Upload
ravik-fidayatika
View
569
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
Nur HayatiNur Hayati
Bagian Anatomi dan Histologi FK Bagian Anatomi dan Histologi FK UMYUMY
SISTEMA NERVOSUMSISTEMA NERVOSUM
nervus (Lt): sarafnervus (Lt): saraf= neurologi:= neurologi:
Neuron (Ynn): sarafNeuron (Ynn): saraflogoslogos
SISTEMA NERVOSUMSISTEMA NERVOSUM
Systema Nervosum Centrale – SNC (sistem Systema Nervosum Centrale – SNC (sistem Saraf Pusat):Saraf Pusat): Encephalon (otak)Encephalon (otak) Medulla SpinalisMedulla Spinalis
Systema Nervosum Periphericum – SNP Systema Nervosum Periphericum – SNP (sistem Saraf Tepi):(sistem Saraf Tepi): Nervi CranialesNervi Craniales Nervi SpinalesNervi Spinales
Systema Nervosum Autonomicum:Systema Nervosum Autonomicum: Sistem Saraf SimpatisSistem Saraf Simpatis Sistem Saraf parasimpatisSistem Saraf parasimpatis
Pengertian DasarPengertian Dasar
Organisme Organisme respon terhadap stimulus respon terhadap stimulus Stimulus Stimulus receptor receptor impuls impuls systema systema
nervosum periphericum nervosum periphericum systema systema nervosum centrale nervosum centrale diolah diolah respon respon systema nervosum periphericum systema nervosum periphericum effectoreffector
Systema nervosum periphericum:Systema nervosum periphericum: Serabut saraf yang menghantarkan impuls dari Serabut saraf yang menghantarkan impuls dari
receptor (perifer) ke SNC (sentral): serabut receptor (perifer) ke SNC (sentral): serabut saraf afferentsaraf afferent
Serabut saraf yang menghantarkan impuls dari Serabut saraf yang menghantarkan impuls dari sentral ke perifer: serabut saraf efferentsentral ke perifer: serabut saraf efferent
Struktur Neuron (sel saraf)Struktur Neuron (sel saraf)
Soma sel (badan sel)Soma sel (badan sel) Processus neuritum Processus neuritum
(axon)(axon) Membawa impuls dari Membawa impuls dari
soma sel ke sel lain/efektorsoma sel ke sel lain/efektor Processus dendritumProcessus dendritum
Membawa impuls dari Membawa impuls dari reseptor/sel lain ke soma reseptor/sel lain ke soma selsel
Ciri khas NeuronCiri khas Neuron
Neurit selalu ada, jumlah 1Neurit selalu ada, jumlah 1Dendrit: 0/1/>1Dendrit: 0/1/>1Arah perambatan impuls tetap:Arah perambatan impuls tetap:
dendritum dendritum soma sel soma sel neuritum neuritumHubungan neuron – neuron: synapsis Hubungan neuron – neuron: synapsis
interneuralisinterneuralis
Istilah-istilahIstilah-istilah
Neurofibra: kumpulan neuritum dan Neurofibra: kumpulan neuritum dan dendritumdendritumSNC: - besar: tractusSNC: - besar: tractus
- kecil: fasciculus- kecil: fasciculusSNP: nervusSNP: nervus
Nucleus: kumpulan soma sel di SNCNucleus: kumpulan soma sel di SNC Ganglion: kumpulan soma sel di SNPGanglion: kumpulan soma sel di SNP Receptor: mengubah stimulus menjadi impulsReceptor: mengubah stimulus menjadi impuls Effector: akhiran serabut saraf efferent:Effector: akhiran serabut saraf efferent:
Sel otot Sel otot kontraksi kontraksiSel kelenjar Sel kelenjar sekresi sekresi
SYSTEMA NERVOSUM CENTRALESYSTEMA NERVOSUM CENTRALE
EncephalonEncephalon Medulla SpinalisMedulla Spinalis
ENCEPHALONENCEPHALON
1.1. Hemispherium Hemispherium CerebralisCerebralis
2.2. CerebellumCerebellum
3.3. Truncus Truncus cerebri/encephali:cerebri/encephali:
DiencephalonDiencephalon MesencephalonMesencephalon PonsPons Medulla OblongataMedulla Oblongata
HEMISPHERIUM CEREBRALISHEMISPHERIUM CEREBRALIS
Substantia grisea (luar) = cortex Substantia grisea (luar) = cortex cerebraliscerebralisMassa sel sarafMassa sel saraf
Substantia alba (dalam)Substantia alba (dalam)Serat sarafSerat saraf
Thalamus, ganglia basalisThalamus, ganglia basalis
Cortex cerebralisCortex cerebralis
Terdiri atas gyrus dan Terdiri atas gyrus dan sulcussulcus
Lobus:Lobus: Lobus frontalis Lobus frontalis area area
motorikmotorik Lobus parietalis Lobus parietalis area area
sensoriksensorik Lobus occipitalis Lobus occipitalis area area
visualvisual Lobus temporalis Lobus temporalis
area auditoriusarea auditorius Sulcus: Sulcus:
Sulcus centralisSulcus centralis Sulcus lateralisSulcus lateralis Sulcus parietooccipitalisSulcus parietooccipitalis
Cortex cerebralisCortex cerebralis
Pusat kesadaran Pusat kesadaran dan perilakudan perilaku
Pusat sensorikPusat sensorik Pusat motorikPusat motorik Pusat bicaraPusat bicara
Mendengar, bicara, Mendengar, bicara, menulis, membacamenulis, membaca
Hemisferium kiriHemisferium kiri Lobus frontalis + Lobus frontalis +
temporalistemporalis
Homunculus CerebriHomunculus Cerebri
= gambaran hubungan antara bagian-= gambaran hubungan antara bagian-bagian tubuh dengan area pada bagian tubuh dengan area pada cortex cerebricortex cerebri
Homunculus motorisHomunculus motorisHomunculus sensorisHomunculus sensoris
Cerebellum Cerebellum
Pusat regulasi sikap tubuh Pusat regulasi sikap tubuh statis dan dinamisstatis dan dinamis
Pusat integrasi Pusat integrasi keseimbangankeseimbangan
Pusat integrasi dan Pusat integrasi dan koordinasi gerakankoordinasi gerakan
Truncus encephali Truncus encephali
Jalur ascendens/descendensJalur ascendens/descendens Pusat koordinasi saraf Pusat koordinasi saraf
otonomotonom Pusat kontrol refleks dalam Pusat kontrol refleks dalam
sistem sirkulasi, respirasi sistem sirkulasi, respirasi dan sistem aktivitas dan sistem aktivitas visceralvisceral
Bagian SNC yang berisi Bagian SNC yang berisi nucleus motoris dan nucleus motoris dan sensoris nervi cranialessensoris nervi craniales
MEDULLA SPINALISMEDULLA SPINALIS
Penampang melintang:Penampang melintang:Substantia alba (bagian luar): berisi Substantia alba (bagian luar): berisi
fasciculus dan tractusfasciculus dan tractusSubstantia grisea (bagian dalam): Substantia grisea (bagian dalam):
Cornu ventralis: nucleus motorisCornu ventralis: nucleus motorisCornu dorsalis: nucleus sensorisCornu dorsalis: nucleus sensorisCornu lateralis: nucleus otonomCornu lateralis: nucleus otonomFormatio reticularisFormatio reticularis
Medulla SpinalisMedulla Spinalis
SYSTEMA NERVOSUM SYSTEMA NERVOSUM PERIPHERICUMPERIPHERICUM
Nervi Craniales:Nervi Craniales: 12 pasang12 pasang Badan sel di mesencephalon, pons, medulla Badan sel di mesencephalon, pons, medulla
oblongataoblongata Nervi craniales II Nervi craniales II tractus dari SNC tractus dari SNC
Nervi Spinales: 31-33 pasangNervi Spinales: 31-33 pasang Nervi cervicales: 8 pasangNervi cervicales: 8 pasang Nervi thoracales: 12 psNervi thoracales: 12 ps Nervi lumbales: 5 psNervi lumbales: 5 ps Nervi sacrales: 5 psNervi sacrales: 5 ps Nervi coccygeales: 1-3 psNervi coccygeales: 1-3 ps
Nervi CranialesNervi Craniales
No No Nama Nama Fungsi UtamaFungsi UtamaII N. OlfactoriusN. Olfactorius Pembauan Pembauan
IIII N. OpticusN. Opticus Penglihatan Penglihatan
IIIIII N. N. OcculomotoriusOcculomotorius
Gerakan bola mata, myosis, Gerakan bola mata, myosis, midriasi, akomodasi lensa midriasi, akomodasi lensa matamata
IVIV N. TrochlearisN. Trochlearis Gerakan boal mataGerakan boal mata
VV N. Trigeminus N. Trigeminus Sensasi umum kulit muka dan Sensasi umum kulit muka dan kepala, mastikasikepala, mastikasi
VIVI N. AbducensN. Abducens Gerakan bola mataGerakan bola mata
Nervi CranialesNervi Craniales
NNo o Nama Nama Fungsi UtamaFungsi Utama
VIIVII N. Facialis N. Facialis Ekspresi wajah, sekresi saliva, Ekspresi wajah, sekresi saliva, gustasigustasi
VIIIVIII N.VestibulocN.Vestibuloco chleariso chlearis
Pendengaran dan keseimbanganPendengaran dan keseimbangan
IXIX N.Glosso-N.Glosso-pharyngeuspharyngeus
Sensasi pharynx & 1/3 post lingua, Sensasi pharynx & 1/3 post lingua, gustasi, salivasi dan elevasi pharynxgustasi, salivasi dan elevasi pharynx
XX N. VagusN. Vagus Sensasi kulit telinga, viscera thoracis, Sensasi kulit telinga, viscera thoracis, abdomen, leher, punggung, otot pharynx, abdomen, leher, punggung, otot pharynx, larynx, epiglottislarynx, epiglottis
XIXI N.AccessoriuN.Accessoriuss
Gerakan larynx-pharynx, gerakan Gerakan larynx-pharynx, gerakan kepala, bahu, viscera thoraciskepala, bahu, viscera thoracis
XIIXII N.HypoglossN.Hypoglossusus
Gerakan lidahGerakan lidah
Nervi Spinales: 31-33 psNervi Spinales: 31-33 ps
Nervi cervicalesNervi cervicales : 8 ps: 8 psNervi thoracalesNervi thoracales : 12 ps: 12 psNervi lumbalesNervi lumbales : 5 ps: 5 psNervi sacrales Nervi sacrales : 5 ps: 5 psNervi coccygealesNervi coccygeales : 1-3 ps: 1-3 ps
SYSTEMA NERVOSUM SYSTEMA NERVOSUM AUTONOMICUM (SNA)AUTONOMICUM (SNA)
Bagian sistem saraf yang mengatur Bagian sistem saraf yang mengatur aktivitas otot jantung, otot polos dan aktivitas otot jantung, otot polos dan kelenjarkelenjar
Terdiri atas:Terdiri atas:Pars symphatica Pars symphatica reaksi menghadapi reaksi menghadapi
stressstressPars parasympatica Pars parasympatica fungsi spesifik: fungsi spesifik:
digesti, metabolisme, ekskresidigesti, metabolisme, ekskresi
MENINGESMENINGES
= lapisan jaringan nonsaraf yang = lapisan jaringan nonsaraf yang melindungi otak dan medulla spinalismelindungi otak dan medulla spinalis DuramaterDuramater ArachnoidamaterArachnoidamater Piamater Piamater
Celah/ruangan antara meninges:Celah/ruangan antara meninges: Spatium epiduraleSpatium epidurale Spatium subduraleSpatium subdurale Spatium subaracnoidaleSpatium subaracnoidale
LIQUOR CEREBROSPINALISLIQUOR CEREBROSPINALIS
Dihasilkan oleh plexus Dihasilkan oleh plexus choroidalischoroidalis
Fungsi:Fungsi: Shock absorberShock absorber EkskresiEkskresi Transport intracerebralTransport intracerebral Proteksi terhadap Proteksi terhadap
perubahan tekanan darahperubahan tekanan darah Regulasi tekanan Regulasi tekanan
intracranialintracranial
LIQUOR CEREBROSPINALISLIQUOR CEREBROSPINALIS
LCS terdapat di:LCS terdapat di: Ventriculus lateralisVentriculus lateralis Ventriculus tertiusVentriculus tertius Ventriculus quartusVentriculus quartus Spatium Spatium
subarachnoidalissubarachnoidalis Canalis centralis MSCanalis centralis MS