj pr at q do ti thuhet dgjuesit dhe lexuesit pas saj. Dheshkaku i saj sht se lexuesit apo dgjuesit nse i thuhet Dije, ather ai do t

tregohet i vmendshm pr at q do t thuhet m pas. Fjala Dijesht folje nmnyrn urdhrore, q sillet ather kur prmenden gjra t rndsishme, q titrheq vmendjen studiuesit, n mnyr q ta dgjoj mir at. Gjithashtu, kjo fjalargumenton pr dhnien rndsi ndaj tems si dhe pr rndsin e tems me t cilnfillohet n t.

Fjala e tij Dije:Dija sht kuptimi i dikaje ashtu si sht n realitet osekonceptimi i saj n prputhje me realitetin.

Dija ndahet n dy pjes:

Dije e domosdoshme.Ajo sht dije e cila marrja e informacione pr t sht edomosdoshm, ndonse at e shtyn nevoja pr t, pa pasur nevoj q t shikoj dhet krkoj argument, sikurse sht dija e obligimit t nijetit n abdes. Pr kt arsye,ai q flet kur tregon (dika n lidhje dijen, sh.p)duhet q t prdor her pas hereshprehje q i prforcon studentt, si dhe prforcon vmendjen e tyre. Pr kt arsye,Pejgamberi sal-lAllahu alejhi ve selem nj her i thoshte sahabve (shokve) ttij:A tju njoftoj , a tju tregoj."Ndrsa nj her tjetr, u thot A e dini farsht kjo?Ai e ndrronte metodn, n mnyr q ta trheq vmendjen e dgjuesit.

Nga dija q e prmendm m lart, ka prej saj q sht e domosdoshme dhe enjohur, dhe ka prej saj q sht (...)e dmshme, ka dhe prej dijes q ka nevoj pr

shikim dhe argumentim. Po ashtu ka prej dijes q sht obligim individual (fardAjn),domethn i obligohet do individi, e ajo dije sht q nuk mund ta bj askushsikurse ai, gjithashtu ajo dije sht me t ciln prmirsohet adhurimi i tij dheprmes saj ruhet besimi (akideja)i tij.

Pejgamberi sal-lAllahu alejhi ve selem ka thn:

Krkimi i dijes sht obligim pr do musliman.


6/48

Kshtu q, obligohet q t msoj Akiden me detaje dhe ti msoj shtyllat e Islamit,shtyllat e Imanit dhe Ihsanit. Ka nj pjes t dijes q sht obligim kolektiv (fardkifajeh), e ky obligim sht nse e marrin prsipr at disa njerz, bie gjynahu prata q ngelen.

Andaj, msimi i disa gjrave, si sht (fjal e paqart), msimi i mjeksis,inxhinieris, pra kta jan prej dijeve kolektive (kifajeh).

Fjala e tij:Dije, Allahu t mshiroft,tregon pr mshirn e autorit Rahimullah dhe qllimi i tij sht hajri pr lexuesin e ksaj broshure dhe pr atq e dgjon.

Fjala e tij:Dije, Allahu t mshiroft,n t ka njoftim pr disa shtje.

-S pari:Dija, pr at q dshiron Fytyrn e Allahut prmes saj duke e msuar atpr vete dhe duke punuar me t si dhe duke ua msuar at njerzve, sht mshir

nga Allahu pr at q (...).Allahu i ka nderuar njerzit me drgimin e Muhamedit sal-lAllahu alejhi ve selem , andaj dija sht mshir.

Allahu i Madhruar ka thn:

Nuk t kemi drguar ty (o Muhamed) vetm si mshir pr botrat (njerzit,xhinnt dhe do gj q ekziston).el-Enbija, 107

- S dyti:Dija sht mshir n mesin e familjes s tyre, e q jan ata q msojndhe q marrin dije. Pra, ata e kan pr detyr q t ken mshir pr njri-tjetrin.

Me t vrtet Allahu mshiron nga robrit e Tij vetm ata q jan tmshirshm.

- S treti:Me t vrtet njerzit m t vlefshm pr arritjen e dijes jan ata q ekan prmbushur frikn ndaj Allahut, ai q i mshiron njerzit prmes saj. Kshtu q,

ai i thrriti ata, i msoi ata dhe bri durim ndaj mundimeve t tyre. Pra, ky sht mparsori i njerzve pr arritjen e dijes.

Pra, fjala e tij Rahimullah , Dije, Allahu t mshiroft, se obligohet pr ne q timsojm katr shtje.Kto shtje e prfshijn t gjith fen. Kshtu q, ajosht e vlefshme pr ti kushtuar rndsi, pr shkak t prhapjes s madhe t saj.Kshtu q, ajo obligohet pr do individ prej individve t ngarkuar, qoft mashkullapo femr, qoft i lir apo rob.


7/48

Ndrsa, fjala mesail(shtje)sht shumsi i fjals meseleh.Obligohet prne q ti msojm katr shtje.Obligimi sht ai q nuk justifikohet askush prlnien e tij. Ndrsa, tek Usulijt obligimi sht ajo vepr q vepruesi i sajshprblehet, ndrsa lnsi i saj dnohet. Dhe qllimi me obligim ktu, sht obligimiindividual (fard ajn).

Fjala e tij: Dije, Allahu t mshiroft, kjo tregon pr mshirn e autorit dhebutsin e tij, dhe se msuesi duhet q t filloj me fjal t mira dhe lutje t mira,n mnyr q ajo t ndikoj tek ai q dgjon dijen. Ndrsa, nse msuesi fillon mefjal t ngurta, ather kjo t largon nga msuesi dhe njerzit nuk do t pranojnprej tij (nuk do tia marrin fjaln, sh.p).

Fjala e tij: Dije, Allahu t mshiroft, Allahu t mshiroftsht lutje pr typr mshir. E nse ty t mshiron Allahu, ather ti do t jesh i lumtur n dynja dhen ahiret (botn tjetr).E nse ti futesh n mshirn e Allahut, ather ti je n njmirsi t madhe. Pra, kjo sht lutje nga nj dijetar i madh dhe njeri i mir, q

shpresohet pr t pranimi (i lutjes).

Kshtu q, duhet tu jepet rndsi ktyre katr shtje, ngase msimi i tyre shtprej obligimit individual (fard ajn), i cili sht obligim q ti msojm dhe tikuptojm, e nse ne nuk i msojm kto shtje, ather ne marrim gjynah, marrimgjynah sepse ne jemi treguar t mangt n msimin dhe kuptimin e tyre.

I lutem Allahut t Gjithfuqishm e i Lartsuar q t na furnizoj neve dhe juveme dituri t dobishme dhe vepra t mira, si dhe sinqeritet n fjal dhe vepra.Lvdata dhe shptimi i Allahut qoft mbi Pejgamberin ton, Muhamedin, mbi familjendhe shokt e tij.

Msimi i tret

T gjitha lavdet i takojn Allahut Nj, t Vetmit, Atij t Cilit i luten t gjitha krijesatpr nevojat e tyre, i Cili as nuk lind e as nuk sht i lindur, dhe askush nuk sht ibarabart (a i krahasueshm) me At.

Lavdrimet dhe bekimet e Allahut qofshin mbi Pejgamberin ton, Muhamedin, si dhembi Familjen dhe Shokt e tij, e m pas:

Vllezr t nderuar, vazhdojm me msimin ton Shpjegimi i Tre Parimeve, tdijetarit, muxhedidit, Muhamed Ibn Abdul-Uehhab - rahimehullah -:


8/48

Dhe tham m par rreth fjals s Imamit:

Dije - Allahu t mshiroft - se e ke detyr q t msosh katr shtje.

Pastaj ai - Rahimullah - filloi me t parn prej tyre, e cila sht dija. Ai tha:

Dija sht: njohja e Allahut, njohja e Pejgamberit t Tij dhe njohja e Fes Islameme argumente.

Dhe filloi imami - rahimehullah - me shtjen e par nga katr shtjet - e cila shtdetyr q t msohet - dhe ajo sht dija. Dhe ajo q kihet pr qllim me dijen shtdija Sheriatike, t ciln robi e ka detyr q ta msoj, t ciln robi e ka detyr q tamsoj dhe (msimi saj)krkohet prej nesh individualisht dhe kolektivisht. E ajosht:

01 -Njohja e Allahut me Emrat dhe Cilsit e Tij, njohja e t Drejts s Tij mbi ne, eajo sht: q adhurimi t jet vetm pr T, t Vetm e t Pashok. Pra, gjja e parq robi e ka detyr sht: njohja e Zotit t tij - Azze ue Xhel-le - dhe se si taadhuroj At.

Dhe dija sht njohja e udhzimit me argumentet e tij, si ka thn Imam IbnulKajjim - rahimehullah -:

**

Njohja e Udhzimit me argumentin e tij, kjo sht dija,

Kurse dija me taklidin, nuk jan njsoj kto t dyja.

Dhe dija sht ajo tek e cila prmbushen dy kushte:

01-Sinqeriteti n adhurimin e Allahut;

02-Pasimi i Pejgamberit - sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem -.

Dhe ka thn Pejgamberi - sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem -, si ndodhet hadithi tek Ibn

Maxheh dhe el-Albanij e ka br at t sakt:

.

Krkimii dijes sht farz pr do Musliman.

Fjala e Imamit - rahimehullah -: Dija sht njohja e Allahut...


9/48

Njohuria (el-marifeh)dhe dija (el-Ilm)nse prmenden t dyja bashk n tnjjtn koh, kan kuptime t ndryshme, e nse prmenden ve e ve, ather kankuptim t njjt. Dija (el-Ilm)prdoret pr diturin e vjetr q zotron, kursenjohuria (el-marifeh)prdoret pr diturin e re q ke arritur. Dhe nse ato t dyjaprmenden ve e ve, ather kan kuptim t njjt. Domethn, nse prmendet

ndonjra prej tyre e vetme, ather ajo prfshin edhe tjetrn. Kurse njohuria (el-marifeh)prdoret pr dijen dhe mendimin, supozimin. Prandaj, nuk thuhet prAllahun - Azze ue Xhel-le - se Ai ka njohuri, porse thuhet se Ai ka Dije, sikurse kanthn dijetart.

Kshtu, njohja e Allahut - Azze ue Xhel-le - sht dy llojshe: njohja pohuese, tciln e kan t gjith njerzit, t mir e t kqinj, t bindur e t pabindur.Dheargument sht Fjala e t Lartsuarit:

A mos krkojn ata dika tjetr prve fes s Allahut, ndrkoh q Atij iprulen t gjith ata q gjenden n qiej dhe n Tok, me hir a me pahirAali-

Imran, 83

Lloji i dyt:sht njohja rreth Allahut, njohje e cila t obligon q ti t kesh turpnga Ai, q t kesh dashuri pr T, q ta lidhsh zemrn tnde me T, q t jesh iprmalluar pr Takimin me T dhe q t kthehesh tek Ai.

Autori- Rahimullah - thanjohja e Allahutdhe nuk tha njohja e Zotit, sepseRububijen e pohuan qafirat. Edhe Iblisi tha:

Zoti im, pr shkak se Ti m ove n humbjeel-Hixhr, 39

Pra, Iblisi e pohoi Rububijen, mirpo kjo nuk i bri dobi atij dhe as nuk e futi nIslam. Tha Imami - Allahu past mshir pr t -: Dija sht njohja e Allahut

Njohja e Allahut t Lartsuar sht duke njohur Emrat, Cilsit dhe Veprat e Tij,ashtu si na ka msuar Kur`ani dhe Suneti i Pejgamberit t Tij - sal-lAllahu alejhi uesel-lem -. Dhe njohja e Allahut - Azze ue Xhel-le - obligon pranimin e do ligji q kavendosur Allahu i Lartsuar dhe, njohjen e tyre, nshtrimin ndaj tyre dhe gjykimin meSheriatin e Tij - Azze ue Xhel-le -, me t cilin erdhi Pejgamberi - sal-lAllahu alejhiue sel-lem -. Robi e njeh Zotin e tij duke par shenjat treguese n Sheriat dhe nunivers. Nse ai mediton n ato shenja, ai arrin ta njoh Allahun - Xhel-le ue Alaa -.Ka thn i Lartsuari:

( )(


10/48

N Tok ka shenja pr ata q besojn me bindje, po edhe n vetet tuaja - a nuke shihni vall?edh-Dharijjat, 20-21

Dhe njohja e Allahut t Prsosur nga do e met, sht prirje e njeriut dhe ajo shte ngulitur n natyrshmrin njerzore. Dhe do krijes e di q Allahu sht Krijuesi

dhe Furnizuesi i tij. Kurse ata q e mohojn kt, si jan ateistt, e mohojn ngaana e jashtme, kurse prbrenda veteve t tyre ata jan m se t bindur q Allahusht Krijuesi dhe Furnizuesi. Ka thn Allahu - Xhel-le ue Alaa -:

Kshtu, ata i mohuan ato padrejtsishtdhe me kryelartsi, edhe pse n vetet etyre ishin t bindur q ato ishin vrteta.en-Neml, 14

Njohja e Allahut me detaje nuk mund t arrihet dhe as nuk mund t ndodh, prvese nga ata t cilt i drgoi Allahu i Lartsuar. Ka thn Allahu - Azze ue Xhel-le -:

(

O bijt e Ademit, kur nga gjiri juaj t vijn t drguar q ju shpjegojn shpalljete Mia, ather ata q ruhen nga t kqijat dhe kryejn vepra t mira, nuk do t

friksohen e as do t pikllohen.el-Earaf, 35

Me t vrtet, Allahu e ka br t njohur Veten e Tij prpara robrve t Tijnprmjet disa shtjeve:

-E para:Shikon se njerzit jan t lidhur me T dhe i drejtohen Atij, sepsenjerzit nse do t ishin t izoluar (nga cytjet e shejtanve xhind e njerz)dhedo t liheshin (n gjendjen e tyre q i krijoi Allahu),do t kishin mbetur nHanifijeh, n Fen e Ibrahimit, sepse do njeri lind n Fitrah.

- E dyta:Se Allahu i Prsosur nga do e met i ka njoftuar ata rreth Emrave,Cilsive dhe Veprave t Tij, t cilat tregojn pr T.

- E treta:Ajetet e Tij Sheriatike(n Kur`an)dhe hadithet e sakta Pejgamberike.

- E katrta:Shenjat treguese universale, n vetet e tyre dhe n horizonte.

- E pesta:Mirsit, begatit t cilat as nuk numrohen dhe as nuk llogariten, tdukshme e t padukshme.


11/48

Nprmjet t gjitha ktyre, robi e njeh Zotin e tij, t Prsosurin nga do e met.

Dhe me t vrtet Allahu - Azze ue Xhel-le - e ka br t njohur Veten e Tij tek ne:se Ai sht mbi Arshin e Tij, i Lartsuar mbi krijesat e Tij dhe se Dija e Tij kaprfshir gjithka. Ai na e ka br t ditur se sht Nj dhe se sht i Vetmi q krijon

dhe se Ai ka Emrat e Bukur dhe Cilsit e Larta.

Kjo pra sht njohja e Allahut t Lartsuar.

Lusim Allahun tu jap t gjithve sukses dhe korrektsi, si dhe t na jap neve dhejuve dije t dobishme dhe vepra t mira.

Allahu dhnt lavdrime dhe bekime pr Pejgamberin ton, Muhamedin, si dhe prFamiljen dhe t gjith Shokt e tij.

Msimi i katrt

T gjitha lavdet i takojn Allahut, Zotit t gjithsis. Lavdrimet dhe bekimet eAllahut qofshin mbi m t mirin e gjith njerzimit, si dhe mbi Familjen e tij, mbiSahabt e tij, mbi Tabiint dhe mbi ata q i pasuan me mirsi.

E m pas:

Vllezr t nderuar, kemi filluar tashm me shpjegimin e Tre Parimeve, t Imamit,Muxhedidit, Muhamed Ibn Abdul-Uehhab rahimehullah -:

Dhe ndaluam tek fjala e Imamit:

Dije Allahu t mshiroft se e kemi detyr q ti msojm katr shtje. Epara sht Dija, e cila sht: njohja e Allahut, njohja e Pejgamberit t Tij dhe

njohja e Fes Islame me argumente.

N msimin e shkuar morm njohjen e Allahut t Lartsuar. Kurse sot in shaa Allah

do t marrim njohjen e Pejgamberit t Tij sal-lAllahu alejhi ue sel-lem -.

Fjala nebijvjen nga fjala nebeèose nga fjala enbeè,me kuptiminlajmroi. Kurse nebeèpa hemzeh do t thot u lartsua, u ngrit lart. Kurse ngaana terminologjike (n Sheriat), fjalanebijdo t thot: njeri i lir, t cilit i shtdhn nj sheriat, mirpo nuk sht urdhruar q ta prcjell at.


12/48

sht thn gjithashtu pr prkufizimin e fjals nebij:ai sht ringjallsi i sheriatitt pejgamberit q ka ardhur prpara tij. Kurse er-rrasul,i drguari, sht ai i cilierdhi me sheriat abrogues (t sheriatit q ka qen prpara tij).Dhe i drguari er-rrasulsht ai t cilit i ka zbritur sheriati dhe sht urdhruar q ta prcjell at.

Njohja e Pejgamberit sal-lAllahu alejhi ue sel-lem sht prej detyrave q i ka donjeri. Dhe nuk mjafton q njeriu t thot: Un e njoh t Drguarin e Allahut,Muhamedin, t birin e Abdullahut.Kjo e vetme nuk mjafton. Porse sht detyrq ta dij se ai sht i drguar nga Allahu dhe Allahu i ka zbritur atij Librin - dhe eurdhroi q tia prcjell at Umetit dhe ai e udhzoi Umetin q t kapen fort mbasktij Libri.

Njohja e Pejgamberit t Tij sal-lAllahu alejhi ue sel-lem prkufizohet me disashtje:

- E para,duke njohur personalitetin e tij: ai sht Muhamedi, i biri i Abdullahut,i biri i Abdul-Mutalibit, i biri i Hashimit, nga fisi Kurajsh, dhe Kurajsht jan ngaArabt.

- E dyta,duke e dashur at sal-lAllahu alejhi ue sel-lem m shum se sa doveten tnde, fmijt dhe m shum se do njeri tjetr.

- E treta:t duash at me t ciln erdhi Pejgamberi sal-lAllahu alejhi ue sel-lemprgjithsisht dhe specifikisht.

- E katrta:t punosh me at, pra t punosh me at me t ciln erdhi Pejgamberisal-lAllahu alejhi ue sel-lem -, duke shpresuar Mshirn e Allahut dhe duke iufriksuar Dnimit t Tij.

Dhe kan prmendur dijetart nga mbledhja e argumenteve dhe analizimi i tyre,se dshmia Muhammedun Rasul-lullah ka katr kushte:

- Kushti i par sht:q ti bindesh urdhrit t tij sal-lAllahu alejhi ue sel-lem -

- Kushti i dyt sht:q t besosh lajmet q ka sjell ai.

- Kushti i tret sht:q t qndrosh larg nga ato gjra q ai i ka ndaluar.

- Kushti i katrt sht:q t adhurohet Allahut vetm se me at q ka ligjruar iDrguari i Allahut- sal-lAllahu alejhi ue sel-lem -.


13/48

Ka thn Shejkhu jon, Shejkh Ibn Baz rahimehullah -: Njohja e Pejgamberit sal-lAllahu alejhi ue sel-lem sht prej krkesave t Imanit.

Dhe ka thn Shejkh Abdur-Rrahman Ibn Hasen rahimehullah -: Dhe njohja e tijsal-lAllahu alejhi ue sel-lem sht farz pr do mukel-lef (njeri dhe xhin)dhe

sht nj prej detyrave m madhore t Fes, q ta njohsh Pejgamberin tnd sal-lAllahu alejhi ue sel-lem dhe t besosh se ai sht rob i Allahut dhe i drguari Tij, dhe se ai sht Vula e Pejgamberve dhe t Drguarve, dhe se Allahu iLartsuar e ka drguar pr t gjith njerzimin, dhe se ai sht m i prsosuri ngat gjith njerzit, n dije, n vepra dhe n devotshmri, sal-lAllahu alejhi uesel-lem -.

Po e mbyllim me kt, pr sa i prket njohjes s Pejgamberit sal-lAllahu alejhi uesel-lem dhe po mjaftohemi me kaq.

Allahu dhnt lavdrime dhe bekime pr Pejgamberin ton, Muhamedin, si dhe pr

Familjen dhe t gjith Shokt e tij.

Msimi i pest

T gjitha lavdet i takojn Allahut. At e lavdrojm dhe prej Tij ndihm, falje dheudhzim krkojm. I krkojm Allahut q t na ruaj nga sherri i veteve tona dhe nga

t kqijat e veprave tona. At q e udhzon Allahu ska kush ta humbas dhe at q ehumbet Allahu ska kush ta udhzoj. Dhe un dshmoj se ska t adhuruar tjetr met drejt prpos Allahut t vetm e t pashok, dhe se Muhamedi sht rob dhe idrguar i Tij.

E m pas:

Ndaluam tek fjala e Imamit dhe Muxhedidit - rahimehullah -, pr shtjen e par ngakatr shtjet, q sht dija. Dhe ajo sht: njohja e Allahut, njohja e Pejgamberitt Tij dhe njohja e Fes Islame me argumente. Sa i prket fjals s tij bil-edil-leh(me argumente),ajo sht shumsi i fjalsdeliil(argument),dhe argumenti

sht ai q udhzon tek ajo q duhet. Ka argumente q jan t dgjueshme, q shtShpallja, pra Kur`ani. Ka thn Allahu i Lartsuar:

Ska dyshim q Feja e vrtet tek Allahu sht Islami.Aali-Imran, 19

Dhe ka thn Allahu - Xhel-le ue Alaa -:


14/48

(

Ky sht Allahu, Zoti juaj. Ska t adhuruar tjetr me t drejt prve Tij,Krijuesit t do gjje, andaj adhuroni vetm At. Ai sht Mbikqyrs i do

gjje.el-Enam, 102

Argumentet e dgjueshme q sqarojn kt Fe jan t shumta, t cilat sqarojnTeuhidin, Teuhidin e Allahut, q Ai i Vetm e meriton adhurimin. Ka dhe argumentelogjike, t cilat jan:

- E para,se Krijuesi i krijesave, Ai e meriton adhurimin. Krijuesi i krijesave shtAi i Cili e meriton adhurimin, sikurse ka thn Allahu - Xhel-le ue Alaa -:

(

O njerz. Adhuroni Zotin Tuaj, i Cili ju ka krijuar ju dhe ata q ishin para jush,q t mund t ruheni (nga t kqijat).el-Bekarah, 21

Domethn: adhuroni Allahun e Lartsuar sepse Ai sht Krijuesi juaj. Prandajdijetart thon:Teuhidi Rububijehe bn t detyrueshmTeuhidinUluhijeh,kurse Teuhidi Uluhijehe prmbanTeuhidin Rububijehdhe Teuhidin el-Esmaa` ues-Sifat.Kshtu q, ti kur e adhuron Allahun e Lartsuar beson se Allahu -Azze ue Xhel-le - sht Krijuesi, Furnizuesi, Ai q ta jep jetn dhe ta merr at, Ai qe meriton adhurimin.

- E dyta:se Allahu i Lartsuar patjetr q ka br nj fe pr robrit e Tij, me tciln ata duhet t adhurojn At.

- E treta:se Allahu i Lartsuar patjetr q ka drguar nj t drguar tek robrit eTij, q ai ti sqaroj ata se si duhet ta adhurojn Allahun - Azze ue Xhel-le -.

Pra, kto jan argumentet logjike me argumentet e dgjueshme, n vrtetimin e FesIslame. Dhe njeriu duhet patjetr q ta njoh kt Fe, n mnyr q ta adhurojAllahun me dije t sigurt.

Fjala e tij: Njohja e Fes Islame me argument.- tregon se taklidi (pasimi i verbr

pa argument)nuk t bn dobi nse sht n akijde, dhe se ai duhet patjetr q tanjoh Fen Islame me argument, nga Kur`ani dhe Suneti apo Ixhmaja. Taklidi st bndobi n akijde. Pr kt arsye, kur mosbesimtarve iu refuzua shirku q bnin, atathan:

(


15/48

Ne i kemi gjetur etrit tan n kt fe dhe po ndjekim gjurmt e tyre.ez-Zukhruf, 23

Pra, nuk t bn dobi pasimi i verbr i baballarve dhe gjyshrve n t pavrtetn.

Ka thn Shejkhu jon, Shejkh Ahmed en-Nexhmij - rahimehullah -: Njohja e FesIslame me argumente, do t thot t njohsh se gjykimi i ksaj shtobligimi (uaxhib),dhe argumenti sht ky; kurse gjykimi i ksaj shtjeje shtndalimi (muharram)dhe argumenti sht ky.

Pra, njeriu duhet patjetr q ta njoh Fen Islame me argumente.

Ka thn Shejkhul-Islam Ibn Tejmijeh: Nuk mjafton pr ta njohur Fen vetmlogjika, ashtu sikurse drita e syrit nuk shikon vetm nse drita i shfaqet prpara,dhe ashtu sikurse drita e logjiks nuk udhzohet pa iu shfaqur dielli i shpalljes,domethn dielli i shpalljes, nga Kur`ani dhe Suneti. Kshtu ai mund t

udhzohet, me Lejen e Allahut - Azze ue Xhel-le -.

Pra, kjo ishte njohja e tret, nga dituria, q sht shtja e par. Dhe shtja e parsht: t njohsh Allahun, t njohsh Pejgamberin e Tij dhe t njohsh Fen Islameme argumente. T njohsh Fen Islame, e cila sht Feja e t Drguarit - sal-lAllahualejhi ue sel-lem -, madje sht Feja e Allahut me t ciln Ai i ka urdhruar t gjithrobrit e Tij dhe t ka urdhruar edhe ty q ta ndjeksh. Nga ty krkohet q patjetrta msosh kt Fe.

Islami sht Feja e t gjith t Drguarve. Feja e do t Drguari sht Islami, nkuptimin e prgjithshm.

Ska dyshim q Feja e vrtet tek Allahu sht Islami.Aali-Imran, 19

Dhe do kush q ka pasuar ndonj prej t Drguarve, ai i sht nnshtruar Allahut,me Kaderin e Allahut.

Ky sht Islami n kuptimin e prgjithshm. Pra, ai sht dorzim tek Allahu meTeuhid, nnshtrim ndaj Tij me bindje dhe largim nga Shirku.

Kurse kuptimi specifik i Islamit sht: feja me t ciln Allahu e drgoi Pejgamberin eTij, Muhamedin - sal-lAllahu alejhi ue sel-lem -, sepse mbas drgimit t t Drguarit- sal-lAllahu alejhiue sel-lem - nuk ka fe tjetr pos Fes s tij - alejhis-salatu ues-selam -. Islami kufizohet me pasimin e tij - sal-lAllahu alejhi ue sel-lem -, prandajnuk mundet q ifuti dhe i Krishteri t thot un jam Musliman, mbas drgimit t tDrguarit - sal-lAllahu alejhi ue sel-lem -.


16/48

Thuaj: nse e doni Allahun, ather m pasoni mua q Allahu tju dojjuve.Aali-Imran, 31

Me argumente - si thash - e jo me taklid, porse me argumente nga Kuràni dheSuneti.Dhe prandaj ka thn Ibnul-Kajjim - rahimehullah -:

***

***

Dija sht ka thn Allahu, ka thn i Drguari,

pastaj kan thn Sahabt, ata jan njerzit me dituri.

Nuk sht dija ti hysh prciptazi kundrshtimit,

mes t Drguarit dhe mendimit t filanit.

Kjo sht dija, dija e Kurànit dhe Sunetit. Ndrsa fjalt e dijetarve, ato veseshpjegojn dhe sqarojn Fjaln e Allahut dhe fjaln e t Drguarit - sal-lAllahu alejhiue sel-lem -. Mundet q n fjalt e dijetarve t ket gabime. Fjalt e dijetarve (nvetvete)nuk jan argumente, porse argumente jan ajetet e Kurànit dhe hadithetpejgamberike, ndrsa fjalt e dijetarve jan shpjeguese dhe sqaruese pr to, e jo sejan argumente n vetvete.

Kjo ishte shtja e par. Dhe ajo sht themeli. Filloi Shejkhu (Muhammed IbnAbdil-Uehhab)me t sepse ajo sht themelore. Ne duhet t fillojm me akijdendhe me themelin, duke msuar dhe duke dhn msim dhe duke thirrur n t. Neduhet t fillojm me akijden, e cila sht dija rreth Allahut, njohja e Allahut, njohjae Pejgamberit t Tij dhe njohja e Fes Islame me argumente.

Po. Me kaq po mjaftohemi.

Msimi i gjasht

T gjitha lavdet i takojn Allahut. At e lavdrojm dhe prej Tij ndihm, falje dheudhzim krkojm. I krkojm Allahut q t na ruaj nga sherri i veteve tona dhe nga


17/48

t kqijat e veprave tona. At q e udhzon Allahu ska kush ta humbas dhe at q ehumbet Allahu ska kush ta udhzoj. Dhe un dshmoj se ska t adhuruar tjetr met drejt prpos Allahut t vetm e t pashok, dhe se Muhamedi sht rob dhe idrguar i Tij.

E m pas:

Ky sht shpjegimi i Tri Parimeve, q sqaron pr Umetin ato shtje, t cilat ne ikemi detyr q ti msojm. Ne morm shtjen e par, q ishte dija. Dhe dija sht:t njohsh Allahun, t njohsh Pejgamberin e Tij dhe t njohsh Fen Islame meargumente.

Kurse shtja e dyt sht t punuarit me t, domethn t punosh me dijen, sepsenuk mjafton vetm q njeriu t msoj, porse ai duhet ta dij se duhet patjetr q tpunoj me dijen e tij. Dhe dija pa vepra sht si pema pa fryte. Dhe dija i thrretveprs, e nse ajo nuk i prgjigjet, ather dija ikn. Prandaj, thot Ibn Rraslani

n ez-Zubed:

Dijetari q me dijen e tij nukpunon,

Prpara adhuruesve t idhujve do t dnohet,

Kurse ai q pa dije punon,

Veprat i ka t refuzuara e asgj si pranohet.

Prandaj, ka ardhur me transmetim t sakt n Sahihun e Muslimit se Pejgamberi - sal-Allahu alejhi ue sel-lem - ka thn: T part t cilt do t futen n Zjarr jan treveta. Ata jan: njeriu q e msoi dijen dhe e lexoi Kurànin, porse e msoi dijenq t thon pr t: Ai sht dijetar, dhe e lexoi Kurànin q t thon pr t Aisht lexues i Kurànit. e jo pr Allahun; njeriu q luftoi q t thon pr t Aisht trim; dhe njeriu q jepte sadaka q t thon pr t Ai shtbujar.Prse? Sepse mungoi kushti i sinqeritetit. Punimi me at dije nuk u b prFytyrn e Allahut t Lartsuar. Pra, dija pa vepra n t vrtet sht argumentkundr njeriut. Prandaj thot Pejgamberi - sal-lAllahu alejhi ue sel-lem -, si kaardhur n Sahihun e Muslimit, n hadithin e Ebij Malik el-Esharij:


18/48

Kur`ani sht argument n favorin tnd ose kundr teje.

sht argument n favorin tnd nse ke punuar me t, dhe sht argument kundrteje nse nuk ke punuar me t. Sikurse ka thn edhe Imami Ibnul-Kajjim -rahimehullah -: Fryti i dijes sht puna.

Dhe prandaj, ne i lutemi Allahut t Lartsuar n do rekat, q t na udhzoj nRrugn e Drejt:

( ( )

Na udhzo n Rrugn e Drejt, n Rrugn e atyre q u dhurove mirsi, e jo nrrugn e atyre q fituan Zemrimin Tnd, e as n rrugn e atyre q i humbn

vetet e tyre.el-Fatihah, 6-7

Pra, Allahu i Lartsuar i quajti ata t cilt punojn pa dije ed-Daaliin - t

humburit,kurse ata q kan dije dhe nuk punojn me t i quajti el-Magdubialejhim - ata q fituan Zemrimin e Allahut.Prandaj ktu duhet patur kujdes,sepse kjo sht shum e rndsishme. Dhe pr kt kan thn disa prejSelefve: Kur n mesin ton prishen ata q bjn ibadet, ata kan ngjashmri met Krishtert, dhe kur prishen dijetart tan, ata kan ngjashmri me ifutt.

Dhe ka ardhur n hadithe t shumta paralajmrimi kundr lnies s punimit me dijen,po ashtu edhe n ajete t shumta. Thot Allahu - Xhel- le ue Alaa -:

) ( )

O ju q besoni, prse thoni at q nuk e bni? sht shum e urryer pr Allahunt thoni at q nuk e bnies-Saff, 2-3

Dhe thot i Prsosuri nga do e met:

(

Vall, a i urdhroni njerzit q t bjn t mira e veten po e harroni, ndrkohq ju lexoni Librin? A nuk arsyetoni?el-Bekarah, 44

Pra, duhet patjetr q t punohet me dijen.

Dhe ka ardhur n hadithin Sahih, n hadithin e Usameh Ibn Zejd, se Ditn eKijametit do t sillet nj njeri dhe do t vrvitet n Zjarr e do t vrshojn jashtzorrt e barkut t tij. Ai do t sillet rrotull me to (n Zjarr)ashtu si sillet gomarirrotull mullirit. Ather do ti thon atij(banort e Zjarrit):O filan? A nuk ishe tiai q na urdhroje pr t mir dhe na ndaloje nga e keqja? Kurse ai do t thot:


19/48

Posi jo! Porse un u urdhroja t mirn dhe vet nuk e bja, dhe u ndaloja nga ekeqja kurse vet e bja.

Prandaj, kijeni frik Allahun dhe punoni me dijen! Kijeni frik Allahun dhe punoni medijen!

Dhe sht transmetuar pr kt nga Ebu Derda se ai ka thn: Me t vrtet, kamfrik nga Zoti im Ditn e Kijametit, se mos m thrret para gjith njerzimit, dhem thuhet: O Uuejmir Dhe un do t them: Urdhro o Zoti im Dhe m thuhet:far ke punuar me at q ke msuar?E ka transmetuar Bejhakiu dhe el-Albanij -rahimehullah - e ka shpallur Sahih.

Dhe sa bukur ka thn el-Fudajl Ibn Ijjad:Nuk rresht dijetari s qnuri injorant,derisa t punoj me dijen e tij.

Prandaj, kijeni frik Allahun dhe punoni me dijen! Kijeni frik Allahun dhe punoni me

dijen! Me t vrtet kjo dije sht prgjegjsi shum e madhe. Kur i mson urdhrat,e ke detyr q ti zbatosh ato, kur i mson ndalesat e ke detyr t qndrosh larg tyre,duke zbatuar at q t ka urdhruar Allahu dhe ka urdhruar i Drguari - sal-lAllahualejhi ue sel-lem -, si dhe duke qndruar larg atyre q i ka ndaluar Allahu dhe i kandaluar i Drguari - sal-lAllahu alejhi ue sel-lem -. Prandaj, le t angazhohemi mezell n punimin me dijen, n Teuhid, n brjen e adhurimit me sinqeritet vetm prAllahun, n pastrimin, n kryerjen e namazit, n dhnien e zekatit dhe n t gjithaibadetet e tjera, duke punuar me ato q ke msuar rreth tyre. Sepse kjo dije shtargument kundr teje n Ditn e Kijametit. Dhe pr kt, nuk ka pr t lvizur kmbae robit n Ditn e Kijametit, derisa t pyetet pr katr gjra: pr jetn e tij si ekaloi, pr rinin e tij ku e kaloi, pr pasurin e tij si e fitoi dhe ku e shpenzoi, si dhe

pr dijen e tij, far punoi me t. far punove me dijen, a e zbatove, a e vure npraktik apo jo?

O robi i Allahut, ti je prgjegjs para Allahut - Azze ue Xhel-le -, prandaj prgatitprgjigje pr pyetjen, dhe pr prgjigjen prgatit vepra t sakta.

Lavdrimi dhe shptimi i Allahut qoft pr Pejgamberin ton, Muhamedin, si dhe prFamiljen e tij dhe t gjith Shokt e tij.

Msimi i shtat

T gjitha lavdet i takojn Allahut, lavdrimet dhe shptimi i Allahut qofshin prPejgamberin ton, Muhamedin, si dhe pr Familjen e tij, Shokt e tij, Tabiint dhepr t gjith ata q i pasuan me mirsi deri n Ditn e Kijametit.


20/48

E m pas:

O ju vllezr fisnik, o ju vllezr t virtytshm, vazhdojm me msimin ton nshpjegimin e Tri Parimeve,t Imamit dhe Muxhedidit Muhammed Ibn Abdil-Uehhab - rahimehullah -. U ndalm tek fjala e Imamit - rahimehullah -: Dija, ecila

sht njohja e Allahut, njohja e Pejgamberit t Tij dhe njohja e Fes Islame meargumente.

Mbaruam me shtjen e par.

- shtja e dyt ishte: t punuarit me t. Domethn, t punuarit me dijen. Dhepr kt folm n msimin e shkuar.

- Kurse shtja e tret sht:thirrja drejt saj. Dhe pr kt duam t flasim ktmbrmje.

Pr sa i prket thirrjes drejt ksaj dijeje, nuk mjafton q njeriu t msoj dhe tpunoj pr veten e tij dhe t mos thrras tek Allahu - Azze ue Xhel-le -, porse aiduhet patjetr q ti thrras t tjert, q t jet i dobishm pr veten e tij dhe prt tjert. Dhe sepse kjo dije sht amanet, e nuk sht vetm pron e jotja, q takysh dhe ti ndalosh njerzit nga ajo, ndrkoh q njerzit kan nevoj pr t.Detyra jote sht ta prcjellsh dhe ta sqarosh at, si dhe ti thrrassh njerzit teke mira, sepse me t vrtet kjo dije q ta ka dhn Allahu nuk sht vetm pron ejotja, porse ajo sht pr ty dhe sht pr t tjert. Prandaj, Allahu - Xhel-le ueAlaa - thot:

Kujtoje kohn kur Allahu mori premtimin nga ata q u sht dhn Libri se dotua shpjegojn at njerzve dhe nuk do t fshehin asgj nga ai.Aali-Imran, 187

Kt premtim Allahu e mori nga dijetart, q ata tu sqarojn njerzve at q uamsoi Allahu, q t prhapin t mirn dhe q ti nxjerrin njerzit nga errsira ndrit. Dhe kjo sht puna e t Drguarve - alejhimus-salatu ues-selam - dhe e atyreq i pasuan.

Thuaj: Kjo sht rruga ime: un ftoj drejt Allahut me dituri t sigurt, un dhedokush q m pason mua. I pastr nga do e met sht Allahu; dhe un nuk jam

prej atyre q i bjn shirk Atij.Jusuf, 108


21/48

Kjo sht rruga e t Drguarit - sal-lAllahu alejhi ue sel-lem - dhe rruga e pasuesve ttij: dija dhe puna me t dhe thirrja tek Allahu - Azze ue Xhel-le -.Kurse ai q nukthrret, duke patur mundsi pr t thirrur dhe ka dije porse e fshehu at, ai do tlidhet me zinxhir prej zjarri n Ditn e Kijametit,sikurse ka ardhur n hadith ngaPejgamberi - sal-lAllahu alejhi ue sel-lem -, t cilin e ka transmetuar Ebu Dauudi,

Tirmidhiu dhe Ibn Maxheja, nga Ebu Hurejrah - radij-Allahu anhu -, si dhe ngahadithi i Ebi Seidit, i cili sht hadith sahih.

Pra, o ju vllezr, duhet patjetr q t thrrasim tek kjo dije, tek dija q msuamdhe punuam me t. Duhet patjetr q t thrrasim tek kjo dije dhe tia prcjellimUmetit. Prandaj, Pejgamberi - sal-lAllahu alejhi ue sel-lem - kur drgoi Muadhin nJemen, si ka ardhur n hadithin e Ibn Abbasit tek dy Sahiht, i tha:

Ti po shkon tek nj popull q jan prej Ehli-Kitabve, andaj le t jet gjja e

par tek e cila do ti thrrassh dshmia La ilahe il-lAllah.

Kurse n nj transmetim tjetr ka ardhur:

Q ta veojn Allahun (n adhurim).

Pra, ai e urdhroi q t thrriste tek kjo dije dhe t prcillte Mesazhin. Po ashtu, aidrgoi Ebu Musa Eshariun n Jemen, n Aden. Ai drgonte Sahabt q t thrrisninnjerzit tek Allahu, ashtu si drgoi Musab Ibn Umejrin - radij-Allahu anhu - nMedine, i cili ishte nga t part ambasador n Islam. Ai e drgoi at q t thrristetek Allahu dhe t msonte njerzit. Thirrja sht nj shtje madhshtore dhethirrsi duhet patjetr q ta prcjell kt dije, sikurse ka thn Pejgamberi - sal-lAllahu alejhi ue sel-lem -:

Prcillni nga un qoft edhe nj ajet.

Dhe ka thn Allahu - Xhel-le ue Alaa -:

Thirr n Rrugn e Zotit tnd me urtsi dhe kshillim t mir dhe debato me tame at me at q sht m e mira.en-Nahl, 125


22/48

Pra, duhet patjetr q t thrrasim tek Allahu, mirpo thirrja tek Allahu nuk bhetndryshe vetm se duke qen e bazuar n dije, kurse do thirrje tjetr q nuk sht ebazuar n dije nuk sht n rrugn pejgamberike. Prandaj thot i Lartsuari:

Thuaj: Kjo sht rruga ime: un ftoj drejt Allahut me dituri t sigurt, un dhedokush q m pason mua.Jusuf, 108

Domethn: un thrras me dije.

Dhe kto thirrje t shpikura dhe kto metodologji t risuara nuk jan t bazuara ndije, porse n t vrtet jan t bazuara n injoranc, si sht rruga eKhauarixhve. Dhe sikurse ka thn Shejkhul-Islam Ibn Tejmijeh - rahimehullah -pr Khauarixht: Ata jan injorant, doln prtej Kuranit dhe Sunetit ngainjoranca.

Dhe ka thn Imam Malik - rahimehullah -:Vrtet, disa njerz iu prkushtuanibadetit dhe e braktisn dijen, kshtu ata doln kundr Umetit t Muhamedit meshpatat e tyre, e sikur t kishin krkuar dijen, ajo do ti kishte ndaluar ata nga kjogj.

Dhe ka thn Imam Ibnul-Kajjim - rahimehullah -: Dhe dokush q ra n fitnen eshubuhateve (dyshimeve dhe pshtjellimeve n Fe), ra pr shkak tshkurtpamsis dhe dijes s pakt.

Kijeni frik Allahun dhe pajisuni me dijen e dobishme dhe thrrisni tek Allahu,

thrrisni tek kjo dije q merrni.

Sa m shum dije q merr njeriu, sa m shum q i mson t tjert dhe sa m shumq thrret tek kjo dije q msoi, aq m shum i shtohet dija atij dhe akoma mshum bereqet i jep Allahu i Lartsuar n at q ka msuar, sikurse ka thn Allahu -Xhel-le ue Alaa -:

(

A ka shprblim tjetr pr t mirn, ve t mirs?err-Rrahman, 60

Shprblimi i t mirs sht vetm e mira.

- Kjo sht shtja e tret,e cila sht: q njeriu t thrras tek dija q kamsuar. Prandaj, jini t zellshm o vllezr n vendin tuaj, n prpjekjet tuajapr t thirrur tek Allahu, duke e filluar thirrjen me Teuhidin e Allahut - Xhel-le ueAlaa - sepse ai sht parimi i t gjitha parimeve dhe themeli i t gjitha


23/48

themeleve, dhe nuk sht i sakt asnj ibadet nse i mungon Teuhidi i Allahut -Subhanehu ue Teala -.

Prpiquni sa m shum n davet. Pejgamberi - sal-Allahu alejhi ue sel-lem - thot,si ka ardhur tek dy Sahiht:

Q Allahu t udhzoj nj njeri t vetm nprmjet teje sht m e mir pr tysesa devet e kuqe.

Domethn kjo sht m e mir pr ty sesa t kesh devet m t mira. Pra ky shtvirtyt madhshtor. Dhe sa her q dikush prfiton nga daveti jot dhe u udhzua nmirsi dhe n hak, aq her do t kesh shprblim, sikurse ka thn Pejgamberi - sal-lAllahu alejhi ue sel-lem -:

Ai q udhzon tek e mira ka shprblimin e atij q e vepron at.

Dhe sikurse ka thn Pejgamberi - sal-lAllahu alejhi ue sel-lem -:

Kush thrret drejt Udhzimit do t ket shprblimin e atyre q e ndjekin at, pa

u paksuar asgj nga shprblimi i tyre; dhe kush thrret drejt devijimit do tmbaj mbi shpin gjynahet e atyre q e ndjekin at, pa u paksuar asgj nga

gjynahet e tyre.

Ka thn Allahu - Xhel-le ue Alaa -:

Q ata ti mbajn gjynahet e veta t plota n Ditn e Kiametit, si dhe pjesn egjynaheve t atyre q i uan n humbje nga padijenia.en-Nahl, 25

I krkojm Allahut - Xhel-le ue Alaa - q t na bj neve dhe juve prej thirrsave tUdhzimit.

Lavdrimet dhe shptimi i Allahut qoft pr Pejgamberin ton, Muhamedin, si dhe prFamiljen e tij dhe t gjith Shokt e tij.


24/48

Msimi i tet

T gjitha lavdet i takojn Allahut Nj e t Vetm, Ai t Cilit i drejtohet dhe ia kanevojn gjithka, Ai i Cili as nuk lind dhe as nuk sht i lindur, dhe askush nuk sht ibarabart me T. Lavdrimet e shumta dhe shptimi i Allahut qofshin prPejgamberin ton, Muhamedin, si dhe mbi Familjen dhe Shokt e tij, deri n Ditn eKijametit.

M tej:

O ju vllezr t virtytshm, do t flasim sonte - in shaa Allah- pr shtjen e katrt,nga katr shtjet t cilat i kemi detyr q ti msojm. Dhe ajo sht: durimiprgjat dmtimeve n krkimin e dituris, n punimin me t dhe n thirrjen drejt

saj, sepse sht m se e ditur se ai q i thrret njerzit dhe urdhron t mirn dhendalon nga e keqja, patjetr q do t prballet me dmtime nga ana njerzve tkqinj, sepse shum prej njerzve nuk e duan t mirn, porse duan tekat, duanharramet dhe epshet. Dhe nse atyre u vjen dikush q i thrret tek Allahu dhe i largonata nga epshet e tyre, ather domosdo q ai do t prballet me kundrprgjigje ngaana e tyre, me fjal apo me vepr. Kshtu q, obligimi i atij q thrret tek Allahu dhekrkon Fytyrn e Allahut, sht q t duroj dmtimet dhe t vazhdoj thirrjen e tij.Dhe shembulli i tij sht i Drguari i Allahut - sal-lAllahu alejhi ue sel-lem - dhe tDrguarit Fisnik - alejhimus-salatu ues-selam -. far hasi i Drguari i Allahut - sal-lAllahu alejhi ue sel-lem - nga njerzit? Sa dmtime me fjal e me vepra hasi ngaata? Ata than se ai shtmagjistar, than se ai sht gnjeshtar,than se ai

sht i mendur, than se ai sht fallxhordhe fjal t tjera si kto. Ata edmtuan at, e qlluan me gur - alejhis-salatu ues-selam - dhe ia gjakosnthembrat e kmbve - sal-lAllahu alejhi ue sel-lem -, kur ai i thirri ata tek Allahu -Azze ue Xhel-le -. Ata i hodhn mbi shpin fetusin e deves s ngordhur, kur ai ishten sexhde, duke u falur n Qabe. Ata e kanosn at me vrasje dhe e krcnuan. Kursen betejn e Uhudit atij i thyen dhmbin e par dhe i an kokn dhe ra n nj grop- alejhis-salatu ues-selam -, ndrkoh q ai sht Pejgamberi i Allahut. T gjithakto dmtime i hasi n thirrjen pr tek Allahu. Mirpo ai duroi dhe e mbajti veten.Prandaj, ai i cili e merr prsipr prcjelljen e ksaj thirrjeje, patjetr q do tprballet me dmtime, n varsi t imanit dhe thirrjes s tij, mirpo ai e ka detyrq t duroj.

(

O besimtar. Bhuni t durueshm dhe nxiteni njri-tjetrin t jeni t till;bhuni t vendosur dhe vigjilent (n vepra t mira dhe n ruajtjen e kufijve) dhe

kijeni frik Allahun, q t shptoni.Aali-Imran, 200


25/48

Dhe ai duhet ta dij se do dmtim q ai prjeton, do t jet n krahun e peshoresme veprat e tij t mira dhe do ti ngrihen gradt Ditn e Kijametit.

Andaj, kijeni frik Allahun dhe bni durim!

- Sabri (durimi)nga ana gjuhsore do t thot:prmbajtje dhe ndalim. Kurse nterminologjin (Sheriatike)do t thot: t prmbash veten nga dshprimi dhe tmbash gjuhn nga t ankuarit dhe gjymtyrt nga gjuatja e faqeve me shuplaka dhenga shqyerja e xhepave.

- Durimi sht disa llojsh:durimi n bindjen ndaj Allahut, durimi n moskundrshtimin e Allahut dhe durimi n do gj q ndodh me Kaderin (Caktimin)eAllahut.

Kshtu q, thirrsi e ka detyr q t bj durim kur mson diturin, sepse msimi i

dituris krkon durim, durim t madh. Nuk arrihet dija me rehatin e trupit, sikursekan thn dijetart e Selefve. Ai e ka detyr q t bj durim n punimin me ktdije.

(

Ata q prpiqen pr shtjen Ton, sigurisht, Ne do ti udhzojm drejt udhveTona. Vrtet, Allahu sht me punmirt.el-Ankebut, 69

Dhe ai duhet t bj durim n thirrjen pr tek Allahu.

Prandaj, ti bhu i durueshm, ashtu si kan duruarme kmbngulje tDrguarit e vendosur.el-Ahkaf, 35

(

Andaj bj durim pr ato q thon ata.el-Muzemmil, 10

Prandaj, duro pr gjykimin e Zotit tnd.et-Tuur, 48

(


26/48

Edhe para teje shum t drguar jan mohuar, por ata e kan duruar mohimindhe lndimin (q kan psuar), derisa u ka ardhur ndihma Jon.el-Enaam, 34

Me durim vjen ndihma, sikurse ka thn Pejgamberi - alejhis-salatu ues-selam -:

Dhe dije se ndihma vjen me durimin.

Nse Ehli-Suneti duron n marrjen e dituris, n punimin me t dhe n thirrjen drejtsaj, atyre do tu vij ndihma dhe ngadhnjimi me Lejen e Allahut. PrandajPejgamberi - sal-lAllahu alejhi ue sel-lem - duronte pavarsisht dmtimeve q iashkaktonte populli i tij, dhe thoshte:

O Allah fale popullin tim sepse ata nuk dijn.

Ka thn Shejkhu jon, Ahmed en-Nexhmij - rahimehullah -: Dmtimet patjetrq do t ndodhin. Dmtimet mund t jen t lehta ose t rnda, mirpo shtdetyr q tu bsh ball atyre me durim, dhe mos u mrzit, porse thirr tek Allahume urtsi dhe me kshillim t mir.

Ka thn Allahu - Subhanehu ue Teala -:

(

Ne zgjodhm prej tyre prijs, t cilt udhzonin me urdhrin Ton, kur ataduruan dhe besuan bindshm n ajetet tona.es-Sexhdeh, 24

Sikurse ka thn Umeri - radij-Allahu anhu -: astet m t mira t jets pr nekan qen ato kur kemi br durim.

Aliu - radij-Allahu anhu - thot: Durimi n Iman sht si pozita q ka koka ntrup.

Pejgamberi - alejhis-salatu ues-selam - thot:

Nuk i sht dhn njeriut gjm e mir dhe m e bollshme sesa durimi.

Dhe ka thn Pejgamberi - sal-lAllahu alejhi ue sel-lem - thot:


27/48

Kush bn durim, Allahu ka pr ti dhn durim.

Bj durim o vlla, o krkuesi i dituris, bj durim n msimin e dituris, n punimin

me t dhe n thirrjen drejt saj. Kan thn dijetart: Kush e mson diturin, punonme t dhe thrret drejt saj, patjetr q do t prballet me dmtime, prandaj aiduhet t jet i duruar.

(

(

))

(

(

Pasha kohn. Me t vrtet njeriu sht n humbje t sigurt. Me prjashtim tatyre q besuan dhe bn vepra t mira, si dhe kshilluan njri-tjetrin me t

vrtetn dhe kshilluan njri-tjetrin me durimin.el-Asr, 1-3

Me prjashtim t atyre q besuansht besimi me dije; dhe bn vepra tmirasht punimi me dijen; si dhe kshilluan njri-tjetrin me t

vrtetnsht daveti, thirrja; dhe kshilluan njri-tjetrin me duriminshtdurimi gjat prballjes me dmtimet.

Dhe kto jan katr shtjet.

Sikurse ka thn edhe Imam Ibnul-Kajjim - rahimehullah -: Q njeriu t prpiqetn marrjen e dijes, t prpiqet n punimin me t, t prpiqet n davet dhe tprpiqet n durimin, n prballimin e vshtirsive n thirrjet pr tek Allahu -

Azze ue Xhel-le -.

Lus Allahun - Xhel-le ue Alaa - me Emrat e Tij t Bukur dhe Cilsit e Tij t Larta, qt na jap neve dhe juve dije t dobishme, vepra t mira dhe sinqeritet n fjal dhen vepra.

Po e mbyll me kaq.

Lavdrimet dhe shptimi i Allahut qoft mbi Pejgamberin ton, Muhamedin, si dhepr Familjen e tij dhe t gjith Shokt e tij.

Msimi i nnt


28/48

T gjitha lavdet i takojn Allahut, lavdrimet dhe shptimi i Allahut qofshin prPejgamberin ton, Muhamedin, si dhe pr Familjen e tij, Shokt e tij, Tabiint dhepr t gjith ata q i pasuan me mirsi deri n Ditn e Kijametit.

E m pas:

O ju vllezr t virtytshm, vazhdojm msimin ton n shpjegimin e TriParimeve, t Imamit dhe Muxhedidit, Muhammed Ibn Abdil-Uehhab - rahimehullah-. U ndalm tek fjala e Imamit - rahimehullah -: E katrta: durimi i dmtimeve met cilat prballesh.Domethn kjo sht nj prej katr shtjeve, q robi e kadetyr q ti msoj. Pastaj folm rreth durimit dhe dobit e tij. Pastaj tha autori -rahimehullah -: Dhe argumenti sht Fjala e t Lartsuarit:

( ( ) )(

Pasha kohn. Me t vrtet njeriu sht n humbje t sigurt. Me prjashtim tatyre q besuan dhe bn vepra t mira, si dhe kshilluan njri-tjetrin me t

vrtetn dhe kshilluan njri-tjetrin me durimin.el-Asr, 1-3

E ke detyr o robi Allahut q ti msosh kto katr shtjet n detaje. Nse t pyetdikush: Cili sht argumenti q ne e kemi detyr msimin e tyre? Ather thuaji atij:Fjala e Allahut t Lartsuar: .Pasha kohn....sureja el-Asr

Qllimi i Fjals s Allahut t Lartsuar:

Me prjashtim tatyre q besuan dhe bn vepra t mira, kjo sht shtja e par dhe shtja edyt.

Te Fjala e Allahut - Azze ue Xhel-le -:

Me prjashtim t atyre qbesuan,sht dija, sepse besimi (imani)smund t jet pa dije. Dhe dija sht:njohja e Allahut - Azze ue Xhel-le -, njohja e Pejgamberit t Tij - sal-lAllahualejhi ue sel-lem -, dhe njohja e fes Islame me argumente. shtja e dyt shtpunimi me t, q sht marr nga Fjala e Allahut - Azze ue Xhel-le -:

dhe bn vepra t mira.shtja e tret sht thirrja tek dija dhepunimi me t, e cila sht marr nga Fjala e Allahut t Lartsuar:

sidhe kshilluan njri-tjetrin me t vrtetn.Kurse shtja e katrt sht durimi idmtimeve q has gjat ksaj, q sht marr nga Fjala e Allahut tLartsuar: dhe kshilluan njri-tjetrin me durimin.

Fjala e Allahut - Xhel-le ue Alaa -: Uel-asrFjala ,Ue ktu sht betim

kurse

el-asrsht emri n t cilin betohet Allahut, dhe me t sht pr qllimkoha dhe zamani. sht betuar Allahu - Xhel-le ue Alaa - n kohn, e cila sht ekrijuar. Allahu i Prsosur nga do e met betohet n do krijes q do Ai, kursekrijesa nuk betohet n tjetrknd pos Allahut. Dhe Allahu i Prsosur nga do e metbetohet vese n gjra q kan rndsi dhe n shenjat treguese t t Prsosurit nga


29/48

do e met. Tek kjo sure ka argument pr Fuqin e Allahut - Azze ue Xhel-le -.Pastaj, ato q ndodhin n kt koh, si jan incidentet, fatkeqsit, begatit,mirsit dhe do gj q ndodh gjat kohs, t gjitha kto jan msime. Po ashtu,nata dhe dita jan koha kur bhen veprat e mira, sikurse ka thn Allahu - Azze ueXhel-le -:

( )

Ai krijoi natn dhe ditn q t vijn njra pas tjetrs, si kshill pr ata q duanta kujtojn ose duan ta falenderojn.el-Furkan, 62

Nga nata dhe dita nxirret prfitim i madh, nga ai i cili i shfrytzon ato n bindje ndajAllahut - Azze ue Xhel-le -. Koha e puns sht dita dhe nata. Ajo sht koha eprfitimit t mir dhe punimit pr Botn Tjetr. Dhe koha sht prmendur tek Fjalae Allahut t Lartsuar:

Pasha kohn...

Pra, u betua Allahu n kohn, n mirsin e Tij, pr ata q e shfrytzojn at nbindje ndaj Allahut - Azze ue Xhel-le -. Prgjigja e betimit sht Fjala e Allahut tLartsuar:

Me t vrtet njeriu sht n humbje t sigurt.

Pra, q t gjith bijt e Ademit, asnj nuk prjashtohet, as mbretrit, as presidentt,as pasanikt, as fukarenjt, as t lirt as t robruarit, as meshkujt as femrat.

Nyja eltek fjala el-insansht gjithprfshirse. Domethn do bir i Ademitsht n humbje, n shkatrrim, nse e humbasin kt koh t vyer dhe eshprdoruan n mosbindje ndaj Allahut, me prjashtim t atyre q i kan katr cilsi:dija, puna, thirrja tek Allahu dhe durimi gjat ksaj. Dhe nuk mund t arrihet besimin Allahun vese nprmjet dijes, e cila sht: njohja e Allahu - Azze ue Xhel-le -;dhe bn vepra t mira, pra bn punt e obliguara dhe punt e plqyera. Kshtu,

ata e shfrytzuan kohn e tyre n bindje ndaj Allahut, kshilluan me t vrtetn,domethn urdhruan t mirn dhe ndaluan nga e keqja, thirrn tek Allahu - Azze ueXhel-le -, u msuan t tjerve dijen e dobishme dhe prhapn dijen dhe mirsin teknjerzit; dhe kshilluan njri-tjetrin pr t br durim, domethn bn durim ndmet me t cilat u prballn. Dhe durimi sht disa llojsh:


30/48

- Lloji i par:durimi n bindjen ndaj Allahut, sepse vetja e njeriut e dodembelizmin dhe e do rehatin, prandaj njeriu duhet medoemos ta shtyj veten etij drejt bindjes, drejt namazit, drejt agjrimit dhe ibadeteve t tjera.

- Lloji i dyt:durimi n ato q i ka ndaluar Allahu, sepse vetja njeriut i doharramet dhe epshet, prandaj ai duhet patjetr q ta ndaloj veten e tij ngaharramet, dhe pr kt ka nevoj pr durim.

- Lloji i tret:durimi n sprovat e dhimbshme, n fatkeqsit q i bien njeriut,si sht vdekja e ndonj t afrmi, humbja e pasuris, apo ndonj smundje q ibie njeriut. Prandaj ai duhet me doemos t ket durim me Vendimin dhe Caktimine Allahut, dhe nuk duhet t dshprohet e t revoltohet, porse duhet ta mbajveten nga revoltimi, ta mbaj veten nga dshprimi, ti mbaj gjymtyrt e tij ngagjuajtja e vetes dhe grisja e rrobave(nga dshprimi i madh).

Kurse pr sa i prket gjynaheve, ai nuk duhet t bj durim n brjen e tyre, porseduhet t pendohet tek Allahu dhe t largohet nga ato, sepse gjynahet jan mosbindjendaj Allahut. Ndrsa n fatkeqsit tek t cilat ti nuk mund t ndikosh dot, pasi atojan nga Allahu - Azze ue Xhel-le - dhe Ai i ka caktuar ato si provim apo testim apo sidnim pr ty pr gjynahet q i ke br, sikurse ka thn Allahu - Azze ue Xhel-le -:

fardo fatkeqsie q ju godet, sht si pasoj e asaj q keni br vet...esh-Shuura, 30

Nse t bie ndonj fatkeqsi n veten tnde, n pasurin tnde apo n fmijntnd, ather bj durim dhe shpreso shprblim pr kt. Prandaj Imam Shafiu -rahimehullah - ka thn: Sikur Allahu t mos u kishte zbritur argument tjetrkrijesave t Tij pos ksaj sureje, ajo do tu kishte mjaftuar atyre.Dhe kanthn Seleft: Sikur njerzit t meditonin n kt sure, kjo do tu kishtemjaftuar atyre.

Pra, kjo sure sht e mjaftueshme n nxitjen pr tu kapur mbas Fes Islame, pr tukapur mbas Imanit, veprave t mira, thirrjes drejt tyre dhe durimit gjat gjith ksaj.Dhe nuk ishte qllimi i Imam Shafiut se kjo sure sht e mjaftueshme pr t gjith

Sheriatin, sepse ka dispozita n Sheriat t cilat nuk jan prmendur tek kjo sure.Mirpo qllimi sht se kjo sure prmblodhi shtjet m t rndsishme t Fes, sisht imani, vepra, thirrja drejt tyre dhe durimi gjat ksaj. Imani prfshin shtje tshumta: fjala me gjuh, besimi me zemr dhe vepra me gjymtyr.

Dhe ka thn Shejkhul-Islam Ibn Tejmijeh - rahimehullah - pr kt sure: Kanjoftuar Allahu - Azze ue Xhel-le - se t gjith njerzit jan t humbur, me


31/48

prjashtim t atyre q jan besimtar, punmir, dhe me t tjert jan kshilluespr t vrtetn dhe pr durim.

Dhe ka thn Imam Ibnul-Kajjim - rahimehullah -: Seleft kan ixhma se dijetarinuk meriton q t quhet rabbanij (edukator)deri sa t njoh hakun dhe t

punoj me t. Dhe kur ta njoh hakun dhe t punoj me t, ather ai do tthirret i madh n mbretrin e qiejve.

Lus Allahun - Xhel-le ue Alaa - q t na jap neve dhe juve dije t dobishme, veprat mira dhe sinqeritet n fjal dhe n vepra.

Po e mbyll me kaq.

Lavdrimet dhe shptimi i Allahut qoft mbi Pejgamberin ton, Muhamedin, si dhepr Familjen e tij dhe t gjith Shokt e tij.

Msimi i dhjet

T gjitha lavdet i takojn Allahut, lavdrimet dhe shptimi i Allahut qofshin pr m tmirin e t gjitha krijesave, si dhe pr Familjen e tij, Shokt e tij, Tabiint dhe pr tgjith ata q i pasuan me mirsi deri n Ditn e Kijametit.

E m pas:

O ju vllezr fisnik, vazhdojm msimin ton n shpjegimin e Tri Parimeve, tImamit dhe Muxhedidit, Muhammed Ibn Abdil-Uehhab - rahimehullah -. U ndalmtek fjala e Imam Bukharit - rahimehullahu teala -:

Kapitulli: dija vjen para fjals dhe veprs. Dhe argumenti sht Fjala e Allahut:

Andaj, dije se ska t adhuruar tjetr me t drejt pos Allahut, dhe krko falje

pr gjynahun tnd dhe pr besimtart e besimtaret.Muhammed, 19

Pra, ai filloi me dijen prpara fjals dhe veprs.

Imam Bukhari sht Imami Muhamed Ibn Ismail Ibn Ibrahim el-Bukharij, q iatribohet Bukharas, nj vend n Lindje.


32/48

Imam Bukhari sht Imami i dijetarve t hadithit, mali i msimit prmendsh -rahimehullah -, autori i Sahihut, q sht libri m i sakt mbas Librit t Allahut -Azze ue Xhel-le -.

Fjala e Imam Bukharit - rahimehullah -: Kapitulli: dija vjen para fjals dhe

veprs.Ai tha kshtu sepse vepra nuk t bn dobi, prve ather kur ajo sht ebazuar n dije. Ama kur vepra sht e bazuar n injoranc, nuk i bn dobi vepruesitt saj, porse do t jet humbje pr t n Ditn e Kijametit. Kshtu q, dija duhet tjet prpara veprs. Fjala dhe vepra e njeriut nuk merret n konsiderat n peshorene Sheriatit prve se ather kur ato jan t bazuara n dije. Pra, dija sht kushtpr saktsin e fjals dhe veprs. Dhe argumenti gjendet tek ky ajet, tek Fjala eAllahut t Lartsuar:Andaj, dije se ska t adhuruar tjetr me t drejt posAllahut, dhe krko falje pr gjynahun tnd.Sepse Ai filloi me dijen:Andajdije.Kurse dhe krko falje, kjo sht vepra. Pra, i Prsosuri nga do e met filloime dijen prpara veprs, sepse vepra nse sht e bazuar n injoranc nuk i bn dobivepruesit t saj. Kshtu q, njeriu n radh t par fillon me dijen, pastaj punon me

at q msoi. Ky sht themeli.

Argumenti tek Fjala e Allahut, tek ajeti, sht se Allahu i Lartsuar urdhroi marrjene dijes, ngaq Ai tha: Andaj dije.Pastaj Ai urdhroi fjaln dhe veprn:dhe krkofalje pr gjynahun tnd.Edhe pse kjo thirrje i drejtohet Pejgamberit - sal-lAllahualejhi ue sel-lem -, ajo sht edhe pr Umetin e tij.

Ka thn Shejkh Ibn Uthejmini - rahimehullah -: U argumentua Imam Bukharime kt ajet pr obligueshmrin e fillimit me dijen prpara fjals dhe veprs.Dhe ky sht argument etherij, domethn argument i nxjerr nga Libri i Allahut,q tregon se njeriu s pari mson, pastaj vepron. Ka edhe argument logjik, teorik,

q tregon se dija vjen prpara fjals dhe veprs, sepse fjala apo vepra nuk mundt jet e sakt dhe e pranuar derisa t jet n prputhje me Sheriatin. Dhe veprae tij nuk mund t jet n prputhje me Sheriatin prve me dije. Ka edhe gjraq njeriu i di ato me fitran (natyrshmrin)e tij, si sht dija q Allahu sht nji adhuruar i vetm me hak.[Mbaroi fjala e Shejkh Ibn Uthejminit.]

Fjala e Allahut t Lartsuar: Andaj, dije se ska t adhuruar tjetr me t drejtpos Allahut, dhe krko falje pr gjynahun tnd.Ai filloi me dijen prpara fjalsdhe veprs. Allahu i Lartsuar urdhroi dijen dhe Teuhidin s pari, sepse ky shtthemeli i fjals dhe veprs. Ky sht themeli i fjals dhe veprs. Pastaj, sa i prketveprs s mir: sikur njeriu t bj istigfar me mijra her, t fal rregullisht

namazin natn e ditn, t bj haxhin do vit, t agjroj gjat gjith vitit, mirpo ainuk e ka realizuar Teuhidin, nuk e di Fjaln e Teuhidit, nuk e di kuptimin e saj dhenuk punon me krkesat e saj, atij nuk do ti bjn dobi ato ibadete. Kjo pr arsye sekur Pejgamberi - sal-lAllahu alejhi ue sel-lem - drgoi Muadhin n Jemen,si kaardhur tek dy Sahiht nga Ibn Abbasi - radij-Allahu anhuma -, i tha: Vrtet, ti poshkon tek nj popull q jan prej Ehli-Kitabve, prandaj gjja e par tek e cila doti thrrassh ata duhet t jet dshmia La ilahe il-lAllah- kurse n njtransmetim tjetr q ta veojn Allahun n adhurim - e nse ata t binden


33/48

pr kt, ather njoftoji se Allahu u ka br detyr atyre pes namazet q falenn do dit e nat.

Ka thn Imam Khattabiu - rahimehullah -: Nga ky hadith nxirret se duhet tfillohet me at q sht m e rndsishme e kshtu me radh.

Dhe ka ardhur tek dy Sahiht, nga hadithi i Ibn Umerit - radij-Allahu anhuma - sePejgamberi - sal-lAllahu alejhi ue sel-lem - ka thn: sht ndrtuar Islami mbipes shtylla.Pastaj ai prmendi t parn dy dshmitLa ilahe il-lAllah ue enneMuhammeder Rasul-lUllah, sepse pa realizimin e ktyre dy dshmive nuk pranohenshtyllat e tjera. Pra, ktu Allahu filloi me dijen e Teuhidit s pari, sepse ajo shtthemeli i fjals dhe veprs. Pastaj vepra sht fryti i dijes, sikurse ka thn ImamIbnul-Kajjim - rahimehullah -: Fryti i dijes sht vepra.

Kjo ishte pr sa i prket argumentimit t Imam Bukharit, apo kapitullit q vendosiImam Bukhari:Kapitulli: dija vjen para fjals dhe veprs.Ky sht nj

argumentim i muar. Gjithashtu, kjo tregon pr rndsin e dijes dhe rndsin eprkushtimit ndaj dijes, dhe se njerzit e devijimit, bidatit dhe bestytnive kandevijuar vetm se pr shkak t injorancs s tyre.

Prandaj ka thn Shejkhul-Islam Ibn Tejmijeh - rahimehullah - prKhauarixht: Me t vrtet ata jan injorant q e kundrshtuan Kur`anin dheSunetin me injorancn e tyre.

Ka thn Imam Maliku - rahimehullah -: Disa njerz iu prkushtuan ibadetit dhe ehumbn dijen, kshtu doln kundr Umetit t Muhamedit me shpatat e tyre. Sikurata t kishin ndjekur rrugn e dijes, kjo do ti kishte ndaluar ata(nga dalja kundr

Umetit).

Ka thn Imam Ibnul-Kajjim - rahimehullah -: do fitne q ka ndodhur nga fitnete shubuhateve (dyshimeve dhe pshtjellimeve n Fe), ka ndodhur pr shkak tshkurtpamsis dhe dijes s cekt.

Gjithashtu, nj fjal t ngjashme e ka thn Hafidh Ibn Haxheri - rahimehullah -pr Khauarixht: Ata nuk u ndriuan me dritn e dijes dhe nuk u kapn mbaslitarit t pakputshm (t udhzimit), kshtu q devijuan vet dhe i devijuanedhe t tjert. Prandaj ka thn Pejgamberi - sal-lAllahu alejhi ue sel-lem - se ata

jan t rinj n mosh dhe mendjeleht, e lexojn Kur`anin dhe ai nuk kalon

prtej gurrmazeve t tyre

Prandaj, kijeni frik Allahun dhe merrni dije dhe kuptojeni drejt Fen e Allahut, q tjet ibadeti juaj i sakt dhe robi t jet n drit nga Allahu. Kijeni frik Allahun dheAllahu do tju msoj. Prkujdesuni pr marrjen e dijes dhe merreni at nga njerzite dijes, nga dijetart e Sunetit, dhe ruhuni nga njerzit e bidatit! Ruhuni nga njerzite bidatit dhe devijimit!


34/48


Po e mbyll me kaq.

Lavdrimet, shptimi dhe begatit e Allahut qofshin pr Pejgamberin ton,Muhamedin, si dhe pr Familjen e tij dhe t gjith Shokt e tij.

Msimi i njmbdhjet

T gjitha lavdet i takojn Allahut, lavdrimet dhe shptimi i Allahut qofshin pr

Pejgamberin ton, Muhamedin, si dhe pr Familjen e tij, Shokt e tij, Tabiint dhepr t gjith ata q i pasuan me mirsi deri n Ditn e Kijametit.

E m pas:

Tri shtje, Muslimani i ka detyr q ti msoj dhe t punoj me to.

Tha Imami dhe Muxhedidi, Muhammed Ibn Abdil-Uehhab - rahimehullah -:

Dije Allahu t mshiroft se sht obligim pr do Musliman e Muslimane q timsoj kto tri shtje dhe t punoj me to.

Fjala e Imamit dhe Muxhedidit: Dije: kjo fjal prdoret pr t trhequr vmendjenpr at q do t prmendet mbas saj.

Kuptimi i saj sht: mso, kupto dhe bindu. Fjala Dijesht folje urdhrore. Ai tnxit dhe t urdhron q t msosh kto tri shtje. Dhe kjo sht nga metoda eautorit - rahimehullah -, si e kemi prmendur edhe m hert fjaln e tij: Dije -Allahu t mshiroft -,si dhe do t vij m mbas fjala tjetr e tij: Dije - Allahut udhzoft n bidjen ndaj Tij -, si dhe fjal t tjera t ngjashme. Pra, ai nxitpr dije dhe vepra.

Pastaj tha: Dije - Allahu t mshiroft -.Kjo sht lutje nga Imami dheMuxhedidi - rahimehullah -, pr krkimin e mshirs. Kjo tregon pr kshilln esinqert t autorit - rahimehullah -, dashurin e tij pr ata t cilt po i thrret dhedhembshurin e tij pr ta. Pra, ai i thrret ata dhe e fillon fjaln e tij duke u luturpr ta, n mnyr q ajo t jet m e pranueshme pr ta dhe ata ta dgjojn mevmendje e ta pranojn kt libr dhe kto shtje. Msuesi duhet q t dal prparakrkuesit t dijes me dhembshuri dhe mshir, si dhe tia doj t mirn atij.


35/48

Pastaj ai tha: Dije - Allahu t mshiroft - se sht obligim pr do Musliman eMuslimane

Fjala e tij se sht obligim: obligimi el-uuxhuubsht i njohur tek dijetart eUsulit, se kush e vepron at shprblehet dhe kush e l dnohet. Origjina e

fjals uuxhubn gjuhn Arabe shteth-thubuut(palkundshmri)dhe el-istikrar(qndrueshmri).Thuhet: uexhebekedha,d.m.t.h thebetedhe istekarra,q do t thot: kjo gj u b epalkundur, u b e qndrueshme. Ka thn Allahu - Xhel-le ue Alaa -:

Kur ato t bien n tok...el-Haxh, 36

Domethn, kur bagtit t bien n tok dhe t mos lvizin m, t jen t vdekura,pasi q u thern.

Fjala e tij sht obligimtregon se ky sht urdhr dhe nuk sht gj eplqyeshme, nse do e merr e nse do e l. Kjo sht detyrim nga Allahu - Subhanehuue Teala -. Nuk sht ky obligim nga ana e Shejkhut, porse sht nga ana e Allahut -Azze ue Xhel-le. Ai e ka zbritur urdhrimin e ktyre shtjeve pr robrit n Kur`andhe n Sunet.

[shtje gjuhsore]:

Fjala e tij:

-

Dije Allahu t mshiroft se sht obligim pr do Musliman e Muslimane q timsoj kto tri shtje dhe t punoj me to.

- S pari, Shejkh Muhamed Aman el-Xhamij - rahimehullah - n shpjegimin e tijt Tri Parimeve e kundrshtoi kt shprehje t autorit, dhe ishte i mendimit seshprehja e sakt duhet t ishte:

Pra, n vend t fjals s autorit:

Shejkh Muhamed Aman el-Xhamij tha:


36/48

Pra, dokush q sht i ngarkuar me detyrat sheriatike, mashkull apo femr, i lirqoft apo skllav, e ka kt detyr individuale (q ti msoj kto tre shtje dhe tpunoj me to).Njeriu dnohet nse e l kt detyr, nse nuk i njeh kto shtje me

dije t sakt, nuk beson n domethniet e tyre dhe nuk punon me krkesat e tyre,sepse puna sht fryti i dijes. Ka thn shejkhu jon, Ahmed en-Nexhmij -rahimehullah -: Me kto tri shtje njihet realiteti i Teuhidit. Autori -rahimehullah - i ka kufizuar kto shtje n tre, duke mbledhur dhe analizuartekstet e Kur`anit dhe Sunetit.Domethn, ai nuk i nxorri ato nga vetja e vet,porse i nxorri ato nprmjet mbledhjes dhe analizimit t teksteve t Kur`anit dheSunetit, prej nga i mori kto tre shtje.

Fjala e tij: se sht obligim pr do Musliman e Muslimane, domethn shtobligim individual, pr do Musliman dhe Muslimane, pr at q sht ingarkuar medetyrat sheriatike, pasi q ka arritur moshn e pjekuris dhe sht i shndosh

mendrisht.

Kto tri shtje q i ka prmendur Imami dhe Muxhedidi Muhammed Ibn Abdil -Uehhab - rahimehullah - jan:

- shtja e par lidhet me Teuhidin Rububijeh;

- shtja e dyt lidhet me Teuhidin Uluhijeh;

- kurse shtja e tret lidhet me miqsin dhe armiqsin n Islam (el-

Uelaa` uel-Beraa`).

Kto jan shtje t rndsishme, n t cilat hyjn burrat dhe grat, meshkujt dhefemrat, t lirt dhe skllevrit, sepse femra merr pjes njsoj si burri n shum prejobligimeve, prve ather kur argumenti i specifikon burrat me nj detyr tcaktuar, si sht obligimi i faljes s namazit me xhemat n xhami, namazi iXhumas, vizita e varrezave, Xhihadi n Rrug t Allahut etj.. Pra, kur argumentitregon se burrat jan specifikuar me nj detyr t caktuar, ai tregon se ajo detyrsht e veant vetm pr ata. N t kundrt, parimi baz sht se burrat dhe gratjan t barabart n obligime dhe n largimin nga ndalesat dhe n ngarkesat e tjera

sheriatike.Kshtu q, obligimi i burrave dhe grave sht q t msojn shtjet e fes s tyre,sidomos shtjet e Akijdes.

Pra, sht detyr q t msohen kto tri shtje. Dhe msimi do t thot: ta marrshdijen nga dijetart, t msosh prmendsh, t kuptosh dhe t njohsh. Nuk sht prqllim me t vetm leximi apo informimi i lir - si thon - porse sht pr qllim


37/48

marrja e dijes nga dijetart. Dhe nuk lejohet q t merret dija vetm nga librat, sisht gjendja sot, kur disa njerz, disa student e marrin dijen vetm nga librat dhenuk e marrin nga dijetart dhe as nuk i pyesin dijetart. Dmet e ktij njeriu jan mt mdha sesa dmi i atij q sht injorant, sepse injoranti e di q sht injorant dhenuk e kalon kufirin e tij. Ndrsa ai q hiqet se ka dije mendon se sht dijetar. Thot

shejkhu jon, Shejkh Salih el-Feuzan - Allahu i dhnt sukses -: Ai q hiqet se kadije mendon se sht dijetar. Kshtu, ai e bn hallall at q Allahu e ka brharram, dhe e bn harram at q Allahu e ka br hallall. Ai flet dhe thot prAllahun gjra pr t cilat nuk ka dije. Dhe kjo sht nj shtje errezikshme.Kshtu thot Shejkhu - Allahu e ruajt.

Lusim Allahun e Lartsuar, me Emrat e Tij t Bukur dhe Cilsit e Tij t Larta, q tna jap neve dhe juve dije t dobishme, vepra t mira dhe sinqeritet n fjal evepra.

Po e mbyll me kaq.

Lavdrimet dhe paqja e Allahut qoft mbi Pejgamberin ton, Muhamedin, si dhe prFamiljen e tij dhe t gjith Shokt e tij.

Msimi i dymbdhjet

T gjitha lavdet i takojn Allahut, lavdrimet dhe paqja e Allahut qofshin pr at q udrgua si paqe pr t gjith njerzimin, Muhamedin, si dhe pr Familjen e tij, Shokte tij, Tabiint dhe pr t gjith ata q i pasuan me mirsi deri n Ditn e Kijametit.

E m pas:

O ju vllezr t nderuar, vazhdojm msimin ton n shpjegimin e Tri Parimeve,t imamit dhe muxhedidit, Muhammed Ibn Abdil-Uehhab - rahimehullah -. Msimine shkuar filluam me mesazhin e dyt, q sht fjala e autorit - rahimehullah -:

-

ilem ennehu jexhibu ala kul-li Muslimin ue Muslimetin teal-lumu thelathihadhihi el-mesa`il.

Dije se sht obligim pr do Musliman e Muslimane q ti msoj kto tri shtjedhe t punoj me to.

Prmendm se fjalia e sakt sht q t thuhet:


38/48

teal-lumu hadhihi el-mesa`ili eth-thelath.

Kurse sot - in shaa Allah - do t fillojm me sqarimin e ktyre tri shtjeve.

- shtja e par sht:q Allahu na ka krijuar e furnizuar dhe nuk na kabraktisur. Prkundrazi, ai na drgoi nj t drguar: kush i bindet atij hyn nXhenet, e kush nuk i bindet hyn n Zjarr. Dhe argumenti sht Fjala e tLartsuarit:

( )(

Ne, me t vrtet, ju kemi sjell nj t Drguar dshmitar mbi ju, ashtu si iauam nj t drguar Faraonit. Por Faraoni nuk iu bind t Drguarit, andaj i uam

dnim t rnd.el-Muzemmil, 15-16.

Fjala e imami dhe muxhedidit - rahimehullah -:

Allahu na ka krijuar e furnizuar.

Domethn:Ai na solli n ekzistenc pasi q nuk ekzistonim. Pra, ne, prpara set na krijonte Ai, nuk ishim asgj, sikurse ka thn Allahu - Xhel-le ue Alaa -:

(

Vall, a nuk ka kaluar nj periudh kohore, kur njeriu nuk ishte asgj pr tu

prmendur?!el-Insan, 1

Dhe Fjala e t Prsosurit nga do e met:

(

Ai tha: Kshtu ka thn Zoti yt. Kjo pr mua sht leht. Un t kam krijuaredhe ty m par, ndrkoh q nuk ekzistoje.Merjem, 9

Njeriu prpara se t krijohet nuk ishte asgj, nuk ekzistonte. Ai q e solli at nekzistenc sht Allahu - Xhel-le ue Alaa. sht Allahu - Xhel-le ue Alaa. Allahu iPrsosur nga do e met thot:

(


39/48

Un nuk i kam krijuar xhindt dhe njerzit prve se q ata t m adhurojnMua t vetm.edh-Dharijjat, 56

Allahu i Prsosur nga do e met thot:

Allahu sht Krijuesi i do gjje.ez-Zumer, 62

Allahu i Prsosur nga do e met thot:

(

A mos u krijuan ata nga hii, apo mos vall ata vet jan krijuesit?et-Tuur, 35

Pra, kjo tregon se patjetr q ka nj Krijues. Ky univers patjetr q e ka nj Krijues,patjetr q sht nj Krijues q e ka sjell n ekzistenc. Ky univers nuk erdhi nekzistenc rastsisht, sikurse thon disa njerz t devijimit, si jan natyralistt,komunistt etj.. Njeriu nuk e krijon veten e tij, prandaj patjetr q ka nj Krijues, iCili sht Allahu - Xhel-le ue Alaa. Pra, Allahu na ka krijuar dhe na ka furnizuar. Kurpatm nevoj pr t ngrn e pr t pir, pr tu veshur e pr vendbanim, Allahu iPrsosur nga do e met e dinte pr far kishim nevoj, prandaj Ai e nnshtroi dogj n qiej e n tok n dobin ton, q ne t vazhdojm jetn dhe t ndihmohemime kto gjra pr t prmbushur qllimin pr t cilin jemi krijuar. Ka thn Allahu, iPrsosuri nga do e met:

(

N qiell sht furnizimi juaj dhe gjithka q ju sht premtuar.edh-Dharijjat,22

Dhe thot i Prsosuri nga do e met:

(

Allahu furnizon k t doj Ai, pa hesap.el-Bekarah, 212

Kan thn dijetart se rrizku, furnizmi sht dy llojsh:

- Lloji i par:sht furnizimi hallall, i cili sht i veant pr Besimtart. Ai shtfurnizim i dobishm. Ka thn Allahu - Xhel-le ue Alaa -:


40/48

Thuaj: Kush i ka ndaluar stolit dhe ushqimet e mira, t cilat Ai i ka krijuar prrobrit e Vet? Thuaj: Ato jan pr ata q besojn n kt bot, ndrsa n botn

tjetr do t jen vetm pr ta (besimtart).el-Earaf, 32

Ky lloj sht i veant vetm pr Besimtart, q sht furnizimi hallall.

- Lloji i dyt: sht furnizimi i prgjithshm, me t cilin mbahet trupi i njeriut,qoft hallall apo qoft haram, si dhe qoft i furnizuari me t Musliman apo qafir.Ka thn Allahu - Xhel-le ue Alaa -:

Ska asnj gjalles n Tok q t mos e ket furnizimin nga Allahu.Hud, 6

Domethn, qoft Musliman e qoft qafir (mosbesimtar). Ky pra sht furnizimi i

prgjithshm.Tha autori: dhe nuk na ka braktisur.I braktisur sht i hedhuri, t cilin e kanbraktisur natn dhe ditn. Pra, Allahu i Lartsuar nuk na ln pas asnj detyr.

Prkundrazi, Ai na drgoi nj t Drguar: kush i bindet atij hyn n Xhenet, dhekush nuk i bindet atij hyn n Zjarr.

Pra, kush nuk i bindet atij hyn n Zjarr. Kshtu q, nuk lejohet q adhurimet timarrim sipas asaj q na plqen neve apo duke pasuar qorrazi filanin ose fistekun.Prkundrazi, Allahu padyshim q na drgoi nj t drguar q t na sqaroj se si ta

adhurojm At, sepse adhurimet jan t kufizuara n Kur`an dhe Sunet, dhe nuklejohet q t adhurohet Allahu me dika tjetr pos asaj q ka ligjruar Ai. Ne sapomsuam q Allahu nuk na ka ln t braktisur, domethn as na ka urdhruar ndonjgj e as na ka ndaluar nga ndonj gj. Pra, Ai nuk na ka ln t jetojm kot, sikurseka thn i Prsosuri nga do e met:

( )(

Mos vall, keni menduar q Neju kemi krijuar kot dhe q nuk do t ktheheshit teNe (pr tju gjykuar)?! I lartsuar sht Allahu, Mbreti i Vrtet. Ska t adhuruar

tjetr me hak prve Atij, Zotit t Arshit Madhshtor.el-Mu`minun, 115-116

Dhe ka thn i Prsosuri nga do e met:

(

Vall, a mendon njeriu se do t lihet pa prgjegjshmri?el-Kijameh, 36


41/48

Domethn t lihet kot, pa asnj detyr. Jo uAllahi! N t vrtet Allahu na kakrijuar neve, ka krijuar kto me t cilat furnizohemi dhe mundsit tona, me njurtsi madhshtore, e cila sht: q ne t adhurojm Allahun e Prsosur nga do emet. Ai nuk na krijoi ashtu si krijoi bagtit, t cilat u krijuan pr dobin erobrve, pastaj ngordhin dhe shkojn, sepse ato nuk jan t ngarkuara, as t

urdhruara dhe t ndaluara nga ndonj gj. Porse ty o rob i Allahut, t ka dhnAllahu logjik, me t ciln ti bn dallim midis t mirs dhe t keqes.

(

Vrtet, Ne i sqaruam atij t dy rrugt.el-Beled, 10

Domethn: Ne ia kemi br t qart atij rrugn e t mirs dhe rrugn e t keqes.

Prkundrazi, Ai na drgoi nj t Drguar: kush i bindet atij hyn n Xhenet, dhekush nuk i bindet atij hyn n Zjarr.

Dhe i Drguari sht Muhamedi - sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem -, Vula e Pejgamberve.At e drgoi Allahu pr ne, q ai t na sqaroj prse jemi krijuar, q t na sqaroj sita adhurojm Allahun - Azze ue Xhel-le - dhe q t na ndaloj nga shirku, kufri dhegjynahet. Kjo sht detyra e tij - sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Ai na ka ln n njrrug t bardh, nata e saj sht njsoj sikurse dita e saj, nuk devijon nga ajo askushprpos atij q sht i shkatrruar. Andaj, kush i bindet atij hyn n Xhenet,domethn kush i bindet atij n urdhrat e tij, hyn n Xhenet. Dhe kush nuk i bindetatij n largimin nga ato gjra q ai i ka ndaluar, do t hyj n Zjarr. Sikurse ka thnAllahu i Prsosur nga do e met:

(

Dhe bindjuni t Drguarit q t mshiroheni.en-Nuur, 56

Dhe nse i bindeni atij, do t udhzoheni.en-Nuur, 54

Kush i bindet t Drguarit, i sht bindur Allahut.en-Nisaa`, 80

Dhe ka thn Pejgamberi - sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem -:


42/48

I gjith Umeti im do t hyj n Xhenet, me prjashtim t atij q nuk do.Ithan:E kush sht ai q nuk do, o i Drguari i Allahut?Tha:Kush m bindet

mua, hyn n Xhenet, dhe kush nuk m bindet mua, nuk do q t hyj nXhenet.Bukhari, n.6737

Pra, kijeni frik Allahun dhe bindjuni Allahut - Xhel-le ue Alaa - dhe bindjuni tDrguarit t Tij - sal-lAllahu alejhi ue sel-lem.

Bindja sht pajtueshmria, me zbatimin e urdhrave t tij dhe qndrimin larggjrave q i ka ndaluar ai. Kurse mosbindja sht kundrshtimi, me braktisjen eurdhrave t tij dhe brjen e gjrave q ai i ka ndaluar.

Prandaj, le t jemi t kujdesshm n bindjen ndaj Allahut t Prsosur nga do emet, dhe n bindjen ndaj t Drguarit t Tij - sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Ka thni Lartsuari:

(

)(

Ne, me t vrtet, ju kemi sjell nj t Drguar dshmitar mbi ju, ashtu si iauam nj t drguar Faraonit. Por Faraoni nuk iu bind t Drguarit, andaj Ne e

mbrthyem at me ndshkim t ashpr.el-Muzzemmil, 15-16

Ne, me t vrtet, ju kemi sjell[Ne] ky sht premr imadhshtis.

Kuptimi i pjess: ju kemi sjelldomethnju kemi drguar nj tDrguar dhe i kemi zbritur shpallje atij. U kemi shpallur juve o ju njerz e xhind.Kjo u drejtohet t gjith njerzve, sepse Mesazhi i ktij t Drguari - sal-lAllahu'alejhi ue sel-lem - sht i prgjithshm pr t gjith njerzit, deri kur t vij Orae Fundit.

ju kemi sjell nj t Drguar: ai sht Muhamedi - sal-lAllahu 'alejhi uesel-lem -.

dshmitar mbi judomethn sht dshmitar tek Allahu, Ditn eKijametit, sepse ai u prcolli juve Mesazhin dhe ua ngriti argumentin.

(

T drguar q kan sjell lajme t mira ekan paralajmruar, n mnyrq njerzit t mos ken ndonj argument ndaj Allahut, pas ardhjes s tdrguarve.en-Nisaa`,165


43/48

ashtu si ia uam nj t drguar Faraonit.I drguari ktu sht Musa -alejhis-salatu ues-selam -, kurse Faraoni ishte mbreti tiran n Egjipt, i cilipretendoi se ishte zot. Me titullin faraon emrtoheshin t gjith mbretrit nEgjipt, t cilt thirreshin faraon.

Por Faraoni nuk iu bind t Drguarit,domethn nuk iu bind Musait -alejhis-salatu ues-selam -, t cilit nuk i besoi Faraoni, sikurse e ka prmendurAllahu n Librin e Tij.

andaj Ne e mbrthyem at me ndshkim t ashpr.Domethn i mormata me nj dnim. Allahu e mbyti at n det at me gjith popullin e tij, pastaj ifuti n zjarr. Fjala el-uebijl n ajet do t thot: i rnd, i ashpr. Prandaj thotIbn Mes`udi: El-Hakku thekijlun merijun, uel-Batilu khafijfun uebijl.(Hakusht i rnd dhe i hidhur, kurse Batili sht i leht dhe me pasoj trnd.)andaj Ne e mbrthyem at me ndshkim t ashpr.Domethn emorn Faraonin me nj dnim. Allahu e mbyti at me gjith popullin e tij n det,

pastaj i futi n zjarr. Ka thn i Lartsuari:

(

Pr shkak t gjynaheve t tyre, ata u prmbytn dhe u hodhn n zjarr.Nuuh,25

Domethn, ata prfunduan n zjarr, n berzekh (n botn e varrit).

(

Ata do t ohen para Zjarrit n mngjes dhe mbrmje (n botn e varrit) e, kurt arrij Ora e Kijametit (do t thuhet): Futini ithtart e Faraonit n dnimin m

t rnd.Gafir, 46


Po e mbyll me kaq.

Lavdrimet, paqja dhe begatit e Allahut qofshin pr Pejgamberin ton, Muhamedin,si dhe pr Familjen e tij dhe t gjith Shokt e tij.

Msimi i trembdhjet


44/48

Vrtet, t gjitha lavdet i takojn Allahut, At e lavdrojm dhe prej Tij ndihm dhefalje krkojm. E lusim Allahun t na ruaj nga ligsit e veteve tona dhe nga tkqijat e veprave tona. At q udhzon Allahu ska kush ta devijoj dhe at q

devijon Allahu ska kush ta udhzoj. Dhe un dshmoj se ska t adhuruar tjetr met drejt prpos Allahut t vetm e t paortak, si dhe dshmoj se Muhamedi shtrob dhe i Drguari i Tij.

E m pas:

O ju vllezr t nderuar, vazhdojm msimin ton n shpjegimin e Tri Parimeve, timamit dhe muxhedidit, Muhammed Ibn Abdil-Uehhab - rahimehullah. U ndalm tekshtja e dyt, q sht fjala e imamit - rahimehullah -:

q Allahu nuk sht i knaqur q ti shoqrohet dikush n adhurimin e Tij, as

ndonj melek q sht i afrt tek Ai, e as ndonj pejgamber i drguar. Argumentisht Fjala e t Lartsuarit:

E me t vrtet xhamit jan t Allahut, prandaj mos iu lutni askujt tjetr krahasAllahut.[el-Xhinn, 18]

Kjo shtje sht e lidhur me shtjen e par, sepse -shtja e parsht sqarimi obligueshmris pr adhurimin e Allahut t Lartsuar dhe pasimin e t Drguarit

t Tij - sal-lAllahu 'alejhi ue sel-lem. Dhe ky sht kuptimi i dy dshmive: dshmiaq ska t adhuruar tjetr me hak pos Allahut [La ilahe il-lAllah], dhe dshmia seMuhamedi sht i Drguari i Allahut [Muhammedun Rasul-lUllah].

- shtja e dytsht: se adhurimi nse przihet me shirk, nuk pranohet, ngaqadhurimi duhet medoemos q t jet i sinqert vetm pr Fytyrn e Allahut Azze ue Xhel-le. Andaj, kush e adhuron Allahun dhe bashk me T adhuron ttjer, adhurimi i tij sht i pavler, ai si t jet si t mos jet sht njsoj, sepseadhurimi nuk bn dobi nse nuk bhet me sinqeritet dhe Teuhid. Pra, nseadhurimi przihet me shirk, ai prishet, sikurse ka thn Allahu i Prsosur nga doe met:

Tashm t sht shpallur ty dhe atyre q ishin prpara teje se nse bn shirk,sigurisht q vepra jote do t asgjsohet dhe ti padyshim do t jesh prej t

humburve.[ez-Zumer, 65]


45/48

Ka thn Allahu i Prsosur nga do e met:

Nse bjn shirk, atyre do tu asgjsohen veprat q kan br.[el-Enam, 88]

O vllezr, me t vrtet adhurimi nuk quhet adhurim, prve nse ai shoqrohet meTeuhid, ashtu sikurse namazi nuk quhet namaz, prve nse ai shoqrohet metaharah (pastrimi me abdes ose gusl). Dhe shirku nse przihet me adhurimin e prishat, ashtu sikurse pastrimi nse przihet me ndonj nga prishsit e abdesit, prishetdhe bhet i pavler. Prandaj, Allahu Xhel-le ue Alaa n shum ajete e sjellurdhrin pr adhurimin e Tij bashk me ndalimin nga shirku, sikurse sht Fjala e tPrsosurit nga do e met:

Adhuroni Allahun dhe mos i shoqroni Atij asgj n adhurim.[en-Nisaa, 36]

Si dhe Fjala e t Prsosurit nga do e met:

Dhe ata nuk u urdhruan prve se q ta adhuronin Allahun me sinqeritet dukeia dedikuar Fen vetm Atij, duke qen Hunefaa` (ndjeks t Islamit, larg do

feje tjetr).[el-Bejjineh, 5]

Pra, Allahu nuk sht i knaqur q Atij ti shoqrohet ndonj tjetr n adhurim e Tij.Prandaj, sht detyr q adhurimi t jet vetm pr Allahun Azze ue Xhel-le ,sepse ai sht e drejt e pastr vetm e Allahut, sikurse ka ardhur n transmetimin esakt, tek dy Sahiht, se Pejgamberi sal-lAllahu alejhi ue sel-lem i tha MuadhIbn Xhebelit:

O Muadh, a e di ti cila sht e drejta e Allahut tek robrit e Tij? Dhe cila sht edrejta e robrve tek Allahu?

Ai tha:Allahu dhe i Drguari i Tij e din m s miri.

Ai- sal-lAllahu alejhi ue sel-lem - tha:


46/48

E drejta e Allahut tek robrit e Tij sht q ata ta adhurojn t vetm dhe tmos i shoqrojn asgj n adhurim, kurse e drejta e robrve tek Allahu sht qAi t mos e dnoj at q nuk i shoqron asgj Atij.[Transmetuar nga Bukhari

(nr.2856) dhe Muslimi (nr.30)].

Prandaj thot Imam Ibnul-Kajjim rahimehullah -:

Allahu ka nj t drejt q akujt si takon,

Dhe do njeri nj t drejt tjetr gzon,

Pra jan dy t drejta, andaj nj t vetme mos i lr,

pa br dallim mes atyre t dyjave e pa i ndar.

Pra, adhurimi sht e drejta e Allahut Azze ue Xhel-le , e nuk lejohet q tiajapsh dikujt tjetr pos Allahut, as ndonj meleku t afrt te Allahu, as ndonjprofeti t drguar dhe as ndonj njeriu t devotshm, lre m pastaj pr krijesat etjera. Adhurimi sht vetm i Allahut t Prsosur nga do e met. Prandaj Allahu eprshkroi Pejgamberin e Tij sal-lAllahu alejhi ue sel-lem , Muhamedin, t birin eAbdullahut, sal-lAllahu alejhi ue sel-lem , se ai sht nj rob i nnshtruarplotsisht Allahut, n vendet m t larta, si ka thn n rastin e Isras dhe Miraxhit:

I Lartsuar dhe i pastr nga do e met sht Ai i Cili e morirobin e Tij natn ngaXhamia e Haramit (Mekkeh) pr n Xhamin Aksa.[el-Israa`, 1]

Kurse n rastin e zbritjes s Kur`anit, ka thn Allahu i Prsosur nga do e met:

T gjitha lavdet jan pr Allahun, i Cili i zbriti robit t Tij Librin dhe nuk ka lnn t asnj mangsi.[el-Kehf, 1]

Ka thn i Prsosuri nga do e met:


47/48

I Lartsuar sht Ai q i zbriti Furkanin (Kur`anin) robit t Tij, q t jetparalajmrues pr t gjith njerzimin.[el-Furkan, 1]

Kurse n pozitn e davetit, ka thn i Prsosuri nga do e met:

Dhe kur robi i Allahut u ngrit q ti lutej Atij, ata (xhint) u grumbulluan tek aigati sa t hipnin sipr njri-tjetrit.[el-Xhinn, 19]

Dhe ka thn Pejgamberi alejhis-salatu ues-selam -:

: .

Mos e ekzagjeroni me lavdrimin tim, ashtu si e ekzagjeruan t Krishtert melavdrimin e t birit t Merjemes, sepse un n t vrtet jam ve rob i Tij,prandaj thoni: robi i Allahut dhe i drguari i Tij.[Transmetuar nga Bukhari

(nr.3445)]

Pra, nuk lejohet ti kushtosh adhurimin dikujt tjetr pos Allahut, por sht detyr qai t jet vetm pr Allahun e Prsosur nga do e met.

Thuaju: Ejani tju lexoj far ua ka ndaluar Zoti juaj: q t mos i shoqroni Atijasgj (n adhurim)[El-Enaam, 151]

Fjala asgjsht n trajtn e pashquar, prandaj ajo prfshin do lloj shirku, qofti madh apo i vogl, qoft kur bhet me adhurimin e ndonj profeti, apo ndonjmeleku apo ndonj njeriu t devotshm. Pra, sht obligim q ta bjm adhurimin tpastr vetm pr Allahun. Pr kt arsye tha Allahu i Lartsuar:

Xhamit jan t Allahut, prandaj mos iu lutni askujt tjetr krahas Allahut.[el-Xhinn, 18]

- [

]mesaxhid (xhamit):Me mesaxhidose jan pr qllim xhamitq njihen, shtpit e Allahut, t cilat jan vendet e caktuara pr namazin, q janvendet m t dashura pr Allahun. sht obligim q kto xhami t jen vende pradhurimin e Allahut t vetm, dhe t mos i dedikohen dikujt tjetr pos Allahut, as tmos ndrtohen n to varre dhe mauzoleume, sepse Pejgamberi sal-lAllahu alejhi ue


48/48

sel-lem i ka mallkuar ata q e bjn at gj. Ose me fjaln xhamit mund t jetpr qllim pjest me t cilat bie n sexhde, gjymtyrt me t cilat robi bie n sexhde,balli me hundn, dy duart, dy gjunjt dhe dy majat e kmbve. sht obligim q robit bjer n sexhde me to pr Allahun, e jo q t bjer n sexhde me to pr diktjetr pos Tij.

- [

]la teduu (mos iu lutni):lasht pjesz q prdoret me foljet mnyrs urdhrore, kurse teduusht folje e kohs s tashme, n form tpazgjedhuar,

Documents

Shpjegimi i Tre Parimeve - Abdullah en-Nexhmi