r

B-'ZIL1I!! PAND2Jt.O.F.M.

PEDESETAGODiŠNJICA

ŠIROKOBRIJEŠKIH MUČENIKA(1945. -1995.)

.SRk! l'1lt IITIb na ,....D._ Ja ..... lIotbIt ko~n...men

I odp_ mjdl: • lDOk opnydatl, I talo puta nlruulQjdi. To.l6opIIaIo kro& proUoa•• lo se dOP4Ii I u.. 'Il'ijemt. PraIIlb le

lMtUorllo ..efolllnldno pnro koje propMuje kako lt nl mon voditi.M.Iim, usprtOl IIItl1IIIW'Odnom pnVll. dOtW IKlnjnlll.l YrtJt­I"lb u IIOI'lJt ,rijt_ tato pub Ill. okrutniji Ifuy.ltb DedooItoJniji. TolllOtt1lW protamKltl time itoJe &.oyjfk, • jedM Itrue, uumlo smIstv.koj. mil OIlIOpblJu Iakk činiti zIotiM, I I droit llnM ito zbo&uutarqJe dWllmw iIAdaIOIti mjek Iakk lqubl 06jebJ toYjetDoliti,koji mo po PrIrOdOCm WODU De don-aijl" 6llld dnI.-, .- ho• bl t.dlo d.II lljemu dna&I KiDI.

Neubon,.. PrimJa' DfIfoor.;m.c.d ......" fil J.....,eIDklkMluild tot.! J>n,pp ......iNkoI rata (lJ,tl.-IJ4S.) I.ue.-.)ep.0II'_1l1IijaM rroJt ..uCI'..uba ....... ,..,..,......, ba_dn ......... pn". lU je nwoclme iz&W"'o~ I Ipl'l~ k_n [ u... 1It docIjdII ..... .-- .~, ...Ij JIflI"'~ .

J -..-ld " . 'j ,..·zeIi ... flija!i lJ(5. pn.p~.&.I' ft.~bd.~I..M1I_~koje•.....~. :. T';. g.pnk k ...ictWt. ~jSU~ j{\IIlI ....... bItUIIi nijet. All bb.. fijeala e- mtiII•.. "-.le ".' tl • ,blJ ljku~ b:IJ' '.....jeFoJa!­• Mr JIf"IJtna. _ .. la-.. i zaban,,*-,

29

RATNI DOGAĐAJI OKO ŠiROKOG BRUEGA

GodiM 1944. lijematka vojska odIllČil.1 je povući se s Balkana: izGrtk~, Albanije, Cme Goft I Srbije. To povlatel\,je lftbalo,.. izvestipn-ko~ev•. Zbog lop je tnbalo drhti u krsUm rukama SIl~YOI putove koji su k njemu vodlU. U tu svrhu njtmatke wjnitke $II~

uspostavlk SU obrambeou (rtu kojaje vodil. od PO$l.dja do Nuesinja.U lOJ vojničkoj stratfgiji nalazio,.. I Široki Brije, kao i druga mjesta01<0 lljqa.

Pal"lUanslr;e snage, naoruhne od EogleZllI AlMrlkanaca, t..maJesu od Imotskog prtlm P~ja Itl pmD.I MOlItaru. Ta zad.ab. poy~rtl\llje osmom dalmatinskom korpusu. Njimeje zapovijedao petar Dr.plin,• Imao je bo polititkog komesara~ Šiljegovlb.. TIj korpus Imaoje oko 11.000 voJnika, I sastojao se od trl divizije: 9. 19. l U.

U studtlWlm godlllt 1944. OsIlIl dalmatinski korpu ZllpotfO jeozbiljniju borbu. Tako je 26. divizija wa prodolinom koja se pl'l;lStirtod POISIIija prema M05tanI. U lOJ prodolin; nalm se Široki Brijeg.Deveta diviziji Osmog korpusa išla je desno od 26. divizije, • 19.dlvizijll lijno. Dakle, diftktno na Široki Brijeg wa je 26. divi:tijaosmog dalmatinskog korpllSll. Ona st $ti\ojala od 4 bataljuna. Čdvrtibataljun 26. divizije, llZ pomOC pne fm PI'TOIl bataljllIl&, zauzeo je

'1all106!U, gimna:ziju i konvikt na Širokom Brijegu.

UMORSTVO FRANJEVACAU ŠIROKOBRUESKOM SAMOSTANU

SIroId Brijq: nUt ill\110 5 vojničkog stanovišta veče značeJlje aegoosta1ll brdIkojll opkoljujll prodolinu od Posu.ija do Mostara. All SirokiBrlJt& bio je poznatiji od obIibJjlb mje5ta zbog frall.jevačkog5alROlllllna,fratljevatke klasičnegimnazije IkonvIkIll kojl511 se .... Il,/enlu IIlIlazili.

FranjevatU II5taI1ove na Slrokom Brijegu bile 11\I posebno tm uoku komunlsllčkof: poknta kOJI se II ono vrijeme fuio I po bnats.k.lmkTajmma. Njlbon n.a.ub .slabo je prodirala među sironWnlberugovaW urod koji je radije slijedio kritans.kll nauku kojll $\l

fraDjevd propovijedali.Osim toga među Hercegovcima nalazUo .se ljudi koji SIJ zavriill

vlk 1kole. on! su etmnaJiju uvriiJi ponajviše na SirokoaI Brijegu Ipretemo SIJ odbadvali komllnDtičJi.o naziranje llll svijet. KOlllunisti su10 njihovo ponaboje pripisInll njlboVODl odgoju II limnaziji naSirokOlll Brijegu I uvjeravali svoje sljedbenike da nea Imali velikogIIlipjdJa II Herrqorlni dok postoje frall.jevKlr.e ustanove lili SirotomB......

Kad lie partizanska vojska priblitavala Sirokom Brijegu, tko jepoZllllvao Djlbovo komunistitko Ul'jeRDje, strabovao je nad sudbinom

30

r~ ..S~ Brijfp. I .. lru,ln'ci, toji H ., lItkaIl •ja\"llCllll tmlh. ilIIdlr1lII .... bl alljlb bilo Mr'UberilO ftbtl ........komllJlilta. stop !lU Isprtd ll.ilb OtiIII aa gpnijlllIIPla. A tI5taII 511blIltIrt l YK d. lliSlI JlIdjdrtaII • jIO_ tmIa, III .. kOJ ...tInU ._ .... pn4Ii.... "...... propiu- pm"dJsk·pttdmdl' l ... riOIjdI. ..mp III • .up bo;.ti, III pet ... -..ukoji .. tel upili • ttYOl: I U. kInid lIiSII im.ai ...~ _ san1jdcD. 0IIi ... gaJi da. lieb~.~ Lt , .... da!III m Intri srotoc Brijep _,~ .. SIIlrt sa-. zato b .. fntri.

U -.-.itlftl Fn Dominika Mmd1t8 UJUi .. 'fijeIl., tojw ~ _prilDlolA~, daje.T~.. pIiDe lJ44. oclriaMnebsjedaiallulljoj.uDtnlo pobitisw fnn.ItVCl! ......n ...SIrOtO. Brl,Itp.

PttaUI dnlpn t1jeRlIM komllllBti su drilIIi oko 11.1ljttQJII1k5.IaSbnU !ul Cnmolll Vrtlu • Biollo.... u. kojem je primijna odimda Slro/IJ BrIJeI tnbll unUtltl.

Nt§lo slitno tUU su od plrtlulL'lklh ,.ojnika llupnld Mldb tup.u HtrctpYinl, koje fil bill komunIsU ZlIuzd1j onllll ohĐftllO JO'foriIida te lalIIOIlaa illi Sirokom BrIJtIu bid 1In;&.....

~i prefekt~ lili Sirok_ BrIjqu Fn"Viktor Nwt • te~ aaJ.aW te .. h!p1 a P-u.0III Grata. S lIjimje bio I mI8di Fra lAdjaJl KonIif. 0IlI_ tUU od klllllll....i&I!JI.ojalb• lIl,jnh lb lt ITi I'ntri aa SIrOte. Brijep biti pocublJalll tnilIl.. lIItiU bb 11I. .. le 11 ..·..,. fntn.; II ~d1ttk.... iInIbbri,jeib dJt fn RadIl VKI6ta. U ..mn' M' '.piIIIJI. tl' '''''W Tene \'tIlbOret,bjljeta.lje ....~ red I~. Fn (, .... N]tp.D7 • da PreU brda.. al SirOtI IriM I irrljeId Fn Rad. Uk.,..Illdblllll rr.. iuuI sp; • VlIIk. OrftjeIe.-.... AI r...llIdt Ilijt lo drbD 'I'jenjataim, -.Je&115II ..... IJallllwje lb!!JI Mtt mt, Ibid.

MJNi hpe!'I! III bp. • Vidili r rl. Sftti5ll1'f' Martodo! tlIO je odPartIZUa da misk pobiti fntni l UDiititi ..--t.". To je .. IIj.tWllltdak doj&lll tt je smatrao .lUjom dlliDolt1l iZTijf:StItl o t.- rtatrt ..SirokOlll 8r\jqu. Iako~ bilo opMlIO, oa le PnIYIIbO kral p.rtbu·ke

~OVf. dOtlIO na ŠIrOkl 8r1Jq l kauo rratrinul ito lm M 1pft1Da.

Islu yijest toa je l tupnlk II Rasnu Fra Tadiji Bt:Uan.1 on,le IlIplop«llljdl ,le fratrinul IIII Slrllld 8rijq;.

lako 5Il yet od 5ludenoc lH4. borbe oko Skok. 8rijep bileJtabw, odIu&.a borbro upotd. je ,. ftIJa& INS. prije 7 .ti .j.tn"".ge" t rtM. topnlt'l ..u" l~ tilli.. du. To .-..Je je....\'ijeM 11Wlndu. Gla... CIlJ tm lGPOYSkill wa.:a bl.Ia ~ ak...... SnlI.. 8rljep. N, -.lalall prahIj. umije .. ubrojili 2M_.

31

hrtin •~ dOiIa Jt: pnd ab1I ,.~ Gb II Md prije..... NdbJt: n"...... ,.'· '-Mj-' ',Uji.ldI.m "".. F11'7' 1","luolo UI\Im...... Il"........eIibđaka I~ ..... fYijdIO kllji. mtrIOt • • '•• 11'jertoo dr. Jt:la dprWji .. I _jim ...... Ir...... U .,;e.1 .Iijt ..."Jsb. Nj etl. I llnaUb ",pu. kOJt '" INk ....'l.l- 1 bIiZiIi,.... prije GtHlt • da/jt.

11 pwt!lIn..1 1'Ojaid 5b.pIK .. 11'1 koji III biB I' nlll 1

jldnl sobu. PopIsInll '" lk, vriJI4aIll traiill oniji, kojlp DII'lI\'DO

iliji bilo, Kad JU MI da lmlI jftIan JtltI bolemik u M>bI, koJI DI Dlkzlq lIabostI 1iB, otlJIl SIl i dOllijlU t njIP • onll 1OtKI. Oko" AtaPOI1ijI POdIlI poslali lU njihovim kutamro 050bI koji AI dollllz blizinida biII II IIIIlOStallIl otjIbIIlipmljl. U OlI(lj Amolt&ll$bJ lObi llItaIlIIII __ fntrll4ld.

Ndto kMaijI P06tIi SI pozivati tratrl jldDOP pe jed..- IIknW.~. UpI'tI bl~. oaop bjlp."ijdi dr. podiI Pen:aIi p rlJ""-" TI cilwk! I _ k-. 1iItaIi. I lOW ..... '-i,koji.""""'. lill odftll-edJl_ iIPitiTaIljI, pi "511 II tadiIii... II Ililb • ....-.ta. Ba. JI~ lu "''\JI Ila~ ud JI jidutod ~Ik, koji JI dCIbIe .....01. dl ..... 1IknltkO .... I UjoJ • II"1'_, ..... 'fijIIl: III .. pi fntri 1 k~Wbrl.

PrmNb ta 'fijIIl:. u&I.1IIll1l fntan DijI bil potP"" ilprn_,all Jt: bilIlainI da 0IlI1IiIIII biii rik -'II thimL Tik~ eIom'IoII kako lU li fnuIlt'd u\'Tlili "oj tI.O!. Njlbov...i1Ya lJde$I .........III u prvtvDlltoploovlMNll 1k1onDtu•• 1Ol0vo IYi III umrli od lIIItbkoJqa lU dobW II uIIU.k.

pmna 1_ mOU II zaklju&l, d. su razbojnkl, kQjl AI lbpojediutno pozI.a11 d.lziđu b _ U,jICiJlItU lobi, IIll....UU la rukejIdDOP pe jedoop 1 YOdIII p pmu protUD'1lkopkJ_ ....ika.SflIok.I po.itdiuc tada jllhffiio noj~; tada II '1'jIria da lik ..Cola: II Kra tU. tl1'Ot 1IIIItnII. 11'0;0. d"iwJIfI JIljIditIlmsabb lill Jt: 1&.... Fru.i-- DIlada lIjIIlOt' ti1'It iliji bil tdat ..,n................ • Jal lill biii ek_ pnft ...., aUe 1 triia.T_ PIIt 1IIII jeII' 1II1d11.u.~bti I III popac Il,itp IIatrilnaj fiftt. Kad PntUr'at.OPIeft oU ·IU. SIIIlrni iPnStrakIIi PrdaII- bbttII Ielclpditl. JaIII od nzb SJ .. PIItiOJt: tijIIO nojl b1~ Ilbnm noj = ~rs 1 ispalio mdat • JaIlljaktrain "jIP Jt: prije 1'odla. TaU Jt: PrWIlIO Illijdkllljqoq dut. odlImu&:q ajqoY. tIjda. pv noj prtid taj lit postgpak obDovio Jo"jtdanaest puta.

Kad Su usmrtlU jedIlOp, s1ijedltq bl bacW illi ajqovo tijelo.Tako lU napraYIIi hrpu od lI.bljtnih l,jdesI. A ud lU ul Ive PObIU,poIillllllll.iilKmlljtlesa bmI:iMm I upalili lb.

II

•

Zui_1jM je, da tijda Fra Arb_,! NIIita 1Iijt .... ...,..0010 je da P Metak, kojep~ dOelG II atiJU, -.ije~ lIIIIlrt6o.OD lt mpio pomaluIutl './NaD kUI skloniib I tu ~ izdahnllO. Molda!lU IIIlsll Datin uvriill t1~ot Fra Oobroslu Slmovlt IFra Tadija Kolul,jer SII I ODi nadenl malo udaljeni od hr~ drvdb ijdcu.

PORbU MIIQj doth1o ~ Fra Iloriday Pudtil!. o.~ StrtJdJa­,aliljak Mlje po!iyetl ....zi_1 zapaIjeII.I'ijtp • ..u.ili --tt-­..WtIl. 5rft I~ lIlI'tft Iijdt pnull pnje ltnM K' 'I"Dir. IUpnoke. T, je .. $ll'F '.me kal;nije ....

1_pocInlliih html , O""" peotunkoplo.-- tkloQh lU-,I. Frtlltfmo 8ar1Mrit, ro6ttIlU5.,~ ,.,.. $tuto~, r06ttI 1171.,J. Trti I,. SlHbrlt, l'lllIm lm.,4. FrtI KnIO Kn/Jt'rlf,,..... lIK,J. FrtI At+.pđep Io"rUf, l'lllIm lIN.,6. ,.,.. Dobt'f1thr Simorit, ro6ttIlJ67.," FrtI T,~ Kolut, ro&n 1909.,8. FrtI BorlsUr PudlJf, r06ttI mo.,,. FrtI t.do UlWItit, rOIIa ''''''

II. Fn VitJor K_, timil, ,.... Int.,II. TnSIJtfIM~~,"""'ns.,11. Trti LjWerit llMJOI, kJmi, "'*- 1125.

Z.pol'jednld komunlmčke ~ojste sh~ltUJ sn dl Je ubojltvofranjtvllCll DIl Sirotom BriJeIu DrŠtO MObItIlO l da za nj nijd. IH bltnbIO _Ii. Bill lU ...jtrml da bl to hII.a nio IOA 1'ijest ZlI uPtdpartirawr YlIjSkr ledlll6ll_ SIIkritl pn... i5tlDu. stop .. U!llOjall.~JloCjeti III awm .. te ..... jtWlobitalI LC '\1_"~jborbi. Vr1lDval tlab pII'ti.IuY;, vopu, , Izyjri:taj, Gd 7. ftljo6r,eftko ~ OPiYO horhr oko sirotoc Brijrp:

"Na podnltJII MOIrtan offllZlvne oprncijr U.IDI .suaea uspjdnosr na.su~Uaju. Nak lrupe prodrle iU u Siroki Brijq, ,dj, sr vod,0C0i har lIIibIr borbt. Sv, IatfYmdJr neprijaltlja II MlI5lIra odbijrar_,. tomuibcija M05IaJ'-.$irokl BriJr&pn:sjKru~, lIltnO_~'*-..artirrijr... N.. a'l'ijKija mpri.~ bola. dofllla SiO-O&JBrijq I~ ti..... ",joM MOSW'."

........, Ir;ojaJe I. yrijatr 19oU. doaijrb~ Izyjri:taj,-.;rala~ potrebnim opnI~dati doti, III sirokom Brijrp PI Je iSIOI duadoaJ,j,llI nOlinl &nU. pod lWIovom: "US4dk1 zliJi.om II 1'rlIfIuUknlIWItJJ~. U njema sr mrdu ostalim kate:

"prema b $ W.ba CC'GYatk1aI frtltrlma••• &a!;I hord l DlInIdIll

33

·\ast blIIO je PfiIit-O Ydlkod.tna. u pM'.....~ ~a.m zlotiftlprdi 511 PU1I pmlinIl ....., l PraUalIja~ _."

li. da '" F· , pek'P" ........... ziikeo"ct", ..-..di DaG li.Jlia811k.... o.. pdn PIrit. l ....wOC frujet'ca Fn VlktoraSlilbrita.T. nlI tri sr' •••hljeu 511 pdinr lJ.42., ... Si.... Jki.ieIOmlIljedM ... gg.

UBOJSTVO SKLONJEl'I1H II ELE....-TRIC'NOJ CEl'ITRIi.UDio rnt-nb"~f , bil je ~.rre '- ftijat'r

pwtbuIle topai:Il:.o tllpU('J.... erkn I '", ltiIeO je pnsarijtd UWCi u fntanb mfu!ke I bidnddllrX:nu tftItrUI II Dadi da~ llIIllje bili slpBljl. Mjesto je bilo ObnSIO M1_ I tboc lop••ldIji... S ll,iinuo je doijt pobje&Jo oto 30 4ab llldlo olr;ollIoI $Tijd.I.Tu $Il oda1i titlIvo.1'ijemt puwJj. tj., 6.17.•r\jatt. Tek I. ftljatt,ud Ile nije v8e puclllo, odl~llI su Ile vratiti u.wmostaD I vidjeli ita Ile

ondje dop4a. Kad lU lb parilW1S1d vojnici opauU u blizini trkn,primili .... lb slltkim tudtll.Jtm I ~kli: "JOlI Vll5lm.!" Njih III odmahpomlali pred uhGIII, traillllljlbov~podatke, aratw od !\Jlb orut,je,vrije4ali ih i PrijetlH R. NalIOII top ijude, koji lU bIU b bUDne, PO&IalI511 IIjlhonm kwćama, Jllrije 4Ut lipn:mili • na voja.....·Dd. uLjubuW, • mlMk .tab POSIIlI lU lIjihovia obiU(Jima. NIIproti'o Ifnlan, uji III ••• ' r tla .. icodom dOMI tel ~. iSII daatel.... je PftlBIl SpIinII-edje ,.1mI 1IbljeM. To • bftj;

l. Fn &.if«ije /.tqt, ,... 1llJ.,Z. Fn FM1ijM K«VIit. 1InI~."" JI'Jl..J. Fn R......,.,. l'd:W. 1'IldelI18J.f••4. FnI FMJiju l'aPMJa, ,.... lm.,5. Fn~ JdtJt. l'IldelI 1104••i. Fn l-.rI Reptil, I'IldelIlfl1.,7. FraM~ I"rllt, linI W ....... "11.,lo Fn !ofiljaJt.o Ivukov1t, fl1Ik" lm.

S ovom sl<upillom fnun bioje I FnI MarioII.I Slv!it, rockn I9lJ.,all njqovo mrtvo tijelo nije IIIlIkno.l) Prema lOllIe ocI.f(kn je sa

•

I

IJBOJSTVA U MOSTARSKOM GRACUKad. je bio J- da &. D""(ltl.. aa SInkO- Brijqu bid

......_m..... 1lllI'I'Itm l'Wt.IIiOII dos~ -*oliko je tntan~OI DIII05UJUl OtiUO k tupnlk... ..talekIM~e..... d.t bl oadje biii Illinlijll i1pmijl. To su bili:

1. EI'1I A.ugJtJtln 2Mb«, ro4tD 1891.,1. EI'1I KrdJmlr PantIiit, rO&IJ 1892.,J. EI'1I RoImd ZJopaW, rodni "12••4. FI'1I RD Jri, kkri1, rOđaJ "25.,5. FraK~$tiK, kkri1, redn "25.

t I it M...... G,..,. Tn Zbtko smit l. PI'lIUa __je: pe PIlIR lItifI 'tU tupe. pa je bPIl ..Nie~ I" .... TnZ.,... GrahiW, l"OđnI 1'l5.

AI.M~Gnn.oijtd.tr1Jaollllr.~dlmijao-. daIauotjMlac korpma PrSa MOIbntoc Gnao odilItilII jelIaPl tdonti prnna MOIlan. PilI ... ..tija zapoftb .le WM.a~ft. Jedu odred cm: di~ UllttO .le I tupski sCIlI. All .,;",lllOI!lupredow.ll. HrVlISk.I voj..... toja • Iltdakb polarna. dab..le k5tok otpor I prdla II IllIpad. o.lmatlnskl pIIrtizan§kf odnd mono.le naplIMili :tupsld ltan i bjdatj nazad. sa sobom 5U povoIII train Iz:tuP.IUII Iltana.

TIlI , katan. 5 u Slrokot; BrIjqa l POlII06llka Tn Z..OlIkuGn.bltila,.bIti MI II M,jftl:1l GostIdl. po "oJ priliri. 8. vrija«. Topdaaa ""tle II mp. Tn Zlatko Sh'rif i az pomot Idolikoll:\,Id&Ull pM inin, ja' • .. PaftiIanI 1Ita'rili.p 14"P"•. Nataeje: d.t. PartiZaIIi lIblIi la iesl fraDjtYIa IjNaop~1.ie-a I ... dYije 0MIbe. pok , , ,. I ... fl"lllrt. a I l t---

"

UBQJsrvo U lZBlo.'Ut.pelk il ' ......... je ZbCII lIOIeSti ..tu il ....~ a~.~...... p je fra NniKO MucBt il n ....• .. _ MOlitu1I. ti:-.Inn_ .sa GOIli lih ~ prolnor ul SinlkOl Brijep fra ManoDnptellt I il Mosun Fn Bono Anda6t, bntlalk.

N. II. vtljaft fn Marko Onglttvlt drtao je pučkll misli l zavrijeme Ivete mise naYaoje II bUdni crkve odred PartiZa.IIa I'. dlylzljeOsmocda1mlllimkOl~. UIliW Hil erl"'. u~ kadajfupotttot1taqje pod...., 0IIdr toji je zapovijedao odrtOom urtdio je da.... pruIIIIWI da. plik ruil1f.lhaIud pjfsvflfnlll__ da ....mndOIite u'l'liiti ..th ___

Trtjld fn~ _ 'T IR • 1II11ijtdt. 0tiIIi IR _ C~ Lobe I_je~ I partizanima ,""dl Mt. SIijedefi duo, 12. veljXt,ponlI.sa1b PranIl SlrokOlll Brijep 11(;e' 'p ilija. tltn taj d.. pn:soaitisu. onI2jf, a anar ...a trojica abIJelIlI su. I wma _ ne:kll jamu. Tatrojka biH su, kako SnIO 1jIO_IlIlII,

I. Fn Mati:o DnfJUrić, rolls lJIlOl.,L Fn S- A/MIatit, bnt wt, l1IIIfftI JJIJ.,J. Fn~M.-lit, ,... I"TjdeA lm'~ l'nIUn .aUt upp. lIIIđ iliti je pr-""", jaIU

_ toJ- .sa ba&u.

UBOJSTVO U MOSTARUPrtID& Mosta", lila je 14. dIvIzij. ()SIllOI dalmal1ftskog korpusa.

l.apovjfd.olk le divhijf bio je SIaIl10 Parmat. T. divIzIj. je UMa IIMOiW 14. vdja6t 1945.

NetI alIdri tf dIYtZije doUI.sa. fnIQnatkI nllM!l5ju _o I'Mtitap ClaIIL Lijepo n -. ni,ieme raqonnIIlr~ I atWi. NIrratn ....dI. \'TIt VEl•• tioJ!-. U__ lOP dau doUojf.n' _ •• "l"1'UIl p; ti. -ua~' kom er tf 41_ •.' ~~ ,-"sHh TO~: SaPllIi III frlItft _Ul""""'"'. ,Nljlisilallm Issstu IispitivaO ill. Kad Rl 10 uYriill, aapu.stiliSU~. otilo SU lftbaI.iO lomili obnijf5lillvrllomo vodstvo l od njfp cIobill upulf. Nakon salI'I'fllltnll pojavIU SU te poIlOl'9IIl II WllOI!i1anIl. Sedmorici SU mdi da ihsIIjedt. To $OI biii:

I. Fn La 1'rt1Yrit, PrOriaqJaI, rolls 1113.,L Fra GIP VaJiU,~, ...... l.,J. Fn J.- ...., IIB.,4. Fn Bnw Y-IjM, 111U.,

l6

I I

5. Fn 1Ufo"""" ,.".. '114.,i. Fn K.-u &kk, t'OIIN ,.,.,

1. Fn~N-,,.wsor .. Šinlk_B~, t'OIIN "".

Ov, Udn.P pdorb.osu bill tJtnOYi moslu'skOl ..nm,n" llIrIOsu bill U01JO ~rijellK ho losti doillll Mostar neli OIiObn.lh I'll:dop.

Purtluni su od~edmefratre odmah na Izlazlll~PIIlOStana po~nali

i:it'om. Tako svrzane ~odill5ll lb prtlll.l WAzllIIIJ"Ilb., PrmllI Rodoču.K8d MI dOIll do IZT. Ctkrb, svih Mdmorin. MI IIblU I'-ili lb _ rijdw........

UBOJSTVA. U DRUClM M.JEST(MA.Ud,....;m. o~ trtftma, ObitM mjdj·o .. _

tojt _ co" lp' nuli. NP lt bilo 31. AJi I .. dnaPa~POIDnuo jt.. runlm lll,jetiJM ,IoI1\J1b 29. SYi II poha4ali 5ll &i1lUllllj1lIUI Šlroltom Brijqu, , Dtkl Rl blU I pror~ IUI tirokobrijdkoj&imnnijl. Osobito WllmaJl.it pobudila jt 'fijat O smrti F... MarliuSoptt, rookaa InI. oa Je aaIaZiO _ CtriD._I pon... o. odt oprtmltih ' mlk. lIijt st ... 'Indo • bpn! staDo o !IjqoYej mu1i tOWt ...... _Id ramt otjnti. Ai kM,rMjt .... "",,' I .. jt .......li ZlIlTW' lJ_I ,,_ I aedjt • ..a 12.~ IMS. SlriJdJU..

OIltIPOGLED

Nasilu SIIIrt iirokobrijdkik fruJtBta I ....on 511Qd.la1o dIlbotolUIS dini I potnA. Jill uvijtk taIlmO II pnom redll Olit~ toji IRItom prIplOIII D«O~j«ao ubijtRij OIl! III tital' livo/. mtdll narodomd,Ido1'a11 I opttftUnl p1iJw1U1 abli .. o. le po RInIYllOIII uk_unilll.iillo1' -Ugl tlvlll. JtdAato .. POtftIIl JlftI'lIIIIIIIlIrt"...wo. Uudl koji•• prtpn-.ijalio. bl-ocll Dpeftti tlYel: I ".,.oditip .. dobn nojt I mtp btiiaJtP. Dlbob ..... JIftRM ....... U-U koji .... I&IpjdM djdtVaIi I eWa'flllii o. te ,101 ...lljeIgvall. P"II"'· NJa- OUlIYIP ~ Jho& tojtp III~. Njillovim lllbojk:ama bĐojt dIrt· vIdjdl oil-' ..•~ babit, koJI jt I nJiIIUI OČItO kutrM da .. oni frUIJnd Ida po DOnI .. 51'. FranJII SIijtde lsuA. A lo IUIm kaU pnrrl rnbosnjIbovt AllI1I: oni $u IIbijflll,.!tt" $u blU I!jedbtnld lJIuorl. TUY1IIIlIrtIsus jt proclasio IliclllraIm jlUltm • vjttal mot I vjtl:llll srtA: "BIqo1'IIIUI tad v. lIM. vdlIIl~ Iud vaa Jho& _ bud. labo.. ipilhllll ...... "*."..... {Mt. 5, U-U). •

37

Hrvatski kalendarza 1996.

Kalendarski dio priredioI

kalendar uredioFRA ĆAST1M'R MAJIĆ

GODINA 53.

CUENA us m.oo PU:'[ us S1S.00